Hippocampus nr. 266 (november/december 2017)

Inclusief USB-interface

aal Norm 9, €112 ijk Tijdel ,€899 (Blue = Instructors only)

D6I NOVO MET TRANSMITTER Inclusief USB-interface

D4I NOVO MET TRANSMITTER Inclusief USB-interface

SUUNTO D4I NOVO, D6I NOVO EN D6I NOVO ZULU MET SLANGLOZE LUCHT-INTEGRATIE

Speciaal voor de feestmaanden zijn er in november en december 2017 bij de erkende Suunto dealers in de Benelux speciale packs beschikbaar van de Suunto D4i Novo, D6i Novo en Suunto D6i Novo Zulu. Deze packs bestaan uit een Suunto D4i Novo, Suunto D6i Novo of Suunt D6i Novo Zulu met een Suunto Transmitter voor slangloze lucht-integratie. Speciaal voor de feestmaanden tegen een zéér gunstige prijs! Wees er snel bij want op = op!

Kijk voor de volledige actievoorwaarden op www.amilcosports.nl of vraag ernaar bij de door AmilcoSports erkende Suunto Dealers in de Benelux.

aal Norm 9, €107 ijk Tijdel ,€849

aal Norm ,€839 ijk Tijdel ,€599

Mechelen P 004152 – TWEEMAANDELIJKS INFORMATIEBLAD (NIET IN JULI EN AUGUSTUS) VAN DE NEDERLANDSTALIGE LIGA VOOR ONDERWATERONDERZOEK EN -SPORT NELOS Nr. 266 – nov./dec. 2017

D6I ZULU MET TRANSMITTER

Test snorkelmaskers Mangrove Bay (Egypte) Integratie biologie bij 1*D, 2*D en 3*D Opleiding Assistent-Instructeur/4*Duiker

ergonomische afdrukhendel NIEUW

foto: Edwar Herreño

gefreesd aluminium, drukvast tot 200m

aluminium handvaten met 25mm kogelaansluiting roodfilter en beschermkap excentrische draaisluiting

1 COMPUTER.

6 o er el

1000 AVONTUREN.

Hompatib c

aansluiting voor optionele macro lens houder M67

multifunctionele wing met statiefaansluiting 7” (17,8cm) HDMI monitor

5 uur

autonomie

DE NIEUWE GALILEO IS ER!

Met de nieuwe G2 en zijn intuïtieve bediening staat uw beleving voorop. Met een kleurenscherm in hoge resolutie, Bluetooth en aanpasbare duikschermen waarop u zo veel of zo weinig ziet als u zelf wilt, is de nieuwe G2 intelligenter, gebruiksvriendelijker en vol kleur. U duikt nooit meer zonder.

DEEP DOWN YOU WANT THE BEST

/

S C U B A P R O . O N L I N E / D U T/ G 2

MADE IN

BELGIUM

Hugyfot Underwater Camera Equipment

De meest geavanceerde GoPro behuizing ooit ...

Nu beschikbaar bij uw Hugyfot dealer - Industrielaan 30 - 9320 Erembodegem - info@dafactory.eu - www.dafactory.eu

Nr. 266 november/december 2017

Het duikmagazine Hippocampus – kortweg Hippo genoemd – draagt de wetenschappelijke naam van het zeepaardje en is het bondsblad van NELOS vzw, de Vlaamse duiksportfederatie. We informeren over zaken die van belang kunnen zijn voor onze jeugdduikers,

sportduikers,

instructeurs,

technische duikers, duikers met een handicap, vrijduikers, vinzwemmers en onderwaterhockeyers. Maar ook artikels over het onderwaterleven, onderwaterfotografie en -videografie, duikbestemmingen en allerlei technische en wetenschappelijke info met betrekking tot de duiksport komen aan bod.

Bondsnieuws Voor een gedetailleerd overzicht van het bondsnieuws in deze uitgave, zie blz.: .......4

Reportages Duiken met grote haaien in Jupiter (Florida) .................................. 8-17 Wasroos aan de Noordzeekust ............... 18-19 Noordzee Aquacultuur............................. 22-24 Kogelvissen in TODI................................... 26-27 Onderzoek na een ongeval kan levens redden ................................ 28-29 Verbod invasieve rivierkreeften ............ 30-34 Mangrove Bay (Egypte)............................. 36-41 Winnaars ONK 2017 ...................................42-48 De tijger- en andere haaien van Mozambique.................................... 50-57 Test: snorkelmaskers................................60-65 Bescherming wrak van Duitse duikboot? ....................................66-68 Dol-fijn ..........................................................74-77

Vaste rubrieken Skubba & Fred......................................................6 Identificatie van krabben (Crab Watch) ........ 7 Hippoëzie............................................................... 7 Hippo las 'De Groene Zee'................................20 boot Düsseldorf.................................................35 Vakantiesalon Antwerpen 2018 ................... 58 Vakantiesalon Brussel 2018 ..........................59 Koninklijke duikschool MDK.......................... 69 Close-up (Stijn Boussemaere)..................70-71 15 jaar Rescue & Diving Team........................72 Webdiving (afscheid)........................................73 Retro-Hippo........................................................78 BEFOS-FEBRAS...............................................103 NELOS-Boetiek................................................104 Lopende agenda...............................................105 NELOS-katern/Hippo-colofon.....................106

Van de redactie DOOR IVO MADDER Tijdens de koude periode van het jaar zijn er toch steeds duikers die op duikvakantie trekken naar warmere oorden. Misschien ga je er niet enkel duiken, maar ook snorkelen?

Met een snorkelmasker? Gebruik dan wel een masker van goede kwaliteit en snorkel zeker niet alleen.

De Oosterschelde en de Grevelingen hebben heel wat moois te bieden. Kijk maar eens naar de foto's van het Open Nederlands Kampioenschap Onderwaterfotografie. Of koop de vernieuwde uitgave van het boek 'De Groene Zee' aan. Ook gedurende de winterperiode is er van alles te zien, maar de meeste duikers houden nu een winterstop. Ga je toch duiken in onze wateren, let dan op invasieve rivierkreeften en krabben en ontdek er de wasroos. Meld je waarnemingen van al dan niet exotische krabben aan 'Crab Watch'. Om te duiken in de Noordzee zal het nu wel te koud zijn. Een duik op de recent ontdekte Duitse duikboot – die mogelijk beschermd gaat worden – zal wellicht niet aan de orde zijn. Over de Noordzee gesproken … Weet je dat ze daar binnenkort aquacultuur op grote schaal gaan bedrijven?

Bezoek je het indoorbassin Todi in Beringen?

Ga er dan op zoek naar de zoetwaterkogelvissen die er onlangs uitgezet werden of geniet van de ondertussen meer dan 4.000 vissen die nieuwsgierig rond jou zwemmen.

Blijf je liever thuis? Dan kunnen we je misschien verwarmen met duikverhalen van Mangrove Bay (Egypte), de tijgerhaai in Mozambique en haaien in Jupiter (Florida). Of laat je verrassen door de seksuele activiteit van dolfijnen.

Traditiegetrouw stellen we je in deze editie de geslaagden van de Zeestage voor. Volgende Hippocampus krijg je het verslag van de Zeestage te lezen. Dit jaar ging daar simultaan een Exploratiestage door. Hoe die verliep kan je al in dit nummer lezen. Voor de technische duikers presenteren we een samenvatting van de Technische Stage en voor de sportievelingen zetten we onderwaterhockey in de kijker.

We hebben natuurlijk ook oog voor de Jeugdduikers die genoten van de (Junior) D-Dive Day en de Wet Wheel-duikers voor wie duiken toch echt wel een ultieme sportbeleving is.

Er staan wat wijzigingen in het Duikonderricht op het programma: de opleiding Duiker-Hulpverlener wordt modulair en we krijgen een gescheiden parcours voor de opleiding van het hoogste technische brevet, m.a.w.: een wijziging in de opleiding Assistent-Instructeur en 4*Duiker. Vanaf volgend jaar integreren we biologie in alle brevetten. Voor de opleiding Gevorderde Nitrox-Duiker werden er mogelijke examenvragen beschikbaar gesteld als download via de NELOS-website en de presentatie voor Basis-Nitrox-Duiker werd geüpdatet. Lees er meer over in deze periodiek.

Correcties en/of opmerkingen i.v.m. de NELOS-cursusboeken: cursus@nelos.be.

Correcties i.v.m. met de NELOS-infomap: documenten@nelos.be.

Raadpleeg de brochure NELOS-structuur, voor meer info over wie wat doet binnen NELOS. Je kan deze brochure downloaden via onze website: www.nelos.be/ documentencentrum.

Regionale info www.avos.be www.bravos-vzw.be

www.limos-vzw.be www.ovos.be www.wevos.be

Prettige eindejaarsfeesten vanwege gans het redactieteam.  IVO MADDER

Coverfoto: Onderwatervideograaf met een Hugyfot GoPro-behuizing, duikend in Mangrove Bay (Egypte). Foto: Roland Wantens.

AIG-ASSISTANCE Bij je duikschool kan je het persoonlijk verzekeringskaartje bekomen, met daarop volgende info: Policy number: ARENA 2.009.718/010.

In geval van repatriëring/hospitalisatie ten gevolge van een duikongeval in het buitenland.

Call Center: +32 3 253 69 16.

Hippocampus nov./dec. 2017

3

Inhoudstafel Bondsnieuws

Duiken met nitrox

cursusmateriaal m.b.t.

79 Het het duiken met nitrox wordt hier besproken.

Wet Wheels Duikdag

Duikdag 86 DevondWetditWheels jaar plaats aan de Oesterdam.

Herexamen DHV 2017

95

Tijdens het herexamen Duiker-Hulpverlener slaagden 24 kandidaten.

Nieuwe opleiding DHV

BEFOS OWH Euro-subtop Belgische onderwater80 Dehockeyploegen behoren tot

Hippocampus nov./dec. 2017

was een fantastische 82 Het dag, de (Junior) D-Dive Day van september 2017.

de Europese subtop.

Opleiding AI en 4*Duiker

over de wijziging van de 88 Info opleiding Assistent-Instruc-

Technische Stage

van de Technische 92 Verslag NELOS-Stage op het eiland

teur en 4*Duiker.

Vis in KroatiĂŤ.

NELOS-Exploratiestage

Geslaagden Zeestage

96

2018 verandert de opleiding 100 Vanaf Duiker-Hulpverlener.

4

(Junior) D-Dive Day

De Exploratiestage in Zuid-Frankrijk, werd heel positief ervaren.

stellen je de geslaag99 We den van de Zeestage 2017

Opleiding biologie

voor.

vak Biologie wordt toegevoegd 102 Het aan de opleiding van 1*D, 2*D en 3*D.

UW VOLGENDE REIS BEGINT HIER...

1 4 februari 2018 Het Vakantiesalon van Brussel viert feest! We vieren maar liefst onze 60ste verjaardag!

Ontdek in onze 3 paleizen een wereld aan reizen… ver weg, dichtbij, citytrips of wereldreizen… alles komt aan bod.

Houdt u van gastronomie, wellness of cruises? Dan is er maar één adres! Het Vakantiesalon van Brussel!

Noteer onze afspraak alvast in uw agenda: van 1 tot 4 februari 2018. Tot dan!

www.vakantiesalon.be

Jeugdduikhoekje Skubba & Fred

Onderwaterfoto Naast het duiken zelf leerden Skubba en Fred ook dingen die je onder water kon doen. Zo leerden ze vissen, onderwaterdiertjes en -plantjes zoeken en herkennen. Skubba had tijdens het duiken soms een waterbestendige

determinatiekaart

bij. Door de tekeningen op die kaart kon hij onder water snel herkennen wat hij zag. Andere keren had hij een schrijftablet mee waarop hij met potlood de vis die hij zag schetste.

Cartoon: Peter Bosteesls.

Samen met Fred kon hij na de duik in een boek de plant of vis opzoeken.

Maar hoe meer hij dook, hoe beter hij de dingen in het water herkende zonder die hulpmiddelen.

N

ella had hen verteld dat er nog een betere manier was en die zouden ze vandaag uitproberen. Er was vandaag iemand nieuw bij de duikleiders.

Tijdens de briefing stelde Nella hem aan de groep voor."Goedmiddag allemaal, dit is Edwin. Hij gaat ons vandaag vertellen over onderwaterfotografie", vertelde Nella. Ze gaf een fototoestel in een grote plastieken doos aan Fred. Deze keek er even naar maar richtte al snel zijn blik op het toestel dat voor de voeten van Edwin lag. Het was veel groter dan de camera die hij nu doorgaf en het had twee lange, beweegbare armen met daarop grote lampen. Dat ding was veel interessanter.

Ze kregen uitleg over het maken van foto's onder water. Waar ze op moesten letten om goede foto's te maken. Het bleek veel moeilijker dan boven water. Je mocht niet bewegen, niet alleen zou je zo de vis wegjagen maar je zou ook stof opwoelen. Als je het knopje indrukte, moest je er voor zorgen dat je niet uitademde, want anders kreeg je bubbels voor je lens. Je moest ook voor een goede belichting zorgen want onder wa-

6

Hippocampus nov./dec. 2017

ter veranderen de kleuren. Zo wordt rood langzaamaan bruin als je duikt. Daarom had Edwin die twee grote lampen mee. En zo ging hij nog een tijdje door. Ze luisterden zeer aandachtig. Fred wilde alles weten over de knopjes en de draaischijven van de camera.

Edwin zou vandaag met zijn groot toestel duiken en onder water tonen hoe hij goede foto's nam. Zo konden ze zien hoe het moest.

"Vanaf vandaag zullen jullie één voor één mogen duiken met de kleine camera. Ik vraag dat je met een tiental zelfgemaakte onderwaterfoto's een kleine reportage in elkaar steekt. Als je dat doet, dan verdien je de kwalificatie Onderwaterfotograaf."

Edwin vertelde hen dat, als ze hun foto's naar hem opstuurden, hij hen zou vertellen hoe ze nog betere foto's konden maken.

Iedereen vond dat tof.

Skubba mocht als tweede met de kleine camera duiken. Hij slaagde erin om vissen te vinden en met veel geduld er een paar foto's van te nemen. Ze kwamen een diertje

tegen dat hij niet herkende en dat ook niet op zijn waterbestendige kaart stond. Zijn duikleider deed teken dat hij er een foto van moest nemen zodat ze boven konden opzoeken wat het was. Slim bedacht!

Toen ze voor Skubba te vroeg terug boven water kwamen, zag Skubba Fred praten met een dame naast een nog groter apparaat met nog grotere lampen. De dame heette Alexandra en ze ging onder water filmen. Ze ging een echte onderwaterfilm.

Waw, zoals de oude duikfilms van een zeker Cousteau waar Skubba veel naar keek.

Terwijl Fred honderduit vragen stelde, bedacht Skubba dat hij filmen niet zo interessant vond. Het moest wel tof zijn om met zo’n groot toestel op onderwateravontuur te gaan en allerlei dieren te filmen die mensen dan konden bekijken in de cinema.

Maar een film kon je niet in je logboekje kleven. Een foto wel! 

PATRICK VAN HOESERLANDE

Persbericht

Foto: Bart Roelands.

Identificatie van krabben 'Crab Watch' volgt de veranderende verspreiding van inheemse en niet-inheemse krabbensoorten op.

O

nder de naam 'Crab Watch' loopt een project dat via een app beroep doet op vrijwillige burgers om zo waardevolle data over krabben te verzamelen. 'Crab Watch' maakt deel uit van het Europese 'SeaChange Project', waar ook het VLIZ (Vlaams Instituut voor de

Zee) aan deelneemt.

Op de website http://seachangeproject. eu/ouroceanourhealth/Crab-watch kan je een identificatiegids (Species ID Guide) raadplegen (niet in het Nederlands).

Kom je een inheemse of niet-inheemse krab tegen, neem er dan een foto van en

probeer ze op naam te brengen. Je kan je waarneming via de website doorsturen of via een app die werkt met foto-identificatie.

Die app (Crab Watch) is enkel geschikt voor Android en kan je downloaden via 'Google Play Store'.  IVO MADDER

Garnaal grondel symbiose

Hippoëzie

Tussen groen golvend gras wonen de grondel en de garnaal.

De glazige garnaal graaft gretig het grind van voor hun gezellige grot.

Het gezichtsgemis van de garnaal wordt gecompenseerd door het grondig gewaak van de grondel.

Foto: Johny Bleys.

Bij gevaar – is die grote geep weer daar – gooien grondel en garnaal zich gehaast in de gezamenlijke grot.

Een gek gezinnetje, die grondel en die garnaal.

Fonny Heyrman

Advertentie

De schoonheid

van oosterschelde Dedeschoonheid

van de oosterschelde

Nu 15% voorjaars voordeel!

Zeeuwse cottages perfect voor een duikweekend.

Stelhoekweg 3 • 4424 NN Wemeldinge 0113 - 626 443 • www.destelhoeve.nl

Hippocampus nov./dec. 2017

7

Reportage Reisverhaal

Duiken met haaien is niet zonder risico's, maar men moet hierin ook niet overdrijven. Films over agressieve haaien die mensen aanvallen, zijn eerder pure sensatie en moeten zeker met een grote korrel zout genomen worden.

T

ijdens het duiken kan je haaien op diverse manieren tegenkomen: haaien die eerder toevallig passeren, zwemmend tussen andere vissen of jagend op hun prooi. Maar in vele gevallen worden haaien ook gelokt en gevoederd. Het zien

8

Hippocampus nov./dec. 2017

van de haai is telkens hetzelfde, doch de reactie van het dier is in elke situatie anders.

Wanneer je gaat duiken met haaien moet je steeds aan volgende voorwaarden vol-

doen: je moet de juiste lichaamshouding aannemen, 100% zelfstandig kunnen duiken, zeer goed kunnen trimmen, weer snel aan boord kunnen geraken met volledige uitrusting, je angsten, zenuwen en hartslag onder controle kunnen houden, het gedrag van de haaien (afhankelijk van de soort en grootte) kennen en 'last but not least' weten hoe je moet reageren als de haai je een stootje geeft of aanstalten maakt om eens 'te proeven'. Je leest het goed, haaien zullen duikers vrijwel nooit echt aanvallen omdat ze ons niet associĂŤren met voedsel.

Duiken met

met grote haaien, wordt het een fantastische ervaring die je zoveel mogelijk wil herbeleven.

grote haaien

Florida telt volgens de 'International Shark Attack File' (ISAF) de meeste haaienaanvallen ter wereld. De 500 km lange kuststrook van 'Palm Beach' aan de oostzijde van Florida is sowieso haaienrijk en wordt bovendien elk voorjaar wel een tijdje voor alle badgasten afgesloten ten gevolge van de migratie van onder andere duizenden grote zwartpunthaaien die vlak langs de kustlijn passeren. Gelukkig ziet het er enger uit dan dat het is: de zwartpunthaai is namelijk bang voor mensen en in het heldere water maken ze makkelijk onderscheid tussen prooi en mens. Toch worden de nodige voorzorgen genomen en wordt zwemmen en pootje baden gedurende de migratietocht verboden.

in Jupiter (Florida)

Goed gek of

Foto: Dirk wuyts.

weloverwogen?

Citroenhaai.

Maar ze zijn wel nieuwsgierig en daarom durven ze al eens te 'proeven'. Ze vinden mensen echter niet lekker en het gebeurt slechts zelden dat een haai meer dan één keer bijt. De stierhaai is hierbij een uitzondering op alle regels en gedragingen.

Met oppervlaktesporten (surfen, snorkelen, zwemmen, …) is het helaas anders gesteld omdat hierbij (onbewust) een aantal triggers worden gecreëerd, waardoor haaien de indruk krijgen dat het hier wel om voedsel gaat. Deze triggers kunnen lei-

den tot een rechtstreekse aanval met één of meerdere beten als gevolg.

Tijdens mijn duikvakantie in Jupiter (Florida) heb ik meerdere 'goedbedoelde' bijtpogingen moeten afweren van tijgerhaaien die toch wel 4 à 4,5m groot waren (eentje was zelfs 5,5 meter lang)! Handel je in paniek, kijk je niet goed rond, ben je onoplettend of maak je elementaire fouten, dan kan een klein stootje of lichte beet zeer slecht aflopen. Maar eens je weet waar je rekening mee moet houden bij het duiken

Op de bekende duikplaats 'Tigerbeach' in de Bahama's worden haaien gelokt en wordt elke duiker of buddypaar begeleid door een ervaren divemaster met lange stok om nieuwsgierige haaien op afstand te houden. Als je met haaien in 'Jupiter – Florida' gaat duiken, heeft de divemaster echter geen stok bij zich om je te verdedigen tegen een mogelijke aanval. Het is voor je eigen veiligheid dus zeer belangrijk om zijn aanwijzingen en opmerkingen altijd goed op te volgen. Ondanks zijn ervaring en deskundigheid kan de divemaster uiteraard niet alles opvolgen en is het cruciaal dat je zelf ook alert blijft en de haaien steeds in het vizier houdt.

Mijn advies: laat je zeker niet ompraten om met grote haaien te gaan duiken als je nog geen ervaring hebt met kleinere haaien of je je hierbij niet comfortabel voelt. Haaien beschikken over een soort sensor en merken bij duikers elke kleine vorm van onzekerheid, stress, verhoogde hartslag, onrust of angst. Dit zijn zware triggers om gebeten te worden.

Geef zeker niet toe aan druk van je buddy of van de groep om het (ingecalculeerde) gevaar te trotseren. Deze opgefokte stoerdoenerij creëert immers een teveel aan testosteron en stresshormoon, wat haaien­aanvallen kan uitlokken. Enkel als je alle angstgevoelens en stress bij een 'close encounter' met een haai onder controle kunt houden en oprecht van zijn aanwezigheid gaat genieten, kan je veilig met deze dieren duiken.

Hippocampus nov./dec. 2017

9

Reportage Reisverhaal

Tip: als je niet met haaien wilt duiken, zeg dan dat je problemen hebt met je oren, sinussen of neus. Dit overkomt elke duiker wel eens en duurt meestal enkele dagen.

Hiermee heb je het ultieme excuus om niet te hoeven duiken en lijd je geen gezichtsverlies. Het allerbelangrijkste bij duiken met haaien is namelijk dat je je er goed en comfortabel bij voelt!

10

Hippocampus nov./dec. 2017

donderdag 30 maart 2017: vlucht naar Miami in Florida Aangezien we vorig jaar zo euforisch waren over het duiken met grote haaien in Jupiter, beslisten we dit jaar opnieuw naar het kuststadje aan de oostkust van Florida te trekken om er dezelfde intense ervaring te kunnen beleven.

Door wijzigingen in de oorspronkelijke vlucht, moeten we eerst van Zaventem naar Schiphol vliegen. Een belachelijk korte afstand die we liever vanuit Antwerpen per trein willen afleggen, maar deze optie is blijkbaar onmogelijk. We hebben uit het verleden al geleerd dat het zinloos is om te discussiĂŤren met vliegtuigmaatschappijen, dus hijsen we ons extra vroeg uit bed om eerst richting Brussel te rijden. Gelukkig

Aan het Aviskantoor waar we onze knalrode Chevrolet willen oppikken, gaat er ineens een algemeen alarm af en moet iedereen de ruimte verlaten (alhoewel ze bij de buren van Alamo gezellig blijven verder werken!). Shit, hopelijk gaat dit niet al te lang duren want na zo'n lange vlucht willen we graag zo snel mogelijk ons bed induiken. Na een kwartiertje wordt het alarm gelukkig opgeheven en kan het

rk wuyts.

Foto's: Tijgerhaaien.

Foto's (4): Di

hebben we vanuit Schiphol wel een rechtstreekse KLM-vlucht van 9,5 uur naar Miami.

Omstreeks 19.30 uur lokale tijd landen we op Amerikaanse bodem en reppen we ons naar de immigratiedienst om de gekende routine van vingerafdrukken en 'mug shot' (een portret foto zoals die van misdadigers wordt gemaakt) af te werken. 'Welcome in the USA!'

aanschuiven opnieuw beginnen. Eindelijk zetten we koers naar het nabijgelegen Regency Hotel in Miami, waar we direct ons bedje opzoeken.

vrijdag 31 maart 2017: rit van Miami naar Jupiter – Florida Na een goede nachtrust en een lekker ontbijt rijden we via het wereldberoemde 'South Beach Miami' naar het noordelijker gelegen Jupiter.

Eens daar aangekomen, passeren we eerst langs de duikwinkel van 'Scuba Works' om alle administratie rond onze duiken in orde te brengen. Alles verloopt vlot tot de jonge baliemedewerkster weigert om de gevraagde 19 pond lood te bezorgen. Volgens haar is dat veel te veel en kan er maximaal 12 pond lood worden meegegeven. Er volgt een pittige discussie, maar de jongedame weigert om van haar standpunt af te wijken; ze staat zelfs niet open voor onze argumenten. Er wordt nog een andere medewerker bijgeroepen, maar ook die beweert dat 12 pond meer dan genoeg is. Gelukkig wil hij na veel gepalaver wel toegevingen doen en krijgen we 18 pond lood mee. Na ons vertrek bellen de medewerkers van 'Scuba Works' in lichte paniek naar de divemaster om hem het voorval te melden. Gelukkig kent divemaster Randy ons nog van vorig jaar en stelt hen gerust dat alles OK is!

zaterdag 1 april 2017: duiken met haaien in de Atlantische Oceaan Aangezien we om 7.30 uur reeds aan de boot worden verwacht, storten we ons om 7.00 uur stipt op het ontbijtbuffet.

Met een goed gevulde maag en de nodige pilletjes tegen zeeziekte stappen we op de boot. De Atlantische Oceaan kan namelijk nogal ruw zijn. Beter voorkomen dan genezen is hier dus de boodschap! Gelukkig blijft de Atlantische Oceaan gedurende de hele dag rustig en hebben we weinig last van deining. Voor we vertrekken, wordt er eerst nog een duidelijke en complete veiligheidsen duikbriefing gegeven.

Hippocampus nov./dec. 2017

11

Reportage

Tijgerh

aai.

Verpleegsterhaai.

We duiken in de open oceaan, op ongeveer 40 minuten varen van de haven van Jupiter in Florida. Het is de bedoeling om hier vooral met stierhaaien, citroenhaaien, tijgerhaaien, hamerhaaien, verpleegsterhaaien en mogelijkerwijs met een witte haai te duiken.

Stierhaai.

Tijdens de tocht naar de duikplaats maken de medewerkers van 'Scuba Works' rauwe vis klaar om de haaien te lokken. Tevens gebruiken ze harpoenen om vis te vangen. Het grote verschil van deze vers geschoten vis is dat ze niet onmiddellijk dood zijn en daarbij bepaalde trillingen veroorzaken die het jachtinstinct van de (hamer)haaien meteen aantrekt. De snelste haai verorbert dan het hapje en laat voor de anderen meestal niets over. Indien de harpoenduikers de geschoten vis als lokaas Zeeschildpa voor de volgende duik willen d. gebruiken, moeten ze deze onmiddellijk aan iemand aan boord afgeven. Anders wordt hun prooi snel door de jagende haaien ingepikt. Het is zelfs mogelijk dat ze gebeten worden door de haaien omdat die hen als rivaal van hun voedsel aanzien of als mogelijke prooi.

12

Hippocampus nov./dec. 2017

We duiken vandaag drie maal op hetzelfde wrak Bonaire. Bij het te water gaan, zit vlak onder ons een grote tijgerhaai. Wat een geweldig begin!. We duiken over het dek, i.p.v. naast het wrak en verspreiden ondertussen een geurspoor. Hierdoor hebben we een langere bodemtijd en minder nitroxverbruik. Achter het wrak is praktisch geen stroming. Dit is een ideale plaats om zeer rustig op de zandbodem te gaan liggen, te genieten van de aangekomen haaien en massa's foto's te maken. Een reeks citroenhaaien, tijgerhaaien en verpleegsterhaaien laat zich bewonderen. Mooi!

Om het veilig te houden, wordt de duikplaats in groep verlaten om ondieper in het blauw te duiken en toch zo lang mogelijk onder water te kunnen blijven. Het lukt eveneens om de citroenhaaien en tijgerhaaien mee tot een diepte van 10 meter te krijgen. Rondkijken, handen en benen bij elkaar houden en vooral niet bij het lokaas met vissen of in het geurspoor gaan hangen, is nu de boodschap.

Sommige duikers hebben deze eerste duik helaas niet kunnen maken wegens een tekort aan lood (verplichte insprong met lege jacket en onmiddellijke afdaling).

Gelukkig heeft de boot enkele extra loodblokjes bij zodat ze de tweede en derde duik toch kunnen meemaken. Wij zijn vooral blij dat we gisteren bij 'Scuba Works' voet bij stuk hebben gehouden in de discussie en uiteindelijk toch het noodzakelijke gewicht aan lood hebben meegekregen. Anders

Foto's (4): Dirk wuyts.

Reisverhaal

Onbeperkt kantduiken

WWW.DIVEANDTRAVEL.NL

TIGER BEACH BAHAMAS  2018 EEN WEEK VOL MET TIJGERHAAIEN 7 dagen / 6 nachten 2-pers kamer o.b.v. volpension, 5 dagen duiken, 4 duiken p.d. Exclusief vluchten.

www.bontravel.nl

VOOR: € 3150,- P.P.

LUB MET JOUW DUIKC NAAR DIVERS E? PARADISE BONAIR T BON TRAVEL

NEEM CONTACT OP ME

MAGIC DIVE RESORTS FILIPIJNEN

Eigen villa met

De tweede duiker duikt GRATIS! GEEN één-persoonskamertoeslag 10 dagen / 7 nachten

huisrif

VANAF: € 1221,- P.P.

essen ru duikfl Drive-Th deur naast de pick-up

NEMO DIVE CLUB SAFAGA  RODE ZEE

Nederlandse gastvrijheid December 2de duikpakket gratis 8 dagen / 7 nachten

VANAF: € 583,- P.P. Bovenstaande prijzen zijn incl. retourvluchten en luchthaven transfers v.v.

De duikpakketten zijn incl. fles/lucht/lood excl. duikmateriaal.

Bagagekosten kunnen van toepassing zijn.

Volg ons op Facebook en blijf als eerste op de hoogte van het laatste nieuws.

e duikreis adviezen en Kijk voor meer uitgebreid s aanbod op onze ing een compleet bestemm TRAVEL.NL website WWW.DIVEAND

L.NL E V A R T D N A E IV .D W W W 15 94 TEL: 033 457

et

m Huurauto Pick-up g in k k de volledige

25-10-17 15:38

Hippocampus nov./dec. 2017

13

Reportage Reisverhaal

De tweede duik vindt plaats op dezelfde locatie als de eerste. De kans dat er vandaag hamerhaaien worden gespot tijdens het duiken is helaas klein aangezien er weinig stroming staat. Voorzichtigheid is echter geboden daar de tijgerhaaien bij de voederbak wat wilder worden, af en toe tegen ons aan stoten en zelfs al eens trachten te bijten in een camera. Het lukt ons alweer om bij het stijgen de haaien mee naar boven te lokken. Zo genieten we tot bijna de laatste toegestane ademteug van deze imposante beesten.

Ook de derde duik vindt plaats op dezelfde locatie. De situatie is ongewijzigd, behalve dat de tijgerhaaien nog veel wilder zijn geworden. Regelmatig moeten we hun keiharde snuit vastpakken en erover wrijven, waardoor we een zeer gedetailleerd zicht krijgen op hun open bek met grote vlijmscherpe tanden. Angstwekkend! Nadien wordt de tijgerhaai zachtjes op de zijflank weggeduwd. Fouten maken of panikeren is hier uit den boze en levensgevaarlijk!

Wat een geweldige eerste duikdag vol actie!

Iedereen is nog steeds euforisch wanneer we rond 14.30 uur terug aan land komen.

zondag 2 april 2017 Vandaag duiken we één keer in de volle stroming in het blauw van de Atlantische Oceaan en tweemaal op hetzelfde wrak van gisteren. De weergoden zijn ons gunstig gezind en de oceaan is gelukkig kalm en stil.

Tijdens de eerste duik zien we vier stierhaaien. Helaas hangt er redelijk veel mist in het water, waardoor de zichtbaarheid beperkt wordt tot 10 meter. Dit geeft natuurlijk pover beeldmateriaal, maar toch is duiken met vier struise stierhaaien een indrukwekkende ervaring.

Tijdens de volgende twee duiken op het Bonaire wrak zorgen citroenhaaien en verpleegsterhaaien voor ons vermaak. Tijdens het maken van onze laatste veiligheidstrap, komt plots uit de diepte eindelijk een prachtige grote tijgerhaai tevoorschijn.

Gedurende de laatste minuten van onze duik krijg ik al zijn aandacht en moet ik de tijgerhaai driemaal van me afhouden, want hij maakt aanstalten om eens te proeven, wat ik uiteraard niet zo leuk vind!

maandag 3 april 2017 De Atlantische Oceaan is vandaag zeer wild. Alles stevig vastmaken en je zeer goed vasthouden is absoluut noodzakelijk.

Voor het duiken van start gaat, valt er toch

nog een gemonteerde duikfles om op het dek. De ontspanner breekt af, maar gelukkig blijft de kraan ongeschonden. Alles nog beter vastmaken is dus de boodschap!

De eerste duik vindt wederom plaats op het Bonaire wrak. Aangezien er vandaag veel meer stroming staat, is de kans groter om hamerhaaien te spotten. Twee citroenhaaien en drie verpleegsterhaaien houden ons gezelschap, maar helaas is er geen spoor te bespeuren van een tijgerhaai of hamerhaai.

Bij de tweede duik hier krijgen we zes citroenhaaien, één tijgerhaai en drie verpleegsterhaaien te zien. Tijdens het stijgen moet ik de tijgerhaai tweemaal van me afduwen omdat hij iets teveel interesse in me vertoont. Bij een minder oplettende duiker die wat verder van de groep verwijderd is en die niet steeds rondom hem kijkt, begint de tijgerhaai aan zijn duikuitrusting te knabbelen. Gelukkig kan onze duikleider de tijgerhaai nog tijdig wegduwen vooraleer het dier meer schade kan aanrichten.

Duiken met haaien betekent dat je altijd alert moet blijven en moet blijven uitkijken voor mogelijk gevaar.

De laatste duik vindt plaats op een ander wrak, dat 'Hammerhead Beach' wordt genoemd. Zoals de naam doet vermoeden, gaan we hier proberen om hamerhaaien te

Het wrak Bonaire.

14

Hippocampus nov./dec. 2017

Foto: Dirk wuyts.

hadden we deze mooie eerste duik ook aan onze neus voorbij zien gaan!

We sluiten de dag af in de 'Food Shack', volgens 'TripAdvisor' het beste restaurant van Jupiter. Langs de sjofele buitenkant zie je nauwelijks dat dit een restaurant is en zonder de goede aanbevelingen op het internet zouden we hier zeker niet binnenstapt zijn. In de open keuken runt de chef zijn team vakkundig en alle gerechten volgen elkaar in snel tempo op. Dit is een heuse entertainment show op zichzelf. Het eten is inderdaad van uitstekende kwaliteit. Hier komen we zeker nog eens terug!

dinsdag 4 april 2017 Tijdens het ochtendnieuws horen we dat gisteren een grote haai in Florida een surfster heeft aangevallen. Er wordt helaas niet vermeld over welke haaiensoort het gaat, maar gelukkig heeft het slachtoffer de aanval overleefd, dankzij 129 hechtingen. Nogmaals het bewijs dat haaien gevaarlijk uit de hoek kunnen komen.

De Atlantische Oceaan is vandaag nog wilder dan gisteren; overal staan er schuimkoppen. Het aankleden, te water gaan, oppikken en terug aan boord komen van de duikers zal daardoor veel moeilijker gaan.

Alles goed vastmaken en je zeer goed vasthouden is dus absoluut noodzakelijk.

Ondanks alle goede voorbereidingen valt er bij het wisselen van de duikflessen toch nog één op het dek. Gelukkig geraakt er niemand gewond.

Vandaag duiken we eenmaal op het Bonaire wrak en tweemaal op 'Hammerhead Beach' achter een wrak. Wanneer een duikster omringd wordt door vier citroenhaaien raakt ze in paniek en begint ze allerlei bewegingen te maken, wat bij haaienduiken ten strengste verboden en levensgevaarlijk is. Net voor één van de citroenhaaien haar tracht te bijten, kan de divemaster de haai gelukkig aan de snuit tegenhouden en de duikster uit deze benarde situatie bevrijden. Voor haar eigen veiligheid stuurt de divemaster de duikster nadien terug naar het iets verder gelegen wrak. Bij het opstijgen komen er ook nog drie stierhaaien tevoorschijn, maar jammer genoeg komen ze niet mee naar boven. We kunnen hen dus maar zeer korte tijd bewonderen.

Eens we terug aan boord zijn, worden enkele duikers vrij snel zeeziek door het sterk deinende water. Gelukkig heb ik tijdig een

pilletje genomen en blijf ik van deze ongemakken bespaard!

De tweede duik vindt plaats aan een ander wrak op de 'Hammerhead Beach' duiklocatie. Aangezien de stroming hier vrij hard is, neemt onze kans om hamerhaaien te spotten daardoor toe. Wat de duikleider echter ook probeert, het lukt hem niet om een hamerhaai te lokken. Buiten een grote schildpad van wel 1,3 meter die ons lokaas tracht te stelen, krijgen we helaas niets te zien. Ik probeer de divemaster te helpen door de schildpad van het lokaas weg te houden, maar het sterke dier geeft niet op en komt steeds langs de andere kant terug.

Bovendien moeten we goed opletten want zo'n grote schildpad durft al eens bijten.

Ook de derde duik vangen we helaas bot wat betreft hamerhaaien. In plaats daarvan krijgen we wel een grote mooie tijgerhaai te zien. Ook nu krijg ik weer enorm veel aandacht van dit vrouwtje en moet ik haar continu van me afhouden. Het blijft verrassend hoe groot het verschil is tussen de keiharde snuit en de soepele, zachte kieuwen. Eén van de andere duikers heeft een filmpje kunnen maken van mijn interactie met de tijgerhaai, wat sowieso spectaculaire beelden oplevert.

Later wordt het me duidelijk waarom tijgerhaaien zo'n specifieke interesse in mij

De ruimen van het wrak Bonaire.

Hippocampus nov./dec. 2017

15

Foto: Dirk wuyts.

spotten. Ondanks het feit dat hamerhaaien zeer sterke en geduchte dieren zijn, zijn ze toch erg schuw. Stilte en niet bewegen is dus absoluut noodzakelijk om ze te lokken. Ondanks de verwoede pogingen van de duikleiders, lukt het hen niet om de hamerhaaien dichterbij te laten komen. We zien enkel een wazige schim in de verte.

Spijtig, maar dat is natuurlijk eigen aan wilde dieren.

Reportage

Citroenhaai.

vertonen. Blijkbaar worden ze aangetrokken door het gezoem van het herladen van mijn Inon flash en zorgt zijn rode kleur nog voor een extra trigger.

woensdag 5 april 2017: een bezoekje aan de Miami Zoo Vandaag nemen we een dag vrijaf en brengen we een bezoek aan de Miami Zoo. Toegegeven, 172 km rijden is redelijk ver, maar volgens 'TripAdvisor' behoort deze dierentuin tot de top 20 ter wereld. Dat willen we dus gezien hebben!

We beslissen eerst een bezoek te brengen aan het Aziatische gedeelte, waar de meest grote zoogdieren terug te vinden zijn.

Bezoekers die liever niet de hele afstand te voet afleggen, kunnen een overkapte 'go-cart' huren, maar daarvan swingen de prijzen de pan uit. Verder is er ook nog de mogelijkheid om de monorail te nemen of met het treintje mee te rijden.

Naast de klassiekers zoals olifanten, leeuwen, giraffen, tijgers en apen heeft de Miami Zoo een opvallend groot aanbod aan kleurrijke, levendige vogels en verschillende soorten antilopen. Het park kent ook een zeer uitgebreid aanbod aan inheemse en uitheemse bomen, die de bezoekers de nodige schaduw bezorgen.

In de namiddag bezoeken we het Afrikaanse gedeelte, dat ongeveer even groot is als het Aziatische stuk. Helaas wordt het gorillaverblijf gerenoveerd en krijgen we de imposante apen niet te zien. Jammer!

16

Hippocampus nov./dec. 2017

donderdag 6 april 2017: terug duiken met haaien Vandaag duiken we eenmaal op het Bonaire wrak en tweemaal 'Hammerhead Beach', eerst achter een wrak en daarna van wrak tot wrak over de zandbodem.

Gedurende de eerste duik krijgen we het gezelschap van tien citroenhaaien en drie verpleegsterhaaien. De haaien zijn vandaag zeer onrustig en stoten regelmatig hard tegen ons aan. Dit betekent dat we extra moeten opletten. Om beten te vermijden moeten we de handen tegen het lichaam of fototoestel houden en onze benen dicht bij elkaar houden.

De tweede duik vindt plaats op 'Hammerhead Beach'. De stroming is er vandaag vrij hard, wat gunstig is om hamerhaaien te kunnen spotten. Kort voor het einde van onze duik komt eindelijk een mooie hamerhaai met grote rugvin zich laten bewonderen. Spijtig genoeg nadert hij niet dicht genoeg om een goede foto te maken, maar het blijft toch een fantastische ervaring om dit dier gezien te hebben.

Wat de duikleiders tijdens de derde duik ook proberen, het lukt hen helaas niet om nog een hamerhaai te lokken. In het begin van de duik zien we wel even een mooie tijgerhaai, maar die blijft spijtig genoeg niet lang bij ons. De citroenhaaien en de verpleegsterhaaien blijven gelukkig wel van de partij.

We sluiten de dag af in restaurant 'U-Tiki', gespecialiseerd in verse visgerechten. Het is één van de drie eetgelegenheden met uitzicht op de baai en de vuurtoren van Jupiter.

vrijdag 7 april 2017: laatste duikdag Op onze laatste duikdag in 'Jupiter' duiken we één keer in de volle stroming in het blauw van de Atlantische Oceaan en tweemaal aan het Bonaire wrak. Wanneer we vertrekken is er al redelijk wat deining. Een pilletje tegen zeeziekte is zeker ook geen overbodige luxe.

Tijdens de eerste duik zien we minstens zeventien stierhaaien. Wow, wat een fantastische ervaring! Helaas hangt er redelijk veel mist in het water, waardoor de zichtbaarheid beperkt wordt tot 15 meter. Bij het maken van de veiligheidstrap op 5 meter diepte, voorspelt de woelige golfbeweging niet veel goeds. De oceaan is jammer genoeg nog veel wilder geworden. Niet lang nadat we aan boord zijn gestapt, hangen de eerste duikers al overboord om hun maag te ledigen. Geen fraai gezicht!

De tweede duik vindt plaats op het Bonaire wrak. Gezien de sterke stroming, is de kans dat er vandaag hamerhaaien worden gespot vrij groot. Deze duik zorgen maar liefst elf citroenhaaien, drie verpleegsterhaaien en een tijgerhaai voor ons entertainment. Sommigen zien in de verte zelfs nog een grote hamerhaai. Eén van de haai-

Foto: Dirk wuyts.

Reisverhaal

en verwondt tijdens deze duik de rug van de hand en de wijsvinger van onze divemaster.

Gelukkig hield hij de armen en handen tegen zijn lichaam, zodat de schade beperkt blijft, maar waarschijnlijk zal hij wel een tijdje werkonbekwaam zijn en niet mogen of kunnen duiken.

De derde duik vindt opnieuw plaats op het Bonaire wrak. Tien citroenhaaien, drie verpleegsterhaaien en een tijgerhaai zijn alweer van de partij.

De drie duiken van vandaag vormen een prachtige afsluiter van onze duikvakantie in 'Florida – Jupiter'. We zijn alweer een indrukwekkende ervaring rijker!

zaterdag 8 april 2017: boottochtje op de Everglades nabij Fort Lauderdale Aangezien er vandaag geen duiken meer op het programma staan, beslissen we om naar Fort Lauderdale te rijden om een boottochtje op de 'Everglades' (zuiden van Florida), een subtropisch moeraslandschap.

Iets voor het middaguur arriveren we aan het 'Everglades Holiday Park', waar de parking al redelijk vol staat. Gelukkig moeten we na het aankopen van onze tickets ($30 + tax) slechts een kwartiertje wachten vooraleer we aan boord van de propellerboot mogen stappen. De boten zijn vooraan en bovenaan afgedekt, zodat alle passagiers zowel tegen zon, regen als het mogelijk opspattende water worden beschermd. De boten worden gelukkig ook niet overvol geladen zodat iedereen voldoende ruimte

heeft. In het begin van de tour krijgen we van onze ervaren gids al heel veel informatie over de 'Everglades' en de aanwezige fauna en flora. Vervolgens varen we de rivier met zijn weelderige begroeiing op en kan het spotten van alligators beginnen.

Helaas zien we tijdens deze één uur durende tocht enkel wat vogels, vissen en een grote leguaan. De alligators hebben zich blijkbaar goed tussen de planten verstopt!

Toch is het een leuke boottocht doorheen mooie natuur en af en toe trekt de gids alle registers open en vlammen we aan een hoge snelheid over de rivier.

Eens we terug aan de kade staan, volgt er nog een interactieve en educatieve alligatorshow waarbij de klassieke trucjes de revue passeren. Ondanks de voorspelbaarheid is het toch een zeer leuke show die ludiek wordt gebracht.

Terug in 'Jupiter' halen we ons duikmateriaal op bij 'Scuba Works' en nemen afscheid van de crew waar we de afgelopen dagen mee gedoken hebben. Hopelijk kunnen we één van de komende jaren terugkeren om opnieuw deze fantastische haaienduiken mee te maken.

biennes, bi's, 'drag queens' en transgenders. Velen zijn ook zeer excentriek uitgedost: mannen in roze tutu's met torenhoge hakken, borat strings, bijna naakte afgetrainde lichamen, maar ook goed in het vlees zittende vrouwen die absoluut geen complexen hebben om in bikini te flaneren.

Het is echt een bont allegaartje en we kijken onze ogen uit.

maandag 10 april 2017: van Miami naar Antwerpen De 6,5 uur durende vlucht van New York naar Amsterdam verloopt vlekkeloos, maar bij aankomst blijkt één van onze koffers niet op de bagageband te liggen.

We doen aangifte bij de bagagedienst en vullen de nodige documenten in. Normaal gezien wordt de achtergebleven koffer binnen de 48 uur aan huis afgeleverd. Afwachten maar!

Daarna stappen we op de Thalys en na een uurtje sporen komen we aan in Antwerpen Centraal. 'Home sweet home' en alweer een mooie reis extra op onze uitgebreide palmares!  DIRK WUYTS & SANDRA BEERT

zondag 9 april 2017: van Jupiter naar Miami South Beach Voor de laatste dag van onze vakantie hebben we een hotel op de wereldberoemde 'Ocean Drive' in 'South Beach Miami' geboekt. Onmiddellijk na het ontbijt laten we Jupiter achter ons zodat we tijdig in Miami geraken. Aangezien vandaag de jaarlijkse 'Gay parade' wordt gehouden, wordt heel South Beach overspoeld door homo's, les-

Meer reisverhalen van Dirk en Sandra vind je op http://www.adcdiving.be/ pictures_duiken_reizen.html Enkele basisregels om met haaien te duiken: http://www.adcdiving.be/ biologie-duiken/duiken-met-haaien. html

Advertentie

Xpl re Diving .be

www.

Duikcentrum

G KORTIN G R O EP S S R E UIK VOOR D

“Net dat tikkeltje meer”

Nemo Dive Club & Hotel & Safari’s Bert en Sofie Red Sea Egypt -Safaga

PROMOTIE! WINTER/ZOMER TWEEDE DUIKER GRATIS! Tel.: 00 20 (0) 100/36 48 708 en 00 20 (0) 100/11 37 707 - info@nemodive.com -

www.nemodive.com Hippocampus nov./dec. 2017

17

Reportage

Schuilhaven aan de Noordzeezijde van de Brouwersdam.

Links de halfcirkelige Blokkendam waar de wasroos werd waargenomen.

Foto: https://beeldbank.rws.nl, Rijkswaterstaatuyts.

Biologie

Wasroos nieuw aan de Noordzeekust De wasroos is ĂŠĂŠn van de bekendste Europese zeeanemonen. In Nederland zijn slechts enkele inheemse waarnemingen bekend, alle in Zeeuwse wateren. Deze zomer werd echter een wasroos waargenomen en gefotografeerd aan de buitenzijde van de Blokkendam, voor de Brouwersdam. Dit is voor zover bekend de eerste waarneming langs de Nederlandse Noordzeekust.

18

Foto: Valentin Engelbos.

Een wasroos bij de Brouwersdam, aan de buitenzijde (Noordzeekant) van de Blokkendam.

Hippocampus nov./dec. 2017

D

e wasroos (Anemonia viridis) wordt vaak afgebeeld en beschreven in veldgidsen. Het dier is veel te vinden in getijdenpoelen op hard substraat (rotskusten). Doordat ze hun tentakels niet intrekken, zoals de meeste andere anemonen, zijn ze vaak duidelijk zichtbaar voor oplettende scharrelaars.

In de Nederlandse kustwateren is deze meer zuidelijke anemoon uitermate zeldzaam. Vaak wordt de soort beschouwd als 'uitheems'. De enkele bij ons waargenomen individuen wisten zich tot op heden niet blijvend te vestigen (zie Waarneming.nl).

De meest recente waarneming werd gedaan bij de Brouwersdam aan de buitenzijde (Noordzeekant) van de Blokkendam op 22 juni 2017, door Valentin Engelbos.

een woud van kleverige tentakels De wasroos is een relatief grote soort, die gemiddeld acht centimeter kan worden.

Kenmerkend zijn de lange, dikke, vaak lichtgroene tentakels met paarsroze toppen. De zuil zit vaak tussen stenen verstopt. Wanneer meerdere exemplaren bij elkaar staan, lijkt het alsof over een groot oppervlak tentakels uit de rotsen naar voren komen, soms wel tweehonderd per exemplaar.

Met de tentakels vangen ze prooien, zoals kleine visjes en steurgarnalen. Ze bieden de anemoon bovendien bescherming tegen predatoren, waaronder de gladde sponspootkrab (Inachus phalangium). In de netelcellen zit een sterk gif, dat op onze dunne menselijke huid uitslag kan veroorzaken. Bij aanraking kleven de tentakels vast aan de menselijke huid, waarna ze afbreken.

gevonden dier werd waargenomen op een diepte van vier meter, op de schelp van een Japanse oester.

dem, gemarineerd in azijn, omgeven door tempura-achtig beslag en gefrituurd in olijfolie – kan alleen de toekomst leren.

Qua biotoop lijken de omstandigheden bij de Blokkendam sterk op die in Bretagne.

De wasroos die hier werd waargenomen lijkt ook zeer goed op de exemplaren die daar worden aangetroffen.

Geef je waarnemingen door aan 'Stichting ANEMOON' via het MOO-invoerportaal (www.anemoon.org) of via Waarneming. nl. Dankzij jouw waarnemingen kunnen we beter in kaart brengen waar soorten voorkomen en hoe populaties zich in de tijd ontwikkelen. 

Incident of blijvertje?

De wasroos is slechts enkele malen eerder in Nederland waargenomen, onder andere in 1988 in de Grevelingen bij 'Den Osse', op 6 januari 2007 bij Sint Annaland aan de 'Zeedijk Suzannapolder' en op 30 november 2007 bij Yerseke. Deze dieren wisten zich niet blijvend te vestigen.

Of het exemplaar op de Blokkendam langs de open Noordzee zich wel blijvend kan vestigen, moeten we afwachten. Er is ter plaatse voldoende voedsel en licht en het is niet uitgesloten dat er nog meer individuen aanwezig zijn.

Het oorspronkelijke verspreidingsgebied loopt vanaf Groot-Brittannië zuidwaarts tot in het Middellandse Zeegebied. De wasroos is bij lange na niet de eerste soort die profiteert van de gemiddelde temperatuurstijging van het zeewater om haar areaal noordwaarts uit te breiden. Maar of we ooit in Nederland van het prikkelende Mediterrane gerecht 'ortiguillas de mar' zullen genieten – wasrozen van eigen bo-

NIELS SCHRIEKEN EN VALENTIN ENGELBOS, STICHTING ANEMOON

Naamkaartje wasroos Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Cnidaria (Neteldieren) Klasse: Anthozoa (Bloemdieren) Onderklasse: Zoantharia Orde: Actinaria (Zeeanemonen) Familie: Actiniidae Geslacht: Anemonia Soort: Anemonia viridis

De groene kleur in de tentakels wordt gevormd door symbiotisch levende algen.

zonlicht geeft een fraaiere kleur

Foto: Valentin Engelbos.

De dieren worden het meest waargenomen op ondiepe plaatsen. Daar zijn ze ook het mooist. De groene kleur in de tentakels wordt gevormd door symbiotisch levende algen, die licht nodig hebben om te leven.

Behalve in getijdenpoelen, komt de soort ook dieper voor, doorgaans niet beneden de tien meter. Zelden worden ze dieper aangetroffen dan twintig meter. De dieren die voorkomen op dieper gelegen locaties zijn vaak veel grauwer van kleur. Het nu Hippocampus nov./dec. 2017

19

Foto: Rudi Brocken.

Foto: Filip Staes.

Hippo las

Zeepaddenstoel (Rhizostoma pulmo).

Snotolf (Cyclopterus lumpus).

Nieuwe uitgave van

'De Groene Zee'

Foto: Ivo Madder.

Mul of Koning van de poon (Mullus surmuletus).

20

Hippocampus nov./dec. 2017

Met de inhoud van dit boek beleef je een reis door de Nederlandse wateren.

A

ls duiker ken je het wel: vrijwel iedereen die niet duikt, denkt dat onze groene wateren leeg en levenloos zijn. Maar niets is minder waar! Dit boek bewijst het tegendeel en neemt de lezer mee op reis door de Nederlandse zoute wateren om te laten zien wat er allemaal groeit en bloeit onder het verhullende wateroppervlak. Een waar schouwspel van een heldergroene onderzeese hemel.

In 1999 brachten onderwaterfotograaf Peter Verhoog en zijn vrouw Georgina Wiersma het boek 'De Groene Zee' uit, toen één van de eerste boeken over de Nederlandse wateren die als naslagwerk konden fungeren. Nog lang nadat het boek uitverkocht was, werd gevraagd of het nog leverbaar was. In samenwerking met Cees en Gertine Langmuur is het boek nu opnieuw

uitgebracht. Daarbij mocht het team zich verheugen over de steun van zes Nederlandse natuurorganisaties: Wereld Natuur Fonds, Natuurmonumenten, Stichting de Noordzee, Sportvisserij Nederland, Nationaal Park Oosterschelde en Dutch Shark Society.

Deze herziene uitgave bevat schitterend werk van een team van Nederlandse én Belgische topfotografen. In de vorige editie lag de nadruk sterk op onze Zeeuwse wateren. Deze nieuwe uitgave behandelt ook de Waddenzee, het Haringvliet en besteedt meer aandacht aan het milieu, zijn problemen en bescherming. Daarnaast is er aandacht voor bijvoorbeeld de visserij en schelpdierteelt.

Voor het eerst zijn ook de Nederlandse haaien en roggen en het onderzoek ernaar uitgebreid in beeld gebracht. De lezer kan prachtige foto’s bewonderen van zeezoogdieren, zoals de bruinvis en witsnuitdolfijn.

Door de betere fotografische mogelijkheden zijn er ook spectaculaire beelden

opgenomen van 'miniatuurdieren', zoals het zeenijntje en de kwalluis. Ook de dronefotografie doet zijn intrede! Tot slot is er informatie over onderwaterfotografie en -videografie.

Ben je een liefhebber van het onderwaterleven in de Oosterschelde? Dan moet je dit boek zeker aanschaffen.

 IVO MADDER

De Groene Zee – nieuwe uitgave DD Fotografen: Peter Verhoog, Rudi Brocken, Filip Staes, Ivo Madder, Rob Aarsen, Marion Haarsma, Janny Bosman, Angelika Honsbeek, Marco Heesbeen, Wil Meinderts en Steven Geelhoed.

DD 240 pagina, 450 foto’s, adviesprijs 17,95 euro.

DD Bezoek: www.groene-zee.nl voor verkooppunten en online bestellingen.

Advertentie

ENKELE VAN ONZE PARTNERS: SCUBAPRO SUB GEAR BARE SUUNTO UWATEC SHEARWATER METALSUB BIGBLUE RIFF GREEN FORCE MARES SEAC PROCEAN DIVESYSTEM UK DICAPAC BRIGHT WEIGHT SEALIFE

DUIKCOMPUTERS DUIKLAMPEN ADEMAUTOMATEN DROOGPAKKEN JACKETS, …

schowroom Hofeinde 21, 2350 Vosselaar, België Tel: +32(0)14 61 12 60 E-mail: Hcv.Bvba@Pandora.Be www.duikmateriaal.be

Hippocampus nov./dec. 2017

21

Reportage Duikplaats

Foto's (3): Jozef Van den Berghe.

g 22 mei Gent op maanda in de Bijloke van zee ord Persconferentie No r@ tuu cul r over 'Aqua 2017 om 10.00 uu

De gastsprekers.

Noordzee Aquacultuur Op 22 mei 2017 werd de start ingeluid van een nieuwe ambitieuze po-

Zeewier kweken kan ook in de Noordzee.

ging om zeevruchten te kweken in het Belgisch deel van de Noordzee. Men mikt erop om mosselen te kweken in de windmolenparken, en oesters, sint-jakobsschelpen en zeewier voor de kust van Nieuwpoort. Maar onder welke voorwaarden? Wat komt er allemaal bij kijken? En hoever staan we nu?

H

et project Noordzee Aquacultuur beoogt de kweek van mosselen, oesters, zeewier en sint-jakobsschelpen in het Belgische deel van de Noordzee. De mosselkweek aan onze kust is niet aan zijn proefstuk toe: denk maar aan de Flanders Queen Mussel en de Belgica mossel die tot 2010 (in beperkte mate) bij ons op de markt waren. Deze projecten werden stopgezet omdat de toen gebruikte mosselkooien niet bestand bleken tegen de weersomstandigheden op de Noordzee. Maar dankzij die projecten is er echter al heel wat kennis beschikbaar en zo wordt de kweek van mosselen, mits technische aanpassingen, ingeschat als haalbare kaart. De kweek van oesters, sint-jakobsschelpen en zeewier in volle

22

Hippocampus nov./dec. 2017

zee werd nooit eerder bij ons geprobeerd.

Waar en onder welke voorwaarden?

Ons Belgisch stukje Noordzee is bijzonder woelig en druk bezocht. De locaties waar aquacultuur veilig kan doorgaan zijn dus beperkt. Binnen het bestaand marien ruimtelijk plan zijn er twee zones aangeduid waar commerciĂŤle aquacultuur kan gebeuren, namelijk binnen twee windmolenconcessies: op de Thorntonbank en de Bligh Bank. Er zijn wel een aantal voorwaarden aan verbonden. De eerste gaat over milieu: de kweek moet extractief zijn.

Dat wil zeggen dat er geen voedingsstoffen mogen toegevoegd worden aan het water, want dat zou slecht zijn voor de waterkwa-

liteit. De tweede voorwaarde is veiligheid: de aquacultuur mag geen hinder of gevaar opleveren voor de werking van de windmolenexploitanten of voor andere gebruikers van de zee.

In de windmolenparken werden reeds ankers en lijnen geĂŻnstalleerd met het oog op de mosselkweek. Voor de kweek van oesters, zeewier en sint-jakobsschelpen werd een andere locatie gekozen. Omdat over de kweek van deze soorten nog weinig is gekend, werden die proefinstallaties opgezet zo'n 10 km voor de kust van Nieuwpoort. Die

he. f Van den Berg Foto's (2): Joze

Mosselhangcultuur in de Noordzee is nu al succesvol.

Aquacultuur van oesters en zeewier.

kortere afstand maakt het makkelijker om de kweek te controleren en op te volgen.

De proefinstallatie voor oesters, sint-jakobsschelpen en zeewier ligt dus niet in de voorziene zones voor aquacultuur. De uitzondering hiervoor werd toegestaan omdat het ook hier om extractieve teelten gaat én omdat er geen negatieve gevolgen worden verwacht voor het ecosysteem.

Duiker onderzoekt een wrak in de Noordzee.

De installaties, zowel in de windmolenparken als in de zone voor Nieuwpoort, zijn gebaseerd op het gebruik van aan de bodem verankerde 'longlines'. Dat zijn lange kabels die bestand zijn tegen zware zeecondities en die de oogsttouwen voor mosselkweek of de manden voor de kweek van oesters en sint-jakobsschelpen kunnen dragen. Tijdens een voorstudie werd een inschatting gemaakt van de krachten die op de testinstallaties zouden inwerken. Er is dus berekend hoe sterk ankers en kabels moeten zijn om te voorkomen dat de 'longlines' loskomen of knappen, zelfs bij zware stormen. Deze krachten zullen bij één van de mossellijnen in detail onderzocht worden om de krachtenmodellen nog te verfijnen. Voor de teelt van zeewier is een andere aanpak nodig: daarvoor zullen verschillende types netten en textielmatten worden getest die anderhalve meter onder het wateroppervlak zullen worden opgespannen.

Foto: Tom Schils.

Hoe en wanneer?

Hippocampus nov./dec. 2017

23

Reportage

Zones voor aquacultuur volgens het Marien Ruimtelijk Plan.

Duikplaats

Afbeeldingen (2): ILVO.

Voor de mosselkweek wordt gerekend op natuurlijke zaadval: de in het water aanwezige mossellarfjes gaan zich vasthechten aan de uitgehangen lijnen. Maar van oesters, sint-jakobsschelpen en zeewier zullen jonge exemplaren worden aangekocht. Deze zullen op de lijnen en matten worden bevestigd. Na deze enting zal de groei volledig natuurlijk verlopen, zonder extra input van voedsel of bemesting.

De 'longlines' voor mosselen in de windmolenparken werden in mei 2017 geïnstalleerd, de installaties voor oesters, sint-jakobsschelpen en zeewier voor de kust van Nieuwpoort in oktober. Dat wil zeggen dat de eerste oogst van zeewier pas in het voorjaar van 2018 wordt verwacht, de eerste oogst van schelpdieren in maart van 2019.

dens een onderzoek met duikers door 'TV Bergingswerken', werd de bouwplaat gevonden met opschrift 'KEULSE VAART IV'. Het gaat om een bewaAquacultuur en duikers? pende Duitse stoomsleepboot met dieptebommen op het dek Anders dan de windmolenparken, die veren een lengte van 25 m. Het boden terrein zijn voor duikers, wordt de wrak staat rechtop de zandsite voor Nieuwpoort mogelijks wél bezocht bodem op een diepte van 12,8 door duikers. Eén van de hoekpunten van de m en een vrije waterkolom (ontoegankelijke) site wordt namelijk geboven het wrak van 8,1 m. In vormd door een zuidkardinaalboei, die de Nieuwpoort staat het wrak beAfbakening van het proefgebied aanwezigheid van een wrak aanduidt. Het kend als 'WK4' of 'de Geit'. De voor aquacultuur in Nieuwpoort. wrak stond vroeger bekend als 'de geite' sleepboot werd gebouwd door en werd vooral bezocht voor de aanwezige de Arnhemse stoomsleephelboiler en een tweetal dieptebommen. Tijling maatschappij in 1931 en werd in 1941 door de Deutsche Kriegsmarine ingezet.

Op 18/02/1943 is de sleepboot na een aanvaring gezonken. De aanwezigheid van de aquacultuursite is geen belemmering voor Het proefgebied van de aquacultuursite, nabij het wrak 'WK4', zal gemarkeerd worden door twee een bezoek aan het wrak, mits inachtneming markeringen met een bijzondere betekenis en van een veiligheidsafstand van het vaartuig twee zuid-kardinale boeien. tot de kardinaalboei. 

Fotomotage: Ivo Madder.

SOFIE VANDENDRIESSCHE

Voor vragen of bezorgdheden omtrent aquacultuur in open zee kan je terecht bij ILVO, het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek, via Daan.Delbare@ilvo.vlaanderen.be (Hoofd Onderzoeksgroep Aquacultuur) of Sofie.Vandendriessche@ilvo.vlaanderen.be (Dienst Communicatie).

Advertentie

DUIKTANK

TE HUUR +32 475 73 25 74

DUIKCENTRUM Alle kwaliteitsmerken- Vulstation Eigen onderhouds- & hersteldienst

Verhuurdienst - Duikopleidingen www.aqualand.be info@aqualand.be

24

Hippocampus nov./dec. 2017

VAKANTIESALON Antwerpen 25 - 28 JAN 2018 ANTWERP EXPO

All-in stand vanaf €970

W W W. VAKANTIESALON-ANTWERPEN .BE

Grootste vakantiebeurs in Vlaanderen - 40ste editie 80.000 potentiële klanten

Meer info: Christelle Fiore - 02/808.41.72 - cfiore@conceptum.eu

Reportage Duikplaats

Maria del Pilar Ruiz Lopez, voorzitter LIFRAS, laat haar zoetwaterkogelvis vrij.

Ter gelegenheid van hun eenjarig bestaan zette het 'indoor duikcentrum TODI' op 31 oktober 2017 zes zoetwaterkogelvissen uit.

O

ndertussen zullen de meeste duikers al wel eens gehoord hebben van of gelezen hebben over TODI (www.todi.be), het eerste 'indoor duik- en snorkelcentrum' in Europa. Je kan er het hele jaar door snorkelen, duiken, apneuduiken, onderwaterwandelen, ‌ Regelmatig zwemmen er zeemeerminnen rond en worden er zelfs onderwaterpersconferenties gehouden. Bovendien hebben ze een uitgebreide horeca met brasserie, terras en feestzaal die ze ook ter beschik-

26

Hippocampus nov./dec. 2017

Hun buik is wit of geel. De rug is geel en afgezet met een bijzondere tekening, die bestaat uit kronkelende zwarte lijnen.

king stellen van bedrijfsevents. De events kunnen al dan niet gecombineerd worden met wateractiviteiten. Maar dat wist je waarschijnlijk al allemaal? Misschien heb je er zelfs al enkele keren gedoken tussen de inmiddels meer dan 4.000 tropische zoetwatervissen?

Eind oktober 2017 vierde TODI hun eenjarig bestaan en ze konden daarbij enkele mooie cijfers voorleggen: DD 125.000 mensen bezochten het snorkelen duikcentrum;

De picassokogelvis (Tetraodon mbu).

Foto's (3): TODI.

Zoetwaterkogelvissen in TODI DD 50.000 gerechten werden uit hun keuken geserveerd; DD 20.000 watersportfanaten hadden een onvergetelijke ervaring; DD 1.500 mensen volgden een duikinitiatie.

Naast de 25 vissoorten die TODI bij de opstart in het bassin plaatste, is het duikbassin inmiddels ook de thuisbasis van een aantal prachtige vissen afkomstig van Aquatopia en Sealife. TODI beschikt over een ideale leefomgeving met een uit-

atig zeemeerminn

en rond in TODI.

Foto: Frank Rosso

w.

Er zwemmen regelm

Edwin Sap mag als eerste zijn kogelvis te water laten.

Stefan Paas heeft de eer om de kogelvis waarvan Ronny Margodt peter is, te water te laten.

stekende waterkwaliteit met als resultaat een sterk voorplantingsgedrag bij de vissen. Bij de opstart bewoonden een 2.200tal vissen het bassin. Dit cijfer is ondertussen opgelopen tot meer dan 4.000 vissen.

Bij TODI hopen ze al hun bezoekers bewust te kunnen maken van de wonderbaarlijke schoonheid onder water en het nut van vissen voor onze planeet.

Tijdens een persmoment, ter gelegenheid van hun verjaardag, werden er bij TODI zes 'picassokogelvissen' (Tetraodon mbu) bijgeplaatst. Ze zijn ook gekend als 'Gold-ringed puffer', 'mbu', 'congo puffer', 'reticulated puffer' en 'giant puffer'. De naam 'mbu' spreek je officieel uit als 'uhmboe', maar bij ons wordt de naam vaak uitgesproken als drie afzonderlijke letters.

Het zijn de grootste zoetwaterkogelvissen die er bestaan. De Tetraodon mbu kent zijn oorsprong in Afrika, in het Congo Bassin en in het Tanganyikameer. Het woord 'mbu'

De picassokogelvissen werden grootgebracht in de aquaria van TODI.

betekent 'rots' in sommige Afrikaanse dialecten. Hun buik is wit of geel, de rug is geel en afgezet met een bijzondere tekening, die bestaat uit kronkelende zwarte lijnen. De staart is relatief groot en geel van kleur.

De stralen van de staartvin zijn donkerder tot zwart van kleur. De patronen en kleuren op hun lichaam vormen een zeer goede camouflage in de natuur.

Deze kogelvis is erg sociaal en het temperament verschilt enorm per individu; sommige zijn erg agressief en andere juist timide. De picassokogelvis is een carnivoor.

Hij voedt zich met schelpdieren (slakken, mossels, …), kreeftachtigen (garnalen, krabben, …) en kleinere vissen. Ze worden maximaal 70 cm groothebben een levensverwachting van 10 tot max. 15 jaar. Ze kunnen enkel in grote aquaria met een goede filtratie gehouden worden. Na één jaar kan men bij TODI met zekerheid aantonen dat hun unieke filterinstallatie 6.500.000 liter

Foto's (3): TODI.

.

water kan filteren. Een ideale omgeving voor vissen en mensen.

Alvorens de vissen in het bassin van TODI uitgezet werden, groeiden ze op in aquaria op de TODI-verzorgingsafdeling. Daar werd hen ook het eten van harde pelletvoeding aangeleerd.

Elke zoetwaterkogelvis bij TODI heeft een meter of peter, zijnde: DD Ronny Margodt, voorzitter NELOS; DD Maria del Pilar Ruiz Lopez, voorzitter LIFRAS; DD Dion D'Hoop, voorzitter VVW; DD Edwin Sap, verantwoordelijke SSI voor de Benelux; DD Jack de Vries, voorzitter NOB. Hiermee benadrukt TODI dat hun duikomgeving er is voor duikers van alle federaties/organisaties.  IVO MADDER

Advertentie

Hippocampus nov./dec. 2017

27

Reportage

Snorkelen doe je nooit alleen, zodat je buddy hulp kan bieden indien nodig.

Foto: Davdeka - shutterstock.

Duikmateriaal

Onderzoek na een ongeval

kan levens redden Guy Cooper vermoedt dat de dood van zijn echtgenote te wijten is aan een nieuw

Het Azorro-masker dat Nancy Peacock droeg toen ze verdronk.

soort masker en gaat op onderzoek vijf maanden later.

N

ancy Peacock liep naar het water op een ramp in het blauwe water van Pohoiki Bay op Hawaï. Ze zou haar nieuw volgelaatssnorkelmasker gebruiken om te kijken naar de papegaaivissen, wimpelvissen, koralen en andere onderwaterorganismen. Ze had het masker online gekocht in California, waar ze woonde en ze had het daar getest in het lokale zwembad. Maar minder dan een uur nadat ze in het betrekkelijk kalme water was gegaan, was Nancy dood.

Een surfster zag Nancy drijven op haar rug, met het masker een weinig weggetrokken van haar mond en neus. Toen twee kleine golven haar overspoelden, volgde er geen reactie. Toen de surfster dichterbij peddelde, zag ze dat Nancy gezwollen was en blauw werd. Ze sloeg onmiddellijk alarm en hield haar aan de oppervlakte tot hulp aankwam. Terug aan de kant werd er nog CPR uitgevoerd tot medische hulp onge-

28

Hippocampus nov./dec. 2017

veer 30 minu ten later ter plaatse was. Bij de aankomst in het hospitaal werd ze dood verklaard.

Haar echtgenoot Guy Cooper – zelf een 68-jarige op rust gestelde verpleger – zocht vijf maanden later nog antwoorden op een hoop vragen. Was ze verdronken door het uniek ontwerp van het masker, dat het hele gezicht bedekt, zodat je zowel door de mond als door de neus kan ademen, in tegenstelling tot het traditionele masker met snorkel in de mond? Of was het een uitzonderlijk ongeval, zelfs voor een gezonde 70-jarige die toch het water rond Hawaï behoorlijk kende?

Zijn onderzoek bracht aan het licht dat heel wat belangrijke gegevens van dergelijke ongevallen bij de autoriteiten verloren gaan. Het masker dat Nancy had gebruikt, was verloren gegaan bij de red-

din g spoging.

Guy had hetzelfde soort masker gekocht dat zij had gebruikt en dat meegebracht naar Hawaï.

Toen hij verschillende mensen daarmee confronteerde, waren de meningen verdeeld.

Bob Wintner, die snorkelmateriaal verhuurt op de vier belangrijkste eilanden van Hawaï, zei: "We hebben ze getest, maar in geen geval verhuren we ze". Hij wees op het potentieel gevaar van verhoogde koolstofdioxide en lekken als gevolg van het gebruik van een goedkoop alternatief voor silicone. "Je moet je baseren op ervaring, intuïtie en instinct", zei hij. "Toen ik dat ding zag, leek het niet goed". Hij zei ook dat dit masker een paniekreactie zou kunnen veroorzaken, wat door de experten – samen met leeftijd en bepaalde gezondheidsproblemen – als de voornaamste oorzaak aanzien wordt voor de talrijke dodelijke ongevallen gedurende het snorkelen in Hawaï.

Gerald Kosaki, het hoofd van 'Hawaii County Fire Department', verantwoordelijk voor veiligheid op zee, zei: "Als iets negatiefs gebeurt, kan er iets positief uitkomen en Guy helpt daaraan mee". Hij wil er een officiële procedure van maken dat gebruikt materiaal als bewijs moet bewaard worden.

Verschillende redders aan wie Guy het masker toonde, bevestigden dat ze de laatste tijd dat soort maskers gezien hadden en dat ze gevraagd hadden of daar problemen mee waren. Toen Guy iemand met zo’n masker bezig zag, vroeg hij naar zijn ervaring. Die had verschillende keren gesukkeld met het vastzetten van het masker, maar genoot voor de rest behoorlijk in kalme waters.

Maar Guy Cooper wil meer. Het bewaren van het materiaal is slechts de eerste stap. Hij wil ook een database zien, waarin informatie is opgeslagen over het materiaal bij elk incident, zodat men gevaarlijke trends kan identificeren; iets vergelijk-

baar met de database die bijvoorbeeld een bepaald type airbag als fataal bestempelt bij een auto-ongeval. Hij is ervan overtuigd dat het opnemen van het merk en de producent in die database uiterst belangrijk is. Het Azorro-masker dat zijn vrouw gebruikt had, bleek een Chinese kopie te zijn van het origineel Franse ontwerp van Tribord.

In Hawaï verdronken gemiddeld jaarlijks 58 mensen in de periode 2006 tot 2015, met een stijgende trend sinds 2010. Bezoekers vormen een groter deel van die ongevallen dan de bewoners, waarbij snorkelen de meest voorkomende activiteit is.

"We hebben vastgesteld dat snorkelen de voornaamste oorzaak is van het verdrinken van bezoekers, maar we hebben nooit naar het materiaal gekeken", zei Kosaki.

 VRIJ VERTAALD DOOR ROLAND WANTENS, NAAR EEN ARTIKEL VAN NATHAN EAGLE

Noot van de redactie Goede snorkelmaskers bestaan (zie het artikel 'Test: snorkelmaskers') en deze kosten tussen de 30,00 en 99,00 euro. Er zijn echter heel wat namaakmaskers in omloop, die voor minder dan 30,00 euro – soms zelfs maar 15,00 euro – verkocht worden en vaak niet veilig zijn.

Het Azorro-masker, dat Nancy Peacock gebruikte heeft een vibrerende snorkel en bovendien beslaat het masker, wat wijst op een slechte afvoer van vocht en koolstofdioxide. Je gezicht blijft wel droog, maar dit masker is zeker geen aanrader.

Snorkel veilig: zoals je elders in deze Hippo kan lezen, snorkel je nooit alleen!

VOOR CIVILBEAT.ORG

Advertentie

G

3%

Nelosle

den*

2018 GROEPSREIZEN MEER INFO & BOEKEN www.maretours.be/duikreizen in jouw Mare Tours reisshop online@maretours.be 016 50 22 22 VRAAG NAAR ONZE NIEUWE DUIKBROCHURE!

*Voorwaarden: maretours.be/duikreizen of in jouw Mare Tours kantoor.

KORTI N

Egypte • Sunrise Holiday Resort & Blue Paradise 14-21 maart 2018 • vanaf € 1.025 pp Egypte • Nemo Dive Club 25 april-2 mei 2018 • vanaf € 991 pp Filippijnen • Magic Oceans Dive Resort 7-18 juni 2018 • vanaf 2.046 pp Bonaire • Buddy Dive Resort 1-10 september 2018 • vanaf € 1.637 pp

Hippocampus nov./dec. 2017

29

Reportage

De gevlekte Amerikaanse rivierkreeft (Orconectes limosus) is een zoetwaterkreeft uit de Verenigde Staten.

Verbod invasieve rivierkreeften Op 1 augustus 2017 trad het totaalverbod over het bezit, de handel, het transport, de teelt en het uitzetten in de natuur van vijf in Europa voorkomende invasieve rivierkreeften eindelijk definitief in voege.

Foto: H. Zell.

De bij ons bijna uitgestorven Europese rivierkreeft (Astacus astacus) of edelkreeft is een beschermde zoetwaterkreeft, die door de schuld van invasieve soortgenoten uitgeroeid werd.

30

Hippocampus nov./dec. 2017

A

l sinds 1 januari 2015 was de Europese verordening 1143/2014 van het Europees Parlement en de Raad van 22 oktober 2014 betreffende de preventie en beheersing van de introductie en verspreiding van invasieve uitheemse soorten (IUS) van kracht. Met deze verordening wordt de invasieve exotenproblematiek aangepakt. Exoten kunnen een negatieve impact hebben op ecosystemen, biodiversiteit en onze gezondheid, wat vaak grote economische gevolgen met zich meebrengt. Door middel van preventie, vroege detectie en uitroeiing wil men de schade die invasieve exoten veroorzaken inperken.

'Invasieve soort' is een biologische term waarmee een soort wordt aangeduid die zich buiten zijn natuurlijke verspreidingsgebied heeft gevestigd.

Foto: Luc Rooman.

Biologie

De Turkse rivierkreeft (Astacus leptodactylus) is afkomstig uit Oost-Europa en Klein-Azië.

Een eerste zogenaamde 'Unielijst' van verboden invasieve uitheemse soorten werd op 3 augustus 2016 publiek gemaakt. Merk op dat deze lijst regelmatig aangevuld moet worden met andere soorten. De tabel

Foto: Ullrich Mühlhoff - wikimedia.

sinensis) en vijf invasieve rivierkreeften.

Ondertussen staan er 37 dier- en plantensoorten die verboden zijn op die 'Unielijst'.

op www.health.belgium.be wordt telkens bijgewerkt zodra de nieuwe lijst op Europees niveau goedgekeurd is. Op 1 augustus 2017 werd deze lijst uitgebreid met onder andere de Chinese wolhandkrab (Eriocheir

De vijf vermelde invasieve rivierkreeften zijn: de signaalkreeft of Californische rivierkreeft (Pacifastacus leniusculus), de rode Amerikaanse rivierkreeft (Procambarus clarkii), de marmerkreeft (Procambarus fallax f. virginalis), de geknobbelde Amerikaanse rivierkreeft (Orconectes virilis) en de gevlekte Amerikaanse rivierkreeft (Orconectes limosus). Van deze vijf rivierkreeften zijn er drie soorten die momenteel courant voorkomen in België: de gevlekte Amerikaanse rivierkreeft (de meest verspreide), de signaalkreeft en de rode Amerikaanse rivierkreeft. Maar ook de geknobbelde Amerikaanse rivierkreeft werd al een paar keer waargenomen. De marmerkreeft is nog niet waargenomen in België. De Turkse rivierkreeft (Astacus leptodactylus), die niet voorkomt op de 'Unielijst', is afkomstig uit Oost-Europa en

Foto: Chucholl C. - wikimedia.

De marmerkeeft (Procambarus fallax f. virginalis) is een zoetwaterkreeft uit Noord-Amerika.

Hippocampus nov./dec. 2017

31

Reportage

Foto: Casey D. Swecker.

Biologie

De geknobbelde Amerikaanse rivierkreeft (Orconectes virilis) heeft blauweachtige klauwen en twee rijen stippen die onderaan de rug van hun staarten gaan.

Klein-Azië. In ons land hoort ze eigenlijk niet thuis, toch komt ze hier op verschillende plaatsen voor. Net als de Europese rivierkreeft (Astacus astacus) – die in Vlaanderen volledig uitgestorven is (in Wallonië komt nog een heel kleine populatie voor) – is ook de Turkse rivierkreeft vatbaar voor de kreeftenpest, een schimmelachtige pa-

rasiet die Amerikaanse rivierkreeften met zich kunnen meebrengen. De Turkse rivierkreeft is nauw verwant met onze inheemse rivierkreeft, en beide soorten worden soms met elkaar verward. Turkse rivierkreeften hebben echter een veel ruwer pantser, dat bezaaid is met kleine knobbeltjes. Verder zijn hun scharen duidelijk smaller dan die

Voor de determinatie van in ons land voorkomende rivierkreeften, verwijzen we graag naar de determinatietabel van Natuurpunt: https://waarnemingen. be/exo/ be/nl/10083.pdf.

Foto: Casey D. Swecker.

De rode Amerikaanse rivierkreeft (Procambarus clarkii) kan je ook boven water tegenkomen.

van de Europese rivierkreeft. Turkse rivierkreeften zijn doorgaans olijfgroen van kleur, met vaak een roodbruine verkleuring aan de schaaruiteinden. Af en toe kan je lichtblauwe exemplaren aantreffen.

32

Hippocampus nov./dec. 2017

Reportage

De signaalkreeft of Californische rivierkreeft (Pacifastacus leniusculus) is een Amerikaanse zoetwaterkreeft.

Particulieren die verboden invasieve soorten in hun bezit hebben, mogen de dieren houden tot ze een natuurlijke dood sterven, op voorwaarde dat ze zich niet kunnen voortplanten en dat ze in een gesloten omgeving worden gehouden. De dieren mogen niet kunnen ontsnappen, en het houden van deze soorten in tuinvijvers is dus uit den boze.

Op rivierkreeften.be raadt men bovendien aan om ook voorzichtig om te springen met uitheemse rivierkreeften die niet op de Europese lijst met exoten vermeld staan. Veel

andere exotische rivierkreeften vormen immers eveneens een reĂŤel gevaar wanneer ze worden uitgezet in de natuur. Enerzijds kunnen ze directe schade aanbrengen aan onze ecosystemen en populaties van

Hippocampus nov./dec. 2017

IVO MADDER

Bronnen: www.rivierkreeften.be www.ecopedia.be/exoten_euverordening www.ec.europa.eu/environment/nature/invasivealien/index_en.htm www.health.belgium.be/nl/de-europese-verordening-betreffende-invasieve-uitheemse-soorten-ius-verordening

Advertentie

34

lokale soorten. Anderzijds kunnen ze indirect voor problemen zorgen, bijv. door het overbrengen van ziekteverwekkers. 

Foto: Astacoides - wikimedia.

Biologie

Persbericht Van 20 tot 28 januari 2018 is het weer tijd voor ’s werelds grootste watersportbeurs in de hallen van Messe Düsseldorf. In Hal 3 worden de duikliefhebbers verwacht.

E

'360° watersport beleven' op boot Düsseldorf

nkele cijfers over de 49e editie van boot (inderdaad met een kleine ‘b’).

Bijna 1.800 deelnemende bedrijven uit meer dan 60 landen; 230.000 m2 tentoonstellingsruimte verdeeld over 16 hallen; activiteitenbekken met een lengte van 65 m en 1.400 vierkante meter oppervlakte; een testtocht met een roeiboot op een 90 m lange ‘stroom’. Toegang: 10.00 tot 18.00 uur.

altijd een geweldige stemming. Komende editie zal de activiteitenruimte rondom het proefduikbassin en de duiktoren nog aantrekkelijker zijn. Het 'Dive Center' nodigt alle duikliefhebbers uit om in een ruimte, die als duikbasis is opgesteld, te shoppen en met elkaar van gedachten te wisselen.

Hier kan iedereen live meemaken hoe een duik in het duikbekken of in de duiktoren professioneel wordt voorbereid.

specifiek voor duikers

milieu

Duikliefhebbers vinden niet meer uitsluitend duikplaatsen in verre bestemmingen, maar steeds vaker in meren, rivieren of indoor-duikstations in de grote Europese agglomeratie. Hal 3 is sinds vele jaren het favoriete trefpunt voor duikers uit heel Europa. Eenmaal per jaar ontmoeten experts uit de scene, recreatiesporters, toonaangevende producenten en duikreisaanbieders elkaar op boot Düsseldorf voor een uniek, negendaags duikfestijn. Er heerst

Al geruime tijd wordt er op boot aandacht besteed aan de bescherming van de zee en binnenwateren. Sinds boot 2017 heeft dit 'kind' ook een naam: 'Love your Ocean' is op initiatief van boot ontstaan en heeft door de ondersteuning van prominente peetouders als Prins Albert II van Monaco en de milieuactiviste Emily Penn veel aandacht gegenereerd. Petros Michelidakis: "De mensen worden door 'Love your Ocean' wakker geschud. De bescherming van de zee moet bij

iedereen in het systeem zitten en men moet er zich bewust van zijn hoe men het milieu kan ontzien. De actiestand in hal 4 nodigt geïnteresseerden - ook kinderen - uit om mee te doen en een test te maken. Ik ben er trots op dat boot op dit gebied een voortrekkersrol vervult en het thema een breed platform biedt".

Rondom de 'Love your Ocean'-stand zullen die ondernemingen en projecten worden gegroepeerd die de bescherming van wateren en het klimaat als uitgangspunt hebben of in de Waterpixel World speciale acties en onderwaterfotografie tonen.

360° Natuurlijk komen alle watersporten aan bod: denk maar aan SUP (Standing Up Paddle boarding), motorboten, RIB's, zeilboten, eenheidsklassen, luxe-jachten (waarvan 1 van 35m!), jetski’s, 'Beach Life', Doe-het Zelvers, marina's, charterondernemingen, zeilscholen, golfsurfen, windsurfen, …  ROLAND WANTENS

360° watersport beleven boot.de boo1802_TA_175x127_BE_NL.indd 1

Voor meer informatie: Fairwise BVBA Hubert Frère-Orbanlaan 213 – B-9000 Gent Tel. +32 (9)245 01 68 – Fax +32 (9)245 01 69 info@fairwise.be

25.10.17 12:01

Reportage Reisverhaal

Mangrove Bay

36

Hippocampus nov./dec. 2017

Met je materiaal moet je niet zelf zeulen.

Voor onze duikvakantie trokken we dit jaar naar de Rode Zee. Dat was lang geleden en de herinneringen aan het uitbundige leven, dat dit gebied zo kenmerkt, bepaalden onze keuze. Een verslag van Roland Wantens.

Rond 16.00 uur komt de dagboot terug aan.

tussen duiken van de kant of met de boot".

Thomas Cook Airlines bracht ons in 4 uur en 45 minuten naar Hurghada. Daar werden we opgewacht door een chauffeur die ons naar het Mangrove Bay Resort zou brengen. Het was niet de eerste keer dat we daar te gast waren, maar mijn geheu-

gen bleek me ondertussen in de steek te hebben gelaten. In plaats van een transfer van een uur, duurde het drie uur voor we uiteindelijk aankwamen. Het resort ligt dichter bij Marsa Alam, vanwaar de transfer slechts 30 minuten duurt.

Ondanks het late aankomstuur, wachtte ons een 'warme' ontvangst. Het restau-

Mangrove Bary Resort, met links de kleine mangrove.

Foto's (3): Roland Wantens.

D

e meningen van diegenen met wie we ons plan bespraken, waren verdeeld. “Egypte? In de zomer is het daar veel te heet.� Het jaarlijks verlof van mijn echtgenote Goel valt echter in juli en laat ons dus weinig keuze. "Mangrove Bay? Mooie plek en je beslist zelf wat je wilt; je duikt wanneer je wilt; je kan kiezen

Hippocampus nov./dec. 2017

37

Reportage

Koraald

uivel.

Onder de boot verzamelen de vissen.

rant was al gesloten, maar op de kamer stond er nog een maaltijd klaar, inclusief dessert. Toch wel een leuke attentie.

Foto's (3): Ro

land Wante

ns.

's Anderendaags, na het ontbijt, trokken we natuurlijk onmiddellijk naar Ducks Diving Center, gelegen binnen het 's Nachts staa n de veders terren mooi open. resort. Na de vereiste administratie kregen we een rondleiding met de nodige uitleg: het bord waar je je moet inschrijven voor een duik, de droogruimte, de plastic bakken om je materiaal in op te bergen, het nodige lood, de spoelbakken voor respectievelijk pak en ontspanners/camera's en natuurlijk ook de steiger vanwaar je vertrekt. Met flessen en je materiaal hoef je niet zelf te zeulen, want dat doen de helpers van het duikcentrum. Het vervoer naar de steiger gebeurt nog met de kar getrokken door Een oc topus verk leur t al s we hem na deren. de ezel Mishu.

Het duikcentrum wordt uitgebaat door de Egyptische Essam Hassan, zijn Duitse echtgenote Marianne en hun Duitse zakenpartner Robert Furtner. Bovendien is er ook nog Guenter, Essam’s Assistant Manager. Er is altijd iemand van hen aanwezig om te antwoorden op je vragen.

38

Hippocampus nov./dec. 2017

mogelijkheden Zoals de naam doet vermoeden, ligt het resort aan een baai met een (kleine) mangrove. In die mangrove kan je niet duiken, maar de baai biedt tal van mogelijkheden.

Vanaf de steiger kan je richting oosten op het huisrif duiken, dat in die richting ongeveer een achthonderd meter lang is.

Het biedt afwisselend koraalformaties en zandpartijen. Richting westen loopt het huisrif nog een tweehonderdtal meter verder. Daar is de kant iets steiler, wat een andere biotoop geeft.

Je kan je ook inschrijven voor een duik vanaf de 'zodiac'. Dat blijkt niet altijd een rubberboot te zijn. Soms is het gewoon een houten sloep, die wel geschikt is om van te duiken. Je spreekt gewoon met de schipper af waar je wilt gedropt worden en hoe laat hij je ergens moet komen halen. Wij deden drie duiken vanaf de 'zodiac': DD één achter de noordoostelijke hoek van het huisrif, waarna we ons halverwege lieten oppikken; DD één aan de overkant van de baai; DD één vanaf de oostelijke hoek van het huisrif waarna we zelf naar de steiger terug doken.

Ze bieden tevens een daguitstap aan met de grote boot die, afhankelijk van het weer, een aantal duikplaatsen in de buurt aandoet. Die vertrekt telkens om 8.15 uur en komt rond 16.00 uur terug aan. De bemanning verzorgt een lunch aan boord.

Foto: Roland Wantens.

Reisverhaal

Reportage

Foto's (3): Roland Wantens.

Reisverhaal

De vissen vermijden het sterke zonlicht onder de boot.

Op dinsdag, donderdag en zondag is er mogelijkheid voor een nachtduik. Die begint rond 18.30 uur. Op dat moment zakt de zon weg achter de bergen verderop in de woestijn. Wij hebben twee nachtduiken gedaan en waren zeer tevreden met wat we te zien kregen: slapende papegaaivis, kleurrijke schorpioenvissen, jagende murenen, octopus, kleine krabben tussen het koraal, …

Waarom toch gaan?

De Rode Zee biedt met haar helder water ongelofelijk zicht op prachtige riffen met kleurrijke vissen. Gedurende onze duiken op het huisrif zagen we, behalve de hierboven al vermelde soorten, onder andere: blauwe trekkersvis, reuzetrekkersvis, picasso trekkersvis, soldaatvis, eekhoornvis, wimpelvis, vlindervis, fluitvis, reuzenbaars, kokerworm, anemoonvis, snapper, zand­ alen, schildpadden, Spaanse danseres, …

Als de boot tegen de steiger ligt, verzamelen grote scholen vis zich eronder om het sterke zonlicht te vermijden.

veiligheid Zowel aan het duikcentrum als op de steiger moet je inschrijven wanneer je vertrekt, en wanneer je terug bent. Bovendien is er altijd iemand aanwezig op de steiger om de baai in het oog te houden en om je te helpen met het duikmateriaal, de camera aan

Een murene komt nieuwsgierig uit zijn hol.

40

Hippocampus nov./dec. 2017

te geven, enz.

het hotel Je verblijf boek je op basis van 'half board', dus inclusief ontbijt en avondeten. Voor het ontbijt wacht een uitgebreid buffet in het restaurant. Als het weer het toelaat, wordt het avondbuffet op het terras klaargezet.

Er is ruime keuze en de obers staan klaar om je te bedienen met drank. Voor het middageten kan je terecht op de boot als je

Foto's (3): Roland Wantens.

Met de Hugyfot GoPro-behuizing.

Soldaatvis.

meevaart of anders aan de tafels met zicht op het rif dicht bij het duikcentrum.

De kamers zijn ondergebracht in aparte blokken van vier kamers, elk met tv, airco en een terras. Na een duik kan je een korte douche nemen bij het zwembad en er even wat in afkoelen of gewoon uitblazen op de ligbanken, terwijl je geniet van de aanvliegende witte reigers die er regelmatig komen drinken.

Het is inderdaad warm in die periode van het jaar, waardoor de bezetting er laag is.

De drukste periodes in dat gebied zijn van april tot einde mei en vanaf half augustus tot december.

 ROLAND WANTENS

Zeeschildpad.

Hippocampus nov./dec. 2017

41

Reportage

Geschiedenis Onderwaterfotografie

1e plaats groothoek.

Slijmvis.

Foto: Raymond Wennekes.

Winnaars ONK 2017 10e plaats groothoek met model.

Zeedahlia met duiker.

Foto: John Landa.

42

Hippocampus nov./dec. 2017

Raymond Wennekes uit Roosendaal is opnieuw 'Nederlands Kampioen Onderwaterfotografie' geworden. Ook in 2016 behaalde hij deze titel.

5e plaats thema.

Zeenaaktslakeieren op een zakpijp.

Foto: Marlene Terpstra.

3e plaats groothoek met model.

Duiker en sepia.

Foto: Marlene Terpstra.

D

e werkgroep fotografie van de Nederlandse Onderwatersport Bond (NOB) organiseert jaarlijks drie wedstrijden: het Open Nederlands Kampioenschap Onderwaterfotografie (ONK), het Nederlands Kampioenschap Onderwaterfotografie (NK) en het Zeeuws Kampioenschap Onderwaterfotografie (ZK).

Aan het ONK en ZK kunnen fotografen ĂŠn videografen van ieder niveau, iedere nati-

2e plaats visportret.

Juveniele snotolf.

Foto: Raymond Wennekes.

onaliteit en iedere duikorganisatie meedoen. De titel 'Nederlands Kampioen Onderwaterfotografie' kan enkel uitgereikt worden aan een Nederlander.

Raymond Wennekes dankte zijn tweede 'overall' kampioenschap onder meer aan een gouden medaille in de categorie groothoek met een prachtige foto van een slijmvis badend in het zonlicht. Daarnaast leverden

4e plaats visportret.

Zwarte grondel.

Foto: Jeroen Zetz.

zijn macrofoto en visportret een zilveren plak op. In november 2017 vertegenwoordigt hij Nederland (lees: NOB) tijdens het WK CMAS Onderwaterfotografie in Mexico.

In het 'overall' klassement eindigde Kees Opstal op de tweede plek en ging Jos Broere naar huis met de bronzen medaille. Ronald Faber en Gert Eggink wonnen respectievelijk het NK en ZK Onderwatervideografie.

8e plaats droothoek.

Mosselhangcultuur.

Foto: Nancy van Olffen.

Hippocampus nov./dec. 2017

43

Reportage

Onderwaterfotografie

RenĂŠ Lesterade pakte de eerste plaats bij het Zeeuws Kampioenschap en Jeroen Zetz won de zoetwatercompetitie. Dit jaar konden fotografen ook in teamverband meedoen aan het ONK. Team Germany gaat de boeken in als de allereerste winnaar van deze teamwedstrijd.

Uiteraard vielen er bij het ONK ook Belgen in de prijzen, maar het waren er wel minder dan andere jaren. De Belgische onderwaterfotograaf Thomas van Puymbroeck behaalde goud in de categorie thema.

Bij de onderwatervideografen behaalde de Nederlander Ronald Faber goud. Op de tweede en derde plaats noteerden twee Belgen, respectievelijk Jo De Smedt en Gery Beeckmans.

We presenteren je enkele winnende foto's van Raymond Wennekes, alsook een mooie selectie foto's van andere fotografen. Geniet van de mooie beelden. 

IVO MADDER

2e plaats macro.

Viltkokerworm.

Foto: Raymond Wennekes.

10e plaats macro.

Zeedahlia.

Foto: Marlene Terpstra.

44

Hippocampus nov./dec. 2017

1e plaats macro.

Kwalvlo.

Foto: Kees Opstal.

5e plaats macro.

Grote heremietkreeft.

Foto: Rene Weterings.

3e plaats visportret.

Zandgrondel.

Foto: Henny Blokvoort.

1e plaats visportret.

Slijmvis.

Foto: Arco de Man.

2e plaats groothoek.

Oosterscheldekreeft.

Foto: Jeroen Zetz.

3e plaats macro.

Steurgarnaal.

Foto: Michael Thiel.

Hippocampus nov./dec. 2017

45

Reportage

Onderwaterfotografie

4e plaats groothoek.

Oorkwal.

Foto: Thomas van Puymbroeck.

Open Nederlands

Kampioenschap

Overall winnaars ONK:

Duikeninbeeld Publieksprijs:

1) Raymond Wennekes 2) Kees Opstal 3) Jos Broere

1) Henny Blokvoort 2) Thomas van Puymbroeck 3) René Weterings

Groothoek met duiker:

Groothoek:

Macro:

Visportret:

1) Kees Opstal 2) Arco de Man 3) Marlene Terpstra

1) Raymond Wennekes 2) Jeroen Zetz 3) Rob Adan

1) Kees Opstal 2) Raymond Wennekes 3) Michael Thiel

1) Arco de Man 2) Raymond Wennekes 3) Henny Blokvoort

Zoetwatercompetitie:

Teamwedstrijd:

Video:

Thema:

1) Jeroen Zetz 2) Peter Boots 3) Sander van der Heijden

1) Team Germany 2) Team Jos Broere 3) Team Duikersgids

1) Ronald Faber 2) Jo De Smedt 3) Gery Beeckmans

1) Thomas van Puymbroeck 2) René Weterings 3) Jos Broere

46

Hippocampus nov./dec. 2017

7e plaats macro.

Bruine plooislak.

Foto: Sander van der Heijden.

5e plaats groothoek met model.

Foto: Jos Broere.

1e plaats groothoek met model.

Foto: Kees Opstal.

7e plaats groothoek met model.

Duiker met oorkwal.

Foto: Nancy van Olffen.

Hippocampus nov./dec. 2017

47

Reportage

Onderwaterfotografie

Zeeuws Kampioenschap

onderwaterfotografie Overall winnaar ZK: 1) RenĂŠ Lesterade 2) Angelique van Oorschot 3) Johan de Prins

9e plaats groothoek met model.

Foto: Marco Heesbeen.

1e plaats thema.

Doorschijnende zakpijp.

Foto: Thomas van Puymbroeck.

48

Hippocampus nov./dec. 2017

WIJ ONDERHOUDEN & HERSTELLEN ALLE MERKEN WWW.MES-BVBA.BE INFO@MES-BVBA.BE +32 11 85 15 08

Duikshop zeeën de

7

Bekende duikmerken Eigen hersteldienst Vulstation tot 300 bar

Openingsuren: wo. – do. & vr. 16.30 – 19.00 u za. 10.00 – 12.00 u & 13.00 – 17.00 u

Antwerpsestraat 258 – 2850 Boom 03 888 43 34 – zevenzeeen@telenet.be

Adv_7-Zeeen_20170126.indd 1

2/02/2017 15:57:28

Hippocampus nov./dec. 2017

49

Reportage Reisverhaal

De tijgeren andere haaien van Mozambique In 2007 bezocht ons redactielid wijlen Bert Janssens voor het eerst 'Mozambique' onder water nabij 'Tofu' (Ponto da Barra) om aldaar zijn vele giganten te kunnen bewonderen zoals reuzenmanta's, een heuse school (!) walvishaaien, bultrugwalvissen en vele dolfijnen.

Ook de lokale riffen met een rijke mariene tropische fauna waren er meer dan de moeite waard. Is het onderwaterleven er nu nog steeds fantastisch? Geniet mee van zijn reiservaring.

Foto: Scuba Addicts.

Stierhaai (Carcharhinus leucas).

50

Hippocampus nov./dec. 2017

We verlieten 's morgens met een minibusje van het duikcentrum 'Scubba Addicts Diving' evenwel met een voldaan gevoel 'Umkomaas', klaar voor een rit van 6 uur oftewel 500 km richting noorden naar het duikcentrum 'Mozambique', dat net over de grens in 'Ponta do Oura' nog een tweede uitvalbasis heeft, speciaal voor nog andere spectaculaire haaiensoorten zoals grijze rif-, zilvertip-, stier- en tijgerhaaien.

Pal aan de slagboom van de grens stopte letterlijk het wegasfalt om te veranderen in diep mul geel zand, waar een normale wagen onmogelijk door kan, zodat we overstapten in een '4x4 truck', die ons opwacht-

We werden gestationeerd in een ruim maar 'basic resort' dat toch smaakvol is ingericht met tropische tuinplanten en een reuzegroot houten terras met tafels, ligbedden en een klein zwembad van waaruit je een mooi vergezicht hebt op het stadje en de oceaan, waar je 's morgens in de

verte de fonteinen of waterwolken van opspringende bult­ rugwalvissen kon gadeslaan tijdens het ontbijt. Ook hier beschikt 'Scuba Addicts Diving' over twee RIB's en wordt er gedoken met stalen 12-literflessen.

De plaatselijke temperatuur was amper een graad warmer dan in Durban, vooraan in de 20°C dus, wat toch onverwacht overkwam in dit tropisch gedeelte waar het tenslotte ook lente was geworden (oktober 2016). Andermaal was ik blij dat ik een warme 'fleece' bijhad, zeker voor 's avonds.

Foto: Scuba Addicts.

Onze avontuurlijke week in het Zuid-Afrikaanse 'Aliwal Shoal' bij 'Umkomaas' (aan de Indische Oceaan ten zuiden van 'Durban') zat erop en was zeer succesvol geweest tussen de vreemde, grappige zandtijgerhaaien bijgenaamd 'raggies', die daar ons hoofdobjectief waren. We hadden er ook nog gedoken met drie andere haaiensoorten: oceanische zwartpunt-, hameren dusky- of schemerhaaien. De tijgerhaai, die nog steeds op mijn verlanglijstje stond, had andermaal spijtig genoeg verstek gegeven.

te samen met Craig en Shona Smith-Clark, de eigenaars van 'Scubba Addicts Diving', die ons persoonlijk zouden begeleiden gans de week. Het grensstadje werd in 1994 opnieuw geopend na de burgeroorlog om terug een populaire vakantiebestemming te worden voor de Zuid-Afrikanen. Het kent een bank, apotheker, een paar restaurants en hotels, B&B's, een camping alsmede een ganse straat vol met ambachtslui, die er hun Afrikaanse kunstwerken en prullaria te koop aanbieden. Ook hier kennen de straten enkel maar zand en geen asfalt.

Alles komt uit op een enorm breed strand met een hevige en hoge branding.

Foto: Kim

T

hans 10 jaar later blijkt het groot leven daar ook al veel minder te zijn, waarbij men zelfs niet meer gans het jaar door elke dag walvishaaien kan garanderen, wat onze voormalige redactiecollega John Remue spijtig genoeg persoonlijk heeft mogen ervaren.

Steinberg.

Het duik centrum net over grens in de 'Ponta do Ouro'.

Het grensstadje 'Ponta do Ouro' is een populaire vakantiebestemming voor de Zuid-Afrikanen.

Hippocampus nov./dec. 2017

51

Reportage Reisverhaal

Er zijn drie grote duikplaatsen: 'Pinnacles', 'Atlantis' en het huisrif, die alle vanaf het strand bereikbaar zijn per RIB. Gans de honderden kilometers lange kustlijn bestaat uit één grote tientallen meters hoge en met groen begroeide duin, die aanvang neemt waar het brede gele strand eindigt.

De branding is hier even hevig met woeste, grote en hoge golven. De 'launching' met de RIB is dan ook even spectaculair als in 'Umkomaas': alle duikmateriaal vastgekit, reddingsvest strak aan, voeten op de bodem vastmaken tussen de strips, koord rond de RIB met beide handen klemvast houden, de juiste golvencorridor met doorgang afwachten en dan volle gas geven door die waterhel. Je wordt vervolgens compleet en heftig dooreen geschud wat niet aan te raden is voor duikers met een al te fragiele rug.

zilverpunthaai en grijze rifhaai 'Pinnacles' is een rif op 36 m diepte dat 4 km uit de kust ligt op 12 km van 'Ponta do Ouro'. Met een achterwaartse rol vatte de 'negative entry' aan door met een com-

Er was weinig stroming en de watertemperatuur bedroeg hier net als vorige week in Zuid-Afrika ook 23°C. We kwamen boven een zandvlakte om ons uit te trimmen en af te drijven naar het hoger gelegen rif dat nog niet zichtbaar was. Onmiddellijk deed Craig het teken van haai boven op zijn hoofd en inderdaad op 10 m passeerde een heuse en sierlijke zilverpunthaai (Carcharhinus albimarginatus) van redelijke afmeting. Ik was verrukt want het was al 8 jaar geleden – vanop 'Cocos Island' – dat ik met deze mooie soort nog had gedoken.

stierhaai en hamerhaai Na een rustinterval van een uur op de RIB met koffie/thee en straffe gemberkoekjes maakten we ons klaar voor de tweede duik volgens hetzelfde duikplan. Bijna op de bodem aangekomen, rond 36 m diepte, vielen we dwars door een grote school zilveren tonijnachtigen. Dat was indrukwekkend en veelbelovend, maar gans het traject naar het rif kwam er niks anders door. Bovenop het rif hoorde ik Michel Keymeulen plots

Vervolgens rukten we verder op en plots doemde er een andere haai op die ons ging kruisen, een gewone grijze rifhaai (Carcharhinus amblyrynchos) maar ook prachtig, gelet op haar echte haaienvorm.

Ook dit exemplaar was niet echt geïnteresseerd in ons. Een beetje verder kronkelde

el

de

re

..

n

G

Hamerhaai (Sphyrna lewini).

udy

Fo to

: Sc

ub

F ot o: R

aA

dd

er op de bodem een grote murene. Op het rif aangekomen, troffen we niet veel leven aan, het was geen al te hoge kale geelkleurige versteende zandformatie. Mijn computer had al een tijdje terug gepiept en gaf thans reeds 5 minuten trap aan. Craig deed het teken om te stijgen want iedereen bleek natuurlijk prijs te hebben. Tijdens de decostop kregen we nog het gezelschap van een kleine Mobula manta, die een hele tijd rondom ons kwam cirkelen. Volgens François Huysmans was er ook een grote stierhaai (Carcharhinus leucas) in de buurt gesignaleerd.

Va

s.

i

ct

pleet lege trimvest onmiddellijk Craig te volgen, die naar 38 m diepte pikeerde. Als veiligheid had hij hier eveneens een lange lijn met oranje rugbybaloppervlakteboei zodat de 'skipper' vanop de RIB ons altijd kon volgen.

Foto: Harvey Buyst.

Grijze rifhaai (Carcharhinus amblyrynchos).

Zwartpuntrifhaai (Carcharhinus melanopterus).

52

Hippocampus nov./dec. 2017

Tijdens onze trap van 11 minuten kwam (dezelfde?) Mobula manta ons terug gezelschap houden thans samen met een grote wahoo, die enorm op een barracuda lijkt maar wat dikker is en zonder diens kenmerkende dwarse strepen. Ik ging François Huysmans een hand geven als felicitatie dat we samen weer met een nieuwe haaiensoort hadden gedoken, we kwamen nu toch bijna al aan 30 soorten.

In volle vaart gingen we terug naar 'Ponta' want het weer was snel aan het veranderen: felle wind, die de zee opzweepte en grijze wolken. Ik overliep het duikprofiel dat hier dus zeer eenvoudig bleek te zijn door een duidelijke klassieke 'square dive' met maximale bodemtijd van ongeveer 20 minuten. De duiken waren dus eigenlijk spijtig genoeg kort, want het was vooral aan de bodem op die 20 minuten dat de actie ten volle geschiedde. Ongetwijfeld moet nitrox hiervoor de oplossing zijn ten einde deze bodemtijd te verlengen. Maar

Aan de andere kant hadden we op twee duiken tijd wel vier haaiensoorten van dichtbij en in hun echte natuurlijke vrije habitat ontmoet zonder dat ze artificieel gelokt werden door 'chummen', 'bait' of enig ander geurspoor, vermits dit in Mozambique bij wet verboden is.

Het 'beachen' ving aan door met de RIB op een grote golf mee te surfen en regelrecht op het strand geheel abrupt te landen door een hevige schok op het zand. Je mocht echt niks loslaten of je vloog mee vooruit.

Bij de aankomst sprak het gezicht van Craig evenwel boekdelen: morgen waarschijnlijk

niet duiken door de weersomstandigheden.

Een aankomende stormwind begon de golven inderdaad nog hoger op te zwepen, tevens gevolgd door koude en regen.

te gevaarlijk om te duiken De volgende dag bij het ontbijt, om 7.00 uur, stonden Craig en zijn andere duikgids/ schipper Mike Mould aan de terrasbalustrade met hun verrekijker reeds de zee te keuren, die zeer woelig was en hun fataal verdict volgde al snel: "No diving today, to dangerous. Sorry, guys, but you must understand that safety goes first". Gevloek alom, ook door een tweede Belgische duikgroep, die ons was komen vervoegen.

Nog geen uur later werd een spel kaarten

Foto: René Van Leeuwen.

Als karakteristieken zouden stierhaaien zeer agressieve dieren zijn omdat bij hen het hoogste testosterongehalte in hun bloed wordt aangetroffen. De stierhaai (Engels: bullshark) heeft ook nog een tweede benaming oftewel Zambezihaai omdat ze vaak in die Afrikaanse rivier worden aangetroffen. Inderdaad, deze haai kan niet alleen in het zoute zeewater leven maar ook zonder probleem in zoet rivierwater, zelfs generaties lang. Zo werden onder meer stierhaaien aangetroffen op meer dan 3.000 km van de oceaan in de Amazone en de Misisssippi. In zulke wateren is hij regelmatig betrokken bij aanvallen op mensen, hoewel zij geen mensenvlees lusten maar dikwijls door het troebele zicht hun natuurlijke prooien met de mens verwarren.

ja, probleem: geraak hier maar eens aan dat mengsel.

Zilverpunthaai (Carcharhinus albimarginatus).

Het 'chummen', 'bait' of enig ander geurspoor uitzetten is bij wet verboden in Mozambique. Hier een foto van toen het nog wel toegelaten was.

Foto: Armin Trutnau - Scuba Addicts.

hevig geëxciteerd tikken op zijn luchtfles om onze aandacht te wenden. Vervolgens begon hij onmiddellijk foto's te maken en zag ik een weinig verder een grote donkere en bewegende haaienschaduw: een zeer robuuste stierhaai (Carcharhinus leucas)!

Deze scheerde over het zand in een wijde cirkel om ons heen naar links. Vervolgens draaide hij naar rechts terwijl achter hem enkele meters hoger plots nog een hamerhaai (Sphyrna lewini) ten tonele verscheen en schrok dat hij ons kwam storen. Toch wel uniek zo twee verschillende haaiensoorten zien tijdens één en hetzelfde beeld.

Hippocampus nov./dec. 2017

53

Reportage Reisverhaal

boven gehaald zodat de 'Mozambiquian 2M Champions League Wiezen' kon aangevat worden. '2M' is de populairste/lekkerste van de drie lokale soorten pils, die in dit land worden gebrouwen.

Foto's (3): Ha

rvey Buyst.

Met angst in het hart werden we opnieuw bij het ochtendkrieken wakker. De zee was nog altijd redelijk woelig onder een felle frisse zon en blauwe lucht. Met enige aarzeling zetten de schippers het licht nu toch op groen voor de duikplaats 'Atlantis', welk eveneens een versteend zandrif is, kleiner en smaller van omvang maar dichterbij onze baai gelegen.

54

Hippocampus nov./dec. 2017

We maakten ons klaar en ik bemerkte dat mijn luchtventiel bleef blokkeren aan mijn trimvest zodat die lucht bleef geven.

Ik koppelde de luchtleiding gewoon af, wachtte op het teken om vervolgens met de achterwaartse rol ineens met gans de ploeg snel te zakken tot op 41 m diepte.

Uittrimmen en dus lucht bijblazen in mijn trimvest deed ik de laatste meters gewoon eenvoudig met een paar luchtteugen vanuit mijn mond.

Ook hier vertrokken we op een zandvlakte richting het enkele meters hoger gelegen rif. Een grote school 'jacks' was hier op patrouille. Michel zat iets verder en dieper.

Hij begon een logge zwarte gedaante te fotograferen zodat ik wist dat we weer prijs hadden. Het betrof een enorm dikke haai, die vervolgens onder François en mij heel traag kwam doorgezwommen. Opnieuw een stierhaai?

Een twintigtal grote barracuda's vroegen zich verwonderd af wat wij hier kwamen doen. Terug aan boord deed Craig heel enthousiast over die nog niet geïdentificeerde haai, vermits hij die blijkbaar hier nog nooit had gespot, wat ons enorm

prikkelde welke uitzonderlijke soort we als geprivilegieerden dan wel hadden mogen meemaken? Zijn antwoord stelde ons dermate teleur vermits we hiermee 'National Geographic' toch niet zouden halen: volgens hem betrof het een doodgewone 'raggie' (zandtijgerhaai). François en ik hadden onze twijfels daarover vermits het een heel dik dier betrof in tegenstelling tot de velen die we in 'Aliwal Shoal' eerder hadden gezien en welke heel smal van romp waren. Craig repliceerde hierop onmiddellijk dat het een heel overzwanger wijfje betrof waarna Michel geheel bevestigend ons zijn foto's liet aanschouwen.

Nadat we uitgelachen waren, tot groot jolijt van Steven Vandevoorde, bracht Craig ons met een begrafenisgezicht opnieuw slecht nieuws: "no more diving today". De wind werd opnieuw te krachtig zodat we ons opnieuw vloekend op het kaartspel konden gaan toeleggen. Vanop het terras volgden we het zeeschouwspel waarbij de golven aangroeiden tot ware tsunami's van diverse meters hoog. Daar was geen enkele RIB of vissersboot tegen opgewassen. Alles bleef aan land wegens deze enorme storm.

Ramp oh ramp, de volgende dag bleef dit

Craig en Mike beslisten omstreeks 6.30 uur, na een lange studie van de oceaan, om toch te vertrekken voor onze laatste twee duiken, thans terug naar 'Pinacles'. De zee was nog redelijk onstuimig maar doenbaar en de opkomende zon scheen vanuit een staalblauwe lucht.

Tijdens de eerste duik werden Steven en ik van heel dichtbij gescand door een sierlijk passerende hamerhaai. De tweede duik ge-

Het rif werd thans bevolkt door een grote school geelvinbarbelen, diverse mega tandbaarzen, twee vechtende 'patato'baarzen, trekkers- en doktersvissen, wolken rode antennebaarsjes, murenen en een megagrote schildpad. Allen waren zeer actief bezig. Een andere haai, laat staan tijger, kwam er wel niet meer door.

Met 4 minuten trap begonnen we terug te stijgen. Ik zou dus zeker nog een jaar moeten wachten tot ons vertrek naar Fiji voor mijn tijgerhaai. Geen 'french kissing', dus tot grote opluchting van Steven.

de straten van het stadje. De laatste dag zouden we dan nog een landsafari meemaken in het 'Hluhluwe Nationaal Park'.

Van Craig vernam ik dat de andere ploeg Belgische duikers geluk ging hebben vermits de meteo al uitstekend weer voorspelde voor de volgende dag zijnde hun laatste duikdag daar zij eveneens met ons twee dagen later terug naar België zouden keren. Met dat nieuws zag ik mijn kans schoon en vroeg ik Steven of ik die land­ safaridag niet kon laten vallen door bij die andere Belgen te blijven en mee te duiken om dan met hun terug mee te komen en terug bij hem aan te sluiten op het vliegveld?

Voor de gekende professionele soepelheid van mijn reisboer was dit geen enkel probleem tot mijn groot genoegen.

Voor een landsafari moet je in het 'Hluhluwe Nationaal Park' zijn.

landsafari We konden aan inpakken beginnen want de volgende dag zouden we naar 'St Lucia' rijden en overnachten om naar krokodillen te gaan kijken aan de waterkant, evenals nijlpaarden, die er 's nachts zelfs rondlopen in

rvey Buyst.

de laatste twee duiken

beurde recht op het rif waar plots heel veel leven aanwezig was in vergelijking met de vorige duiken. Onderweg was eerst wel een stierhaai ons tegemoet gekomen, waarschijnlijk omdat hij nieuwsgierig was naar dat achterovervallend geplons in het water, welk hij zeker gehoord of gevoeld had.

Foto's (4): Ha

ware doemscenario opnieuw aanhouden.

Slechts 3 op 8 duiken konden we dus verwezenlijken tijdens de eerste vier dagen, zodat we met angst de nacht ingingen voor de vijfde en onze laatste duikdag. Mijn tijgerhaai zou ik nu andermaal weeral op mijn buik kunnen schrijven. Om de sfeer er terug wat in te brengen, sprak ik de publieke belofte uit om Steven, mijn dierbare duikreisboer, een 'French Kiss' te geven, mochten we er toch nog één spotten. Dit veroorzaakte zelfs hilariteit bij de twee duikgidsen, die nu absoluut ons een tijgerhaai wilden serveren daar ze dit schouwspel voor geen geld wilden missen.

Hippocampus nov./dec. 2017

55

Reportage Reisverhaal

Foto: Kim Steinberg.

Foto: Scuba Addicts.

's Avonds was er de klassieke bbq.

"Ik schreeuwde het van geluk, bingo! Ontmoeting met de Tijgerhaai (Galeocerdo cuvier)."

Na de lunch nam Craig het woord. Hij vond het bijzonder erg dat onze ploeg door de extreme weersomstandigheden hier in 'Mozambique' slechts 5 van de 10 duiken had kunnen realiseren. Nochtans wisten we zeer goed dat dit een overmachtssituatie was waarvoor hij uiteraard niet verantwoordelijk was en zich dus niet hoefde te excuseren. Toch bood hij na overleg met mijn duikreisboer een erg verrassende compensatie aan: niet alleen zou hij de 5 duiken terugbetalen, maar mochten we volgend jaar een ganse week volledig gratis terugkomen (vliegtuigticket uitgezonderd). Steven bevestigde nadien dat hij als professionele duikreisboer nog nooit van één van zijn duikresorts dergelijk bod als vergoeding had gekregen.

die bijkomende kans in de buurt van de absolute zero zou blijven.

Craig zijn reden voor deze gulle geste was heel eenvoudig oprecht maar ook commercieel: zijn goede naam van eerlijk mens/niet-leugenaar stond op het spel en hij vond dat wij de normale duikomstandigheden hier in Mozambique echt moesten meemaken alsmede de werkelijk spectaculaire onderwaterwereld zodat we dit allen in België zouden kunnen voortvertellen. Vervolgens bracht hij Steven, François, Harvey en Michel terug naar de Mozambikaanse grens, waarbij ik alleen bij de andere groep achter bleef. Het afscheid was ontroerend want ze wensten me alle vier de gedroomde maar waarschijnlijk utopische tijgerontmoeting toe, hoewel ik zelf ook zeer goed besefte dat

De morgen van deze extra duikdag begon met schitterend stralend weer en een redelijk plat zeetje. De koers van de RIB werd andermaal op 'Pinacles' gezet thans door Mike als onze schipper/duikgids. We lieten Craig achter op het strand terwijl hij ten teken van goede moed zijn vingers voor ons zeer ostentatief kruiste.

56

Hippocampus nov./dec. 2017

Ik zou het mij evenwel nooit vergeven hebben door de landsafari mee te doen om dan twee dagen later de kans te lopen van te vernemen in de luchthaven van de andere groep dat zij toch een 'encounter' zouden hebben gehad. Dan zou ik van spijt helemaal niet terug mee in dat vliegtuig kunnen stappen. Bovendien had ik al twee keer de mooie ervaring van zulke landsafari meegemaakt zodat ik het niet erg vond om deze over te slaan ten einde theoretisch in extremis toch nog een tijgerhaai te kunnen tegenkomen.

een zeer fijne zeesafari

Amper in het water gelegen en snel zakkend kwam een reuzenstierhaai ons checken. Vervolgens verscheen er een lichtkleurig haaienexemplaar met zwarte staartvork. Mike zat verder en had ze dus minder goed kunnen waarnemen zodat hij niet zeker was van zijn identificatie.

Volgens Craig moest het dan ongetwijfeld

een grijze rifhaai geweest zijn vermits dat zowat de enige haai is hier in de buurt met zwart in de staart, waar ik mij bij deze determinatie kon aansluiten.

In onze verdere val vielen we nog los door een grote school barracuda's. Een veelbelovend begin want op het rif zat terug de enorme hoeveelheid van leven zoals de vorige dag. Ik zat vlak bij Herman en zag juist achter hem de enorme stierhaai terug verschijnen zodat ik hem in zijn schouder neep om hem er attent op te maken. Kalm en heel majestueus zwom het dier van ons weg. Terug aan boord vertelde Mike dat hij onder de indruk was van de grootte van deze haai en dat zelfs hij zich even niet op zijn gemak voelde…

Tijdens het zonnig interval met kalme zee voorafgaand de tweede en allerlaatste duik kwam onze boot gewoon terecht te midden van een enorme school 'spinner' dolfijnen met jongen, die Mike op een 500tal schatte. We maakten ons klaar om te snorkelen en het geluid van hun sonarspel was indrukwekkend onder water. De dieren zelf waren voor de snorkelaars vrij schuw en zeer snel. Dit was uiteindelijk nog een zeer fijne zeesafari in plaats van landsafari geworden voor mij.

de alles of niks duik Mike stelde voor om op de allerlaatste duik

alles of niks te zetten door naar een verdere afgelegen plaats te gaan genaamd 'Tiger Drop'. Het was trouwens een plaats waar wetenschappers al eens tijgerhaaien gingen 'taggen', maar hij waarschuwde ons dat het een enorme gok bleef.

Op 36 m diepte kwamen we op een fel gegolfde gele zandbodem terecht. Werden die zandgolven zo diep nog gecreëerd door sterke stromingen? Ik zetten mij als 'rightwingcommander' van Mike enkele meters rechts van hem. Peter deed hetzelfde langs links en de rest van de groep volgde ons gewoon. Gedurende 15 minuten zagen we totaal niks behalve zand en water, zelfs geen enkel klein visje! Het was dus naar de knoppen en we hadden duidelijk verkeerd gegokt. Ik had al in gedachte dat ik in mijn logboekje de vier volgende letters in het groot zou schrijven als verslag: NIKS! Plots zag ik evenwel beweging met zelfs diverse grote schimmen, die recht op mij afkwamen, een guitig schooltje van zeven hamerhaaien kon mij nog net ontwijken.

Prachtig! Ik hoorde mijn computer in decompressie gaan. Gedaan dus met onze duikexpeditie van uitersten, maar toch mooi geweest en we begonnen te stijgen. Ik bleef evenwel uitkijken naar de eventuele terugkeer van die hamerhaaien zodat ik bijna het geroep van Mike en Peter naast mij niet hoorde. Toch draaide ik mij om en zag ze hevig waaien. Ik snelde naar hen toe en zag in de verte een schim van een

grote lichtkleurige haai. Tussen hen beide in gekomen, keek ik vragend naar Mike. Hij strekte kordaat zijn drie middelste vingers en legde ze dwars op zijn bovenarm: het teken van tijgerhaai (Galeocerdo cuvier)!

Ik kon het niet goed zien en het grote dier was net voorbijgekomen om verder weg te zwemmen. Ik gaf met mijn vinnen enkele felle slagen bij zodat ik de haai goed dichterbij naderde en daar verscheen ineens zijn patroon van verticale zwarte strepen op haar lichtere huid. Bingo! Mijn geluk kon niet op, ik schreeuwde het van geluk uit alsof ik de lotto gewonnen had. De jarenlange gedroomde ontmoeting realiseerde zich eindelijk en welgeteld op de allerlaatste en zelfs extra duik tijdens de allerlaatste 10 minuten ervan. Ongelooflijk!

Het dier verdween, ik zwaaide het uit en keek naar mijn computer die ondertussen 13 minuten trap aangaf. Ik ging Mike enorm dankbaar de hand schudden. Hij was ook ontroerd en zegde me later boven in de RIB dat hij even enorme angst had dat ik zijn geroep en dat van Peter niet zou gehoord hebben zodat ik ze nog gemist zou hebben, wat helemaal een catastrofe zou zijn geweest! Maar we waren nog niet boven of prompt werd opnieuw het haaienteken gemaakt, een nieuwe en grote stierhaai kwam van ons ook afscheid nemen. Een weinig later wees Peter opnieuw naar beneden waar een mobula manta terug onder ons kwam cirkelen. Ik keek goed vermits er ook

onder het dier zo precies beweging zat en ik wenkte naar Peter, de stierhaai zat nu vlak onder de mobula maar viel deze blijkbaar niet aan. Wat een oorspronkelijke 'shitduik' was, zette zich onverwacht om tot een geweldige superduik en zelfs hoogtepunt in mijn heel duikcarrière. Ik kon mijn lach van gelukzaligheid niet laten met de gedachte aan mijn duikteam, dat op dit eigenste moment met de landsafari bezig was. Dit gaan ze nooit geloven.

Tijdens de hevige 'beaching' op het strand vloog ik bijna uit de RIB recht in de armen van de ons opwachtende Craig, die ik verdwaasd een dikke kus gaf. Samen met Mike en de andere Belgen schaterden we het uit over welk 'prostitutiegeluk' we wel hadden gehad. Zo een verhaal kan je eigenlijk alleen maar in de magazines meemaken.

In het resort vloeide de koele '2M' rijkelijk, de 'Bonte Avond' kon beginnen. Op de luchthaven van Durban de volgende dag zou ik met open armen enthousiast Steven Vandevoorde tegemoet lopen om hem een dikke pakkerd te geven. Ik heb nog nooit iemand zo snel de benen vluchtend weten nemen: de door drie duikers en de duikgids bevestigde waarneming van de tijgerhaai had immers al lang via Facebook mijn landsafari-makende-duikbuddy's bereikt.

 BERT JANSSENS

Advertentie

Hippocampus nov./dec. 2017

57

Feest voor het vakantiesalon

van Antwerpen Het Antwerpse Vakantiesalon wordt voor de veertigste keer georganiseerd en dat gaat niet onopgemerkt voorbij. Dans en muziek zijn de centrale thema’s, maar ook tijdens deze feesteditie zullen reizigers zich bij de vele stands kunnen informeren over bijzondere reisformules en bestemmingen. Ook NELOS is aanwezig met een duiktank en wil bezoekers onder water verleiden tot de duiksport en -reizen.

V

eertig jaar geleden waren Frankrijk, Spanje, Italië en Duitsland al de favoriete reisbestemmingen. We reisden met de auto of met de packages van de toenmalige touroperators. Vandaag is reizen toegankelijker geworden en is ons reisgedrag veranderd. Dat de reissector en het reisaanbod er vandaag radicaal anders uitzien, merk je aan de exposanten van het Vakantiesalon Antwerpen.

Ondanks de nieuwe technologieën blijft het Vakantiesalon van Antwerpen nuttig.

58

Hippocampus nov./dec. 2017

"Het salon is geëvolueerd naar een forum waar veel gespecialiseerde reisorganisaties het publiek professioneel informeren over een specifieke bestemming of reisformule", zegt Christelle Fiore, die sinds een paar jaar de beurs leidt. "De consument van vandaag is veeleisend en wil correcte informatie en gepersonaliseerde antwoorden op zijn/haar vragen krijgen. Wie voor de eerste keer een duikreis plant, met de kids wil fietsen in Cambodja, een kanoreis in Zweden wil doen of zich een camper wil aanschaffen, heeft zo veel specifieke vra-

Foto: Frank Mckenna - unsplash.com.

Persbericht

gen die een internetpagina niet kan beantwoorden. Dat is precies de reden waarom het Vakantiesalon van Antwerpen op een groeiend succes kan rekenen".

Verschillende reisformules en bestemmingen vindt de bezoeker in de zones voor campings, cruises, bed & breakfasts, avontuurlijke reizen, actieve vakanties, …

Dat de beurs zich aan de tijd aanpast, bewijst ook het nieuwe gedeelte met reisbloggers die contact met het publiek zoeken.

"Ook de internetsector heeft het vakantiesalon nodig om persoonlijke contacten te versterken", zegt Christelle Fiore "En door steeds te evolueren, blijft het Vakantiesalon Antwerpen bij de tijd”, voegt ze eraan toe. "Staying Alive, net zoals de Bee Gees 40 jaar geleden al zongen".

Het Vakantiesalon van Antwerpen is de gezelligste en grootste reishappening in Vlaanderen en vindt van donderdag 25 tot en met zondag 28 januari 2018 plaats in de hallen van Antwerp Expo. Op donderdagavond organiseert het salon een feestelijke nocturne met live optredens.

Op www.vakantiesalon-antwerpen.be vind je meer informatie.  JESSICA REBELO

lo

g ic

Foto: Dolgachov - Dreamstime.com.

al

.

s ue

Pa

lut

.

De 60e editie van het Vakantiesalon van Brussel ziet er alvast

Fo t

o:

Ja

cq

Het vakantiesalon van Brussel 2018

Fo

to

:d

u

Persbericht

uitzonderlijk goed uit …

D

ankzij de succesvolle editie van 2017 mogen wij ook volgende editie weer rekenen op een uitgebreid aanbod aan bestemmingen en locaties. Eén ding is zeker: onze exposanten staan al te popelen om je in februari eerstkomend hun talrijke nieuwigheden voor te stellen.

Noteer alvast de beursdata in je agenda: van donderdag 1 t.e.m. zondag 4 februari 2018 in de paleizen 3, 4 en 5 van Brussels Expo.

Waarom een bezoekje brengen aan het Vakantiesalon van Brussel?

DD Heb je ooit al een reis rond de wereld kunnen doen in één dag? Wel dan … waar wacht je nog op?

DD Je vindt er meer dan 800 bestemmingen.

DD Je wordt met raad en daad bijgestaan door locals en reisspecialisten.

DD En jij, als gepassioneerde duiker? Je bent meer dan welkom op de stand van BEFOS in paleis 3. De reisbestemmingen met duiken staan rond deze zone in de kijker!

DD Afspraak: op de beurs!

'in'. Spa, thalasso, meditatie, … ontdek het op de beurs.

DD Gastronomie: gastronomie mag zeker niet ontbreken op vakantie. Kom de wereldkeuken ontdekken in het kooktheater. 

de thema's voor 2018 DD Cruising: cruises blijven maar populairder worden: rivier- of zeecruises, individueel of collectief – alle cruiseformules zullen aanwezig zijn op de beurs.

DD Wellness: gezondheidsvakanties zijn

ANNEMIE GESQUIERE, ACCOUNT MANAGER VAKANTIESALON

Hippocampus nov./dec. 2017

59

Reportage

Test:

Snorkelmaskers Steeds meer mensen gaan snorkelen. Eén van de redenen is dat er nu snorkelmaskers op de markt zijn die het hele gezicht afdekken. Door de groeiende populariteit zijn de snorkelmaskers er ook in steeds meer uitvoeringen. Maar bevallen ze allemaal even goed? Het DuikeninBeeld-testteam (duikeninbeeld.tv) probeerde een groot aantal mas­ kers van verschillende merken.

60

Hippocampus nov./dec. 2017

Foto: Daniel Versteeg.

Duikmateriaal

I

n 2014 werd voor het eerst een volgelaat-snorkelmasker op de markt gebracht. Het masker kwam uit de koker van geestelijk vader 'Ocean Reef', de Italiaanse fabrikant van volgelaatmaskers en communicatiesystemen voor professionele en recreatieve duikers. In eerste instantie was er de nodige scepsis, maar al snel bleek het innovatieve masker een enorm succes te zijn. En als iets een succes is, dan volgen er meer! Nu het snorkelen met volgelaatmaskers een echte hype geworden is, wordt het tijd om de verschillende maskers eens uit te proberen.

Volgelaat-snorkelmaskers hebben ten opzichte van gewone duikmaskers een aantal grote voordelen: je kan gewoon door je neus en door je mond ademen, het masker beslaat – als het goed is – niet, het gezichtsveld is enorm groot en in de meeste

Er werd getest of de kwaliteit en lengte ven de banden wel goed zijn.

De kwalteit van elk snorkelmasker werd grondig geëvalueerd.

Enkel het oronasaalkapje mag beslaan.

Hoe is het met de (de-)montage van de snorkel gesteld?

Foto's(5) : Frank de Bruin.

Het ene masker was al gemakkelijker om op te zetten dan het andere.

gevallen is het masker voorzien van een eenvoudig te bevestigen snorkel met een droge top waardoor er geen water in de snorkel of het masker komt. Dat zijn kenmerken die ontbreken bij traditioneel snorkelmateriaal (halfgelaatmasker en losse snorkel), wat door veel aspirant-snorkelaars als minder prettig wordt ervaren.

Natuurlijk zijn er ook nadelen: • Je kunt niet bij je neus, dus om de oren te klaren moet je slikken of je kaak bewegen.

• Omdat je je oren niet kan klaren, is een eendenduik naar de bodem niet mogelijk (een ondiepe duik naar ongeveer 1 meter kan wel).

Maar veel snorkelaars willen eigenlijk gewoon genieten van wat ze zien onder water terwijl ze aan de oppervlakte zwemmen en zullen geen eendenduik maken – dat is

meer voor getrainde duikers, 'echte' snorkelaars of vrijduikers.

De insteek van de test is simpel. We hebben gelet op de (de-)montage van de snorkel, het gemak van opzetten van het masker, de kwaliteit en lengte van de banden, het draagcomfort, het ademcomfort, het gezichtsveld boven water en uiteraard ook het al dan niet beslaan. Uiteraard hebben we ze ook in het water getest. Daar hebben we gekeken naar draagcomfort, beslaan, ademcomfort, lekkage, veiligheid en natuurlijk het gezichtsveld! Je wilt immers goed en ontspannen onder water kijken zonder afgeleid te worden door zaken rondom het masker zelf.

oronasaalkapje (het binnenmasker) niet goed over neus en mond zit, je zowel CO2 (koolstofdioxide) als vocht in het masker uitademt en dit dus niet direct via de snorkel wordt afgevoerd. Vocht bederft je zicht (beslaan) en een teveel aan CO2 kan heel gevaarlijk zijn en zelfs bewusteloosheid tot gevolg hebben.

vocht

test

Iets wat veel mensen zich niet realiseren, is dat als de pasvorm van een snorkelmasker niet goed is en dan met name als het

Het viel ons bij de testen op dat veel maskers erg op elkaar lijken, maar functioneel toch echt van elkaar afwijken. Ook was er

Om die reden hebben we bij onze testen nadrukkelijk gelet op het beslaan van een masker. Dit is een goede indicatie voor de juiste werking van het masker. Beslaan binnenin het oronasaalkapje is niet erg en eigenlijk zelfs normaal, maar de rest van het masker zou niet mogen beslaan.

Hippocampus nov./dec. 2017

61

Reportage

Om naar de bodem te duiken is een snorkelmasker niet geschikt.

sprake van nogal wat kwaliteitsverschil tussen de verschillende maskers.

Uit de test bleek wat ons betreft dat je bij een drietal maskers je geld echt weggooit (rood) en je bij enkele andere je geld beter in je zakt kunt houden, maar er wellicht nog enig plezier aan kunt beleven (oranje).

Daarbij is er één masker van het eerder genoemde drietal dat – naar onze bescheiden mening – te classificeren is als levensgevaarlijk.

Een goed snorkelmasker past goed, zit comfortabel aan, beslaat niet, heeft een breed gezichtsveld, is kwalitatief afgewerkt en ademt gemakkelijk.

62

Hippocampus nov./dec. 2017

Verder is het opvallend dat de maskers die het best presteren toch bekende merken of modellen zijn. Uit onze test blijkt wat ons betreft klip en klaar dat je beter je geld kunt uitgeven aan een merkmodel.

Je betaalt dan misschien iets meer, maar je krijgt er wel kwaliteit voor terug en een masker dat doet wat je er bij het snorkelen van mag verwachten!

winnaar Uit onze test komt één echte winnaar

naar voren: het 'ARIA' masker van 'Ocean Reef'. Andere goede snorkelmaskers zijn het masker van 'HEAD Sport', het 'Tribord Easybreath' snorkelmasker en het 'Atlantis' snorkelmasker (groen).

Maar kijk zelf naar onze testbevindingen op https://duikeninbeeld.tv/test-snorkelmaskers van de maskers die we uitgetest hebben en bepaal aan de hand daarvan welk masker het best bij jou kan passen.

Let op! Hoe iemand een bepaald product

Foto's (2): Daniel Versteeg.

Duikmateriaal

Foto's (2): Daniel Versteeg.

Als het ganse masker beslaat is er een verhoogd risico op koolstofdioxidevergiftiging.

ervaart, is heel persoonlijk. Je ervaring hangt af van heel veel verschillende factoren: opleiding, niveau, ervaring, materiaalconfiguratie, soorten duiken die je maakt, persoonlijke voorkeuren, ... Of de conclusie van de testduiker ook jouw mening is, weet je alleen als je het materiaal zelf eens uitprobeert.  MARLOES OTTEN EN

Ermee naar een heel kleine diepte van bijv. 1 à 2 meter duiken lukt nog wel met dit type masker.

Wij zijn bij het uitvoeren van de tests zo zorgvuldig mogelijk te werk gegaan – de bevindingen zijn de mening van de testpersonen zelf. Hoe jij de snorkelmaskers ervaart, kan verschillen.

Dit overzicht is GEEN compleet overzicht. Er kunnen meer snorkelmaskers op de markt zijn. Aan deze test kunnen op geen enkele wijze rechten worden ontleend.

Deze test (www.duikeninbeeld.tv) is tot stand gekomen met dank aan Marloes Otten, Rob van der Kuyl, Daniel Versteeg en Frank de Bruin. Dank aan TODI (www.todi.be) voor het beschikbaar stellen van de faciliteiten.

ROB VAN DER KUYL

Ocean Reef Aria

Head Sport

Score op belangrijke punten – 1-5, waarbij 1 slecht is en 5 goed

Score op belangrijke punten – 1-5, waarbij 1 slecht is en 5 goed

Snorkel (de)montage: 4 Comfort bij op- en afzetten: 5 Comfort met masker op: 5 Ademgemak: 5 Beslaan: Nee Helder en goed zicht: Ja Gezichtsveld: Groot Waterloosventiel: 5 Extra’s: tasje Accessoires: V eel accessoires, zoals een inzetbril op sterkte of een GoPro houder, zijn los verkrijgbaar.

Snorkel (de)montage: Comfort bij op- en afzetten: Comfort met masker op: Ademgemak: Beslaan: Helder en goed zicht: Gezichtsveld: Waterloosventiel: Extra’s:

Conclusie Een masker dat precies doet waar het voor bedoeld is: je kunt lekker snorkelen zonder dat je wordt afgeleid door beslaan, vollopen of ademen. Comfortabel en eenvoudig in gebruik. Goed om te weten: de fabrikant van het masker is Ocean Reef. Deze producent van volgelaatsmaskers voor duiken is de geestelijk vader van het oorspronkelijke concept voor snorkelmaskers en dat zie je terug in de uitvoering.

4 3 4 4 Nee Ja Groot 5 –

Conclusie Prachtig masker dat precies doet waar het voor bedoeld is.

Alleen de siliconen bandjes zijn niet echt handig. Elastieken banden zoals bij de meeste andere maskers ervaren we als comfortabeler.

Hippocampus nov./dec. 2017

63

Reportage Duikmateriaal

Tribord

Atlantis

Easybreath

Score op belangrijke punten – 1-5, waarbij 1 slecht is en 5 goed

Score op belangrijke punten – 1-5, waarbij 1 slecht is en 5 goed

Snorkel (de)montage: Comfort bij op- en afzetten: Comfort met masker op: Ademgemak: Beslaan: Helder en goed zicht: Gezichtsveld: Waterloosventiel: Extra’s:

4 4 4 5 Nee Ja Groot 3 –

Conclusie Goed masker. Het masker is wat zwaar en het waterloosventiel is enigszins wat traag, maar verder een goed masker.

Snorkel (de)montage: 4 Comfort bij op- en afzetten: 5 Comfort met masker op: 5 Ademgemak: 4 Beslaan: Nee/minimaal Helder en goed zicht: Ja Gezichtsveld: Groot Waterloosventiel: 5 Extra’s: mesh tasje, verkrijgbaar in meerdere kleuren Conclusie Een betrouwbaar masker dat er goed uitziet. Makkelijk in gebruik, goede pasvorm. Goede maatvoering.

DeepBlue Black Score op belangrijke punten – 1-5, waarbij 1 slecht is en 5 goed

Snorkel (de)montage: 2 Comfort bij op- en afzetten: 5 Comfort met masker op: 4 Ademgemak: 3 Beslaan: Nee Helder en goed zicht: Ja, maar

vertekent iets Gezichtsveld: Groot Waterloosventiel: 4 Extra’s: – Conclusie Geen onaardig masker. Maar het geluid bij het uitademen is storend.

Freebreath Blue

October Moon

Scubamax White

Score op belangrijke punten – 1-5, waarbij 1 slecht is en 5 goed

Score op belangrijke punten – 1-5, waarbij 1 slecht is en 5 goed

Score op belangrijke punten – 1-5, waarbij 1 slecht is en 5 goed

Snorkel (de)montage: 4 Comfort bij op- en afzetten: 4 Comfort met masker op: 3 Ademgemak: 5 Beslaan: Ja Helder en goed zicht: Ja Gezichtsveld: Groot Waterloosventiel: 4 Extra’s: GoPro-houder

Snorkel (de)montage: Comfort bij op- en afzetten: Comfort met masker op: Ademgemak: Beslaan: Helder en goed zicht: Gezichtsveld: Waterloosventiel: Extra’s:

Conclusie Prima masker. De banden zouden langer mogen, maar het beslaan is het grootste minpunt van dit masker.

Conclusie Aardig masker, maar het beslaan en knellen maken het geen geweldig masker.

Snorkel (de)montage: Comfort bij op- en afzetten: Comfort met masker op: Ademgemak: Beslaan: Helder en goed zicht: Gezichtsveld: Waterloosventiel: Extra’s:

3 3 3 2 Ja Nee Groot 2 –

Conclusie Naar ons idee een goedkoop type masker waar je niet veel plezier aan gaat beleven – één van de mindere uit de test.

64

Hippocampus nov./dec. 2017

3 4 2 3 Ja Ja Groot 4 –

Thenice Score op belangrijke punten – 1-5, waarbij 1 slecht is en 5 goed

Snorkel (de)montage: 2 Comfort bij op- en afzetten: 3 Comfort met masker op: 2 Ademgemak: 4 Beslaan: Ja Helder en goed zicht: Ja/Nee Gezichtsveld: Redelijk Waterloosventiel: 2 Extra’s: – Conclusie De versie die wij testten, was wel erg roze, maar daar zullen absoluut liefhebbers voor zijn. Geen slecht masker, vooral geschikt om echt mee aan de oppervlakte rustig rond te kijken onder water. Misschien toch even voorbehandelen met een anticondensmiddel.

Penovo Seaview 180 Blue

Siliber Blue

Score op belangrijke punten – 1-5, waarbij 1 slecht is en 5 goed

Snorkel (de)montage: 1 Comfort bij op- en afzetten: 2 Comfort met masker op: 2 Ademgemak: 3 Beslaan: Ja Helder en goed zicht: Nee Gezichtsveld: Groot Waterloosventiel: 2 Extra’s: GoPro houder

Snorkel (de)montage: 3 Comfort bij op- en afzetten: 2 Comfort met masker op: 2 Ademgemak: 1 Beslaan: Ja en nee Helder en goed zicht: Nee, veel blauw Gezichtsveld: Klein Waterloosventiel: 3 Extra’s: GoPro houder Conclusie Middelmatig masker, geen aanrader.

Twijfels aan de duurzaamheid van de bevestiging van de snorkel.

Score op belangrijke punten – 1-5, waarbij 1 slecht is en 5 goed

Conclusie Kwalitatief is dit een slecht masker dat hooguit geschikt is als speelgoed.

Als je wilt snorkelen, raden we je echt aan om een ander masker te kiezen.

Misschien wel leuk als carnavalsmasker?

Olyspeed Alien

Azorro Blue

Neopine

Score op belangrijke punten – 1-5 waarbij 1 slecht is en 5 goed

Score op belangrijke punten – 1-5, waarbij 1 slecht is en 5 goed

Score op belangrijke punten – 1-5, waarbij 1 slecht is en 5 goed

Snorkel (de)montage: 2 Comfort bij op- en afzetten: 3 Comfort met masker op: 2 Ademgemak: 1 Beslaan: Ja Helder en goed zicht: Nee Gezichtsveld: Klein Waterloosventiel: Nee Extra’s: komt met 1 extra snorkel (die ook geen lucht geeft…)

Snorkel (de)montage: 2 Comfort bij op- en afzetten: 3 Comfort met masker op: 2 Ademgemak: 4 Beslaan: Ja Helder en goed zicht: Nee, vertekend Gezichtsveld: Groot Waterloosventiel: 5 Extra’s: GoPro-bevestiging

Snorkel (de)montage: 3 Comfort bij op- en afzetten: 5 Comfort met masker op: 4 Ademgemak: 5 Beslaan: Ja Helder en goed zicht: Nee Gezichtsveld: Groot en bizar Waterloosventiel: 3 Extra’s: GoPro-houder

Conclusie Leuk gadget voor aan de muur, maar levensgevaarlijk voor snorkelen.

Conclusie Een masker met een vibrerende snorkel dat beslaat. Je gezicht blijft wel droog, maar dit is geen aanrader.

Conclusie Prachtig masker voor boven water.

Onder water kijken met dit masker is af te raden, tenzij je graag een 'oldschool' psychedelische ervaring mee wilt maken.

Hippocampus nov./dec. 2017

65

Reportage

De UB-29 duikboot in betere tijden.

Foto: U-boot Archiv in Cuxhaven (Duitsland).

Geschiedenis

Bescherming wrak van Duitse duikboot?

Krijgt het wrak van de gezonken Duitse duikboot binnenkort extra bescherming? Staatssecretaris voor de Noordzee Philippe De Backer wacht het onderzoeksrapport af en beslist nadien of hij het wrak erkent als cultureel erfgoed. Een erkend wrak wordt extra beschermd.

O

p 19 september 2017 deed Carl Decaluwé, Gouverneur van West-­ Vlaanderen, de aankondiging over een unieke vondst van een quasi intacte duikboot van het type UB-II uit de Eerste Wereldoorlog die ergens op de zeebodem ligt voor Oostende. Toen was er nog geen identificatie. De lengte en breedte van het geheel, de kleine afmetingen van de toren, de dubbele schroefaandrijving, een 8,8 cm geschut en drie luiktoegangen zijn enkele doorslaggevende kenmerken van een UBII type. Dat de bovenste buis leeg is, kan wijzen op het feit dat de duikboot op zijn terugreis was. Aangezien 2 luiken (voorste en toren) in gesloten toestand zijn en de periscopen zich in semi-uitgestoken toestand bevinden, mogen we aannemen dat de duikboot zich wellicht in onderwatervaart bevond bij zijn ondergang.

mogelijke kandidaten Bij het wrak in kwestie kon het slechts gaan om één van de drie U-boten: UB-27, UB-29

66

Hippocampus nov./dec. 2017

of UB-32. UB-27 werd op 29 juli 1917 ter hoogte van de Britse oostkust opgemerkt door HMS Halcyon en geramd. Hierna werden twee dieptebommen op de plaats afgeworpen en men nam aan dat de volledige bemanning omgekomen was op positie 52° 47' N – 02° 24' E. UB-29 werd aangegeven als tot zinken gebracht op 13 december 1916 in de 'Strait of Dover' door HMS Landrail, uitgerust met dieptebommen.

UB-32 zou op 22 september 1917 in het oostelijke deel van de 'Strait of Dover' aangevallen en gebombardeerd zijn door watervliegtuig 8695. De toen aangegeven positie was 51° 45' N – 02° 05' E. Geen enkele van de drie duikboten is indertijd thuis geraakt en ze werden beschouwd als verloren met alle opvarenden.

duikboot geïdentificeerd Een U-boot blijkt echter niet één van de simpelste wrakken te zijn om te identificeren. Wel qua type, wat in dit geval geen

probleem is, gezien de afmetingen, de uiterlijke kenmerken en de bewapening. Een specifiek nummer vinden is een ander probleem. De meeste kans heeft men door de gegevens op één van de schroeven te localiseren. Schroeven zijn voorzien van markeringen over hun afmetingen, gewicht, materiaal, bouwwerf en -jaar, en mogelijks ook het specifieke bootnummer.

Na een aantal duiken en opzoekingswerk is nu ook de iidentificatie gebeurd.

Dat werd kenbaar gemaakt aan de pers op 14 november 2017. Wetenschappers gaven daarbij details vrij over die Duitse duikboot. Zoals ze reeds vermoedden, gaat het inderdaad over een UB-II type.

De U-boot in kwestie was niet gemakkelijk te identificeren. Vooreerst is de bakboordschroef verdwenen, aan de schade te zien waarschijnlijk door een kettingsleep na Wereldoorlog II. Hierbij sleept men een zware ketting, gespannen tussen twee

De periscoop van de UB-29.

Foto's (3): Tomas Termote.

De stuurboordschroef.

Tekening: Tomas Termote.

Detail bovenzijde van de voorste periscoop van de UB-29.

Beschermde wrakken in de Noordzee Philippe De Backer: "Wereldwijd liggen er meer dan 3 miljoen wrakken op de bodem van de zee. In onze Noordzee alleen liggen er meer dan 200 wrakken op de bodem, vaak uit de Eerste en Tweede Wereldoorlog. Dat is ook niet toevallig. Er woedde tijdens de Wereldoorlogen niet alleen een oorlog op land, maar ook op zee. Op dit moment zijn er acht wrakken erkend in onze Noordzee. Ze worden ter plaatse bewaard en genieten van speciale beschermingsmaatregelen. Ze blijven toegankelijk voor bijvoorbeeld duikers, maar er is een verbod op activiteiten of werken die het wrak kunnen beschadigen, denk daarbij aan ankeren, lijnvissen of dreggen. De erkende wrakken komen ook terecht op de zeekaarten".

Detail bovenzijde van de Optiek periscoop: N(umme)r. 417. (Eigenaar): M met kroon (= voorste Kaiserliche Marine). periscoop van de UB-29.

Optiek Goerz Berlin.

schepen, over de te nivelleren wrakken.

De ketting trok de uitstekende bovenbouw kapot en bracht het vaarwater tot een gewenste diepte. Dit is erg opvallend aan onze U-boot, waar de schroef enkel nog 10 cm van de as uit de tunnel steekt en in een opwaartse hoek verbogen is. De stuurboordschroef is wel nog aanwezig, maar die is vervaardigd uit ijzer en bijgevolg erg aangetast door het zeewater.

Op één van de drie vlakken tussen de schroefbladen vond men het tekstdeel terug. Dit werd met een stalen borstel gereinigd en vrijgemaakt. Met een tweecomponentenpasta kon een afdruk gemaakt worden van het tekstdeel. Helaas was de tekst vrijwel onleesbaar geworden door

100 jaar corrosie van het ijzer.

Analyse van het optiek bracht een nummer naar voren: 'nr. 417'. Dit was de markering bovenop de kop van de aanvalsperiscoop.

Ze werd voorafgegaan door de hoofdletter M onder een kroon, het eigendomsmerk van de Duitse Keizerlijke Marine. Indien de archieven van Goerz Berlin onderzocht kunnen worden, zou eventueel een bootnummer geassocieerd kunnen worden met de periscoop in kwestie. Uiteindelijk werd wel een plaatje teruggevonden op één van de boegtorpedobuizen dat volgende informatie weergaf: 'UB-29 Vorn'.

geschiedenis van de UB-29 De UB-29 was een UB-II type duikboot in dienst van de Keizerlijke Marine tijdens

Wereldoorlog I. De bouw was begonnen in april 1915 en uiteindelijk liep ze van stapel op 31 december van hetzelfde jaar. Ze had een waterverplaatsing van 263 BRT, een lengte van 36 m, op een breedte van 4 m en een diepgang van 3,7 m. De bewapening bestond uit 2 x 50 cm torpedobuizen (vooraan) en een 8,8 cm dekkanon. De bemanning bestond normaal gezien uit 21 man en 2 officieren, maar UB-29 had ten tijde van het vergaan 22 man aan boord.

UB-29 kelderde 36 schepen (47.107 BRT) tijdens 17 patrouilles onder twee bevelhebbers. Ook werden drie vrachtschepen zwaar beschadigd. Twee werden gepraaid en binnengebracht en één oorlogsschip, de lichte kruiser HMS Penelope, werd beschadigd in augustus 1916. Op 24 oktober

Bovenaanzicht UB-II duikboot.

Tekening (2): Tomas Termote.

Bakboorzijde UB-II duikboot.

Hippocampus nov./dec. 2017

67

Geschiedenis

1916 overleefde ze een gevecht met het Britse Q-schip Helgoland. UB-29 kon het Q-schip zwaar beschadigen vooraleer ze wist te ontsnappen. UB-29 was gekend bij de Britse admiraliteit omdat ze betrokken was bij het hervatten van de onbeperkte U-bootoorlog in 1916. Haar eerste commandant, Oblt. z. S. Pustkuchen, had het bevel ontvangen om de campagne verder te zetten om schepen zonder waarschuwing te kelderen. In navolging van het tot zinken brengen van de Lusitania in mei 1915, had UB-29 op 24 maart de ferry SS Sussex aangevallen zonder waarschuwing.

Hoewel het schip niet verging, doodde de torpedo 50 opvarenden en bemanningsleden. Er waren ook heel wat Amerikanen aan boord waardoor het incident in een diplomatische strijd uitmondde.

Uiteindelijk moest Duitsland de relatie met Amerika terug herstellen door een einde te maken aan de onbeperkte duikbotenoorlog. Dit historisch incident werd bekend als de Sussex Pledge. Op 4 mei 1916 beloofde de Duitse overheid dat vracht- en passagiersschepen zouden worden gewaarschuwd alvorens aangevallen te worden, teneinde de passagiers en de bemanningsleden in veiligheid te kunnen brengen.

Het identiteitsplaatje van de UB-29.

Foto: Tomas Termote.

Reportage

schepen, de Baternier VI en de Midslander.

de Britse torpedojager in gevecht was met een andere Duitse duikboot (UC-19?).

Op 7 december werd de Meteor, een Noors schip van 4217 BRT nog tot zinken gebracht.

Dit was het laatste slachtoffer van de UB29. Op 7 december werd de UB-29 voor de laatste keer gezien; dit door de geredde bemanningsleden van het Belgisch vrachtschip Keltier; deze laatste (2360 T) werd zwaar beschadigd. De bemanning getuigde dat ze op 7 december tegengehouden werden door de kleine U-Boot met het nummer 29 op de toren geschilderd. Dat zou betekenen dat de UB-29 eind november haar jachtgebied bereikt had en ongeveer twee weken in dat gebied kon patrouilleren.

oorlogsgraf

De Sussex Pledge hield stand tot februari 1917, toen startte de onbeperkte duikbotenoorlog opnieuw. De Duitse onderzeebootoorlog had meer en meer een negatief effect op de publieke opinie over de Amerikaanse neutraliteitspolitiek. Dit samen met het Sussex-incident en het Zimmermann-telegram incident leidde er uiteindelijk toe dat de VS op 6 april 1917 de oorlog verklaarde aan Duitsland.

UB-29 werd aangegeven als vernietigd op haar terugweg op 13 december toen ze terug doorheen de Barrage wilde navigeren.

De uitkijk op een Britse torpedobootjager, HMS Landrail, merkte de toren op en het bevel om te rammen werd gegeven. Toen de U-boot probeerde onder te duiken om te ontsnappen, werden twee dieptebommen op haar geworpen. De Britten gaven haar aan als ter plaatse gezonken met het verlies van alle 22 opvarenden in positie 51° 09 N 01° 46 E, wat ten zuiden van de Goodwins is.

UB-29 voer uit voor haar laatste missie op 27 november 1916. Ze stond onder het bevel van Oblt. z. S. Erich Platsch, een carrière-officier die in 1907 in dienst was getreden als kadet bij de Marine en die de rang van Oberleutnant had bereikt in 1913.

UB-29 geraakte doorheen de mijnen en netten van de Dover Barrage en was enige tijd actief in het westelijke deel van het Kanaal. Tijdens zijn patrouille met UB-29 liet Platsch 6 schepen tot zinken brengen. Dit was slechts de tweede missie van Platsch, die op 3 november bevelhebber geworden was op de UB-29. Tijdens zijn eerste missie praaide hij met de UB-29 2 Nederlandse

Het is veeleer mogelijk dat het hier ging om UC-19 in plaats van UB-29. Met andere woorden de UB-29 is niet gezonken bij de Goodwins, maar in Belgische wateren. Wat kan er gebeurd zijn? Ofwel werd de UB-29 wel degelijk gedeeltelijk geramd door de Britse torpedojager (cf. geplooide periscopen) en voor de rest voer ze verder onder water om uiteindelijk op een mijn te varen en te zinken. Het oliespoor en wrakstukken zouden door de commandant via de torpedobuizen als afleiding naar de oppervlakte gestuurd zijn. Een andere theorie kan zeker zijn dat de UB-29 gewoon op een mijn gevaren is (al dan niet geramd geweest) en dat

68

Hippocampus nov./dec. 2017

Uit onderzoek van de archieven blijken er geen 23, maar 22 slachtoffers in de gezonken duikboot te te hebben gezeten. De Duitse overheid besliste de UB-29 als een zeemansgraf te erkennen en met het nodig respect te behandelen. Vandaar dat ook de bescherming wordt aangevraagd bij de Staatssecretaris voor de Noordzee.

artefacten Gouverneur Carl Decaluwé, ontvanger van cultureel erfgoed onder water, gaf opdracht aan Tomas Termote om een aantal losliggende artefacten boven te halen.

Deze stukken worden tentoongesteld op de expo 'WO I, de slag om de Noordzee – Brugge als zenuwcentrum van de duikbotenoorlog' van 21 april 2018 tot 31 augustus 2018 in het Provinciaal Hof in Brugge. Zie website: www.vliz.be/battle-for-thenorth-sea/nl. Nadien worden de stukken geschonken aan het Maritiem Museum in Hamburg.  IVO MADDER

Een woordje van dank Dank aan Tomas Termote (Onderwaterarcheoloog), Carl Decaluwé (Gouverneur van West-Vlaanderen), en Lotte Van der Stockt (Woordvoerster Philippe De Backer), Bavo De Mol (Communicatiemedewerker Philippe De Backer) en Chris Marey (Beleidsmedewerker Vlaamse Dienst van de gouverneur West-Vlaanderen) voor het aanleveren van de geschiedenis, de persberichten, de tekeningen en het fotomateriaal.

Club in de kijker

Koninklijke duikschool MDK Bij MDK (Meense Duikklub – sic) is er een serieus feest! Want die eerste 50 jaren zijn er geweest!

H

elaas is niet iedereen er nog bij.

Maar de oudste leden maken ons met hun verhalen blij. Zij weten ons heel 'boeiend' te vertellen, hoe ze doken als rebellen. Het ene lid weet dit, het andere dan weer dat, alles bij elkaar is het toch héél wat! In november '67 werkten er bij Ghijsens en Verpoort drie mensen samen.

Met nog wat vrienden kwamen ze tezamen.

Er werd over dieptes en meters geklapt. En zo was diepzeeduiken ineens géén grap.

Hier en daar wat mensen bij elkaar en de MDK vereniging was daar. Een kleine groep mensen zag er wel wat in en met Stafke, Joris, José, Roland en Erik was dat het begin. Ze kregen hulp van het zwembad uit Moeskroen, want daar waren de trainingen te doen. Vanuit Gent brachten ze alles over het duiken aan hun verstand, van diepte, tijd, druk en klaren en als je wilt duiken… moet je wat sparen! Ja, heel veel werd er hen geleerd, al ging er natuurlijk ook wel eens wat verkeerd. Na twee jaar trainen en blokken werden de cursisten verhoord.

Maar pas als alles goed was, gingen de examinatoren ermee akkoord.

In '70 kregen we ons eigen lokaal. Wat een verhaal! Het clubhuis was geboren en we kregen van Stad Menen een plaats om materiaal te stockeren naar behoren. Het bestuur bestond uit de eerste vijf van hierboven, met als voorzitter Viktor Vanhoorne, … daar was toch wat mee …. Nee, hij kon niet zwemmen, maar iedereen wilde hem wel kennen! Hij sponsorde heel wat materiaal, zodat die vijf onder water konden gaan.

Later was Joris voorzitter van de club en nu houdt Staf de touwtjes in handen. Gelukkig hoefde tot nu toe niemand zich te verbranden, maar zonder penningmeesters, secretarissen, duikverantwoordelijken, instructeurs en de vele medewerkers – in de loop van deze 50 jaar – zou het nooit zo goed zijn gegaan.

MDK kende echter ook zijn mindere periode, maar gelukkig duurde die niet lang en kwam de vereniging weer op volle gang. De opleidingen werden steeds minder op verschillende plaatsen gevolgd, daar de MDK meer en meer genoot van goed opgeleid eigen volk. Bij trainingen werd hard gewerkt en daardoor hebben we goede resultaten verworven. We zijn in de loop van 50 jaar met 9 naar Bendor of Boulouris gegaan.

Nog 7 hebben met succes de titel van Instructeur behaald! We hebben nog een

paar zeer goeie AI's en de Jeugdtrainers zijn genieën. Maar vooral de vele duikers zijn van belang. De laatste jaren kennen we dan ook geen ledenterugval, maar zijn we met een 120-tal. Uit Barges zijn we nog steeds niet weg te slaan, maar we zijn nu ook al meer dan 20 jaar naar Zeeland aan het gaan. De clubreizen en -weekends zijn steeds dik OK, ook al doet je hoofd dan al eens een keertje zeer!

Achterom kijkend denk ik vaak, MDK is een goede zaak en al dat vele werk, maakt de vereniging erg sterk. Er is heel wat vrije tijd in gestoken, maar aan animo heeft het nog nooit ontbroken. We danken alle leden die ooit voor MDK zijn opgetreden, voor hun inzet en goede wil, voor al hun fratsen en streken, … je wilt het echt niet allemaal weten! Wat we wel nog heel vaak doen, is babbelen over 'toen' en we blijven maar herhalen en …. herhalen, want er is 'iets' met die verhalen! MDK is iets apart en dat draag je mee diep in je hart!

MDK is 50 jaar! Als kroon op al het werk komt voor onze naam 'Koninklijke' te staan.

Maar wat nog eens zo heerlijk is, is dat de 'jeugd', heel spontaan, voor nog eens 50 jaren wil gaan! We zijn dus helemaal nog niet klaar, fantastisch toch, niet waar!?  LIEVE FOURNIER 2*I, 30 JAAR LID MDK WWW.MEENSEDUIKKLUB.BE

Hippocampus nov./dec. 2017

69

Close-up

NELOS-fotograaf in de kijker

Onderw

Ane m

o o nv

Tropisch

isje.

e zeena

P yg m e e

70

Hippocampus nov./dec. 2017

ak tslak

zeepaa

rdje.

.

atermo

del.

ere ussema Stijn Bo Naam Duiker tel 3*

ti Brevet/ t fiebreve Fotogra Club

Maanvis

ur Instructe au 1 e iv OWF n

2 0 07

dert Duikt se 461 uiken Aantal d 420 toduiken Aantal fo 20 0 Camera

7 Nikon D

mm, a 10-20 m, Sigm t m 5 fo 0 y 1 g Hu ikon 0 mm, N igma 17-70 mm Sigma 5 ,S m m 7 -1 0 Lenzen Tokina 1 160 elite DS DS125, Ik te li e Ik , 2 40 x en, Inon Z2 , Filipijn donesiĂŤ In , n Flitsen e iv , Maled Thailand derland elgiĂŤ, Ne B , n je e Span plaats

g Behuizin

Duik

nde dra Zwerve

adslak.

Kardina

Doornig

albaars

zeepaa

.

rdje.

Hippocampus nov./dec. 2017

71

Club in de kijker

Foto's (5): RDT.

erden In 2012 verbet record we het wereld g. scubaspinnin

Groepsreis naar L'Estartit.

15 jaar Rescue onze In 2010 werd

Aprés dive

tijdens he

duiktank inge

t steengro

huldigd.

eveweeke

nd.

Duikschool RDT bestaat 15 jaar, tijd om even terug te blikken.

H

et idee van een eigen duikclub(je) was al een tijdje het gespreksonderwerp bij een aantal vrienden en in het najaar van 2002 werd de koe bij de horens gevat. Het Interbad in Sint-Kruis was het enige zwembad in het Brugse met een vrij moment om te trainen, de vrijdagavond om 20.45 uur… Later bleek die vrijdagavond een extra troef, zeker toen we ook in de cafetaria van het Interbad

72

Hippocampus nov./dec. 2017

& Diving Team terecht konden. Het eerste bestuur bestond uit Rudi D’helft (voorzitter), Mario Verhaeghe (duikschoolverantwoordelijke), Melanie Gevaert (secretaris), Heidi Vermaut (penningmeester) en Kurt en Michaël Vande Rivière (resp. ondervoorzitter en materiaalmeester). Hiermee was Rescue & Diving Team (alias RDT) geboren. Op 12 oktober van dat jaar was de eerste training een feit, het begin van het verhaal.

Het (toen jeugdige) enthousiasme van de oprichters vertaalde zich in een actieve club en al snel vonden nieuwe leden hun weg naar dit kleine, knusse clubje. Al vroeg werden clubreizen georganiseerd. L' Estartit, Egypte, Groothertogdom Luxemburg (steengroeves) kwamen op de kalender en zijn nog steeds vaste waarden, aangevuld met Oosterscheldeduiken, Noordzeeduiken en bezoekjes aan Nemo33, Todi en Duiktank Transfo.

Sinds 2010 is de club in het bezit van een mobiele duiktank die op activiteiten als watersportdagen, de dag van de Brugse

In 2002 vond

de eerste bestu

ursvergaderin

g plaats.

sportclubs, Sint-Kruis kermis … de publiekstrekker is en die voor heel wat initiaties zorgt. Memorabele momenten in de prille clubgeschiedenis zijn het onderwaterhuwelijk van twee bestuursleden, Melanie en Kurt, in 2010 en het wereldrecord scuba­spinning om het 10-jarige bestaan te vieren. 16 leden wisselden elkaar toen gedurende 25 uur onder water op de fiets af. Het leverde een vermelding op in het Guinness Book of World Records.

Momenteel staat Melanie als voorzitter aan het roer van de club en is Michael duikschoolverantwoordelijke. Het bestuur bestaat verder uit penningmeester Wim Ameloot en secretaris Glenn Verhalle, aangevuld met jeugdcoördinator Mario en ombudsman Thijs Decroos. De club telt een 50-tal leden.

De 15e verjaardag vierden we in intieme ledenkring, wat toch resulteerde in een stevig feestje dat zeker een plekje verdient op het lijstje van memorabele momenten.  THIJS DECROOS

Webdiving

Afscheid Afscheid, niet echt een titel om mee te beginnen en ook geen leuk onderwerp voor een artikel.

Toch heb ik dat woord als start genomen voor deze editie van Webdiving. Het is immers mijn laatste. Vanaf de volgende Hippocampus verschijnt een nieuwe vaste rubriek onder de naam 'Mijn buddy' die een waardige plaatsvervanger zal zijn. Zoals bij Webdiving doe ik ook voor die nieuwe rubriek een beroep op jou als lezer, maar daar kom je later meer over te weten.

D

e eerste Webdiving verscheen in Hippocampus nr. 180 (sept. 2000).

Daarin vertelde ik de bedoeling van deze vaste rubriek. Ik wou met de hulp van surfende duikers een aantal interessante sites belichten en becommentariëren. Wanneer je toen, op de zoekmachine 'AltaVista' – een site die al lang niet meer bestaat, waardoor je als je de URL intikt naar 'Yahoo' doorverwezen wordt – het woord 'diving' intikte en op de 'Search' knop klikte, dan kreeg je te zien dat er potentieel één miljoen vijfhonderd duizend pagina's aan dit criterium voldeden. Als je dezelfde oefening vandaag doet, dan staat de teller op 217.000.000. Met het bespreken van een kleine 550 sites in bijna 15 jaar is het duidelijk dat ik terrein verlies, de creatie van URL's gaat sneller dan het bespreken ervan. Hoewel we, dankzij een beetje onderzoek, weten dat dit groot aantal maar een ruwe schatting van het aantal pagina's is en niet het werkelijk aantal websites.

Toen ik met deze vaste rubriek begon, was het woord 'webdiving' ongekend, althans het was niet te vinden op het net. Ik had het woord toen 'uitgevonden' door het sa-

menvoegen van het 'world wide web' met onze favoriete hobby 'diving'. Anno 2017 is dit woord wel te vinden in de 'Wiktionary'.

'Web diving', weliswaar in 2 woorden conform de Engelse spelling, betekent het internet afschuimen door het aanklikken van opeenvolgende links. Je duikt als het ware dieper in het net dan bij het surfen waarbij je vooral het resultaat van een zoekrobot gebruikt. Heeft mijn rubriek dan toch een beetje effect gehad op de virtuele wereld?

Dit wordt noch een melig afscheid, noch een bespreking à la 'One Last Dive' – een kortfilm van 2013 – of van 'The Last Dive', een spannend boek over een waargebeurd verhaal van een duikincident dat het leven aan vader en zoon kostte. Nee, ik blijf gewoon een laatste poging doen om je te helpen bij de verkenning van het expanderend net na de virtuele big bang.

Snorkelen wordt door ons duikers een beetje als de eerste stap naar het duiken beschouwd. Dit is waarschijnlijk geïnspireerd door de persoonlijke ervaring, dat je dankzij het snorkelen de weg naar het duiken gevonden hebt. Voor sommige internauten is het echter een volwaardige hobby en dat zie je aan hun sites. De Nederlandse site www.snorkelenduiken.nl is best goed opgesteld en leuk om te bezoeken. Het omvat de meeste aspecten van het snorkelen, alsook de verbinding met het duiken. www.snorkeling-report.com, de Engelstalige tegenhanger, is eerder gericht op het samenbrengen van plaatsen waar er goed (of niet) gesnorkeld kan worden. Als je een nieuwe duikplaats zoekt, kan je hierop inspiratie vinden. Of wil je op vakantie eens snorkelen? Dan vind je hier wel je gading.

Wens je meer over snorkelen te weten, dan moet je even het menu aanklikken. Dit is niet de gewone manier en geeft je verkeerdelijk de indruk dat de site alleen maar over mooie stekken gaat. Je ziet het, het ontwerp van een site is een even belangrijk element als het fraai aankleden ervan.

De leukste is echter de snorkelsite op maat van de jeugd. Zoals de URL het verklapt,

is het eerder een duiksite voor de jeugd: www.duikkids.nl. Je merkt duidelijk dat de site het werk is van een ervaren jeugdduikinstructeur. De uitleg is op maat van het doelpubliek en is een uitnodiging naar de jeugd om van de onderwaterwereld te genieten. Als je met kinderen of jeugdduikers te maken hebt, dan is de site zeker een geleid bezoekje waard.

Als laatste wil ik je doorverwijzen naar de site van onze liga. De NELOS-website heeft al een aantal transformaties ondergaan, want stilstaan is achteruitgaan. Diegenen die achter de schermen de site onderhouden, verdienen onze waardering. Uit ervaring weet ik dat dit veel creativiteit en inspanning vergt. Het resultaat mag er zijn.

Als je nog nooit een tip van me gevolgd hebt, dan moet je deze keer je weerstand overwinnen en www.nelos.be intikken. Geniet ervan!

En zo kom ik aan de laatste paragraaf Webdiving. Geen oproep om je interessante, virtuele bevindingen aan mij door te mailen (hoewel je dit natuurlijk altijd mag doen). Na meer dan 80 edities zou je zonder mij verder op het net moeten kunnen duiken. Als je vanaf nu mij als buddy op je zoektocht wil, dan moet je de artikels in de reeks 'Mijn buddy' lezen. Het is gedaan. Ik sla deze pagina om.  PATRICK VAN HOESERLANDE

Hippocampus nov./dec. 2017

73

Reportage

Dol-fijn We kennen dolfijnen allemaal als sierlijke en elegante zwemmers. Als acrobaten doorklieven ze het water en hun speelsheid en

nieuwsgierigheid

hebben

steeds tot de verbeelding van de

mens

gesproken.

Ze hebben echter ook hun scherpe kantjes en daar gaan we in deze uiteenzet ting iets

dieper

op in.

74

Hippocampus nov./dec. 2017

V

oor de meeste dieren is seksuele activiteit beperkt tot ĂŠĂŠn of meerdere korte periodes gedurende het jaar.

Seks is een tijdrovende, energieslopende en gevaarlijke bezigheid en het is daarom aangeraden alles zo kort en bondig mogelijk te houden. Een uitzondering hierop vormen

De mogelijke dolfijnstandjes tarten onze verbeelding.

enkele van de hoger ontwikkelde diersoorten (mens, dolfijn, aap). Niet alleen zijn deze dieren het hele jaar door seksueel actief, maar ook hun seksuele repertoire heeft ongekende hoogten bereikt.

Een dolfijn is groot geschapen (tuimelaars hebben er eentje van 45 centimeter) en ze kunnen er een speciale truc mee uithalen.

Het is namelijk zo dat ze met hun penis niet alleen kunnen voelen, maar ook ruiken. Op de eikel van de tuimelaar bevinden zich fijne voelhaartjes.

Hierop bevinden zich chemoreceptoren, zoals die ook ook op onze tong voor komen.

Tijdens het paren dienen de tuimelaars hun penis in een slingerende beweging in positie te brengen en geleid door de geur van de vagina van het vrouwtje vinden ze de gewenste opening. Wanneer de actie voorbij is, bergt het mannetje zijn penis veilig terug op in een speciale huidplooi (kwestie van gestroomlijnd te zijn en een passerende haai niet op verkeerde gedachten

Foto: Stock Photo.

Biologie

Foto's (2): Vladimir Wrangel - shutterstock.

Deze dolfijn is even niet meer gestroomlijnd. In zijn dolfijnbrein spelen de seksuele prikkels vrij spel en daardoor ontsnapt zijn stijf lid uit de huidplooi waar het anders veilig opgeborgen zit.

te brengen). De tastzin van zowel onderkaak als penis is sterk ontwikkeld en beide worden gebruikt om objecten te onderzoeken.

vrije seks De mogelijke dolfijnstandjes tarten onze verbeelding, maar ze hebben dan ook hun medium mee: door de gewichtloosheid in water kunnen halsbrekende toeren uitgehaald worden die op het land ondenkbaar zouden zijn. Groepsseks is niet vreemd aan deze gevinde zeezoogdieren en complete seksorgieĂŤn vinden geregeld plaats waar-

Seks tussen twee mannetjes.

Gevoed door de dolfijncreativiteit krijgt de huidplooi waarin het mannetje zijn penis opbergt soms extra functies. Er is waargenomen bij spitssnuitdolfijnen dat een dier zijn bek in de huidplooi van een ander stak en hem zo stimuleerde.

Bij geslachtsgemeenschap tussen twee mannetjes zal Tijdens het paren dienen de tuimelaars hun penis in er eentje proberen zijn penis een slingerende beweging in positie te brengen in de huidplooi van de ander te en geleid door de geur van de vagina van steken.

En er is zelfs een waarnehet vrouwtje vinden ze de ge-

-

d B il eo

o: L

F ot

bij ze elkaar strelen en seksuele gemeenschap hebben.

Ve r s c h i l lende dolfijnsoorten (spitssnuitdolfijnen, tuimelaars) zijn overwegend biseksueel en dus is het geslacht van de partner van geen belang.

c fli

. kr

ming gedaan waarbij een mannelijke rivierdolfijn zijn penis in het ademgat van de ander stak (een gat is een gat ‌). Twee vrouwtjes die lesbische gemeenschap hebben zullen proberen hun vin of staart in de geslachtsopening van de ander te krijgen. Nog origineler wordt het wanneer het ene vrouwtje haar rugvin in de huidplooi of vagina van de ander steekt en ze zo samen verder glijden door het water.

Als een groepje mannelijke dolfijnen er echt zin in heeft, zorgen de vrouwtjes er

wenste opening.

Hippocampus nov./dec. 2017

75

Reportage

Foto: Malcolm Brenner.

Foto: Andrea Izzotti - shutterstock.

Biologie

Malcolm Brenner had in 1971 gedurende een jaar een emotionele relatie met de spitssnuitdolfijn Dolly.

Mannetjes copuleren soms met schildpadden door hun penis onder het schild te steken.

to

's

oM

ad d

e r.

maar beter voor dat ze uit de buurt zijn. Onze lieve, vriendelijke en goedlachse dolfijnen kunnen zich namelijk ontpoppen tot genadeloze verkrachters die onstuimig op de beschikbare vrouwtjes Zelfs een zwemmende bader of baadster losbeuken. Vrouwelijke komt voor een hitsige dolfijn in aanrivierdolfijnen zullen naar merking als paringspartondieper water vluchten en ner. soor toverzij die zich niet op tijd uit de voeschrijdende ten – lees vinnen – kunnen maken of seks bedreven wordt. niet gewillig genoeg zijn, worden door de Er wordt geregeld waargenomen dat exemmannetjes aangevallen en gebeten in de plaren van de ene dolfijnsoort het doen genitale zone. met die van een andere soort. Frequente waarnemingen zijn gedaan van mannetjes Dolfijnen zijn voor de vrije seks en bij somdie copuleerden met schildpadden door mige soorten komt geen partnerbinding hun penis onder het schild te steken. Ook voor (strikte monogamie is sowieso zeldmet palingen gaan ze creatief om. Als een zaam bij zoogdieren). Bij de spitssnuitdoldolfijn een erectie heeft, zit er een haak fijnen doet iedereen het met iedereen. aan het uiteinde van de penis en menig Bij de meeste dieren vormt incest een aangeboren taboe: voortplanting tussen familieleden leidt tot genetische verarming die de soort op lange termijn schade zal toebrengen. Er zijn echter waarnemingen gedaan waarbij een moeder seksuele gemeenschap had met haar kalf dat pas enkele maanden oud was. Ook doet een moeder er goed aan haar jong te beschermen.

Sommige mannetjes bijten het kleintje, slaan het met hun staartvin en stampen het met hun lichaam in een poging met het jong te paren.

bestialiteit Bestialiteit is een verschijnsel waarbij

76

Hippocampus nov./dec. 2017

Voor de persoon in kwestie wordt het sterk afgeraden deze ervaring verder uit te diepen daar dolfijnen keihard tekeer kunnen gaan.

Een mannelijke Amazone rivierdolfijn, of Boto, speelt met een macucunoot. Balletje werpen komt vooral voor bij groepen volwassen mannen als een soort seksuele agressieve concurrentie.

mannetje gebruikt die om een wriemelende, worstelende paling te vangen. En zelfs een zwemmende bader of baadster komt voor een hitsige dolfijn in aanmerking als paringspartner. Voor de persoon in kwestie wordt het sterk afgeraden deze ervaring verder uit te diepen omdat dolfijnen keihard tekeer kunnen gaan.

zelfbevrediging En als er niemand voorhanden is, doen ze gewoon aan zelfbediening. In een dolfinarium kreeg een afvoerbuis een extra functie voor een dolfijnmannetje en ook een rubberboot is een handig masturbatiemiddel (de enthousiaste inzittenden hebben meestal niet eens door wat er aan de hand is). De Amazone-rivierdolfijnen of boto's prikkelen hun penis met een van hun eigen vinnen en spitssnuitdolfijnen wrijven

Foto: Kevin Schafer.

Fo

: Iv (2 )

Foto: 'still' uit een BBC-reportage.

Foto: prankster.nl

Dolfijn masturbeert met een dode vis.

Op het internet kan je de documentaire terugvinden over Margaret How Lovatt die tijdens haar werk bij het 'NASA funded research study' (in 1965) een seksueel getinte relatie had met Peter, een jonge dolfijn die stapelverliefd op haar was.

hun penis over rotsen en zand, de bodem van een dolfinarium of de romp van een soortgenoot. Bij een andere waarneming gebruikte een vrouwtje de spieren van haar vaginale zone om een kleine rubberen bal over haar genitaliën te wrijven.

Een hoogtepunt van seksuele creativiteit is het gebruik van echolocatiegeluiden om de genitaliën van de ander te stimuleren (deze techniek wordt normaal gebruikt om een prooi op te sporen). Een dolfijn zwemt onder een soortgenoot en richt zijn geluidsgolven op de geslachtsorganen van

de ander. Door af te stemmen op de juiste frequenties worden er trillingen opgewerkt op plaatsen die erotische prikkels veroorzaken, waardoor het gestimuleerde beestje een paar mooie momenten zal beleven.

Het summum van safe-sex!  FONNY HEYRMAN

Advertentie

Save the date !!

Op zaterdag 3 februari 2018 organiseert de Eenheid voor Hyperbare Geneeskunde van het Universitair Ziekenhuis Antwerpen, in samenwerking met de Geneeskundige Commissie NELOS, opnieuw haar

Symposium Duikveiligheid Update van recente inzichten

Universiteit Antwerpen - Campus Drie Eiken 3 februari 2018 - 9.00h tot 13.30h Programma en inschrijvingen vanaf 15 december 2017

Hippocampus nov./dec. 2017

77

Retro-Hippo Verzameld door Wim Van Doeselaer

45 jaar geleden uit Hippocampe nr. 41

december 1972

DD het vermijden van vele en lange discussies DD het verdelen van de taken op een vriendschappelijke wijze en aldus de ingewonnen tijd besteden aan meer specifieke taken van het duikonderricht

Bendor tweede sessie De nieuwe Federale Monitors (NELOS): Rudy Baeyens (Hydra), Frans De Neve (Belgium Diving Asse), Johnny Huygen (COWOL), Jos Van Marsenille (COWOL), Walter Willems (Murene).

Lichamelijk gehandicapten RenĂŠ Crepin wenst dat alles op touw zou worden gezet opdat de lichamelijk gehandicapten in onze clubs en bij iedereen het begrip, waarop ze recht hebben, zouden vinden, zodat ze zich volledig in onze activiteiten zouden integreren en zodoende het gevoel van hun handicap zouden verliezen.

Medische Commissie Gezien de koppigheid waarmee CMAS recordpogingen in diepe apneu wil erkennen en er een open competitie wil van maken voor iedereen, voelde Dr. Lescure, voorzitter van de Medische Commissie zone Europa-Afrika, zich verplicht deze commissie te ontbinden.

secretariaat BEFOS-FEBRAS Suzet Balsaux, al jarenlang de vertrouwde secretaresse van de federatie, neemt ontslag.

15 jaar geleden uit Hippocampus nr. 191

december 1992

EDIT

Bendor op tv

december 1982

Onze zeestage te Bendor werd dit jaar gefilmd en uitgezonden op tv. Het is aldus de eerste keer dat onze leden beelden zagen van dit evenement zonder ter plaatse te zijn; er wordt dan ook meer dan ooit over Bendor gepraat.

Bendor

Hippocampus nov./dec. 2017

Professor Max Hahn stelde zijn nieuwe duiktabellen voor op het College der 3*Instructeurs en verklaarde het waarom van deze Hahn-92-tabellen.

uit Hippocampus nr. 141

John Remue

78

Max Hahn

25 jaar geleden

uit Hippocampus nr. 91

Redenen van het voorstel van Walter Geebelen: DD het behouden en verbeteren van de kwaliteit van het onderricht DD de samenhang onder de Nationale Monitors verhogen

Terecht fier kon John Remue CMAS-voorzitter, Christian Ide, verwelkomen en verwijzen naar zijn Belgische roots. Christian Ide, toen lid van GRASM, behaalde de titel van Nationaal Monitor in 1977.

De CMAS-voorzitter haalde objectief de sterke en de zwakke punten van de wereldfederatie aan.

december 2002

35 jaar geleden

Oprichting College van Nationale Monitors

Voorzitter CMAS op het College

De nieuwe 3*Instructeurs: Rudi Bonny en Roland De Kokere.

De nieuwe lichting 2*Instructeurs: Marc Baekelant, Marc De Corte, Patrick De Jonghe, Jean De leu, Robert Florens, Felix Hicquet, Jean-Marie Reynaert, Jean-Jacques Rietjens, Patrick Rosmeulen, Serge Van Goidsenhoven, Bruno Van Nuffel, Peter Van Rens, Jean Veltmans, Kurt Verduyn, Willy Verschoore, Roland Wantens.

Dit alles onder het oog en de camera van het BRTN-team met Gerty Christoffels.

Een nieuwe subcommissie van het Duikonderricht werd opgericht met de welluidende naam EDIT (Elektronische didactiek, Internet en Theorie) met de bedoeling de bestaande didactische hulpmiddelen te verbeteren en elektronische en vernieuwende hulpmiddelen te ontwikkelen.

De Stages Twee nieuwe 3*Instructeurs: Filip Mertens en Eric Sas en 16 nieuwe 2*Instructeurs: Peter Bosteels, Marc Bresseleers, Peter Cauwels, Kris De Brabanter, Filip Dedobbeleer, Rudiger Degol, Miriam Hagendorens, Geert Moens, Ronald Struyf, Patricia Van de Vyver, Marc Van Gyseghem, Patrick Van Hoeserlande, Elvire Verlinden, Frank Verstraete, Walter Vervloesem, Patrick Vrijsen.

Openwaterseizoen jeugdduikers Deze zomer startte het eerste openwaterseizoen voor de jongste generatie duikers: de NELOS-Jeugdduikers.

Bondsnieuws

Foto: Ferry van Dorst.

Commissie Duikonderricht Sectie EDIT

Cursusmateriaal in de kijker

opleiding duiken met nitrox We s te lle n je he t cursusmate ria al voor de ople iding van Basis-Nitrox-Duiker (BND) en Gevorderde Nitrox-Duiker (GND) even voor.

D

e opleiding Basis-Nitrox-Duiker (BND) is al enkele jaren geĂŻntegreerd in de opleiding tot 1*Duiker.

Duikers die al langer geleden hun duikbrevet hebben gehaald of die vanuit een andere federatie zijn ingeschaald kunnen deze nitroxopleiding nog steeds volgen, maar beschikten tot voor kort niet over het cursusmateriaal nitrox dat vermeld staat in het cursusboek voor 1*D. Om de opleiding te ondersteunen en 'iedereen aan de nitrox te krijgen' is er op de NELOS-website het 'Dossier BND' beschikbaar met daarin de informatie over nitrox uit de cursus 1*D. Als lesgever kan je daar ook de vernieuwde PowerPointpresentatie vinden als ondersteuning voor de theorieles. De kandidaten kunnen er het opleidingsformulier downloaden.

Om kandidaten Gevorderde Nitrox-Duiker (GDN) toe te laten zich beter voor te bereiden op het examen theorie, is er een vragenbank ter beschikking op hetzelfde niveau als de vragen die op het examen gesteld kunnen worden.

Opgelet! Je dient wel in te loggen om de documenten te kunnen downloaden.

Weet je niet hoe je moet inloggen? Ga dan naar: www.nelos.be/aanmeldprocedure.

Ook in het 'Documentencentrum' op onze NELOS-website kan je de documenten over nitrox terugvinden. Typ in het zoekkadertje 'nitrox' en je krijgt alle documenten te zien die betrekking hebben op nitrox.

GND). Je komt dan op de pagina van dat brevet en aan de rechterkant zie je dan al het mogelijke didactische materiaal en de eventuele formulieren die voor die opleiding beschikbaar zijn.

Succes met je opleiding.  LUTGART STALS, NAMENS DE SECTIE EDIT

documenten downloaden En hoe vind je deze documenten nu gemakkelijk terug op de website? Op de website www.nelos.be klik je onder 'Sportduiken' het betreffende brevet aan (bijv. BND of

Hippocampus nov./dec. 2017

79

Bondsnieuws Foto: Baptiste Marshal.

Sportcommissie

Baptiste Marchal, coach van het nationale OWH-mannenteam.

Het nationale vrouwen- en mannenteam OWH.

Foto: Baptiste Marshal.

Belgisch onderwaterhockey sluit aan bij de Europese subtop Tijdens het laatste Europese Kampioenschap

onderwater-

hockey (EK OWH), afgelopen augustus in het Hongaarse Eger, toonden de Belgische ploegen dat ze duidelijk hun plaats verdienen binnen de Europese subtop. Dit vormt een stevig fundament voor de toekomst.

80

Hippocampus nov./dec. 2017

F

rederique Pirenne, de kapitein van de nationale BEFOS-ploeg en sinds kort ook manager van beide teams (NELOS en LIFRAS), is bezig met de voorbereiding van de campagne naar het volgende WK OWH in Quebec. Daarom brengt hij verslag uit in deze Hippo.

"We hebben de laatste jaren veel meer energie gestoken in de omkadering van de teams, maar we zijn vooral meer op lange termijn beginnen plannen", verduidelijkt Philippe Habay, tot recent manager van de nationale teams. "Maar dit alles was zeker ook door verdienste van de spelers.

Hun kwaliteit werd opgemerkt in het buitenland, wat het voor ons gemakkelijker maakte om top trainers aan te trekken".

Met een zesde Europese plaats voor de mannen, en een zevende bij de vrouwen, is de weg naar de absolute top nog lang, maar het verschil in het eindresultaat met topploegen als Frankrijk en Nederland verkleint drastisch.

"Waar BelgiĂŤ 10 jaar geleden uit het bad kroop met een 16-0 pandoering, komt Frankrijk nu niet verder dan een 3-1", verduidelijkt Baptiste Marchal, coach van het mannenteam en zelf veelvoudig wereldkampioen met Frankrijk. "Dat soort resultaten wordt natuurlijk opgemerkt door de andere naties, die nu plots wel rekening met ons beginnen houden. Het feit dat verschillende van de grote ploegen nu komen vragen om zich samen voor te bereiden op het aankomende WK, spreekt dan ook

boekdelen". zit", verklaart Frederique Pirenne, aanvoerder van het nationale team en zelf een ancien. "Maar we kunnen ook niet echt zeggen dat het louter toeval is. De vorige generatie spelers gaf duidelijk het voorbeeld door volop internationaal de kennis te gaan halen zodat het niveau in België stijgt. Onze jongeren plukken daar de vruchten van, en gaan er gelukkig ook mee verder".

Na een dikke maand rust zijn de spelers nu begonnen met de voorbereiding voor het WK 2018 in het Canadese Quebec. Het eindobjectief ligt nog niet vast, maar vele spelers en speelsters mikken wel om binnen de top 10 te eindigen, na een twaalfde plaats voor de heren in Zuid-Afrika. Beide trainers hebben een solide basis om een ploeg van 10 op te bouwen en een intense 10 maanden om het samenspel te laten vlotten. Voor onze nationale ploegen is 10

Foto: Baptiste Marshal.

De degelijke voorbereiding en resultaten in Zuid-Afrika in 2016 waren het startsein voor een vernieuwd elan bij de nationale ploegen en die positieve trend werd verdergezet in Hongarije als aanloop naar het WK in Quebec in juli 2018.

De vrouwen waren niet aanwezig in Zuid-Afrika, omdat het daar iets langer duurde om de juiste omkadering te vinden. Door een tweejarig akkoord met Ty Christian, voormalig wereldkampioen met Nieuw-Zeeland, is ook de vrouwenploeg op het juiste spoor en dat is ook dadelijk merkbaar op het veld. De huidige generatie Belgische spelers zijn dan ook actief in alle Europese topreeksen zoals Frankrijk, Nederland en Spanje, dit zowel bij de dames als bij de heren. In Nederland werd in de hoogste dames reeks het Lilla-team tweede, met half het team aan Belgische speelsters én een Belgische coach.

Frederique Pirenne.

dus overduidelijk het symbolische getal en hopelijk ook het geluksgetal.  FREDERIQUE PIRENNE

Foto's (2): Baptiste Marshal.

"Net zoals bij andere sporten kunnen we zeggen dat België ook bij onderwaterhockey een beetje met een gouden generatie

Het nationale OWH-mannenteam.

Niels Balens maakt zich klaar.

Foto: CMAS.

Het Belgische vrouwenteam in volle actie.

Hippocampus nov./dec. 2017

81

R Beportage ondsnieuws

Duikmateriaal (Junior) D-Dive Day Verzameld door Ivo Madder

02/09/2017

(Junior) D-Dive Day Wat begon met een dreigend on-

Nationale Jeugdduikdag

weer, is uitgedraaid in een zonideale omstandigheden dus om aan de (Junior) D-Dive Day deel te nemen. En wat een fantastische dag is het geworden!

82

Hippocampus nov./dec. 2017

’s Morgens heeft onze jeugd het allerbeste van zichzelf gegeven op de Junior D-Dive Day, waarbij ze allemaal zeer origineel ten tonele verschenen als groepje. Kijk maar eens naar de namen en de foto’s, dan weet je wat ik bedoel.

In de namiddag brachten onze jeudduikers

Foto's: Dirk Crutelle, Isabel Neyrinck, Andy Vancoillie en Allan Soreyn.

overgoten, zalige zomerdag! De

een bezoekje aan Fort Napoleon. Daar leerden ze François kennen, een Franse soldaat, die al 200 jaar in het fort woont.

Omstreeks 17.00 uur verschenen er op het podium gasten, die speciaal uit het water gekomen waren om de prijsuitreiking van de jeugd te doen. Niemand minder dan Neptunus en zijn zeemeerminnen kwamen persoonlijk de prijzen uitdelen!

sport Gedurende de voormiddag konden geïnteresseerden – groot of klein – aan de vinzwemproeven (500m – 1000m – 1500m) en de vinzwemwedstrijd deelnemen.

D-Dive Day In de namiddag was het de beurt aan de volwassenen om spektakel te laten zien!

Duikers zijn niet-competitief ingesteld,

hoor je weleens zeggen. Maar daar hebben we niet veel van gemerkt, integendeel.

Sommigen gingen zelfs zo hard in het spel op zodat ze toch maar eindigden vóór een zekere Piratenploeg.

Tijdens de prijsuitreiking is duidelijk gebleken dat het meer dan de moeite loont om aan de D-Dive Day deel te nemen. Waarvoor hartelijk dank aan onze sponsors.

Bondsnieuws (Junior) D-Dive Day

initiaties Ook de duiktank was weer van de partij! De volledige dag was er een gezellige drukte.

Alle deelnemers kregen een zakje mee met allerlei informatie, de Hippocampus, een diploma en een foto. Een mama bezorgde me achteraf volgende reactie: "Het was een superfijne dag met mooi weer en een heel vriendelijk NELOS-team! Dank je wel voor de zorgen. Groetjes, Isabel".

stemronde meest creatieve, ludieke, … ploeg Anders dan de andere jaren, konden de medeploegen en medewerkers mee kiezen voor de prijs van de meest creatieve, ludieke, … ploeg.

Bij de jeugd waren de 'Cirque du Crab' van Salvanos de winnaars.

Bij de volwassenen waren 'De Piraten' van ’t Zeepaardje de gelukkigen.

84

Hippocampus nov./dec. 2017

afsluit De dag werd afgesloten met een pastadiner, gevolgd door een optreden van de rockband ‘The Cave’. Een topper na een topdag!

11. Sea-Explorers Fun (Sea-Explorers).

12. Het samenraapsel (’t Zeepaardje + Stingrays).

13. De Piraten (’t Zeepaardje).

medewerkers De hele organisatie werd in goede banen geleid door heel wat enthousiaste medewerkers die allemaal, in meer of mindere mate, hun steentje hebben bijgedragen.

Een speciale dank wil ik aan hen richten!

rangschikking D-Dive Day 1.

2.

3.

4.

5.

Sea-Explorers Tec (Sea-Explorers).

944 (Nieuwpoortse Duikclub).

D’oude zotten (Actinia).

Jonge zotten (Actinia).

De matrozen van Nautical School (Nautical School).

6. Sea-Explorers Deco (Sea-Explorers).

7. Stewigés (Rescue & Diving Team).

8. De Civiele Bescherming (NDC).

9. Sea-Explorers Betty Boop (Sea-Explorers).

10. Denogniezatte (Safe Diving + De Waterman).

rangschikking Junior D-Dive Day 1.

2.

3.

4.

5.

6.

Victory Team (PDK).

Zot van Actinia (Actinia).

The Onesie Girlzzz (Salvanos).

K3 en Gert (Stingrays).

De Klassieke Kapers (Salvanos).

Watertrollen (De Watertrollen + Salvanos).

7. Cirque du Crab (Salvanos).

Dit kon allemaal niet verwezenlijkt worden zonder onze sponsors. Van harte bedankt!

sponsors van de prijzen Duiken, Duikpunt Brugge, Duikshop Tarcy, Greenforce/Latalco, Huis Cuylaerts, JES-Sports, Mares, Nautical School, NELOS-boetiek, Ordal, Scubapro, The Big Blue.

sponsors

proef 2

Arena nv, Belgium Dive Technical Travel Services, Chocolat, Duikernikkers, Electro Enterprise, Gemeente Bredene, Ingenial, NELOS Service Club, Punt Alfa, Provincie West-Vlaanderen, Rescue & Diving Team, SPIE België, Werkhuizen Decloedt.  INGE DEKORT

proef 5 – Jeugd

Alle kandidaten starten in volledige uitrusting. Start aan de steiger, zwemmen naar het ponton, er op klauteren en 30 seconden rechtop staan. Dan terug naar de kant. Vervolgens mag de tweede, derde en vierde vertrekken. Er zijn strafpunten voor minder dan 30 seconden. Per seconde minder, 15 punten extra.

De spelende ploeg neemt op 3 meter afstand plaats bij de pistolen. Ze mogen ballons vullen en in de verschillende emmertjes gooien gedurende twee minuten. Iedere emmer heeft andere punten. Dit puntental wordt negatief aangerekend.

Foto's

proef 3

proef 5 – Volwassenen

Alle foto's van D-Dive Day 2017 kan je bekijken op: www.flickr.com/photos/nelos-vzw

Volledige uitrusting, uitgezonderd vinnen en scherpe objecten. Start aan de hoge zijde van het springparcours, tegen de tijd. Kandidaat één werkt het parcours af en op het einde loopt hij terug en tikt de volgende aan. Elke kandidaat herhaalt dit, tot de laatste geweest is. Er zijn strafpunten plus 15 voor het niet nemen van een hindernis. Niet volledig afwerken van het parcours is herstarten.

Elke ploeg trekt het nummer van een tegenploeg. Die ploeg neemt plaats achter het bord, duikbril af. De spelende ploeg neemt op 5 meter afstand plaats bij de bak met sponzen en mogen gedurende twee minuten gooien naar het gezicht van de tegenploeg.

Ieder gezicht heeft andere punten. Dit puntental wordt negatief aangerekend.

Vertrek aan de steiger. Elke kandidaat met volledige uitrusting. Eerst over de blauwe ton en dan aan de boeien in apneu door de boei en op de boei plaatsnemen. Dan pas mag de tweede, derde en vierde kandidaat vertrekken.

Deze laatste legt zich tussen de andere kandidaten. Hier stopt de tijd. Er worden strafpunten uitgedeeld voor het niet nemen van obstakels. Als een kandidaat van een boei valt, begint deze opnieuw tot allen stabiel op de boeien zitten.

proef 4 Vertrek met volledige uitrusting uitgezonderd vinnen. Teamwork: het water uit het grote vat moet met lekke tonnetjes overgeheveld worden naar de kleine ton waar via een vlottersysteem een naald naar een ballon wordt bewogen die deze doet knallen. Proef tegen de tijd.

Foto's: Dirk Crutelle, Isabel Neyrinck, Andy Vancoillie en Allan Soreyn.

proef 1

Hippocampus nov./dec. 2017

85

Bondsnieuws Commissie Duikers met een handicap

Wet Wheels @ Oesterdam en.

Algemene briefing.

o' s

(3)

E

r

ind

F ot

kers met een Handicap een 'Duikevenement' in Zee-

:

Voor de eerste maal organiseert de Commissie Dui-

i lv

erl eV

land. Na 9 keer een 'Wet Wheels Duikdag' aan het Zilvermeer in Mol en een 10de jubileum-afsluiter in Transfo Zwevegem, hebben we besloten af te stappen van deze formule. We willen met deze specifieke

De gas-bbq.

groep duikers naar Zeeland.

E

en geschikte duikplaats werd gezocht en uiteindelijk kozen we voor de Oesterdam: daar is weinig of geen rekening te houden met de getijden, er is een grote parking, het is een gemakkelijk te bereiken duikplaats die beschikt over een grote trap ‌ kortom, geschikt voor onze 'Wet Wheelers'.

Mobilhomes, aanhangwagens, tafels en stoelen en zelfs een barbecue worden op zondag 3 september 2017 meegesleurd naar 'het verre buitenland' en een deel van de parking wordt al snel 'Belgisch grond-

gebied'. Wij staan zo dicht mogelijk tegen de schuine helling zodat het begin van de parking vrij blijft voor de andere duikers. Toevallig heeft AVOS jeugdduikclub Duffel hier vandaag ook een jeugdduik georganiseerd. Het is dus gezellig druk.

De verantwoordelijken van elk 'Wet Wheels Opleidingscentrum' stellen de duikploegen samen en wij, als leden van de Com-

missie Duikers met een Handicap, trachten de 'naar een ploeg op zoek zijnde Wet Wheelers' en de 'overgebleven begeleiders' te matchen zodat iedereen met de correcte begeleiding te water kan.

Briefing om 10.00 uur; dat is een ander verhaal. De een staat voor de brug, de ander op de verkeerde duikplaats en sommigen denken dat de Oesterdam toch net iets dichter bij huis ligt. Briefing om 10.30 uur dan maar.

De begeleiders maken hun 'Wet Wheeler' klaar voor de duik.

86

Hippocampus nov./dec. 2017

De jeugdduikertjes staan ondertussen ook klaar en het is druk op de duiktrap. Rolstoelen staan bovenaan de trap te wachten tot hun eigenaars terug zijn van hun avontuur en de ene wet wheeler raakt al net iets eleganter dan de andere aan de waterkant.

Vaak zitten of liggen de 'Wet Wheelers' aan het begin van de duik in het water, maar dat schrikt de jeugdduikers niet af. Integendeel, ze laveren met grote precisie tussen de 'Wet Wheelers' en eisen respectvol 'hun' deel van het water op. Ze vinden het blijkbaar heel gewoon dat personen met een handicap duiken en kijken niet raar op van een kruk of een beenprothese.

Iedereen geniet optimaal van de toegelaten duikduur van een uur en langzamerhand komt iedereen boven. Ondanks de drukte is het zicht goed. De stroming is op deze duikplaats te verwaarlozen en bovendien is ook de zon van de partij! Super!

Ondertussen is er nog meer volk komen opdagen aan de Oesterdam en het is er een drukte van jewelste, maar... wij zitten goed.

De bbq en de saladbar worden opgesteld.

Iedereen bakt zijn meegebracht vlees of vis en doet zich tegoed aan de overheerlijke salades, aangeboden door de Commissie.

Iedereen geniet van de prachtige dag, het lekker eten en het gezelschap. Het bakken van het vlees verloopt vlot, de groenten smaken en al snel komen de sterke verhalen van vroeger en nu boven. Hilarische momenten die we meemaakten met de 'Wet Wheelers' zorgen ervoor dat we opnieuw in een deuk liggen. Het is zo gezellig dat we bijna zouden vergeten dat er nog gedoken moet worden.

De duikploegen voor de tweede duik worden bekeken en aangepast. Opnieuw naar boven met de trekkarretjes, de 'dive-mobiels' en de rolstoelen. Opnieuw wordt er gedragen, gehuppeld of gestapt naar de waterkant en opnieuw zijn er veel duikers.

Hier en daar zie je bewonderende blikken.

Je voelt de vragen van sommige 'kantblijvers' op hun tong branden en af en toe durft iemand ook echt iets te vragen. Anderen zwijgen en kijken gewoon toe. De jeugd gaat gewoon te water en doet zijn ding, net als de 'Wet Wheelers'. Zij genieten van het warme water, de omgeving en het avontuur dat hen weer te beurt valt en allemaal hopen ze de Sepiola te zien die in de voormiddag werd gespot.

Een prachtige dag voor een duikje.

Na ongeveer een uur is iedereen terug boven en vertrekt de 'karavaan' nu in de richting van de auto's. De zon is nog steeds van de partij en eigenlijk willen de meesten nog wat nablijven en napraten bij een heerlijk glas wijn, maar de plicht roept: morgen is het werkdag! Iedereen vertrekt huiswaarts met een 'heerlijk voldaan-Oosterschelde-duik-gevoel'.

Wij, als Commissie Duikers met een Handicap, kijken terug op een mooi duikevenement! Met zeventien duikploegen in de voormiddag en elf in de namiddag. Met zestien 'Wet Wheelers', waaronder drie nog in opleiding. Zes 'Wet Wheels Opleidingscentra' waren aanwezig en een 50-tal personen namen deel aan de bbq. Elk niveau bij de 'Wet Wheels' was vertegenwoordigd (A, B, C, D-duikers en zonder brevet) en naast begeleiders waren er ook gewone duikers aanwezig, sympathiserend en meeduikend met de 'Wet Wheelers'.

Onze grote dank gaat uit naar iedereen aanwezig op dit evenement! Bedankt voor de vele helpende handen! Bedankt voor de gezelligheid!

Tot de volgende keer!  ANN TIELEN

De deelnemers gaan ook voor een tweede duik.

Foto's (2): Elvire Verlinden.

Het is leuk om zien hoe iedereen, na de algemene briefing, contact zoekt met zijn duikbuddy en alles even overloopt: Wat is jouw niveau? Hoe te water gaan? Wie duikt waar? Wat kan je zelf? Waarvoor wil je hulp? Hoelang wil je duiken? ‌

Hippocampus nov./dec. 2017

87

Bondsnieuws

Foto: Jan Van Hove.

Commissie Duikonderricht

Wijziging opleiding Assistent-Instructeur en 4*Duiker Fo t o: fl

Het werd al aangekondigd tijdens de Academische zitting van 26 maart 2017: de opleiding voor Assistent-Instructeur (AI) wordt opgesplitst in een didactisch luik (specifiek voor AI) en een meer technisch luik. Hiermee krijgt het brevet 4*Duiker een tweede leven vanaf 2018. In dit artikel trachten we te verklaren wat de aanleiding, de bedoeling en de praktische veranderingen zijn.

88

Hippocampus nov./dec. 2017

I

y wi s h - s h u t

Tijdens de opleiding AI leer je hoe les te geven.

n 2007 voerden we het brevet Assist e n t- I n s t r u c teur (AI) in en er werden sinds dat moment geen nieuwe 4*Duikers meer gevormd.

Het grote voordeel van de door VTS/Sport Vlaanderen erkende titel was dat AI's tevens Initiator werden. Bovendien konden de duikers met het hoogste technische NELOS-brevet, de 4*Duikers, mits het volgen van een bijscholingsavond AI/ Initiator worden. Heel wat 4*D's grepen

te rs

to c

k.

deze kans. Deze Assistent-Instruc teur s werden intensief ingeschakeld binnen de meeste duikscholen, terwijl ze er eigenlijk niet voor waren opgeleid. Dit in tegenstelling tot de nieuw gevormde AI's die wel het volledige parcours doorliepen.

Ondanks dat er geen 4*D's meer opgeleid werden, maar enkele nog AI's, staat er op voorkant van het CMAS-kaartje van de AI nog wel 'Plongeur/Diver ****' (4*D)'. Maar

op de achterzijde staat er vermeld dat ze AI/Initiator zijn.

Enkele jaren later, in 2010, werd de Kwalificatie Diep Duiken (KDD) ingevoerd om aan de 3*Duiker, mits het volgen van een korte theorieopleiding en het doen van enkele diepe proeven uit het AI-brevet, de mogelijkheid te bieden tot maximum 60 meter diepte te duiken. Dit kwam tegemoet aan de wensen van zij die dieper wilden duiken en geen interesse in pedagogie (lees: een opleiding AI) hadden. De NELOS wenst nu dat de opleiding die duiken dieper dan 40 meter mogelijk maakt, een hogere theoretische en grotere technische bagage als inhoud heeft. Er worden daarom geen nieuwe KDD-brevetten uitgereikt vanaf 2018. Bestaande KDD'ers blijven wel hun bevoegdheden behouden, gezien hun intussen opgedane ervaring. Gehomologeerde KDD'ers zijn vrijgesteld van hun reeds afgelegde proeven in het kader van 4*D. De reeds afgelegde proeven voor KDD zijn nog drie jaar geldig voor 4*D. Extra verduidelijking: de mensen die recent (tot eind 2017) het brevet AI behaalden, worden automatisch 4*D en AI (conform het nieuwe systeem in 2018) en mogen zo doorstromen naar 1*Instructeur.

evaluatie van de opleiding Recent moesten we erkennen dat de extra werkdruk voor het behalen van AI niet te onderschatten is. Slechts de helft van wie met de opleiding start, haalt het brevet binnen de twee jaar. Er zijn dus veel te veel afhakers. Als zoveel sterk gemotiveerde kandidaten opgeven, is dat een groot verlies, zowel individueel als voor de clubs en de federatie/liga. Bovendien is een gemiddeld traject van twee jaar veel te lang, zeker als je dit vergelijkt met de tijd die nodig voor het behalen van instructeurtitels.

Bij het merendeel van de kandidaten is de initiële doelstelling voor het behalen van het brevet AI duaal: DD ofwel ga je voor de fysiek en theoretisch zwaarste opleiding voor het behalen van het hoogste brevet; DD ofwel kies je voor te kunnen meedraaien in de duikschool, leer je hoe je duikers opleidt en beginners begeleidt bij hun eerste duiken.

Zelden is het een en-en-verhaal. De opleiding AI opnieuw splitsen in een pedagogisch en een technisch deel ligt dan ook voor de hand. Het is niet leuk om een opleiding te volgen, waar je eigenlijk (nog) niet voor geïnteresseerd bent. Het is motive-

rend om sneller het eerste doel te kunnen realiseren. We gaan er ook van uit dat bij velen – eens de eerste buit binnen is – ook de interesse naar een volgende stap snel gewekt wordt.

nieuwe definities en bevoegdheden Vanaf januari 2018 wordt de sinds 2007 gekende opleiding Assistent-Instructeur dus gewijzigd en ga je vanaf 3*Duiker voor een technisch opleiding 4*Duiker of een pedagogische opleiding Assistent-Instructeur. Om ooit instructeur te worden, dien je trouwens beide trajecten succesvol af te werken.

Bevoegdheden 4*D DD Kan duiken leiden in alle wateren die courant bezocht worden door Belgische duikers.

DD Kent de gevaren van diepe en extreme duiken en weet hoe ermee om te gaan.

DD Kan alle veiligheidsmaatregelen treffen, alle duikongevallen herkennen en er gepast op reageren.

DD Kan beginnende duikers begeleiden vanaf 1*D. DD Kan, onder delegatie, algemene duikverantwoordelijke zijn op de door hem goed gekende duikplaatsen.

Hippocampus nov./dec. 2017

89

Foto: Roland Wantens.

Een 4*Duiker moet o.a. een krachtredding kunnen.

Bondsnieuws

Commissie Duikonderricht

De 4*D is niet beperkt in diepte, maar we wensen uitdrukkelijk te benadrukken dat NELOS luchtduiken dieper dan 60 meter niet promoot. Indien je interesse vooral bij extreme duiken ligt, raden we je aan om na het behalen van het brevet 4*D opleidingen te volgen voor mengselduiken en/ of re­ brea­ therduiken, georganiseerd door de Sectie Duiktechnieken (SDT). Daar leert men met een veel grotere bodemtijd op diepte, toch veilig te duiken.

Bevoegdheden AI DD Heeft een behoorlijke theoretische en pedagogische bagage en heeft zich bekwaamd in het demonstreren van zwembadoefeningen, zodat hij zowel theorie- als zwembadlessen kan geven.

DD Kan onder delegatie van een aanwezige instructeur mee zwembad- en theorie-examen van 2*D en 3*D evalueren.

DD Kan beginnelingen zelfstandig begeleiden vanaf duik 3 en de vaardigheden afnemen.

DD Kan mits delegatie door een instructeur bepaalde duikleidingen en oppervlak-

90

Hippocampus nov./dec. 2017

teproeven afnemen van een kandidaat 2*D en 3*D. DD Is beperkt tot de maximum diepte van zijn brevet 3*D. DD Een AI heeft meer bevoegdheid dan een 4*D.

Hoe word je 4*D? Graag duiken, uitgedaagd worden door een extra inspanning en interesse hebben in theoretisch achtergrond van het duiken en …

DD 3*D en 18 jaar zijn bij aanvang van de opleiding.

DD Afleggen van de vereiste duikleidingen en openwaterproeven. Vooraleer de diepe proeven afgenomen kunnen worden, dienen de vereiste diepe duiken uitgevoerd te zijn.

DD Afleggen van een federaal examen theorie en zwembad. Bij aanvraag van het examen dien je een jaar 3*D te zijn, een brevet van Duiker-Hulpverlener of Duiker-Redder te hebben en in orde te zijn met al je vereiste duiken.

Het examen theorie gaat over alle facetten van het duiken en is gelijkaardig met het theorie-examen van AI. Houders van het AI-brevet zijn dan ook vrijgesteld voor dit examen en omgekeerd zijn 4*D vrijgesteld voor dit examen bij de opleiding voor AI. Tijdens het zwembadexamen wordt met een reeks pittige oefeningen zowel je techniek als je recuperatie getest. De recuperatietijd tussen de verschillende oefeningen en de totale tijd van het examen zijn strikt gelimiteerd.

Hoe word je AI? Graag duiken, het fijn vinden dat je beginnende duikers wat kan bijbrengen en interesse hebben in de theoretische achtergrond van het duiken en … Aangezien dit brevet een door VTS/Sport Vlaanderen erkende opleiding is, zijn er een aantal extra voorwaarden: 3*D, 18 jaar en houder zijn van het brevet Duiker-Hulpverlener (of Duiker-Redder) bij aanvang van de opleiding. Dus ja, eerst DHV worden en dan pas kunnen starten met de opleiding. Gelukkig

Overzicht 'Wie duikt met wie?'

zijn er nu twee sessies per jaar om DHV te worden. Het traject naar AI is gelijkaardig aan het huidige traject met uitzondering van het duiktechnische gedeelte. De proeven of duikleidingen die gelinkt werden aan diepe duiken zijn weggevallen.

DD Duiker zonder brevet (initiatie) of twee doopduiken: met minimum een 1*I. DD Duiker zonder brevet vanaf opleidingsduik 3: met minimum AI. DD 1*Duiker tot 15 duiken: met minimum 4*Duiker.

DD 1*Duiker vanaf 15 duiken: met minimum 3*Duiker.

DD 2*duiker met minimum 3*Duiker (en uitzonderlijk met één andere 2*D).

Ook bij deze opleiding is het federaal exa­ men duiktheorie en zwembadoefeningen het sluitstuk van de opleiding. De vereiste duikleidingen zijn gelinkt aan het begeleiden van beginnelingen en beoordelen van duikleidingen. Bij aanvraag van het examen dien je één jaar 3*D te zijn en alle vereiste duiken te hebben afgelegd. Zoals ook vermeld bij 4*D, is het examen theorie voor AI hetzelfde als voor 4*D. Het zwembadexamen is een totaal nieuw concept, waarbij de kandidaat moet aantonen dat hij verschillende 'basics' perfect kan demonstreren (een eendenduik, bril leeg blazen, opstijgen, fles manipuleren, ...). Op dit examen staat geen tijdsdruk, maar er wordt wel een zeer hoge norm gehanteerd voor de uitvoering van de oefeningen.

Een 4*Duiker heeft geen dieptebeperking, maar een 3*Duiker wel.

Hoe diep deze maximum mag duiken zal je enkel kunnen lezen op het NELOS-kaartje: DD voor een 'normale' 3*D : 40 meter; DD voor een 'oude' 3*D of een KDD: 60 meter; DD voor een AI : 40 meter.

Er zal heel wat veranderen in het brevettensysteem en deze veranderingen gaan reeds in voege op 01/01/2018. In dit artikel werden slechts de hoofdlijnen weergegeven. De praktische wijzigingen zullen nog gecommuniceerd worden via een NELOS-­ info. Alle mogelijke details zullen jullie kunnen terugvinden in de NELOS-Infomap 2018. Niettegenstaande we weten dat elke verandering verwarring met zich mee kan brengen, zijn we overtuigd dat de opleidingen AI en 4*D beter zullen voldoen aan zowel de verwachtingen van de kandidaten als aan de normen van NELOS. Deze veranderingen hebben op vele plaatsen in de NELOS-Infomap hun consequenties. De nieuwe teksten worden scherp nagekeken naar coherentie, maar laat ons a.u.b. via duikonderricht@nelos.be weten als er iets onduidelijk of tegenstrijdig overkomt.  MARK SEBRECHTS, NAMENS HET BREVETTENCOMITÉ

Om deel te mogen nemen aan het examen 4*D of AI moet je in het bezit zijn van het brevet DHV.

Foto: Ivo Madder.

Foto: Wilfried Van Elsen.

Een zwembadexamen hoort bij de opleiding.

maximum diepte van een 3*Duiker

besluit

Hippocampus nov./dec. 2017

91

Bondsnieuws

Technische NELOS-Stage 2017

op het eiland Vis

Sinds enkele jaren organiseert SDT (Sectie Duiktechnieken) stages in het buitenland om naar grotere diepten te kunnen duiken dan in onze wateren mogelijk is. Op een intense manier kan men hier alle aspecten van het technisch duiken aan bod laten komen en de kandidaten evalueren.

Links: Het onderwaterleven is er vrij arm, maar toch een langoest gezien.

Rechts: Binnenin het vliegtuigwrak.

92

Hippocampus nov./dec. 2017

T

wee dagen voor de geplande stage zijn we klaar om te vertrekken. Met goede moed en een wagen volgeladen rijden we richting Vis. Dit is een Kroatisch eiland in de Adriatische Zee. We hebben 1.750 kilometer voor de boeg.

Ons frigoboxje zorgt voor de nodige verfrissingen en er wordt een slaapplaats voor-

Foto's (5): Glenn Tessens.

Het is adembenemend dit toestel te zien liggen tijdens de afdaling.

Het vliegtuig ligt op een diepte van 65 tot 72 meter.

Foto: Glenn Tessens.

Commissie Duikonderricht Sectie Duiktechnieken

Foto: changehali.

Het vliegtuigwrak Boeing -B17 'Flying Fortress', gecrasht in 1944.

zien op de achterbank zodat we met drie beurtelings kunnen rijden. Onze rit verloopt volgens plan en 20 uur later staan we aan de ferry in Split die ons zal voeren naar onze bestemming. KomiĹža, ons stekje voor de volgende dagen, is een prachtig klein stadje dat ligt aan een brede natuurlijke baai aan de westkant van het eiland. Aan

Het zeewater is mooi helder en diepblauw van kleur; ideaal om de 'skills' uit te voeren.

de andere kant grenst het aan de hoogste berg in Vis, de Hum. De ideale vakantieplaats voor sportievelingen; fietsers, wandelaars en natuurlijk duikers.

wrakken rond het eiland Vis Er werden in de oorlogsgeschiedenis be-

langrijke zeeslagen gehouden rond het eiland. Daardoor kunnen we duiken op verschillende scheepswrakken en ook een vliegtuigwrak Boeing B17 'Flying Fortress', gecrasht in 1944. Het vliegtuig ligt op een diepte van 65 tot 72 meter en is vrijwel ongerept. Het is adembenemend dit toestel te zien liggen tijdens de afdaling.

De overheerlijke bbq als afsluiter van de Technische Stage.

Hippocampus nov./dec. 2017

93

Bondsnieuws

Commissie Duikonderricht Sectie Duiktechnieken

Door de geografische ligging van de Adriatische Zee is het onderwaterleven vrij arm.

Maar het zeewater is mooi helder en diepblauw van kleur.

we ontmoeten onze duikbuddy’s Wanneer iedereen is gearriveerd (de 'ferry' vaart tweemaal per dag) maken we kennis met onze duikmaten. Dit jaar zijn er twee kandidaten in gesloten circuit (Closed Circuit Rebreather diluent Trimix) waaronder ikzelf en vier kandidaten in open circuit (Advanced Trimix Duiker).

De eerste avond ontdekken we een leuk terrasje onder een boom aan de haven. Dit wordt onze vaste afspraakplek voor de debriefings!

Laat de stage beginnen!

Het 'ISSA Diving center', voorzien van een gespecialiseerd team in technisch duiken, heet ons welkom. We prepareren onze duik­uitrustingen en doen de nodige analyse en markeringen van de duikgassen. We zijn er klaar voor. Onze eerste duik plannen we naar het wrak Brioni, een cargo stoomschip gezonken in 1930 tot op een diepte van 45 tot 60 meter.

zeker toe bijgedragen. Na elke duik krijgen we een uitgebreide debriefing van onze begeleidende instructeur. Ik neem de feedback en verbeterpunten mee naar de volgende duik. Ik leer hier elke dag bij!

ik heb de smaak te pakken

oefeningen en gepast reageren De geplastificeerde oefenkaartjes komen tevoorschijn onder water en ik moet gepast reageren. Zo kan de instructeur mijn vaardigheden evalueren.

Het rebreatherduiken op grotere diepten is fantastisch. Eindelijk voel ik het grote voordeel van het duiken met gesloten circuit en aangepaste gassen die er voor zorgen dat er geen narcotische gevolgen zijn en de decompressie optimaal verloopt. Het gasverbruik is efficiënt omdat het ademmengsel niet Komiža, een prachtig klein stadje dat ligt verloren gaat onder de aan een brede natuurlijke baai aan de vorm van gasbellen (bijna westkant van het eiland Vis. geluidloos) maar behouden blijft in de ademlus.

Een te hoge ppO2 (ik moet er voor zorgen dat deze daalt door manueel verdungas te injecteren en de zuurstofkraan te sluiten), duikbril wisselen onder water, 'CO2 hit' (onmiddellijk op 'bail-out' overgaan), …. Ook gaat er veel aandacht naar de bevestiging en markeringen van de 'bail-out'-flessen, gepaste duiktekens, het uittrimmen, beheerst opstijgen en gebruik van OSB (oppervlakte signalisatieboei).

Wanneer ik een volledige 'bail-out'-oefening moet uitvoeren vanaf een diepte van 77 meter met op 34 meter een gaswissel, weet ik waar ik mee bezig ben en kan geconcentreerd te werk gaan. De voorbereidende duiken en oefenen van de 'skills' (Shallow Water Drills) vooraf hebben hier

Een leuk einde van de stage, iedereen geslaagd!

Na de afsluitduik van onze stage worden we 's avond uitgenodigd in het duikcentrum voor een lekkere bbq. We kunnen een feestje bouwen want alle kandidaten zijn geslaagd! Met trots gaan we in de vroege ochtend weer de 'ferry' op richting huiswaarts.

Bedankt aan alle instructeurs, mededuikers en kandidaten voor deze geweldige ervaring en leerrijke duikreis. Ik kijk er naar uit om nog eens met jullie te duiken!

 SANDRA SMETS

Foto's (2): Glenn Tessens.

Wow, wat moeten die mannen in open circuit veel berekenen zeg! Ze werken met 'runtimes' en noteren alles op een leitje dat ze meenemen onder water. Ik vind het interessant om hen bezig te zien. Tof zo een gemengde stage. Ik krijg belangstellende vragen over het rebreatherduiken. Het is al snel duidelijk, we leren hier veel van elkaar.

De vijf stageduiken verlopen vlot. Ik ben onder de indruk van de goede begeleiding en ondersteuning van de instructeurs, maar ook van de mededuikers die reeds dit brevet bezitten. Ze stralen vertrouwen uit.

Ik voel me veilig tijdens de duik bij hen, ook wanneer we afdalen naar een grote diepte van 90 meter.

Alle deelnemers aan de Technische Stage in Kroatië.

94

Hippocampus nov./dec. 2017

Bondsnieuws

Foto: Ivo Madder.

Commissie Duikonderricht Geneeskundige Commissie

Herexamen Duiker-Hulpverlener Op zaterdag 9 september 2017 vond het herexamen Duiker-Hulpverlener (DHV) plaats in het Duikershuis te Mechelen.

H

et herexamen DHV staat sinds vorig jaar (2016) ook open voor kandidaten die nog niet eerder deelnamen aan het examen. Dit werd voornamelijk gedaan voor 3*Duikers die na het zomerse duikseizoen toch nog zin hebben gekregen om voor Assistent-Instructeur te gaan. Er schreven zich 42 deelnemers in, waarvan er 34 effectief kwamen opdagen. De trouwe juryleden, artsen en instructeurs, waren die zaterdagmorgen wel allemaal aanwezig. Zij waren er om de aanwezige deelnemers de kans te geven een theoretisch examen af te leggen en/of hun kunnen te bewijzen in het praktische gedeelte. 24 kandidaten zijn geslaagd en hebben het brevet DHV behaald. Jammer genoeg waren er 10 mensen niet geslaagd.

Ook werden er 20 kandidaten verwacht die vorige keer slaagden in het examen theorie en nu enkel nog moesten demonstreren dat ze de CPR onder de knie hadden. Hiervan kwamen er 3 niet opdagen en 1 kandidaat werd onvoldoende bekwaam geacht.

Voor dit praktische gedeelte bewezen 16 van hen hun mannetje te staan en kunnen zich dus nu Duiker-Hulpverlener noemen.

Opnieuw blijft de frequentie van borstkascompressies bij hartmassage één van de belangrijke redenen van niet-slagen. Ook het correct toepassen van de veiligheids­ houding (hoe, wanneer en het correct uitvoeren van de houding) blijft een aandachtspunt.

Het examen is slechts een momentopname. CPR moet je regelmatig onderhouden.

Het is dan ook belangrijk dat de clubs en duikscholen voldoende mogelijkheden bieden tot herhaling en training van reanimatie en zuurstoftoediening. Weet ook dat de opleidingsdagen die de verschillende regio's – de (V)OSSEN – elk jaar organiseren eveneens kunnen dienen als bijscholing.

 IVO MADDER

De 24 nieuwe Duiker-Hulpverleners Katelijne Claeys (Aqua Diving), Nico Seymus (Aquanauten), Dennis Van Hees (Atlanta Nos), Tania Janssens (Breevenduikers), Frederic Van Geyt (Breevenduikers), Ine Vanderbiesen (Cowol), Karin Vanhorenbeek (D.I.O.S.), Koen Verschuere (Duklo), Chris Schepers (Gobius), Bart Limpens (Hydra), Dion Walschaerts (IJseduikers), Tony De Wilde (KGS Manta), Frederic Lasters (Lagoondivers), Dirk Van Der Goten (LDL), Ruben Claes (Odyssee), Werner Dehaes (Odyssee), Hendrik Reydams (Odyssee), Mathieu Darge (Rescue & Diving Team), Shirley Lantreibecq (Rescue & Diving Team), Christian Ossieur (Tarpoenduikers), Bart Bloemmen (Wilrijkse Duikschool), Tom Adriaans ('t Zeepaardje), Erika Goossens ('t Zeepaardje), Koen Lesage (Zwevegemse Duikvereniging).

Advertentie

Hippocampus nov./dec. 2017

95

Bondsnieuws

De deelnemers en hun begeleiders van de Exploratiestage.

Foto: Roland Wantens.

Commissie Duikonderricht

NELOS-Exploratiestage Tot vorig jaar (2016) waren er maar twee NELOS-Zeestages: de 2* en 3*Stages te Boulouris.

I

n 2017 besloot NELOS, gezien de verwachte beperkte bezetting van de faciliteiten ter plaatse door het lage aantal kandidaten 2*I, om voor één keer een derde stagemogelijkheid in het leven te roepen: de Exploratiestage. Dit gaf de mogelijkheid aan andere instructeurs om mee te gaan. De bedoelingen van deze stage waren: DD eventuele kandidaten 2* en 3*Instructeurs om het stagegebeuren van nabij te leren kennen en zich voor te bereiden; DD aan geslaagden van vorige jaren om de duiken opnieuw te beleven, maar deze keer onder 'iets' relaxter omstandigheden, of om terug te gaan 'for old times sake'; DD aan de instructeurs de kans te geven om onder goede begeleide omstandigheden uitdagender duiken uit te voeren, bij te leren van collega's instructeurs en lezingen ter plaatse bij te wonen.

Zou dit lukken? Redenen genoeg voor mij

96

Hippocampus nov./dec. 2017

om mee te gaan, om al de bovenstaande redenen, inclusief de nostalgische… Een melige opsomming van de duiken ga ik jullie besparen, maar enig klef gemijmer zal je me moeten vergeven; ik ging immers ook mee voor dit nostalgische aspect.

empathische stress Zoals de andere Stages kregen we voorafgaandelijk instructies en wat tips mee.

Voor ons en de begeleiders was het natuurlijk vooral een zaak om de echte kandidaten van de Zeestage niet te hinderen, noch te bevoordelen. De belangrijkste afspraak hierbij was dat onze timing, behalve voor het eten, een half uur verschillend was.

Echter: vóór iemand ons beschuldigt van 'den toerist' of 'de pannenkoekduiker', uit te hangen: het was wel degelijk zwaar; later opstaan, naar het duikcentrum wandelen, briefings geven, dagelijks twee mooie duiken tussen de 30 en de 60 meter, een uiteenzetting voor het avondeten en nog één na het eten, met maar af en toe een stop

aan de bar. En dit alles bij overwegend mooi weer. Het was waarachtig afzien begot …

Toen ik toekwam en de boel zich op gang trok, na het gezamenlijk opbouwen van de tent en de startreceptie, kreeg ik zowaar wat last van empathische stress, dus dat liep al vlotjes. Bleek dat onze stageboot aanzienlijk gevuld was, boordevol met kandidaten en begeleiders, hun pony-bottles, bi’s, rebreathers, wat bij de eerste duik met fameuze deining een mooie uitdaging was. Achteraf gezien was dat volgens mij echter een meevaller: ineens met de voeten vooruit in het spel. Deftige briefings geven, elkaar in en uit het water helpen, … alles liep als een trein. Er was achteraf wel iets bij te schaven aan onze bootorganisatie, maar vanaf dan bleef de stoom er op.

Het enige nadeel voor de andere aanwezigen in het hotel: onze uiteenzettingen vonden plaats in de bar, maar ja jongens en meisjes, het leven is nu eenmaal hard…

prachtige diepe duik Het waren mooie duiken, een beetje geremd in de ondiepe regio's door wat algen, maar ja, een zeurpiet die daarover valt. De diepere duik naar de 'Jardin' sprong er voor mij echter ver bovenuit (voor een diepe duik, zeker vreemd) en gaf aanleiding, rekening houdende met de opkomende deining, tot de luxe die ons onderscheidt van de echte

Foto's (3): Roland Wantens.

De boot van de Exploratiestage zat goed vol.

Duikplanning en buddy check in een gemengde ploeg (gesloten en open circuit).

kandidaten: 'een duikske overslaan' en de zware verantwoordelijkheid nemen om de bar open te houden.

uiteenzettingen In de late namiddag en avond, na een 'pastiske' (enkel voor de nostalgie, let wel) waren er meestal twee uiteenzettingen over onder andere de interactie tussen duiker en

schipper, noodprocedures, de organisatie en alarmering van de Franse huldiensten, gemengde duikploegen met zowel rebrea­ ther als open circuitduikers, het digitaal platform van NELOS, ademautomaten en niet te vergeten onze quiz onder begeleiding van de 'monitoren' van Sport Vlaanderen. Telkens was er plaats voor kritische vragen en uitwisseling van meningen, Koen Van Dyck geeft een algemene briefing.

Hippocampus nov./dec. 2017

97

Bondsnieuws

De begeleiders 3*Instructeurs van de Exploratiestage 2017.

Foto: Jan Claes.

Commissie Duikonderricht

waarbij de aanwezigheid van de deelnemers van de Exploratiestage volgens mij zorgde voor een extra atypische bijdrage die enkel stof tot nadenken kon geven.

stagesfeer Vanuit de hoeken van onze ogen en vluchtige gesprekken konden we het wel en wee van de stagiaires en stagiairs mee beleven. Aan de waterkant, in de aanloop van de tafelgesprekken (weer een steek van empathische stress), aan de bar en de avondlezingen leefden we zo met z'n allen mee naar het ultieme moment van elke Stage: het laatste gezamenlijke maal, wat in Boulouris steeds naadloos overgaat in verschillende zangmomenten. Steeds gepaard gaande met een lach en een traan, momenten van vreugde en verdriet die we samen met kracht kunnen verwerken omdat we er als collega-instructeurs samen voor staan en voor gaan. Melige overpeinzingen misschien, maar ik meen het, en ik denk, velen met mij. Echter, hoe uitbundig alles ook verloopt, er komt steeds het moment van de waarheid.

Hoewel wij vanzelfsprekend niet het centrum van de belangstelling waren, maakte dit voor ons de spanning niet minder tijdens de proclamatie: bezorgde gezichten bij de kandidaten, uitbarstingen van vreug-

98

Hippocampus nov./dec. 2017

de, verdriet en diepe teleurstelling troffen ons evenzeer. Geslaagd of niet geslaagd: alle kandidaten verdienen ons grootste respect, want zij hebben getoond dat ze het aangedurfd hebben. Ik hoop dat zij, die dit avontuur jammer genoeg niet beloond zagen door een extra ster, binnenkort de kracht terugvinden om er terug voor te gaan!

kandidaten voor de Zeestage zijn en er dus geen plaats meer is voor een Exploratiestage, maar anderzijds zie ik er de meerwaarde van in: inzichten door de interactie met collega-instructeurs, opkrikken van onze briefings, nieuwe inzichten en zeker ook een extra gevoel van betrokkenheid van de aanwezigen bij de werking van NELOS.

Is de Exploratiestage een succes geweest?

Ieder zijn mening waarschijnlijk, maar voor de meesten zeker wel. Ik denk dat we een positieve bijdrage geleverd hebben aan de 'stagesfeer'. Eerlijkheidshalve is het natuurlijk duidelijk dat dit wat eenvoudiger is, als je aan de zijlijn staat. In onze pogingen om de kandidaten aan te sporen om mee te zingen, waren we voor sommigen wel storend, maar ik hoop dat allen op het eind inzagen dat de kracht van de samenzang helend is (weeral melig, zucht).

Er rest mij enkel nog een dikke merci voor Koen Van Dyck en Michel Declercq – respectievelijk groeps- en bootverantwoordelijke – en onze begeleidende instructeurs.

Tot slot aan al de aanwezige collega-deelnemers voor deze boeiende week de vraag: "WAAR ZIJN DIE TOERISTEN?". 

De aanwezigheid van onze vrienden van LIFRAS en dit jaar ook een waarnemer van Sport Vlaanderen gaf er een extra cachet aan, waar we op onze eigen manier een goede invulling aan gegeven hebben.

voor herhaling vatbaar Komt er nog een exploratiestage? Enerzijds hoop ik dat er de volgende jaren terug meer

WIM RUBBEN, EEN 'OUDE' 2*I

Verslag 2* en 3*Stage In Hippocampus van jan./feb. 2018 (Hippo 267) zullen de verslagen van de 2* en 3*Stage gepubliceerd worden.

In afwachting daarvan kan je al wel de foto's van de Zeestage bekijken op onze NELOS-flickr-pagina (www.flickr.com/ photos/nelos-vzw/albums).

Bondsnieuws Zeestage

Zeestage

2017

Kenneth Dupont MANTIS DIVERS CLUB

Peter Vancolen DE WATERMAN

Foto's: Roland Wantens.

Geslaagden Proficiat aan de nieuwe 2*Instructeurs.  SVEN VANDEKERCKHOVE, NAMENS HET DUIKONDERRICHT

Luc Vasseur PROFUNDA DIVING

Ludwig Verhasselt DE ZEEDUIVELS

Tim Weckx NEPTUNUS

Op zoek naar meer foto's van de Zeestage 2017?

Surf naar www.flickr. com/photos/nelos-vzw en ga dan naar 'Albums'.

Advertentie

Ontdekkingsduiken met cip lavandou op Port Cros of de wrakken Voor groepen van minimum 10 zelfstandige duikers

ak keetlijk voor 10 duiken p n i e l nk k 5 dagen – 5 nachten n a f ha

ge s kor tin ntal duiker va n a a

in vol pension

 De boten liggen op een afstand van 5 meter van onze duikclub. Opbergplaats voor het materiaal – douche.  Huurprijs voor het materiaal: trimvest en ontspanners 5 €, duikpak 6 €, duikfles 1€.  Vullen mogelijk met lucht, Nitrox en zuurstof.  Uitzonderlijke duikplaatsen met barracuda’s, zeebrasems, murenen, dolfijnen, tandbaarzen, congers en steeds meer de zeeduivels van de Middellandse Zee ‘de reuzenmanta’s’. De beroemde sites: la Gabiniére, le Vaisseau, Montrémian en de wrakken Donator, Grec, Togo, Rubis (extra 7 €).  Afhankelijk van de weersomstandigheden kunnen een of twee daguitstappen op zee met een tussenstop en picknick in Port Cros of Cavalaire (extra 6 €) georganiseerd worden.

CLUB INTERNATIONAL DE PLONGEE DU LAVANDOU SUR LE PORT – 83980 LE LAVANDOU – FRANCE +33 494 71 54 57 www.cip-lavandou.fr info@cip-lavandou.fr Hippocampus nov./dec. 2017

99

Bondsnieuws

Commissie Duikonderricht Geneeskundige Commissie

Duiker-Hulpverlener: Wat verandert er vanaf 2018?

In 2018 verandert er een heleboel binnen de opleiding en examinering Duiker-Hulpverlener (DHV). Vanaf dan werken we met de modules theorie en praktijk, die apart behaald kunnen worden. Bovendien zullen er meer examenmomenten voorzien worden. Ook de inhoud van de lessen wordt aan-

W

at er allemaal verandert bij de opleiding Duiker-Hulpverlener, zetten we hier even op een rijtje:

nieuwe examenorganisatie

Het examen Duiker-Hulpverlener blijft uit twee delen bestaan, namelijk de evaluatie van de theoretische kennis en van de praktijk (CPR). Vanaf 2018 werken we echter met een modulair systeem. Dit betekent dat de module theorie en de module praktijk apart behaald kunnen worden. Een geslaagd resultaat voor een module is drie jaar geldig. Je kan er dus voor kiezen om op één dag zowel de module theorie als de module praktijk af te leggen, maar je kan deze ook afzonderlijk afleggen.

Om de kandidaten meer examenmomenten aan te bieden, kiezen we ervoor om vanaf 2018 twee examenmomenten te voorzien: DD in het voorjaar wordt het examen georganiseerd door WEVOS/OVOS (zaterdag 26 mei 2018, Sint-Paulusinstituut, Gent); DD in het najaar wordt het examen georganiseerd door AVOS/BRAVOS/LIMOS (zaterdag 20 oktober 2018, Huis van de Sport, Berchem).

Je woonplaats of duikclub bepaalt niet waar je het examen mag afleggen: elke kandidaat Duiker-Hulpverlener kan zich op beide examenmomenten aanbieden, voor het afleggen van 1 of 2 modules. Dit betekent dus dat elke kandidaat Duiker-Hulpverlener in totaal zes kansen heeft om de modules te behalen.

vernieuwde opleiding De lessen DHV worden verder georganiseerd per regio – de (V)OSSEN. Als gevolg van de nieuwe examenorganisatie veran-

100

Hippocampus nov./dec. 2017

dert de timing van de lessen in 2018.

WEVOS/OVOS voorziet de lesmomenten in het voorjaar, AVOS/BRAVOS/LIMOS doet dit in september/oktober. De data en locaties vind je op de website van de respectievelijke (V)OSSEN. Elke lessenreeks bestaat uit maximaal zes theoretische lesmomenten. Je kan de lessen volgen waar je wilt.

Ook de lessen en PPT-presentaties zullen vanaf de najaarslessenreeks 2018 veranderen. We voorzien dan uniforme presentaties, die steeds zullen vertrekken vanuit een casus of probleem. Vanuit dit basisgegeven worden dan de hieraan vasthangende biologische, fysische en geneeskundige topics besproken. Op deze manier willen we de lessen praktijkgerichter maken.

bijscholing Duiker-Hulpverlener Nog even een woordje over de bijscholing Duiker-Hulpverlener: het is voor elke Duiker-Hulpverlener aangeraden om zich periodiek bij te scholen, dit om onder meer: DD up-to-date te blijven i.v.m. de vijfjaarlijkse aanpassingen van de CPR-richtlijnen; DD je reanimatie in te oefenen onder begeleiding van ervaren lesgevers; DD regelmatig nieuwe inzichten in de duikgeneeskunde toegelicht te krijgen.

Elke (V)OS of club mag een bijscholing organiseren. De bijscholing duurt 3 uur (2 uur theorie en 1 uur CPR-AED/zuurstoftoediening). Tijdens de theorie worden twee onderwerpen behandeld. In 2018 zijn deze 'immersie longoedeem' en 'gevaarlijke mariene dieren'. Er is nu voor elke topic een PPT (beschikbaar via een geïnformatiseerd platform), zodat de uniformiteit gegaran-

Foto's (3): Ivo Madder.

gepast.

Deelnemers van een bijscholing krijgen een bewijs van deelname (formaat duikboekje): de deelnemerslijst moet door de organisator vier weken op voorhand naar het NELOS-secretariaat gestuurd worden. De lesgevende arts krijgt de attesten tijdig en geeft deze (ondertekend) aan de deelnemers tijdens de bijscholing. Tijdens de bijscholing tekenen de deelnemers de deel nemer sl ijs t , die dan na ar het NELOS-secretariaat teruggestuurd wordt, zodat de registratie voor de kwaliteitslabels kan gebeuren.

Foto: Christa Van den Driessche.

deerd wordt. Een bijscholing is gratis voor de deelnemers en is geen examen, deelname is voldoende.

Immersie longoedeem komt niet enkel bij duikers voor, maar ook bij zwemmers en snorkelaars. Dit zal besproken worden tijdens een bijscholing DHV.

'train the trainer'

Foto: Ivo Madder.

Om de kwaliteit van de opleiding DHV te blijven garanderen is het uiteraard belangrijk dat ook de lesgevers en examinatoren op de hoogte blijven van de nieuwste richtlijnen en adviezen.

Daarom organiseren we jaarlijks een 'train the trainer' sessie. In 2018 vindt de sessie plaats op dinsdag 20 februari 2018. De onderwerpen die besproken zullen worden, zijn EHBO en CPR. Deelnemers zijn minimaal 1*I of arts; de aanwezigen zullen de voorkeurspersonen zijn om de regionale lessen te geven en/of jury te zijn op het examen Duiker-Hulpverlener.  SVEN VANDEKERCKHOVE, NAMENS DE COMMISSIE DUIKONDERRICHT CATHERINE DE MAEYER, NAMENS DE GENEESKUNDIGE COMMISSIE

Ook gevaarlijke mariene zeedieren, zoals bijv. de vuurworm, komen aan bod tijdens de bijscholing DHV.

Advertentie



START TO

DIVE

Deze gratis duikinitiatie is speciaal voor: Naam voornaam Actie geldig tot 30/05/2018

Meer informatie www.nelos.be

Hippocampus nov./dec. 2017

101

Bondsnieuws

Foto: Ivo Madder.

Commissie Duikonderricht

Vak Biologie vanaf de recreatieve brevetten Tot op heden werd Fauna & Flora slechts onderwezen en geĂŤvalueerd als officieel vakgebied vanaf het instructeursniveau. Dit late invoegen van het vak 'Biologie' werd opgemerkt door de relatief lagere scores behaald op instructeursexamens, althans in vergelijking met de traditionele theorievakken die wel vanaf de recreatieve brevetten worden onderwezen.

Aanpassing van het lesprogramma en de eindtermen drong zich dus op, niet in de laatste plaats omdat vanaf het begin van een duikcarrière het leven onderwater actief wordt beleefd.

D

e opzet is om kennis 'leven onder water' en 'respect voor de natuur' vanaf de start te verankeren in de opleiding en dit stelselmatig uit te bouwen over alle brevetten en titels, telkens op eigen niveau en in functie van de frequent bezochte duikwaters.

tieve brevetten, die gekoppeld worden aan de groeiende duikervaring en observatieskills, hoopt men bij de instructeursbrevetten die wel geĂŤxamineerd worden, betere scores te meten in de toekomst.

kunnen aantreffen, zowel in onze waters als in de Middellandse Zee en subtropische waters, en inzicht krijgen in de impact van duikers op het ecosysteem.

de eindtermen voor het vak Biologie

Gezien dit vakgebied, op het herkennen en mijden van enkele giftige en weinig voorkomende gevaarlijke fauna na, moeilijk als vitale kennis kan beschouwd worden binnen een duikopleiding, werd de beslissing genomem voor onderricht onder permanente evaluatie. M.a.w. zonder examen bij de recreatieve brevetten, dan wel met verplicht te volgen les om enerzijds de homologatiedrempel niet te verhogen, en anderzijds de belangstelling voor het onderwaterleven toch aan te wakkeren.

Door de voorkennis gradueel op te bouwen tijdens de opleiding biologie bij de recrea-

1*D: Kennismaken met de fauna & flora die men kan aantreffen tijdens de doop- en opleidingsduiken. Zich een beeld kunnen vormen van de biotoop waarin deze duiken zullen plaats vinden.

Om een uniforme opleiding bij alle NELOS-clubs te verzekeren bij het aanleren van dit nieuw aangeboden vakgebied, heeft het NELOS-Duikonderricht gekozen om gelijktijdig met de implementatie van de aangepaste eindtermen in januari 2018, ook een standaard didactische presentatie per niveau beschikbaar te stellen aan al haar kaders.

102

Hippocampus nov./dec. 2017

2*D: Herkennen van enkele frequent voorkomende levensvormen, met differentiatie van planten & dieren uit onze waters (zoetwater en Zeeland), en voeling hebben met de impact van duikers op het ecosysteem.

3*D: Voornaamste kenmerken kennen van de meeste biologische families die duikers

De aangeboden didactische tools zijn van een hoge kwaliteit en omvatten boeiende en betrouwbare informatie. Zij reflecteren de kennis en de bijzondere talenten aanwezig bij de NELOS-duikers, maar ook het opleidingsniveau dat de NELOS-clubs met hun kaders aanbieden aan hun leden.

BEFOS Belgische Federatie voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw

Voorzitter: Ronny Margodt Steenovenstraat 24 – 8490 Varsenare Gsm 0473 96 13 50 – voorzitter@nelos.be Mede -Voorzitter: Maria del Pilar Ruiz Lopez Rue G. Stocq 18 – 1050 Ixelles Tel. 02 649 57 95 – gsm 0477 74 38 17 pilarlifras@gmail.com Bestuursleden: Robert Henry Av. Doct. Terwagne 46 – 1310 La Hulpe Tel. 02 653 95 71 – henry.robert@skynet.be Jean-Robert Delobbe Avenue Napoléon 20 – 1420 Braine-l'Alleud Tel. 02 384 86 56 – tresorier@lifras.be Vincent Leroy Kievitlaan 214 – 1800 Vilvoorde Gsm 0475 34 43 17 – vincent.leroy@lifras.be

Fragment uit de biologiefilm.

film over fauna en flora

bedankt voor de samenwerking

De kandidaten 1*D zullen binnen hun clubstructuren onder begeleiding van een instructeur een specifieke NELOS-film van ongeveer 20 minuten over de fauna en flora kunnen bekijken. Hierin zijn prachtige beelden gevat over inheemse meren, steengroeven en wateren uit Zeeland, inclusief het Nationaal Park Oosterschelde. De documentaire film van eigen bodem is voorzien van zowel verklarende ondertitels als van relevant commentaar. Hierbij zijn voldoende tussenpauzen gelaten waar de coachende instructeur ook eigen aanvullende informatie kwijt kan. De film is te beschouwen als de verplichte biologieles voor 1*D, die na het bekijken besproken kan worden met de aanwezige instructeur, alvorens deze het bekijken ervan valideert op de individuele homologatiekaarten of -formulieren.

Dit product van professioneel niveau kan als model staan voor nieuwe uitdagingen.

Het is het trotse resultaat van een lange en unieke samenwerking tussen vele gepassioneerde NELOS-duikers van allerlei niveaus en de verschillende NELOS-organen zoals de Commissie Duikonderricht met haar Brevettencomité, de Commissie Biologie, de Audiovisuele Commissie en de Sectie EDIT.

PowerPointpresentaties De kandidaten 2*D en 3*D volgen apart binnen hun clubstructuren (of regionale structuren) een verplichte les Fauna en Flora gegeven door een NELOS-instructeur (vanaf AI en hoger), aan de hand van een geijkte NELOS-PowerPointpresentatie die respectievelijk voor beide niveaus is aangepast.

De presentatie wordt beëindigd met een quizaanbod van een set onderwaterbeelden waarop de leerlingen de fauna & flora proberen te herkennen. De instructeur valideert het volgen van de volledige les op de homologatiekaart van iedere leerling (net als een proef, maar zonder IDEAL-zegels).

De PowerPointpresentaties en film zullen begin 2018 beschikbaar zijn via NELOS-website. De presentaties zijn telkens voorzien van nuttige notities – die enkel zichtbaar zijn op de laptop van de lesgever – en bevatten ondermeer enkele boeiende tips en weetjes.

De kleurrijke didactische foto’s en tekeningen werden allen vrijwillig aangeboden door vele NELOS-duikers met uiteenlopende brevetten uit talrijke NELOS-clubs. De auteur van de foto staat telkens vermeld op de foto.

Hierbij wil ik mijn bijzondere dank en waardering richten naar mijn heterogeen, maar bijzonder geëngageerd team Biowerkgroep zonder wie wij dit niet zouden hebben gerealiseerd: Ludêk Broulim, Tiny Heremans, Bruno Vanderbeken, Kris Vanderdonck, Ivo Madder, Wim Van Doeselaer, Samantha De Smet, Kevin Gardedieu, Jo De Smedt, Erik De Groef en Cath Van Damme.

Tot slot om even in de biologische sfeer te parafraseren zou men kunnen stellen dat de evolutieleer van Darwin niet alleen geldt voor biologische systemen, maar ook op een analoge manier ons NELOS-Duikonderricht beïnvloedt. Zo evolueert dit duikonderricht onder druk van veranderlijke externe factoren en maatschappelijke ontwikkelingen. En maar goed ook.  JOHN MAES, VOORZITTER BREVETTENCOMITÉ

Ivo Hubert Stijn Streuvelslaan 24 – 2630 Aartselaar Gsm 0475 49 87 24 – ivo.hubert@nelos.be Herwig Van Cotthem Serigiersstraat 24 – 2020 Antwerpen Gsm 0495 55 85 19 – ondervoorzitter@nelos.be Sven Vandekerckhove Acaciastraat 76 – 9890 Asper Gsm 0476 34 00 64 – duikonderricht@nelos.be

BEFOS-secretariaat: Margaux Montrieux Jules Broerenstraat 38 – 1070 Anderlecht Tel. 015 29 04 86 – secretariaat@nelos.be

LIFRAS

r s

Ligue Francophone de Recherches et d'Activités Subaquatiques asbl Ligue Francophone de Recherches et d'Activités Subaquatiques

Présidente: Maria del Pilar Ruiz Lopez Rue G.Stocq 18 – 1050 Ixelles Tel. 02 649 57 95 – gsm 0477 74 38 17 pilarlifras@gmail.com Vice-président: Marc Lycops Avenue de la Liberté 158 boite 7 – 1080 Bruxelles Gsm 0473 81 68 62 – marc@lycops.eu Administrateurs: Albert Bastin Rue André Renard 25 – 4020 Montegnée Tel. 071 43 54 91 – a.bastin.lifras@gmail.com Jean-Robert Delobbe Avenue Napoléon 20 – 1420 Braine-l'Alleud Tel. 02 384 86 56 – tresorier@lifras.be Catherine Bes Gsm 0476 24 92 89 – catherine.bes@skynet.be Marc Hiernaux Rue des Alliés 20 – 1190 Bruxelles (Forest) Gsm 0475 46 09 65 – marc.hiernaux@skynet.be Vincent Leroy Kievitlaan 214 – 1800 Vilvoorde Gsm 0475 34 43 17 – vincent.leroy@lifras.be Marc Lycops Avenue de la Liberté 158 boite 7 – 1080 Bruxelles Gsm 0473 81 68 62 – marc@lycops.eu Johan Schoups Schuifelaarstraat 64 – 1800 Vilvoorde Gsm 0477 75 73 61 – johan.schoups@viapass.be

Secretariaat: Katia Van De Veegaete – katia@lifras.be Muriel Van Blommen – muriel@lifras.be Godelieve Reynaert – godon@lifras.be Jules Broerenstraat 38 – 1070 Brussel Tel. 02 521 70 21 – fax 02 522 30 72

Hippocampus nov./dec. 2017

103

NELOS-boetiek Fleece € 45,00

€ 40,50

T-shirt kind € 10,00

9,00

Longsleeve € 17,00

Polo € 20,00

€ 15,30

KERSTACTIE Geniet van 10% korting

op textiel aankopen.(*)

€ 18,00

Van 15 november 2017 tot 31 december 2017 Elke club kan een paskit komen lenen bij de regio-boetiek-verantwoordelijke.

Bestellingen kunnen doorgestuurd worden naar boetiek@nelos.be

Zolang de voorraad strekt! (*) deze actie is enkel cumuleerbaar met de 15% korting bij een aankoop van textiel boven de 150,00€.

Alle artikelen kunnen besteld worden bij de regionale verantwoordelijken of kunnen rechtstreeks afgehaald worden in het Duikershuis (na telefonische afspraak).

Regionale boetieks Algemeen verantwoordelijke Karl Van der Auwera Lintsesteenweg 176 – 2570 Duffel Gsm 0486 89 76 67 (afhalingen na telefonische afspraak) boetiek@nelos.be Rekening boetiek: KB 401-6513621-89 Regionale verantwoordelijken ANTWERPEN: NELOS-Duikershuis Brusselsesteenweg 313-315 – 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 – fax 015 20 61 58 secretariaat@nelos.be ANTWERPEN: Frederik Rausenberger Brandheide 2 – 2880 Bornem Gsm 0492 97 65 64 boetiek.ant@nelos.be

104

Hippocampus nov./dec. 2017

BRABANT: Tiny Heremans Janseniusstraat 41 – 3000 Leuven Tel. 016 22 56 98 boetiek.vbr@nelos.be LIMBURG: Stefan Paas Slakweidestraat 20 3630 Maasmechelen Gsm: 0475 76 10 11 boetiek.lim@nelos.be OOST-VLAANDEREN: Mark Bulte Hendrik Consciencelaan 6 9950 Waarschoot Tel. 09 377 37 97 boetiek.ovl@nelos.be WEST-VLAANDEREN: Isabel Neyrinck Odiel Spruyttestraat 22 – 8870 Izegem Gsm 0478 97 32 69 (na 19.30 u) boetiek.wvl@nelos.be

NELOS-structuur?

Raadpleeg de brochure NELOS-structuur, voor meer info over wie wat doet binnen NELOS, zoals bijv. de Ereraad, de ombudsman, de verantwoordelijken voor de commissies, ...

Je kan deze brochure downloaden via onze website: www.nelos.be/ documentencentrum

Lopende Agenda

Raadpleeg de uitgebreide Lopende Agenda op www.nelos.be voor meer info

December 2017

Maart 2018

09 Pre-Zeestage

02 AV Commissie Biologie

04 Algemene Vergadering NELOS

30-04 Zeestage 2*I en 3*I

Locatie: Duikershuis – 10.00 u

02 Proclamatie OBK Locatie: Duikershuis, Brusselsesteenweg 313-315, 2800 Mechelen – 20.00 u

09 Lowland Photo Festival Locatie: Kinepolis Event Center,

Organisatie: LIMOS – 14.00 tot 18.00 u Locatie: Duikershuis, Mechelen – 19.00 u

11 Herexamen Module 4 1*I Herexamen 1*I. Theorie 13.00 tot 15.00 u, zwembad 15.45 tot 18.00 u

12 Herexamen theorie Nitrox-Instructeur

Info: www.landschapvzw.be/lowland

Locatie: Duikershuis, Mechelen – 20.00 u

15 Antarctica biologieavond

'New concept' met mooie prijzen!

Locatie: Huis van de Sport, Boomgaardstr.

Iedereen is welkom. Jij komt toch ook?

22, 2600 Berchem – 20.00 u

Locatie: Blaarmeersen Gent Inschrijven tot 13.30 u

10 Belgisch kampioenschap OWH 16 Internationaal OWH-toernooi Info: www.owh.be

Januari 2018 08 Start cursus CCR-D-A 12-15 Salon de la plongée de Paris Info: www.salon-de-la-plongee.com

12 Limiet inschrijving ex. theorie 2*I 12-13 Examen theorie 3*I Locatie: Duikershuis, Mechelen

14 Belgisch kampioenschap OWH 15 Infoavond Nitrox-Instructeur Locatie: Duikershuis, Mechelen – 20.00 u

20-28 boot Düsseldorf Info: www.boot.de

25 Vakantiesalon Antwerpen Info: www.vakantiesalon-antwerpen.be

17 Workshop voor college 3*I Locatie: Duikershuis, Mechelen

17 AV College der 3*I Locatie: Duikershuis, Mechelen

17 Etentje College 3*I 17-18 Belgische Duiksportbeurs Info: www.duiksportbeurs.be

25 Afdaling van de Maas 2018

01-04 Vakantiesalon Brussel Info: www.vakantiesalon.eu

03-04 Duikvaker (26e editie) Info: www.duikvaker.nl

05 Start cursus ERD 07 Start cursus CCR-D-Tx 10-12 Belgian Boat Show Info: www.belgianboatshow.be

12 Examen theorie Nitrox-Instructeur Locatie: Duikershuis, Mechelen – 20.00 u

18 Examen AI/Initiator M1 + M3 Locatie: Duikershuis, Mechelen – 20.00 u

20 DHV Train-the-Trainer Locatie: Duikershuis, Mechelen – 20.00 u

20 Duiker-Hulpverlener (examen) Locatie: Huis van de Sport, Boomgaardstr.

22, 2600 Berchem – 08.30 u

November 2018 10 Examen 1*I Locatie: School Regina Caeli, Rozenlaan 45, 1700 Dilbeek – 09.00 u

10 Post-Zeestage Locatie: School Regina Caeli, Rozenlaan 45, 1700 Dilbeek – 13.00 u

12 Limiet inschrijving examen 3*I 17 Specialisatieopleiding Jeugdduiken (theorie deel 1)

Info: annemielantin@yahoo.com

Locatie: Duikershuis, Mechelen Tijdstip: 9.00 u tot 17.00 u

April 2018

22 Herexamen theorie 1*I

06 Inleveren verhandeling 3*I 15 Academische Zitting

24 Specialisatieopleiding Jeugdduiken

Locatie: De Waai, Werft 28, 2440 Geel Titelhernieuwing vanaf 12.30 u Receptie vanaf 16.00 u

17 Start cursus NTD 22 Examen theorie 2*I Locatie: Duikershuis, Mechelen – 09.00 u

Mei 2018

Info: secretariaat@nelos.be Locatie: Duikershuis, Mechelen – 19.00 u

(theorie deel 2) Locatie: Duikershuis, Mechelen Tijdstip: 9.00 u tot 17.00 u Info: secretariaat@nelos.be

25 Fysieke fitheidstesten Locatie: Zwembad 't Strop, Stropstraat 31, 9000 Gent – 13.00 u

25 Vergadering afspraken Module 4 Locatie: Zwembad 't Strop, Stropstraat 31, 9000 Gent – 13.00 u

07 Herexamen theorie 2*I Locatie: Duikershuis, Mechelen – 19.00 u

15-16 Voordracht 3*I Locatie: Duikershuis, Mechelen

18 Limiet inschrijving Stage 2*I en 3*I 19-26 NELOS OC- en CCR-Stage trimix 26 Duiker-Hulpverlener (examen) Locatie: Sint-Paulus, E. De Deynestraat 2A,

Opleiding nitrox, extended range, trimix, CCR Info via het menu 'Sectie DuikTechnieken (SDT)' op www.nelos.be/sdt

9000 Gent – 08.30 u

16-18 Belgian Boat Show Info: www.belgianboatshow.be

Oktober 2018

Vinzwemwestrijd

23 Start cursus ATD

Februari 2018

Locatie: Boulouris (Zuid-Frankrijk)

06 Herexamen AI/Initiator M1 + M3

Groenendaallaan 394, 2030 Antwerpen

10 Kerstduik KGCS Manta

Locatie: Duikershuis, Mechelen – 13.30 u

Controleer even of het evenement inderdaad plaatsvindt.

September 2018

De zetduivel speelt ons soms parten!

03 Limiet inschrijving 1*I 09 AV College der 3*Instructeurs

zelf een activiteit die in onze Lopende Agenda kan opge-

Locatie: Duikershuis, Mechelen – 09.00 u

Weet je van interessante evenementen of organiseer je

nomen worden, plaats de gegevens dan in de Lopende Agenda op de NELOS-wiki of bezorg ze aan: Ivo Madder – redactie@nelos.be.

Hippocampus nov./dec. 2017

105

CERTIFICATION INTERNATIONAL

De Nederlandstalige Liga voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw is lid van BEFOS, stichtend lid van de Wereldbond voor Onderwateractiviteiten CMAS, erkend door Sport Vlaanderen en EUF-gecertificeerd.

www.facebook.com/NederlandstaligeLigaVoorOnderwateronderzoekEnSport

Raad van Bestuur

Commissies

Voorzitter & Public Relations: Ronny Margodt Gsm 0473 96 13 50 – voorzitter@nelos.be

Commissie Duikonderricht

Vice-voorzitter: Herwig Van Cotthem Gsm 0495 55 85 19 – ondervoorzitter@nelos.be

Voorzitter: Sven Vandekerckhove Gsm 0476 34 00 64 voorzitter.duikonderricht@nelos.be

Penningmeester: Dirk Saman Gsm 0475 26 79 20 – penningmeester@nelos.be Boetiekverantwoordelijke: Karl Van der Auwera Gsm 0486 89 76 67 – boetiek@nelos.be Bestuurslid: Ivo Hubert Gsm 0475 49 87 24 – ivo.hubert@nelos.be Bestuurslid: Sven Vandekerckhove Gsm 0476 34 00 64 – sven.vandekerckhove@nelos.be Bestuurslid: Franklin Forrez Gsm 0492 25 12 33 – franklin.forrez@nelos.be

Secretariaat & Ombudsman Duikershuis – Margaux Montrieux Brusselsesteenweg 313-315 – 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 – secretariaat@nelos.be www.nelos.be/secretariaat ma. 9.30 u – 11.30 u, wo. 9.30 u – 11.30 u en 14.00 – 16.00 u, vr. 14.00 u – 16.00 u Ombudsman: ombudsman@nelos.be

Ongevalsaangiften-administratie Dodelijk ongeval: binnen de 2 dagen ongevalsaangifte (maak een kopie voor jezelf) naar het NELOS-secretariaat verzenden. Zo snel mogelijk erna een verslag over de omstandigheden van het ongeval, vergezeld van een medisch attest over de doodsoorzaak. Arena NV mag ook op de hoogte gebracht worden: tel. +32 2 512 03 04 – arena@arena-nv.be.

Andere ongevallen: binnen de 15 dagen ongevalsaangifte naar het NELOS-secretariaat verzenden, vergezeld van de geneeskundige getuigschriften (maak een kopie voor jezelf). Attesten moeten door de dokter worden afgeleverd binnen de 3 dagen na het ongeval!

Hulpdiensten

Verantw. der brevetten: René Van Leeuwen Gsm 0475 65 53 55 – rene.vanleeuwen@nelos.be Ereraad: Wim Van Doeselaer Gsm 0479 82 48 84 – voorzitter.ereraad@nelos.be Subcommissie Jeugdduiken: Franklin Forrez Gsm 0492 25 12 33 voorzitter.jeugdduiken@nelos.be Brevettencomité: John Maes Gsm 0495 66 56 19 voorzitter.brevettencomite@nelos.be Sectie duiktechnieken: Glenn Tessens Gsm 0485 57 52 13 – voorzitter.sdt@nelos.be Sectie EDIT: Ivo Madder Gsm 0475 73 32 01 – voorzitter.edit@nelos.be Veiligheidscomité: Eric Vonk Gsm 0475 44 55 29 voorzitter.veiligheidscomite@nelos.be

Geneeskundige Commissie Co-voorzitters: Roland Vanden Eede & Catherine De Maeyer voorzitter.duikgeneeskunde@nelos.be Mental Coaching: Elfrie van Poppelen Gsm 0497 44 60 03 – mental.coaching@nelos.be

HYPERBAAR CENTRUM Militair Hospitaal Neder-over-Heembeek (afrit 6 op de ring rond Brussel), Tel. 0800 12382 ALGEMEEN ALARMNUMMER Tel. 112 Medisch Centrum Hyperbare Zuurstoftherapie 's-Gravenpolderseweg 114, Goes, Nederland Tel. 0031 113 23 42 90 (24/24 uur)

Deadlines artikels Hippocampus Editie januari/februari: vóór 5 december

Voorzitter: Marc Vermeiren Gsm 0472 27 96 67 – voorzitter.audiovisueel@nelos.be Voorzitter Sectie Onderwaterfotografie: Marc Vermeiren – owf@nelos.be Voorzitter Sectie Onderwatervideografie: Jo De De Smedt Gsm 0478 25 09 21 – owv@nelos.be

Commissie Biologie Voorzitter: Tiny Heremans Tel. 016 22 56 98 – voorzitter.biologie@nelos.be

Hoofdredacteur: Ivo Madder Gsm 0475 73 32 01 voorzitter.redactieteam@nelos.be

Commissie Duikers met een Handicap Voorzitter: Ann Tielen Gsm 0496 75 04 46 – voorzitter.cdmh@nelos.be

Sportcommissie Voorzitter: Herwig Van Cotthem Gsm 0495 55 85 19 voorzitter.sportcommissie@nelos.be

Commissie Solidariteitsfonds Leden: Guy Bosmans, Ronny De Meersman, Ronny Margodt

Editie maart/april: vóór 5 februari Editie mei/juni: vóór 5 april

Erevoorzitters

Editie september/oktober vóór 15 juni Editie november/december: vóór 5 oktober

Hoofdredacteur: Ivo Madder De Bisthovenlei 46 – 2100 Deurne (Antwerpen) Tel. 03 290 54 06 – Gsm 0475 73 32 01 redactie@nelos.be Verantwoordelijke uitgever: Ronny Margodt Steenovenstraat 24 – 8490 Varsenare Gsm 0473 96 13 50 – voorzitter@nelos.be

Redactieteam: Luc Beets, Jacques Bernaerts, Natalie Decrock, Chrisje Demuynck, Kim De Raedt, Ivo Madder, Katrijn Ools, Marijke Van Cauwenberghe, Jozef Van den Berghe, Wim Van Doeselaer, Patrick Van Hoeserlande, Stef Van Uffel, Roland Wantens Ambassadeur: Herwig Van Cotthem Vormgeving en publiciteit: Katrijn Ools Brusselsesteenweg 313-315 – 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 publiciteit@nelos.be Pre-press & druk: Swinnen Printing Muizenstraat 172 – 1981 Hofstade Tel. 015 45 02 78 – fax 015 45 02 79 info@swipri.be

Hippocampus verschijnt 5 maal per jaar: februari, april, juni, september en december.

Oplage: meer dan 10.000 exemplaren.

ISSN-nummer: 1782-8414.

Advertentietarieven

Audiovisuele Commissie

Commissie Redactie Hippocampus UNIVERSITAIR ZIEKENHUIS ANTWERPEN Tel. 03 821 30 55 (24/24 uur)

INFORMATIEBLAD VAN NELOS vzw

Jozef Van den Berghe jozef.vandenberghe@nelos.be

Zie 'Media Pack' op: www.nelos.be/mediapack

Hippocampus kan je downloaden in pdf-formaat via de NELOS-website, meer bepaald via: www.nelos.be/Hippo-archief Of je kan door de recentere uitgaven bladeren via: http://issuu.com/ivomadder

De redactie en de uitgever zijn niet verantwoordelijk voor de inhoud van de geplaatste advertenties. Ongevraagd toegestuurde redactionele teksten en/of foto's worden niet teruggestuurd. De artikels ter publicatie in de Hippocampus moeten binnen zijn bij de redactie minstens 45 dagen vóór de maand van verschijning.

Overeenkomstig de Belgische wet van 08/12/1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer, gewijzigd door de Europese wet van 11 december 1998 tot omzetting van de richtlijn 95/46/EG van 24 oktober 1995, melden wij dat uw persoonsgegevens worden bijgehouden in een bestand. Wij verbinden ons ertoe deze gegevens enkel te gebruiken voor de verzending van ons tijdschrift en de administratie van de liga overeenkomstig het doel van onze organisatie. U heeft inzage- en correctierecht.

Niets van deze uitgave mag overgenomen worden zonder schriftelijke toestemming van de verantwoordelijke uitgever.

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

Adresveranderingen enkel richten aan het NELOS-secretariaat: secretariaat@nelos.be

Willy van der Plas willy.vanderplas@nelos.be www.facebook.com/hippocampusredactie

106

Hippocampus nov./dec. 2017

ergonomische afdrukhendel NIEUW

foto: Edwar Herreño

gefreesd aluminium, drukvast tot 200m

aluminium handvaten met 25mm kogelaansluiting roodfilter en beschermkap excentrische draaisluiting

1 COMPUTER.

6 o er el

1000 AVONTUREN.

Hompatib c

aansluiting voor optionele macro lens houder M67

multifunctionele wing met statiefaansluiting 7” (17,8cm) HDMI monitor

5 uur

autonomie

DE NIEUWE GALILEO IS ER!

Met de nieuwe G2 en zijn intuïtieve bediening staat uw beleving voorop. Met een kleurenscherm in hoge resolutie, Bluetooth en aanpasbare duikschermen waarop u zo veel of zo weinig ziet als u zelf wilt, is de nieuwe G2 intelligenter, gebruiksvriendelijker en vol kleur. U duikt nooit meer zonder.

DEEP DOWN YOU WANT THE BEST

/

S C U B A P R O . O N L I N E / D U T/ G 2

MADE IN

BELGIUM

Hugyfot Underwater Camera Equipment

De meest geavanceerde GoPro behuizing ooit ...

Nu beschikbaar bij uw Hugyfot dealer - Industrielaan 30 - 9320 Erembodegem - info@dafactory.eu - www.dafactory.eu

Inclusief USB-interface

aal Norm 9, €112 ijk Tijdel ,€899 (Blue = Instructors only)

D6I NOVO MET TRANSMITTER Inclusief USB-interface

D4I NOVO MET TRANSMITTER Inclusief USB-interface

SUUNTO D4I NOVO, D6I NOVO EN D6I NOVO ZULU MET SLANGLOZE LUCHT-INTEGRATIE

Speciaal voor de feestmaanden zijn er in november en december 2017 bij de erkende Suunto dealers in de Benelux speciale packs beschikbaar van de Suunto D4i Novo, D6i Novo en Suunto D6i Novo Zulu. Deze packs bestaan uit een Suunto D4i Novo, Suunto D6i Novo of Suunt D6i Novo Zulu met een Suunto Transmitter voor slangloze lucht-integratie. Speciaal voor de feestmaanden tegen een zéér gunstige prijs! Wees er snel bij want op = op!

Kijk voor de volledige actievoorwaarden op www.amilcosports.nl of vraag ernaar bij de door AmilcoSports erkende Suunto Dealers in de Benelux.

aal Norm 9, €107 ijk Tijdel ,€849

aal Norm ,€839 ijk Tijdel ,€599

Mechelen P 004152 – TWEEMAANDELIJKS INFORMATIEBLAD (NIET IN JULI EN AUGUSTUS) VAN DE NEDERLANDSTALIGE LIGA VOOR ONDERWATERONDERZOEK EN -SPORT NELOS Nr. 266 – nov./dec. 2017

D6I ZULU MET TRANSMITTER

Test snorkelmaskers Mangrove Bay (Egypte) Integratie biologie bij 1*D, 2*D en 3*D Opleiding Assistent-Instructeur/4*Duiker