314
Z. Papliński
Kijewskiego nad resekcją płuc u zwierząt (Warszawa 1901-1903), które ukazały się także po rosyjsku w Petersburgu (1908 r.). Należy się także pamięć udanemu zabiegowi na płucu w Warszawie przez Jewdyńskiego (usunięcie guzka promienicy z płuca w 1894 r. Warszawa) i Mieczkowskiego (usunięcie płata środkowego w 1920 r. Warszawa). Reakcja polskich chirurgów na utrwalenie pozycji resekcji tkanki płucnej w latach trzydziestych była pojedyncza, ale wczesna. Kontakty i wyjazdy Wiktora Brossa do ośrodków w Londynie i Berlinie zaowocowały, bo już w 1935 r. wykonano we Lwowie (Ostrowski i Bross) pierwszą w Polsce nowoczesną lobektomię z powodu rozstrzeni oskrzeli, a w 1936 r. pneumonektomię w raku płuca (15). Ale do II wojny światowej były to pojedyncze zabiegi, a listę tę uzupełnia lobektomia wykonana w Krakowie (Glatzel w 1937 r.) (14). Potem była wojna i wieloletnie odcięcie od kontaktów z postępem światowym. Należy podziwiać, że już w 1947 r. wykonano pierwszą udaną lobektomię z powodu raka płuca (Manteuffel 1947 r.). Pierwszą lobektomię z powodu gruźlicy wykonał Rzepecki (1948 r.). W tym samym czasie zaczęto wykonywać resekcje w Łodzi (J. Rutkowski), Poznaniu (J. Moll). Wśród pionierów należy wymienić R. Drewsa (Poznań) i K. Dębickiego (Gdańsk), J. Gasińskiego (Zabrze). Duży ośrodek we Wrocławiu stworzył W. Bross.
Chirurgia klatki piersiowej w Polsce zaistniała jako nowa gałąź chirurgii w 1951 r. dzięki Leonowi Manteufflowi, który w Warszawie w dniu 21 października zorganizował Dzień Torakochirurgiczny. W piśmiennictwie polskim fakt ten odnotował J. Goldstein (16). Te spotkania chirurgów zajmujących się chirurgią klatki piersiowej nosiły zmienne nazwy (Dzień, Konferencja, Zjazd), a także rozszerzały formułę. Już w 1959 r. we Wrocławiu pojawia się problematyka kardiochirurgiczna, a w 1971 r. w Warszawie chirurgii naczyń. Formuła zjazdów torako-kardio-angiochirurgicznych utrwala się i utrzymuje dotychczas. Do chwili obecnej odbyło się 28 zjazdów, w tym większość z udziałem gości zagranicznych. Niezależnie od tych zjazdów odbywających się co 2 lata poszczególne specjalności stworzyły nieformalne gremia dla omawiania problemów naukowych i organizacyjnych swojej dyscypliny; zwane są klubami. Klub torakochirurgów grupuje kierowników klinik i oddziałów chirurgii klatki piersiowej w całym kraju. Inicjatorem był piszący te słowa, a wzorował się na klubie kardiochirurgów, którego inicjatorem był prof. Marian Śliwiński. Z ramienia Ministerstwa Zdrowia nadzór fachowy oraz organizację egzaminów specjalizacyjnych i przyznawanie stopni prowadzi konsultant krajowy ds. torakochirurgii, którego powołuje Minister.
PIŚMIENNICTWO 1. Kinsella TJ: The development of thoracic surgery in the Upper Mid-West. Minnesota Medicine 1972; 55 Suppl.: No. 2. 2. Graham EA: Some fundamental considerations in the treatment of empyema thoracis wyd. C.V. Mosby Co, St. Luis 1925. 3. Naef AP: Pioneers on the road to thoracic Surgery. J Thorac Cardiovasc Surg 1991; 101: 377. 4. Eggers C: Radical treatment of chronic empyema. Ann Surg 1923; 77: 327. 5. Samson PC, Burford TH: Total pulmonary decortication. J Thorac Cardiovasc Surg 1947; 16: 127. 6. Garnuszewski Z: Początki, rozwój i zmierzch torakoplastyki w Polsce. Arch Hist Med 1978; 41: 43. 7. Brewer LA: III The first pneumonectomy. Historical notes. J Thorac Cardiovasc Surg 1984; 88: 810. Pracę nadesłano: 19.12.2001 r. Adres autora: 81-862 Sopot, ul. Mazowiecka 34b m. 6
8. Giertz KH: The development of respiratory apparatus for thoracic surgery. Acta Chirurg Scand 1959; Suppl. 245: 12. 9. Kent EM, Blades B: The anatomical approach to pulmonary resection. Ann Surg 1942; 116: 782. 10. Overholt RH: The technique of pulmonary resection Springfied III, Charles C. Thomas 1949. 11. Jackson CL, Huber JF: Correlated applied anatomy of lungs and a system of nomenclature. Disord Chest 1943; 9: 319. 12. Boyden EA: The intrahilar and related segment anatomy of the Lung. Surgery 1945; 18: 706. 13. Graham EA, Singer J: Successful removal of the entire lung for carcinoma of bronchus. JAMA 1933; 101: 1371. 14. Garnuszewski Z: Początki resekcji tkanki płucnej w Polsce. Arch Hist Med 1977; 40: 421. 15. Bross W: Kontakt osobisty. 16. Goldstein J: Ważny etap rozwoju nowej gałęzi chirurgii w Polsce. Lekarz Wojskowy 1952; 28: 404.