SISSOURAS sel - DDD_Layout 1 31/10/2012 3:28 ΜΜ Page 33
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
ΑΝΙΣΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΟΨΕΙΣ ΥΠΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟΥ «ΠΑΛΑΙΟΥ» ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΥΓΕΙΑΣ
Ιστορικά, οι εξελίξεις στο χώρο της υγείας, αλλά και γενικότερα η διαμόρφωση του κοινωνικού αιτήματος για υγειονομική και κοινωνική φροντίδα, σηματοδοτούνται από τις αλλαγές στις κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες που χαρακτήριζαν τη χώρα, όπως δείχνει μία αναδρομή στα γεγονότα της ελληνικής ιστορίας και στις πρωτοβουλίες για την προστασία της υγείας. ωστόσο, σε αυτή την πορεία, δύσκολα επιχειρήθηκε να οργανωθεί ένα συντεταγμένο σύστημα υγείας μέχρι ίσως τη μετεμφυλιακή περίοδο, οπότε και άρχισαν να φαίνονται ορισμένες απόπειρες για μία πρώτη συγκρότηση ενός συστήματος υγείας (1953). Παρ’ όλα αυτά, ο τομέας της υγείας δεν μπόρεσε (και ούτε του επιτράπηκε πολιτικά) να «αφομοιώσει» τις προτεινόμενες αλλαγές, μένοντας για όλη αυτή την περίοδο, μέχρι και τα μεταπολιτευτικά χρόνια, χωρίς συνοχή στην οργάνωση και έλεγχο της λειτουργίας του. Όσον αφορά αυτό το «παλαιό» σύστημα υγείας (το πριν του ΕΣΥ, δηλαδή, σύστημα), θα επιχειρηθεί να σκιαγραφηθούν οι όψεις υπανάπτυξής του, αναδεικνύοντας τα κενά στη θεσμική του συγκρότηση και κυρίως το πλέγμα των ανισοτήτων που τροφοδότησε ο άρρητος μηχανισμός «παραγωγής» και παροχής υπηρεσιών υγείας ανάμεσα σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, ο οποίος επικράτησε.
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ6
Στα χρόνια μετά την ανεξαρτησία της χώρας, όταν στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος εισάγονται και οι βαυαρικοί θεσμοί, γίνονται οι πρώτες προσπάθειες για την αντιμετώπιση άμεσων αναγκών στην υγεία, όπως οι υγειονομικοί κανονισμοί για τον έλεγχο των μολυσματικών ασθενειών, η ιατρική αστυνομία και το Ιατροσυνέδριο. Το στάδιο μετά το 1850 χαρακτηρίζεται από την ασυντόνιστη και ασύνδετη εμφάνιση φορέων και υπηρεσιών, όπως τα ασφαλιστικά ταμεία για τους ναυτικούς, τους μεταλλωρύχους, τους στρατιωτικούς και τους δημόσιους υπαλλήλους, και αντίστοιχα για υπηρεσίες, διάφορα νοσοκομεία, φρενοκομεία κ.ά. – που δημιουργήθηκαν με ευθύνη των δήμων και με την υποστήριξη φιλανθρωπιών. Έτσι, στο
6. Λεπτομερέστερες αναφορές για τις εξελίξεις στον τομέα της υγείας στις περιόδους της ελληνικής ιστορίας μετά την ανεξαρτησία, βλ.: Φιλαλήθης Α., «Η κοινωνική (και ιστορική) αναγκαιότητα για σχεδιασμό των υπηρεσιών υγείας στην Ελλάδα», Ιατρικό Βήμα, Αθήνα, 1983 και Οικονόμου Χ., Πολιτικές υγείας στην Ελλάδα και στις ευρωπαϊκές κοινωνίες, Εκδόσεις Διόνικος, Αθήνα, 2004, σελ. 186-195.
2 – Τα μετέωρα βήματα του ΕΣΥ