Jong023 maart 2023

EEN FIETS VOOR NIETS

Hij heeft een rek voor een krat, een bagagedrager, een heel goed slot en hij is goud(kleurig). Fallon is supertrots op haar nieuwe fiets. Ze kreeg hem gratis en voor niets via kringloopwinkel Rijwieltrust.

Ik ben heel blij met mijn fiets”, zegt Fallon (9). Ze zit op basisschool De Peppelaer en woont in de Leidsebuurt. “Mijn oude grijs-roze fiets was te klein geworden. Mijn moeder zag dat we gratis een fiets konden krijgen bij de Rijwieltrust. We komen daar vaak omdat mijn moeder Dirk goed kent. Hij is de eigenaar van de winkel.”

Beter voor het milieu

Fallon mocht een nieuwe fiets uitkiezen. Ze koos voor deze gouden omdat ze hem ‘heel mooi’ vond. “Ik heb mijn grijs-roze fiets ingeleverd. Dirk heeft hem opgeknapt en weer weggegeven. Dat is beter voor het milieu dan weggooien”, zegt Fallon.

Tevreden zijn

“Ik knap fietsen zo goed op dat ze weer nieuw lijken”, zegt Dirk. Dirk was vroeger miljonair. Hij verloor al zijn geld en leefde op straat. Nu heeft hij weer geld en helpt hij graag andere mensen. “Geld maakt niet gelukkig”, zegt hij. “Je kunt rijk zijn met duizend euro en arm met een miljoen. Het gaat erom dat je tevreden bent met wat je hebt. Ik maak graag kinderen blij met een mooie fiets.”

Gratis met HaarlemPas

De kinderfietsen bij de Rijwieltrust zijn gratis voor ouders met een HaarlemPas. Kinderen van de basisschool krijgen een mooi opgeknapte fiets,

middelbare scholieren een nieuwe. De fietsen worden betaald door de stichting Leergeld Haarlem Zandvoort of door een anonieme weldoener.

Grotere wereld

De stichting Leergeld vindt het belangrijk dat alle kinderen op een goede fiets naar school, vrienden of een club kunnen. “Een fiets vergroot je wereld”, zegt Jolande van de stichting. “Je kunt zelf overal naartoe fietsen en hoeft niet meer gebracht te worden.” Fallon is op haar gouden fiets naar haar broer gefietst aan de andere kant van de stad. “Dat ging veel beter dan op mijn oude fiets”, lacht ze.

Heb je een HaarlemPas en wil je een goeie fiets? Kijk op Leergeldhaarlemzandvoort.nl of ga naar de Rijwieltrust. Staat er een oude kinderfiets in je schuur? Lever hem in en maak een ander kind blij!

Zie anwb.nl/kinderfietsenplan.

Marvin, Quinten en Otto Rennen voor Syrië en Turkije Ella en Keet maken zeep

Leeszusjes Veerle & Phileine

Fallon kreeg een gouden fiets.

De winkel op de Zijlstraat.

Fallon is superblij.

& RAADSELS

Twee zwervers zitten op een bankje in het park. Opeens legt de ene een euro op het bankje. “Wat doe jij nou?”, vraagt de ander. Zegt de ene: “Ik wil graag weten hoe het voelt om geld op de bank te hebben.”

Max loopt met zijn moeder langs een balletstudio. Binnen ziet hij balletdansers op hun tenen dansen. “Wat gek”, zegt hij, “waarom vragen ze geen langere dansers voor deze uitvoering?”

Een oen staat langs een drukke weg. Aan de andere kant ziet hij een andere oen. “Hee!”, roept hij, “hoe kom ik aan de overkant?” “Hoezo?”, roept de andere oen terug, “daar ben je toch al?”

Het is groot en oranje en je kunt het drinken.

Antwoord: Olifanta!

Twee zakken cement lopen over straat. Plotseling gaat het regenen. “O jee!”, roept de één. “Geeft niks”, zegt de ander, “daar word je hard van.”

Een jong hondje ziet voor het eerst een parkeermeter. “Wat stom”, denkt hij, “moet je betalen om hiertegen te plassen?”

Hoe noem je een framboos met een goed humeur?

Antwoord: Een framblij.

Heb jij een leuke mop of een goed raadsel ? Mail ze met je voornaam en je leeftijd naar redactie@jong023.nl

Wil je iets kwijt in de krant? Mail naar redactie@jong023.nl!

STREEP ALLE WOORDEN DOOR IN DE PUZZEL. SOMMIGE LETTERS KUNNEN TWEE KEER DOORGESTREEPT WORDEN. MAAK EEN WOORD VAN DE LETTERS DIE JE OVERHOUDT.

STUUR JE OPLOSSING VOOR 12 APRIL MET JE VOORNAAM, LEEFTIJD EN SCHOOL NAAR REDACTIE@JONG023.NL EN WIE WEET WIN JIJ DE VOLGENDE PRIJS!

Het antwoord van de vorige woordzoeker was kerstboom (dat was lang geleden!). Het goede antwoord werd opgestuurd door: Jason, Kaylee (Piramide), Adam, Yassin en Bereket (Piramide), Maartje (Bernardus), Anne (Ter Cleeff), Pixie (Dolfijn), Elise (Bernardus) en Mia. Hartstikke goed gedaan!

MUS

ANTWOORD (1 WOORD):

UITGEVER: STICHTING JONG023

HOOFDREDACTEUR: JACQUELINE SCHADEE

AAN DEZE EDITIE WERKTEN MEE:

WOUTER VAN AALDEREN (PUZZEL EN BEZORGING), EDITH BIJL (CORRECTIES), DANIËLLE ZWAGER (BEZORGING), EN ANDEREN.

VORMGEVING: KIRSTEN VERMEULEN

Meer informatie en contact: redactie@jong023.nl www.jong023.nl facebook.com/jong023.nl

DONATEURS EN SPONSORS

Wil jij in de kinderkrant met je school, vrienden of hobby? Doe je iets leuks voor je buurt of de stad? Mail redactie@jong023.nl

“Voel jij je V eilig rondom school?”

Burgemeester Wienen voelt zich betrokken bij de kinderen uit zijn stad. Hij is benieuwd hoe zij het leven in Haarlem ervaren. De gemeente vindt veilig verkeer heel belangrijk. Hoe is de verkeerssituatie rondom jouw school? Wat kan er beter? Leerlingen van de Martin Luther Kingschool in Haarlem-Oost geven antwoord.

“Ja. Ik hielp mee bij de verkeersweek: om 8.15 uur op school, geel hesje aan en met een bord langs de weg staan. Ik stak groen omhoog bij een goede snelheid, rood bij wie te hard reed. Ik hoop dat meer mensen met de fiets komen in plaats van met de auto.”

“Niet echt veilig. Er zijn mensen met de auto die gevaarlijk rijden. Ik kom ook met de auto. Het helpt als auto’s maximaal 20 kilometer per uur mogen rijden bij school. Het zou goed zijn als ik ging fietsen. Dan moet ik wel eerder opstaan en dat vind ik lastig.”

mArAoun (10)

“Ik voel me veilig. Ik kom lopend naar school. Soms rijden auto’s wel te snel. We hebben op school ‘schoolzoneborden’ gemaakt. Het winnende bord wordt aan de weg geplaatst. Ik wil ouders met auto’s vragen goed op te letten op kinderen die oversteken.”

“Ja, best wel veilig. Ik word door mijn ouders met de auto gebracht. Ik moet wel goed uitkijken als ik uitstap. Ik mag niet lopend of op de fiets naar school. Zij vinden dat te gevaarlijk. Er komt een nieuw zebrapad, dat vind ik goed.”

“Soms wel. Meestal rijden auto’s heel hard. Ik kom op de fiets. Soms krijg ik voorrang en soms niet. Tijdens de Veilig Verkeer Week waren er voetstappen op de stoep en de weg gemaakt. Ouders stonden elke ochtend met gele hesjes het verkeer te regelen.”

mirtHe (11)

“Niet echt veilig. Ik fiets elke dag langs het Haarlem College en daar is het superdruk. Soms rijden er auto’s door rood. Bij mijn school is het iets rustiger. Het wisselt per dag. Ik draag een helm als ik fiets. Dat raad ik iedereen aan.”

JenellA (12)

Vul Z elf in...

“Ik voel me heel veilig. Ik kom lopend naar school met mijn zusje. Auto’s rijden soms wel heel hard. Er moet een nieuw zebrapad komen. Ik steek altijd over bij het stoplicht. Mijn tip: rij rustig en let goed op de kinderen.”

“Ja. Ik steek altijd over bij het stoplicht bij het zebrapad. Er staan nieuwe paaltjes in de stoep naast school zodat daar geen auto's kunnen parkeren. Op die plek is het wel lastig oversteken omdat veel auto's stilstaan op de weg. Ik weet nooit of ze plotseling gaan rijden.''

teken jezelf

En jij? Voel jij je veilig in het verkeer rondom school?

“Ja, ik voel me veilig. We hebben ’s morgens tijdens de verkeersweek op school hartjes uitgedeeld aan mensen die het goed deden in het verkeer. Ze stapten bijvoorbeeld van hun fiets op de stoep. Ze kregen een chocolaatje van ons. Ik kom altijd lopend naar school.”

Burgemeester Jos Wienen FOTO: BIBI VETH

SoulAymAne (11)

HAnin (12) nAi-JAily (10)

“Voel jij je veilig in het verkeer bij je school?”

WATERSCHAPPEN BESCHERMEN

TEGEN OVERSTROMINGEN

Bijna de helft van Nederland ligt lager dan de zee. Zonder duinen, dijken en pompen zou Zandvoort niet aan zee liggen, maar in zee. De waterschappen zorgen er al zevenhonderd jaar voor dat het land niet overstroomt. Op 15 maart mogen volwassenen in Nederland kiezen wie de waterschappen gaan besturen. TEKST EN FOTO’S: JACQUELINE SCHADEE

EEN KLEINE STEMTEST Wat vind jij?

De waterschappen bepalen hoeveel geld inwoners moeten betalen voor het waterbeheer.

■ Iedereen moet hetzelfde betalen.

■ Mensen in armoede hoeven niets te betalen.

■ Mensen in armoede betalen minder dan anderen.

De muskusrat en de beverrat hebben hier geen vijanden. Ze maken de dijken kapot.

■ Laat de natuur gewoon haar gang gaan.

■ Deze dieren moeten gedood worden.

■ De vijanden van deze dieren moeten hierheen komen.

Natuurlijke waterkanten zijn een feest voor insecten en bloemen, maar vragen meer onderhoud dan stalen damwanden.

■ Geef alle waterkanten stalen damwanden.

■ Laat de natuur haar gang gaan.

Bestuurders van waterschappen nemen belangrijke beslissingen. Een waterschap beschermt een deel van het land. Nederland heeft 21 waterschappen. Haarlem en Zandvoort liggen in het waterschap Rijnland. De officiële naam is ‘Hoogheemraadschap van Rijnland’.

Te veel mensen

“Er wonen 1,3 miljoen mensen in ons gebied”, vertelt Marleen, die bij Rijnland werkt. “Het is lastig om met al die inwoners samen een besluit te nemen. Daarom mogen inwoners dertig vertegenwoordigers kiezen. Zij vormen samen het bestuur van het waterschap. Ze nemen besluiten namens de 1,3 miljoen inwoners.”

Droge voeten, genoeg water, schoon water

Waterschap Rijnland moet ervoor zorgen dat de inwoners beschermd zijn tegen water, dat het water schoon is en dat er genoeg water is. “Sommige partijen willen dat de grond droog blijft, zodat de

■ Kijk bij iedere plek wat het beste is.

Het water van Nederlandse sloten en rivieren is niet superschoon. Helemaal schoonmaken kost veel geld.

Geef meer geld uit aan het schoonmaken van rioolwater.

Het is niet erg als het water een beetje vervuild is.

Leer mensen om geen troep door de gootsteen te spoelen.

Hoe moet het waterschap omgaan met meren en rivieren?

Meer ruimte maken voor spelen en

Meer rust voor planten en dieren. Het waterschap gaat hier niet over.

Een regenton kan water opvangen bij hoosbuien. Het water kan gebruikt worden voor de tuin. Dat scheelt schoon water. Het waterschap… …moet iedereen een regenton geven.

…moet geld geven

aan mensen die een regenton willen.

…moet zich niet bezighouden met regentonnen.

Alle vragen beantwoord? Maak er een foto van en mail die naar redactie@jong023.nl . We verloten een coole prijs onder de inzenders!

boeren hun werk goed kunnen doen. Anderen

Niels, Oscar en Luuk bij de afvalwaterzuivering in de Waarderpolder. Het zou niet fijn zijn als het water uit je wc en douche zo in de sloot achter je huis terechtkwam. Via buizen gaat het water eerst naar de afvalwaterzuiveringsinstallatie.

Je kunt zwemmen in de Molenplas omdat het water schoongemaakt is.

Amerikaanse rivierkreeften hebben weinig natuurlijke vijanden. Ze eten waterplanten en insectenlarven en graven gangen die de dijken verzwakken.

Natuur en Milieu

ZELF WASMIDDEL MAKEN

LEUK OM TE DOEN EN BETER VOOR HET MILIEU

In veel wasmiddelen zitten stofjes die niet goed zijn voor het milieu, zoals plastic deeltjes of chemische stofjes. Deze komen na het wassen in rivieren en de zee terecht. Keet (9) en Ella (9) van De Ark maakten daarom milieu-vriendelijk wasmiddel tijdens een workshop van Natuur- en Milieu Educatie (NME) in de Haarlemmer Kweektuin.

Keet en Ella gaan vaak naar de Haarlemmer Kweektuin. Ze komen vandaag voor het eerst in de ‘Natuurhuiskamer’. Die zit in het witte gebouw aan de oprijlaan. De vriendinnen bekijken eerst een expositie over plastic in de natuur.

Plasticsoep

“Al het plastic in de zee gaat naar de plasticsoep. Dat is een groot drijvend eiland van plastic”, zegt Ella. Dieren hebben veel last van dat plastic in de zee, vertelt Marijke van NME. “Vissen en vogels kunnen stikken in stukjes plastic. Als ze het doorslikken, verteert het niet. Het blijft in hun maag, waardoor ze geen honger meer hebben en niet meer eten.”

Schildpadden

De vriendinnen zien ook een speelgoed-schildpad met een vergiet op zijn hoofd. “Deze schildpad kan niet meer eten door het vergiet”, zegt Marijke.

“Schildpadden eten ook wel eens plastic zakken. Ze denken dat het kwallen zijn.” Op de expositie zijn ook kunstwerken die gemaakt zijn van aangespoeld plastic.

ZELF WASMIDDEL MAKEN

Je hebt nodig:

• Een blok groene olijfzeep, zoals Aleppo-zeep of Marseille-zeep.

• 500 ml kokend water.

• Een flesje etherische olie voor de geur.

1. Rasp 8 gram groene olijfzeep.

2. Verwarm 500 ml water en roer de geraspte zeep erdoor.

3. Laat afkoelen en maak ondertussen een mooi etiket.

4. Voeg een geurtje toe aan het mengsel (ongeveer 10 druppels olie). Kan ook zonder geurtje.

5. Giet het mengsel via een trechter in een fles.

• Voor de witte was voeg je 1 eetlepel baking soda toe.

• Gebruik twee of drie eetlepels wasmiddel voor 1 wasbeurt.

Kijk op de Facebookpagina van NME Haarlem voor meer workshops.

Zelf maken

Na de rondleiding gaan Keet en Ella wasmiddel maken. Ze mengen geschaafde olijfzeep door heet water en doen er een geurtje door.

Keet kiest lavendel, Ella citroen. Daarna gieten ze het middel door een trechter in flessen en potjes.

“Zelfgemaakt wasmiddel is beter voor het milieu, omdat er geen chemische stofjes in zitten”, zegt Marijke. “Je bespaart ook plastic, want je giet de zeep in een lege

BIO LENTEMARKT

fles die anders weggegooid zou worden.”

Heel simpel

Terwijl het wasmiddel afkoelt, maken Keet en Ella etiketten. “Ik wist niet dat het zo simpel was om wasmiddel te maken”, zegt Keet enthousiast. “Het is ook veel goedkoper dan uit de winkel.”

Ella: “Ik vond het heel leuk om te doen. Het leukst vond ik om het wasmiddel in de fles te gieten.”

Op zaterdag 1 april is weer de jaarlijkse Lentemarkt in de Haarlemmer Kweektuin! Je kunt er planten en andere biologische producten kopen en hele leuke natuurdingen doen, zoals zaadbommen maken voor de bijen, kaarsen rollen van bijenwas, een magisch natuurstokje maken, gipsen diertjes beschilderen en je eigen mini-vogelhuisje versieren. Neem je ook je ouders mee?

Adres: Kleverlaan 9

Tijd: van 10 tot 16 uur

Toegang: gratis!

TEKST: JACQUELINE SCHADEE FOTO’S: EVA CAMERON

Marijke vertelt Ella en Keet alles over de expositie over plastic.

PRULLENBAK, WAT BEN JE MOOI!

In vier Haarlemse speeltuinen zijn saaie prullenbakken veranderd in prachtige blikvangers. Ze zijn beplakt met tekeningen die gemaakt zijn door kinderen. Op 24 februari onthulde kinderburgemeester Tess (11) drie versierde prullenbakken in speeltuin De Papegaai.

Een groepje kinderen maakt zich klaar voor de onthulling. Drie prullenbakken in de speeltuin zijn ingepakt in doeken. Niemand weet hoe ze eruitzien. Tess knipt een lintje door en haalt een doek van de prullenbak. Eén prullenbak is versierd met hartjes, de andere twee met papegaaienvleugels. Kinderen beginnen te klappen. “Wauw, wat mooi!”, roepen ze.

Jolie en Zonne

Het idee van de versierde prullenbakken is bedacht door de vorige Haarlemse kinderraad. Tekeningen van de raadsleden Jolie en Zonne versieren nu de prullenbakken in de speeltuinen Kindervreugd, Floragaard en Klarenbeek.

De Papegaai

In de kerstvakantie konden ook kinderen in De Papegaai een ontwerp voor een prullenbak maken.

EEN CLUB VOOR MEER ZELFVERTROUWEN

De Haarlemse kinderraad opende half januari in Bibliotheek Schalkwijk ‘Club WeS’. WeS (Wijs en Sterk) organiseert elke woensdag bijeenkomsten die kinderen helpen om meer zelfvertrouwen te krijgen.

Elke maand heeft de club een ander thema. In januari was het thema ‘Complimenten’. De kinderraad ging er meteen mee aan de slag. De raadsleden beantwoordden vragen als ‘Wat is een compliment?’, ‘Wat kan je zeggen als je een compliment ontvangt?’. Daarna oefenden ze met complimenten geven. “Ik word er stil van”, zei de een. “Ik vind het leuk om te horen”, zei de ander.

Handige tips

Kinderen leren bij Club WeS hun eigen gevoelswereld kennen. Ze doen samen oefeningen en krijgen handige tips, die ze meteen kunnen toepassen. De trainingen geven zelfvertrouwen en helpen om sterker te staan tegen pesten. Ouders kunnen hun kinderen gratis aanmelden via www.wijsensterk.nl.

Vrolijke hartjes

Norah (9) maakte een tekening met hartjes. “Als ik teken, teken ik altijd iets met hartjes. Daar word ik gewoon heel vrolijk van”, zegt ze. “Ik denk dat mensen meer gaan weggooien als ze deze prullenbakken zien. Ik zou zelf ook denken: ‘O wat leuk, ik gooi er wel wat in’.”

Kunst in de stad

De tekeningen van Norah, Nora en Leah werden uitgekozen. Hun tekeningen werden samengevoegd tot twee ontwerpen die werden afgedrukt op plastic folie.

Tess speelde vroeger vaak in speeltuin De Papegaai. “Ik vind het daarom éxtra leuk om als kinderburgermeester de prullenbakken hier te onthullen”, zegt ze. “Ik zie in Haarlem veel afval op straat. We hopen dat mensen meer afval gaan weggooien omdat de prullenbakken mooi versierd zijn. Er komt op deze manier ook meer kunst in de stad!”

BRIEVEN NAAR DE GEMEENTE

Leerlingen van basisschool Camelot hebben ervoor gezorgd dat hun wijk een kinderwijkraad krijgt. Een kinderwijkraad denkt mee over onderwerpen die voor kinderen in de buurt belangrijk zijn. Laura had de gemeente in een brief gevraagd om een kinderwijkraad.

Laura, Jesper, Azra en hun klasgenoten schreven tijdens een les over kinderrechten brieven naar de gemeente. Ze stelden vragen, zoals: ‘Kan er vaker worden schoongemaakt?’ en ‘Kan ons klimtoestel gemaakt worden?’ Jesper vroeg in zijn brief om een skatepark, Laura en haar zus om een kinderwijkraad.

Belangrijk bezoek

In januari kwamen drie mensen van de gemeente naar Camelot. Jesper: “Ze hadden

onze brieven gelezen. Ze wilden helpen. Ze zeiden ook dat ze niet alles konden regelen wat we vroegen.” Laura: “Ze vertelden dat ze duizenden collega’s hebben. Ik had niet gedacht dat ze naar school zouden komen. Ik had een mailtje verwacht waarin stond: ‘Het kan niet’.”

Handtekeningen

“Een van de gemeente-mensen was van de kinderwijkraad in Schalkwijk. Zij zei dat ze ging helpen met een kinderwijkraad in onze buurt. Ik was superblij”, zegt Laura. Jesper: “Ik wil graag in de kinderwijkraad. Die kan misschien zorgen voor een skatepark met een halfpipe.” Azra: “Ze gaven ook een tip: verzamel handtekeningen. Dan heb je meer kans dat je krijgt wat je wil.”

TEKST EN FOTO’S: JACQUELINE SCHADEE

Jesper en Laura schreven brieven naar de gemeente.

Mensen van de gemeente komen praten bij Camelot.

De saaie prullenbakken zijn veranderd in prachtige blikvangers.

Kinderburgemeester Tess knipt een groot lint door.

Iedereen vindt de prullenbakken erg mooi.

SAMEN NAAR DE SUPERMARKT

Marvin (11), Quinten (11) en Otto (11) van de Haarlemse kinderraad kregen een rondleiding door Albert Heijn Vos aan de Westergracht. Ze stelden een heleboel vragen, zoals: ‘Welk fruit komt uit het buitenland?', Waarom zijn er in januari al paaseitjes?' en ‘Wat gebeurt er als iemand iets steelt?'

De jongens worden opgewacht door manager Florine (21). Samen lopen ze naar de versafdeling, de plek met groente en fruit. Uit kleine gaatjes boven de groente en het fruit komt mist. Otto steekt zijn hand erin. “Het voelt als waterdruppels!”, zegt hij. De mist zorgt ervoor dat groente en fruit langer vers blijven, legt Florine uit.

Overblijvers

“Wat gebeurt er met groente die misvormd is?”, vraagt Otto. Florine: “We noemen dat de ‘overblijvers’. Ronald, onze ‘groenteman’ haalt ze elke ochtend uit de bakken. Hij doet ze in

WIST JE DAT?

een zakje, dat voor 50 cent verkocht wordt. De overblijvers zijn vaak ’s morgens vroeg al uitverkocht!”

Minder plastic

“Waarom is veel groente en fruit in plastic verpakt?”, wil Otto weten. “Je kunt het dan langer bewaren”, legt Ronald uit. “Je hoeft daardoor minder weg te gooien. Het plastic beschermt biologische groente en fruit ook tegen de bestrijdingsmiddelen die op andere producten zitten.” Florine wijst op een stapeltje herbruikbare netjes en papieren zakjes. “De netjes en zakjes vervangen de plastic tasjes

✔ Het woord ‘bode’ in boodschappen komt van dienstbode, en ‘schap’ betekent ‘taak’. ‘Boodschappen’ waren dus taken van de dienstbode.

✔ Bij deze Albert Heijn liggen ongeveer 26.000 producten, waarvan een kwart huismerk-producten. Waar die vandaan komen, zie je hier: www.ah.nl/suppliers/map

✔ CocaCola is twee keer zo duur als cola van het huismerk. Dat komt doordat er voor A-merken veel meer reclame wordt gemaakt.

Heb je ook een vraag voor AH Vos? Mail hem naar redactie@jong023.nl en maak kans op een vosje!

voor groenten en fruit. Dat scheelt weer plastic.”

Uit het buitenland

“Hoeveel procent van het fruit komt uit Nederland?”, vraagt Quinten. “Ik denk dat 80 procent van het fruit in de winter uit het buitenland komt”, antwoordt Ronald. “Het klimaat is daar nu eenmaal beter. Appels komen uit Frankrijk, bananen uit Ecuador, meloenen uit Spanje. Aardbeien komen in de zomer vaak uit Italië en in de winter uit Nederlandse kassen.”

Groene bananen

“Hoe vervoeren jullie groente en fruit uit verre landen?”, wil Quinten weten. “De meeste producten gaan met de boot”, legt Florine uit. “Bananen worden geplukt als ze nog groen zijn. Ze moeten ongeveer twee weken varen naar Nederland. Onderweg worden ze rijper.”

Minder transport

Otto: “Hoe houden jullie rekening met de natuur?” Florine: “We proberen zo veel mogelijk producten uit Nederland te halen. Dat scheelt transport.” Ronald: “We weten helaas niet altijd hoe onze leveranciers met de natuur omgaan. Alleen als het om onze huismerken gaat, hebben we daar iets over te zeggen.”

Heb jij een HARTENWENS?

Verdient je oude buurvrouw nieuwe plantjes in haar tuin? Gun jij je zieke vriend(in) een dagje pretpark? Wil je supergraag naar een voetbalwedstrijd van Telstar of een voorstelling in de Stadsschouwburg?

Mail jouw wens, met je naam, leeftijd en school naar redactie@jong023.nl en wie weet wordt je wens vervuld. De mooiste wensen komen in Jong023.

In de volgende kinderkranten lees je over winkeldiefstal, statiegeld en paaseitjes!

Marvin, Quinten en Otto gaan op onderzoek bij Albert Heijn Vos aan de Westergracht.

De mist zorgt ervoor dat groenten en fruit vers blijven

Florine laat iets zien op haar werkmobiel.

Deze netjes vervangen plastic zakken.

De Leeszusjes geven boekentips een boek VAn miJn Vriend(in)

Veerle (9) en Phileine (11) zijn gek op lezen. De zusjes zijn dan ook superblij met hun baantje bij Kennemer Boekhandel. Ze lezen nieuwe kinderboeken en schrijven er een verslag over. Hun verslagen komen op een flap om het boek. De boekwinkel hoopt dat andere kinderen het boek daardoor ook gaan lezen. TEKST: JACQUELINE SCHADEE FOTO’S: EVA CAMERON

“We zagen van de zomer een poster voor het raam van de boekwinkel”, vertelt Phileine, die net als Veerle op basisschool Ter Cleeff zit. “Op de poster stond: ‘Boekenwurmen gezocht’. We dachten meteen: dat is iets voor ons! We komen vaak in de boekwinkel en lezen elke week wel een nieuw boek.”

Zin om te lezen

De poster was opgehangen door Franka, hoofd kinderboeken van de winkel. “Ik kreeg twaalf reacties. Iedereen mocht een proef-recensie schrijven.” Een recensie is een boekverslag. “De recensies van Phileine en Veerle vond ik het beste. Ze schreven waar het verhaal over ging en wat ze er leuk aan vonden. En ze schreven op zo’n manier dat je zin kreeg om het boek te lezen. Dat was precies de bedoeling!”

In een bubbel

De zusjes krijgen ongeveer eens per maand een nieuw boek van Franka. Ze ploffen

daarmee thuis neer op de zitzak met leeslampje op hun kamer, of gewoon op de bank. “Als ik lees, zit ik in een bubbel”, vertelt Phileine. “Ik hoor dan niets om mij heen. Dat vind ik het fijne van lezen.” Veerle houdt ervan om iets te leren uit boeken. Ze smulde van de weetjes in ‘Perronpapegaaien en krekelcriminelen’ en is gek op de boeken van Tom Fletcher.

Meer tijd

Phileine leest graag verhalen met magie erin, zoals ‘Fabulant’ en Harry Potter. “Ik leef altijd heel erg mee met de hoofdpersoon. Het lijkt daardoor net alsof ik de avonturen zelf beleef”, vertelt ze. Kitty is de moeder van Phileine, Veerle en hun jongere zusje. “Het helpt dat we thuis niet veel met schermpjes bezig zijn”, zegt ze. “We hebben daardoor meer tijd om te lezen.”

Helpen

De zusjes mogen ook helpen bij kinderactiviteiten in de winkel. “We hopen dat we dit nog heel lang mogen doen”, zegt Veerle.

Rayne (9) van basisschool De Meer is dol op lezen. Ze gaat vaak naar Bibliotheek Schalkwijk om boeken uit te zoeken. ‘Amari en het spel der magiërs’ van B.B. Alston lijkt haar leuk. Het boek staat op de tiplijst voor de Kinderjury. “Een vriendin van mij vindt dit een heel leuk boek. Ik heb net de achterkant gelezen. Het gaat over magie en er is een probleem dat moet worden opgelost. Ik ga het lezen op school.”

WAt iS Het mooiSte boek VAn 2022?

Alle kinderen in Nederland mogen meedoen aan de verkiezing van het mooiste kinderboek van 2022. Ze vormen samen de Kinderjury. Doe je ook mee?

1 2

Van 8 februari t/m 9 april lees je zo veel mogelijk boeken die in 2022 zijn verschenen. Dit zijn Leesweken. Op kinderjury.nl staat een tiplijst met 25 boeken.

Van 10 april t/m 24 april stem je op het mooiste boek. Dit zijn de Stemweken. Je stemt via kinderjury.nl of via de Kinderjurystembus op school.

Woensdag 17 mei worden de winnende boeken bekendgemaakt in de categorieën 6-9 jaar en 10-12 jaar. Alle boeken van de tiplijsten vind je in de Bibliotheek. Vorig jaar deden meer dan 50 duizend kinderen mee aan de Kinderjury!

Veerle en Phileine zijn graag in de boekwinkel.

De tips van de zusjes staan op de boeken in de winkel.

De leeszusjes met hun favoriete boek.

MAART 2023

GELD INZAMELEN VOOR MUZIEKIDS

Groep 8 van de Willem van Oranjeschool heeft 300 euro opgehaald voor Muziekids. Dat is een organisatie die een muziekstudio in het Spaarne Gasthuis wil bouwen. Kinderen die in het ziekenhuis liggen, kunnen daar muziek maken. “Ze vergeten dan even dat ze ziek zijn”, zegt Guus (11). Hij mocht samen met Imme (19) de cheque overhandigen.

TEKST: JACQUELINE SCHADEE FOTO’S: MIRANDA BRUINSMA

“We hebben eerst in andere klassen verteld wat Muziekids doet”, vertelt Guus. “Daarna gingen we collecteren. We stonden elke ochtend bij de deuren van de school.” Imme: “Sommige ouders zeiden: ‘Ik heb geen contant geld’. Anderen gaven zo tien euro.” Schoolbestuur Twijs heeft het bedrag dat de kinderen ophaalden, verdubbeld.

Muziek als medicijn

Eind januari ging groep 8 van meester Richard naar het Spaarne Gasthuis om het geld te overhandigen. Omdat de muziekstudio er nog niet is, deden ze dat op de plek waar de studio gaat komen. “Als je in het ziekenhuis ligt, vind je het vast leuk om hier muziek te maken of om ernaar te luisteren”, zegt Imme.

Guus: “Ik zou dat zeker doen als ik er kwam te liggen.”

Gitaren en drumstellen

Een paar ziekenhuizen in Nederland hebben al een studio van Muziekids. Zo’n studio heeft gitaren, djembés, keyboards en drumstellen en opname-apparatuur.

“Ik lag vroeger vaak in het ziekenhuis. Dat was heel saai. Ik moest altijd veel wachten”, zegt Feline. Zij knutselde met Dani, Leela en Renee een collectebus.

Giel Beelen

De Willem van Oranjeschool is niet de enige Haarlemse school die geld heeft ingezameld voor Muziekids. Tijdens een uitzending van radiomaker Giel Beelen in december gaf de Ter Cleeffschool een cheque van maar liefst 5.050 euro.

Zit Je ergenS mee?

VrAAg Het CJg!

Een coach van het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) beantwoordt elke maand een vraag in Jong023. Heb je een vraag?

Mail redactie@jong023.nl

FOTO: MIRANDA BRUINSMA

ILLUSTRATIE: ALEX VAN KOTEN

Vraag

Hoi Jeffrey,

Khaties antwoord.geeft

Jeffrey (12):

“Mijn ouders hebben niet genoeg geld voor een nieuwe fiets. Ik moet op de oude fiets van mijn broer. Daar zit niet eens een bel op. Iemand uit mijn klas heeft een fatbike. Ik ben daar heel boos over.”

Wat een pech, ik snap helemaal dat het leuker is om de nieuwste spullen te hebben. Ik lees ook dat je iets heel goeds doet door de fiets van je broer te hergebruiken. Misschien zie jij nu alleen maar de nadelen. Ik hoop dat je er na het lezen van dit stukje een beetje anders over denkt.

Voordelen gebruikte spullen

Als je geduldig wacht dan zal je zien dat die spullen die je graag wil hebben, tweedehands opeens veel minder geld kosten. Bedrijven maken tegenwoordig veel meer nieuwe spullen dan we nodig hebben. Als we tweedehands kleren, fietsen of speelgoed gebruiken, dan hoeft er minder gemaakt te worden. Minder spullen kopen betekent ook minder afval en dat is weer goed voor onze wereld.

Bij het CJG werken mensen die jou en je ouders kunnen helpen met vragen over lastige dingen thuis, op school, of ergens anders. Kijk voor meer informatie op www.cjgkennemerland.nl

Wat je zelf kan doen

Natuurlijk staat veiligheid voorop. Laat je fiets daarom voor weinig geld repareren bij EcoSol Activiteitencentrum. Dat wordt aangeboden door de gemeente Haarlem. En misschien kunnen jullie in de klas spullen ruilen. Wie weet kom je zo gratis aan een nieuwe bel!

Spullen weggeven

Ga eens met een vriend, opa of je buurmeisje door je spullen. Bekijk eens serieus welke spullen je graag wil houden en met welke spullen je anderen een plezier kunt doen. Die spullen kun je verkopen of weggegeven. En daarmee maak je andere kinderen weer blij!

Lieve groetjes, Khaties

P.S: Ik ben heel benieuwd hoe andere lezers van Jong023 hierover denken! Willen jullie reageren? Mail dan naar redactie@jong023.nl!

Ook iets doen voor een ander? Schrijf je in op haarlem.buuv.nu.

Groep 8 met Robbert van Muziekids en dokter Winkel.

Dani, Leela, Renee en Feline met hun zelfgemaakte collectebus.

Veel Haarlemse scholen hebben geld ingezameld voor de slachtoffers van de aardbevingen in Syrië en Turkije. Basisschool De Meer hield vrijdag 17 februari een sponsorloop. Yusuf (9) haalde daarvoor maar liefst 115 euro op bij familie en buren.

“Het geld is voor giro 555”, vertelt Yusuf. “Zij brengen het naar Turkije en Syrië. De mensen daar hebben het koud. Ze willen kleding. Het is belangrijk dat wij de mensen helpen.” Het gaf Yusuf een goed gevoel om te rennen, zegt hij. “Ik heb 24 rondjes gerend. Mijn broertje Houssain van 7 deed ook mee. Hij is heel sportief.”

Yusufs familie komt uit Syrië. Niet uit het noordwesten waar de aardbeving was, maar uit het zuidoosten. Hij woont nu met zijn ouders en vier broers vlak bij school. Yusuf was na de aardbeving bang dat er ook eentje in Haarlem zou komen. Hij sliep liever op de bank dan in zijn bed. “Mijn moeder heeft verteld dat er in Haarlem geen aardbevingen zijn”, zegt hij. “Na een poosje was ik niet bang meer.”

De Meer heeft in totaal 3.618,42 euro opgehaald voor giro 555.

RENNEN NA DE AARDBEVING DAMKAMPIOENEN DAMMEN DOOR

Kenji (11) en Tugrahan (11) doen op 15 april mee aan de halve finale van het Nederlands kampioenschap schooldammen. De jongens zitten in groep 8 van de Willem van Oranjeschool. Ze wonnen in januari het schooldamkampioenschap van Haarlem in de categorie pupillen.

Kenji en Tugrahan met de beker van het Haarlems scholendamtoernooi. “We vinden het leuk als deze beker op school blijft. Het is al dertig jaar geleden dat iemand van onze school een damtoernooi won!”

Wist je dat...

■ Dammen wordt gespeeld op een bord met honderd vakjes: de ‘velden’.

■ De spelers hebben 20 witte of 20 zwarte stenen.

■ Er zijn borden van 5000 jaar oud gevonden die lijken op damborden.

■ Roel Boonstra (29) werd drie keer wereldkampioen dammen.

“We zijn ontzettend trots op onze beker”, vertelt Tugrahan. “We dammen niet zo vaak, dus het is best knap van ons.” Kenji: “We hebben een heel speciale tactiek, maar die gaan we natuurlijk niet verklappen.” Kenji en Tugrahan zitten in een team met Yue en Emil, maar zij zijn ziek vandaag.

Best spannend

“Yue vroeg of we wilden meedoen aan het kampioenschap”, vertelt Tugrahan. Kenji: “Ik dacht: we kunnen het altijd proberen.” Tugrahan: “Ik vond het spannend om mee te doen. Je weet van tevoren niet wat voor tegenstanders je krijgt en welke tactiek ze gaan gebruiken. Gelukkig

speelden we goed en mochten we door naar het Noord-Hollands kampioenschap in Heerhugowaard.”

Slimmer Op het Noord-Hollands kampioenschap werden de jongens vijfde. Ze mogen daarom naar de halve finales van Nederland.

Tugrahan: “Het leuke aan dammen vind ik dat het een denksport is. Er zit een hele tactiek achter. Ik vind het ook fijn dat alle stenen hetzelfde kunnen doen. Bij schaken moet je steeds nadenken over wat de stukken wel en niet mogen.”

Kenji: “Dammen is rustgevend om te doen. Het maakt je ook slimmer. Ik vind het leuk om in één keer een heleboel stenen van de ander te slaan door eroverheen te hoppen.”

Yusuf rende 24 rondjes.

Klaar met rennen! Alles voor giro 555.

SHORTTRACK: VINGERS OP HET IJS

Lewis (11) doet aan shorttrack. Dat is een vorm van schaatsen. Shorttrackers maken korte rondjes en hangen heel schuin in de bochten. Lewis traint twee keer per week bij IJsbaan Haarlem. Hij rijdt ook wedstrijden.

“Shorttracken is eigenlijk gewoon schaatsen, maar dan op een kortere baan”, legt Lewis uit. Shorttrackers schaatsen op de binnenbaan, die ook voor kunstschaatsen en ijshockeyen wordt gebruikt. Een gewone schaatsbaan is 400 meter, een shorttrackbaan 111 meter.

Goed voor de bochten

“Ik begon vier jaar geleden met schaatsen. Ik werd er best goed in, maar mijn bochten konden beter. Mijn vader zei: “Shorttracken is heel goed om de bochten te oefenen.” Ik ben daarom twee jaar geleden op shorttrack gegaan”, vertelt Lewis.

Diep zitten

Shorttrackers hangen zó schuin in de bochten, dat hun lichaam dicht bij het ijs komt. Lewis raakt soms met mijn hand het ijs aan. Het schuin hangen wordt ‘diep zitten’ genoemd. Lewis: “Hoe dieper ik zit, hoe meer snelheid ik maak. Dat komt doordat ik mijn benen dan verder kan uitstrekken.”

Dicht op elkaar

Een ijsbaan heeft rechte stukken en bochten. “Iemand inhalen op het rechte stuk is moeilijk”, zegt Lewis. “Inhalen doen we daarom in de bochten. We snijden elkaar daarbij vaak af. Dat mag bij shorttrack.”

Shorttrackers schaatsen dicht op elkaar. “We botsen daardoor vaak. Soms vallen we ook. Ik vind het niet erg om te vallen”, zegt Lewis.

Wedstrijden

Shorttrack-wedstrijden hebben verschillende onderdelen, zoals ‘afstanden schaatsen’ of ‘relay’. “Relay is een soort estafette”, vertelt Lewis. “We doen dat in teams. Eerst rijd ik bijvoorbeeld twee rondjes. Dan komt mijn teamgenoot vóór mij op de baan schaatsen. Ik duw hem heel hard. Zo geef ik mijn snelheid door. Na twee rondjes komt de volgende op het ijs. Relay is mijn favoriete onderdeel, omdat je daarbij extra hard kan gaan.”

Snijvaste kleding

Shortrackers dragen speciale kleding. “Ik heb een helm, handschoenen, knie-, been- en enkelbeschermers, een nekbeschermer en een onderpak dat helemaal dicht kan”, zegt Lewis. De kleding moet ‘snijvast’ zijn. Lewis: “Dat betekent dat er geen schaats doorheen komt als eroverheen gereden wordt. Vorige week ging iemands handschoen kapot in de les. Daarna reed iemand over zijn hand. Hij had toen een snee in zijn hand. Daarom is het dus heel belangrijk om snijvaste kleding te dragen!”

Lewis in zijn snijvaste shorttrack-kleding. Alleen zijn nekbeschermer ontbreekt.

Shorttrack-schaatsen zijn hoog en stevig. De ijzers zitten links. De schaatsers raken daardoor het ijs niet als ze rechtsom schuin door de bochten gaan.

Lewis gaat zo diep door zijn knieën dat zijn vingers het ijs raken.

Kun je schaatsen en lijkt shorttrack je leuk? Mail Nadia via shorttrackhaarlem@gmail.com

LEUKE DINGEN OM TE DOEN

15 MAART: Verkiezingen, zie pagina 4.

17 MAART: Nationale Pannenkoekendag.

18 MAART: Landelijke Opschoondag.

20 MAART: Week van de Lentekriebels.

27 MAART: Week van het Geld.

01 APRIL: Lentemarkt, Kleverlaan 9, zie pagina 5.

16 APRIL: Kennemer Vogeldag, Fort Benoorden Spaarndam.

19 APRIL: Dag tegen Pesten.

DE POLITIE OP JE HIELEN

Meer dan 120 kinderen deden in de voorjaarsvakantie mee aan ‘The Hunt’ in Haarlem-Noord. Net als bij het tvprogramma ‘Hunted’ moesten ze een pakketje van de ene naar de andere plek brengen, zonder gepakt te worden. Het spannende spel was georganiseerd door de buurtcoaches van SportSupport. Er deden dertig echte agenten en handhavers aan mee.

FOTO’S: RENATE JANSEN

uitGroetenHaarlem

Welk gebouw zijn Eva en Adam aan het knutselen?

Mail je antwoord, met je voornaam, school en leeftijd naar redactie@jong023.nl

PUZZEL

Politie en handhavers deden mee aan het spel.

Schrijf je antwoord in de witte vakjes. De letters in de gele balk vormen een woord. Mail dit woord, samen met je voornaam, je school en je leeftijd voor 10 juni naar redactie@jong023.nl.

De letters in de gele balk vormen een woord. Mail dit woord, samen met je voornaam, je school en je leeftijd voor 12 april naar redactie@jong023.nl.

We verloten onder de goede inzendingen een boekenbon van Kinderboekwinkel Kiekeboek. Alleen de winnaar krijgt bericht.

De oplossing van de vorige puzzel was SNEEUWBAL. Dat antwoord werd opgestuurd door: Bereket, Yassin en Adam (Piramide), Christian (Camelot), Zanna (Camelot), Finn (Bavinckschool), Daniël (Argonauten), Kaylee (Piramide), Mees (Argonauten), Pixie (Dolfijn), Joe (Argonauten), Eline (Bernardus), Ziva (Bavinckschool), Doris (Dolfijn), Anne (Ter Cleeff). Supergoed gedaan!

Adam, Bereket en Yassin hebben de loting gewonnen. Gefeliciteerd!

Klas VIOLET van juf Lisa van Camelot wint de groepsprijs: een boekenpakket van Kiekeboek. Van harte!

Met welke pas kun je gratis een fiets krijgen? PAGINA 1

Welke voornaam heeft de burgemeester van Haarlem?

PAGINA 3

In welk waterschap liggen Haarlem en Zandvoort?

PAGINA 4

Wat organiseert NME op 1 april (geen grap!)?

PAGINA 5

Waarmee werden prullenbakken versierd? PAGINA 6

Hoe heet de zus van Veerle?

PAGINA 8

Hoe verzamelden kinderen van de Willem van Oranjeschool geld?

PAGINA 9

Welke ramp gebeurde er in Turkije en Syrië?

PAGINA 10

Welke sport doet Lewis?

PAGINA 11

De antwoorden op de vragen vind je in deze krant!

OPLOSSING SUDOKU PAGINA 2: