Jong023 juni 2024

VEILIG FIETSEN DOOR DE STAD

Honderden leerlingen van groep 7 en 8 van scholen uit Haarlem, Heemstede en Bloemendaal deden in april verkeersexamen. Ze fietsten een route in de buurt en lieten zien dat ze de verkeersregels kennen.

TEKST: JACQUELINE SCHADEE | FOTO’S: CHRIS UITERWIJK

Groep 7 van basisschool Valeo komt voor het examen naar de Semmelweisstraat. Iken (11), Sive (10) en Sara (10) zijn een beetje zenuwachtig. “We hebben gelukkig geoefend”, zegt Sive. “We bekeken met meester de route op GoogleMaps.” Bij de kar van Veilig Verkeer Nederland krijgen de leerlingen een oranje hesje met een nummer erop. Om de beurt stappen ze op de fiets.

Oogcontact maken

“We moeten de gele borden met de pijlen volgen”, zegt Iken. “We moeten onze arm uitsteken voor we de bocht omgaan.” Langs de route staan vrijwilligers. Zij kijken of de leerlingen veilig fietsen. “Het belangrijkste is dat ze goed kijken”, zegt vrijwilliger Anja. “Ik zeg altijd: maak oogcontact met de automobilist als je oversteekt. Dan weet je zeker dat je gezien bent.”

Een fiets lenen

Na tien minuten zijn alle leerlingen weer terug bij het startpunt. Het viel mee, vinden Sara, Sive en Iken. “Het was best leuk. Ik vond het oefen-examen moeilijker”, lacht Sara. Sommige kinderen uit de klas hebben geen eigen fiets. Zij hebben een fiets geleend. Anderen hebben alleen een fatbike. Daarop mogen ze geen examen doen, omdat die te hard gaat.

Naar de middelbare Iken vindt het belangrijk dat kinderen de verkeersregels kennen. “Anders denken ze misschien dat ze voorrang hebben, terwijl dat niet zo is.” Meester Thomas vindt dat ook. “Deze kinderen gaan straks op de fiets naar de middelbare. Sommige plekken in de stad zijn best gevaarlijk. Als je de regels niet kent, kunnen er ongelukken gebeuren”, zegt hij. Hij hoopt dat alle groepachters de route naar hun nieuwe school met hun ouders oefenen.

kent de verkeersregels goed.

Uitslag

Een week later krijgt de klas de uitslag van het verkeersexamen. Alle leerlingen zijn geslaagd. Ook het theorie-examen heeft iedereen gehaald. Fietsen maar!

Kinderen uit gezinnen met weinig geld kunnen gratis een fiets krijgen via de stichting Leergeld: www.leergeldhaarlemzandvoort.nl.

Slim smeren in de zomer

Tobias en Lucas karate

Raket op het schoolplein

Robijn tipt een top-boek

Iken

Iken, Sive en Sara doen verkeersexamen.

Sara steekt haar arm uit voor de bocht.

Sive heeft net een nieuwe fiets.

& RAADSELS

Twee vriendinnen nemen een taxi naar huis. Als ze aankomen, zegt de chauffeur: “Dat is dan twintig euro.” De meiden: “Oh nee! We hebben maar tien euro. Wilt u een stukje terugrijden?”

Donny stoot in het museum een vaas om. De directeur van het museum is radeloos. “Die vaas is drieduizend jaar oud!”, roept hij. “Oh, gelukkig”!, zegt Donny. “Ik was bang dat hij net nieuw was.” Welke salade helpt tegen jeuk?

Een krabsalade.

Mila’s ouders gaan naar een restaurant. “Wilt u de kaart?”, vraagt de ober. “Nee”, zegt de vader. “Ik weet wel waar we zijn. Ik wil graag wat eten!”

“Opa, de trommel die u voor m’n verjaardag gaf, was het allermooiste cadeau”, zegt Jula. “Wat leuk”, zegt opa. “Dan trommel je er vast vaak op.” “Nee, juist niet”, zegt Jula. “Voor iedere dag dat ik niet trommel, krijg ik van papa een euro.”

Ahmed zit in de bibliotheek. De man tegenover hem heeft een glazen oog. Opeens gooit de man zijn oog tegen het raam. “Wat doet u nu?!”. zegt Ahmed verbaasd. “Ik wilde even kijken of mijn nieuwe fiets er nog staat”, zegt de man.

Welk koekje houdt van zingen?

Een speculalalalalalaasje.

Wat springt hoger dan de Bavokerk?

Heb jij een leuke mop of een goed raadsel? Mail ze met je voornaam en je leeftijd naar redactie@jong023.nl

DE NIEUWE JONG023 VERSCHIJNT DONDERDAG 4 JULI 2024

Wil je daarin iets vertellen over je school, je hobby, je sport? Iets waar je je zorgen over maakt of juist superblij over bent?

Mail dat voor 16 juni naar redactie@jong023.nl!

DE WOORDEN VIND JE HORIZONTAAL, VERTICAAL EN DIAGONAAL. JE MAG LETTERS MEERDERE KEREN GEBRUIKEN.

ALS JE DE OVERGEBLEVEN LETTERS IN DE JUISTE VOLGORDE ZET KRIJG JE HET ANTWOORD: STUUR JE OPLOSSING MET JE VOORNAAM, LEEFTIJD EN SCHOOL VOOR 16 JUNI NAAR REDACTIE@JONG023.NL

DE WINNAAR KRIJGT EEN BOEKENBON TER WAARDE

VAN € 20,- VAN DE KENNEMER BOEKHANDEL!

Masha (Muzikale Basisschool), Aryan (Liduinaschool), Nouaman en Ahmed (Piramide), Misha (Rudolf Steiner), Moriba, Rufta, Natu, Cyelle, Amir, Raina, Mihrima en Sidona (Mgr Huibersschool), Bodi (Spaarneschool), Yan (Bavo Jenaplan), Frederique (Rudolf Steiner), Tessa (St Bernardus), Hille (Al Ikhlaas), Gijs (Wilgenhoek), Koen (De Cirkel), Noah (Argonauten), Arthur (Lindeboom), Otis (Lindeboom) vonden de oplossing van de vorige Suikerfeestwoordzoeker: Supergoed gedaan!!

Koen van De Cirkel heeft de loting gewonnen en krijgt de Gefeliciteerd!boekenbon.

Haarlem

Meer informatie en contact: redactie@jong023.nl www.jong023.nl facebook.com/jong023.nl

JONG023 WORDT MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR:

pas vanaf elf jaar een eigen telefoon?

Burgemeester Jos Wienen is benieuwd hoe kinderen uit Haarlem over belangrijke onderwerpen denken. Deskundigen in Frankrijk adviseren om kinderen onder de elf jaar geen eigen telefoon te geven. Wat vinden jullie van dat idee? Groepachters van de Koningin Emmaschool geven hun mening.

“Onder de elf mag wel van mij! Dan leren kinderen de telefoon iets eerder kennen en begrijpen. Vanaf tien jaar zou ik een goede leeftijd vinden. Dan is het handig om af te spreken of om je ouders te vragen hoe laat je thuis moet zijn.”

“Ik vind het wel en niet goed. Stel: er komt een kinderlokker en je hebt geen telefoon. Dat is gevaarlijk. Ik vind dat kinderen vanaf negen jaar een telefoon mogen. Vanaf die leeftijd doen ze dingen alleen. Ik kreeg een telefoon toen ik elf was.”

“Ik vind het wel goed. Jonge kinderen kunnen nog niet beoordelen wat goed en wat slecht is. Of wat de berichten betekenen die ze krijgen. Leer ze dat eerst. Leer ze ook hoe duur een telefoon is en wat de consequenties zijn als je er één stuk maakt.”

“Dat zou ik heel oneerlijk vinden. Je weet dan als kind nooit wat er thuis gebeurt. Het lijkt me ook onhandig als handhavers moeten controleren of kinderen onder de elf jaar een telefoon bij zich hebben. Die tijd kunnen ze beter voor wat anders gebruiken.”

“Stom en raar. Als je met je vrienden buiten bent, weet je zonder telefoon niet hoe laat het is. Ik kreeg mijn eerste telefoon voor spelletjes toen ik zes was. Op mijn negende kreeg ik een eigen simkaart. Ook mét telefoon speel ik veel buiten.”

“Ik weet het niet. Vanaf mijn vijfde had ik een tablet. Ik kreeg mijn eerste telefoon toen ik tien was. Ik mag van mijn ouders nog geen snapchat. Daarop zitten nare mensen die om blootfoto’s vragen. Die moet je meteen blokkeren als je zo’n vraag krijgt!”

“Ik vind dat kinderen onder de elf jaar wel een telefoon mogen. Je moet mensen kunnen bereiken. Zeker als je ergens alleen naartoe gaat. Toen ik tien was, kreeg ik een eigen simkaart in mijn telefoon. Sindsdien kan ik overal bellen of appen.”

“Dat lijkt me goed, omdat kinderen heel veel op hun telefoon kijken. Daardoor spelen ze minder buiten. Ik heb een buurjongen van vijf jaar die vaak aan mij vraagt of ik wil Robloxen. Ik had geen telefoon toen ik vijf was. Ik speelde buiten.”

“Het ligt eraan. Een oude telefoon met beperkte schermtijd voor spelletjes en social media kan wel voor jongere kinderen. Hoe ouder je wordt, hoe meer schermtijd. Ik vind het goed als kinderen vanaf tien jaar een eigen telefoon hebben.”

doris (12)

bo (12)

gijs (12)

joëlla (12)

lorenzo (11)

cas (12)

fleur (12)

finn (13)

finn (12)

MINI SUDOKU

Burgemeester Jos Wienen

Alles, de Bavokerk kan niet springen.

EEN RUIMTEREIS MAKEN

Op maandag 13 mei stond er opeens een ruimteraket van zestien meter lang voor de Bos en Vaartschool. In deze ‘SpaceBuzz’ maakten groepachters met een VR-bril op een ruimtereis. “Het was de mooiste dag die ik ooit op school heb gehad”, zegt Stijn (11).

Voordat de SpaceBuzz naar school kwam, leerden de groepen 8 in zes ‘missies’ wat astronauten allemaal moeten kunnen. “We moesten bijvoorbeeld een handstand maken en een stukje brood doorslikken”, vertelt Tobias. “Dat was moeilijk. Ik was eigenlijk de enige bij wie dat lukte. Astronauten moeten ook in alle houdingen kunnen eten.”

Meer missies

In een andere missie maakten de leerlingen met handschoenen aan een toren van Kapla. “Net als astronauten die met handschoenen aan reparaties aan de ruimteschepen moeten verrichten”, zegt Stijn. Ook losten de klasgenoten samen een som op zonder te praten en maakten ze met tafels een piepklein plekje voor vijf personen.

Door de dampkring Het allervetst vonden de jongens de ruimtereis in de raket zelf. “Onze

bioscoopstoelen bewogen mee met de 3D-film. We voelden zelfs de raket schudden toen we door de dampkring knalden”, zegt Tobias. Hun reisleider in de film was astronaut André Kuipers.

Terminator

“Ik zag vanuit de ruimte dat rook van fabrieken boven de aarde blijft hangen. Die kan niet weg door de dampkring”, zegt Tobias. Stijn: “We zagen ook paarse lichten van de vissersboten in de nacht.

Daarmee lokken ze vissen. En ik zag de rand van de schaduw van de maan op aarde: de terminator.” Het was Stijns moeder die ervoor zorgde dat de raket naar school kwam.

Mooi en kwetsbaar

Astronaut André Kuipers en zijn team willen met de SpaceBuzz laten zien hoe mooi en kwetsbaar de aarde is. Ze hopen dat kinderen er daardoor beter voor zullen zorgen.

HET WORDT HIER NATTER ÉN DROGER

Je hebt het vast al vaker gehoord: het klimaat verandert. “Er valt steeds meer regen in ons land. En de droge tijden duren steeds langer”, vertelt Erik van het Hoogheemraadschap van Rijnland. Hij helpt Haarlem en Zandvoort om goed om te gaan met het ‘nieuwe’ weer.

TEKST: JACQUELINE SCHADEE FOTO: WILLEM VAN ORANJESCHOOL

“Vroeger wilden we in Nederland het regenwater zo snel mogelijk kwijt”, vertelt Erik. “Het werd gauw weggepompt. Nu willen we het water juist vasthouden. We bewaren het op allerlei manieren, zodat we het kunnen gebruiken in droge tijden.”

Wadi

is heel goed”, zegt Erik. “Water zakt beter weg in aarde dan in steen. En bomen en planten geven koelte bij warm weer.”

Wat kun je zelf doen?

Natuur en Milieu

REPAREREN IS BETER DAN WEGGOOIEN

Kapotte spullen hoef je niet altijd weg te gooien. Soms kun je ze – gratis - laten repareren in een Repair Café. Elke tweede zaterdag van de maand is er een Repair Café in de Haarlemmer Kweektuin.

TEKST: JACQUELINE

Tijmen (7) heeft een groen-witte race-auto op batterijen meegenomen. “Ik kreeg deze een paar jaar geleden van mijn vader”, vertelt hij. “Ik wilde hem graag vanwege de mooie kleuren. Ik was er heel blij mee, maar al snel deed hij het niet meer. De wielen wiebelen als ik hem aanzet.”

Geen schroefjes

In het Repair Café zitten vrijwilligers aan houten tafels. De één repareert elektrische apparaten, de ander verstelt kleding. Helaas voor Tijmen kan zijn auto niet gemaakt worden. Er zitten geen schroefjes in. “Dat is een nadeel van modern speelgoed”, zegt de meneer die Tijmen wilde helpen. “Als er binnenin iets kapot is, kun je er vaak niet bij.”

Pleister op bil

Kate (6) heeft meer geluk. Zij komt met haar lievelingsknuffel, Woefie. “Hij heeft een gat in zijn bil”, legt ze uit. “Daar komen veertjes uit.” De poppendokter stopt nieuwe vulling in Woefie, naait het gat dicht en plakt er een pleister op. “Die mag er vanavond weer af”, zegt hij tegen Kate.

Beter voor het milieu

Spullen weggooien is zonde, vindt Marie (9). Ze heeft een kapot tosti-ijzer meegenomen. Een vrijwilliger legt uit hoe ze dat thuis kan openschroeven om een onderdeel te vervangen. “Het is een oud tosti-ijzer, maar we kunnen hem repareren”, zegt Marie. “Dat is beter voor het klimaat dan een nieuwe kopen.”

In Haarlem-Oost, Haarlem-West en de Boerhaavewijk zijn ook Repair Café’s. Zie www.repaircafe.org.

In Haarlem zijn honderden wadi’s gegraven. Dat zijn droge groene greppels langs wegen in woonwijken. Als het hard regent, lopen de wadi’s vol water. Daardoor overstromen de wegen niet. Via buizen en kanaaltjes gaat het water naar een bewaarplek. Bekende wadi’s in Haarlem liggen langs de Aziëweg in Schalkwijk en in de Haarlemmer Kweektuin.

• Maak je tuin groen(er) Planten en bomen geven koelte als het heet is. Ze nemen regenwater op met hun wortels.

• Zet een regenton neer Gebruik het water voor de plantjes in je tuin of op het balkon.

Groenblauwe pleinen Ook schoolpleinen veranderen. Veel scholen halen tegels weg en planten bomen en struiken. Zo krijgt de Willem van Oranjeschool in juni wadi’s en meer groen op het plein. “Dat

• Wees zuinig met drinkwater Douch niet te lang en zet geen zwembad in de tuin.

De Willem van Oranjeschool heeft al een mooi nieuw speeltoestel.

Veel tegels van het schoolplein worden vervangen door groen.

Leer meer over water!

Het Hoogheemraadschap van Rijnland geeft gratis gastlessen op basisscholen. Zes leuke mascottes leren je hoe het water in onze regio wordt beheerd en waarom dat belangrijk is. Zie www.rijnland.net/educatie.

Basisschool De Zonnewijzer had een maand lang extra aandacht voor natuur en milieu. Leerlingen verzamelden oude kleren, raapten afval en leerden over vervuiling door blikjes met een leskist van Natuur en Milieu Educatie Haarlem.

“We doen elk jaar een project over de natuur”, vertelt Lieve (12) uit groep 8. “Ik vind dat heel leuk. Dit jaar mochten we met de klas een park ontwerpen voor de gemeente. We hebben een waterberging gemaakt en zonnepanelen voor schone energie.”

Halve scooter

Met ‘Let’s do it Kids’ gingen de klassen zwerfafval verzamelen. Ze hielden met een teller bij hoeveel ze vonden. Mia (11): “Binnen honderd meter van school vonden we al 280 stuks afval. Vooral sigaretten en plastic boterham-zakjes.”

Emily (12): “Wij vonden een halve scooter!”

Minder shoppen

De groepen 8 deden ook mee met de Textielrace: een wedstrijd onder scholen waarbij kleding wordt ingezameld en hersteld. Emily: “Kleding is slecht voor het milieu. Ik schrok toen ik dat hoorde. Ik hou van shoppen, maar ik ga het wel minder doen. Ik kan met de naaimachine ook iets leuks maken van een oud kledingstuk.”

HAARLEMSE KINDEREN REDDEN BIJNA DRIEDUIZEND KILO TEXTIEL

De zes Haarlemse scholen die in april meededen aan de Textielrace hebben samen 2.949 kilo textiel ingezameld en 169 kledingstukken gerepareerd!

De race werd gewonnen door basisschool De Verbeelding, de Spaarneschool werd tweede, De Zonnewijzer derde. Ook de Muzikale Basisschool en de Don Bosco deden mee. Zie www.textielrace.nl

Lieve, Linde en Emily.

Stijn en Tobias voor de SpaceBuzz.

Tijmen

Kate

Deze pagina is gemaakt met Natuur en Milieu Educatie Haarlem en Haarlem Doet Duurzaam.

Fiene en Mia met een zelfgemaakte poster. Ze bedachten oplossingen voor het klimaatprobleem.

Deze stoffen... werden dit jasje

Kijk voor alle activiteiten van Team Natuur en Milieu Educatie Haarlem op www.haarlem.nl/nme en @natuurtalent_haarlem.

De zussen Emma en Jade smeren zich in als ze naar buiten gaan. Hun moeder Kirsten is huiddokter.

WIJ SMEREN

ONS GOED IN

De zomer komt eraan! Het is langer licht en de zon schijnt vaker. De meeste mensen zijn superblij met meer zon. Maar…zonlicht kan ook schade aanrichten. Je huid kan verbranden en snel verouderen. Gelukkig kun je daar zelf iets tegen doen!

“Je moet jezelf een paar keer per dag insmeren met zonnebrandcrème”, vertelt Emma (11) van de Beatrixschool. “Wij smeren ons meestal in de ochtend in. Het moet ook ’s middags, maar dat vergeten we vaak.” “Als je je niet insmeert, kun je verbranden”, zegt Emma’s zus Jade (8).

Eerder verliefd

De moeder van Emma en Jade heet Kirsten. Ze is dermatoloog. Dat is een dokter voor de huid. “De zon heeft veel fijne effecten”, zegt ze. “Mensen krijgen er energie van, voelen zich vrolijker en worden bijvoorbeeld eerder verliefd. Zonlicht zorgt er ook voor dat je vitamine D aanmaakt. Die geeft je sterke botten en tanden.”

Rimpels

Te veel zonlicht kan helaas de cellen in je huid beschadigen, vertelt Kirsten. “Wie als kind vaak verbrandt, heeft op oudere leeftijd meer kans op huidkanker. De meeste mensen genezen daarvan na een operatie, maar toch gaan er elk jaar een paar honderd mensen in Nederland aan dood.” Door te veel zon kan je huid ook sneller verouderen. “Je krijgt dan eerder rimpels”, zegt Kirsten.

Vergeet je oren niet

Zonnebrandcrème voorkomt dat je huid verbrandt of veroudert. Kirsten raadt iedereen dan ook aan om zich een paar keer per dag in te smeren met factor 30 of 50. Emma: “Smeer ook de scheiding in je haar in. En je oren.” Jade: “En vergeet je bovenarmen niet, onder de randjes van je mouwen!”

REKENRAADSEL

Ama heeft een lichtbruine huid. Ze verbrandt na 10 minuten. Als ze zich insmeert, mag ze 500 minuten in de zon. Welke factor moet ze gebruiken? ……..

Mail je antwoord met je voornaam, school, leeftijd en adres naar redactie@jong023.nl. De winnaars krijgen een zonpakket van KWF!

Wit was in de mode

Veel mensen willen nu een ‘gezond’ bruin kleurtje. Vroeger was het juist in de mode om wit te zijn.

Met een wit gezicht lieten rijke mensen zien dat ze niet op het land in de zon hoefden werken. Rijke dames gebruikten daarvoor witte crèmes die soms gemaakt waren van lood met zuur, bijvoorbeeld uit… paardenpoep. Dat mengsel was supergiftig.

Wist je dat?

Zonnestralen gaan ook door glas. Je huid verbrandt niet, maar kan wel zonneschade oplopen: verouderen dus.

Sommige kinderen houden niet van witte zonnebrandcrème. Voor hen is doorzichtige zonnebrand fijner.

Het cijfer op de fles is de factor. Die geeft aan hoeveel langer je in de zon kunt blijven tot je huid verbrandt. Stel: je huid verbrandt zonder bescherming na vijf minuten. Met factor 30 kan je dan 30x5 minuten = 150 minuten in de zon blijven zonder te verbranden.

WAT IS DAT VOOR EEN SCHOOL? JENAPLAN

“ELKAAR HELPEN IS HEEL NORMAAL”

Dit jaar bestaat Jenaplan 100 jaar. Bouw (10) en Thekla (11) zitten in bobo3 van de Veronicaschool. Ze leggen uit wat Jenaplan is.

TEKST: JACQUELINE SCHADEE | FOTO’S: WILLEMIJN SWARTE

Wat is bobo?

Thekla: “Bobo komt van bovenbouw. Daarin zitten kinderen uit groep 6, 7 en 8 bij elkaar. In de middenbouw zitten kinderen uit groep 3, 4 en 5. Kleuters zitten in de kleuterbouw.”

Wat is typisch Jenaplan?

Bouw: “Het is heel normaal om elkaar te helpen. Als je iets niet snapt, vraag je het aan iemand uit een hogere jaarlaag. Pas als je er samen niet uitkomt, ga je naar juf.” Thekla: “We werken veel met projecten. Zoals ‘Da Vinci’ of ‘Ottomanen’. Daar zit dan geschiedenis in, topografie en iets creatiefs.”

Waarom staat er een kring van banken in de klas?

Thekla: “We zitten een paar keer per dag in de kring. Hier krijgen we uitleg die alleen voor onze jaarlaag is. We bespreken hier ook andere onderwerpen.”

Tips van Kirsten:

Smeer je in de lente en de zomer elke dag in. Smeer ook als de zon (nog) niet schijnt.

Smeer je ook in als je een donkere huid hebt.

Ga op het heetst van de dag uit de zon. Geniet van de zon, want de zon is ook heel gezond!

Mag je kiezen bij wie je in de klas komt?

Bouw: “We mogen een voorkeur opgeven. Daar houden ze rekening mee. Je mag alleen niet bij je broer of zus in de klas.”

Thekla: “Dan ga je kissebissen.”

Waarom heet het ‘Jenaplan’?

Bouw: “Jena is een stad in Duitsland. Hier stond de eerste school met deze manier van werken.”

Juf Josefien zat als kind op de Veronicaschool. Na jaren op de Liduinaschool ging ze terug naar haar oude school. “Ik hou van Jenaplan. We doen veel samen. Elke maandag laten leerkrachten met een toneelstukje zien wat er die week gaat gebeuren. Op vrijdag vertelt een klas op het podium iets over de afgelopen week. Zo leren kinderen al jong om voor een groep te staan.”

zit je ergens mee?

vraag het cjg!

Een coach van het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) beantwoordt elke maand een vraag in Jong023. Heb je een vraag? Mail redactie@jong023.nl.

FOTO: MIRANDA BRUINSMA ILLUSTRATIE: ALEX VAN KOTEN

Elsa antwoord.geeft

In volgende afleveringen lees je wat de Montessorischool, de Vrije School, de Islamitische School en De School bijzonder maakt!

Vraag

Maryam (12): “Ik ben te dik. Ik word er soms mee gepest. Ik haat gym omdat iedereen naar me kijkt bij het omkleden. Als ik snoep of zo wil eten, doe ik dat stiekem. Ik wil wel dunner zijn maar ook lekker eten. Wat kan ik doen?”

Hi Maryam,

Wat een mooie vraag heb je gesteld. Iedereen voelt zich namelijk wel eens onzeker over z’n lichaam. Heel vervelend dat jij ermee gepest wordt.

Ieder lichaam is anders

Je schrijft dat je vindt dat je te dik bent. Maar niet alle lichamen zien er hetzelfde uit. Sommige mensen hebben een wat ronder lichaam, andere weer een langer lichaam. Het is mooi dat we er allemaal anders uitzien. Daar is niets mis mee. En dat geldt ook voor jou.

Lekker in je vel

Natuurlijk is het wel belangrijk om gezond te eten. Dat helpt, samen met lichaamsbeweging, om je lekker in je vel te voelen. Maar er bestaat niet zoiets als het perfecte lichaam. Je

Bij het CJG werken mensen die jou en je ouders kunnen helpen met vragen over lastige dingen thuis, op school, of ergens anders. Kijk voor meer informatie op www.cjgkennemerland.nl.

hoeft je ook zeker niet te schamen als je af en toe een snoepje eet. Je hoeft dat niet te verbergen. Onthoud dat er niks mis is met jou, ook niet met je lichaam. Het is belangrijk dat je weet dat jij goed bent zoals je bent.

Omkleden

Je zegt ook dat iedereen naar je kijkt tijdens het omkleden met gym. Ik weet natuurlijk niet of dat zo is. Misschien voelt het alleen maar zo. Maar ook als de kinderen wel kijken, hoef jij je nergens voor te schamen. Iedereen ziet er anders uit, maar sommige kinderen begrijpen dat niet. Als ze je pesten, zoek dan hulp. Praat erover met je ouders, juf of meester. Vertel je ouders ook hoe je je voelt. Dan kunnen zij kijken of ze je ermee kunnen helpen.

Groetjes, Elsa

Ook iets doen voor een ander? Schrijf je in op haarlem.buuv.nu.

Deze pagina werd gemaakt met de GGD Kennemerland.

Thekla: “Ik ben heel blij met Jenaplan. Onze school is klein en knus.”

‘Veronica’ is een Jenaplanschool, net als de Bavoschool Jenaplan op de Westergracht.

Bouw (10)

Thekla (11)

en Luka’s ouders verbouwden een bunker in het Kostverlorenpark.

VAKANTIE VIEREN IN EEN BUNKER

Juna (7) en Luka (5) wonen in Haarlem. Ze gaan bijna elk weekend naar hun vakantiehuisje in Zandvoort. Dat ‘huisje’ is een echte bunker uit de Tweede Wereldoorlog! Duitse soldaten gebruikten de bunker toen als veilige slaapplek.

“We spelen het liefst op het dak van onze bunker”, vertelt Luka. “Het dak lag eerst vol met een duinzand. Daardoor kon je de bunker niet goed zien. Onze vader heeft dat zand er allemaal afgeschept. Hij kon toen het dak waterdicht maken.”

Slapen in een boomhut

Toen de familie de bunker drie jaar geleden kocht, konden ze er nog niet in slapen. Het was donker en vochtig binnen en er lag veel zand.

“Onze vader heeft eerst een boomhut gebouwd”, vertelt Juna. “Daar sliepen mijn broertje en ik in. Onze ouders sliepen in een tent. ’s Nachts hoorden we geluiden van vogels en andere dieren.”

Frisse lucht

Stukje bij beetje hebben de ouders van Juna en Luka de bunker opgeruimd. Hun vader heeft in het dak een gat gemaakt, waar zonlicht en frisse lucht doorheen kan. Hun moeder maakte bedden van leem, een soort klei. “Overdag gebruiken we de bedden als banken”, zegt Luka. “Onze kleren en andere spullen ruimen we eronder op.”

Slapen of vechten

De bunker van Juna en Luka staat in het Kostverlorenpark. Duitse soldaten hadden hier in de Tweede Wereldoorlog 35 slaapbunkers. Aan de randen van het park waren vier gevechtsbunkers. Na de oorlog waren de bunkers niet meer nodig en werden er huisjes van gemaakt.

Gezellig kamperen

Bunkers hebben dikke muren en liggen half onder de grond. Het is er daardoor lekker koel in de zomer. Juna: “We hebben ook een heel grote tuin om de bunker. Volgend weekend komen vrienden van ons daar gezellig een weekendje kamperen.”

Superlange rij bunkers

De bunkers in Zandvoort horen bij de Atlantikwall: een rij bunkers van wel vijfduizend kilometer lang. De Duitsers bouwden die bunkers langs de westkust van Europa, van Noorwegen tot in Portugal. De Atlantikwall moest de kust beschermen tegen invallen van Engeland, Amerika en Canada. In 1944 lukte het hen toch om door de Atlantikwall heen te breken: aan de kust van Normandië. Dat hielp om Nederland en de rest van Europa in 1945 helemaal te bevrijden.

THUIS OEFENEN VOOR SCHOOL

Vind je rekenen, taal of een ander vak lastig? En zou je thuis achter de computer graag willen oefenen?

Kijk dan eens naar het programma Junior Einstein. Fedde (11) van De Ark probeerde het uit.

FOTO’S: WILLEMIJN SWARTE

“Als je op www.junioreinstein.nl bij ‘oefenen’ kijkt, zie je allemaal gekleurde blokken”, vertelt Fedde. “Elk blok is een bepaald vak. Bijvoorbeeld rekenen, spellen, aardrijkskunde of geschiedenis. Je ziet eigenlijk alle vakken die je op school krijgt, behalve gym.”

Sterren verdienen

“Eerst klik je op het vak dat je wilt doen, daarna op je klas. Bijvoorbeeld groep 5 of groep 6. Daarna kun je de informatie lezen en opgaven maken. Je kunt bronzen, zilveren of gouden sterretjes verdienen.

Je ziet ook hoeveel procent je goed deed een hoeveel procent fout.”

Echt goed

“Het programma ziet er aantrekkelijk uit, met leuke kleurtjes. Ik heb zelf geen extra hulp nodig, maar als je wil, kan het je wel helpen. Vooral de lessen Engels vond ik echt goed. Je leert niet alleen lezen, maar ook uitspreken.” Je kunt met Junior Einstein ook oefenen voor toetsen als de IEP-toets, de doorstroomtoets en de Cito-toets.

Gratis voor leden

Junior Einstein is gratis voor leden van de Bibliotheek. Je hebt toegang vanuit huis en vanuit de Bibliotheek. Maak je er thuis gebruik van? Dan moet je eerst even inloggen op de website www.bibliotheekzuidkennemerland.nl.

Deel 2

Meer leren over bunkers

In het Zandvoorts Museum is tot 1 juli een expositie over bunkers en de oorlog. In het museum is een kleine bunker nagebouwd. Op het plafond zie je vliegtuigen overvliegen. En in een filmpje hoor je hoe de bunkers in de Waterleidingduinen stiekem werden uitgegraven. Zandvoort heeft de meeste bunkers van alle plaatsen in Nederland.

In de vorige aflevering is Amy na schooltijd niet naar buiten gekomen. Adam maakt zich grote zorgen. Met zijn vrienden Xavi en Noor wacht hij op het schoolplein.

‘Laten we snel zoeken,’ zei Xavi. ‘Over een kwartier gaat de school dicht.’ ‘Dank je wel', zei Adam zacht, maar Xavi was de school al in gerend. Xavi was altijd zo snel. Met Noor achter zich aan holde Adam ook de school in. ‘Kijk!’ Adam wees naar Amy’s jas aan de kapstok. Hij rende verder door de school en tuurde de lokalen in. Bij de meidenwc’s keek hij achter alle deuren. Toen hij de wc’s uitkwam, stond zijn juf daar. Noor klapte dubbel van het lachen. ‘Zoek je iets, Adam?’, vroeg juf. ‘Ja, Amy is –’ begon Adam. ‘Niks, juf!’ Xavi dook achter de juf op. Zijn gezicht was rood. Hij hield iets achter zijn rug. ‘We waren aan het spelen!’ ‘Doe dat maar buiten', zei juf. ‘De school gaat zo dicht.’

Op het schoolplein haalde Xavi een papier tevoorschijn en gaf het aan Adam. ‘Kijk. Heb ik gevonden. In de gang, bij het voorraadhok’, zei hij. Adam vouwde het papier open. In zwarte blokletters stond

AMY NOOIT MEER TRUG...’ “

Lees volgende maand hoe het verdergaat!

Robijn (10) van De Ark is dit schooljaar kinderboeken-ambassadeur bij de Kennemer Boekhandel. Hij leest nieuwe kinderboeken en geeft daar zijn mening over. Dit keer vertelt hij over ‘Het Uurwerk Mysterie’ van Sam Sedgman.

“Dit is een spannend verhaal waarin niet iedereen is wie je denkt dat hij is, en waarin niet alles is wat het lijkt. Als dit verhaal in het echt zou gebeuren, dan zou niks op de wereld meer hetzelfde zijn. Gelukkig is dit pas het eerste deel van drie boeken, want ik wil nog veel meer lezen! Dit boek krijgt van mij 5 van 5 sterren.”

er:

Adam staarde naar de woorden. Kippenvel kroop over zijn armen.

VERVOLGVERHAAL door Wilma Geldof AMY IS WEG!

Juna

In de boomhut.

Bunker in de duinen.

Fedde test Junior Einstein.

Robijn bespreekt boeken.

Danisha, Appie, Amira en Rayvano in het museum.

In de supermarkt

Voedsel redden

Het is raar maar waar. Veel mensen in de wereld hebben honger. Andere mensen op de wereld gooien vaak eten weg. In Nederland gooien we elk jaar gemiddeld 34 kilo eten per persoon weg, omdat het niet meer lekker is of beschimmeld.

Veel mensen willen voorkomen dat ze eten moeten weggooien. Ze kopen niet te veel of koken iets lekkers van restjes. Ook supermarkten proberen minder weg te gooien. Ze geven bijvoorbeeld korting op eten dat bijna ‘over de datum’ is maar nog wel lekker.

Bij Albert Heijn Vos wordt eten dat overblijft maar nog wel goed is, opgehaald door vrijwilligers van Haarlem Food Future: de ‘voedselredders’. Zij brengen het naar de Voedselbank of een wijkcentrum. Eens per week wordt er een maaltijd van gekookt voor een grote groep mensen.

Bewaren of weggooien

Hoe weet je nou of je iets nog kunt eten of drinken? De belangrijkste check doe je met je zintuigen: kijk ernaar, ruik, voel, proef voorzichtig. Ook de datum op de verpakking helpt bij je beslissing. Voor de datum staat vaak THT of TGT.

THT:

Tenminste Houdbaar Tot …

• Staat op eten en drinken dat niet snel bederft.

• Bijvoorbeeld: meel, chocolade, frisdrank.

• Na de THT-datum kan de kwaliteit minder worden. Iets wordt hard of juist zacht of de prik gaat eruit, maar je kunt het nog veilig eten of drinken.

TGT:

Te Gebruiken Tot …

• Staat op eten en drinken dat snel bederft.

• Bijvoorbeeld: vis, gesneden groente, melk.

• De TGT-datum is de laatste dag waarop het veilig is om het product te eten of drinken.

De tweeling Tobias en Lucas (10) doet al vier jaar aan karate bij sportschool Kenamju. “De sfeer bij karate is fijn”, zegt Tobias. “Je maakt vrienden in je wedstrijdgroep en de wedstrijden zijn heel leuk.” De broers werden gedeelde derde bij de Nederlandse Kampioenschappen.

TEKST: JACQUELINE SCHADEE FOTO’S: FLOOR GODEFROY

RESTJES-KWIS DRIE WINNAARS

Hoeveel kilo eten gooien we elk jaar per persoon gemiddeld weg in Nederland?

i. 10 tot 20 kilo

j. 20 tot 30 kilo

k. 30 tot 40 kilo

Stel, het is vandaag 1 juli 2024, dus 01-07-2024. Je hebt trek. Op de verpakking van iets lekkers staat: TGT 01-05-2024. Wat moet je doen?

o. het meteen weggooien p. checken met mijn zintuigen q. sowieso opeten

Stel, het is vandaag 1 juli 2024, dus 01-07-2024. Je hebt trek. Op de verpakking van iets lekkers staat: THT 01-05-2024

Wat moet je doen?

j. het meteen weggooien

k. checken met mijn zintuigen l. sowieso opeten

De oplossing van de glutenkwis van april was ‘PARK’. Dat hadden veel kinderen goed: Masha (Muzikale Basisschool), Aryan (Liduinaschool), Mark (Liduinaschool), Lasse en Fedde (De Ark), Nikai (Veronicaschool), Frederique (Rudolf Steiner), Mira (Mgr Huibersschool), Tessa (St Bernardus), Juliette (Rudolf Steiner), Rayhana (Rudolf Steiner), Otis (Lindeboom).

De tweelingbroers Lasse (9) en Fedde (9) hebben de hoodie gewonnen. Tim (10) van de Veronicaschool had nog een hoodie tegoed van december.

“Als je vier bent, mag je beginnen met karate”, zegt Lucas. “De training lijkt dan op spelen. De trainers zijn heel lief voor je. Ze worden wel steeds strenger. Als wij tijdens de les niet opletten, moeten we ons tien keer opdrukken van René, onze trainer.”

Speelser

Op dinsdag doen Tobias en Lucas aan sportkarate.

Dat is speelser dan de lessen wedstrijdkarate, die ze op woensdag en vrijdag volgen. “Bij sportkarate doe je meer spelletjes en ga je lekker bewegen. Bij wedstrijdkarate oefenen we meer stoten, trappen en afweren”, zegt Lucas. De jongens zitten op de Rudolf Steinerschool.

Op de grond

De broers laten drie belangrijke bewegingen zien: stoten, trappen en ‘vegen’, waarbij je iemand op de grond werpt. “Voor vegen gevolgd door een stoot of trap krijg je in de wedstrijd drie punten”, legt Lucas uit. “Net als voor een trap naar het hoofd. Trappen die het bovenlichaam

raken, leveren twee punten op. Voor stoten naar het bovenlichaam of hoofd krijg je één punt.” Tobias: “Als je acht punten voor staat, heb je gewonnen.”

Goede bescherming

Karate ziet er misschien gevaarlijk uit, maar dat is het niet, zeggen de broers: “Je mag geen bovenbenen, knieën, schenen, kruis of hoofd raken. Als je de ander blesseert in een wedstrijd, verlies je die partij.” Voor de veiligheid dragen karateka’s handbeschermers, voet- en scheenbeschermers en een bitje voor hun tanden. Kinderen onder de twaalf dragen ook een hoofdbeschermer.

Gekleurde band

Om het karatepak zit een band, de obi. Daaraan zie je welk niveau iemand heeft. Beginners dragen wit, daarna volgen, geel, oranje, groen, blauw, bruin en tot slot de zwarte band. Lucas en Tobias hebben de half oranje/ groene band. Ze doen voor de zomer examen voor hun volgende band.

• Trainer René: ”Karate is goed voor je discipline en zelfvertrouwen en superleuk om te doen.”

• Karate maakt je leniger, sterker en fitter. Je leert je beter te beheersen en te concentreren.

• De sport karate komt uit Japan. Het woord betekent ‘lege hand’.

PICKLEBALL: EEN NIEUWE SPORT KARATE KIDS

Steeds meer mensen zullen pickleball gaan spelen. Dat zegt juf Nathalie van SportSupport Kennemerland. Ze leerde tijdens de Koningsspelen op de sportvelden van Olympia dit nieuwe balspel aan 140 kinderen uit groep 6.

TEKST EN FOTO’S:

“Pickleball is heel simpel. Het lijkt op badminton, tafeltennis en padel. Het gaat lekker snel. En omdat de bal van plastic is en gaten heeft, is hij heel licht. Het spel is daarom ook leuk voor kinderen”, legt Nathalie uit. “Ik kan het iedereen in veertig minuten leren.”

Goedkoper

Pickleball kan op straat of op een andere harde ondergrond gespeeld worden. Je hebt er alleen een netje, vier batjes en een bal voor nodig.

“Het is daarom veel goedkoper dan bijvoorbeeld padel”, zegt Nathalie.

Hoog houden

Tijdens de gymles op vrijdag probeert groep 7/8 van de Sint Bernardus het spel uit. Fedde en Neeltje zijn niet superenthousiast. Fedde doet liever judo, Neeltje houdt het bij tennis. Hun klasgenoot Roan vindt het wel heel leuk. Hij kan al een paar truukjes en houdt de bal heel lang hoog. “Het helpt dat ik op tennis zit”, zegt hij.

Marvin, Quinten en Otto in de koelcel van AH Vos.

Tobias en Lucas zijn gek op karate.

Fedde en Neeltje spelen een potje met Lasse.

12 Kort nieuws

LEUKE DINGEN OM TE DOEN

1 EN 2 JUNI: St ripdagen in Haarlem, www.stripdagenhaarlem.nl

16 JUNI: Kinde rfestival Haarlemmerhout, www.houtfestival.nl

1 JULI – 14 AUG: Triceratops (dinosaurus) in de Bibliotheek

1 JULI: KetiKoti in De Schuur, www.ketikotihaarlem.nl

Groeten uit Zandvoort

Welk gebouw bezoeken

Vorige maand gingen Eva en Adam naar Teylers Museum. Dat zagen Masha (De Muzikale Basisschool), Misha (Rudolf Steiner), Kyan (Veronicaschool), Arthur (Lindeboom), Otis (Lindeboom), Tessa (St Bernardus), Eline (St Bernardus) en Maartje (St Bernardus). Otis (10) heeft de loting gewonnen, gefeliciteerd!

PUZZEL

We verloten onder de goede inzendingen een boekenbon van Kinderboekwinkel Kiekeboek. Alleen de winnaar krijgt bericht.

Het goede antwoord was ‘Zandvoort’. Dat werd opgestuurd door:

• Gustav (Werkschuit),

• Wolf (Werkschuit),

• Maud (Liduinaschool),

• Masha (Muzikale Basisschool),

• Ar yan (Liduinaschool),

• Otis en Finn (Piramide),

• Misha (Rudolf Steiner),

• Mark (Liduinaschool),

• Lars (Beatrixschool),

• Yan (Bavo Jenaplan),

• Tessa (St Bernardus),

• Gijs (Wilgenhoek),

• Eline (St Bernardus),

• Otis (Lindeboom),

Otis en Finn van De Piramide hebben de boekenbon gewonnen. Gefeliciteerd!

MEEDOEN AAN DE STRIPDAGEN HAARLEM

HOE ZIET JOUW IDEALE WERELD ERUIT?

Tijdens de Stripdagen Haarlem zijn er veel leuke workshops en exposities in de stad. Ook jij kunt meewerken aan een expositie! In De Koepel teken je jouw antwoord op de vraag ‘Hou zou de wereld leuker kunnen zijn?’

Je mag je antwoord ook opschrijven en dat aan een van de tekenaars geven. De tekening wordt opgehangen in de expositie-ruimte. Je mag hem na de expositie mee naar huis nemen. Het live-tekenen is zaterdag 1 en zondag 2 juni van 10 tot 17 uur in De Koepel.

Ook cultuurhuis Rebup uit HaarlemOost doet mee aan de Stripdagen. Hun strip over een boos kuiken in de Amsterdamstraat is nog niet af.

Haal ‘Boos Kuiken’ op bij het Infopunt in De Koepel en teken het laatste plaatje. Wil je Alex van Koten van de strip ‘Oscar en zijn Slimme Kat’ ontmoeten? Kom dan zondag om 11 uur naar Burgwal 69!

MAS IS EEN TEKENAAR

Mas uit groep 6a van De Peppelaer kan supergoed tekenen. Hij won er vorig jaar de jaarlijkse stadswapen-tekenwedstrijd van de gemeente Haarlem mee. Zijn tekening werd uit 600 andere gekozen. Mas tekende twee bekende Haarlemmers en molen De Adriaan in het wapen. “Door de prijs ben ik nog meer van tekenen gaan houden”, zegt hij.

Iedereen kan het leren Mas tekent bijna iedere dag. Op tekenles leerde hij schaduwen tekenen en perspectief. Nu tekent hij vooral gezichten. Voor beginnende tekenaars heeft Mas een tip: “Ik denk dat iedereen het kan leren. Je moet gewoon goed je best doen. Mooie potloden helpen ook. Als je denkt dat het goed komt, dan is dat ook zo.”

Mas met een nieuw stadswapen. Hij won er de 1e prijs mee.

• Arthur (Lindeboom),

• Gioia (St Bernardus),

• Ayhan (St Bernardus),

• Mette (St Bernardus),

• Jack (Bavinckschool),

• Noah (Argonauten),

• Rayhana (Rudolf Steiner).

Schrijf je antwoord in de witte vakjes. De letters in de gele balk vormen een woord. Mail dit woord, samen met je voornaam, je school en je leeftijd voor 16 juni naar redactie@jong023.nl

De antwoorden op de vragen vind je in deze krant!

Wat voor examen doen leerlingen van basisschool Valeo? Pagina 1

Hoe heet de raket die voor de Bos en Vaartschool stond? Pagina 4

Welk Hoogheemraadschap (waterschap) gaat over onze regio? Pagina 4

In welk park staat de vakantie-bunker van Juna en Luka? Pagina 8

Op wat voor soort school zitten Bouw en Thekla? Pagina 7

Hoe heet het meisje dat een vraag stelt aan het CJG? Pagina 7

Hoe heten de speciale dagen in Haarlem op 1 en 2 juni? Pagina 12

Wat is de naam van het getal op een fles zonnebrand? Pagina 6

Speel mee met je klas en win een boekenpakket van Kiekeboek! Groep 5B van juf Simone van de Bavinckschool en groep 7/8 van juf Wendy van de Mgr Huibersschool maakten de puzzel met de klas. De Mgr Huibersschool heeft het boekenpakket van Kiekeboek gewonnen. Gefeliciteerd!