WIJ GAAN HAARLEM NOG LEUKER MAKEN
Haarlem heeft een nieuwe kinderraad. Er zitten veertien kinderen van zeven Haarlemse basisscholen in. Tess (11) is de nieuwe kinderburgemeester. Ze wil dat de stad veiliger en groener wordt. Op 14 september werd de kinderraad officieel geïnstalleerd op het stadhuis.
Dekinderen zitten in de raadszaal op de stoelen van de echte raadsleden. Er zijn journalisten en fotografen, de publieke tribune zit vol ouders. De wethouder van Jeugd, Bas van Leeuwen, heet iedereen welkom. Hij heeft zelf op de Molenwiek Dalton gezeten. “Fijn dat jullie gaan helpen om Haarlem nóg leuker te maken”, zegt hij.
Beter luisteren
De burgemeester van Haarlem vertelt dat de gemeenteraad, en dus de kinderraad, heel belangrijk is voor de stad. “Jullie gaan oefenen met democratie. Jullie gaan argumenten uitwisselen en goed naar elkaar luisteren. Misschien kunnen jullie wel beter naar elkaar luisteren dan grote mensen!”
Trouw zijn
De burgemeester roept de kinderen omstebeurt naar voren. Hij leest een tekst voor, waarna de
kinderen zeggen: “Dat verklaar en beloof ik.” Ze beloven zo dat ze zich zullen inzetten voor Haarlemse kinderen, niemand zullen voortrekken, trouw zullen zijn en hun afspraken zullen nakomen. Na die belofte zetten ze hun handtekening. Ze krijgen applaus en een roos.
Vlag en fiets
Als laatste komt Tess naar voren. De andere raadsleden hebben haar de week ervoor verkozen tot kinderburgemeester. De burgemeester hangt haar de ambtsketen om. Dat is een ketting met symbolen van de stad, zoals een regenboogvlag en een fiets. “Ik kijk ernaar uit om samen dingen te doen”, zegt hij.
Veiligheid
Tess houdt haar eerste toespraak. “We willen dat iedereen zich veilig voelt op straat”, zegt ze. “De fietspaden moeten veiliger worden. Er moet meer sport en spel op scholen komen, ook
voor wie weinig geld heeft. En we willen meer speelplekken voor oudere kinderen, zodat ze minder gamen”, zegt ze vastberaden.
Mail de kinderraad
Tot slot doet Tess een oproep. “Wij vertegenwoordigen alle kinderen van Haarlem”, zegt ze. “Dus heb je een vraag, mail dan naar kinderburgemeester@haarlem.nl!”
Wie wint de Textiel Race?
bij scouting Kon-Tiki
Jonge reporters uit Oekraïne
Tess is de nieuwe kinderburgemeester.
De kinderraad, van links naar rechts: Tuba, Dani, Sam, Evy, Otto, Lamis, Tess, Noah, Jacob, Bruce, Quinten, Sara, Lenny, Taim. Daarachter: burgemeester Wienen en wethouder Van Leeuwen.
SEPTEMBER 2022
Zeilen
Jens leest NATUURlijk graag4 6 8 11
TEKST: JACQUELINE SCHADEE FOTO’S: FJODOR BUIS
stopcontact. “Ah, wat zielig”, zegt hij. “Hebben ze jou in de muur gemetseld?”
Juf vraagt: “Jantje, hoe zou je ‘poep’ spellen?”
Jantje antwoordt: “P-E-O-P”. Juf zegt: “Nee, dat is helemaal fout!” Jantje: “Hoezo? U vroeg toch hoe ík het zou spellen?”
Een vrouw stapt een kledingwinkel binnen. “Kan ik die jurk in de etalage even passen?”, vraagt ze. De verkoopster antwoordt: “Ja hoor. Maar u mag ook de paskamer gebruiken.”
Wat is het toppunt van netheid?
Twee waarzegsters komen elkaar tegen op straat. “Goh”, zegt de een tegen de ander, “je ziet er beter uit dan volgende week.”
Luna heeft voor haar verjaardag een konijn gekregen. “Wat leuk”, zegt juf, “waar slaapt je konijn?” Luna antwoordt: “Bij mijn vader en moeder.” Juf: “Maar dat stinkt toch heel erg?” Luna: “Ja, maar daar moet mijn konijn maar aan wennen.”
SUDOKU
ANTWOORD (1 WOORD): AARDE BLADZIJDE BOEK BOMEN BOOMHUT BUITEN GEDICHT GRAS LETTER LEZEN NATUUR PLANTJES SCHRIJVER STRIP VERHAAL De woordzoeker van juli was‘Zomerzon’. Het goede antwoordwerd opgestuurd door Chahid,Bereket en Adam van De Piramide,door Max en Jacob van De Kringen door Hiba van de Al Ikhlaas.Supergoed gedaan!!! Adam heeft deloting gewonnen. Gefeliciteerd! STREEP ALLE WOORDEN DOOR IN DE PUZZEL. SOMMIGE LETTERS KUNNEN TWEE KEER DOORGESTREEPT WORDEN. MAAK EEN WOORD VAN DE LETTERS DIE JE OVERHOUDT. STUUR JE OPLOSSING VOOR 26 OKTOBER NAAR REDACTIE@JONG023.NL EN WIE WEET WIN JIJ DE VOLGENDE PRIJS! V G P L A N T J E S S E R U U T A N L S C T R B O E K E A E H H N H I G Z R B D R C E A A E G O L IJ IJ I T A N A M S E Z V D I R A E L T T D E E U D N G R R T A R G B E O E N I E L T U H M O O B P R B JONG023 – SEPTEMBER 2022 JAARGANG 4, EDITIE 6 OPLAGE: 7.000 KRANTEN JONG023 WORDT MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR:DE NIEUWE JONG023 VERSCHIJNT DONDERDAG 10 NOVEMBER 2022 Het thema van de volgende krant is ‘Game On’. Ben jij gek op gamen, ben je er goed in, of heb je er juist een hekel aan en vind je dat kinderen minder moeten gamen…mail redactie@jong023.nl en wie weet sta je in de volgende krant! Heb jij een leuke mop of een goed raadsel ? Mail ze met je voornaam en je leeftijd naar redactie@jong023.nl Een varken ziet voor het eerst een
& RAADSELS UITGEVER: STICHTING JONG023 HOOFDREDACTEUR: JACQUELINE SCHADEE AAN DEZE EDITIE WERKTEN MEE: WOUTER VAN AALDEREN, EDITH BIJL, MIRANDA BRUINSMA, MARLOES KOMIN, QUINCY (TALENTEN), EN VELE ANDEREN. VORMGEVING: KIRSTEN VERMEULEN BEZORGING: NIELS LORIÉ Meer informatie en contact: redactie@jong023.nl www.jong023.nl facebook.com/jong023.nl Wil jij in de kinderkrant met je school, vrienden of hobby? Doe je iets leuks voor je buurt of de stad? Mail redactie@jong023.nl SEPTEMBER 2022 DONATEURS EN SPONSORS Antwoord:metmesenvorkuitjeneuseten.
OPLOSSING VIND JE OP PAGINA 12
Hoe zorgen jullie voor een fijne sfeer?
De burgemeester van Haarlem vindt ‘verdraagzaamheid’ een belangrijk onderwerp. Als mensen in de stad verdraagzaam zijn, kunnen ze goed met elkaar samenleven. Ze accepteren elkaar zoals ze zijn en respecteren elkaars grenzen. Niemand wordt gepest of buitengesloten. De burgemeester is benieuwd of Haarlemse kinderen zich goed voelen op school.
“We zijn lief voor elkaar. Eén keer was er ruzie met de hele klas. Het begon tussen twee kinderen. De ruzie verdeelde de hele klas in twee en. Juf heeft toen in de klas met ons gesproken. Ieder een mocht zeggen wat hij of zij niet leuk vond. Daarna waren we weer vrienden.”
“Als we praten over schooladviezen, ga je niet opscheppen als je hoger scoort. Als we buitenspelen, sluiten we niemand buiten. Als iemand verdrietig is, gaan we niet uitdagen. We geven hem of haar rust. Ik vind het heel fijn als het stil is in de klas. Dan kan ik goed mijn schoolwerk doen.”
“Door goed naar elkaar te luisteren. We lachen elkaar niet uit. Iemand kan daar heel verlegen van worden. We hebben ook regels voor het buitenspelen. Als we alleen met onze klas buiten zijn, mogen we voetballen. Als de kleintjes ook buitenspelen, doen we iets anders.”
“We zorgen ervoor dat iedereen het gezellig heeft. We praten Nederlands op school. We sluiten niemand buiten. Het is best lastig als je een spelletje doet en er willen te veel kinderen meedoen. We lossen dat op door omstebeurt een ronde over te slaan. Zo kan iedereen spelen.”
“Een goede sfeer ontstaat door grappig te zijn, lief te doen en te luisteren naar elkaar. Respect tonen, dus luisteren als iemand iets tegen je zegt. Lief zijn. Dat is: aan dacht geven aan elkaar. Je slaat niet en je daagt een ander niet uit. Dit zijn allemaal afspraken die we met elkaar hebben.”
“Ik ben mediator. Ik praat met kinderen als ze ruzie hebben. Als het te erg is, gaat juf met ze praten. Het is belangrijk om goed met elkaar om te gaan. Om niet te vechten en geen ruzie te maken. Iedereen mag meedoen als we buitenspelen. Ik vind de sfeer in de klas heel fijn als we knutselen.”
“We hebben plantjes in de klas gezet. Dat geeft een gezellige sfeer. Er zijn regels in de klas waar we ons aan houden. Deze vind ik belangrijk: als één iemand praat, is de rest stil. En als je boos bent en je wilt even afkoelen? Dan zeg je dat. Er wordt naar je geluisterd.”
“Het helpt om eerlijk te zijn en om niet te liegen bij spelletjes. Iedereen moet zich aan de schoolregels houden. Als er gepest wordt, praten we met juf. Soms kun je iets beter op een eerder moment zeggen, voordat het pesten wordt. Je mag ook niet zomaar aan de spullen van een ander zitten. Eerst communiceren!”
Vul zelF in...
“We maken vaak grapjes en iedereen lacht dan. Soms is het in één keer stil als we aan het werk zijn. Ik vind dat lekker rustig. We trekken niemand voor. We zijn eerlijk tegen elkaar. Bij een ruzie vraagt iemand bijvoorbeeld wat er écht is gebeurd. Het is goed om dan een eerlijk antwoord te geven.”
Burgemeester Jos Wienen
FOTO: BIBI VETH
TEKST EN FOTO’S: FLEUR LEEFLANG
Moriba (10)
abdnour (12)
Finan (11)
ruFta (11)
Hoe zorgen jullie voor een fijne sfeer in de klas en op school?
teken jezelf
eMi (11)
En jij? Hoe zorg jij voor een fijne sfeer?
Haarlem SEPTEMBER 2022
rosanne (11)
Hadja (11) natu (10) Yade (10)
Actueel
JONGE REPORTERS UIT OEKRAÏNE
Oekraïne is een land waar we nu veel over horen en zien. Sommige kinderen verlaten hun land om weg te zijn van de oorlog. Een aantal van hen woont in Haarlem en gaat hier naar school. Tien Oekraïense kinderen deden deze zomer mee aan het Kinderpersbureau. Op 24 augustus interviewden ze kinderen uit Haarlem.
24 augustus is de Onafhankelijkheidsdag van Oekraïne. Het land herdenkt dan dat het onafhankelijk werd van Rusland. “Voor ons is het nu extra belangrijk om die dag te vieren”, zegt Timur. “Onafhankelijkheid gaat over vrije wil, over kunnen zijn wie je bent. Daar hebben we in Oekraïne voor gevochten. Daar wordt ook nu voor gevochten. We zijn trots op ons land.”
Een groot land
Het is voor de jonge reporters al snel duidelijk dat Haarlemmers weinig weten over Oekraïne. De kinderen vinden dat jammer. Ze willen dat Nederlanders weten dat Oekraïne meer is dan een land in oorlog. “Het is er mooi. We hebben bergen, zoals de Karpaten, en de kust van de Krim”, vertelt Timur. “Het is veel groter dan Nederland. Als we van de ene stad naar de andere gaan, zijn we uren onderweg.” Marsha vertelt dat in de winter alles met sneeuw bedekt is. “De huizen, de bomen en de wegen.”
Voor vrijheid
De straat op
De kinderen van het Kinderpersbureau zijn benieuwd wat Haarlemse kinderen van de Onafhankelijkheidsdag weten. Met camera’s gaan ze de straat op. Ze starten bij de Botermarkt. Dat is lekker dicht bij Rasom, het Oekraïense centrum in het gebouw van de HEMA. Tolk Anna gaat mee om te vertalen. Iwan (10) heeft haar hulp niet nodig. Hij kan zijn vragen in het Nederlands stellen.
Taya (16) vertelt dat haar land veel tradities heeft. “Kerstmis bijvoorbeeld. We vieren dat op 6 januari. De avond ervoor gaan kinderen langs de huizen om kerstliedjes te zingen. Bij Kerstmis horen twaalf gerechten. Kutya is de belangrijkste. Dat is een graangerecht met een zoete saus.” Timur legt uit dat Oekraïne al vaak in opstand is gekomen om de vrijheid te beschermen. “Ook nu weer. We zullen weer vrij zijn.”
(herfstvakantie) van 14:00 tot 15:00 uur.
Plaats: Broederhuis, Nagtzaamplein 67. Info en opgeven: marisa@stichtingkapsalon.nl
TEKST: ANNEMIEKE WINDT FOTO’S: MARISA BERETTA
Anna, Veronika, Stavr, Iwan, Taya mochten zaterdag
Timur draagt een T-shirt met de Drietand, het nationale teken van het verzet.
Vier meiden van het Kinderpersbureau gaan gaat de straat op.
Tien Oekraïense kinderen deden deze zomer mee aan het Kinderpersbureau.
SEPTEMBER 2022
3 september naar de Formule 1race in Zandvoort. Ze kregen mooie plaatsen en konden alles goed zien. Ook zagen zij de Formule 2 en de Formule 3, met wat kleinere auto’s en een paar crashes. Een nieuw Kinderpersbureau Wil jij ook leren foto’s maken als een persfotograaf? Doe dan mee aan het Kinderpersbureau van stichting Kapsalon en Hart! Je krijgt vijf gratis lessen van fotograaf Marisa Beretta en van een journalist. Je bedenkt zelf met je groep een onderwerp, maakt foto’s en schrijft het verhaal. De mooiste reportages komen in Jong023 van november. Data: dinsdag 4 en 11 oktober van 15:00 tot 18:30 uur; dinsdag 18, woensdag 19 en donderdag 20 oktober
DIERENAMBULANCE: “ALLE
DIEREN ZIJN BELANGRIJK”
Hein (9) vond half september een zwaluwtje op de stoep. Het vogeltje was uit het nest gevallen. Papa en mama zwaluw waren weg. Heins buurvrouw belde de Dierenambulance. De Dierenambulance kwam het zwaluwtje ophalen.
“We trekken eerst handschoenen aan”, zegt Willem van de Dierenambulance. “Je weet nooit of een vogel vogelgriep heeft. Dat is een nare ziekte waar mensen ook last van kunnen krijgen. De handschoenen beschermen vogels ook tegen het zuur van onze handen.”
Naar Afrika
Willem zet de zwaluw in een plastic bak. Het vogeltje gaat naar het Vogelhospitaal in Haarlem-Noord. “Hij krijgt daar te eten om aan te sterken. Andere vogels leren hem vliegen. Na een paar dagen kan hij vrijgelaten worden”, zegt Willem. Zwaluwen vliegen in de herfst helemaal naar Afrika.
Gewonde dieren
Bij de Haarlemse Dierenambulance werken 35 vrijwilligers. De dienst heeft twee auto’s, een grote en een kleinere. De ambulance gaat het vaakst op pad voor vogels in nood. Op de tweede plaats staan katten die verdwaald of gewond zijn, op plek drie gewonde honden. Ook voor gewonde herten en zeehonden wordt de ambulance gebeld.
Freek Vonk
Willem wordt ‘de Freek Vonk’ van de Dierenambulance genoemd. “Ik ben nergens bang voor. Maar ik blijf wel nadenken”, zegt hij. Als Willem een vraag over een dier heeft, maakt hij een foto en stuurt die naar een expert. “We zagen eens een grote slang in een huis. Ik mailde gauw een foto naar een deskundige. “Oh, een boa constrictor”, zei hij. “Die kun je gerust vangen.”
Tips en weetjes van Willem
Als je een kleine meeuw, kraai of kauw op de grond vindt, hoef je meestal niet de Dierenambulance te bellen. Deze vogels leren vanaf de grond vliegen. Hun ouders duwen ze expres uit het nest voor de vliegles.
Vossen zijn niet gevaarlijk, maar hun urine wel. Als die op een wondje komt, kun je erg ziek worden. Gewonde vossen mogen pas in de Dierenambulance als ze buiten geplast hebben.
Als je vermoedt dat een dier mishandeld wordt, bel je de dierenpolitie: 114.
Loop nooit naar een hond toe. Wacht altijd tot hij of zij naar jou toekomt.
Geef katten die komen aanlopen geen eten. Anders gaan ze niet terug naar huis. De meeste katten hebben een chip waarop staat wie het baasje is. De Dierenambulance kan die chip uitlezen.
TEKENWEDSTRIJD
Op 4 oktober is het Dierendag. Jong023 houdt daarom een tekenwedstrijd! Teken of schilder je lievelingsdier. Maak een foto van je tekening en mail die, met je voornaam, leeftijd en school, naar redactie@jong023.nl. Je krijgt een leuke prijs die met dieren te maken heeft!
Dit paard is getekend door Hannah (10)
SCHADEE
Hein en Willem met het gevonden zwaluwtje.
Handen ontsmetten.
Hein mag een knuffel uitzoeken.
Willem en Nadine van de Dierenambulance met Hein en zijn zus Jet.
SEPTEMBER 2022
TEKST EN FOTO’S: JACQUELINE
© EVA CAMERON
Natuur en milieu
MEER LEREN OVER KLEREN
Groep 8 van de Bos en Vaartschool mocht op 12 september als eerste klas de expositie ‘Kleed-je-goed’ in de Haarlemmer Kweektuin bekijken. De leerlingen deden opdrachten en spelletjes die met kleding te maken hebben, zoals een spijkerbroekenganzenbord. Ze ontdekten dat de aarde minder vervuilt als mensen goed omgaan met kleding.
Bijna
iedereen wordt blij van een nieuwe jas, tas of coole schoenen. Toch maken nieuwe kleren niet iederéén blij. De kledingindustrie is namelijk slecht voor het milieu. Voor het maken van katoenen kleding is veel water nodig. Synthetische kleding zorgt voor kleine stukjes plastic in de zee. En de mensen die kleding maken, worden vaak slecht behandeld.
Pimp je polo
De tweede tip is om gebruikte kleding niet zomaar weg te gooien. Saaie kleding kun je ‘pimpen’. Kapotte kleren kun je (laten) repareren. En kleding die niet meer past, kun je ruilen, aan iemand anders geven, naar een tweedehands winkel brengen of in de textielbak doen. Op de expositie kun je ingeleverde kleding sorteren.
Kom langs
Eerst nadenken
De expositie ‘Kleed-je-goed' laat zien hoe kleding gemaakt wordt en geeft tips voor manieren om beter om te gaan met kleding. De eerste tip is om niet te veel kleren te kopen.
TEXTIEL RACE: WIE VERZAMELT DE MEESTE OUDE KLEREN?
Tien Haarlemse basisscholen doen mee aan de Textiel Race. Ze verzamelen een maand lang zo veel mogelijk textiel. Textiel is alles wat van stof gemaakt is, zoals kleding en knuffels. De klas die het meeste inzamelt, wint een prijs. Ook kleding repareren, posters ophangen of een kledingruilbeurs organiseren, levert punten op.
Wethouder Robbert Berkhout gaf op basisschool De Trapeze het startsein voor de Textiel Race. De andere scholen die meedoen zijn De Globe, De Zuidwester, IKC Schalkwijk, De Piramide, De Kring, Vrije School Kleverpark, de Bos en Vaartschool, Sint Bavo Eemstraat en De Talenten.
Hard werken, weinig loon Klassen die meedoen aan de race krijgen een les van juf Marlin. Billie (9) van de Vrije School Kleverpark vertelt: “We leerden dat veel kleding gemaakt wordt in landen met kinderarbeid. Die kinderen werken tien uur per
dag, zes dagen per week. Ik vind dat niet goed. Kinderen kunnen beter naar school gaan.” Suzy (9): “Ze verdienen maar 40 euro per maand. In Nederland verdien je soms 100 euro per uur!”
In de textielbak
Suzy: “Juf Marlin zei dat je kleding niet bij het restafval mag gooien. Die kleren worden verbrand. Dan heeft niemand er iets aan. Je moet oude kleding in de textielbak doen. Voor de gastles wist ik niet wat een textielbak was.” Thijs (9): “Nat en vies textiel mag er niet in. Dat gaat schimmelen.”
Winnen
Claartje (9): “De komende tijd doe ik geen kleding in de textielbak. Ik neem alles mee naar school. Ik hoop dat we de Textiel Race winnen!” De Textiel Race Haarlem duurt tot 6 oktober. Heb je textiel in huis dat weg mag? Meld het aan via www.textielrace.nl en laat het ophalen door scholieren uit de buurt.
De expositie is in het Kweekcafé in de Haarlemmer Kweektuin, Kleverlaan 9. Elke dag van 9 tot 17 uur, behalve dinsdag en donderdag. De toegang is gratis. Wil je er met je klas naartoe? Mail dan naar nme@haarlem.nl. Je kunt hier ook leskisten over het thema ‘De wereld van kleding’ bestellen.
Boaz, Lizzie, Suus en Tijl bekijken de kleding op de expositie.
Merel hangt een wens in het droogrek.
Lizzie en Suus sorteren de kleding.
Mees, Iris en Tijn wegen de kleding.
“Denk goed na voordat je kleding koopt”, staat op een bordje. “Heb je het écht nodig?”
TEKST: JACQUELINE SCHADEE FOTO’S: EVA CAMERON
SEPTEMBER 2022
Textiel Race
GA JIJ GOED OM MET KLEDING?
Billie, Thijs, Claartje en Suzy van de Vrije School Kleverpark delen hun tips.
Billie: “Ik heb laatst op een straatfeest knuffels en oude rompertjes verkocht. Ik heb er 20 euro mee verdiend. Van het geld koop ik kleren voor mezelf. Geen nieuwe, maar tweedehands. Mijn moeder repareert soms kleding en mijn oma breit zelf sokken.”
Thijs: “Ik kijk altijd op het etiket om te zien waar kleren gemaakt zijn. Ik koop liever geen synthetische kleren en ook geen kleren die uit China komen. Nog een tip: koop kleren via Marktplaats. Ik heb al twee keer een hele zak vol kleding in mijn maat gekocht.”
Claartje: “Ik koop weinig nieuwe kleding. Ik krijg de meeste kleren van mijn zus en van neven en nichten. Als ik ze niet meer pas, gaan ze naar mijn jongere neefjes en nichtjes. Ik koop alleen kleren als ik ze niet heb gekregen.”
Suzy: “Ik ga oude kleding in de textielbak gooien. Kapotte kleren mogen er ook in. Van de stof worden nieuwe draden gemaakt. Als een handdoek nat is, moet je hem eerst laten drogen. Daarna mag hij ook in de bak.”
De Talenten
QUINTEN, basisschool De Talenten: “We moeten zo veel mogelijk textiel inzamelen. Daarmee kunnen we een schoolreisje winnen. Nederlanders kopen elk jaar ongeveer 46 nieuwe kledingstukken en hebben 173 kledingstukken in de kast. Mensen gooien elk jaar 40 kledingstukken weg. Dat vinden wij zonde. Met deze wedstrijd willen we textiel een tweede leven geven.”
TIMO, De Talenten: “Mensen kunnen via www.textielrace.nl aangeven dat ze oud textiel hebben. Dat halen wij dan op. We wegen het textiel en vermelden het gewicht op de website. We hebben posters en flyers gemaakt en uitgedeeld om zo veel mogelijk mensen te bereiken. We vinden het heel leuk om mee te doen en hopen dat we winnen!”
DEZE
SAMEN MET HAARLEM DOET
EN NATUUR-
TEKST EN FOTO’S: MEESTER NIELS
Asya en Eva maken reclame voor de Textiel Race. Ze hangen de posters buiten op de schoolmuur.
Race.
SEPTEMBER 2022
PAGINA WERD GEMAAKT
DUURZAAM
EN MILIEU-EDUCATIE (NME) HAARLEM
2,9 KILO 2,3 KILO 3,4 KILO Basisschool De Kring doet ook mee aan de Textiel
Groep 8 kreeg een gastles van juf Marlin. “We leerden dat er 7000 liter schoon water nodig is voor het maken van één spjkerbroek!", zegt Eva. “Wij zetten kleding op Vinted.” Iris, Mees en Tijn namen een zak vol oude kleding naar school. Iris: “Ik kreeg deze kleding zondag van een tante op een verjaardag.” Tijn: “Deze kleren kregen we van iemand op mijn moeders werk.” Mees: “We hebben onze kledingkast opgeruimd. Deze kleding was over.”
WIJ LEZEN NATUURLIJK GRAAG
paddenstoelen eetbaar zijn en welke niet. Ik heb er van alles uit geleerd. Ook hoe je knopen maakt. Daardoor kan ik de oude-wijven-knoop en de paalsteek. Ik ken het boekje bijna uit mijn hoofd. Zelfs het Wilhelmus staat erin!”
gi-ga-groen
TEKST: JACQUELINE SCHADEE FOTO’S: EVA CAMERON
ORLY: “Antwoord op mijn vragen”
“Mijn lievelingsboek over de natuur is ‘Ab in die Natur. Für echte Insekten Forscher’. Dat betekent: ‘Op pad in de natuur, voor insectenwetenschappers’. Mijn moeder komt uit Duitsland, daarom kan ik Duits lezen. Ik lees graag informatieve boeken. Ik vraag altijd veel aan papa en mama. Soms kan ik niet slapen omdat ik zo veel vragen in mijn hoofd heb. In informatieve boeken kan ik zelf de antwoorden opzoeken.”
JENS: “Humor en fantasie”
“Ik vind ‘De Waanzinnige Boomhut van 143 verdiepingen’ een geweldige serie. Er zit veel humor in en fantasie. Dit is deel 11. Dat gaat meer dan andere delen over de natuur. De hoofdpersonen Andy en Terry gaan best veel naar buiten. Ze komen in een donker bos en zoeken een dier, de hobbejak. Er staat ook een leuk lied in. Ik lees best vaak, vooral als ik me verveel.”
INGMAR: “Lekker dik boek”
“Ik heb het boek ‘Dieren op onze aarde’ meegenomen. Het is lekker dik. Bij elke foto staat een feitje. Ze leggen bijvoorbeeld iets uit over de ijsbeer, of over de eekhoorn. Ik heb dit boek van mijn tante gekregen. Zij weet net als ik veel van dieren. Ik lees ook graag boeken die niet alleen over de natuur gaan. Zoals de Waanzinnige Boomhut of Harry Potter.”
LIA: “Veel handige dingen”
“Dit is het ‘Zakboekje’ voor welpen. Ik heb het gekregen van de scouting. Je kunt er heel veel handige dingen in opzoeken, bijvoorbeeld over bomen en planten. Er staat ook in welke
Jens met zijn favoriete boek.
GRATIS BOEK
Het Boekenweekgeschenk is dit jaar gemaakt door Andy Griffiths en Terry Denton, de schrijver en de illustrator van de populaire serie 'De Waanzinnige Boomhut'. Je krijgt het gratis in de boekwinkel als je voor € 12,50 aan boeken koopt.
De Kinderboekenweek heeft dit jaar als thema Gi-ga-groen! Er is extra aandacht voor verhalen, informatieve boeken en strips over de natuur en het milieu. De Kinderboekenweek is van woensdag 5 tot en met zondag 16 oktober. Tips voor leuke boeken bij het thema vind je op bibliotheekzuidkennemerland.nl/ kinderboekenweek
g i-ga-gave wedstrijden
Doe mee met de tekenwedstrijd van de bieb en teken jouw eigen Waanzinnige Boomhut. Je maakt kans op leuke prijzen! Haal het tekenvel in de Bibliotheek of download het van bibliotheekzuidkennemerland.nl/kinderboekenweek.
Bouw je liever je eigen boomhut in Minecraft? Doe dan mee met de Minecraft-challenge van OERR en maak kans op een overnachting in een boomhut! Zie natuurmonumenten.nl/kinderen/ kinderboekenweek.
Fien (8) bij haar boomhut. Ze doet zeker mee aan de tekenwedstrijd.
Jens (8), Ingmar (10), Lisa (10) en Orly (10) lezen graag boeken over dieren en de natuur. Ingmars lievelingsboek is heel groot, dat van Lisa piepklein. Ze zitten op De Cirkel in groep 6 en 7.
8 Cultuur
WIN! FOTO EDITH BIJL
SEPTEMBER 2022
KUNST KIJKEN IN HET FRANS HALS MUSEUM
Leerlingen van de IMC Summerschool On Tour kwamen op een warme dag in juli naar het Frans Hals Museum. In het museum hangen schilderijen van de beroemde schilder Frans Hals. Er is ook werk van andere kunstenaars van vroeger en nu.
Een gids neemt de kinderen mee langs de bekendste kunstwerken, zoals de ‘Schuttersstukken’. Schutters waren een soort politieagenten die de stad beschermden. Frans Hals schilderde hen ongeveer 400 jaar geleden. De kinderen kijken vol bewondering naar de grote hoeden en kragen.
Dikke kleren
Op veel schilderijen dragen mensen dikke kleren. De kinderen kijken er verbaasd naar. “Wat zijn ze warm gekleed!”, zegt een van hen. “Ze dragen sjaals en hoeden terwijl het buiten zo warm is!”
Losse toets
Na de rondleiding gaan de kinderen naar het gezellige atelier in het museum, Studio H. Ze krijgen een vel papier met de omtrek van twee mensen. Ze mogen schilderen met de ‘losse toets’ van Frans Hals. Dat betekent dat niet alles tussen de lijntjes hoeft te passen. “De één maakt een clown, de ander maakt alles rood. Heel leuk om te zien”, zegt Jildou, de begeleidster.
Leuke uitstapjes
Op de ‘IMC Weekend School’ kunnen kinderen van 10 tot 14 jaar ontdekken wat ze leuk vinden en waar ze goed in zijn. Drie jaar lang gaan ze op zondag en soms door de week naar school. De ‘Summer Tour’ is voor kinderen die nog niet zo lang in Nederland wonen. Om verveling te voorkomen, maken ze in de zomervakantie leuke en leerzame uitstapjes.
Schilderen in de vakantie
Wil jij ook meedoen aan een schilderworkshop bij het Frans Hals Museum? In de herfstvakantie zijn er nieuwe workshops. Je kunt de workshop ook met je klas volgen. Meer informatie: franshalsmuseum.nl/ onderwijs en franshalsmuseum.nl/schilderworkshop
In Schalkwijk werd deze zomer een kunstproject gehouden. Bewoners maakten een felgekleurd schilderijtje van de sfeer in hun wijk. Ook de Kinderwijkraad Schalkwijk deed mee. Hun kunstwerkjes hangen in De Vishal op de Grote Markt. Raya, Nisrine, Amira en Soufian waren op 9 september bij de opening van de expositie.
“Ik ben geboren in Schalkwijk. Ik vind het leuk om hier te wonen”, zegt Nisrine. “Er zijn veel activiteiten voor kinderen, zoals de Kinderwijkraad
en Triple Threat.” Amira: “Het is een leuke buurt. Het is wel jammer dat de speelplekken zo saai zijn voor oudere kinderen.”
Het kunstproject heet ‘City Spheres’. De bedenkster, Baukje Spaltro, wil de sfeer in verschillende buurten van Europese steden vastleggen. In Schalkwijk werkte ze voor het eerst samen met buurtbewoners. “Ik ben niet goed in tekenen en schilderen, dus ik vond het moeilijk om te bedenken wat ik moest doen”, bekent Raya. “Toch was het leuk om mee te doen.”
De schilderijen hangen tot 10 oktober in De Vishal. Van 11 tot 23 oktober zijn ze te zien in Centrum Schalkwijk. Daarna mogen de kunstenaars hun werken mee naar huis nemen.
FOTO’S:
STEVENS
Kimberly en Samadhi.
Raya maakte ‘De poster van niets’, een groen grasveld met een geheimzinnig zwart gebouw.
Op ‘De geweldige achtertuin’ van Nisrine zien we een schommel naast een boom in een knalroze tuin.
Voor ‘De magische wereld van Amira’ schilderde Amira een oranje veld en een flat met een blauw/ zwarte regenboog.
Soufian, Amira en Nisrine schilderden hun buurt.
9SEPTEMBER 2022
ARNO
KUNST
TEKST EN FOTO’S: JACQUELINE SCHADEE
UIT DE WIJK
EEN VERBOD OP VLEESRECLAMES... GOED PLAN?
Darius:
“Ik zag eens een filmpje van een varkentje dat tussen twee klemmen gedood werd. Sindsdien eet ik bijna geen vlees meer. Door vleesreclames gaan mensen meer vlees eten en moeten er meer dieren worden geslacht. Daarom is het beter als die reclames er niet zijn.”
Thordis:
“Ik vind het goed als de vleesreclames worden verboden. Er hoeven dan minder dieren in kleine hokken te leven. Op de plaats van de vleesreclames moet er reclame komen voor vegavlees of groenten. Vegetarische bitterballen en kipschnitzels zijn best lekker.”
De gemeenteraad van Haarlem wil posters met reclame voor vlees gaan verbieden. Als dat doorgaat, is Haarlem straks de eerste stad ter wereld met zo’n verbod. Sommige mensen vinden het een goed idee, anderen niet. Hoe denken kinderen in Haarlem erover? We vroegen het Darius (9), Julius (9), Milo (9) en Thordis (9) van de Vrije School Kleverpark.
TEKST: JACQUELINE SCHADEE FOTO’S: EVA CAMERON
Julius:
“Verbieden hoeft niet, maar ik vind wel dat er minder reclames moeten komen voor vlees. Dieren moeten meer ruimte krijgen om te leven. De gemeente mag reclames niet zomaar verbieden. De burgers moeten er eerst over stemmen.”
Milo:
“Ik vind het goed als vleesreclame wordt verboden. Als je minder reclame maakt, hoeven er minder dieren op een kluitje te wonen. Er zullen meer mensen overstappen op eten zonder vlees. Vegetarische spekjes zijn bijvoorbeeld heel lekker.”
Hoi Lisa,
Wat goed dat je deze vraag stelt!
Natuurlijk wil je graag dat het goed gaat met je broertje. Nadat je ouders zijn gescheiden, is er voor iedereen veel veranderd. Vooral voor jou en je broertje.
Eerlijk zijn
Je kunt tegen je ouders eerlijk zeggen wat je voelt. Vertel ze dat je je zorgen maakt over je broertje en dat jij je gespannen voelt na de scheiding. Benoem ook wat je precies merkt aan je broertje. Je ouders kunnen hem dan beter helpen. Het is heel normaal dat jullie je soms boos, bang of verdrietig voelen.
Lucht je hart
Weet wel dat het niet jouw taak is
om je broertje gelukkig te maken. Jij bent zijn zus en het is fijn dat je er voor hem bent. Maar het is de taak van je ouders om je broertje en jou te helpen.
Je ouders zijn ook verantwoordelijk voor hun eigen geluk. Lucht je hart bij ze. Als dat niet lukt, praat er dan over met een andere volwassene, zoals je juf, meester of een coach.
Advies en tips
Er is een plek waar kinderen van gescheiden ouders om advies en tips kunnen vragen: Villa Pinedo. Kijk maar eens op hun website: villapinedo.nl. Het CJG geeft groepstrainingen om kinderen te helpen bij een scheiding. Informatie voor je ouders staat op samenopgroeien.nl
Groetjes, Elsa
Lisa
“Ik maak me zorgen om mijn broertje van 7. Onze ouders zijn pas gescheiden en ik voel me gespannen. Mijn broertje is snel boos en wil alleen maar gamen. Hoe kan ik helpen?”
Ik
SEPTEMBER 202210 Sociaal Ook iets doen voor een ander? Schrijf je in op haarlem.buuv.nu. zit je ergens Mee? Vraag Het Cjg! Een coach van het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) beantwoordt elke maand een vraag in Jong023. Heb je een vraag? Mail redactie@jong023.nl FOTO: MIRANDA BRUINSMA ILLUSTRATIE: ALEX VAN KOTEN Elsa antwoord.geeft
(12):
Vraag Bij het CJG werken mensen die jou en je ouders kunnen helpen met vragen over lastige dingen thuis, op school, of ergens anders. Kijk voor meer informatie op www.cjgkennemerland.nl
DIT ARTIKEL IS GEMAAKT IN SAMENWERKING MET
vind het een goed plan!
ZEILEN BIJ DE SCOUTING
Naast de Schoterbrug ligt het clubhuis van scouting Kon-Tiki. Dat is een scouting-groep waar kinderen kunnen leren zeilen. Zaterdag 10 september was het feest, want de club bestaat dit jaar 70 jaar. Anoek (12), Finn (13) en Marijn (14) gingen ‘s middags het water op.
Webeginnen met het hijsen van de vlag. Daarna tuigen we de boot op”, zegt Finn. Anoek: “We hijsen eerst het grootzeil. We rollen de fok uit en nemen de riemen mee aan boord.” De fok is een klein zeil aan de voorkant van de boot. Riemen zijn houten paddels om mee te roeien.
Hoge mast
Anoek, Finn en Marijn zitten bij de verkenners. Hun boten heten lelievletten. In elke lelievlet zitten vijf of zes kinderen. De boten zijn gemaakt van ijzer. “De mast is hoog. Hij past maar net onder het midden van de brug door”, zegt Finn.
Wie is de baas?
Elke boot heeft een kapitein en een hulpkapitein aan boord. “Wij noemen de kapitein de boots en de hulpkapitein de kwartier”, zegt Marijn. Finn is boots: “De boots is eindverantwoordelijk. Die is dus de baas. Als ik iets zeg tegen de kwartier, dan moet hij of zij dat doen. Omgekeerd hoeft dat niet.”
Rechts wordt links
De boot wordt bestuurd door het roer, de fok en het grote zeil. De zeilen kun je met touwen straktrekken of laten vieren. Het roer werkt anders dan een gewoon stuur. “Als ik het roer naar rechts duw, dan gaat de boot naar links”, legt Finn uit.
Richting veranderen
“Als de wind schuin van voren komt, varen we aan de wind. Duw ik het roer van me af, dan draaien we door de wind heen. De zeilen draaien mee”, vertelt Finn. “We gaan dan overstag. Dat is een manier om van richting te veranderen.”
Zeilen is spelen met de wind
Anoek: “Ik vind het leuk om op het water te zijn. Zeilen is spelen met de wind. Het is heel ontspannend.” Marijn vult aan: “Zeilen is niet alleen maar chillen op een boot. Je moet ook veel opletten, vooral als je boots of kwartier bent. Het zeilen heeft mij geleerd om leiding te geven en hard te werken.”
Spelend leren
“We doen vaak leuke spelletjes om beter te worden in zeilen”, vertelt Anoek. “Vandaag spelen we ‘Levend Cluedo’.” Finn: “We zoeken de persoon die een papegaai heeft ontvoerd. We varen van plek naar plek. Op verschillende punten moeten we aanmeren om een naam te zoeken. De naam die we op het einde niet hebben gevonden, is de ontvoerder”, Anoek: “We oefenen zo het aan- en afmeren.”
Kon-Tiki is de naam van een vlot waarmee een ontdekkingsreiziger de oceaan overstak. De Haarlemse scoutinggroep heeft 65 leden en is voor jongens én meisjes. Op zaterdag zijn er allerlei activiteiten op het land en op het water. Elke zomer gaan de groepen op kamp. Meer weten? Kijk op www.kon-tiki.nl
Aan het begin van de dag worden de boten zeilklaar gemaakt.
Finn, Marijn en Anoek overleggen wie wat doet.
Zeilen kan heel ontspannend zijn.
Anoek meert de boot aan.
TEKST EN FOTO’S: MEIKE VAN DER PLOEG
SEPTEMBER 2022
Sport 11
LEUKE DINGEN OM TE DOEN
2
3-14
GI-GA-GROEN SCHOOLPLEIN
Op 21 september werd het nieuwe groene schoolplein van de Franciscus Xaveriusschool geopend. Waar eerst tegels waren, zijn nu boompjes, struiken en een begroeide berg met een tunnel erdoor en een glijbaan erop. “Het is veel mooier geworden.
LOPENDE BOTSAUTO’S
Kaya (10) en Nahom (10) van de Bernardusschool speelden deze zomer ‘bubbel-voetbal’. “Je trekt de bal aan als een rugzak”, legt Kaya uit. “In het midden zit een gat, zodat je kunt lopen. Doordat je vastzit, kan je rondjes draaien.” Nahom vindt het spannend. “Ik word nerveus als ik op mijn kop kom. Het bloed gaat dan naar mijn hoofd”, zegt hij. Kaya: “Als je wordt omgeduwd, voel je er niks van. Je bent net een lopend botsautootje.”
OKT Elke dag twee schilderworkshops
@Frans Hals Museum. Zie pagina 9.
19-21 OKT Tennis- & Padelkamp Overhout van 9-17 uur. Zie www.pam23.nl
5/6 NOV Kinderkunstlijn.
Er is nu veel meer groen en natuur”, vertelt kinderburgemeester Tess, die hier op school zit. “Ik heb met de leerlingenraad meegedacht over het plein.”
De leerlingen hebben geld ingezameld voor het groene plein door zelfgemaakte spulletjes te verkopen.
TEKST EN FOTO: JACQUELINE SCHADEE
OP DE FIETS
Perle (8) van de Vrije School Kleverpark deed 3 september mee aan een fietsdemonstratie tegen de Grand Prix. Ze fietste met een groep mensen van het station in Haarlem naar het circuit in Zandvoort. “Ik doe vooral mee voor de beestjes”, legt ze uit. “Ik houd erg van paardrijden. Al dat lawaai in de duinen is niet goed voor dieren.” Perle hoopt dat haar fietstocht helpt. “Ik wil graag dat de races stoppen”, zegt ze.
Schrijf je antwoord in de witte vakjes. De letters in de gele balk vormen een woord. Mail dit woord, samen met je voornaam, je school en je leeftijd voor 10 juni naar redactie@jong023.nl.
De letters in de gele balk vormen een woord. Mail dit woord, samen met je voornaam, je school en je leeftijd voor 22 oktober naar redactie@jong023.nl.
Vegas en Norah (De Peppelaer), Marre (Zonnewijzer), Salomé (Rudolf Steinerschool), Yenthe en Christian (Camelot),
WINNAAR Hiba van de Franciscus Xaverius heeft de puzzelprijsvraag van april gevonden. Gefeliciteerd!
Ook Hiba (Al Ikhlaas), Fleur (Soesja), Femke (Liduina Juno), Resa, Lisa (Liduina Juno), Marnix (Zuidwester), Ilja (Wilgenhoek), Berend (de Peppelaer), Timo (Veronicaschool), Zeger (Rudolf Steiner School) en Deon stuurden het goede antwoord: dansfeest. Top!
12 Kort nieuwsSEPTEMBER 2022
TEKST EN FOTO: WILLEM BRAND
TEKST EN FOTO: EVELYN VAN DER PLOEG
OKT Voorstelling 'Waanzinnige Boomhut' in de Stadsschouwburg.
OKT Scholendagen Haarlemmerhout. 4 OKT Werelddierendag. 5-16 OKT Kinderboekenweek Gi-ga-Groen 6 OKT Slot van de Haarlemse Textiel Race. 8 OKT Bouw je eigen stad in De Koepel met archikidzhaarlem.nl. 8 OKT Dieuwertje Blok in Bibliotheek Schalkwijk met Wijs en Sterk (WeS). 10 OKT Dag van de Duurzaamheid. HERFSTVAKANTIE 15 OKT Vleermuizen spotten in Elswout, met detector. Np-zuidkennemerland.nl. 15-23
PUZZEL
Noah (Argonauten), Gustav (Werkschuit), Marco (De Parel), Hiba (Al Ikhlaas) en Otis stuurden het goede antwoord van de puzzel van juli: Octopus. Na loting heeft Yenthe van basisschool Camelot de boekenbon gewonnen. Gefeliciteerd!!! De prijs voor de klas is gewonnen door meester Peter Keuning van De Kring. Hij krijgt een boekenpakket van Kinderboekwinkel Kiekeboek. Juf Marloes Stapelkamp van de Bavinckschool won de maand ervoor het boekenpakket. Van harte! Doe ook mee met de hele klas! We verloten onder de goede inzendingen een boekenbon van Kinderboekwinkel Kiekeboek. Alleen de winnaar krijgt bericht. Hoe heet de nieuwe kinderburgemeester van Haarlem? PAGINA 1 Welke taak heeft Emi (11) op school? PAGINA 3 Uit welk land kwamen de kinderen van het Kinderpersbureau? PAGINA 4 Wie gaf een zwaluwtje aan de Dierenambulance? PAGINA 5 Wat doen Lizzy en Suus op de foto met de kleding? PAGINA 6 Wat krijgt de klas die de Textiel Race wint volgens Quinten? PAGINA 7 Wat is het thema van de Kinderboekenweek? PAGINA 8 In welk museum maakten Kimberly en Samadhi kunst? PAGINA 9 De antwoorden op de vragen vind je in deze krant! OPLOSSING SUDOKU PAGINA 2: