MASTER OF MATERIALS
6,95
RADO.COM
december 2018 – jaargang 6 – nummer 54 –
MEER WERELD, MEER WETEN
MEER WERELD, MEER WETEN
AP
PROF. FLORIS COHEN
‘Ik heb een hoge dunk van de wetenschap’
AIRBNB Verguisd, maar ook geliefd
GIUSEPPE CONTE
Ontmoet de Italiaanse populisten-premier
TORONTO
RADO DIAMASTER CERAMOS HIGH-TECH COMPOSITE CERAMIC. TECHNICALLY BRILLIANT. SERIOUSLY IRRESISTIBLE.
54_coveruitvouw.indd 1-3
december 2018 – jaargang 6 – nummer 54
RADO SHOP: DE BIJENKORF AMSTERDAM, DEN HAAG, EINDHOVEN, MAASTRICHT, ROTTERDAM & UTRECHT
Reportage uit correct Canada
FELYX
Gaat de elektrische deelscooter het maken?
Energie opslaan, hoe doe je dat? Leven in beeld: stijlvol violiste
DE MOOISTE
WINTERSPORTGEBIEDEN TER WERELD
JANINE JANSEN 16-11-2018 16:57
JUIST
INHOUD De vogels hebben het moeilijk, omdat alle huizen worden dichtgemetseld. Deze vogelhuisjesdakpan is de oplossing
1- 54 ‘Ik heb een hoge dunk van de wetenschap’
16
Historicus Floris Cohen is geboeid door de vraag hoe de moderne natuurwetenschap de wereld heeft gevormd. ‘Wetenschapsbeoefening is mij op het lijf geschreven.’
13 30
008 Van de redactie, colofon 009 Reacties, medewerkers
CHECK IN 010 Het seizoen Winterparade
012 In de gaten houden... Philine van Zinnicq Bergmann
013 Div./kort Google Home, FOOOTY, Maak je eigen Tony’s Chocolonely
014 Div./infographic Wintersport
015
ONTDEK
016 INTERVIEW Liesbeth Wytzes in gesprek met wetenschapshistoricus Floris Cohen
48
020 Wereldburger Bram Steenhuisen in Yangon
022 DE PALESTIJNSE DROOM Rawabi is de eerste nieuwe Palestijnse stad in duizend jaar. Jan Franke bezocht de stad en verbaasde zich
22 DE EERSTE NIEUWE PALESTIJNSE STAD
BINNENKIJKEN BIJ ELLEN GOLDSTEIN IN WASHINGTON
REPORTAGE UIT TORONTO, HEILSTAAT CANADA
Op de Westelijke Jordaanoever verrijst Rawabi, de droom van miljardair Bashar Masri. Zal de stad slagen?
Al bijna veertig jaar woont Ellen Goldstein in Washington. Ze zag de stad ingrijpend veranderen. Maar wel ten goede.
Met legale wiet, open grenzen en gendergelijkheid wil het Noord-Amerikaanse land vooruitstrevend zijn.
De Pontsteiger
42
030 Binnenkijken in Amerika Thuis bij Ellen Goldstein in Washington
033
WEET
034 De wereld van morgen Hoe kunnen we energie opslaan?
038 Profiel Giuseppe Conte, de onbekende premier van Italië
041 Alledaagse wijsheid & Taalsignaal 042 Het gebouw De Pontsteiger
046 Moderne tijden Student driving learning
048 TEGENDRAADS TORONTO
Het duurde twaalf jaar, maar de Amsterdamse IJ-oever heeft er een geheid icoon bij – mét magnifiek uitzicht over de haven. Kirsten Hannema genoot ervan
Emile Kossen reist af naar Toronto, de meest vooruitstrevende stad van Canada, en ziet dat het land niet langer het saaie broertje van Amerika is
6
18emb054z006 6
16/11/2018 11:30
INHOUD BEDRIJF BELICHT: OGER
55 - 105 HOE AIRBNB DE WERELD VEROVERT – EN HET WEER SYMPATHIEK KAN WORDEN
64
Familiebedrijf Oger is al bijna dertig jaar een begrip als het om Italiaanse kleren gaat. Lizanne Schipper bezocht de filialen in Amsterdam en Rotterdam
Wintervlucht
86
056 Bedrijf belicht Oger maakt pakken van Italiaanse kwaliteit
060 Wereldeconomie Europa moet, net als China en Amerika, investeren in kunstmatige intelligentie De elektrische deelscooters van felyx
064 AIRBNB Hoe kan het platform weer sympathiek worden? Plus: verhuurders delen hun ervaringen
072 Column Fleuriëtte van de Velde Hou op met dat zure gedoe over expats!
073
56
Historicus Roelof Bouwman dook in drie boeken met politieke correctheid als (sub)thema en concludeert dat de wereld er niet leuker of beter van wordt. Integendeel.
VERDIEN
062 Start-up van de maand In 2007 bedachten twee huisgenoten om een bed aan te bieden in ruil voor een zakcent, elf jaar later is het een miljoenenbedrijf: stap in de wereld van Airbnb.
MOOI GEPRAAT, GEEN RESULTAAT
055
BELEEF
074 Non-fictie Roelof Bouwman over politiek correct zijn
078 Boeken Irene Start selecteert boeken op komst
Bind je ski’s – of je snowboard, als je dat liever doet – onder je voeten, en daal af in de gaafste wintersportgebieden ter wereld. In deze fotoreportage ski je over de Canadese champagnesneeuw en kun je zwaaien naar de koninklijke familie in Lech.
080 Wereldkeuken
104
084 The Fast Lane
82
Paling
082 Leven in beeld Janine Jansen Elektrische auto’s
086 FOTOREPORTAGE
74
Mooiste wintersportplekken
CHECK OUT 096 Cultuuragenda Selectie uit wereldwijd aanbod
098 Wijn
LEVEN IN BEELD: JANINE JANSEN Bekijk het leven van violiste Janine Jansen, het Nederlandse pronkstuk van de klassieke muziek.
VIVA VALENCIA Niet zo onbekend, wel erg leuk. Het Spaanse Valencia is een goede bestemming voor tijdens de koude wintermaanden.
Nicolaas Klei over druiven plukken
100 Stijl Kerstmis
104 Hidden secret Valencia
105 Reis om de wereld Inspirerende tips
7
18emb054z007 7
16/11/2018 11:30
ONTDEK
TEKST: LIESBETH WYTZES FOTO’S: OLIVIER MIDDENDORP
FLORIS COHEN
‘Ik heb een hoge dunk van de wetenschap’ Als historicus is Floris Cohen (72) geboeid door de vraag hoe de moderne natuurwetenschap de wereld heeft gevormd. Hij ziet met lede ogen aan hoe de wetenschap in de verdrukking lijkt te raken. ‘Wetenschapsbeoefening is mij op het lijf geschreven’
M
isschien speelt jetlag hem parten, zegt Floris Cohen verontschuldigend, als het gesprek begint. Hij is net terug uit Seattle. Maar tijdens het gesprek blijkt daar niets van. Cohen is spraakzaam, zoekt soms even naar het juiste woord. ‘Nee, dat moet ik anders zeggen,’ en formuleert het dan preciezer. Hij is een historicus die de natuurwetenschap en vooral haar rol in het ontstaan van de moderne wereld bestudeert. In zijn magnum opus, How Modern Science Came into the World, in Nederland verschenen als De herschepping van de wereld (2007), vraagt hij de lezer om zich voor te stellen hoe het leven eruit zou zien zonder alle moderne uitvindingen. Geen verlichting, geen verwarming, geen computer, telefoon. Volgens Cohen kun je onze moderne wereld pas echt begrijpen als je eerst begrijpt hoe de natuurwetenschap is ontstaan. In het kielzog van dat boek schreef hij Het knagende weten (2016) waarin hij zich verdiept in de vraag hoe religie en wetenschap zich tot elkaar verhouden. Want met de opkomst van de wetenschap kreeg het geloof het op een nieuwe manier heel lastig. In dat boek gaat Cohen na hoe bij een dozijn grote wetenschappers, van Galilei tot en met Einstein, het spanningsveld tussen wetenschap en religie in elkaar stak. Hoe
verhoudt de evolutieleer zich bijvoorbeeld tot Gods bedoelingen met de schepping? Hoe zit het met het unieke van de mens, gegeven de ontdekking van talloze sterrenstelsels? Het leidde geregeld tot ‘dramatische innerlijke tweestrijd’. ‘In alle rust blijven geloven zonder jezelf ooit af te vragen of de moderne wetenschap dat geloof wel ongeschokt in stand kan laten – voor iemand die prijs stelt op zelf nadenken zit dat er niet meer in’. Hij haalt in een van de mooiste hoofdstukken de invloedrijke socioloog Max Weber (1864-1920) aan, die zegt dat wie de kerk niet kan verlaten, onvermijdelijk ‘het offer van het intellect’ moet brengen. Weber omschrijft zichzelf als ‘een religieus kreupele’: hij zou misschien wel willen geloven, maar hij kan het niet meer. ‘Het knagende weten gaat over de veranderende verhouding tussen de opkomende natuurwetenschappen en het christelijk geloof in zijn diverse varianten. De opkomst van die natuurwetenschap roept een aantal grote vragen op waar gelovigen wat mee aan moesten, en dat heeft forse conflicten opgeleverd. Het is een spanningsveld dat begon in de zeventiende eeuw en voortduurt tot de dag van vandaag.’ De wetenschap waaraan de moderne mens zoveel te danken heeft, heeft het nu ook moeilijk. Soms hoor je mensen zeggen dat ‘wetenschap ook maar
FLORIS COHEN 1946 Geboren in Haarlem 1964 Studie geschiedenis Leiden 1974 Promotie Leiden 1975 Wetenschappelijk medewerker Museum Boerhaave 1982 Hoogleraar geschiedenis van de natuurwetenschap en techniek, Universiteit Twente 1984 Quantifying Music 2006 Bijzonder hoogleraar Universiteit Utrecht 2007 De herschepping van de wereld 2008 Winnaar Eureka!prijs 2010 Isaac Newton en het ware weten 2016 Het knagende weten Cohen, twee kinderen, heeft een relatie met neerlandica Marita Mathijsen
16
18emb054z016 16
16/11/2018 08:28
‘Wetenschap? Was ik nu jong geweest, dan zou ik het een verdraaid lastige keuze vinden’
17
18emb054z017 17
16/11/2018 08:28
ONTDEK
TEKST: JAN FRANKE FOTO’S: DAVE SINAI
RAWABI
De Palestijnse droom Op de Westelijke Jordaanoever verrijst Rawabi, de eerste nieuwe Palestijnse stad in duizend jaar, en droom van geldschieter Bashar Masri. Het is de gok van zijn leven en de risico’s zijn enorm. Zal hij slagen? Jan Franke bracht een bezoek aan de stad
22
18emb054z022 22
16/11/2018 10:49
Miljardair Bashar Masri, hier in de winkelstraat van Rawabi, is de ster van de stad
18emb054z023 23
16/11/2018 10:49
ONTDEK
TEKST: EMILE KOSSEN IN WASHINGTON D.C.
BINNENKIJKEN IN… DE VERENIGDE STATEN
‘Washington heeft prachtige architectuur’ Ellen Goldstein (69) woont al bijna veertig jaar tot volle tevredenheid in hartje Washington D.C. en zag in die periode haar stad ingrijpend veranderen. Ten goede
A
ls Ellen Goldstein de deur opent, springt de kleine zwarte hond Hugo enthousiast in het rond. ‘Hij eist altijd de meeste aandacht op,’ lacht ze. ‘Ik krijg zo vaak de vraag welk ras het is, dat ik er maar eentje heb verzonnen.’ Met een Frans accent: ‘Het is een bordeaux-melangerie.’ Enthousiast geeft ze een rondleiding door haar appartement in Kalorama, een wijk in het centrum van Washington D.C. die volstaat met ambassades. Bekende personen als Barack Obama en Ivanka Trump mag ze tot haar (indirecte) buren rekenen. Goldstein toont de twee slaapkamers, twee badkamers, de woonkamer en een grote keuken. Overal in het appartement ruikt het naar kaarsen. De grote hoeveelheid boeken – en vier flinke boekenkasten – verraden haar passie voor lezen. Ze woont op de vijfde verdieping van het ‘Farnsboro’, een gebouw in Beaux-Arts-stijl met 44 appartementen. Farnsboro is in 1915 neergezet door Harry Wardman, een van de bekendste ontwikkelaars van de stad. Naar schatting woonde op het hoogtepunt 10 procent van alle washingtonians in ‘een Wardman’. Goldstein heeft een Canadese vader en een Amerikaanse moeder en groeide op in Cleveland en Toronto. Na een studie geschiedenis wilde ze de oostkust ontdekken. Toen ze in 1970 voor het eerst in Washington kwam, op bezoek bij haar broer, was ze meteen verkocht. ‘De stad had een charme die ik niet eerder had gezien en prachtige architectuur.’
30
18emb054z030 30
16/11/2018 10:52
Ellen Goldstein knuffelt in de woonkamer met haar hond Hugo
31
18emb054z031 31
16/11/2018 10:52
WEET
TEKST: MAURITS TERWINDT
DE WERELD VAN MORGEN
34
18emb054z034 34
16/11/2018 08:20
ENERGIE OPSLAAN ALS... Groot struikelblok bij energie uit zon en wind is de opslag van stroom. Batterijen werken niet op grote schaal, maar hoe moet het dan wel, vraagt Maurits Terwindt zich af
S
Petmal
teeds meer huiseigenaren, projectontwikkelaars en andere ondernemers bouwen duurzaam. Huizen en gebouwen moeten energiezuinig zijn en dat wat er wordt gebruikt, moet het klimaat zo min mogelijk belasten. Duurzame energiebronnen zijn hard op weg de plek van fossiele brandstoffen in te nemen. Energiebedrijven haken massaal in op deze nieuwe trend. Sommige richten zich op de productie van elektriciteit uit windturbines of stroom uit zonneparken. Andere, zoals de NAM, buigen zich over een probleem dat kleeft aan duurzame energie: hoe sla je die stroom op? Zonne- en windenergie zijn namelijk allesbehalve constant. Als de zon schijnt of als het lekker waait, is er veel elektriciteit. Maar ’s nachts, of als het niet waait, stokt de stroomproductie. De leveringszekerheid hangt mede samen met de seizoenen: in de zomer zijn er overschotten, in de winter tekorten. Die periode waarin het lastig is om duurzame stroom op te wekken, heet in het Duits ook wel Dunkelflaute. ‘Er is behoefte aan flexibiliteit,’ zegt Hans van der Spek (59), programmadirecteur
CleanTech bij de ondernemersorganisatie voor de technologische industrie FME en lid van de zogeheten klimaattafel Elektriciteit. ‘En dan is er een aantal opties: regelbaar vermogen, vraagsturing, interconnectie en opslag.’ Regelbaar vermogen komt neer op het bijstoken met fossiele brandstoffen zodra er tekorten zijn aan duurzame energie. Met het oog op de CO₂-uitstoot is dit echter geen langetermijnoplossing. Bijstoken is op den duur ook wel mogelijk met ‘groen gas’, maar deze methode vangt vooral tekorten op, zonder eventuele overschotten aan duurzame energie te benutten. Slimme sturing van de vraag kan ook flexibiliteit bieden. Hierbij gaat het erom dat activiteiten die veel energie kosten, zoals wassen of een elektrische auto opladen, worden uitgesteld tot momenten waarop weinig elektriciteit nodig is, zoals in de nacht. Interconnectie is het aansluiten van het Nederlandse energienet op dat van omliggende landen zoals Duitsland en Noorwegen. Is er een overschot, dan verkoopt Nederland stroom. Is er een tekort, dan koopt het stroom in. Zo zijn extreme verschillen in vraag en aanbod te over-
← Windenergie is allesbehalve constant, dus opslag is noodzakelijk
35
18emb054z035 35
16/11/2018 08:20
Boven: De Pontsteiger is een hedendaagse triomfboog Rechts: Binnen in ĂŠĂŠn van de appartementen in het gebouw
18emb054z042 42
16/11/2018 08:21
ARCHITECTUUR
H ET GEB OUW Magnifiek uitzicht vanaf De Pontsteiger over de haven en het IJ
WEET
TEKST: KIRSTEN HANNEMA BEELD: MICHEL MEEES
NR: 28 → Gebouw: De Pontsteiger,
Amsterdam → Bouwjaar: 2013-2019 → Architect: Arons & Gelauff
architecten → Opdrachtgever: Dura Ver-
De Houthaven werd gegraven in 1876, gelijk met de aanleg van het Noordzeekanaal en was bedoeld voor het verwerken van al het hout dat Amsterdam binnen kwam
meer Vastgoed en M.J. de Nijs Projectontwikkeling → Is: woongebouw met 318 appartementen (66 koopwoningen en 252 vrijesectorhuurwoningen) en horeca → Huur: vanaf € 1.500 per maand (60 m2) → Koop: vanaf € 850.000 (100 m2 en meer), vanaf € 2 miljoen (250 m2 en meer) → Info: pontsteiger.nl
Tussen ontwerp en uiteindelijke oplevering in 2019 liggen twaalf roerige jaren. Met De Pontsteiger heeft de Amsterdamse IJ-oever er een geheid icoon bij
E
en jongensdroom kwam uit toen de architecten Floor Arons en Arnoud Gelauff, elf jaar na de oprichting van hun bureau, in 2007 de prijsvraag wonnen die drie woningcorporaties samen met stadsdeel Westerpark hadden uitgeschreven voor een ‘iconisch’ woongebouw op een prominente locatie: de kop van de nieuw te bouwen wijk Houthavens in Amsterdam. Hun ontwerp getuigde van jongensachtige bravoure: een gigantisch poortgebouw als venster op het Amsterdam van de toekomst – een stad die zich verder ontwikkelt rond het IJ, in de richting van Noord en de lucht in. Nu staat De Pontsteiger, zoals het gebouw werd gedoopt,
daar: als een hedendaagse triomfboog. En zo voelt het project voor Arons en Gelauff ook: als een enorme overwinning. De weg tussen de eerste ontwerptekeningen en de naderende voltooiing was geplaveid met hobbels. Je zou er een boek over kunnen volschrijven, en dat doen ze nu ook. De veelzeggende titel: De Pontsteiger, een docudrama. Dit gebouw doorstond de zwaarste economische crisis sinds de jaren dertig. Hoe hebben ze dat voor elkaar gekregen? ‘Klaarblijkelijk is De Pontsteiger heel begeerlijk voor veel mensen,’ zegt Gelauff (55). Dat begint met de locatie: het gebouw ligt aan het eind van de steiger, als een eiland in een knik van het IJ, vanwaar je
43
18emb054z043 43
16/11/2018 08:21
Igor Roelofsen/limelights
Boven: Vader en oprichter Oger Lusink (rechts) met zijn zoons Sander (midden) en Martijn (links). Sander is nu Brand Director van Oger, Martijn is CEO. Onder: Het pand van Oger in de luxe P.C. Hooftstraat
56
18emb054z056 56
16/11/2018 08:22
BEDRIJF BELICHT
TEKST: LIZANNE SCHIPPER
VERDIEN
Geen BN’ers – liever CEO’s en ondernemers Al bijna dertig jaar is Oger een begrip als het gaat om mooie – Italiaanse – kleren. Eerst alleen voor mannen, nu ook voor vrouwen. Lizanne Schipper bezocht de filialen in Amsterdam en Rotterdam, waar zij eindbazen Martijn en Sander Lusink het hemd van het lijf vroeg... OGER
→ Keten van kledingzaken met exclusieve merken, maatkleding en eigen label → Ongeveer 50 merken, waarvan 95 procent Italiaans → Vestigingen in Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Antwerpen, outlet in Haarlem → Opgericht in 1990 door Oger Lusink → 150 medewerkers, van wie ongeveer 100 verkopers (personal advisors) → 40 procent online omzetgroei per jaar, nu ongeveer 5 procent van totale omzet → Circa 35 miljoen euro omzet in 2017
E
en dame in een nauwsluitend zwart broekpak nipt van haar champagne. Alleen haar vuurrood gestifte lippen zijn zichtbaar, de rest van haar gezicht gaat schuil achter de flap van een zwarte hoed met boven de band de twee gekruiste C’s, bezet met parels. Het is de opening van de nieuwe damesafdeling in de Rotterdamse vestiging van herenmodezaak Oger, vlak achter de hoge kantoren aan het Weena. Donkere pui met gouden letters, visgraatparket, mahoniehouten kasten en in maatpak gehulde verkopers. Havenbaronnen met hun vrouwen heffen het glas en nemen een oester, besprenkeld met citroensap, peper en tabasco door een onverstoorbaar glimlachend meisje in petticoat. De Rotterdamse vrouwen hebben meer lef dan de Amsterdamse, zegt marketingdirecteur Sander Lusink (41) terwijl hij tevreden om zich heen kijkt. ‘Ze zijn niet bang voor een uitdagende tijgerprint.’ Zijn broer Martijn Lusink (40), directeur van Oger, laveert behendig door de menigte om enkele stukken te laten zien. Hij volgde twee jaar terug hun vader op, die begin dit jaar is getroffen door een herseninfarct. Een paar suède instappers van Loro Piana (698 euro) toont hij, winterjassen met bontkraag (1.428 euro) en een zwarte blouse met zuurstokroze paisleymotief van het Italiaanse modehuis Etro (749 euro). Voor klanten zijn de prijzen op de nieuwe damesafdeling ‘even wennen’, zegt San-
der Lusink. Gekozen is voor uitsluitend exclusieve merken, terwijl de mannen er al voor 500 euro een pak kunnen kopen. De aparte dameszaak naast de vestiging op de P.C. Hooftstraat in Amsterdam is afgelopen zomer gesloten, die liep minder goed. ‘Paren vinden het ongezellig om naar verschillende winkels te gaan.’
Geplakte pakken
Zo’n vijftig veelal Italiaanse topmerken verkoopt Oger, dat ook winkels heeft in Den Haag en Antwerpen, plus een outlet in Haarlem. Die Italiaanse pakken zijn destijds in Nederland geïntroduceerd door hun vader Oger Lusink, vernoemd naar oom Öger die in het verzet zat. Eigenlijk is het een Scandinavische naam, maar hij gaf er een Franse draai aan: Ozjé. Nadat hij 25 jaar bij The Society Shop had gewerkt, wilde hij in 1990 een eigen zaak, samen met zijn twee broers Martin en Robert. Zijn oude werkgever blokkeerde dat de broers de grote Duitse merken gingen verkopen die bij The Society Shop in de winkel hingen. De massa liep toen nog weg met de geplakte pakken van Hugo Boss, waarbij het binnenwerk zit vastgelijmd aan de wollen bovenstof. Bij een kwaliteitspak zit daar een canvaslaag van paardenhaar tussen. Oger Lusink week noodgedwongen uit naar Italië en nam de lichte, verfijnde pakken en het maatwerk van ambachtelijke Italiaanse merken mee
57
18emb054z057 57
16/11/2018 08:22
VERDIEN
TEKST: EVA SEGAAR FOTO’S: MICHEL MEES
AIRBNB
Ondanks kritiek nog sympathiek Slapen in het huis van iemand anders: met dat idee begonnen huisgenoten Joe Gebbia en Brian Chesky hun start-up. Elf jaar later is Airbnb een miljoenenbedrijf, dat ook voor veel overlast zorgt. Eva Segaar vraagt zich af hoe het bedrijf de sympathie kan terugwinnen
64
18emb054z064 64
16/11/2018 10:59
Via Airbnb staan over de hele wereld kamers, appartementen en huizen te huur. Zoals dit prachtige huis in Kaapstad, Zuid-Afrika
Yvonne van Werkhoven (58) VERHUURT EEN GASTENVERBLIJF IN OLDEBERKOOP VOOR €89 PER NACHT ‘Toen wij hier twee jaar geleden kwamen wonen, besloten we dat we iets met de vervallen tuinderswoning moesten doen, want die zie je meteen als je het erf op komt. We hebben het huisje in ere hersteld, met de gedachte om er een gastenverblijf van te maken. Toen het af was, hebben we het op Airbnb gezet. We waren wel terughoudend, want wat haal je in huis? ‘Tot nu toe hebben we altijd enthousiaste, vriendelijke gasten gehad. Ze laten het schoon achter en zijn heel bescheiden. Het zijn vooral jonge stellen tussen de 25 en de 40, die uit de Randstad naar Friesland komen en de drukte willen ontvluchten. ‘Ik vraag me altijd af hoe ze bij onze Airbnb komen, Oldeberkoop is zo’n klein dorpje, zoeken ze daar dan op? Ik heb het wel eens gevraagd, de gast zei toen: “Als dit in Zuid-Limburg had gestaan, had ik het ook geboekt.” De plaats maakte hem dus niet uit. Maar het toerisme is wel goed voor het dorp. Wij hebben hier een favoriet restaurant, en daar eten nu elk weekeinde gasten van ons. En andersom belt het hotel soms op of wij nog plek hebben, omdat ze overboekt zijn. Zo kan het dus ook.’
65
18emb054z065 65
16/11/2018 10:59
BELEEF
TEKST: EVA SEGAAR
WINTERSPORT
WINTER VLUCHT Het seizoen staat voor de deur, de ski’s zijn gewaxt: ga mee op reis naar de mooiste wintersportgebieden van de wereld
86
18emb054z086 86
16/11/2018 11:05
WENGEN, ZWITSERLAND Het klassieke dorp Wengen vormt met Grindelwald en Mürren de Jungfrauregio en is alleen te bereiken met de trein. De reis naar station Jungfraujoch op 3.500 meter is letterlijk een hoogtepunt. Het is de hoogste met de trein bereikbare locatie van Europa. Eenmaal daar heb je een prachtig uitzicht over de Aletschgletsjer. Naast 213 kilometer aan skipistes is er een groot langlauf- en wandelgebied. Het dorp
zelf is pittoresk: de houten chalets en hotels zijn gebouwd in victoriaanse stijl. Alpenrose is het oudste hotel van de stad en biedt geweldig zicht op de berg Schilthorn. Aprèsskiën kan in Hasenstall en de Blue Monkey Bar. Ook is er meer dan 100 kilometer rodelbaan, waarvan delen zijn verlicht, zodat je ook ’s nachts kunt afdalen. Professionele skiërs komen er voor de Ski World Cup Lauberhorn.
87
18emb054z087 87
16/11/2018 11:05