Inhoud 1 Inleiding 2 Introductie 2.1 Doelstellingen 2.2 Probleemstelling 2.3 Methodiek 2.4 Opzet
8 8 9 10 11
3 Nederlands Onderzoek naar Online Gokken 3.1 Algemeen 3.2 Risico’s 3.3 Leeftijdsgrens 3.4 Adviescommissie 3.5 Financieel kader
12 13 14 15 15 15
4 Ontwikkelingen in de beleidsvoering rondom de legalisering van online gokken
16
5 Vergelijkbaar Onderzoek in Europa
17
6 Resultaten Enquêtes 6.1 Samenstelling respondenten 6.2 Omvang van het aantal jongeren in Amsterdam dat (online) gokt 6.2.1 Gokautomaten 6.2.2 Loterijen en Krasloten 6.2.3 Pokertoernooi 6.2.4 Casino 6.2.5 Online gokken 6.2.6 Directe Omgeving 6.3 Online gokgedrag: geslacht en leeftijd 6.4 Financieel Besef en Problematisch gedrag 6.5 Gratis gokspellen 6.6 Online gokken 6.7 Opleidingsniveau en gokgedrag
6
7
18 20
21 21 21 21 21 22 24 25 26 27 28
6.8 Religie, Cultuur en Hulpverlening 6.9 De inzet van gokspellen in de stadsdelen
29 30
7 Conclusies
32
8 Resultaten Diepte-Interviews 8.1 Problematische en onwenselijke gedragingen 8.2 Financieel onverantwoordelijk gedrag 8.3 Gratis gokspellen 8.4 Online kansspelen 8.5 Toegankelijkheid van gokken en handhaving van de wetgeving 8.6 Zichtbaarheid en toegankelijkheid van hulpverlening 8.7 Cultuur
34 35 36 38 39 40 41 41
9 Conclusies
42
10 Aanbevelingen 10.1 Online hulpverlening 10.2 In kaart brengen van symptomen online gokverslaving 10.3 Hulpverlening anoniem en kosteloos 10.4 Een actief online preventiebeleid 10.5 Voorlichting op scholen 10.6 Inzet directe sociale kring voor preventie 10.7 Aandacht voor financiële bewustwording jongeren 10.8 Inzet van de gemeente, zelfstandige organisaties en maatschappelijke instanties 10.9 Sluitende aanpak verslaving jongeren 10.10 Diversiteitscompetenties verankeren in beleid en uitvoering 10.11 Meer en strengere controle online. 10.12 Meer en strengere controle ‘offline’.
44 45
Literatuurlijst
50
45 45 46 46 46 46 47 47 47 48 48
100
Figuur 1 In mijn directe omgeving zijn er mensen die wel eens online gokken.
80
60
40
Zeer mee oneens Mee oneens Neutraal
20
Mee eens
0
Zeer mee eens
15 jr. 16 jr. 17 jr. 18 jr. 19 jr. 20 jr. 21 jr. 22 jr. 23 jr. 24 jr. 25 jr. 26 jr. 27 jr.< 27 jr.
100
Figuur 2 In mijn directe omgeving zijn er mensen die wel eens online gokken.
80 100
Figuur 2
60
In mijn directe omgeving zijn er mensen die wel eens online gokken.
80 40
Zeer mee oneens Mee oneens
60
Neutraal
20
Mee eens
40 0
Zeer mee oneens Zeer mee eens
n.v.t.
< 16 jr
16-17 jr
18-21 jr
> 21 jr
Mee oneens Neutraal
20
Mee eens
100 0
Zeer mee eens
n.v.t.
< 16 jr
16-17 jr
18-21 jr
> 21 jr
80 100
In mijn directe omgeving zijn er mensen die wel eens online gokken..
Figuur 3
60
In mijn directe omgeving zijn er mensen die wel > 250 euro eens online gokken..
80 40
150 - 250 euro 50 - 150 euro
60
25 - 50 euro
20
> 250 euro <25 euro
40 0
Figuur 3
150 - 250 euro Niets
Zeer mee eens
Mee eens
Neutraal
Mee oneens Zeer mee oneens
50 - 150 euro 25 - 50 euro
20
<25 euro Niets
0
Zeer mee eens
Mee eens
Neutraal
Mee oneens Zeer mee oneens
Figuur 4 In mijn directe omgeving zijn er mensen die wel eens online gokken. 100 80 60 40 20 0
n.v.t.
< 16 jr 16-17 jr 18-21 jr > 21 jr
Vrouw Man
Door (online) gokken ben ik wel eens verplichtingen niet nagekomen of anderszins in de problemen geraakt.
120
100
Figuur 7 In mijn directe omgeving zijn er mensen die wel eens online gokken.
80
60 Zeer mee oneens
40
Oneens Neutraal
20
Mee eens Zeer mee eens
0
Zeer mee eens Mee eens
Neutraal
Oneens
Zeer mee oneens
Ik heb bij mezelf wel eens verslavingsgevoelens gemerkt door het spelen van een online gokspel.
100
Figuur 8 In mijn directe omgeving zijn er mensen die wel eens online gokken.
80
60
Zeer mee oneens Oneens
40
Neutraal
20
0
Mee eens Zeer mee eens
15 jr
16 jr
17 jr
18 jr
19 jr
40 Neutraal
20
0
Mee eens Zeer mee eens
15 jr
16 jr
17 jr
18 jr
19 jr
Figuur 9 Online kansspelen zijn leuker om te doen als er om echt geld wordt gespeeld
Zeer mee oneens Oneens Neutraal Mee eens Zeer mee eens Man
Vrouw
8.5 Toegankelijkheid van gokken en handhaving van de wetgeving
40
Wat sterk naar voren komt uit de interviews is dat bestaande maatregelen om het gokgedrag van casino-bezoeker binnen de perken te houden vaak ineffectief zijn en dat er veel en gemakkelijk gefraudeerd kan worden met de regels. Coman vertelt dat hij zichzelf heeft uitgeschreven bij Holland Casino vanwege zijn excessieve gokgedrag, maar toen hij later toch spijt had en de aandrang voelde om te gokken kon hij gemakkelijk onder een andere naam het casino weer binnenkomen. Gokverslaafden worden dus niet op een efficiënte manier tegen zichzelf in bescherming genomen. Samantha vertelt dat zij voor het eerst in het casino kwam op haar zestiende, met de ID-kaart van haar zus. Toen zij door Holland Casino werd aangesproken op haar gokgedrag werd er een limiet ingesteld van drie bezoeken per maand. Dit was alleen makkelijk te omzeilen doordat ze überhaupt al geregistreerd stond met een andere ID-
hoofdrekenen, en die vult gewoon een fictief geboorte datum in, waarin je kunt laten zien dat je ouder dan achttien bent.” KaiMook en Nordin beamen dit. Er wordt dus veel gefraudeerd en de regels en wetten rondom gokken zijn verre van waterdicht. Daar komt bovenop dat er in Holland Casino soms ook strategieën gehanteerd worden die regelmatig gokken in de hand werken. Zo vertelt Rachid het volgende: “Holland Casino heeft een regel, dat vind ik ook best wel slecht eigenlijk, dat wanneer je meer dan vijfentwintig keer langs bent gekomen dat je een VIP kaartje krijgt waarmee je ook gewoon gratis gebruik kunt maken van de bar...dus dan maak je het eigenlijk aantrekkelijk om mensen naar jouw casino te trekken. Als je de drankjes gratis maakt.”
kaart. Ook zegt ze dat als er een verbod wordt opgelegd door Holland Casino in een bepaalde plaats, dat het heel gemakkelijk is om in een andere plaats wel binnen te komen. In kleinere gokhallen heb je bovendien helemaal geen ID of foto nodig, en als je hier een vrijwillige hal-verbod aanvraagt kan dit vaak dus niet worden gehandhaafd omdat mensen niet herkend worden. “Ik heb gefraudeerd en ik fraudeer nog steeds. Maar ik ken ook mensen in mijn omgeving die daar naar toe gaan, bijvoorbeeld die een verbod hebben gekregen omdat ze misschien agressief zijn geweest in Holland Casino, of iets hebben gedaan, die dan gewoon een neefs ID nemen en dan naar binnen komen. Dus je kan het niet stoppen. Iemand die de drang heeft om te gokken vind altijd wel een manier om te gokken. En als je niet daar kan gokken dan kan je wel weer daar gokken, en als je niet daar kan gokken kan je wel daar gokken. Je kan overal gokken! Het is gewoon, het is zo open. Je wordt er zo niet voor beschermd.” Rachid meent dat er gemakkelijk met leeftijd gefraudeerd kan worden: “Ik bedoel, elk kind van twaalf, dertien kan een beetje
er wordt aangenomen dat dit voornamelijk is omdat er veel geld verdient kan worden aan de belasting die over het gokgeld geheven wordt. Rachid denkt dat de overheid zijn eigen graf delft door de legalisering, omdat de omvang van de problemen van online gokken veel groter zullen worden. “Misschien gaan ze wel een campagne opzetten, maar dat zou dan de schijn bedriegen zijn...van ‘kijk ons, wij zijn tegen online gokken. Maar aan de andere kant vinden we het heel fijn dat je op onze website aan het gokken bent, want daar betalen mensen nog belasting over.’ Het is heel dubbel. Het is net alsof ik jouw arm nu open snij, omdat ik je helemaal niet aardig vind en vervolgens breng ik jou naar de eerste hulp om jouw arm dicht te hechten. Begrijp je wat ik bedoel? Het is dubbel.” Er zou dus onderzoek gedaan moeten worden naar de huidige en toekomstige wetgeving rondom (online) gokken en hoe deze aangescherpt kan worden. Momenteel vind er te veel fraude plaats en worden gokkers en gokverslaafden te weinig in bescherming genomen tegen de gevolgen van hun gedrag.
Onder veel van de respondenten bestaat dan ook wantrouwen tegenover de legalisering van online gokken door de overheid;
9
Conclusies
49