Kimon 2009 - 1

Colofon Doel van de stichting Hulpverlening en Evangelieverkondiging wereldwijd aan kinderen in nood.

Financiële adoptie Fam. J.W. Lemstra, Tel. 033-2462065 of sponsoreenkind@kimon.nl

Léonie Dieleman p/a Hunniusstraat 3 4333 LV Middelburg

Secretariaat W.A.J. Jansen Watertuin 276 3772 VE Barneveld tel.0342-442190 E-mail: wajjansen@kimon.nl

Zangavonden e.d. drs. A.G. Laseur, Zwolle Tel. 038-4600650.

Marianne van Helden Gerda Klaver Dineke Stam Hans Frinsel Carla Frinsel Apartado 908, Bissau RGB Guiné-Bissau Africa Ocidental

(25 oktober 1975) (27 november 1972) (5 december 1982) (7 maart 1952) (19 mei 1957)

Jantina Mastenbroek Sat: Ostrovul Corbului Cod: 227248 Com: Hinova Jud: Mehedinti ROMANIA

(5 juni 1985)

Lies Mukuna-Adelaar

(6 november 1984)

familie Born PostNet Suite 80 Private Bag X4 Gordon's Bay 7151 South Africa Erwin Born Ida Born-Meijer Japke Marianne Gerrit

(13 oktober 1970) (12 september 1969) (15 juli 1995) (5 februari 1999) (13 april 2004)

Grondslag van de stichting De Heilige Schrift vormt het uitgangspunt en is de inspiratiebron voor het werk van de stichting. Hierbij zijn de reformatorische belijdenisgeschriften voor ons een leidraad tot het verstaan van Gods Woord.

Bestuursleden J.K.W. Stout, voorzitter A. Steehouwer RA, penningmeester W.A.J. Jansen, secretaris mevr. G. van Schaik-Boeve mevr. D. van den Belt

2

Adressen veldwerkers

Presentaties Seleke Steehouwer Tel. 078-6822151 of mail naar presentaties@kimon.nl C. Moerman, tel. 0320411271 of cmoerman@ kimon.nl Lezersadministratie Theodora OtterspeerVastenburg, Prins Hendrikstraat 8 3341 XS Hendrik Ido Ambacht tel. 06-33 80 46 85 E-mail: lezers@kimon.nl Webmaster Johan Meijer, Veenendaal

Eindredactie: C. Moerman E-mail: cmoerman@kimon.nl

Comité van aanbeveling Ds. A.A. Egas, Middelharnis; Ds. K. Hoefnagel, Katwijk; Ds. G.C. de Jong, Moordrecht; Mr. J.J. Jacobse, advocaat, Middelburg; Ds. G.D. Kamphuis, Amersfoort; Ds. R. Kattenberg, Lelystad; mr. C.G. van der Staaij, Tweede-Kamerlid voor de SGP; Dr. A.A. Teeuw, Ridderkerk; Mw. J.J. Vreugdenhil-Fieret, Vlissingen

Werkvakanties en stages G.H. Fikse, Soest, Tel. 035 - 6981918 E-mail: werkvakantie@kimon.nl

Legaten Indien u ons een legaat wilt nalaten, kunt u hierover contact opnemen met het bestuur.

Directeur C. Moerman Menkemaborg 55 8226 TB Lelystad tel. 06-53 27 89 04 E-mail cmoerman@kimon.nl

Giften ING-bank rek.nr. 6849217 ABN·Amro rek.nr. 4005.98.698 t.n.v. St. Kinderhulp Mondiaal Hendrik-Ido-Ambacht Kimon is door de belastingdienst aangewezen als Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI); giften aan de stichting zijn dus fiscaal aftrekbaar.

(2 februari 1969)

Post voor Léonie wordt doorgestuurd, dus verzenden in extra envelop met extra losse postzegels (€ 0,44 tot 20 gr, etc.)

Anneke van Asselt (5 februari 1975) Jeannette van Oostrum (12 oktober 1976) PO Box 560171, Petauke, Eastern Province, Zambia Gonnie Maasse W. Beckmanstraat 104 2806 MB Gouda Kandidaat-veldwerkers Frits van Dijk Jantine van Dijk Matthias Eva Van Tolstraat 4b 2411 BR Bodegraven Jolanda Vlijm, Hogebrinkerweg 32 3871 KN Hoevelaken

(26 mei 1980)

(3 december 1980) (24 november 1983) (25 januari 2007) (14 januari 2009)

(2 februari 1974)

Van de bestuurstafel Kees Moerman, directeur

Een wijs woord van een dwaas Wie zegt dat er geen God is, wordt in psalm 53 een dwaas genoemd. Eén zo’n dwaas deed echter onlangs een opmerkelijk wijze uitspraak. “Als atheïst,” zo schreef hij in The Times van december, “geloof ik werkelijk dat Afrika God nodig heeft.” In weerwil van zijn ‘geloof’ moest hij constateren dat christelijk hulpverleningswerk het meest effectief is, omdat daarbij een verandering van het hart plaatsvindt. Een omslag in het denken van de Afrikaan, waardoor diens passiviteit wordt doorbroken.

Steun uit onverwachte hoek dus voor het christelijk hulpverlenings- en evangelisatiewerk. Het geloof als voertuig voor effectieve ontwikkelingshulp. Een stichting als Kimon heeft echter een andere missie. “Hulpverlening en Evangelieverkondiging gaan hand in hand”, zo staat het in ons beleid. Het Evangelie bevrijdt niet zomaar van oude denkpatronen. Het bevrijdt ten diepste van de macht van de vorst der duisternis, die velen in zijn wurggreep houdt. In dit magazine leest u een verslag van een animistische begrafenis. Alle spektakel daarbij is ten diepste uiting van geestelijke duisternis en angst. Alleen de boodschap van het Evangelie kan echte bevrijding geven.

TFC In dit eerste nummer van 2009 aandacht voor de Thuisfrontcommissie. Bij de sterke groei van het aantal uit te zenden veldwerkers is de rol van de ‘TFC’ van onschatbare waarde.

Het enthousiasme om zich in te zetten voor de financiële en morele ondersteuning van een vriend of familielid die “de zending ingaat”, is hartverwarmend. En: “Het soms onbenullige werk van ondersteuning is in de ogen van God net zo belangrijk als het werk op het zendingsveld,” zo zei Otto de Bruijne onlangs op een TFC-dag van de Evangelische Zendingsalliantie.

Bedreigingen Een andere behartenswaardige uitspraak op deze dag: “Het zendingswerk kent zo veel bedreigingen, dat continu door het gebed moet worden gewaakt dat het geen mensenwerk wordt maar Gods werk blijft.” Als bedreigingen werden onder meer genoemd: menselijke hoogmoed en de neiging tot versnippering. Moeiteloos kan dit rijtje worden uitgebreid.

Gebrek aan organisatie, of juist over-organisatie; materialisme en lauwheid aan het thuisfront; verstarring en verkokering bij zendende organisaties en kerken; een tekort aan mensen en middelen; en last but not least de financiële crisis waarin de westerse wereld zich bevindt, en dus ook u als gever.

Het jaar 2009 begon voor Kimon veelbelovend met twee nieuwe uitzendingen: Jeannette van Oostrum en Gonnie Maasse mochten beiden afreizen naar hun werkterrein. Daarmee is het aantal veldwerkers in actieve dienst tot dertien gestegen. Vier anderen bereiden zich voor op een uitzending later in het jaar. Zendingswerk is Gods werk, en wij willen ons als instrument in Zijn handen stellen. Onze ogen zijn daarom ook voor 2009 niet geslagen op de bedreigingen, maar op Hem, die nooit laat varen de werken van Zijn handen.

Gods millenniumdoel We vragen u opnieuw om gebed voor en financiële ondersteuning van onze veldwerkers en hun projecten. Ze hebben het hard nodig. Voor het jaar 2009 zijn weer nieuwe projectplannen opgesteld, begrotingen ingediend, doelstellingen geformuleerd.

U weet, de Verenigde Naties hebben hun millenniumdoelen.

De vierde luidt: “Voor 2015 moet het aantal kinderen dat onder de vijf jaar overlijdt, met tweederde worden teruggedrongen ten opzichte van 1990.” Hopelijk draagt ons werk daaraan een steentje bij. Als stichting ontlenen we ons hoofddoel echter aan een andere Bron. “Laat de kinderen bij Mij komen, en verhinder hen niet, want van zulken is het Koninkrijk van God.” We zouden het Gods millenniumdoel kunnen noemen. Aan ons, “op wie de einden der eeuwen gekomen zijn”, de taak om hieraan gestalte te geven.

Ik vrees dat ‘onze’ atheïst hier echter geen boodschap aan heeft. Het is waar, Afrika heeft God nodig. Maar anders dan hij denkt. Misschien moet ik het zo formuleren: Afrika heeft Jezus nodig. Net als u en ik. “Ja, ’n Redder, aan een houtkruis vasgeslaan.”

3

Vanuit Guinee-Bissau Gerda Klaver

Keuzes maken Guinee-Bissau

– Nederland

30 graden

– 3 graden

Hebben we vandaag – Welk koekje doen we iets bij de rijst? bij de koffie?

Waar haal ik geld vandaan om slippers te kopen?

4

– Welke schoenen zal ik vandaag eens aandoen?

In Nederland worden we voor andere keuzes gesteld dan in Guinee-Bissau. Maar elke keer moeten u, jij en ik keuzes maken! Waar gaan we heen? Wat kunnen we wel doen en wat kunnen we niet doen? Wanneer geef ik geld aan iemand die ziek is of honger heeft en wanneer niet? In Foia kom ik dagelijks in contact met mensen die hulp nodig hebben. Omdat ze ziek zijn, omdat ze geen schoolgeld kunnen betalen, omdat ze geen rijst in huis hebben om die dag te eten. Wat zou jij doen? Ook daar groeit het geld niet aan de bomen. Keuzes maken dus! Heere, leer mij Uw weg ook in dezen! De Heere heeft alle rijkdom in Zijn hand en Hij schenkt ons mild en overvloedig. Dank God in alles!

Voor mijn arme familie De geestelijke nood is nog veel groter dan de lichamelijke nood! Veel levens worden nog beheerst door angst. “Als ik die ceremonie niet doe, gebeurt er iets ergs in mijn leven.” En een ceremonie kost vaak geld. Het is een van de redenen dat

de mensen arm blijven. Alleen de Heere Jezus kan hen ervan bevrijden. En die boodschap mogen we hen doorgeven!

Nu mag ik even in Nederland zijn voor een verlofperiode.

Familie en vrienden bezoeken is dan punt 1. Presentaties geven vind ik ook erg leuk om te doen. Een punt dat er deze keer bij komt is het zoeken van sponsors. Omdat Kimon op een andere manier is gaan werken, is mij verzocht ook sponsors te zoeken en een thuisfrontcommissie op te richten.

Helpt u/jij mij? Ook hierin mag ik weten: ik vraag het niet voor mijzelf, maar voor mijn lichamelijk en geestelijk arme familie in Guinee-Bissau. De Heere zal erin voorzien!

Hartelijke groeten, Gerda Klaver

Graag help ik Gerda uitzenden naar Guinee-Bissau!

Ik machtig de stichting Kimon om elke maand/elk kwartaal € 10 / € 15 / € 25 / € 50 / € 100 / € .......... van mijn rekening af te schrijven, ingaande per ................* ten behoeve van de uitzending van Gerda Klaver naar Guinee-Bissau. Via het kwartaalblad ‘Discipel’ word ik op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen.

Naam:

Telefoonnummer:

Adres:

E-mail:

Postcode:

Rekeningnummer:

Woonplaats:

Handtekening:

* doorhalen wat niet van toepassing is; eventueel zelf bedrag aangeven. ** datum invullen; indien gewenst kunt u het bedrag binnen een maand op uw rekening laten terugstorten.

Stuur deze bon op naar Stichting Kimon, p/a Arie Steehouwer, Amandelgaarde 50, 3344 RE Hendrik Ido Ambacht

Eenmalige of periodieke giften (onder vermelding van ‘Guinee-Bissau/Gerda’) voor het werk van Gerda zijn welkom op:

• Postbank 6849217 t.n.v. St. Kinderhulp Mondiaal Hendrik Ido Ambacht, of • ABN-Amro Bank 40.05.98.698 t.n.v.

St. Kinderhulp Mondiaal Hendrik Ido Ambacht.

Vanuit Guinee-Bissau Marianne van Helden

Vissen vangen en schapen hoeden “Marianne, kun je eind april een cursus komen geven aan onze zondagsschoolleerkrachten in Biombo? Ze hebben toerusting nodig, kom je?”

Dominee Mario is de vijfde predikant die deze week komt vragen of we een training kunnen geven aan kinderwerkers.

Dit laat heel goed zien waar de nood ligt: bij het zondagsschoolwerk! Trainingen en toerustingen zijn zo belangrijk. Meer dan 50% van de gemeenten uit GuineeBissau bestaat uit kinderen, maar blijkbaar begint men nu pas het belang van goed onderwijs in te zien. “Leer de jongen de eerste beginselen naar den eis zijns wegs; als hij ook oud zal geworden zijn, zal hij daarvan niet afwijken.” (Spreuken 22:6) We zijn net terug van een cursus voor kinderwerkers. De afgelopen dagen waren intensief maar ook zegenrijk. Twaalf leerkrachten die alle dagen trouw aanwezig waren op de cursus. We hebben ze mogen wijzen op hun taken: vissen vangen en schapen hoeden. Daarvoor is het nodig dat zij de Heere Jezus kennen als hun Zaligmaker en kennis hebben van Gods Woord. Maar ook moeten ze kunnen vertellen, en de kinderen uitnodigen naar de club.

Saus Voor de kinderen die hun vertrouwen op de Heere Jezus hebben gesteld moet er voedsel zijn, gedegen onderwijs, zodat zij kunnen groeien in het geloof. Daarom is het zo belangrijk dat er niet zomaar een verhaal wordt verteld, maar dat er onderwijs wordt gegeven. De leerkrachten moeten uit het Bijbelverhaal de toepassing kunnen maken voor zowel het ongelovige als het gelovige kind. Zoals men hier zegt: Je moet de saus eruit halen. Aan het eind van de cursus wisten de meeste leerkrachten dit wel voor elkaar te krijgen.

Moeilijker bleek het om deze boodschap door het verhaal te weven op een wijze die voor het kind prettig is om naar te luisteren. Te vaak kwam de toepassing er achteraan, als een korte preek. De kinderen gingen dan zitten draaien. Op z’n Guinees gezegd: Eerst werd de kale rijst geserveerd, en als de kinderen vol zaten, kwamen ze met de saus aan. Maar wie eet er dan nog?

Op hetzelfde terrein waar we de cursus gaven, was ook een kinderkamp. Omdat in de hoofdstad het carnaval werd gevierd, organiseren veel kerken zulke kampen. Op die manier wil men de kinderen behoeden voor de verleiding om hieraan mee te doen.

We hebben in overleg met de leiding de kinderen elke dag een uurtje uitgenodigd voor de Bijbelclub. Zo konden de leerkrachten praktijkervaring opdoen. Zelf kon ik op deze manier ook een aantal voorbeeldlessen verzorgen. Al met al was het leerzaam voor ons allemaal.

De vele cursusaanvragen die bij ons binnenstromen laten wel zien dat er nood is. Er is gebed nodig om dit werk landelijk structuur te geven, evenals voor meer mensen met hart voor dit werk. Bidt u mee?

5

Vanuit Guinee-Bissau Dineke Stam

Mijn eerste Bijbelvertelling Midden in de ‘rimboe’ is het zover… de auto laat ons weer in de steek. Niemand op de weg te zien, alleen een paar apen die ons vriendelijk toeknikken. We zijn met de auto juist op de terugweg vanuit de hoofdstad, daar hebben we de auto helemaal laten keuren en repareren. Ook hebben we in Bissau Gerda uitgezwaaid, die met haar vriendin op het vliegtuig naar Nederland is gestapt.

6

We zijn net nog bij Magdna langs geweest. Een gehandicapt ventje uit een van de kleine dorpjes waar we langskwamen.

We hadden een rolstoel ingeladen, die we via het Lilianefonds hadden kunnen krijgen. Wat zou hij opkijken! Madgna is een tijdje geleden bij ons in Foye geweest, en tijdens de kerkdiensten vroeg hij steeds om gebed voor een rolstoel. Het is een heel pienter ventje, maar heel klein en vergroeid.

Waarschijnlijk heeft hij een botziekte. Hij kijkt je helder aan, en wijs praten dat ie kan! Hij had ons al eens eerder om een rolstoel gevraagd, zodat hij naar school kon. Wij zagen daar echter geen mogelijkheid voor. Wel hebben we met hem gebeden, dat de Heere hierin zou voorzien.

Daarna is hij er steeds voor blijven bidden. Totdat wij met het Lilianefonds in aanraking kwamen. Zo hadden we dan vanmiddag de rolstoel gebracht. O, wat een stralende oogjes!

Hij zei niet veel, maar zijn gezicht sprak boekdelen terwijl hij het karretje aan alle kanten betastte!

In de soep Maar nu staan we dan toch echt stil. Geen telefoonverbinding, geen voorbijgangers. En werkelijk waar, de bomen schudden van de apen. Zullen we hier moeten overnachten? Het is al later op de middag... Eindelijk doemt er een busje op met wat jongelui. Ze zijn er wel over uit dat ze ons zo niet achter kunnen laten, en voor een flinke duit zijn ze wel bereid ons naar Foia te brengen. We nemen zoveel mogelijk waardevolle spullen mee, want de auto zelf moet natuurlijk achterblijven.

Een zorg voor later, eerst zelf maar eens thuis zien te komen.

Ondertussen bedenk ik dat heel mijn avondprogramma in de soep loopt. De hele week heb ik gebruikt om me goed voor te bereiden op het Bijbelverhaal dat ik vanavond voor het eerst in Ponta Nobu zal vertellen. Maar het is duidelijk dat we daarvoor veel te laat thuis zullen zijn. Dat is een flinke tegenvaller, want ik keek er echt naar uit. Zoveel voorbereiding, met spanning naar uitgekeken, en nu…

Het gebeurt hier regelmatig dat we onze planning moeten bijstellen, soms op de meest onverwachte momenten. Als je dan, zoals ik, toch wel van structuur houd, is dat behoorlijk lastig!

Een beetje krom...

Een paar dagen later dan gepland heb ik dan toch mijn eerste Bijbelvertelling gehouden onder de boom in Ponta Nobu.

Samen met Tuduna ben ik erheen gegaan. Hij vertaalde mijn Creools in het Balanta, de plaatselijke stamtaal. Wanneer mijn zinnen er een nog beetje krom uitkwamen, maakte hij er in zijn taal toch wat moois van. Het was spannend, maar ook heel mooi. Daarvoor ben ik tenslotte hierheen gekomen, om het evangelie aan kinderen door te geven. De wijngaard is groot, maar de Heere is een zon en schild.

“Hij zal hun ’t goede niet in nood Onthouden, zelfs niet in de dood.

Die in oprechtheid voor Hem leven.

Welzalig, HEER, die op U bouwt En zich geheel aan U vertrouwt.”

Bid met mij om afhankelijkheid van God, dat ik in Zijn wegen zal wandelen, en dat Hij mij wil gebruiken tot Zijn eer. Bid ook dat de Heere mij zal laten zien welk werk ik in de toekomst mag oppakken. Er is zoveel te doen, en er moeten keuzes gemaakt worden. Dank met mij voor de gezondheid die ik ontvang, evenals voor de goede samenwerking met het team.

Dineke

Vanuit Guinee-Bissau Carla Frinsel

Vrouwenconferentie op z’n Guinee-Bissaus Het is elf uur en we zitten in de samenkomst.

Op zeven meter afstand wordt een koe gedood en geslacht voor het eten. Later op de dag wordt de kop van de koe met veel hilariteit door de vrouwen rondgedragen. Het is vijf uur voordat de maaltijd gereed is. We eten die dag dus, behalve wat rijstebrij voor het ontbijt, maar één maaltijd.

Jaarlijks wordt er een vrouwenconferentie gehouden voor de vrouwen van de ‘Igreja Evangelica’ in Guinee-Bissau en dit jaar ben ik ook uitgenodigd. De bijeenkomst wordt gehouden op een terrein bij de Bijbelschool in het centrum van het land, waar de vrouwen een plek hebben gekregen voor hun activiteiten en conferenties.

Door hard te werken staan er nu drie grote gebouwen voor slaapplaatsen. Alleen hebben ze nog geen cement voor op de vloer en is er nog niet genoeg geld voor ramen en deuren.

Maar ze zijn vol goede moed. Om zich te wassen gaan ze

naar de rivier voor water en het bos voor privacy. Het blijft behelpen. Dit jaar hebben ze er twee wc’s bijgebouwd. Een hele vooruitgang voor de ruim vijfhonderd vrouwen die hier voor tien dagen conferentie komen.

Slapen doen ze gewoon allemaal op de grond. Er wordt van alles aangesleept voor de conferentie: reuzenkookpannen, zakken rijst, varkens, olie, enzovoorts.

Onderwijs hard nodig Op vrachtwagens en in bestelbusjes komen de vrouwen aan.

De meesten hebben een matje meegenomen om op te slapen. Sommige ‘beter gesitueerden’ hebben een schuimrubber matras mee. De muskietennetten worden opgehangen, de matjes uitgerold. Wij zijn met negen vrouwen uit Foia gekomen, waarvan twee zwanger. Zij mogen samen op het schuimrubber matras liggen dat Rosa, de voorzitster, heeft meegebracht. Enkelen hebben een emmer meegenomen om water in te doen en om op te zitten. Als ik bij onze vrouwen uit Foia aanschuif om te eten, krijg ik een emmer halfvol water om te zitten. Er is een stoel aanwezig maar die wordt toegewezen aan onze hoogzwangere zuster Maria. Alle anderen zitten op de grond rond een grote schaal rijst met daarbovenop een stuk vlees. Er wordt met de hand gegeten.

7

de omstandigheden en weet waar ze de prioriteiten moet leggen. Voor onze vrouwen uit Foia is dit zeker geen overbodige luxe.

Geboren in een container

‘s Morgens om zes uur begint het programma. Eerst een bidstond van een uur. Daarna lichamelijke oefeningen: rondjes lopen, spieren rekken; grote hilariteit omdat de meeste vrouwen dit nooit doen. Iedereen is ingedeeld voor corvee, zoals houthalen en waterputten.

8

‘s Morgens, ‘s middags en ‘s avonds zijn er samenkomsten. Er is een strakke discipline. Te laat komen betekent strafcorvee.

Dat krijg je ook als je je kind niet rustig houdt in de dienst. En baby’s en peuters zijn er in overvloed.

De dienst begint met uitbundige zang. Daarna wordt er onderwijs gegeven uit Gods Woord, maar ook gezondheidslessen en instructie over huwelijk, kinderen en gezin. In de gesprekken komt duidelijk naar voren dat er op het gebied van huwelijk en opvoeding veel aan schort. Bijbels onderwijs is hard nodig.

Een Guinese vrouwelijke arts geeft heel veel goede instructies over gezondheid, voeding en zorg voor de kinderen. Ze kent

De conferentie is dit jaar heel goed verlopen. Ieder jaar was er wel een vrouw die de conferentie op demonische wijze verstoorde; dit jaar gebeurde dat voor het eerst niet. Ook is er geen diarree geweest bij de kinderen, en ‘er is geen kind in het vuur gevallen’, zoals soms gebeurt.

Op de terugweg begint bij Maria de bevalling. In de haven waar we op de kano naar Foia wachten, wordt in een grote, oude en roestige container de baby geboren. Een van de vrouwen helpt haar. Bij een marktkraampje koopt ze snel een mesje om de navelstreng door te snijden. ‘Zegen van God’, wordt het kindje genoemd. Moeder en kind zijn veilig en voldaan thuisgekomen.

Voor mij was het een heel bijzondere beleving. Het heeft me veel geleerd over de problemen waar vrouwen in GuineeBissau mee te maken hebben, het onderwijs dat ze nodig hebben om als echtgenote en vooral als goede moeder en in het gezin te functioneren. Zulke conferenties kunnen bepalend zijn voor de toekomst van hun kinderen.

Als u de bouw van dit conferentiecentrum financieel wil steunen, neem dan contact op met de stichting Kimon.

Vanuit Bangladesh Jan-Willem en Willemien Lemstra

Actueel nieuws uit Bangladesh Misschien heeft u via de media al wel vernomen dat het op het moment van schrijven een roerige periode is in Dhaka, de hoofdstad van Bangladesh. Woensdag 25 februari zijn zogenoemde paramilitairen die behoren tot de grenstroepen daar een muiterij begonnen. Deze muiterij is de volgende avond alweer beëindigd, maar in de tussentijd zijn er toch al heel wat mensen bij omgekomen.

Gelukkig berichtte David Halder, de directeur van het Samaritan Children’s Home, dat de kinderen en de staf buiten gevaar zijn, omdat het Home buiten het gebied ligt waar de gevechten plaatsvonden.

Wel is er natuurlijk bezorgdheid over wat er gaande is. David Halder roept dan ook

op tot gebed dat de rust zo spoedig mogelijk zal weerkeren, vooral ook vanwege de vele mensenlevens die ermee gemoeid zijn.

Eerder werd ons al bericht dat Het Home dit jaar 34 nieuwe kinderen hoopt op te nemen, zodat het totale aantal op 400 komt.

Ondertussen wordt verder gewerkt aan de uitbreidingsplannen, in de hoop dat daarvoor ook tijdig de benodigde gelden beschikbaar komen.

Sponsor een kind! Bel 033-2462065 of mail: sponsoreenkind@kimon.nl Kijk ook op www.kimon.nl, om te zien welke kinderen nog geen sponsor hebben.

Vanuit Zambia Anneke van Asselt

Onani ndi kumva Kijk en Luister Inmiddels heb ik heel wat taallessen achter de rug. Zoveel dat ik medelijden begin te krijgen met m’n leraar. Hij doet zo z’n best en nog willen de Nyanja woorden maar niet uit m’n mond rollen. Woordjes leren gaat nog wel.

Maar dan: je komt in een dorp en je zegt heel trots één woord, de gezichten van de mensen gaan stralen, onmiddellijk beginnen ze terug te ratelen in het Nyanja en ik zit met m’n handen in het haar. Geen touw aan vast te knopen, voor mij dan. Vandaar dat we na alle grammaticalessen besloten om zinnen te gaan vertalen. Daarna gingen we op zoek naar korte verhaaltjes. En zo kwamen we uit bij de Kijk en Luister bijbel van Laura Zwoferink.

Een idee was geboren. Er is nauwelijks (christelijke) lectuur in de Nyanja taal en zelf gebruik ik deze kinderbijbel altijd als we de dorpen ingaan. Het spreekt, samen met de platen van Jaap Kramer heel erg aan bij de kinderen, en zelfs de ouderen worden er door geboeid. Mister Ndhlovu raakte heel erg enthousiast. Ieder uur dat we overhadden hebben we besteed om het boek klaar te krijgen, voordat hij overgeplaatst zou worden. Hij was namelijk leraar op een kostschool in Petauke en is nu hoofd geworden van een school een uur verderop.

Het boek moest eerst vanuit het Nederlands in het Engels vertaald worden en daarna in de Nyanja taal. Vervolgens is het gecontroleerd door een andere Nyanja leraar en nog een keer door anderen. Een hele klus, maar ontzettend mooi

9

werk. We proefden een heel klein beetje wat het moet zijn om de Bijbel zelf te vertalen, wat een groot werk. Er ontstonden interessante discussies: hoe gaan we dit vertalen en hoe komt het over bij de mensen, hoe blijven we zo dicht mogelijk bij het origineel. Waardevolle cultuurlessen kwamen er uit voort. In december vorige jaar was het klaar.

We hebben contact gehad met de drukker.

Het is mogelijk om het boek te drukken, maar de minimale oplage vereist een startbedrag van € 30.000,–. Tijdens ons verlof in december/ januari hebben we in onze presentaties aandacht gegeven aan dit boek en daaruit zijn veel positieve reacties gekomen. Velen hebben spontaan een bijbel gesponsord en als we naar ons metertje kijken, groeit het gestaag. Maar we zijn er nog niet en alle hulp is welkom.

30.000

25.000

20.000

15.000

10.000

3.000

Vanuit Zambia Jeannette van Oostrum

Even omschakelen…

Ruim vierentwintig uur geleden viel hier een grote regenbui en ging de stroom uit. Dat betekent voor nu dat ik bij kaarslicht en met pen en papier een artikel voor de Discipel schrijf.

De batterij van de laptop is leeg en mijn oplaadbare lamp dooft ook langzaam uit. We zijn terug in Zambia. Even omschakelen...

10

Halverwege december vlogen Anneke en ik vanuit Zambia naar Nederland voor een verlofperiode. We vertrokken met zo’n 35 graden Celsius vanuit Zambia en stonden op Schiphol te bibberen in de vrieskou van Nederland. Het was even omschakelen om uit een primitieve samenleving middenin de luxe te stappen. Altijd stroom, altijd water, altijd telefoon, elke dag vers vlees eten. Omschakelen ook van de rustige Zambianen naar de drukke Nederlanders. Toch was het goed om weer bij familie en vrienden te zijn en te genieten van alle zorg en warmte. Het was bijzonder om te bemerken hoeveel betrokkenheid er is bij ons werk. Dat is een stimulans om door te gaan. Ruim een week geleden zijn we weer naar Zambia vertrokken. Dinsdagsochtends kwamen we aan op Lusaka airport. Vanuit het koude Nederland in de warmte van 27 graden Celsius. Even omschakelen…

Vertrokken we in december vanuit een dor en kaal land, we komen terug in een groen en fris Zambia. De regen heeft het landschap totaal veranderd. Het gras staat hoog langs de weg en overal op het veld staat de maïs te groeien. De taxichauffeur die ons naar de lodge brengt, vertelt dat het een goed regenseizoen is geweest, waardoor er straks veel maïs geoogst kan worden. Dit in tegenstelling tot de buurlanden Malawi en Zimbabwe, waar veel honger is.

Reden tot dankbaarheid!

Lekker gaan fietsen De eerste dagen verblijven we in Lusaka, omdat we allerlei papierwerk moeten regelen, waaronder mijn Zambiaanse rijbewijs. Het begint met een half uur wachten, stijf tussen enkele Zambianen ingeklemd op een houten bankje. Ik heb

een handtekening nodig van de belangrijkste man. Eindelijk mogen we naar binnen. ‘Madam, u heeft helemaal geen rijbewijs nodig. U moet lekker gaan fietsen, dan kunt u nog mnkhoyo (soort bier) blijven drinken ook’. Ik glimlach maar eens en wacht af. En jawel, nadat ik heb getoond dat ik enkele woorden Nyanja kan spreken, krijg ik dan toch de handtekening en de nodige stempels. Zikomo kwambiri, hartelijk bedankt! Op naar de volgende rij. Weer een half uur ingeklemd tussen de Zambianen. Weer stempels. Vervolgens de pasfotoceremonie. Zucht... alweer rijen mensen. ’t Wordt uiteindelijk een chagrijnige foto, een lachje kan er echt niet meer vanaf.

Op naar de laatste rij, de belangrijkste stap: betalen! Na een dikke twee uur stap ik dan toch met een tijdelijk rijbewijs naar buiten. Over een maand kan ik het definitieve rijbewijs ophalen. Grote kans dat de hele procedure dan opnieuw begint. We zijn terug in Zambia… even omschakelen.

Verhuizen Nadat al het papierwerk geregeld was, zijn we doorgereisd naar Petauke. Gelukkig was er niets uit ons huis gehaald en leefde Banjo de hond ook nog. Wel had het huis een poetsbeurtje nodig. Overal dode kakkerlakken, een wegrottende hagedis (met bijbehorende geuren) in mijn slaapkamer en in de douche een dood slangetje. Omhoog gekropen door het putje. Ons huis is nu weer schoon, maar helaas moeten we er op korte termijn uit. De verhuurder wil er een lodge van maken. Dat betekent dat we op zoek moeten naar een nieuw huis. Een woningbouwvereniging of makelaar is er niet, dus het is een kwestie van rondrijden en kijken waar er een huis leeg staat. Maar we hebben al een nieuw huis op het oog, dus waarschijnlijk gaat het goed komen! Na de verhuizing kunnen we ons werk hier dan weer vervolgen.

Welkom terug in Zambia!

Voor nu… het is nog steeds pikkedonker. De muggen weten me te vinden en de stroom laat het nog steeds afweten. Dat wordt straks weer wassen met alleen een emmertje koud water! Even omschakelen… welkom terug in Zambia!

Hartelijke groet van Jeannette van Oostrum

Vanuit Hongarije Gonnie Maasse

Terugzien op afscheid Beste lezers, Vanuit Hongarije kijk ik terug op een mooie afscheidsbijeenkomst. De zaal zat vol met familieleden, vrienden, mensen van de kerkelijke gemeente, van werkkringen en van Kimon. Ds Clements sprak over de raven die een voorbeeld zijn (Luk. 12:24a). Als ze niet meer druk doende zijn, roepen ze. En God hoort het geroep van de jonge raven.

Kees Moerman haalde herinneringen op aan mijn sollicitatie van twee jaar geleden.

Ik had graag direct willen vertrekken, maar wat is de voorbereidingsperiode nuttig en leerzaam geweest! Vooral van de gehandicapte bewoners en mijn collega’s van “De Akker” heb ik veel kunnen leren. Ik zie hen nog voor me toen ze samen “Dat ’s HEEREN zegen op u daal’ “ toezongen. De map vol A4-tjes met goede wensen, herinneringen, foto’s en bemoedigingen is fantastisch.

Maandag 2 maart ben ik veilig aangekomen in Hongarije. Op het vliegveld aangekomen, wachtte mij een warm onthaal. Ik werd met het busje opgehaald, door Marcel, een Nederlandse technicus, een collega en zes bewoners.

Ik vond het heel bijzonder dat één van de bewoners mij nog herkende van twee jaar geleden. Onderweg vroeg ze steeds of ik haar ook nog herkende. Dit deed mij erg goed. Ik heb

dus meer indruk achtergelaten dan ik had verwacht.

Op het moment dat ik dit schrijf, zit ik nog niet op mijn eigen kamer. Mijn spullen zijn er wel, maar mijn kamer is net geverfd. Als de verf is opgedroogd, kan ik mijn kamer gaan inrichten en gaan betrekken.

Ik heb erg veel zin om te gaan beginnen op dit werkveld en kan haast niet wachten tot de volgende week, waarin ik daadwerkelijk in het gehandicaptenhuis aan de slag ga.

De volgende keer zal ik meer vertellen over het werk hier.

Willen jullie voor mij blijven bidden?

Met vriendelijke groeten Gonnie Maasse

Zuid-A f r i k a 2 0 0 9

Vacatures

Goeie Hoop, Zuid-Afrika Spreekt het Goeie Hoop project jou aan en zou je graag ons team komen versterken? Reageer dan op deze advertentie!

Vanaf oktober 2009:

twee vrijwilligers met medische of pedagogische achtergrond Leeftijd vanaf 21 jaar; zie voor verdere eisen en randvoorwaarden: www.goeiehoop.nl.

Verblijfsperiode: 4-6 maanden.

Meer informatie?

Mail of bel de fam. Born (projectleiding), goeiehoop@kimon.nl of bel 0027(0)218562088.

Solliciteren via het formulier op de website.

11

Goeie Hoop, Zuid-Afrika Ida Born

Leerzame maanden Het is warm, erg warm. Het kwik stijgt iedere dag weer tot boven de 30 graden en voorlopig blijft het nog wel even zo. Hoewel... toen ik Marianne van de week van school haalde, en ik de airco op zijn hardst had staan, klonk vanaf de achterbank: “Mam, vandaag was het de laatste keer tennis want het winterseizoen is begonnen!”

12

Om de Goeie-Hoop-kinderen wat verkoeling te geven hebben de vrijwilligers gelukkig de mogelijkheid om even naar de zee te rijden, op maar drie minuten afstand. Bij het GoeieHoop-huis hebben de kinderen en vrijwilligers een andere manier van verkoeling en pretmaken bedacht. Aan het einde van de glijbaan is namelijk een flinke kuil ontstaan in het grasperk. Af en toe krijgen de kinderen toestemming om deze kuil met water te vullen. En wat is er nu leuker dan vanaf de glijbaan in een heerlijk verkoelend modderbad te duiken...

Kleurrijker Voor ons als volwassenen is het niet minder genieten, want er spat evenveel geluk als modder in de rondte. Ik denk aan Ahlia.

Zij woont sinds kort met haar broertje in het Goeie-Hoop-huis.

Vorige week is ze vier jaar geworden maar de omstandigheden waarin ze als kind moest (over)leven maken dat ze veel te wijs is voor haar leeftijd. Het is ook niet natuurlijk wanneer een kind van drie jaar haar broertje van twee maanden moet verzorgen, en het gevoel heeft dat ze ook nog op haar moeder moet passen. Er is nòg iets bijzonders aan deze kinderen, en wel het feit dat ze blank zijn. Het maakt duidelijk dat problemen in Zuid-Afrika niet gebonden zijn aan huidskleur. Goeie Hoop wil er echter zijn voor alle kinderen in nood. Ons hart en huis ging dus ook voor hen open. Het maakt ons opvanghuis wel kleurrijker. Met zes zwarte en twee blanke kinderen, drie blanke vrijwilligers en twee zwarte hulpen is er een mooi evenwicht gekomen in achtergronden en culturen. En een modderbad verdoezelt de verschillen enorm! Het is ook goed dat ‘onze’ zwarte kinderen zien dat niet enkel hun huidskleur bepalend is voor hun verblijf in het Goeie-hoop-huis. Niets gebeurt bij geval en de komst van Ahlia en haar broertje zal zeker een bedoeling hebben.

Een belangrijke les Soms duurt het even voordat je erachter komt waarom iets moest gebeuren. Zoals het verbrijzelen van mijn onderbeen en enkel. Nu, ruim drie maanden later, is mijn wond nog steeds open en geïnfecteerd. Tijdens de afgelopen maanden heb ik maar twee weken lang de krottenwijken mogen bezoeken. Vlak voor mijn ongeluk had ik nog de moeder van Ashlyn, een van onze kinderen, bezocht. Ze woont in één van de beruchtste delen van de krottenwijk en is alcoholverslaafd.

Geregeld zocht ik haar op om met haar en haar vader en moeder te bidden. Ik zei hen dat de alcohol moest verdwijnen uit hun leven, anders zou de Heere hen niet zegenen met Ashlyn. Ik besefte dat dit moeilijke en harde taal voor hen was. Bij die laatste ontmoeting vertelde ze me dat ze al een maand niet meer dronk! Zou voor de Heere iets te wonderlijk zijn? En toen werd mijn persoontje uitgeschakeld, aan de kant gezet. Wie zou haar nu bezoeken? Het voelde alsof ik haar in de steek liet. Totdat onze predikant zei: Ida, denk je nu echt dat de Heere jou nodig heeft en niet Zelf voor deze vrouw kan zorgen? Hij had gelijk! Bidden was genoeg…

Negen weken later ging ik op mijn krukken op weg naar haar krotje. Hoe zou ik haar aantreffen? Daar stond ze... stralend met een nieuw kapsel en schone kleren! Zo zwijgzaam als ze normaal was, zo druk praatte ze nu! Ze taalde niet meer naar de alcohol maar vormde een getuigenis voor haar hele omgeving. De hele buurt praatte over haar verandering.

Ik heb geleerd dat de Heere ons wil gebruiken om Zijn liefde te brengen op plaatsen waar het donker en koud is. Maar de belangrijkste les voor mij is dat God zo machtig is dat hij mensen kan veranderen zonder mijn toedoen. Mijn gebed was voldoende. Ashlyns moeder zei: “Ik heb gewacht en gewacht en gewacht, maar je kwam niet.” Toch hield ze vol en vocht door. Het was God zelf die dit in haar werkte, niet ik.

Aan Hem alle eer!

Nooit gezongen Dat onze God machtig is en wonderlijk werkt, werd mij pas opnieuw duidelijk. Ik sprak met Sari, de moeder van Cheslyn, over zijn verandering tijdens mijn Bijbellessen op de krottenwijkschool. Ze keek me lang aan, waarna ze zei; “Ida, Cheslyn heeft in zijn tien levensjaren nog nooit gezongen. Maar op een dag zong hij voor mij: ‘Anaweza, Hij is mijn helper, mijn Bevrijder.’ Ik vroeg hem van wie hij dit liedje had geleerd, en hij antwoordde: ‘Van tannie Ida, en weet je mam, op een dag zul je haar ontmoeten!’ En Ida, herinner je je nog de dag waarop je bij onze huisjes aan kwam rijden? Je bent gekomen, de Heere heeft dit zo geleid!’” Ik wist inderdaad niet dat Cheslyn en zijn moeder daar woonden. Ik voelde alleen dat we de kinderen daar van Jezus moesten vertellen. En nu mag ons team daar evangelisatiewerk onder dertig buurtkinderen verrichten. Sari zelf evangeliseert samen met een vriendin in de omgeving, en Cheslyn wijkt niet van haar zijde!

Kruis

het thema van een catechisatiekamp van onze kerk in ZuidAfrika. Erwin en ik hadden de vier oudste Goeie-Hoop-kinderen meegenomen. Het was voor hen goed om omringd te worden door hechte en gelukkige gezinnen. Zelf hebben ze dit nooit gekend. Ze genoten volop!

We werken in een wereld die in brand staat. Hier zien we dat heel letterlijk. Al een maand lang woeden er hevige natuurbranden in de bergen die ons omringen. Voor ons gezin, wonend aan de voet van de bergen, is het iedere keer spannend.

Onze Japke maakte laatst een prachtige foto van het kruis dat op de berg staat, tegen de achtergrond van de vlammenzee.

Het deed me denken aan de uitspraak: “To be a missionary you don’t have to cross the sea, you just have to see the Cross!”

Als vissers van mensen. Zo werden we uitgezonden vanuit Kimon Nederland. Dit weekend vormde “Vissers van mensen”

Liefs, Ida

13

Goeie Hoop, Zuid-Afrika Erwin Born

Groen licht!

Vandaag hebben we groen licht gekregen om te starten met bouwen. Het was al enkele weken bekend dat het eraan zat te komen, maar het bericht zelf geeft een bijzonder opgelucht en enigszins onwerkelijk gevoel.

Twee jaar geleden hebben we de grond aangekocht. Het saldo stond toen weer bijna op nul. Ons wachten en verwachten is rijkelijk beloond. We mogen terugzien op een zegenrijke periode. Mede door uw steun hebben we nu weer voldoende middelen om te starten met de eerste fase.

Veel handen

14

Op de bouwkavel zijn inmiddels de eerste voorbereidingen aan de gang. Zo is een betonnen muur geplaatst tegen ongewenste indringers en... tegen eventueel weglopende kinderen. Er zijn gaten gegraven om de benodigde sterkte en diepte van de fundering te kunnen beoordelen. Het gebouw wordt meer dan dertig meter lang. Het hoogteverschil over deze lengte bedraagt twee meter. Daarom wordt aan de voorkant de bodem een meter afgegraven, om het hoogteverschil kleiner te maken en kosten te besparen.

We beginnen met het leggen van de complete fundering, zodat in een latere fase geen zware machines meer nodig zijn. Bij het storten van de fundering en vloer wordt gebruik

Geef – voor Goeie Hoop!

gemaakt van betonmixers en een pompwagen. Heipalen zijn hier onbekend. Er wordt gegraven tot op een harde bodemlaag. Ook de wijze van bouwen is anders dan in Nederland gebruikelijk. Er worden nauwelijks machines gebruikt, zelfs geen betonmolen. Cement, zand en water worden met een schep gemixt op de vloer. Stenen worden één voor één omhoog geworpen. Kortom, veel handwerk. Door de hoge werkloosheid zijn er echter veel handen beschikbaar.

Als de fundering gereed is kunnen het voorste deel en de rechtervleugel gebouwd worden. In een volgende fase hopen we dan de linkervleugel en het achterste deel te bouwen.

Komst veldwerkers Na afronding van de eerste fase zal de capaciteit ten opzichte van het huidige (huur)huis minimaal verdrievoudigd zijn. We kunnen dan ongeveer 20 tot 24 kinderen opvangen. Op het terrein is ruimte genoeg voor speeltoestellen, dieren, groentetuin, een speelveld, enz. Voor de vrijwilligers zal er een eigen woonkamer zijn; ook is er voor ieder een eigen slaapkamer, voor meer privacy. Het belooft al met al een hele verbetering te worden! Het huurhuis barst als het ware uit z’n voegen. We hebben nu zelfs acht kinderen, drie vrijwilligers, een huishoudster en in de middag iemand die de kinderen verzorgt.

De afgelopen periode zijn weer verschillende vrijwilligers aangenomen. Door capaciteitsuitbreiding en groei zullen in de nabije toekomst vaste veldwerkers op het project geplaatst kunnen worden, die vanuit Kimon Nederland voor minimaal drie jaar worden uitgezonden. We zien uit naar de komst van de eerste twee die na een voorbereidingstraject naar Zuid-Afrika hopen te komen. Voor de tweede helft van 2009 en daarna zoeken we nog nieuwe vrijwilligers voor korte termijn (4-6 maanden).

Wilt u tussentijds op de hoogte blijven van ons project, schrijf dan in op de nieuwsbrief.

Daarnaast hebben we een sponsorplan. Door een zelf aan te geven bedrag maakt u deel uit van het Goeie Hoop project. U helpt ons daarmee de maandelijkse kosten te dekken en steeds meer kinderen te helpen. Maak verschil in het leven van een kind dat thuis geen toekomst meer heeft!

Zie www.goeiehoop.nl voor meer informatie.

Een hartelijke groet uit Zuid-Afrika.

Erwin Born

Help ons bouwen! Draag uw steentje bij via giro 6849217 t.n.v. stichting Kinderhulp Mondiaal te Hendrik Ido Ambacht. Vermeld: Goeie Hoop.

Wie sponsort ons?

Goeie Hoop is een crisisopvang voor aidskinderen en andere kinderen in noodsituaties. Ons project bevindt zich in Gordon’s Bay, een kustdorpje in de Westkaap van Zuid-Afrika. Op korte afstand van ons opvanghuis beginnen de uitgestrekte krottenwijken. Niet alleen de gammele, lekkende houten en golfplaten krotjes zorgen voor problemen. Vooral de ziekte aids zaait dood en verderf om zich heen. Gezinnen vallen uit elkaar. Inkomen valt weg. Kinderen verwezen en voeden elkaar op en vaak lijkt drank de enige oplossing.

Temidden van deze ellende laat Goeie Hoop haar licht schijnen. De kinderen in onze crisisopvang knappen onder de liefdevolle en medische zorg vaak wonder boven wonder

Kinderen in het Goeie-Hoop-Huis:

Liam, 3 maanden

Faith, 1 jaar

Ashlyn, 4 jaar

Ahlia, 4 jaar

Veronica, 6 jaar

Legheto, 7 jaar

Diane, 7 jaar

Finn, 8 jaar

Kholossa, 2 jaar

(in nazorgprogramma)

weer op en moeders en familie krijgen weer hoop. Ons enthousiaste en kundige team weet zich gedragen door Gods trouwe zorg. Maar ook door gebed en financiële steun vanuit Nederland en hier in Zuid-Afrika. Ook u kunt deel uitmaken van dit Goeie-Hoop-team door een kindje persoonlijk te sponsoren en zo op afstand mee te helpen zorgen. Het verzorgen van deze zieke en kwetsbare kinderen is kostbaar.

Eén sponsor per kind is daarom bijna onmogelijk. Daar komt bij, dat door de soms beperkte levensverwachting, of door plaatsing in pleeggezinnen, vaker zal worden gewisseld dan bij normale financiële adoptie. We hopen dat u daar begrip voor heeft. Door onderstaande bon in te vullen zegt u ja tegen een kind en geeft u het liefde, geborgenheid en hoop op een toekomst. Geef één van deze kleinen een plek in uw hart en gebeden en wij zullen ervoor zorgen dat u op de hoogte bent van wat er in hun leventje gebeurt.

15

Elk kind heeft een min of meer ernstig levensverhaal. Daar willen we discreet mee omgaan. Daarom vermelden we slechts de naam en de leeftijd.

Ik wil meehelpen om Goeie Hoop te bieden! ❏ Ik steun de opvang van kinderen door “Goeie Hoop.” Ik machtig de stichting Kimon om € ____________ per maand / per kwartaal* van mijn rekening af te schrijven. ❏ Ik wil graag persoonlijke sponsor worden, en machtig de stichting Kimon om maandelijks € ____________ van mijn rekening af te schrijven t.b.v. _____________ (naam sponsorkind).

Naam: __________________________________________________ Adres: ___________________________________________________ Postcode: _____________ Woonplaats: _______________________ Emailadres:_______________________________________________

Wanneer een kind in staat is terug te keren naar familie of pleeggezin buiten het ‘Goeie-Hoopproject’, gaat mijn sponsoring over op een ander kind binnen dit project. Ik krijg dan de naam en gegevens van dit nieuwe sponsorkind door.

U ontvangt ieder kwartaal het gratis magazine ‘discipel’, met daarin een ‘Goeie Hoop’-verslag vanuit Zuid-Afrika.

Bank- of gironummer: _____________________________________ Datum: _______________ Handtekening: * Doorhalen wat niet van toepassing is.

Bon opsturen naar: Sponsorprogramma Kimon, Fam. J.W. Lemstra, Van Oldenbarneveltstraat 68, 3862 SG Nijkerk

Een Balanta-begrafenis door Kees Moerman

De Kimonpost in Foia grenst aan de kaarsrechte zandweg van Enxude naar Tite. Amper 50 meter achter de huisjes van onze veldwerkers ligt de eerste moranse, een cirkelvormige huttengroep. Zo’n moranse wordt bewoond door de leden van één familie. Meerdere moranses vormen de tabanke, het dorp van de Balantastam.

18

Vannacht is in deze moranse een Omi Garandi, één van de dorpsoudsten overleden. De man was ons gunstig gezind, heeft in het verleden zelfs een riant stuk grond afgestaan voor de bouw van onze huizen. Maar hij is altijd gebleven die hij was: een verstokte animist, in de ban van de boze. Een aantal mannen is ijverig de doodskist aan het timmeren onder de mangoboom bij de ingang van het dorp. Vanochtend vroeg hebben ze aangeklopt met de vraag of we triplex platen ter beschikking hadden. Ik kijk met bewondering toe hoe men met primitieve middelen in staat blijkt een ‘nette’ kist te fabriceren. Zwart doek van buiten en wit kant van binnen zorgt voor de finishing touch. Op het deksel worden schelpjes gelegd in de vorm van een kruis. Waarom een kruis?, vragen we. Dat is een symbool van de dood, is de reactie. Een simpel vrouwtje strijkt haar hand over het zwarte doek; een echte kist, die is niet voor haar weggelegd. Het is toch een statussymbool om zo begraven te worden. (foto 1) De moranse gonst ondertussen van de bedrijvigheid. Vrouwen sjouwen met stukken vlees, die in een gemeenschappelijke ketel op het houtvuur worden gekookt. (foto 2) Bij het aanbreken van de dag is een prachtige koe uit de kudde van de overledene gekozen om als offer dienst te doen. Het bruinwitte vel ligt in een plas bloed uitgespreid op de binnenplaats. Hongerig ronddansende gieren worden regelmatig weggejaagd door de loslopende honden. De belofte van weer eens een stuk vlees te kunnen eten, brengt de stemming er goed in. Een goedgemutste Omi Garandi wil best poseren. (foto 3) Mannen en vrouwen dansen in colonne door het dorp. De waterige ogen duiden er op dat velen, ondanks het vroege tijdstip, al meer cashewwijn tot zich hebben genomen dan goed voor hen is. (foto 4) De muzikale achtergrond van het ‘festijn’ wordt gevormd door het ritme van de bumbulun, de holle boomstam waarmee een van de mannen ononderbroken zijn krachten meet. Voor mij een eentonig geroffel, maar voor de ingewijden zinvolle taal. De levensgeschiedenis van de overledene, maar ook allerlei aanwijzingen voor de deelnemers, ze worden door de ingewijde Omis Garandi perfect verstaan en opgevolgd. (foto 5)

Oranje We hebben ons respect voor de dode getoond; hij ligt nog op hetzelfde rieten matje waarop Gerda en ik hem enkele dagen geleden aantroffen tijdens een ziekenbezoekje. Buiten onder de veranda’s zitten de dorpsbewoners te wachten op de dingen die komen gaan. (foto 6) Iets heeft me er van weerhouden om mijn fotoapparatuur mee te nemen, hoewel er heel wat unieke taferelen vast te leggen zouden zijn. Via Gerda wordt me echter te verstaan gegeven dat het wel op prijs wordt gesteld. Waarom ook niet, het lijkt alleen maar bij te dragen aan de feestelijke sfeer. Toch blijft het bizar.

Straks zal de dode op een draagbaar van bamboebladeren naar de rivier worden gedragen. Daar zal het lichaam worden gewassen, om vervolgens onder luid gezang naar het dorp te worden teruggedragen. (foto 7) Dan volgt een rondgang door alle moranses, zodat afscheid kan worden genomen.

Tenslotte zal ook de nog lege kist het dorp worden binnengedragen. Ik snap de volgorde van alle handelingen nog niet zo goed en val van de ene verbazing in de andere. Luid gegil achter me. De man die zojuist een big aan een achterpoot meedroeg, heeft nu het mes in de keel gezet. (foto 8) Terwijl het bloed uit de halsslagader spuit, houdt hij het spartelende beestje bij de poten vast. De dragers staan ondertussen gereed om de kist over het stervende dier het dorp binnen te dragen. (foto 9) Het roffelen van de bumbulun heeft inmiddels versterking gekregen. Van bamboebladeren is een soort muziektent opgericht, waar twee grotere exemplaren zijn opgesteld. De doffe bassen klinken onheilspellend. Voor de hut van de dode wordt de kist opgesteld. Het ene na het andere kleurige kleed verdwijnt in de kist, alvorens het lichaam zelf naar buiten wordt gedragen. Straks zal de kist worden neergelaten in het gapende gat, dat vanmorgen vroeg in de veranda is gegraven. (foto 10) Het feest is nu in alle hevigheid losgebarsten. Dronken mannen en vrouwen hossen met en door elkaar. Vlees, rijst en cashewwijn gaan in het rond. Mannen vechten om het gekeelde varken. De kop wordt eraf gesneden, en als honden ontfermen ze zich over deze schamele buit. Dan is het tijd voor spel. Woeste schijngevechten, demonstraties van aanvalstactieken, drommen volk staan toe te kijken. Waarom moet ik toch steeds aan Koninginnedag denken... Is het de warmte, de trommels, de uitgelaten sfeer, de volksspelen? Misschien is het de allesoverheersende kleur van de mutsen die alle besneden mannen vandaag dragen: oranje! (foto 3 en 11) Tot diep in de nacht dreunen de bumbuluns. Een fluweelzwart firmament overkoepelt de savanne. Straks zet een heldere maanschijf het dorp in een blauwe glans. “... staat Mijn getuige trouw te schitt’ren in elks ogen...� Er moeten nog veel ogen open gaan.

19

Vanuit Congo Lies Mukuna-Adelaar

Mungu tu…

Terwijl nieuwsbronnen wereldwijd verwachtingsvol het bezoek van Ban Ki-Moon (secretaris van de Verenigde Naties) aan Bukavu aankondigen, laat zijn komst de bevolking koud. Wantrouwig staan ze tegenover de eindeloze discussies over Congo’s wel en wee.

Zullen die verandering brengen? Niemand gelooft er nog in. De enige remedie? Vraag het aan de vrouwen op de markt, aan de taxichauffeurs, aan wie dan ook, en het antwoord luidt gelaten: Mungu tu… God alleen!

20

Al blijft de toestand spannend, het werk kan gelukkig nog gewoon doorgaan. We genieten van de groep kinderen waarmee we werken. Het is een stel ondeugende, maar heerlijke gastjes. Ze kunnen een hoop kabaal maken samen, maar soms kun je ook een speld horen vallen als ze geboeid luisteren naar een Bijbelverhaal. Zo stoer als ze zich voordoen voor elkaar, zo onzeker zijn ze bij het maken van een tekening: ‘Tekenen? Dat kan ik niet hoor...’ Natuurlijk kunnen ze dat wel, en een complimentje op een mooie tekening doet hen glunderen! We zijn verbaasd over wat de kinderen al

hebben geleerd in de achterliggende maanden. Het alfabet, de getallen tot en met honderd, Bijbelteksten... We zijn trots op ze.

Toch gaat het niet altijd van een leien dakje. Zo zaten we vorige week nog op het politiebureau met David, die het naaiatelier kort en klein wilde slaan. Hij vond dat hij recht had op een naaimachine, terwijl hij die rechten zelf verspeeld heeft. De enige taal die voor hem overbleef om zijn teleurstelling te uiten, waren zijn vuisten. En gisteren nog werd Guylain, één van onze lokale medewerkers, op weg

Portret “Ik heet Alain. Ik weet niet wanneer ik ben geboren, maar ik denk dat ik nu dertien jaar ben.

Ik leef op straat. Hoe dat komt is een lang verhaal.

Mijn moeder was getrouwd. Samen met haar man hadden ze twee dochters. Toen werd ik geboren.

Tot mijn vaders’ verbazing leek ik helemaal niet op hem. Hij zei dat ik niet zijn kind was en heeft mijn moeder samen met mij weggejaagd. Na een poosje trouwde mijn moeder weer. Die man wilde haar wel hebben, maar mij niet, want ik was niet zijn echte zoon, natuurlijk. Mijn moeder en haar man stuurden me toen de straat op. Gelukkig was er een aardige mevrouw die zei dat ik wel bij haar kon wonen om op haar twee kinderen te passen.

Dat wilde ik natuurlijk best. Op een dag ging die vrouw naar de markt. Ik moest op de kinderen passen, maar ik was zelf ook nog maar klein. Ik ging spelen en vergat haar kinderen. Toen hoorde ik het kleinste kindje huilen. Ze had het kokende water dat op het vuur stond over zich heen getrokken. Ze was erg verbrand. Toen de moeder thuiskwam, was ze

naar één van de thuisgeplaatste jongens staande gehouden en bedreigd. Meer en meer horen we bedreigingen om ons heen. Het lijkt erop dat de jongens die afgevallen zijn tijdens de vorige ronde, nu beginnen te beseffen wat ze missen. En de enige manier die ze kennen om hun ‘recht’ te halen is geweld.

vreselijk boos op mij. Ze pakte een stuk hout uit het vuur en brandde mijn handen ermee, zodat ik zou voelen hoeveel pijn haar kindje had. Toen stuurde ze me weg. Sinds die dag leef ik op straat.”

Voor problemen van kinderen als Alain, evenals de grotere, agressieve jongeren, hebben we gelukkig een remedie: Mungu tu!

Veel zegen en groeten vanuit Congo, Elie en Lies Mukuna-Adelaar

21

(bon opsturen naar Lezersservice Kimon, p/a Theodora Otterspeer, Prins Hendrikstraat 8, 3341 XS Hendrik Ido Ambacht)

Naar Zuid-Afrika Jolanda Vlijm

Uitzien en loslaten Absoluut niet op zoek naar een vacature bladerde ik die novemberdag de krant door.

Daar stond het: Veldwerker gevraagd voor project Goeie Hoop, Zuid-Afrika. Het trof me direct. Al jarenlang was ik op zoek naar een taak in het kinderwerk. Maar het aanbod is groot, en wat past dan precies bij je? En ja, nu doe ik ook al kinderwerk, is het niet gewoon goed zo?

22

Omdat ik sinds 1 november bij een nieuwe werkgever aan de slag was, dacht ik in eerste instantie: nee, nu nog maar even niet. Over een jaar zie ik wel verder.

Maar God wilde het anders en dat heeft Hij me de afgelopen tijd duidelijk gemaakt. Slapeloze nachten, gevolgd door gesprekken met vrienden hebben ertoe geleid dat ik toch ben gaan schrijven. En nu mag ik me voorbereiden om in de loop van dit jaar naar Zuid-Afrika te gaan. Steeds meer dingen uit mijn leven vallen op hun plaats; het laat me zien dat God me voorbereid en gevormd heeft. Wat hebben we een grote God. Hij weeft Zijn plan, Zijn borduurwerk. Vaak zien we het niet, kijken we tegen de onderkant aan. Soms mag je even een blik op de bovenkant werpen en laat Hij zien wat Hij wil.

Zo ervaar ik dat nu ook.

Mijn naam is Jolanda Vlijm. Ik ben 35 jaar en woon in Hoevelaken. Ik ben werkzaam als verpleegkundige, momenteel op de afdeling Spoedeisende Hulp, afgewisseld met de Intensive Care. Dit doe ik in verschillende ziekenhuizen. Naast mijn werk als verpleegkundige houd ik me bezig met kinderwerk.

Ik geef leiding aan een groep van negentien mensen die de Vakantie Bijbel Week organiseren. Ook draai ik mee met clubs voor buitenkerkelijke kinderen. Eén keer per jaar ga ik naar Wit-Rusland, om humanitaire hulp te bieden. Tijdens deze

reizen zijn er ook contacten om kerkelijke gemeentes toe te rusten. Zij hebben het daar erg moeilijk onder het huidige regime.

De komende maanden zal ik een thuisfront moeten opzetten, en een netwerk van sponsors. Ondertussen is mijn eerste cursus gestart, verdieping op het gebied van kinderevangelisatie.

De eerste avond heb ik al als heel rijk ervaren. Ik zie uit naar het vervolg.

Mijn huidige werkzaamheden zal ik nu moeten loslaten. Van één van mijn activiteiten heb ik al een beetje afscheid genomen. In februari heb ik voor het laatst leiding geven aan de vakantiebijbelweek. Ik dacht dat het me heel zwaar zou vallen, maar wat is God ook dan goed. Hij gaf me de gedachte: weet je, het is dan wel de laatste keer hier in Hoevelaken voor jou, maar over een tijdje mag je elke week bezig zijn met evangelisatiewerk onder kinderen! Tja, dan valt afscheid nemen toch minder zwaar! En het werk in Hoevelaken zal echt wel doorgaan! God wil ook hier in Nederland nog kinderen in aanraking brengen met Zijn Woord.

De komende tijd zal er veel op me afkomen. Uitzien naar, loslaten van. Realiserend dat het niet altijd zal meevallen om daar te zijn, daar te werken. Kinderen die al zo jong zoveel meegemaakt hebben, zo beschadigd zijn. Dat kan je soms overvallen. Ik hou aan het volgende vast: Niet teveel en te ver vooruit denken. Stap voor stap achter Christus aan. In dat vertrouwen durf ik het aan!

Hartelijke groeten, Jolanda Vlijm

Graag help ik Jolanda uitzenden naar Zuid-Afrika!

Ik machtig de stichting Kimon om elke maand/elk kwartaal € 10 / € 15 / € 25 / € 50 / € 100 / € .......... van mijn rekening af te schrijven, ingaande per ................* ten behoeve van de uitzending van Jolanda Vlijm naar Zuid-Afrika. Via het kwartaalblad ‘Discipel’ word ik op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen.

Naam:

Telefoonnummer:

Adres:

E-mail:

Postcode:

Rekeningnummer:

Woonplaats: * doorhalen wat niet van toepassing is; eventueel zelf bedrag aangeven. ** datum invullen; indien gewenst kunt u het bedrag binnen een maand op uw rekening laten terugstorten.

Handtekening: Stuur deze bon op naar Stichting Kimon, p/a Arie Steehouwer, Amandelgaarde 50, 3344 RE Hendrik Ido Ambacht

Eenmalige of periodieke giften (o.v.v.

‘Zuid-Afrika/Jolanda’) voor uitzending van Jolanda zijn welkom op:

• Postbank 6849217 t.n.v. St. Kinderhulp Mondiaal Hendrik Ido Ambacht, of • ABN-Amro Bank 40.05.98.698 t.n.v.

St. Kinderhulp Mondiaal Hendrik Ido Ambacht.

Vanuit Mozambique Léonie Dieleman

Zoeken naar sleutels Een gezwollen oog en paarsblauwe plekken... het gezicht van Michael, m’n 10 jaar oude buurjongetje. Agosto, een ander buurjongetje, komt het me vertellen: “Michael is door z’n tante in elkaar geslagen, hij heeft vannacht buiten geslapen en sinds gisteren geen eten gekregen.” Michael huilt: “ik moet vannacht wéér buiten slapen.” Ik wrijf over z’n bol maar hij verstíjft, denkend dat hij weer een klap krijgt. Hij smeekt me om niet met z’n tante te gaan praten. Die nacht slaapt Agosto uit solidariteit samen met Michael in de laadbak van een auto...

Ik pieker. Hoe kan ik helpen? Wat is de sleutel? Agosto was solidair met Michael... maar ik zie óók vaak leedvermaak tussen de buurtkinderen en de leerlingen op school. De sleutel is soms om creativiteit te gebruiken en zo de negatieve spiraal te doorbreken. Ik heb dan ook honderden spiegeltjes gekocht. Wanneer een leerling of buurjongen een ander uitlacht, pak ik een spiegel en laat hem daarin kijken. Dan vraag ik: “Vind je het fijn wanneer een ander je helpt?” “Ja”, is dan het antwoord. “Vind jij het leuk wanneer anderen je uitlachen?” “Nee”, wordt er dan gezegd. Vervolgens moeten ze de op de spiegel geschreven slogan hardop lezen: “Behandel de ander zoals je zèlf graag behandeld wilt worden.”

Deze spiegeltjes deel ik regelmatig uit aan tieners met leedvermaak.

Corruptie op school Ik kwam een leerling tegen die zei diploma’s van een paar klassen te hebben gekocht. “Ik kon een baan krijgen, ziet u en daarvoor moest ik diploma’s kunnen overleggen”. Een dag of wat later staat Titus hier op de stoep. Hij is blijven zitten op een paar tiende punten. Of ik ‘m geld kon geven. De leraar wilde er wel een voldoende van maken, maar dan moest hij eerst met geld over de brug komen…

Ana wilde graag aan de lerarenopleiding beginnen, maar de meeste plekken worden tegen grof geld verkocht. Hoe ze aan het geld gekomen is, is me een raadsel. Maar ze is vorige week begonnen. Ik daagde haar uit en zei: “Als jij straks klaar

bent, kun je een beter voorbeeld geven en leerlingen helpen zonder er iets voor terug te vragen.” Ze zei: “Ik kijk wel uit, ik moet er straks óók m’n slaatje uit slaan. Ik moet nu ook afzien en dat moet ik later wel een beetje goedmaken.” De corruptie op de scholen is enorm. Soms zou je bijna mee gaan doen omdat je ogenschijnlijk sommige dingen níet voor elkaar krijgt zonder geld. Maar dan zeg ik tegen mezelf: dingen die fout zijn blijven fout, ook al lapt iedereen het aan z’n laars. Dingen die goed zijn, blijven goed ook al praktiseert haast niemand ze. Soms betaal ik dan particulier onderwijs, koop schoolboeken waardoor ze de lesstof beter kunnen begrijpen, of zeg dat je beter ergens langer over kunt doen op een eerlijke manier. Maar makkelijk is het niet en ik zoek vaak naar de passende sleutel.

Hollandse klompje Over sleutels gesproken –vorige week was ik ineens m’n sleutelbos kwijt op de markt. Nergens meer te vinden. M’n collega adviseerde me om alle sloten te vervangen: ”De mensen kennen je en weten waar je woont,” zei hij. Dus zat er weinig anders op dan een middag door te brengen in de bouwmarkten van Beira. Stel je daar geen Formido of Karwei bij voor.

Uiteindelijk alle sloten vervangen en zo’n 25 kopieën gemaakt voor mensen die toegang hebben tot het kantoor of m’n appartement. De volgende dag ging ik terug naar de markt. En ja hoor... heel enthousiast toont een marktverkoper het Hollandse klompje van m’n sleutelbos: “Ik heb u gisteren overal gezocht.

De mensen op straat zeiden dat u hier altijd loopt, maar ik zag u nergens.” “Nee, ik zat in de bouwmarkt,” grinnikte ik.

Daarna heb ik wéér alle sloten vervangen, omdat de oude beter waren. Eerlijk gezegd: ik kon geen sleutel meer zien!

Afknapper Na een redelijk drukke werkweek zat ik op m’n geliefde plekje op het strand te luisteren naar een interview. Terwijl ik de inkervingen van de vele sleutels in mijn vinger bekeek, zei de geïnterviewde: “Jezus kan binnen komen dáár waar deuren gesloten zijn”, refererend aan Johannes 20. Ik vond het wel een opsteker.

Sommige situaties kunnen zo vast zitten, zo op slot. Geen verandering lijkt mogelijk en je denkt: wat is toch de sleutel?

Ik fietste terug naar huis. Ruth en Odette stonden op de stoep.

Ruth was jarig geweest en de kinderen mogen dan een boekje komen uitzoeken. Terwijl Ruth haar boekje uitzocht, keek Odette met grote ogen naar m’n behaarde armen, wreef er eens over en zei: “Juf, u lijkt wel een wolf!” Zo zie je maar weer dat opstekers en afknappers dicht bij elkaar kunnen liggen…

Van 21 april t/m 10 juni hoop ik met verlof in Nederland te zijn. Graag verzorg ik dan een presentatie op school, op een jeugdavond of vrouwenochtend, etc. Neem contact op met de stichting Kimon!

23

Vanuit Roemenië Jantina Mastenbroek

Twee jongens twee kansen Elke vrijdag ga ik naar een buurtdorpje voor het kinderevangelisatieprogramma. Het is algemeen bekend dat de kinderen in dit dorpje ontzettend druk zijn, en dat de mensen er erg hard zijn voor elkaar. Maar door Gods kracht ging ik vol goede moed naar het programma. Er waren veertien kinderen, waar ik heel blij mee was!

nodig. Als er dan nog dertien andere drukke kinderen zijn, lukt dat niet altijd. Soms dacht ik: hoe kan ik hem nu weer ‘strikken’? En nu was hij weer komen opdagen. Ondanks het lawaai dat hij veroorzaakt was ik ontzettend blij dat hij ons weer ‘gevonden’ had. Na een persoonlijk praatje met hem liep ik verder. Met het gebed in mijn hart dat ook deze jongen de goede Herder zal vinden, zodat hij díe beschermende Arm om zijn schouders zal voelen. Tijdens het zingen werd ik blij van het lawaai dat hij maakte: hij zong de liedjes op z’n hardst mee!

Gearmd

24

Ilie en Denis waren er ook. Twee jongens van totaal verschillende leeftijd, en uit totaal verschillende families. De één leeft in een gezin, de ander heeft alleen een vader. Maar er zijn ook overeenkomsten, en dat trof mij afgelopen vrijdag.

Ilie kwam jarenlang naar de club.

Een tijdje was ik hem echter ‘kwijt’.

Ik zag hem niet meer tijdens de programma’s en ook in het dorp was hij niet te vinden. Ilie is een vijftienjarige jongen die zonder moeder is opgegroeid. Hij ziet er slordig uit, ruikt onverzorgd, kan lezen noch schrijven en krijgt weinig aandacht. En de aandacht die hij krijgt van de mensen uit het dorp is negatief. Op de club schreeuwde hij om aandacht – letterlijk en figuurlijk. Dat deed soms pijn in mijn oren, maar nog meer in mijn hart. Hoe moet zo’n knul zich niet voelen?

Niemand te hebben die voor je zorgt, niet weten hoe het voelt om een beschermende arm om je schouder te hebben, niemand die je de goede weg wijst als je even niet weet wat je moet kiezen. U begrijpt: hij heeft veel aandacht en liefde

En dan Denis. Hij is nog maar vijf. Dennis groeit op in een instabiel gezin: een zieke, alcoholverslaafde vader en een psychisch zwakke moeder. Hij ziet er vaak vies uit, zelfs zo dat andere kinderen hem mijden. Alle liefde en aandacht is welkom.

Deze jongens vormen een gewaagde combinatie. Als ze allebei driftig worden weet je niet wat er gebeurt! Maar als ze allebei enthousiast zijn breken ze ook je hart.

Na het programma gingen alle kinderen naar huis: als laatsten Ilie, Denis en het zusje van Denis. Ilie liep in het midden, zijn rechterarm om Denis en zijn linkerarm om Denis’ zusje. Het was een vertederend beeld. Gebroeders in het lawaai, juist omdat ze elkaar helaas maar al te goed aanvoelen. Mijn gedachten gingen verder: wat zou het heerlijk zijn als ik straks met deze kinderen gearmd voor Gods troon mag staan, als broeders en zusters, één in Jezus Christus! Ik hef mijn ogen op naar de (besneeuwde) bergen. Vanwaar komt mijn Hoop?

Groetjes, Jantina

Kimon in actie Op 4 oktober 2008 stond o.a. het werk van Léonie Dieleman in de schijnwerpers, tijdens een zendingsmarkt van de Gereformeerde Gemeente in Vlissingen. Een derde deel van de opbrengst van deze gezellige markt kwam ten goede aan het project in Mozambique. Heel hartelijk dank voor het mooie bedrag van € 1.150,–.

Op 23 oktober 2008 was er een gemeenteavond georganiseerd in de Hersteld Hervormde Gemeente van Abbenbroek. Kimon mocht daar het een en ander vertellen en laten zien over het werk in Guinee-Bissau en Zuid-Afrika.

De collecte en verkoping brachten het mooie bedrag op van € 443,45. Heel hartelijk dank hiervoor.

Zaterdag 22 november 2008 stroomde de dorpskerk in Ede vol. Samengestelde koren zongen uit het Vierstemmen Psalmboek. De collecte voor het werk van Anneke van Asselt bedroeg € 1.257,70 Op 13 december 2008 was er een zangavond t.b.v. Kimon in Wijk en Aalburg. Medewerking werd verleend door het jongerenkoor uit Poederoyen en het Kinder- en Gemengd Koor uit Opheusden. We mochten een collecteopbrengst meenemen van € 379,05. Hartelijk dank.

In Ermelo waren we op 9 januari op de jaarvergadering van de mannenvereniging. Voor Kimon mochten we een bedrag van € 210,- in ontvangst nemen, waarvoor hartelijk dank.

Woensdag 11 februari mocht Anneke van Asselt een tweetal giften in ontvangst nemen ten behoeve van het Kijk- en Luister bijbel pro ject in Zambia. De Jacobus Fruytier Scho len ge meen schap had € 2000 gespaard in het kader van de orgelbouw in hun aula.

Tevens overhandigde een delegatie van de firma Hollander Techniek een cheque van € 2410. In plaats van de jaarlijkse kerstpakketten, heeft dit bedrijf besloten goede doelen te steunen. Twee loffelijke initiatieven, waarvoor onze dank!

Donderdag 23 februari werd er in Vlissingen een pannenkoekenfestijn georganiseerd, met als toetje een lampionnenoptocht voor Kimon!

Voor het werk van Léonie Dieleman en Anneke van Asselt werd € 200 opgehaald. Prachtig!

Esther (6) en Mirthe (4) van Kempen uit Woerden zijn met een kijkdoos actief geweest en hebben 27,80 euro voor Aruba opgehaald. Dankjewel!

Je talenten gebruiken in dienst van Gods Koninkrijk. Dat kan op veel verschillende manieren. We denken meestal het eerst aan dominee of evangelist worden of aan het gaan naar een zendingsveld. Maar wat als je daar de mogelijkheden niet voor hebt en je bijvoorbeeld timmerman bent. Dan gebruik je déze talenten in de dienst van de Heere. Zo werkt dhr.

De Vree uit Hendrik Ido Ambacht. Met zijn vaardige timmermanshanden maakt hij het mooiste houten speelgoed. Van tractor, hijskraan, garage tot poppenwieg en bolderkar. 75% van de opbrengst is bestemd voor het goede doel, in ons geval voor Kimon. We bedanken dhr. De Vree hartelijk voor het steentje dat hij op deze wijze bijdraagt en zo meehelpt het Woord van God te brengen naar de kinderen van deze wereld.

Hebt u interesse, bijv. in een verkoping, dan kunt u contact opnemen met Seleke Steehouwer (mail naar: presentaties@ kimon.nl of tel. 078-6822151).

Gefeliciteerd!

19 december 2008 André en Mirjam Nagtegaal (Mirjam is de juf van Kimonkidz) ontvingen een zoon, Paulus Boas (Boas) 14 januari 2009 Frits van Dijk & Jantine van Dijk, onze kandidaat-veldwerkers voor Aruba, ontvingen een dochter: Eva Theodora (Eva).

18 februari 2009 Jaap en Theodora Otterspeer (Theodora is onze lezersadministratrice) ontvingen een zoon, Jurriën Hendrik (Jurghen)

1-2-3-4, lampion, lampion, 1-2-3-4, lopen voor Kimon!

Agenda 23 mei 2009 – Concert t.b.v. Kimon in Kootwijkerbroek. Deze avond zullen meewerken: het Chr. Mannenkoor Ede o.l.v. W. van Galen; Rehoboth kinderkoor en Rehoboth meisjeskoor, beide o.l.v. P. Muilwijk; bariton Karel Bogerd; organist R. van Middendorp. Plaats Herv. Kerk, Veluweweg 98.

– Concert Goede Herder Kerk Oldebroek. Meewerkenden: Henk van der Maten, orgel; Marjolein de Wit, fluit; Jongerenkoor Omnia Cum Deo uit Kampen; CGK Viva Vox uit Elspeet. Collecte t.b.v. Kimon.

25

Naar Aruba Frits en Jantine van Dijk

Op naar Aruba In de vorige Discipel hebben wij ons aan jullie voorgesteld. Ondertussen zitten we midden in de voorbereidingen voor ons komende vertrek naar Aruba.

Dankbaar kunnen we jullie vertellen dat op 14 januari onze dochter is geboren: Eva Theodora (Eva). Ze groeit al lekker en we beginnen met ons gezin weer een beetje in een structuur te komen. En dat is maar goed ook, want begin februari stond, na een maand ‘rust’, de verdere voorbereiding voor Aruba weer op het programma.

26

Aruba. Eiland van zon en... schaduw!

Papiaments Wat komt er zoal kijken bij vertrek naar Aruba? Een dagdeel per week plannen we in om het Papiaments te leren. Niet een heel moeilijke taal wat betreft de grammatica, maar toch voor ons een vreemde taal met veel nieuwe woorden.

Veel dingen moeten we uitzoeken: welke verzekeringen willen we afsluiten, welk materiaal is er in Papiaments voor kinderen, hoe duur is het leven op Aruba, waar kunnen we de eerste weken op Aruba wonen, wat moet er aan administratieve zaken geregeld worden bij een emigratie, enzovoort.

Eind juni moeten al onze spullen in vier groepen verdeeld zijn. Zoveel mogelijk in de koffers om mee te nemen naar Zwitserland, waar we vanaf juni een intensieve cursus zullen volgen ter voorbereiding op het kinderevangelisatiewerk.

Meubilair, speelgoed e.d. gaat in de verhuiscontainer. Winterkleding en spullen die we willen bewaren, maar op Aruba niet gebruiken, gaan in de opslag. Wat overblijft kan worden verkocht, weggegeven of weggegooid.

Verder leggen we contact met mensen die onder Antillianen hebben gewerkt en lezen we boeken over de Antilliaanse cultuur en over de zending. Daarnaast vragen veel kleine dingen onze aandacht, zoals het schrijven van een nieuwsbrief en het voorbereiden van een informatiemiddag.

TFC en achterban Een eiland zo groot als Texel. Bij velen bekend als zonnig vakantieoord met schitterende palmstranden en luxe hotels. Hetzelfde eiland heeft echter ook een minder zonnige kant. Van de ongeveer 100.000 inwoners leven velen in geestelijke duisternis. Onder hen zijn veel kinderen.

Een jaar geleden werd vanuit de Protestante Kerk op Aruba aan Frits en Jantine van Dijk gevraagd of zij zich voor deze kinderen in willen gaan zetten. Frits en Janine mochten zich geroepen weten om kinder- en jongerenwerk vanuit de kerk op te starten voor kinderen van zowel binnen als buiten de gemeente. De bedoeling is dat dit werk in de toekomst wordt overgedragen aan lokale gemeenteleden.

Gelukkig hoeven we het vele werk niet alleen te doen.

Dankbaar zijn we voor de enthousiaste thuisfrontcommissie die ons terzijde staat. Wat zij allemaal doen vertellen zij u zelf in dit blad.

Ook op Aruba wordt aan onze komst gewerkt. Men is er bezig met het oprichten van een stichting, Kimon Aruba, die we o.a. nodig hebben om een woon- en werkvergunning aan te kunnen vragen.

We zijn blij met iedereen die zich voor ons inzet door mee te bidden, financieel te ondersteunen of ‘gewoon’ belangstelling te tonen. Bedankt!

Ontvang de hartelijke groeten van ons vieren, Frits & Jantine, Matthias en Eva

Het Thuisfront Harmen van Dam

Kennismaking TFC Aruba Geen oorlog wordt gewonnen zonder logistiek, financiën en draagvlak bij het thuisfront. En dat regelen de soldaten niet allemaal zelf. Ondersteuning is onmisbaar.

De ervaring leert dat dit ook voor zendingswerkers geldt. Reden voor Kimon om het opzetten van een Thuisfrontcommissie (TFC) bij haar veldwerkers te stimuleren. Reden voor Frits en Jantine om een aantal vrienden en familieleden te vragen een TFC te vormen.

Directeur Kees Moerman vroeg ons iets te schrijven over de werking en samenwerking van onze TFC.

TFC Aruba v.l.n.r.: Janneke van Kempen, Tanja Hazendonk, Johan Duifhuizen, Martine van Dam, Evert Roeleveld, Harmen van Dam, Jan Hoogendoorn

Vertrekken naar Aruba, verblijven op Aruba en terugkomen uit Aruba heeft heel wat voeten in de aarde. Zóveel voeten, dat we die verdeeld hebben over meerdere personen, die gezamenlijk de Thuisfrontcommissie (TFC) vormen.

gemaakt om alle ‘voeten’ en bijbehorende actiepunten. Die avond stond helemaal in het teken van het kennismaken met elkaar en Aruba. De schrijver van dit stukje heeft het flink gewaardeerd!

De verdeling van deze taken was een van de eerste, acties van de TFC, en zeker niet de onbelangrijkste. Binnen enkele maanden moeten vrijwel alle voetstappen gezet zijn om af te kunnen reizen naar Aruba.

Heel belangrijk voor het goed functioneren van de TFC is het belang dat de veldwerker(s) aan de TFC hechten. Je voelt tenslotte snel genoeg of je bijdrage belangrijk is, of ‘wel leuk’ is. Het overleggen met de TFC als er belangrijke beslissingen genomen moeten worden, creëert een vertrouwensband.

Datzelfde geldt voor het delegeren van allerlei ‘to do’s’. Iets uit handen geven is moeilijk. Maar ook erg belangrijk! Als iedereen een wezenlijke bijdrage levert, voelt iedereen zich ook betrokken.

De TFC kwam in november 2008 voor de eerste keer bij elkaar en het vertrek naar Aruba staat gepland voor september 2009. Zo’n driekwart jaar dus om veel te werk te verzetten. Het blijkt erg belangrijk te zijn dat ieder TFC-lid zelf initiatief neemt om zijn of haar actiepunten uit te voeren.

Tijdens de vergaderingen hoeven we dan niet alles inhoudelijk uit te pluizen. Het doornemen en schrijven van de nieuwsbrief gebeurt bijvoorbeeld helemaal tussen de vergaderingen door. De gezamenlijke vergaderingen zijn niet alleen belangrijk voor het verdelen van taken, maar zeker ook om elkaar te leren kennen!

Onze TFC is samengesteld uit vrienden en familieleden. Zeker niet alle TFC-leden kenden elkaar al. Al snel na de eerste vergadering hebben we een ontspannende activiteit georganiseerd. We hebben ons toen helemaal niet druk

Voor Frits en Jantine is deze ondersteuning fijn. En voor de TFC-leden zelf niet minder! Wij zijn ook blij en dankbaar dat we, op Aruba en in Nederland, samen de Zender kunnen dienen! We hopen dat Frits en Jantine onze vooruitgeschoven post mogen zijn, mede dankzij de ondersteuning vanuit het achterland.

Al organiserend weten wij ons ook dienstbaar in het Koninkrijk van God. En we zijn niet alleen dienstbaar, maar vooral ook afhankelijk van de Zender. Daarom geldt voor het bovenstaande ‘alles onder de zegen van de Heere’.

27

Financieel Arie Steehouwer, penningmeester

Giftenverantwoording In het 4e kwartaal van 2008 heeft Kimon voor € 135.685,95 aan giften ontvangen. De specificatie hiervan is als volgt: € -Ontvangen giften van particulieren en bedrijven (algemeen):

33.894,87

Particulieren € 31.259,87; vof Hoeve De Beek Woudenberg € 50 en € 25; vof Brood en Banket Aalst € 100; vof Van Drongelen Sommelsdijk € 10; vof Cornet-Pols Werkendam € 10; Witsel Juweliers Vlissingen € 15; Las en Constructiebedrijf Vlissingen € 300; Schrijver Optiek IJsselmuiden € 100; Heuff Fruitbroker € 1.000; Instalho Werkendam € 1.000; Ridderhof/Snoep Krimpen a/d IJssel € 25

-Giften en collecten van kerken, scholen en verenigingen:

28

23.338,98

Particulieren € 10.928,50; incasso’s particulieren € 3.351; Aannemersbedrijf Wielhou Middelharnis € 50; Pe-Pe Parts Honselersdijk € 50; Arch. Bureau Born Middelharnis € 1.000; Garege v.d. Wind Utrecht € 1.500; J.A. Munter Holding Ridderkerk € 500; Diak. Herst. Herv. Gem. Lunteren € 834; Evang. Gem. De Pijler Lelystad 2 keer € 25; Kerkgemeenschap Het Anker Lelystad € 600,70; Diak. Ger. Gem. Terneuzen € 500; Diak. Herv. Gem. Yerseke € 254,59; Diak. Chr. Ger. Kerk Asperen € 1.291,50; Diak. Chr. Ger. Kerk € 1.257,65; Chr. Ger. Schoolver.

Sliedrecht € 800; Chr. Jongerenkoor Apeldoorn € 101,04; verkoop zelfgemaakte kaarten fam. Meijer Veenendaal € 270

-Giften en akties voor Guinee-Bissau:

11.055,56

Diak. Ger. Gem. Capelle a/d IJssel € 100; Ned. Herv. Evang. Terneuzen € 179,40; Diak. Herv. Gem. Alblasserdam € 700; Diak. Ger. Gem. Nieuwer ter Aa € 25; Ned. Herv. Gem. IJsselmuiden-Grafhorst € 300; Diak.

Herv. Gem. Kockengen € 438,60; Diak. Ger. Gem. Berkenwoude € 125; Diak. Herst. Herv. Gem. Woudenberg € 762,56; Diak. Herst. Herv.

Gem. Garderen € 100; Diak. Ger. Gem. Driebergen € 120; Diak. Herst.

Herv. Gem. Zwartebroek-Terschuur € 430; Diak. Ger. Gem. Oostkapelle € 250; Diak. Ger. Gem. Waarde € 150; Diak. Chr. Ger. Kerk Tholen € 25; Diak. Herst. Herv. Kerk Tholen € 100; Diak. Ned. Herv. Gem. Well € 125; Diak. Herst. Herv. Gem. Sprang-Capelle € 500; Diak. Herv. Gem. Sint Annaland € 75; Ger. Gem. Rotterdam-Alexanderpolder € 250; Diak. Ger. Gem. Emmeloord € 200; Diak. Herv. Gem. Oud-Beijerland € 250; Diak. Herst. Herv. Gem. Leerbroek € 750; Diak. Herst. Herv.

Gem. Putten € 250; Diak. Herv. Gem. Goedereede € 120; Herst. Herv.

Gem. Sint Annaland € 25; Diak. Herv. Gem. Besoyen € 500; Diak. Ger. Gem. Veenendaal € 100; Herv. Gem. Achterberg € 100; Ger. Gem. Middelburg € 1.000; Diak. Herst. Herv. Gem. Genemuiden € 175; Diak. Herv. Gem. Oosterwolde € 230; Diak. Herst. Herv. Gem. Stellendam € 400; Diak. Herv. Gem. Oud-Alblas € 150; Oud Ger. Gem. Terneuzen € 375; Herst. Herv. Gem. Zwartebroek-Terschuur € 150; Diak.

Herst. Herv. Gem. Sirjansland € 125; Diak. Herv. Gem. € 300; Diak.

Herv. Gem. collecte € 400; Ger. Gem. Westkapelle € 200; Ger. Gem. Kampen € 250; Diak. Herv. Gem. Eemnes € 250

-Giften van scholen en verenigingen en akties:

-Giften en akties voor Zuid-Afrika:

22.168,00

Giften van particulieren Guinee-Bissau € 5.422,73; incasso’s van particulieren € 1.720; Chr. Gem. Zangver. Zwijndrecht € 729,15; Diak. Herst. Herv. Gem. Elspeet € 1.000; Interieurhuis Baas Nieuw-Lekkerland € 150; MSA-service Hardinxveld-Giessendam € 1.500; Rommelmarkt Nieuw-Lekkerland € 4.000; giften en verkoop via Marianne van Helden € 3.000; Diak. Herv. Gem. Nieuw-Lekkerland € 400, € 50 en € 4.196,12 (voor auto)

-Giften en akties voor Bangladesh:

5.428,32

Sponsoring € 5.268; particulieren € 160,32

-Giften en akties voor Zambia:

18.473,53

Ger. Gem. in Ned. De Beek-Uddel € 600; Rehobothschool Uddel € 2.500; Ehordo Uddel € 2.000; Metadidomi Foundation € 500; collecte zangavond Ede € 1.257,70; fa Van Ouwendorp Elspeet € 150; Bosexploitatie en Dienstverlening € 25; Kerkvoogdij Ned. Herv. Gem. Nijkerk € 479,18 (coll. huwelijk 9-10); Diak. Herst. Herv. Gem. Elspeet € 1.000 en € 500; Zorgcentrum Oranjehof Elspeet € 25,65; De Lofstem Elspeet € 300; sponsortocht JV Elspeet € 2.021; giften van particulieren € 3.165; incasso’s van particulieren € 3.950

-Giften en akties voor Mozambique:

1.272,50

Incasso’s particulieren € 7,50; particulieren € 115; Ger. Gem. Vlissingen € 1.150

-Giften en akties voor Hongarije:

4.672,50

Sponsoring € 2.622,50; particulieren € 850; verkoping fam. Hoeflake Gouda € 700; kaartenaktie € 500

-Giften en akties voor Congo:

1.757,50

Stichting Imado € 1.200; particulieren € 557,50

3.978,98

Kinderkoor Nieuw-Lekkerland € 445,78; Vrouwenver. Dorcas Dordrecht € 300; Herv. Vrouwenver. Lydia Epe € 155; Scholengem. Pieter Zandt Kampen € 450; verkoop armbandjes en giften Oranje Nassauschool Nieuwe Tonge € 200; Chr. Mannenkoor Sprang-Capelle € 20; Stg. Onderwijs Ref. Grondslag Amersfoort € 50 (rep. harmonium); Stg. Pro Life Barendrecht € 200; giften 25-jarig huwelijk fam. L. Hofland Poortvliet € 500; spaarkaartenaktie kinderclubs Herst. Herv. Gem. Oldebroek € 550; verkoop speelgoed/kaarten mw. Kramp/D. de Vree € 1.072,20; winkeltje Bollebijt € 20 en € 16

-Giften en akties voor Roemenië: -Giften en akties voor Aruba:

5.081,00

Sponsoring € 260; particulieren € 4.571; Boekh. De Morgenster Nieuw-Lekkerland € 250

-Dia-avonden, zangavonden en boekjes:

3.174,21

Zangavond Leerdam € 1.974,34; verkoop CD’s € 157,37; verkoop boekjes € 85; zangavond Kampen € 135; zangavond Wijk en Aalburg € 379,05; presentatie en verkoop artikelen Abbenbroek € 443,45

Totaal Voor alle giften zeggen wij u hartelijk dank. De inkomsten tot en met december 2008 zijn uitgekomen op € 324.818,74.

Dat is ongeveer 26% meer dan het bedrag dat was begroot (€ 256.500,—) en ook ruim 14% boven 2007 (€ 283.912).

De bedragen die zijn ontvangen voor het project Goeie Hoop in Zuid-Afrika bedroegen € 69.775 (begroot € 60.000). Voor het project Goeie Hoop is tot en met december 2008 (na aftrek van de kosten voor aankoop van de grond en andere lopende projectkosten) een bedrag van per saldo € 71.890 bijeengebracht. Dat stemt ons tot dankbaarheid. Giften en bijdragen blijven echter nodig aangezien de totale kosten voor de bouw op meer dan € 150.000 worden geraamd en daarnaast ook de reguliere projectkosten lopen.

Voor het project in Zambia is in 2008 € 38.555 ontvangen.

Dat is zo’n 28% meer dan begroot (€ 30.000).

Voor de nieuwe en in voorbereiding zijnde projecten in Roemenië, Congo en Aruba is in 2008 € 8.228 ontvangen (in de begroting was hiermee nog geen rekening gehouden).

1.390,00

Sponsoring € 375; particulieren € 815; Las- en Constructiebedrijf Vlissingen € 200

135.685,95

Aan algemene giften en giften voor de projecten in GuineeBissau, Mozambique, Bangladesh en Hongarije is in 2008 € 208.261 ontvangen. Dat ligt ongeveer 25% boven de begroting (€ 166.500). De giften van particulieren en bedrijven (€ 79.400) liggen bijna 30% boven het niveau van de begroting (€ 61.200), maar die van kerken en scholen liggen lager, terwijl de giften voor Bangladesh en Mozambique hoger zijn dan begroot.

We zijn dankbaar voor de giften in 2008. De voorsprong ten opzichte van de begroting stemt tot dankbaarheid. De groei van de activiteiten (vijf veldwerkers in Guinee Bissau, een gezin in Zuid-Afrika, één veldwerker in zowel Mozambique als Zambia en daarnaast nog enkele beoogde uitzendingen) maken een dergelijke giftenstroom ook zeer wenselijk. Graag bevelen we het werk dat Kimon wereldwijd mag doen in uw milddadigheid aan. Ook voor het nieuwe jaar hopen en rekenen wij op uw gebed en bijdragen.

Hartelijke groeten, Arie Steehouwer

Jaarverslag 2008 De jaarcijfers 2008 zijn intussen op hoofdlijnen gereed en de jaarrekening zal binnenkort door de accountant worden gecontroleerd. Een verkorte weergave van de inkomsten en uitgaven over 2008 is als volgt:

Inkomsten: Particulieren Kerken, scholen, bedrijven en akties Bestemmingsgiften voor Zuid-Afrika Bestemmingsgiften voor Guinee-Bissau Bestemmingsgiften voor Zambia Bestemmingsgiften voor overige projecten

Overige baten (boekjes, zangavonden, rente) Kosten van fondswerving (Kimon-blad, advertenties):

Beschikbaar voor doelstelling

2008 €

2007 €

72.530 38.405 69.775 60.757 38.555 41.201

62.207 53.078 87.621 15.200 35.337 19.750

321.223

273.193

6.115 -37.136

13.167 -33.677

290.202

252.683

102.842 84.157 20.852 35.431

78.780 165.680 15.944 22.967

243.282

283.371

Bestedingen: Kosten veldwerksters (levensonderhoud, reis- en ziektekosten, opleiding) Projectbijdragen (Zuid-Afrika, Zambia, Guinee-Bissau, Bangladesh) Voorlichting Uitvoeringskosten (werkbezoeken, drukwerk, telefoon, vergaderkosten etc.)

Totaal besteed aan doelstelling

46.920

-30.688

- toegevoegd resp. onttrokken aan Bestemmingsfonds Zuid-Afrika - toegevoegd resp. onttrokken aan Bestemmingsfonds Guinee-Bissau - toegevoegd aan Bestemmingsfonds Bangladesh - toegevoegd aan bestemmingsfonds Zambia - toegevoegd aan overige bestemmingsfondsen

-17.849 -23.426 -3.825 -1.621 -10.188

60.037 -2.405 -2.556 -9.219 40

Per saldo tekort resp. overschot

-9.989

15.209

Enkele toelichtingen bij deze cijfers: De inkomsten zijn in 2008 circa € 48.000 hoger dan in 2007.

De stijging betreft vooral giften voor Guinee Bissau (€ 45.000) maar ook de giften van particulieren zijn behoorlijk toegenomen.

De bestedingen op de werkterreinen zijn in 2008 € 40.000 lager dan in 2007 (€ 243.282 in 2008 tegen € 283.371 in 2007), met hogere kosten veldwerksters maar lagere projectbijdragen (zie hierna).

De kosten van de veldwerksters zijn in 2008 hoger dan in 2007 (€ 24.000 meer). Dit komt onder meer door kosten inzake de uitzending van Dineke Stam naar Guinee Bissau en de start van de projecten in Congo en Roemenië.

De projectkosten zijn afgenomen met € 82.000 van € 166.000 in 2007 tot € 84.000 in 2008. In 2007 betrof dit onder andere € 109.000 voor grondaankoop in Zuid-Afrika en € 18.000 voor een terreinauto in Zambia.

Het bestemmingsfonds voor Zuid-Afrika bedraagt per 31 december 2008 € 71.995. In 2009 hopen we de bouw van het kindertehuis te starten en ook meer veldwerksters naar dit project uit te zenden.

Wij hopen en vertrouwen erop dat u ook in 2009 onze stichting zult steunen met uw gebed en gaven.

Arie Steehouwer

29

KimonKidz Mirjam Nagtegaal

Dankjewel!

´¾œ ¾œ Dag allemaal, Zien jullie deze mooie foto’s? We hebben ze speciaal voor jullie in de ‘Discipel’ gezet.

Want jullie puzzelen niet voor niets! Jullie verdienen er een kinderbijbel mee voor kinderen in een ver land, net als op de foto’s. Jullie kennen die kinderen zelf niet, maar toch doen jullie steeds zo goed je best! En daarom zeggen al die kinderen in hun taal: dankjewel!

Deze keer staan de trouwste puzzelaars van 2008 in de discipel.

Zij hebben een medaille verdiend.

Wil je ook met een medaille in de discipel? Stuur dan je foto mee met de oplossing. Wie weet sta jij er de volgende keer in! Dan denk ik ook aan kinderen die een tijd geleden wel meededen, maar nu niet meer. Gaan jullie ook weer meedoen? Het is zo fijn als andere kinderen ook over de Heere Jezus kunnen horen en lezen! Ik hoop dat de brievenbus aan de Stationsweg weer vol zit. Tot de volgende keer,

30

Puzzelen voor alle kinderen van 6 tot 12 jaar!

Hieronder staat “dankjewelâ€? in bijna alle talen van de landen waar Kimon werkt: In het Hongaars: kĂśszĂśnĂśm szĂŠpen In het Portugees (Guinee-Bissau, Mozambique): obrigado In het Afrikaans (Zuid-Afrika): dankie In het Nyanja (Zambia): zikomo kwambiri In het Roemeens: multumesc In het Papiaments (Aruba): danki In het Frans (Congo): merci In het Swahili (Oost-Congo): asante sana Zoek de letters van deze woorden en streep ze door.

Van de letters die overblijven kun je nog 1 keer “dankjewel� maken in een andere taal. Weet je ook welke taal dit is?

Groetjes Juf Mirjam

e Voor d a l at, kleurp r ga naa l, o im n.n www.k kidz kimon

Stuur je oplossing naar: Juf Mirjam, Stationsweg 184 3364 AP Sliedrecht Oplossing: ‌‌‌‌‌‌‌‌....................................................

Het betekent “dankjewel� in het ............................................

Op de foto’s hieronder zien jullie Gerda en Dineke in het ziekenhuis van Bissau. Ze lezen er voor uit de kinderbijbel, en sommige kinderen krijgen zelf zo’n bijbel. Wat zijn ze daar blij mee! Ze zeggen daarom tegen jullie: „Muito obrigado!�

In welke landen waar Kimon werkt wordt deze taal ook gesproken? (minstens 2 landen noemen) Kinderen van 4-6 jaar mogen de kleurplaat uitprinten en kleuren van de website www.kimon.nl

VER

haal

Guinee-Bissau

door Kees Moerman

Domingos Domingos werd op een zondag geboren. Zondag, dat is domingos in de taal van zijn land. Daarom heet Domingos Domingos. Als hij op zaterdag zou zijn geboren, had hij nu misschien Sabbado geheten. Domingos heeft zijn eigen naam nog nooit gehoord. Domingos is doof. Als hij naar je lippen kijkt, dan weet hij wel dat je hem aanspreekt: Do-min-gos.

Maar omdat hij niet kan horen, kan Domingos ook niet praten. Domingos is doofstom. Toch probeert hij je te ‘vertellen’ wat hij bedoelt. Hij zwaait dan met zijn armen, terwijl hij allerlei geluiden maakt. ‘Uuuuuuu’, of ‘nnnnngggggg’. Maar dat is natuurlijk wel moeilijk te begrijpen. Daarom heeft Domingos maar weinig vriendjes. Hij is meestal alleen. Of bij de koeien van zijn vader, die in de buurt van zijn dorp, de tabanke, lopen te grazen. Want tegen de koeien hoeft hij niet te praten. Die verstaan zijn klanken toch wel, zeker als hij met een stok op hun ruggen slaat. Een goeie koeienherder, een echte bakiadur, dat is Domingos!

Vandaag is het een rare dag. Vannacht was het trouwens nog gekker. Wat een onrust in het dorp, iedereen was wakker! De Kankuran kwam weer langs de huizen. Dat is de geest uit het bos, die de mensen schrik komt aanjagen. Hij maakt altijd een hoop kabaal, samen met de grote mannen uit het dorp. Daar heeft Domingos natuurlijk niets van gehoord. Maar hij heeft wel de angst gezien in de ogen van zijn moeder, zijn broers en zijn zusjes. Wat waren ze bang! Nee, veel heeft hij niet geslapen.

En toen de zon nog maar net begon te schijnen, nam moeder hem mee naar de hut van opa. Eigenlijk snapte hij het direct. Opa was dood. Gisteren was hij nog even bij hem geweest. Opa lag toen op een rieten mat in de donkere hut.

Onder een oude, blauwe deken staken zijn rimpelige voeten uit. Zijn ogen hadden Domingos waterig aangekeken. Maar het leek wel alsof ze hem niet meer zagen. En nu lag opa heel stil op diezelfde plek. Oma zwaaide met haar hand de vliegen weg die rond zijn ogen liepen. Er waren nog meer vrouwen in de hut. Ze deden alsof ze verdrietig waren, en sloegen een doek voor hun ogen. Maar toen ze naar buiten liepen, zag Domingos hoe ze met elkaar lachten. Nee, echt verdrietig leek niemand. Opa was een echte Omi Garandi, een belangrijke, wijze man in het dorp. Maar hij was heel oud geworden. “Wel zestig”, zeiden sommigen in het dorp. “Nee, honderdvijftien”, zei iemand anders. Domingos hoorde het

allemaal niet. Voortaan zou hij nog eenzamer zijn. Hij kon aan niemand vertellen hoe verdrietig hij was.

Wie zou er ook willen luisteren? Iedereen is zo druk vandaag.

Want de Omi Garandi wordt vandaag begraven. En dan moet je niet verdrietig zijn, vinden de mensen in het Afrikaanse dorp. Dan is het juist feest! Vanmorgen is een van de mooiste koeien uit de kudde van Domingos geslacht. Een offer voor de Iran, de grote geest. Het bruinwitte koeienvel ligt uitgespreid tussen de hutten. Vrouwen dragen grote stukken vlees met bot naar de ketel met kokend water. Iedereen lijkt vrolijk, mannen en vrouwen dansen. Eindelijk zal er weer eens vlees zijn, in plaats van rijst met kleine visjes. Op de daken van de hutten springen gieren rond. Ze wachten hun kans af om wat slachtafval te pakken.

Vlak voor de hut van opa zijn mannen druk aan het graven. Vanavond zal opa daar begraven worden.

Maar eerst kunnen alle mensen uit het dorp nog afscheid nemen, wanneer sterke mannen hem langs de huizen zullen dragen.

Daarvoor zijn andere mensen een draagbaar aan het vlechten van bamboebladeren. En de hele dag dreunen de bumbuluns. Holle boomstammen, waarop Omis Garandi woest met stokken slaan. Hierdoor worden de boze geesten verjaagd. Maar zo worden ook allerlei boodschappen doorgegeven. Trommeltaal, die alleen de Omis Garandi kunnen verstaan. En Domingos? Hij hoort het niet, hij voelt alleen het donkere dreunen in zijn buik. Het maakt hem misselijk. Net als het bloed op het koeienvel. En de dronken ronddansende mannen en vrouwen. Een van hen houdt plagend een stuk vlees voor zijn neus. Ze lachen hem uit als hij terugdeinst.

Domingos is daarom het dorp uitgevlucht. Maar zijn grote zus heeft het allemaal gezien. Zij is Domingos achterna gerend. Ze legt haar hand op zijn schouder. Samen lopen ze naar het huis van de zendelingen, aan de rand van het dorp.

Want Domingos’ zus wil ook niet mee doen met het feest. Zij gelooft niet meer in de boze geesten en in de koeienoffers.

Soms laat ze Domingos meekijken in het boek bij de zendelingen. Hij ziet plaatjes van koeien en schapen, met herders net als hij. Maar ook van een man die aan een houten kruis hangt, met bloed uit zijn wonden. Zou Domingos al begrijpen dat het bloed van de Heere Jezus redding geeft, en niet het bloed van de koe?

31