Zomerschool: taal en veel lol 3 4 9 11
Máire is kinderburgemeester
“BLIJ MET O NS NIEUWE PLEIN”
Het was woensdag 11 september groot feest op de Willem van Oranjeschool. Met een yell, een lied en ‘hoog’ bezoek werd het nieuwe schoolplein geopend. Ouders, leerlingen, leerkrachten, schoolbestuur en allerlei organisaties hebben er meer dan twee jaar aan gewerkt. Stenen zijn vervangen voor hout, aarde en water.
TEKST: JACQUELINE SCHADEE | FOTO’S: FLOOR GODEFROY
De Willem van Oranje, gaat voor groen, een mooi nieuw schoolplein, voor het klimaat een dikke zoen!’ zingen Kai Luna (11), Niene (10) en Jahvano (11) uit groep 8. “Met dit lied openden we het nieuwe plein”, vertellen ze trots. “De hele school was er, samen met mensen die had-den meegeholpen. We hadden ook kanonnen met bloemzaadjes!”
Bomen komen
De leerlingen laten zien wat er veranderd is. Om het voetbalveld staan nu houten palen met een net van dik touw. Op drie plekken zijn tegels weggehaald en gestapeld tot bankjes. In de aarde die onder de tegels lag, worden in de winter bomen geplant. Heel blij zijn de drie met de waterpomp, al is die meer voor kleuters, zeggen ze.
Een wadi
Het water uit de pomp stroomt naar een lagere plek op het plein. “Dit is een wadi: een wateropvangplek”, vertelt Ton, de opa van Niene. Hij is klimaatburgemeester van Haarlem en helpt scholen om hun plein groener te maken. “De wadi vangt regenwater op. Daarna wordt het weer omhoog gepompt voor de plantjes.”
Bomen en zand
Kai Luna, Niene en Jahvano leggen uit waarom een groener plein fijn is. “Stenen absorberen warmte. Daardoor blijven stenen heet. Een plein met bomen blijft koeler”, zegt Kai Luna. Jahvano: “Door de klimaatverandering gaat het meer regenen. Op stenen blijft het water liggen. In zand stroomt het beter weg. Het wordt jammer genoeg wel modder.”
rij:
Yue, Fay,
Kai Luna, Jahvano en Niene op de wadi. Regenwater wordt onder de grond opgevangen.
Groener
De hele school heeft meegedacht over het nieuwe plein. De leerlingenraad vroeg vorig jaar in alle klassen wat leerlingen belangrijk vonden. “Iedereen zei: ‘We willen dat het plein groener wordt’”, vertelt Kai Luna, die in de leerlingenraad zat. “Dat hebben we aan juf Corine, onze directeur, verteld. Zij heeft er met ouders en andere mensen geld voor gezocht.”
Weinig plastic
De Willem van Oranje doet meer voor het milieu. Jahvano: “We zamelen ons afval gescheiden in. We hebben daarvoor speciale prullenbakken. Er is ook weinig plastic op school. Als je iets van plastic meeneemt naar school, moet je het ‘s middags terug naar huis nemen.”
Finn en David bij Stuif-Stuif
Korfbal: iedereen doet mee
Achterste
Jahvano,
Kai Luna, Niene Voor: Loek, Lucas, Feline.
& RAADSELS
Janna komt thuis na haar eerste dag op school. “En, hoe was het? Heb je veel geleerd?”, vraagt haar moeder. “Blijkbaar niet”, zucht Janna. “Ik moet morgen weer terugkomen.” Zara (12)
Twee bananen zijn aan het graven. Zegt de één tegen de ander: “Zullen we stoppen? Ik krijg hier een kromme rug van.”
Simon (8)
Een groep toeristen is op safari. Ze zien een tijger vlakbij. Angstig vraagt een toerist: “Is die niet gevaarlijk?” “Nee hoor", antwoordt de reisleider, “deze heeft pas gegeten.” “Hoe weet u dat zo zeker?”, vraagt de toerist. Reisleider: “Ik heb net geteld, we missen één iemand van de groep.”
Myrthe (12)
Timo speelt met zijn hond een potje schaak. Luna komt langs en kijkt vol verbazing naar de schakende hond. “Wauw, wat knap!”, roept ze. “Hoezo knap?” vraagt Timo. “Dit is al ons tiende potje en hij heeft nog niet één keer gewonnen!”
Max (10)
Een opa komt bij de dokter. “Mijn linkerbeen doet veel pijn”, zegt hij. “Tsja, dat komt door de leeftijd”, zegt de dokter. “Dat kan niet”, zegt de opa. “Mijn rechterbeen is even oud en doet helemaal geen pijn!”
Tibbe (12)
Wat krijg je als je ‘drol’ omdraait?
Heb jij een leuke mop of een goed raadsel? Mail ze met je voornaam en je leeftijd naar redactie@jong023.nl
DE NIEUWE JONG023 VERSCHIJNT DONDERDAG 17
Losse krant bestellen?
Mail je adres naar redactie@jong023.nl en ontvang een betaallink voor € 6,95 (krant + administratie- en verzendkosten).
Stuur het woord met je voornaam, leeftijd en school voor 2 oktober naar redactie@jong023.nl.
De oplossing van juli was ‘dinosaurus’.
Dat werd opgestuurd door: Elain en Amira, De Piramide; Tessa, Kon. Emmaschool; Lou, Liduinaschool; Raf, Bavoschool Revius; Sammy, Liduinaschool; Katya, De Cirkel; Fender, Liduinaschool; Gustav, Werkschuit; Vigo, Kon. Emmaschool; Timo en Lorenzo, De Cirkel; Mila, De Cirkel; Alysa, De Lindeboom, Rayhana, RudolfAnne,Steinerschool; Ter Cleeff.
Tessa heeft de loting Gefeliciteerd!gewonnen.
Haarlem
De krant verschijnt dit schooljaar ook op 12 december, 23 januari, 6 maart, 10 april, 22 mei en 26 juni. De data staan ook op Jong023www.jong023.nl. wordt bezorgd op alle 75 basisscholen in Haarlem en Zandvoort. Hij ligt ook in de bibliotheken.
Meer informatie en contact: redactie@jong023.nl www.jong023.nl facebook.com/jong023.nl
Welkom in het nieuwe schooljaar! Wil jij iets schrijven voor de krant? Of wil je ons iets vertellen? Mail naar redactie@jong023.nl!
Donaties zijn welkom op NL75 RABO 0335 1650 36 t.n.v. Stichting Jong023. Dank!
Heb jij een goed idee voor de stad?
Haarlem heeft een nieuwe kinderburgemeester: Máire (10) van de Muzikale Basisschool. Ze werd op 11 september door de andere achttien leden van de kinderraad gekozen. Máire won met één stem verschil van Ida van de Vrije School Lindeboom. De nieuwe raadsleden willen Haarlem leuker maken. Hieronder vertellen ze hoe. Heb jij ook een idee voor de stad? Vertel dat aan het raadslid op je school of mail kinderraadhaarlem@gmail.com.
Welk goed idee heb jij voor de stad?
“Veel kinderen zitten te vaak op hun telefoon. Dat doen ze omdat er niet genoeg plekken zijn om te spelen. Ik zou meer plekken in de buurt willen waar kinderen verschillende sporten kunnen doen, bijvoorbeeld voetballen. Natuur is ook belangrijk, en dat mensen samen kunnen zijn.”
Wienen
“Ik vind het belangrijk dat het verkeer veilig is en dat kinderen veilig naar school kunnen. Elektrische fietsen zouden niet zo hard moeten kunnen. Misschien kunnen ze beter op de weg bij de auto’s. Ik wil ook dat Haarlem mooi groen is. Ik wil de stad dus mooier, leuker én veiliger maken.”
“Ik vind sport heel leuk. Het is goed voor je lichaam en voor je ontwikkeling. Ik merk dat kinderen vaak op een scherm zitten. Sportverenigingen kunnen meer reclame maken om kinderen over te halen te gaan sporten. De gemeente moet mensen helpen die het sporten niet kunnen betalen.”
“Ik vind natuur en milieu belangrijk. Ik wil de natuur in Haarlem beschermen en bomen planten. De sloot bij ons huis wordt misschien een fietspad. Dat zou ik jammer vinden. Gezondheid en vriendelijkheid vind ik ook belangrijk. In dit jaar wil ik zo veel mogelijk mensen blij maken.”
“Er moeten meer speeltuinen komen voor kinderen met een beperking, zodat zij ook kunnen meedoen. Oude speeltoestellen zouden vervangen moeten worden. Het is goed als er speelplekken komen voor als het slecht weer is, bijvoorbeeld in een buurthuis. Er is steeds meer regen en storm.”
“Toen ik acht was, las ik in de kinderkrant over de kinderraad. Ik dacht: daar wil ik in. Dus toen er op mijn school verkiezingen waren, heb ik meegedaan. Gelukkig werd ik gekozen. Ik wil graag workshops organiseren in de weekenden voor kinderen die arm zijn of te veel op hun scherm zitten.”
“Dit is mijn tweede jaar in de kinderraad. Vorig jaar vond ik superleuk, dus ik ben blij dat ik weer mag meedoen. Ik vind veiligheid in het verkeer belangrijk. Bij ons in de Indische Buurt zijn meer zebrapaden nodig. En meer speelplekken met toestellen. Liefst van hout, dat is beter voor de natuur.”
“Ik wil Haarlemse kinderen met elkaar in verbinding brengen. Kinderen die arm zijn of een beperking hebben, moeten gewoon mee kunnen doen. Speeltuinen moeten ook voor hen toegankelijk zijn. Ik wil ook een schoonmaakactie voor scholen organiseren. Wie het meeste afval verzamelt, wint een prijs.”
“Ik vind dat er meer regels en borden voor fatbikes moeten komen. Ook moeten er meer bomen komen die schaduw geven. En meer dierenartsen. Ik wil kinderdagen organiseren waarop kinderen elkaar kunnen leren kennen, zodat ze minder achter hun scherm zitten. Haarlem is een heel leuke stad.”
Dex (11), Sint Bernardusschool
Ida (12), Vrije School Lindeboom
Sara (11), Valeo
Chyara (11), Martin Luther Kingschool Norah (11), Sint Bernardusschool
Yasser (12), De Globe Mirac (11), Valeo
Felix (12), Vrije School Kennemerland
Máire (10), Muzikale Basisschool
Burgemeester Jos
En jij? Heb jij een goed idee voor Haarlem?
Vieze handen!
LEKKER UITLEVEN
Knutselen, skelteren, springen, naaien, koken, schilderen, dansen, spelletjes doen…je kunt het zo gek niet bedenken, of het kan bij Stuif-Stuif. Het Haarlemse kinder-evenement wordt al sinds 1962 gehouden in de laatste twee weken van de zomervakantie. Dit jaar was de 63e keer.
Shedi (9) zit op de Martin Luther Kingschool en is vandaag alleen naar het sportterrein van Olympia gekomen. Hij vindt Stuif-Stuif “heel erg leuk.” Het allerleukst vindt hij het voetballen en het spelen. En het skelteren natuurlijk.
Leuke dingen
Finn (10) en zijn vriend David (10) zijn superenthousiast over Stuif-Stuif. “Je kunt hier allemaal leuke dingen doen”, zegt Finn, die al voor de vierde keer komt. “Er is een knutselplein. Je kunt op het springkussen, legoën, spelletjes doen of iets maken in de keuken. Mijn zusje bakt er nu pannenkoeken.”
Uitleven
“Er zijn dit jaar wel drieduizend kinderen gekomen", zegt Daniëlle van Stuif-Stuif tevreden. Ze geeft leiding aan de vrijwilligers die de activiteiten begeleiden. “Kinderen kunnen zich hier de hele dag uitleven.” Stuif-Stuif kost maar € 6,-. voor een hele dag. Zie www.stuifstuif.nl.
VEILIG NAAR SCHOOL
Heb je deze posters gezien? Ze moeten ervoor zorgen dat mensen in de auto beter letten op kinderen in het verkeer. De tekening voor Zandvoort (links) werd gemaakt door Luuk (7) van De School en Bas (9) van de Oranje Nassauschool. De tekening voor Haarlem is gemaakt door Norah (11) van de Sint Bernardusschool. Wethouder Van Leeuwen koos haar tekening uit. Hij vindt het leuk dat de Amsterdamse Poort erop staat.
GEZONDE DIEREN EN PLANTEN
Een weiland vol bloemen en bijen, een sloot met schoon water en kikkers… Het lijkt zo gewoon, maar dat is het niet. Veel bloemen, kleine dieren en ook het schone water worden bedreigd. Het Hoogheemraadschap van Rijnland doet daar wat aan.
“We kijken niet alleen naar het water in ons gebied, maar verzorgen ook de waterkanten”, vertelt Henk, adviseur bij Rijnland. “Hoe meer bloeiende planten er langs sloten en meren staan, hoe beter het is voor de dieren, die op hun beurt helpen om het water gezond te houden. Alles hangt met elkaar samen in de natuur.”
Tiny Five
De ‘Tiny Five’ zijn vijf belangrijke dieren en planten die in en om het water leven. Het zijn: de driedoornige stekelbaars, de grote roodoogjuffer, de gewone pad, de huiszwaluw en het knoopkruid. “Dit zijn kwetsbare dieren en planten”, zegt Henk. “We moeten ervoor zorgen dat zij goed kunnen leven. Als zij het naar de zin hebben, profiteren andere soorten daar ook van.”
Geen brood, groente of fruit Vooral insecten hebben het moeilijk. “Er zijn nog nooit zo weinig vlinders en bijen geteld als afgelopen jaar”, vertelt Henk. “Dat is slecht nieuws, ook voor de mens. Insecten bevruchten planten, zodat groenten, fruit en granen kunnen groeien. Zonder insecten raken onze supermarkten leeg.”
Iets doen “We moeten nu echt iets doen”, zegt Henk. “Haal tegels uit je tuin of van het schoolplein. Bestrijd insecten zonder gif. En reis misschien wat minder met het vliegtuig. Als de natuur zich herstelt, is dat ook goed voor de mens. We zijn allemaal onderdeel van een kringloop.”
KLEINE HELDEN IN DE GROND
Ze doen hun werk in het donker, onder de grond. De meesten zijn piepklein en hebben nog nooit een mens gezien. Toch zijn ze superbelangrijk voor de natuur en dus voor ons: bodemdieren. Van 20 september tot 7 oktober zijn de nationale bodemdierendagen. Ontdek wie er onder jouw voeten leven! TEKST
De tien belangrijkste bodemdieren worden de ‘Tiny Ten’ genoemd. Het zijn de regenworm, de naaktslak, de huisjesslak, de spinachtige, de pissebed, de miljoenpoot, de duizendpoot, de kever, de mier en de mol.
Losmaken en opruimen
Bodemdieren maken de grond los, zodat de wortels van planten er kunnen groeien. Ze
ruimen dode blaadjes op en ander groenafval. En ze zijn zelf weer voedsel… voor grotere dieren.
Samen speuren
Tijdens de nationale bodemdierendagen wordt iedereen uitgenodigd om op zoek te gaan naar bodemdieren. Met je klas op het schoolplein, of met vrienden of familie in een tuin of park.
SPEUREN NAAR BODEMDIEREN
Daniël (5) van de Bos en Vaartschool zit pas in groep 3.
Toch weet hij meer van insecten dan de meeste volwassenen. Met een schep, verrekijker en een leeg potje zocht hij deze zomer bij de Molenplas naar bodemdieren.
“Ik ga hier in de grond kijken. Misschien zit er een worm”, zegt Daniël, terwijl hij naast het pad hurkt. Voorzichtig graaft hij een gat. “Regenwormen hebben tien harten, wist je dat?”, vraagt hij. “Ze zijn heel belangrijk. Ze eten dode blaadjes. Zo ruimen ze de grond op.”
Bloemetjes en bijtjes
Daniëls moeder en zus zoeken ook mee. Ze vinden een spin en een slakje. Verderop ziet Daniël een bij. Hij rent erachteraan en vangt hem in de pot. Daarna laat hij de bij weer vrij bij wat bloemen. “Nu gaat hij mij niet steken, maar naar de bloemen toe”, legt hij uit.
Zwemmen in zand
Op het grasveld ontdekt Daniël de sporen van een ander bodemdier: de mol. “Een mol kan niet goed lopen”, zegt hij, terwijl hij zand van een grote molshoop schept. “Hij graaft met zijn handen een tunnel onder het gras. Het lijkt meer op zwemmen dan op lopen!”
In de jungle
Na twee uurtjes speuren, willen Daniëls moeder en zus weer naar huis. Maar Daniël is verdwenen. Als ze hem roepen, klinkt zijn stem uit een dichtbegroeid bosje. “Ik zit hier in de jungle!”, roept hij enthousiast. “Ik denk dat ik een eekhoorn heb gezien!”.
zijn
Op zaterdag 5 oktober is in de Haarlemmer Kweektuin het festival Haarlem Kleurt Groener. Er is van alles te doen. Zo vertelt schrijver en bioloog
Geert Jan Roebers over zijn fantastische boek ‘Briljante Planten’. Wist je dat planten met elkaar praten? En dat bloemen bijen horen? Volg @natuurtalent_haarlem op Instagram voor de laatste informatie.
WIN EEN BOEK
Wil je het boek ‘Briljante Planten’ winnen? Los dan de rebus op en stuur het antwoord met je voornaam en school naar redactie@jong023.nl. Drie winnaars krijgen op het festival een gratis boek mét handtekening van de schrijver!
Gewone pad Huiszwaluw
Stekelbaars
Grote roodoogjuffer Knoopkruid
Shedi op de skelter.
David en Finn spelen Vier op een Rij.
Luuk en Bas.
Download de zoekkaart via bodemdieren.nl en geef door welke dieren je ziet.
Juf of meester kan via www.bodemdierendagen.nl gratis een superleuk Doe-meelespakket downloaden en de digibordles ‘Op bodemdierensafari’.
DOE MEE MET JE KLAS!
Daniël met
moeder en zus Sarah.
Cultuur Kinderboekenweek
GUSTAV EN WOLF VERZAMELEN PLATEN
Ze zijn vaak de jongste bezoekers bij popconcerten, draaien muziek uit de tijd van hun (groot)ouders en hebben samen meer dan 200 lp’s: de broers Wolf (10) en Gustav (12) zijn waarschijnlijk de jongste platenliefhebbers van Haarlem.
Op Gustavs kamer zie je meteen dat hij van muziek houdt. Er zijn posters van bands, T-shirts, stickers, een pick-up en natuurlijk lp’s. Die staan keurig op alfabet. “Eerst op naam van de artiest, dan op jaartal”, legt hij uit.
Creatief met muziek
Ook de kamer van Wolf is vol muziek. Hij heeft lp’s en singles, maar ook een elektrisch drumstel, keyboard, basgitaar en een gewone gitaar. En een djembé, “maar daar komt meer stof dan geluid uit”, zegt hij.
Roepen naar de zanger
De jongens zijn vaak bij popconcerten.
Onlangs ging Wolf naar zijn favoriete band, de Foo Fighters. “Ze komen niet vaak in Nederland. De zanger vroeg wie nog nooit naar een concert van hen was geweest. Ik stak mijn hand op. Toen riep hij naar mij, in het Engels: ‘Waarom niet?’ Ik riep terug: ‘Omdat jullie veel te weinig naar Nederland komen!”
Veel geld waard Wolf en Gustav speuren graag naar bijzondere albums, ook op vakantie. “In Duitsland vonden we verzamelaars op de vreemdste plaatsen, in een schuur langs het spoor of in een coffeeshop”, zegt Gustav. Voor hij een plaat koopt, zoekt hij op Discogs.com de waarde ervan op. “’Reality’ van David Bowie kocht ik voor 22 euro, terwijl hij volgens Discogs wel 120 euro waard is!” Via de site berekende Gustav ook de waarde van zijn verzameling. “Die is
Top drie bands
Wolf en Gustav bij de vierduizend platen van hun vader.
ongeveer 4.000 euro. Ik heb er maar de helft voor betaald.”
Droom
Het is Gustavs droom om een eigen muziekzaak te beginnen. “Ik moet dan wel de nieuwste muziektrends gaan bijhouden”, lacht hij.
Gustav: 1. David Bowie 2. AHA 3. Depeche Mode
Verzamel je ook platen?
Van 27 t/m 29 september is het Haarlem Vinyl Festival!
Kinderboekenweek in de stad
Kennemer Boekhandel
De leukste kinderboekenauteurs uit Haarlem komen zondag 6 oktober in de Kennemer Boekhandel voorlezen uit eigen werk. Ze zullen ook vertellen hoe het is om schrijver te zijn. Altijd al een boek willen schrijven? Ze hebben vast goede tips voor je!
Kaartjes zijn gratis en je kunt aanschuiven bij zo veel auteurs als je wilt. Het wordt een echt boekenfeestje!
10:00-10:30 Annemarie van der Eem | 6-9 jaar
11:00-11:30 Rian Visser | 6-9 jaar
13:00-13:30 Annemarie Jongbloed | 10-12 jaar
14:00-14:30 Annekarijn Overduin | 10-12 jaar
15:00-15:30 Simon van der Geest | 10-14 jaar
Deel 4
VERVOLGVERHAAL door Wilma Geldof
LEKKER EIGENWIJS
AMY IS WEG!
Amy is nog steeds niet gevonden. Wel zag Adam haar sjaaltje liggen in het voorraadhok van de school.
Adam stond te trillen op zijn benen.
‘Amy moet in het voorraadhok zijn geweest', zei hij.
‘Haar sjaaltje lag er.’
Xavi hield zich vast aan de boom op het plein. Zijn ogen stonden angstig. Noor graaide het sjaaltje uit Adams handen en sloeg het glimlachend om haar nek.
‘Eerlijk gevonden', zei ze. Adam balde zijn vuisten. ‘Hoe kan je zo onverschillig doen! Amy is ontvoerd!’ Hij gaf haar een duw.
‘Hou op jullie', zei Xavi. Zijn stem trilde.
‘We moeten een andere ingang vinden. We móéten de school weer in!’ Noors blik veranderde. ‘Denken jullie serieus dat Amy ontvoerd is?’ Ze lachte niet meer. ‘Misschien is ze dan al niet meer in Haarlem. Misschien is ze meegenomen door een kinderlokker'.
‘Laten we een rondje om de school lopen', zei Xavi. Adam volgde Xavi omdat hij niet wist wat hij anders moest doen. Maar waarom wilde Xavi per se op school kijken? Wist hij meer? En waarom deed Noor eerst zo onverschillig? Was haar bezorgdheid nu echt of speelde ze die?
‘Wie zit hierachter?’, vroeg Adam zich hardop af.
Waarom had de conciërge zo haastig over het plein gelopen met iets onder zijn jas? Nee, meneer Theo was heel aardig… Zou dan toch een vreemde man…? Soms gebeurden er erge dingen. Zomaar. Xavi sloop de hoek van het schoolgebouw om. Toen klonk er glasgerinkel.
Kinderboekwinkel Kiekeboek
Zondag 6 oktober valt in de Kinderboekenweek én in het Weekend van de Wetenschap. Arno Verweij, maker van ‘Proefjesboek’, komt die dag naar Kinderboekwinkel Kiekeboek, Hij gaat samen met kinderen een aantal te gekke proefjes uitvoeren. Na afloop kun je een handtekening van Arno krijgen in zijn boek.
Toegang is gratis, aanmelden verplicht. Meld je aan via info@kiekeboek.nl met je naam en je leeftijd. Vanaf 14:00 uur | 7-12 jaar
Donderdagmiddag 10 oktober signeert Marjolein Visser haar boek ‘De Verboden Duinen’ in de winkel.
Binnenkort begint de Kinderboekenweek. Van 2 tot en met 13 oktober is het groot feest in scholen, boekwinkels en Bibliotheken. Het thema is ‘Lekker Eigenwijs’. In de Bibliotheken kun je die dagen gratis meedoen aan superleuke, eigenwijze activiteiten. Van een Dog Man-feest tot boekenleggers maken en luisteren naar eigenwijze muziek.
BOEKEN TIPS
van de Bibliotheek
De Gemeneriken
Jeroen van Berckum
Groep 5 en 6
Madelief is veel te lief, vinden haar ouders. Ze moet naar een School voor Gemeneriken. De leerkrachten moeten haar gemener maken. Maar dat loopt allemaal een beetje anders…
Arndís Pórarinsdóttir
Groep 7 en 8
Alfur uit IJsland heeft een broertje, Eiki. Als blijkt dat Eiki autisme heeft, gaat iedereen in de familie een beetje raar doen, vindt Alfur. Hij gaat laten zien dat Eiki niet ‘anders’ is.
WAT IS ER TE DOEN IN DE BIEB?
Zaterdag 5 oktober
10.30-12.00 uur, Haarlem-Noord Verblaffend: het Dog Man superheldenfeest! Bingo, bee-bot-robots en knutselen.
7 t/m 9 jaar
Woensdag 9 oktober
14.00-15.00 uur, Haarlem-Noord Superleuke workshop ‘Eigenwijs doen met Torre’. Knutselen, woordenspel, net een beetje anders doen.
7 t/m 12 jaar
Woensdag 9 oktober
15.00-16.30 uur, Haarlem Schalkwijk Dolfjes dolle vollemaanfeest Een middag weerwolvenpret. Dansen, knutselen, spelletjes.
4 t/m 7 jaar
Zondag 13 oktober
14:00-15:00, Haarlem Centrum Kinderboekenweek-concert door Divertimento Jonge musici laten eigenwijze muziekstijlen horen.
7 t/m 12 jaar
Voor alle activiteiten heb je kaartjes nodig die je – gratis- bestelt via www.bibliotheekzuidkennemerland.nl
Of scan de QR-code!
Lekker eigenwijs… of niet?
Beer (8), Lyvana (8) en Doris (8) zitten in groep 5 van de Beatrixschool. Ze vinden zichzelf ‘niet zo eigenwijs’, zeggen ze. “We luisteren best goed.” Hun ouders denken daar misschien iets anders over, lacht Doris’ vader. Welke boeken leest het drietal?
Beer leest op het moment ‘De waanzinnige boomhut’. En Lyvana heeft een boek uit de schoolbibliotheek geleend. “Het is een zwart boek met een wolf erop”, zegt ze. “Ik weet niet meer hoe het heet.”
Eigenwijze eenhoorn
Doris is een boekenwurm. Ze leest wel drie boeken tegelijk. “Ik lees nu ‘De waanzinnige Boomhut’, ‘Juf Braaksel’, en ‘De enorm eigenwijze eenhoorn”, zegt ze. “Die eenhoorn heet Dirk. Hij luistert nooit en eet alleen maar snoep. Het is een heel grappige serie. Dolfje Weerwolfje vind ik ook leuk. En Donald Duckjes ook.”
Twee triceratoppers mochten in juli een beroemd persoon rondleiden bij het skelet van de Triceratops, de dinosaurus in de Bibliotheek. Maarten van Rossem en programmamaker Gijs Rademaker kwamen voor hun podcast ‘Dinocast’ speciaal naar Haarlem. De aflevering is waarschijnlijk eind september te horen.
Lees verder in de volgende krant!
Salto
Salto
Kaartjes
Beer, Lyvana en Doris over hun boeken.
GROEPSDRUK: IEDEREEN WIL ERBIJ HOREN
Als de leuke kinderen in je klas bepaalde kleren dragen, wil jij die dan ook? Als de jongen tegen wie je opkijkt iemand pest, doe jij dan mee? En als er kinderen niet mogen meespelen in de pauze, zeg je daar dan wat van?
Iedereen hoort graag bij een groep. En iedereen wil graag aardig gevonden worden door mensen die belangrijk voor ze zijn. Dat is heel normaal.
Maar als je dingen doet die je eigenlijk niet wil om ergens bij te horen, gaat er iets mis.
Gniffelen
Het beste is om te voorkomen dat kinderen in de klas gepest of buitengesloten worden, zegt juf Mignon van de Zaanenschool. Ze is al 32 jaar leerkracht en helpt scholen aan een fijnere sfeer.
Gouden Weken
“De eerste weken van het nieuwe schooljaar zijn heel belangrijk”, zegt juf Mignon. “Elke klas maakt dan afspraken over omgaan met elkaar. Als er dan later in het schooljaar iets vervelends gebeurt, kunnen kinderen elkaar aan die afspraken herinneren.”
Mediawijs gedragen
Vaak ontstaat er gedoe door (a)sociale media. “We maken daarom in de les afspraken over appgroepen”, zegt juf Mignon. “Groepsbeheerders uit de klas checken of anderen zich mediawijs gedragen. Gebeurt dat niet, dan spreken ze die persoon aan. Gaat
diegene door, dan wordt hij of zij uit de groep verwijderd. Ook ouders kijken mee.”
Nee is oké Kun je weerstand bieden aan groepsdruk?
Volgens juf Mignon wel: “Voel bij jezelf: ‘Wil ik dit echt?’ ‘Vind ik dit echt leuk?’. Als dat
Wat doe je als iemand gepest wordt op het plein?
Tips van Ruben (9) en Ruben (9):
Zeg het tegen juf of meester.
Vraag je vrienden erbij en zeg ‘Stop, hou op’.
Negeren of weglopen.
VOOR
“KICKBOKSEN VOND IK HET LEUKST”
In de vakantie naar school gaan, is dat erg? “Helemaal niet!” zeggen Mohamd (8), Noah (10), Cornelis (8), Nina (10) en Renad (10). Ze ginge,n samen met tachtig andere Haarlemse kinderen in de zomervakantie naar de ZomerSchool. “We krijgen extra taalles en maken leuke uitjes”, zegt Cornelis.
Kinderen van de ZomerSchool gaan twee weken lang elke dag naar het Stedelijk Gymnasium. In de ochtend krijgen ze taalles. Ze gebruiken een werkboek dat speciaal voor hen is gemaakt. In de middag doen ze workshops of gaan ze op pad in Haarlem.
Taal leren
Kinderen op de ZomerSchool komen uit groep 4 tot 8 van Haarlemse basisscholen. Veel van hen wonen nog niet lang in Nederland. Sommigen hebben ouders die geen Nederlands spreken. “De ZomerSchool is voor kinderen die de taal beter willen leren”, legt Nina uit. Cornelis: “We doen vooral begrijpend lezen en woordenschat.”
Chillen op de boot
niet zo is, zeg dan ‘nee’ of loop weg. En als een bazig persoon iemand buitensluit, zeg dan dat iedereen mag meedoen.”
Niet de ‘leider’, maar de groep bepaalt de spelregels. Ook een Kanjertraining kan helpen voor een fijnere sfeer op het plein.
HOE GA JIJ OM MET GROEPSDRUK?
Drie leerlingen uit
Amber (11): “Ik voel wel eens groepsdruk. Als andere kinderen kleding dragen die ik mooi vind, dan wil ik die ook hebben. Maar als ik iets aantrek wat anderen niet mooi vinden, boeit me dat niet. Ik draag wat ik wil. In een groep ben ik soms leider en soms volger. Ik luister niet naar anderen als ze mij dwingen iets tegen mijn zin te doen. Dan zeg ik ‘nee’.”
Bobbi (11): “Veel kinderen uit mijn klas dragen dezelfde merkschoenen. Ik wil die dan ook, want dan hoor ik erbij. Dat gebeurt ook bij kleding. Kinderen dragen bijvoorbeeld iets grijzigs en dan wil ik dat ook. Er is een meisje in onze klas dat heel mooie rokjes draagt. Dat wil ik ook. In een groep doe ik liever met de anderen mee dan dat ik zeg wat we gaan doen.’’
Skye (11): “Groepsdruk ontstaat vaak tijdens het buitenspelen. Er wil dan iemand bij een groepje meedoen en dat mag dan niet. Ik ben een keer gedwongen om ‘nee’ te zeggen toen iemand anders wilde meespelen. Dat voelde slecht, maar ik deed het toch. Ik ben soms leider en soms volger. Ik let nu wel op of de leider eerlijk is. Zo niet, dan doe ik mijn eigen ding.”
De leerlingen bezoeken Teylers Museum, het Frans Hals Museum, de Bibliotheek en de Stadsschouwburg. En ze gaan in een rondvaartboot door de stad. Dat
laatste is volgens Noah en Mohamd, naast het buitenspelen, het allerleukst van de ZomerSchool. “Ik mocht voor op het dek chillen”, zegt Mohamd tevreden.
Van kickboksen tot djembé
Renad vond de workshop kickboksen het leukst. “Het is goed om jezelf te kunnen verdedigen”, zegt ze. Ook Nina vond het kickboksen het leukst. Cornelis genoot het meest van de les djembé. “Zeker toen we ook boomwhackers gingen gebruiken”, zegt hij.
Haarlem is leuker Ook de rondleiding in het Stadhuis was interessant, vindt Nina. Ze interviewden daar wethouder Roduner. Nina: “Ik vroeg hem hoe hij Haarlem zou noemen als hij de stad een nieuwe naam mocht geven. Hij antwoordde: 'Kennemerlandstad.' Goed bedacht, maar ik vind ‘Haarlem’ leuker!”
Zit je ergens mee? vraag Het Cjg!
Een coach van het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) beantwoordt elke maand een vraag in Jong023. Heb je een vraag? Mail redactie@jong023.nl.
FOTO: MIRANDA BRUINSMA
ILLUSTRATIE: ALEX VAN KOTEN
Elsa antwoord.geeft
Scholen kunnen vanaf april 2025 leerlingen opgeven voor de ZomerSchool 2025. De ouderbijdrage is € 30,- voor twee weken. Zie
Vraag
Daisy (9): “Onze ouders maken veel ruzie. Ze schreeuwen tegen elkaar. Daarna zeggen ze weer heel lang niks. Ik ben bang dat ze gaan scheiden. Wat kan ik doen?”
Hi Daisy,
Het voelt natuurlijk niet fijn als je je ouders hoort schreeuwen tegen elkaar. Dat is vervelend voor jou.
Ruzie en liefde
Als mensen schreeuwen, is dat nooit leuk om te horen. Maar dat je ouders soms ruzie maken met elkaar, is heel gewoon. Je ouders zijn volwassen en hebben een relatie met elkaar. Dat betekent dat ruzie er af en toe bij hoort. In een fijne relatie houd je veel van elkaar. Af en toe ben je het niet eens met elkaar. Ook kan je soms wat tijd nodig hebben om samen ergens uit te komen. Om elkaar te begrijpen. In zo’n periode heb je soms vaker ruzie. Ruzie klinkt vervelend, maar kan ook helpen om iets op te lossen.
Rustiger praten
Je kunt ook goed ruzie maken zonder te schreeuwen. Meestal is het fijner
Bij het CJG werken mensen die jou en je ouders kunnen helpen met vragen over lastige dingen thuis, op school, of ergens anders. Kijk voor meer informatie op www.cjgkennemerland.nl.
als mensen rustiger tegen elkaar kunnen praten als ze ruzie hebben. Soms lukt dat wel, en andere keren niet. Maar als ze heel vaak schreeuwen en jij hoort dat, dan is dat niet leuk.
Gevoel delen
Het is daarom belangrijk dat je tegen je ouders vertelt dat je ze hoort schreeuwen en ruziën. Zeg dat je je er zorgen over maakt. Vertel ze waar je bang voor bent. Misschien hebben ze helemaal niet door dat je alles hoort. Als je het vertelt, wordt het voor hen duidelijk dat je er erg mee zit. Dan kunnen ze je helpen.
Als het niet lukt om dit te vertellen aan je ouders, praat er dan bijvoorbeeld over met je juf of meester. Zij zijn er ook om te helpen.
Groetjes, Elsa
Ook iets doen voor een ander? Schrijf je in op haarlem.buuv.nu.
www.zomerschoolhaarlem.nl
Cornelis (8)
Nina (10)
Noah (10)
Renad (10)
Mohamd (8)
de zesde klas van de Rudolf Steinerschool delen hun ervaring.
VITAMINES MAKEN JE GEZOND EN STERK
Je hebt vast wel eens gehoord: “Eet je broccoli voor de vitaminen!’ ‘De kiwi is een vitamine-bom” Maar wat zijn vitamines eigenlijk? Hoe zien ze eruit en wat doen ze?
Vitaminen zijn bijna onzichtbare stofjes in ons eten. We hebben ze nodig om gezond te blijven. Alle vitamines hebben een letter: A, B, C, D, E of K. Ze werden ongeveer honderd jaar geleden ontdekt. Je ziet ze alleen door een microscoop met speciaal licht.
Vitamine A zit in lever, wortelen, broccoli, boter, spinazie, eieren. Zorgt voor goede ogen.
Vitamine B12 zit in vis, vlees en tarwe (bv brood). Zorgt voor sterke zenuwen. Ook B1, B2, B3, B5, B6, B7 en B9 zijn belangrijk.
Vitamine C zit in fruit en rauwe groenten. Zorgt voor een goede weerstand en sterke botten.
Vitamine D zit in vette vis, ei, maken we van zonlicht. Zorgt voor sterke botten en tanden.
Vitamine E zit in kiwi, ei, groene bladeren, plantaardige olie. Remt ontstekingen.
Vitamine K zit in groene bladeren, pompoen, vijgen. Stolt bloed bij een wond.
Bio – wat? Bio-logisch!
Heb je dit groene blaadje van sterretjes wel eens gezien in de supermarkt? Of een groen blaadje met ‘Bio’ erin? De blaadjes zijn een keurmerk. Ze betekenen dat het eten biologisch is. Maar wat is dat? Heeft het met biologie te maken, met bioscoop?
Als eten biologisch is, zijn de dieren of planten grootgebracht volgens bepaalde regels. Er is daardoor minder schade aan de dieren en de natuur.
Meer ruimte
Kippen, varkens, koeien en andere dieren op biologische boerderijen mogen vaker naar buiten en hebben meer ruimte. Ze krijgen beter voer en hoeven niet supersnel te groeien. Ze hebben een beter leven dan dieren die als niet-biologisch vlees in de winkel liggen.
Zonder kunstmest
Achterste rij trainers: Max, Chiara, Martijn Staand: Thijs, Daniël, Isabella, Anne, Lara, Kyra. Zittend: Esmee, Feylin, Dieke, Julie, Alysa.
De spelers van
KORFBAL
“IEDEREEN MAG MEEDOEN”
Korfbal is de enige sport waarbij jongens en meisjes samen in een team spelen. Dat is relaxter dan een team met alleen meiden of jongens, zeggen korfballers daarover. Lara (10) van de Hannie Schaftschool vindt een gemengd team ‘gewoon leuk’. Ze speelt met klasgenoot Anne (10) en met Daniël (10) van De Wilgenhoek bij HKC Haarlem. TEKST EN FOTO’S: JACQUELINE SCHADEE
WEETJES
- Korfbal is in 1902 bedacht door een Nederlandse onderwijzer: Nico Broekhuysen.
- Meester Nico kreeg het idee toen hij in Zweden naar basketbal voor vrouwen keek.
- De korf was vroeger gemaakt van riet, nu van plastic. Oude korven hingen vaak scheef.
Veel overspelen
Bij het kweken van biologische groenten, fruit en granen mogen boeren geen kunstmest gebruiken en geen gif om hun gewassen te beschermen. Ze gebruiken bijvoorbeeld lieveheersbeestjes die bladluizen opeten in plaats van chemische bestrijdingsmiddelen.
Biologisch eten is dus beter voor dieren en de natuur, maar wel wat duurder.
Lezers uit Zandvoort en Haarlem stuurden mooie hartenwensen in:
Raf wil graag een feest voor kinderen die jarig waren in de vakantie.
Mees wil graag met zijn oom op de tandem naar het strand.
Elise wil graag met haar familie naar Aquamundo.
Stella wil graag eten voor kinderen in Oekraïne.
Sammy wil graag klimmen met een vriendje.
Mila wil graag met haar naam in Jong023. Masha wil graag gamen met een VR-bril.
Mark wil graag naar het Dolhuys. …en nog veel meer!
Op alle velden van HKC Haarlem wordt deze zaterdag 7 september gespeeld. Ze liggen tegenover de IJsbaan, naast die van korfbalvereniging Rapid. De andere twee Haarlemse korfbalclubs zijn Aurora en Oosterkwartier. Anne, Lara en Daniël zitten in de D2. Ze spelen vandaag tegen een team uit Amsterdam.
In de korf
Elk team heeft acht spelers in het veld: vier verdedigers op de ene helft en vier aanvallers op de andere helft. Anne en Lara beginnen in de aanval. Ze scoren beiden twee keer. Als ook Feylin (10) de bal in de korf van Amsterdam gooit, staat het 5-0.
Overwinning
Na de rust spelen Anne, Lara en Daniël in de verdediging. Ze mogen niet over de middellijn komen en kunnen dus niet scoren. Dat vinden ze jammer. De wedstrijd eindigt in een 7-0 overwinning. De coach en de begeleiders, Max en Chiara uit de A-jeugd, zijn trots op de spelers.
Anne, Lara en Daniël vertellen dat korfballers niet mogen lopen met de bal en dus veel moeten overspelen. “En je mag niet scoren als je verdediger een arm omhoog houdt”, zegt Anne. Jongens verdedigen jongens, meisjes de meisjes. Omdat er niet genoeg jongens zijn, speelt Lara vandaag als jongen mee. Ze draagt daarom een lintje.
Met de bus op kamp
De drie spelen al een paar jaar bij HKC. Een superleuke activiteit is het jaarlijkse Pinksterkamp, vertellen ze. Zo’n zeventig kinderen gaan dan met de bus naar ‘Verweggistan’. Ze kamperen drie nachten, doen spelletjes en speurtochten en hebben “ontiegelijk veel” snoep mee, lacht Daniël. De leiding is in handen van de oudere jeugd.
Sylvia speelt al jaren bij HKC Haarlem. “Iedereen is welkom hier, iedereen mag meedoen”, zegt ze. Ze vindt de sfeer bij korfbal heel fijn. “Ook langs de lijn. Niemand schreeuwt
0 Hoe vaak won Nederland geen goud op een WK Korfbal? …….. keer
0 Met korfbal spelen jongens en meiden in één team. Waar/Niet waar
0 Korfbal is een Nederlandse uitvinding. Waar/Niet waar
0 In Haarlem zijn wel vier korfbal-verenigingen. Waar/Niet waar
- Elke vier jaar is er een WK Korfbal, sinds 1987. Nederland won negen keer goud.
naar de spelers of naar de scheids.” Ook gezellig: de hele vereniging traint op dinsdag en donderdag, jeugd én volwassenen. “Goed voor het clubgevoel”, lacht Sylvia.
Wil
je proberen of korfbal iets voor jou is? De eerste drie proeflessen bij HKC Haarlem zijn gratis. Zie www.hkc-haarlem.nl
HKC verdedigen hun korf. Anne verdedigt. Daniël mag nu niet scoren.
Lara, Anne en Daniël met drie ballen.
Otto, Marvin en Quinten op de groenteafdeling. Groenten zitten vol vitaminen.
Foto: Marisa Beretta
12 Kort nieuws
Leuke dingen om te doen in de herfst
Za 21 september Oevers Spaarne schoonmaken Kanovereniging Trekvogels, IVN
Za 21 september Super Hero Kidsrun Vanaf Pluspunt Zandvoort
Zo 22 september
TommyTomato Kidsrace, fietswedstrijd Sint Jorisveld, Ripperda
Woe 25 september Start Kinderpostzegelactie www.kinderpostzegels.nl
Za 28 september
Spelmiddag met Aqua Heroes Wijkcentrum Badhuis Leidsebuurt
Woe 2 oktober Kinderboekenweek begint! Heel Nederland
Vrij 4 oktober Internationale Dierendag De hele wereld
Za 5 oktober Haarlem Kleurt Groener – festival
Haarlemmer Kweektuin, Kleverlaan
Za 5 oktober C the Future - festival 3D Makers Zone, Oudeweg 91-95
Zo 6 oktober Kinderboekenschrijvers ontmoeten
Kiekeboek, Kennemer Boekhandel
Zo 6 oktober TommyTomato Kidsrace, fietswedstrijd Theemsplein, Haarlem ZW
Za 26 oktober Museumnacht Kids Haarlem Zestien plekken in de stad Za 2, zo 3 november Kinderkunstlijn
Binnenstad Haarlem
Tijdens techniekfestival 'C the Future' is de feestelijke aftrap van de Willy Wortel Award. Een project waarbij groepen 7 werken aan een uitvinding. Aanmelden en informatie via www.williewortelaward.nl.
Voor welk gebouw staan Eva en Adam?
Stuur je antwoord voor 2 oktober naar redactie@jong023.nl, met je voornaam, leeftijd en school. In juli stonden Eva en Adam voor de Haarlemse Stadsschouwburg. Dat had Anne van de Ter Cleeffschool goed gezien!
Op 4 oktober is het Dierendag, feest voor alle dieren! Schrijf een tekstje of gedicht over je huisdier of lievelingsdier. Waarom vind je dit dier leuk, lief of bijzonder? Welk gevoel krijg je van hem of haar?
Stuur je stukje met je voornaam, leeftijd en school en een foto van het dier voor 1 oktober naar redactie@jong023.nl of naar Jong023, Fonteinlaan 7, 2012 JG Haarlem. De leukste stukjes komen in de kinderkrant van 17 oktober!
We verloten onder de goede inzendingen een boekenbon van Kinderboekwinkel Kiekeboek. Alleen de winnaar krijgt bericht.
Het antwoord op de puzzel van juli was ‘vakantie’
Dat werd opgestuurd door: Fiene, Cruiquiusschool; Finn, Otis en Nouaman, De Piramide; Sammy, Liduinaschool; Avery, Liduinaschool; Gustav, Werkschuit; Ayla, Montessori Floriande; Mees, Kon.Emmaschool; Vigo, Kon.Emmaschool; Siem, Spaarneschool; Juul, Lindeboom; Lars, Liduinaschool; Skye, Olivier, Liduinaschool; Lorenzo, De Cirkel; Mila, De Cirkel; Stella, De Wilgenhoek; Elise, St Bernardusschool; Sebastiaan, Olivier, De Werkschuit; Boris, Bavinckschool; Arthur, Lindeboom; Ximon, Cruquiusschool; Lou, Liduinaschool, Katya, De Cirkel; Fender, Liduinaschool; Timo, Rayhana, Rudolf Steinerschool; Maélie, Vrije School Kennemerland en door klas 5B van de Bavinckschool.
Olivier van de Liduinaschool heeft de loting gewonnen. Gefeliciteerd!!
- De tekst heeft maximaal 50 woorden;
- De foto is licht en minimaal 1 mb.
Schrijf je antwoord in de witte vakjes. De letters in de gele balk vormen een woord. Mail dit woord, samen met je voornaam, je school en je leeftijd voor 2 oktober naar redactie@jong023.nl.
Welke school kreeg een groener schoolplein? Pagina 1
Hoe heet de nieuwe kinderburgemeester van Haarlem? Pagina 3
Hoe heet de libelle die bij de Tiny Five hoort? Pagina 4
Wat zoekt Daniël op en onder de grond? Pagina 5
In welk dorp staat het gebouw op de achterpagina? Pagina 12
Wat is het thema van de Kinderboekenweek? Pagina 7
Naar welke school gingen Mohamd, Noah, Cornelis, Nina en Renad? Pagina 9
Wat kun je voelen als een groep iets wil of doet? Pagina 8
Als jongens en meiden samen in een team spelen, is dat team … Pagina 11 9
De antwoorden op de vragen vind je in deze krant!
Maak de puzzel met de hele klas en een win een boekenpakket van Kiekeboek!