DECEMBER 2021
5
Feestmaal zonder dierenleed
7
Tijdcapsule in Spaarndam
9
Syb speelt graag harp
11
Isa zit op kickboksen
EEN PRACHTIG HUIS VOOR ALLE HAARLEMMERS Deur met vijf sloten.
Yusuf, Malin en Zonne.
Kinderburgemeester Yusuf opent het huis van Pieter Teyler.
Marjan, de directeur van Teylers Museum, leidt het drietal rond.
Kinderburgemeester Yusuf mocht op 4 december het huis van Pieter Teyler openen. Het huis
uit de 18e eeuw is prachtig opgeknapt.
Samen met Malin en Zonne van de Kinderraad kreeg Yusuf een rondleiding. “Heel indrukwekkend”, vinden ze. TEKST: JACQUELINE SCHADEE
FOTO’S: ROB OUWERKERK, STEPHANIE DRIESSEN
P
ieter Teyler was een rijke Haarlemse handelaar, verzamelaar en weldoener. Zijn huis is de afgelopen acht jaar grondig verbouwd. Het ziet er bijna zo uit als vroeger. Marjan, de directeur van Teylers Museum, leidt het drietal rond. De wethouder van Cultuur, Marie-Thérèse, loopt ook mee.
Gouden vierkant
Yusuf, Malin en Zonne komen via chique gangen met versierde plafonds in een kamer met portretten van Teyler. Op een daarvan kronkelt het Spaarne, met in een bocht een gouden vierkant. “Daar staat Teylers Huis”, wijst Marjan. “Dat is een leuke opdracht voor een speurtocht”, lacht Yusuf (11). “‘Zoek het gouden vierkant.’”
Teylers Huis in het klein.
Voor iedereen
Vijf sloten
Teyler bewaarde zijn geld in de schatkamer. De deur van de schatkamer heeft vijf sloten, elk met een eigen sleutel. Yusuf: “Toen Teyler ouder werd, gaf hij aan vijf vrienden één sleutel. Ze moesten dus altijd samen naar binnen. Niemand kon in zijn eentje geld pakken.”
In de vergaderkamer bewonderen de drie het behang van groene zijde. Malin (11): “De mensen die het huis verbouwden, vonden in een oud boek een lapje zijde. Ze wisten toen hoe het behang er vroeger uitzag en maakten het na. Heel knap.” Marjan: “Kinderen mogen hier straks ideeën bedenken voor een betere stad. Dit huis is voor alle Haarlemmers.”
Alles gebruiken
Spoken?
Zonne: “Het is heel cool om in Teylers Huis te zijn. Net alsof je in het verleden loopt.” Ook Malin vindt het indrukwekkend. Yusuf: “Het huis is in één woord fantastisch. Een aanrader.”
In een andere kamer staat een miniatuur-versie van Teylers Huis. Malin kijkt door de raampjes naar binnen. “Ik zie Teylers kat!”, zegt ze. “Teyler hoorde soms gerommel. Hij dacht dat het spoken waren, maar geloofde daar eigenlijk niet in. Hij ging op onderzoek uit. Hij ontdekte dat het zijn kat was, die op een rat joeg.”
Teyler wilde dat zijn geld na zijn dood ging naar dingen die hij belangrijk vond, zoals wetenschap, kunst en godsdienst. Zonne (11): “Teyler gaf veel om de wereld. Hij verzamelde ook stenen, schilderijen en serviezen. De serviezen worden nog gebruikt. Als iets stukgaat, lijmen ze het.”
Fantastisch
Je komt in Pieter Teylers Huis via Teylers Museum. Een kaartje voor kinderen kost € 2,-. Reserveren via teylersmuseum.nl.
DECEMBER 2021
& RAADSELS
STREEP ALLE WOORDEN DOOR IN DE PUZZEL. MAAK EEN WOORD VAN DE LETTERS DIE JE OVERHOUDT.
Twee ijsberen lopen door de woestijn. “Tjonge, wat is het hier glad”, zegt de ene ijsbeer. “Hoe kom je daar nu bij?”, vraagt de ander. Zegt de ene: “Zie je dan niet dat ze hier gestrooid hebben?!” Nabil (11) Jantje loopt met zijn moeder door Haarlem. Hij is de hele tijd aan het fluiten. “Wil je daarmee ophouden?”, vraagt zijn moeder. Jantje: “Nee,
STUUR JE OPLOSSING VOOR
13
JANUARI NAAR
REDACTIE@JONG023.NL MET JE VOORNAAM, LEEFTIJD EN SCHOOL. JE MAG ZO VAAK MEEDOEN ALS JE WIL!
De oplossing van de woordzoeker van november was ‘herfst’. Eli ne (Bernardus) heeft gewonnen, gefeliciteerd! Ook Constant en Gustav (Werkschuit), Eli n (Rudolf Steiner) en Marijn (De Cirkel) mailden het goede antwoord. Top!
N
O
T
E
N
O
N
A
I
P
L
O
O
I
V
F
L
U
I
T
ALBUM
NOTEN
N
E
S
N
A
D
D
T
Z
E
BAND
ORKEST
BAS
PIANO
DANSEN
PODIUM
DIRIGENT
SOLO VIOOL
FANFARE
ZINGEN
M
A
M
M
U
N
N
G
I
R
U
L
U
Z
A
E
I
B
N
A
DRUM
Moeder: “Maar er zijn hier geen leeuwen!” Zegt
I
B
R
B
G
T
A
I
G
F
FLUIT
Jantje: “Zie je wel dat het helpt!”
D
U
D
I
A
S
E
K
E
N
O
M
R
A
O
L
O
S
N
A
P
I
R
O
R
K
E
S
T
F
D
M
I
C
R
O
F
O
O
N
want ik moet de leeuwen uit de buurt houden.”
Stan (9) Welke plant is dodelijk als je er te lang onder zit? Mariëlle (12)
GITAAR MICROFOON
ANTWOORD (1 WOORD):
Antwoord: Een waterlelie.
Twee borrelnootjes lopen over straat. Zegt de één tegen de ander: “Hoe gaat het met je?” Zegt de ander: “Niet goed. Ik heb morgen een feestje.” Sheila (9) Wat blijft heet in de koelkast?
UITGEVER: STICHTING JONG023
Antwoord: Sambal.
HOOFDREDACTEUR: JACQUELINE SCHADEE
JONG023 – DECEMBER
Er zitten twee koeien in bad. Vraagt de ene koe aan de andere: “Mag ik je washandje lenen?” De andere koe kijkt verbaasd en vraagt: “Waarom?” De ene koe antwoordt: “Ik krijg mijn vlekken er niet af!” Maria (8)
Heb jij een leuke mop of een goed raadsel ? Mail ze met je voornaam en je leeftijd naar redactie@jong023.nl
DE NIEUWE JONG023 VERSCHIJNT DONDERDAG
JAARGANG OPLAGE:
3,
EDITIE
7.000
2021
8
KRANTEN
AAN DEZE EDITIE WERKTEN MEE: WOUTER VAN AALDEREN, EDITH BIJL, MARLOES KOMIN EN VELE ANDEREN. VORMGEVING: KIRSTEN VERMEULEN BEZORGING: NIELS LORIÉ
Meer informatie en contact: redactie@jong023.nl www.jong023.nl facebook.com/jong023.nl
JONG023 WORDT MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR:
27 JANUARI 2022
K KIND &
FOUTJE
KUNST
KENNEMERLAND
STICHTING
KIND &
KUNST
STICHTING
KIND &
KUNST
KENNEMERLAND
KENNEMERLAND
KENNEMERLAND
K
STICHTING
KIND & KUNST
K
KENNEMERLAND
K
STICHTING
KIND & KUNST
K
K
AMBASSADEUR: BERNT SCHNEIDERS
K
Op de voorpagina van Jong023 november stond een verkeerde foto. Dit is de goede foto van groep 7a van de Zuidwester. Ze werden tweede bij de Missie Plasticvrij Water.
K
K
STICHTING
K K
Mail redactie@jong023.nl!
K
De volgende kinderkrant komt uit in de uur’. Week van de Poëzie. Het thema is ‘Nat ctie. reda de naar Mail je gedicht voor 12/1 t! kran de in en kom n chte gedi De mooiste
K
K
Tibor (9)
Wil jij in de kinderkrant met je school, vrienden of hobby? Doe je iets leuks voor je buurt of de stad? Mail redactie@jong023.nl.
Haarlem
DECEMBER 2021
”Kom jij weleens op voor iets of iemand?“ Jos Wienen is de burgemeester van Haarlem. Hij wil graag weten hoe basisscholieren over allerlei onderwerpen denken. Op 28 november was burgemeester Wienen bij de herdenking van de geboorte van verzetsheld Hannie Schaft, 101 jaar geleden. Hij is benieuwd of leden van de Haarlemse kinderraad weleens opkomen voor zichzelf, voor iets of voor iemand. TEKST: JACQUELINE SCHADEE
FOTO’S: EVA CAMERON
Hoe ‘Hannie’ ben jij?
“Ik kom op voor een schonere aarde. Onze school deed mee aan de plastic battle. Ik haalde, met handschoenen aan, plastic flesjes uit de vuilnisbak bij de supermarkt. Het voelde spannend en ik zag kinderen kijken, maar ik deed het toch. We hebben de aarde te leen. Wat je leent, moet je netjes teruggeven.”
Yusuf (11), de Brandaris
Burgemeester Jos Wienen
Hannie Schaft was een vrouw uit Haarlem. Ze streed in de Tweede Wereldoorlog tegen de Duitse bezetter. Ze hielp joodse mensen, die in gevaar waren. Dit jaar is er een film gemaakt over haar leven: ‘Hoe Hannie Ben Jij?’. De film is voor jongeren van 8 tot en met 14 jaar. Scholen die ‘Vreedzame School’ zijn, krijgen de film dit voorjaar. Meer weten? info@hannieschaft.nl.
FOTO: BIBI VETH
“Ik kom weleens op voor een vriend. Hij werd laatst gepest door een groepje jongens en kwam achter mij staan. Ik was niet bang. Ik kom ook op voor mezelf. Als iedereen in de klas iets begrijpt maar ik niet, vraag ik om uitleg. Het maakt mij niet uit wat anderen daarvan vinden. Ik wil het gewoon snappen.”
“Ik vind het op school niet lastig om te zeggen wat ik denk. Als ik in de klas mijn mening geef, is iedereen daar oké mee. Op andere plekken vind ik het soms lastiger om voor mezelf op te komen. Ik vind het fijn dat er in de oorlog Nederlanders waren die voor ons opkwamen. Daar ben ik trots op.”
Jolie (11), Hannie Schaftschool
Danielle (11), de Cirkel
Vul zelf in... “Als er ruzie is op het schoolplein, probeer ik die te sussen. Ik wil voorkomen dat het uit de hand loopt en er gevochten wordt. Ik zeg dan: laten we het uitpraten. Soms haal ik juf erbij. Ik weet veel van Hannie Schaft. Ze deed dingen die niet mochten, maar die wel goed waren. Daarom is ze zo beroemd geworden.”
“Toen ik in de leerlingenraad zat, wilden we graag meer creatieve vakken. Creativiteit vind ik belangrijk, zeker voor kinderen die het thuis niet leuk hebben. Voor hen is afleiding extra fijn. Onze directeur vond het een goed plan. We kregen een werkplaats waar we mochten schilderen, vouwen en houtsnijden.”
Luc (11), Hannie Schaftschool
Zonne (11), de Cirkel
“Ik durf mijn eigen mening wel te geven. Ook als mijn mening anders is dan die van anderen. Ik wil met de kinderraad opkomen voor de veiligheid op straat. Sommige wegen zijn heel druk en gevaarlijk. Ik wil niet dat er gewonden vallen.”
Izaak (11), Vrije School Kennemerland
“Als twee kinderen ruzie hebben, doe ik meestal niks. Het is dan een gelijke strijd. Maar als iemand gepest wordt door een hele groep, kom ik wel voor hem of haar op. Ik vraag meestal eerst aan diegene of hij of zij wil dat ik help. Ik kan ook best goed voor mezelf opkomen. Beter dan vroeger.”
Luna (11), de Brandaris
En jij? Hoe Hannie ben jij?
teken jezelf
“Toen ik in groep 5 zat, wilde ik graag in de leerlingenraad. Ik moest daarvoor een presentatie houden voor de klas. Ik vond het erg spannend, maar deed het toch. Ik kwam op voor iets wat ik belangrijk vind. Ik wilde steps en schommels voor op ons schoolplein zodat we leuker buiten spelen.”
Rune (11), de Peppelaer
Duurzame feestdagen MOOIZOOI: KNUTSELSPULLEN EN KERSTVERSIERING DECEMBER 2021
Nina (8) en haar zus Hannah (11) komen graag bij Mooizooi in Schalkwijk. Ze halen er spullen om mee te knutselen. Mooizooi is een ‘supermarkt’ vol materialen die bedrijven niet meer nodig hebben, zoals bakjes, ballen, kralen, lapjes, schuimrubber en verf. Nina: “We recyclen de spullen. Dat is beter voor het milieu.” TEKST: JACQUELINE SCHADEE
FOTO’S: EVA CAMERON
“We verzamelen schoon en veilig restmateriaal van bedrijven waar mensen iets creatiefs mee kunnen doen”, legt Alice van Mooizooi uit. “Iedereen die graag aan de slag wil met gekke materialen, kan hier spulletjes komen uitzoeken.”
Heel gezellig
Hannah: “Mooizooi heeft oude spullen die je weer opnieuw kunt gebruiken. Ik koop er vaak lapjes stof, oude stukjes leer en kralen. Ik maak daarmee spulletjes voor mijn Schleich-paarden, zoals zadels, dekentjes en hoofdstellen.” Schleich is een speelgoedmerk met dieren van rubber. “Bij Mooizooi liggen nu allemaal kerstspulletjes. Er staan ook grappige kerststalletjes. Het is er heel gezellig!”
Nina tussen heel veel kerstballen.
Voordelig
Kerstversiering van Mooizooi.
Iets maken voor vriendinnen Nina en Hannah gingen eind november naar Mooizooi om inkopen te doen voor sinterklaas-surprises. “Ik vind Mooizooi superleuk”, vertelt Nina. “Ik kom hier best vaak. Ik hou van knutselen. Ik maak niet alleen dingen voor mezelf, maar ook voor mijn vriendinnen.” In de winkel staan voorbeelden van wat je kunt maken. Nina: “Ik krijg hier ook altijd leuke knutselideeën.”
De producten bij Mooizooi zijn niet duur. Een winkelmandje vol kost ongeveer € 12,50. Je kunt er ook knutseldozen kopen waar al van alles in zit, zoals gekleurd karton, vilt en balletjes piepschuim. Mooizooi organiseert ook kinderpartijtjes en workshops: zie www.mooizooi.nl.
Hannah bekijkt alle kerststalletjes.
KNUTSELEN MET JE KLAS De Waddenschool Molenwijk komt eens per week naar Mooizooi voor het ‘tussenschools atelier’. Leerlingen krijgen er in de grote pauze een uurtje knutsel-les. Dit najaar was het thema ‘insecten’. Groep 3 en 4 beschilderden op 23 november de kronkelige bonen van acaciabomen. Juf Alice vond de bonen voor haar huis. “Ik vind de knutsel-les heel leuk”, zegt Eva (6). Ze heeft net als haar klasgenootjes vier bakjes met verf gekregen. Ze schildert eerst rode, witte, blauwe en gele strepen op haar boon. Dan mengt ze de kleuren. Rood met wit wordt roze, rood met blauw wordt paars. Ze veegt tot slot met keukenpapier over de geverfde slang. “Heb ik gezien op YouTube”, legt ze uit.
Dikke verf De leerlingen van groep 3 en 4 komen graag knutselen.
Emir (7) heeft alle kleuren in een bakje door elkaar gemengd. Het is bruin-paarse verf geworden. Hij schildert de verf heel dik met een kwast op de boon. “Als je hier komt, ga je dieren knutselen”, legt hij uit. “Ik vind het heel leuk. Thuis heb ik niet zo veel knutselspullen.”
Postzegels
In het lokaal staan veel bakken met knutselspullen. Er zijn bakken met scharen en lijmstiften, maar ook met flessendoppen, kralen, touw, gespen, gekleurd zand, gekleurde wasknijpers en dennenappels. Er is zelfs een bak met postzegels. “Mooizooi is net een museum”, vindt Eva. “Een knutselmuseum. En een verfmuseum.”
Eva met haar boon.
Samen schilderen.
Amin vindt het leuk.
Scholen met interesse in (een serie) workshops kunnen mailen naar info@mooizooi.nl.
DECEMBER 2021
Khoshi: “Ik vind het heel leuk om alles te mixen en om de chocolade te smelten. Ik hou van bakken.”
Davey (links): “Dit is de leukste kookles tot nu toe! We gebruiken de lekkerste chocola van de wereld.”
WAT HEB JE NODIG VOOR DE CHOCOLADE-CAKEJES? Droge ingrediënten: • 125 gr volkoren bloem • 125 gr bloem • 50 gr cacaopoeder • 1,5 theelepel baksoda • 120 gr poedersuiker • 0,5 theelepel zout Natte ingrediënten: • 350 ml plantaardige melk • 60 gr pure chocolade • 60 ml plantaardige olie • 1 theelepel appelcider-az ijn • 1,5 theelepel vanille-arom a • 3 eetlepels ahornsiroop Glazuur: • 100 gr poedersuiker • 3 eetlepels cacaopoeder • 0,5 theelepel vanille-arom a • 2 eetlepels plantaardige melk
Feestmaal zonder dierenleed
Kerstmis is voor veel families een feest van lichtjes en van lekker eten. Sommige kinderen eten geen vlees. Ze vinden dat beter voor het klimaat en voor de dieren. Kok Marjolein bedacht daarom een vegetarische feestmaaltijd*. Leerlingen uit de Boerhaavewijk maakten alvast het toetje: cupcakes van chocolade.
TEKST: JACQUELINE SCHADEE
ZO M A A K J E Z E : D E C A K EJ E S
Verhit de oven op 180 graden. Zeef alle droge ingrediënten, zodat ze niet gaan klonteren.
1
Smelt de chocolade au bain-marie (= boven een pannetje met kokend water) en voeg de plantaardige melk toe.
2
FOTO’S EN QUOTES: EVA CAMERON
D
avey (11), Khoshi (11) en Dries (11) hebben elke woensdag kookles in wijkcentrum De Ringvaart. Vandaag maken ze de chocolade-cakejes van het kerstmenu. “Dit gerecht is vegan”, legt Marjolein van Room for Food uit. “Vegan betekent dat je helemaal geen dierlijke producten gebruikt. Dus ook geen dierlijke melk, boter of eieren.”
Recht op leven
“Ik vind een vegetarische of vegan feestmaaltijd een goed idee”, zegt Davey. “Ik eet zelf niet vegetarisch, want ik vind vlees heel lekker. Ik vind het wel zielig voor dieren. Zij hebben ook recht op een leven.” Dries: “Wij eten thuis wel vlees, maar niet zoveel. Ik eet soms kip, maar niet als de kip nog te herkennen is. Varkensvlees eet ik niet. Dat mag niet omdat ik moslim ben.” *Voorgerecht: bruchetta met tomaat • Hoofdgerecht: pompoenstoof • Nagerecht: chocoladecake
Roer de overige natte ingrediënten door de chocolade. Mix daarna de droge ingrediënten erdoor.
3
Giet het beslag in de vorm. Zet 35 minuten in de oven. Test met een satéprikker of ze gaar zijn. Laat 15 minuten afkoelen. Dek af met een theedoek zodat de cake niet uitdroogt.
4
HET GLAZUUR
Dries smelt de chocolade.
Zeef de droge delen door elkaar. Voeg vanille-aroma en melk toe. Is het te dun? Voeg cacao toe. Te dik? Voeg melk toe.
5
Versier met (geconfijte) sinaasappelschilletjes, frambozen, chocoladeschotsen, zilveren parels, sterren van marsepein of fondant.
6 En smullen maar!
DEZE PAGINA WERD GEMAAKT SAMEN MET NATUUR- EN MILIEUEDUCATIE HAARLEM (NME) EN DE GROENE MUG.
7
DECEMBER 2021
Bijzonder wonen
WONEN IN EEN POLITIEBUREAU Una (10) woont in de Bos en Vaartbuurt. Haar huis was in de vorige eeuw een politiebureau. Er zit nog een cel in voor boeven. TEKST EN FOTO’S: EVA CAMERON HISTORISCHE FOTO’S: MARCEL BULTE E.A.
Het huis van Una, vroeger en nu.
D
e baas van het politiebureau was de adjudant. Hij woonde boven het politiebureau met zijn gezin. De indeling van het huis is bijna hetzelfde gebleven. Una: “Onze keuken is beneden, maar de woonkamer is boven, net als vroeger.”
Verstoppen in de cel
Op een deur in de gang staat ‘adjudant’. “Hier was het kantoor van de adjudant”, vertelt Una. Ze wijst op een witte deur in het kantoor. “Dat is onze schoenenkast. Het was vroeger de cel.” In de deur zit een luikje met een kijkgat. Una: “Ik speelde een keer met mijn neefjes met Nerf-guns. Ik heb me toen hierin verstopt. Door het kijkgat kon ik pijltjes naar ze schieten. Dat was heel grappig.”
Sleutelkastje
Una’s huis heeft nog iets bijzonders: een oud sleutelkastje naast de voordeur. “De spullen om branden mee te blussen lagen vroeger in een gebouw naast het huis. Ik denk dat de sleutels van dat gebouw in dit kastje zaten. De brandweermannen hoefden daardoor niet het huis in om bij hun spullen te komen.”
Boeven in huis
Een vroegere buurman moest eens een paar uur in de politiecel zitten, weet de moeder van Una. “Hij had volgens mij een appel gestolen.” Una vindt het geen eng idee dat er ooit boeven zaten opgesloten in haar huis. “Ze zijn nu weg. Daar ben ik wel blij mee.”
Boven de erker van Una’s huis staat het gemeentewapen van Heemstede. De Bos en Vaartbuurt hoorde vroeger bij Heemstede.
De Nederlandse Huisvrouwenvere niging heeft het huis oo k gebruikt. Hun wapen staat op de gevel. Una voor de celdeur met het kijkgat. “Hier werden vroeger boeven opgesloten.”
Naast de voordeur zit een sleutelkastje. Hierin zaten sleutels voor de brandweer, denkt Una.
Hier is nu rps in 1956. Het politieko in. Una’s voortu
Bij ons op school Waterbeheer
DECEMBER 2021
Op de hekken rondom de bouwplaats hangen tekeningen van leerlingen. Lianne tekende een zeehond, Phileine een krab, Sam een schildpad.
Sam, Alexandra, Phileine en Lianne met de tijdcapsule. In de capsule komen verhalen en tekeningen over het leven van nu in Spaarndam.
KINDEREN SCHRIJVEN GESCHIEDENIS De Spaarneschool doet mee aan een bijzonder project. Leerlingen maken een tekening of verhaal over de tijd waarin ze leven. De mooiste tekeningen en verhalen gaan in een tijdcapsule. De tijdcapsule wordt begraven in de kademuren van de Kolksluis in Spaarndam. TEKST: JACQUELINE SCHADEE FOTO’S: PETER VAN DEN KLINKENBERG
A
ls de sluis over honderd jaar weer opgeknapt wordt, kunnen de mensen zien hoe Spaarndammers van nu leefden. De tijdcapsule is een metalen buis van ongeveer een halve meter lang. Lianne (9): “In de tijdcapsule wordt de geschiedenis bewaard.” Alle Spaarndammers mogen iets maken voor de tijdcapsule. Er komen ook bouwtekeningen in.
EEN SLUIS?
1. De boot wil van laag naar hoog water. 2. Hij wacht in de sluis tot het water stijgt. 3. De boot vaart verder.
Vliegende auto’s
Sam (10): “Ik ga een tekening maken. Ik wil het landschap schetsen. Mensen kunnen dan later zien hoe het landschap is veranderd.” Lianne: “Ik ga laten zien hoe onze school eruitziet. Scholen zien er over honderd jaar vast anders uit.” Phileine (9): “Alles is anders in de toekomst. Er zijn misschien wel vliegende auto’s.”
Renovatie
De tijdcapsule wordt begraven bij de Kolksluis. De sluis wordt op dit moment opgeknapt. Er komen nieuwe kademuren, nieuwe fundering en nieuwe sluisdeuren. “Een kademuur gaat
De Kolksluis is de oudste werkende sluis van heel Europa. Hij werd aangelegd rond 1285. De Kolksluis is een monument. Een sluis zorgt ervoor dat schepen van laag water naar hoog water (en andersom) kunnen varen. Ze wachten tussen de sluisdeuren tot het water is gestegen of gezakt. Door de Kolksluis varen boten van het IJ naar het Spaarne of andersom.
weggepompt.” Sam: “Ik vind het goed dat dit gebeurt. De weg zakte in. Er kwamen gaten in. Als je nu niets doet, krijg je een groter probleem.” Lianne: “Ik ben blij dat er nieuwe muren komen. Ik vind het niet leuk dat de bomen op de kade zijn gekapt. Hun wortels maakten de muur kapot. Gelukkig komen er nieuwe bomen die snel groeien.”
HOE WERKT
ongeveer honderd jaar mee”, vertelt Alexandra. Ze werkt bij Rijnland, de organisatie die over het water in de regio gaat. “De Kolksluis was in 1928 voor het laatst hersteld, bijna honderd jaar geleden. Het werd dus weer tijd. Omdat het een monument is, gaan we extra zorgvuldig te werk.”
Herstel
De werkzaamheden begonnen in september. Phileine: “De aannemer heeft eerst de hele sluis gevuld met zand. Het water is
Meestal ziet de Kolksluis er zo uit…
Deze pagina werd gemaakt samen met het Hoogheemraadschap van Rijnland, een van de 21 waterschappen in Nederland. Rijnland gaat over het water in het gebied van IJmuiden tot Gouda. De organisatie bewaakt de kwaliteit van het water en de waterveiligheid. Rijnland zorgt dus voor schoon water en droge voeten.
…nu ligt hij tijdelijk vol met zand.
8
DECEMBER 2021
Cultuur
STRIPTEKENWEDSTRIJD Tamara (9) van De Zonnewijzer heeft de striptekenwedstrijd van de Bibliotheek gewonnen. De wedstrijd werd gehouden tijdens de Kinderboekenweek. De tweede prijs ging naar Fenna (11), Reza (8) en Kyra (6). De jury koos Tamara’s tekening uit 153 inzendingen. De opdracht was om een stripverhaal van Oscar en zijn slimme Kat af te maken. Illustrator Alex van Koten had alvast het eerste plaatje gemaakt. “Ik vind het heel Tamara. leuk dat ik heb gewonnen”, zegt Tamara. Ze kreeg een boekenpakket van Kinderboekwinkel Kiekeboek. Haar strip is geplaatst in Jong023. Je kunt hem hieronder bewonderen.
Rustige sfeer
“Ik teken al heel lang”, vertelt Tamara. “Ik heb les bij tekenschool Kobalt en deed in de herfstvakantie mee met een workshop in de Bibliotheek. Ik leerde daar dat de achtergrond ook belangrijk is.” De jury vindt dat Tamara mooie zachte kleuren heeft gekozen. “De strip heeft een rustige sfeer en is niet te vol. Tamara’s verhaal is ook geschikt om gedrukt te worden. Dat is belangrijk”, aldus de jury.
Leuke boeken voor onder de kerstboom Boutje van de rommelberg, Mirjam Oldenhave en Rick de Haas
Boutje woont met zijn vader Ed naast de rommelberg, waar ze nieuwe dingen maken van afgedankte spullen. Als Ed naar de gevangenis moet, bedenkt Boutje een plan om hem te bevrijden. Vanaf 8 jaar.
De brief om middernacht, Benjamin Read
De ouders van Emily (11) zijn op een dag verdwenen. Als Emily ze gaat zoeken, belandt ze in een magische wereld in Londen. Het is er altijd middernacht. Vindt ze haar ouders? Vanaf 10 jaar.
Een vriend als geen ander, Oliver Scherz
Eekhoorntje Hikke glijdt in het bos uit en botst tegen een grote wolf. Hij vlucht weg. Als hij beseft dat de wolf gewond is, besluit hij hem te helpen. Het wordt een bijzondere vriendschap. Vanaf 7 jaar.
Sleutels, Annemarie Jongbloed
Julia is dol op lezen. Ze komt vaak in de bibliotheek. Samen met Manus vindt ze een mysterieuze sleutel. Zou die te maken hebben met de diefstallen van de laatste tijd? Vanaf 9 jaar.
TEKST EN FOTO: FLEUR LEEFLANG
Tip: ‘Percy Jackson en de Olympiërs’ van Rick Riordan (vanaf 12 jaar)
Ralph (12) is fan van de serie ‘Percy Jackson’. Hij zit in klas 6 van de Rudolf Steinerschool. “De serie gaat over goden uit de Griekse
mythologie. Hoofdpersoon Percy woont gewoon met zijn moeder in een flat in de stad. In het eerste boek komt hij erachter dat hij een
halfgod is. Hij is zoon van Poseidon, de god
van het water. De boeken uit deze serie zijn
heel fijn om te lezen. Er zitten veel grappen in. Ik ben al bij het laatste deel.”
Mythologie: oude Griekse of Latijnse verhalen
De winnende strip van Tamara.
over goden, fantasiedieren en helden.
Sociaal
DECEMBER 2021
Syb speelt graag harp
Syb (9) zit op De School in Zandvoort. Hij speelt sinds de zomervakantie harp. “Ik vind het gewoon een heel mooi instrument”, zegt hij. Jong023 stelde hem vijf vragen.
9
Speel je vaak?
“Ja, ik doe iedere dag huiswerk
op de harp. Ik vind het heel fijn. Ik word er altijd wel een beetje vrolijk van.”
FOTO’S: EVA CAMERON
Hoe kwam je erop om harp te gaan spelen?
Is dit je eigen harp?
“Op ons keyboard
“Nee, ik heb hem
zitten 99 verschillende
geleend. Mijn moeder
instrumenten. Ik was ze
kende iemand die een
op een dag allemaal aan
harp had, maar er
het beluisteren. Toen ik de
weinig op speelde.
harp hoorde, wist ik: ‘dit
Toen mochten wij
wil ik’. Ik vind het gewoon
hem lenen.”
een heel mooi instrument.”
Heb je les?
“Ja, ik heb elke
woensdag les van
Dorien. Ze werkt bij Hart Muziekschool. Het is niet ver van
mijn huis. Ik loop er
altijd zelf naartoe.”
Kan de harp nog meer dan alleen
muziek maken?
“Je kunt heel grappige geluiden
met de harp maken. Als je met je
he harp met Syb speelt op een Keltisc zijn rood, de 34 snaren. De C-snaren F-snaren blauw.
vingers over de snaren glijdt, klinkt het alsof je een rits openmaakt.”
Zit je ergens mee? Vraag het CJG!
Vraag
Devi, 11 jaar:
“Mijn opa is dit jaar overleden. Soms denk
ik er niet aan en voel ik me vrolijk, maar ik heb ook dagen dat ik heel verdrietig ben. Hoe kom ik er overheen?”
Een coach van het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) beantwoordt elke maand een vraag in Jong023. Heb je een vraag? Mail redactie@jong023.nl. FOTO: MIRANDA BRUINSMA ILLUSTRATIES: WILLEMIJN VAN BENTHEM
Hoi Devi, Elsa geeft antwoord.
Het is heel moeilijk als iemand overlijdt van wie je veel houdt. Jij voelt je verdrietig en mist je opa natuurlijk ontzettend. Deze periode van verdriet noemen we rouwen.
Grote verandering
Er verandert misschien veel in je leven nu je opa er niet meer is. Het is heel normaal dat je je verdrietig voelt. Je kunt je soms ook blij voelen, opgelucht of boos. Alle gevoelens mogen er zijn. Het is ook normaal dat je er af en toe helemaal niet aan denkt. Dat betekent niet dat je je opa niet mist. Rouw kun je vergelijken met het weer. Wolken met flinke regenbuien komen en gaan en daarna is het weer zonnig.
Niet in één keer over
Verdriet komt vaak in vlagen. Geef jezelf de tijd. Je mag je verdrietig voelen. Het kan helpen om je gevoelens te uiten. Je kunt bijvoorbeeld een tekening maken of muziek. Of zet een mooie foto van je opa op je kamer. Misschien wil je hem een brief schrijven met alles wat je nog wilde zeggen. Vertel aan je ouders dat je het moeilijk vindt. Jullie kunnen samen praten over fijne herinneringen.
Tip
De website www.jongehelden.nl is speciaal voor kinderen die iets verdrietigs hebben meegemaakt. Neem eens een kijkje. Sterkte en lieve groetjes, Elsa
Bij het CJG werken mensen die jou en je ouders kunnen helpen met vragen over lastige dingen DIT ARTIKEL IS GEMAAKT IN SAMENWERKING MET thuis, op school, of ergens anders. Kijk voor meer informatie www.cjgkennemerland.nl. Ook ietsopdoen voor een ander? Schrijf je in op haarlem.buuv.nu.
10
DECEMBER 2021
Sport
Olaf, Sacha, Rosa en Reza met hun favoriete schaakstukken.
Iedereen kan leren SC CHA AKE EN Olaf (6), Sacha (9), Rosa (9) en Reza (10) zitten op schaakles bij Buurtschaak. Ze schaken elke vrijdag na school met nog zo’n 25 andere kinderen in de Koningin Emmaschool. Jong023 ging op
26 november kijken.
TEKST: JACQUELINE SCHADEE
FOTO’S: MIRANDA BRUINSMA
H
et is stil in de aula van de Emmaschool. De deelnemers aan de schaakles kijken geconcentreerd naar het schaakbord op de tafel voor zich. Ze spelen een wedstrijdje tegen een groepsgenoot. Een computer heeft bepaald wie tegen wie speelt. Reza speelt tegen Rosa, Olaf tegen Thomas.
Schaakmat
“Het doel van schaken is om de koning van je tegenstander schaakmat te zetten”, legt Thomas uit. “De koning kan dan niet meer ontsnappen.” Olaf: “Elk stuk kan wat anders. Een loper kan alleen schuin, een paard kan over andere stukken springen. En een pion mag maar 1 hokje vooruit, behalve bij de eerste zet.”
Beter denken
“Ik vind schaken heel leuk”, zegt Bent (9), die bij Olaf en Thomas aan tafel zit. “Je leert er beter door denken. Ik had eerst moeite met rekenen op school. Door het schaken ben ik er beter in geworden. Ik win nu soms van mijn vader.” Olaf: “Ik kan mijn vader niet verslaan. Hij schrijft boeken over schaken.”
Buurtschaak geeft ook schaakles op basisschool De Talenten (HaarlemOost) en op de Bos en Vaartschool (Zuidwest). Een serie duurt 20 lessen. Kinderen die al een beetje kunnen schaken, mogen tot de kerstvakantie instromen. Ben je een beginner, dan kun je vanaf september meedoen. Zie www.buurtschaak.nl.
Juf Robin geeft schaakles op het Digibord.
De startopstelling van een schaakbord.
Wedstrijd spelen
Buurtschaak gebruikt twee klaslokalen en de aula van de Emmaschool. In de lokalen krijgen de deelnemers schaakles. In de aula spelen ze competitie. Als er een oneven aantal spelers is, mag één speler het opnemen tegen de schaakcomputer of een trainer. De spelers verhuizen elk half uur naar een andere ruimte.
Leren verdedigen
Rosa en Reza zitten in het klaslokaal bij juf Robin. Robin laat op het Digibord zien hoe ze hun schaakstukken kunnen verdedigen. “Verdedigen kan op drie manieren”, zegt Robin. “Je kunt weglopen, dekking geven of je tegenstander aanvallen.”
Superleuk
Reza: “Ik vind schaken superleuk! Het is een denksport, en ik vind denken leuk. Ik denk er bijvoorbeeld over na welke zet ik kan doen zonder dat de tegenstander mij kan slaan. Omdat ik naar schaakles ga, hoef ik ’s middags maar heel even naar de BSO. Dat vind ik ook fijn.” Aan het eind van de serie lessen krijgen de leerlingen hun schaakdiploma.
Sacha: “Ik vind schaken leuk. Het is niet saai. Het kan juist heel spannend zijn.”
WEETJES e speler met de witte stukken e Dmag beginnen. E en schaakbord heeft 32 witte e en 32 zwarte vakjes. r zijn computers die al beter e Eschaken dan de beste mens. V ia Chessity.nl je (online) e leren schaken enkunwedstrijdjes spelen.
DECEMBER 2021
11
“IK HOU VAN STOTEN EN TRAPPEN” Isa (10) zit op kickboksen sinds ze zes jaar is. Ze traint bij sportschool Gym Haarlem aan de Verspronckweg. “Ik vind het heel leuk op de sportschool”, zegt Isa. “Ik praat er met iedereen en ik maak er vrienden.” TEKST: EVA CAMERON EN JACQUELINE SCHADEE FOTO’S: EVA CAMERON
Isa: “Ik hou ervan om tijdens het kickboksen vol te stoten of te trappen. Kickboksen helpt me om energie kwijt te raken. Dat vind ik fijn, want ik ben vaak heel druk.”
Wedstrijden zijn te serieus
“Ik train op maandagavond. We hebben een gemengde groep, met jongens en meisjes. Ik doe niet mee aan wedstrijden. Dat vind ik te serieus. Op zaterdag ga ik vaak met mijn vader mee. Hij zit op les met grote mensen. Soms mag ik met ze meedoen.”
Isa kan met kickboksen lekker haar energie kwijt.
Bij de warming-up maakt Isa haar spieren warm. Hier doet ze een push-up.
HOE DOE JE MET KICKBOKSEN EEN… LOW KICK
Samen sparren
“We beginnen de training met een warming-up. We doen sit-ups, push-ups, burpees en jumping jacks. Daarna doen we oefeningen om onze techniek te verbeteren. We leren bijvoorbeeld hoe je mooie stoten maakt. We leren ook hoe je ingedraaid moet trappen. We oefenen soms ook met een tegenstander. Dat heet sparren.”
Handen en benen beschermen
“Ik draag bokshandschoenen en scheenbeschermers. Ik gebruik soms een bandage onder mijn handschoenen. Dat is een soort verband dat ik om mijn handen en polsen doe. Ze doen dan minder pijn. In de winter is de bandage lekker warm. Mijn scheenbeschermers beschermen mijn schenen en voeten. Toch heb ik een keer mijn teen gekneusd bij het kickboksen.”
“Je draait in vanuit je heup. Je raakt met je scheenbeen het bovenbeen van je tegenstander, net boven zijn of haar knie.”
Plezier hebben
“Een kickbokser moet niet bang zijn om fouten te maken. Je leert door je fouten wat je kunt verbeteren. Een kickbokser heeft ook doorzettingsvermogen nodig en een goede techniek. En je moet er plezier in hebben. Ik schrik soms als ik een stoot of een trap krijg, maar ik vind kickboksen altijd leuk.”
UPPERCUT
“Je richt de opstoot meestal op een kin. Maak met je vuist een stoot recht omhoog. Neem je lichaam mee voor meer kracht.”
KNIETJE
“Trek je knie omhoog, zodat je knie een punt wordt. Leun achterover en duw je knie naar voren.”
Isa hangt ondersteboven.
Isa traint in een gemengde groep. Ze spart hier met Robin. Robin (10): “Ik kickboks al vier jaar. Ik vind het heel chill en ontspannen.”
Kort nieuws
Gymles bij de buren Groep 6/7 van de Bavoschool is op weg naar de gymzaal van de Cruquiusschool. Hun eigen gymzaal werd half november door een brand verwoest. De brand is waarschijnlijk ontstaan door vuurwerk. “Ik vind het heel jammer van onze gymzaal, maar die van de Cruquiusschool is ook leuk”, vertelt Kick uit groep 7. “Ze hebben andere toestellen dan wij, zoals een kar met wielen.”
Kinderredactie
Jake (13), Levin (9), Tijl (10), Nora (8), Loïs (8) en Noa (9) uit Haarlem zitten in de redactie van HRLM’tje, de jongere versie van de Haarlemse stadsglossy HRLM. Het eerste blad waaraan ze meewerken verschijnt vrijdag 17 december. De scholieren schreven een boekrecensie, bedachten een recept en interviewden een bekende Haarlemmer. FOTO: HRLM
DECEMBER 2021
FOTO: ILSE VOGEL
12
Leerlingen van de Bavoschool.
2
FOTO: FLOOR GODEFROY
1
3
Meesters in wording
Sporten in de kerstvakantie
Museum Haarlem toont tot en met 3 januari kunstwerken van Haarlemse basisschool-leerlingen.
Op 28 en 29 december wordt de Sport-In Fun Experience weer gehouden. Je kunt meedoen van 10 tot 12 uur of van 13 tot 15 uur. Vanwege
1. Dierfiguren uit linoleum, De Cirkel. 2. Bollen van vilt, De Meer. 3. Kunst van restmateriaal, Hannie Schaftschool.
corona zijn de activiteiten dit jaar buiten. Meld je aan via sportindewijk.nl en kom voetballen, hockeyen, boogschieten en nog veel meer!
PUZZEL
Schrijf je antwoord in de witte vakjes. De De letters letters in de in gele de gele balkbalk vormen vormen een een woord. woord. Mail ditMail woord, dit samen woord, met samen je voornaam, met je voornaam, je school en jeje school leeftijd en voor je leeftijd 13 januari voornaar 10 juni naar redactie@jong023.nl. redactie@jong023.nl.
We verloten onder de goede inzendingen een boekenbon van Kinderboekwinkel Kiekeboek. Alleen de winnaar krijgt bericht.
WINNAAR
Hiba van de Franciscus Xaverius heeft de WINNAAR puzzelprijsvraag van De oplossing van de april gevonden. puzzel van november Gefeliciteerd! was…‘november’. Dat antwoord mailden Ook Hiba (Al Ikhlaas), Maria (Koorschool), Fleur (Soesja), Femke Hiba en Zayd (Al (Liduina Juno), Resa, Ikhlaas), Salomé (Rudolf Steiner), Thirza Lisa (Liduina Juno), Marnix (Zuidwester), (Dreefschool), Nihal (Zuiderpolder), Ilja en Ilja (Wilgenhoek), Berend (de Peppelaer), Emily (Bos en Vaart), Constant en Gustav Timo (Veronicaschool), Zeger (Rudolf (Werkschuit), Servaes (Lindeboom) en Anne Steiner School) en Deon stuurden het (Ter Cleeff). goede antwoord: dansfeest. Top! Thirza won de loting en krijgt de boekenbon. Gefeliciteerd!!!
Welkwie feest moslims het meisje opligt de Kolksluis? In welke plaats Van wasvieren het huis naast Teylers Wat heeft na ramadan? De Kamp op haar hoofd? PAGINA 7 museum? PAGINA 1 1 PAGINA
PAGINA 10
Wat zaaide Bavinckschool Waar kopen de Nina en Hannah hun op Nationale Zaaidag? knutselspullen?
Welke dansschool werd 2e Wat tekende Tamara? op het EK hiphop? PAGINA 8
Hoe heet het vegetariër als het volk Wat eet een niet? de macht heeft? PAGINA 5
Wat lasWat Tika voor voor soort sport is schaken? op 4 mei? PAGINA 10
Wiens huis was vroeger een Welk afval haalt groep politiebureau?
Waarmee maakt Isa op de foto haar Wat moeten kinderen spieren warm? meer doen volgens Aya? PAGINA 11
PAGINA 4 4 PAGINA
PAGINA 6
7 van6 De PAGINA Piramide op? PAGINA 5
PAGINA 11
PAGINA 12
PAGINA 7
De antwoorden op de vragen vind je in deze krant!