Hippocampus nr. 273 (maart/april 2019)

■ NIEUW ZH-L16C ALGORITME MET GRADIENT FACTORS EN VOORSPELLENDE MULTI-GAS ■ NITROX EN TRIMIX COMPATIBEL, TOT 5 GASMENGSELS ■ VOLLEDIG KLEURENDISPLAY MET HOGE RESOLUTIE ■ VOLLEDIG TILTLOOS DIGITAAL KOMPAS MET PIJLFUNCTIE EN STOPWATCH ■ DRAADLOZE INTEGRATIE VAN DE FLESINFORMATIE VOOR MEER DAN 5 ZENDERS ■ KLEURGECODEERDE FLESDRUK VOOR DIRECTE AFLEZING ■ MEER DAN 1.000 UUR LOGBOEK CAPACITEIT MET DUIKPROFIEL MET 5 SECONDEN INTERVAL ■ DOOR SLIM BATTERIJMANAGEMENT: 40 UUR DUIKTIJD MET 1 BATTERIJLADING ■ INGEBOUWDE BLUETOOTH VERBINDING VOOR DIRECTE VERBINDING MET SMARTPHONE Download de gratis SSI Logbook App:

Mechelen P 004152 – TWEEMAANDELIJKS INFORMATIEBLAD (NIET IN JULI EN AUGUSTUS) VAN DE NEDERLANDSTALIGE LIGA VOOR ONDERWATERONDERZOEK EN -SPORT NELOS Nr. 273 – maart/april 2019

GENIUS

Duiker-Hulpverlener Onderwaterfotografie

foto: Bruno Van Saen

nieuw

Verlicht iedere duik helder!

Uw partner voor onderwaterfoto, -video & -verlichting

NOVA 850 & 850 WIDE Met de sterke Nova 850 brengt u licht in de duisternis en komen kleuren zowel ‘s nachts als overdag tot leven. De lamp is gemaakt van heavy-duty aluminium - lichtgewicht én duurzaam. Hij is ook eenvoudig in gebruik. Op half vermogen brandt de lamp bovendien tweemaal zo lang.

4 versies Verkrijgbaar in oplaadbare (850R & 850R Wide) en niet-oplaadbare uitvoering (850 & 850 Wide).

OP

NI

ET

-O

PL

AA

DB

AA

R

SCUBAPRO.COM

LA

Overdrukventiel zodat gas van batterij weg kan - een veiligheidsvoorziening die normaal gesproken niet voorkomt op lampen in deze prijsklasse.

Robuust aluminium huis - ‘tech’-look en tegelijk lichtgewicht en duurzaam.

AD

BA

AR

Met drukknop aan uiteinde van de lamp eenvoudig aan- en uitzetten, ook met handschoenen aan.

Veilige vergrendeling / ontgrendeling

Industrielaan 30 | 9320 Erembodegem 053 64 72 73 | info@dafactory.eu | www.dafactory.eu

Nr. 273

Het duikmagazine Hippocampus – kort-

maart/april 2019

weg Hippo genoemd – draagt de wetenschappelijke naam van het zeepaardje en is het bondsblad van NELOS vzw, de Vlaamse duiksportfederatie. We informeren over zaken die van belang kunnen zijn voor onze jeugdduikers,

sportduikers,

instructeurs,

technische duikers, duikers met een handicap, vrijduikers, vinzwemmers en onder-

Van de redactie DOOR IVO MADDER

waterhockeyers. Maar ook artikels over het onderwaterleven, onderwaterfotografie en -videografie, duikbestemmingen en allerlei technische en wetenschappelijke info met betrekking tot de duiksport komen aan bod.

Bondsnieuws Voor een gedetailleerd overzicht van het bondsnieuws in deze uitgave, zie blz.: ......4

Reportages Op zoek ... (2 wrakken).................................. 6-7 Phylliroe (visachtige slak).......................... 8-9 Leg je onderwaterherinneringen vast... 12-17 Duiken in 'De Nekker'................................ 18-20 Goed nieuws over het roggenproject ........ 26 Airbuddy, zo vrij als een vis................... 28-30 Zeemeermin, van droom tot passie....... 32-38 Je duikreis werd een nachtmerrie.

Wat nu?..................................................... 40-41 Guadalupe en Revillagigedo Archipelago........... 42-49 Gestrande zeezoogdieren: normaal of hype?.................................. 52-55 Met de Wet Wheels naar Egypte............ 58-65 Safety Dive Day........................................... 69-71

De lente is in het land en voor heel wat duikers breekt nu pas het moment aan om te gaan duiken en eventueel openwaterproeven af te leggen. Vergeet dan zeker je OSB niet en raadpleeg het dossier hierover. Je duiken en proeven inloggen, doe je vanaf nu via DIVES. Ook als je wil deelnemen aan het examen Duiker-Hulpverlener, moet je dat registreren via DIVES. Examenvragen van de vorige sessie presenteren we in deze Hippocampus.

TODI is leuk en misschien zwemt er zelfs een zeemeermin rond. Wie weet wil je al dat moois wel op de gevoelige plaat vastleggen? Volg dan een cursus onderwaterfotografie. Voor de beginnende compactcamerafotograaf komt er trouwens binnenkort een interessant boek uit.

Werd je verre duikreis een nachtmerrie? Dan vertellen we wat je kunt doen. Naast duiken heeft NELOS nog heel wat anders te bieden, zoals 'Innovatief Sporten', vinzwemmen, …

Tijdens je duiken in de Oosterschelde, waar je uit veiligheidsoverweging misschien best een duikvlag aan de kant plaatst, kom je met wat geluk roggen tegen dankzij het succesvolle roggenproject. Zeewier tref je er ook aan en daarmee kan je culinaire gerechten klaarmaken. Vind je een aangespoeld zeezoogdier, raadpleeg dan het desbetreffende artikel om te weten wat je moet doen.

Veel leesgenot en ja, Hippocampus zit verpakt in plastic … een alternatief is niet zo eenvoudig, zoals je in het artikel HippoBIO kan lezen.

Oosterscheldeduiken zijn leuk, maar er zijn nog andere mogelijkheden. Wat denk je van een tropische bestemming als de Rode Zee, waar ook de Wet Wheelers in hun element zijn? Of een ontmoeting met Phylliroe, een visachtige slak in de Middellandse Zee? Of duiken met witte haaien in Guadalupe? Of genieten van tuimelende manta's in Socorro?

Uiteraard zijn zoetwaterplassen ook interessant om in te duiken, zo bijv. 'De Nekker'. Ook

Ivo Madder

Coverfoto: Onderwaterfotograaf zwevend in de Fernsteinsee, Oostenrijk. Camera: NIKON D7100, ISO 200, 1/125 sec. bij f/5,6. Foto: Filip Staes.

Vaste rubrieken Persbericht: 'Veilig duiken?

Duikvlag gebruiken' ..................................... 5 25 jaar All Stars Duikclub ....................... 10-11 50 jaar Koraalduikers Genk ................... 22-23 Vinzwemmen: competitiesport in de schoot van NELOS (40 jaar Nautilus) ........... 24-25 Ken jij BVOOG? ................................................ 39 Hippoëzie (De Zeeën) ...................................... 41 ANWW DiveDay dé kick-off van de duikzomer ............ 50-51 Close-up (Bart Roelands) ...................... 56-57 Mijn buddy: de bronzen jeugdduiker (Seighin Van Hoeserlande) ............... 66-67 Retro-Hippo ..................................................... 68 BEFOS-FEBRAS .............................................. 95 NELOS-Boetiek ................................................ 96 Lopende agenda .............................................. 97 NELOS-katern/Hippo-colofon .................... 98

Correcties en/of opmerkingen i.v.m. de NELOS-cursusboeken: cursus@nelos.be.

Correcties i.v.m. met de NELOS-infomap: documenten@nelos.be.

Regionale info www.avos.be www.bravos-vzw.be

www.limos-vzw.be www.ovos.be www.wevos.be

Raadpleeg de brochure NELOS-structuur, voor meer info over wie wat doet binnen NELOS. Je kan deze brochure downloaden via onze website: www. nelos.be/documentencentrum.

AIG-ASSISTANCE Bij je duikschool kan je het persoonlijk verzekeringskaartje bekomen, met daarop volgende info: Policy number: ARENA 2.009.718/010.

In geval van repatriëring/hospitalisatie ten gevolge van een duikongeval in het buitenland.

Call Center: +32 3 253 69 16.

Hippocampus maart/april 2019

3

Inhoudstafel Bondsnieuws

Handboek OW-fotografie

72

Een nieuw handboek voor de beginnende digitale onderwaterfotograaf.

Dossier OSB

77

Het 'Dossier Oppervlakte Signalisatie Boei' kan gratis gedownload worden.

HippoDUO Wat met meerdere Hippo's

één adres? Weggooien?

80 opWeggeven als promoma-

Com. Innovatief Sporten

DHV via DIVES Deelnemen aan het examen

'Commissie Innovatief 74 deSporten'.

Regis76 Duiker-Hulpverlener? treer je dan eerst via DIVES.

HippoBIO

HippoDIGI

De 'Commissie OWT' wordt

Alternatieven voor de

Weg met de gedrukte

postverpakking van 78 plastic Hippocampus …

van Hippocampus?

80 versie Hippo enkel nog digitaal?

Verslag examen DHV 2018

Examenvragen DHV

82

Verslag van het examen Duiker-Hulpverlener van oktober 2018.

De examenvragen Dui-

van 84 ker-Hulpverlener oktober 2018.

teriaal?

Exploratiestage 2018

88 4

Verslag van de Exploratiestage 2018 te Boulouris (Zuid-Frankrijk).

Hippocampus maart/april 2019

Voordracht Algae culinaria

92

De wondere wereld van zeewier als basisingrediënt voor culinaire gerechten.

DIVES (vervolg)

94

DIVES, de verdere ontwikkeling.

Persbericht

Veilig duiken? Duikvlag gebruiken!

De KNRM (Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij) lanceerde in het eerste weekend van februari 2019 op Duikvaker de campagne 'Veilig duiken? Duikvlag gebruiken!'.

Duikers worden hiermee bewust gemaakt van het belang van de duikvlag – niet alleen voor hun eigen veiligheid, maar ook voor de veiligheid van andere watergebruikers.

G

een duiker die eraan moet denken!

Je bent aan het duiken en ineens hoor je het geratel van een ankerketting. Het zal toch niet dat je een anker op je hoofd krijgt? Of je duikt op een wrak en ineens zie je twintig vislijnen met haken om je heen neerkomen? Net zomin zit een schipper erop te wachten dat duikers vlak voor zijn varende boot aan de oppervlakte komen. Helaas zijn dit geen fictieve voorbeelden – het gebeurt echt, maar dergelijke situaties kunnen worden voorkomen door een duikvlag te gebruiken.

campagne De campagne 'Veilig duiken? Duikvlag gebruiken!' is door de KNRM ontwikkeld in samenwerking met partners uit de duikbranche en wordt dan ook breed gedragen.

Via de campagne worden duikers bewust gemaakt van het grote (levens)belang van een duikvlag en worden andere watergebruikers geattendeerd op de betekenis van de vlag.

gebruik de duikvlag Bij bootduiken is het duikschip verplicht de duikvlag – in Nederland & België de A-vlag – te voeren. In het geval van kantduiken is het verstandig om de vlag aan de kant of op een boei te plaatsen. Voor de scheepvaart en andere watergebruikers is dit het teken dat er wordt gedoken en zij op mini-

maal 100 meter afstand van de vlag moeten blijven.

We zijn blij dat we als KNRM met al onze samenwerkingspartners een bijdrage kunnen leveren aan nog meer veiligheid op en rondom het water. Gelet op de actuele berichtgevingen over bijna-ongevallen zijn we blij dat zowel de doelgroep duikers, alsmede de pleziervaart en beroepsvaart de schouders eronder willen zetten om deze campagne tot een succes te maken. We zijn ervan overtuigd dat door de effectieve samenwerking een groot publiek bereikt kan worden. 

VEILIG DUIKEN? DUIKVLAG GEBRUIKEN! WWW.KNRM.NL/DUIKVLAG Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij

OLAF TOMPOT, KNRM-COÖRDINATOR PREVENTIE

KNRM redt mensen op zee en het ruime binnenwater • Vanuit 45 reddingstations, met 1.300 vrijwilligers en 75 reddingboten.

• De reddingstations van de KNRM zijn 24 uur per dag, 365 dagen per jaar onder alle (weers)omstandigheden inzetbaar.

• Op alle wereldzeeën kunnen zeevarenden een beroep doen op de Radio Medische Dienst (RMD) van de KNRM. • De KNRM wordt volledig bekostigd uit vrijwillige bijdragen van donateurs en uit nalatenschappen.

• Website: www.knrm.nl • Facebook: knrm1824 – voor achtergronden en nieuws.

• Twitter: @knrm – voor actuele informatie.

Advertentie

DUIKTANK

TE HUUR +32 475 73 25 74

DUIKCENTRUM Alle kwaliteitsmerken- Vulstation Eigen onderhouds- & hersteldienst

Verhuurdienst - Duikopleidingen www.aqualand.be info@aqualand.be

Hippocampus maart/april 2019

5

Reportage Geschiedenis

Op zoek …

Foto: Paul Hermans.

De mens is altijd op zoek, zo ook in onze duiksport. We zijn op zoek naar een nieuwe duikplaats, een buddy, het onderwaterleven, de diepte, een wrak of een schat.

H

et ligt in onze aard om steeds op zoek te zijn. Vroeger gingen we op zoek naar voedsel. Zo was de man de jager en moest deze voorzien in voedsel. Nu lopen we langs eetgelegenheden in de stad. We gingen op zoek naar onderdak, bescherming, water, noem maar op. Nu gaan we op zoek naar de laatste nieuwsjes van vrienden die hun ontdekking hebben gepost op Facebook. We zoeken naar ontspanning en rust. Vandaar dat onze duiksport zeer geliefd is. Vanaf onze eerste duik ontdekken we graag nieuwe dingen: een eerste krab, kreeft tot een sepia, zeepaardje of haai. Als we dit hebben gevonden, varen we uit naar een wrak om dat te doorzoeken of beter nog, om een schat boven te halen zoals bijv. lood van een afgebroken vislijn of een duiklamp van een voorgaande duiker.

Maar de standvastige duikers onder ons gaan op ontdekking naar een gezonken schip met haar verloren vracht. Schatgraverij spreekt al eeuwen tot de verbeelding. Wie heeft er nog niet gedroomd over het vinden van een schat?

benodigdheden

snelweg

Deze eilanden kan je bekijken als droge toppen van een onderw a t e rgebergte.

Honderden schepen zijn hier vergaan door het omringende ondiepe rif, de f 'Florida Reef Tract'. Ze zil ve re konden de verleiding niet nr ijd weerstaan om de Golfstroom, er v an d e VO C , de oudste snelweg van de zeeën, te n

o

Geld verplaatsen is voor ons zeer gemakkelijk. Met een druk op de knop wordt geld overgeschreven, maar in het verleden was het water het vervoersmiddel bij uitstek om geld te transporteren. Eeuwenlang voeren schepen volgestouwd met goud, zilver en edelstenen over de wereldzeeën, achtervolgd door piraten, geteisterd door

Florida Keys

to

Hippocampus maart/april 2019

Het zoekteam kan je best versterken met een vriend met een boot, uitgerust met een moderne sonar, een vriend archeoloog en voorzichtige, geduldige buddy's. Een notaris, om de verdeling van de schat te beschrijven, is enkel nodig wanneer de vondst niet behoort tot het Cultureel Onderwater­ erfgoed. Goede afspraken maken goede vrienden.

stormen en bedreigd door riffen en rotsachtige kusten. Het water was de grootste snelweg in de geschiedenis. Over de hele wereld blijven honderden wrakken met schatten onverkend, waardoor archeologen en schattenjagers de zeeën blijven afstruinen.

ka

6

beste kans als we een eeuwenoude kaart vinden waarop de vaarroute staat gemarkeerd. Als we ook het tijdstip en de weersomstandigheden kunnen bepalen, staan we al een stuk verder. Indien er op de route ook zandbanken of riffen gekend zijn, is dit een goede plaats om eens kopje-onder te gaan. Maar voor we een duik nemen, bestuderen we eerst het manifest waarin vermeld staat waaruit de lading bestaat.

Du

Vooraleer een zoektocht naar een dergelijke schat kan opgestart worden, moeten we toch al een klein idee hebben van wat we eigenlijk gaan zoeken. Niet alleen tijd, geld en veel opzoekwerk, maar ook bergen geduld en geluk zijn nodig om een raming te doen van de plaats waar een eeuwenoud schip zou kunnen liggen. In onze moderne tijd zal de stressdrukknop al heel snel de locatie van een schip in nood bekend maken. Maar vroeger was een schip in nood bijna altijd een verloren zaak. Als we nu een wrak willen ontdekken, maken we de

Kanon van het Spaanse galjoen 'Nuestra Señora de Atocha in het Archivo General de Indias in Sevilla, Spanje.

Goodwin Sands

Fo

to

:R

CE

.

We moeten zeker niet de wereld rond om s c ha t te n te zoeken. De Noordzee en het Kanaal zijn altijd drukke vaarroutes geweest, wat maakt dat ook voor onze kust heel . n d veel scheepswrakken a l ol liggen. We steken het KanH i en naal over en volgen het kompas lag ge s 9 3 7 richting noord. Zo komen we uit op de in 1

Foto: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

gebruiken. Vandaag geven vuurtorens het gevaar aan, maar voor de Spaanse kooplui was er geen enkele waarschuwing. In Hippo 270 gaven we al aan dat er samen met de Port Royal een schat kon vergaan zijn, maar ook hier op de Keys maken we kans. Op 4 september 1622 verlaat het schip 'Nuestra Señora de Atocha' (Onze-Lieve-Vrouw van Atocha) – kortweg 'Atocha' – Cuba voor een reis naar Spanje.

Het Spaanse galjoen heeft naast rijkelui, religieuze figuren en ontdekkingsreizigers, ook een bijzondere vracht van zilver, goud en edelstenen aan boord. Men spreekt over 200.000 munten, 30 ton aan zilver, enz. De dag na vertrek komen ze in een orkaan terecht en het schip vergaat. 350 jaar later, na een zoektocht van een tiental jaren worden hier en daar wat artefacten gevonden. Na nog eens vijf jaar zoeken, krijgen de schattenjagers, op een diepte van 17 meter, eindelijk spanten en stenen – die als ballast dienden – in hun vizier. Ook een deel van de buit wordt bovengehaald.

In 1985 wordt de vondst getaxeerd op 400 miljoen dollar. En een hoop kostbaarheden zijn nog niet ontdekt, want er is een spoor van 16 km lang (zoals een spoor van broodkruimels, maar dan op de zeebodem). Dit geeft aan dat het wrak door een tweede orkaan verder is gesleept en het schip werd uiteengereten terwijl de buit uitgestrooid werd. Tot op heden is het nog steeds zoeken en wordt de waarde van de lading vandaag de dag geschat op 800 miljoen dollar. Geduld is een schone deugd.

Zilveren munten geborgen van het wrak de 'Rooswijk'.

'Goodwin Sands', een tien mijl lange zandbank ongeveer 8 km voor de kust van Kent.

De vele ondiepe plaatsen en het sterke getij zorgen ervoor dat er weinig wind nodig is om een woelige zee te krijgen. Dat maakt dat dit gebied zeer verraderlijk is, wat de ondergang betekende van duizenden schepen. De constante bewegingen van de zandbanken, de beperkte toegankelijkheid door het getij en slecht zicht bemoeilijken elke ontdekking.

Op 8 januari 1740 vaart het VOC-schip de 'Rooswijk' vanuit Nederland het Kanaal uit richting Indonesië met een reis van acht maanden voor de boeg, vanwege de specerijenhandel met het destijdse Nederlands-Indië. Aan boord zijn niet alleen kooplieden en soldaten, maar is eveneens een kostbare lading, namelijk zilver in staven en munten. De huidige waarde zou zo'n 100 miljoen euro bedragen. In een hevige storm raakt het schip de zandbank en verdwijnt. 270 jaar later gaan onderwaterarcheologen op zoek in dit verraderlijk ondiepe water. Men vindt twee plaatsen met ankers en kanonnen wat aangeeft dat men gevochten heeft om het schip te redden.

Als je op een zandbank vaart, loos je alvast al het zware tuig om het schip te verlichten. Maar het heeft niet mogen zijn. De storm duwt het schip tegen de zandbank.

Telkens opgetild door de golven, beukt het steeds opnieuw tegen het zand, zodat het in stukken breekt.

Er worden ook Spaanse reaals, de handelsmunt van de 18e eeuw, gevonden. Eén zilverstuk is meer waard dan een weekloon van een matroos in die tijd. Maar ook grote dukatons, een zilveren muntsoort uit de 17e eeuw, worden opgepikt. Daaruit kan je

concluderen dat er 'zwart' geld aan boord was. Er was dus een private handel, een zwarte markt in gesmokkeld zilver.

museum De zee is het grootste museum ter wereld en herbergt een schat aan waardevolle informatie over onze geschiedenis. Spijtig genoeg kan dit uitgestrekt gebied niet genoeg beschermd worden. Een duik naar een wrak kan je vergelijken met een duik op zoek naar het verleden. Hoe dieper je zakt, hoe meer de tijd terugtikt. Geniet van je duik en wie zoekt, die vindt.  CHRISJE DEMUYNCK

De Verenigde Oost-Indische Compagnie of VOC was een Nederlands handelsonderneming met een handelsnetwerk tussen Nederland en diverse handelsposten in de Aziatische regio.

Bronnen: DD Vliz.be DD Wikipedia.org DD Universiteit van Leiden DD Unesco.nl

Hippocampus maart/april 2019

7

Reportage

Foto: Linda Lanniello - lindaiphotography.com.

Biologie

Phylliroe Mocht de titel je niets zeggen, kan je alvast snel naar de foto's kijken om uit te maken waarover dit artikel gaat. Vergis je niet, want waarschijnlijk ga je ervan uit dat het over een vis gaat. Het diertje ziet eruit als een vis, beweegt als een vis en jaagt als een vis, maar het is een zeer merkwaardige slak.

H

et is niet zo evident om informatie te vinden over dit vreemde wezen.

De meeste gegevens zijn veronderstellingen omdat maar weinig biologen het diertje hebben bestudeerd. Dat maakt het visvormig slakje nog fascinerender.

naaktslak Phylliroe sp. is een soort zeeslak die geclassificeerd staat als naaktslak en ongeveer zo groot is als een goudvis. Het is een nicht van het geliefde zeekonijn (Jorunna parva) en van de naar meloen ruikende Melibe leonina (twee andere zeenaaktslakken). Naaktslakken zijn zowel in patroon, vorm als kleur heel verschillend, maar Phylliroe spant de kroon. Van alle Phylliroe-soorten heeft Phylliroe bucephala het meeste van een vis weg. Waarom ziet Phylliroe bucephala er zo visachtig uit?

Om die vraag te beantwoorden, moeten we eerst meer leren over deze sluwe slak.

Phylliroe's voorouders hebben lang geleden de beschutte zeebodem verlaten. Ze

8

Hippocampus maart/april 2019

zijn geëvolueerd naar open oceaanjagers om te overleven en te jagen op kwallen.

ander lichaam De slak gebruikt waarschijnlijk de lange uitstekende horens, rhinoforen genoemd, om de geur van een nietsvermoedende kwal op te snuiven. Om aan de kwal vast te blijven hangen, gebruikt Phylliroe een overblijfsel van een ledemaat als oude zeebodemslak, namelijk de voet. De meeste slakken, of het nu land- of zeeslakken zijn, hebben een lang slijmerig lichaam dat aan de grond blijft plakken. Het kruipende oppervlak van dit lichaam wordt de voet genoemd en voor de meeste slakken is het de langzame kruip van deze voet wat hen voortstuwt. Maar Phylliroe's lichaam is anders. Zij zwemt nu met een visachtige staart en de voet, is met uitzondering van een klein restant vlakbij haar mond, verdwenen. Wanneer Phylliroe een kwal opspoort, gebruikt zij het plakkend restant slakkenvoet om eraan te kleven en

Phylliroe sp. op Cap la Houssaye (Réunion), 8 november 2013, grootte: 50 mm. Foto: Alain Diringer. (a) buccale mis; (b) maag; (c) spijsvertering; (d) voortplantingsorganen; (e) anus. Het lichaam van dit afgeplatte pelagische weekdier is lateraal samengedrukt, langwerpig en blad- of visachtig.

om de kwal vervolgens op te slurpen, één hulpeloze tentakel met één keer. Eénmaal geconsumeerd gaat deze maaltijd door het spijsverteringskanaal dat wordt aangedreven door spijsverteringsklieren, de witte zigzaglijnen in het heldere lichaam van Phylliroe. Als de kwal verteerd is, ontlast de zeenaaktslak zich via een anaalopening die zich in het midden van haar rechterkant bevindt.

luminescentie Wat nog vreemder is, Phylliroe licht op.

Het is één van de weinige naaktslakken waarvan bekend is dat ze hun eigen licht produceren en blijkbaar is dit blauwachti-

Foto: Fabien Michenet / nuditahiti.com.

Phylliroe bucephala zwemt in open water en lijkt op een vis, maar het is een zeenaaktslak.

ge licht uitzonderlijk helder en mooi, hoewel weinigen het hebben gezien.

De voorouders van Phylliroe evolueerden dus niet alleen om te zwemmen als vissen, ze ontwikkelden ook het vermogen tot bioluminescentie, iets wat weinig andere zeeslakken kunnen.

visachtig De vraag blijft: Waarom ziet Phylliroe bucephala er zo visachtig uit? Het is moeilijk om dat met zekerheid te bepalen.

Misschien is de visvorm een slimme vermomming of vindt vrouwtje Phylliroe mijnheer Phylliroe het meest sexy als hij er heel visachtig uitziet – hoewel ze hermafrodiet zijn. Maar waarschijnlijk moeten zowel oceaanvissen als Phylliroe snelbewegende roofdieren in een waterige wereld zijn. Het maakt niet uit hoe je eruitziet. Of je nu een slakkenlichaam of een donsachtig guppylichaam hebt, in deze omgeving moet je snel zijn als je je prooi wilt opjagen. Zo werden in de loop van de tijd bij de voorouders van zowel open oceaanvissen als Phylliroe de langzame broers en zussen uitgeroeid, terwijl de slankste en behendigste met gestroomlijnde lichamen, lage weerstand en peddelachtige staarten zijn overgebleven.

Twee verschillende dieren, een naaktslak

en een vis, die in dezelfde omgeving leven en op vergelijkbare manieren jagen, ontwikkelden mogelijk vergelijkbare lichaamstypes voor soortgelijke functies.

Functionele convergenties zijn al meer gebeurd; ze zijn fascinerend om over na te denken, maar moeilijk te bevestigen.

wie zoekt, die vindt Phylliroe-soorten zijn ongrijpbare en zelden geziene wezens. Het opsporen van een Phyl­liroe vereist dappere duikers die bereid zijn om te zoeken in de open oceaan (vaak 's nachts) en er zijn nog andere factoren die meespelen in het vinden van Phylliroe.

Eén van de meest bestudeerde Phylliroe-specimen is de Phylliroe bucephala.

Ze leeft een behoorlijk vreemd bestaan in de Middellandse Zee. Volwassenen van deze soort hebben relatief weinig jongen, slechts ongeveer 240 eieren – een klein aantal voor naaktslakken. Erger nog, een juveniele Phylliroe bucephala, een kleine miniatuur van een volwassene, jaagt op één enkele soort kwal, die vele malen zijn eigen grootte heeft. Het jong eet de kwal, zijn bewegend eetbaar huis, langzaam levend op. Mogelijk moet je eerst de kwal zoeken, alvorens een Phylliroe bucephala te kunnen localiseren. Door zijn luminescentie verwacht je deze slak eerder in het

donkerste gedeelte van de zee, maar toch komt deze voor in de epipelagische zone, waar genoeg zonlicht doordringt. We weten weeral wat zoeken terwijl we decompresseren tijdens onze duiken in de Middellandse Zee.  CHRISJE DEMUYNCK

Bronnen: deepseanews.com, seaslugs. free.fr en lindaiphotography.com.

'black water dive' De foto's van Phylliroe werden gemaakt tijdens een 'black water dive' (duik in zwart water). Een duik in zwart water is een duik in open water, ongeveer drie mijl uit de kust, tijdens een driftduik 's nachts. De diepte is er 150 tot 200 meter, maar om de dieren waar te nemen gaat men niet dieper dan 15 meter. Het is fascinerend om de pelagische dieren te vinden en te fotograferen die hun hele leven in deze omgeving vertoeven, de verschillende larven die het eerste deel van hun leven hier doorbrengen te bewonderen en de diepwaterdieren die 's nachts verticaal migreren om zich te voeden te ontmoeten.

Hippocampus maart/april 2019

9

kijker

25 Jaar All Stars Duikclub Wommelgem Op 13 september 1993 staken een aantal enthousiaste duikers de hoofden bij elkaar om de geboorte van een nieuwe duikclub en -school aan te kondigen. Bij de oprichting van de club waren alle mogelijke brevetten vertegenwoordigd (van 1*Duiker tot 3*Instructeur). De naam van de nieuwe club was dus snel gekozen: All Stars Duikclub – kortweg ASD. 10

Hippocampus maart/april 2019

Foto's (2): Thomas Van Hooydonk.

Club in de

Clubreis ASD 2018 @ L'Es

tartit (Spanje).

D

e All Stars groeide uit tot een kleine familiale club, waar duiken en vriendschap troef is, waar iedereen welkom is om zijn eerste plonsje onder water te ervaren, maar bovenal waar duikveiligheid hoog in het vaandel wordt gedragen.

Momenteel telt onze club iets meer dan 60 leden. Ons mooie clublokaal is gelegen in het Fort II te Wommelgem.

2018 werd voor de All Stars Duikclub dus een feestjaar. Gedurende het

Deelnam

e ASD a

an de 'W aterday

s' (Mass

e n h o ve

Foto: Bart.

25-jarig bestaan zijn er 'ups en downs' geweest, maar er zijn altijd enthousiaste leden geweest die aan de kar zijn blijven trekken en die zijn blijven geloven in het potentieel van de club en haar doelstelling: het promoten van onze alom geliefde duiksport.

n).

Tal van activiteiten werden georganiseerd om het 25-jarig bestaan van de club te vieren: een speciale nieuwjaarsreceptie, een lente-diner, een openingsduik van het seizoen met spaghetti, een duikweekend in Zeeland, een Valentijn-diner, een clubreis naar L'Estartit, een duikweekend in Zeeland, een schattenjacht, een mosselsouper, deelname aan de 'Waterdays', een speciaal galadiner, een 'fin-de-saison'-feest en uiteraard de vele clubduiken.

Dank aan al onze enthousiaste leden die zich blijven inzetten voor onze club: het bestuur, de duikschool, onze koks, onze hoofdredacteur van het clubblad en uiteraard alle duikende en steunende leden. Op naar het 30-jarig bestaan …

mb e r 20 18 @ TO D

I (Bering

en).

ny.

ASD dece

Foto: Dan

Clubduik

Meer info over onze club: • www.allstarsduikclub.be • info@allstarsduikclub.be  THOMAS VAN HOOYDONK

Advertentie

Hippocampus maart/april 2019

11

Onderwaterfotografie

leg je

Foto: Patrick Van Hoeserlande.

Reportage

onderwaterherinnering

vast

Als je het mij gevraagd zou hebben, dan zou mijn antwoord tot voor kort geweest zijn dat ik me nooit aan onderwaterfotografie zou wagen. Jawel, ik ben soms een beetje jaloers als ik mooie onderwatershots zie, maar eerder op de ervaring van op die plaats gedoken te hebben, dan op de vaardigheid om zo'n mooie foto's te kunnen maken. En ja, ik ben soms gefrustreerd als ik bepalende kenmerken van fauna of flora vergeten ben. Door dieptedronkenschap of ouderdom kan ik boven water meestal niet precies meer bepalen wat ik gezien heb. Als ik dan iemand opmerk die het scherm van een onderwaterfototoestel

bekijkt

om daarmee perfect te determineren wat er onder water te zien was, flitst de gedachte door mijn hoofd om er misschien toch werk van te maken.

'Vrouw des plaatses': De buste als dame en meesteres van haar duikomgeving.

Zonder voetstuk lijkt ze te leven.

12

Hippocampus maart/april 2019

J

aren heb ik gedoken met een camera waarvan je een exemplaar vindt in de geschiedeniskast van het Duikershuis. Recent heb ik mijn loodzware 'yellow submarine' aangevuld met een op mijn duikbril gemonteerde actiecamera. Hiermee heb ik mijn probleem van determinatie bij een niet-videoduik opgelost. OW-fotografie was slechts een vage herinnering in mijn hersenpan. Tot 'Mijn buddy' daar verandering in bracht.

opnieuw aspirant-onderwaterfotograaf

Ik probeerde aan mijn lot te ontsnappen door te duiken met mijn actiecamera. De instelling 'een foto om de 3 seconden' leverde naast een hele hoop nutteloze foto's af en toe een mooie op die het publiceren waard was. Ik was echter nooit zeker of er wel een bruikbaar exemplaar tussen zou zitten en met één duik per buddy was dit een te grote gok. Gelukkig was er soms een OW-fotograaf in de buurt van wie ik foto's mocht gebruiken. Maar dat waren allemaal lapmiddelen gebaseerd op geluk. Omdat ik met de reeks wou doorgaan, was er maar een manier die meer zekerheid bood en dat was ervoor zorgen dat ik de foto's zelf kon maken.

Stap één van het proces naar OW-fotografie was het vinden van een betaalbaar toestel waarmee ik toch mooie foto's kon nemen. Dat betekende dat ik ook voor een externe flitser met arm moest kijken. Ik

wist dat zonder deze extra belichting de kans op publiceerbare foto's zeer klein zou zijn. Ik heb ettelijke uren het internet afgeschuimd, maar steeds vielen de interessante toestellen buiten mijn vooropgesteld budget. Het toeval wilde dat onze hoofdredacteur een oud toestelletje met flitser van de hand deed en dat binnen mijn budget!

Met een beetje handigheid (en veel proberen) lukte het mij om het fototoestel en de flitser samen te doen werken. In mijn onwetendheid dacht ik dat deze samenwerking voor de hand lag, terwijl ik niet wist wat 'slave' in flitserterminologie betekende. Ik moest de interne flitser van de camera afdekken, zodat het licht niet frontaal op mijn object zou schijnen. Dit licht zou immers stofdeeltjes in het water oplichten als lampen van een auto in dichte mist. Maar tegelijkertijd moest ik ervoor zorgen dat de lichtgevoelige cel van mijn externe flash dit licht erkende als signaal om te flitsen. En dat alles moest natuurlijk water- en duikbestendig zijn.

Foto: Patrick Van Hoeserlande.

Het idee om de verschillende aspecten van onze sport te verkennen, heeft als gevolg dat ik naast een artikel ook eigen foto's zou moeten aanleveren. Het onderwerp is immers uniek, waardoor het quasi onmogelijk zou zijn om oude foto's uit het archief te gebruiken of van het internet te plukken.

Een serie over duiken uitsluitend met 'droge' foto's illustreren, gemaakt door een niet-onderlegd fotograaf, zou niet echt aanlokkelijk voor onze lezers zijn. Vanwe-

ge het concept zou er mij niemand kunnen vergezellen en dus zou ik het alleen moeten zien te redden.

Lesgever Jef Driesen demonstreert de aangeleerde begrippen ook live.

Hippocampus maart/april 2019

13

Reportage

Foto: Patrick Van Hoeserlande.

Onderwaterfotografie

Goed werkend materiaal is een eerste stap, maar lang niet voldoende om goede foto's te nemen. Er is ook enige handigheid en kennis vereist. Het volgen van de cursus Onderwaterfotografie niveau 1 leek me een goede start en dus schreef ik me in. Meteen viel ik in de prijzen, want een paar weken later zat ik opnieuw op de schoolbanken in een klaslokaal, ergens verscholen in het Fort van Wommelgem.

de theorie

Het programma van de cursus is van het lichtere genre en vormt dus zeker geen excuus om die niet te volgen. Slechts drie avonden investering en je hebt het achter de rug. De opgedane kennis helpt je zelfs om betere vakantiekiekjes te maken, dus waarop wacht je?

De eerste les gaat over diafragma, sluitertijd en de combinatie van de twee. Daarna behandelt de lesgever omgevingslicht en flitslicht, eindigend met de werking van een camera. Alle begrippen worden uitgelegd op het niveau van een beginner en goed geïllustreerd aan de hand van foto's.

Niet alleen goede foto's worden getoond, ook minder goede en zelfs mislukte. Je kan immers leren uit fouten van anderen. Onze lesgever Jef Driesen demonstreert de aangeleerde begrippen ook live. Hij manipuleert zijn toestel en laat ons 'meegenieten' van het resultaat. Zo zien we onmiddellijk het effect van bepaalde instellingen.

Maar dat is nog niet genoeg. Hij vraagt ons om hetzelfde te doen met onze toestellen.

Een gamma aan camera's komt tevoorschijn, de ene al ingewikkelder dan de andere. De variatie aan mogelijkheden is enorm en dit is nog maar een klas van neofieten, hoewel sommigen al jaren OW-foto's nemen. Voor ik het goed en wel besef, krijgen we de opdracht voor de volgende

14

Hippocampus maart/april 2019

We brengen voorwerpen mee die we zowel van ver als van dichtbij kunnen fotograferen.

les: een sessie onderwaterfotografie in het zwembad te Nijlen. Voor die tweede lesavond trekken we onze ABC-duikuitrusting aan en bereiden we ons voor op een lange tijd op de bodem liggen. De bedoeling is om de begrippen uit de eerste les met ons toestel uit te proberen. We moeten foto's nemen met de manuele instelling, dus zonder automatische regeling van het toestel. We zetten de ISO-waarde op de laagst mogelijke waarde en stellen de sluitertijd in. Voor een bepaalde afstand van ons objectief proberen we verschillende diafragma-openingen uit. Hiervoor moesten we voorwerpen meebrengen die we zowel van ver als van dichtbij kunnen

We bespreken de resultaten van de zwembadsessie.

fotograferen. Tijdens deze zwembadsessie ontdek ik eveneens hoe mijn flits werkt, want ik had verzuimd om de handleiding te lezen. Na deze opdracht spelen we nog even met andere instellingen zoals belichtingscompensatie. Het resultaat is een lege batterij en een volle geheugenkaart, met waarschijnlijk het hoogste aantal foto's dat ik ooit in één duik zal nemen.

Na een nat volgt er een droog gedeelte: huiswerk. Aan de hand van de foto's moeten we voor iedere afstand de goede diafragma-instelling bepalen. We proberen daarmee het richtgetal van de flitser te bepalen. Natuurlijk heeft de ingestelde

Foto: Patrick Van Hoeserlande.

Een foto zegt meer dan duizend woorden, maar niemand vertelt je erbij dat schrijven een gans andere discipline dan fotograferen is. Een beetje verstopt achter het excuus dat ik hier ben om een artikel te schrijven, stap ik met een gemaakte zelfzekerheid het leslokaal binnen. Ik kijk even rond en zie een fototoestel op de tafel van de lesgever liggen dat vele generaties moderner en ingewikkelder is dan wat mijn doorzichtig onderwaterhuisje herbergt. Ik zet, een beetje beschaamd, mijn koffertje met camera en onderdelen naast mij.

ande.

Foto: Patrick Van Hoeserl

ISO-waarde ook een invloed en daarom moeten we alles manueel instellen. Ook de stand van je flitser speelt een belangrijke rol. Voeg daarbij nog het natuurlijk licht en je beseft dat je in open water toch wel eventjes aan je instellingen moet werken.

Gelukkig bleven onze voorwerpen netjes ter plaatse zitten, ondanks de lange tijd die we nodig hadden om de instellingen aan te passen. Een vis zal niet zo gewillig zijn.

Hier hang ik.

Avondsessie drie is terug op het droge. We bespreken de resultaten van de zwembadsessie. De interpretatie van de resultaten is echter niet zo zwart-wit als ik verwachtte. Zeker de scherpte en de helderheid van de foto's zijn niet zo gemakkelijk te interpreteren. Het is duidelijk dat goede foto's nemen veel oefening vergt.

Hier woon ik.

Foto: Patrick Van

ande.

Ik zwem voorbij.

Toch gelukt!

Hoeserlande.

Tien foto's lijkt niet veel, zeker niet als je er twee jaar mag over doen. Het gevaar is echter dat je het uitstelt en er niet meer toe komt. Met de opdracht op zak en mijn fototoestel in orde ben ik geenszins van plan dit te laten gebeuren. De eerstvolgende duik zal ik mijn fototoestel meenemen en mijn portofolio direct in orde maken.

Foto: Patrick Van

de praktijk

Foto: Patrick Van Hoeserl

Op het einde bespreken we de verschillende types toestellen en ander materiaal dat je als OW-fotograaf kan gebruiken. Het theoretisch gedeelte wordt afgesloten met de afspraken voor het 'eindexamen'. Dit laatste bestaat uit het opstellen van een portofolio van 10 goede foto's die niet alleen scherp en goed belicht zijn, maar ook gezien mogen worden.

Hoeserlande.

Na de bespreking worden we ingeleid in de compositie en opbouw van foto's. Zelfs als je van plan bent om slechts foto's voor latere determinatie te nemen, is het toch leuk als dat ook goede foto's zijn. Waarschijnlijk ga je eerst een snelle foto nemen, zodat je het dier later kan determineren. Daarna ga je steeds dichterbij om een duidelijker en fotografisch beter exemplaar vast te leggen. Je hebt immers meer plezier van je werk als je naast een duidelijke vastlegging van discriminerende kenmerken ook een mooie compositie hebt.

Zo gezegd, zo gedaan. De week nadien spendeer ik een uur onder water op zoek naar een aantal goede shots. Op het droge tel ik mijn oogst van een 80-tal foto's.

Hippocampus maart/april 2019

15

Reportage

Onderwaterfotografie

Teleurgesteld lees ik 's anderdaags het antwoord. Er zitten inderdaad een paar aanvaardbare foto's tussen, maar andere zijn ondermaats. En de titels hebben geen indruk gemaakt. De kritiek is terecht en constructief. Zo gemakkelijk is het halen van niveau 1 dan toch niet. Er zit maar één ding op en dat is mijn duikpak aantrekken en opnieuw foto's nemen. De naïviteit dat ik in één duik genoeg goede foto's kon verzamelen, heb ik al overboord gegooid. Dus

sleur ik tijdens de volgende weken mijn koffertje naar iedere duikstek mee.

Met de inzending van mijn herwerkte portofolio heb ik meer succes. De selectie haalt het vereiste minimum niveau. Een paar weken later ontvang ik mijn brevet in mijn brievenbus. Geslaagd!

En nu?

De cursus heeft me zeker de basis bijgebracht en mijn kijk op OW-fotografie veranderd. Een goede fotograaf zal ik nooit worden, want ik vertel daarvoor te graag een verhaal en heb daarvoor ook niet de ambitie. Toch heb ik al een paar keer overwogen om de cursus niveau 2 te volgen.

Hoewel, ik zal daarvoor eerst wat meer ervaring moeten opdoen en misschien ook eens aan een wedstrijd deelnemen. Want in pure isolatie foto's maken betekent niet automatisch dat je beter wordt. Dat heeft de commentaar op mijn eerste poging aangetoond. En misschien moet ik ook een

'Mijn buddy's': een obligate foto van het beeld de buddy's.

Hun blik is nog even indringend als toen ze afgezonken werden.

performanter toestel aanschaffen. Ik bots immers af en toe op de beperkingen van mijn huidig toestel.

Of ik inderdaad beter geworden ben, zal je moeten beoordelen op basis van de foto's die over een paar maanden mijn artikels zullen illustreren. Weet echter dat die foto's dan al door enkele experts gekeurd en goed bevonden zijn.

Indien je om wat voor een reden dan ook denkt dat OW-fotografie iets voor jou is, overweeg dan zeker het volgen van een cursus. Het vergt niet veel tijd en je hoeft er nog geen toestel voor aan te schaffen.

Integendeel, de cursus helpt je bij het aanschaffen ervan. In ieder geval zal je na de cursus goede OW-foto's beter weten te waarderen en wie weet lukt het je ook om iets moois op de gevoelige plaat vast te leggen. Succes!  PATRICK VAN HOESERLANDE

Foto: Patrick Van Hoeserlande.

Er moeten daar wellicht tien goede tussen zitten. En ja, 's avonds kan ik er, met een beetje moeite, inderdaad een volledige set uit distilleren. Er zitten zelfs een aantal visfoto's tussen. Ik herinner me uit de cursus OW-videografie dat je steeds een verhaal moet vertellen en dus verzin ik voor iedere foto een bijpassende, sprekende titel. Als ik 's avonds laat het geheel in een bestand giet, na het bijwerken van de belichting en het herkadreren, duw ik met enige trots op de verzendknop.

Dat is ook de n. lle te ver al ha ver n ee ij m ns ge vol n te Foto's moe te maken die s to' fo om e gd vol 1 F W O s su cur de ik reden waarom n. mijn artikels, mijn ver halen ondersteune k Va n Hoeserla nde. tr ic Pa 16

Hippocampus maart/april 2019

r duiko va n h a a s e r te s te leven.. mee k lijkt ze u t s t e o v Zonder

niet cent

ra l Resulta

at : O K 4

n f Driese n t a a r Je e m mmer m o ja C lleen a , n e g ef tje. opmerk in Uitleg r het k re r- Geen o ie o v iv r r ie e z w e die pluk vindt': D de n s v a n ij t ekt, die o z ik t a ie 'W ig dier d d veras het en ij zat goe k reef t w H . m a w n tegenk togra fere die duik u hem fo o w a ik w to s en scholen . Deze fo n e r to s at : O K 1 em te Resulta 8. n a zonder h v ie r e s v a n e en de beste

Uitleg de ilig' wil naar ve lt e n s snelk sie van a Met 'Sla t n fa n ier ee tamelijk ik dit d laagde ik s r ie H en . grotenheid gev fdeeltjes r e w z n bel en k o het troe s k goed in n a d n mijden o deels ver water.

Driesen t a a r Je f n e rken, m m Co n te me a a p o h weinig rhouding Technisc rp in ve e w r e d n e en s je o . Probeer a lleen is in le k l e to wel he ldoende tot de fo Door vo . n e d ij n kan te s te laten, t wat bij n a k r o o a n de v eren. ruimte a g s u g g er in g e w e b ed s je nog ste

O at: Niet Resulta

K , he r w

erken

Uitleg r Linde rijduik ste V ': n io s Hoemer Transfo.

'Free im in m 4 1 a a r de gd te noe op weg n m geslaa o r e k e n o d d ou n to weerh wel iets te fo e z e d h ls ik toc ijduik. A men heb ken in vr k o r t g e o g n e is et want dez iker is h u d ij r v en . rende to te nem fo fotogra fe ie t c a r om een moeilijke

Uitleg

va n igate foto

Driesen t a a r Je f n e onm m Co a a n de d je lt e k ik d , e en t en priInderdaa de rest e r o o v r a a lde t, ma e en b e p a i kere kan o o m t f rHet gee r een ve ma foto. a ls k ijke je r a a e, w sfeer me an zien. haa l in k Resulta

at : O K 2

riesen a r Je f D a t n e m plichCom to. Die o Hippocampus maart/april 2019 fo e k u e L toe. ddy's: iets extra r Mijn bu e k e z t ma a l jes voeg niet hele ende oog

17

Reportage

Stadsbus 9 van De Lijn.

Duikplaats

Duiken in

De Nekker In het oosten van Mechelen ligt het Provinciaal Sport- en Recreatiedomein 'De Nekker'. Met 65 ha groen en water is het een paradijs Foto: Hans Cardoen.

voor heel wat outdooractiviteiten. Ook duiken behoort tot de mogelijkheden. Door goede faciliteiten, de vele objecten en de fauna en flora behoort de vijver van 'De Nekker' tot een vaste duikstek voor vele clubs uit het Mechelse.

D

e 'Nekker' is een ietwat vreemde naam. Hij zou verwijzen naar 'necker', een kwaadaardige waterduivel die volgens de legende huisde in het moerassig gebied langs de Dijle. Deze waterduivel zou het gemunt hebben op verdwaalde voorbijgangers en zwemmers in de rivier. Zij werden 'genekt'.

Duikers laten de legende voor wat ze is, maar schrikken toch wel even bij een onverwachte ontmoeting met de beruchte grote meerval. Volgens de strafste verhalen is hij zo'n 2 meter lang! Is hij de moderne versie van de waterduivel?

Naast deze gigantische meerval en zijn kleinere broertjes kan je in de Nekker af en toe een paling spotten. Snoeken, voorns, baarzen, karpers en zoetwaterkreeftjes kom je veel vaker tegen. Veel objecten zijn begroeid met driehoeksmosselen. Ook fonteinkruid en waterpest zijn aan een opmars bezig.

een piramide. De vele interessante objecten zoals de vrachtwagencabine, de schotelantenne, de oude Ford Sierra, het 2-pk' tje, de olifant en het kerkhof zorgen ervoor

dat ook de meer ervaren duikers aan hun trekken komen. Tussen de belangrijkste objecten zijn er touwen aangebracht, wat de navigatie wat makkelijker maakt.

Het wrak 'De Kagenaar'.

De duikvijver, die ook gebruikt wordt als zwem-, surf- en visvijver, is zo'n 30 hectare groot en ontstond eind jaren '60 door de zandwinning bij de aanleg van de E19 Brussel-Antwerpen.

Doorheen de jaren is de vijver uitgegroeid tot het ideale opleidingsterrein voor duikclubs en brandweer. Beginnende duikers kunnen hun trimtechnieken oefenen op de drie platforms (3, 5 en 8 meter) en bij de enorme buizenconstructie in de vorm van

18

Hippocampus maart/april 2019

Foto: Hans Cardoen.

opleidingsvijver

Foto: Hans Cardoen.

Autowrak begroeid met mosseltjes.

wrak 'De Kagenaar' Het paradepaardje onder de objecten is beslist het wrak Sayonara, onder duikers beter gekend als 'De Kagenaar'. Dit stalen

vrachtschip werd vroeger in Nederland gebruikt voor het vervoer van grond- en voedingsstoffen op ondiepe sloten en vaarten. Het wrak is 15 meter lang en werd in

Duiken naar de overkant.

Hippocampus maart/april 2019

19

Foto: Hans Cardoen.

Foto: Hans Ca

rdoen.

Grote meerval.

2008 door duikclub Neptunus afgezonken.

Het ligt nu op een diepte van 11 meter. Bij goed zicht ĂŠn een goede navigatie zie je 'De Kagenaar' plots uit het niets opduiken. Een

Reportage

Foto: H

ans Card

Foto: Hans Cardoen.

oen.

Duikplaats

Duiken door de bus.

langs een mooie wand, waar je kans maakt om tussen de takken en het groen jonge vissen, snoeken, karpers en meervallen te spotten. De weg ernaartoe en terug maken deze duik wat lastig. Je moet ongeveer 15 minuten in 'den bleu' op kompas zwemmen. Er zijn Schote

stadsbus 9, Mechelen Station Een recenter wrak in de Nekker is de oude stadsbus van 'De Lijn'. Deze bus werd in 2016 door duikclub Neptunus volledig gestript van alles wat vervuilend kon zijn en afgezonken op ongeveer 100 m van de kant. Hij ligt op een diepte van 10 m en is wat weggezakt in de zandbodem. De verschillende openingen zorgen ervoor dat je veilig door de bus kan duiken. De stuurcabine met kassa, de ijzeren constructies van de stoelen en zelfs de bellen zijn nog aanwezig.

duiken naar de overkant Een heel andere ervaring is een duik naar de overkant van de vijver. Je duikt ondiep Hippocampus maart/april 2019

 KRISTIEN VAN HOREBEEK & MARLEEN KESTENS

la

ntenne . bijzondere ervaring! Je kan door het wrak duiken en het roer, het toilet en de restanten van een keukentje bewonderen.

20

amper objecten onderweg om deze tocht wat aangenamer te maken, maar eenmaal aangekomen is het zicht meestal zeer goed en wacht er een interessante ondiepe duik langs takken en groen.

Duiken in 'De Nekker' voor iedereen?

De duikvijver is het hele jaar toegankelijk voor leden en genodigden van duikclubs die een vergunning hebben. Het is niet mogelijk om individueel te duiken.

Op zaterdag 14 september 2019 zal de vijver echter voor elke duiker toegankelijk zijn. Ook de Wet Wheels zijn uitdrukkelijk welkom. Op deze dag organiseert duikclub Neptunus een groot evenement 'de Warmste Duik', in het kader van de Warmste Week 2019. Je zal langs verschillende parcours kunnen duiken. Dit evenement is een unieke gelegenheid om 'De Kagenaar', de bus en de andere objecten van 'De Nekker' te ontdekken en tegelijk een goed doel te steunen. Meer over 'de Warmste Duik' in de volgende Hippocampus, op www.duikclubneptunus.be/dwd en op de facebookpagina 'De Warmste Duik'.

LATEN WE SAMEN ONTDEKKEN.

SUUNTO D5 De nieuwe Suunto D5 is zo duidelijk en gebruiksvriendelijk dat u onbezorgd de onderwaterwereld kunt verkennen en van de duik kunt genieten. Speel met stijl door de polsband met uw outfit te matchen. Na het duiken verbindt u de Suunto D5 draadloos met de Suunto-app om uw avonturen opnieuw te beleven en met vrienden te delen. www.suunto.com

Suunto Diving

@suuntodive

kijker

Foto: arch

ief Koraaldu

ikers Genk

.

Club in de

50 Jaar pressor aan te kopen en gaf de club de nodige financiële ademruimte. Door de jaren heen werden er clubreizen georganiseerd naar Frankrijk, Spanje, Kroatië, Egypte, Malediven, … Onze leden zwierven uit naar de meest exotische duikbestemmingen: Filipijnen, Thailand, Bonaire, Curaçao, Belize, Mexico, Cocoseiland, Galapagos, ...

Het jaarlijks clubweekend in Zeeland kent steeds een massale opkomst. Nog steeds worden er elk weekend duikuitstappen georganiseerd naar Mol, La Gombe, Vodelée, Panheel, Thorn, de Oosterschelde, de Grevelingen,... We gaan niet enkel duiken, we maken ook veel plezier.

Ter ere van het 10-jarig bestaan organiseerden de Koraalduikers in samenwerking met de Genkse Watersportvereniging een 'Stunt & Watershow'. Dit evenement bracht genoeg geld op om een eerste com-

We ondersteunen andere clubs die geen instructeurs in hun rangen hebben met het opleiden van duikers: lessen geven, examens afnemen, doopduiken doen, openwaterproeven afnemen, ...

en de club doet nog veel meer

ief Koraaldu

ikers Genk

anneer in 1968 enkele Genkse leden van COWOL een trainingsuur kregen in het nieuwe zwembad van het Technisch Instituut Sint-Lodewijk, besloten ze een eigen club op te richten in Genk. Walter en Luc Geebelen waren de grote bezielers van deze nieuwe duikclub samen met Gustaaf Buntinx, Jean en Marc Cops, André Henry, Heinz Kutnar, Jaak Roex, François Schraepen en Vincent Robert. Op 3 februari 1969 verscheen de oprichtingsakte in het Belgisch Staatsblad. 'Koraalduikers Genk' was geboren.

Dankzij de goed draaiende economie in Genk, onder andere door de steenkoolmijnen en Ford, kende de club al snel een enorme groei.

Hippocampus maart/april 2019

s.

j orzitter, bi elen, ere-vo Walter Geeb nken werd zo ge af e di nis zijn beelte meer Mol. in het Zilver

Zoals vele duikverenigingen is ook onze club gestart vanuit een bestaande club: de Hasseltse duikclub COWOL.

22

raalduiker

Foto: arch

Koraalduikers Genk

W

en van de Ko

.

De beginjar

In 1972 werd LIMOS opgericht onder impuls van Walter Geebelen, onze ere-voorzitter. NELOS kon op onze steun rekenen bij de oprichting. Vele van onze instructeurs/ bestuursleden bekleedden de voorbije 50 jaar topfuncties in de Vlaamse en Belgische duikfederatie, iets waar we als club zeer trots op zijn.

In de jaren '80 werden de eerste brandweerduikers van Genk opgeleid door de Koraalduikers. In 1981 werd de afdeling Onderwaterhockey opgericht. Tot op vandaag nemen er Koraalduikers deel aan internationale wedstrijden met de Belgische OWH-ploeg.

In 1995 begonnen we met trainingen voor duikers met een beperking: Wet Wheels Genk was geboren. De duiksport werd toegankelijk voor iedereen.

In 2002 telde onze club 296 leden en was

ippenberg.

Freddy Kn Foto's (3):

Ko Voorzitter

en Meuwis

sen met da

nk aan Oce

anica.

LOS, bij zitter van NE godt , voor Genk. s er ik Ronny Mar du raal logo van Ko e w eu ni t he

Onze vo

burgem orzitter met

eester en sc

de op één na grootste club in Vlaanderen.

Natuurlijk kenden we ook onze mindere periodes. In 2004 werd het zwembad van Genk gesloten voor enkele herstellingen.

Wat slechts enkele maanden in beslag zou nemen, heeft uiteindelijk geresulteerd in vier jaar sluiting. We weken uit naar het zwembad van Boxbergheide. Dit zwembad was véél te klein voor onze grote club.

Meerdere leden verlieten de club of stopten met duiken. Een zwarte periode in ons bestaan.

Toen in 2008 het zwembad opnieuw zijn deuren opende, konden we deze moeilijke tijden eindelijk afsluiten. Oud-leden sloten terug aan en de werving van nieuwe leden kon beginnen. Bij de viering van ons 40-jarig bestaan kreeg Walter Geebelen een borstbeeld voor 4 decennia voorzitterschap en 40 jaar instructeur. Onder veel persbelangstelling werd dit beeld afgezonken in het Zilvermeer te Mol.

hepen voor

spor t.

In 2010 stopte Walter Geebelen als voorzitter. In zijn voetsporen treden, zou voor de volgende voorzitters geen gemakkelijke opdracht worden. Walter is een boegbeeld voor de duiksport in ons land.

Op 18 oktober 2010 werd de aankoopakte van 'de Thor' getekend, een Genks café met een rijke geschiedenis. We hebben sindsdien ons eigen clubhuis: een plaats voor après-trainingen, vergaderingen, opleidingen, feesten en andere activiteiten. De locatie doet eveneens dienst als opbergruimte voor ons materiaal, inclusief onze compressor.

Eind 2016 brak er opnieuw een moeilijke periode aan voor de club. Op 22 juni 2017 werd het bestuur gereorganiseerd en begonnen we aan een nieuw project. Er werd volop aan ledenwerving gedaan en we betrokken de leden nauwer bij de werking van de club. Onze club telt momenteel 160 leden, klaar voor ons jubileumjaar.

Op zondag 3 februari 2019 hielden we de receptie voor ons 50-jarig jubileum, een druk bijgewoond evenement, niet enkel door vele leden, maar ook door Wim Dries (burgemeester van de stad Genk), Kathleen Parthoens (schepen voor sport), Ronny Margodt (voorzitter van NELOS, BEFOS en CMAS Europe), Stefan Paas (voorzitter van LIMOS) en verschillende bestuursleden van andere Limburgse clubs.

Als kers op de taart onthulden we plechtig een nieuw clublogo en kregen alle aanwezigen een prachtig jubileumboek, een logosticker en een jubileumbalpen cadeau.

Een dag om nooit meer te vergeten.

50 jaar Koraalduikers Genk staat voor 50 jaar duiken, 50 jaar reizen, 50 jaar vriendschap en vooral 50 jaar plezier! De toekomst lacht ons toe: op naar het volgende jubileum…  DE 'WERKGROEP 50 JAAR' (EDDY VERMEYEN, BERT HENDRIX, ANNE-MARIE VERDUYCKT EN JAN VERCAUTEREN)

Hippocampus maart/april 2019

23

kijker

Deelnemers uit binnen- en buitenland aan de zwemwedstrijd in het Albertkanaal, 2017.

: n e m m e Vinzw n i t r o p s e i t i t e p com

ief Nautilu

s Hasselt.

S O L E N n a v t o o h c de s

s Hasselt.

en' bij Nautilu

emm 40 jaar 'Vinzw

H

et Belgische vinzwemmen heeft zijn wortels in de provincies Limburg en Luik. Sinds 1965 zijn er sportieve duikers die hun fysiek op de proef stellen en wedstrijden zwemmen in Hasselt (COWOL) en Luik (CLAS). Organisatorisch bloedde een en ander dood, tot Leon Pauly in 1978 een afdeling vinzwemmen oprichtte binnen duikclub Nautilus Hasselt (www.duikclub-nautilus.be), met steun van de Hasseltse sportdienst. Met succes: onze club groeide in de loop der jaren en telt anno 2019 een 80-tal sportievelingen.

We behoren nog altijd tot duikclub Nautilus, maar er zijn aparte trainingsuren voor het vinzwemmen. We trainen in het overdekt zwembad van Hasselt op dinsdag, woensdag, donderdag en zaterdag. In de zomer trainen we elke zondag ook in

24

Hippocampus maart/april 2019

elt Vinz utilus Hass hters van Na aart.

78: de opric sv 19 em n, ill le -W he id Maasmec men in de Zu d vinz wem een wedstrij

het ruime sop van het Albertkanaal.

Leon Pauly heeft een passie voor het (vin) zwemmen wat hem verschillende records opleverde in 'the Guinness Book of Records', waaronder 24 uur aan ĂŠĂŠn stuk vinzwemmen. Hij zwom daarnaast als enige 25 jaar na elkaar de 'North Sea Challenge', een wedstrijd voor de kust van Knokke en Cadzand.

Leon geeft 'last, but not least' de watermicrobe door aan anderen. Hij leerde als badmeester duizenden mensen zwemmen en honderden vinzwemmen. Leon is trouwens nu nog altijd actief als begeesterend trainer: hij leert de jongste vinzwemmertjes tussen 8 en 12 jaar extra snel te zijn en dubbel zoveel zwemplezier te hebben. In

wemmen ne

men deel aa

n

het bestuur namen jongere mensen ondertussen de fakkel over, momenteel is Free Duerinckx voorzitter van onze club.

Nautilus Hasselt heeft traditioneel een sterke jeugdwerking, met aparte banen voor en aangepaste begeleiding van de jongste zwemmertjes. Jarenlang was er in de zomermaanden ook een residentieel sportkamp voor de jeugd. Er gaan momenteel weer stemmen op om dit opnieuw te organiseren.

Bij het vinzwemmen staat intensief sporten centraal. Anders dan het duiken, is het vinzwemmen wel degelijk een competitiesport. Een voorwaarde om veilig te

Foto: arch

Foto: Davi

d Auwer x.

Club in de

emmen na

4

r Heyvaert

ck x Free Duerin t Hasselt) en en van Spor 2018. r ep ch be (s m li ce ki men, de Habib El Oua t Vinz wem Leon Pauly, ilus Hassel 40 jaar Naut viering van

kunnen duiken is het hebben van een goede techniek en een goede gezondheid. Bij het vinzwemmen zijn het ontwikkelen van zwemtechniek en fysieke conditie een doel op zich; er wordt hard aan gewerkt. Dankzij de aparte trainingsuren voor het vinzwemmen en goed uitgewerkte trainingsschema's kan 'Nautilus Hasselt Vinzwemmen' dit hard maken met sportieve successen tot gevolg, zowel in binnen- als in buitenland.

Nautilus Hasselt heeft vooral een sterke traditie op het vlak van buitenwaterzwemmen, wat zich tot op de dag van vandaag voortzet. Dit neemt niet weg dat we ook deelnemen aan zwembadwedstrijden in

bij de wemm Hasselt Vinz n Nautilus t. emmers va el w ss dz Ha ug n je va Enkele zwembad e overdekt gloednieuw

bijvoorbeeld Eindhoven of Luik en dat we regelmatig het Belgisch Kampioenschap in zwembad organiseren in 50m-bad, vroeger in de Wezenberg in Antwerpen, nu in Genk.

Toch is binnen onze club de sfeer niet overheersend competitief. Iedereen die stevig wil meetrainen is welkom: jong en oud, man en vrouw. Er is geen druk om bepaalde limiettijden te behalen, om wekelijks een minimum aantal uren te trainen of om deel te nemen aan wedstrijden. De sfeer blijft daardoor voldoende ontspannen, ondanks het sportieve doel. Het blijft leuk voor veteranen of mensen die geen wedstrijden willen zwemmen.

en in 2016,

Foto: Walte

r Heyvaert

.

Foto: Walte

Foto: Rik M

eeuwissen

.

Foto: Bura

k Basturk.

elt Vinz w utilus Hass mers van Na r te Mol. ee De topz wem m er lv Zi en in het km zwemm

in het toen

Zowel Leon Pauly als huidig voorzitter Duerinckx beklemtonen dat ze voor het vinzwemmen altijd actieve sympathie hebben gevoeld bij NELOS. Van bij de start, 40 jaar geleden, heeft de NELOS-Sportcommissie ons ondersteund in onze eigenheid als competitiezwemmers! Ook nu blijven we een kleine kern binnen de duikwereld, maar van NELOS krijgen we bijvoorbeeld de nodige steun voor het organiseren van wedstrijden en sportinitiaties.  RIK MEEUWISSEN

Op www.vinzwemmen.be vind je een overzicht van de verschillende vinzwemwedstrijden.

 

Advertentie

rEvo rebreathers info@revo-rebreathers.com www.revo-rebreathers.com

 

Hippocampus maart/april 2019

25

Reportage

Track van de roggen in de Westerschelde naar de Noordzee en terug.

Biologie

Goed nieuws over het roggenproject Een getagde stekelrog (Raja clavata).

In Hippo 267 (jan./feb. 2018) brachten we een artikel over het uitzetten van roggen in de Oosterschelde en Westerschelde. Een jaar later hebben de stekelroggen (Raja clavata) uit de Westerschelde, die

D

e stekelrog hoort thuis langs de kusten van Nederland en België, maar is hier door overbevissing vrijwel verdwenen. De soort komt nog wel voor rondom de kusten van Groot-Brittannië. Maar is het niet zo dat de Westerschelde inmiddels toch weer geschikt is om de stekelrog terug te brengen? Kan de stekelrog overleven in de Westerschelde?

Een grote club van natuurbeschermers en onderzoekers stelde zich die vraag en ging ermee aan de slag. Tussen 2016 en 2018 werden honderden roggeneieren opgekweekt tot jonge stekelroggen. Daarvan werden in 2018 een 30-tal dieren behalve van gele 'disc tags' ook nog van zendertjes voorzien en losgelaten in de Westerschelde.

Eerste resultaten veelbelovend!

Van de 30 stekelroggen werden er 28 door middel van akoestische signalen vanuit de zenders geregistreerd: zij hebben het avontuur dus overleefd. Verder zien we op het plaatje de bewegingen tussen de antennes van 7 van deze 28 stekelroggen.

Hieruit kunnen we afleiden dat de dieren nog aardige afstanden kunnen zwemmen: ze laten een gevarieerd bewegingspatroon zien en lijken te gedijen in de leefomstandigheden in het wild.

De studie maakt gebruik van het 'LifeWatch observatorium' dat werd opgezet door VLIZ (Vlaams Instituut voor de Zee) en INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek), gefinancierd door het 'Fonds Wetenschappelijk Onderzoek' als onderdeel van de Belgische bijdrage aan 'LifeWatch'.

Dit systeem heeft antennes hangen aan de

26

Hippocampus maart/april 2019

boeien in de Westerschelde en het Belgisch deel van de Noordzee. Zodra een stekelrog langs een boei zwemt, wordt die waargenomen. De studieresultaten betekenen onder andere dat de visserijdruk in het gebied mogelijk toch wat afgenomen is.  GEORGINA WIERSMA

Meldingen doorgeven Wat kan je doen als je een gemerkte stekelrog observeert of tegenkomt in de vangst? Terugmeldingen van gemerkte stekelroggen zijn van harte welkom en worden naar keuze van de melder beloond met een klein geldbedrag, een T-shirt (maten S tot XXXL) of een fraaie 'roggenmok met foto'. En natuurlijk de eeuwige dank van ons team van knappe onderzoekers.

Wanneer een rog met een merkje is gevangen, wordt gevraagd het volgende stappenplan te doorlopen: 1. Noteer de nummers die op de merkjes staan.

2. Maak een foto van de stekelrog met daarnaast een liniaal of een object waarvan bekend is wat de afmetingen zijn (bij voorkeur een munt).

3. Indien mogelijk, weeg de rog en noteer het gewicht.

4. Indien mogelijk, noteer het geslacht van de rog.

5. Zet de stekelrog weer terug in zee (voor een vervolg van het onderzoek).

6. Voer de in stap 1 t.e.m. 4 verkregen gegevens in op het formulier op de website www.sharkray.eu.

Stekelroggen zijn eenvoudig te kweken.

Dit project is een samenwerkingsverband van vijf organisaties, te weten 'Wereld Natuurfonds', 'Blue Linked', 'Dutch Shark Society', 'Sportvisserij Nederland' en 'Stichting de Noordzee'. Binnen dit project wordt ook samengewerkt met internationale partners (in Ierland, Schotland en België) en de beroeps- en sportvisserij.

Speerpunten van dit project zijn een grotere bescherming voor haaien en roggen in de Noordzee, verduurzaming van de visserij – waardoor er minder haaien en roggen als bijvangst zijn – en het herstellen van populaties haaien en roggen in de Noordzee door ze te kweken via innovatieve projecten. De eerste dieren werden op 14 oktober 2017 in de Oosterschelde uitgezet. Haaien en roggen zijn onmisbaar voor een gezonde Noordzee met grote biodiversiteit, maar hun aantallen zijn flink achteruit gegaan in de afgelopen decennia. Voor het herstelproject wordt als pilot gewerkt met stekelroggen, een soort die eenvoudig te kweken is en minder sterk bedreigd wordt dan sommige andere soorten roggen en haaien.

Foto's (2): Peter Verhoog.

van een zender voorzien waren, belangrijke informatie opgeleverd.

Hippocampus maart/april 2019

27

Reportage

Airbuddy

Wetenschap

Zo vrij als een vis…

Duiken zonder fles of ademautomaat, geen rekening hoeven te houden met diepte of decompressie, welke duiker droomt daar nu nooit eens van? Ook de filmindustrie vindt het een fascinerend idee, denk maar aan James Cameron's klassieker 'The abyss' uit 1998, waar één van de personages in een met vloeistof gevuld pak de diepte van de Mariana Trog opzoekt. Dat is in tussentijd dus 20 jaar geleden. Tijd om eens uit te zoeken wat er ondertussen 'science' is geworden en wat er – voorlopig nog – 'fictie' blijft.

D

e twee grootste problemen die zich stellen wanneer een zoogdier zoals de mens besluit zich onder water te begeven, zijn luchtvoorraad en omgevingsdruk. Onze hongerige longen verwachten een continue toevoer van zuurstof in een gasvormig mengsel en hoe dieper we ons begeven, hoe meer ons lichaam zich ook nog eens dient aan te passen aan de steeds stijgende omgevingsdruk. Scubaduikers lossen die problemen op door ademgassen onder hoge druk samen te persen in een duikfles, die vervolgens door een ver-

nuftig apparaat – onze ademautomaat – aan omgevingsdruk kunnen ingeademd worden.

zuurstofverbruik Zou het niet mooi zijn om onder water te kunnen ademen zonder een zware fles op onze rug? In water zit ook zuurstof opgelost en vissen hebben kieuwen ontwikkeld om die zuurstof op te nemen. We dienen ons eerst af te vragen hoeveel zuurstof een mens in normale omstandigheden verbruikt. Een jong volwassene heeft een tidaal volume (de hoeveelheid lucht die in rust ver-

Schema van het door Arnold Lande gepatenteerde duikpak dat gebruik maakt van 'vloeibare lucht'.

28

Hippocampus maart/april 2019

plaatst wordt tussen het in- en uitademen) van 500 milliliter of 7 milliliter per kilogram lichaamsgewicht. We ademen 21% zuurstof in en 16% uit. Bij elke ademhaling halen we dus 5% zuivere zuurstof uit die 500 milliliter, wat neerkomt op 25 milliliter (0,025 liter). De Wet van Avogadro leert ons dat 1 mol gas 22,4 liter in beslag neemt. Het moleculaire gewicht (de atomaire massa-eenheid u) van zuurstof is 16 u, wat maakt dat 1 mol zuurstof 32 gram weegt. De combinatie van beide formules geeft afgerond een verbruik van 36 mg zuurstof per ademhalingsteug (0,025 l / 22,4 l x 32 g).

Water aan de zeeoppervlakte bevat ongeveer 6 milligram zuurstof per liter. Als we dat er met 100% efficiëntie zouden kunnen aan onttrekken, dan hebben we 6 liter zeewater nodig per adembeurt. Per minuut is dit 90 liter zeewater, uitgaande van 15 adembeurten per minuut in rust. Het mag al wel duidelijk zijn dat we dit niet gaan redden met één of ander gadget in de stijl van de James Bond films 'Thunderball' en 'Die another day'.

Desondanks zijn er veel mensen die er toch in geloven. In 2016 lanceerde een bedrijfje een crowdfunding voor de Triton, een soort kunstkieuw in de vorm van een filter die in de mond wordt gehouden en via een membraan zuurstofmoleculen uit het water zou halen. Een bijpassend YouTube-filmpje was alvast voldoende om 900.000 dollar op te halen. Na heel wat sceptische vragen en artikels omtrent de werking van het apparaat, trok

het bedrijf de campagne in en bezorgde de investeerders hun geld terug. Ondertussen is ook hun website in het niets verdwenen…

zullen die in de alveoli vrolijk de oversteek naar de bloedbaan maken.

duikpak met vloeibare lucht

zuurstofrijke vloeistof inademen

Als dit bij baby's mogelijk is, waarom dan ook niet bij volwassenen?

Dat dacht Arnold Lande, een Amerikaanse gepensioneerde hart- en longchirurg ook. In 2010 patenteerde hij een duikpak dat gebruik maakt van 'vloeibare lucht', lees perfluorkoolstoffen verrijkt met zuurstofmoleculen. Deze wordt gekoppeld en functioneert als een vloeistof bevindt zich in een afuitwendig draagbaar dialysetoestel. Thegesloten helm en vervangt alle oretisch mag dat allemaal misschien wel lucht in longen, neus, mond mogelijk zijn, maar gewapend met een en sinussen. Het vrijwillig helm en een dialysetoestel te water gaan inademen van een vloeistof is niet mijn idee van duiken als een vis in is een grote psychologische het water. hindernis om te nemen. gecomprimeerde omgevingslucht Het zal niet eenvoudig zijn om de kokhalsreflex te Zijn er dan echt geen alternatieven? Vooroverwinnen. Daarenboven lopig kunnen we het wel vergeten om enkel hebben tests met mariniers voorzien van een duikbril en een hightech in de jaren tachtig aan het mondstuk te gaan duiken. Maar misschien licht gebracht dat het in- en PFC-vloeistofademhalingstudie in de jaren 1960. is er toch een oplossing die – mits wat beEen muis blijft ademen bij volledige onderdompeling uitademen bijzonder zwaar perkingen – aardig in de buurt zou kunin een zuurstofverzadigde perfluorkoolstofvloeistof valt, in die mate dat de proef(FC-80, butyltetrahydrofuraan). nen komen. Een groepje duikfanaten uit personen stressfracturen aan Australië, onder leiding van Jan Kadlec, de ribben opliepen. Lande heeft ontwikkelde de 'Airbuddy'. Het systeem daarom een patent op een soort bestaat uit een draagbare compressor van kuras (borstharnas) ingediend om gemonteerd op een oppervlakteboei, een het middenrif te assisteren. Als je met dit ademslang en een ademautomaat. Met dit alles kan leven, rest er nog het probleem toestel kan je 45 minuten duiken tot een van het geproduceerde koolstofdioxide, athing' maximale diepte van 12 medat moet ook ergens naartoe. v a n 'The Abyss'. Dit is ter. Het concept is Onze uitvinder bedacht namelijk helemaal niet meer zo scienceeenvoudig een mechanische fiction-achtig als het in 1989 was. Meer e n kieuw, die aan nog, het wordt zelfs al gebruikt! Wellisde beenwaar (nog) niet in de duiksport, maar wel Ademhalingstoestellen zoals de slagTriton blijven voorlopig 'fictie'. in hoog gespecialiseerde ziekenhuizen ader bij premature baby's. Kinderen geboren onder de 28 weken hebben te kampen met ademhalingsproblemen, omdat hun longen zich nog niet genoeg ontwikkeld hebben om vanuit de vloeibare omgeving van de baarmoeder over te schakelen op het ademen van lucht. Ze ontbreken surfactant, wat voorkomt dat de longalveoli toeklappen. Om dit probleem te omzeilen, worden perfluorkoolstoffen gebruikt. Deze vloeistoffen kunnen grote hoeveelheden gas oplossen. Reeds eind jaren '70 werden hier experimenten mee uitgevoerd. De overlevingskansen van prematuren stijgt bij het gebruik van deze techniek van 5 naar 60 procent! Zolang er maar genoeg zuurstofmoleculen in de oplossing zitten, Foto: professor Leland Clark.

Misschien kunnen we ons dan toch maar beter focussen op het zogenaamde 'liquid bre-

De Triton, een soort kunstkieuw in de vorm van een filter, die in de mond wordt gehouden en via een membraan zuurstofmoleculen uit het water zou halen.

Hippocampus maart/april 2019

29

Reportage

Een nadeel is natuurlijk nog altijd de lange ademslang. Die is gemaakt van sterk, slijtvast en torsiebestendig polyurethaan.

Ook al is ze spiraalvormig uitgevoerd, ik kan me voorstellen dat je met meerdere duikers toch al wel eens in elkaar verstrengeld kunt geraken (alhoewel je volgens de uitvinders ook twee apparaten kan koppelen om samen te duiken) of dat je ergens achter het koraal komt vast te zitten.

En als je weet hoeveel kracht de wind op een oppervlakteboei kan uitoefenen, zal je daar ook rekening mee moeten houden.

De bedenkers adviseren het dan ook niet te gebruiken bij woelige zee, alhoewel het zwaartepunt van de boei zo laag mogelijk werd gehouden. Hij zou pas mogen kapseizen vanaf een hoek van 110 graden.

Er zijn dus duidelijk beperkingen, maar al bij al lijkt het me toch wel een leuk hebbeding om eens uit te proberen op een rustige plaats op een tropische duikbestemming. Het is nog niet officiëel op de markt, maar wie interesse heeft kan zich, net zoals 327 andere duikers al deden, inschrijven op hun Kickstarterproject om zo een exemplaar te reserveren. Het basispakket kost 1.489 US$ en de verwachtte levertijd is mei 2019.

Ademen aan een e-sigaret, is dat een vorm van vloeistof ademen?

Foto: DedMityay - shutterstock.

bestaat reeds lange tijd, maar revolutionair is de zeer lichte en compacte compressor, die door een 12 volt batterij wordt aangedreven. In 3,5 uur laad je hem volledig op in het stopcontact.

De compressor comprimeert de omgevingslucht tijdens de duik, zodat de duiker continu van verse lucht wordt voorzien.

Het systeem is zo compact dat je het met zijn gewicht van 9,5 kilogram probleemloos in je bagage mee kan nemen. Dat maakt het ook mogelijk om te duiken op moeilijk bereikbare plaatsen, je hoeft immers geen flessen meer mee te zeulen.

De diepte is welliswaar beperkt, maar dat heeft ook met veiligheid te maken. Decoduiken worden op deze manier vermeden, waardoor je te allen tijde oppervlakte kunt maken zonder je decostops te moeten onderbreken.

Foto: Filip Staes.

Wetenschap

Achtergrondfoto: Het 'James Bond breathing device' met 2 zuurstofpatronen.

De Airbuddy: de draagbare compressor op een oppervlakte boei voorziet de duiker van lucht.

Vrijduiken, een manier om langer onder water te blijven zonder duikuitrusting.

maar toch zo vrij als een vis in het water wenst te duiken, rest momenteel helaas nog maar één alternatief: de cursus vrijduiken volgen. 

Voor wie dit allemaal niet ziet zitten, STEF VAN UFFEL

Advertentie

Ephyra

Noordzeeduiken - Nieuwpoort Info en reservatie: 09/367 01 22 jan@thebigblue.be

Duikcenter The big Donklaan 26 - 9290 Berlare blue tel: + 32 (0)9 367 01 20 - fax: + 32 (0)9 367 01 21 jan@thebigblue.be - www.thebigblue.be

Alle kwaliteitsmerken - Vulstation 300 bar Nitrox vulstation - Eigen onderhouds- en hersteldienst Herkeuren van duikflessen - Duikopleidingen Nitrox en technical opleidingen

Openingsuren: dinsdag, woensdag en vrijdag van13u00 tot 19u00, donderdag van 13u00 tot 21u00 en zaterdag van 10u00 tot 17u00.

Advertentie Hippo 2018.indd 1

30

Hippocampus maart/april 2019

29/11/2018 19:49:08

Onbeperkt kantduiken

WWW.DIVEANDTRAVEL.NL

INDONESIË

PASSPORT TO PARADISE

www.bontravel.nl

LUB MET JOUW DUIKC NAAR DIVERS E? PARADISE BONAIR

Combineer 3 duikresorts in 1 reis 15 dagen / 12 nachten 2-pers kamer o.b.v. volpension, incl. auto- & boottransfers, 24 bootduiken en onbeperkt huisrifduiken

VANAF: € 2699,-

T BON TRAVEL

NEEM CONTACT OP ME

TIGER BEACH BAHAMAS  2019 EEN WEEK VOL MET TIJGER EN HAMERHAAIEN

huisrif Eigen villa met

Vertrek 08 december 2019 9 dagen / 8 nachten 2-pers hut o.b.v. volpension, 7 dagen duiken, 4 duiken p.d. Exclusief vluchten.

VOOR: € 3349,- P.P.

essen ru duikfl h T e iv r D deur naast de p u k ic p

EGYPTE  RODE ZEE

CAMEL DIVE CLUB & HOTEL

8 dagen / 7 nachten 2-pers. zwembad zicht kamer o.b.v. logies en ontbijt en 3 dagen, 2 bootduiken per dag.

VANAF: € 553,Bovenstaande prijzen zijn incl. retourvluchten en luchthaven transfers v.v.

De duikpakketten zijn incl. fles/lucht/lood excl. duikmateriaal.

Bagagekosten kunnen van toepassing zijn.

Volg ons op Facebook en blijf als eerste op de hoogte van het laatste nieuws.

e duikreis adviezen en Kijk voor meer uitgebreid s aanbod op onze ing een compleet bestemm ANDTRAVEL.NL VE DI W. website WW

met uurauto H p u k Pic dekking volledige DMZ03_061_Dive_and_Travel.indd 1

L .N L E V A R T D N A E IV .D WWW 15 94 TEL: 033 457

28-01-19 09:22

Reportage Interview

Zeemeermin,

van droom

tot passie

Foto: Marc Vermeiren.

en broodwinning

Bij TODI, het indoor snorkel- en duikcentrum in be-Mine te Beringen, wordt op 11 en 12 mei 2019 de 2e 'Internationale Zeemeerminnenconventie' georganiseerd. Celine Van de Voorde, alias 'Mermaid Celine' en tevens hoofdzeemeermin bij TODI, is ĂŠĂŠn van de organisatoren.

32

Hippocampus maart/april 2019

I

n TODI zwemmen er regelmatig zeemeerminnen in het zoetwaterbassin.

Zes zeemeerminnen hebben er hun vaste stek: de Nooitgedachtland zeemeermin Naomi, de avontuurlijke zeemeermin Evi, de dappere zeemeermin Ariel (waarover we al eens een artikel brachten in Hippocampus), de rondtrekkende zeemeermin Lelie, de mystieke zeemeermin Lexie en tot slot de aanlokkelijke zeemeermin Celine uit Gent en tevens de eerste professionele zeemeermin van België.

Elke derde zondag van de maand kan je minstens één van hen ontmoeten tijdens een 'Meet & greet' tussen 15.30 en 16.00 uur, waar je ze kan horen zingen, naar hun verhaal kan luisteren, samen spelletjes kan spelen en samen op de foto kan. Nadien, van 16.30 tot 18.30 uur, performen ze in het water en krijg je de kans met hen te duiken of snorkelen. Heb je zelf een zee-

Een techniek om bewust te worden van de kleppen en openingen die geschakeld worden tijdens het klaren.

meerminnenstaart, dan kan je die dag in het water voor slechts € 5,00 (voorwaarden op www.todi.be).

In april 2018 was Hippocampus aanwezig op de eerste tweedaagse 'Internationale Zeemeerminnenconventie' (International Merconvention), een initiatief van 'The Mermates', een collectief opgestart door de zes zeemeerminnen van TODI. Zeemeerminnen en zeemeermannen van over de hele wereld zakten af om deel te nemen aan diverse workshops (leren klaren, zelf zeemeerminjuwelen maken, ademhalings- en ontspanningstechnieken ter voorbereiding van een apneu, onderwater leren poseren voor de camera, …).

Je kon er een heuse 'Mermaid Market' bezoeken, nieuwe vrienden maken en ervaringen uitwisselen. Er was zelfs een 'Mermaid Ball' en uiteraard kon er ook gezwommen worden in het bassin. Celine

De 'workshop ademhalingsen ontspanningstechnieken'.

gaf de 'Underwater Posing Workshop' en coördineerde de shoot van Marc Vermeiren, die een reeks prachtige foto's van deze mysterieuze wezens maakte.

Foto's (4): Ivo Madder.

Inge Verbruggen geeft de 'workshop oren klaren'.

Meer dan 60 zeemeerminnen kwamen opdagen tijdens de eerste Internationale Zeemeerminnenconventie in TODI.

Hippocampus maart/april 2019

33

Reportage Tijdens het Mermaidcongres kunnen er staarten gekocht worden.

Hippocampus: Celine, hoe kreeg de fascinatie voor de mythische vrouwelijke onder waterwezens jou in de greep?

Celine: Dat deed de Disneyfilm 'De kleine zeemeermin'.

Als kind was ik geobsedeerd en wou ik die film elke dag zien. Mijn ouders nemen me dat de dag van vandaag nog altijd kwalijk (lacht). Ik herinner me nog hoe mijn moeder een staart voor me had gemaakt uit roze paraplustof en mijn vader een ondiepe put in de tuin had gegraven, waarin ik deed alsof ik in de oceaan zwom. Toen ik ouder werd en research deed naar

de mythes en legendes groeide mijn fascinatie alleen maar en op 16-jarige leeftijd besloot ik er mijn beroep van te maken.

'Miss Mermaid Sweden' tijdens de 'workshop zeemeerminjuwelen maken'.

Hippo: Als je aan jonge kinderen vraagt wat ze later willen worden, krijg je meestal volgende antwoorden: dokter, lerares, wetenschapper, kok, bakker, topsporter, brandweerman of -vrouw, ingenieur, astronaut of dierenarts. Zeemeermin staat niet in dat lijstje. Wanneer wist je dat je zeemeermin zou worden?

Celine: Ook al was ik er enorm door ge-

Celine coรถrdineerde de onderwaterfotoshoot voor zeemeerminnen.

Marc Vermeiren met zijn onderwaterfotostudio.

34

Hippocampus maart/april 2019

Foto's (5): Ivo Madder.

Interview

Een jeugdige zeemeermin.

fascineerd, ik was me er eigenlijk eerst niet van bewust dat het een optie was. Ik heb altijd dans, zang en drama gedaan en ben daar ook in afgestudeerd. Het was mijn droom om te acteren in films (nog altijd, hoor), maar de zeemeerminwereld heeft me eigenlijk altijd al in haar ban gehouden en het ging hand in hand met mijn studies. Nadat mijn eerste staart klaar was, is het werk beginnen komen en het is nooit gestopt. Ik heb het gevoel dat het beroep van zeemeermin mij gekozen heeft.

Hippo: Je bent al 13 jaar professioneel

Celine: Het is moeilijk, dat geef ik toe.

België is niet echt een zeemeerminvriendelijk land, in die zin dat de temperatuur van het water en het weer niet echt ideaal zijn. Het is wat seizoensgebonden, in de zomer word ik meer gevraagd dan in de winter, logisch. Ik heb het heel lang gecombineerd met een deeltijdse jobs. Ik word gelukkig wel steeds meer in het buitenland gevraagd en dat is ook mijn uiteindelijke doel: 'international performing artist' worden.

Hippo: Waar en wanneer heb je leren duiken? Of heb je een cursus vrijduiken gevolgd?

Celine: Ik heb tussen mijn 12e en 15e gedoken bij 'De Koraalduivels' in Merelbeke.

Daar heb ik ook wat 'freedive'-technieken geleerd en voor het eerst met een monovin gezwommen.

Foto: Ivo Madder.

zeemeermin, kan je daar nu eigenlijk van leven?

Je kan er niet vroeg genoeg aan beginnen.

Hippo: Hoe lang kan jij je adem inhouden onder water?

Celine: Mijn record voor statische apneu staat op bijna 4 minuten.

Hippo: Tijdens de 'International Merconvention' zag ik heel wat zeemeerminnen uit diverse landen. Er was er zelf één die Advertentie

ENKELE VAN ONZE PARTNERS:

Foto: Ivo Madder.

SCUBAPRO SUB GEAR

BARE SUUNTO UWATEC SHEARWATER METALSUB BIGBLUE RIFF GREEN FORCE MARES SEAC PROCEAN DIVESYSTEM UK DICAPAC BRIGHT WEIGHT SEALIFE DUIKCOMPUTERS DUIKLAMPEN ADEMAUTOMATEN DROOGPAKKEN JACKETS, …

showroom Op de bodem van het TODI-bassin staat een kunstwerk van Ahmet Akay. De Beringse kunstenaar maakte uit recuperatiemateriaal van metaal en inox een mooie zeemeermin. Celine Van de Voorde, hoofdzeemeermin bij TODI, stond model.

Hofeinde 21, 2350 Vosselaar, België Tel: +32(0)14 61 12 60 E-mail: Hcv.Bvba@Pandora.Be www.duikmateriaal.be

Hippocampus maart/april 2019

35

Reportage Interview

helemaal vanuit Australië langskwam.

Er zijn niet enkel zeemeerminnen, maar ook zeemeermannen. Heb je een idee hoeveel vrouwen en mannen in België deze hobby passioneel in hun hart dragen?

zwemclub' aan het oprichten, waarbij je een heel jaar één uur in de week met ons kan zwemmen, mits je in het bezit bent van een diploma en je kan aantonen dat je onze lessenreeks gevolgd hebt.

Celine: We hebben geen exacte cijfers, we denken tussen de 30 à 50.

Hippo: "Om een geloofwaardige zeemeermin neer te zetten, moet je eerst en vooral een professioneel ogende staart hebben", zei je me ooit. Je maakt zo'n staart zelf. Het zijn stuk voor stuk meesterwerken. Kan je daar iets meer over vertellen?

Hippo: Is er een school waar je het zeemeermin zijn kan aanleren? Voor welke leeftijdscategorie? Wat leer je daar zoal?

Wanneer gaan die lessenreeksen door?

Zijn jongens en mannen daar ook welkom?

Celine: We hebben vorig jaar, in samenwerking met Sportoase, een 'Mermaid School' opgericht en geven in al hun vestigingen lessen aan kinderen en volwassenen. Wij organiseren reeksen van 5 lessen en dit telkens 1 uur per week. Op het einde van de vijfde les doe je een test en als je geslaagd bent, krijg je een diploma. Je ziet voornamelijk zwemtechnieken, het juist aantrekken van de staart, veiligheid, trucjes en uiteraard doen we spelletjes. Bij de volwassenen voorzien we daarnaast nog een 'Posing Workshop' waarbij ze foto’s als herinnering meekrijgen. Bij de opleiding 'mermaiding' zijn vrouwen en mannen welkom (ikzelf heb al meerdere jongens/mannen in mijn lessen gehad). Meer info kan je bij de Sportoase (www.sportoase.be) in je buurt aanvragen. Momenteel zijn we ook een 'Mermates

Celine: Mijn staarten zijn gemaakt uit neopreen, vinyl en pailletten. Ik naai de vinyl en het neopreen aan elkaar en dan naai ik met de hand de pailletten erop. Dit proces duurt ongeveer 4 tot 6 maanden. Het is zwaar werk, maar het resultaat is – naar mijn mening – prachtig. De reden waarom ik voor pailletten heb gekozen i.p.v. siliconen (dat is het alternatief als je een professioneel ogende staart wil), is omdat ik, toen ik begon, de siliconen staarten niet kon betalen. Ze zijn enorm duur (starten vanaf $ 3.500).

Paillet tenstaarten was iets wat ik toen nog niet

gezien had en het was qua materiaalaankoop veel goedkoper. Het grappige was dat, toen ik bezig was met mijn eerste pailletten staart, ik ontdekte dat er nog één zeemeermin was die dit deed, 'Hannah Mermaid' [nvdr: de bekende zeemeermin die o.a. met haaien, manta's en walvishaaien zwemt – www.hannahmermaid.com].

Hippo: Niet iedereen heeft de mogelijkheid om zelf een staart te maken. Zijn er ook mooie staarten te koop en waar kan je die kopen?

Celine: Toen ik begon waren er maar twee staartenmakers, beiden gevestigd in Amerika en allebei maakten ze siliconen staarten. Als je net begint zou ik niet aanraden om een siliconen staart te kopen, vooraleer je op z'n minst in een stoffen exemplaar gezwommen hebt. Je zorgt er best ook eerst voor dat je zwemtechniek juist zit en je volledig op je gemak bent in het water, want je benen zitten volledig vast en dat kan een vreemd

Genieten met twee onder water.

36

Hippocampus maart/april 2019

Foto's (3): Foto: Marc Vermeiren.

'Mermaid Celine' geniet van de verwondering op de gezichten van kinderen.

Celine: Je moet er ook in slagen om de magie over te brengen op je publiek. Wij zijn professionele 'performers' en het grootste deel van ons publiek zijn kinderen en die graag willen geloven dat je echt bent. Het is dus onze job om dit zo goed mogelijk over te brengen. De verwondering op de gezichten in het publiek en dan vooral bij kinderen, is onbetaalbaar.

Hippo: Is het moeilijk om zo'n staart aan te doen?

Hippo: Hoeveel tijd spendeer je aan je beroep?

Celine: Helemaal niet. Pailletten staarten hebben ritsen, dus die zijn meestal nog het gemakkelijkst om aan te trekken.

Celine: Als ik het in procenten zou moeten uitdrukken, ben ik 90% van de tijd met mijn beroep bezig.

Hippo: Is het moeilijk om te wandelen met zo'n staart?

Hippo: Volgens je profiel op 'Linkedin' ben je naast zeemeermin ook nog actrice, zangeres en danseres. In maart 2018 zag ik een optreden van jou als zingende zeemeermin bij 'Belgium's Got Talent'.

Tijdens het zingen van 'You Said' van Eurielle speelden de zenuwen je duidelijk parten. Heb je ambitie om professioneel bezig te zijn als actrice, zangeres en/of danseres?

Celine: Het is onmogelijk. Onze voeten zitten vast in de monovin en de staart rond onze benen, dus we moeten gedragen worden.

Hippo: Zwemmen gaat waarschijnlijk wel gemakkelijker?

Celine: Eenmaal je de techniek onder de knie hebt, gaat het vanzelf.

Hippo: Zijn er nog eigenschappen waaraan een goede zeemeermin moet voldoen?

De dappere zeemeermin Ariel.

Celine: Ik acteer nog vaak, voornamelijk in reclamespots momenteel, maar ik heb nog maar in een paar films en musicals meegedaan. Zoals ik eerder al zei, is acteren in films nog altijd een van mijn dromen die ik graag zou realiseren.

Een schuchtere zeemeermin.

Hippo: Heb je nog grootse plannen voor de toekomst?

Celine: Ik hoop mijn meermincarrière internationaal uit te kunnen bouwen.

Hippo: Heb je als zeemeermin een politiek statement?

Celine: Uiteraard vinden de zeemeerminnen het milieu en zorg dragen voor onze planeet heel belangrijk en voor mij is dat niet anders. Mensen bewust maken van wat er gaande is, helpt al enorm en ik draag mijn steentje bij. Je kan heel kleine dingen doen die een groot verschil maken: koop minder plastic verpakking of zakjes, gebruik geen rietjes, koop geen kledij bij commerciële winkels, maar bij tweedehands of ecologisch gecertificeerde shops, recycleer, raap papiertjes op van de grond, koop seizoensgebonden groenten en fruit, eet minder vis en vlees, … Denk gewoon twee keer na; er zijn heel veel alternatieven.

Hippo: Op 11 en 12 mei 2019 organiseer jij met je Mermate collega’s de tweede 'International Merconvention' in TODI te Beringen. Is dat 'event' enkel voor zeemeerminnen en -mannen bedoeld?

Celine: Iedereen die met 'mermaiding' bezig is, is welkom, zowel professionals als beginners. Er is enorm veel te doen. 75%

Een zelfzekere zeemeermin.

Hippocampus maart/april 2019

Foto's (3): Foto: Marc Vermeiren.

gevoel zijn als je het niet gewoon bent.

Maar nadat je dit allemaal bereikt hebt, heb je – zeker tegenwoordig – voldoende keuze uit staartenmakers, gevestigd over heel de wereld. Als je het googelt, kom je er direct honderden tegen (doe wel goed je 'research', want zoals bij alles wil je een kwalitatief product waar je lang van kan genieten).

37

Reportage van onze tickets zijn al uitverkocht, dus wie nog wil komen, moet zich haasten. Meer info vind je op onze Facebookpagina, op onze Instagrampagina en op onze website www.the-mermates.com.

Bedankt Celine, voor het interview en alvast succes gewenst met de Internationale Zeemeerminnenconventie en de verdere uitbouw van je carrière! 

Foto: Marc Vermeiren.

Interview

Foto: Jérome Mirande.

IVO MADDER

Celine wordt steeds meer in het buitenland gevraagd, waar het water warmer is.

Volg 'Mermaid Celine' op: • www.mermaidceline.com • facebook.com/MermaidCeline • Instagram: mermaidceline

Een zeemeerman.

Advertentie

38

Hippocampus maart/april 2019

SBMHS -­‐ BVOOG

Persbericht

www.sbmhs-­‐bvoog.be

Société Belge de Médecine Hyperbare et Subaquatique asbl Belgische Vereniging voor Overdruk- en OnderwaterGeneeskunde vzw

Ken jij BVOOG? De 'Belgische Vereniging voor Overdruk- en Onderwater Geneeskunde' (BVOOG) is een wetenschappelijke vereniging die in 1985 opgericht werd door vier artsen en administrateurs van de Belgische duikersfederatie BEFOS-FEBRAS – enkele jaren na het opsplitsen van BEFOS-FEBRAS in NELOS en LIFRAS.

De BVOOG stelt U voor: 4 wetenschappelijke vergaderingen met presentaties in de voormiddag en workshops in de namiddag

2019 4 wetenschappelijke vergaderingen - 4 thema’s Zaterdag 23 februari 10h - 15h

De professionele en technisch duiker

Zaterdag 15 juni 10h - 15h

De duiker en het ongeval – eerste hulp en verdere aanpak

Zaterdag 12 oktober 10h - 15h

De duiker en de wet – aansprakelijkheid en verantwoordelijkheid

Zaterdag 14 december 10h – 15h

De duiker in beweging – biomechanica en locomotorisch stelsel

De BVOOG is sinds enkele jaren opnieuw meer bekend en de wetenschappelijke activiteiten worden nu ook opengesteld voor niet-artsen: duikinstructeurs, verantwoordelijken van duikclubs en duikscholen en ervaren duikers.

De wetenschappelijke onderwerpen worden zo gekozen dat ze afwisselend steeds een ander aspect van de duikgeneeskun-

Voor 2019 stelt de Belgische Vereniging voor Overdruk- en Onderwatergeneeskunde U opnieuw vier wetenschappelijke dagen voor!

Elke wetenschappelijke dag zal bestaan uit presentaties in de voormiddag en een workshop in de namiddag. Afhankelijk van het thema van de dag zullen specialisten U de medische en technische aspecten van hun vakgebied toelichten.

Een gedetailleerd programma zal U toegestuurd worden voor elke vergadering.

De wetenschappelijke dagen zijn open voor alle artsen (duiker of niet), gevorderde duikers, duikschool-verantwoordelijken, ...

Voor artsen is RIZIV-accreditatie voorzien.

NIEUW : "Turn the tide on plastic": Breng Uw eigen mug (koffie) of glas (wijn, frisdrank) mee en help het plastic afval te verminderen.

Leden van de BVOOG ontvangen hun mug of glas (naar keuze) met het logo bij de eerste vergadering.

D

e VZW BVOOG heeft als doel de wetenschappelijke kennis over de duikgeneeskunde te verspreiden in België en dit zonder voorkeur voor taal of overtuiging. Meer concreet zijn volgende doelstellingen: het verspreiden van wetenschappelijke informatie, het bevorderen van de wetenschappelijke vooruitgang en het ondersteunen of organiseren van onderricht in de duik- en de hyperbare geneeskunde.

Blokkeer deze data!

IEDEREEN WELKOM

SBMHS - BVOOG Secretariaat: Sigrid Theunissen E-­‐mail : secretary@sbmhs-­‐bvoog.be Website : www.sbmhs-­‐bvoog.be

de belichten. De sprekers zijn binnen- en buitenlandse experten in hun gebied, en hoewel de inhoud strikt wetenschappelijk is en een zekere basiskennis vereist is, worden de voordrachten ook geapprecieerd door niet-medici.

februari en waarvan de aankondiging begin dit jaar naar de NELOS-clubs verzonden werd, is al voorbij. Maar er volgen er nog op 15 juni, 12 oktober en 14 december 2019. 

Ontdek de activiteiten van de BVOOG op www.bvoog.be (of www.sbmhs-bvoog.be)!

De eerste wetenschappelijke vergadering van 2019, die plaatsvond op zaterdag 23

CENTRUM VOOR HYPERBARE

PETER GERMONPRÉ ZUURSTOFTHERAPIE MILITAIR ZIEKENHUIS BRUSSEL

Advertentie

Promotie

in overjaarse pakken zolang de voorraad strekt.

Watersportcentrale N.V.

Meer dan 45 jaar HET adres voor al uw duikmateriaal, boten & motoren. Waar service het beste product is!

Rozenkranslaan 93-97, 3600 Genk +32 (0)89 30 38 89 | www.watersportcentrale.be Hippocampus maart/april 2019

39

Reportage

Foto: Dmitry Laudin - shutterstock.

Reisorganisatie

Je duikreis werd een nachtmerrie.

Wat nu?

Sinds 1 juli 2018 is de nieuwe wet op pakketreizen van toepassing.

J

e spaart het hele jaar door geld en vakantiedagen bij elkaar om een 'once-in-a-life-time' duikreis te kunnen maken naar een droombestemming. Je bestudeert aandachtig alle aanbiedingen van diverse reisbureau's en leest alle kleine lettertjes van hun algemene voorwaarden, maar… eenmaal ter plaatse blijkt dat er geen vissen in de zee zwemmen of dat je je duikflessen alleen maar met een fietspomp kan vullen. Wat nu?

We gaan ervan uit dat je een pakketreis hebt geboekt, waarbij de reis, het verblijf en de duiken in één pakket worden vastgelegd; de gemakkelijkste en meest comfor-

40

Hippocampus maart/april 2019

tabele oplossing om zonder kopzorgen en met een minimum aan risico's op vakantie te gaan. Loopt het toch ergens mis, dan ben je nu beter beschermd door de nieuwe wet die op 1 juli 2018 in voege trad.

Wat is een pakketreis?

Volgens de wet moeten er in de reisovereenkomst minstens twee soorten reisdiensten aangeboden worden. Het gaat om: DD accommodatie: hotel, vakantiewoning, liveaboard, enz.; DD verhuur van auto's en motorvoertuigen; DD passagiersvervoer: vliegreis, trein of bus; DD andere diensten: duikpakketten, excursies.

Ook moeten deze twee of meer diensten

gecombineerd verkocht worden door één professionele aanbieder, ongeacht of het contract in een reisbureau of online wordt afgesloten en moet de reis minimum 24 uren duren. De reisorganisator wordt verplicht om vóór het afsluiten van de overeenkomst te vermelden dat het om een pakketreis gaat.

de voordelen van de nieuwe wet DD De reisorganisator moet je nu heel duidelijk laten weten welke diensten je kan verwachten, de totaalprijs inclusief kosten vermelden en je de opzegmogelijkheden bij voorbaat opgeven.

DD Het contract zal helder en begrijpelijk opgesteld zijn en vage juridische zinsneden zijn niet meer toegestaan.

Wanneer het contract het voorziet, kan de reisorganisator de prijs nog wel verhogen als de wisselkoersen, de brandstofkosten of bepaalde belastingen wijzigen met betrekking tot de reis.

Nieuw is dat een prijsvermindering ook mogelijk is.

Je kan de volledige wettekst raadplegen op de website van de 'Geschillencommissie reizen' (www.clv-gr.be).

Er zijn geen vissen in de zee: een reden tot klagen?

Je reis verloopt niet altijd perfect. Waar kan je met je klachten terecht? In de eerste plaats bij de operator zelf en dat binnen de

Hippoëzie

maand na je terugkeer of vanaf de geplande vertrekdatum als de reis niet is doorgegaan. Doe dat best per aangetekende brief.

Heb je bij een Belgische operator (zie kadertje 'Opgelet!') geboekt, dan kan je bij de 'Geschillencommissie reizen' terecht als je binnen de vier maanden geen akkoord hebt bereikt met de organisator.

Opgelet!

Om gedekt te zijn, moet de Belgische touroperator of doorverkoper wel de algemene reisvoorwaarden van de 'Geschillencommissie Reizen vzw' toepassen (dit staat vermeld in zijn aanbieding).

In eerste instantie zal de 'Cel Verzoening' bemiddelen om tot een oplossing te komen. Hier is een procedurekost van 50,00 euro aan verbonden die je onder bepaalde voorwaarden terugkrijgt na afloop.

Lukt dat niet, dan zal de 'Cel Arbitrage' het geschil bij een rechtbank aanhangig

maken. Let op: in dat geval zal je kosten moeten betalen, die je bij een winnende procedure kan terugvorderen van de tegenpartij. Op www.clv-gr.be vind je meer info.

Noteer ook dat de geschillencommissie niet bevoegd is bij lichamelijke schade, conflicten i.v.m. een reisverzekering of niet-contractuele geschillen.

Heb je bij een buitenlandse operator geboekt, dan moet je aankloppen bij het 'Europees Centrum voor de Consument' (www.eccbelgie.be). Dit centrum zal je eerst juridisch advies geven en desgevallend bemiddelend optreden. Lukt dit niet, dan zal je een procedure kunnen inleiden.

Voor geschillen tot 5.000,00 euro bestaat er een EU-procedure die volledig schriftelijk verloopt. Ook hier zijn eventueel terugvorderbare kosten aan verbonden.  PATRICK SWINNEN

De Zeeën De hemel houdt zich blauw de zolder wordt al donker.

Ik ga vast leunen door het raam en zoek de Zeeën van de maan.

Mare Nubium is Zee van de Wolken en Sinus Rorus is Golf van de Dauw.

Mare Vaporum is Zee van de Dampen en Mare Frigorus is Zee van de Kou. Ook is er nog een Zee van de Regen een Golf van de Randen, een Zee van de Rust.

Ik kijk door mijn kijker en zie soms de branding in golven kapot slaan op iedere kust.

Ik droom van die Zeeën, met rondom de sterren die altijd maar weer aan de hemel staan.

Ik sta op de zolder en denk aan de verte.

Wie geeft mijn gedachten een naam?

Foto: Jakkapan Jabjainai | Dreamstime.com

DD Je kan vanaf nu de pakketreis ook overdragen naar een andere persoon als je zelf niet kan gaan. Hier gelden wel redelijke termijnen voor en kunnen er bijkomende kosten voor aangerekend worden.

Johanna Kruit uit 'Wat je voelt zit in je hoofd' Uitg. Bakermat – België – 1997

Hippocampus maart/april 2019

41

Reportage

Foto's (3): Peter Coutteel.

Reisverhaal

De grote witte haai Lucy.

Guadalupe en

De grote witte haaien zijn absoluut niet agressief.

Revillagigedo Archipelago Oog in oog staan met een grote witte haai? Redactieleden Stef Van Uffel en Marijke Van Cauwenberghe gingen de uitdaging aan en trokken samen met Peter Coutteel naar het eiland Guadalupe in Mexico.

Daarna bezochten ze het Nationaal Park Revillagigedo op zoek naar andere haaiensoorten, dolfijnen en reuzenmanta's.

D

Penny, een groot wijfje.

42

Hippocampus maart/april 2019

e reis start op 15 november 2018 in San Diego, een Amerikaanse havenstad, dicht bij de Mexicaanse grens. We hebben geboekt voor een 15-daagse liveaboard op de Nautilus Explorer. Deze boot maakt samen met de Belle Amie, de Galant Lady en de Undersea deel uit van een vloot die liveaboards aanbiedt in de Stille Oceaan. Tijdens deze trip zullen we meer dan 2.000 km afleggen langsheen verscheidene eilanden in de Stille Oceaan. De lange tocht wordt slechts een keer per jaar georganiseerd

en combineert drie dagen 'cage diving' in Guadalupe met duiken in San Benitos, Los Cedros en de eilanden Roca Partida, San Benedicto en Socorro in het Nationaal Park Revillagigedo.

Rond de middag maken we kennis met 22 reisgenoten in een zaaltje van het Island Palms hotel op Shelter Island in San Diego. Het gezelschap is internationaal, maar vooral Europees met Franse, Nederlandse, Belgische, Britse, Duitse en Zwitserse duikers naast enkele Canadezen en Amerikanen. De visums voor Mexico worden uitge-

schreven, de kajuiten worden verdeeld en tegen de avond begeleidt de Spaanse Divemaster Victor ons naar de bus die ons naar de Mexicaanse havenstad Ensenada zal brengen, waar de Nautilus Explorer aangemeerd ligt. Een flauwe plezante heeft in de bus de dvd van 'Jaws' opgezet als opwarmertje voor wat ons te wachten staat.

We steken de grens over in Tijuana, waar de beruchte Amerikaanse muur staat die de illegale migratie vanuit Mexico naar de Verenigde Staten moet tegenhouden. Wij gaan echter de tegenovergestelde richting uit, waardoor de grensovergang rustig en probleemloos verloopt.

Het is bijna middernacht als we de Nautilus bereiken. De bemanning wacht ons op met cava en sushi. Kapitein Lowell, een joviale Amerikaan, verwelkomt iedereen en stelt de bemanning voor. We moeten nog een nacht en een dag varen vooraleer we Guadalupe bereiken en morgen zullen we uitgebreid gebriefd worden over het duiken met de witte haaien. Iedereen is moe en zoekt snel zijn hut op.

De volgende ochtend krijgen we wat meer zicht op de indeling van de boot. Het be-

nedendek is voorzien van grote foto- en videotafels met voldoende stopcontacten, zodat laders en lampen snel weer kunnen opgeladen worden tussen de opeenvolgende duiken. Elke duiker krijgt tegenover deze tafels een eigen plekje om zijn duikset en klein duikmateriaal op te bergen. Het dek is ruim en en biedt voldoende plaats voor 22 duikers.

briefing kooiduiken Op hetzelfde niveau bevindt zich een ruim salon voorzien van een pc waarop iedereen foto's en videoclips kan posten. Omdat we nog een ganse dag varen voor de boeg hebben, is er 's ochtends tijd voor een uitgebreide briefing over het kooiduiken met de witte haaien. Er zijn vier kooien beschikbaar. Twee ervan zijn verbonden met een kraan en kunnen afdalen tot op 9 meter. Er wordt zeer veel aandacht besteed aan de veiligheid van de duikers.

Zo is er een tweede kabel voorzien naast de hoofdkabel waaraan de kooi vasthangt en zijn er ballasttanks aanwezig die in geval van nood met lucht kunnen gevuld worden, zodat de kooi automatisch terug

naar de oppervlakte gaat. De luchttoevoer gebeurt via een ademautomaat met een lange darm die verbonden is met een buffer aan de oppervlakte. Mocht dit systeem echter falen, dan liggen er in elke hoek van de kooi nog vier gevulde 12-literflessen van 200 bar. De overige twee kooien hangen ter hoogte van het wateroppervlak en zijn vanaf 6 uur 's ochtends tot 18.00 uur 's

avonds vrij toegankelijk.

Voor de diepe kooien is een schema opgesteld met drie duiken per dag. Er kun-

De fototafel op het achterdek is voorzien van stopcontacten.

Hippocampus maart/april 2019

43

Foto's (2): Peter Coutteel.

Marijke in de oppervlaktekooi. Er zijn grote openingen voorzien om het filmen en fotograferen zo comfortabel mogelijk te maken.

Reportage

We mogen als eerste plaatsnemen in de dieptekooi.

Waar blijven de grote witte haaien?

nen telkens drie duikers samen het water in, steeds vergezeld van een Divemaster.

De tralies van de kooien staan ver uit elkaar en bovendien zijn er grote openingen voorzien om het filmen en fotograferen zo comfortabel mogelijk te maken. De kapitein drukt ons echter op het hart om camera's en fototoestellen binnen de kooien te houden. Eventjes de camera door de grote gaten naar buiten steken is dus volstrekt geen optie. Meer nog, wie daarop herhaalde keren betrapt wordt, kan een verbod krijgen om nog verder te duiken!

Kapitein Lowell draagt de veiligheid op zijn schip hoog in het vaandel. De bemanning krijgt in de loop van de dag nog een brandoefening te verwerken en de passagiers leren omgaan met hun life jackets en de gps-locator, die alle duikers gratis ter beschikking krijgen.

kooiduiken met de witte haaien De volgende ochtend is het zover, de eerste fanatiekelingen zitten al vanaf 6.00 uur in de oppervlaktekooien. Er zijn nog geen haaien gesignaleerd, maar de bemanning doet zijn best om de omgeving van de Nautilus voor hen zo aantrekkelijk mogelijk te maken. Daarvoor worden grote stukken tonijn met de kettingzaag in

44

Hippocampus maart/april 2019

mootjes gezaagd en aan lijnen bevestigd.

Een grote jute zak wordt gevuld met een speciaal mengsel van dode visresten, ook wel 'chum' genoemd, en wordt tussen de oppervlaktekooien gedropt. Voorlopig zijn het enkel grote scholen horsmakrelen en een tiental geelvintonijnen die interesse hebben in al dit lekkers. De witte haaien laten zich nog niet zien.

Wij hebben het geluk om als eerste groepje van drie in de diepe kooien plaats te nemen.

We krijgen een loden hesje van zo'n 15 tot 20 kg aan en dalen in onze 5 mm wetsuits via een ladder af in de kooi. Zonder vinnen, zonder jacket en met een ademautomaat die ons onbeperkt van lucht voorziet, dalen we tot een diepte van 9 meter. Het eerste wat opvalt is de watertemperatuur: 19°C is best koud, maar de adrenaline bij het zien van onze eerste witte haai doet de koude vergeten. Gedurende 45 minuten zwemt een groot wijfje, dat we later zullen identificeren als 'Penny', rond onze kooi. Witte haaien zijn fascinerende wezens. Ze worden gemiddeld zo'n 4 tot 5 meter lang en de grootste exemplaren kunnen tot 2.000 kg wegen. De bek is breed en heeft karakteristieke driehoekige tanden met gezaagde randen. Die tanden staan in rijen achter elkaar en als er eentje afbreekt, groeit er snel een nieuwe achter de verloren tand.

Vo lwassen exemplaren jagen op grote vissen zoals tonijn en zwaardvis, maar ook zeeleeuwen zijn niet veilig voor deze toppredator. De witte haai jaagt niet actief op mensen, maar verwart soms surfers met prooidieren wat ingrijpende gevolgen kan hebben. In onze kooi voelen we ons echter op geen enkel moment onveilig.

Na onze eerste afdaling kruipen we zeer enthousiast, maar lichtjes onderkoeld terug aan boord. Tot onze verbijstering zien we dat kapitein Lowell de 50 minuten in de andere kooi heeft doorgebracht enkel in zijn zwemshort en op teenslippers. Koude is een relatief begrip! Voor ons is de grote jacuzzi op het bovendek het ideale plekje om terug op temperatuur te komen en onze ervaringen te delen met de andere duikers. Iedereen is onder de indruk van deze imposante haaien. Schrik hadden we op geen enkel moment. De haaien circuleren weliswaar rakelings langs de kooien, maar vertonen absoluut geen agressief gedrag.

Foto's (2): Peter Coutteel.

Reisverhaal

Foto: Peter Coutteel.

De grote witte haai Lucy zwemt rond de dieptekooi.

Tijdens de volgende afdalingen krijgen we nog andere witte haaien te zien die we 's avonds proberen te identificeren aan de hand van de gemaakte foto's. Aan boord bevindt zich een soort catalogus met foto's en namen van 261 verschillende witte haaien die in de loop van 2018 werden geĂŻdentificeerd. Van alle haaien maakt het grote wijfje Lucy met haar misvormde staart en haar enorme littekens, die het gevolg zijn van paringen, de meeste indruk. Wetenschappers geloven dat een mannelijke witte haai zich vastbijt in het vrouwtje om zich goed te positioneren bij de paring.

Lucy cirkelt vanaf dag twee geregeld rond de diepe kooien ĂŠn verschijnt aan de oppervlakte met in haar kielzog een indrukwekkende escorte pilootvissen. Waarom sommige haaien pilootvissen hebben en andere niet, is te wijten aan het feit dat ze deze reisgenoten enkel vanuit specifieke plekken in de oceaan kunnen meebrengen.

Naast Lucy herkennen we tevens Andy en Roopy. Andere haaien zijn nog niet geregistreerde nieuwkomers, meestal jongere gave exemplaren.

San Benito voor de 'echte' duiken Na drie gevulde dagen waarin we uitge-

breid kennis maakten met de grote witte haaien, lichten we het anker en vertrekken naar de eilandengroep 'San Benito'. Vanaf nu wordt er ĂŠcht gedoken. De zware metalen kooien worden met een kraan op het dek geplaatst waar ze voor de rest van de trip zullen blijven staan. We hebben een nachtje varen voor de boeg en de Mexicaanse Divemaster Arturo verrast ons op een presentatie over de grootste kolonie zeeleeuwen van Mexico die we overmorgen in 'Los Cedros' zullen ontmoeten. Arturo Bocos is mariene bioloog en kan ons reisgezelschap als geen ander boeien met een uiteenzetting vol gebaren en geluiden.

van koudwater- en tropische vissen. De duiken vertrekken vanop een 'skif' die met zijn neus achteraan de Nautilus contact maakt met het duikplatform alvorens uit te varen. Wij zijn ingedeeld in drie groepen van acht duikers en krijgen steeds een Divemaster mee. Na de duik worden we steevast verwelkomd door Maria en Nubia met drinkwater, warme chocolademelk, thee en zelfgebakken koekjes.

Tijdens de twee duiken die we hier maken, ontdekken we in het vreemde onderwaterlandschap gitaarroggen, Californische stierkophaaien en langoesten. De watertemperatuur bedraagt hier nog

San Benito ligt op de grens tussen de koudwaterzone e n tropisch water en heef t een zeer specifieke onderwaterflora die voor ons vrijwel onbekend is. We duiken in een ongerept gebied met een kelpwoud en een interessante mix

Foto: Stefan Van Uffel.

identificeren van de haaien

Hippocampus maart/april 2019

45

Reportage

Co

to

Fo

to

:P

et

er

Fo

steeds amper 19°C en na twee duiken houden we het voor bekeken. Slechts de helft van de groep waagt zich nog een derde keer in het koude water en na afloop is het vechten voor een plekje in de warme jacuzzi.

Uff

el

.

Altijd leuk een ontmoeting met een zeeleeuw onder water.

Fo

to

:S

te

fa

n

Va n

Zeeleeuwen bij San Benito.

Zilvertiphaai.

zeeleeuwen bij Isla de Los Cedros Na nogmaals een nachtje varen, bereiken we Isla de Los Cedros met zijn grote zeeleeuwenkolonie. Hier maken we onze twee laatste koudwaterduiken. In oktober zijn er heel wat jongen geboren en die zijn nu net groot genoeg om voor een wervelende onderwatershow te zorgen. De jonge dieren zijn speels en nieuwsgierig en poseren gewillig voor de camera's. Ze komen echt heel dichtbij en het is opletten geblazen of ze zijn er met je masker vandoor‌ Tussen twee duiken door neemt kapitein Lowel ons mee in de 'skif' voor een toeristische vaartrip rondom het ongerepte eiland. Naast de Californische zeeleeuwen en de zeeolifanten vind je hier eveneens

Op het achtersta platform staan de oppervlaktekooien.

46

Hippocampus maart/april 2019

Foto's (2): Stefan Van Uffel.

. el te

Op de momenten dat er niet gedoken werd, konden we aangenaam relaxen.

ut

:P

et

er

De Nautilus Explorer.

Foto: Stefan Van Uffel.

Co

ut

te

el

.

Reisverhaal

Foto: Ivo Madder.

Een doornhaai.

te e

l.

Foto: Peter Coutteel.

Fo t o: Pe te r Co u t

Een Clarion keizersvis (Holacanthus clarionensis) maakt de wonden van de manta (Manta birostris) zuiver.

grote kolonies pelikanen en aalscholvers.

Nationaal Park Revillagigedo Diezelfde avond nog vertrekken we naar onze volgende bestemming: het Nationaal Park Revillagigedo waar we na twee dagen varen zullen aankomen. Er is nauwelijks wind en dat maakt de overtocht rustig en aangenaam. Tijdens een uitgebreide presentatie geeft Divemaster Arturo een overzicht van de haaien die we in het tropische water kunnen ontmoeten. Hamerhaaien, zilvertiphaaien, witpuntrifhaaien, silky's, dusky's, tijgerhaaien, Galapagoshaaien, walvishaaien, walvissen, … behoren allemaal tot de mogelijkheden.

Ook manta's zijn een certitude voor de ko-

Arturo Bocos, mariene bioloog, geeft een voordracht over de grote manta's.

mende duiken. In deze groep kunnen we de Chevronmanta en de meer zeldzame zwarte manta onderscheiden.

De manta's zijn in Mexico vaak vergezeld van een specifieke endemische poetsvis: de 'Clarion Angelfish' (Holacanthus clarionensis – Clarion keizersvis). Een mooi visje dat erg populair is bij Amerikaanse aquariumliefhebbers die bereid zijn hiervoor grote sommen geld neer te tellen; lees 3.000 tot 4.000 dollar per stuk. Dit heeft tot gevolg dat er een illegale handel in deze vissen is ontstaan. Lokale vissers vangen ze en proberen ze te verkopen op de zwarte markt. Vele vissen overleven die

Fo to's (3): Pete

r Co

ut t

ee

trafiek echter niet, wat de prijs nog meer de hoogte injaagt en bovendien de soort decimeert…

Roca Partida Roca Partida is onze eerstvolgende duikbestemming. Het is het kleinste vulkanische eiland van de archipel Revillagigedo en bestaat uit een kale gespleten rots die 34 meter hoog uit de oceaan oprijst.

De archipel werd in 2016 uitgeroepen tot UNESCO werelderfgoed.

De zee is woelig op deze afgelegen en onherbergzame plek, maar onder water wordt het pas echt boeiend. Op de kleine plateaus liggen tientallen witpuntrifhaaien en enkele zijdehaaien jagen tussen

l.

Briefing over Roca Partida.

Hippocampus maart/april 2019

47

Reportage

Twee manta's boven elkaar.

grote scholen horsmakreel. Ook zien we enkele grote Galapagoshaaien. Tijdens de vierde en laatste duik van de dag worden we pas echt verwend. We duiken vanaf minuut één samen met enkele hamerhaaien en blijven bij hen tot we opstijgen. We blijven de ganse duik in 'het blauw' en zijn al snel de rotswand uit het oog verloren.

Gelukkig worden we veilig opgepikt door één van de 'skifs' (RIB's), want in ons enthousiasme waren we toch een heel eind afgedreven. De gps-locators hebben we niet gebruikt, maar ik realiseer me toch dat ze geen overbodige luxe zijn in de Stille Oceaan!

De volgende dag liggen we om 6.30 uur alweer in het water. Deze keer zijn het de manta's die de show stelen. Met een spanwijdte tot 7 meter en een gewicht tot 3.000 kg zijn deze vissen werkelijk adembenemend en van een onvergelijkbare elegantie. Wij duikers zijn ons bewust van de kwetsbaarheid van de manta's, maar ondanks bestaande wetgeving en visse-

Een gitaarrog.

48

Hippocampus maart/april 2019

Bij Roca Partida treffen we hamerhaaien aan.

rijbeperkingen zijn er sterke aanwijzingen dat er gericht op gevist wordt. De vraag naar vinnen, lever en kieuwbogen neemt toe door gebruik in traditionele Chinese medicijnen.

manta's bij San Benedicto 's Avonds lichten we alweer het anker en varen naar San Benedicto, het derde grootste eiland van de archipel dat ongeveer 10 km2 groot is en een typische vulkanische krater heeft. De laatste uitbarsting vond plaats in 1952. Hier ontmoeten we tijdens elke duik enkele Chevronmanta's en ook de mysterieuze zwarte manta. Ik laat me verleiden om even met hem mee te zwemmen zodat ik hem uitgebreid kan filmen. Dat lukt aardig, maar achteraf mijn duikploeg bereiken, wordt wel een erg lastig karwei tegen de stroming in!

De euforie om het ultieme beeld te filmen, leidt soms tot foute keuzes. Gelukkig slaag ik erin om opnieuw bij de groep aan te sluiten en doe ik het wat rustiger aan gedurende de rest van de duik.

Tussen de duiken door neemt kapitein Lowell ons weer mee voor een tochtje langsheen de grillige kust van het eiland. Hij is een geboren entertainer en werkt met zijn humoristische tussenkomsten op ieders lachspieren. We varen dicht tegen de vulkaan aan en vinden heel wat drijvende puimstenen die we gretig meenemen als souvenir.

De volgende dag verkennen we de zuidkant van San Benedicto. Hier bevindt zich een 'receiver' onder water die getagde haaien volgt. Naast de 'receiver' hebben tientallen reusachtige langoesten een plekje gevonden en ook tientallen zilvertiphaaien zwemmen hier druk in het rond. Ze zijn helemaal niet in ons geïnteresseerd en zwemmen rakelings langs ons heen: ideaal om even op de bodem uit te rusten en mooie beelden te schieten. En als toetje ontmoeten we tijdens dezelfde duik nog een hamerhaai en een zwarte manta. De tijgerhaai stond hier ook nog op het programma, maar die liet zich deze keer jammer genoeg niet zien.

Foto: Stefan Van Uffel.

Reisverhaal

dolfijnen bij het eiland Socorro Het laatste eiland van de archipel dat we bezoeken is Socorro. Hier bevindt zich een basis van de Mexicaanse Marine. Elk schip dat hier aanmeert, wordt door de militairen onderzocht en bijgevolg zullen we hier slechts drie duiken kunnen maken. Onze kapitein heeft een afspraak met de militairen om 16.30 uur en wil die zeker niet missen. Om 15.30 uur moeten de laatste duikers terug aan boord zijn.

Tijdens de eerste duik hebben we al een

Foto's (3): Stefan Van Uffel.

Een manta met twee remora's op zijn kop.

Rond het eiland Socorro is een ontmoeting met een dolfijn niet uitzonderlijk.

bijzondere ontmoeting met twee nieuwsgierige dolfijnen. Divemaster Victor slaagt er dankzij zijn dolle capriolen en tuimelingen in om ze enkele minuten bij ons te houden. De vulkanische rotswanden zijn bijzonder indrukwekkend en dalen loodrecht naar beneden af naar de oneindige diepte. Een zwarte manta komt ons tijdens de laatste duik nog even uitwuiven.

het was een schitterende duikreis We hebben tijdens deze fantastische reis 32 duiken gemaakt en de 36 uren varen naar het eindpunt Cabo San Lucas brengen we

lui op het zonnedek door. De Nautilus Explorer (www.nautilusexplorer.com) is een zeer comfortabel en goed uitgerust schip dat ongelimiteerd zoet water aanbiedt via een eigen ontziltingssysteem. De bemanning is vriendelijk en professioneel. De combinatie Guadalupe – Socorro wordt slechts één keer per jaar aangeboden en biedt plaats aan 25 duikers. Het is echter ook mogelijk om apart voor Guadalupe en Socorro te boeken.  MARIJKE VAN CAUWENBERGHE

Advertentie

Hippocampus maart/april 2019

49

kijker

ANWW DiveDay

dé kick-off van de duikzomer!

Eén zwaluw maakt de lente niet, net zoals één mooie dag in juni niets zegt over de Belgische zomer. Toch is het correct om te stellen dat de ANWW DiveDay 2018, op 30 juni in de Put van Ekeren, de voorbode is gebleken van een prachtige (duik)zomer. Voor de ANWW DiveDay 2019 zijn de voorbereidingen al volop bezig.

V

oor ANWW – voluit: de Antwerp Wet Wheels – was de ANWW DiveDay 2018 in alle opzichten een bijzondere editie. De Antwerpse club vierde vorig jaar immers zijn 25e verjaardag. Daarmee is ANWW de oudste Wet Wheels-club van het land. "Toen 'ons clubke' werd opgericht, was er nog geen structuur voor duikers met een motorische, visuele of auditieve beperking. Wij hebben op dat vlak pionierswerk geleverd", vertelt voorzitter Ludo Faes. Vanuit die voortrekkersrol is ook de ANWW DiveDay ontstaan. Het is immers geen evenement dat voorbehouden is voor duikers met een beperking, maar werkelijk iederéén is er welkom, ongeacht brevet of federatie. Want duikers delen allemaal dezelfde passie!

50

Hippocampus maart/april 2019

Welgeteld 58 duikers, waaronder ook tien Wet Wheelers, Tevreden Wet Wheelers. boden zich aan voor de vijfde editie van de ANWW DiveDay, waarvoor quasi de hele parking van Domein Muisbroek was gereserveerd.

De duikers werden volgens de NELOS-revan de stad Antwerpen, drank, hotdogs en gels ingedeeld door de organisatie en na hamburgers en zoals de voorbije jaren was een welkomstwoord van de voorzitter, er ook nu een vulcontainer aanwezig. Wie volgde de algemene briefing en een eer(volledig gratis) deelnam aan de ANWW ste duik. Die kon overigens op de nodige DiveDay mocht zijn of haar fles eenmalig persaandacht rekenen, want Gazet van gratis laten vullen.

Antwerpen stuurde een journalist en videojournalist naar aanleiding van het juDe eerste zomerzon droogde intussen de bileum van ANWW. pakken, terwijl de duikers afkoeling zochten in de schaduwrijke tenten. Geen enkele De organiserende club zorgde zoals steeds van de nog aanwezige duikers moest worvoor de nodige omkadering met tenten den overtuigd om in de vroege namiddag

Foto's (2): Ivo Madder.

Club in de

Afspraken voor de zomerduiken werden gemaakt.

Voorzitter Ludo Faes was veiligheid aan de kant.

Iedereen ging voor twee duiken en die duiken werden natuurlijk ingeschreven in het logboekje.

Foto's (4): Ivo Madder.

De duikers mochten hun fles eenmaal gratis vullen.

De hamburgertent.

het water van Ekeren in te duiken voor een tweede verfrissende duik. Nadien werd er nog tot 's avonds druk bijgepraat en werdden zomerplannen gesmeed.

Noteer alvast dat de volgende editie van

de ANWW DiveDay plaatsvindt op 22 juni 2019. Via diveday19@anww.be kan je inschrijven en extra info opvragen. Het concept blijft nagenoeg ongewijzigd: er kan worden gedoken om 10.00 uur en om 14.00 uur en zoals steeds zorgt ANWW voor de

nodige omkadering, zowel voor Wet Wheelers als voor valide duikers. Allen welkom dus!  HANS STERKENDRIES

Advertentie

Duikshop zeeën de

7

Bekende duikmerken Eigen hersteldienst Vulstation tot 300 bar

Openingsuren: wo. – do. & vr. 16.30 – 19.00 u za. 10.00 – 12.00 u & 13.00 – 17.00 u

Antwerpsestraat 258 – 2850 Boom 03 888 43 34 – zevenzeeen@telenet.be

Adv_7-Zeeen_20170126.indd 1

Hippocampus maart/april 2019

51

2/02/2017 15:57:28

Foto: J. Haelters en T. Hubin (KBIN).

Reportage Biologie

Gestrande zeezoogdieren: Al jaren spoelen er zeezoogdieren aan op de Belgische en Nederlandse kust en dit wordt door de media steeds vaker onder de aandacht gebracht. Een Koninklijk Besluit omtrent soortenbescherming in de zeegebieden zorgt voor registratie van strandingen en waarnemingen.

Via grondig onderzoek wordt getracht de doodsoorzaak, al dan niet door menselijk toedoen, te achterhalen. Terwijl we nu vaak naar plastic als oorzaak wijzen, gaan we ervan uit dat het aantal aanspoelingen stijgt. Rapportages van 2017 geven de feiten.

N

ederland startte 2019 met het slechte nieuws over de containerramp waarbij de zeehonden op de Waddeneilanden overdonderd werden door kerstcadeaus zoals schoenen, speelgoed en piepschuim. Een snelle opkuisactie zou mogelijk de impact op de natuur beperken, maar met de vele aanspoelingen langs de Nederlandse en Belgische kust stonden instellingen niet stil om de reden van stranding te achterhalen.

bruinvissen De meest voorkomende en gespotte walvis in de Oosterschelde en de Noordzee is de kleine bruinvis. We herkennen de bruinvis (Phocoena phocoena) aan de kleine, drie-

52

Hippocampus maart/april 2019

hoekige rugvin waarvan de tip stomp is en waarop we even moeten wachten tot de bruinvis aan de oppervlakte komt. Het is spijtig genoeg ook de walvis die het vaakst aanspoelt aan de Belgische kust. In 2017 strandden 93 bruinvissen, waarvan predatie door de grijze zeehond en bijvangst de belangrijkste doodsoorzaken waren. Uit het verslag, opgemaakt door Nederland, bleek ziekte zoals longontsteking de belangrijkste doodsoorzaak, gevolgd door bijvangst.

tuimelaars Er spoelde, net zoals in 2016, een in vergaande staat ontbonden tuimelaar (Tursiops truncatus) aan waarop geen onder-

Foto: Sytske Dijksen - Ecomare.

normaal of hype?

Bruinvis (Phocoena phocoena).

zoek gedaan kon worden. Tuimelaars zijn zeer acrobatisch en werden dit jaar regelmatig opgemerkt.

Aan de Engelse en Ierse kust kan je een zeer vriendelijke tuimelaar ontmoeten, terwijl je je dagelijkse watergymnastiek beoefent. Ook aan de Franse (Atlantische) kust zou je een speels exemplaar kunnen tegenkomen dat zich graag onder de mensen begeeft.

witsnuitdolfijnen De witsnuitdolfijn (Lagenorhynchus albirostris) heeft een korte, brede snuit en een grote, sterk gekromde rugvin. Hij dankt zijn naam aan zijn witte snuit, alhoewel die ook grijs kan zijn. Zeer typerend is de witte

Foto: Jan Haelters (BMM).

De bruinvis is de meest aangespoelde walvissoort aan de Belgische kust.

was het aantal zeehonden in de haven van Nieuwpoort dat verwond werd door vishaken.

Foto: Ivo Madder.

maanvissen

De grijze zeehond of kegelrob (Halichoerus grypus) aan de Oesterdam.

vlek op de rug vanaf zijn rugvin. Hoewel deze dolfijn, meestal in groep, graag de schepen uitdaagt voor de boeg, is hij bij ons slechts twee keer waargenomen. Er was een stranding van een vrij recent gedood dier dat ongetwijfeld door bijvangst gestorven was, omdat er een touw met een paalsteek rond de staart was gebonden.

zeehonden Het aantal aangespoelde dode of stervende zeehonden zag er in 2017 als volgt uit: 10 gewone, 8 grijze zeehonden (Halichoerus grypus) en 19 die niet meer konden geïdentificeerd worden. Sealife Blankenberge verzorgde 6 grijze en 22 gewone zeehonden (Phoca vitulina). Opmerkelijk

In januari 2017 spoelden 3 maanvissen (Mola mola) aan. Voor alle duidelijkheid: een maanvis of klompvis is geen zeezoogdier, maar een vis. In december 2016 waren er ook al enkele maanvissen aangespoeld.

Als je de klompvis met zijn rond, afgeplat lichaam voor de eerste keer ontmoet, vraag je je af of die misvormd is, maar niets is minder waar. Al zwemmend geeft hij je met zijn raargeplaatste vinnen wel degelijk een applaus voor je avontuurlijk gedrag.

dwalen De bezoeken van de bijzondere walvisachtigen, zoals de bultrug (Megaptera novaeangliae) of de potvis (Physeter macrocephalus), wijten we aan het feit dat ze even de weg kwijt zijn. De potvis draait soms tijdens zijn zuidwaartse migratie per ongeluk de Noordzee in, in plaats van rond Schotland te zwemmen. We mogen hierbij niet vergeten dat de Noordzee de laatste 25 jaar 1,5°C warmer geworden is, waardoor de dwergtong, de rode poon en de inktvis hier

bijna het hele jaar door voorkomen. Dolfijnen en bruinvissen vinden dus hun gading, maar ook de exoten zoals de bultrug en de potvis komen aan hun trekken. De verwachting is dat hun bezoek in de komende jaren zal toenemen.

Arctische dieren De meest opvallende waarneming ooit in België was die van een Groenlandse walvis (Balaena mysticetus), die netten of touwen rond de staart had. Verstrikt in touw en vistuig kan de Groenlander nog jaren in leven blijven, maar ongetwijfeld hebben touwen of visnetten een negatief effect op de gezondheid en voortplanting. Het was trouwens de eerste keer dat een Groenlandse walvis gespot werd in de Noordzee.

De waarneming kwam er amper een jaar na de waarneming en stranding van een narwal (Monodon monoceros).

Een typische eigenschap van het gespikkeld narwalmannetje is de lange slagtand in de bovenkaak die tot drie meter lang kan worden. De eenhoorn heeft een stompe snuit en een bol voorhoofd. De rugvin ontbreekt.

Het opduiken van Arctische dieren in onze wateren, twee keer zeer kort na elkaar, is Hippocampus maart/april 2019

53

Reportage Biologie

mogelijk een gevolg van de degradatie van het ecosysteem van het noordpoolgebied.

uitzonderlijke meldingen in 2018 DD Een aangespoelde vinvis in De Haan was niet ziek, maar sterk vermagerd.

Bovendien bleek zijn maag nagenoeg

Foto: Jan Verhulst.

Maanvis (Mola mola).

54

Hippocampus maart/april 2019

Tuimelaar (Tursiops truncatus).

leeg (Wordt uithongering een nieuwe en veelvoorkomende doodsoorzaak?).

Het blijft erg uitzonderlijk dat een vinvis in de Noordzee wordt waargenomen. Er werd wel nog twee keer een dode vinvis een Belgische haven binnengebracht op de voorsteven van een schip, in 2009 in Antwerpen en in 2015 in Gent.

DD In dezelfde periode strandden er meer dan 200 walvissen en grienen op de Australische en Nieuw-Zeelandse kust waarschijnlijk door El Niño, een weerfenomeen dat om de twee tot zeven jaar voorkomt en in de Stille Oceaan hogere oppervlaktetemperaturen veroorzaakt.

Daardoor zouden de walvisprooien (en bijgevolg de walvissen zelf) van zwemrichting veranderen en dichter bij de kust komen.

DD Op kerstdag heeft Japan officieel bekend gemaakt dat het land uit de 'Internationale Walvisvaart Commissie' (IWC) stapt en de commerciële walvisjacht per juli 2019 weer gaat hervatten.

conclusie Statistisch gezien kunnen we geen abnormaliteiten aantonen buiten de waarneming van een Groenlandse walvis en het stranden van de narwal. Kunnen we ze beschouwen als klimaatvluchtelingen of als ambassadeurs uit het Hoge Noorden?

Er is telkens een hype als we ze bij ons ontmoeten. Zijn het de vroege bodes van wereldwijde en mogelijk onomkeerbare veranderingen in het klimaat? CHRISJE DEMUYNCK

Bronvermelding • wur.nl • Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen • Zeezoogdieren.org

Witsnuitdolfijn (Lagenorhynchus albirostris).

Foto: Wouter Courtens.

Uit een rapport van het 'Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen' (KBIN) blijkt dat zeezoogdieren vluchten voor de windmolenparken en vooral vanwege hun lawaai. Veel zeezoogdieren, zoals bruinvissen, gebruiken geluiden als middel om te jagen en te communiceren.

Wanneer de palen van windmolens in de grond worden gehamerd, zorgt dat voor een oorverdovend geluid dat tot tientallen kilometers ver te horen is. Hierdoor wordt de zoektocht naar voedsel verstoord en bovendien kunnen de zeezoogdieren er doof van worden, waardoor ze hun echogeluiden niet meer ontvangen en hun voedsel niet meer weten te vinden. Ook het draaien van de wieken is onder water hoorbaar, maar dat zou in mindere mate effect hebben. Het KBIN die de milieuvergunningen in handen heeft, verplicht de bedrijven volgende maatregelen te nemen: DD Niet meer hameren tussen 1 januari en 1 mei, omdat er dan meer bruinvissen in de Noordzee zwemmen.

DD Een toestel met zachte geluiden gebruiken om de kans op fysieke schade te verminderen.

DD Het gebruik van een bubbelgordijn is verplicht, omdat luchtbellen de geluidsproductie sterk doen afnemen.

Foto: Helen Sampson © Disney.

windmolens

Foto: Ecomare.

Gewone zeehond (Phoca vitulina). Zeehonden zoeken het strand op om te rusten en geraken zo gemakkelijk verstrikt in het uitgezette vistuig.

Meldingen • Heb je het geluk een bijzondere ontmoeting met deze dieren in onze wateren te hebben, kan je dit steeds doorgeven via www.waarnemingen.be.

• Voor zeezoogdieren in nood of zelfs overleden dieren kan je hulp inschakelen via de website www.zeezoogdieren.org.

• Zie je een zieke zeehond op het strand, blijf op afstand. Hou de hond aan de lijn en ver van de zeehond. Jaag de zeehond niet in het water en bel 144. Let op, een zeehond kan gevaarlijk uithalen.

• Vind je een gestrande dolfijn of bruinvis, hou omstaanders en honden op afstand. Loop rustig naar het dier terwijl hij je kan zien. Probeer het dier te koelen en tegen de zon te beschermen met een natte handdoek of T-shirt, terwijl je het blaasgat op zijn kop vrijhoudt. Zorg dat hij je steeds kan zien en praat er rustig tegen. Bel 144.

• Duw de dolfijn of bruinvis nooit terug in het water, want hij zou kunnen verdrinken. Let op, want zowel de bruinvis als de dolfijn kan hard met zijn staart slaan.

Stranding door decompressieziekte Recent publiceerde het wetenschappelijk tijdschrift 'Proceeds B' het onderzoek waarin een mogelijke oorzaak van strandingen beschreven wordt. Dat lawaai en het gebruik van sonars het leven van zeezoogdieren verstoren is ons al bekend, maar dat zeezoogdieren er de decompresseziekte kunnen van krijgen is een nieuw gegeven.

Sonars met middenfrequentie die nog steeds gebruikt worden voor patrouilles op zee en militaire oefeningen, jagen de dieren angst aan waardoor ze volgens de studie last krijgen van stikstofbellen in hun bloed.

Niet alleen angst, maar ook stress kan een bezwarende factor zijn.

Walvissen zwemmen zo snel mogelijk weg van de bron van het geluid waardoor hun duikpatroon verandert en hun stress het wint van hun duiktechniek. Zo zouden ze stikstof in hun bloed krijgen.

Er is al vaak een directe link gelegd tussen onderwatergeluiden (sonars) en strandingen waarbij Spanje het eerste land is die militaire oefeningen verbiedt rond de Canarische Eilanden. Sinds het verbod zijn geen strandingen meer waargenomen. Daarom pleiten de wetenschappers om het verbod verder uit te breiden.

Foto: wildestanimal - shutterstock.

Narwal (Monodon monoceros).

Hippocampus maart/april 2019

55

Close-up

Hengelaaarsvis.

NELOS-fotograaf in de kijker

Paling.

g Verplee

sterhaa

Witpuntrifhaaien.

Verpleegsterhaai.

56

Hippocampus maart/april 2019

i.

Hooiwa

nde N Vechte

oordze

genk ra

ek rabb

b.

en.

elands Bar t Ro Naam D titel 3* Brevet/ t 2*OF fiebreve g Fotogra d e n -B e r eist-opH , o m e Club N 2 der t 201 Duikt se 475 uiken A a nt al d a n, n 80 iven, Om toduike nd, Mald onaire, Aantal fo la r e d e ,B ĂŤ, N Australi alta, KaapverdiĂŤ atsen M , te p y A g Duikpla S E U , Belize, Panama 0 1 E-M s OM-D Olympu C a me r a am g Nautic Behuizin ot 240, sno m f/4.0, x Inon Z 2 ns 7-14 m umix G e L n e io s r t a Fli ,L GV : Lumix m mm f/2.8 anasonic ario Lens 12-35 mpus MF T 60 m P n e z V ly O X , Le n G .5 3 ix m f/ Lum L e ns 8 m Fisheye acro M f/2.8 ED

Gronde

l.

Zeenaaktslak.

Vijlvis.

Hippocampus maart/april 2019

57

Groepsfoto van Wet Weels Duklo.

Foto: Jean-Pierre Verbeke.

Reportage Reisverhaal

Met de Wet Wheels naar Egypte… zowel Wet Wheels Duklo Leuven als OVWW uit Gent op duikexcursie naar Egypte. Een verslag van Ruben Vanhee, die bij beide clubs begeleider is.

D

e Leuvense Wet Weels Duklo had een vakantie gepland met bootduiken vanuit El Gouna, de Oost-Vlaamse Wet Wheels een cruise vanuit Sharm-el-Sheikh. De Wet Wheels en hun begeleiders maakten er fantastische duiken in het warme en heldere water van de Rode Zee, en als je dolfijnen, een manta en een haai mag bijschrijven in je logboek, kan je alleen maar van een geslaagde duikvakantie spreken, om over wrakken als Thistlegorm en Dunraven nog maar te zwijgen.

Op zaterdag 22 september 2018 reisden we met 33 personen af naar El Gouna voor de traditionele tweejaarlijkse clubreis van Wet Wheels Duklo Leuven, de vroegere zusterclub van duikschool Duklo waar ik mijn opleiding genoot. Sinds de vorige edi-

58

Hippocampus maart/april 2019

tie in 2016 haakten een aantal duikers met een beperking om uiteenlopende redenen af, waardoor het deelnemersaantal een historisch laagterecord bereikte, en voor het eerst in ruim tien jaar één boot van de duikbasis Easy Divers Academy volstond.

Ook bij de Oost-Vlaamse Wet Wheels werd het aantal duikers met een beperking uiteindelijk gehalveerd tot twee (Annelies Ooms en Nick Groené), maar dat kon de pret niet drukken en belette de aanwezi-

gen niet om tientallen prachtige duiken te maken zonder noemenswaardige problemen; in het verleden is dat wel eens anders geweest, tot zelfs ziekenhuisopnames toe (de gevreesde vloek van de Farao rustte afwisselend wel op een aantal mensen, maar Antinal doet wonderen).

Het is wederom een blij weerzien met eigenaar Serge, de kapiteins, de gidsen en de overige crewleden van Easy Divers Acade-

Met de lift uit het water.

Foto: Jean-Pierre Verbeke.

In het najaar van 2018 trokken

Vaak is het gecontroleerd en stabiel afdalen het moeilijkste en tevens meest cruciale deel van de duik, eens beneden kunnen de meeste gehandicapte duikers met wat hulp van hun begeleiders goed hun plan trekken, mits een goede uitloding. Net als iedere valide duiker willen Wet Wheelers optimaal genieten van de vrijheid onder water. Het is dan ook de kunst hen zo zelfstandig mogelijk te laten duiken, en hen enkel te helpen waar het echt nodig is, bijvoorbeeld bij het trimmen van het jacket, het behouden van de balans, of het even voortstuwen bij iets sterkere stroming.

Indien nodig moet er wel ingegrepen wor-

den, bijvoorbeeld om te vermijden tegen de bodem of koraal aan te botsen. Soms is hulp vereist bij bepaalde elementaire

mocht ondervinden en waardoor hij enkele duiken noodgedwongen vervroegd moest staken.

Dolfijnen.

Foto: Jean-Pierre Verbeke.

my, die ondertussen kameraden geworden zijn. We verblijven zoals altijd in het voor gehandicapten perfect aangepaste Rihanna Three Corners hotel volgens de all-in formule, en varen dagelijks met de Marion de Rode Zee op voor twee duiken in vrij ondiepe wateren met weinig stroming, waar duikers met een (veelal) fysieke beperking comfortabel en veilig kunnen duiken. Afhankelijk van hun beperking en de nodige ondersteuning onder water worden Wet Wheels onderverdeeld in twee categorieën met in totaal vier niveaus, namelijk zij die onder water amper assistentie nodig hebben en bijgevolg met gewone buddies mogen duiken (WWA en WWB), en zij die extra hulp nodig hebben van speciaal opgeleide begeleiders (WWC en WWD). Tenzij er om medische redenen een strengere norm is, kunnen de minder hulpbehoevende Wet Wheels eveneens tot 30 meter diepte duiken.

duikhandelingen, zoals het klaren van de oren of het leegblazen van de bril, waarbij het geconcentreerde zoutwater van de Rode Zee wel eens voor irritatie in de ogen kan zorgen, iets wat mijn vaste buddy Luk De Wever (WWD) meermaals aan den lijve

Foto: Jean-Pierre Verbeke.

Zoë Van Grunderbeeck, Luk De Wever en Ruben Vanhee.

De eerste duik, ter hoogte van Poseidon Reef, nemen we Veerle Guns bij de hand, een ervaren Wet Wheelster met autisme, destijds vakkundig opgeleid door onze peetvader en oprichter van Wet Wheels Duklo Leuven, wijlen Fernand Van Steenbeeck. Door haar visuele beperking mist ze de voorbijzwevende manta, maar na lange inactiviteit is Veerle zeer gelukkig er terug bij te kunnen zijn. Ook opnieuw van de partij is Sofie Brouw, die heel autonoom duikt met aangepaste vinnen aan beide knieën, en ondertussen meer duikervaring heeft dan veel begeleiders, net als Emiel Denis, tevens WWA. WWD Koen Elen wordt dagelijks toevertrouwd aan de erg bekwame Luc Dupas, die zoals steeds voor een vlekkeloze duikorganisatie zorgt. Hoed af ook voor Danny Hoylaerts, die zich na de revalidatie ten gevolge van een ongeval opwerkte van Wet Wheeler tot twee ster duiker en begeleider, chapeau!

Dolphin House Alhoewel er al veel afgestorven koraal te zien is, althans op de vaste duikstekken voor de kust van Hurghada en richHippocampus maart/april 2019

59

Reportage Reisverhaal

naar Sharm-el-Sheikh om aan te sluiten bij de clubreis van de Oost-Vlaamse Wet Wheels, waarbij ik ook actief ben sinds ik een drietal jaar in Gent woon. De hoop dat ik bij de wrakken van Abu Nuhas zou kunnen overstappen op een boot naar Sharm, of de fast ferry vanuit Hurghada nemen, moet ik al gauw opbergen omwille van de afhankelijkheid van weer en wind. Ik ben uiteindelijk toch aangewezen op een vlucht over Caïro, weliswaar na een stevig nachtje stappen op het El Gouna filmfestival met DJ Nada, en een deugddoend luilekkerdagje in het zonovergoten Rihanna resort, samen met Jan De Wever, broer van Luk. "Let the sunshine in!", zingt Milton Henry vanop mijn mp3.

Annemie Desoete en Annelies Ooms.

ting Shadwan Island, zoals Sha'ab El Erg, Lighthouse en El Fanadir Lagoon, is het keer op keer genieten van het prachtige koraal en zijn duivels, de koffer- en kogelvissen, murenen met opengesperde bekken, uit het zand piepende grondels, een enkele zeeslang en een kanjer van een steenvis. Ook de vele fuseliers, anthiasjes, koraalvlinders, papegaaivissen en wimpelvissen (die symbool staan voor het logo van Easy Divers Academy) zijn vaste waarden op het rijkelijke menu van de Rode Zee. Voor de tweede reis op rij krijgen we bovendien het bezoek van een school nieuwsgierige dolfijnen bij Goto Sha'ab El Erg, oftewel Dolphin House, 'what's in the name'. "Dol-fijn!", laat Luk De Wever meer dan eens optekenen, met een glimlach tot achter de oren. Bij Umm Gamar, één van de vele duikplaatsen die we ondertussen herkennen, maar die nooit gaan vervelen, zijn we ook getuige van een koppel pijlstaartroggen die op een kleine 20 meter diepte plots achter ons opduiken, het is eens wat anders dan de ruim aanwezige blauwvlekpijlstaartroggen. De grotjes liggen hier te diep voor ons, maar we cirkelen wel boven enkele mooi begroeide rotsen, vol kleurrijke sponzen en koralen. Hoe graag Luk de vissen ook wil aanraken of verrassen, ze zijn hem steeds te slim af.

60

Hippocampus maart/april 2019

Op de laatste dag trakteert de crew traditioneel met taart, en ontvangen ze van ons een fooi voor de outstanding assistentie, maar zelf ben ik dit keer al aan wal gebleven, om 's avonds de oversteek te maken

Midden in de nacht arriveer ik met de taxi in Travco Marina, waar ik op zoek ga naar de Donya, het cruiseschip waarmee OVWW de Rode Zee optrekt, via een organisatie die toevallig ook Eazy Divers heet. Na een korte kennismaking met de bemanning en een paar uurtjes slaap op het bovendek worden we om 6 uur gewekt voor de eerste check dive aan de kliffen bij Ras Katy, en daaruit blijkt dat hier en daar nog wat gesleuteld moet worden aan lood en materiaal, ook de posities in het water zijn een werkpunt, en het is aftasten hoe de duikgidsen het verder willen aanpakken.

De rest van de dag doen we nog drie mooie Zoek je boot maar in Travco Marina.

Foto: Nick Groené.

Foto: Elke Wattijn.

Ocean Cleanup

duiken bij Temple, geankerd voor de kust, zodat de laatste bevoorrading nog kan gebeuren. De eerste nachtduik levert hier een levendig schouwspel op van jagende koraalduivels, voorbijzoevende pijlinktvissen en een vervaarlijk ogende egelvis.

Het is opvallend hoeveel afval er achtergelaten wordt tussen de gesteentes en koralen, volgens gids Yasser Ahmed Mohamed hoofdzakelijk van de werklui op de oever waar de resorts als paddenstoelen uit de grond blijven schieten, ondanks het afgenomen toerisme ten gevolge van de terreurdreiging, maar dat lijkt zich de laatste jaren geleidelijk te hernemen. Door het overaanbod aan begeleiders hebben we gelukkig voldoende handen vrij om wat rommel mee te grissen, en op den duur maken we er een sport van om geen enkel achtergebleven blikje of plastic zakje op de bodem te laten liggen.

tenaren de Arabische Lente weinig zoden aan de dijk heeft gebracht.

Het pronkstuk van Ras Mohammed is de gelijknamige duiksite, met mogelijkheid tot een driftduik vanaf Shark Reef langs de toiletpotten van Yolanda – het wrak dat deze destijds vervoerde – naar het rif dat ernaar vernoemd is. Deze duik loopt echter

Donya De Donya kent geen overdreven luxe, maar alles is aan boord om er een aangename cruise van te maken. Het eten is eenvou-

Foto: Elke Wattijn.

Foto: Nick Groené.

Het verzamelde afval dat op de zeebodem lag.

niet van een leien dakje en zorgt voor een verhitte discussie met de duikgidsen, en tussen hen onderling, waaruit andermaal het belang blijkt van een goede briefing en duidelijke afspraken op voorhand. In overleg beslissen we ook gezamenlijk om in functie van onze Wet Wheels dagelijks een rustige duikplaats te kiezen, waar we weinig stroming ondervinden, en één à twee duiken te voorzien op meer uitdagende locaties met stroming en grotere diepte voor de meer ervaren begeleiders.

De opeenvolging van duiken maakt het klaren van de oren er niet makkelijker op.

Maar na enige weerbarstigheid van het rechtertrommelvlies, maak ik er een gewoonte van om na elke duik(dag) mijn oren goed uit te spoelen met zoet water, gevolgd door enkele druppeltjes van een mengsel van azijn en ontsmettingsalcohol; specifieke medicatie is dan niet eens aan de orde.

Het is voor mij ook een uitdaging om mijn suikerwaarden onder controle te houden, sinds ik twee jaar lijd aan diabetes type I, wat duiken zeker niet onmogelijk maakt maar wel extra aandacht vraagt.

Tarek, Annelies Ooms en Elke Wattijn.

Ras Mohammed Gelukkig is dit veel minder het geval op de beschermde duikplaatsen in het nationaal park van Ras Mohammed, het gebied waarrond de cruise gecentreerd is, ten zuiden van het Sinaï schiereiland. De bovenste duikplaatsen van de noordelijke route kunnen we evenwel niet aandoen vanwege een conferentie waarbij de president van Egypte aanwezig is. "Onder Moebarak zou het geen waar geweest zijn", foetert de bemanning, die met nog enkele getuigenissen doen uitschijnen dat voor vele EgypHippocampus maart/april 2019

61

Foto: Nick Groené.

Reportage Reisverhaal

Annelies Ooms wordt te water gelaten.

dig maar lekker, we krijgen eens kamelenstoofvlees en een ganse tonijn geserveerd, en zelfs frietjes als ontbijt. Meer dan eens komen we boven na de avondduik, met een smeulende barbecue vol lekkers uit de zee, dat we na het luiden van de scheepsbel met grote ogen mogen verorberen. Aan boord wordt menig schaakduel uitgevochten, met meestal een Egyptische winnaar; ik ben dan ook maar wat blij wanneer ik Yasser op de slotdag toch één keer kan verslaan (wanneer ik een duik moet overslaan om de vlieguren van mijn vervroegde terugreis te respecteren). Anderen spelen een spelletje Triominos (de kapitein wint altijd en krijgt het spel op het einde van de reis cadeau), lezen rustig een boek (ik kies voor de Egyptische schrijver Alaa Al Aswani), kruipen iets vroeger in hun kajuit, of turen uren voor zich uit over de schijnbaar eindeloze zee, al dan niet na een lekker glaasje, of het roken van een heerlijke waterpijp.

Waar de Marion (Easy Divers El Gouna) voorzien is van een mechanische kraan met kooi om Wet Wheels gemakkelijk in en uit het water te halen, hanteert de Donya een afhellend metalen rolsysteem, dat er primitief uitziet, maar wonderwel functioneert. Waaghals Annelies is er na enkele voorzichtige pogingen helemaal weg mee, zeker wanneer gids Tarek Mahmoud haar een handje helpt. Binnen in het schip is een al even gammele lift die haar met de rolstoel naar het bovendek brengt, waar de twee aangepaste kajuiten zich bevinden.

De lift loopt wel eens vast, maar doet het altijd weer na enkele kloppen van de hamer en wat gesleutel hier en daar.

één onderbeenprothese heeft) meteen tot bij de dichtstbijzijnde boeilijn, en we dalen voorzichtig af naar het imposante wrak dat opdoemt uit de donkerblauwe diepte. SS Thistlegorm was een Brits schip, gebouwd in 1940, dat op 6 oktober 1941 zonk in de Rode Zee nadat het aangevallen werd door twee Duitse bommenwerpers. Met zijn originele lengte van 128 meter en een breedte

van 18 meter is het één van de bekendste en door duikers meest bezochte wrakken in de Rode Zee. De stroming is soms sterk, maar door ons goed vast te houden en dicht tegen het wrak te duiken, slagen we erin een mooi parcours af te leggen op de achtersteven van het schip. Voorzitster Isabelle Leus spot twee prachtig gecamoufleerde krokodilvissen, broederlijk in

Een koraalduivel.

Elke ochtend om 6.00 uur gaat de wekker voor 'the briefing', en al op de derde duikdag staat Thistlegorm op het programma, wereldwijd beschouwd als één van de interessantste duiksites vanwege het reusachtige en goed bewaarde scheepswrak, dat net onder het wateroppervlak ligt. Omdat er al heel wat boten in de buurt van Thistlegorm liggen, ankeren we in de luwte van een nabijgelegen rif en worden we met de zodiac tot bij het wrak gebracht. Het is zowaar zwaar bewolkt boven de Rode Zee, en er vallen een paar spatjes regen naar beneden, wat de missie des te heroïscher maakt. Drie, twee, één, daar gaan we dan, met een gezamenlijke achterwaartse sprong, negative entry.

Samen met Thomas Tack duw ik Nick (die

62

Hippocampus maart/april 2019

Foto: Elke Wattijn.

Thistlegorm

Foto: Nick Groené.

Christophe Moerman en Ruben Vanhee.

Foto: Elke Wattijn.

Christophe Moerman, die slechthorend is maar een uitstekend duiker en dito begeleider, is tevens mijn buddy bij Shag Rock, waar we samen met Thomas en Rhonda Toler (de Amerikaanse contactpersoon ter plaatse) door de zodiac gedropt worden bij The Kingston, een wrak waarvan het eroderende materiaal mooi begroeid is met planten en koralen in alle geuren en kleuren, en nadat we hen al even horen aankomen krijgen we plots het gezelschap van drie dartele dolfijnen. Het wrakje Umbro Treza bij Sha'ab Mahmoud, waar we

de buurt van elkaar, en ook hier vertoeft menig koraalduivel, tandbaars en schorpioenvis. Onze gids wijst ons ook op munitie en andere oorlogsartikelen die op het schip achtergebleven zijn. In de namiddag worden we door enkele binnenruimen geloodst, waarbij ik hekkensluiter ben in een duikploeg met Nick en Christophe.

Isabelle Leus, Annelies Ooms en Elke Wattijn.

Foto: Elke Wattijn.

Annelies Ooms en Tarek Mahmoud.

de rest van de dag slijten, is alvast minder indrukwekkend, maar de adembenemende nachtduik heeft toch weer wat verassingen in petto, met een hallicunant gamma aan minuscule organismen, en een witte murene, of was het een zeeaal? "Dichter bij het einde van de wereld komen we toch niet", kunnen we Nick achteraf alleen maar gelijk geven. Ook voor zijn zoon Rob is dit als kersvers één ster duiker een ongelooflijke ervaring; ondertussen bood hij zich ook aan als penningmeester van de club, of hoe zo'n cruise mensen dichterbij brengt. Duikschoolleider Philippe Calu moet de hele reis noodgedwongen aan de kant toekijken Hippocampus maart/april 2019

63

Foto: Elke Wattijn.

Murene.

Reportage Reisverhaal

met een schouderletsel, maar staat ons bij met raad en daad, en als sfeermaker kent hij zijn gelijke niet; zijn vrouw Marleen is de onmisbare verpleegster van dienst.

Luipaardhaai Ook het wrak van The Dunraven staat op het programma, eveneens een Brits schip, maar reeds uit de 19e eeuw. Het zicht op de glasvisjes door de openingen onderaan bij de immense scheepsschroeven is spectaculair. We hebben lucht genoeg om in het ondiepe helemaal tot onze boot terug te zwemmen langs het wondermooie rif, en merken onderweg nog een elektrische rog op. Aan Stingray Station gaan we op zoek naar pijlstaartroggen, maar vinden er slechts één blue spotted stingray. Tijdens de namiddagduik zie ik in de verte plots wel een vrij grote schim op de bodem en ga even dichterbij kijken. De immer achterophinkende Rhonda tikt met haar Harry Potter-stok tegen haar fles, maar tegen de tijd dat ik de anderen gewaarschuwd heb, beweegt het dier op en verdwijnt de onzichtbare diepte in, maar het silhouet is zonder

Foto: Nick Groené.

Uitvaren met de zodiac.

twijfel dat van een haai, een luipaardhaai volgens de Amerikaanse. Wanneer ik het onderwaterteken voor een haai toon aan duikgids Tarek, maakt hij grappend gebaar dat hij me zal doodmaken, omdat hij hem niet gezien heeft, maar laat het voor hem een les zijn niet te ver vooruit te palmen en regelmatig achterom te kijken.

Op voorstel van Nick wordt besloten om nog een duik bij Ras Mohammed in te plannen, toevallig mijn 300e duik, en met voorsprong ook de meest memorabele, al was het maar door de combinatie van al dat moois. Haaien zijn er bij Shark Reef niet te zien, wel grote scholen zilverkleurige vissen (snappers, makrelen en barracuda's), en terwijl we ons laten meeglijden richting Yolanda kruisen we een schildpad die probeert te eten van de ondiepe planten. We spotten ook een krokodilvis en schorpioenvis, en kunnen netjes de vooropgestelde lus uitduiken in de fabelachtige speeltuin van Ras Mohammed, waarna we vlot terug opgepikt worden door de speedboot, en met de haren in de wind naar de Donya terugscheren. Eind goed, al goed. Ook de immer vriendelijke Hamdi, die zich constant uit de naad werkt om ons in en uit het water te helpen, en ons overal naartoe brengt met zijn zodiac, mag later op

64

Hippocampus maart/april 2019

de dag zijn duikjacket en tot op de draad versleten zwemvliezen aantrekken om Annelies rond enkele pinnacles te leiden bij The Alternatives. Het is er wel melkachtig, en voor Annelies dan ook geen cadeau om hier drie keer te moeten duiken, wat dergelijke cruise minder geschikt maakt voor minder mobiele Wet Wheels, maar we laten het niet aan ons hart komen en genieten met volle teugen. De laatste ochtendduik met alle begeleiders van OVWW op Jackfish Alley, net voorbij de officiële grens tussen Afrika en Azië, vormt het orgelpunt van deze onvergetelijke cruise, en een mooi afscheid van twee weken Rode Zee, ongetwijfeld niet voor het laatst. "Dive now, work later!". 

CLUBINFORMATIE Duklo Wet Wheels Leuven • • • •

Voorzitter: Luc De Craene Duikscholleider: Marc Geunes (WWI) Wekelijkse training: donderdag 18u30-20u Sportoase Wilsele Website: www.wet-wheels.be

Oost-Vlaamse Wet Wheels Voorzitter: Isabelle Leus • Duikschoolleider: Philippe Calu (WWI) • Wekelijkse training: maandag 20-21u zwembad Strop Gent • Website: www.ovww.org •

RUBEN VANHEE

Foto: Nick Groené.

Groepsfoto van de Oost-Vlaamse Wet Wheels op de Donya.

Hippocampus maart/april 2019

65

Mijn buddy

De bronzen jeugdduiker

Nadat mijn dochter, toen 10 jaar, na lang zeuren eindelijk ons akkoord kreeg om te gaan duiken, duurde het niet lang of ook ik zat in het zwembad tijdens de trainingen van de jeugd. Kort daarop volgde ik de 'Specialisatie Jeugdduiken' en richtte een succesvolle jeugdduikschool op. Intussen stevent onze jongste telg, Seighin, af op de leeftijd van 14 en staat hij op punt over te gaan naar het volwassenduiken. Een reden om hem als buddy op een duikje mee te nemen en het jeugdduiken in het zonnetje te zetten.

V

oor jeugdduikers is het openwaterseizoen stukken korter dan voor ons.

Het metabolisme van een jeugdduiker verloopt immers anders, waardoor ze het plots snel koud kunnen krijgen. Ook zijn ze minder bestand tegen de koude zelf en dus kan het duiken pas van start gaan als het water warmer dan 12°C is. En dan nog is het op het randje af. Meestal wordt er gewacht totdat de thermometer de 15 graden passeert. In 't kort betekent dit dat een jeugdduiker bijna vijf maanden kan duiken, maar daarin zit wel een paar weken verplichte inactiviteit door examens.

Gelukkig zijn er drie 'indoor'-duikplaatsen in België waardoor het seizoen iets kan gerekt worden.

66

Hippocampus maart/april 2019

Vandaag gaan we duiken in TODI en dit om het seizoen af te sluiten. Het 'echte' open water is al te koud en dus zoeken we een warmere, overdekte plas op. We zullen er niet alleen zijn, want dit is een uitstap met de jeugdduikafdeling van Amfibie.

Zoals altijd zijn zowel de jeugdduikers als het kader enthousiast. Gelukkig moeten we ons als jeugdduikschool geen zorgen maken over de beperking in tijd. Wij zijn immers vrijgesteld van de gebruikelijke limiet van 2 uur. Jeugdduiken gebeurt immers altijd binnen een stressarme organisatie en dus vermijden we tijdsdruk, zelfs in een 'indoor'-omgeving.

Foto: Patrick Van Hoeserlande.

Foto: Werner Graf.

Seighin Van Hoeserlande klaar voor een duik in TODI.

Profiel • Startjaar duiken: 2012, de dag nadat ik 8 jaar werd.

• Aantal duiken: 15.

• Club: Amfibie, Turnhout.

• Duikbrevet: Bronzen Dolfijn.

• Andere brevetten: niet van toepassing als ik de verschillende certificaties niet meereken.

• Speciaal materiaal: duikmateriaal specifiek voor jeugdduikers, een action camera en een badeendje.

• Favoriete duikstek: 'onze wateren': Put van Ekeren.

• Favoriete duikstek in buitenland: l'Escala, Spanje waar er een aantal leuk plaatsen zijn om van de kant te duiken, maar met de boot is het ook leuk.

• Spectaculairste duik: mijn optreden als Skubba in papa's film.

Voor alle zekerheid pols ik even met de veiligheid aan de kant of dit geen probleem is en dat is het niet. Ik kan dus niet echt weigeren en waarom zou ik dat doen? We moeten daarvoor echter extra lood meenemen, waardoor ik mijn briefing moet aanpassen. Het is immers belangrijk dat mijn buddy niet ongecontroleerd naar de bodem zakt en dus moeten we de nodige extra voorzorgsmaatregelen nemen. Om het compleet te maken, neemt Seighin een 'action camera' mee, zodat hij alles kan filmen.

We bereiden ons rustig voor en gaan dan vol spanning naar ons startpunt. Een laatste check en weg zijn we. Terwijl we een grote cirkel beschrijven, waarbij we TODI verkennen met de gedachte dat we straks over de bodem zullen wandelen, zakken we beetje bij beetje. Het klaren van de oren lukt om anatomische redenen bij de jeugd iets minder vlot, zodat een rustige daling een belangrijke factor is voor een leuke duik. Als we de bodem raken, doen we zoals afgesproken onze vinnen uit. Tijdens onze verkennende ronde heb ik een mooi plaatsje ontdekt waar we onze vinnen kunnen achterlaten zonder dat ze zullen wegdrijven.

Nog een laatste check en daar gaan we.

We beginnen op een kalme manier aan onze vreemde wandeling in deze onderwateromgeving. We proberen het eerst stap voor stap totdat we ons goed genoeg voelen om ook te springen. We voelen ons in een vreemde wereld. We bekijken deze onderwateromgeving vanuit een ongewoon perspectief. We zijn een buddypaar dat als astronauten (of aquanauten) voor de eerste keer een andere planeet verkent. Het feit dat we 'simpele' duikers in een duiktank zijn, ontgaat ons volledig. Ik kijk rond

en voel me in een vreemde, maar fascinerende wereld van vliegende, buitenaardse wezens. Waar zit het vreselijk groen monster verscholen? Ik zie dat mijn buddy zich thuis voelt en ervan geniet. Leuk!

Onze voortbewegingstechniek wordt met de minuut beter en dus wagen we ons aan sprongen van rots naar rots. Enkele duikers zwemmen ons voorbij en kijken ons raar aan. In tegenstelling tot wat ik verwacht, doet geen van hen ons na. Zien ze dan niet dat we ons amuseren? Of beschouwen ze deze manier van onder water voortbewegen buiten hun comfortzone?

Mijn buddy vindt in ieder geval van niet.

Terwijl we alle onderwaterobstakels proberen te overwinnen, trachten we ook de vissen te benaderen. Zij maken echter geen onderscheid tussen duikers met of zonder vinnen. We blijven voor hen grote, lawaaierige wezens die hier tijdelijk verblijven. En over dat tijdelijk aspect hebben ze natuurlijk gelijk. De luchtvoorraad die Seighin op zijn rug meedraagt, is vele malen kleiner dan de mijne en dus is hij het die als eerste het teken 'halve druk' maakt, het signaal om naar de bergplaats van onze vinnen te wandelen. We hebben wel nog even tijd, zodat we ons niet hoeven te haasten en nog kunnen genieten van wat we zien. Even zwaaien naar de toeschouwers achter het glas en dan een snelle transformatie naar 'gewone' duikers.

Er gaat weinig boven het overdragen van kennis en vaardigheden aan geĂŻnteresseerde jongeren. Tevens zijn jeugdduikers steevast enthousiastelingen die ervoor zorgen dat je duiken verrassend en leuk zijn. Sommige van de jeugdduikers beschouw ik zelfs als betere duikers dan mezelf en beter dan veel volwassen duikers die ik ken. Ondanks mijn vele duiken zal ik me nooit zo vis voelen als enkele van deze jongens en meisjes. Alleen een beetje jammer dat deze discipline resulteert in een logboekje gevuld met ondiepe duiken.

Ik schrap Bronzen Dolfijn van mijn lijstje NELOS-facetten. Ik weet dat er nog jeugdduikfacetten zijn, maar dat is voor later. Nu ga ik op zoek naar een ander verrassend onderdeeltje van onze duiksport. Waar zal ik met mijn volgende buddy duiken? En wat zal ik daarbij ontdekken? Benieuwd? Ik wel en met iedere editie een beetje meer.

Ken je iemand die interessant duikt en me als zijn of haar buddy wilt? Of ben je zelf zo'n buddy, dan kan je me contacteren via patrick.vanhoeserlande@nelos.be. Ik kijk naar je suggestie uit. 

PATRICK VAN HOESERLANDE

Nog een toertje langs de hindernissen op de bodem om daarna onze terugtocht naar het wateroppervlak aan te vangen. Rustig van de ene bezienswaardigheid naar de andere zwemmen totdat we ons hoofd boven water steken. Dit was een aparte, leuke duik. Het mag dan een atypisch jeugdduikprof iel zijn, toch is de lol voor, tijdens en na de duik typerend voor jeugdduiken.

Een keertje zot doen op een veilige manier is altijd leuk.

Foto: Werner Graf.

Het is niet de eerste keer dat we samen duiken en ook hier zijn we al een keertje een buddypaar geweest. Het is niet dat we de duikplaats volledig kennen, maar het is geen vreemde plaats. Omdat binnen deze rubriek de buddy centraal staat, laat ik Seighin beslissen wat we gaan doen. Niet onverwacht vraagt hij of we een 'maanwandeling' kunnen maken. Een paar lessen geleden hebben we in het zwembad geoefend in het lopen over de bodem met volledige duikuitrusting. Deze manier van duiken lijkt sterk op astronauten die op het maanoppervlak wandelen. En hij wil dit nu in TODI proberen.

Jeugdduiken vind ik een van de leukste onderdelen van het duiken.

Hippocampus maart/april 2019

67

Retro-Hippo Verzameld door Wim Van Doeselaer

55 jaar geleden uit L'Hippocampe (niet genummerd)

maart 1964

Jacques Dumas verkozen tot voorzitter in vervanging van Commandant Jacques-Yves Cousteau, ontslagnemend.

35 jaar geleden uit Hippocampus nr. 98

april 1984

uit Hippocampus nr. 48

Duikcomputers

april 1974

De eerste Europese duikcomputer is onder de naam 'Hans Hass Deco Brain' op de markt gebracht.

De Deco Brain is weliswaar een zwaar apparaat door de oplaadbare accu's. De aanschafprijs is vrij hoog: 30.000 BEF. De Zwitserse Divetronic I werd door de firma Divetronic in samenwerking met de Universiteit van ZĂźrich ontwikkeld. De prijs is tussen de 1600 en 1700 DM.

CMAS Op de Algemene Vergadering te Londen werd

68

uit Hippocampus nr. 198

Hydra 4

45 jaar geleden

De Algemene Vergadering van BEFOS werd georganiseerd door Limburgse clubs.

Walter Geebelen stelt de Limburgse groep LIMFOS voor. Ze bestaat uit de volgende clubs: Amfibie, Atlanta, COWOL, LDL, Koraal, Nautilus, Nuclea en Octopus. De bedoeling is de Limburgse duikers nader bij elkaar te brengen en om de monitors te groeperen, daar deze laatsten in Limburg weinig talrijk zijn.

Hippocampus maart/april 2019

E.A.N.

15 jaar geleden De operatie Hydra 4, met als doel een ademhalingsgasmengsel bestaande uit 98% waterstof en 2% zuurstof, genaamd hydrox, te testen, begon in het experimenteel hyperbaar centrum van COMEX te Marseille. De zes testduikers zullen op de schijnbare diepte van 300 m twee dagen verblijven. De decompressie zal 10 dagen in beslag nemen.

LIMFOS

CMAS is verhuisd van Parijs naar Rome.

Het Italiaans Olympisch ComitĂŠ draagt de administratieve kosten.

De Italiaan Achille Ferrero werd verkozen tot voorzitter als opvolging van Christian Ide.

In de Verenigde Staten is men begonnen met sportduiken met andere mengsels. Er zijn thans twee standaardmengsels EAN 1 (32% zuurstof en 68% stikstof) en EAN 2 (36% zuurstof en 64% stikstof).

E.A.N. staat voor Enriched Air Nitrox.

Statuutwijziging Op de buitengewone Algemene Vergadering van BEFOS waren 15 van de 19 aangesloten clubs vertegenwoordigd. Volgens de gestemde statuutwijziging wordt de vroegere Raad van Beheer vervangen door een nieuwe Raad van 7 leden, waarvan, voor de technische taken, ten minste drie nationale monitors deel moeten uit maken.

BEFOS zal van nu af een informatieblad uitgeven dat aan alle leden van de federale clubs zal toegestuurd worden.

CMAS

25 jaar geleden uit Hippocampus nr. 148

april 1994

april 2004

De eerste Vlaams/Nederlandse Duikersgids Een echt handboek waarin de hele duikbranche gebundeld is, ontbrak tot nu toe.

De Duikersgids wordt een professionele handgids, uitgegeven door Ray Reclame in samenwerking met NELOS, ANDI, NOB en vele ander duikorganisaties.

De toekomst van het technisch duiken Momenteel kan men stellen dat technische duikers hun grenzen zodanig verleggen dat hun bezigheden de allures krijgen van een bemande exploratie in de ruimte. Als het technisch duiken correct wordt uitgevoerd, dan merken we dat deze 'tec divers' dit niet doen voor de kick en dat het geen gekken zijn die allerlei limieten tarten of naast zich neerleggen.

Stef Teuwen Voorzitter Sectie Technisch Duiken

Aan de inschrijvingstafel kreeg iedereen een T-shirt.

Reportage

Foto's (3): Bart Morent.

Evenement

Safety Dive Day Op woensdag 6 juni 2018 werd voor de 4e keer de 'Safety Dive Day' georganiseerd in de steengroeve van VodelĂŠe.

D

e 'Safety Dive Day' betreft een jaarlijkse duikorganisatie voor iedereen die werkzaam is bij een veiligheidsdienst en die hetzij beroepshalve of in de vrije tijd duikt. Hierbij denken wij vooral aan leden van de brandweer, politie en defensie.

De bedoeling van de 'Safety Dive Day' is om de banden tussen de verschillende diensten nauwer aan te halen. Zo zijn er bijvoorbeeld zowel duikers van de brandweerkorpsen aan de kust als van Limburg vertegenwoordigd. Tussen de duiken door worden bepaalde werkwijzen besproken

Een sprong van de muur geeft toch wel een kick.

en worden elementen van elkaar overgenomen. Dit leidt tot verbeterde procedures en uiteindelijk tot een efficiĂŤntere manier van werken.

De dagindeling bestaat uit: het aanmelden aan het secretariaat (waarbij er voor elke deelnemer een croissant en koffie voorzien wordt), de briefing voor alle deelnemers, de ochtendduik, een barbecue en de namiddagduik gevolgd door 'fastfood' om de hongerige magen te spijzen.

Deze editie werd er net voor de briefing aan alle aanwezigen een moment van stilte ge-

220 duikers ... een heuse administratie.

Hippocampus maart/april 2019

69

Reportage

Afmelden na de duik.

vraagd voor de twee agentes die stierven tijdens de aanslag te Luik. Daarna speelde Eric De Lombaert op doedelzak 'Amazing Grace', een zeer aangrijpend moment waarop alle deelnemers zich verbonden voelden met elkaar.

De deelnemers konden tussen de duiken door een bezoekje brengen aan de standen van Amilco Pro/Duikpunt en Greenforce/ Hugyfot waar zij alle informatie kregen van het tentoongestelde duikmateriaal.

Uiteraard zijn wij als organisatoren van de 'Safety Dive Day' heel blij met de sponso-

Eric De Lombaert speelt 'Amazing Grace' op doedelzak.

70

Hippocampus maart/april 2019

Verzamelen voor de algemene briefing.

ring. Zonder de sponsoring is het onmogelijk om de 'Safety Dive Day' tegen democratische prijzen te organiseren.

Tijdens de editie van 2018 hadden wij 242 deelnemers, waarvan 220 duikers. De steengroeve van VodelĂŠe barst stilaan uit de voegen, waardoor wij tijdens de volgende edities een efficiĂŤnter systeem van te water gaan zullen hanteren.

Ook in 2019 vindt de 'Safety Dive Day' plaats. Ben je werkzaam bij de brandweer, defensie of de politie en duik je? Dan kan je

Foto's (6): Bart Morent.

Evenement

De tweede instapplaats.

op woensdag 5 juni 2019 in Vodelée terecht voor de 5e editie van de 'Safety Dive Day'.

Wens je meer informatie of heb je vragen?

Dan volstaat het om een mailtje

naar safetydiveday@hotmail.com te sturen.  SAFETY DIVE DAY VZW (BART MORENT, THIERRY SNAUWAERT, ALAIN BLOMMÉ)

Een overheer

lijke bbq.

Enthousiaste deelnemers.

Hippocampus maart/april 2019

71

Bondsnieuws Audiovisuele Commissie

Handboek digitale onderwaterfotografie Basis Na het handboek voor gevorderden nu een boek voor beginners?

E

nkele jaren geleden besliste de Audiovisuele Commissie om zelf geen handboeken meer te schrijven over onderwaterfotografie, maar tijdens de opleiding gebruik te maken van het 'Handboek digitale onderwaterfotografie' van Ron Offermans. Nadat Ron zijn eerste boek verscheen in 2011, heeft de onderwaterfotografie een enorme vlucht genomen. In feite stond onderwaterfotografie voordien nog in de kinderschoenen.

Sinds die tijd is de populariteit van duiken alleen maar toegenomen en het aantal duikers die willen vastleggen wat ze onder water tegenkomen, is explosief gestegen.

Fabrikanten van camera's zijn daar opgesprongen en hebben met de introductie van compacte, betaalbare modellen de populariteit van onderwaterfotografie alleen maar meer versterkt, wat reflecteerde in Rons boekenverkoop. Zijn eerste boek was al na een half jaar uitverkocht. In 2017 bracht hij de derde, gewijzigde uitgave uit.

In die laatste uitgave maakte hij ruimte voor nieuwe technieken, specifiek voor gevorderden

72

Hippocampus maart/april 2019

en professionals. Dit ging ten koste van de informatie over compactcamera's.

Ondertussen zijn enorm veel nieuwe compactcamera's op de markt gekomen.

Gebruiksaanwijzingen van fabrikanten geven, op een enkele uitzondering na, geen informatie over het gebruik van hun camera's onder water. In de cursussen die de Audiovisuele Commissie van NELOS en ook Ron Offermans geeft, blijkt er een grote behoefte te bestaan aan kennis om specifiek met deze camera's mooie foto's te maken. Ron meent hier met zijn nieuwste handboek aan tegemoet te komen en tijdens 'Duikvaker 2019' liet hij mij de proefdruk zien. "Zie hier de geboorte van het nieuwe basisboek onderwaterfotografie!", zei hij fier.

"Een boek maken voor beginners bleek een stuk lastiger dan ik had ingeschat en ik moet eerlijk bekennen dat ik mij daarop verkeken heb", wist Ron me te vertellen.

Vanwege de vele verschillende modellen op de markt, die elkaar soms ook nog heel snel opvolgen, bleek zijn kennis over kleine compactcamera's onvoldoende. "Dit soort camera's bleken technisch tot veel meer in staat dan ik had ingeschat. Ik kreeg soms zelfs de indruk dat fabrikanten hun nieuwste features eerst uitproberen op de simpelste modellen. Waarschijnlijk is dat de reden waarom dit soort modellen elkaar sneller opvolgt dan de high-end modellen.

De nieuwste techniek is dan ook eerder beschikbaar in compactcamera's", voegde hij eraan toe.

Een ander probleem is dat de werking, menustructuren en termen die de verschillende fabrikanten gebruiken onderling vaak erg van elkaar verschillen. Hierdoor moest Ron zich verdiepen in de werking en menustructuur van heel veel verschillende camera's.

Hoeveel verschillen de camera's van elkaar?

Het was een enorme klus om te achterhalen hoe al deze verschillende camera’s werken. Daarom duurde het veel langer dan oorspronkelijk gedacht om het boek af te werken. In de eerste plaats moest Ron een keuze maken uit alle beschikbare camera's. Ze allemaal beschrijven zou ondoenlijk zijn geweest. Gelukkig kon hij voor advies aankloppen bij Marco Heesbeen van Onderwaterhuis.nl. Hij weet als geen andere welke camera's er in Nederland en BelgiÍ populair zijn bij onderwaterfotografen. Zo kwam Ron in eerste instantie uit op zo'n zeven verschillende camera's, waarbij je ervan uit kan gaan dat je dan zo goed als negentig procent van de markt hebt afgedekt. Logischerwijs kom je dan uit bij camera's zoals de 'Olympus PEN', de 'Olympus Tough TG-5', de 'Canon G7', de 'SeaLife DC2000' en nog een paar wat minder bekende camera's die toch redelijk vaak worden gebruikt.

Handleidingen lezen of camera's zelf uitproberen?

Nu geweten was welke camera's Ron zou bespreken in zijn boek voor beginnende onderwaterfotografen, had hij eenvoudigweg de handleidingen kunnen doorspitten, maar dat is zijn stijl niet. Na een vluchtige blik op de handleidingen bleken die bovendien niet geschreven te zijn met het doel om onderwaterfoto's met de camera te maken.

Verbazingwekkend genoeg komt zelfs in de handleiding van de 'SeaLife DC2000', die toch echt in de markt lijkt te zijn gezet als onderwatercamera, het aspect onderwaterfotografie niet of nauwelijks voor.

Daarom had Ron als doel alle camera's ook daadwerkelijk een tijdlang te gebruiken om ze goed te leren kennen. Hij wilde aantonen dat je met redelijk goedkope camera's ook echt mooie foto's kan maken als je maar weet hoe ze werken. In zijn boek staan dan ook alleen maar foto's die met deze camera's zijn gemaakt.

Gebruikers kennen hun eigen camera vaak onvoldoende Inhoudelijk moest het boek anders worden dan de voorgaande uitgaven. In het boek voor gevorderden werd ervan uitgegaan dat de lezers op de hoogte zijn van de werking van hun eigen camera. Hierdoor kon Ron zich beperken tot uitleg over onderwaterfotografietechnieken die zij daarna meestal zonder enige moeite konden toepassen op hun eigen camera.

Tijdens het geven van cursussen aan beginnende onderwaterfotografen merkte Ron dat zij meer moeite hebben om algemene onderwaterfotografiekennis te vertalen naar instellingen op hun eigen camera. Dat komt zeker ook doordat sommige fabrikanten voor verwarring zorgen.

Door de steeds verder doorgevoerde drang om camera's automatisch hun werk te laten doen en gebruikers hooguit een keuze te laten maken uit scène-instellingen, krijgen gebruikers steeds minder inzicht in wat ze allemaal instellen. Voor veel gebruikers lijkt het misschien een zegen dat

ze niet meer hoeven na te denken en dat ze er bijvoorbeeld vanuit kunnen gaan dat een onderwaterscène-instelling optimaal werkt bij onderwaterfotografie.

Helaas komen ze er snel achter dat dit niet het geval is en raken dan verstrikt in een doolhof van honderden instellingen die het cameramenu voorschotelt! De zaken waar het echt om gaat zoals diafragma, sluitertijd, ISO-waarde en witbalans zitten daar ergens tussen verscholen.

Zelfs voor Ron was het een hele opgave om deze camera's onder de knie te krijgen.

Hoe al deze informatie in één boek verwerken?

Tijdens het testen van de camera's vroeg Ron zich af hoe hij al die sterk verschillende informatie in één boek kon verwerken?

Dat zou te duur, te dik en voor een groot gedeelte oninteressant worden. Anderzijds is een boek maken per type camera financieel niet haalbaar, omdat de oplagen daarvoor te klein zouden zijn. De oplossing was er een algemene basishandboek van te maken, waarbij hij voor de verschillende camera's aparte bijlagen schreef. Na het behandelen van de basistechniek wordt verwezen naar de bijlage specifiek voor jouw compactcamera. Daarin kan je lezen hoe deze techniek op de betreffende camera ingesteld moet worden. Ook de specifieke eigenschappen, unieke instellingen en de manier waarop de camera met andere apparatuur, zoals flitsers, moet samenwerken wordt in de bijlagen beschreven.

Op dit moment zijn er zeven bijlagen voor populaire modellen, maar mocht er een nieuwe populaire onderwatercamera op de markt komen, dan kan daar snel een extra bijlage voor worden geschreven.

De informatie in de bijlagen is uitvoerig getest door gebruikers van de betreffende camera. Dankzij hun kritiek en suggesties kon Ron de bijlagen verbeteren, zodat hij zeker weet dat ze geschikt zijn voor de gebruiker.

doel van dit boek Het uiteindelijke doel van dit boek is om je te helpen een keuze te maken welke

camera je moet kopen als je wilt beginnen met onderwaterfotografie. En als je al een camera hebt, dan kun je uit dit boek de kennis halen om de technische mogelijkheden van je camera optimaal te benutten.

Dit boek behandelt alle basistechnieken die specifiek met onderwaterfotografie te maken hebben. Er wordt ook een begin gemaakt om de basiscompositieregels onder de knie te krijgen met als doel mooiere foto's te maken. Verder wordt er een aanzet gegeven tot het nabewerken van foto's aan de hand van een simpel fotobewerkingsprogramma.

Wat vind je niet in dit boek?

De hoofdstukken over apparatuur en techniek zijn heel uitgebreid, maar echt bedoeld voor de beginnende onderwaterfotografen en fotografen die al langer met een compactcamera werken, maar betere foto's willen maken. Geavanceerde flitstechnieken en flitsposities zul je hierin niet vinden, net als uitgebreide compositieregels en instructies over hoe je foto's kunt nabewerken, manipuleren en rubriceren.

Dit alles kun je wel vinden in het handboek voor gevorderden. Het basisboek met bijlage over je eigen camera en het handboek voor gevorderden vormen samen het complete overzicht van de huidige technische stand van zaken op het gebied van onderwaterfotografie.

Te koop vanaf april 2019 aan € 35,00 inclusief één bijlage naar keuze.  IVO MADDER, MET DANK AAN RON OFFERMANS VOOR DE INFO

Hippocampus maart/april 2019

73

Bondsnieuws

Commissie OWT wordt

Commissie Innovatief Sporten Redden van een drenkeling.

Elke week inspiratie vinden voor het geven van gevarieerde, leuke trainingen is geen evidentie.

De oprichting van deze nieuwe commissie moet het project 'Grenzeloos Spelplezier', dat in 2017 werd uitgerold met ondersteuning van Sport Vlaanderen, structureel inbedden in de werking van onze liga en onze leden motiveren om deel te blijven nemen aan de zwembadtrainingen. Het integreren van verschillende spelvormen in de trainingen moet elk lid opnieuw zin doen krijgen om iedere week het zwembad in te springen. Op dit moment zijn er 14 verschillende oefeningen volledig uitgewerkt, waarbij we telkens 3 niveaus voorzien: jeugd (oranje), recreatief (groen) en sportief (rood). Zo vindt iedereen steeds zijn

74

Hippocampus maart/april 2019

rmeyen.

gading. Op elke fiche vind je bovendien differentiatiemogelijkheden, waardoor je de training steeds een andere invulling kan geven en uiteraard blijven we werken aan een uitbreiding van het aanbod.

Elke fiche is voorzien van een materiaallijst en hoewel dat materiaal in de meeste clubs beschikbaar is, hebben we alles verzameld in spelkoffers. Elke regio beschikt momenteel over één spelkoffer die door de clubs kan worden ontleend bij de regionaal verantwoordelijke.

Voor wie toch houdt van wat competitie zijn er de 'Grenzeloos Spelplezier'-namiddagen. De oefeningen uit de spelkoffers geven ideeën voor leuke wedstijden die voor iedereen en elk brevet toegankelijk zijn. Deze wedstrijden worden eerst regionaal (in 2019 in LIMOS en WEVOS) georganiseerd, met als apotheose een Vlaams kampioenschap 'Grenzeloos Spelplezier'.

Wil je meer info over de oefeningen, de spelkoffers of over de 'Grenzeloos-Spelplezier'-namiddagen? Neem dan eens een kijkje op www.nelos.be/programma/ spelplezier. Ken je zelf een leuke oefening die je wil delen? Stuur dan een e-mail naar: secretariaat@nelos.be.  LIEN AERTS EN NATALIE DECROCK

Foto: Eddy Ve

L

eden die niet meer trainen voor een brevet, maar toch wel wat competitief zijn ingesteld, haken af. Wil je meer plezier en spel in de oefeningen brengen, maar weet je niet onmiddellijk hoe? Dan kunnen de spelkoffers die werden ontwikkeld binnen het project 'Grenzeloos Spelplezier' soelaas bieden. Die koffers zijn een eerste realisatie van de nieuwe Commissie Innovatief Sporten die op de bijzondere Algemene Vergadering van 27 maart 2019 officieel van start ging.

Waar de focus van de Commissie Onderwatertechnieken (OWT) vooral lag op competitie, ligt die bij de Commissie Innovatief Sporten op plezier.

De regionaal verantwoordelijken 'Innovatief sporten': AVOS: Frederik Rausenberger frederik.rausenberger@nelos.be BRAVOS: Tiny Heremans tiny.heremans@nelos.be LIMOS: Stefan Paas stefan.paas@nelos.be OVOS: Kevin Gardedieu kevin.gardedieu@nelos.be WEVOS: Mario Verhaeghe mario.verhaeghe@nelos.be

Grenzeloos spelplezier 2019 • Op 25/04/2019 en 12/09/2019 in Genk, georganiseerd door LIMOS. • Op 28/04/2019 en 20/10/2019 in Brugge, georganiseerd door WEVOS. • Federaal op 15/12/2019 in Aalst.

Meer informatie vind je terug in de Lopende agenda op de NELOS-website.

Foto: Conny Tibbe.

Commissie Innovatief Sporten

Knikkerestafette.

Hendrix.

6

Foto's (3): Bert

Foto: Conny Tib

be.

Aquathlon.

KNIKKERESTAFETTE De proef is afgelopen zodra de volledige

ploeg de oefening heeft uitgevoerd.

Benodigd materiaal - ABC-materiaal - één lepel per deelnemer Veiligheid Aantal lesgevers:

- één pingpongballetje per ploeg - fluitje voor de scheidsrechter

pongballen controleren.

Scheidsrechter: startsignaal geven, ping Begeleider: geen.

gen verdeeld over lengte van het zwembad.

Deelnemers: 4 deelnemers per ploeg, 6 ploe ty voor de lesgever en de deelnemer:

Safe

m

bad. In het ondiepe gedeelte mag de bode Ruimte: werk in de breedte van het zwem niet geraakt worden. minimum niveau van de deelnemer: De nodige vaardigheden van deelnemer, 25 m apneu zwemmen.

Omschrijving van de proef s de ene kant van het zwembad. Twee deelnemers lang De groepen verdelen zich over de lengte andere kant de s lang n staa oten recht over hun ploeggen van het zwembad, de andere twee gaan tje. balle pong lepels en één ping van het zwembad. Elke ploeg krijgt vier soep t m.b.v. de er het pingpongballetje onder water houd Het is de bedoeling dat de eerste deelnem d naar mba zwe het van m sen zwemt hij over de bode lepel die hij in de mond houdt. Ondertus bal pong ping de t word r het zwembad. Onder wate zijn ploeggenoot aan de andere kant van doorgegeven aan de tweede deelnemer. de ns het zwemmen, mag de deelnemer naar Verliest de deelnemer de pingpongbal tijde van het m bode de naar terug ren. Vandaar zwemt hij oppervlakte komen om de bal te recupere ende deelnemer. zwembad en zwemt hij voort naar de volg t met de handen aangeraakt worden.

Tijdens het spel mag de pingpongbal nooi ers aan de beurt zijn geweest.

De oefening is afgelopen zodra alle deelnem Differentiatie mogelijkheden gen, maar je kan dit verlengen naar 2, 3, Iedereen kan de oefening één keer afleg Tijd … keer. er de volledige lengte opnieuw Bij verlies van de pingpongbal, de deelnem Verlies laten afleggen.

In samenwerking met:

Hippocampus maart/april 2019

75

Bondsnieuws

Foto: Frederick Rausenberger.

Commissie Duikonderricht

Duiker-Hulpverlener registreren via DIVES De kandidaten Duiker-Hulpverlener moeten zich vanaf 2019 registreren via DIVES op de NELOSwebsite als ze willen deelnemen aan het examen.

T

ijdens een clubduik is het aangewezen om iemand te voorzien die de veiligheid aan de kant garandeert en dat is best iemand die het brevet Duiker-Hulpverlener (DHV) bezit. Elk jaar organiseert de Geneeskundige Commissie in samenwerking met de Commissie Duikonderricht de opleiding Duiker-Hulpverlener. Deze opleiding is niet enkel interessant voor duikers, maar ook voor niet-duikers. Het brevet DHV is bovendien een voorwaarde om deel te nemen aan de opleiding Assistent-Instructeur.

inschrijven voor het examen Kandidaten voor het examen Duiker-Hulpverlener (DHV) dienen zich uiterlijk zeven dagen voor het examen aan te melden via DIVES op de NELOS-website (meer info via je duikschool). Na registratie wordt DO-Nelos automatisch 'Opleidingsverantwoordelijke' voor deze opleiding. Van zodra je geregistreerd bent, ben je welkom op het examen. De ingeschreven duiker ontvangt een persoonlijke uitnodiging via e-mail in de week vóór het examen.

Wie niet tijdig registreert, betaalt ter plaatse €10,00 administratiekost bovenop de €45,00 opleidingskost (die de club betaalt door activatie van de opleiding in DIVES). Deelnemers die geen lid zijn van NELOS betalen ter plaatse € 55,00.

Duikers die al in 2018 deelnamen en slaag-

76

Hippocampus maart/april 2019

den in minstens één onderdeel dienen zich niet te registreren via DIVES; zij melden zich aan bij het secretariaat, mailen hun gedeeltelijk afgestempeld opleidingsblad door (ten laatste 7 dagen vóór datum van het examen) en betalen ter plaatse € 20,00 als overgangsmaatregel.

Het examen Duiker-Hulpverlener bestaat uit twee delen: namelijk de evaluatie van de theoretische kennis enerzijds en van de praktijk, namelijk de CPR (inclusief toedienen zuurstof), anderzijds.

Sinds 2018 werken we met een modulair systeem. Dit betekent dat de module theorie en de module praktijk apart afgelegd kunnen worden. Een geslaagd resultaat voor een module is drie jaar geldig. Je kan er dus voor kiezen om op één dag zowel de module theorie als de module praktijk af te leggen, maar je kan ze ook apart afleggen.

Om de kandidaten meer kans te bieden zijn er twee examenmomenten voorzien: DD in het voorjaar wordt het examen georganiseerd door WEVOS/OVOS, op zaterdag 25 mei 2019. Locatie: SBSO ter Zee, Maurits Sabbestraat 8, Oostende.

DD in het najaar wordt het examen georganiseerd door AVOS/BRAVOS/LIMOS, op zaterdag 19 oktober 2019. Locatie: Sint-Lutgardis, Gasstraat 9, Mol.

Je woonplaats of duikclub bepaalt niet waar je het examen mag afleggen: elke kandidaat Duiker-Hulpverlener kan zich op beide examenmomenten aanbieden voor het afleggen van 1 of 2 modules. Dit betekent dus dat elke kandidaat Duiker-Hulpverlener in totaal zes kansen in drie jaar heeft om te slagen voor beide modules.

voorbereidende lessen De lessen DHV worden georganiseerd per regio – de (V)OSSEN. WEVOS/OVOS voorziet de lesmomenten in het voorjaar, AVOS/BRAVOS/LIMOS doen dit in september/oktober.

De data en locaties vind je op de websites van de respectievelijke (V)OSSEN. Elke lessenreeks bestaat uit maximaal zes theoretische lesmomenten en drie praktische oefenmomenten. Je kan de lessen volgen waar je wilt. Meer info op: DD www.nelos.be/DHV DD www.avos.be DD www.bravos-vzw.be DD www.limos-vzw.be DD www.ovos.be DD www.wevos.be  SVEN VANDEKERCKHOVE

Bondsnieuws

Commissie Duikonderricht

Dossier OSB NELOS is verheugd het dossier gratis als downloadbare pdf te kunnen aanbieden aan haar leden.

I

n 2003 bracht NELOS het dossier 'De Oppervlakte Signalisatie Boei (OSB) of de TrappenBoei' uit. Ongeveer 10 jaar later was er nood aan een vernieuwde versie van dit dossier.

Een team specialisten van de Sectie Duiktechnieken (SDT), onder leiding van Dirk Damen, werkte een nieuwe versie uit en bezorgde deze in november 2016, na goedkeuring van de Commissie Duikonderricht, aan de Sectie EDIT. Zij kreeg de opdracht het dossier in lay-out te zetten en te voorzien van illustraties. Eind maart 2018 stond

het dossier in lay-out, maar moesten er nog enkele kleine aanpassingen doorgevoerd worden. Juist voor de jaarwisseling was het dossier klaar en werd eind februari 2019 vrijgegeven voor publicatie. Je kan het dossier donwloaden via het documentencenter op de NELOS-website of vanop pagina: nelos.be/artikel/Dossier_OSB. Dank aan al de vrijwilligers die meegewerkt hebben aan dit dossier. Het dossier heet nu kortweg 'Oppervlakte Signalisatie Boei'. 

De OSB (Oppervlakte Signalisatie Boei) of SMB (Surface Marker Buoy) in het Engels, wordt ook 'trappenboei', 'decompressieparachute', 'Sécurité De Plongée' of 'safety sausage' genoemd.

De OSB geeft aan dat er zich één of meerdere duikers onder water bevinden evenals hun positie.

IVO MADDER

Advertentie

Europlongée Boulouris

Alles inbegrepen van maandag tot vrijdag: 5 nachten, volpension

10 duiken aan € 539 per persoon.

Diep duiken: 6 duiken aan € 336 per persoon. (vullen met zuurstof mogelijk) 6 personen minimum

www.europlongee.fr Fixe: 04 94 19 03 26 GSM:06 09 18 53 74 contact@europlongee.fr Hippocampus maart/april 2019

77

Bondsnieuws Commissie Redactieteam Hippocampus

HippoBIO Alternatieven voor de plastic postverFoto: Katrijn Ools.

pakking van Hippocampus …

D

Wat zijn die alternatieven?

DD Zonder omslag: het minst milieubelastend zou zijn om het adres van de bestemmeling op de omslag van het tijdschrift zelf te printen of een adresstickertje te gebruiken dat op de Hippo wordt gekleefd. Nadeel hiervan is dat de cover beschadigd kan worden tijdens de verdeling door de post en dat ons bondsblad hierdoor aan uitstraling verliest, zowel bij onze lezers, de sponsors als bij de duikers die de jaargangen van Hippocampus verzamelen. 'Inserts' (losse bijlagen) kunnen er dan ook niet meer aan toegevoegd worden.

DD Een papieren envelop: (zoals wij tot in de jaren '90 gebruikten) is veel duurder, vraagt meer 'handling' en weegt ongeveer 12 keer meer dan een kunststoffen zakje. Daardoor is de CO2-uitstoot technisch gezien ook groter. 'Stichting Papierrecycling Nederland' geeft aan dat, hoewel ze een grote voorstander zijn van de inzet van papieren/kartonnen verpakkingen, bij deze specifieke toepassing kunststof minder milieubelastend is. Een plasticfolie is daarenboven waterdicht en beschermt onze Hippo beter tegen vocht dan papier. Dit is zeker niet onbelangrijk in ons regenachtige land, waar de post bij de meeste bestemmelingen half uit de brievenbus steekt.

78

Hippocampus maart/april 2019

En biofolie als alternatief?

De term 'biofolie' en bij uitbreiding 'bio­ plastics' omvat veel stoffen die onderling sterk verschillen en is niet wettelijk gereglementeerd. De 'bio' in bioplastics verwijst naar twee verschillende aspecten die vaak met elkaar verward worden, namelijk: DD De oorsprong van het materiaal: plastics gemaakt van biologische/hernieuwbare grondstoffen (in plaats van petrochemische).

DD De eigenschap van het materiaal: biodegradeerbaar of composteerbaar. De oorsprong van het materiaal en de eigenschappen ervan staan volledig los van elkaar.

Biodegradeerbare plastics zijn niet noodzakelijk gemaakt uit biologisch materiaal en omgekeerd zijn biogebaseerde plastics niet steeds biodegradeerbaar.

Onze interesse gaat dus uit naar biodegradeerbare folie die liefst uit biologische of hernieuwbare grondstoffen wordt vervaardigd.

Maar wat is biodegradatie?

In Europa wordt de norm EN 13432: 'Packaging – Requirements for packaging recoverable through composting and biode-

gradation – Test scheme and evaluation criteria for the final acceptance of packaging' beschouwd als de belangrijkste norm voor biodegradeerbare en composteerbare materialen. Deze Europese norm bepaalt of een verpakking geschikt is voor compostering in een industriële installatie. De norm EN 14995: 'Plastics – Evaluation of compostability' verbreedt de scope van verpakkingen naar plastics gebruikt in andere toepassingen. Volgens deze normen zijn plastic items geschikt voor industriële compostering als ze voldoen aan de volgende eisen:

Foto: Rich Carey.

e manier waarop onze Hippocampus voor verzending wordt verpakt, blijkt niet altijd in de smaak te vallen bij onze leden. De drukkerij gebruikt immers nog altijd wikkels uit plastic dat gewonnen wordt uit fossiele grondstoffen.

Hoewel we niet verwachten dat onze leden de plastic wikkel in zee werpen, ging het redactieteam toch op zoek naar alternatieven om de plasticsoep die de oceanen vervuilt zeker niet door onze fout te laten aangroeien.

Er zijn biodegradatieplastics die op de composthoop of in zoet water redelijk snel afbreken, maar in zeewater bijna niet vergaan.

DD Desintegratie: minstens 90% van het product moet binnen de 12 weken afbreken tot deeltjes van minder dan 2 mm.

DD Biodegradatie: het product moet binnen 6 maanden biologisch afbreken tot anorganische stoffen (CO2 en mineralen).

Foto: Rich Carey.

conclusie

Biologisch afbreekbare kunststoffen zijn niet ontworpen als oplossing voor plasticafval in de oceanen.

DD Zware metalen: de maximumconcentraties aan zware metalen (Pb, Cr, Cd) mogen niet overschreden worden.

DD Ecotoxiciteit: het product mag geen schadelijke invloed hebben op de (kwaliteit van) compost.

Zoals vermeld gaat het hier om industriële compostering die bij minimum 58°C wordt uitgevoerd. Bij lagere omgevingstemperaturen (zoet of zeewater) worden de af-

braaktijden aanzienlijk verlengd. Ook de microbiële activiteit bepaalt de snelheid van biodegradatie en die is in het (zee)water aanzienlijk zwakker dan bij industriële compostering.

Of biofolie dus écht een substantieel voordeel biedt voor de zeeën blijft dan de vraag.

Het kan immers tot zes maanden duren voordat het product volledig afgebroken is.

Labelinfo De labels 'OK biobased', 'OK Compost', 'HOME OK Compost', 'OK Biodegradeble', 'OK SOIL Biodegradable', 'OK WATER Biodegradable', 'OK MARINE Biodegradable', worden beheerd en gecontroleerd door TÜV Austria (voorheen AIB Vinçotte). TÜV Austria is een bedrijf gespecialiseerd in inspectie-, controle- en certificatiediensten, analyses en proeven voor de meest uiteenlopende toepassingen. Dit bedrijf is door de Belgische overheid geaccrediteerd als controle-organisme.

De wikkel om de Hippocampus vervangen door een biodegradeerbare folie van biologische of hernieuwbare oorsprong is mogelijk, maar biedt weinig voordelen. Deze folie kost bovendien ook drie keer zoveel dan de huidige formule.

Biodegradeerbare plastics zijn een goede oplossing voor producten waarvan het gebruik inherent is aan slijtage en verlies, zoals drainagebuizen voor nieuw geplante bomen die onder de boom blijven zitten of visnetten die slijten in het water. Verpakkingen maken van biodegradeerbare folies, zodat het niet erg is als ze in de natuur terecht komen, kan echter een averechts effect hebben. Nu al gooien veel mensen fruitschillen gewoon op straat of in de natuur, omdat het toch vergaat en dit terwijl ook hier soms drie jaar overheen kan gaan.

De NELOS-duiker, al dan niet met het ECO-duikercertificaat, zal er natuurlijk zorg voor dragen de folie op de juiste manier te (laten) verwerken.

Folies worden in veel steden en gemeenten afzonderlijk opgehaald om gerecycleerd te worden en deze werkwijze biedt de beste garantie voor een milieubewuste aanpak.

 PATRICK SWINNEN

Synthetische materialen worden geproduceerd op basis van zetmeel, cellulose, melkzuur, 'bacterieel vet', enz. Afhankelijk van het percentage hernieuwbare grondstoffen (% Biobased), wordt het product gecertificeerd als één-ster biobased, twee-sterren biobased, drie-sterren biobased of vier-sterren biobased.

Verpakkingen of producten met het 'OK-compost INDUSTRIAL'-label zijn gegarandeerd biologisch afbreekbaar in een industriële composteerinstallatie.

Dit geldt voor al hun componenten, inkten en additieven.

De temperatuur in een tuincomposthoop is duidelijk lager en minder constant dan in een industriële composteringsomgeving. Compostering in de tuin is daarom een moeilijker, trager proces. In afwachting van een innovatieve oplossing is het 'OK compost HOME'-certificeringssysteem al uitgewerkt.

Bronnen • • • •

OVAM IVAREM Meldpunt Verpakkingen Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV) • Milieu Centraal • KIMO Nederland/België

Biologische afbreekbaarheid in de bodem biedt grote voordelen voor land- en tuinbouwproducten omdat ze na gebruik niet moeten verwijderd worden, maar gewoon in situ kunnen afbreken. Het 'OK biodegradable SOIL-label' garandeert dat een product volledig biologisch afbreekbaar is in de bodem zonder schadelijke gevolgen voor het milieu.

Gezien het feit dat het merendeel van het afval in de zee afkomstig is van op het land, is de mariene biologische afbreekbaarheid een toegevoegde waarde voor elk product of elke verpakking, ongeacht waar het wordt verbruikt. Er zal altijd een kans zijn dat het uiteindelijk op zee zal eindigen.

Producten die gecertificeerd zijn voor 'OK biodegradable WATER' garanderen biologische afbreekbaarheid in zoet water en leveren daarmee een wezenlijke bijdrage aan de vermindering van afval in rivieren, meren of ander natuurlijk zoet water. Houd er rekening mee dat dit niet automatisch de biologische afbraak in zeewateren garandeert.

Hippocampus maart/april 2019

79

Bondsnieuws

Foto: Scanrail - Fotolia.

Datacenters verbruiken gigantische hoeveelheden stroom.

Commissie Redactieteam Hippocampus

HippoDIGI Weg met de gedrukte versie van Hippocampus?

Hippocampus enkel nog digitaal?

H

eeft de papieren versie van Hippocampus nog wel zin? Volstaat een digitale versie niet? Dat is toch veel beter voor het milieu? De waarheid is echter veel complexer dan dat.

We zullen ons niet mengen in het debat of de energie die 'servers' gebruiken nu meer belastend is voor het milieu dan de bomen die gekapt worden om papier te produceren. Daar zijn immers talloze studies over verschenen en de controverse blijft hevig.

Voorlopig blijft Hippocampus dus op papier verschijnen, geflankeerd door een pdf-bestand dat via onze NELOS-website

kan geraadpleegd worden (www.nelos. be/artikel/hippo-archief) en een digitale versie via issuu.com/ivomadder/stacks.

 PATRICK SWINNEN

Waar iedereen wel akkoord mee gaat, is dat papieren uitgaven een positief effect hebben op het beeld en de betrokkenheid, ook bij jonge, digitaal georiënteerde lezers.

Een bevraging door het 'onderzoeksbureau i-vox' toont aan dat 83% van de mensen de voorkeur geeft aan papier als drager van een tijdschrift. Het lezen op papier blijkt ook meer ontspannend te zijn dan 'online' lezen. Bovendien is het bereik van print groter en de kans op meelezers stijgt. Het heeft ook een gunstig effect voor de adverteerders.

Internetgiganten als Airbnb, Uber en zelfs Facebook geven een papieren tijdschrift uit. Dit heeft alles te maken met de aandachts- en communicatiewaarde.

80

Hippocampus maart/april 2019

HippoDUO Wat met meerdere Hippo's op één adres?

Gezinsleden die lid zijn van NELOS en op eenzelfde adres wonen, krijgen elk een eigen exemplaar van Hippocampus. Het gaat hier niet om een fout van het secretariaat; Hippocampus is immers niet alleen een leuk tijdschrift, maar ook het bondsblad van onze liga. Het bevat dus ook specifiek nieuws over onze organisatie, zoals reglementen en verordeningen van officiële instanties i.v.m. onze sport.

Elk lid van NELOS moet dus individueel op de hoogte gebracht worden van dit nieuws en niet afhankelijk zijn van informatie via een derde, al dan niet de partner of een ander lid van het gezin.

Een tip voor hen die slechts één exemplaar bewaren of wensen: verspreid de andere exemplaren onder vrienden, familieleden, bij de kapper, de dokter, de tandarts, het ziekenhuis, het frituur, … Zodoende promoot je de duiksport en breng je de andere activiteiten die NELOS via ons magazine uitdraagt onder de aandacht.

Duik en test

SCUBAPRO TESTDAGEN 2019 SCUBAPRO-TESTDAGEN: Zaterdag 29/06 & zondag 30/06 2019 ZILVERMEER – MOL – BELGIË START = 10.00 u - LAATSTE DUIK = 16.00 u Kom naar het Zilvermeer in Mol en geniet van een duik terwijl je gratis de nieuwe materialen van Scubapro test.

Je betaalt enkel de inkom van het Zilvermeer. Huis Cuylaerts en Watersportcentrale organiseren, in samenwerking met Scubapro en NELOS, de SCUBAPRO testdagen 2019.

Informatie en inschrijven kan via Katrijn: initiatie@nelos.be of 015 29 04 86

Professionele duikbegeleiding door NELOS

V.U.: Ronny Margodt, Steenovenstraat 24, 8490, Varsenare.

www.duikmateriaal.be

www.watersportcentrale.eu

www.NELOS.be

SCUBAPRO.COM

www.zilvermeer.be

diving.nuclea.be

PHOTO: NEIL ANDREA.

29/06 & 30/06 2019

Het slachtoffer in stabiele zijligging leggen.

to

's

(3

):

Iv o

Bondsnieuws

Fo

M

Geneeskundige Commissie Commissie Duikonderricht

ad de

r.

Controle van het bewustzijn.

Examen Duiker-Hulpverlener

Beademen.

Op zaterdag 20 oktober 2018 organiseerde NELOS in samenwerking met AVOS het najaarsexamen DHV in het Huis van de Sport in Berchem. Dit was de tweede examenreeks in het nieuwe (modulaire) DHV-examensysteem. Daarnaast werd in de najaarslessenreeks van 2018 ook gestart met de standaard-PPT's voor de lessen DHV.

M

et 118 kandidaten was de opkomst opnieuw hoog. Samen met de 104 deelnemers aan het voorjaarsexamen, dat plaatsvond op 26 mei, waren er in 2018 opvallend veel kandidaten-DHV. Vermoedelijk werkte de mogelijkheid om zowel het theorie- als praktijkexamen op één moment af te leggen, onafhankelijk van het al dan niet geslaagd zijn voor een onderdeel, toch drempelverlagend.

70% van de deelnemers aan het najaarsexamen bestond uit AVOS- en LIMOS-kandidaten; niet zo verwonderlijk vermits de najaarslessenreeks in deze regio's georganiseerd werd. Het slaagpercentage was opnieuw hoog: 79% van de deelnemers slaagde voor zowel theorie als praktijk, 2% (2 kandidaten) slaagde voor beide onderdelen niet. Opgesplitst volgens deelname aan theorie en praktijk zien we volgende slaagpercentages: 94% en 82% van de deelnemers slaagde voor respectievelijk het theorie- en het praktijkgedeelte.

Hierbij viel op dat de kandidaten die geen les gevolgd hadden in de regio's en aan het examen deelnamen, vaker niet slaagden.

Het volgen van de lessen, zowel theorie als

82

Hippocampus maart/april 2019

praktijk, leidt wel degelijk tot een verhoogde slaagkans. Op de volgende pagina vinden jullie de dertig multiple-choicevragen met antwoorden.

Tijdens het praktijkgedeelte wordt zowel de BLS-reanimatietechniek (BLS = 'Basic life support'), als de stabiele zijlig en zuurstoftoediening beoordeeld. Hiervoor gebruiken we een aantal scenario's en een beoordelingschecklist. Die worden ter beschikking gesteld op de NELOS-website.

Enkele belangrijke zaken die regelmatig voorkomen tijdens het praktijkexamen: • de vrije luchtweg blijft vaak niet bewaard terwijl de kandidaat vraagt om de 1-1-2 te bellen; • de borstcompressies gebeuren nog vaak aan een te hoog tempo – de stress van het moment speelt hierin vaak mee; • het is niet altijd even duidelijk wanneer een slachtoffer in stabiele zijlig mag/ moet gelegd worden.

Omdat er vorig jaar toch verschillende aanpassingen waren in zowel lessen als examen DHV en we hierover graag feed-

back wilden krijgen, ontvingen alle deelnemers aan DHV 2018 een enquête over de lessen en het examen. Hierop kregen we een goede respons: 66 personen namen de tijd om hun ideeën en opmerkingen in te sturen. Globaal waren de deelnemers tevreden over de kwaliteit van de lessen, de organisatie van de lessen en van het examen. Een belangrijk deel van de opmerkingen waren van organisatorische aard (parkeerproblemen, timing, bereikbaarheid leslokaal), maar ook over de inhoud van de lessen waren er waardevolle opmerkingen. Die worden meegenomen naar de organisatie van volgende lessenreeksen en examens. Zo zal er vanaf 2019 gewerkt worden met voorinschrijvingen met opgave van je e-mailadres via de website van de VOS waar je de lessen (grotendeels) zal volgen. Op die manier kan het aantal deelnemers aan de lessen beter ingeschat worden en kan de zaalcapaciteit hieraan aangepast worden. Een ander voordeel hiervan is dat de communicatie over bijv. leswissels efficiënter en gerichter kan ver-

Fo

to

's

(4

):

Iv o

Bel 1-1-2 en breng een fles zuurstof mee.

M ad

Borstcompressies.

Zuurstof toedienen.

de

r.

lopen. In 2019 zal het NELOS-secretariaat de enquête telkens na een examenreeks doorsturen naar de deelnemers.

Zoals met heel veel zaken, hou je de reanimatietechnieken in de vingers door ze regelmatig te herhalen. Een ideaal moment daarvoor zijn de jaarlijkse bijscholingen DHV. Die worden 2x per jaar door de verschillende regio's georganiseerd. De inhoud van deze bijscholingen is, net zoals de lessen DHV, ondertussen gestandaardiseerd. In 2019 bestaat de bijscholing uit een presentatie over 'De ouder wordende duiker', een overzicht van het reanimatieprotocol en uiteraard het oefenen op reanimatiepoppen. Vanaf 2019 zullen hiervoor ook een aantal 'Little Anne QCPR'-poppen gebruikt worden. 'Little Anne QCPR' is een reanimatiepop die uitgerust is met feedbacktechnologie, waarmee je de reanimatiekwaliteit, de efficiëntie van trainingen en de betrokkenheid van cursisten kunt verbeteren. Via een eenvoudige app (QCPR Learner) op de smartphone wordt tijdens

het reanimeren meteen feedback gegeven over bijv. de diepte van de compressies, de vlotheid van de switch beademen-compressies en de hoeveelheid ingeblazen lucht. Op die manier kan de kwaliteit van de reanimatie enkel verbeteren.

Het volgen van deze bijscholingen is momenteel niet verplicht, maar is wel een absolute aanrader. In 2020 komen bovendien nieuwe reanimatierichtlijnen uit en zal de bijscholing erg belangrijk zijn om mee te zijn, net als de Train-de-Trainer-sessies.

De Commissie Duikonderricht en de Geneeskundige Commissie vinden het aanleren en examineren van een uniform, upto-date reanimatieprotocol een prioriteit.

Daarom verwachten we vanaf 2019 dat de lesgevers praktijk (zowel voor DHV als voor de bijscholingen DHV) en de juryleden voor het examen DHV één van de twee sessies Train-de-Trainer volgen. Deze sessies zijn een co-organisatie van de Commissie Duikonderricht, de Geneeskundige Commissie en RedFed. De data van deze

sessies vind je in de NELOS-kalender. Enkel op deze manier zorgen we ervoor dat potentiële en al gebrevetteerde DHV's de meest up-to-date technieken aangeleerd krijgen van lesgevers die hierin jaarlijks bijgeschoold en getraind worden.

In 2019 wordt het voorjaarsexamen georganiseerd door WEVOS en vindt het plaats op zaterdag 25 mei 2019 in Oostende. Het najaarsexamen wordt georganiseerd door LIMOS op zaterdag 19 oktober 2019 in Mol. Details over de lessenreeksen vind je op de websites van de verschillende (V)OSSEN. De voorjaarsreeks wordt georganiseerd door OVOS-WEVOS, de najaarsreeks door AVOS-LIMOS-BRAVOS. Proficiat gewenst aan alle nieuwe DHV's 2018 en alvast veel succes aan de nieuwe 2019 lichting! CATHERINE DE MAEYER, VOORZITTER GENEESKUNDIGE COMMISSIE

Hippocampus maart/april 2019

83

Fo

ad de

r.

Foto's (3): Ivo Madder .

Duiker-Hulpverlener sessie oktober 2018 Lees aandachtig de vragen en antwoorden. Elk woord is van belang!

Geef aan welke beweringen juist zijn. Er is steeds minstens één antwoord correct.

2 Longoverdruk: a. vereist toediening van antistollingsmiddelen; b. heeft kans op een dodelijke afloop; c. vereist een overbrenging naar een reanimatiecentrum; d. mag, indien de klachten niet te erg zijn, behandeld worden met wederonderdompeling naar halve diepte.

3 Vertigo (duizeligheid) komt voor bij: a. b. c. d.

te lang hyperventileren; letsel van de frontale sinus; letsel van het binnenoor; perforatie van het trommelvlies.

84

Hippocampus maart/april 2019

):

M

Examenvragen

a. Bij een verkoudheid kan een slijmprop de buis van Eustachius verstoppen. b. Bij een verkoudheid kan je steeds duiken na gebruik van neusdruppels. c. Uitademen langs de neus bij het duiken vergemakkelijkt het klaren. d. Oorsuizen of tinnitus bij het bovenkomen, kan doen denken aan een barotrauma van het binnenoor.

(5

o

Geneeskundige Commissie Commissie Duikonderricht

1 Welke bewering(en) is/zijn juist?

's

Iv

Bondsnieuws

to

4 Welke bewering(en) is (zijn) juist? a. Men koelt sneller af in koude lucht dan in koud water. b. Alcoholische dranken versnellen het opwarmen. c. Het hoofd is een belangrijke bron van warmteverlies. d. Onderkoeling leidt tot bewustzijnsstoornissen.

5 Alternobar vertigo. Welke bewering(en) is (zijn) juist? a. Is te wijten aan stikstofbellen in het evenwichtsorgaan. b. Is te wijten aan een te hoge stijgsnelheid. c. Heeft te maken met een verschil in doorgankelijkheid van beide buisjes van Eustachius. d. Kan vermeden worden door met nitrox te duiken.

6 Je duikmaat klaagt 30 minuten na de duik nog steeds van duizeligheid en oorsuizen. a. Je stelt voor 24 uur af te wachten.

b. Je geeft 100% normobare zuurstof. c. Je geeft de raad onmiddellijk medisch advies te zoeken. d. Je geeft oordruppels.

7 Eerste hulp bij decompressieziekte. Welke bewering(en) is (zijn) juist? a. Duikers die met nitrox gedoken hebben, geeft men best geen normobare zuurstof om zuurstofvergiftiging te vermijden. b. Duikers die decompressiestops met zuurstof of met nitrox uitgevoerd hebben, geeft men best geen normobare zuurstof om zuurstofvergiftiging te vermijden. c. Wanneer de klachten van decompressieziekte binnen de 10 minuten verdwenen zijn door het inademen van normobare zuurstof, is een doorverwijzing naar de drukkamer niet meer nodig. d. Wanneer je over een beperkte zuurstofvoorraad beschikt, is het beter om een korte periode een hoge dosis zuurstof te geven, dan een langere periode een lagere dosis.

8 Reisapotheek: Welke bewering(en) is/zijn juist: a. Een uitwendige oorontsteking kan een zeer snel verloop hebben en is goed te behandelen met antibiotica. b. Cortisone meenemen op duikvakantie is een must. c. Lariam, in te nemen slechts 1x per week, ter preventie van malaria is bij duikers zeer handig, en dus aangewezen. d. Neem best zonnebrandcrème mee met een maximale protectiefactor.

9 Welke factoren verhogen het risico op een decompressieziekte? a. Reizigersdiarree. b. Duiken dieper dan 30 meter en langer dan 45 minuten. c. Meerdaagse duikreizen. d. Duiken in zout water.

10 Waarom is het verplicht gespecialiseerde hulp in te roepen na een steek van een 'steenvis' (= Gif-code 4)? a. Een dier dat levensbedreigende vergiftigingen kan veroorzaken, waarvoor géén antigif ter beschikking is. b. Een dier dat levensbedreigende vergiftigingen kan veroorzaken, waarvoor antigif ter beschikking is. c. Een dier dat pijnlijke vergiftigingen kan veroorzaken, waarbij uitgebreide eerste hulp noodzakelijk is. d. Indien de behandeling doeltreffend toegepast wordt, dient men geen gespecialiseerde hulp in te roepen.

11 Welke symptomen doen je in de eerste plaats denken aan een decompressieongeval na een duik van 60 minuten waarvan 30 minuten op een diepte van 30 meter. a. Moeite met rechtop staan. b. Hevige pijn ter hoogte van de borst met ophoesten van bloed. c. Hevige pijn ter hoogte van de rug. d. Pijn ter hoogte van een schouder.

12 Een duiker gaat voor het eerst naar 40 meter diep met gewone lucht. Hij komt je nadien vertellen dat hij zich 'raar' voelde en het erop leek dat zijn gezichtsveld beperkt was. Aan wat doet dit je denken? a. b. c. d.

Een hijgtoestand.

Een stikstofnarcose.

Een hyperventilatie.

Een zuurstofvergiftiging.

13 Bij het te water gaan, glijdt een duiker van de dijk. Hij heeft pijn en zwelling aan de rechter enkel.

Wat moet je doen? a. Een pijnstiller geven, zuurstof geven, hoogstand van de enkel en lokaal afkoelen. b. Lokaal afkoelen, een drukkend verband aanleggen, hoogstand van de enkel en naar een arts sturen. c. Lokaal opwarmen, een pijnstiller geven, hoogstand van de enkel en drukkend verband aanleggen. d. Lokaal afkoelen, een drukkend verband aanleggen, een pijnstiller geven en rust.

14 Longen en bloedcirculatie. Welke bewering(en) is/zijn juist: a. Onderdompeling in water leidt tot toename van het centrale bloedvolume, we noemen dit ook de bloedshift. b. De surfactant zorgt voor een goede ontplooiing van de longblaasjes. c. Ademen onder water vergt veel minder inspanning dan boven water door de verhoogde zuurstofdruk (ppO2). d. Door goed uit te ademen onder water vermindert de kans op hypercapnie.

15 Verdrinking… Welke bewering(en) is (zijn) juist? a. Is vaak de uiteindelijke doodsoorzaak bij duikongevallen. b. Gaat altijd gepaard met onderkoeling. c. Het heeft geen zin een drenkeling die langer dan 3 minuten in het water heeft gelegen, te reanimeren. d. De kans op gunstige afloop is beter in zoet water dan in zout water.

16 Bewusteloosheid die optreedt tijdens een vrijduik heeft te maken met: a. b. c. d.

te lage ppO2; te lage ppCO2; te lage ppN2; te lage bloeddruk.

17 Bij een decompressieziekte moet men altijd: a. zuurstof toedienen; b. aspirine (acetylsalicylzuur) geven, zelfs al is er allergie tegen; c. het slachtoffer warm wrijven als het rilt; d. het slachtoffer opnieuw onderdompelen.

18 Een duiker klaagt over een hese stem na een duik.

a. Dit is waarschijnlijk het gevolg van een verkeerd stemgebruik. b. Dit kan wijzen op een longoverdruk. c. Dit kan wijzen op een barotrauma van een sinus. d. Deze duiker moet naar de spoedopname.

19 Acute zuurstofvergiftiging (effect van Paul Bert). Welke bewering(en) is (zijn) juist? a. Treedt geleidelijk op vanaf 30 meter. b. Is gevaarlijk, want kan stuiptrekkingen geven met gevaar voor verdrinking. c. Wordt steeds voorafgegaan door tunnelzicht. d. Kan optreden bij het toedienen van normobare zuurstof.

20 H oe kan je de verbondenheid vergroten bij een duiker na een duikaccident? a. Een goed feest organiseren. b. De getroffen duiker in verbinding stellen met buddy en andere duikers. c. De getroffen duiker laten bellen naar familie. d. De getroffen duiker vertellen bij wie hij op dit moment terecht kan.

21 Welke bewering(en) is (zijn) juist? a. Bij een squeeze van het middenoor (MO) is er vocht in het MO, dat geproduceerd wordt door het MO zelf. b. Heb je een uitwendige oorontsteking of otitis externa, dan is er een absoluut duikverbod. c. Een binnenoorbarotrauma kan optreden bij te krachtig snuiten. d. Klaren met een slikbeweging mag niet bij stijgen.

Hippocampus maart/april 2019

85

Bondsnieuws

Geneeskundige Commissie Commissie Duikonderricht

a. Even op de wonde urineren het verzacht de pijn, indien geen andere middelen ter beschikking. b. Is (onder andere) de 'Druk-Immobilisatie-Verband' de juiste behandeling. c. Koel het getroffen gebied 15 minuten met ijs in plastic zak of met een Coldpack. d. Bij twijfel bel: 070-245245.

23 Binnenoorbarotrauma. Welke bewering(en) is (zijn) juist? a. De symptomen kunnen verward worden met die van een decompressieongeval. b. Kan leiden tot blijvend gehoorverlies. c. Vereist geen duikverbod. d. Kan het gevolg zijn van klaringsproblemen.

24 Tijdens een apneu-oefening in het zwembad raakt iemand bewusteloos. De meest waarschijnlijke aanleiding tot dit incident is: a. b. c. d.

daling suikergehalte in het bloed; hyperventilatie; onderkoeling; oververmoeidheid.

25 Zevenstappenplan in de wondverzorging. Welke bewering(en) is (zijn) juist? a. Een wonde moet steeds ontsmet worden. b. Een wonde moet steeds gereinigd worden. c. Een wonde moet steeds gereinigd en ontsmet worden. d. Een wonde moet gereinigd, maar nooit ontsmet worden.

26 Een vermindering van het gehoor optredend binnen de 24 uur na een duik: a. kan ontstaan door een prop oorsmeer; b. verbiedt het duiken vooraleer een arts werd geraadpleegd; c. kan een behandeling in een herdrukkingskamer vereisen; d. mag door de duiker behandeld worden met oordruppels.

86

Hippocampus maart/april 2019

Nazicht van de antwoorden door de jury.

27 Hoofdpijn na het duiken. Wat zijn de mogelijke oorzaken? a. b. c. d.

Sinusitis.

Hypercapnie.

Decompressieziekte.

Alternobar vertigo.

28 Welke bewering(en) is/zijn juist? a. De droge lucht in je duikfles kan een geĂŻrriteerde keel veroorzaken. b. Slijm op de achterwand van de keel kan het gevolg zijn van een verkoudheid. c. Duiken met een lichte keelontsteking, als je je oren goed kan klaren, is geen probleem. d. Zich verslikken onderwater kan een larynxspasme veroorzaken.

De juiste antwoorden 1

a

2 Foto: Ivo Madder .

22 Tijdens een duik in onze wateren wordt iemand gestraald door een kwal.

3

c b

a

4 5 b

c

d

c

d

c

7

d

8

a

b

29 W elke beweringen met betrekking tot decompressieziekte zijn juist?

9

a

b

a. De symptomen treden meestal op binnen het uur na de duik. b. Symptomen die optreden meer dan 6 uur na de duik zijn niet te wijten aan decompressieziekte. c. Kan optreden bij correct gebruik van de duikcomputer. d. Bij lichte symptomen mag gewacht worden met behandelen.

12

b

13

b

10 a

14

a

15

a

16

a

17

a

c

d

18

b

d

19

b b a

c c

a

24

b

d d

b

25

c

26

a

b

c

27

a

b

c

28

a

b

29

a

30

a

31 32

d

c

22 23

31 Een slachtoffer dat gered wordt na een verdrinking in een zwembad, terug bewust is en goed ademt, moet toch steeds naar een ziekenhuis om volgende reden(en):

d

b

21

a. klaplong (pneumothorax); b. bewustzijnsverlies; c. een open foramen ovale (verbinding tussen de voorkamers); d. ernstige kortademigheid.

d c

b

20

30 Longoverdruk kan leiden tot:

a. het slachtoffer kan onverwacht opnieuw het bewustzijn verliezen; b. de longen kunnen aangetast zijn door het water; c. na een verdrinking is het hart tijdelijk verzwakt; d. het bloed moet onderzocht worden op chloorvergiftiging.

c

c

6

11

d

d c

b

d

b a

d

32 Hemiplegie (eenzijdige verlamming). Wat zijn mogelijke oorzaken? a. b. c. d.

Decompressieziekte.

Hyperoxie.

Hypercapnie.

CAGE.

De 93 nieuwe Duiker-Hulpverleners van oktober 2018 Yasmine Bauwens (De Kreeft), Wolf Berwouts (Duklo), Marc Beulen (Yellow Diving School), Wouter Beyen (Poseidon), Iris Bierman (Samantha), Guy Blomme (Splash), Katrijn Bogaerts (Breevenduikers), Bram Bouwens (De Zeester), Veronique Broers (Koraalduikers), Alain Collart (Duklo), Wim Cyx (Kempische Duikschool), Bob Daems (C.V.D.), Evelien De Baets (De Kreeft), Jana De Borger (The Sharks), Filip Deckers (Poseidon), Darach De Keersmaecker (The Sharks), Matthias Deneyer (Duikschool Alpha), Bart De Poot (Odyssee), Céline De Raedt (Orka), Luc De Raedt (Orka), Jonathan De Ramaix (Calypso Team), Elewout De Troyer (Torpedo), Dirk Devyver (Aphrodite), Frans De Wolf (Argos), Sami Djebbi (Gobius), Clemens Driessen (Oceanica), Gerlach Emmen (Kempische Duikschool), Sigrid Faes (De Zeeroos), Kathleen Fontaine (Amykos), Dimitri Geerts (Cowol), Giliam Goossens (Lagoondivers), Koen Hattas (Breevenduikers), Henri Hendrickx (Lagoondivers), Annelies Hiemeleers (Nautilus), Gert Jacobs (Duklo), Ellen Kenis (Ducs), Wim Kloeck (Triton), Kristel Leddy (Triton), Jef Lenaerts (Lucky Divers), Mathias Leys (Argos), Sam Mannaerts (Aquaticum), Kevin Meelberghs (Gobius), Mathias Mignon (Duikschool Alpha), Philippe Morren (Discovery Diving), Niels Neven (Aronnax), Isabelle Nuyts (Seaquest), Ivan Op De Beeck (Yellow Diving School), Geert Pas (Lagoondivers), Marijke Pasteels (Torpedo), Tom Peers (C.V.D.), Els Peeters (De Zeester), Jan-Pieter Ploem (Bilzer Duikclub Dolfijn), Samuel Ramoud (Koraalduivels), Mario Roberti (Discovery Diving), Stijn Rowie (Bilzer Duikclub Dolfijn), Simon Rutten (Poseidon), Thomas Sarens (The Sharks), Laurent Schmitz (Jaws), Sabine Schuddinck (Orka), Dirk Sikora (Gobius), Danny Smeets (Oceanica), Kim Steen (Duklo), Will Steijns (Walrussen), Ruben Vaesen (Atlanta Nos), Pascal Van Belle (Adventure Diving), Vincent Van Belle (Gentse Dolfijnen), Luna Van Belle (Adventure Diving), Roy Van Bellingen (Duklo), Evelyn Van Burm (Koraalduivels), Ils Van Den Bossche (Moby Dick Diving Team), Tiffany Van Den Heuvel (Lagoondivers), Alain Van Den Heuvel (Lagoondivers), Dieter Van Der Spiegel (Kempische Duikschool), Christian Van Dyck (Aquanauten), Thomas Van Keer (Neptunus), Mats Van Mechelen (Lagoondivers), Sandra Van Onckelen (Kempische Duikschool), Gerrit Van Rentergem (Calypso Team), Wim Van Reusel (Lagoondivers), Rudy Van Roosendael (Antwerp Wet Wheels), Sandra Van Spitaels (Antwerp Wet Wheels), Wim Van Vaerenbergh (De Zeeduivels), Brent Vanvelk (Gobius), Tim Verhaegen (Torpedo), Nele Vermeulen (C.V.D.), Fleur Vernhout (Samantha), Nicolaas Verreth (Wilrijkse Duikschool), Mathias Verstappen (Argos), Tim Vertongen (Neptunus), Nicky Vochten (Safe Diving), Marc Weiler (Torpedo), Gert Weyens (Lucky Divers), Leen Willemsen (Yellow Diving School).

Advertentie

WIJ ONDERHOUDEN & HERSTELLEN ALLE MERKEN WWW.MES-BVBA.BE INFO@MES-BVBA.BE +32 11 85 15 08

G KORTIN G R O EP S S R E UIK VOOR D

Nemo Dive Club & Hotel & Safari’s Bert en Sofie Red Sea Egypt -Safaga

Tel.: 00 20 (0) 100/36 48 708 en 00 20 (0) 100/11 37 707 - info@nemodive.com -

www.nemodive.com

Hippocampus maart/april 2019

87

Bondsnieuws

Foto: Frederik Rausenberger.

Commissie Duikonderricht

De kandidaten van de Exploratiestage, met de groepsverantwoordelijke Michel Declercq.

Exploratiestage 2018 Gelijktijdig met de Zeestage vond voor de 2e maal de Exploratiestage plaats (van 30/9 – 4/10/2018).

We presenteren je de ervaring van Hendrik De Soete (2*Instructeur sinds 2016), aangevuld met kaderstukjes aangeleverd door de kersverse 1*Instructeurs Veerle Levecke en Leslie Hoeckman.

I

de rest op te zadelen, is vliegen een super oplossing. Zoniet, moet je helaas een hele afstand met de wagen overbruggen, … en terug.

De vertrekdatum naderde snel en als enige deelnemer van onze club koos ik ervoor om niet te wachten op de NELOS-Stagebrochure en aan een zeer gunstige prijs een vlucht en huurwagen te boeken. Enkel als je de hoeveelheid materiaal beperkt kunt houden om iemand anders niet teveel met

Het hotel Cap Boulouris, de kamers en het typische eten zijn wat ze zijn: niet bepaald een topbestemming. Tijdens de 'echte' Stijn geeft aan Leslie info over het Stage kan dit je ook verschil tussen de Exploratiestage en de 2*Stage. weinig schelen. Als 'pannenkoek' heb je iets meer tijd om te genieten en kun je desgewenst kiezen voor het fijnere werk bij de lokale horeca. De vriendelijkheid van het personeel en de uitbaters van zowel het hotel

met het vliegtuig

88

Hippocampus maart/april 2019

als het duikcentrum is daarentegen TOP! Wat waren onze verwachtingen als kersverse 1*I? DD Veilige duiken.

DD Ervaring opdoen.

DD Informatie rond traject 2*I. DD Nieuwe duikvrienden maken.

Foto: Frederik Rausenberger.

n 2017 moest ik, tot mijn grote spijt, de Exploratiestage aan me voorbij laten gaan. Daarom zat ik begin 2018 tijdens de Academische Zitting al in de startblokken om als eerste in te schrijven. Er waren vele redenen om van dit aanbod gebruik te maken en het is natuurlijk dé voorbereiding voor wie grootse plannen heeft.

Voor mij stonden de sfeer, het herbeleven, supporteren, vrienden terugzien, de duiken zelf en me voorbereiden op een volgende instructeurstitel allemaal op het lijstje.

Foto: Frederik Rausenberger.

De begeleiders van de Exploratiestage 2018.

Foto: Bart Morent.

Bespreking over hoe je een OSB oplaat met een 'fingerspool'.

Foto: Bart Morent.

Voor de meesten was het gebruik van een 'fingerspool' nog onbekend.

De deelnemers aan de Exploratiestage werden over de kamers van de bovenste verdieping van het hotel verdeeld. Wellicht om hun nachtelijk lawaai in de hoogte alle plaats te geven. Ikzelf was ingedeeld met Luc & Luc en sliep in het kleine bedje nabij de deur van de kamer; meer hoefde dat ook niet te zijn. Het was dan ook gemakkelijk om "Luc, draai je eens om, je snurkt" te roepen, want de schuldige wist wel wie ik bedoelde.

Wat moeten we ons daarbij voorstellen?

DD Pannenkoekenstage?

DD Rare spelletjes 3*I? DD Wat gaan we daar leren?

Onze dagindeling lag een half uur verschoven met de kandidaten en dus konden we ze nog net een aanmoediging toesturen bij hun vertrek, vooraleer we zelf ons in de NELOS-legertent gingen omkleden.

Foto: Frederik Rausenberger.

naar boven

Om beurten is er iemand Algemene Duikverantwoordelijke.

Op de boot vond iedereen al snel zijn plaatsje en ploeg waarbij hij die dag was ingedeeld. Er werd netjes doorgeschoven tussen de mededuikers en er werd steeds een begeleidende 3*Instructeur per

ploeg voorzien. Wie zin had, kon naar hartenlust een duikleiding of briefing oefenen.

De Exploratiestage is ook uitermate geschikt om ervaring op te doen inzake het Hippocampus maart/april 2019

89

Bondsnieuws

Gecombineerde reddingsoefening op zee tussen NELOS, Euro-Plongée en Cross Med, met de helikopter van het brandweerkorps.

Foto: Ronny Margodt.

Commissie Duikonderricht

samen duiken met een CCR-duiker, al dat verschillend duikmateriaal in de praktijk met elkaar te vergelijken en de vele decoverplichtingen in het blauw netjes uit te voeren.

Wat hebben we geleerd?

DD Fungeren als Algemene Duikverantwoordelijke.

DD Decompresseren op verschillende dieptes.

DD Een tafelgesprek voeren.

DD De optelsom van 5 kunnen maken op grote dieptes (dieptedronkenschaptest).

helikopter Als specialleke was NELOS erin geslaagd om een gecombineerde reddingsoefening op zee te organiseren, samen met Euro-Plongée, Cross Med en de helikopter van het duikersbrandweerkorps. Een gespeeld 'slachtoffer' aan boord van de 2*Stageboot moest naar de caisson getransporteerd worden. Vanop de 'pannekoekenboot' was het zicht al best spectaculair en dus vermoed ik dat wat de kandidaten zelf te zien kregen vanuit de Stageboot nog beter was.

Alleen het 'slachtoffer' was ietwat onderkoeld geraakt, omdat de oefening toch langer duurde dan verwacht.

90

Hippocampus maart/april 2019

De duiken zelf in deze regio moet je gedaan hebben en ook oefenen.

Elke duik leverde steevast een nieuwe ervaring op en konden we genieten van de typische fauna en flora van Middellandse Zee, zoals een naaktslak, een langoest of een octopus. Na de duik werd rondgegaan met de snoepjes en op het einde van de week kon er ook een pastis of een pintje vanaf.

Wat vonden we leuk?

DD Mooie, soms diepe duiken (50 m, 55 m, 60 m) met ervaren instructeurs.

DD Simulatie evacuatie van een duiker op een boot met een helikopter.

DD Aanwezigheid van ervaren 3*I's en 2*I's.

DD Fungeren als duikleider en hekkensluiter.

losse babbel Terug in het hotel was er even tijd om na te praten aan de bar en kortstondig te keuvelen met de jury. Links en rechts zag je eventjes een kandidaat die net een rustmomentje nam. Over de Stage zelf werd

Voordrachten DD Immersie longoedeem, AI/4*D en Scubapro.

DD Feedback over de helikoptersimulatie met lokale hulpverleners.

DD Feedback aanwezige EUF-auditeur rond de opleidingen binnen NELOS.

uiteraard met geen woord gerept, maar een losse babbel met de instructeurs en medewerkers die zich inzetten in de verschillende commissies, comitées en secties vond ik heel aangenaam.

Na het avondeten was er altijd een activiteit gepland. Zo waren er infosessies over DIVES, de ISO-normen, de opsplitsing 4*D/ AI, de debriefing van de reddingsactie, info over de geschiedenis van SCUBAPRO en hun nieuw materiaal en 'last, but not least' een modeshow met de nieuwe kledinglijn voor de verschillende 'commissies'. Alles passeerde de revue, van Geneeskundige Commissie tot de Sectie Duiktechnieken.

Afgesloten werd er traditioneel door de ontwerper 'heer Lagerfeld' – aka 'heer De Raedt' en de bruid 'Van Leeuwen'.

Foto: Ivo Madder.

De simulatieoefening duurde langer dan verwacht, waardoor het 'slachtoffer' ietwat onderkoeld geraakte.

Foto's (2): Ivo Madder.

De Bonte avond: een modeshow met de nieuwe kledinglijn voor de verschillende 'commissies'.

De modeshow werd afgesloten door ontwerper 'heer Lagerfeld' – aka 'heer De Raedt' en zijn bruid 'Van Leeuwen'.

Foto: Bart Morent.

Hendrik De Soete hydrateert zich voldoende vóór de duik door water te drinken uit de herbruikbare plastic Stage-drinkbussen.

zaal vol applaus De apotheose komt natuurlijk de laatste dag van de Stage. Uitgeput en met hun laatste krachten werken zowel de jury als de kandidaten zich doorheen de laatste duik, de tent afbreken, de laatste deliberatie tot voorbij de lofliederen per regio.

Een ijzige stilte en een hart vol emoties verschijnen bij het laatste gezang van de NELOS-versie van 'I did it my way'.

Na enkele woorden van de verschillende voorzitters wordt elke geslaagde kandidaat overdonderd met een zaal vol applaus, waar zelf Alex Agnew jaloers van zou worden.

Na een perfect geslaagde (Exploratie) Stage, vol inspiratie en nieuw enthousiasme, spring ik 's anderendaags mijn huurwagentje in richting 'NICE airport' om na een korte vlucht, blij maar moe thuis mijn vrouwke terug te zien.  HENDRIK DE SOETE (2*I) KADERSTUKJES: VEERLE LEVECKE (1*I) EN LESLIE HOECKMAN (1*I)

Wat vonden we van de Exploratiestage?

DD Zinvol traject voor iedere 1*I of 2*I, los van volgende stappen in het opleidings­traject.

DD Opbouwende feedback van de aanwezige 2*I's en 3*I's.

DD Zicht op groeipunten als instructeur.

DD Uitwisselen van ervaringen.

DD Oefenmomenten in veilige omstandigheden.

Dank aan …

DD NELOS voor de organisatie van deze Exploratiestage en het bieden van kansen.

DD De begeleiders: Michel Declercq, José Vandekerckhove, Rudi Bonny, Anjes Daems, Dave Hulpiau, Roland De Kokere, Stijn Lambrecht, Bruno Vanderbeken en Gert Van Roey.

DD Alle aanwezige 2* en 1*Instructeurs.

Deelnemen aan de Exploratiestage Plezier en emoties DD Debriefing in de zon met een 'Ricardke'.

DD Gezang aan tafel.

DD Bonte avond alias modeshow.

DD Deliberatie.

Ben je 1*I of 2*I en wil je graag deelnemen aan de Exploratiestage 2019? Schijf je dan snel in. Stuur dan een e-mail naar sven.vandekerckhove@nelos.be en na bevestiging het document 'Informed Consent' ondertekenen en het inschrijvingsgeld betalen – 'Die het eerst komt, het eerst maalt'.

SVEN VANDEKERCKHOVE

Hippocampus maart/april 2019

91

Bondsnieuws Commissie Biologie

Voordracht

Mariene biologe Alexia Semeraro.

Algae culinaria

F o t o' s (7): a r c h i e f

Kur

tM

Mariene biologe Alexia Semeraro (Mantis Divers), voedingsdeskundige Jurgen De Meester (Mantis Divers) en chef-kok Johan Van der Heyden (Gentse dolfijnen), vormden een ideale combinatie voor een ontdekkingstocht doorheen de wondere wereld van de zeewieren als basisingrediënt voor culinaire gerechten.

O

p zaterdag 8 december 2018 verzamelden vanuit de Vlaamse regio zo'n 55 geïnteresseerde NELOS-leden van 16 verschillende duikclubs rond het thema: wieren leren herkennen, leren waar ze voorkomen, maar ook hoe ze proeven, welke gerechten je ermee kan klaarmaken en waarom ze zo gezond kunnen zijn. Tijdens deze ontdekkingstocht werden we verrast door enkele culinaire gewierde hoogstandjes!

MENU Hoe verder we in het menu komen, hoe dieper we gaan …

Eens op diepte, eindigen we met een aangepast dessert!

Smoothie met Zeesla ~ Chip'kes van Blaaswier ~ Toastje met Knotswier-pesto ~ Soep met basisbouillon van Kombu ~ Pastasalade met gerookte zalm, Wakame & Zeesla ~ Steak met zeemansboter & Dulce mayonaise ~ Panna Cotta & crumble van Iers mos

Voor en tijdens het diner kregen we een uiteenzetting over de verschillende wieren en algen.

Alleen al in de Oosterschelde komen

92

Hippocampus maart/april 2019

ongeveer 150 zeewiersoorten voor die allemaal eetbaar zijn!

Bekende wieren zijn onder andere darmwier, Iers mos, Japans bessenwier, wakame, groene zeesla, enz. In het begin is het misschien even wennen aan het gevoel in de mond en aan de smaak bij het eten van 'zeegroenten' of 'zeekruiden'.

Toastje met knotswier-pesto.

Koken van het knotswier (Ascophyllum nodosum).

Om deze nieuwe smaken te leren waarderen en om van het eten van zeewier te leren genieten, kun je bijvoorbeeld beginnen met kleine hoeveelVlnr: voedingsdeskundige Jurgen De Meester en culinair helper Geert Leutenez.

heden toe te voegen aan je favoriete soep of gerecht. Om de maaltijd op smaak te brengen zijn wieren het makkelijkst g e dr o o g d , f ijngemalen of als vlokken te gebruiken, hetzij op het bord of toegevoegd gedurende het koken.

Tijdens deze

at

th

ys

.

Johan Van der Heyden, Suzanne De Smet (achtergrond), Tom Malfrère en Jurgen De Meester.

De voorbereiding voor Chip'kes van blaaswier (Fucus vesiculosus).

Steak met zeemansboter en Dulce mayonaise.

sessie werd zelfs gekarameliseerd Iers mos gebruikt als topping voor het dessert.

Zeewieren kunnen naast voedsel voor mens en dier ook voor vele andere zaken gebruikt worden. Zo dienen ze bijvoorbeeld als grondstof voor medicijnen en cosmetica, voor chemicaliën, diervoeder en voor brandstof. Daarnaast zetten zeewieren het broeikasgas CO2 om in biomassa en zuurstof. Zo helpen ze om verzuring van de oceanen tegen te gaan. Ook hebben zeewieren een ecologische functie, als leefomgeving voor jonge vissen en schaaldieren zoals krabben. Kortom, eetbare wieren zijn – mits goed bereid – heerlijk van smaak en tevens zeer kleurrijk. Wieren zijn 'HOT'.

Het 'Algae culinaria' team: Tom Malfrère, Veerle Bauters, Suzanne De Smet, Johan Van der Heyden, Emile Van der Heyden, Geert Leutenez en Jurgen De Meester.

We hebben meer water op onze planeet dan land en daar kunnen we ook voedsel in verbouwen (als een soort zeeboer).

Hoe lager je in de voedselketen blijft, hoe minder energie je nodig hebt voor de productie en dus hoe duurzamer. Algen en wieren zijn een goede bron van koolhydraten, bevatten mineralen en soms ook vitamines. Ze bevatten eiwitten en zijn tegelijkertijd laag in vetgehalte. Eigenlijk gek dat we, naast de norivellen voor sushi en salade, deze plantaardige voedselbron niet vaker op ons menu hebben staan.

Panna Cotta & crumble van Iers mos (Chondrus crispus).

Als ik mag spreken in naam van alle aanwezigen: een schitterend initiatief, leerrijk en voor herhaling vatbaar. Bedankt Alexia voor de voordracht en een dikke pluim aan de twee chefs voor deze culinaire ervaring.

Samengevat: zeewier eten is gezond, natuurlijk, bijzonder en lekker! Volgend jaar opnieuw, zou ik zeggen … misschien met als thema de kreeftachtigen?  KURT MATTHYS (KGSC MANTA)

Hippocampus maart/april 2019

93

Bondsnieuws

DIVES: de verdere ontwikk eling

Na het overleg met het Duikonderricht begin maart gingen we aan de slag om het systeem verder vorm te geven, maar wat is er aangepast op het moment dat je dit artikel onder ogen krijgt?

E

ind februari 2019 was het tijd om een nieuwe release van DIVES in productie te zetten. Die had vooral de bedoeling om de snelheid van het systeem te verbeteren en de schermen voor de opleidingsverantwoordelijke te vereenvoudigen. Daarnaast werden de handleiding, instructiekaarten en FAQ geĂźpdatet. De FAQ wordt regelmatig aangevuld en de wijzigingen worden steeds gemarkeerd.

Raadpleeg dit document dus eerst voor je je tot de Power-Users richt. Op de eerste pagina's van de handleiding staat ook een overzicht van wat er werd gewijzigd, dit overzicht wordt aangevuld bij elke nieuwe uitgave.

brevetkaart 1*Duiker De brevetkaart van de opleiding 1*D werd volledig in het systeem ingebracht. Dit betekent dat nu alle zwembadproeven en lesonderdelen, zoals ze vroeger op de kaart werden afgetekend, ook in DIVES moeten worden gevalideerd. Dit om te vermijden dat de details van deze opleiding verloren gaan. Een AI kan deze onderdelen

94

Hippocampus maart/april 2019

aftekenen, maar het finale aftekenen moet gebeuren door minimaal een 1*I, in lijn met de vroegere brevetkaart, waar ook minimaal een 1*I moest aftekenen voor homologatie.

Om de administratie voor de opleiding 1*D niet te complex te maken, werd bij de start van DIVES geopteerd om de eerste vijf duiken te laten tellen op basis van registratie in het digitale logboek. De controle of er gedoken werd met iemand van het juiste niveau (Instructeur of Assistent-Instructeur) was moeilijk in te bouwen in het systeem.

Daarom beslisten we dat het effectief aftekenen van de doopduiken gebeurt door een Instructeur, terwijl de opleidingsduiken door minimum een Assistent-Instructeur kunnen worden afgetekend. Deze wijziging werd gecommuniceerd op de Academische Zitting en ging eind maart in voege. Als er al duiken werden uitgevoerd, dan moet de instructeur die nog valideren in het systeem. Deze wijziging komt ook tegemoet aan de vele vragen die we hierover kregen.

hogere brevetten Om de hogere brevetten met een federaal examen te kunnen opvolgen via het secretariaat werd overgeschakeld naar een vaste opleidingsverantwoordelijke: de 'DO-NELOS'. In het verleden moesten bij

Foto: Andrea Izzotti - shutterstock.

Commissie Duikonderricht

BEFOS het inschrijven voor een eindexamen theorie en zwembad diverse documenten aangeleverd worden om te bewijzen dat alle onderdelen werden afgelegd. Dit wordt vanaf nu vervangen door een download uit het systeem in Excel-formaat. Door de opleidingsverantwoordelijke te centraliseren kan dit efficiënt gebeuren.

Kan je als Duikschoolverantwoordelijke je kandidaten dan niet meer opvolgen? Jawel hoor, als de kandidaat jou coach maakt, kan je perfect zijn brevetkaart raadplegen.

Eigenlijk kan je nu meer dan vroeger, want toen moest je het aan de kandidaat zelf vragen en nu is het online ter beschikking.

Je moet de nodige documenten aan het NELOS-secretariaat bezorgen om vrijstellingen te laten ingeven voor proeven die voor 2019 werden uitgevoerd. Voor alles wat je in 2019 aflegt, blijven de bevoegdheden zoals ze zijn en kan elke instructeur via DIVES valideren wat er werd afgelegd.

Om de administratie tot een minimum te beperken, werd het systeem aangepast zodat houders van het brevet KDD of AI/4*D bij het inschrijven voor de opleiding AI/4*D automatisch de nodige vrijstellingen krijgen. Het systeem werd ook uitgebreid om te controleren of iemand het brevet Hoger Redder of Duiker-Redder heeft. Tenslotte kregen de 3*Instructeurs en Nitrox-Instructeurs een toelichting over hoe de organisatie voor 1*Instructeur en Nitrox-Instructeur moet worden afgetekend in het systeem.

correctie van fouten Ondertussen is de procedure om duiken te verwijderen en de initialisatie te resetten volledig in voege. Dat gebeurt via de Power-Users. Welke informatie je hen moet bezorgen, vind je in de procedure 'correctie van fouten in DIVES'. Je kan die procedure downloaden op de webpagina DIVES (www.nelos.be/commissie/DIVES) of in het documentencentrum onder DIVES. Er wordt ook volop gekeken naar een manier om verkeerd afgetekende proeven te laten verwijderen.

Power-Users Bedankt aan al mijn Power-Users. Zonder jullie was dit project veel moeizamer uit de startblokken gekomen. Power-Users zijn, net als de rest van het team, stuk voor stuk vrijwilligers met vaak een drukke job, een gezin en ja, zij willen ook af en toe nog eens

duiken. Het kan dus soms even duren voor je vraag beantwoord wordt, zeker als het geen eenvoudige vraag is.

Probeer je vraag aan de Power-Users zo duidelijk mogelijk te stellen, desnoods met 'print-screens'.

verbeteringen en veel voorkomende fouten DD Er werd werk gemaakt om naast de courante duikplaatsen ook de zwembaden aan het systeem toe te voegen om zo de administratie van het theorie- en zwembadexamen te vereenvoudigen.

Mis je nog een duikplaats, een zwembad of een leslokaal? Stuur dan de nodige info en adresgegevens via e-mail naar: webmaster@nelos.be.

DD De initialisatie loopt niet bij iedereen even vlot. De meest voorkomende fout is dat het aantal ingebrachte minuten de 59 overschrijdt.

DD Er worden ook meldingen gemaakt van het feit dat het ingeven van uur en tijd niet altijd lukt, zelfs niet via Google Chrome. De oorzaak hiervan kan ik niet achterhalen, maar het is gemeld en hopelijk vinden we hier een oplossing voor. Wat in zo'n geval wel kan helpen, is je pagina even opnieuw laden of op de knop 'Ingevulde gegevens verwijderen' klikken.  LUTGART STALS, VANWEGE HET DIVES-TEAM

Belgische Federatie voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw

Voorzitter: Maria del Pilar Ruiz Lopez Rue G. Stocq 18 – 1050 Ixelles Tel. 02 649 57 95 – gsm 0477 74 38 17 pilarlifras@gmail.com Mede -Voorzitter: Ronny Margodt Steenovenstraat 24 – 8490 Varsenare Gsm 0473 96 13 50 – voorzitter@nelos.be Bestuursleden: Marc Lycops Av. de la Liberté 158 Bte 7 – 1080 Molenbeek-Saint-Jean Gsm 0473 81 68 62 – marc@lycops.eu Catherine Bes Rue de la Plaine 10 – 1390 Archennes Gsm 0476 24 92 89 – catherine.bes@skynet.be Johan Schoups Schuifelaarstraat 64 – 1800 Vilvoorde Gsm 0477 75 73 61 – johan.schoups@viapass.be Dirk Saman Groeningenlei 106 – 2550 Kontich Gsm 0475 26 79 20 – dirk.saman@nelos.be Herwig Van Cotthem Serigiersstraat 24 – 2020 Antwerpen Gsm 0495 55 85 19 – ondervoorzitter@nelos.be Sven Vandekerckhove Acaciastraat 76 – 9890 Asper Gsm 0476 34 00 64 – duikonderricht@nelos.be

BEFOS-secretariaat: Margaux Montrieux Jules Broerenstraat 38 – 1070 Anderlecht Tel. 015 29 04 86 – secretariaat@nelos.be

LIFRAS

r s

Ligue Francophone de Recherches et d'Activités Subaquatiques asbl Ligue Francophone de Recherches et d'Activités Subaquatiques

Présidente: Maria del Pilar Ruiz Lopez Rue G.Stocq 18 – 1050 Ixelles Tel. 02 649 57 95 – gsm 0477 74 38 17 pilarlifras@gmail.com Vice-président: Marc Lycops Avenue de la Liberté 158 boite 7 – 1080 Bruxelles Gsm 0473 81 68 62 – marc@lycops.eu Administrateurs: Albert Bastin Rue André Renard 25 – 4020 Montegnée Tel. 071 43 54 91 – a.bastin.lifras@gmail.com Jean-Robert Delobbe Avenue Napoléon 20 – 1420 Braine-l'Alleud Tel. 02 384 86 56 – tresorier@lifras.be

RTFM & FAQ Ik kan iedereen die een vraag heeft over hoe te werken met het DIVE-systeem aanbevelen om eerst even de handleiding of instructiekaarten te lezen en de FAQ door te nemen. Veel weerkerende vragen worden immers daarin opgenomen. Deze documenten kan je vlot terugvinden via de webpagina DIVES (w w w.nelos.be/commissie/DIVES) – waar je trouwens nog extra info kan terugvinden – of via het documentencentrum op de NELOS-website.

Catherine Bes Gsm 0476 24 92 89 – catherine.bes@skynet.be Marc Hiernaux Avenue des Paveurs 10 – 1410 Waterloo Gsm 0475 46 09 65 – marc.hiernaux@skynet.be Vincent Leroy Kievitlaan 214 – 1800 Vilvoorde Gsm 0475 34 43 17 – vincent.leroy@lifras.be Robert Henry Av. Doct. Terwagne 46 – 1310 La Hulpe Tel. 02 653 95 71 – henry.robert@skynet.be Johan Schoups Schuifelaarstraat 64 – 1800 Vilvoorde Gsm 0477 75 73 61 – johan.schoups@viapass.be

Secretariaat: Katia Van De Veegaete – katia@lifras.be Muriel Van Blommen – muriel@lifras.be Godelieve Reynaert – godon@lifras.be Jules Broerenstraat 38 – 1070 Brussel Tel. 02 521 70 21 – fax 02 522 30 72

Hippocampus maart/april 2019

95

NELOS-boetiek Fleece € 45,00

T-shirt kind € 10,00

Longsleeve € 17,00

Polo € 20,00

Alle artikelen kunnen besteld worden via het NELOS-secretariaat. De bestellingen worden opgestuurd vanuit het NELOS-secretariaat of worden afgehaald bij de regioverantwoordelijken. Meer informatie: boetiek@nelos.be. Bij het opsturen worden verzendingskosten aangerekend.

NELOS-boetiek Algemeen verantwoordelijke Rik Olievier Gsm 0475 64 31 71 boetiek@nelos.be Rekening boetiek: BE45 4016 5136 2189

NELOS-boetiek Duikerhuis Brusselsesteenweg 313-315 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 secretariaat@nelos.be

Regionale verantwoordelijken Antwerpen: Frederik Rausenberger Brandheide 2 2880 Bornem Gsm 0492 97 65 64 boetiek.ant@nelos.be

96

Hippocampus maart/april 2019

Vlaams-Brabant: Tiny Heremans Janseniusstraat 41 3000 Leuven Tel. 016 22 56 98 boetiek.vbr@nelos.be Limburg: Stefan Paas Slakweidestraat 20 3630 Maasmechelen Gsm 0475 76 10 11 boetiek.lim@nelos.be Oost-Vlaanderen: Mark Bulte Hendrik Consciencelaan 6 9950 Waarschoot Tel. 09 377 37 97 boetiek.ovl@nelos.be West-Vlaanderen: Kurt Lommens Jules Deconinckstraat 16 8560 Wevelgem Gsm 0475 78 11 32 boetiek.wvl@nelos.be

NELOS-structuur?

Raadpleeg de brochure NELOS-structuur, voor meer info over wie wat doet binnen NELOS, zoals bijv. de Ereraad, de ombudsman, de verantwoordelijken voor de commissies, ...

Je kan deze brochure downloaden via onze NELOS-website: www. nelos.be/documentencentrum.

Lopende Agenda

Raadpleeg de uitgebreide Lopende Agenda op www.nelos.be voor meer info

April 2019

Juni 2019

Oktober 2019

04 Bijscholing DIVES

18 DHV – Train the Trainer

11 Voordracht Commissie Biologie

Locatie: Duikershuis Mechelen – 19.30 u

Locatie: Duikershuis Mechelen – 20.00 u

Onderwerp: zeezoogdieren

Inschrijven: secretariaat@nelos.be

Inschrijven: secretariaat@nelos.be

Locatie: Huis van de Sport, Boomgaardstraat

12 Indienen Verhandeling examen 3*I

22 Antwerp Wet Wheels DiveDay 2019

Info: secretariaat@nelos.be

Locatie: Put van Ekeren – 10.00 tot 17.00 u

13 Prijsuitreiking clubactiviteit Wereldwaterdag 2019

Locatie: Sint-Lutgardis, Gasstraat 9 te Mol

Locatie: Klein Stelle – 10.30 u

08.30 tot 17.00 u

Info: Hippocampus nr. 271 (nov./dec. 2018)

Inschrijven: voorzitter.biologie@nelos.be

Info: secretariaat@nelos.be

29-30

19-20

Scubapro Testdagen 2019

Tekdive 19 event

Leeuwerikstraat 80, Maaseik – 12.00 u

Locatie: Zilvermeer Mol – 10.00 tot 16.00 u

Locatie: Ter Elst Congrescenter, Kattenbroek

Info: annemielantin@yahoo.com

Info: secretariaat@nelos.be

1, 2650 Edegem – 09.00 tot 18.00 u

Locatie: Restaurant De Leeuwerik,

18 Specialisatie onderwaterbiologie regio Brabant en Antwerpen Locatie: Duikershuis Mechelen – 19.00 u Info: john.de.block@hotmail.com

25 Grenzeloos Spelplezier Locatie: Genk. Organisatie: LIMOS

Augustus 2019 25-01

Hugycup 2019 – Cruise 1 Info: www.hugycup.com

regio West-Vlaanderen

September 2019

Locatie: Doornstraat 112, Brugge – 20.00 u

01-08

Info: john.de.block@hotmail.com

26 Specialisatie onderwaterbiologie

28 Examen 2*I theorie Locatie: Duikershuis Mechelen – 09.00 u Inschrijven: secretariaat@nelos.be

28 Grenzeloos Spelplezier Locatie: Brugge. Organisatie: WEVOS

Mei 2019 09 Herexamen theorie 2*I Locatie: Duikershuis Mechelen – 19.00 u

09 Specialisatie onderwaterbiologie regio Oost-Vlaanderen Info: john.de.block@hotmail.com

11-12 2e Internationale Merconvention Locatie: TODI Beringen – 09.30 tot 17.30 u

13-20

23 Themaduik Commissie Biologie

Inschrijven: voorzitter.biologie@nelos.be

19 DHV – examensessie 2

Locatie: Duikershuis Mechelen – 15.00 u

14 Afdaling van de Maas 2019

Inschrijven en info: inschrijven@anww.be

22, 2600 Berchem – 20.00 u

Open Belgisch Kampioenschap 'shoot-out' OW-foto/film Info: www.nelos.be/OBK_2019

14 Examen 3*I – Verhandeling Locatie: Duikershuis Mechelen – 19.00 u

24 Limiet inschrijvingen Zeestage 2*/3*I 25 DHV – examensessie 1 Locatie: SBSO ter Zee, Maurits Sabbestraat 8, 8400 Oostende – 08.30 tot 17.00 u Info: secretariaat@nelos.be

25 Tecline test-event Locatie: Duiktank Transfo Zwevegem 10.00 tot 20.00 u Info en reservatie: www.teclinebelgium.be

Hugycup 2019 – Cruise 2 Info: www.hugycup.com

01 Familiedag Commissie Biologie Onderwerp: zeehondensafari Locatie: Haven Zierikzee De boot vertrekt om 13.00 u stipt Inschrijven: voorzitter.biologie@nelos.be

02 Limiet inschrijvingen examen 1*I Info: secretariaat@nelos.be

08 College der 3*I (+ workshop) Locatie: Duikershuis Mechelen – 09.00 u

08 Pre-Zeestage voor kandidaten 2*/3*I Locatie: Duikershuis Mechelen – 14.30 u

12 Grenzeloos Spelplezier Locatie: Genk. Organisatie: LIMOS

14 Groot duikevenement ten voordele van de Warmste Week 2019 Locatie: De Nekker – 09.00 tot 21.00 u info: www.duikclubneptunus.be

22 Themaduik Commissie Biologie Onderwerp: zeepaarden Locatie: Stavenisse, zaal 'de Stove' – 10.30 u Inschrijven: voorzitter.biologie@nelos.be

29-04 Zeestage 2*I en 3*I Locatie: Boulouris, Zuid-Frankrijk Info: secretariaat@nelos.be

30-06 Open Belgisch Kampioenschap 'shoot-out' OW-foto/film Info: www.nelos.be/OBK_2019

Info: www.terelst.be

20 Grenzeloos Spelplezier Locatie: Brugge. Organisatie: WEVOS

November 2019 10 Examen 1*I – Theorie Locatie: School Regina Caeli, Rozenlaan 45, 1700 Dilbeek – 09.00 u Inschrijven: secretariaat@nelos.be

10 Post-Boulouris Locatie: School Regina Caeli, Rozenlaan 45, 1700 Dilbeek – 13.00 u

11 Examen 3*I – Limiet inschrijvingen Info: secretariaat@nelos.be

16 Specialisatieopleiding Jeugdduiken – Theorie deel 1 Locatie: Duikershuis Mechelen Info: secretariaat@nelos.be

21 Herexamen theorie 1*I Locatie: Duikershuis Mechelen Info en inschrijving: secretariaat@nelos.be

23 Specialisatieopleiding Jeugdduiken – Theorie deel 2 Locatie: Duikershuis Mechelen Info en inschrijving: secretariaat@nelos.be

23 Proclamatie OBK OW-foto/video 24 Dag van de wetenschap Onderwerp: Rondleiding in het Marien Station te Oostende – locatie: Het Vliz Inschrijven: voorzitter.biologie@nelos.be

24 Examen 1*I - Fysieke fitheid + vergadering Module 4 Locatie: zwembad 't Strop, Stropstraat 31, 9000 Gent Op www.nelos.be/sdt vind je meer info over de opleiding nitrox, extended range, trimix, CCR, ...

Controleer even of het evenement inderdaad plaatsvindt.

Weet je van interessante evenementen of organiseer je zelf een activiteit die in onze Lopende Agenda kan opgenomen worden? Bezorg ze dan aan: Ivo Madder – redactie@nelos.be.

Hippocampus maart/april 2019

97

CERTIFICATION INTERNATIONAL

De Nederlandstalige Liga voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw is lid van BEFOS, stichtend lid van de Wereldbond voor Onderwateractiviteiten CMAS, erkend door Sport Vlaanderen en EUF-gecertificeerd.

www.facebook.com/NederlandstaligeLigaVoorOnderwateronderzoekEnSport

Raad van Bestuur

Commissies

Voorzitter & Public Relations: Ronny Margodt Gsm 0473 96 13 50 – voorzitter@nelos.be

Commissie Duikonderricht

Vice-voorzitter: Herwig Van Cotthem Gsm 0495 55 85 19 – ondervoorzitter@nelos.be

Voorzitter: Sven Vandekerckhove Gsm 0476 34 00 64 voorzitter.duikonderricht@nelos.be

Penningmeester: Dirk Saman Gsm 0475 26 79 20 – penningmeester@nelos.be Boetiekverantwoordelijke: Rik Olievier Gsm 0475 64 31 71 – boetiek@nelos.be Bestuurslid: Ivo Hubert Gsm 0475 49 87 24 – ivo.hubert@nelos.be Bestuurslid: Sven Vandekerckhove Gsm 0476 34 00 64 – sven.vandekerckhove@nelos.be Bestuurslid: Franklin Forrez Gsm 0492 25 12 33 – franklin.forrez@nelos.be

Secretariaat & Ombudsman Duikershuis – Margaux Montrieux Brusselsesteenweg 313-315 – 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 – secretariaat@nelos.be www.nelos.be/secretariaat Ombudsman & Aanspreekpunt integriteit (API): Eric Sels Gsm 0475 36 88 23 – ombudsman@nelos.be

Ongevalsaangiften-administratie

Verantw. der brevetten: René Van Leeuwen Gsm 0475 65 53 55 – rene.vanleeuwen@nelos.be Ereraad: Wim Van Doeselaer Gsm 0479 82 48 84 – voorzitter.ereraad@nelos.be Subcommissie Jeugdduiken: Franklin Forrez Gsm 0492 25 12 33 voorzitter.jeugdduiken@nelos.be Brevettencomité: John Maes Gsm 0495 66 56 19 voorzitter.brevettencomite@nelos.be Sectie duiktechnieken: Glenn Tessens Gsm 0485 57 52 13 – voorzitter.sdt@nelos.be Sectie EDIT: Lutgart Stals Gsm 0473 2 86 64 – voorzitter.edit@nelos.be Veiligheidscomité: Eric Vonk Gsm 0475 44 55 29 voorzitter.veiligheidscomite@nelos.be

Geneeskundige Commissie Voorzitter, dopingpreventieverantwoordelijke en contactpersoon Medisch Verantwoord Sporten: Catherine De Maeyer voorzitter.duikgeneeskunde@nelos.be

Arena Nv: Tel. 02 512 03 04, www.arena-nv.be arena@arena-nv.be. Contactpersoon Inge Ghijsels.

Mental Coaching: Elfrie van Poppelen Gsm 0497 44 60 03 – mental.coaching@nelos.be

Dodelijk ongeval: binnen de 2 dagen ongevalsaangifte (maak een kopie voor jezelf) naar het NELOS-secretariaat verzenden. Zo snel mogelijk erna een verslag over de omstandigheden van het ongeval, vergezeld van een medisch attest over de doodsoorzaak. Arena NV mag ook op de hoogte gebracht worden.

Andere ongevallen: binnen de 15 dagen ongevalsaangifte naar het NELOS-secretariaat verzenden, vergezeld van de geneeskundige getuigschriften (maak een kopie voor jezelf). Attesten moeten door de dokter worden afgeleverd binnen de 3 dagen na het ongeval!

Audiovisuele Commissie

Hulpdiensten

Voorzitter: Marc Vermeiren Gsm 0472 27 96 67 – voorzitter.audiovisueel@nelos.be Voorzitter Sectie Onderwaterfotografie: Marc Vermeiren – owf@nelos.be Voorzitter Sectie Onderwatervideografie: Jo De Smedt Gsm 0478 25 09 21 – owv@nelos.be

Commissie Biologie Voorzitter: Tiny Heremans Tel. 016 22 56 98 – voorzitter.biologie@nelos.be

Commissie Redactie Hippocampus UNIVERSITAIR ZIEKENHUIS ANTWERPEN Tel. 03 821 30 55 (24/24 uur) HYPERBAAR CENTRUM Militair Hospitaal Neder-over-Heembeek (afrit 6 op de ring rond Brussel), Tel. 0800 12382 ALGEMEEN ALARMNUMMER Tel. 112 Medisch Centrum Hyperbare Zuurstoftherapie 's-Gravenpolderseweg 114, Goes, Nederland Tel. 0031 113 23 42 90 (24/24 uur)

Deadlines artikels Hippocampus Editie januari/februari: vóór 5 december

Hoofdredacteur: Ivo Madder Gsm 0475 73 32 01 voorzitter.redactieteam@nelos.be

Commissie Duikers met een Handicap Voorzitter: Ann Tielen Gsm 0496 75 04 46 – voorzitter.cdmh@nelos.be

Sportcommissie Voorzitter: Herwig Van Cotthem Gsm 0495 55 85 19 voorzitter.sportcommissie@nelos.be

Commissie Solidariteitsfonds Leden: Guy Bosmans, Ronny De Meersman, Ronny Margodt

Editie maart/april: vóór 5 februari Editie mei/juni: vóór 5 april

Erevoorzitters

Editie september/oktober vóór 15 juni Editie november/december: vóór 5 oktober

98

Hippocampus maart/april 2019

Jozef Van den Berghe jozef.vandenberghe@nelos.be Willy van der Plas willy.vanderplas@nelos.be

INFORMATIEBLAD VAN NELOS vzw Hoofdredacteur: Ivo Madder De Bisthovenlei 46 – 2100 Deurne (Antwerpen) Tel. 03 290 54 06 – Gsm 0475 73 32 01 redactie@nelos.be Verantwoordelijke uitgever: Ronny Margodt Steenovenstraat 24 – 8490 Varsenare Gsm 0473 96 13 50 – voorzitter@nelos.be

Redactieteam: Luc Beets, Natalie Decrock, Chrisje Demuynck, Jan Dieu, Ivo Madder, Bart Morent, Katrijn Ools, Patrick Swinnen, Marijke Van Cauwenberghe, Jozef Van den Berghe, Wim Van Doeselaer, Patrick Van Hoeserlande, Stef Van Uffel, Roland Wantens Ambassadeur: Ivo Hubert Vormgeving en publiciteit: Katrijn Ools Brusselsesteenweg 313-315 – 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 publiciteit@nelos.be Drukkerij: Moderna Printing Schoebroekstraat 50 – 3583 Paal-Beringen www.moderna.be

Hippocampus verschijnt 5 maal per jaar: februari, april, juni, september en december.

Oplage: meer dan 10.000 exemplaren.

ISSN-nummer: 1782-8414.

Gedrukt op:

Advertentietarieven Zie 'Media Pack' op: www.nelos.be/mediapack Hippocampus kan je downloaden in pdf-formaat via de NELOS-website, meer bepaald via: www.nelos.be/Hippo-archief Of je kan door de recentere uitgaven bladeren via: http://issuu.com/ivomadder De redactie en de uitgever zijn niet verantwoordelijk voor de inhoud van de geplaatste advertenties. Ongevraagd toegestuurde redactionele teksten en/of foto's worden niet teruggestuurd. De artikels ter publicatie in de Hippocampus moeten binnen zijn bij de redactie minstens 45 dagen vóór de maand van verschijning.

Overeenkomstig de Europese privacywetgeving (GDPR – General Data Protection Regulation – of ook genoemd Algemene Verordening Gegevensbescherming – AVG), welke op 25 mei 2018 volledig van kracht werd in iedere lidstaat van de EU, melden wij dat uw persoonsgegevens worden bijgehouden in een bestand. Wij verbinden ons ertoe deze gegevens enkel te gebruiken voor de verzending van ons tijdschrift en de administratie van de liga overeenkomstig het doel van onze organisatie. U heeft inzage- en correctierecht.

Niets van deze uitgave mag overgenomen worden zonder schriftelijke toestemming van de verantwoordelijke uitgever.

Lid van:

Adresveranderingen enkel via het secretariaat van je duikclub waar je als 1e lid ingeschreven bent.

www.facebook.com/hippocampusredactie

foto: Bruno Van Saen

nieuw

Verlicht iedere duik helder!

Uw partner voor onderwaterfoto, -video & -verlichting

NOVA 850 & 850 WIDE Met de sterke Nova 850 brengt u licht in de duisternis en komen kleuren zowel ‘s nachts als overdag tot leven. De lamp is gemaakt van heavy-duty aluminium - lichtgewicht én duurzaam. Hij is ook eenvoudig in gebruik. Op half vermogen brandt de lamp bovendien tweemaal zo lang.

4 versies Verkrijgbaar in oplaadbare (850R & 850R Wide) en niet-oplaadbare uitvoering (850 & 850 Wide).

OP

NI

ET

-O

PL

AA

DB

AA

R

SCUBAPRO.COM

LA

Overdrukventiel zodat gas van batterij weg kan - een veiligheidsvoorziening die normaal gesproken niet voorkomt op lampen in deze prijsklasse.

Robuust aluminium huis - ‘tech’-look en tegelijk lichtgewicht en duurzaam.

AD

BA

AR

Met drukknop aan uiteinde van de lamp eenvoudig aan- en uitzetten, ook met handschoenen aan.

Veilige vergrendeling / ontgrendeling

Industrielaan 30 | 9320 Erembodegem 053 64 72 73 | info@dafactory.eu | www.dafactory.eu

■ NIEUW ZH-L16C ALGORITME MET GRADIENT FACTORS EN VOORSPELLENDE MULTI-GAS ■ NITROX EN TRIMIX COMPATIBEL, TOT 5 GASMENGSELS ■ VOLLEDIG KLEURENDISPLAY MET HOGE RESOLUTIE ■ VOLLEDIG TILTLOOS DIGITAAL KOMPAS MET PIJLFUNCTIE EN STOPWATCH ■ DRAADLOZE INTEGRATIE VAN DE FLESINFORMATIE VOOR MEER DAN 5 ZENDERS ■ KLEURGECODEERDE FLESDRUK VOOR DIRECTE AFLEZING ■ MEER DAN 1.000 UUR LOGBOEK CAPACITEIT MET DUIKPROFIEL MET 5 SECONDEN INTERVAL ■ DOOR SLIM BATTERIJMANAGEMENT: 40 UUR DUIKTIJD MET 1 BATTERIJLADING ■ INGEBOUWDE BLUETOOTH VERBINDING VOOR DIRECTE VERBINDING MET SMARTPHONE Download de gratis SSI Logbook App:

Mechelen P 004152 – TWEEMAANDELIJKS INFORMATIEBLAD (NIET IN JULI EN AUGUSTUS) VAN DE NEDERLANDSTALIGE LIGA VOOR ONDERWATERONDERZOEK EN -SPORT NELOS Nr. 273 – maart/april 2019

GENIUS

Duiker-Hulpverlener Onderwaterfotografie