MAGjeZIENenHOREN #2 2018

#2/2019

‘Door kunst wordt het stof van ons dagelijks leven van onze ziel gewist.’

Pablo Picasso

JONG METROPLE ORKEST 2017

2

2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

CATEGORIE

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

3

INTERNATIONAL JAZZ AWARDS 2017

4

2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

VAN DE REDACTIE

Dit mag je zien (en horen) is een bijzonder jaar voor de Keep an Eye Foundation.

Een feestjaar! Al tien jaar lang ondersteunen we jong talent in de wereld van de kunsten. We doen dit met veel plezier en toewijding. Het begon in 2008 met een project om jong jazztalent te ondersteunen en inmiddels maakt de Keep an Eye Foundation vele projecten mogelijk in verschillende kunstdisciplines. Samen met onze partners organiseren we festivals, masterclasses, concerten, modeshows, tentoonstellingen en wedstrijden waar grants tot maar liefst € 10.000 worden toegekend.

In dit tweede nummer van Magjezien (en horen) is er veel aandacht voor jazz. In 2018 zijn de International Jazz Awards voor de tiende keer uitgereikt, én vierden we het eerste lustrum van The Records, waarbij jaarlijks drie bands een volledige gefinancierde cd-productie kunnen winnen. Keep an Eye was benieuwd naar de stand van zaken in de jazzwereld en vroeg John Weijers om een artikel te schrijven over de jazz toen en nu. Dit artikel soleert als een ware jazzimprovisatie door het hele tijdschrift heen.

We laten je ook kennismaken met de vele andere projecten die we in 2017 en in 2018 ondersteunden. Juliette de Swarte interviewde prijswinnaars, professio­ nals en partners. Zo krijg je een blik achter de schermen bij de fashionshow met Marieke Schoenmakers, directeur Koninklijk Academie van Beelden Kunsten. Haar collega Gerrit Uittenbogaard, afdelingshoofd Textiel en Mode, vertelt hoe de modestudenten van de KABK bedrijfskleding voor Keep an Eye ont-

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

wierpen. In een interview met beeldend kunstenaar Tanja Smeets kom je meer te weten over het bijzondere project Spacemakers dat zij begeleidde in onze eigen Galerie Pouloeuff. Om het tienjarig jubileum te vieren geven we geen feestje, maar start de Keep an Eye Foundation met een aantal nieuwe projecten. Een al gestart project is de samenwerking met het Amsterdams Kleinkunst Festival, waarbij zowel de artistieke als de zakelijke aspecten van het vak aan bod komen in de Keep an Eye Masterclasses. AKFdirecteur Daniel van Veen vertelt je meer over de wereld van de kleinkunst.

Nieuwsgierig naar meer creatieve makers?

Blader lekker door Magjezien. Je bent bovendien van harte welkom op een van de shows, festivals, concerten of tentoonstellingen. Volg ons online en via social media. Laat van je zien en horen!

Catherine Clavaux Projectleider Keep an Eye Foundation Redacteur Magjezien

PIETER KUNNEN

FOTO COVER EN HIERNAAST, INTERNATIONAL JAZZ AWARDS: TITIA HANEN; BINNENKANT COVER, JONGE METROPOLE ORKEST 2017: PIETER KUNNEN

2018

keepaneye@spinenweb.nl

5

alles wat je weten wilt als jong talent, boordevol kunst, design, fashion en nog veel meer.

partners Partners Keep an Eye dragen talent op handen 8 8 16 16 17 17 22

Art: Is Shop!

Galerie Pouloeuff Prins Bernhard Cultuurfonds Singer Laren Does Interieurs Museum IJsselstein Dooyewaard Stichting

Uit de kunst: insiders over plekken waar je geweest moet zijn Catherine Clavaux 12

Mylène Hogenhuis-Berghs 21

42 46 54

Menno Tummers 53

63 72

Keep an Eye Foundation

Jazz Department & CvA Booking Agency

Prins Bernhard Cultuurfonds

Nienke van Beers 69 KABK

Marion Slewe 79 Filmacademie

6

5 9 9 13 13 27 28 29 31 37

Van de redactie Dit mag je zien (en horen) Opgepikt door kunstexperts en musea Galerie Pouloeuff, Publieks Award Masterclass on Tour Spacemakers International Jazz Award Awards Summer Jazz workshops The Records 2017 Awards Jong Metropole Masterclasses Amsterdams Kleinkunst Festival Design Talent Grant Young Designer Award Grand Grant Event Fotovakschool KABK Fashionshow Filmacademie Festival

JAAP KROON

uittip

keep an eye

86/87

ETIENNE TORDOIR

PIETER KUNNEN

Event, award, masterclass, workshop; Keep an Eye laat talent volop scoren

Contact Dank Colofon 2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

INHOUD

interview

PIETER KUNNEN

Juliette de Swarte sprak deze kunstkenners met oog voor talent

18 Lennart Heyndels

van How Town, winnaar The Records ’16

26 Mijke Loeven

Directeur Bimhuis en jurylid tijdens de Jazz Award

34 Daniël van Veen

Directeur Amsterdams Kleinkunst Festival

40 Pim van Baarsen

Keep an Eye Design Grant in 2017

50 Hans Rooseboom

Conservator Fotografie Rijksmuseum

60 Marieke Schoenmakers

Directeur Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten (KABK)

Jazz slingert zich overal doorheen. John Wijers improviseert, met tal van gastsolisten.

66 Gerrit Uittenbogaard

LEES ALLES OP PAGINA 14, 24, 32, 48, 58 en 70

82 Tanja Smeets

Afdelingshoofd Bachelor Textiel en Mode, KABK

76 Tom Schipper

Winnaar Keep An Eye Filmscore Award

PIETER KUNNEN

Beeldend kunstenaar, betrokken bij Spacemakers

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

7

(en weer terug)

S PIETER KUNNEN

Galerie Pouloeuff, alle ruimte voor nieuwe meesters

Van verleden naar heden

DEBORAH VAN DEN HERIK

J

ong talent ontdekken is altijd bijzonder. En het kan bij Galerie Pouloeuff. Midden in het eeuwenoude vestingstadje Naarden-Vesting biedt deze eigenwijze galerie sinds 2010 jonge, getalenteerde kunstenaars en designers een podium. Aan het begin van een veelbelovende carrière krijgen ze hier alle ruimte.

ART: IS SHOP! De galerie biedt kunstverzamelaars een mooie kans om nieuw talent te ontdekken en kunstaankopen te doen voor een lage prijs.

Daarnaast hebben we onze artshop (Art: is Shop) waar kunstwer­ ken op klein formaat (50 x 50 cm) en voor een kleine beurs (maxi­ maal € 500) te koop zijn van kunstenaars die eerder in de galerie geëxposeerd hebben.

INE VAN DER HORN

8

BORIS SCHMIDT

De galerie wordt gerund door Ine van der Horn. Zij is altijd op zoek naar nieuw talent en bezoekt als curator veel eindexamententoonstellingen van academies. Ook coacht ze kunstenaars bij het opstarten van hun carrière. Het accent ligt op kunstenaars onder de vijfendertig jaar. Voor deze talenten biedt Galerie Pouloeuff vaak de eerste mogelijkheid om na hun afstuderen werk aan de buitenwereld te tonen. Omdat de galerie geen commercieel doel heeft, kunnen de jonge kunstenaars kosteloos exposeren. Ook betalen zij geen commissie bij verkoop.

inds september 2018 is Deborah van den Herik creatief medewerker projecten bij de Keep an Eye Foundation. Hier deelt zij haar ervaring met de galerie en de stichting.

‘Tijdens mijn studie Kunstgeschiedenis begon ik ruim tweeënhalf jaar geleden bij de Keep an Eye Foundation als galeriemedewerker voor Galerie Pouloeuff. De studie ervoer ik als een tijdreis.

Het is interessant om te ontdekken wat mensen in een bepaalde periode belangrijk of mooi vonden.

Toch leek het me leuk om in de praktijk bezig te zijn met kunst en met kunstenaars te werken. Dat was voor mij totaal iets nieuws. De meeste makers over wie de colleges gingen, waren er niet meer. Het contact met de kunstenaars was voor mij het meest inspirerende deel van mijn werk bij Pouloeuff.

Eindelijk kon ik hun vragen waarom ze het belangrijk vonden om zoiets te maken, waarom ze voor een bepaalde techniek hadden gekozen of hoe ze op een vernieuwend idee waren gekomen. Hun artistieke ‘drijfveren’ dus, om bij de ‘kip en ei’ termen te blijven.’

‘Wat ik tijdens de studie af en toe miste was de maatschappelijke relevantie. Het graven in het verleden kan voor mijn gevoel ver afstaan van het dagelijks leven.

Toegegeven, soms bekroop me de gedachte ‘ik ken nu

al deze kunstvormen, maar hoe ga ik hiermee een bijdrage leveren?’ Bij de Keep an Eye Foundation viel dat op z’n plek. Door hun steun aan jonge talent, niet alleen financieel, maar ook met kennis en connecties, was ik getuige van de ontwikkeling van veel creatieve makers, zowel op professioneel als persoonlijk vlak. Op de academies werden ze opgeleid om concepten te bedenken en technieken te beheersen, maar niet voorbereid op de wereld van geld, competitie en zelfs onbegrip. Als kunstenaar moet je stevig en eigenzinnig in je schoenen staan. Erg leuk om te merken was dat ik hen kon helpen. Ik had geleerd van de fouten van de grote meesters. Andersom ging ik de oude meesters steeds meer relativeren. Die waren overduidelijk talentvol, maar ook zij zijn ooit ergens begonnen. Wat is hun springplank geweest? En hun missers of leermomenten? We zien van hen vaak alleen de meesterwerken. Zo is de cirkel weer rond. Het mooie aan kunst is, dat het iets universeels is.’

‘Nu tweeënhalf jaar verder ben ik alweer een jaar afgestudeerd en ga ik voor Keep an Eye aan de slag. Zo ga ik mijn horizon verbreden.

De stichting doet namelijk naast kunst veel voor andere disciplines. Ik zie ernaar uit om meer te ontdekken.’

2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

GALERIE POULOEUFF

Opgepikt door kunstexperts en musea

B

ij Pouloeuff maak je steeds weer kennis met nieuwe, jonge talenten, die daarna regelmatig door andere gerenommeerde galeries en musea worden opgepikt. Zoals Raquel van Haver, die met haar imposante schilderijen inmiddels exposeert in binnen- en buitenland en meerdere keren is genomineerd voor de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst. Op 5 oktober 2018 heeft de koning de winnaars van de Koninklijke prijs voor vrije schilderkunst van dit jaar bekend gemaakt. Raquel van Haver en Sam Hersbach waren twee van de drie winnaars.

Het Stedelijk Museum toonde in het najaar van 2018 in zes zalen nieuw werk van de jonge Amsterdamse kunstenaar Raquel van Haver. ‘Spirits of the Soil’ is een nieuwe serie monumentale schilderijen speciaal gemaakt voor deze tentoonstelling. Het is Raquel van Havers eerste museale solotentoonstelling in Amsterdam. Het werk is te zien tot en met 7 april 2019. Haar werk

RAQUEL VAN HAVER

bestaat uit kolossaal opgebouwde doeken, reliëfs zwaar van teer en verf, met grote figuren die uit de verf naar voren komen. Van Haver is geïnteresseerd in culturele en etnische achtergronden, identiteit, normen en waarden, overeenkomsten en verschillen tussen de werelddelen. De Latijns-Amerikaanse, Afrikaanse en Caribische culturen uit haar directe omgeving, Amsterdam Zuidoost, komen vaak terug in haar werk.

Een ander voorbeeld is publiekslieveling Mathieu Klomp, die de Pouloeuff Publieks Award won met zijn grote plastic sculpturen.

In zijn werk zoekt hij de span-

ning tussen de werkelijkheid van het alledaagse, vergankelijke en het fysieke enerzijds en de subjectieve wereld van dramatiek en symbolische betekenis anderzijds. Het gesmolten plastic refereert aan marmer, gewaden of kwaststreken, maar is tegelijkertijd een goedkoop alledaags wegwerpproduct. Klomp had in 2017 een solo-expositie in het Centraal Museum Utrecht en exposeerde in de Utrechtse Domtoren, Museum IJsselstein, en had zelfs twee exposities in Rusland. > Werk van Mathieu Klomp op de volgende pagina

PIETER KUNNEN

POULOEUFF PUBLIEKS AWARD

DANIEL VAN DIJCK

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

Bij elke expositie wordt de Pouloeuff Publieks Award uitgereikt, een online verkiezing waarbij exposan­ ten de aanmoedigingsprijs van € 500 kunnen winnen.

De kunstenaars leren om hun achterban te mobilise­ ren en reclame te maken voor hun werk. Onder de publiekstemmers wordt

een dinercheque verloot.

Hou de website in de gaten en stem op jouw favoriete kunstwerk op galerie­ pouloeuff.nl.

Daniel van Dijck was een van de winnaars. Met ‘The Fragility of Things’ zoekt Van Dijck de breekbaarheid op in zijn servies van glas, metaal en porselein. Op

deze manier bevraagt hij hoe wij consumeren, evenals de esthetiek die daarmee gepaard gaat. Op een abstract niveau toont het project de vergankelijkheid van het menselijk bestaan en gebruikt hij de fragiliteit van servies als een metafoor voor de zorg die we daar­ voor moeten dragen.

9

PETER DE RONDE 10

2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

MATHIEU KLOMP Holporum I 2017 MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

11

PIETER KUNNEN

Catherine Clavaux, projectleider Keep an Eye Foundation

UITTIP

CATHERINE CLAVAUX

Zwemmen in kunst

V

Grand bassin, La Piscine met sculpturen

et d’Industrie er gevestigd, met een collectie toegepaste kunst (tekeningen, textiel, keramiek) en schone kunsten (schilderkunst en beeldhouwkunst van de 19e en 20e eeuw).

Het zwembad is in oude stijl gerenoveerd en water heeft een prominente plaats in de centrale expositieruimte. De kunstwerken weerspiegelen er prachtig in het water. De badhokjes zijn omgetoverd tot kleine expositieruimtes. Door het grote succes van het museum is het in 2018 opnieuw verbouwd en uitgebreid. Naast de eigen collectie zijn er met regelmaat exposi-

Musée d’Art et d’Industrie – La Piscine 23 Rue de l’Espérance 59100 Roubaix www.roubaix-lapiscine.com www.villa-cavrois.fr

ties te zien van bekende kunstenaars.

Het museum ligt net buiten de noordFranse stad Lille. Deze stad is zeer aan te beleven voor een korte citytrip, zowel op cultureel als culinair en shopgebied. Daarnaast is een bezoek aan de in de buurt gelegen villa Cavrois ook zeer de moeite waard. Villa Cavrois, een werk van de architect Robert Mallet-Stevens, figuur van de modernistische stroming, werd tussen 1929 en 1932 in Croix ontworpen en gebouwd, als architecturaal manifest, voor Paul Cavrois, textielindustrieel uit het noorden, en zijn gezin.

DANIËL VAN VEEN

an jongs af aan heb ik een grote interesse in kunst. Toen ik klein was, vond ik het al heerlijk om in museumgebouwen rond te dwalen. Ook ben ik gefascineerd door gebouwen die op originele wijze zijn herbestemd.

Een mooi voorbeeld is een prachtig art deco zwembad in Roubaix, dat tot museum is verbouwd. Het verhaal van dit museum begint in 1922, toen het stadsbestuur architect Albert Baert opdracht gaf om het mooiste zwembad van Frankrijk te bouwen. Baert liet zich inspireren door de vorm van een klassieke abdij. Het zwembad vormde het middenschip, met eromheen een restaurant, een grote entreehal, een sauna en een schoonheidssalon. Het gebouw werd in art-decostijl verfraaid met prachtige mozaïeken, glas-in-loodramen en email. In 1932 ging het open.

Het gebouw deed ook dienst als badhuis. Hiervoor waren er rond het zwembad twee verdiepingen met kleine ruimtes gebouwd, voorzien van een bad. Het zwembad is tot 1985 in gebruik geweest, maar moest zijn deuren sluiten omdat het niet meer voldeed aan de hedendaagse veiligheidsvoorschriften. Daarop volgden een renovatie en de verbouwing van het zwembad tot museum. Sinds 2001 is het Musée d’Art

Raoul Heertje leidt een masterclass AKF Deluxe 2018.

12

2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

KEEP AN EYE

n september 2018 zijn we gestart met een nieuwe Pouloeuff masterclass onder de noemer Keep an Eye Spacemakers. Onder leiding van beeldend kunstenaar Tanja Smeets hebben vijf kunstenaars vier weken lang vanuit hun eigen stijl, materiaalgebruik en conceptuele ideeën samengewerkt. De kunstenaars werden gestimuleerd om buiten hun comfortzone te werken om zo hun artistieke praktijk te vernieuwen. Er was veel ruimte voor onderzoek en nieuwe ontwikkelingen. In deze periode was de galerie zowel atelier- als presentatieruimte en zodoende toegankelijk voor bezoekers. De werken die zijn ontstaan uit dit kunstproject, zijn gepresenteerd in de aansluitende expositie.

In 2018 hebben wij Tanja Smeets gevraagd of zij de exposanten wilde begeleiden in dit intensieve traject. Tanja Smeets exposeert wereldwijd in musea van Miami tot Utrecht en op internationale kunstbeurzen. Tevens geeft zij les op de Koninklijke Academie voor

JOYCE TER WEELE

Aan de eerste editie van de Keep an Eye Space­ makers namen de volgende kunstenaars deel: Krisztina Czika, Inge van Heerde, Ruben Jager, Jaap Kamsma, Joyce ter Weele.

PIETER KUNNEN

I

Beeldende Kunsten in Den Haag.

Smeets onderzoekt in haar installaties organische groeiprocessen in publieke ruimtes, musea en galerieën. Installaties die een dialoog aangaan met de ruimte.

Smeets: ‘In mijn beelden laat ik grote structuren groeien langs muren en plafonds, de ruimte in.

Ik verken in mijn werk deze groeiprocessen, zowel in de openbare ruimte als in tentoonstellingen.

Tijdens de opbouw van de installatie verweef ik de structuren steeds verder met de architectonische omgeving, totdat het werk een schijnbaar vanzelfsprekende plek gaat innemen en autonoom door lijkt te groeien.

Hierdoor veroorzaakt het fricties in een vertrouwd beeld van die ruimte, de groei lijkt ongecontroleerd en onbedwingbaar, maar is eigenlijk heel minutieus geregisseerd, om die ervaring te laten ontstaan.

Ik zoek met mijn beelden die spanning tussen de onverwachte aanwezigheid, de autonome groei, de schaal, de dichtheid en de schijnbare fragiliteit van het werk in relatie tot die omgeving.’

PIETER KUNNEN

Spacemakers

Keep an Eye Academy, Masterclass on Tour

B

en jij zo iemand die ‘onder­ nemer­schap’ eigenlijk maar een hoop gedoe vindt? Stort jij je liever helemaal op je studie en je creativiteit? Dat vinden wij helemaal niet vreemd, hoor. Sterker nog, wij gaan daar heel ver in mee. Daarom verzorgt Keep an Eye masterclasses op topniveau, samen met onze partneroplei­ dingen.

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

In 2018 gaan de Keep an Eye Master­classes op tournee, met een steeds wisselende bezetting.

We trappen af met het Amsterdams Kleinkunst Festival onder de titel ‘Keep an Eye Masterclasses Seminar ‘Artist in Business’.

In eerste instantie organiseren we twee masterclasses per jaar, verdeeld over onze partneroplei­ dingen.

13

14

heeft met zijn octet, bestaande uit een internationaal studenten­gezelschap van het Rotterdamse Codarts, meegedaan aan de editie van 2017

De Taiwanese pianist/componist S’yo Fang

Jazz Award een internationale competitie (‘Het Amsterdams conservatorium tegen de rest van de wereld,’ lacht Rob) die studenten van Europese en Noord-Amerikaanse conservatoria een illuster podium biedt.

– The Records’ meer dan vijftien jonge bands in staat gesteld een album op te nemen. Daarnaast is de Keep an Eye

, voorzitter van de Keep an Eye Foundation, kijkt met merkbaar genoegen terug op tien jaar betrokkenheid bij de ontwikkeling van jazztalent in Nederland. ‘Wat het ons heeft gebracht?

Voornamelijk veel voldoening. Persoonlijk vind ik het leuke aan al die muziekprojecten het omgaan met de studenten. Je leert elkaar goed kennen in zo’n proces en dat ervaar ik als heel mooi en positief.’ Gevraagd naar de intrinsieke motivatie om dit te doen antwoordt hij met een glimlach: ‘Ik ben een liefhebber van jazz. We hebben er niet al te diep over nagedacht. We wilden graag iets doen met jong talent en onderwijs. Zo zijn we uitgekomen bij het Conservatorium van Amsterdam, waar Ruud van Dijk, voormalig hoofd van de afdeling pop en jazz, meteen heel enthousiast reageerde.’ Inmiddels heeft het programma ‘Keep an Eye

Rob Bakhuizen

Insiders over de staat van JAZZ in Nederland

vindt altijd

JAZZeen weg Tien jaar geleden

startte de Keep an Eye Foundation met initiatieven om jong jazztalent te ondersteunen. Een mooie aanleiding voor John Weijers om insiders in het Nederlandse jazzlandschap te vragen naar hun ervaringen en bevindingen van het afgelopen decennium. Ook bespreken we actuele ontwikkelingen en toekomstverwachtingen, in een poging om een beeld te krijgen van de ‘staat van de jazz’ in ons land. Conclusie: jazz vindt altijd een weg.

2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

D AR AW

RO

S2

8 01

lees verder op p. 24

Nederland is zo klein dat je wel over de grenzen moet kijken, stelt Fondse. ‘Dat blijf ik ook zeker doen.’ Zelf heeft hij een uitvalsbasis in Brazilië waar zijn samenwerking met zanger/gitarist Lenine hem een Prêmio da Música Brasileira (de Braziliaanse ‘Grammy’) opleverde – in twee categorieën zelfs. Fondse heeft sinds kort ook een aanstelling in Luzern, als compositie­docent.

Wat is de impact van het winnen van de Buma Boy Edgar Prijs 2017?

‘Veel aandacht in de media. Een mooie toer langs allerlei podia. Maar geen garantie dat ik het jaar daarop er weer sta.’

Hoe was dat toen jij nog tot de jonge generatie behoorde?

‘In bepaalde segmenten kon je wel subsidie krijgen, maar ik heb altijd veel eigen initiatieven ontplooid. Op de lange termijn geldt toch dat je je inhoudelijk moet blijven ontwikkelen. En je moet jezelf ook blijven laten zien.

Ook bij tegenslag doorgaan. Blijven volhouden.’

ON

keld, net als de creativiteit. Waardoor mensen zich, naar mijn mening, meer open stellen en beter communiceren. Door dat te ondersteunen, en dan refereer ik ook aan de politiek en aan overheidsfinanciering, kunnen we de toekomst hoopvol tegemoetzien.’

N PK

dat ook private partijen het belang zien van de educatie van jonge mensen. Het empathisch vermogen wordt ontwik-

JA A

Martin is onder de indruk van de flexibele, ondernemende jonge generatie, maar benijdt die niet. ‘Het is moeilijk om redelijk betaalde gigs te krijgen.

Net zo moeilijk als om een betaalbare woning te krijgen. Gelukkig zijn er een aantal fondsen die de jeugd omarmen. Het is heel belangrijk

EI ZZ

uzikaal omnivoor Martin Fondse, jurylid van ‘Keep an Eye - The Records’ en voormalig artistiek directeur van het Nationaal Jeugd Jazz Orkest, geldt als hoeder van jong talent. Zo heeft hij saxofoniste/componiste Kika Sprangers en vocalisten Anna Serierse en Sanne Rambags weten te ‘embedden’ in een aantal van zijn muzikale projecten.

Over zijn eigen carrière: ‘Het bizarre is dat die eigenlijk altijd vrij stabiel is geweest. Ik spreek zelf in dit verband van ‘survival of the fittest’. Je moet meerdere ijzers in het vuur hebben. Ik schrijf, ik organiseer, ik speel. Een jazz mind vereist nu eenmaal flexibiliteit. Dat is nodig om je staande te houden en door te gaan.’

AL TIO NA JA

M

FIN R TE L NA

Toekomst

beginnende bands een volledig gefinancierde cd-productie ter waarde van 10.000 euro winnen. Hoewel Fang niet won, spreekt hij toch van een betekenisvolle ervaring: ‘Het was een mooi platform om mijzelf en mijn composities te presenteren. Ik kreeg complimenten van de jury en het was geweldig om met mijn band in het Bimhuis te spelen.’

Bakhuizen benadrukt blij te zijn met de samenwerking met het Bimhuis, waardoor aanstormend talent kan ervaren hoe het is om op zo’n toonaangevend podium te staan. Fang doet nu een masteropleiding aan het Conservatorium van Amsterdam. ‘Ik wist weinig van Nederland toen ik vanuit Taiwan hier naartoe kwam. Maar het is een heel goede beslissing geweest. I am so lucky! En uiteindelijk heb ik toch een album opgenomen en een platenlabel gevonden.’

van ‘Keep an Eye - The Records’. Daarbij kunnen drie

CATEGORIE 10 JAAR JAZZ

15

PIETER KUNNEN

JIMI KLEINBRUININK

Window of Opportunity

16

JONG METROPOLE 2018

JESSE PASSENIER

Samenwerking Prins Bernhard Cultuurfonds

K

eep an Eye zet zich vol overgave in voor (pas afgestudeerde) studenten. Achter de stichting staat een team van mensen die kunst en cultuur een warm hart toedragen. We staan voor de uitdaging om Keep an Eye voor de lange termijn in stand te houden, onaf-

hankelijk van de mensen achter de schermen.

Daarom zochten we contact met het Prins Bernhard Cultuurfonds, dat enthousiast reageerde.

Zo enthousiast dat er een gezamenlijk project ontstond. Via Jong Metropole kan het Prins Bernhard Cultuurfonds

zich vertrouwd maken met de cultuur van Keep an Eye om de stichting op lange termijn te kunnen voortzetten in de vertrouwde stijl en traditie.

2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

PIETER KUNNEN

Window of Opportunity is een serie presentaties waarin een jonge, getalenteerde beeldend kunstenaar een kunstwerk maakt voor het monumentale raam in de gevel van het nieuwe gebouw van Singer Laren. De serie gaat van start met een werk van kunstenaar Jimi Kleinbruinink (1987). Zijn werk is te zien van 30 oktober 2018 tot 17 maart 2019.

Singer Laren biedt theater-, kunst- en tuinliefhebbers, en iedereen die Singer Laren passeert, de mogelijkheid te genieten van de kunstwerken uit de serie Window of Opportunity. Dit initiatief wordt mogelijk gemaakt door Singer Laren, interieurwinkel DoesZevenendzes, de Keep an Eye Foundation en Galerie Pouloeuff.

NIC LIMPER

Podium voor jong talent in Singer Laren

SAMENWERKING MET PARTNERS

Tentoonstelling in Museum IJsselstein

CORINE VAN KUILENBURG

G

Kiezen voor verwondering DOES Interieurs

‘K

unst ontregelt en verwondert.’ Dat is de reden waarom Henk Smits op het Zevenend 6 samenwerkt met Galerie Pouloeuff.

De voormalige timmerwerkplaats in hartje Laren is nu een atelier en ontmoetingsplek voor interieur en architectuur. Smits gebruikt het karakteristieke pand als een 3D-moodboard, waar je sferen proeft, indrukken opdoet en op andere gedachten komt. Voor hem een onontbeerlijk proces om

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

samen met zijn klanten tot een juiste keuze te komen: eentje die misschien niet direct voor de hand ligt, maar wel staat als een huis.

Smits: ‘Kunst is een enorme aanjager in dat proces, vooral kunst van jong talent dat zelf ook nog volop aan het onderzoeken is.’

alerie Pouloeuff werkt samen met Museum IJsselstein (MIJ) en eens in de twee jaar maakt MIJ een overzichtstentoonstelling met werk van Pouloeuffkunstenaars. Museum IJsselstein vindt het belangrijk om een diversiteit aan kunstdisciplines te laten zien, maar ook een diversiteit aan kunstenaars. En MIJ draagt jong talent een warm hart toe. Kortom, MIJ en Galerie Pouloeuff moesten de handen wel ineen slaan.

Zo kan een breder publiek kennismaken met jong, aanstormend talent. De kunstenaars kunnen ervaring opdoen met het exposeren in een museale context.

Dit is een mooie aanvulling op hun cv. Hou de websites van de galerie en het museum in de gaten. De volgende tentoonstelling met aanstormende talenten staat gepland van 9 maart tot 26 mei 2019.

www.museumijsselstein.nl Museum IJsselstein Walkade 2 3401 DS IJsselstein

Benieuwd? Kom eens langs. www.doeszevenendzes.nl Zevenend 6 1251 RN Laren (NH)

17

records

PIETER KUNNEN

JAZZ

G r LENNART HEYNDELS

o e i p r o c e s

18

2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

LENNART HEYNDELS VAN HOW TOWN, WINNAAR THE RECORDS ’16

Je wint The Records en een jaar later ligt er een album. Hoewel, daar gaat een heel proces aan vooraf. Bassist, zanger en componist Lennart Heyndels van de band How Town, een van de drie winnaars van 2016, vertelt hoe je dat met elkaar doet. En dat inspiratie altijd komt op momenten dat je het ‘t minst verwacht. Zoals tijdens het kijken van een potje voetbal.

Je begint met een leeg blad en uiteindelijk ligt daar een nieuwe cd, maar hoe begin je?

‘Het was heel spannend, we zijn werkelijk van nul begonnen. We hadden niet verwacht dat we zouden winnen en er was nog niet genoeg muziek voor een nieuwe plaat. We zijn aan de slag gegaan met idee­ tjes, we hebben teksten en melodieën geschreven en die hebben we later in concrete vorm gegoten. Zo is de muziek beetje bij beetje ontstaan. De albumtitel ‘I want to watch a tree grow’ verwijst ook naar de organische manier waarop de muziek tot stand is gekomen.’

Componeren jullie de muziek altijd samen?

‘Dit is eigenlijk de eerste plaat waarbij we alle muziek samen hebben gecomponeerd. Het was een verfrissende manier van werken. De muziek is er rijker door geworden.’

Elk nummer is totaal anders, zijn jullie daar bewust mee bezig?

‘Elk nummer vertelt een eigen verhaal. Meestal hebben we een heel duidelijke richting of een bepaald concept voor ogen. De uitdaging is om de nummers daarna tot één geheel te verwerken. De volgorde van het album speelt daarom voor ons altijd een grote

rol. Ook zijn er op deze plaat enkele thema’s die terugkomen. Zoals ‘Scenario I’ en ‘Scenario II’, die op hetzelfde idee zijn gebaseerd: het ritme wordt bepaald door de puls van een pingpongbal, en de tekst die in het ene stuk in het Russisch gezongen wordt, wordt in de tweede versie gezongen in het Frans. Als je goed luistert, hoor je op het einde van ‘Scenario I’ ook de Engelse vertaling op de achtergrond.’

‘Voetballen lijkt op spelen in een band’

Jullie muziek is niet in een hokje te plaatsen. Zou je die toch kunnen omschrijven?

‘Het lijkt soms alsof dit de grootste uitdaging is, een naam plakken op je eigen muziek. Maar bij het componeren zijn we helemaal niet bezig met wat voor muziek we willen maken. We voegen gewoon alle ingrediënten toe die we denken nodig te hebben om tot een coherent, interessant geheel te komen.

Je kunt het waarschijnlijk een mix van jazz, klassiek en pop noemen, maar daarmee doe je afbreuk aan de unieke sound die we met z’n vijven creëren.

Eigenlijk moet je gewoon luisteren en dan denk ik ook dat iedereen er iets anders in kan horen.’

Jullie zijn een Lets-Belgische groep. Worden jullie beïnvloed door de verschillende culturen?

‘Uiteraard zitten die invloeden erin, het is uiteindelijk wie we zijn en waar we vandaan komen. Daarnaast proberen we natuurlijk muziek te maken die over alle grenzen heen gaat, muziek die iets universeels heeft.’

Dit is alweer jullie vierde album. Ging het ontstaansproces anders dan bij de vorige cd’s?

‘Deze cd is heel verschillend vergeleken met onze vorige albums, doordat we samen gecomponeerd hebben. Qua opnames zijn we afgestapt van het idee dat alles moet klinken als een live concert. >

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

19

en vind vooral de tactische kant inspirerend, omdat er zoveel parallellen zijn met spelen in een band. In voetbal of teamsport tout court heeft elke speler zijn functie. Pas als iedereen goed op elkaar inspeelt, wordt het geheel beter dan de som van de delen.

Hetzelfde geldt voor muziek.’

‘Onder druk een cd maken heeft zo zijn voordelen’

PIETER KUNNEN

Is een jaar te kort om een cd te maken?

‘Een jaar is redelijk kort, maar als we twee jaar de tijd hadden gekregen, zou het goed kunnen dat we nu pas begonnen. Tijdsdruk heeft ook zijn voordelen en verplicht je om snel beslissingen te nemen.’

>

We wilden experimenteren met de mogelijkheden van de studio om zo voor elk nummer een eigen wereld te maken. Er is zelfs een nummer dat we in de living van de studio hebben opgenomen, omdat de akoestiek daar perfect paste bij het nummer.’

Inspiratie is altijd iets ongrijpbaars. Wat inspireert je en wanneer komt die inspiratie?

‘Inspiratie is iets heel grappigs. Het komt meestal op momenten waarop je het ’t minst verwacht.

Vaak krijg ik vijf minuten voordat ik de deur uit moet, een lumineus idee. Maar ik heb ook veel impulsen nodig om geïnspireerd te raken en probeer dan ook naar veel verschillende soorten muziek te luisteren. Momenteel ben ik bijvoorbeeld helemaal weg van analoge synthesizers en luister ik veel naar artiesten als Kaitlyn Aurelia Smith en Suzanne Ciani. Ik ben ook een groot voetbalfan

20

Wat viel je mee? Wat ging minder makkelijk?

‘In het begin was er een soort van stress, we hadden geen idee wat deze plaat ging worden. Maar op een bepaald moment moet je er gewoon op vertrouwen dat het in orde komt. Dan komen de dingen vanzelf.

Hoe dichter we bij de opname kwamen, hoe meer ik wist dat we echt iets moois en speciaals aan het maken waren.’

Hoe zorg je ervoor dat zoveel mogelijk mensen jullie muziek ontdekken?

‘Internet speelt uiteraard een grote rol. We verkopen onze albums online via howtownmusic.bandcamp. com. De bedoeling is om tegen de zomer al onze albums ook op Spotify, Tidal en Deezer te zetten.

Verder stond er een aantal concerten gepland in mei en juni 2018 om de nieuwe plaat officieel uit te brengen.’

2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

UITTIP

UITTIP

Conservatorium Hotel Amsterdam

E

en bijzondere plek met een bijzondere historie. In het Conservatorium Hotel in Amsterdam wordt de recente geschiedenis van het gebouw in leven gehouden door jong muzikaal talent.

Oorspronkelijk gebouwd in 1901 als Rijkspostbank, werd het statige gebouw in 1984 betrokken door het toenmalige Sweelinck Conservatorium. In 1998 kwam naast de klassieke afdeling ook het Hilversums Conservatorium met de jazzafdeling erbij en werd het officieel het Conservatorium van Amsterdam. In 2008 groeide het CvA uit het onderkomen aan de Van Baerlestraat en verhuisde naar een nieuw architectonisch pronkstuk op het Oosterdokseiland.

Vandaag de dag zijn er in het prachtig gerenoveerde gebouw – tegenwoordig een luxe vijfsterrenhotel dat alleen al qua architectuur en design de moeite waard is om eens te bezoeken - veel kenmerken terug te vinden uit de tijd dat het Conservatorium van Amsterdam er gehuisvest was. Het meest in het oog springend is natuurlijk de naam. Ook niet te missen is de indrukwekkende kroonluchter bestaande uit violen, meteen bij binnenkomst via de hoofdingang. Bovendien is er muzikaal veel te beleven in het hotel. Zo spelen zowel duo’s van de jazzafdeling als studenten

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

CONSERVATORIUM HOTEL AMSTERDAM

van de klassieke afdeling op zaterdag en zondag in de lobby (voorheen de open binnenplaats van het Conservatorium), waar de akoestiek prachtig is.

Daarnaast organiseert het Conservatorium Hotel in samenwerking met het Conservatorium van Amsterdam de eerste helft van 2019 voor de vierde keer de Expression of Art Award. Een award waar getalenteerde jonge jazzmusici in een reeks concerten in de charmante Symphony Room strijden om een geldprijs ter bevordering van hun muzikale carrière.

Mylène Hogenhuis-Berghs producer Jazz Department & CvA Booking Agency

conservatoriumhotel.com www.conservatoriumvan­amsterdam.nl

21

22

2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

SAMENWERKING MET PARTNERS

Wereld van gekke gedachten Sinds 2014 werkt de galerie samen met de Dooyewaard Stichting, gevestigd in Blaricum.

Het Dooyewaard Stipendium is een Nederlandse kunstprijs voor postacademische talentontwikkeling en is al ruim twintig keer uitgereikt aan een talentvolle jonge kunstenaar. De uitreiking vindt elk jaar plaats, na zorgvuldige selectie, tijdens de eindexamenexpositie Fine Art van de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht. De stipendiumwinnaar ontvangt een werkbeurs en kan een jaar lang gratis wonen en werken in het atelier van de Dooyewaard Stichting.

Aan het eind van het stipendiumjaar wordt het werk geĂŤxposeerd in Galerie Pouloeuff. In 2017 exposeerde Liselot Veenendaal er. Als een gids van een zelfgecreĂŤerde, enigszins krankzinnige gedachtewereld laat Veenendaal in haar schilderijen zien hoe haar geest werkt. Op een humorvolle wijze geeft ze haar gedachten en manier van werken weer, waarbij ze het onderwerp en bovenal zichzelf niet lijkt te sparen. In de zomer van 2018 heeft Galerie

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

Liselot Veenendaal werkt in de Dooyewaard atelierwoning.

Pouloeuff het werk van Sam Hersbach laten zien nadat hij in het atelier van de Dooyewaard Stichting nieuw werk had gemaakt.

Sam Hersbach maakt figuratief-verhalende schilderijen die functioneren als een snapshot.

Ze laten een klein stukje uit een oerwoudachtige omgeving zien, bevolkt door vreemde wezens die in chaos leven.

Linkerpagina: Sam Hersbach Meermalige buitenlichamelijkelichamelijke extensies, met taak-gedrag 40 x 30 cm acrylverf op canvas 2017

23

Hoe belangrijk is het buitenland?

‘Voor BRUUT! is het buitenland heel belangrijk. We bestaan negen jaar en hebben al veel landen gezien. Nederland is klein, het aantal jazzpodia neemt af. We kennen ‘het rondje’ en daar kun je niet ieder jaar

Hogenhuis is bekend als voorman van BRUUT! en maakt deel uit van KRUPA & The Genes, een ensemble met topmusici als Stefan Kruger, Joost Patočka, Anton Goudsmit en Jasper Blom. Ze speelden een showcase op Injazz. ‘In Nederland kent men ons, maar in het buitenland niet. Dan is dit een goede manier om kennis te maken met internationale programmeurs.’

effect gehad.’

Dat was een goeie incentive om een plaat te maken met mijn eigen composities. Misschien was dat zonder N die prijs later ook wel gebeurd, maar dit was de perfecte aanNE UN K ER leiding.

Mijn vrouw zei: ‘Zo, en nu ga je het doen ook!’ In decemT PI E ber komt alweer mijn derde trioalbum uit, dus het heeft zeker

wonnen we toen de award.

allemaal zelf te doen. Initiatieven als Keep an Eye kunnen een springplank zijn, waardoor je wordt gelanceerd in het echte werk.’ Hogenhuis won in 2013 de Keep an Eye Jazz Award. ‘Dat kwam op een cruciaal moment in mijn carrière. Ik speelde redelijk veel en schreef ook, ik wist alleen nog niet waarvoor. Ik heb voor de competitie een trio gevormd en tegen alle verwachtingen in, vooral die van mijzelf,

Maarten Hogenhuis onderschrijft het belang van support, ‘want het is heel moeilijk om het

vervolg van p. 15

vindt altijd ls de jazz een niche is binnen de muziekgenres, dan is de jazzfluit een niche-instrument binnen de niche. Bandleider/componist Jeroen Pek lacht: ‘Ik heb wel eens van een programmeur teruggekregen: ‘We hebben dit jaar al fluit’. Dan denk ik: je hebt toch ook vaker saxofoon?’

A

Niche SU

M

M

ER

Z JA

Z

17 20

Heb je tips voor conservatoriumstudenten?

‘Ga zo vroeg mogelijk aan de slag met het vinden van je eigen stem. Begin met eigen nummers schrijven. Probeer met zoveel mogelijk mensen te spelen, dat verrijkt je als mens én als muzikant. Wacht niet tot je van school afkomt, maar pak nu je kansen op de muzikale arbeidsmarkt.

Je kunt niet bij de telefoon gaan zitten wachten.’

terecht. Interessant aan spelen in het buitenland is dat je weer eens ervaart hoe publiek reageert dat jou niet kent. De muziek van BRUUT! is redelijk toegankelijk, dus er wordt veel gedanst.’

‘Een concept dat per toeval is ontstaan,’ noemt Hogenhuis BRUUT! ‘We waren geboekt voor een feest in De Melkweg. We dachten dat we in een bovenzaaltje achtergrondmuziek gingen spelen, maar bleken per abuis op het hoofdpodium te staan. Daar doe je geen ‘Fly Me To The Moon’ en andere standards. Dus toen hebben we in wilde paniek repertoire bijeengezocht waarop mensen konden dansen. Voor het shockeffect besloten we in pak te gaan, zodat mensen zouden denken: ‘Oh, daar heb je weer zo’n jazzgroepje’. We hebben de zaal plat gespeeld en dat is wat we nog steeds doen.’

JAZZeen weg

24

2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

P

IE T

K ER

UN

NE

N

Die route volgt Pek zelf ook. Het album Big Eyebrow van zijn multinationale jazzrockkwartet Pitch Plot 4 is de live-registratie van een toer langs concertzalen in Nederland, Frankrijk en Spanje. Hierna volgden speelbeurten in Luxemburg, Zwitserland en aan de Amerikaanse oostkust. In totaal zo’n dertig concerten waarvan twintig buiten Nederland, telt Pek. Er zijn niet veel bands met Nederlands bloed die in New York City en omgeving een week spelen, zie je hem denken. ‘Voor het Amerikaanse deel van de toer

‘Ik houd mijn studenten op Artez Arnhem voor: wat we hier doen is een zoektocht naar je stem. Dat is wel bijzonder in Nederland, coachend onderwijs. Ik denk dat we ons daarin positief onderscheiden.

We coachen ook op ondernemerschap. Je moet een kosmopolitische blik hebben en verbinding zoeken in het buitenland. Zoeken naar ‘common ground’ en een podium voor jezelf creëren.’

Pek wijst naar Frankrijk, al twintig jaar zijn tweede speelveld. ‘Cultuur heeft daar een andere functie. Er is veel meer aandacht en waardering voor makers. In het Franse systeem is de grondgedachte: ‘Je moet de kunstenaar niet lastigvallen met triviale zaken.’ De kunstenaar heeft daar bijna een status aparte. Hier in Nederland is dat anders en is ook het verheffen des volks in verval geraakt. En daar komt bij: het medialandschap gaat ook niet over kunst. Ik wil niet verbitterd overkomen, maar maak mij wel zorgen.’

Pek is in 1992 afgestudeerd, dik 25 jaar geleden. ‘Joh, dat is wel even schrikken. Ik zou bijna de auto aan de kant van de weg zetten.’ Zijn eerste plaat maakte hij met subsidie van de SJIN, de toenmalige stichting Jazz in Nederland. ‘Dat was in een tijd waarin veel mogelijk was, denk ook aan de BKR (Beeldende Kunstenaars Regeling). Je hoort mij niet zeggen dat dit zaligmakend was, maar ik heb wel het idee dat dergelijke voorzieningen podia stimuleerden om riskanter te programmeren. Ik begrijp de keuzes die nu worden gemaakt overigens heel goed. Maar de culturele sector wordt door de politiek tegenwoordig bijna gecriminaliseerd als bedreigend voor de rollator of de ouderenzorg.’

EFA

N

lees verder op p. 32

nieuwe manieren om aandacht te trekken.’

aten we die vraag voorleggen aan Ikaros van Duppen, genre­ manager jazz & contemporary music bij BumaCultuur. Hij is vanuit die rol ook betrokken bij Injazz en jazzahead. ‘Goede vraag,’ reageert Ikaros.

‘Injazz is een plek waar business gedaan wordt. Elke boeking gaat gepaard met een aantal contactmomenten, dus dat succes is moeilijk door ons te claimen. Uit de evaluatie blijkt dat er tijdens Injazz sprake is van concrete boekingen en ook latente interesse van boekers en programmeurs in bepaalde artiesten. We horen van buitenlandse bezoekers dat de Nederlandse jazz voor sommigen een beetje een blind spot is en dat ze het leuk vinden om op Injazz artiesten te ontdekken. Sanne Huijbregts is daarvan een voorbeeld.’

‘Jazzahead is een lastiger verhaal als je vraagt: wat levert het op? We hebben op eigen initiatief een showcase georganiseerd, maar daar krijgen we niet meer de ruimte voor. Alle speellocaties in de hotels zijn door de organisatie geblokt. We hebben een aantal jaren een lunchbijeenkomst gedaan. Nu organiseren we op zaterdag een ontbijt op onze stand en daar kan iedereen gasten voor uitnodigen. Het is elke keer zoeken naar

L

Promotie

Pek sluit af met een ander pijnpunt. ‘Ik heb de indruk dat onze naam in het buitenland niet meer zo wijdverbreid is. De befaamde Hollandse School, met Han Bennink en Misha Mengelberg, raakt in de vergetelheid. Dat is een punt van zorg. Als ik kijk naar activiteiten om internationalisering te ondersteunen, zoals Injazz en de Nederlandse stand op jazzahead bijvoorbeeld, dan stel ik me de vraag: Wat is het effect en het wisselgeld? Wat levert het op, en voor wie? Hebben we met dit systeem een dwarsdoorsnede van de vaderlandse jazz te pakken, wordt er recht gedaan aan diversiteit?

En wie bepaalt dat eigenlijk?’

mensen die hun nek durven uitsteken.’

LU hadden we dan ook bij het Fonds Podiumkunsten CA SS EN een aanvraag ingediend voor reiskostenvergoeding. , LU ME N Die werd niet gehonoreerd omdat we niet voor 100% aan de LIN EA S gestelde criteria voldeden. Als je het hebt over ondernemerschap en je wilt dat stimuleren, wees dan niet zo rigide en steun

ST

10 JAAR JAZZ

25

JAZZ

‘Maak de cirkel Hoe ziet jouw dag als directeur eruit? Ben je nog wel met muziek bezig?

‘Mijn werk gaat altijd over muziek. En naast muziek gaat het om het publiek. Wat wil het en waarom vraagt het? Als musicus ben je natuurlijk ook met je publiek bezig, maar dat werkt toch anders. Als directeur denk je na over de maatschappelijke positie van kunst en het beleid dat je daarop kunt voeren. Dat is ontzettend interessant.’

Moet je als kunstenaar wel bezig zijn met je publiek?

Je kunt ook denken: mensen komen wel als het werk goed is.

‘Dat zie ik anders. Het is belangrijk om op allerlei manieren een verbinding te maken met het publiek. Juist het publiek is waar je het voor doet, dat geeft je vleugels. Op dat podium ga je met ze in gesprek, je neemt ze mee in jouw verhaal waardoor ze hopelijk verlicht de zaal verlaten. Je kunt dus niet zonder de mensen om je heen. Het gaat om de energie die je geeft en terugkrijgt. En je kunt de energie van het publiek meenemen in je spel. Dan is de cirkel rond en dat is de mooiste ervaring die er is. Je bezoekers doen veel moeite om naar je te kunnen luisteren.

Ze hebben een kaartje gekocht, een avond vrij genomen, misschien wel oppas geregeld en zijn speciaal voor jou naar het concert gekomen. Dat hebben ze er allemaal voor over.’

HIE

26

LKE

GR

TEN OO

DO

RS

T

Je hebt vroeger zelf veel opgetreden. Ging je dat gemakkelijk af, de connectie met het publiek maken?

‘Ik weet natuurlijk dat het best eng is als je nog jong bent. Als ik vroeger het podium opkwam, voelde het soms alsof ik de laatste was die tijdens

2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

INTERVIEW MIJKE LOEVEN, DIRECTEUR BIMHUIS EN JURYLID TIJDENS DE JAZZAWARD

Keep An Eye International Jazz Award De Keep an Eye Foundation heeft iets met jazz. In 2009 namen we samen met het Conservatorium van Amsterdam het initiatief tot de Keep an Eye Jazz Award, een competitie onder aanstormend jazztalent van het Conservatorium van Amsterdam. De Jazz Award kreeg snel een internationaal karakter.

rond’ PIETER KUNNEN

In 2018 vierden wij ons tienjarige jubileum en een bijzondere tiende editie van de International Jazz Award. Wij zijn trots op de vele hoogstaande concerten die de afgelopen jaren gegeven zijn, waarin internationale toptalenten hebben gestreden om de prijzen. Het is niet alleen een prijs die gewonnen kan worden, maar vooral een onvergetelijke ervaring! Een kans om met internationale studiegenoten samen te spelen, workshops te volgen en vrienden te maken voor het leven. Om dit jubileum te vieren heeft Keep an Eye samen met het Conservatorium van Amsterdam een speciale jubileum-cd uitgebracht met een selectie van de meest bijzondere bands van de afgelopen tien jaar.

De Keep an Eye International Jazz Award is voor het publiek een prachtige kans om jazzmuzikanten te horen die op het punt staan door te groeien tot toonaangevende namen in de jazz. Komt er met elke jonge generatie nieuwe jazzmuzikanten ook een generatie jazzliefhebbers bij?

‘Jazeker. Elke generatie musici brengt nieuw publiek. Nieuw publiek bereiken blijft overigens een uitdaging: jazz is nu hip, dat kan straks ook weer tijdelijk anders zijn. En jongeren bereiken is voor de hele cultuursector een uitdaging. Dat doe je vooral door te programmeren wat jongeren interessant vinden.’

Jazz is wel altijd met de tijd meegegaan…

‘Jazz is een mentaliteit. En het heeft altijd muziek omarmd die op dat moment aan de hand is. En dat is nog makkelijker in deze tijd met het internet. Wil je weten hoe muziek uit India in elkaar steekt, dan zoek je het even op. Ik kom nog uit de tijd van de cassettebandjes. Ik wist niet wat ik meemaakte als ik muziek uit Afrika hoorde.’ >

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

TITIA HAHNE

een verjaardagsfeestje binnenstapte. Best ongemakkelijk. Dat gevoel verdwijnt als je eenmaal op het podium staat. En hoe vaker je optreedt, hoe beter het gaat. Het helpt als je je sterk voelt in de muziek die je maakt, en als je met vrienden op het podium staat.’

WINNAARS 2017 1e prijs: The New School Improvisation Ensemble 2e prijs: Casares Brothers Trio Beste CvA-solist: Kimon Karoutzos Best non-CvA-solist: Joel Ross Best Coltrane-arrangement: Teis Semey Group Aanmoedigingsprijs: Hardvoesh Thoralfson Trio WINNAARS 2018 1e prijs: Thibault Gomez Quintet, Conservatoire de Paris 2e prijs: Tommaso Perazzo Trio, Conservatorium van Amsterdam Beste CvA-solist: Tommaso Perazzo Best non-CvA-solist: Immanuel Wilkins Beste Strayhornarrangement: Thibault Gomez Quintet Aanmoedigingsprijs: Jelly Roll Morton Ensemble

INTERNATIONAL JAZZ AWARDS 2017

ELK JAAR krijgt de winnaar van het festival de Award en een bijbehorende geldprijs uitgereikt. Daarnaast worden er cd-opnames, workshops en een plaats op de belangrijkste podia in Amsterdam verzorgd. Meer informatie? www.ahk.nl/conservatorium/festivalsconcoursen/keep-an-eye-jazz-award 27

Keep an Eye Summer Jazz Workshop Elk jaar wordt reikhalzend uitgekeken naar de Summer Jazz Workshop. Deze jaarlijkse workshop, die het Conservatorium van Amsterdam samen met de Manhattan School of Music organiseert, is bedoeld voor jonge, talentvolle musici van over de hele wereld. Door de hoge kosten moest de organisatie een eigen bijdrage vragen en werd maar een klein deel van de studenten bereikt. Dankzij onze sponsoring is er sinds 2009 voor een aantal deelnemers een beurs beschikbaar. Zij krijgen een week lang lessen en workshops en de kans om met internationale leeftijdsgenoten samen te spelen en een netwerk op te bouwen. Aan het eind van de week wordt er een bigbandconcert gegeven onder de bezielende leiding van Justin DiCioccio, een bevlogen dirigent en docent. Hou de website in de gaten voor de precieze datum van dit swingende concert, dat jaarlijks eind juni plaatsvindt.

>

Over elke generatie is wel iets te zeggen. Is er iets typerends aan deze jonge jazzmusici?

‘Ik vind deze jonge generatie intelligent, ze kunnen goed reflecteren op wat ze doen. Het niveau is heel hoog. Natuurlijk, het kunstenaarschap bestaat uit vele aspecten. Er zijn altijd talenten die je cadeau hebt gekregen en er zullen altijd dingen zijn waar je aan moet werken. Als muzikant moet je wel een bijzondere ziel hebben.’

De Keep an Eye International Jazz Award is voor studenten en alumni van internationale conservatoria het moment om eigen muziek en band te presenteren in het Bimhuis. Deze jonge musici staan, misschien wel voor het eerst, op hét jazzpodium van Nederland. Op wat voor plek staan ze?

‘Een van de beste jazzpodia in de wereld, met een geweldig publiek en een enorme historie.

Een plek ook waar je risico’s kunt nemen. De plek waar jazz entertainment is, maar vooral een kunstvorm.’

Je bent van huis uit jazzmuzikant, met drie cd’s op je naam. Je hebt zelfs op North Sea Jazz gespeeld.

Mis je het spelen niet?

‘Ja, ik mis het wel, maar het vergt aandacht en tijd.’

Wat kun je jonge muzikanten aanraden?

‘Maak muziek die je zelf bent. En maak dan een verbinding met het publiek op een manier die je past. Het gaat erom dat mensen geraakt worden.

Uiteindelijk gaat het om goede kunst.’

28

STEFAN LUCASSEN, LUMEN LINEAS

Elk jaar zitten er bekende mensen uit de jazzwereld in de jury. Dit jaar ben jij een van de leden. Waar let je op als jurylid?

‘In de eerste plaats ben ik gewoon publiek: wat gebeurt er met mij in de zaal? Verder ga ik letten op samenspel: of de band een organisch geheel vormt, de spanningsboog, de dynamiek, de composities. En als een band de zaal omver weet te blazen, is dat natuurlijk fijn.’

SUMMER JAZZ 2017

2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

The Records 2017 Voor jonge jazzmuzikanten met een eigen band, maar nog geen cd heeft de Keep an Eye Foundation The Records in het leven geroepen. Met The Records maken drie jonge jazzbands kans op een volledige gefinancierde cd-productie. Tijdens deze jaarlijkse awardshow strijden talentvolle jazzbands, alumni van Nederlandse conservatoria, om drie volledig gefinancierde cd-producties. Met deze prijzen, elk ter waarde van € 10.000, kunnen de bands direct de studio in. The Records biedt een jonge generatie (jazz)muzikanten de kans om hun muziek te produceren en hun naam te vestigen in de muziekwereld. Muzikanten ontvangen naast de volledig verzorgde cd-productie professionele coaching bij het in de markt zetten van hun muziek.

In totaal schreven 33 bands van vijf conservatoria zich in voor deze competitie. De winnaars van The Records 2017 kwamen in de finale uit de bus na een dag van competitie in het Bimhuis, Amsterdam. We zien uit naar de cd’s die op stapel staan.

CATEGORIE

WINNAARS 2017 Spoken + 2: Sanne Huijbregts, Stephanie Francke, Wietse Voermans, Ruben Verbruggen, Matthias van den Brande, Friso van Wijck Molino: Oliver Emmitt, Axel Schappert, Alistair Payne, Linus Kleinlosen, Matthias Ingiberg Sigurdsson, George Hadow Larchey Zore Quartet: Charley Rose, Matis Cudars, Wilfried Wilde, Tancréde D. Kummer

PIETER KUNNEN

WINNAARS THE RECORDS 2017

De felbegeerde awards wachten geduldig.

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

29

JAZZ NIC LIMPER

JONG METROPOLE 30

‘Het is niet gemakkelijk om als drummer de wateren te bedwingen’

TIM HENNEKES

Vince Mendoza, chef-dirigent van Jong Metropole, over Tim Hennekes, winnaar Keep an Eye Outstanding Talent Award 2018.

‘Het is niet gemakkelijk om als drum­ mer de wateren te bedwingen van een symfonisch orkest dat jazz speelt. Ik was blij om te zien dat Tim er vol voor ging en zijn verantwoordelijkheid nam, zich de muziek eigen maakte met autori­ teit en daarmee de musici wist mee te nemen. Daarnaast wist hij ook buiten de repetities een goede sfeer te creëren, heel belangrijk voor zo’n groep musici om elkaar te inspireren.’

GRACHTENFESTIVAL 2018

2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

CATEGORIE

Jong Metropole is een unieke

samenwerking tussen het Nationaal Jeugd Orkest (NJO), het Nationaal Jeugd Jazz Orkest (NJJO) en het Metropole Orkest. In Jong Metropole komt het beste van verschillende muziekwerelden samen: het excellente spel uit de klassieke strijkerstraditie met swing, improvisatie en timing vanuit de jazztraditie. Het initiatief is mogelijk gemaakt dankzij een jaarlijkse bijdrage van de Keep an Eye Foundation en het Prins Bernhard Cultuurfonds.

Bij dit initiatief horen ook twee Awards: de Rogier van Otterloo Award en de Keep an Eye Outstanding Talent Award.

De Rogier van Otterloo Award is een stimuleringsprijs van € 5.000 voor de meest talentvolle jonge componist, arrangeur, dirigent of orkestleider. De winnaar wordt uitgenodigd een compositie te schrijven voor Jong Metropole in de geest van Van Otterloo en mag de rest van het geldbedrag besteden aan zijn ontwikkeling als musicus.

De Keep an Eye Outstanding Talent Award ter waarde van € 2.500 wordt toegekend aan de musicus die zich het meest onderscheidt als verbinder binnen de groep en is bedoeld voor verdere muzikale ontwikkeling. In 2017 is de Rogier van Otterloo Award uitgereikt aan Jesse Passenier. Tijdens de concerten van 2018 werd zijn stuk ‘Certo’ gespeeld door Jong Metropole.

WINNAARS ROGIER VAN OTTERLOO AWARD 2017 Jesse Passenier 2018 Tijn Wybenga (rechts) KEEP AN EYE OUT­ STANDING TALENT AWARD 2017 Esin Yardimli Alves Perreira (links) 2018 Tim Hennekes

PIETER KUNNEN

Jong Metropole bestaat uit verschillende onderdelen: een tournee met vier of vijf concerten, masterclasses en twee Awards. Tijdens de Jong Metropole Tour werken de musici (60 deelnemers) in volledige Metropole-Orkestbezetting aan vernieuwende producties en ontstaan er kruisbestuivingen van diverse muziekgenres. Daarnaast biedt Jong Metropole deelnemers de mogelijkheid om masterclasses en workshops te volgen. Jong Metropole vormt een unieke aanvulling op het huidige onderwijs en het aanbod van talentontwikkelingsprojecten.

Awards

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

31

ls Head Programming van het Bimhuis is de context waarin Frank opereert ook internationaal. Het Bimhuis geldt over de hele wereld als een vooraanstaande plaats voor jazz en alles en iedereen die daarbinnen de grenzen opzoekt en verlegt. Hoe vindt hij dat het gaat met de jazz in Nederland?

‘Goe-oe-oe-oed!’ antwoordt hij. ‘Er zijn veel festivals in Nederland die goed worden bezocht en waar ruimte is voor internationale acts.’

Avan Berkel

Vernieuwing

De rol van BumaCultuur in het landschap is facilitair, geeft Van Duppen aan. Met het accent op promotie-initiatieven voor het collectief. Het sponsoren van de Buma Boy Edgar Prijs past in die rol. Het is een moment in het jaar, zegt Van Duppen, dat de nodige media-aandacht genereert en de Nederlandse jazz in de spotlights zet, in binnen- en buitenland. ‘In onze rol zijn we feitelijk geen marktpartij. Maar hoe meer er gespeeld wordt, ook in het buitenland, hoe meer inkomsten wij voor de artiesten kunnen genereren uit copyrightafdrachten. Waar mogelijk proberen we vanuit Injazz aan te jagen en in samenwerking met andere instanties een weg te vinden als er een kans is of sprake van latente interesse. Wat ik merk, is dat samenwerking zoeken met buitenlandse musici onze Nederlandse musici helpt om in het buitenland aan het spelen te komen.’

den. ‘Er zijn minder middelen, ook in het buitenland. Het is een gegeven dat grotere bezettingen minder toeren. Maar voor kleinere en ook meer avontuurlijke bezettingen is er zeker perspectief, ook zonder support.

Denk aan Kapok, Tin Men & The Telephone, en Hermine Deurloo. Het is ook hoe je je eigen carrière vormgeeft.’

Van Duppen stelt dat de competitie internationaal harder is gewor-

vervolg van p. 25

vindt altijd P

ER IE T

KU

NN

EN

‘We hebben in Nederland een historie van innovatie, maar als we vrijer of meer experimenteel programmeren, zie ik toch minder bezoekers dan bij een mainstream bigband. Ik geloof dat de jongere generatie meer op zoek is naar mooie melodieën en harmonie dan naar experimentele muziek. Gelukkig hebben we hier uitzonderlijk goede conservatoria,’ zegt Van Berkel, ‘met veel buitenlandse studenten,

En hoe gaat het met de Nederlandse jazz? Frank 17 toont zich iets bedachtzamer: 20 DS R ‘Ik wil niet klagen over geld, maar A AW Z er is in Nederland de laatste jaren stevig Z JA AL bezuinigd en dat werkt door. Terwijl je voor N IO AT N 10.000 euro een mooi project kunt maken dat ook R TE IN E over de grenzen podia en publiek bereikt.

Ik zie op fesAL FIN tivals in het buitenland weinig Nederlandse jazz. Misschien dat het ontbreekt aan vernieuwing. Een band als Tin Men & The Telephone is écht vernieuwend en veel buitenlandse programmeurs zijn op zoek naar innovatie. Reinier Baas en Ben van Gelder hebben ook enige zeggingskracht over de grenzen. Daarna is er even niets. Toch is er veel talent, zoals Sanne Rambags en Kika Sprangers.’

JAZZeen weg

32

2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

PK

RO

ON

mersfoort Jazz is een festival dat ruimhartig een podium biedt aan wat artistiek directeur Alexander Beets ‘the next generation of jazz’ noemt. ‘We willen de nieuwe generatie zichtbaar maken. Daarom geven wij bijvoorbeeld een jonge, nieuwe band als Coal Harbour op de zaterdag een toppodium op ons grootste plein.’ Lef en dadendrang kan Beets niet ontzegd worden in zijn ambitie om van Amersfoort Jazz het mooiste non-entree festival van Nederland te maken. Zo heeft hij in 2017 het Sena Performers International Jazz Laureate Festival geïnitieerd waar de festivalbezoeker kennis kan

A

Next Generation

Is er in het Bimhuis voldoende plek voor het Nederlandse aanbod?

‘Dat is een goede vraag. We willen het heel graag. Tegelijk ligt de lat hoog omdat we nu eenmaal een vooraanstaand podium zijn in Nederland en in de rest van de wereld. Musici die in die periferie bewegen, hebben met een bepaalde concurrentie te maken en moeten dus potentieel hebben om voldoende publiek te trekken – en dat is in ons geval meer dan 150 bezoekers.

Maar ik vind dat we hierin een belangrijke functie hebben en ik wil dus zeker die kans bieden. Als podia moeten we blijvend onze verantwoordelijkheid nemen om ook Nederlands talent te presenteren.’

JA A

F

8 01

wat bijdraagt aan interessante nieuwe samenwerkingen en hoge AR kwaliteit.’ Hij noemt Sun-Mi Hong, een AW Z Z A Zuid-Koreaanse slagwerker/componist die J L NA met haar kwintet de Dutch Jazz Competition 2018 IO T NA ER op haar naam schreef en daarom in 2019 de Young VIP T IN LE A Tour mag doen.

IN

2 DS

FIN

E AL

IN

TE

R

TIO NA

NA

LJ

lees verder op p. 48

18 20 ON DS R RO A PK A AW JA Z AZ

De noodzaak is dus groot om vol aan de bak te gaan en veel verschillende dingen te doen.’

Behalve festivaldirecteur, bandleider, bestuurslid bij rechtenorganisatie NORMA en de Kunstenbond en docent Muzikaal ondernemerschap aan de Rock Academy is Beets producent van de succesvolle theatershows Round Midnight en Swinging Harlem. Ook daarin biedt hij de nieuwe generatie een plaats op het podium naast gelouterde jazzprofessionals. Hij ziet het als een deel van de vervolgopleiding, na het conservatorium, in de praktijk: ‘Dan leren ze wat het is om te spelen met zo’n orkest en in het theaterformat. Je kunt na je studie wel in het Jazz Orchestra of the Concertgebouw willen spelen, maar die kans is klein, want er is weinig doorstroming.

De jongere garde – dit jaar namens Nederland met Kika Sprangers en haar Large Ensemble op voordracht van het Grachtenfestival - presenteert zich en passant aan een internationaal gezelschap van festivalorganisatoren.

Beets incorporeert altijd conferenties, ‘round tables’ en andere netwerkmomenten in zijn festival. Het draagt bij aan het beoogde profiel van Amersfoort Jazz. Met een tevreden glimlach: ‘Ik krijg steeds meer signalen dat we worden gezien als dé plek waar je de toekomstige generatie jazzmuzikanten ziet optreden.’

maken met de ‘next generation’ uit het buitenland. ‘Overal in de wereld worden concoursen en competities georganiseerd. Wij hebben bedacht dat die een winnaar, jonger dan 30 jaar, kunnen voordragen en dan bieden we die tijdens Amersfoort Jazz een speelplek.’

10 JAAR JAZZ

33

JAAP REEDIJK

34

Herman Finkers

‘De leukste grappen zijn de grappen die niet zijn bedacht.

Maar bedenk die maar eens.’

KLEINKUNST DANIËL VAN VEEN

2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

INTERVIEW DANIËL VAN VEEN, DIRECTEUR AMSTERDAMS KLEINKUNST FESTIVAL

Kleinkunst, grote spanning

Kan iedereen zich inschrijven voor de AKF Sonneveldprijs, ook als je geen opleiding op het gebied van kleinkunst hebt?

‘Het is een open inschrijving, dus iedereen die een carrière op het podium ambieert kan zich aanmelden. In de eerste selectieronde gaan vijftig mensen meteen het podium van Bellevue op.

Die krijgen tien minuten om te spelen. Van hen gaan er vijftien naar de tweede ronde, waar ze twintig minuten krijgen. Voor veel mensen is zo’n verdubbeling van tijd al een hele opgave, die vertellen hun verhaal gewoon langzamer. Negen gaan door naar de volgende ronde waar ze een halfuur spelen.

Daaruit worden er zes geselecteerd die meedoen aan de masterclasses en alvast een plek krijgen in de halve finale van de AKF Sonneveldprijs.’

Op weg naar die halve finale werken ze aan hun artistieke ontwikkeling tijdens de masterclasses. Maar kleinkunstenaar, dat ben je of dat ben je niet, toch? Of kun je het leren?

‘Ja, dat ben je. Maar er valt veel te leren. De masterclasses maken de stap tussen onderwijs en het professionele werkveld gemakkelijker. Kleinkunstenaars zijn door de masterclasses ook beter voorbereid op de halve en hele finale. En ze ontdekken hoe ze zich beter kunnen onderscheiden. Uiteindelijk hopen we zo een nieuwe generatie cabaretiers te kweken die over tien, twintig jaar een groot publiek bereikt.’

Wat kunnen ze tijdens zo’n masterclass opsteken?

‘Dat kunnen zaken zijn waar je alsmaar tegenaan loopt. Zo was er iemand die altijd stilstond op het podium. Uit een soort onzekerheid en omdat ze niet wist wat ze anders kon doen. Waarop Wimie Wilhelm, een van de mentoren, voorstelde om eens een stukje te gaan lopen. Dat zag er niet uit. Dat staan klopte, het paste bij haar. Maar pas toen ze dat inzag, werd het echt een keuze. Vanaf dat moment stond ze veel steviger op het toneel.’

De deelnemers krijgen ook elk een regisseur toegewezen. Waar kan die bij helpen?

‘Een voorbeeld: Lonneke Dort trad op met korte sketches. Haar verhaal ging alle kanten op, er zat geen lijn in. De regisseur maakte toen voor haar een kader. Letterlijk. Een wit vierkant van tape op het podium. Verder nog een aantal kleine aanpassingen. Paste de volgorde wat aan. Toen viel het allemaal op z’n plek. Eigenlijk alleen door een paar simpele regiemiddelen toe te passen. In 2017 won Lonneke de AKF Sonneveldprijs.’

Betekent het dat je als kleinkunstenaar, net als in elk vak, bepaalde vaardigheden moet leren om een goede show neer te zetten of werkt het zo niet?

‘Als iemand opkomt, zie je meteen of het goedkomt.

Hoe sta je op dat toneel, je stemgebruik, het tempo (als je onzeker wordt, ga je twee keer zo snel praten), echt contact maken met je publiek. Dat kun je allemaal leren. Herman van Veen, een van de mentoren tijdens de masterclasses, leert bijvoorbeeld hoe je een lied geloofwaardig zingt. En hoe je zorgt dat mensen de hele avond op het puntje van hun stoel blijven zitten.’ >

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

35

Blijf na afloop hangen en klets met de barvrouw en je publiek

>

Goeie, hoe doe je dat?

‘Herman zei eens: mensen moeten de hele avond denken dat je een geheim hebt. Of je dat nu hebt of niet.’

Maar dat creatieve proces, het maken van die show, is dat niet voor iedereen anders?

‘Uiteindelijk moet iedereen voor zichzelf de passende omstandigheden creëren. Herman van Veen vertelde dat hij in Carré vaak op een vaste plek staat, onder een boog. Toen hij van de lichtman eens ergens anders moest gaan staan, voelde hij direct dat hij het contact met het publiek kwijt was.

Ook het voortraject is voor iedereen anders. Lebbis moet tijdens het oefenen hardop praten, alsof hij voor een zaal staat. Anderen sluiten zich juist in alle stilte op. Niemand kan je dus vertellen hoe je het moet doen. Het maakt ook niet uit hoe je er komt, áls je er maar komt. Daarbij helpt een coach in het proces naar die halve finale.’

En dan sta je, als je het goed doet, avond na avond op het toneel een verhaal te vertellen alsof het net gebeurde. Een flinke opgave.

‘Het kan zijn dat je een scène hebt geschreven die twee keer heel leuk is en daarna lacht niemand meer. Het effect is weg en je begrijpt niet hoe dat kan. Maar je moet het nog wel zeventig keer spelen.

Vaak komt dat doordat het de eerste twee keer nog vers is. Daarna vergeet je ‘in het nu’ te zijn. Je verhaal voelt meer als een herhaling. De kunst is om het verhaal elke keer weer als een nieuw verhaal te vertellen. Daarvoor moet je je elke keer helemaal opladen. Ook als je verkouden bent, of je je niet helemaal goed voelt.’

36

WENDE SNIJDERS

Wordt het dan nooit gemakkelijker, ook niet als je al jaren avond na avond op dat podium staat?

‘Herman van Veen is voor elk optreden weer zenuwachtig. Het is natuurlijk ook een rare situatie: één persoon tegenover een hele zaal die daar stipt om half negen klaar zit om vermaakt te worden. Ze hebben een kaartje en willen ontroerd raken, lachen en achteraf kunnen zeggen dat het geweldig was. De verwachtingen zijn torenhoog en dan moet het nog beginnen. Maar die spanning heb je ook nodig, zonder wordt het niks. En dan maakt het niet uit of je net begint of dertig jaar bezig bent, je moet er steeds weer doorheen.’

Kun je snel zien of iemand talent heeft?

‘Tijdens de selectierondes spelen de deelnemers steeds langer. Blijft iemand een halfuur boeien?

Stefano Keizers, winnaar van het Amsterdams Kleinkunst Festival in 2016, was echt een ruwe parel. In de eerste ronde was het doodstil. Bij de tweede ronde lag iedereen dubbel. Bij de derde dacht iedereen: wat is dit?! Hij was heel ontregelend en bleef fascineren. Maar je kon al wel zien:

2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

KLEINKUNST CATEGORIE

WENDE SNIJDERS EN BENJAMIN HERMAN

die kan zich nog op heel veel manieren ontwik­ kelen.’

Is er een recept om ‘het te maken’?

‘Je moet heel graag willen, talent hebben om iets over te kunnen brengen, maar simpelweg ook gewoon heel grappig zijn.’

Het tweede deel van de serie masterclasses gaat over alle zakelijke aspecten van het vak. Ben je cabaretier, moet je leren hoe je de boekhouding doet!

‘Zakelijk: auteursrecht, muziek streamen, crowdfunding: allemaal onderwerpen die nauwelijks in opleidingen worden besproken. Dat ondernemerschap zit er bij veel kleinkunstenaars niet in. Maar je bent wel zelfstandig ondernemer. Want stel, je gaat een cd maken, hoe verdien je daarmee? Wat zijn je rechten bij streamen? Is het goed voor je pr als je op Spotify te vinden bent? Hoe stuur je je impresariaat aan? Wat is een goede foto? Hoe schrijf je een persbericht? Hoe presenteer je je op social media? Toen ik het programma vertelde aan Herman van Veen vroeg hij of hij mocht aanschuiven.’ >

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

FOTO’S: JAAP REEDIJK

Boost voor kleinkunst

Vanaf 2018 werkt de Keep an Eye Foundation samen met het Amsterdams Kleinkunst Festival in een nieuwe serie masterclasses voor jong, aanstormend talent, gekoppeld aan het concours om de AKF Sonneveldprijs.

V

an januari tot en met april 2019 werken de deelnemers aan het concours, op weg naar de halve finale, aan hun artistieke ontwikkeling. Tijdens deze intensieve masterclassserie stimuleren Keep an Eye en het AKF de ontwikkeling van kleinkunsttalent op zowel artistiek als zakelijk vlak. De masterclasses zijn ingedeeld in de programmalijnen Artistieke ontwikkeling en Ondernemen. >>

>

37

>>

De artistieke master­classes zijn gericht op de inhoudelijke ontwikkeling van jonge kleinkunsttalenten.

Ondernemen behandelt de zakelijke aspecten van het vak. Onder meer Wimie Wilhelm, Herman van Veen en Raoul Heertje verzorgden de masterclasses. In het najaar van 2018 kwamen de zakelijke aspecten van het vak aan bod.

>

Moet je dat als kunstenaar allemaal wel willen?

Moet je je niet focussen op de kunst?

‘Als je begint, heb je geen budget, dus moet je het wel zelf doen. Als je op een bepaald moment werk kunt uitbesteden, is het goed om zelf te weten hoe bepaalde dingen werken. Dan kun je mensen daarin ook goed aansturen. Yentl en de Boer doen hun eigen zaken en pr, maar de focus blijft natuurlijk op het schrijven en uitvoeren hun liedjes.’

FOTO’S: JAAP REEDIJK

Heb je een tip voor beginnende kleinkunstenaars?

‘Blijf nog even na afloop van je show. Praat met iedereen, met de barvrouw, met je publiek.

Een voorstelling duurt anderhalf uur. Maar je bent de hele dag bezig, vaak wel tien tot

38

twaalf uur. De eerste helft is voor soundchecken en repeteren, dan de show en de derde helft is zoveel mogelijk mensen spreken zodat je weet hoe mensen het ervaren hebben.’

Wat zijn de valkuilen? Voor jonge of gevestigde kleinkunstenaars?

‘Je droom kan groter zijn dan de werkelijkheid.

Als je te grote stappen neemt, kun je in een valkuil lopen. Ik heb zelf ook gespeeld en zag mezelf al in Carré staan. Dus deed ik mensen na. Ik ging niet uit van mijn eigen kracht, maar van ambitie. Ook moet je niet denken: dat doe ik wel even. Je moet altijd willen aanpassen, altijd naar jezelf kijken hoe het beter kan. Als je langer bezig bent, is het lastig om artistiek te blijven vernieuwen. De bakker wordt niet opeens slager, maar kan wel kritisch naar de winkel blijven kijken. En blijf vooral eigenwijs! We bieden de workshops aan, maar misschien heb je er niks aan. Of wil je het op je eigen manier blijven doen. Je hoeft niet alles aan te nemen. Zoals Herman van Veen zei: ‘Ik moet er niet aan denken om een masterclass van een Russische danser te krijgen waar ik tegen opkijk. Dan ga ik alles doen wat hij zegt’.’

2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

CATEGORIE AKF Deluxe 2018: Keep an Eye Master­c lasses: Herman van Veen

Herman van Veen, al ruim veertig jaar op het podium, gaf een masterclass voor de zes halvefinalisten van de AKF Sonneveldprijs.

Van Veen ging aan het werk met hun eigen materiaal. Aansluitend was er ruimte voor het publiek om vragen te stellen.

Keep an Eye Masterclasses: Seminar ‘Artist in Business’

AKF Deluxe 2018: Keep an Eye Masterclasses: Raoul Heertje

Keep an Eye Masterclasses: Seminar ‘Artist in Business’

Onder toeziend oog van Raoul Heertje kondigden de presentatoren van het AKF, Nina de la Croix, Yvonne van den Eerenbeemt, Soraya de Bakker en Sophie de Hart, verschillende acts aan en af.

Raoul Heertje gaf toelichting welke facetten er spelen bij het presenteren, wat de valkuilen zijn en hoe verder te gaan als er onverwachte dingen gebeuren. Een kijkje in de keuken van het vak van presentator.

Het Amsterdams Kleinkunst Festival organiseert in samenwerking met het Conservatorium van Amsterdam, de Keep an Eye Foundation en het Prins Bernhard Cultuurfonds de eerste editie van het seminar ‘Artist in Business’. Een dag vol zakelijke workshops voor beginnende cabaretiers, kleinkunstenaars, theatermakers en muzikanten.

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

‘Artist in Business’ wordt geopend door Wende Snijders en Benjamin Herman, die in gesprek gaan over de zakelijke aspecten van het vak. Wat hadden zij willen leren toen zij zelf nog studeerden? Wat hebben zij op zakelijk vlak zelf moeten uitvinden voordat ze gekomen zijn waar ze nu zijn? Co de Kloet interviewt deze twee grootheden uit het theater en de muziek, waarna de deelnemers, beginnende cabaretiers, theatermakers, muzikanten, alumni en studenten, workshops kunnen volgen.

‘Als de wereld begrijpelijk was, zou er geen kunst bestaan.’ Albert Camus

Met de samenwerking tussen de Keep an Eye Foundation en het Amsterdams Kleinkunst Festival wordt het bestaande masterclass-programma geïntensiveerd en krijgt de kwaliteit van de deelnemers aan het concours een boost. De samenwerking versterkt de ontwikkeling van de kleinkunst in Nederland en is een belangrijke impuls voor de kleinkunst­sector als geheel.

Bovendien versterkt het AKF hiermee de schakel tussen de kunstvakopleidingen en de beroepspraktijk.

39

FOTO’S: SUPER LOCAL

Ontwerp

DESIGN 40

‘Als je een heel ziekenhuis met jouw producten ziet, denk je: we hebben toch iets goeds gedaan.’

Care collection voor een ziekenhuis in Malawi. ‘Als de mensen daar weten hoe het gemaakt wordt, weten ze ook hoe ze het kunnen repareren.’

2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

KEEP AN EYE DESIGN GRANT

op lokale kracht Toen hij de Keep an Eye Design Grant in 2017 won, kon Pim van Baarsen zijn baan opzeggen en zijn ontwerpbureau Super Local weer oppakken. Hun werk is letterlijk grensoverschrijdend.

Super Local was je begonnen omdat je ontevreden was over je werk.

‘Het idee voor Super Local ontstond uit frustratie.

Ik zat samen met Luc van Hoeckel op de Academy en we merkten dat we als designstudenten vooral nieuwe ‘problemen’ aan het creëren waren om die vervolgens met design op te lossen. Meer tafels, meer lampen, meer stoelen. Nog meer spullen waarvan er al zoveel zijn en waarvan we eigenlijk niet nog meer nodig hebben.

In Nederland kunnen we ons allemaal design veroorloven. De Leen Bakkers en Ikea’s meegerekend.

Maar in andere delen van de wereld is design voor slechts een klein groepje beschikbaar, zo’n 10%.

Wij designers richten ons met z’n allen dus op dat piepkleine taartpuntje. Terwijl die andere 90% ook behoefte heeft aan slimme oplossingen. Toen zijn we op onderzoek uit gegaan: hoe kunnen we die grote groep bereiken?’

Jullie maken producten voor plekken in de wereld waar die het hardst nodig zijn. Van ziekenhuisapparatuur tot speeltoestellen.

‘Voor een stage in Malawi kregen we opdracht om een collectie speeltuinartikelen te ontwerpen.

Malawi heeft een groeiende middenklasse. Er komen steeds meer scholen en restaurants en daar

LUC VAN HOECKEL EN PIM VAN BAARSEN

>

‘Ons doel is dat de lokale makers zelf hun boontjes kunnen doppen.’

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

41

KEEP AN EYE DESIGN TALENT GRANT 2017

Keep an Eye Talent Grant 2017

horen natuurlijk speeltuinen bij. Maar Malawi is volledig ingesloten door andere landen en heeft weinig eigen industrie, dus alles moet geïmporteerd worden. Dat is heel duur en tegelijk is het met de kwaliteit treurig gesteld. Lokaal gemaakte toestellen vallen uit elkaar of zijn niet gebruiksvriendelijk. Een glijbaan met een bijna haakse hoek bijvoorbeeld. We zoeken altijd lokaal naar oplossingen. Welke beschikbare materialen zijn er in de omgeving? Oude auto-onderdelen bleken overal voorhanden te zijn. En ze zijn bovendien oersterk.

Dus zijn de speeltoestellen daar bijna helemaal van gemaakt.’

Hoe zorg je ervoor dat alles doorloopt als jullie weer naar huis gaan?

‘We proberen onszelf uiteindelijk ‘misbaar’ te maken zodat de lokale inwoners zelf hun boontjes kunnen doppen. We hebben de ambachtsmensen daar vanaf het begin betrokken bij het maakproces.

Daardoor waren ze extra gedreven en enthousiast.

Om te voorkomen dat alles stil zou komen te liggen zodra we vertrokken, hebben we alle technische tekeningen en productiemallen overgedragen.

Sindsdien hebben ze vele opdrachten gekregen.’

42

Hoe vinden jullie nieuwe projecten?

‘Vaak gaat dat heel natuurlijk. De ene opdracht leidt tot een volgende. Zo waren we in Nepal, Kathmandu voor een project en viel het ons op dat er overal afval lag. Waar, in onze ogen, veel bruikbaar materiaal tussen zat. We zijn toen ons eerste project op eigen initiatief gestart: Holy Crap. De mensen daar konden punten verdienen met afval scheiden. Daarmee kregen ze beltegoed, producten of kortingen bij winkels. Het bleek wel moeilijk om dingen voor elkaar te krijgen zonder duidelijke opdrachtgever die je wegwijs kan maken en je bij de juiste personen kan introduceren. De afvalverwerker wilde vooral geld verdienen. Wij wilden laten zien dat je kunt recyclen én tegelijk geld kunt verdienen. Het was een heel ambitieus plan, maar wel gebaseerd op de mogelijkheden die we in dat land zagen. Toen er in diezelfde tijd een aardbeving was, hadden ze uiteraard andere prioriteiten.’

2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

Zijn er in Nederland problemen die jullie zouden willen oplossen?

‘We hebben geprobeerd voet aan de grond te krijgen in Nederland, maar het is vaak heel moeilijk om door de bureaucratie en wetgeving heen te breken.

Gek genoeg staat Malawi ook als bureaucratisch bekend, maar daar ging het toch makkelijker.’

Iets heel anders: jullie hebben ook ziekenhuisapparatuur ontworpen.

‘Tijdens een project werden we gevraagd ziekenhuisapparatuur te ontwerpen. Denk aan bedden, maar ook chirurgische tafels of een infuusstandaard. Voor ziekenhuisartikelen moet de kwaliteit natuurlijk echt goed zijn. In veel ziekenhuizen staat apparatuur uit de jaren zestig, die niet meer werkt.

Of nieuwere apparatuur die niet meer werkt. De grotere ziekenhuizen krijgen vaak donaties uit landen als Amerika. Dat is op zich positief, maar vaak is die apparatuur te complex. Zoals een bed met een accu, zodat het in verschillende standen kan worden gezet. Dat is natuurlijk handig, maar als zo’n bed kapot gaat, zijn er geen reserveonderdelen.

Of de accu is opeens weg omdat iemand nog een accu voor zijn brommer nodig had. Vaak worden de producten ook nog eens in China en India gemaakt en zijn ze van erbarmelijke kwaliteit. Dus zie je achter elk ziekenhuis een soort kerkhof van apparatuur ontstaan.’

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

FOTO’S: ANGELINE SWINKELS EN PIETER KUNNEN

CATEGORIE

Design Academy Eindhoven Graduation Show 2017

Hoe weten jullie waar het meeste behoefte aan is?

‘Je begint met onderzoeken. Je moet er echt zijn om te weten wat er nodig is. Ik geloof niet dat je als ontwerper van achter je bureautje iets kunt bedenken voor een crisissituatie. En zelfs als je veel vragen stelt, kom je niet alles te weten. Want als iets voor mensen vanzelfsprekend is, zullen ze het niet snel benoemen. Zo waren bijvoorbeeld veel bedden omgebogen. Dat komt doordat hele families erop gaan zitten waardoor het frame doorzakt. De bedden zijn nu gemaakt van extra dikke metalen kokers.’ >

43

FOTO’S: ANGELINE SWINKELS

KEEP AN EYE DESIGN TALENT GRANT 2017

>

Het zijn hele degelijke producten geworden. Dankzij jullie worden de apparaten nu lokaal gemaakt en zijn ze van stevige kwaliteit.

‘We zijn in overleg gegaan met de experts van het ziekenhuis en hebben gevraagd wat het hardst nodig was. Zoals een infuusstandaard, moet die in hoogte verstelbaar zijn? Ja, dat is wel belangrijk.

Moet hij ook verrijdbaar zijn? Soms wel, soms niet.

Maar een ziekenhuisbed hoeft niet in vele standen te kunnen. Als de rug omhoog kan, is dat al mooi mee genomen. Sommige mensen zeggen: het lijkt wel jaren ’70-meubilair. Dat klopt wel. Hoe simpeler, hoe beter. Want dan gaat het minder snel kapot.’

‘Dankzij de Keep an Eye Grant durfde ik mijn baan op te zeggen.’

Keep an Eye Young Designer Award

De producten worden ook allemaal in Malawi gemaakt, niet in China.

‘Als het lokaal gemaakt wordt, levert het werkgelegenheid op en stimuleert het de economie. En als de mensen daar weten hoe het gemaakt wordt, weten ze ook hoe ze het kunnen repareren. Het coole is dat onze partner Sakaramenta zoveel vertrouwen in de producten heeft dat ze zelfs garantie geven. Dat is vrij uitzonderlijk in Malawi. Het betekende ook dat ze aantal producten hebben teruggekregen, maar dat is juist leerzaam.’

44

Op een gegeven moment hebben jullie een baan genomen om de huur te betalen. Hoe combineren jullie Super Local nu met die baan?

‘Ik heb dankzij de Keep an Eye Grant het vertrouwen gekregen om mijn baan op te zeggen. Ik had echt een leuke job, ging fluitend naar m’n werk, maar was echt blij om weer door te gaan met Super Local. Sinds februari ben ik weer fulltime met Super Local bezig. Met meerdere projecten. Binnenkort ga ik naar Rwanda. We gaan in opdracht werken van een groot bedrijf, met lokale ambachtsmensen en technieken. Het wordt een groot project, dus als het goed gaat ben ik daar zeker een jaar mee bezig.’

2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

CATEGORIE

Design Academy Eindhoven Graduation Show 2017

Is ontwerpen toch problemen oplossen?

‘De mensen in die landen kunnen veel. Op zo’n werkplaats kunnen ze bijvoorbeeld goed lassen, maar komen ze niet op het idee om een bed op een bepaalde manier te maken. Door kennis en kunde uit te wisselen komen we tot oplossingen. Tegelijk zijn de mensen vindingrijk en creatief omdat er minder mogelijkheden zijn. Door slimmigheidjes krijgen ze met het minimale dingen voor elkaar. In Nederland zijn de mogelijkheden om producten te maken eindeloos. Zo veel dat ik er bijna van dichtsla.’

Super Local ontwierp speeltoestellen in Malawi

Op welk project ben je het meest trots?

‘De ziekenhuisapparatuur in Malawi. Met minimale middelen hebben we een hele collectie ontworpen.

En het loopt echt. Zo was er net een order voor een kinderafdeling van het Queen Elizabeth ziekenhuis, dat gesponsord wordt door Madonna. Als je een heel ziekenhuis met jouw producten ziet denk je: we hebben toch iets goeds gedaan.’

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

45

FOTO’S: OSCAR VINCK

KEEP AN EYE YOUNG DESIGNER AWARD 2018

‘Manon van Hoeckel laat in haar social-designprojecten op volstrekt natuurlijke wijze de veranderkracht van kunst en design zien.’

I

n 2018 is de Keep an Eye Foundation een nieuwe samenwerking aangegaan met de Dutch Design Foundation. Deze stichting organiseert elk jaar de Dutch Design Week en reikt de Dutch Design Awards uit. Aan de Young Designers van de Dutch Design Awards is dit jaar voor het eerst een geldbedrag van € 10.000 per winnaar beschikbaar gesteld voor hun professionele ontwikkeling. Dit initiatief is tot stand gekomen door de samenwerking met Keep an Eye. De prijzen werden tijdens de feestelijke Dutch Design Award Night uitgereikt aan Lisa Konno, Olivier van Herpt en Manon van Hoeckel.

Keep an Eye en de Dutch Design Foundation geloven dat financiële ruggensteun het verschil

46

kan maken aan het begin van de carrière. Tijdens de Dutch Design Awards Night kondigden zij met plezier hun nieuwe, meerjarige samenwerking aan.

Martijn Paulen, directeur van Dutch Design Foundation: ‘We grijpen elke kans om talent te ondersteunen met beide handen aan. De samenwerking met Keep an Eye is heel bijzonder. Onze commissie kiest de winnaars met uiterste zorg en aandacht. Dat we ze serieus op weg kunnen helpen dankzij Keep an Eye maakt echt het verschil.’

2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

LAILA COHEN

‘Lisa Konno weet met de Nobu-collectie knap twee culturen te vermengen zonder dat het clichématig wordt.’

‘Olivier van Herpt ontwierp een machine waarmee hij vormen print die vele malen groter, complexer en verfijnder zijn dan voorheen mogelijk was.’

Young Designer Award

De Young Designer Award is een stimuleringsprijs voor jong talent dat maximaal vijf jaar geleden is afgestudeerd.

Bij de beoordeling wordt gekeken naar de kwaliteit van het gehele portfolio.

OLIVIER VAN HERPT

Winnaars 2018

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

De drie winnaars van de Young Designer Award gebruiken hun ontwerpkracht om een industrie en de samenleving tot reflectie uit te dagen. Ieder op hun eigen manier weten de jonge ontwerpers verschillende werelden bij elkaar te brengen. Onderzoekend, eigenzinnig en bevlogen lukte het deze talenten om in korte tijd een veelbelovend oeuvre te realiseren.

47

UN

NE

N

Onderdeel van het Young VIP-pakket was een aantal coachingsessies. Van Bavel sprak met Susanna von Canon (management Eric Vloeimans) en Mike Bindraban (Good Music Company,

RK

Wie in de Nederlandse jazz van de muziek wil kunnen leven, moet óf over kameleoncompetenties beschikken óf op persoonlijke titel zalen uitverkopen. Van Bavel is zijn weg aan het zoeken. Hij geeft les, studeert, repeteert en treedt op. De agenda fluctueert, de ene week staan er drie optredens, de andere week geen, maar dit kan per dag veranderen. Waar het Sebastiaan vooral om gaat: ‘Je probeert je voor jezelf waar te maken en dingen te doen die diep in jou resoneren.’ De Young VIP Tour heeft hem het nodige gebracht. ‘Allereerst de ervaring dat je met je eigen groep in twee maanden tijd een groot aantal concerten geeft op plekken waar de omstandigheden zo goed als ideaal zijn. Dat is leerzaam in het kader van je muzikale ontwikkeling.

Daarnaast spreek je programmeurs.

Ook ben ik geïnterviewd door het NRC en in Vrije geluiden FO geweest. Dat heeft wel een TO ’S: PI E zekere impact.’

TE

achter de vleugel in Swinging Harlem. Voor een ‘jonge gast’ is Van Bavel zeer gelauwerd. Al in 2008 won hij het Prinses Christina Concours in de categorie Jazz, en in 2011 nog eens in de categorie Klassiek.

Zijn albumdebuut As The Journey Begins werd in 2014 bekroond met een Edison. Dit resulteerde in een optreden met het Metropole Orkest tijdens het Edison Gala en een optreden op North Sea Jazz in 2015. Dit jaar deed Van Bavel de Young VIP Tour.

Sebastiaan van Bavel behoort tot de next generation en zit

vervolg van p. 33

vindt altijd NG

M

‘Wat goed is, komt snel’ lijkt van toepassing op Kika Sprangers.

Ze markeerde in 2017 haar conservatoriumeindexamen niet als afscheid, maar als debuutconcert. Met eigen werk, uitgevoerd door een groot ensemble. Er kwam een EP, ze werd uitverkoren voor de Young VIP Tour 2018, waardoor ze volop in de publiciteit kwam, stond prompt op North Sea Jazz en kreeg een ‘feature’ op het Amerikaanse online platform Allaboutjazz.

Topjaar

Is de Young Vip Tour een springplank naar het buitenland?

‘Ik hoop op Zuid-Korea. Er lopen wat lijntjes hier en daar in het Verenigd Koninkrijk. Ik ben nieuw materiaal aan het schrijven. Ondertussen leef ik modaal, mijn uitgavenpatroon is bescheiden. De liefde voor de kunst staat voorop. Ik zou niet beter weten dan dit.’

JO

Ik probeer met een bepaalde intentie te spelen en een staat van zijn over te brengen. Maar om artistiek te groeien, heb 7 01 T2 S je ook speelervaringen KE OR E nodig, en een zekere bekendOL OP R heid.

Dat is een soort cirkel.’

ET

‘Het begint natuurlijk met muzikale kwaliteit en waarde.

boekingskantoor voor veel buitenlandse artiesten).

JAZZeen weg

48

2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

Ook voor Hermine Deurloo was 2018 een topjaar. Haar plaat Living Here was album van de week op ABC Jazz Australia, ze trad op met het Metropole Orkest in het Concertgebouw en later in een uitverkochte kleine zaal van datzelfde Concertgebouw met Mike Boddé in een Tribute to Toots-programma. Met haar eigen kwartet had ze showcases op jazzahead! én op Injazz, een unieke dubbelslag.

bij mijn eigen projecten. Daarin zoek ik de verdieping, op zo’n manier dat ik hoop dat dit bij het publiek tot een herkenbare associatie leidt.’

Kika heeft plannen voor een nieuwe plaat en heeft een aanvraag ingediend voor financiële support. ‘Lukt het niet, dan ga ik het toch doen, alleen wordt het wél lastiger. Maar ik voel de urgentie om te maken wat ik wil maken.’

de kracht van veelzijdigheid laten zien en verdieping niet verliezen. De prioriteit ligt uiteindelijk

‘De uitdaging is om jezelf aan de ene kant inhoudelijk te ontwikkelen en projecten te doen die interessant zijn voor de podia en aan de andere kant gewoon je eigen bedrijfje te runnen. Ik vind veel dingen leuk en wil me ook veelzijdig ontwikkelen en me op verschillende vlakken inzetten. Dat is ook een kwestie van ondernemen, en dat moet je wel liggen. Dat leer je niet echt op het conservatorium. Het voelt als een belangrijke balans:

examen. ‘Je weet natuurlijk nooit of het dan lukt. Het is ook een kwestie van op het juiste moment ergens zijn met de juiste kwalitatieve inhoud.’

Ze lacht: ‘En het is ook gewoon hard werken, hoor. Maar ineens waren daar al die mogelijkheden, want Young VIP, dat is toch een titel. Plots sta je op al die grote podia. Wat bijzonder is, want de kans in Nederland is relatief klein. Er is zoveel aanbod.’ Als ze om zich heen kijkt naar oudstudiegenoten, stelt ze tevreden vast: ‘Uiteindelijk komt iedereen toch wel op zijn of haar pootjes terecht. De een als orkestlid, de ander als sessiemuzikant of als sideman. De genres zijn ook niet zo strikt, het is niet alleen maar bebop of free. Dat loopt een soort van door elkaar.’

Sprangers vertelt dat ze tijdens haar studie al bewust lijntjes had uitgegooid naar projecten voor na haar eind­

NI

CL

IM

PER

lees verder op p. 58

gaven de Nederlandse jazz een duidelijk gezicht, zegt Deurloo. ‘Dat was de tijdgeest: die maatschappelijke, culturele beweging van de jaren ’60 en ’70. Opstandige musici, dat kon toen. De Instant Composers Pool was het Nederlandse antwoord op vergelijkbare ontwikkelingen in het buitenland. Denk aan een Carla Bley.’ Ze vindt het leuk dat ze de uitlopers van dat tijdperk bewust heeft meegemaakt en er ook deel van heeft uitgemaakt, min of meer vers van de conservatoriumbanken. Ze lacht: ‘Iets als Young VIPS kenden we toen niet. De subsidiemogelijkheden waren wel ruimer, denk ik, maar die kwamen ook met voorwaarden voor eigen inkomsten. Daaraan is bij mijn weten door het Kollektief altijd ruimschoots voldaan.’

Willem Breuker, Misha Mengelberg en Han Bennink

‘Ik ben redelijk open-minded van het conservatorium gekomen. Het was toen echt de tijd van de bebop, maar ik ben al snel ook andere dingen gaan doen. Een theaterproductie bijvoorbeeld. En dat leidde weer tot het Willem Breuker Kollektief. Van het een komt vaak het ander. De les is misschien dat je je carrière niet zomaar kunt uitstippelen. Het is vaak ook trial & error. Je staat niet als individu in de jazz. Je zoekt en vindt steeds samenwerking met anderen. Ik vind dat boeiend.’

Voorafgaand aan je showcase op jazzahead! zei je lachend: ‘Ik ben waarschijnlijk een van de oudsten hier’. En je bent pas vijftig. Je hebt een lange weg afgelegd sinds het conservatorium en het Willem Breuker Kollektief. Wat zijn de grote lessen?

Deurloo was ook regelmatig op tv, bij Jinek, Podium Witteman en DWDD. Ook kreeg ze de Bernie Bray Harmonica Player of the Year Award 2018 uitgereikt. Die werd eerder gewonnen door Stevie Wonder (2016) en Toots Thielemans (2011).

10 JAAR JAZZ

49

J

ij ziet op een goede dag misschien wel duizend foto’s voorbij komen. Ontdek je nog wel eens iets nieuws?

‘Jazeker. In het Rijksmuseum proberen we de fotografiegeschiedenis zo compleet mogelijk in kaart te brengen. Zelfs als je flink doorwerkt, is dat een enorme klus. Foto’s worden pas sinds de jaren ’50 verzameld. Van alles wat gefotografeerd is, is maar een klein deel gepubliceerd. We zijn dus eigenlijk nog steeds bezig met een inhaalslag. Maar dat is ook het leuke: geregeld vinden we een doos of een lade waar we van opkijken. Veel van dat werk is van onbekende en anonieme fotografen.

Want uiteindelijk is het niet de naam, maar het beeld dat telt.’

VINCENT MENTZEL

FOTOGRAFIE

Hij wist al snel dat hij zelf niet het talent had om fotograaf te worden. Een ander talent had hij wel: uit duizenden foto’s die éne eruit pikken. Hans Rooseboom presenteerde de Grand Grant Evening van de Fotovakschool, waar de Keep an Eye Fotovakschool Award 2017 werd uitgereikt. ’Een fotograaf moet een sterke drang hebben om een verhaal te vertellen.’

50

HANS ROOSEBOOM

2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

Volle overtuiging in beeld Noem eens zo’n ontdekking.

‘Vivian Maier, de fotograferende nanny die pas na haar dood werd ontdekt als een van de grote straatfotografen van de vorige eeuw.

Decennia maakte ze foto’s tijdens haar wandelingen door New York, alleen of met haar oppaskinderen, en opeens wordt die collectie ontdekt. Zo wordt de fotogeschiedenis voortdurend herschreven, bijvoorbeeld omdat er nog steeds onbekend werk opduikt. In de schilderkunst is dat zeldzaam.’

Wanneer is een foto goed genoeg voor het Rijksmuseum?

‘Een paar weken geleden was ik bij Paris Photo: een grote beurs voor iedereen die geïnteresseerd is in fotografie. Maar er is ook een alternatief circuit met nog eens 50.000 foto’s.

Het aanbod is immens. Uiteindelijk moet je hele scherpe keuzes maken: past het in de collectie? Vertelt de foto een stukje geschiedenis? Hoe is de kwaliteit? Een krasje en een deukje kan voorkomen, maar een foto mag niet te veel beschadigd zijn. Als je zo kijkt, zijn veel foto’s het nét niet, dan valt er veel af.’

Maar wat maakt een goede foto?

‘Tja, wat is goede muziek? Wat is een goed boek? Geef iemand een stapel foto’s en iedereen pakt er iets anders uit. Welke onderwerpen interesseren je? Of is het een goed onderwerp, maar saai gefotografeerd, dan is het toch eigenlijk geen goede foto. Wie wil gaan

verzamelen, geef ik vooral het advies veel te zien. Zodat je ontdekt wat zoal is gedaan en wat bij je past. Je moet leren het verschil te ‘ruiken’ tussen een goede foto en eentje die het nét niet is.’

Heb je het zelf wel eens geprobeerd, fotograferen?

‘Ik ben van jongs af aan geïnteresseerd in fotografie, maar wist dat ik zelf geen talent had om fotograaf te worden. Iedereen kan een foto maken. Maar er is een groot verschil tussen een aardige foto en een goede foto. Wie het probeert, ontdekt snel hoe lastig het is.’

‘Uiteindelijk is het niet de naam, maar het beeld dat telt.’

INTERVIEW HANS ROOSEBOOM, CONSERVATOR FOTOGRAFIE RIJKSMUSEUM

Dus als je er geen oog voor hebt, kun je het ook niet ontwikkelen?

‘Nee, je moet er wel echt talent voor hebben.

Je merkt snel of je het in de vingers hebt. Dat talent kun je verder ontwikkelen. Je moet snel zijn, overzicht hebben over de compositie, het is echt een ambacht.’ >

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

51

FOTOGRAFIE

>

Viel je iets op aan de nieuwe lichting fotografen van de Fotovakschool in 2017?

‘Veel van hen werken in de traditie van de documentairefotografie. Waarbij ze een onderwerp langere tijd volgen. Niet een plaatje schieten en dan weer weg. Deze fotografen willen een verhaal vertellen, een punt maken. Dat doen ze door middel van beeld.

Of het nou gaat om hoe een wijk verandert door de Noord-Zuidlijn, om dementie of om het bruine café om de hoek.’

Je zat niet in de jury, was je het wel met ze eens?

‘Ik hoopte stiekem dat prijswinnares Judith Helmer zou winnen. Het is een mooie, ontroerende en indringende serie. Deze wedstrijd is natuurlijk anders dan alle andere wedstrijden. Meestal ziet de jury het eindresultaat.

Nu zien ze alleen het werk dat de fotografen in het verleden hebben gemaakt en krijgen ze een presentatie over een serie die nog gemaakt moet worden. Dus kijkt een jury hoe overtuigend het werk is dat de deelnemers tot nu toe hebben gemaakt. Hoe interessant is de kwaliteit van de foto’s? Hoe wordt het gepresenteerd? Die presentaties laten denk ik goed zien hoe groot de drang is om de serie te maken. Want dat moet je als fotograaf wel hebben: een sterke neiging om een verhaal te vertellen. Iets echt willen vastleggen wat je niet los kunt laten.’

Is dat waarom wij fotograferen?

‘Verhalen vertellen, vastleggen, dat is iets wat mensen altijd willen. En fotografie is een heel sterk medium om anderen te informeren.

Net als een oorlogsfotograaf of journalist die met gevaar voor eigen leven werkt vanuit de overtuiging dat iedereen móét weten wat er gaande is. Zolang er zich steeds weer nieuwe onderwerpen aandienen, zullen er mensen zijn die daar verslag van willen doen. Een goede fotograaf weet hoe hij iets moet brengen om dat verhaal te vertellen. Daar kijkt de jury ook naar: laat deze foto duidelijk zien wat de maker ermee bedoelde? Hoe overtuigend is het? Is dit het beste wat de fotograaf kan maken en is het voor de kijker een helder beeld?’

52

‘Geregeld vinden we een doos of een lade vol verrassingen.’

Zag je ook dat deze fotografen bepaalde dingen nog moeten leren?

‘Bij een aantal merk je dat ze moeten leren om te presenteren. Daar moeten ze aan werken, maar dat is een kwestie van tijd.

Tijdens deze avond kunnen de juryleden daar nog wel doorheen kijken als het werk inhoudelijk goed is. Maar een goede presentatie wordt belangrijker als je als fotograaf bij een opdrachtgever zit.’

Jij zorgt er als conservator voor dat mensen goede foto’s ook echt zien. Hoe hoop je dat mensen kijken?

‘Wij proberen zoveel mogelijk mensen te verleiden om naar mooie foto’s te komen kijken.

Maar hoe ze dat doen, is natuurlijk helemaal aan henzelf. Sommige mensen lezen elk tekstbordje. Anderen scannen en blijven staan bij iets dat ze intrigeert. Het is mooi dat er nu zoveel goede fotografie in Nederland te zien is. Vijfentwintig jaar geleden moest je echt naar het buitenland voor een goede fotografietentoonstelling. Nu hoef je in Amsterdam alleen maar op de fiets te stappen.’

Heb je tot slot een tip voor de beginnende fotografen?

‘Ik denk dat je je overtuiging moet volgen. Je moet je onderscheiden, en dat kan alleen als je iets met overtuiging doet. Een open deur, maar wel waar. Je moet het gevoel hebben dat wat je maakt gemaakt moét worden.

Met overtuiging. Zonder overtuiging geen foto’s.’

2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

UITTIP

UITTIP Menno Tummers, adviseur mecenaat Prins Bernhard Cultuurfonds

www.embassyofthefreemind.com Keizersgracht 123, 1015 CJ Amsterdam Open van woensdag t/m zondag van 10 tot 17 uur

MENNO TUMMERS

Nieuw museum van de wijsheid

W

ie wel eens in een rondvaartboot over de Keizersgracht heeft gevaren, kent dit pand zeker. Veel Amsterdammers zijn er in het huwelijk getreden. Je kunt er eigenlijk niet om heen: het Huis met de Hoofden is een van de parels aan de Amsterdamse grachten.

Amsterdam, stad van meer dan vijftig musea, is een nieuw museum rijker, waarin niet de kunst, maar de wijsheid centraal staat. In oktober 2017 opende schrijver Dan Brown de Ambassade van de Vrije Geest, zoals

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

het museum toepasselijk heet. Je kunt hier op ontdekkingsreis gaan door tweeduizend jaar verzamelde wijsheid, geĂŻnspireerd door de afbeeldingen en teksten uit de collectie van de Bibliotheca Philosophica Hermetica.

De belangrijkste verzamelgebieden zijn de westerse esoterie, mystiek, alchemie, Rozenkruisers en kabbala.

De Bibliotheca Philosophica Hermetica en het Huis met de Hoofden zijn onlosmakelijk verbonden met Amsterdam en haar geschiedenis van tolerantie, vrijheid van meningsuiting en de boekdrukkunst. De bibliotheek is een schatkamer en kenniscentrum voor de traditie van de christelijk-hermetische gnosis in Europa. De Ambassade van de

Vrije Geest wil het vrije denken stimuleren door middel van cultuur, kunst, wetenschap en spiritualiteit. Het museum biedt onderdak aan de meer dan 25.000 werken van de Bibliotheca Philosophica Hermetica.

Je kunt er debatten, lezingen en concerten bijwonen en met elkaar in gesprek gaan over de grote vragen des levens: wie ben ik, waar kom ik vandaan en waar ga ik naartoe?

53

FOTOGRAFIE

Tijdens de Grand Grant Evening kiest de vakjury op basis van pitches van projectplannen het meest veelbelovende, pas afgestudeerde talent. Deze winnaar ontvangt de Keep an Eye Fotovakschool Grant ter waarde van € 10.000. Wat ook telt, is dat de kandidaten groepsgewijs scholing krijgen en coaching over het opzetten

van een projectplan. De winnaar krijgt bovendien begeleiding bij de uitvoering van het plan. Judith Helmer won in 2017 de Keep an Eye Fotovakschool Grant waarmee zij haar project ‘Family Matters’ kan uitvoeren. Jacqueline Aardenburg ontving de Aanmoedigingsprijs van € 2.500 voor haar projectvoorstel ‘Beauty of reuse’.

JUDITH HELMER

JACQULINE AARDENBURG

54

FOTO’S: PIETER KUNNEN

JUDITH HELMER

In haar afstudeerserie ‘Identically different’ volgt Judith Helmer de eeneiige tweeling Yentl en Laurens. Het is fascinerend dat er soms twee ‘identieke’ mensen ter wereld komen die samen uit één cel gegroeid zijn. Yentl en Laurens, een zogeheten ‘mono-mono’ tweeling, zijn zo’n paar. Naast de baarmoeder deelden zij ook de vruchtzak en de placenta.

Identieker kunnen twee mensen niet zijn. Het is dus niet zo gek dat iedereen hen altijd behandelde alsof zij één waren. Al jong wisten zij zelf heel goed hoe verschillend ze waren.

Maar hun omgeving was geschokt toen een van de twee een ingrijpende persoonlijke keuze maakte en in transitie van vrouw naar man ging.

Dit leidde er voor beiden tot dat ze zich opnieuw moesten gaan afvragen wie ze eigenlijk zijn, als individu en als tweeling.

Judith Helmer heeft hen een jaar gevolgd tijdens deze zoektocht.

Haar wens is om verder te gaan met deze fotoserie en er uiteindelijk een boek van te maken en te publiceren.

Vlak na Helmers afstuderen is een deel van de serie gepubliceerd in het NRC en sponsorde belangenorganisatie COC

2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

JUDITH HELMER

GRAND GRANT EVENT FOTOVAKSCHOOL

Judith Helmer, Identically different

Zeeland een aantal exposities in Zeeland. Het afstudeer­project werd geselecteerd voor het fotofestival Circulation(s) in Parijs, gericht op talentvolle jonge Europese fotografen (maartmei 2018). Een beeld uit de serie heeft in de metro van Parijs gehangen. Daarnaast is Helmer

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

geselecteerd om te exposeren op het festival Le Voyage à Nantes in Nantes (juni-augustus 2018), in TEAT Champ Fleuri’s gallery (november-december 2018) in La Réunion en op Pluie d’Images Photography Festival in Brest (januari-maart 2019). Ook is Helmer geselecteerd voor de

publicatie van GUP voor NEW Dutch Photography Talent 2019.

Nu wil zij ‘Identically Different’ uitbreiden naar ‘Family Matters’.

Met dit project wil zij zich focussen op familiebanden en laten zien hoe belangrijk het is dat mensen er voor elkaar zijn en hoe belangrijk persoonlijk

contact is. De grant van Keep an Eye heeft zij geïnvesteerd in apparatuur en een vierdaagse masterclass. Daarnaast heeft ze een aantal cursussen en workshops gepland en blijft ze investeren in persoonlijke ontwikkeling en begeleiding bij haar fotografieprojecten.

55

JUDITH HELMER

Judith Helmer, Identically different

56

2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

JUDITH HELMER

CATEGORIE

Judith Helmer, Identically different

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

57

Smits doet veel verschillende dingen. Behalve trompetspelen en componeren is hij audio-engineer en mede-initiator van het nieuwe Make It!-jazzfestival in Tilburg. Dat palet is een bewuste keuze, zegt hij. ‘Ik heb moeten leren om groter te durven dromen.’ Zijn vader is musicus en trompetdocent. Een van de weinigen van zijn lichting die nog actief is. Senior hield junior voor: zorg dat je spelen leuk vindt, dat je veel verschillende dingen aankunt en dat je meteen werk hebt als je van het conservatorium komt. Dat is twee jaar na dato meer dan gemiddeld gelukt. In 2016 was Smits nog genomineerd voor de Conservatorium Talent Award. Hij heeft nu een eerste plaat uit met Mudita, doet veel sessiewerk met The Hornaments en maakt deel uit van diverse jazzformaties, waaronder Dr. Brass, de Wicked Jazz Sounds Band en Eric van der Westens Private Time Machine. ‘Een heel fijne mix van dingen die ik leuk vind om te doen. Ik voel me bij die afwisseling op m’n plek.’

eigen weg aan het gaan is. Letterlijk, want wie hem volgt op social media, constateert dat hij regelmatig fileberichten post. ‘Ik zit inderdaad vaak in de auto,’ bevestigt Smits. As we speak zelfs, van Maastricht, waar hij na een late gig is blijven overnachten, onderweg naar Eindhoven voor een nieuw project.

Koen Smits is een mooi voorbeeld van een next generation kid die zijn

Zoektocht

vervolg van p. 49

vindt altijd

Hoe zie jij jouw toekomst die context?

‘Als ik in mijn agenda kijk, dan staat er over vijf maanden nog weinig, maar dat is al vijf jaar zo. Het loopt altijd weer vol. Ik kwam er op het conservatorium al vrij snel achter dat je zelf in actie moet komen als je iets wilt of met bepaalde muzikanten wilt spelen. Bovendien heb ik graag de touwtjes in handen.’ Hij lacht: ‘Ik maak er wel wat van. Als zzp’er kan ik nooit mijn baan verliezen!’

hebben we wel te veel goede muzikanten.’

Wat heb je geleerd tijdens je periode in het Nationaal Jeugd Jazz Orkest?

‘Het meest leerzaam was dat je daar op een plek bent met allemaal jonge muzikanten die allemaal met dezelfde zoektocht bezig zijn. Je ziet daar ook de eerste tekenen van de diversiteit van het Nederlandse jazzlandschap.’ Nederland is rijk aan jazzmuzikanten, stelt Smits. Als lid van de driekoppige festivaldirectie van Make It! – dat het publiek kennis wil laten maken mét en een podium wil bieden aan de nieuwe generatie – is hem dat eens temeer gebleken. ‘Voor de randprogrammering hebben we een open call gedaan. We hebben echt een ongelooflijke hoeveelheid aanmeldingen gehad.

Echt té gekke bands; ook bands met een zekere reputatie, die al toertjes in het buitenland hebben gedaan. Ik heb me weer verbaasd over hoe hoog het niveau is. We hebben meer goede muziek dan goede plekken. Misschien

JAZZeen weg

58

JA A

2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

PK RO ON

AL EI N

R TE TIO NA L NA JA ZZ D AR AW

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

S2

Als je daarop terugkijkt, was dat living the dream?

Ze glimlacht: ‘Ik wist niet eens dat het mijn droom was. Ik bedoel, ik vind het leuk om te zingen en het is fijn om muziek te maken. Je ontwikkelt je als puber en als jonge vrouw, en ik kreeg steeds beter een idee van wat ik zelf mooi of belangrijk vind als artiest.’ Eerder dit jaar verscheen Untouchable, een album waarop Kim supertrots is en dat zij afficheert als ‘het meest authentieke dat ik ooit heb gemaakt. Het is de uitkomst van de zoektocht die ik heb afgelegd.’

Een zoektocht die ook te maken had met het loskomen van en opnieuw verbinden met haar ouders. ‘Die waren en zijn belangrijk in mijn carrière en dat maakte het lastig soms. Niet erg, maar wel ingewikkeld. Ik ben blij met waar ik nu ben en ik kijk erop terug als vooral een interessante zoektocht.’

8 01

Hoorweg pendelt met regelmaat tussen Rotterdam en New York, waar ze bijvoorbeeld liedjes schrijft met Raul Midón. In haar optiek is het Nederlandse jazzlandschap gewoon onderdeel van het grote mondiale veld, ze trekt geen grens. ‘Jazz is over de hele wereld eigenlijk een bloedgroep. Topografisch maakt allemaal niet uit, je kunt mailen en appen, alles en iedereen is superdichtbij. Het is een

‘Ik verdien niet veel, maar genoeg om van te kunnen bestaan. Het is zoals Benjamin Herman zegt: je moet je kosten laag houden. Veel mensen zijn bezig met beroemd worden, willen in de grote zalen optreden.

Ik zie ook jazzzangeressen naar het popcircuit overstappen. Ik ambieer in die zin geen waanzinnige carrière. Als ik kan doen wat ik wil en mijn huur kan betalen, dan ben ik supergelukkig.’

EN NN KU E TE R

lees verder op p. 70

De Kloet is naast programmamaker en producent Coördinator Music Management & Entrepreneurship verbonden aan de jazzafdeling van het Conservatorium van Amsterdam. Hij spreekt in dat verband van een paradox: in tegenstelling tot de ontwikkelingen in het medialandschap hebben de Nederlandse conservatoria het afgelopen decennium een enorme naam opgebouwd. ‘Voor buitenlandse studenten is het relatief goedkoop om hier te studeren. Het speelniveau is ongelooflijk hoog. We voeren ook een actief beleid met betrekking tot buitenlandse gastdocenten. Daarin staan we niet alleen. Het Prins Claus Conservatorium in Groningen heeft, dankzij Joris Teepe, een Amerikaanse jazzconnectie.’

Nog even terug naar Jeroen Pek: ‘Het medialandschap gaat niet over kunst,’ zegt hij. Wat vindt NTRradiomaker Co de Kloet daarvan? CoLive! is elke zaterdag- en zondagavond op NPO Soul & Jazz te beluisteren, en als podcast. Co onderschrijft dat het medialandschap totaal aan het veranderen is. ‘De aandacht voor jazz is te beperkt. Bij de NTR zijn we een van de weinigen die er tijd voor maken. Ik denk toch dat dit een gevolg is van politieke keuzes, de afgelopen tien jaar, dat kunst/goede muziek/dingen waar je dieper over moet nadenken, luxe is. Het beleid van Halbe Zijlstra heeft veel schade berokkend. Het bedrijfsleven is ook niet erg bezig met cultuur, enkele uitzonderingen daargelaten.’

Trots

soort global village. Er gebeuren heel interessante dingen, de scheidslijnen tussen jazz en funk, hiphop, soul, ambient, dat is allemaal aan het vervagen.’

PI

FIN

al bijna haar halve leven professioneel onderweg. Ze was veertien jaar toen haar debuutalbum verscheen, bij het gerenommeerde jazzlabel Verve. Datzelfde jaar stond ze ook op North Sea Jazz.

Jazzzangeres Kim Hoorweg is nog maar 25 en toch

10 JAAR JAZZ

59

FASHION

M

AR

IEK

C ES

HO

E

NM

AK

ER

S

Echt talent

S

inds 2015 jaar werken Keep an Eye en de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten samen om jonge modetalenten nog beter te helpen bij de lancering van hun carrière.

In een eerder interview met Keep an Eye zei jullie voormalig hoofddocent Jurgi Persoons: ‘Om het te maken in de mode heb je talent, maar vooral moed, veerkracht en energie nodig.’ Kortom, studenten die kiezen voor de mode, kiezen niet voor de makkelijkste weg.

‘Mode is keihard werken. En er is een enorm afbreukrisico. Je bent zo goed als je laatste collectie. Maar het gaat ook om hard werken, wat geluk, de juiste mensen tegenkomen. Naast creativiteit heb je ook een praktische, zakelijke kant nodig. Of iemand die dat voor je regelt. Je moet veel competenties in huis hebben en een enorm goed team om je heen verzamelen. Dat proberen we te stimuleren. Door studenten bijvoorbeeld samen te laten werken met studenten van andere afdelingen op de Academie. Zo laten ze hun collecties fotograferen door fotografiestudenten, die zo ook weer hun portfolio uitbreiden.’

60

2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

MARIEKE SCHOENMAKERS, DIRECTEUR KABK

herken je direct Naast Parijs, Londen en New York hebben we er een nieuwe modehoofdstad bij: Den Haag. Met de jaarlijkse expo en als hoogtepunt de KABK (Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten) Fashion Show in de Elektriciteitsfabriek.

Met de Fashion Show trekt elk jaar een nieuwe lichting de wijde modewereld in. Zie jij meteen wie ver gaan komen? Of zit je er ook weleens naast?

‘Lastig. Niet altijd, maar de echte talenten herken je direct. Zoals David Laport, van hem zagen we meteen dat hij op een ander niveau zit. Als studenten niet geknipt zijn voor het vak, zeggen we het eerlijk. Met het huidige leensysteem kunnen ze niet meer eeuwig studeren.’

De show is hun eerste presentatie aan de buitenwereld. Hoe belangrijk is dat voor de studenten?

‘Heel belangrijk. Zoveel kansen zijn er niet, dus we moeten ze zo goed mogelijk helpen bij die eerste belangrijke stap. Een voorbeeld: de gemeente Den Haag looft elk jaar een prijs uit van € 20.000 voor jonge talenten om hun bedrijf op te starten. Dus helpt het als er mensen uit het werkveld, maar ook ambtenaren in de Electriciteitsfabriek zitten. De prijs is trouwens al vaak gewonnen door studenten van de KABK.’

ETIENNE TORDOIR

Sinds vier jaar wordt de KABK Fashion Show in samenwerking met de Keep an Eye Foundation georganiseerd. Wat betekent dat voor de Fashion Show?

‘Overal zit een plus op. Sindsdien kunnen we de show, de expo én het magazine naar een hoger professioneel niveau tillen. We hebben nu meer geld voor internationale publiciteit, belichting, meer aandacht van het team dat de studenten begeleidt. Zo kunnen we de studenten een zo goed mogelijke start geven in het werkveld.’

>

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

61

Het is niet alleen een show van de afstudeerders?

‘Eerste, tweede en derdejaars doen allemaal mee. Zo maken ze elk collegejaar het hele ontwerp- en presentatieproces mee. Precies zoals dat in de praktijk gaat.’

Elke modeacademie heeft z’n accenten. Waarin ligt jullie kracht?

‘We willen conceptueel sterk zijn. Tegelijk hechten we ook veel waarde aan het ambacht.

Het ontwerp moet perfect uitgevoerd worden.

Dat geldt eigenlijk voor alle opleidingen op de KABK. Daarom is er veel persoonlijk contact met docenten en krijgen de studenten in het weekend opdrachten mee. Verder volgen studenten twee keer per jaar assistentschappen bij modeshows in Parijs. We hebben contact met grote modehuizen als Balenciaga en Ann Demeulemeester. Zo weten studenten vaak aan het einde van hun studie precies welke kant ze op willen.’

Komen de modestudenten ook echt allemaal in de modewereld terecht?

‘Wie de academie eenmaal heeft overleefd, komt meestal in de mode terecht. Sommigen beginnen een eigen label of vormen een collectief. Zoals Das Leben am Haverkamp, een collectief van vier jonge ontwerpers. Zij trap­ ten de Amsterdam Fashion Week af. Anderen

62

gaan bij bekende merken aan de slag. Het conceptuele denken dat ze hier leren, kunnen ze doorvertalen naar wat interessant is voor die grote modehuizen.’

Wat kun je zeggen over de studenten die nu afstuderen?

‘Het valt me op dat deze toch bevoorrechte generatie, die opgroeit zonder oorlogen en ellende, het belangrijk vindt om midden in de samenleving te staan. Dat hoeven we ze niet te zeggen. Ze gaan zelf aan de slag met thema’s als duurzaamheid, vluchtelingenproblematiek en internationale conflicten. Op de academie mengen Nederlandse studenten met studenten uit bijvoorbeeld Rusland en Iran. Die maken hen bewust van hun eigen Nederlandse identiteit. Nederlanders kunnen heel direct zijn. En waarom altijd lunchen met een broodje kaas? Dat zien ze alleen hier. Het blikveld van alle studenten wordt verruimd, de wereld is hun speelveld.’

Bijna 60% van de studenten is internationaal.

Waarom komen ze vanuit de hele wereld naar Den Haag?

‘Omdat de hele wereld weet dat Den Haag het beste is, haha... Ik denk dat goede mond-tot-mondreclame helpt. Ik merk ook dat de studenten de websites helemaal hebben uitgeplozen. En we zijn Engelstalig.

Engeland en de VS natuurlijk ook, maar daar is studeren weer vreselijk duur. Ik hoor dat ze zich hier thuis voelen. Op de academie en in Nederland. Ik zag laatst een soort reclamefilm voor Zuid-Koreanen over Nederland.

Dan zie je een Zuid-Koreaan op een bakfiets die vertelt waarom dit hét land is waar ze heen moeten.’

2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

PIETER KUNNEN

FASHION >

‘Een Koreaan op een bakfiets die reclame maakt voor Nederland’

TEXTILE & FASHION

Studenten tonen hun hedendaagse en innovatieve visie op modeontwerpen.

KABK Fashionshow D

e modeshow wordt sinds 2015 ondersteund door de Keep an Eye Foundation. De unieke samenwerking tussen Textiel en Mode tilt de collecties van de afstudeerders naar een hoger niveau.

Marieke Schoenmakers, directeur van de KABK: ‘We merken dat het internationale jonge talent dat wordt opgeleid aan de afdeling Textiel en Mode opvalt bij zowel pers als publiek. Bastian Visch, afgestudeerd in 2014, won in het najaar van 2014 onder meer ‘Lichting’, de meest prestigieuze prijs voor jong modetalent in Nederland. Ook verheugt het ons dat modeontwerper Jan Taminiau zitting neemt in de commissie die het werk van alle eindexamenstudenten beoordeelt.’

KEEP AN EYE TEXTIEL- & MODEPRIJS

JOANA SCHNEIDER

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

Tijdens de KABK Fashionshow 2018 wordt voor het eerst een nieuwe prijs uitgereikt: de Keep an Eye Textiel- & Modeprijs van € 10.000. Een vakjury selecteert een vierdejaars student Textiel & Mode van de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten die voornemens is een vervolgopleiding aan een erkend (internationaal) instituut te gaan volgen. Bij een vervolgoplei-

ding valt te denken aan een Master of een Summer Course op het vakgebied, in binnen- of buitenland. De student wil zich specialiseren of juist een nieuwe techniek aanleren. Het prijzengeld wordt besteed aan cursus- of collegegeld en reis- en verblijfkosten.

De vakjury 2018, bestaand uit Stéphanie Bächler, Lotte Mostert, Rianne Zijderveld en David Laport, koos uit de acht afstuderende studenten Textiel en Mode voor Joana Schneider vanwege het onderscheidende karakter van haar werk, in de overtuiging dat zij in staat is grote stappen te zetten in haar carrière.

De jury noemde haar textielinstallaties radicaal en bewonderde de combinatie van het duurzaam inzetten van materiaal en de sterke esthetische zeggingskracht.

63

2017

FO TO ”

64

S:

E TI

EN

NE

TO R

DO

VERONIKA KONVICKOVA

ROOS BOSHART

RACHAEL ZHEONG LI ZHEN

THALONJA SLUI

IR 2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

2018 CATEGORIE

YASMIN A. BOOMSMA

YUKI ITO

PI

LAURA SNIJDERS

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

R E TE

KU

NN

EN

TIM SCHOLTE

65

FASHION P

Outfit voor Keep an Eye ER IE T

KU

NN

EN

GERRIT UITTENBOGAARD

66

Keep an Eye heeft studenten van de afdeling Textiel en Mode van de KABK gevraagd om bedrijfs­ kleding te ontwerpen voor onze medewerkers. Deze dragen de outfit bij evene­ menten waar ze bezoekers informeren over de projec­ ten van Keep an Eye. De medewerkers zijn het visite­ kaartje van onze stichting.

Dankzij de speciale kleding zijn ze extra herkenbaar.

Keep an Eye heeft uit een aantal ontwerpen twee win­ naars gekozen waarvan het ontwerp is uitgevoerd.

We zijn blij dat we nu fashionable voor de dag komen. Gerrit Uittenbo­ gaard, afdelingshoofd Textiel en Mode, vertelt hoe de kleding ontworpen en gemaakt is.

2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

GERRIT UITTENBOGAARD, AFDELINGSHOOFD BACHELOR TEXTIEL EN MODE, KABK

Was dit de eerste keer dat de studenten in opdracht werkten?

‘Ik denk dat ze allemaal al wat ervaring hadden met werken in opdracht. Maar nu waren ze echt bij het hele proces betrokken.’

Was dat lastig? Waar moesten ze rekening mee houden?

‘De studenten zijn tweedejaars en in dat jaar wordt ze geleerd om heel experimenteel te denken. Maar voor deze opdracht moesten ze juist praktisch te werk gaan. Te experimenteel zou lastig worden, want het moest wel draagbaar zijn. Ook moest het modieus zijn, maar wel langer dan één seizoen meegaan. Het allereerste ontwerp was iets extremer, dat was echt een oversized colbert, maar dat bleek lastig. De mensen die het gaan dragen, zijn niet zo lang als de modellen op de catwalk en moeten het gewoon kunnen dragen tijdens het werk. Je kunt dus hele goede ideeën hebben, maar er zijn ook allerlei praktische dingen waar je rekening mee moet houden.’

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

Deze jonge ontwerpers beginnen pas en dan staan ze al tegenover een opdrachtgever.

‘Zeker, er komt ook zoveel meer bij kijken dan alleen het creatieve proces. De studenten maken alle facetten mee die belangrijk zijn om uiteindelijk een collectie neer te kunnen zetten. Want je kunt nog zoveel leuke ideeën hebben, je moet het ook kunnen overbrengen, presenteren en visualiseren. Door dat goed in de vingers te hebben kun je processen sturen. Zo zie je ontwerpers die minder getalenteerd zijn, soms toch verder komen doordat ze zich op al die andere vlakken beter weten te profileren.’

In totaal werkten vier ontwerpers samen. Die waren het vast niet altijd met elkaar eens?

‘In het begin waren er zes ontwerpers, twee teams van drie, en dan zie je dat het soms lastig is om op één lijn te zitten. Alle ontwerpers kwamen dan ieder met een eigen ontwerp. Uiteindelijk bestond elk team uit twee ontwerpers en dat ging prima. Mode ontstaat alleen in samenwerking met anderen. In samenwerking met de opdrachtgever, de docent, fotograaf en klasgenoten die ook elkaar eerlijke kritiek geven.’

Wat zouden jullie volgende keer anders aanpakken?

‘De planning. Het was de drukste tijd van het jaar, net voor de eindejaarscollectie. Daarnaast gaan alle lessen gewoon door. De volgende keer zouden we een iets rustiger moment kiezen. Maar ik moet zeggen, deze studenten kunnen best wat aan.’

Zeker, het is ze toch maar mooi gelukt.

‘Ik vind het heel knap dat ze deze toegepaste opdracht met veel eigen input tot een goed einde hebben weten te brengen. Ondanks de worstelingen. Het was een goede oefening en de ontwerpen zijn daadwerkelijk in productie gegaan.’

Yves Saint Laurent

Twee teams maakten samen het ontwerp. Kregen ze carte blanche?

‘Ja. De Keep an Eye Foundation had ideeën voor materialen, vorm en sfeer, maar de studenten kregen verder alle vrijheid bij het ontwerpproces.

Zo’n nieuwe kledinglijn begint meestal bij het bedenken van een concept. Waarbij ze eerst voor zichzelf scherp moeten hebben waar de Keep an Eye Foundation voor staat en wie de doelgroep is.’

Dus het moest steeds nét weer even anders?

‘Pas nadat het colbert door het professionele productiebedrijf is gemaakt, zie je hoe het echt valt. Zo bleek het jasje toch iets te formeel. Dan wordt de schouder nét iets anders ingezet. Of een borduursel kan niet gestreken worden en moet aangepast worden. Zo doe je constant concessies. Dat maakt het proces zo’n goede leerschool.’

‘Mode vervliegt, stijl blijft.’

Was je laatst bij een van de Keep an Eye events, dan is je vast iets opgevallen. De Keep an Eye Foundation is namelijk in een nieuw jasje gestoken.

Letterlijk. Tweedejaars studenten van de KABK in Den Haag ontwierpen een compleet nieuwe kledinglijn voor de Foundation. Maar hoe ging dat ontwerpproces eigenlijk?

67

PIETER KUNNEN

colour jacket

Studenten Trumaine en Ying Ying over het ontwerpproces

Text embroidered with satin stitch

seperate panel

irregular cross stitch

colour patch

Wat hebben jullie ervan geleerd?

Zou je het de volgende keer anders aanpakken?

‘We hebben geleerd om onze artistieke visie te combineren met commercieel inzicht. We weten dat er altijd aanpassingen aan het ontwerp gemaakt kunnen worden naar de wens van de opdrachtgever. Dit project liep terwijl we volop bezig waren met onze eigen collecties en deadlines, de drukste periode van het jaar. De volgende keer zouden wij een strakkere planning realiseren en rustmomenten inbouwen.’

KEEP AN EYE Text embroidered with satin stitch Artwork printed on fabric

Design 4

EYE

KEEP AN EYE

KE

EYE

KEEP AN EYE

Was het de eerste ontwerpopdracht die ook echt in productie zou worden genomen?

‘We hebben allebei al ervaring op professioneel gebied. Hier en daar hebben we allebei al ontwerpen voor productie gerealiseerd tijdens onze studiejaren en stages bij bedrijven.’

KEEP AN EYE

KEEP AN EYE KEEP AN E

EYE NA PEEK

68

A N

E Y E

EYE NA PEEK

Waren jullie het altijd met elkaar eens?

‘Vooraf hebben we goed overlegd wat haalbaar is en wat aantrekkelijk zou zijn voor onze opdrachtgever. Daardoor hebben we makkelijk keuzes kunnen maken waarover we het allebei eens waren.’

colour patch

EYE NA PEEK

Wat viel tegen? Waar liepen jullie tegenaan?

‘In het begin hadden we moeite om minder experimenteel te werken dan we gewend zijn.

Vanuit een commercieel oogpunt moesten we minder expressief zijn in het ontwerpproces en het aantrekkelijk maken voor een groter publiek.’

colour patch

KEEP AN EYE

Wat was het uitgangspunt?

‘We wilden een ontwerp creëren met een urban feel en tegelijk verfijnd. Het moest aantrekkelijk zijn voor een doelgroep met een jonge geest die nauw verbonden is met de creatieve wereld. Het colbert dat wij hebben ontworpen, is makkelijk te combineren met andere kledingstukken. Het staat symbool voor professionalisme en tegelijk draagt het de identiteit van de academie.’

K E E P

-Longer back hem with uneven length zipper on side slit.

-2 front pocket bags with metal zipper closing -Detachable tags on side slit.

2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

KE

CATEGORIE

UITTIP

I

n 1996 rondde ik mijn studie Kunstgeschiedenis (specialisatie: Nieuwste Tijd) af aan de UvA. Gelukkig heb ik daarna altijd kunnen werken in de sectoren kunst, cultuur en architectuur op het gebied van marketing en communicatie. In mijn vrije tijd ga ik het liefst zoveel mogelijk zien, niet alleen op het gebied van beeldende kunst, ook theater, muziek en film hebben mijn grote interesse.

Ik blijf graag op de hoogte van de nieuwste generaties kunstenaars, en ben op de KABK dus heel goed op mijn plek!

Een paar tips

Nienke van Beers Hoofd Marketing & Com­ municatie bij de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten (KABK) in Den Haag.

In de maanden juni en juli openen alle Nederlandse kunstacademies hun deuren om het werk van afstudeerders te tonen. Het is ontzettend leuk om de kunstenaars over hun werk te horen vertellen. Op de KABK verwachten we dat ook van de afstudeerders. Dat geeft zoveel meer context en waardering voor het werk, zo aan het begin van hun carrière. Ik kan iedereen aanraden een eindexamententoonstelling te bezoeken, ook met het hele gezin. Ook de modeshows van (uiteraard) de KABK, de Gerrit Rietveldacademie en Artez zijn zeer de moeite waard. www.kabk.nl

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

Het Stedelijk Museum in Amsterdam is nog altijd mijn lievelingsmuseum, ik kom er zeker twee keer per maand voor een snelle wandeling langs de vaste collectie of een presentatie van jonge, nog onbekende kunstenaars. www.stedelijk.nl

Komend voorjaar wil ik naar Basel om de kunstroute “24 stops” te volgen, die twee topinstituten met elkaar verbindt. Deze route gaat van het Duitse Vitra-museum naar het Zwitserse Fondation Beyeler, met kunstwerken van Tobias Rehberger langs de route en een tentoonstelling van de jonge Picasso waar ik me erg op verheug. www.24stops.info Amsterdam-Noord wordt steeds leuker, met het gratis pontje naar de overkant waar je kunt kiezen uit steeds meer goede restaurants zoals Cafe Modern. De Tolhuistuin programmeert intieme concerten van topartiesten en heeft een geweldig terras aan het IJ. Het EYE filmmuseum bezoek ik graag om klassieke films op spectaculair groot doek te zien, en de tentoonstellingen die vaak op het randje van film en kunst zitten.

69

Nog een mediaman: Rinus van der Heijden is uitgever/redacteur van jazznu.com dat z’n roots heeft in 1978 en sinds 2015 succesvol online

geloof ik ook. Een factor FIN in Nederland waar ik het AL EI laatst nog over had met een NT ER NA Duitse collega: we zijn niet TIO NA trots genoeg op wat we hebben.

LJ AZ Z In de gouden tijden van de NTR heb ik AW AR DS allerlei projecten gedaan met het Metropole 20 18 Orkest en grote internationale artiesten. George Duke zei eens: ‘Pas op, jullie beseffen niet wat jullie JA A hebben!’ Nou, je hebt het gezien, het Metropole Orkest was PK RO ON bijna van tafel geveegd. Maar ze zijn er nog en doen prachtige projecten. Onze hele jazzscene is zo rijk en talentvol, daar past trots bij als primaire attitude.’

looflijke golf nieuw talent aan te komen, die gaan gewoon hun plek opeisen.’ Dat

‘Ik luister nog altijd graag naar wat Cees Schrama vindt en die zei laatst: ‘Er zit zo’n onge-

ontstaan.’

De Kloet stelt dat persoonlijkheid en toewijding steeds belangrijker worden om het verschil te maken. ‘Er zijn misschien wel tienduizend saxofonisten die een Charlie Parker-lick goed kunnen spelen. Maar media, boekingskantoren en labels zijn op zoek naar mensen met een eigen identiteit. Ik denk dat we in Nederland een klimaat hebben waarin ruimte is voor profilering. Muzikanten beseffen dat ze veel zelf moeten doen. Ik zie door de mogelijkheden die de hedendaagse technologie biedt, veel nieuwe vormen van samenwerking

vervolg van p. 59

vindt altijd Van der Heijden hanteert zelfs de term ‘missionarissen’ en legt uit waarom: ‘Heel belangrijk in de Nederlandse jazz is het zoeken naar mengvormen met andere culturen. In de jaren ’80 deed Afrikaanse muziek z’n intrede in de Nederlandse jazz, in navolging van de pop­

smoel te ontwikkelen.’

meer mensen bij deze stroming te betrekken. Publiekslievelingen prima maar ik begrijp niet waarom iemand komt, vijf podia doet en er een jaar later weer staat. Dat was 25 jaar geleden echt wel anders en beter. Maak ruim baan voor anderen. Er is talent genoeg.’

Hij zegt: ‘De studenten die begin jaren ’90 van het conservatorium kwamen, konden het Great American Songbook spelen en daar bleef het meestal bij. Sommigen ontwikkelden een eigen signatuur, maar dat was een uitzondering. Ik vind de nieuwe generatie vele malen interessanter, ik zie bedreven jonge mensen, zoals Sanne Rambags, die echt bezig zijn een eigen

‘Jazz heeft ook een signalerende functie om

bestaat. Gevraagd naar jazz in Nederland stelt Van der Heijden: ‘Over de breedte zie ik hier regelmatig dezelfde internationale musici neerstrijken die dan vier, vijf podia aandoen. Kennelijk is er een groep van programmeurs die hierin nauw samenwerken. Naar mijn mening brengt dat een zekere mate van eenzijdigheid met zich mee. Het beeld van jazz in Nederland wordt daardoor ook eenduidiger en dat vind ik een kwalijke ontwikkeling.’

JAZZeen weg

70

2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

NA

LJ AZ Z AW AR DS JA A

P

20 18

KR OO Hoe verhoudt het Metropole Orkest zich tot het jazzlandschap in N Nederland?

‘Wij hebben een aantal functies. Ten eerste houden we het jazz­repertoire levend, bijvoorbeeld via ‘De Avond van de Jazzmuziek’, maar ook via een recente productie als MO Big Band Plays Monk met gastdirigente Miho Hazama. We eren oude jazzhelden en als het kan spelen we met hen samen. Ten tweede bieden we een platform aan nieuwe namen. We zoeken naar samenwerking met mensen die nieuwe wegen willen inslaan. Snarky

achter de feiten aan. Jazz gaat wel een eigen weg.’

Als je aan de juiste knoppen draait, bereik je daarmee een publiek. De publieke omroep loopt hierin

Tot slot, de naam is al een aantal keer gevallen, het Metropole Orkest.

Robert Soomer is sinds augustus 2017 artistiek manager van het orkest. Daarvoor was hij producer bij Radio6 en maakte daar onder meer het jazzprogramma Mijke & Co Live! Dat de zender is wegbezuinigd ziet hij vooral als een gemis voor de jonge generatie jazz­ musici. ‘Het was een platform om je te laten horen en zien aan het publiek en een manier om ervaring op te doen met de media.

HA LV EF Een pluspunt van deze IN AL tijd is de mogelijkheid van EI NT ER Instagram, Facebook en YouTube.

NA TIO

Jong Metropole slaat een brug tussen de klassieke en de jazztraditie. Het initiatief is mogelijk gemaakt dankzij een jaarlijkse

Functies

lees vanaf het begin op p. 14

Tot slot: wat is jouw beeld van the next generation?

‘Het spelniveau is ongelooflijk hoog. En wat ik heel leuk vind: er heerst een open mind. Muziekstijlen lijken steeds minder een rol te spelen, als het maar goed is. Ook valt me op dat deze mensen heel goed in staat zijn om artistieke concepten neer te zetten. ‘Ik wil zo’n sound, zo’n soort bezetting, zo’n productie.’ Dat vind ik echt heel positief.’

bijdrage van de Keep an Eye Foundation en het Prins Bernhard Cultuurfonds. Jong Metropole bestaat uit verschillende onderdelen: een tournee, masterclasses en twee awards (de Rogier van Otterloo Award, vernoemd naar de voormalig chef-dirigent van het Metropole Orkest, en de Keep an Eye Outstanding Talent Award voor het meest uitzonderlijke talent in het orkest).

Soomer geeft aan dat het jonge talent ook de kans krijgt om zich in het orkest te spelen. ‘Het Metropole Orkest bestaat uit mensen die heel goed zijn en het erg naar hun zin hebben, dat vooropgesteld.

Maar soms gaan er mensen weg, soms komen er plekken bij. Als remplaçanten nodig zijn, kijken we ook naar musici uit het Jong Metropole. Vanuit ons Academytraject bieden we stageplekken aan.’

Puppy is daarvan een goed voorbeeld. We gaan ook een project doen met saxofonist Donny McCaslin. De derde functie heeft betrekking op jong talent. Onze jaarlijkse Arrangers Workshop onder leiding van Vince Mendoza is zeer gerespecteerd over de hele wereld. Daarnaast kennen we Metropole Academy voor conservatoriumstudenten en ten slotte Jong Metropole, een unieke samenwerking met het Nationaal Jeugd Orkest en het Nationaal Jeugd Jazz Orkest.’

muziek. Hier in Tilburg waren Eric van der Westen en Paul Kemenade de gangmakers. Tony Overwater en Rembrandt Frerichs richten de blik op het Midden-Oosten, Frerichs ook op klassiek. Eric Vloeimans heeft in dat opzicht ook prachtige dingen gedaan. Ik herinner mij een project uit januari 2011 met het Rotterdams Jongerenkoor en fanfareorkest Fanfaresque. Dat sluit voor mij aan op waar het in de jazz om gaat.’

10 JAAR JAZZ

71

FILM 72

2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

CATEGORIE

Keep an Eye Filmacademie Festival Het Keep an Eye Filmacademie Festival is hét moment in het jaar waarop Filmacademiestudenten hun werk aan de buitenwereld presenteren.

Niet alleen aan het grote publiek, maar ook aan professionals uit het vak. Daarmee is het voor de studenten dé kans om hun carrière een vliegende start te geven. Voorheen presenteerden de examenkandidaten hun examenfilm op de Film­academie. Dankzij de steun van Keep an Eye wordt er een filmfestival georganiseerd in filminstituut EYE. Hierdoor kunnen veel meer mensen kennisnemen van de producties en kan er zelfs een speciale dag voor pers en relaties worden georganiseerd.

2017

Winnaars eindexamenfilms Nederlandse Filmacademie

Een onvergetelijk afscheid, Cláudio de Oliveira Marques

De eenentwintigjarige studente Tessa besluit te gaan werken als high-class escort. Het geheime leven dat ze er op nahoudt en de verloochening van haar werkelijke gevoelens leiden tot een steeds grotere verwijdering van zichzelf en haar omgeving.

Wanneer je een dierbare verliest aan zelfdoding, blijf je vaak achter met tal van onbeantwoordbare vragen. Deze film volgt het verwerkingsproces van Cláudio, die op oudejaarsavond onverwachts zijn beste vriendin verloor. In de hoop antwoorden te vinden voert hij gesprekken met mensen die vanuit eigen ervaring vertellen hoe zij omgaan met suïcide en met hun dierbaren die dit overwegen.

Winnaar Topkapi Films Fictieprijs

Winnaar VPRO Documentaire Prijs

FOTO’S: PIETER KUNNEN

Aimée, Daan Groot

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

Sirene, Zara Dwinger

De vijftienjarige Kay leeft een jongensleven tussen ronkende crossmotoren, maar diep van binnen knaagt er iets aan hem.

Wanneer de charmante Melody zijn leven binnenvaart, lokt hun ontluikende vriendschap hem steeds meer richting dit sluimerende gevoel. Kay raakt meer en meer verstrikt in zijn eigen verwarring.

Winnaar AVROTROS Scenario Prijs, KNF Prijs voor Beste Filmacademie Productie en Haghefilm Digitaal Publieksprijs

73

FILM

STILLS UIT ‘HET ZAAD VAN KARBAAT’

FOTO’S: PIETER KUNNEN

Winnaars eindexamenfilms Nederlandse Filmacademie

Het Zaad van Karbaat, Miriam Guttmann

In 2017 werd duidelijk dat vruchtbaarheidsarts Jan Karbaat in het geheim ook zijn eigen zaad gebruikte in plaats van het afgesproken donorzaad. Het Zaad van Karbaat is een intieme film over twee moeders en hun kinderen die proberen te leven met elkaar en met deze nieuwe realiteit.

Winnaar VPRO Documentaire Prijs

74

2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

CATEGORIE

‘SISTERS’

2018

Sisters, Daphne Lucker

Drie zussen groeien op in een probleemgezin. Ze zijn overgeleverd aan elkaar en overleven zolang ze samen zijn. Is hun liefdevolle verbinding sterk genoeg om hun omgeving te overleven?

Winnaar Topkapi Films Fictie Prijs

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

The Library of Things, Ruben Nijsen

Tot het einde van de wereld, Florence Bouvy

Korte 3D-animatiefilm over bibliothecaresse Marijke, die haar geliefde boekenparadijs in stand houdt. Wanneer een computerstoring haar naar het universum achter haar bibliotheek brengt, kan ze haar eigen wereld niet meer als volmaakt zien.

Marie is acht en houdt van haar vader. In een wereld waarin speelse dromen kunnen omslaan in lege ogen die haar niet zien, probeert ze zich staande te houden. Een verhaal over de kracht van een kind dat vecht voor de onvoorwaardelijke liefde van haar vader.

De Keep an Eye Filmscore Award is in 2018 voor het eerst uit­gereikt en ging naar Tom Schipper

Winnaar KNF Prijs Beste Film­ academie Productie

75

FILM

Het is eindeloos

pielen, klooien, sleutelen, en weer opnieuw beginnen

D

TOM SCHIPPER

76

MIRJAM VAN KLAARBERGEN

ertien jaar was Tom Schipper, toen hij al wist wat hij wilde worden. Hij schreef een tienjarenplan om zijn doel te bereiken. Nu, op zijn 23ste, is het plan volbracht: hij is afgestudeerd filmcomponist. Tijdens het Keep an Eye Filmacademie Festival won hij ook nog eens de allereerste Keep an Eye Filmscore Award.

Het tienjarenplan is voltooid.

En nu? ‘Sta je daar met dat papiertje. Dat is best een eng moment. Ben je opeens filmcomponist. Nou, ga er nu maar je werk van maken. Ik begin nu weer helemaal onderaan de ladder. Op zoek naar assistentenbaantjes bij componisten. Hard werken om het vak

2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

INTERVIEW TOM SCHIPPER - WINNAAR KEEP AN EYE FILMSCORE AWARD

In 2018 is de Keep an Eye Filmscore Award voor het eerst uitgereikt. De Award is bedoeld voor de beste componist van een van de Nederlandse Filmacademieeindexamenfilms, lichting 2018. Tom was de eerste die de Award in ontvangst mocht nemen.

zo goed mogelijk onder de knie te krijgen. Beginnen met kleine klussen die uiteindelijk leiden tot steeds grotere klussen, hoop ik.’

Toch begint het gelijk goed: je won de allereerste Keep an Eye Filmscore Award. Was je verrast? En weet je al wat je met de prijs gaat doen?

‘Ja, absoluut. Ik vond dat al mijn klasgenoten hem wel hadden verdiend. Alle scores waren heel verschillend en van hoog niveau. Ik stond echt met mijn mond vol tanden mijn bedankwoordje te doen. Met het geld ga ik een aantal goede microfoons kopen. Dan ben je al vrij snel door dat bedrag heen.’

Je kreeg de award voor de korte animatiefilm The Library of Things.

‘Tijdens het maken van deze film heb ik ontdekt dat ik graag muziek voor animatiefilms componeer. Het is fantastisch om vanuit het niets een eigen wereld te creëren. Over alles wat je ziet is nagedacht, zelfs

over het kleinste propje op de grond. Ik was er vanaf het begin, twee jaar geleden, bij betrokken. We zijn lang met de conceptfase bezig geweest. Het uitwerken van het verhaal, alle karakters. In die fase begon ik al met schetsen voor de muziek.’

Hoe ga je te werk? Ben je vanaf het begin betrokken bij een film?

‘Niet altijd. Je moet het samen eens worden over wat je wilt overbrengen. Daarna proberen. Concepten maken. Afgewezen worden. Weer terug naar de tekentafel. Je moet soms veel versies maken voor je op één lijn zit. Het voordeel van fictie is dat er een verhaal ligt. Bij documentaires bijvoorbeeld moet je soms beginnen met alleen een paar beelden.’

Voor The Library of Things schreef je voor een 55koppig orkest en is de muziek opgenomen in Skopje, Macedonia.

‘Het was een onvergetelijke ervaring: als dertienjarige jongen hoopte ik dat dit ooit zou gebeuren. >

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

77

‘Je moet vooral geconcentreerd luisteren, meedenken, en aanwijzingen kunnen geven.’

>

Samen met de sound­designer en de producent vlogen we naar Macedonië. Tijdens de opnames heb je geen tijd om er van te genieten. Je moet dan vooral geconcentreerd luisteren, meedenken, en aanwijzingen kunnen geven. Uiteindelijk had ik vijf minuten over en kon ik zelf nog even dirigeren. Dat was geweldig.’

Als er nog geen noot op papier staat en je moet aan de slag, hoe lastig is dat?

‘Het lege blad is doodeng en zal dat wel altijd blijven. In het begin heb je niks, maar op een bepaald moment staat de muziek er. En wat daartussen gebeurt, daar is lastig de vinger op te leggen. Er zijn wel aanknopingspunten: het verhaal, welke sfeer wil je overbrengen, de karakters. Maar dan moet je gewoon beginnen. Het is eindeloos pielen, klooien, sleutelen, en weer opnieuw beginnen. Een mix van gepuzzel, inspiratie en improvisatie. Maar hoe het er uiteindelijk komt, blijft een raadsel. Bij een opdracht vragen ze me vaak: hoeveel uur denk je dat je bezig bent? Ik weet dat eigenlijk nooit van tevoren. Een deadline helpt wel. Als het af moet zijn, is het af.’

Filmcomponist Fons Merkies zei ooit: ‘Als filmcomponist moet je eigenlijk meer van film houden dan van muziek.’

‘Ik snap wat hij bedoelt. Als componist draag je je steentje bij aan de film. De afgelopen tijd heb ik geleerd wat dat betekent. Ik heb eerst klassieke muziek gestudeerd en me daarna gespecialiseerd in filmmuziek. Op het conservatorium schrijf je een stuk puur om de muziek. Nu moest ik leren om de muziek ondergeschikt te maken aan de film. Dat betekent dat de muziek moet doen wat de film nodig heeft. Soms zijn dat maar twee noten. Een andere film heeft een heel orkest nodig. Of helemaal geen muziek.’

78

STILL UIT DE KORTE ANIMATIEFILM THE LIBRARY OF THINGS

Een film zonder muziek. Maar dan vragen ze jou toch niet?

‘Ik heb eens muziek gemaakt voor een film waarbij er uiteindelijk helemaal geen muziek was. De muziek werkte alleen als begeleiding bij het maakproces. Het gaf richting en ritme aan de editor en de sounddesigner. De muziek heeft dan een bijdrage geleverd aan de film, maar de kijker zal dit niet merken. Het is misschien wel de puurste vorm van je ondergeschikt maken.’

Tom Holkenborg, alias Junkie XL, die grote Hollywoodscores doet, zei: ‘Als je je de muziek herinnert, is er waarschijnlijk iets mis met de film.’

‘Ik snap wat hij bedoelt, maar ik zou eerder zeggen: als je van de film genoten hebt, maar de muziek niet hebt opgemerkt, dan heeft de muziek z’n werk gedaan. Het gaat niet om de muziek, het gaat om de film. Ik vraag achteraf altijd aan familie en vrienden wat ze van de film vonden. Meestal verontschuldigen ze zich: ‘Oh, ik heb helemaal niet op de muziek gelet.’ Dat is een goed teken.’

2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

MO VERLAAN

CATEGORIE UITTIP

Marion Slewe Externe betrekkingen Filmacademie

UITTIP Tassenmuseum Hendrikje

A Holkenborg zei ook: ‘Ik kijk naar wat er ontbreekt in een film.

Als scènes heel emotioneel of heel benauwend zijn, maar de acteerprestaties dat niet over­ brengen, dan kan muziek zoiets oplossen.’

‘Ik geloof niet dat muziek foutjes kan wegpoetsen. Als een bepaald gevoel er niet is, kun je dat niet met muziek creëren. Je kunt met muziek wel tussen de lijntjes communiceren. Er wordt dít gezegd, maar hij bedoelt dát.’

Wat is voor jou het grootste compliment?

‘Wanneer iemand echt geraakt is door de film. Als ik daar met mijn muziek aan heb kunnen bijdragen, dan is het het allemaal waard geweest.’

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

ls je van tassen houdt, kun je je hart ophalen aan de Herengracht in Amsterdam. In het statige pand van Tassenmuseum Hendrikje – een voormalige burgemeesterswoning – vind je er meer dan 5000! Het museum biedt een uniek overzicht van de geschiedenis van de tas, vanaf de late Middeleeuwen tot nu. Je ziet hoe de tas zich door de eeuwen heen heeft ontwikkeld. Hoe de functie veranderde, maar ook de vormgeving, met veelal prachtig handwerk. zoals verschillende borduurtechnieken, het gebruik van kralen en prachtig kantwerk.

Saillant detail: de eerste tassen werden gebruikt door mannen voor het opbergen van geld en andere zaken.

De hedendaagse collectie is thematisch ingericht, met tassen van beroemde modehuizen, maar ook met schooltassen,

koffers en avondtasjes. De historische collectie vind ik zelf het interessantst, met buidels, dijzakken, aalmoezentassen en reticules.

The Guardian tipte Hendrikje als een van de tien beste onontdekte musea in Amsterdam. De museum­shop, met een prachtige collectie tassen, accessoires en cadeauartikelen, is in 2015 door Het Parool uitgeroepen tot beste museumwinkel. En in het museumcafé kun je heerlijk lunchen of een high tea gebruiken in een van de schitterende stijlkamers. Kortom, een plek waar je een heerlijke ochtend of middag kunt doorbrengen.

Tassenmuseum Hendrikje Herengracht 573 Amsterdam www.tassenmuseum.nl

79

FOTO’S: PIETER KUNNEN, JAAP KROON, TITIA HAHNE, ANGELINE SWINKELS, JEROEN VAN DER WIELEN

INTERNATIONAL JAZZ AWARDS

2017

80

INTERNATIONAL JAZZ AWARDS

2018

2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

KEEP AN EYE WINNAARS

THE RECORDS 2017

FILMSCORE AWARD 2018

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

TEXTILE & FASHION 2018

DESIGN TALENT GRANT 2017

ROGIER VAN OTTERLOO AWARD 2017

YOUNG DESIGNER GRANT 2018

ROGIER VAN OTTERLOO AWARD 2018

FOTOVAKSCHOOL AWARD 2017

OUTSTANDING TALENT AWARD 2017

FOTOVAKSCHOOL AWARD 2017

81

DAVID ALMEIDA

ANNE LAKEMAN TANJA SMEETS

beeldende kunst 82

De meeste kunstenaars nemen hun werk na een expositie mee naar de volgende galerie of naar het volgende museum. Jij maakt voor iedere plek een heel nieuw kunstwerk.

‘Ik probeer het werk met de plek te verweven. Ik kom net uit Miami waar iemand vroeg of mijn werk altijd al onderdeel van het gebouw was. Dat is een groot compliment. Voordat ik aan de slag ga met een installatie, onderzoek ik op de plek wat werkt.

Ik neem stukken materiaal mee. Fotografeer elke hoek. Het is een soort componeren. Je laat het werk groeien tot het een eigen logica krijgt.’

Je werk oogt oncontroleerbaar. Het lijkt een eigen leven te leiden, als een groep rupsen die een boom kaal vreten.

‘Ik laat het werk steeds verder groeien, het versmelt met de omgeving, maar er ontstaat ook frictie met het vertrouwde beeld van die ruimte. Wanneer je dat punt bereikt? Daar is lastig de vinger op te leggen. Neem mijn installatie ‘Liquid Garden’ in de trappentoren van het Centraal Museum Utrecht.

Je ziet daar honderden fragmenten die langzaam één beeld worden. Het werk leidt je als het ware de toren in, naar boven. Door omhoog te lopen vang je

2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

INTERVIEW TANJA SMEETS GALERIE POULOEUFF SPACEMAKERS

De ruimte als canvas Tanja Smeets Liquid Garden in Vizcaya Museum, Miami USA

steeds een glimp op van het werk. Net als je het niet verwacht, verschijnt het werk opeens op een andere plek. Het stopt niet.’

De kunstwerken van Tanja Smeets vergroeien met de architectonische omgeving.

Dit doet ze met installaties die je over de hele wereld kunt tegenkomen. In de zomer van 2018 ging ze in Galerie Pouloeuff aan de slag met vijf jonge kunstenaars.

Pouloeuff werd een atelier, maar ook onderdeel van het kunstwerk. Voor de aanvang spraken we Smeets.

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

Van een afstand zie je niet dat je werk gemaakt is van alledaagse materialen.

‘Vaak verandert je indruk van het werk als je dichterbij komt. Zoals een installatie die ik maakte voor het TextielMuseum in Tilburg. Op het eerste gezicht lijkt het een soort organisme, maar als je dichterbij komt, zie je dat het gemaakt is van vilt en kunststof bladvangers voor regenpijpen. Een onopvallend grijs vormpje, maar in hondertallen verweven met het vilt, krijgt het beeld door die bladvangers, een prikkelende struktuur die contrasterend werkt met het zachte vilt.’

Tijdens Spacemakers in Pouloeuff ben je aan de slag gegaan met vijf kunstenaars. Hoe gaan jullie te werk?

‘We duiken eerst in het eigen werk van de kunstenaars. Ik ben vooral nieuwsgierig naar waar ze nu mee bezig zijn. Hoe werken ze? Wat zijn hun ideeën?

Waar willen ze naartoe? Ze kunnen ook bestaand werk gebruiken en relateren aan de nieuwe ruimte en het werk van de andere kunstenaars. Zo ontstaan op alle vlakken nieuwe dingen. Ze moeten vooral uit

83

hun comfortzone stappen. En daar kan de ruimte aanleiding voor zijn. Stel, je bent schilder. Moet je dan altijd op een doek schilderen?’

Uit je comfortzone stappen, doe jij dat nog vaak, als gevestigde kunstenaar?

‘Elke keer weer. Toen het TextielMuseum me uitnodigde voor de collectie-opdracht, kwam ik in contact met een totaal nieuwe wereld. Ik had wel eens met de lasermachine gewerkt, maar dan met metaal. En ik had nog nooit gebreid, bijvoorbeeld.

Dan wil je een werk maken, maar weet je niet hoe je dat moet aanpakken. Door samen te werken met de experts van het TextielMuseum kon ik nieuwe mogelijkheden ontwikkelen. In het begin mislukte alles, dat brengt juist weer heel veel nieuwe dingen teweeg.’

Dit wordt de eerste expositie in Pouloeuff waarbij het werk niet aan de muur hangt of in de vitrinekast staat.

‘Werk hoeft niet altijd op een sokkel te staan of aan de wand te hangen. Misschien kiezen we wel voor de ‘niet ruimtes’, de ruimtes waar je nooit op af loopt. Pouloeuff is niet heel groot, maar er valt genoeg te ontdekken. Misschien is juist de hoek van de vensterbank wel interessant. Of de kelder. We gaan op zoek naar die onverwachte plekken.’

Een maand is kort.

‘Een maand is veel te kort. En er moet ook tijd zijn om dingen te laten mislukken. Maar omdat de kunstenaars als het ware in een hogedrukpan zitten, kunnen ze in een korte tijd veel doen.’

Tanja Smeets, Liquid Garden in het Centraal Museum, Utrecht

84

Wat hoop je ze bij te brengen?

‘Ik hoop veel plezier. En dat ze in een flow komen waarin ze nieuwe dingen ontdekken, hun blikveld op werk en mogelijkheden vergroten. Het kan zijn dat ze even heel intens aan iets werken. Daarna verdwijnt het weer. Dat is ook goed.’

2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

GALERIE POULOEUFF SPACEMAKERS

Galerie Pouloeuff werd door de Spacemakers als atelier- en presentatie­ ruimte gebruikt en zodoende toegankelijk voor bezoekers. De werken die zijn ontstaan uit dit kunstproject, zijn gepresenteerd in de aansluitende expositie. Tanja Smeets begeleidde het intensieve traject.

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

Een van de werken van Keep an Eye Spacemakers gemaakt door Joyce ter Weele, Spacemaker, 2018.

FOTO’S: PIETER KUNNEN

85

CONTACT Neem gerust contact op met Keep an Eye als je iets wilt weten over de activiteiten of als je wilt deel­nemen aan een van de projecten. Keep an Eye is altijd op zoek naar goede ideeën of nieuwe initiatieven.

Bel of mail ons. Je kunt contact opnemen met Catherine Clavaux, projectleider Keep an Eye Foundation.

JAAP KAMSMA TWEE LEEUWINNEN IN ARTIS

Keep an Eye Foundation Cattenhagestraat 16 1411 CT Naarden Vesting 035-6951277 keepaneye@spinenweb.nl

KRISZTINA CZIKA , VESTING’S ECHO

INGE VAN HEERDE

86

RUBEN JAGER, EMERGENCE

2019 / #2 MAGjeZIENenHOREN

CATEGORIE

JOYCE TER WEELE, SPACEMAKER

DANK De Keep an Eye Foundation bedankt alle betrokkenen van de prachtige projecten. Natuurlijk alle (kunst-) opleidingen waar we intensief mee samenwerken. Daarnaast zijn we blij met de samenwerking van alle partners waarmee we prachtige projecten voor jong talent realiseren.

RUBEN JAGER

MAGjeZIENenHOREN #2 / 2019

COLOFON redactie en samenstelling Catherine Clavaux interviews Juliette de Swarte eindredactie Frans Hempen, de zoele haven ontwerp Joanna Greve, de zoele haven drukwerk Tuijtel Š 2019 87

FRANSJE GIMBRÈRE STANDING TEXTILES POULOEUFF PUBLIEKS AWARD FEBRUARI 2018