Preview juist 49 by Juist Magazine

juni 2018 – jaargang 6 – nummer 49 –

MEER WERELD, MEER WETEN

In een e-auto door Europa. Een trip door de toekomst Hoe Venetië toerist en water bestrijdt DEEP BRAIN STIMULATION

Wég neurologische en psychische klachten

GAEV 203 | VANAF 12.250 | O.B.V. 5 X 3 METER

6,95

Zwembaden die spektakel bieden

Provençaals lam uit…Texel

Country retreat Het is heerlijk lang buiten zitten met een tuinkamer van Bronkhorst in de landelijk-moderne Gaev-stijl. De combinatie van robuust hout met materialen als beton, staal en glas maken het een plek om naar uit te kijken. We maken uw tuinkamer graag voor u op maat. Bel voor een vrijblijvende afspraak 0577 - 75 09 44 of kijk op bronkhorstbuitenleven.nl

juni 2018 – jaargang 6 – nummer 49

49_COVER.indd 2-4

VAN START-UP NAAR GROWN-UP

ee. Hoe id t n ja il r b n Ee op? kom je daar je En hoe krij?g succes

18-05-2018 11:30

JUIST

INHOUD De elektrische designfietsen met antiinbraaksysteem van VanMoof zijn sinds kort te huur op maandbasis.

1- 60 ‘Ik denk dat wij als soort niet zonder elkaar kunnen’

Sociaal psycholoog Carsten de Dreu is zijn hele leven al gefascineerd door groepsgedrag. Eén ding weet hij zeker: wereldvrede is een illusie.

13 28

008 Van de redactie, colofon 009 Reacties, medewerkers

CHECK IN 010 Het seizoen Rotterdamse dakendagen

012 In de gaten houden... Manon van Essen

013 Div./kort VanMoof, Puraflessen, Belle’s club

014 Div./infographic Festivals

015

ONTDEK

016 INTERVIEW Liesbeth Wytzes in gesprek met sociaal psycholoog Carsten de Dreu

020 Binnenkijken in Israël De familie Najjar in Jaffa

024 Column Elif Isitman Over het groeiende fenomeen safe spaces: wie zijn de voorstanders?

026 Wereldburger Andries Bonnema is hoteleigenaar op Saba

DE ITALIAANSE STAD MET DEEP BRAIN VAN HET WATER: STIMULATION EEN VENETIË DRAAGLIJK LEVEN

ELEKTRISCH RIJDEN IN EUROPA, GAAT DAT WAT WORDEN?

Venetië strijdt al decennia tegen hoog water en toeristenstromen, maar door botsende belangen blijft hard ingrijpen uit.

Overheden dromen van een niet-fossiele toekomst. Hoe realistisch is dat? Plus: een trip door de toekomst van e-Europa.

Depressie, parkinson, gilles-dela-tourette? Voor patiënten met deze aandoeningen biedt een kastje hoop op een beter leven.

Musis Sacrum

028 LAGUNA DI VENEZIA Binnenkort geen natte voeten meer in de stad van het water

035

WEET

036 De wereld van morgen Deep Brain Stimulation

042 Alledaagse wijsheid & Taalsignaal 044 Profiel Bilawal Bhutto Zardari, de partyboy van Pakistan

048 Het gebouw Musis Sacrum

052 Moderne tijden Een wc die uitwerpselen onderzoekt

054 ELEKTRISCH RIJDEN Naar een concertgebouw ga je – logisch – voor de concerten. Maar het grootscheeps gerenoveerde en met een tweede zaal uitgebreide Musis Sacrum in Arnhem, ontworpen door van Dongen-Koschuch architecten, is ook zonder muziek de moeite waard.

Heel Europa moet af van de fossiele brandstoffen. Heeft de e-auto de toekomst?

17emb049z006 6

18/05/2018 08:54

INHOUD

61 - 105 HOE CREËER JE EEN SUCCESVOLLE START-UP?

BEDRIJF BELICHT: BCD TRAVEL Verwacht bij BCD Travel geen balie met rekken vol kleurige reisfolders, eerder een IT-bedrijf dat met slimme systemen de zakenreiziger pampert en diens baas kosten bespaart.

061

VERDIEN

062 Bedrijf belicht Zakenreisbureau BCD Travel pampert de zakenreiziger

066 Wereldeconomie Wie temt de techreuzen?

068 Start-up van de maand Seamore

Een succesvolle startup is een wenkend perspectief voor velen. Maar hoe begin je? Een briljant idee is uiteraard een voorwaarde. Hoe kom je daarop?

070 Column Fleuriëtte van de Velde Wanneer vind je dat je genoeg verdient?

072 HOE WORDT JE START-UP EEN SUCCES? Een briljant idee is key. Maar dan? Vuistregels voor een geslaagde start-up

079

BELEEF

080 Non-fictie Roelof Bouwman over Amsterdam toen en nu

084 Boeken Irene Start selecteert boeken op komst

LEVEN IN BEELD: SHAKIRA KOMT NAAR NEDERLAND Shakira brak door met de hit Whenever, Wherever en is de succesvolste Colombiaanse zangeres ooit. Haar nieuwste cd heet El Dorado. Op 9 juni staat ze in de Amsterdamse Ziggo Dome.

WIE TEMT DE TECHREUZEN? EN HOE? Hoe groter techgiganten als Google en Facebook worden, hoe luider de roep om ze te stoppen. Maar hoe dan?

AMSTERDAM: HOE DE HEL EEN PARADIJS WORDT Een dag niet geklaagd, lijkt een dag niet geleefd. Maar vergelijk de stad met die uit de jaren tachtig: een enorm verschil.

086 Wereldkeuken Lammetjes

088 Leven in beeld Shakira

090 The Fast Lane Chinese automerken: welke kunnen we in Europa verwachten?

092 FOTOREPORTAGE Neem een duik in de mooiste zwembaden van de wereld

CHECK OUT 098 Cultuuragenda Selectie uit wereldwijd aanbod

90 THE FAST LANE: RIJDEN OP STOKJES China is de grootste autoproducent ter wereld. Welke Chinese merken kunnen we straks in Europa verwachten?

ZINDERENDE ZWEMBADEN MET UITZICHT Van Portugal tot Fiji, plons dit nummer in ’s werelds exclusiefste zwembaden. De een is nog mooier dan de ander.

100 Wijn Nicolaas Klei over de zeldzame gringet uit de Savoie

102 Stijl Leuke spullen voor buiten

104 Hidden secret Buenos Aires

105 Reis om de wereld Inspirerende tips

17emb049z007 7

18/05/2018 08:54

HET SEIZOEN

CHECK IN JE KUNT HET DAK OP

e toekomst van de stad vind je niet op straathoogte. In de almaar verder groeiende steden is ruimtegebrek een toenemend probleem en zorgt het verkeer voor een slechte luchtkwaliteit. Het is daarom zonde om de daken niet te benutten, vinden ook de organisatoren van de Rotterdamse Dakendagen. Het dak is een geschikte plek voor een tuin, en door de begroeiing blijft de stad aantrekkelijk en leefbaar. Denk aan de urban farming-trend: er worden steeds vaker moestuinen en kassen op daken van grote gebouwen aangelegd. Om het nut van daken voor een aangenaam stedelijk leven onder de aandacht te brengen, worden op 1, 2 en 3 juni dit jaar voor de vierde keer de Rotterdamse Dakendagen georganiseerd.

Rotterdamse architect en dakenfanaat Joep Klabbers zette het initiatief op, dat inmiddels is uitgegroeid tot een heus festival. Geniet op verscheidene locaties van optredens, muziek, eten en drinken en... een ballenbak voor volwassenen. Dit alles natuurlijk onder het genot van een prachtig uitzicht over Rotterdam. Op de website kun je voor € 7,50 een dakpas kopen. Zo kun je zelf alle daken die meedoen afstruinen. Het is ook mogelijk om een tour langs exclusieve daken te boeken, onder begeleiding van een gids. Ook kun je een kaartje kopen voor een special: een bijzonder evenement zoals een concert, theatervoorstelling of zelfs een overnachting op een dak. Kijk op de website voor het volledige programma. → www.rotterdamsedakendagen.nl

17emb049z010 10

18/05/2018 11:53

Op 1, 2 en 3 juni zijn de Rotterdamse Dakendagen. Voor â&#x201A;Ź 7,50 kun je alle daken afstruinen die meedoen

17emb049z011 11

18/05/2018 11:53

CHECK IN

TEKST: JOOS LEVIE

In de gaten houden... Manon van Essen (30)

‘As ik iets bedenk, is het altijd groots’ De verse pizza’s met groentebodem van Magioni zijn een hit. Ondernemer Manon van Essen wilde haar product graag in de supermarkt zien liggen, en dat lukte. ‘We verkopen meer dan 12.000 pizza’s per dag’

Emma Peijnenburg

nbezorgd pizza eten zonder dik te worden. ‘Als je daarvoor een oplossing bedenkt, dan heb je een goed concept te pakken,’ kreeg Manon te horen van een vriendin. Die opmerking kwam precies op het juiste moment. Van Essen had net haar bedrijf verkocht, en was op zoek naar een nieuw avontuur. ‘Ik heb vanaf mijn twintigste een eigen bedrijf gehad. In de tech. We ontwikkelden software die je eigen handschrift kon omzetten in een font. Heel geinig en ook succesvol, maar veel impact heeft zoiets niet. Na een paar jaar werken had ik het idee dat ik meer kon bereiken.’ Manon verkocht haar bedrijf en besloot de tijd te nemen om te bedenken wat ze écht wilde, toen een van haar vrienden opperde dat afvallen bij haar niet wilde lukken door haar voorkeur voor vet eten. ‘Het idee van een gezonde pizza sprak me wel aan. Ik ben gaan uitzoeken of zoiets al bestond, en ontdekte dat er in Amerika pizza’s zijn met een bodem van bloemkool in plaats van deeg. Die maakten ze gewoon thuis. ‘Als ik dat nou machinaal kan produceren, dacht ik, dan heb ik echt een gat in de markt gevonden. Zelf bloemkoolpizza maken kost een paar uur, dan

Manon van Essen: ‘De schaal van Magioni is echt een ander verhaal’

is het ideaal als je zo’n pizza gewoon vers in de winkel kunt halen.’ In alle rust ging ze aan de slag met dit nieuwe concept. ‘Ik had niet de druk om binnen een paar weken met een product te komen, dat was een fijne positie om vanuit te ondernemen. Het hoefde niet morgen een wereldmerk te zijn. Dus ben ik eerst thuis

maar eens wat gaan bakken. ‘Vervolgens ben ik naar een restaurant met een pizzabakker gegaan, en heb ik gevraagd of ik mijn producten naast hun eigen gerechten op de kaart mocht zetten. ‘Ik ben bij ze in de keuken gaan werken, zo kon de chef mij de fijne kneepjes van het vak leren. Ik verkocht niet veel, maar kon wel testpizza’s

bakken. Ik heb honderden soorten deeg getest in die tijd. Als iemand een pizza bestelde, ging ik later bij ze langs aan tafel en vroeg ik om feedback.’ Manons doel was om haar gezonde pizza’s in de supermarkt te krijgen, en dat lukte. ‘Als ik iets bedenk, is het altijd groots. Dus dacht ik in dit geval vanuit “het grootste pizzamerk ter wereld”.’ Het succes kwam. Magioni kreeg een enorme boost toen de pizza’s twee jaar geleden werden genoemd in entertainmentprogramma RTL Boulevard. ‘Toen lagen we net één dag in de supermarkt. De dag na de uitzending waren we overal uitverkocht.’ Dat Magioni zo succesvol is, vindt Van Essen soms lastig te bevatten. ‘Eerst verkocht ik 30 pizza’s per maand, met moeite. Inmiddels zijn het er meer dan 12.000 per dag. Het was leuk dat ik een paar jaar geleden met mijn grote mond zei dat ik het grootste pizzamerk ter wereld wilde worden, maar het is echt een ander verhaal om dit op zo grote schaal te organiseren. ‘Ik vind het nog steeds heel raar om een supermarkt binnen te lopen, en daar mijn eigen pizza’s te zien liggen. Dat was mijn doel, en dat heb ik bereikt. Nu ga ik nieuwe doelen verzinnen.’ ←

17emb049z012 12

18/05/2018 07:33

ONTDEK

TEKST: LIESBETH WYTZES FOTO’S: OLIVIER MIDDENDORP

CARSTEN DE DREU

‘Waarom worden mensen oorlogszuchtig?’ Zijn hele leven al is sociaal psycholoog Carsten de Dreu (51) gefascineerd door groepsgedrag. Of dat nu om een kleine groep gaat of om een heel volk. En dan in het bijzonder: wat drijft mensen tot agressie? Eén ding weet hij: wereldvrede is een illusie

ijn eerste prijs kreeg Carsten de Dreu op zijn zesde. Hij deed mee aan een Legowedstrijd. ‘Ik maakte een mooie witte villa met een rood dak.’ Hij kreeg een eervolle vermelding en twee kaartjes voor een concert van Rob de Nijs. ‘Daar ben ik met mijn vader heengegaan. Veel leuker dan de eerste prijs, een aquarium met vissen.’ Later kreeg De Dreu, hoogleraar sociale en organisatiepsychologie in Leiden, de Kurt Lewin Medal en de William Owens Scholarly Achievement Award, de KNAW-Hendrik Muller Award, de Carole en Ed Diener Award. En in april kreeg hij een Advanced Grant van de European Research Council: 2,5 miljoen euro om onderzoek te doen. Er zijn dit jaar 2.600 aanvragen gedaan en er zijn maar 13 Nederlanders die de beurs hebben gekregen. Zo’n Europese beurs heeft drie verschillende carrièreniveaus en een Advanced Grant is voor gevorderde onderzoekers. ‘Ik zei vroeger voor de grap: dat is voor pensionado’s,’ zegt De Dreu. ‘Nu niet meer natuurlijk.’ Zo’n beurs aanvragen is een klus op zich en daaraan heeft De Dreu veel tijd besteed. ‘In dat voorstel staat wat je de komende vijf jaar wilt doen met dat geld. En dat moet groundbreaking zijn, vernieuwend, leesbaar, overtuigend, spectaculair nieuw.’

Anderhalf jaar geleden begon hij met nadenken over zijn onderzoeksvoorstel. Al zijn vrije tijd, de tijd die hij normaal zou besteden aan het schrijven van artikelen en aan studeren, stopte hij in het schrijven van dat voorstel. Een samenvatting van vijf pagina’s en een tekst van twintig pagina’s. ‘Font 11, regelafstand 1.’ Okay, maar waar gaat dat onderzoek nou over? In één zin: ‘Ik wil onderzoeken waarom mensen van vredelievend, oorlogszuchtig worden.’ De Dreu doet al lang onderzoek naar het ontstaan van conflicten. En of die nu klein zijn of groot, tussen twee mensen, tussen twee volkeren of tussen twee landen – er zijn parallellen te vinden. ‘Ik ben geïnteresseerd in het gedrag van groepen,’ zegt hij. Altijd geweest ook; daarom studeerde hij sociale psychologie. Hij ging halverwege de jaren tachtig met zijn ouders naar een anti-kernwapendemonstratie en was gefrappeerd door het gedrag van die groep mensen die elkaar niet kende, maar bij wie toch een zekere saamhorigheid en zelfs jovialiteit ontstond door het gemeenschappelijke doel. ‘Ik bestudeer hoe mensen leven, hoe ze zich in groepen gedragen. En dan is er niet zoveel verschil tussen de oergroep uit de prehistorie en de groep collega’s op kantoor. Ik vind het heel interessant

CARSTEN DE DREU

1966 Geboren in Borger 1984 Vwo-diploma 1993 PhD psychologie (cum laude) Groningen 1995 Adjunct-professor Leuven 1995 Onderzoeker Yale, Amerika 1998-2015 Hoogleraar psychologie UvA 2016 Hoogleraar sociale en organisatiepsychologie, Leiden 1995 Snijders-Kouwerprijs 2014 Kurt Lewin Medal 2015 Hendrik Muller Award 2018 European Research Council Advanced Grant De Dreu is getrouwd en heeft drie kinderen

17emb049z016 16

18/05/2018 09:02

Carsten de Dreu: ‘Ik ben geïnteresseerd in het gedrag in groepen’

17emb049z017 17

18/05/2018 09:02

ONTDEK

TEKST: LINDA OTTER IN VENETIË

VITAAL VENETIË

Lokroep van de lagune Elk jaar telt Venetië duizend inwoners minder. Al decennia strijdt de stad tegen hoog water en toeristenstromen. Door botsende belangen blijft hard ingrijpen uit. Een lichtpunt: binnenkort geen natte voeten meer

17emb049z028 28

18/05/2018 07:32

Zomerse drukte op het San Marcoplein

et uniform van veiligheidsbeambte Emanuel Boscolo (39) glinstert in de zon. Tussen zijn vingers klemt hij een sigaret, terwijl hij met observerende blik het San Marcoplein afspeurt. Als hij een groep Chinezen opmerkt die brood voeren aan duiven, stapt hij erop af. Het stadsbestuur laat niet met zich spotten, legt hij uit. Op duiven voeren, zwemmen in de kanalen, picknicken of fietsen staat 500 euro boete. Het wilde zelfs de trolleykoﬀers verbieden, vanwege het kabaal van de wieltjes. Maar die regel is nooit ingevoerd. Boscolo werkt al 25 jaar in het historische centrum van Venetië, maar woont aan de overkant van de lagune, op het vasteland. ‘En dat is wel zo rustig,’ zegt hij. ‘Geen defilé van toeristen voor je huis, en je kunt gewoon de auto voor de deur parkeren.’ Toch zou hij best een huis in het centrum willen hebben. Dan kon hij dat verhuren als Airbnb of vakantiehuis, zoals veel inwoners doen. Grinnikend: ‘Weet je waar Venetianen goed in zijn? In klagen. Ze geven toeristen de schuld, maar zien niet dat ze hun eigen vijand zijn. Het zijn Venetianen die hier goed verdienen met toerisme. Maar dat hoor je ze nooit zeggen.’ Boscolo doelt op de verhitte protesten van actievoerders, die al jaren hard overheidsingrijpen eisen. Lang voordat in steden als Amsterdam of Barcelona inwoners in verzet kwamen tegen cruiseschepen, Airbnb en andere overlast, waren de protesten in Venetië al luid en duidelijk te horen. Maar waar in de rest van Europa maatregelen werden genomen om overlast van toerisme aan banden te leggen,

17emb049z029 29

18/05/2018 07:32

WEET

TEKST: SEBASTIEN VALKENBERG

DE WERELD VAN MORGEN

17emb049z036 36

18/05/2018 07:35

GELUK UIT EEN KASTJE Depressie, parkinson, gilles-de-la-tourette? Voor patiënten met hardnekkige psychische of neurologische klachten is er hoop: Deep Brain Stimulation. De techniek staat nog in de kinderschoenen, maar belooft veel goeds

ANP/BERNADETT SZABO

og even en de sofa kan naar de lommerd? Jaren was dat meubelstuk het symbool voor de behandeling van depressieve patiënten. Dat gaat veranderen. Artsen weten steeds meer over onze hersenen. Stimuleer die op de juiste manier, en iemands stemming verandert. Eigenlijk is stimuleren een misleidende term, zegt Damiaan Denys (52). Het grote publiek kent hem van zijn optreden in het televisieprogramma Zomergasten. In het dagelijks leven is hij hoofd van de afdeling psychiatrie in het AMC te Amsterdam. Al jaren houdt hij zich bezig met Deep Brain Stimulation (DBS). Maar die stimulatie zet ons dus op het verkeerde been. ‘Diep in de hersenen – ongeveer 6 centimeter – brengen we twee elektroden in,’ licht Denys toe. Aan de andere kant van de bedrading zit een batterij die stroomstootjes geeft. Er is weliswaar sprake van stimulatie, maar die zorgt ervoor dat een hersenfunctie juist wordt geremd. DBS duidt op het directe eﬀect van de techniek op de neuronen, niet wat het uiteindelijk teweegbrengt. Wat dat betreft zou Diepe Hersen Inhibitie correcter zijn.’ Waarvan akte. Gemakshalve blijven we echter spreken over DBS. Niet alleen depressiepatiënten kunnen er baat bij hebben. Parkinson, gilles-de-la-tourette, diverse verslavingen – het zijn maar enkele aandoeningen die in aanmerking komen voor behandeling. Naar andere kwa-

len wordt onderzoek gedaan. Anorexia nervosa is een speerpunt voor het AMC. De mogelijkheden lijken onbegrensd. Toch is de praktijk weerbarstig. Niet alle kwalen zijn te behandelen. Een vereiste is dat ze duidelijk te lokaliseren zijn. Je moet ze kunnen herleiden tot een afgebakend hersengebied. Witte of grijze stof, aldus Denys. ‘Daarom valt schizofrenie af, terwijl het één van de voornaamste stoornissen is in de psychiatrie.’ Hij zegt het met spijt in zijn stem. Er zijn nog twee criteria waaraan patienten moeten voldoen. Zo moet er een reële kans bestaan op genezing of in elk geval lotsverbetering. ‘Baat het niet, dan schaadt het niet’ is een te dunne argumentatie om zo’n intensief traject mee te rechtvaardigen. Ten slotte moeten andere behandelingen tevergeefs zijn geprobeerd. DBS geldt echt als laatste redmiddel voor wie het lijden uitzichtloos is.

Niet zaligmakend

Dat de techniek niet zaligmakend is, bleek een tijdje geleden. Twee grote trials mislukten. Onderzoekers richtten zich op patiënten met een behandeling-resistente depressie. Helaas voor hen bleven de resultaten achter bij de hooggespannen verwachtingen. Na zestien weken was er geen significant verschil tussen de behandelde groepen en de controlegroepen. Sommige patiënten ontwikkelden nieuwe symptomen. Een klap voor het vakgebied? ‘Allicht

← De elektroden worden ongeveer 6 centimeter diep in de hersenen ingebracht

17emb049z037 37

18/05/2018 07:35

Boven: Het raam is geheel (en volautomatisch) open te schuiven Onder: De nieuwe Parkzaal is ontworpen als een houten klankkast

17emb049z048 48

18/05/2018 07:35

ARCHITECTUUR

H ET GEB OUW De gevels van de nieuwe zaal zijn van groen keramiek

TEKST: KIRSTEN HANNEMA FOTO’S: BART VAN HOEK

WEET

NR: 24 → Gebouw: Musis Sacrum → Bouwjaar: 1847 → Architect bestaand gebouw:

Hendrik Willem Fromberg → Was/is: Concertzaal → Renovatie: 2014-2017 → Architect renovatie en

nieuwbouw: van DongenKoschuch Architects and Planners → Adres: Musispark, Arnhem

Spectaculair is het vernieuwde Musis Sacrum. Ook zonder muziek het bezoeken waard

aar een concertgebouw ga je – logisch – voor de concerten. Maar het grootscheeps gerenoveerde en met een tweede zaal uitgebreide Musis Sacrum in Arnhem, ontworpen door van DongenKoschuch architecten, is ook zonder muziek de moeite waard. Neem alleen al het beeld van de nieuwe zaal, gelegen aan het Musispark: een paviljoen met glooiende gevels van groen keramiek, die prachtig kleuren bij de omringende bomen. Ga in de zon zitten op de tribunetrap naar het ‘podium’ dat de oud- en nieuwbouw met elkaar verbindt. Loop

binnen voor een kop koﬃe in het café, vanwaar je uitkijkt over de binnenstad, of pak ’s avonds een biertje in de glazen ‘panoramafoyer’ aan het park. En als je toch binnen bent, neem dan vooral een kijkje in de nieuwe Parkzaal, ontworpen als een houten klankkast. Strijk neer op één van de voor Musis ontworpen stoelen, die zijn bekleed met goudgrijs fluweel. En aanschouw ‘de voorstelling’ van dit gebouw: het gigantische (15 bij 10 meter) raam achter het podium, dat uitzicht biedt op een monumentale eik en het park als een levend schilderij inkadert. Het raam is het unieke aan deze concertzaal, al is het idee

17emb049z049 49

18/05/2018 07:35

WEET

TEKST: RENÃ&#x2030; VAN RIJCKEVORSEL

ELEKTRISCH RIJDEN

VAN VROEM VROEM NAAR ZOEM ZOEM In Nederland baar je nog opzien in een elektrische auto, en over de grens al helemaal. Europese overheden willen dat we binnen twintig jaar allemaal aan de e-auto gaan. Lukt dat? Plus: een rit door de gedroomde toekomst van e-Europa

17emb049z054 54

18/05/2018 07:42

Als het aan de Europese beleidsmakers ligt, staan er in het volgende decennium alleen nog e-autoâ&#x20AC;&#x2122;s in de showroom

17emb049z055 55

18/05/2018 07:42

VAN START-UP TOT GROWN-UP

17emb049z072 72

18/05/2018 09:16

Het hoofdkantoor van Airbnb in San Francisco

ONDERNEMEN

TEKST: LIZANNE SCHIPPER

VERDIEN

Een succesvolle start-up is voor velen een wenkend perspectief. Maar eerst moet je een briljant idee hebben. Hoe kom je daarop? Lizanne Schipper onderzocht het

ls ambitieuze consultant maakte Bernadette Wijnings (37) lange dagen. Ze was net naar Amsterdam verhuisd na haar studie financiële economie in Tilburg. Had ze in het weekeinde eindelijk tijd voor zichzelf, moest ze opruimen, schoonmaken en klussen. En doordeweeks soms een halve dag thuis blijven voor de wasmachinemonteur. Daar baalde ze zo van, dat ze LaLente verzon, een onlineconciërgedienst die haar en andere carrièremakers in Amsterdam zulke klussen uit handen kon nemen. Dit is hoe ideeën voor startups ontstaan: uit eigen frustraties. Als jij ergens mee worstelt, kun je er gif op innemen dat velen met hetzelfde probleem kampen. Verzin een slimme oplossing, et voilà. Symen Jansma (44) van reissite TravelBird – toen nog uitgever van juridische publicaties – zag hoeveel moeite het zijn vrouw kostte om een leuke vakantie voor het gezin te boeken. Avond aan avond zat ze zuchtend achter de computer. Zo veel aanbod was er, ze kon niet kiezen. Jansma moest denken aan de websites met tijdelijke aanbiedingen die op dat moment in opkomst waren, voor producten als elektrische dekens of hometrainers. Zoiets zou je ook voor vakanties moeten hebben: een dagelijkse selectie van leuke, voordelige reisjes in je

mailbox. Met een collega van de salesafdeling werkte hij het plan uit, een jaar later kwam TravelBird van de grond. Inmiddels heeft het bedrijf zo’n vijfhonderd medewerkers. Of wat dacht je van Jitse Groen (40), die nog aan de technische universiteit in Enschede studeerde toen hij op een familiefeestje in het West-Friese dorpje ’t Veld een lumineus idee kreeg. Het gezelschap wilde ’s avonds Chinees bestellen. Groen probeerde online iets te vinden. Tevergeefs. Diezelfde avond nog registreerde hij de domeinnaam Thuisbezorgd.nl.

Brainwave

Ook dagelijkse ergernissen op het werk kunnen tot een brainwave leiden. Rob van den Heuvel (25) was zo’n type dat op zijn achttiende met twee vrienden partijen spotgoedkope iPhone-opladers uit China importeerde om die met een vorstelijke marge te verkopen via hun webshop. Een leuke business, alleen waren ze ’s avonds samen drie kwartier bezig om de verzendlabels handmatig aan te maken. Adressen van klanten moesten ze overtypen in het verouderde Windows-programma van bezorgdiensten PostNL en DHL. ‘Dat waren we helemaal zat,’ zegt Van den Heuvel. De jongens gingen op zoek naar oplossingen, maar kwamen op fora alleen verzuchtingen tegen van andere onlinewin-

17emb049z073 73

18/05/2018 09:16

BELEEF

TEKST: EVA SEGAAR

ZWEMBADEN

ZWEMBAD MET UITZICHT ‘Als we er zijn, spring ik meteen in het zwembad,’ is een veel gehoorde kreet vanaf de achterbank. Een plons in het koude water is de aftrap van de vakantie. Juist verzamelde de allermooiste hotelzwembaden van de wereld. Om alvast bij weg te dromen

Een eigen privéstrand en twee zwembaden van waaruit je zo de zee in plonst. Vijfsterrenhotel Albatroz op het Portugese eiland Madeira heeft ze. Maar dat is niet het enige. Het hotel beschikt over een tennisbaan, sportschool, spa, jacuzzi en een restaurant. Daar serveren ze lokale gerechten zoals octopuscarpaccio en kabeljauw in olijfolie. De twintig grote kamers hebben een eigen balkon met uitzicht over de Atlantische Oceaan. Het interieur van de kamers is ietwat oubollig, maar met goed weer zul je toch de meeste tijd aan dit zinderende zwembad doorbrengen. Vanaf 140 euro per nacht

Rui Vieira

HOTEL ALBATROZ, MADEIRA, PORTUGAL

17emb049z092 92

18/05/2018 07:41

LOEWS MIAMI BEACH HOTEL, AMERIKA

Moderne lobby, hippe kamers en een heerlijk zwembad. In Loews Hotel is het goed toeven. De Lure Fishbar in het hotel staat bekend om de goede kaart, met gerechten als gevulde eieren met kaviaar en pasta met gepocheerde kreeft. In het interieur wordt veel gebruik gemaakt van marmer, goud en oudroze. Bij het zwembad zijn meer dan genoeg ligbedden, dus een handdoekje neerleggen om zeven uur â&#x20AC;&#x2122;s ochtends, is niet nodig. Veel kamers kijken bovendien uit over Miami Beach, waar de badmeester de zee in de gaten houdt. Vanaf 264 euro per nacht

17emb049z093 93

18/05/2018 07:41