Jong023 april 2024

EEN ECHT PARK BOUWEN IN MINECRAFT

Leerlingen van vijf Haarlemse scholen helpen de gemeente bij het ontwerpen van het nieuwe Spaarnepark. De kinderen maken het park in Minecraft. “We mogen dus een soort van gamen onder schooltijd”, zegt Benjamin van de Hannie Schaftschool.

Het park komt aan het Spaarne, op het terrein waar sportclubs Olympia en Overhout liggen. Veel kinderen kennen het van de jaarlijkse sportdag. “De gemeente wil het park moderniseren”, legt Benjamin (11) uit. “Het moet groener worden, met wandelpaden en een restaurant. De sporthal moet blijven.” Er moet ook een wateropvang komen, waarin regenwater wordt bewaard voor droge tijden.

Jonge architecten

In groepjes werken de leerlingen aan het ontwerp. Benjamin bouwt met Mees (12) en Guido (12) het restaurant. Joshua (11) heeft met Ravi (12),

Roef (11), Stef (11) en Jorrik (12) de plattegrond in Minecraft gemaakt. “We hebben het gebied op schaal nagemaakt”, zegt hij trots. “Dat was een goede rekenles voor ons.” Stef: “We zijn een beetje de architecten van het nieuwe park.”

Samenwerken

De kinderen willen weten welke wensen buurtbewoners hebben voor het nieuwe park. Ze gaan daarom een enquête houden. Dat zijn een soort interviews. Vijf meiden bedenken de vragen voor de enquête. “Ik vind het heel leuk en leerzaam”, zegt Shanti (11). Aminata (11): “We leren hoe je een park ontwerpt en hoe je moet samenwerken.”

“Het is een soort gamen onder schooltijd”

Presentatie

Het idee om scholen het park in Minecraft te laten ontwerpen, komt van Tamara van schoolbestuur Spaarnesant. Ook De Zonnewijzer, De Wilgenhoek, de Bos en Vaartschool en de Spaarneschool doen mee. “Iedere school werkt op een eigen manier mee aan het project”, zegt Tamara. “De kinderen presenteren hun ontwerpen op 25 april in het stadhuis. Ik hoop dat we hun ideeën over een paar jaar zullen terugzien in het park!”

Lars leest elke dag

Djura eet geen glutenLisa attle in de Phil

Aminata en Suus bedenken vragen voor de enquête. Ze willen weten hoe buurtbewoners denken over het park.

Ravi, Roef en Joshua bouwden het park in Minecraft.

Haarlem

& RAADSELS

“Ben je al eens met vakantie naar Engeland geweest?”, vraagt Bart aan Joris. “Nee man, zegt Joris, “Ze rijden daar links!” Bart: “Nou en?” Nick: “Mijn vader heeft het hier geprobeerd, maar het is levensgevaarlijk!”

Jantje heeft een slecht rapport. De meester zegt boos: “Jantje, als je vader dit ziet, krijgt hij grijze haren!” Jantje: “Daar zal hij blij mee zijn.” Meester: “Hoe bedoel je?” Jantje: “Hij is al jaren helemaal kaal!”

Een pyromaan ging naar een wegrestaurant. Wat denk je? Weg restaurant!

Toby zit te gamen. Zijn moeder zegt: “Kom, we gaan naar de zee.” Toby: “Heb ik geen zin in.” Moeder: “Dan máák je maar zin.” Een paar uur later zijn ze thuis. “Mam, ik wil graag pannenkoeken”, zegt Toby. Moeder: “We hebben geen pannenkoeken.” Toby: “Dan máák je maar pannenkoeken!”

Een kunstenares zit in Zandvoort op het strand. Ze schildert de zonsondergang. Een meisje kijkt er met haar vader naar. “Wat zielig, papa”, fluistert ze. “Die mevrouw is zeker te arm om een camera te kopen!”

“Wat ben je stil, Ahmed”, zegt oom Moussa, die op bezoek is. “Zeg je altijd zo weinig?” Ahmed: “Nee hoor, oom. Maar ik mag van mama niks over uw dikke buik zeggen. En niks over de wrat op uw hand. En ik weet niet waar ik anders over moet praten…”

Raadsel: Wat heeft 21 ogen, maar kan toch niet zien?

ITEEFORPIE

FVIERENLDT

AMALSISNRE

MMKSEOTEIN

IOGAMRATNH

LSEMFEFSKA

IKBEENEAEL

EEENOSLVNL

TEDZIFTARA

JONG023 – APRIL 2024 JAARGANG 6 EDITIE 1 OPLAGE: 7.500 KRANTEN

UITGEVER: STICHTING JONG023 HOOFDREDACTEUR: JACQUELINE SCHADEE AAN DEZE EDITIE WERKTEN MEE: WOUTER VAN AALDEREN (PUZZEL EN BEZORGING), EDITH BIJL (CORRECTIES), DANIËLLE ZWAGER (BEZORGING) EN ANDEREN. VORMGEVING: ANNET POUW

Meer informatie en contact: redactie@jong023.nl www.jong023.nl facebook.com/jong023.nl

“Annet Pouw is de nieuwe vormgever van Jong023! Zij heeft van alle foto’s en teksten mooie pagina’s gemaakt. Welkom Annet van mrspeacock.nl!”

Partners en donateurs

“Wat helpt volgens jou tegen pesten?”

Zaterdag 19 april is de landelijke dag tegen pesten. In Bibliotheek Centrum wordt ’s middags een expositie geopend van kinderen die opstaan tegen pesten. De Haarlemse kinderraad speelt een zelfgemaakte voorstelling. Burgemeester Jos Wienen is benieuwd naar de ervaringen van kinderraadsleden met pesten. Zijn er regels voor op school? Wat helpt, wat niet?

FOTO’S KINDERRAAD (MUV MANO): MIRANDA BRUINSMA

Wat helpt tegen pesten?

“We hebben in de klas afspraken als: ‘We helpen elkaar’, ‘We zijn aardig voor elkaar’ en ‘We respecteren elkaar’. Dat helpt tegen pesten. Ik heb een pester eens gevraagd waarom die iemand pestte. Toen die dat verteld had, probeerde ik het op te lossen. Dat hielp. Die persoon wordt niet meer gepest.”

“Bij ons op school wordt regelmatig gepest. Daar zijn afspraken over die iedereen heeft ondertekend, maar niet iedereen houdt zich eraan. Ik kom vaak op voor mensen die gepest worden, zelfs als dat mensen zijn die ik niet mag. Ik vind het zielig als iemand wordt gepest of zelfs bedreigd. Maar vaak helpt het niet…”

Burgemeester Jos Wienen

FOTO: BIBI VETH

“Iemand op het schoolplein had de bal afgepakt van iemand anders. Hij wilde ‘m niet teruggeven. Ik zei: ‘Geef gewoon even de bal terug’. En toen deed hij dat. We hebben in de klas regels en afspraken over gedrag, respect, samenwerken en je mening geven. Er wordt daarom niet gepest.”

“Ik ben wel eens opgekomen voor een vriend. Hij had ruzie met iemand en ineens begonnen ze te vechten. Ik heb ze uit elkaar gehaald. Later kwam juf en hebben ze het uitgepraat. Tegen twee andere mensen die ruzie hadden, heb ik gezegd dat ze elkaar even met rust moesten laten.

Dat werkte.”

joshua

“We waren een keer op het schoolplein aan het spelen. Opeens mocht een jongetje niet meer meedoen. Ik zei: ‘Dat is buitensluiten. Stop ermee. Dat zou jij ook niet leuk vinden.’ Toen mocht het jongetje weer meedoen. Als er gepest wordt, helpen mijn vrienden en ik om het weer goed te maken.”

“Wat níet helpt, is een pestprotocol. Als dat wordt gebruikt, is het al te laat. Het helpt wel als kinderen aardig doen tegen iemand uit de klas die ze niet zo aardig vinden. Maak er eens een praatje mee. Dan voelt die persoon zich beter. Lessen over samenwerken en vertrouwen helpen ook.” Thijmen

“In groep 5 was ik nieuw op school. Het pesten begon in groep 6. De pesters zeiden dat anderen niet met mij moesten praten. In groep 7 werd het erger. In groep 8 kregen de pesters straf van de directeur. Dat hielp. Er wordt nog een klein beetje gepest, maar daar probeer ik me niets van aan te trekken.”

“Vroeger kwam ik altijd op voor mensen die gepest werden. Ik ben dat minder gaan doen, omdat het vaak niet hielp. Soms had ik het verkeerd gezien. Toen ik zelf online gepest werd, ben ik naar mijn vader en moeder gegaan. Samen hebben we het opgelost. Op school wordt daar niet over gepraat.”

“In onze klas hebben we regels tegen pesten ondertekend. Zoals: ‘Denk na voordat je iets zegt’ en ‘Niet pesten’. Als je na een paar waarschuwingen blijft pesten, krijg je een ‘Oeps-formulier’. Daarop schrijf je wat er is gebeurd. Als je veel Oeps-formulieren hebt, kun je geschorst worden.” mano

Vul zelf in...

En jij? Wat helpt volgens jou tegen pesten?

Antwoord: Een dobbelsteen

MINI SUDOKU

VOGELS HERKENNEN EN HELPEN Dieren

Leerlingen van De Talenten kregen de afgelopen weken les over vogels. Als afsluiting ging groep 7/8 naar het Vogelhospitaal in Haarlem-Noord. Hier worden zieke en gewonde vogels opgevangen, verzorgd en, als ze hersteld zijn, vrijgelaten. In april en mei worden er veel jonge vogeltjes naar het Vogelhospitaal gebracht.

Zie je een jong vogeltje op de grond? Kijk eerst of het gewond is, zeggen Auktumas (11), Jenny (11) en Romaysa (11). Is het niet gewond, laat het dan met rust en zorg dat er geen kat bij kan komen. Is het wel gewond? Doe het in een kartonnen doos en breng het naar het Vogelhospitaal. “Of bel de dierenambulance”, zegt Auktumas. Jenny: “Geef gewonde vogeltjes geen eten. Ze kunnen erin stikken.”

Geen aardige vogel

In een filmpje over het Vogelhospitaal hoort Romaysa dat de koekoek geen aardige vogel is. “Ze leggen hun ei in het nest van andere vogels. Die denken dat het ei van hen is en broeden het uit. Als het koekoeksjong geboren wordt, duwt dat de andere vogeltjes uit het nest. Zo krijgt hij of zij al het eten”, zegt ze verontwaardigd.

Vogels meten en wegen Na het filmpje doen de leerlingen opdrachten. Ze meten de spanwijdte van vogels. Dat is lengte van de ene naar de andere vleugelpunt als de vleugels zijn uitgespreid. Die van de zwaan is bijna 2 meter. De levensgrote vogels van stof worden ook gewogen. De zwaan weegt 11 kilo. Reighley (11) weet een truc om een flapperende zwaan stil te krijgen: hij duwt zijn kop onder de vleugels. “Zo raakt hij in een soort trance”, legt hij uit.

Superinteressant

Vanwege de vogelgriep mogen de kinderen niet bij de echte vogels komen. Toch vinden ze het een supertof uitje. Ze hebben met hun school statiegeldflessen ingezameld in ruil voor de rondleiding. Wil je ook met de klas naar het Vogelhospitaal? Kijk op www.vogelhospitaal.nl voor het aanbod of mail educatie@vogelhospitaal.nl.

Uilen zijn de favoriete vogels van Romaysa en Jenny. Dit is een opgezette ransuil, weet Romaysa. “Dat zie je aan de pluimen op zijn oren.”

KNUFFELEN MET SCHOOLHOND GIJS

Lisa (10) van de Bos en Vaartschool vindt maandag de leukste schooldag. Die dag is Gijs namelijk op school. Gijs is de hond van directrice Angelique. Hij is drie jaar oud.

Lisa speelt altijd met Gijs na schooltijd, als ze naar de BSO gaat. “Als ik de kamer van juf Angelique binnenkom, stormt Gijs op me af alsof hij een leeuw is. Hij springt vaak boven op me”, zegt ze. Lisa knuffelt en aait Gijs en mag hem soms eten geven. “Hij vindt het fijn als ik op z’n buikje krabbel. Hij is heel zacht en harig. Het wit onder zijn kop is het allerzachtst. En zijn staart is lekker wollig.”

EEN NIEUW LEVEN VOOR OUDE KLEDING

Leerlingen van de Don Boscoschool, de Koorschool, De Verbeelding en De Zonnewijzer doen mee aan de Textiel Race. Ze verzamelen vier weken lang zo veel mogelijk textiel. Sommigen repareren ook kapotte kleding. “We willen voorkomen dat kleren bij het restafval belanden”, zegt Mieke (11) van De Verbeelding.

Scholen die meedoen aan de Textiel Race, krijgen een gastles van juf Mara. Op 21 maart is ze op De Verbeelding. Ze vertelt dat mensen nu vier keer zo veel kleren kopen als tien jaar geleden. “Er wordt daarom steeds meer kleding gemaakt”, zegt ze. “En dat is slecht nieuws voor de natuur.”

Gif en water

Veel kleding wordt gemaakt van katoen. “Katoenplanten worden gesprayd met gif”, zegt Keet (12), “Het gif komt in de lucht, in het water en op de mensen die de katoen plukken.” Het verbouwen van katoen kost ook veel water. “Voor het maken van één spijkerbroek is wel 8.000 liter nodig”, zegt Mara.

Afvalbergen

Een ander probleem van kleding is het afval. Kleding die mensen in Europa niet (meer) dragen, komt terecht op afvalbergen in het buitenland. Daar vervuilt het het water. “Het duurt tweehonderd jaar voordat een kledingstuk van polyester is vergaan”, vertelt Mara.

De Textiel Race begon op De Verbeelding.

Wat kun je zelf doen?

Het is goed als mensen minder kleding kopen, vertelt Mara. “Ook met repareren, inzamelen en hergebruiken help je de natuur.” Mia’s vader repareert kleding die kapot is. “Als ergens een gat in zit, maakt hij dat”, zegt ze. “Ikzelf maakte van een sok een rokje voor een knuffel.”

Weggeven of repareren

Willems familie geeft kleding die te klein is aan de kerk. “Oude kleren moet je nooit in

VOEDSEL VAN DE TOEKOMST

de vuilnisbak gooien. Dan worden ze verbrand. Dat is zonde”, zegt hij. Mieke: “Ik heb mijn kledingkast opgeruimd. Alles wat ik niet paste, heb ik aan mijn zusje gegeven.” Noa: “Wij stoppen oude kleding meestal in een kledingbak.”

De hoofdprijs

De winnaars van de Textiel Race krijgen €500 van de gemeente Haarlem. “De gemeente vindt het belangrijk dat kinderen weten wat ze met textiel moeten doen”, zegt Wouter van NME Haarlem.

SPRINGER FESTIVAL

VIER DE

LENTE!

Blij door Gijs

Lisa heeft op zondag soms geen zin om de volgende dag naar school te gaan. “Maar als ik op maandag Gijs zie, ben ik meteen blij”, zegt ze. Lisa zoekt Gijs ook op als ze zich alleen voelt. En ze praat weleens tegen hem. “Ik vertel hem dan hoe blij ik ben om hem te zien. Ik wou dat honden terug konden praten!”

“De insecten waren wel lekker. De algen smaakten naar popcorn. En het eendenkroos… smaakte raar.” Dat zeggen Dee (7) en Pien (6) nadat ze in de Palmenkas van de Haarlemmer Kweektuin ‘voedsel van de toekomst’ hebben geproefd. “Veel insecten en algen zitten vol eiwitten”, legt hun moeder Claartje uit. “Je kunt er bijvoorbeeld algenburgers van maken.” ‘Proef de Toekomst’ hoorde bij het Festival Circulair op 16 maart. Er was ook een kleding­ en speelgoedruilbeurs en een workshop verven met groente­ en fruitsap.

Pien en Dee met hun moeder Claartje.

Tida en Ole kregen een blauwe tong van de algen.

NME Haarlem organiseert op zaterdag 20 april in de Haarlemmer Kweektuin het eerste Springer Festival. Het is de allergrootste biologische-plantenmarkt van Haarlem en er zijn heel veel leuke dingen te doen en te ontdekken voor volwassenen én kinderen! Wil je een wormenhotel bouwen? Op bomensafari? Wildplukken? Kom dan met of zonder je ouders naar dit gezellige festival.

Samen maken we de stad groener!

Wanneer: 10:00-16:00 uur

Waar: Kleverlaan 11, Haarlem

Informatie: www.haarlem.nl/nme

Wanneer: 10:00­16:00 uur

Waar: Kleverlaan 11, Haarlem

Informatie: www.haarlem.nl/ nme

Koekoek

EEN GROTE VERGISSING

In de Tweede Wereldoorlog lieten Engelse vliegtuigen per ongeluk bommen vallen op de Amsterdamse Buurt. Dat vertellen Polina (10), Fay (11), Finley (11) en Reyyan (10) van de Franciscus Xaveriusschool. Hun school staat in de Amsterdamse Buurt. Jan (89) maakte het bombardement mee. Hij kwam erover vertellen in de klas.

Aan de noordkant van de Amsterdamse Buurt ligt de werkplaats van de Nederlandse Spoorwegen.

Er worden treinen gemaakt en gerepareerd. “De Engelsen wilden de werkplaats bombarderen”, vertelt Polina. “Ze wilden voorkomen dat de Duitse bezetters de treinen gebruikten. Helaas lieten ze de bommen te vroeg vallen. Ze kwamen op de Amsterdamse Buurt. Dat was op 16 april 1943.”

Veel doden

“Jan was toen acht jaar”, gaat Finley verder. “Hij was met zijn broer aan het spelen bij de Zomervaart. Hij hoorde lawaai van vliegtuigen en bommen. Hij is een huis in gerend om te schuilen. Hij wist niet waar zijn broer was.” Reyyan: “De bommen hebben veel mensen geraakt. Er waren ongeveer 84 huizen plat, 85 mensen dood en meer dan honderd gewonden.”

Kinderboerderij

Finley: “Jans buurjongen kwam onder het puin terecht. Hij is nooit meer gevonden. Jan had niets. Zijn broer kreeg een scherf in zijn been.” Fay: “Een van de bommen viel in de Tweede Vooruitgangstraat. Dat kun je nog steeds zien. Er staat daar geen huis meer. Er is nu een kinderboerderij.”

Herdenking op 16 april

Vlak bij de Franciscus Xaveriusschool is een monument voor het vergissingsbombardement. Elk jaar op 16 april leggen mensen daar bloemen neer. Dit jaar wordt de herdenking georganiseerd door de stichting Kapsalon en buurtbewoner

Jan Appel. Leerlingen van de Franciscus Xaverius zullen hun gedichten voordragen. Daarvoor is er een verhalenwandeling door de buurt met theatermaker Liesbeth Rood.

Informatie: www.stichtingkapsalon.nl.

“GEWELD IS HARTELOOS”

Groep 8 van de Dreefschool hield op 7 maart een herdenking bij het monument ‘De Man voor het Vuurpeloton’. Het monument op de Dreef staat tegenover hun school. De leerlingen legden rozen bij de naamstenen van vijftien verzetsmensen.

“

We hebben de mensen herdacht die hier op 7 maart 1945 zijn doodgeschoten”, vertelt Dana (12) na afloop. “Die mensen zaten in het verzet. Ze brachten bijvoorbeeld kranten rond die verboden waren. Sommige verzetsmensen, zoals Hannie Schaft, hebben ook Duitse soldaten gedood. Voor elke gedode soldaat werden vijftien verzetsmensen omgebracht.”

Beter volk

“We leren op school veel over de Tweede Wereldoorlog”, vertelt Ties (12). “We maken

een dagboek van iemand in het verzet of van een onderduiker. We halen de informatie van internet.”

Dana: “De Tweede Wereldoorlog begon omdat de leider van Duitsland zijn volk beter vond dan andere volken.”

Teleurgesteld gevoel

Volgens Dana herhaalt de geschiedenis zich in Oekraïne. “Ik heb daar een teleurgesteld gevoel over. Dat mensen zoiets ergs kunnen doen, vind ik harteloos. Ik hoop dat ze gaan beseffen dat geweld niet nodig is.”

Heb je de Dikke Doe- en Luistertour al gedaan in het Frans Hals Museum? Met deze audiotour leer je over de kunst in het museum én mag je van alles uitproberen.

Tijdens de meivakantie zijn er weer leuke workshops in het museum. Kijk daarvoor op de website www.franshalsmuseum.nl. Voor mensen tot en met 18 jaar is het Frans Hals Museum helemaal gratis. Adres: Groot Heiligland 62, 2011 ES Haarlem.

WIST JE DAT?

De Bavo Basisschool heeft het monument van de treurende vrouw geadopteerd. Het staat naast de Kathedrale Basiliek Sint Bavo. Op 4 mei leggen leerlingen er bloemen. Het beeld herinnert aan tien verzetsmensen die hier in 1944 werden doodgeschoten.

•

Op de Jan Gijzenbrug in Haarlem-Noord mogen elk jaar tijdens de herdenking op 4 mei Haarlemse scholieren hun gedicht voorlezen. Dit jaar mag een leerling van basisschool De Zonnewijzer een gedicht voordragen.

•

Wist je dat Haarlem ook een huis uit de oorlog heeft met een geheime verstopplek?

In het Corrie ten Boomhuis aan de Barteljorisstraat is een schuilplaats waar vijf tot zes onderduikers zich konden verstoppen. Ze klommen erin via de linnenkast.

•

Adam stormde de school uit en keek wild om zich heen. ‘Amy is weg!', riep hij tegen Noor. ‘Ze is niet meer in de klas en ook niet buiten!’ ‘Lekker weg laten’, zei Noor.

Amy was nieuw in de klas. Ze had lang zwart haar en dromerige ogen. Ze was superlief, maar alle meiden leken jaloers op haar. ‘We zouden samen…’ Adam zweeg. Amy zou die middag Cat Quest komen spelen bij hem thuis. Maar dat hoefde Noor niet te weten. ‘Zijn jullie verliefd of zo?’, vroeg Noor. Adam werd rood. Hij antwoordde niet. Hij keek naar Xavi, die als laatste de school uitkwam. Xavi was nooit de laatste. Maar Amy ook niet. Adam vóélde dat er iets mis was.

Theo, de conciërge, haastte zich de school in. ‘Wat verbergt meester Theo toch onder zijn jas?', vroeg Noor. ‘Kijk dan! Hij verstopt iets.’ Adam zag nog net de wapperende flappen van zijn wijde jas. ‘Kan mij dat schelen!’, riep hij. ‘Amy is weg’, zei hij tegen Xavi. ‘Weg?’, vroeg Xavi. ‘Zal ik je helpen zoeken?’ Adam sloeg zijn arm om zijn vriend. Sinds Amy er was, trok hij alleen nog met Amy op. Maar Xavi wilde helpen! Gelukkig! Want Amy was weg. En Adam voelde dat het foute boel was.

Er bestaan heel veel leuke, mooie, spannende, grappige, lieve en griezelige boeken. Wat vind jij het állerbeste boek van vorig jaar?

Laat je horen, want de Stemweken van de Kinderjury zijn begonnen!

De Kinderjury is de belangrijkste lezersprijs voor kinderboeken. Alle kinderen van Nederland zijn samen de jury. Een goede reden om lekker veel te lezen. Milou en Lars zijn alvast begonnen.

De ark

“Ik lees elke dag minstens een halfuur. Als ik in een spannend boek bezig ben, wil ik zó graag weten hoe het afloopt. In onze klas houden we ook een soort

Milou (8) Cruquiusschool

Kinderjury: de boeken top­5. Als je enthousiast bent over een boek, mag je er een spreekbeurt over houden. Op dit moment lees ik Woodwalkers, een superspannende serie over kinderen die in dieren kunnen veranderen. Ik hou van avontuurlijke en dikke boeken, met veel tekst. Dan ben ik er lekker lang in bezig.”

Lars (8)

“De boeken over Knots vond ik heel leuk. Er staan grappige plaatjes in en ik moest vaak hardop lachen. Dus toen er een boek over Knots’ stoere zusje Tuf verscheen, wilde ik dat ook direct lezen. Juf Braaksel vind ik ook heel grappig en soms een beetje spannend. Die juf wil de hersenen van een jongetje in de klas opeten! De film van Juf Braaksel heb ik ook gezien, maar het boek vond ik toch leuker. In boeken kunnen nog meer dingen gebeuren dan in films.”

HOE WERKT DE KINDERJURY?

In de bibliotheken van Haarlem en Zandvoort kan je van 10 tot en met 24 april je stem uitbrengen op het beste boek van 2023.

Als je stemt, maak je kans op een boekenpakket. Stemlijsten vind je op de website van Bibliotheek Zuid-Kennemerland.

Deel 1 Wilma Geldof

KINDEREN: JACQUELINE SCHADEE FOTO JAN VAN AMSTERDAM: MARISA BERETTA HISTORISCHE FOTO’S: NOORD-HOLLANDS ARCHIEF

Ties, Dana en Benjamin leggen een roos bij het monument.

Speciaal voor de lezers van Jong023 schreef de Haarlemse auteur Wilma Geldof een spannend vervolgverhaal. Wilma is bekend van haar romans ‘Elke Dag een Druppel Gif’ en ‘Het meisje met de vlechtjes’, dat deze zomer verfilmd wordt.

Huizen werden geraakt door bommen.

Jan van Amsterdam

Polina, Fay, Reyyan en Finley.

ZINGEN IS GEEN WEDSTRIJD

Bijna zeshonderd kinderen uit Haarlem en omgeving deden in maart mee aan de Korenbattle in de Phil. Na weken van oefenen en een uitgebreide warming-up mochten de groepen hun lied op het podium laten horen. Dieuwertje Blok presenteerde de ‘battle’, het Jeugdjournaal deed verslag.

“Eén, twee, drie, vier, stamp, stamp, stamp, stamp, klap!”, doet de groep kinderen in een kleine zaal van de Phil. “We gaan straks optreden en moeten een beetje opwarmen”, legt Marlieke (11) van de Zaanenschool uit. “Wat heeft dit nou met zingen te maken?”, vraagt de verslaggever van het Jeugdjournaal. “We doen ook danspasjes”, antwoordt Fien (11). “Daar moet je ook voor opwarmen.”

Een feestje

Na de groeps­yell gaat groep 7 van de Zaanenschool het podium op. Met hoedjes en een dansje waarbij steeds andere kinderen hurken en weer gaan staan, zingen zetweestemmig ­ hun zelfgemaakte schoollied. Dieuwertje Blok is na afloop onder de indruk. “Ik wil ook naar de Zaanenschool!”, zegt ze. Juf Mignon is supertrots op haar leerlingen. “Het was een feestje om met elkaar te oefenen, coupletten te schrijven en een dans te bedenken”, vertelt ze. “De sfeer in de groep was zó fijn!”

Iedereen wint

Ook de Haarlemse scholen De Peppelaer, De Globe, De Kring, De Bernardus, De Koorschool, De Ark en de Liduinaschool treden op. De jury, met daarin onder anderen Jeroen (ook van het Sinterklaasjournaal), geeft na elke show deskundig commentaar. Toch wijzen ze op het eind geen winnaar aan: elke school krijgt een certificaat en een tas vol ‘boomwhackers’. Zingen kan nu eenmaal geen wedstrijd zijn, vindt de jury.

Vlak voor het optreden houden leerlingen van de Zaanenschool hun handen tegen elkaar en roepen de groeps­yell.

EEN KRANT VOL LIEFDE

Heb je begin maart de Liefdeskrant gekregen? De kranten zijn bezorgd op alle basisscholen in Kennemerland. In Haarlem werd de eerste krant feestelijk uitgereikt op De Talenten door kinderburgemeester Erina. Ze hield ook een toespraak. In Zandvoort deelde wethouder Carrée de eerste kranten uit op de Hannie Schaftschool.

Vriendschap en verliefdheid zijn voor bijna iedereen heel belangrijk. Toch vinden veel mensen het lastig om erover te praten. Het team Gezonde School van de GGD Kennemerland besloot daarom om een Liefdeskrant te laten maken. Daarin vertellen veertig kinderen hoe zij denken over van alles dat met LIEFDE te maken heeft.

Jezelf mogen zijn

“Ik vind het heel leuk dat ik de Liefdeskrant van 2024 mag uitreiken”, zegt Erina in haar speech. “De Haarlemse kinderraad vindt het belangrijk dat kinderen zich goed en veilig voelen. Dat je jezelf mag zijn. Het moet zeker niet uitmaken waar je vandaan komt of wat je gelooft”, zegt ze.

Dingen herkennen

“Ook grenzen aangeven, vriendschap, verliefdheid en mentale gezondheid zijn belangrijke onderwerpen. Ik vind het goed dat die besproken worden in de Liefdeskrant, zodat kinderen dingen kunnen herkennen als zij erover lezen. Ze voelen zich dan hopelijk beter omdat ze weten dat ze niet de enigen zijn”, zegt Erina. “Ik wens iedereen veel plezier met de Liefdeskrant!”

EEN BIJZONDER INSTRUMENT BESPELEN

Sirin, Ize en Jet spelen op de gamelan.

TIPs

Sirin (11) speelde met Ize (10) en Jet (11) in het gamelan-orkest van De Ark. In maart traden ze op voor alle ouders. Gamelan zijn instrumenten uit Java, een eiland in Indonesië.

“Gamelan zijn gemaakt van hout, koper of ijzer”, legt Jet uit. “Sommige hebben toetsen, andere hebben gongen en ketels.” De gamelan op De Ark zijn speciaal voor de school gemaakt op Java. “We zijn de enige school in Haarlem met gamelan”, zegt Jet.

Met gekruiste handen

Jet zit op de grond en heeft haar schoenen uit. “Dat hoort zo”, zegt ze. Sirin: “Ik sla op de ketels met een hamer of stok. Om de stok zit touw. Soms laat ik de stok op de ketel stuiteren. Het klinkt dan hard.” De instrumenten met toetsen worden bespeeld met een hamer. “Als we een noot hebben gespeeld, dempen we het geluid door de toets vast te houden”, zegt Sirin. “Met de andere

hand spelen we de nieuwe noot. Het speelt best lastig met gekruiste handen.”

Meestal vrolijk

“Het gamelan­orkest bestaat uit tien mensen”, vertelt Ize. “We spelen Javaanse liedjes en eigen improvisaties.” Jet: “De gamelan klinkt meestal vrolijk, maar kan ook treurig klinken.” Ize: “Ik vind het geluid heel mooi.”

Instrument maakt niet uit Vanaf groep 5 leren kinderen op De Ark elk jaar twee nieuwe instrumenten bespelen: viool, cello, gitaar, trompet, en nu dus gamelan. Jet: “Het maakt mij niet uit welk instrument we bespelen. Muziekles is gewoon gezellig.”

• Elke zaterdag kun je van 11-13 uur gamelan spelen op oude bronzen instrumenten bij de Wereldmuziekschool in Schalkwijk. Leuk voor je hele familie!

• Van 5-14 april is de kindermuziekweek, met op 13 april een meespeel-concert in de Phil.

ziT je ergens mee?

Vraag heT Cjg!

Een coach van het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) beantwoordt elke maand een vraag in Jong023. Heb je een vraag? Mail redactie@jong023.nl

FOTO: MIRANDA BRUINSMA ILLUSTRATIE: ALEX VAN KOTEN

Elsa antwoord.geeft

"De Haarlemse kinderraad

vindt het belangrijk dat kinderen zich goed en veilig voelen."

De krant werd gelanceerd op de eerste dag van de Week voor de Lentekriebels. Meer weten? Kijk op www.liefdeskrant.nl.

Vraag

Igor (12): “Mijn ouders zijn uit elkaar. De ene week woon ik bij mijn vader, de andere bij mijn moeder. Bij mijn moeder moet ik vroeg naar bed en elke dag douchen. Ze vindt ook dat ik te veel game. Mijn vader laat me met rust. Hoe zorg ik dat mijn moeder ophoudt?”

Hi Igor,

Tja, het kan best ingewikkeld zijn als je in twee verschillende huizen woont hè?

Ieder huis is anders

Ik kan me voorstellen dat het lastig voelt als er in het huis van je moeder afspraken gelden die er bij je vader niet zijn. Dat is natuurlijk wennen als je van de één naar de ander gaat. Allebei je ouders willen dat je fijn bij hen woont. Ze vinden het belangrijk dat het goed met je gaat. Maar je ouders zijn allebei andere mensen en doen dingen op een andere manier. Dat jij dat soms lastig vindt, is hartstikke logisch.

Helpen

Met afspraken en regels willen ouders hun kinderen helpen. Ook de

Bij het CJG werken mensen die jou en je ouders kunnen helpen met vragen over lastige dingen thuis, op school, of ergens anders. Kijk voor meer informatie op www.cjgkennemerland.nl.

afspraken en regels bij je moeder zijn er om jou te helpen ­ niet om jou dwars te zitten. Ze wil bijvoorbeeld dat je vroeg naar bed gaat. Dat is omdat ze het belangrijk vindt dat je overdag veel energie hebt en dat je je fijn voelt.

Vertellen

Je kunt je ouders vertellen dat je het ingewikkeld vindt dat hun regels zo verschillend zijn. En dat je het fijn zou vinden als het verschil wat minder groot was. Ik weet niet of ze iets gaan veranderen, maar ze weten dan in ieder geval hoe je je voelt. En dat je je best doet om je aan te passen, maar dat dit niet altijd gemakkelijk is voor je.

Groetjes, Elsa.

Ook iets doen voor een ander? Schrijf je in op haarlem.buuv.nu.

Madelief, Erina, Caitlynn.

In

ETEN ZONDER GLUTEN ZOEKEN

Djura (11) kan niet tegen gluten. Gluten zijn stofjes die in granen zitten. “Als ik iets met gluten eet, krijg ik buikpijn”, vertelt Djura. Samen met Joshua gaat ze naar de supermarkt. Welke producten zonder gluten worden daar verkocht? Zijn ze makkelijk te vinden én lekker?

Sjors van Albert Heijn Vos ontvangt de klasgenoten Joshua en Djura. Hij neemt ze mee naar het gangpad met de producten zonder gluten. Het zijn vier schappen (rekken) naast elkaar. ‘Bewuste voeding’ staat erboven. Djura en Joshua zien koek, brood, meel, pizza, chocola en pasta. “De meeste dingen zien er niet superlekker uit”, zegt Djura.

Hoeveel meter

Wie bepaalt eigenlijk hoeveel glutenvrije producten er in de winkel liggen, vraagt Joshua. “Het hoofdkantoor van Albert Heijn kijkt hoeveel mensen naar deze winkel komen”, legt Sjors uit. “Ze weten hoeveel procent van de mensen glutenvrij wil eten. Daardoor weten ze hoeveel meter aan glutenvrije producten wij moeten aanbieden.”

Etiket lezen

De schappen met glutenvrij eten hebben grijs­groene stroken aan de voorkant. Er staat een graan­aar op met een streep erdoor: het teken voor glutenvrij. Maar ook op andere plekken in de winkel liggen producten zonder gluten, zegt Sjors. Hij neemt de kinderen mee naar de broodafdeling. Daar is een heel rek met glutenvrij brood. Ook tussen het gewone snoepgoed liggen dingen die Djura kan eten. Ze moet daarvoor wel goed de etiketten checken: daarop staat of ergens gluten in zitten.

DIT SYMBOOL

BETEKENT DAT

ERGENS GEEN GLUTEN IN ZITTEN.

Djura en Joshua hopen dat dit symbool op alle producten zonder gluten komt. Mensen met een gluten­allergie hoeven dan niet de etiketten uit te pluizen.

WATER DRINKEN IS COOL

DOE DE GLUTEN-KWIS EN WIN EEN HOODIE VAN AH VOS!

De letters voor de goede antwoorden vormen een woord. Mail dat woord voor 10 mei met je voornaam, leeftijd en school naar redactie@jong023.nl.

N. Glibberige snoepjes

Hartenwens

HEB JIJ EEN HARTENWENS?

Iets wat je heel graag wil doen in Haarlem of Zandvoort?

Iets waarmee je iemand in de buurt heel blij maakt?

Mail het voor 10 mei naar redactie@jong023.nl. Wie weet gaat jouw hartenwens in vervulling en kom je met een foto in Jong023!

Eind maart werd in Zandvoort de ‘Waterweek’ gehouden. Alle scholen kregen les over het drinken van water. “Water is goed tegen de dorst. Het is ook gezonder en goedkoper dan fruitsap en frisdrank”, zegt Joost van SportSupport, die de Waterweek met JOGG organiseerde.

TEKST EN FOTO’S: FLEUR LEEFLANG

Leerlingen van De Zeevonk, de Mariaschool en de Hannie Schaftschool kregen een workshop ‘Pimp je waterfles’. Water uit een waterfles is beter voor het milieu dan drankjes uit pakjes. Buck, Ryan, Amena, Yasmine en June uit groep 7/8 van de Hannie Schaftschool gingen met hun fles op de foto. Wat weten zij nu van water?

Buck (10): “Je moet genoeg drinken, anders droog je uit. Water bevat geen suiker; het is gezond. We hebben een mooie waterfles

gekregen om te versieren. Je kunt er stukjes fruit of komkommer in doen. Ik ga er watermeloen in doen. Dan heb ik watermeloenwater!”

Ryan (10): “In bijna alles zit water. Dat wist ik niet. Er zit bijvoorbeeld ook water in bier. We berekenden tijdens de workshop hoeveel water we per dag drinken. Ik drink vijf of zes glazen water per dag.”

Amena (11): “Water is belangrijk voor je. Als je te weinig water drinkt, word je ziek. We deden een quiz over water. De leukste vraag was: ‘Hoeveel water drinken je ouders per dag?’ Mijn ouders drinken 1,5 tot 2 liter per dag. Dat is een goede hoeveelheid.”

Yasmine (11): “Water is belangrijk voor je hersenen. Als je te weinig drinkt, word je een beetje flauw. Dan kun je je niet goed concentreren. Je kunt niet meer dan drie dagen zonder water. Dat vind ik interessant om te weten. Je verliest constant vocht. Zelfs als je zit of ligt.”

June (11): “Als je te weinig drinkt, krijg je hoofd­ en buikpijn. Ik drink elke dag water. Ik had al een Air­up fles. Daar moet je steeds nieuwe vullingen voor kopen. Nu heb ik een nieuwe waterfles. Ik kan er zelf een smaakje aan toevoegen. Bijvoorbeeld door een stukje fruit erin te doen.”

EEN BASKETBALTOERNOOI VOOR SCHOLEN

Het meidenteam van De Molenwiek Dalton won maandag 25 maart de finale van het basketbaltoernooi voor scholen. Bij de jongens won de Don Boscoschool het toernooi in de Spaarnehal.

“Het jongensteam moedigde ons aan in de finale. Dat was leuk”, vertelt Daisy van De Molenwiek. “We hadden ook een goeie yell: ‘Yell, yell, yell, De Molenwiek wint WEL!'." Erina: “We hadden veel geoefend. Bij de gymles met meester Menno, maar ook buiten schooltijd.”

Geen kluitje

Nora vertelt wat de strategie van haar team was: “We liepen goed vrij en speelden niet op een kluitje. Toen we in de finale vóór stonden,

gingen we minder aanvallen. We probeerden de bal in ons bezit te houden.”

Sneller dan voetbal

Albraa van de Don Boscoschool vertelt wat het geheim van zijn team was. “We hebben goed overgespeeld”, zegt hij. Albraa speelt bij Triple Threat, de basketbalclub die samen met SportSupport het schooltoernooi organiseerde. “Het leuke van basketbal vind ik dat je goed moet communiceren”, zegt Albraa. “En het gaat lekker snel. Veel sneller dan voetbal.”

Albraa van de Don Boscoschool zit op basketbal. Hij heeft zijn team een beetje gecoacht.

RENNEN VOOR KIKA

Tijdens de sponsorloop heeft de Ter Cleeffschool eind vorig jaar meer dan twaalfduizend euro opgehaald voor het goede doel. Alle zeshonderd leerlingen van de school renden mee. Het geld ging naar KiKa, een stichting die helpt bij het bestrijden van kanker bij kinderen. Een leerling van de school heeft de ziekte ook gehad. Ze is meer dan een jaar lang behandeld en gelukkig genezen. “De kinderen van de Ter Cleeff wensen KiKa veel succes en hopen dat dit bedrag kan bijdragen bij het uitbannen van deze nare ziekte”, zei directeur Tom.

12 Kort nieuws

LEUKE DINGEN OM TE DOEN

Hoe ets je van Haarlem naar Zandvoort?

Welk gebouw bezoeken Eva en Adam?

De oplossing van de vorige keer was: Sint Bavokathedraal. Dat ontdekten Tim (Veronicaschool); Christian (Camelot); Arthur (De Lindeboom) en Anne (Ter Cleeff).

Tim wint de prijs: een hoodie van AH Vos Westergracht, vlak bij de kathedraal. Gefeliciteerd!

PUZZEL

Schrijf je antwoord in de witte vakjes. De letters in de gele balk vormen een woord. Mail dit woord, samen met je voornaam, je school en je leeftijd voor 10 juni naar redactie@jong023.nl.

De letters in de gele balk vormen een woord. Mail dit woord, samen met je voornaam, je school en je leeftijd voor 14 mei naar redactie@jong023.nl.

We verloten onder de goede inzendingen een boekenbon van Kinderboekwinkel Kiekeboek. Alleen de winnaar krijgt bericht.

Hetgoedeantwoordwas‘gelukwens’. Datwerdopgestuurddoor:

• Masha(MuzikaleBasisschool);

• Arthur(DeLindeboom);

• Pieter(SintAdalbertusschool);

• Felix,Dylano(SintBernardus);

• Anne(TerCleeff).

Dylano heeft de boekenbon gewonnen. Gefeliciteerd!

Speel mee met je klas en win een boekenpakket van Kiekeboek! TIP

Wat is het thema van pagina 8 van deze Jong023? PAGINA 8

Welk park ontwerpen scholen in Minecraft? PAGINA 1

Hoe heet het festival in de Kweektuin op 20 april? PAGINA 5

Wat is Gijs voor een dier? PAGINA 4

Welke dieren vangt het hospitaal in Haarlem-Noord op? PAGINA 4

Wat gooiden de Engelsen per ongeluk op Haarlem in WOII? PAGINA 6

Waar kun je op stemmen als je in de Kinderjury zit? PAGINA 7

Welk meisje reikte de Liefdeskrant uit op De Talenten? PAGINA 9

Hoe heet de bekende basketbalvereniging in Schalkwijk? PAGINA 11

De antwoorden op de vragen vind je in deze krant!