objecten te benoemen, dat zich bezighoudt met het uitdenken van de manier waarop een idee, intentie, plan wordt geconcretiseerd. Aan de oorsprong van het designconcept ligt het zeer elementaire besef dat de mensen die de cultuur vorm en richting geven een verantwoordelijkheid dragen tegenover de toekomst. Het geeft ook aan dat de productie van de materiële cultuur altijd een geïntegreerde activiteit is geweest, deel van de algehele groei van kunst, kunde, technologie en wetenschap, die we thans alle – jammer genoeg misschien – als aparte categorieën zijn gaan beschouwen. De opdeling van het designontwikkelingsproces in duidelijk afgebakende productiefasen is relatief recent en gaat terug tot de algemene arbeidsdeling die ontstond tijdens de industriële revoluties van de Nieuwe Tijd. Eerst in de industriële periode werden de ideeontwikkeling aan de hand van schetsen en modellen en de mechanische productie ervan afzonderlijke beroepstakken. Vanaf de 18de en de eeuw was een designer dan ook diegene die enkel verantwoordelijk was voor het ontwerp, de vorm en het uitzicht van industriële producten bestemd voor de massaproductie. In de tweede helft van de ste eeuw11 evolueerde de term design verder en werd steeds vaker gebruikt om die industriële producten te benoemen die zich door hun nieuwigheid of originaliteit onderscheidden van de overige machinaal vervaardigde producten en daarom al gauw het label ‘artistiek’ kregen opgekleefd. Vandaar dat design in het hedendaags taalgebruik vaak een waardeoordeel inhoudt over de al dan niet mooi bevonden vormgeving van een gebruiksvoorwerp. We zijn dus getuige van een verenging van het designbegrip van zijn integratie in het vocabularium van kunstenaars, ambachtslieden, wetenschappers en opdrachtgevers, naar de exclusieve activiteit van een beroepsgroep die zich bekommert om de vormelijke aspecten van machinaal vervaardigde gebruiksvoorwerpen. Aangezien echter industriële productie onderhevig is aan economische wetten en de technologische ontwikkeling een voortdurende dynamiek kent van optimalisering en rationalisering, is er een breuk ontstaan tussen wat technisch mogelijk is en wat voor mens en wereld leefbaar blijft. Er zijn periodes, zoals diegene waarin we nu leven, waar deze breuk acuter is dan ooit tevoren. Het gevaar blijft dat we vergeten waarom we doen wat we doen. Wat design betreft, is het antwoord duidelijk: design creëert een gezonde en duurzame leefomgeving voor iedereen. Wanneer we die doelstelling nog steeds nastrevenswaardig vinden, kunnen we niet anders dan design te beschouwen als deel van de ruimere cultuur, die er mede door gevormd wordt en er richting door krijgt. Design zou nooit een louter economisch, utilitair, of esthetische doel mogen dienen. Elke factor die van invloed is op het designobject is deel van een bredere culturele dynamiek. Geen vormgever kan zonder de bevindingen van de sociale wetenschappen, psychologie, economie, chemie en ergonomie. Zou een kapper al deze kennis nodig hebben bij het vormgeven van een nieuwe haarsnit? Aan ieder de keuze om te bepalen waar en wanneer het vakgebied design zijn grens heeft bereikt... 1. 1. Design is ontwikkeling Het standpunt van de ontwerper, die graag zijn bedoeling bewaart tijdens het realisatieproces, is de motor van elke nieuwe productontwikkeling of artistieke creatie. Hierbij gaat het niet alleen om het geven van vorm en gestalte aan een bepaald object. Het gaat ook over het uitvoeren van onderzoek om uit te vinden of een product verder moet ontwikkeld worden. Het eigenlijke vormgeven is dus slechts één aspect van het ontwerpen, dat nooit een doel op zichzelf is maar ten dienste staat van het ontwikkelen van leef- en werkomgeving. De vormgeving van een nieuwe kast, bijvoorbeeld, is meer dan enkel het bedenken van een nieuw meubelstuk. Het kan zo worden ontworpen dat het deel is van een modulair opbergsysteem, dat zelf als einddoel . , . . Design, miroir du siècle, Paris, Flammarion/APCI, pp. ‒.