JF/M magazine nr. 28
JUNI 2017
Trots op elkaar
Moeder Alice en zoon Wesley over opvoedondersteuning en jeugdhulp Ambulant hulpverlener Desiree Joosen
"Hulpverleners doen geen dubbele interventies, maar versterken elkaar" Kamers van pleegkinderen Fotoserie door Richtje Nijhof
Samenwerking Met de invoering van de Jeugdwet in 2015 hebben gemeenten uitgangspunten meegekregen. Het beleid van gemeenten moet zich richten op uitgangspunten als preventie en vroegsignalering en het bevorderen van opvoedcapaciteiten van ouders en de sociale omgeving. Maar ook op het inschakelen, herstellen en versterken van probleemoplossend vermogen van kinderen en jongeren, hun ouders en de sociale omgeving. Tevens is het tijdig bieden van de juiste hulp op maat is een belangrijk uitgangspunt. Deze punten kun je niet waarmaken zonder een effectieve en efficiënte samenwerking tussen organisaties rondom gezinnen. En laat die effectieve en efficiënte samenwerking nu ook een uitgangspunt zijn dat is meegegeven. Voor Jeugdformaat een hele belangrijke. We hebben daarom de afgelopen jaren de samenwerking met partners in de regio flink versterkt. Ook werken wij steeds meer samen met organisaties waar we eerder nog niet of weinig mee samenwerkten. In dit JF Magazine lees je meer over de samenwerking met een klein aantal van onze samenwerkingspartners. Je leest wat er goed gaat, hoe de vraag van cliënten dankzij die samenwerking wordt beantwoord, hoe Jeugdformaat wil innoveren en proberen, maar ook waar nog kansen liggen om de samenwerking te intensiveren en te verbeteren. Uiteraard met één gezamenlijk doel voor ogen: de hulp aan en zorg voor onze kinderen en jongeren in de regio verbeteren.
2 |
Colofon Nr. 28 Jaargang 9 / juni 2017 JF Magazine wordt driemaal per jaar in een oplage van 3100 exemplaren verzonden aan medewerkers, pleegouders, stagiairs en relaties van Jeugdformaat en Schoolformaat. Wil je reageren? Wil je reageren op een artikel, of heb je een thema of idee dat niet mag ontbreken in de volgende uitgave van het JF Magazine? Stuur een e-mail naar redactie@jeugdformaat.nl Ook als je extra exemplaren van het magazine wilt ontvangen, kun je ons een bericht sturen. Volg ons ook via Redactieadres JF Magazine Postbus 1178 2280 CD Rijswijk T 070 850 13 48 E redactie@jeugdformaat.nl Fotografie Nikki Nooteboom (Alice en Wesley, Bianca en Aagje, opening Kenniscentrum Kind en Scheiding) Redactie Brigitte Lussing, Karin Toet, Shirley Molenaar, Sanne de Bruin en Renée van Duren
Inhoud 4
DE WERELD VAN JF
6
LAMP: HET INNOVATIELAB VAN JEUGDFORMAAT
Aan deze uitgave werkten mee: Tekst en vormgeving Eindredactie: Ilse van der Mierden / ilseschrijft.nl Art direction: DEARDAN&Friends / deardanandfriends.com Vormgeving: MIXUS Studio / mixustudio.com Druk: Revon / revon.nl Hoewel wij bij de samenstelling van dit magazine de grootste zorgvuldigheid in acht nemen, kan Jeugdformaat niet garanderen dat de informatie altijd compleet en actueel is. Disclaimer Auteursrechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de hoofdredactie openbaar worden gemaakt of verveelvoudigd.
8 10
INTEGRAAL AMBULANT TEAM KENNISCENTRUM KIND EN SCHEIDING GEOPEND
12
KWALITEITSCIRKELS
13
TRAJECTZORG
16
COLLEGA IN BEELD: RINIE VAN ALPEN
18
INTERVIEW MOEDER EN ZOON: ALICE EN WESLEY
22
ZORGDIRECTIE OP VOLLE STERKTE
24
FOTOSERIE RICHTJE NIJHOF
25
LESGEVEN AAN GETRAUMATISEERDE KINDEREN
26
COLUMN BAS TIMMAN
| 3
DE WERELD VAN JF Vertrouwenspersonen over de vloer Iedereen die te maken heeft met jeugdhulp, heeft recht op ondersteuning van een onafhankelijke vertrouwenspersoon. Zowel kinderen, jongeren als (pleeg)ouders kunnen met vragen, problemen en klachten over jeugdhulp terecht bij het AKJ vertrouwenspersonen in de jeugdhulp. Het AKJ
Ken je rechten
heeft een telefonische adviesdienst en een online
Tijdens de groepsbezoeken geven de vertrouwens-
chat. Daarnaast bezoeken de vertrouwenspersonen
personen de jongeren uitleg over hun rechten (en
jongeren binnen de residentiële voorzieningen en
plichten) in de jeugdhulp. In de ‘Ken je rechten’-boekjes
in gezinshuizen.
van het AKJ kunnen de jongeren deze op hun gemak nalezen. Jongeren stellen vaak vragen aan de
Vertrouwde gezichten
vertrouwenspersonen over de hulpverlening die zij
Sophie, Jet, Leonie, Nazreen en Manon – vertrouwens-
krijgen. Ook bespreken zij problemen en klachten
personen van het AKJ regiokantoor in Den Haag –
die zij ervaren op de groep, thuis, op school, of met
bezoeken verschillende locaties van Jeugdformaat.
jeugdhulpverleners. De vertrouwenspersoon kan de
Zo heeft elke locatie een vertrouwd gezicht waar de
jongere ondersteunen bij het verwoorden van die
jongeren terecht kunnen. Zij komen een keer per twee
problemen of klachten en maakt ze bespreekbaar.
weken op de open groepen, een keer per twee maanden
4 |
bij de 16+ voorzieningen en drie keer per jaar bij de
Kijk op www.akj.nl voor meer informatie over het
gezinshuizen.
vertrouwenswerk.
Een nieuwe ondernemingsraad De leden van de nieuwe ondernemingsraad hebben een spannende tijd achter de rug. De kans om gekozen of herkozen te worden bracht een gezonde spanning met zich mee. En nu is er een nieuwe ondernemingsraad gekozen, door de collega’s van Jeugdformaat: spannend, nieuw, uitdagend en klaar voor een
BOEKENTIP & WIN Robert van de Luitgaarden 'Weggejorist'
frisse start. Via deze weg wil de ondernemingsraad iedereen bedanken voor de interesse en het
Robert (Robbie) groeide vanaf zijn derde op in diverse
stemmen.
tehuizen en pleeggezinnen. Vanaf zijn veertiende werd hij zeven jaar lang seksueel misbruikt door een
Gineke, Marieke, Henrie, Phuoc, Iris, Josine,
directeur van Stichting Katholieke Kinderbescherming,
Michel, Jeroen, Kim, Aart, Merel, Peter en Birgit.
die ook het ouderlijk gezag over hem had. Schrijfster Yvonne Keuls zorgde ervoor dat de dader, André Beemster, bekende. Helaas kwam hij 'met de schrik' vrij. Doofpot? Robert werd depressief en baalde ervan dat het leven
Wij zoeken professionals die hun gezin willen delen.
waar hij zo naar verlangd had - een leven zonder misbruik - hem zo tegenviel. Geen werk, te veel drank, blowen, diefstal en automutilatie maakten het er allemaal niet rooskleuriger op. Het roer moest om. Robert vond dat hij al jaren te vaak weggejorist was
gezinshuisouder eenvakapart.nl
en besloot de media op te zoeken om zijn verhaal te doen. Hij richtte een stichting op om seksueel misbruik onder jongens/mannen uit de taboesfeer te halen, zette zich in om kinderpornonetwerken op te rollen. Tevergeefs: aangiften werden geseponeerd. In dit boek zet Robert alle zaken en feiten op een rij in de hoop eindelijk met respect gehoord te worden.
Weet jij wat het verschil is tussen een pleegouder en een gezinshuisouder? Wij merken dat veel mensen niet weten wat een gezinshuis precies is. Daarom hebben wij een aantal gezinshuisouders gevraagd of we een kijkje in hun leven als gezinshuisouder mogen nemen. Talisa legt uit waarom ze
Wil je kans maken op dit boek? We verloten het! Stuur een mail naar redactie@jeugdformaat.nl
Saskia Olsthoorn was de winnares van de vorige winactie. Zij heeft het boek: ‘Moet ik nu bang zijn’? ontvangen.
gelooft in deze manier van opvoeden. Waarom zij als professional op deze manier pas echt het verschil kan maken voor een kind. Ook vertelt Rosa (12 jaar, zij woont bij Talisa), hoe zij het vindt om in een gezinshuis te wonen. Bekijk het verhaal van Talisa en Rosa op: www.eenvakapart.nl | 5
verbetering verwachting verwondering lamp
6 |
lamp: het innovatielab van Jeugdformaat De veranderende wereld van de jeugdhulp roept om nieuwe ideeën. Maar het is niet altijd even gemakkelijk om binnen bestaande processen in een organisatie met snelheid goede ideeën tot uitvoering te brengen. Jeugdformaat zit vol met ideeën. Mooie ideeën die vragen om een professionele aanpak. Ideeën die niet op de plank mogen blijven liggen. Ideeën die veel meer verdienen dan onderaan dat to-do-lijstje te blijven staan. Daarom wordt er nu keihard gewerkt aan lamp.
Hoe lamp er exact uit gaat zien weten we nog niet
lamp wordt geen instituut of instelling. Zie het als een
helemaal. We hebben in ieder geval de ambitie om
beweging binnen Jeugdformaat. Een beweging, die in
ideeën uit de hele organisatie sneller en eenvoudiger
beweging blijft. Een beweging die medewerkers van
zichtbaar te maken. Voor collega’s van Jeugdformaat
Jeugdformaat beweegt om dromen, visies, inspiratie
is dit de plek om je ideeën te delen. Heb je een briljant
en ervaringen die zijn opgedaan bij andere organisaties
idee, dan helpt lamp jou om jouw idee naar de finish
handen en voeten te geven. lamp is niet bang om te
te brengen.
proberen.
Stuwende kracht achter lamp is Judith Reuser:
Want wie probeert innoveert en leert
"We zijn geneigd om bij het ontstaan van iets nieuws meteen beren op de weg te zien. Maar ik ben ervan overtuigd dat als je de beren achterwege laat en je nieuwsgierigheid de vrije loop laat, de mogelijkheden juist oneindig zijn"
lamp bestaat uit een team betrokken deelnemers vanuit alle onderdelen en alle lagen van de organisatie. Deelnemers die ambassadeur willen zijn voor goede ideeën en innovatie binnen Jeugdformaat. Die verbonden zijn aan netwerken waar kennis en ervaringen gedeeld worden. Met altijd het bovenliggende doel: verbeteren van de hulp aan jongeren en hun ouders in de regio. Op dit moment wordt het team met deelnemers gevormd. Heb je al ideeën die je graag wilt delen? Stuur dan een bericht naar lamp@jeugdformaat.nl
| 7
Intensieve hulp van het integraal ambulant team
"Wij leggen een nieuwe basis om verder te kunnen bouwen en ervoor te zorgen dat het kind zich in een veilige en stabiele omgeving verder kan ontwikkelen." Marion Koopmans, Ambulant Hulpverlener Jeugdformaat.
"Hulpverleners doen geen dubbele interventies, maar versterken elkaar. Tussentijds evalueren we de hulp. We kijken naar de situatie van het gezin. Moet er hulp opgeschaald of afgeschaald worden?" Desiree Joosen, Ambulant Hulpverlener Jeugdformaat.
8 |
"Gelukkig weten hulpverleners van elkaar wat ze doen." Gezin dat hulp kreeg van IAT
"Fijn dat er niet alleen begeleiding tussen 9 en 17 uur is, maar op momenten dat het nodig is" Gezin dat hulp kreeg van IAT Vanaf 2015 biedt het Integraal Ambulant Team (IAT) gespecialiseerde hulp aan kinderen en gezinnen in de gemeenten Delft en Westland. Het team verleent hulp aan kinderen in gezinnen waar meervoudige problematiek speelt en waarbij het bestaande hulpverleningsaanbod geen uitkomst biedt, of waarbij eerdere inzet niet het gewenste effect heeft gehad.
De hulp die het IAT inzet is intensief. Dit moet ervoor zorgen dat er een veilig gezinsklimaat ontstaat waarin
De evaluatie van de proef met IAT
kinderen zich kunnen ontplooien. Het IAT werkt
laat mooie resultaten zien:
integraal, vanuit één hulpverleningsplan, met samenhang tussen diverse methodieken en vormen van hulpverlening.
• 87% van de gezinnen is tevreden over de inzet van IAT. Na afronden van het traject hadden alle jongeren een dagbesteding.
Geen doorverwijzingen meer, maar directe inzet zonder urenbeperking.
• 95% van de jongeren volgden onderwijs.
Binnen een afgebakende periode biedt het IAT een integraal specialistisch hulpaanbod, waarbij GGZ
• 90% van de jongeren bleef tijdens en tot drie
Delfland, Ipse de Bruggen en Jeugdformaat hun
maanden na afsluiten van het traject thuis
krachten bundelen. Zij voeren gezamenlijk het hulp-
wonen.
verleningstraject uit. Ook is er geen beperking als het gaat om beschikbaarheid buiten kantooruren. Dit zorgt
• 89% van de gezinnen is gestart in het vrijwillig
voor een win-win situatie: geen schotten en synergie
kader, in 85% was dit nog steeds zo aan het
met het gezin.
einde van het IAT-traject.
Meer weten over het IAT? www.iathaaglanden.nl
| 9
Kenniscentrum Kind en Scheiding geopend Het aantal complexe (echt)scheidingen blijft toenemen. Een complexe scheiding heeft gevolgen voor ouders, maar vooral ook voor kinderen. Hulp bij scheiding is daarom hard nodig. In de regio waren er verschillende initiatieven op het gebied van scheiding. Het aanbod was versnipperd en kinderen, ouders en professionals hadden moeite om de juiste kennis en informatie te vinden. Jeugdformaat had de ambitie om al die kennis in een centrum onder te brengen. Daarom is op 15 mei het Kenniscentrum Kind en Scheiding geopend. In het Kenniscentrum Kind en Scheiding werken scheidings-
Gratis advies en spreekuur
experts van Jeugdformaat en Schoolformaat, mediators
Ouders, kinderen, hun netwerk én professionals kunnen
aangesloten bij Mediatorsfederatie Nederland, Villa
terecht bij het Kenniscentrum Kind en Scheiding via:
Pinedo en TNO samen aan één doel: ouders en hun kinderen in onzekere tijden van scheiding in hun eigen
06 112 591 95
kracht zetten. Het Kenniscentrum Kind en Scheiding is
kenniscentrum@jeugdformaat.nl
er voor ouders, kinderen, hun netwerk én professionals
www.kenniscentrumkindenscheiding.nl
die betrokken zijn bij een (echt)scheiding. Of door binnen te lopen tijdens de spreekuren op de Hulp op maat toegankelijker
Albertus de Oudelaan 1, Voorburg. Bekijk de actuele
Samen met de andere partners verbeteren Jeugdformaat
openingstijden op www.kenniscentrumkindenscheiding.nl.
en Schoolformaat de toegang tot de hulp. “Onderzoek
Aan advies van Kenniscentrum Kind en Scheiding zijn geen
heeft aangetoond dat onenigheid tussen ouders in geval
kosten verbonden.
van een (echt)scheiding negatieve gevolgen heeft voor de ontwikkeling van een kind”, vertelt Wendy van Vliet van Kenniscentrum Kind en Scheiding. “Maar zit je als ouder in een lastige scheiding, dan ga je soms voorbij aan de positie en het belang van een kind. Overigens is iedere scheiding anders. Sommige ouders zijn in staat om met een klein beetje ondersteuning de juiste stappen te zetten. Anderen hebben meer ondersteuning nodig. Dat geldt ook voor kinderen. Het ene kind vindt zijn of haar eigen weg, een ander kind heeft hulp nodig om met de scheiding om te kunnen gaan. Welke behoefte ouders, kinderen of professionals ook hebben, wij passen het advies en de begeleiding hierop aan.” De projectgroep van het Kenniscentrum Kind en Scheiding met van links naar rechts: Josine van Tol, Femke Ouwerkerk, Wendy van Vliet, Renate Uddin, Ilja van der Stel, Brigitte Lussing, Margreet van Herpen.
10 |
Kenniscentrum Kind en Scheiding zoekt meer partners Ben je een professional op het gebied van scheiding en kun je met jouw kennis en expertise van meerwaarde zijn voor kinderen, ouders, hun netwerk en professionals? Neem dan contact op met het Kenniscentrum Kind en Scheiding via 06 112 591 95.
Door Karin Toet
Verbeteren van de hulp met kwaliteitscirkels De kwaliteit van de hulp van Jeugdformaat is belangrijk. Als hulpverlener wil je dat wát je doet, goed doen. Dat betekent dat je in kaart moet brengen wat er beter kan, dat je leert van fouten en dat je steeds met elkaar blijft kijken hoe het nóg beter kan. Maar hoe doe je dat nu precies? In juli 2016 zijn collega’s van Jeugdformaat binnen
De medewerkers koppelen de uitkomsten terug in de
de hulp in residentiële opvang, hulp bij participatie
teams en de teams stellen een verbeterplan op. Na drie
van jongvolwassenen en hulp aan Alleenstaande
maanden evalueert het team het verbeterplan.
Minderjarige Vreemdelingen gestart met het werken met ‘kwaliteitscirkels’. Het doel: meer van elkaar leren en de hulp waar nodig verbeteren.
"Spannend, maar ook heel leuk en leerzaam"
Draaiboek voor de kwaliteitscirkels Op basis van de methodiek en de richtlijn residentiële
Ervaringen en opbrengsten
jeugdhulp, is er een schema gemaakt waarop alle
De audits zijn al even geleden afgerond. Collega’s
aandachtsgebieden in kaart zijn gebracht. Iedere cirkel
hebben aangegeven dat ze over het algemeen erg
bevat een aandachtsgebied vanuit de methodiek en
positief zijn over het elkaar auditen. Daarbij zijn er veel
richtlijn, welke wordt getoetst door de collega’s zelf.
tips & tricks uitgewisseld. Het doel dat vooraf gesteld
Dit doen ze door bij elkaar een kijkje in de keuken te
was; leren met en door elkaar, is hiermee echt behaald.
nemen. Dat noemen we interne audits.
Ook de verbeterpunten worden aangepakt.
Interne audits
Plan
De eerste stap begint met het maken van een teamselfie.
Het succes heeft eraan bijgedragen dat de startbijeen-
Zowel de pedagogisch medewerkers, de coaches,
komst voor de tweede ronde interne audits inmiddels
de gedragswetenschappers als de leidinggevenden
heeft plaats gevonden. Tot begin oktober gaan collega’s
brengen in kaart wat hun kwaliteiten en aandachts-
en teams bij elkaar op bezoek voor een interne audit.
punten/uitdagingen zijn op de aandachtsgebieden
Daarna worden de uitkomsten met elkaar gedeeld en
in de kwaliteitscirkels. Vervolgens kiezen ze waar ze
ingezet voor de plannen voor 2018. We kijken ook hoe
op geaudit willen worden. Daarnaast is er een vast
de kwaliteitscirkels ingezet kunnen worden voor andere
auditonderwerp waarop iedereen geaudit wordt:
delen van de organisatie.
cliëntdossiers. Vervolgens voeren twee medewerkers uit een ander team een interne audit uit op de twee aandachtsgebieden door bijvoorbeeld een observatie, dossiercheck of een interview.
12 |
Door Sanne de Bruin
Trajectzorg: een aaneensluitend geheel van verblijf, zorg en behandeling De overgang vanuit de gesloten instelling naar de open jeugdzorg of naar huis, vaak gepaard met terugkeer naar de regio, is een precair moment. De kans op uitval is heel groot. Het is belangrijk om die overgang zo voorspelbaar mogelijk te maken. Jeugdformaat biedt sinds 2013 Trajectzorg. Het team Trajectzorg bestaat nu drie trajectbegeleiders,
behandelteam zaken voor ná de gesloten plaatsing.
een leidinggevende en een gedragswetenschapper die
Er wordt bekeken of verblijf in een voorziening aan-
per jaar zo’n 45 tot 60 cliënten begeleiden. Trajectzorg is
sluit. En zo ja, in welke vorm. Maar ook zaken als
er voor alle jongeren uit de regio Haaglanden die vanuit
dagbesteding, netwerk en vrije tijd komen aan bod.
een opname in de gesloten jeugdzorg terugkeren. Zij krijgen na hun terugkeer hulp van Jeugdformaat.
Eenmaal ‘thuis’
Trajectzorg is een resultaatgericht en aaneensluitend
Als een jongere weer thuis of bij Jeugdformaat
geheel van verblijf, zorg en behandeling. Het helpt
woont, wordt de begeleiding van de trajectbegeleider
een jongere te groeien naar zelfstandig functioneren
intensiever. De trajectbegeleider is dan de ambulant
in de maatschappij. In de trajecten betrekken we
hulpverlener. In de begeleiding wordt altijd uitgegaan
de gezinscontext, onderwijs, (toeleiding tot) werk
van de eigen kracht van de jongere en zijn of haar
en vrijetijdsbesteding. Trajectzorg is er om een vlot
netwerk.
doorlopend proces van zorg tussen verschillende zorgaanbieders te organiseren en hulp en ondersteuning
Intensieve samenwerking
te bieden die aansluit op wat past bij de jongere en zijn
De kracht van trajectzorg is nauwe samenwerking.
netwerk.
Trajectzorg is opgezet met samenwerkingspartners JJC en De Jutters, maar inmiddels wordt er ook intensief
Zo ziet trajectzorg eruit
samengewerkt met Schakenbosch, De Hoenderloo
Een trajectbegeleider sluit zo kort mogelijk na de start
Groep en diverse locaties van Horizon. Drie collega’s van
van een gesloten plaatsing bij de betrokken partijen
samenwerkingspartners JJC, Horizon en De Hoenderloo
aan. De trajectbegeleider heeft, vanaf de kennismaking
Groep vertellen over de samenwerking.
met de jongere, de tijd om met de jongere, zijn of haar netwerk, de (gezins-)voogd of jeugdreclassering én de JeugdzorgPlus instelling een trajectplan te schrijven In dit trajectplan staan alle onderdelen van het traject beschreven. De overgang vanuit de gesloten instelling naar de open jeugdzorg of naar huis, vaak gepaard met terugkeer naar de regio, is een precair moment. De kans op uitval is heel groot. Het is belangrijk om die overgang zo voorspelbaar mogelijk te maken. De trajectbegeleider bewaakt de voortgang en organiseert samen met het
"In verschillende fases van een traject werken verschillende hulpverleners zo aan hetzelfde plan"
André van der Graaff is GZ-Psycholoog bij JJC. JJC biedt hulp vanuit een gesloten kader. De belangrijkste opdracht voor JJC is om de geslotenheid op te heffen. Dit kan op het moment dat een kind en ouders mee willen en kunnen werken vanuit eigen motivatie. Dan komt Jeugdformaat in beeld om het verdere traject vorm te geven. André geeft aan dat het voor jongeren en ouders erg belangrijk is dat het hulpverleningstraject als een geheel ervaren wordt. Trajectzorg is daarin volgens André helpend. André: “De hulpvraag van het kind en de ouders ,evenals de doelen, kunnen centraal blijven staan. In verschillende fases van een traject werken verschillende hulpverleners zo aan hetzelfde plan.” André ziet ook ruimte voor verbetering: “Als we het trajectplan meer centraal stellen, is het niet langer de vraag of een jongere hulp van Jeugdformaat krijgt, maar hoe en wanneer een jongere hulp nodig heeft en wat daarvoor nodig is.” Overeenkomsten en verbetering Volgens André denken zowel JJC als Jeugdformaat beide vanuit verantwoordelijkheid voor het traject. Ook geeft hij aan dat beide organisaties ontwikkelingsgericht zijn. Op de vraag hoe André de samenwerking
"Het is gebleken dat de overgang vanuit de gesloten heid naar meer open voor zieningen of terug naar huis vaak een hele grote stap is voor onze jongeren. Trajectzorg is dus zeer belangrijk" Willem van Soolingen is trajectbegeleider bij Midgaard, Horizon. Volgens Willem is Trajectzorg essentieel om de overgang van geslotenheid naar de maatschappij in goede banen te leiden. “Jongeren worden in geslotenheid geplaatst, omdat ze dusdanig de grip kwijt zijn op zichzelf en de maatschappij dat een gesloten plaatsing noodzakelijk is. Het zijn vaak jongeren die weinig tot geen vertrouwen hebben in de hulpverlening en soms ook in volwassenen in het algemeen. Het is gebleken dat de overgang vanuit de geslotenheid naar meer open voorzieningen of terug naar huis vaak een hele grote stap is voor onze jongeren. Ze dreigen weer terug te vallen in gedrag, dat zij voor de geslotenheid vertoonden. Trajectzorg is dus zeer belangrijk.”
met Jeugdformaat ervaart antwoordt hij: “We zijn samen verantwoordelijk voor het bieden van een traject aan jongeren en hun gezin uit de regio Haaglanden, dus goede samenwerking is nodig. Die goede samenwerking is er. Maar we zouden meer van elkaar kunnen leren. Volgens mij moeten we meer samenwerken vanuit
Carola (17 jaar) verblijft in een JeugdzorgPlus instelling.
vanzelfsprekendheid; op het moment dat het perspectief van een kind reguliere hulp is, dan is Jeugdformaat vanzelfsprekend degene die dit gaat leveren. Een kijkje bij elkaar op de werkvloer zou daarin helpen. Wij kunnen van Jeugdformaat leren welke vaardigheden een kind moet bezitten om in een open setting van hulp te profiteren. Jeugdformaat kan van ons leren welke aanpak werkt bij een kind met forse gedragsproblematiek en vaak binnen JJC ook een psychiatrische diagnose.”
14 |
"Ik heb meer zekerheid over na Horizon. Ik ben blij dat Jeugdformaat nu al meedenkt om mij te helpen. Ook vind ik het fijn dat ik straks niet van de ene naar de andere organisatie word overgeplaatst. Meer zekerheid over mijn toekomst dus. Niet alleen over waar ik nadat ik hier weg ga naartoe ga, maar ook financieel. Dat geeft rust."
Een vast gezicht Willem: “De samenwerking tussen Jeugdformaat
Begrip voor elkaars positie
en Horizon is een voorbeeld geweest voor
Helena: “De trajectbegeleiders van Jeugdformaat zijn
samenwerkingen die Horizon aangegaan is met andere
laagdrempelig in het contact. Ze sluiten aan bij de
ketenpartners. Binnen de Vaart (red. locatie gesloten
behandelplanbesprekingen en bezoeken de jongeren
Jeugdhulp van Horizon) legden wij na de eerste
ook regelmatig in de groep en individueel. We hebben
trajectbespreking contact met een trajectbegeleider
in de samenwerking wel even moeten zoeken naar de
van Jeugdformaat. Een jongere heeft dan meteen een
juiste wijze van communicatie. Het vraagt van beide
‘vast’ gezicht bij het vervolg na de geslotenheid. Voor
partijen begrip voor elkaars positie in een traject van
jongeren belangrijk, omdat ze daardoor weten waar
een jongere. Maar daar hebben we snel afspraken
ze naar toe werken en waar ze aan moeten voldoen om
over kunnen maken.”
bij de vervolginstelling te kunnen slagen.” Over de overeenkomsten en verschillen tussen
Helena: “We zetten ons allemaal in voor de individuele
Jeugdformaat en Horizon vertelt Willem: “We werken
belangen van jongeren en proberen zoveel mogelijk aan
met en voor dezelfde doelgroep. Alleen zijn jongeren
te sluiten bij hun eigen wensen en behoeften. Hierbij vult
die bij ons zitten er vaak helaas niet in geslaagd hun
Jeugdformaat het vervolgtraject in de eigen woonplaats
leven weer op de rit te krijgen met hulp van bijvoorbeeld
in, na verblijf van een jongere bij de Hoenderloo Groep.
Jeugdformaat. Het is heel belangrijk om dit naar
Uiteindelijk willen de meeste jongeren en ouders dicht
elkaar te erkennen en ook bespreekbaar te maken.
bij elkaar zijn. Ook als weer thuis wonen niet meer
Op die manier krijgen we oog voor de zaken waarin
mogelijk is.”
een jongere vastloopt, zodat we juist daarop de beste begeleiding en/of behandeling in kunnen zetten.”
Maak de hulp laagdrempeliger Ook Helena ziet mogelijkheden voor verbetering.
Samenwerking verbeteren
“Er wordt met veel zorg en aandacht gekeken of
Willem zou de inzet van trajectbegeleiders graag nog
jongeren klaar zijn om terug naar de regio te gaan. Die
sneller en directer zien. “Nu moet een aanmelding formeel
zorgvuldigheid kan voor vertraging zorgen en bij de
via een Jeugdbeschermer of het Centrum voor Jeugd en
jongere en ouders een terughoudende indruk maken.
Gezin. Daarnaast zou misschien vanuit de geslotenheid
Dat is niet de bedoeling. We zouden nog beter met
een nazorgcontact prettig kunnen zijn. Structureel overleg
elkaar kunnen nadenken over hoe de hulp in de regio
met elkaar kan de samenwerking verbeteren.”
laagdrempeliger georganiseerd kan worden.”
"We zetten ons allemaal in voor de individuele belangen van jongeren en proberen zoveel mogelijk aan te sluiten bij hun eigen wensen en behoeften" Helena Ruimschotel is behandelcoördinator bij de Hoenderloo Groep. Over trajectzorg vertelt zij: “Voor veel jongeren ligt De Hoenderloo Groep ver weg. Het is voor ouders en betrokkenen niet altijd mogelijk om regelmatig langs te komen. Om verbondenheid met de regio te behouden helpt het om in een vroeg stadium een partij vanuit de regio aansluit. Dankzij trajectzorg zijn de lijnen tussen de behandelaars kort. En het is voor jongeren duidelijk en voorspelbaar hoe het traject verloopt, dat geeft rust.” | 15
COLLEGA IN BEELD
Rinie van Alphen Rinie van Alphen is 65 jaar en werkt sinds 24 februari 1981 bij Jeugdformaat en haar voorgangers. Momenteel werkt Rinie als beleidsmedewerker op de cliĂŤntadministratie.
16 |
Door Brigitte Lussing
Koffie of thee? “Dat lust ik beiden veel en graag.”
Welk nummer zing je het liefst met het koor? “Eigenlijk vooral de ballads, maar daarnaast zeker ook
Koken of afhalen?
‘Human’ van Rag’n’Bone Man.”
“Mijn man kookt, maar we halen ook vaak. Ook gaan we graag uit eten.”
Beste film?
Klinkt Jeugdformaat ook als muziek in je oren? “Jazeker, maar zo langzamerhand staat het geluid
“Toen ik twaalf was werd ik geraakt door de film
wel iets zachter. Ik ga binnenkort met pensioen. In
‘Gejaagd door de Wind’. De film heeft veel emoties
de afgelopen jaren heb ik veel verschillende functies
losgemaakt.”
mogen bekleden en ik heb daar mijn eigen wandelpas en zangnoten in neer mogen zetten. Ik kijk trots terug
Mooiste boek?
op mijn jaren ‘60/’70, met feministische eigenwijsheid.
“De Schaduw van de Wind van Carlos Ruiz Zafón.
In al mijn wandelroutes ben ik trouw gebleven, heb mijn
Ik lees heel veel, mijn voorkeur gaat uit naar
eigen toon laten horen, van toen naar nu en daar mijn
Scandinavische trillers.”
weg in gevonden.”
Jouw vele passies? “Ik heb inderdaad veel passies, één daarvan is samen
Wat zou je mee willen geven aan je collega’s?
zingen in een popkoor. Ook wandel ik vele kilometers,
“Ik ben niet zo van de stichtelijke woorden, maar blijf
ongeveer twintig kilometer per week, samen met mijn
jezelf, vind je noot, volg je pas, en blijf trouw aan je eigen
beste vriendin die ik al vijftig jaar ken! Deze passies
ik. Volg je eigen route en blijf betrokken bij de jeugd.”
geven mij op verschillende niveaus lucht en energie. Zowel in mijn werk als privéleven vind ik samenwerken en een gezamenlijk doel bereiken heel belangrijk. Investeren in wat je wil doen geeft ontspanning, dat vind ik een heel mooi samenspel. Zo zie ik ook mijn rol als moeder en als oma: samen doen. Dat samen zorgt voor de mooiste momenten.”
Is muziek één van je grootste passies? “Sinds twee jaar vind ik heel veel passie in de opzet van popkoor Prestige. Daar krijg ik veel energie van. Prestige heeft door het hele land diverse (grote) koren. Elke maandagavond van acht tot tien is er repetitieavond, in het Korenhuis in Den Haag. We hebben regelmatig concerten, zowel kleine als grotere. In 2016 hebben we bijvoorbeeld in Paradiso in Amsterdam opgetreden met 350 personen. En jawel, in mei van dit jaar, ook in de Rijswijkse Schouwburg. Het repertoire bestaat uit de meest recente popliedjes die door de dirigent, Ton van Diepen, worden bewerkt in vijfstemmige songs. Het is mooi en leuk dat we muziek uit de top 40 ten gehore brengen, dus voor jong en oud. Tijdens de screening bleek ik een hoge sopraan zangstem te hebben. Dat was een verrassing!”
| 17
BIJZONDER INTERVIEW MET EEN OUD-CLIËNT
Alice & Wesley 18 |
Door Karin Toet
Natuurlijk, elk interview is uniek, Maar dit interview is heel bijzonder. Het is de eerste keer dat ik een ouder én kind samen interview! Allebei hulp gehad van Jeugdformaat. Te gek dat ze hun ervaringen samen met ons delen! Eerst gemaild. Geen reactie. Toen gebeld. Geen gehoor
Eigenlijk gaat het verhaal van Alice nog verder terug. Op
én geen voicemail. Zouden ze zich misschien bedacht
haar dertigste liep ze hersenletsel op als gevolg van een
hebben? Dan belt Alice terug. Onder werktijd staat
gescheurde ader in haar hoofd. Haar leven veranderde
haar telefoon op stil en het mailadres gebruikt ze niet
enorm. Ze werkte in de wijkverpleging, maar dat lukte
meer. Maar ze wil een afspraak maken, heel graag zelfs!
niet meer. Wesley heeft er soms moeite mee, als zijn
Joepie. Vervolgens blijkt dat in de agenda’s van Alice,
moeder soms niet alles even snel snapt. Maar hij gaat er
Wesley en ook in die van mij weinig ruimte is. Maar ik zit
goed mee om. Hij durft het te zeggen als hij zich er een
met een deadline. Er zit niets anders op: ik vraag heel
beetje aan stoort. Alice is daar blij om, ze vindt dat heel
brutaal: “Kan het misschien vanavond?” “Ja natuurlijk!”
knap van hem.
zegt Alice spontaan. “Wesley is om half zes thuis. Als we dan meteen eten, hebben we daarna tijd”. Wow, wat een
Daar was Jeugdformaat
flexibiliteit. Ik ben gered!
In de vrouwenopvang merkte Alice dat ze soms moeite had om alles te bolwerken, ook qua opvoeding van
Vol verwachting
Wesley. Toen ze in een vlaag van onmacht Wesley een
Het is een thuiswedstrijd voor mij. Alice en Wesley
klap had gegeven, schrok ze daar zo van dat ze hulp
wonen ook in Zoetermeer. Ik bel aan in de centrale hal
vroeg. Ze was bang dat Wesley van haar af genomen
van het flatgebouw waar Alice en Wesley wonen. “Kom
zou worden. Toen kwam Jeugdformaat in beeld. Alice
boven, 3e etage!” klinkt het door de intercom. Ik loop
kreeg opvoedondersteuning van Josine (van Tol, red.).
de galerij op. Ik zie gezellig gevulde bloembakken staan.
Alice kijkt hier vol dankbaarheid op terug. Ze heeft, zoals
De voordeur zwaait open. “Hoi, ik ben Alice. Loop maar
ze zelf zegt, enorm veel gehad aan haar ondersteuning.
verder hoor!” zegt ze joviaal. De woonkamer. Er zitten
Ook na de periode in de vrouwenopvang bleef Josine in
twee mensen: op de ene bank een man met een laptop
beeld. Zij opperde dat het voor Wesley misschien goed
op schoot, op de andere bank een jongen met bruine
zou zijn als hij ook ondersteuning kreeg. Wesley kreeg
krullen. Dat is Wesley. Hij kijkt me vriendelijk aan en stelt
jeugdhulp van iemand anders van Jeugdformaat. Wesley
zich voor. Ik mag naast hem zitten op de bank. Van Alice
was toen twaalf jaar.
krijg ik koffie en ze gaat tegenover ons zitten, naast de man met de laptop. Hij heet Jan. Vol verwachting kijken ze mij alle drie aan. Ik wil hun verhalen graag horen. Hoe het begon Alice begint in het jaar 2006. Met Wesley kwam ze in een Blijf-van-mijn-lijfhuis terecht. Op de vlucht voor haar ex-man, hals over kop thuis verlaten. Wesley was zes jaar. Veel weet hij er niet meer van, behalve dat hij
"Even een minder dingetje was dat ik proefwerken gestolen heb in het derde jaar; ik wilde ze bewijzen hoe eenvoudig het systeem te hacken was"
het op zich wel leuk vond daar, hij kon er lekker spelen. Wesley was regelmatig schoolziek zodat hij spelletjes kon doen in het huis. En Alice, die bleef ondanks alle stress sterk en vrolijk voor Wesley. Petje af.
| 19
Ik kijk naar Wesley die naar voren komt en ademhaalt,
YouTube en gestolen proefwerken
klaar om zelf verder te vertellen. Ik vraag hem of hij
Helaas werd Wesley ook hier gepest. En dat pesten ging
iets kan vertellen waarom er zorgen over hem waren.
ver; kinderen hebben op een gegeven moment een
Wesley barst los. Hij werd gepest op de lagere school en
filmpje van Wesley op YouTube en Twitter gezet. In het
was heel vaak boos. Erover praten kon hij niet. Hij voelde
filmpje was Wesley heel boos, nadat schoolgenoten
zich erg ongelukkig. De jeugdhulp bracht hem weinig.
hem hadden uitgedaagd. Die kinderen zijn geschorst,
Hij vertelt dat hij de gesprekken gewoon uit zat. “Ik gaf
maar het leed was al geleden. De jaren daarna gingen
netjes antwoord op de vragen, vooral ja of nee, en dan
gelukkig beter. Wesley denkt dat dit kwam door een
was ik er weer vanaf”, aldus Wesley. Hij wisselde van
combinatie van een andere samenstelling van kinderen
school, kreeg een ‘maatje’, maar de situaties verbeterde
en docenten. Ook zat hij zelf wat beter in zijn vel.
niet. En toen werd hij van school gestuurd. Hij zat thuis. Dat was een hele moeilijke tijd voor Wesley en zijn
“Even een minder dingetje was dat ik proefwerken
moeder. Wesley was depressief en Alice maakte zich
gestolen heb in het derde jaar; ik wilde ze bewijzen hoe
grote zorgen om hem en kon daardoor onmogelijk
eenvoudig het systeem te hacken was”, vertelt Wesley.
werken; ze was thuis nodig. Met als gevolg dat ze
Hij kijkt er ondeugend en uitdagend bij terwijl hij het
financieel aan de grond kwam te zitten.
vertelt. “Het werd niet echt gewaardeerd zeg maar, maar gelukkig is het met een sisser afgelopen dankzij
Speciaal onderwijs
een docent die voor me in de bres is gesprongen”, aldus
Op een gegeven moment was er gelukkig een plekje
Wesley. Hij kon op school blijven en heeft zijn diploma
voor Wesley op de Parachute (speciaal basisonderwijs).
gehaald.
In een klein klasje - “volgens mij ook van Jeugdformaat?”
20 |
zegt Wesley - bloeide hij weer een beetje op. Hier
Pizza bestellen
werd duidelijk hoe pienter Wesley is en hoe handig
Inmiddels zit Wesley op het MBO, niveau 4, richting
ook met bijvoorbeeld computers. Zo kon hij zijn
Applicatie en Mediaontwikkeling. Alice attendeert me vol
basisschoolperiode uiteindelijk toch goed afsluiten.
trots op het feit dat Wesley een website heeft gemaakt
Wesley kreeg het advies VMBO-T en ging naar een
voor een pizzeria, als schoolopdracht voor Sorba Media,
reguliere middelbare school in Leiderdorp. Toen hij op
waar Wesley iedere donderdagvond werkt. Ik ben heel
deze middelbare school een maatschappelijke stage
benieuwd! Wesley geeft me een demonstratie van
moest doen, heeft hij deze vervuld op de Parachute. Hij
stap 1: een pizza uitkiezen tot de laatste stap: bestellen
hielp de conciërge en de judoleraar met allerlei klusjes.
en betalen. I am impressed: het ziet er geweldig uit!
En hij is nog niet klaar met leren, want na het MBO wil
Jumbo
Wesley naar het HBO, verder studeren, zodat hij later
Naast school, Sorba Media en de scouting heeft Wesley
zelf programma’s kan ontwikkelen.
ook nog tijd voor een bijbaantje. Wat een energie! Hij werkt bij de Albert Heijn. Daarvoor werkte hij twee jaar
Keerpunt
bij de Jumbo. Helaas konden ze hem geen vast contract
Tijdens de middelbare schoolperiode volgde Wesley
geven, maar Wesley kan niet wachten om terug te keren
de cursus ‘Goed kwaad’ bij Cardea. Hij leerde om voor
naar de Jumbo. “Alleen al voor het salaris, Jumbo betaalt
zichzelf op te komen en beter om te gaan met zijn
veel beter”, aldus Wesley. “Maar het is gewoon ook een
boosheid. De training werd gegeven door Warner.
veel leukere winkel”. Hij is benaderd door zijn oude baas
Met hem voelde Wesley meteen een klik. Warner vroeg
om te starten in een nieuw filiaal. Ze hebben ervaren dat
op een gegeven moment of hij mee wilde naar de
ze een hele goeie aan hem hebben.
Ardennen, voor een survivaltocht met nog zes andere jongeren. Eigenlijk was Wesley niet van plan te gaan.
Obesitas
Maar toch stemde hij ermee in. Deze Ardennen-reis is
Tussen neus en lippen door vertelt Wesley dat hij
met recht hét keerpunt in zijn leven te noemen. Zoals
toen hij 12,5 jaar was, zichzelf heeft aangemeld bij
Alice en Jan het zeggen: hij kwam terug als een ander
een obesitaskliniek. Zijn inspanning en doorzettings-
kind. “Hij is daar gaan praten, en eigenlijk nooit meer
vermogen riepen grote bewondering op bij de mensen
opgehouden”, zegt Jan. Alice wordt er nóg emotioneel
daar, en met resultaat. Wesley laat me ter illustratie een
van.
pasfotootje zien van hoe hij eruitzag toen hij twaalf jaar was. Ik zie een mollig jongetje met kort steil haar die een
Achterover leunen
beetje bozig in de camera kijkt. Ik herken hem amper
Jan heeft tijdens het verhaal over de Ardennen zijn
in de lange jongen met bruine krullen en sprankelende
laptop dicht gedaan en meegeluisterd. Ook hij kijkt vol
ogen die naast me op de bank zit.
trots naar Wesley terwijl deze aan het vertellen is. Jan is sinds 2012 in het gezin. “Als partner en mantelzorger van
Supertrots
Alice”, zegt hij lachend. Ook voor Wesley heeft hij veel
Wesley heeft veel verteld. Helder en overzichtelijk. Soms
gedaan, soms te veel. Hulpverleners van Cardea zeiden
voor zich uitkijkend, terug in de tijd. En daarna keek hij
tegen Jan “je moet naar achteren gaan leunen”. Dat
mij aan met een grote glimlach. Tijdens zijn verhaal heb
heeft Jan gedaan en inderdaad, dat werkte goed, Wesley
ik vanuit mijn ooghoek zijn moeder vol overgave zien
ging meer zelf oplossen. Wesley en Jan gaan goed
knikken en meeleven. Wesley was heel duidelijk: “Mam,
samen, dat is duidelijk te zien. “Als mijn moeder even
nu ben ik aan het vertellen, laat me alsjeblieft uitpraten.”
niet kan, ga ik naar Jan”, zegt Wesley. Jan glundert.
Dat heeft Alice gedaan. Ze is zo trots op hem, dat zie je en dat voel je. Dan zijn er geen woorden nodig.
Scouting Wesley heeft nog veel meer te vertellen. Bijvoorbeeld over de scouting waar hij vanaf 2010 naar toe gaat. In eerste instantie vond hij het erg spannend en startte hij in een ‘veilig’ groepje, de Vrijbuiters, maar al snel stroomde hij door naar de Verkenners en daarna naar de Explorers. Zijn handigheid en behulpzaamheid bleven ook hier niet onopgemerkt; sinds 2,5 jaar is Wesley voorzitter bij de Explorers en sinds 1,5 jaar leiding bij de Welpen. Wesley vertelt erover alsof het niks bijzonders is, maar daar denk ik anders over.
| 21
Zorgdirectie op volle sterkte Jeugdformaat heeft twee nieuwe zorgdirecteuren: Bianca Das en Aagje aan de Stegge. Bianca – geboren en getogen in Den Haag - woont samen en heeft twee studerende zonen. Ze werkte eerder bij het Centrum voor Jeugd en Gezin. Aagje woont samen met haar man en drie kinderen in Utrecht. Voordat ze Jeugdformaat kwam versterken, werkte zij bij Reinaerde: een zorgorganisatie in de regio Utrecht. Wat houdt jou persoonlijk bezig? Bianca: “Ik hou van geschiedenis; welke gevolgen ondervinden wij nu als gevolg van eerdere besluiten? En ik hou van kunst en heb diverse cursussen kunstgeschiedenis gevolgd. Politiek houdt mij ook bezig. Vooral in deze tijd met actuele thema’s rondom polarisatie: hoe zorgen wij ervoor dat wij verbonden blijven met en compassie houden voor elkaar? Ook heel actueel: klimatologische veranderingen en de consequenties hiervan voor de toekomst.”
22 |
Aagje: “Ik houd van gezelligheid. Samen zijn met mijn man, kinderen en familie en vrienden vind ik heerlijk. Daarnaast ben ik een gedreven maatschappelijk betrokken vrouw die houdt van werken. Ik vind het prettig om op verschillende manieren meer te ervaren van de wereld: van boek en film tot verre reizen. Thema’s die mij bezighouden zijn zorg, milieu, politiek en de positie van vrouwen in de wereld.”
Waarom heb je gekozen voor Jeugdformaat? Aagje: ”Ik werk graag in de zorg. Ik heb altijd met veel enthousiasme samen met de cliënt, zijn netwerk en professionals gezocht naar wijzen waarop jongeren met zorgvragen geholpen kunnen worden, participeren in en bijdragen aan de samenleving. Mooi om dat te kunnen organiseren, nu en in de toekomst.” Bianca: “Ik geloof in de jeugd en vind dat de verantwoordelijkheid voor een optimale ontwikkeling van jeugdigen een kernopdracht is van elk land. Elk kind is het waard om zich te kunnen ontplooien binnen de eigen mogelijkheden. Dit was in vorige functies, maar
De afgelopen weken heb ik veel mooie verhalen van professionals en jongeren gehoord over de zorg die we verlenen en nieuwe ideeën gehoord en tips gekregen voor vernieuwing. En zo moet het volgens mij zijn: ruimte voor goede ideeën van iedereen, richting door een heldere koers en strategie.” Bianca: “Ik vind het belangrijk om zoveel mogelijk zonder oordeel het gesprek aan te gaan en goed te luisteren naar wat er gezegd wordt. Wederzijds respect maakt samenwerking prettig. Kaders zijn nodig, maar vanuit de kaders samen aan de slag gaan levert collega’s en de organisatie het meeste op.”
ook nu nog steeds mijn drijfveer.”
"Ik vind het belangrijk om zoveel mogelijk zonder oordeel het gesprek aan te gaan en goed te luisteren naar wat er gezegd wordt" Wat spreekt jou het meest aan in je functie? Bianca: “Verbinding leggen met elkaar binnen de eigen organisatie om te komen tot een maximale ondersteuning van elkaar voor onze jongeren en hun gezinnen.” Aagje: “Directeur zorg bij Jeugdformaat is een dynamische functie, er verandert veel en daar moeten we als organisatie op inspelen. Samen werken aan een flexibele organisatie die kan vernieuwen en innoveren als antwoord op de veranderende vraag.”
"Directeur zorg bij Jeugdformaat is dynamische functie, er verandert veel en daar moeten we als organisatie op inspelen." Wat is jouw visie op samenwerking? Aagje: “De principes van ‘terug naar de bedoeling’ (boek Verdraaide Organisaties, red.) sluiten aan op mijn principes: eigenaarschap, ondernemen en samenwerking.
Welke actuele ontwikkelingen in de jeugdhulp zie je? Bianca: “Samenwerken is ontzettend belangrijk. Ik heb het dan niet alleen over samenwerkingen aangaan met organisaties buiten jeugdformaat, maar ook intern. Hoe kunnen wij elkaar versterken? Dat geldt voor iedereen in de organisatie. Dit vraagt om eigenaarschap en ondernemerschap. Met elkaar moeten we weten waar we voor staan. Kritische gesprekken durven aangaan over wat er nodig en wat haalbaar is in deze boeiende tijd.” Aagje: “De vragen van jongeren en gezinnen aan jeugdformaat worden complexer. Dit vraagt om doorontwikkeling van onze hulp. De wens van de meeste jongeren en gezinnen is dat ze, ook als ze specialistische hulp nodig hebben, ze die hulp in hun eigen omgeving krijgen. Voor Jeugdformaat betekent dit dat we de hulp lokaler en flexibeler gaan organiseren. Daarbij gaan we meer samenwerken met lokale partners. Wat wil je jouw collega’s meegeven? Aagje: “Ga door! Resultaatgericht, met focus en samen.” Bianca: “Dat is in de afgelopen periode heel mooi verwoord door de collega’s zelf. Vanuit het boek ‘Verdraaide Organisaties’: stel jezelf bij elke stap of besluit de vraag ‘hoort dit of helpt dit?’ Tenslotte, heb je een guilty pleasure? Bianca: “Ik ben fan van Feyenoord. De afgelopen weken meer pleasure dan guilty, want ze zijn kampioen!” Aagje: “Ik ben sportief, loop en wandel graag op stevige wandelschoenen. Maar daarnaast heb ik ook een paar, ehm…nou ja meerdere mooie, niet allemaal even praktische schoenen. Nu hoop ik niet dat iedereen op mijn schoenen gaat letten…” | 23
FOTOSERIE
Richtje Nijhoff Maartje (42) en Matthijs (44) “Wij doen aan crisisopvang. Onze pleegzoon woonde fulltime bij ons, tot er een nieuw pleeggezin werd gevonden. Nu komt hij hier eens in de twee weken, zodat hij ons niet in een keer helemaal hoeft te missen. En wij hem ook niet.”
Ans (45) en Ben (48) “Ze is 16 en sinds een paar maanden af en toe bij ons. We zeggen dat ze haar kamer mag inrichten zoals ze wilt, omdat het nu echt haar kamer is, maar dat heeft ze nog niet echt gedaan.”
Pleegouders richten hun huis in om een pleegkind welkom te heten en een plek te geven waar hij of zij helemaal zichzelf kan zijn. Fotografe Richtje Nijhof maakte een prachtige fotoserie bij een aantal van onze pleegouders om vast te leggen waar en hoe je de aanwezigheid van een pleegkind in hun huis ziet. Ans (45) & Ben (48) “Ze is 16 en sinds een paar maanden af en toe bij ons. We zeggen dat ze haar kamer mag inrichten zoals ze wil, omdat het nu echt haar kamer is, maar dat heeft ze nog niet echt gedaan.” Lisette (49) en Reinoud (52) “Toen hij net bij ons was, vond hij het moeilijk om zijn verjaardag te vieren. Hij was gewend dat alles hem afgenomen werd. Vandaag viert hij zijn 17e verjaardag, zijn 4e bij ons. Toen hij vanmorgen beneden kwam en de versieringen zag, glunderde hij.”
Bekijk de volledige serie online op www.jeugdformaat.nl/fotoserie 24 |
Lesgeven aan getraumatiseerde kinderen In mei is een eerste groep cursisten begonnen aan de tweedaagse training 'Lesgeven aan getraumatiseerde kinderen'. De training is een mooie samenwerking tussen een psycholoog/ orthopedagoog van Onderwijs Jeugdzorg van Jeugdformaat en een schoolmaatschappelijk werker van Schoolformaat. Beide partijen hebben veel ervaring op het gebied van (trauma)problematiek met kinderen en de bijbehorende coaching van leraren. De training is samen met traumaspecialist Leonie Coppens opgezet. De training is geschikt voor docenten, klassen-
Groot pluspunt is dat de deelnemers door de kennis
assistenten, maar ook voor onderwijsprofessionals die
over het onderwerp, veerkrachtiger met moeilijkere
niet dagelijks voor de klas staan, zoals een conciërge,
leerlingen om kunnen gaan.
directrice of teamleider. Voor iedereen die onderdeel is van de omgeving waarin een kind zich dagelijks
Traumasensitief onderwijs?
bevindt, is het vergroten van kennis over traumasensitief
Kinderen die te maken hebben met een complexe
onderwijs een meerwaarde.
scheiding, verwaarloosd zijn, een ongeluk, oorlog, overlijden, verlies of andere heftige situaties hebben
In de training wordt er niet alleen stil gestaan bij de
meegemaakt, lopen vaak vast in het onderwijs. Ze
kinderen met een trauma maar, vooral ook bij hoe je
presteren onder hun kunnen, vragen veel aandacht
hier als onderwijsprofessional mee om kunt gaan.
of trekken zich juist terug. Het zijn leerlingen waar je als onderwijsprofessional moeite mee hebt, die bezorgdheid of irritatie oproepen. Grote kans dat een
Na de training weten de deelnemers: • meer over de effecten van een trauma op ontwikkeling en gedrag van kinderen; • hoe ze door ze een ‘traumabril naar het gedrag van hun leerlingen kunnen kijken; • hoe ze het gevoel van veiligheid en veerkracht van leerlingen kunnen vergroten; • verschillende oefeningen en werkmethoden die ze kunnen toepassen;
vorm van trauma bij deze kinderen een rol speelt. We staan er niet elke dag bij stil, maar de invloed van een trauma op de ontwikkeling en het gedrag van een kind is echt heel groot. Gelukkig kan een onderwijsprofessional hét verschil maken in het leven van een getraumatiseerd kind. Meer informatie www.jeugdformaat.nl/trauma
• hoe om te gaan met lastige situaties en mogelijke valkuilen.
| 25
COLUMN
Bas Timman Onlangs werd ik gebeld door een vriendelijke consultant van een groot advies- en accountantsbureau. Deze consultant waarschuwde mij voor de risico’s met betrekking tot de vennootschapsbelasting. Een ieder die werkzaam is als jeugdhulpverlener zal, net als ik denken: wat hebben vennootschapsbelasting en jeugdhulpverlening met elkaar te maken? Ik luisterde aandachtig naar de uitleg van de vriendelijke consultant. Uitvoerig vertelde hij mij dat sinds de invoering van de nieuwe Jeugdwet op het niveau van de ministeries van VWS en FinanciÍn druk overleg wordt gevoerd over de vraag of het bieden van Jeugdhulp onder de vennootschapsbelasting valt. Mijn eerste reactie was: dit kan niet waar zijn. Ons werk als hulpverlener aan kinderen, jongeren en hun ouders heeft toch niets met belastingen over winst te maken? Wij beogen als hulpverleners toch geen winst te maken met onze hulpverlening? Ziekenhuizen en het verzorgen van mensen met een verstandelijke of lichamelijke beperking zijn toch ook vrijgesteld van deze zogenaamde winstbelasting? Dat klopt, stelde de vriendelijke consultant, maar deze instellingen richten zich op het genezen, verplegen of verzorgen van zieke mensen. Op de ministeries vraagt men zich af of het verlenen van hulp bij opvoeding en ontwikkeling van kinderen en gezinnen ook onder deze zogenaamde vrijstelling voor de zorg valt. Gaandeweg het gesprek werd mij duidelijk dat net als bij de Europese aanbestedingen van de jeugdhulp de overheid onbewust, of nog erger, bewust, niet heeft willen nadenken over de gevolgen van al deze maatregelen voor ons werk. Veel Kamerleden roepen herhaaldelijk dat het Europees aanbesteden van jeugdhulp te ver gaat en het gevolg is van doorgeslagen marktdenken.
"In welke wereld zijn wij jeugdhulpverleners terechtgekomen?" 26 |
De staatssecretaris reageert vervolgens bezwerend
Daarom moeten wij zelf verantwoordelijkheid pakken.
dat het allemaal wel meevalt en dat hij zal meehelpen
Hulpverleners en gemeenten moeten de moed tonen en
om tot zo simpel mogelijke procedures te komen.
gezamenlijk aan de bel te trekken bij het nieuwe kabinet.
Ondertussen moeten wij, hulpverleners ons bezig-
Het nieuwe kabinet moet een einde maken aan alle
houden met fiscaal juridische vraagstukken om een
doorgeslagen gekkigheden rond aanbestedingen en de
aanslag van vennootschapsbelasting te voorkomen.
zogenaamde “winstbelasting” op het bieden en verlenen
En weer andere juristen en consultants inzetten om
van jeugdhulp. Het werk van jeugdhulpverleners vraagt
ingewikkelde aanbestedingsprocedures te kunnen
dat we al onze energie en tijd, ongehinderd door aan-
volgen. Langzamerhand zijn wij als hulpverleners in
bestedings- en belastingwetgeving, besteden aan de
de wereld van gunningscriteria, leveringsvoorwaarden
leefwereld van onze kinderen, jongeren en ouders.
en natuurlijk concurrentie terecht gekomen. Een
Want iedereen zal het over eens zijn dat dit de bedoeling
systeemwereld met allerlei vormen van procedures,
is van de nieuwe Jeugdwet!
targets, formats, verantwoordingseisen en bijbehorende administratieve lasten. Het is een wereld die ver ligt van de leefwereld van onze kinderen, jeugdigen en gezinnen, maar ook de afstand tot de wereld van de hulpverleners is groot. Was dit nu allemaal de bedoeling van de nieuwe Jeugdwet en de decentralisatie van de hulp naar de gemeenten? De bedoeling van de wet was toch om de hulp eenvoudig en snel toegankelijk te maken voor
"We blijven met z’n allen ronddraaien in een systeemwereld. Een wereld die niet de onze is. Een wereld die niet de onze wordt"
alle burgers? En om verkokering tussen instellingen te voorkomen en juist samenwerking te stimuleren? Als ik deze vragen stel aan gemeenteambtenaren, politici en andere beleidsmakers dan is steevast het antwoord dat al het gedoe rond aanbestedingen en vennootschapsbelastingen natuurlijk niet de bedoeling was. En vervolgens wijst iedereen naar elkaar. De gemeenten naar de staatssecretaris en hij op zijn beurt weer naar Europa. Kortom we blijven met z’n allen ronddraaien in een systeemwereld. Een wereld die niet de onze is. Een wereld die niet de onze wordt.
| 27
Talisa, gezinshuisouder
Kinderen moeten opgroeien in een gewoon gezin. eenvakapart.nl