Zeszyt do teatru | Inna dusza

Zeszyt do teatru

INNA DUSZA •

1

- Dwa tygodnie temu przyszła mi do głowy myśl , by zabić Dominikę.

Nie wiem czym to było spowodowane, ale czułem, że wzbiera we mnie agresja. Obmyśliłem jak dokonam zabójstwa – powie Jacek B., 13 maja 1999 r., po całonocnym przesłuchaniu. Nad ranem śledczy usłyszy, że to nie była jedyna ofiara zatrzymanego. Nareszcie się z tego wyzwoliłem – doda na koniec.

Sąsiedzi będą się dziwić; to w końcu całkiem dobry chłopak był. Uprzejmy, z normalnej rodziny, nie pił, nie palił.

W szkole, co prawda, nie szło mu dobrze, za to w cukierni był wzorem dla innych. Właściciel zakładu powie: Najlepszy z moich uczniów: dokładny, wręcz pedantyczny, do tego artystyczna żyłka. Na 650-lecie Bydgoszczy zrobił makietę zabytkowych spichrzy z czekolady i herbatników.

Na wizję lokalną do mieszkania zamordowanej 16-latki wejdzie z promiennym uśmiechem. Spokojnie wskaże miejsca, gdzie schował zakrwawione ubrania i narzędzia zbrodni: tłuczek do mięsa i nóż.

INNA DUSZA Sztuka powstała w oparciu o utwór Łukasza Orbitowskiego pt.: „Inna dusza”.

Reżyseria i tekst – Michał Siegoczyński Współpraca dramaturgiczna – Magda Kupryjanowicz Scenografia i kostiumy – Katarzyna Sankowska Muzyka – Kamil Pater Reżyseria świateł / Projekcje wideo – Michał Głaszczka Ruch sceniczny – Alisa Makarenko Inspicjent – Hanna Gruszczyńska

Równe dwadzieścia lat później, Michał Siegoczyński, reżyser ceniony za przenikliwą obserwację postaci, o których mówi ze sceny, bierze na warsztat historię bydgoskiego mordercy. Czym jest ów „pierwiastek zła”, który świadkowie procesu rzekomo widzieli w oczach oskarżonego?

Czy chęć destrukcji przychodzi z zewnątrz, czy jest uśpiona w każdym z nas?

I w końcu, co może czuć człowiek, kiedy pozbywa życia drugiego człowieka?

Występują Izabela Baran, Emilia Piech, Michalina Rodak, Małgorzata Trofimiuk, Małgorzata Witkowska, Igor Kowalunas, Mirosław Guzowski, Damian Kwiatkowski, Jerzy Pożarowski, Krzysztof Prałat, Michał Surówka Premiera: 25 maja 2019 Zeszyt do teatru - Inna Dusza

2

•

•

3

Inna Dusza - Zeszyt do teatru

Teatr Polski kieruje kolejny cykl publikacji, który tuż obok zeszytów metodycznych tworzonych przez nauczycieli ma za zadanie inspirować do działań oraz dialogu. Edukacja teatralna jest dla Teatru Polskiego istotną częścią budowania programu, przekazującą pozytywne postawy i wartości, stwarzającą przestrzeń, okazje oraz materiały do ponownego przeżywania tego, czego doświadczyło się w Teatrze. Pragniemy kształtować nowe kompetencje społeczne, umiejętność krytycznego myślenia, wzmacniać pewność siebie i przede wszystkim wpierać procesy komunikacyjne.

ZESZYT DO TEATRU Inna dusza

Zeszyt do teatru to miejsce, w którym można znaleźć przykłady działań pedagogiczno – teatralnych. To pomysły, które mogą stworzyć jeden spójny warsztat, a także mogą istnieć jako osobne części. Z zeszytu można korzystać wszędzie – w domu, zastanawiając się nad poszczególnymi elementami spektaklu, jak i w grupie np. klasie lub na dodatkowych zajęciach. To przestrzeń dla dalszych przemyśleń oraz dodatkowych wrażeń.

Przy tworzeniu różnych sytuacji teatralnych bardzo cenna jest umiejętność improwizacji. Tworząc działania, bądźmy otwarci, dajmy się zaskoczyć po to, aby głos uczestników mógł wybrzmieć, wypełniając ramy zeszytu twórczą treścią. Zeszyt do teatru może być inspiracją do szukania nowych wyzwań oraz eksperymentowania nad wyjściem poza klasyczne metody przeżywania i omawiania spektaklu.

Zeszyt do teatru - Inna Dusza

4

•

•

5

Inna Dusza - Zeszyt do teatru

WEJŚCIE

zadanie dla grupy Warsztaty zacznij rozgrzewki.

od

krótkiej

To moment na wyciszenie się oraz skupienie całej grupy.

R o z e j d ź c i e

s i ę

p o

p r z e s t r z e n i .

Nie poruszajcie się po kole, często zmieniajcie kierunki chodzenia.

Podzielcie przestrzeń płaszczyzny:

na

trzy

górę poziom wzroku dół Na początku przyglądajcie się swoim krokom.

Podczas tego prostego ćwiczenia, grupa zauważa siebie nawzajem, wyrażając swoją gotowość do wejścia w dalsze działania.

Zadawajcie pytania: jakie one są? Dokąd was kierują? Następnie przenieście wzrok w górną część przestrzeni. Przyglądajcie się najdrobniejszym elementom. Ostatnim poziomem jest poziom wzroku. Kiedy przechodzicie obok siebie, złapcie kontakt wzrokowy na kilka sekund.

Postarajcie się spotkać ze wszystkimi obecnymi w przestrzeni.

Zadanie może trwać kilkadziesiąt minut, kiedy dodacie do niego różne elementy, np. zmianę tempa, chodzenie tylko po wyznaczonych liniach, itp.

Zeszyt do teatru - Inna Dusza

6

•

•

7

Inna Dusza - Zeszyt do teatru

...

awiamy s ię Ust w

Każdy w kolejn oś le. c ko

wiada swoje ypo im w ię ra

zadanie dla grupy

skazówek hu w zeg uc a ir

... i wykonuje gest opisujący jego obecny stan psychofizyczny.

Po jednej rundzie zadanie ulega utrudnieniu – każdy musi powtórzyć imię osoby stojącej po lewej stronie.

Trzecia runda to próba powtórzenia wszystkich wypowiedzianych imion i gestów w jak najszybszym tempie.

JAK MASZ NA IMIĘ?

8

•

•

9

zadanie dla wszystkich

Poszukajcie swojego miejsca w przestrzeni.

Ważne, aby było to miejsce z dala od reszty uczestników.

Ugnijcie lekko kolana lub zajmijcie wygodną pozycję.

Dajcie sobie minutę na wycieszenie się. W trakcie zadania może być włączona muzyka.

Wyobraźcie sobie jeden z czasów dzieciństwa.

dzień

*

Postarajcie się odpowiedzieć sobie na pytania:

to połączenie wyrazów retro i mania. Retro odnosi się do czegoś dawnego, ale powracającego dzisiaj jako modne, zaś mania to rodzaj zauważalnego entuzjazmu, a nawet fiksacji wobec rzeczy, zjawisk, osób itp.

Ile masz lat? Gdzie teraz jesteś?

Co lubisz robić najbardziej?

Co słyszysz? Czy ktoś Ci towarzyszy? Jakie widzisz kolory?

Jakie czujesz zapachy?

„Retromania jest swego rodzaju umową społeczną, która dyktuje nam, że pamiętamy takie, a nie inne seriale, piosenki, elementy rzeczywistości. Niekoniecznie są to rzeczy, które sami oglądaliśmy, których słuchaliśmy w tamtej epoce. Tak jest na przykład z serialem „Beverly Hills, 90210”.

To jedna z ikon tamtych czasów, która pojawia się na wszystkich nostalgicznych listach podsumowujących lata 90., ale w epoce cieszył się znacznie mniejszą popularnością niż na przykład serial o Corkym („Dzień za dniem”) czy „Przystanek Alaska”.”

Kiedy muzyka ucichnie, pozwól na chwilę ciszy i powolny powrót do rzeczywistości.

Zadanie może stanowić bazę do rozmowy na temat dzieciństwa, charakterystycznych przedmiotów, historii, kultury lub miejsc.

Olga Drenda (wywiad zamieszczony na stronie Ultramaryna.pl, dostęp: 10.11.2019 r.)

Zeszyt do teatru - Inna Dusza

10

•

•

11

Inna Dusza - Zeszyt do teatru

MUZYKA RETRO zadanie dla wszystkich

Muzyka jest jednym z najlepszych mierników ducha czasu. W teatrze oraz w spektaklu “Inna dusza” tworzy niepowtarzalny klimat. Łukasz Orbitowski w książce tytułując rozdziały posłużył się tytułami piosenek, które wówczas były na szczycie list przebojów w radio.

Zamknij oczy. Pomyśl jakiej muzyki słuchałeś w swoim dzieciństwie.

Co słyszysz? Możesz zapisać tytuły, teksty lub fragmenty, tworząc jedną całość.

Zeszyt do teatru - Inna Dusza

12

•

•

13

Inna Dusza - Zeszyt do teatru

zadanie dla grupy

ZLIK WIDO WANE W latach `90 zlikwidowano wiele państwowych fabryk i wielkich zakładów pracy. Wiele z nich zostało zamkniętych lub sprywatyzowanych.

Wolny rynek sprzyjał pojawianiu się nowych produktów na sklepowych półkach.

1. Stwórzcie projekt niepowtarzalnego i unikatowego produktu.

2. Stwórz: NAZWĘ, HASŁO REKLAMOWE ORAZ MIT ZAŁOŻYCIELSKI.

3. Przedstawcie swoje pomysły na forum.

Eksperyment

Przed wykonaniem zadania, możecie zapytać swoich rodziców lub znajomych, jakie produkty najbardziej cenili w latach dziewięćdziesiątych.

Pozwól przedstawić kilku uczestnikom swoje produkty w jednym czasie.

Zeszyt do teatru - Inna Dusza

14

•

•

15

Inna Dusza - Zeszyt do teatru

zadanie dla wszystkich

GENIUS LOCI!

Podczas spaceru obserwujcie przestrzeń i architekturę.

Zapoznajcie się z twórczością Andrei David, która prowadzi Instagrama pod nazwą FilmToursim.

Wybierzcie miejsce, które według Was koreluje ze scenami z Innej duszy.

W kilkuosobowych grupach rozejdźcie się po okolicy.

Stwórzcie kadry z wybranych scen, fotografując je telefonem komórkowym. Po zakończonym zadaniu omówcie efekty pracy.

Ustalcie ile czasu będzie trwało zadanie oraz wyznaczcie miejsce zbiórki. *Genius loci – duch opiekuńczy danego miejsca Źródło: Słownik języka polskiego PWN

Zeszyt do teatru - Inna Dusza

16

•

•

17

Inna Dusza - Zeszyt do teatru

KIEDYŚ BYŁO INACZEJ zadanie dla grupy

To zadanie dla osób z zacięciem reporterskim.

Przygotujcie sondę dotyczącą lat ’90 i przełomu transformacyjnego.

Potraktujcie potencjalnych rozmówców jako świadków, którzy mogą opowiedzieć, czym różnił się świat w poprzednim ustroju od tego, w którym żyjemy teraz.

Poproście o dokończenie zdania: „Kiedyś było inaczej, bo…”.

Nagrane wypowiedzi posłużą Wam jako materiał do stworzenia podcastu o końcu XX wieku. Podzielcie się w grupie swoimi refleksjami na temat Waszych spotkań, a z gotowych nagrań możecie stworzyć „wystawę do słuchania”.

Pamiętaj! Przed każdą rozmową nie zapomnij o pytaniu o możliwość nagrywania.

Zeszyt do teatru - Inna Dusza

18

•

•

19

Inna Dusza - Zeszyt do teatru

zadanie dla wszystkich Przypomnijcie sobie gwiazdy muzyki, filmu i telewizji, które kojarzą Wam się z popkulturą lat

’90

Wypiszcie jak najwięcej postaci, które były ikonami w tym czasie i przypomnijcie sobie ich twórczość szukając źródeł w sieci.

ALEJA GWIAZD

Wspólnie zastanówcie się nad: • cechami charakterystycznymi gwiazd, • nad treścią popularnych piosenek i filmów.

Jakie funkcje spełniała w tym czasie popkultura? Jak odniesiecie ją do dzisiejszych trendów?

Zadanie dedykowane jest nieco starszym odbiorcom spektaklu, ale może też stanowić ciekawe doświadczenie międzypokoleniowe.

Zeszyt do teatru - Inna Dusza

20

•

•

21

Inna Dusza - Zeszyt do teatru

zadanie dla grupy

NON FICTION Porozmawiajcie na temat spektaklu „Inna dusza”.

Wypiszcie imiona postaci na małych kartkach. Każda osoba losuje jedną kartkę.

Zadanie polega na stworzeniu krótkiego życiorysu dla wylosowanej postaci. Jedno zdanie – jedna kartka. Opierajcie się na historii przedstawionej w spektaklu, następnie możecie dopisać wydarzenia z życia według swojego wyobrażenia. Życiorys powinien mieć około 10 zdań.

Eksperyment

Pytania

• Naszkicuj momenty z życiorysu pod zdaniami, tworząc kadry.

Kim jest Twoja postać?

• Poszukaj muzyki lub dźwięków, które odpowiadają zdaniom z życiorysu. Pamiętaj, że cisza jest również ważna.

• Po skończonych prezentacjach wymieszajcie karty z życiorysami. Jak wyglądają nowe historie?

Zeszyt do teatru - Inna Dusza

22

•

•

23

Inna Dusza - Zeszyt do teatru

Jak wydarzenia z życia wpłynęły na Twoją postać?

Czym różni się reportaż od prozy non fiction?

Cały czas jest to w nim. Wszystko staje się jego wewnętrznym światem - to moja interpretacja.

Zrezygnowałem w spektaklu z narratora, którym jest Krzysiek, pozwalam, aby ta historia wychodziła od Jędrka albo wynikała z akcji.

Na ostatnim więziennym widzeniu, Krzysiek rzeczywiście pyta Jędrka, czemu nie jest już narratorem w tej opowieści. Jędrek odpowiada mu, że nie chce, aby ktoś więcej opowiadał o nim.

Podczas dwóch godzin oglądamy historię, która działa się na przestrzeni wielu lat. Pomimo lekkości w opowiadaniu, smutek musi się pojawić. Obawiałem się, że ta historia jest tak mroczna, tak bardzo intensywna, ciągnąca się i ciemna, że nie wiem, czy spektakl uniósłby ładunek złych emocji, które się tam wydzielają. Zastosowałem pewne zabiegi, żeby odciążyć trochę spektakl, zwiększyć amplitudę emocji. Mieszanie stylistyki, napięć sprawia, że ta historia bardzo się zmienia, od komediowej po tragiczną. Wspomnienia chłopaków z młodości stają się bardziej kolorowe, bardziej niż Bydgoszcz lat dziewięćdziesiątych przedstawiona u Łukasza Oribtowskiego.

Całość jest trochę komiksowa, czasami zabawna, ale to główne punkty dramatu uderzają, są jak ukąszenia osy.

A my zaczynamy przyglądać się temu wszystkiemu, widzimy sąsiedztwo, ten ciemny świat, a zaraz obok ten nasz.

Michał Siegoczyński reżyser o spektaklu „Inna dusza”

Dopóki funkcjonujemy w układzie społecznym nie jest się innym.

W historii postacie, które dokonały strasznych rzeczy, nazywane są potworami. Niechętnie nadaje się im nazwę człowieka. […] Jędrek siedzący w więzieniu ma przed sobą zdjęcie wszystkich scen, które wydarzyły się w przeszłości, te zdjęcie jest podarte na strzępy. Wszystko mu się miesza. Każdego dnia układa to od nowa. Budzi się codziennie i musi jeszcze raz układać swoją historię. To wszystko wraca.

Zeszyt do teatru - Inna Dusza

24

•

•

25

Inna Dusza - Zeszyt do teatru

Zeszyt do teatru - Inna Dusza

26

•

•

27

Inna Dusza - Zeszyt do teatru

Teatr Polski im. Hieronima Konieczki w Bydgoszcz al. Mickiewicza 85-071 Bydgoszcz, Polska www.teatrpolski.pl

Zdjęcia: Natalia Kabanow Redakcja i korekta: Daria Sobik, Karolina Sosińska Projekt i druk: Pergama - www.pergama.pl

Zeszyt do teatru - Inna Dusza - wydanie 1/2019

Zeszyt do teatru - Inna Dusza

28

•