Hippocampus 250 (sept.-okt. 2014)

Mechelen P 004152 - TWEEMAANDELIJKS INFORMATIEBLAD (NIET IN JULI EN AUGUSTUS) VAN DE NEDERLANDSTALIGE LIGA VOOR ONDERWATERONDERZOEK EN -SPORT NELOS Nr. 249 - mei/juni 2014 Cover_250.indd 3

Uitgave 250 Mechelen P 004152 - TWEEMAANDELIJKS INFORMATIEBLAD (NIET IN JULI EN AUGUSTUS) VAN DE NEDERLANDSTALIGE LIGA VOOR ONDERWATERONDERZOEK EN -SPORT NELOS Nr. 250 - sep./okt. 2014

8/09/2014 13:25:17

AL ADIN SQUARE Perfecte prestaties.

Het legendarische vierkante scherm van de Aladin Pro is terug van weggeweest met de Square, net zo eenvoudig af te lezen als te gebruiken.

De grote, contrasterende cijfers geven alle essentiĂŤle informatie voor uw veiligheid: PMG en PDIS functie, gemiddelde diepte en nog veel meer voor onvergetelijke duiken.

VERDIEP JE IN DE AL ADIN SQUARE

SCUBAPRO.COM

Cover_250.indd 4

S304-033065 (Aladin Squared Ad-A4)

8/09/2014 13:25:19

Oktobe

Van de redactie DOOR IVO MADDER De geschiedenis van onze Hippocampus is veel ouder dan deze van NELOS, die slechts op 16 april 1978 gesticht werd uit de splitsing van BEFOS in een Nederlandstalige en een Franstalige Liga (respectievelijk NELOS en LIFRAS).

BEFOS werd inderdaad al op 9 september 1957 opgericht en eind 1958 verscheen het allereerste 'bondsblad' van BEFOS met als hoofdredacteur Dr. Micky Goldstein. Het was volledig Franstalig en heette 'l'Oursin' (de zee-egel). In feite was dit (en is dit ten huidigen dage nog altijd) het tijdschrift van C.A.S., Centre d'Activités Sousmarines, de duikclub van Schaarbeek die de voornaamste stichter was van BEFOS. Het was een zwart/ wit offset in A4-formaat, hier en daar opgesmukt met tekeningetjes en foto's en gedrukt op de 'persen' van de nog steeds bestaande Brusselse kaasfabriek 'La Vache qui rit', waarvan de legendarische René Crepin – legendarische voorzitter Duikonderricht BEFOS en later voorzitter BEFOS – de zaakvoerder was. In april 1964 verscheen de eerste editie van l'Hippocampe (toen nog op zijn Frans geschreven). Het nummer 70 (okt. 1978) was het eerste nummer onder NELOS-vlag. In september 2004 verscheen de 200e Hippocampus en nu 50 jaar na de eerste editie heb je het jubileumnummer 250 in handen. Daarom heel wat artikels in deze uitgave die handelen over ons bondsblad, de geschiedenis ervan en hoe ons magazine en de teksten erin tot stand komen. Uiteraard staan er ook nog heel wat andere interessante teksten in deze uitgave.

Veel leesplezier met een duik in de geschiedenis van Hippocampus.

Ivo Coverfoto: Een montage van Katrijn Ools met daarop – volgens het redactieteam – de beste cover in A4-formaat; een cover van Dennis Vandermeersch, die er tijdens het NELOS-festival 2008 de prijs 'Beste coverfoto' mee behaalde.

Nr 250 september/oktober 2014

Bondsnieuws 250 keer Hippocampus.............................. 6-10 BEFOS & Thomas Cook...................................11 Creatie Hippocampus...............................22-23 Hoe ontstaat een artikel.................................31 Roken & duiken..........................................36-37 Opleiding tot Begeleider of Instructeur Jeugdduiker of Evaluator..........................40 Het OBK onderwaterfotografie & -videografie........................................42-45 Hoe word je lid van de Hippocampus-redactie....................... 46-49 Mededeling AVOS-bestuur...........................50 Hoe ontstaat een duikreisartikel...........52-53 Verzekering bij duikinitiaties........................ 61 Het katernmysterie.................................. 66-69 Luc Sels....................................................... 96-97

Vaste rubrieken Skubba & Fred.................................................... 5 Massagraf kraamkamer voor het zeeleven........................................ 27 Recall Aladin2................................................... 30 Fysieke training anders............................32-34

Watersportdag (20 min/11 sec.)................... 39 Retro Hippo................................................. 70-71 Inktvisjes voor couveusekindjes...................71 Close-up cover in de kijker...................... 72-75 Hippoëzie........................................................... 81 De Zeeroos & Fans of Flanders....................90 NELOS-Boetiek..........................................92-93 BEFOS-FEBRAS............................................... 83 Webdiving................................................... 94-95 Lopende agenda...............................................98

Reportages Oceanic Cup 2013........................................12-18 Nieuw vaarbewijssysteem in de maak.............................................. 20-21 Vernieuwde Mares-duikcomputer.........24-26 Zeepaardjes redden........................................ 28 Zeepaardjeswedstrijd.....................................29 Verslag Scubapro Testdagen 2014....... 54-56 'Mondje vol' de terugkeer van de Nemo!................58-61 De Hippocampus in onze hersenen...... 62-65 Plastic niet voor even.............................. 76-80 Plastic soep.................................................82-83 Koh Tao (Thailand)................................... 84-88

NELOS-Consulenten Sven Vandekerckhove

Ingrid Dekelver

duikonderricht@nelos.be

duikgeneeskunde@nelos.be

• Algemeen duikonderricht • Inschalingen

• Duikgeneeskundige problematiek

François Desmet

Willy van der Plas

duikmateriaal@nelos.be

voorzitter@nelos.be

• Duikmateriaal

• Verzekering

Stef Teuwen sdt@nelos.be

René Van Leeuwen reglementering@nelos.be

• Technisch Duiken

• Juridische kwesties in de duiksport • Duikreglementering

Jozef Van den Berghe

Elfrie van Poppelen

statuten@nelos.be

mental.coaching@nelos.be

• VZW-statuten en -kwesties

• Bijstand bij duikongevallen

Dirk Deraedt veiligheid@nelos.be

• Melden van duikincidenten en bijna-duikongevallen

Ronny De Meersman

Ronny Margodt pr@nelos.be • Public Relations NELOS

Guy Bosmans

penningmeester@nelos.be

boetiek@nelos.be

• Penningmeester

• Contactpersoon Bloso

Correcties en/of opmerkingen i.v.m. de NELOS-cursusboeken: cursus@nelos.be Correcties i.v.m. met de NELOS-infomap: documenten@nelos.be

Hippocampus sept./okt. 2014

Hippo-250.indd 3

3

11/09/2014 15:44:16

Nederlandstalige Liga voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw Lid van BEFOS (Stichtend lid van de Wereldbond voor Onderwateractiviteiten CMAS).

Erkend door Bloso (Bevordering van de Lichamelijke Ontwikkeling, de Sport en de Openluchtrecreatie).

Raad van Bestuur Voorzitter: Willy van der Plas Gsm 0475 27 56 39 - voorzitter@nelos.be Vice-voorzitter - relaties CMAS: John Remue Tel. 0495 20 00 85 - ondervoorzitter@nelos.be Relaties Bloso - Boetiekverantwoordelijke: Guy Bosmans Tel. 015 22 56 72 - boetiek@nelos.be Penningmeester: Ronny De Meersman Gsm 0475 70 19 76 - penningmeester@nelos.be Bestuurslid: Ivo Hubert Gsm 0475 49 87 24 - ivo.hubert@nelos.be Bestuurslid: Herwig Van Cotthem Gsm 0495 55 85 19 - herwig.vancotthem@nelos.be Public Relations: Ronny Margodt Gsm 0473 96 13 50 - pr@nelos.be

Commissies Commissie Duikonderricht Voorzitter: Sven Vandekerckhove Gsm 0476 34 00 64 - duikonderricht@nelos.be Verantw. der brevetten: René Van Leeuwen Gsm 0475 65 53 55 - brevetten@nelos.be Ereraad: Ronny Margodt Gsm 0473 96 13 50 - ereraad@nelos.be Subcommissie Jeugdduiken: Franklin Forrez Gsm 0473 24 53 02 - jeugdduiken@nelos.be Brevettencomité: John Maes Gsm 0495 66 56 19 - brevettencomite@nelos.be Sectie duiktechnieken: Glenn Tessens Gsm 0485 57 52 13 - sdt@nelos.be Sectie EDIT: Ivo Madder Gsm 0475 73 32 01 - edit@nelos.be Veiligheidscomité: Eric Vonk Gsm 0475 44 55 29 - veiligheid@nelos.be

Geneeskundige Commissie Voorzitter: Roland Vanden Eede - Tel. 03 827 57 31 duikgeneeskunde@nelos.be Secretaris: Ingrid Dekelver - Gsm 0479 713469 duikgeneeskunde.sec@nelos.be Mental Coaching: Elfrie van Poppelen Gsm 0497 44 60 03 - mental.coaching@nelos.be

Sportcommissie Voorzitter: Herwig Van Cotthem Gsm 0495 55 85 19 - sportcommissie@nelos.be Secretaris: Free Duerinckx Herkenrodesingel 7d bus 2.2, 3500 Hasselt

Audiovisuele Commissie Voorzitter: Ludo Braeckman Gsm 0475 38 78 04 - audiovisueel@nelos.be Voorzitter Sectie Onderwaterfotografie: Gery Beeckmans - owf@nelos.be Voorzitter Sectie Onderwatervideografie: Erik De Groef Gsm 0478 25 09 21 - cursus.owv@nelos.be

4

Hippo-250.indd 4

Commissie Biologie

INFORMATIEBLAD VAN NELOS vzw

Voorzitter: Tiny Heremans Tel. 016 22 56 98 - biologie@nelos.be

Hoofdredacteur: Ivo Madder De Bisthovenlei 46 - 2100 Deurne (Antwerpen) Tel. 03 290 54 06 - redactie@nelos.be

Secretaris: Jean-Marie Reynaert Gsm 0475 81 43 59 - biologie.sec@nelos.be

Commissie Redactie Hippocampus Voorzitter: Ivo Madder Tel. 03 290 54 06 - redactie@nelos.be Secretaris: Luc Beets Tel. 03 325 07 36 - hippo.sec@nelos.be

Commissie Duikers met een Handicap Voorzitter: Ann Tielen Tel. 011 42 35 14 - cdmh@nelos.be Secretaris: Yves Druyve 0486 68 33 51 - cdmh.sec@nelos.be

Commissie Solidariteitsfonds Leden: Guy Bosmans, Ronny De Meersman, Ronny Margodt

NELOS-secretariaat Duikershuis - Luce De Smet Brusselsesteenweg 313-315 - 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 58 secretariaat@nelos.be www.nelos.be - www.wiki.nelos.be CERTIFICATION INTERNATIONAL

Erevoorzitter: Jozef Van den Berghe Tel. 054 32 88 20 erevoorzitter@nelos.be

ma. 9.30 u - 11.30 u, wo. 9.30 u - 11.30 u en 14.00 - 16.00 u, vr. 14.00 u - 16.00 u

Ongevalsaangiften Binnen de 15 dagen in dubbel naar het NELOS-secretariaat, vergezeld van een geneeskundig getuigschrift. Dit attest moet door de dokter worden afgeleverd binnen 3 dagen na het ongeval.

Bij een dodelijk ongeval: binnen 2 dagen naar het NELOS-secretariaat en rechtstreeks naar Arena (eventueel telefonisch of per fax): t.a.v. de heer Eddy Van Den Bosch, Jozef II straat 36-38 - 1000 Brussel Tel. 02 512 03 04 - fax 02 512 70 94

Hulpdiensten UNIVERSITAIR ZIEKENHUIS ANTWERPEN Tel. 03 821 30 55 (24/24 uur) HYPERBAAR CENTRUM Militair Hospitaal Neder-over-Heembeek (afrit 6 op de ring rond Brussel), Tel. 0800 12382 ALGEMEEN ALARMNUMMER Tel. 112 Medisch Centrum Hyperbare Zuurstoftherapie 's-Gravenpolderseweg 114, Goes, Nederland Tel. 0031 113 23 42 90 (24/24 uur)

Verantwoordelijke uitgever: John Remue Genenbemdestraat 2H - 3945 Kwaadmechelen Gsm 0495 20 00 85 - john.remue@telenet.be Redactieteam: Luc Beets - Jacques Bernaerts Ingrid Dekelver - Chrisje Demuynck - Bert Janssens - Ivo Madder - Katrijn Ools - John Remue - Monique Remue-Demoustier - Jozef Van den Berghe - Wim Van Doeselaer - Patrick Van Hoeserlande - Roland Wantens

Vormgeving en publiciteit: Katrijn Ools Brusselsesteenweg 313-315 - 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 58 publiciteit@nelos.be Pre-press & druk: Swinnen Printing Muizenstraat 172 - 1981 Hofstade Tel. 015 45 02 78 - fax 015 45 02 79 info@swipri.be Hippocampus verschijnt 5 maal per jaar: februari, april, juni, september en december.

Oplage: meer dan 10.000 exemplaren.

ISSN-nummer: 1782-8414

Hippocampus kan je downloaden in pdf-formaat via de NELOS-wiki, meer bepaald via: www.wiki.nelos.be/index.php/Hippo-archief

Advertentietarieven www.wiki.nelos.be/index.php/Hippocampus Zie bij 'Publiciteit'.

De redactie en de uitgever zijn niet verantwoordelijk voor de inhoud van de geplaatste advertenties. Ongevraagd toegestuurde redactionele teksten en/of foto's worden niet teruggestuurd. De artikels ter publicatie in de Hippocampus moeten binnen zijn bij de redactie minstens 45 dagen voor de maand van verschijning.

Overeenkomstig de Belgische wet van 08/12/1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer, gewijzigd door de Europese wet van 11 december 1998 tot omzetting van de richtlijn 95/46/EG van 24 oktober 1995, melden wij dat uw persoonsgegevens worden bijgehouden in een bestand. Wij verbinden ons ertoe deze gegevens enkel te gebruiken voor de verzending van ons tijdschrift en de administratie van de liga overeenkomstig het doel van onze organisatie. U heeft inzage- en correctierecht.

Niets van deze uitgave mag overgenomen worden zonder schriftelijke toestemming van de verantwoordelijke uitgever.

Hippocampus komt tot stand met de steun van

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

AIG-ASSISTANCE Bij je duikschool kan je het persoonlijk verzekeringskaartje bekomen, met daarop volgende info: Policy number: ARENA 2.009.718/010 In geval van repatriëring/hospitalisatie ten gevolge van een duikongeval in het buitenland.

Call Center: +32 3 253 69 16

Adresveranderingen Uitsluitend richten aan het NELOS-secretariaat:

secretariaat@nelos.be

Hippocampus sept./okt. 2014

11/09/2014 15:44:18

Jeugdduikhoekje Skubba & Fred

Cartoon: Peter Bosteels.

Welke duikavonturen zouden ze vandaag beleven?

Op het moment dat ze plannen voor de dag begonnen te smeden, kwam mama met een doorzichtig pakje in de keuken. Ze legde het op tafel en zei verder niets.

Onmiddellijk begrepen onze vrienden wat er voor hen lag.

In hun teleurstelling waren ze vergeten dat op zaterdag de postbode met de krant langs komt. Ze waren vergeten de brievenbus te controleren. Terwijl ze ronduit pratend aan de ontbijttafel zaten, was mama naar buiten gegaan om de krant te halen.

En daar lag hij nu. Voor hen. Op de tafel.

Beiden keken ze er naar alsof het een schat was. Pas toen moeder vroeg of ze het plastic moest verwijderen, durfden ze hem aanraken.

Voorzichtig scheurden ze de folie die er rond zat om hem te beschermen.

Letter voor letter ontfutselden ze zijn geheim.

HIP Nella had er al over verteld.

POC Ze hadden er al een gezien en erin gebla­ derd. Maar deze was …

AMP … hun eerste, eigen exemplaar.

Hippocampus Hij zou wel komen, had zijn moeder gezegd. Hij geloofde haar.

Hij keek wel iedere avond in de brievenbus en vroeg hij haar of ze hem niet vergeten waren. Op de derde morgen vroeg hij haar of ze niet wilde bellen. Nee, hij moest nog even geduld hebben.

V

eel te vroeg om naar school te gaan, stond hij de volgende dag op. Hij wou de postbode opwachten om hem te vragen of ze hem niet vergeten waren. Maar hij had ook deze keer niets bij.

Althans niet voor Skubba.

Zou hij het nakend weekend moeten doormaken zonder dat hij hem had?

Skubba had met Fred afgesproken dat ze hem samen zouden lezen. Hij had Fred zelfs beloofd dat hij zou wachten met hem

te lezen tot ze samen waren. Hij mocht wel de voor- en achterkant bekijken, maar hij zou hem niet doorbladeren.

Maar als hij niet in de bus zat, dan zouden ze hem niet kunnen lezen.

Toen Fred die zaterdagochtend vroeg aanbelde was hij er nog steeds niet.

De vrienden genoten wel van het ontbijt die moeder klaargemaakt had. De warme chocolademelk smaakte met dit koude weer.

US Van hen!

Op de cover stond een foto van een enorme haai. "Dat is een walvishaai", vertelde Fred.

Skubba vond het een prachtig dier. Bij iedere pagina vond Fred iets nieuws.

Bij iedere pagina droomde Skubba van ongelofelijke avonturen.

Ze durfden de pagina's amper om te draaien, uit schrik de vorige te verliezen. Soms besloten ze om naar een bepaalde pagina terug te bladeren. Het was een werk van uren. Een wandeling door een wondere wereld. De teksten waren voor Skubba veel te moeilijk, maar de foto's vertelden genoeg.

Fred las wel alle artikels en bleef maar noteren wat hij nog moest opzoeken.

En dan plots... Hun adem stokte.

Wat was dat? Ze konden het niet geloven.

De verhalen van … Skubba en Fred.

Ze stonden in hun favoriet blad. Zij! Wie schreef een verhaal over hen? Patrick Van Hoeserlande

Hippocampus sept./okt. 2014

Hippo-250.indd 5

5

11/09/2014 15:44:19

Bondsnieuws

Foto: Luc Beets.

Commissie Redactieteam Hippocampus

250 keer Hippocampus

Met de regelmaat van een klok valt Hippocampus in de bus van de bijna 10.000 leden van NELOS. Mooi gedrukt en afgewerkt, in 'full colour' en vol met interessante artikels. Ons bondsblad doorstaat met glans de vergelijking met de professionele bladen die je bij de krantenboer vindt. En nu heb je Hippocampus nr. 250 in je handen. Maar vanzelf is het allemaal niet gegaan.

6

Hippo-250.indd 6

Hippocampus sept./okt. 2014

11/09/2014 15:44:20

lingen en ook de Franstalige titel stoorde.

In het Nederlands was dat immers 'Zeepaardje'. In 1976 besliste het BEFOS-bestuur dan – als Belgisch compromis – om over te gaan naar de wetenschappelijke benaming 'Hippocampus'.

H

et redactieteam heeft ter voorbereiding van deze uitgave gebrainstormd over wat er zoal in deze feestelijke uitgave zou moeten staan. Eén van de onderwerpen was een interview met alle hoofdredacteurs.

tijd voor een reünie met de NELOS-hoofdredacteurs Ze zijn er allemaal op deze reünie, Jozef Van den Berghe, eerste voorzitter van NELOS, toen en nog steeds betrokken bij ons blad, Rudi Schollaert, de pionier-redacteur, Jacques Bernaerts, nog steeds met oog voor het detail, Roland Wantens, de fotograaf en taalpurist en Ivo Madder vandaag nog dag en nacht achter de computer om Hippocampus tijdig klaar te krijgen.

Ook Raymond (Mon) Henderickx, jarenlang drukker en verantwoordelijk voor de publiciteit, neemt deel aan het gesprek.

Ook Wim Van Doeselaer en Luc Beets zijn aanwezig.

Hippo: Rudi, hoe werd jij de eerste hoofdredacteur van de Nederlandstalige Hippocampus?

Rudi: Het rommelde al een hele tijd bij BEFOS over de Hippocampe. Er waren steeds meer klachten over de abominabele verta-

Jozef Van den Berghe, eerste voorzitter van NELOS en nog steeds betrokken bij ons blad.

Foto: Ivo Madder.

De 4 hoofdredacteurs van Hippocampus. Vlnr: Ivo Madder, Roland Wantens, Jacques Bernaerts en Rudi Schollaert.

Hippo: Hippocampus was er dus al voor de stichting van NELOS. Rudi: Inderdaad! Want het eerste nummer onder NELOS-vlag kwam er pas in 1978 met het nummer 70. Het was een tijd waarin het ene na het andere duiktijdschrift verscheen en snel weer werd opgedoekt. Ik schreef toen in het Nederlandse magazine 'Onderwaterwereld' dat in België maar niet van de grond kwam. De pas verkozen NELOS-voorzitter Jozef Van den Berghe had mij gevraagd om mee te werken aan ons eigen bondsblad. En uit het één kwam het ander.

Jozef: Ik moet er nog aan toevoegen dat ik op de Algemene Vergadering van 1981 gepleit heb voor een Hippo in A4-formaat, maar dan in samenwerking met het Nederlands tijdschrift 'Onderwaterwereld' waarvan de uitgevers toen, speciaal voor die vergadering een voorbeeld hadden opgemaakt met in het midden een Hippocampus-katern in A4-formaat. Het was mijn bedoeling om, nadat wij ons mettertijd alle 'knowhow' zouden eigen gemaakt hebben, de uitgave dan te splitsen om zo ten slotte onze eigen A4-magazine te hebben. Maar 'Onderwaterwereld' stond zelf nog maar amper in de kinderschoenen met allerlei moeilijkheden, en zo ging het niet door.

Hippo: Maar dat alles gebeurde toen nog onder de koepel van BEFOS? Rudi: Met het oog op de eerste Algemene Vergadering van NELOS in 1978 stelde Jozef voor om een NELOS-Hippocampus uit

te brengen met een eigen karakter en visie. Omdat ik ervaring had bij de Foto- en Filmwerkgroep, vroeg hij mij als hoofdredacteur.

Jozef: Inderdaad, als kersverse voorzitter van de prille NELOS, wilde ik zo spoedig mogelijk de nieuw op te richten Commissies bemannen, en zo werden in de voormiddag in een zaal, waar daarna de Algemene Vergadering zou doorgaan, vijf tafels met stoelen geplaatst. Eén voor elke NELOS-Commissie. Ook één voor de 'Hippocampus', die toen nog geen commissie was. Aan die tafel had ik Rudi Schollaert gevraagd.

Luc: Op die Algemene Vergadering zaten al de commissies samen in de refter van de inmiddels verdwenen Plant I van General Motors aan de Antwerpse wijk Luchtbal.

Elke commissie beschikte er over een tafel waar nogal wat belangstellende leden op afkwamen. Nu zouden we zo'n werkvergadering met een goed Nederlands woord een 'workshop' noemen. Ik weet nog dat er één tafel was waar Rudi aanvankelijk helemaal alleen zat te wachten.

Jozef: Maar hij kreeg spoedig het gezelschap van Wim Van Doeselaer, Monique Demoustier, Jacques Bernaerts en Luc Beets. Wim Wellens, ook kersverse voorzitter van de Geneeskundige Commissie, vond nog gauw de tijd om aan Rudi Schollaert te verzekeren dat hij de artikels over duikgeneeskunde in de Hippocampus zou verzorgen. De Hippo-redactie was gevormd en kon starten!

Hippo: Was alles zo vlug in kannen en kruiken?

Luc: Helemaal niet. Ook de Franstalige John Convent was aanwezig. Hij was de eigenaar van 'Interactions', het bedrijf dat voor de publiciteit zorgde en in feite alles te zeggen had over hoe Hippocampus er ging uitzien. Maar hij had totaal geen interesse voor de inhoud. Het formaat van de publiciteit bepaalde waar en wat er in het blad kon komen. Rudi moest zich daar maar aan aanpassen. Een toestand die niet houdbaar was.

Rudi: Zo gemakkelijk ging het inderdaad niet. Er was heel wat tegenwind van BEFOS-bestuursleden, die zulk een redactie met een onafhankelijke NELOS-koers niet zo zagen zitten. Nog steeds was de inhoud hoofdzakelijk de vertaling van Franstalige artikels door o.a. Monique Demoustier, José Genetello en Wim Van Doeselaer.

Hippocampus bleef nog een hele tijd een blad dat louter informatie bevatte over Hippocampus sept./okt. 2014

Hippo-250.indd 7

7

11/09/2014 15:44:21

Bondsnieuws Commissie Redactieteam Hippocampus

Hippo: Toen begonnen ook de redactievergaderingen?

Rudi: We vergaderden maandelijks in 'De Graanmaat' op de Grote Markt te Sint-Niklaas en later in het clubhuis van Amphora in Deurne.

Jacques: Na de ontploffing van dat clubhuis vergaderden we in café 'De Haas' en later in café 'Koh-I-Noor', beide te Deurne en uiteindelijk – vanaf 2001 – in het Duikershuis te Mechelen, dat nu onze vaste en comfortabele stek is.

Hippo: Hoe verliep de technische kant?

Rudi: Alles ging heel ambachtelijk. De publiciteit bijvoorbeeld was een ramp. John Convent had allerlei briefjes bij waarop de naam van de adverteerders stond geschreven met opgave hoeveel ruimte Monique, die intussen het typwerk had overgenomen, in de tekst moest voorzien voor de advertentie: ¼, ½ pagina, enz. Nadat ze de opmaak van de tekst had gemaakt met behulp van een elektrische schrijfmachine en het gebruik van veel 'Tipp Ex', viste Convent die briefjes uit zijn boekentas en plakte die op de open ruimte. Het gebeurde meer dan eens, om niet te zeggen altijd, dat hij geen reclame van het juiste formaat had en dat Monique heel de tekst opnieuw mocht typen. Heel arbeidsintensief maar vooral frustrerend. Pas in 1987 kreeg Monique de beschikking over een IBM-schrijfmachine met verwisselbare koppen en een correctiesysteem zodat de 'Tipp Ex' in de vuilnisbak kon. Ook mijn vrouw Cecile werd erbij betrokken. Ze schreef de adressen van de duizenden leden met de hand op de omslagen en deed ze nadien op de post.

Hippo: En de inhoud?

Rudi: Het bleef een probleem om aan goede artikels te komen. Informatie over Duikonderricht was er voldoende en aan-

8

Hippo-250.indd 8

vankelijk ook pagina's vol letterlijke verslagen van algemene vergaderingen en ellenlange uitslagen van zwemwedstrijden, maar echte artikels over duiken waren zeldzaam. Uit noodzaak schreef ik ze dan maar zelf, telkens ik ergens met vakantie naartoe trok. Maar de BEFOS-voorzitter eiste dat de Franstalige en Nederlandstalige Hippocampussen identiek van inhoud zouden blijven. Maar dat was niet meer mogelijk. De tijden waren veranderd. Ik ben er ook in geslaagd in 1981 de cover in kleur te kunnen uitbrengen.

que had blaadjes op A5-formaat met vooraf gedrukte blauwe lijnen. Daarin moest ze de tekst kleven. Zij telefoneerde me dan om te zeggen welke titels ze nodig had. Ik maakte dan de titels en stuurde ze op met de post. Het was steeds passen en meten om de illustraties en de reclame tussen de tekst te krijgen. De telefoon was toen ons meest geavanceerde hulpmiddel want van computers was toen nog geen sprake. Om de leesbaarheid te bevorderen besloten we om op kolommen te werken met titels over de ganse breedte.

Hippo: Nadat je stopte kreeg je Jacques Bernaerts als opvolger?

Rudi: Toen ik mijn duikwinkel begon in 1989, besloot ik het redacteurschap op te zeggen omdat ik vond dat dat deontologisch niet verenigbaar was. Gelukkig was Jacques akkoord mij op te volgen. Hij werkte bij een groot grafisch bedrijf. Fonts, zetspiegels, rasters en nog meer technische toestanden hadden voor hem geen geheim. Hij hielp Monique al een hele tijd met de technische afwerking van Hippocampus en was van 1978 tot 1985 de eerste penningmeester van de NELOS geweest.

Jacques: Beroepsmatig bekeek ik de toenmalige Hippocampus met een heel ander oog. Het blad oogde slordig en de opmaak was een zootje en nu en dan verscheen er zelfs een blanco pagina. Bij duikschool Amphora was ik één van de oprichters van het clubblad Sepia en toen het weer eens een keer fout ging, nam ik zulk een Sepia mee naar de Raad van Bestuur als voorbeeld hoe het moest. Jozef Van den Berghe was meteen overtuigd en vroeg mij om voortaan een oogje in het zeil te houden bij de opmaak van Hippocampus. De Raad van Bestuur zocht iemand die snel kon overnemen en ik was de Chinese vrijwilliger.

Hippo: Uiteindelijk kon Hippo ook zelf een drukker kiezen.

Jacques: Ja, maar het duurde nog een hele tijd voordat NELOS besloot om het volgrecht van Convent af te kopen en het contract met de drukkerij Charlier op te zeggen. Zo konden we meer inkomsten halen uit de publiciteit. We spraken Mon Henderickx aan. Hij had een drukkerij IMTRA én was NELOS-duiker bij Lagoondivers.

Raymond (Mon): Ik deed dit wat graag en wilde zeker een bijdrage leveren om de Hippo op een hoger peil te krijgen. Het eerste nummer dat ik drukte was nr. 111 van december 1986.

Hippo: Waaraan besteedde je eerst je aandacht?

Jacques: Het kan beroepsmisvorming zijn, maar mijn aandacht ging vooral naar de opmaak en een genormaliseerde blad- en zetspiegel. Maar het bleef allemaal wat amateuristisch gedoe; wel met de beste bedoelingen en met grote inzet. Ik besprak het probleem met mijn vriend en collega Karel Ooms. Karel wijdde ons in in de geheimen van de opmaak. Desktop-publishing 'avant la lettre'.

Met de publiciteit bleef het behelpen. Moni-

Foto: Ivo Madder.

BEFOS en het BEFOS-Duikonderricht. Mijn visie was anders: ons blad moest evolueren naar een graag gelezen tijdschrift, dat niet alleen droge – zij het onontbeerlijke – verslagen bracht. Er moesten ook artikels inkomen over duikbestemmingen, onderwaterbiologie en -archeologie en nieuw duikmateriaal, opgesmukt met zwart/witfoto's, zodat het aangenaam lezen werd, waardoor het tevens interessant werd voor bedrijven om erin te publiceren. Zo zou de Hippo ook een PR-functie verkrijgen.

Raymond Henderickx, jarenlang drukker en verantwoordelijk voor de publiciteit.

Jacques: Mon woonde in Lint en wanneer ik de teksten klaar had, sprak Monique met hem af op een parking langs de autostrade om haar omslag met teksten te overhandigen. Toen kon dat nog, nu zou ze al snel een slechte naam krijgen. Mon stond ook in voor de publiciteit en dat was een hele verbetering, want een groot gedeelte vloeide terug naar NELOS. Maar de grote omwenteling kwam er toen we in 1989 voor het enorme bedrag van 6.500 Belgische franken een ATARI-286 computer kochten

Hippocampus sept./okt. 2014

11/09/2014 15:44:21

met een handleiding van 1.000 blz. en een geheugen van 1MB. Het duurde een hele week met veel vallen en opstaan voor we ons eerste A4'tje konden afprinten. Samen met Karel trok ik naar Monique, die zoals de meesten van ons, nog nooit een computer van dichtbij had gezien. Geen nood: Karel gaf haar een snelcursus informatica. Maar dat ding was niet zo gebruiksvriendelijk als de huidige computers en het bezorgde haar al snel nachtmerries. "Even Karel bellen", was het dan. Karel werd een echte 'on-line helpdesk'. "Druk Ctr + Shift – Ga naar DOS en typ …" of "Blijf nu overal af, ik kom met Jacques naar Leuven", ging het via de telefoon. Ook al was het een gat in de nacht, we mochten altijd een beroep doen op Karel.

Hippo: Karel Ooms was de reddende engel dus?

Jacques: Zeker. Alles ging goed tot op een bepaald moment onze prachtige computer de pijp aan Maarten gaf. Een kapotte batterij luidde het verdict. Deze moest uit de USA komen en we zaten zoals steeds met een deadline. De oplossing lag nochtans voor de hand: Karel! Van toen af nam hij de volledige opmaak van Hippocampus op zich, ook toen we later overschakelden van A5- naar A4-formaat.

In het begin bleef Monique nog de teksten typen en bezorgde die met een floppy-disk aan Karel. Later schreven de auteurs hun teksten met behulp van een computer en bezorgden ze hun schijfje aan de redactie.

Nu gaat alles met e-mail en internet. Wat een evolutie!

Ivo: Na Karel Ooms nam NELOS Pascal Eeckhoudt in dienst (2000) voor de opmaak van Hippocampus. Hij werd in juni 2004 opgevolgd door achtereenvolgens Miriam Hagendorens en vanaf april 2008 door de nu nog in dienst zijnde Katrijn Ools.

Hippo: En kreeg de Hippocampus een andere look?

Jacques: Ik kreeg het voor elkaar in 1990 om kleurenfoto's in de Hippocampus te publiceren dankzij de publiciteitskleuren.

Nog steeds op A5-formaat maar toch al een hele stap in de goede richting. Dat lukte dankzij de inzet van onze drukker Mon, die ook voor de verzending instond.

Mon: Mijn vrouw Lisette kreeg de ondankbare taak de adressen te schrijven. 4.000 adresetiketten schrijven en opkleven. Ze was er een paar dagen zoet mee. Het was

altijd werken tegen de tijd om Hippocampus tijdig op de post te krijgen.

Hippo: De Hippo-werkgroep werd ook een echte NELOS-Commissie.

Jacques: We vonden het stilaan tijd dat we een officieel statuut verkregen met een eigen Reglement van Inwendige Orde en een eigen budget.

Hippo: Roland Wantens, jij volgde Jacques op als hoofdredacteur. Hoe kwam dat?

Roland: Nadat ik gehoord had dat Philippe Van Loocke uit Brugge ontslag had genomen bij de redactie, contacteerde ik hem om te horen hoe het er daar aan toe ging. Ik had Philippe immers leren kennen bij Coral De Haan, waar ikzelf had leren duiken. Wim Van Doeselaer had mij tussen pot en pint al eens laten verstaan dat ze op zoek waren naar mensen die vlot konden schrijven. Ik stelde dus mijn kandidatuur als redacteur en belandde zo op de Hippo-redactie. Toen Jacques te kennen gaf dat hij met het hoofdredacteurschap wilde stoppen, lag het voor de hand dat ik hem ging opvolgen. Ik zorgde voor de inhoud en Jacques bleef mij ondersteunen voor het technisch gedeelte. Ik moet eerlijk toegeven dat ik het werk wel wat had onderschat. We leefden in het begin van het computertijdperk. Ik probeerde bij mijn tijd te blijven en schafte me een IB-XT computer aan. Karel en Jacques kwamen bij mij thuis om me wat uitleg te geven. Nadat ik hen had verwelkomd, schakelde ik de computer aan en ging koffie voor de heren zetten. Toen de koffie eindelijk gezet was, was de computer ook klaar voor gebruik. Karel bekeek me beteuterd aan zei: "Ik geloof dat je moet vergeten om een professioneel programma op een dergelijke computer te laten draaien. Dat zal niet lukken". En gelijk had hij.

Hippo: We waren toen nog steeds op het kleine A5-formaat.

Roland: Ja, maar meer en meer geraakten we overtuigd dat we het formaat moesten aanpassen aan dat van de andere tijdschriften. Dat zou het grote voordeel hebben, dat we op die manier gemakkelijker advertenties konden verkrijgen. Alle grote bedrijven hadden immers kant en klare negatieven klaar liggen met hun reclame op A4. Wie wil er nu publiciteit plaatsen in een amateuristisch ogend A5-tijdschriftje met kleine illustraties en zwart-wit fotootjes waarop je nauwelijks iemand kon herkennen? Ik herinner me de el-

lenlange discussies in de Scinthoeve (clubhuis van Amphora). Kenners beweerden dat de opmaak van een A4 geen sinecure was.

"Je zult urenlang moeten knippen en plakken om dat voor elkaar te krijgen", was nog één van de argumenten.

Hippo: Er was ook een zekere oppositie tegen het grotere formaat.

Roland: Niet van de redactie of het bestuur, hoor. Maar toen het nieuws was uitgelekt dat we inderdaad dachten aan een A4, kregen we emotionele reacties van lezers als: "Ik heb een speciale kast waar mijn Hippo's perfect in passen, maar als het een A4 wordt, kan die niet meer in die kast!", of nog "Ik kan de Hippo dan niet meer in mijn vestzak steken". Maar uiteindelijk viel dat allemaal goed mee en knip- en plakwerk was ook niet nodig dankzij Karel Ooms, die de lay-out uitvoerde op zijn computer.

Hippo: Nu moest er ook meer aandacht besteed worden aan de cover.

Roland: Zeker. Bovendien werd er geopteerd voor een foto die de kaft volledig vulde. Dat bleek niet eenvoudig, want de meeste opnamen worden horizontaal gemaakt.

Dus hadden we verticale opnamen nodig. In die tijd was ik nogal bezig met modelfotografie in het zwembad met mijn dochter Annemie en haar mama Greet. We hadden het idee opgevat om een originele kerstkaart te maken. Daarvoor had Greet een kerstpak voor Annemie gemaakt en ik had haar gefotografeerd met een slee en een kerstboom. Ik zal je hier het verhaal over drijvende kerstballen aan een kerstboom onder water maar besparen, maar het idee werd door de redactie als zeer origineel aanzien en daardoor werd die opname gebruikt voor de eerste A4 die juist in december werd uitgebracht, namelijk het nummer 146 van december 1993. Door de goede wil van onze drukker kreeg dat eerste A4-nummer nog wat extra kleur.

Mon: Inderdaad, in samenspraak met Jacques en Karel, de professionals in de redactie, werd er besloten om op sommige bladzijden een steunkleur te plaatsen. Een tijdschrift uitbrengen kost veel geld en van de Raad van Bestuur mocht het allemaal niet te veel kosten. Ik moest hen ervan overtuigen dat er door de toenemende publiciteit geen extra kosten zouden zijn.

In het begin was het wel wat puzzelen om te zien in welke katern ik zulk een steunkleur

Hippocampus sept./okt. 2014

Hippo-250.indd 9

9

11/09/2014 15:44:21

Bondsnieuws Commissie Redactieteam Hippocampus

kon plaatsen, want spijtig genoeg kon dat toen nog niet in het hele tijdschrift.

Hippo: Hippo werd dan een echt magazine.

Roland: Vanaf dan kreeg onze Hippocampus stilaan een veel professioneler uitzicht. Er kwam meer en kwaliteitsvolle publiciteit, mooiere foto's en illustraties en wonder boven wonder, langzamerhand kregen we door leden eigenhandig geschreven teksten. Onze redactie veranderde van een passief afwachtende groep tot een actieve redactie die zelf interviews afnam of reportages maakte. En ook bij de fotografen veranderde er iets. Al die tijd hadden we moeten bidden en smeken om ons foto's te bezorgen dikwijls zonder resultaat. Plotseling vonden zij het een hele eer wanneer hun foto een plaats kreeg in onze Hippo. Kwaliteit trekt kwaliteit aan.

Het bondsblad veranderde van een soort staatsblad met uitsluitend verslagen van vergaderingen en uitslagen van wedstrijden naar een vlot leesbaar magazine.

Stel je voor dat we vroeger uit gebrek aan teksten de volledige adreslijst van alle instructeurs publiceerden zodat Hippocampus in feite op een mini-telefoonboek leek.

Dat werd gelukkig voltooid verleden tijd.

Hippo: Waarom hield je er mee op?

Roland: Het was met pijn in het hart dat ik moest stoppen. Als General Manager van het Europees kantoor van een Noorse rederij kreeg ik het enorm druk en heb ik de fakkel noodgedwongen moeten doorgeven. Gelukkig had Ivo, die nu nog steeds hoofdredacteur is, dat juist gedaan toen ik

in 2003 ernstig ziek werd en daardoor 11 maanden buiten strijd was.

Hippo: Aan jou, Ivo. Ivo: De overname, op 13 januari 2003, is vlot verlopen. We zijn er ook in geslaagd volledig 'full colour' (september 2005) te gaan met illustraties, prachtige foto's en interessante teksten. Door het grote aanbod van artikels en omdat we de foto's beter tot hun recht wilden laten komen en ze dus groter geplaatst worden, is ons bondsblad het laatste decennium enkele katernen dikker geworden. Hippocampus past helemaal in het rijtje van kwaliteitsvolle duiktijdschriften. Maar we moeten blijven waken over de kwaliteit want Hippocampus mag geen 'mannekesblad' worden. In tijden van internet en facebook is het een zaak om kort op de bal te spelen en actuele informatie te brengen naar de leden heet van de naald.

We zijn ook lid van de UPP, de 'Unie van de uitgevers van de periodieke pers'.

Hippo: Het is duidelijk dat er heel wat veranderd is tegenover de beginperiode.

Ivo: Zeker, zo gebeurt het nalezen en corrigeren tegenwoordig thuis bij de redacteurs, die dan alles doorsturen via e-mail.

Dan worden de teksten door Katrijn Ools in het Duikershuis opgemaakt. Nadien worden de opgemaakte artikels in pdf-formaat terug naar de redactieleden gestuurd zodat ze die thuis op hun computer opnieuw kunnen nakijken en hun opmerkingen doorsturen. Na het aanbrengen van de nodige correcties gaat alles naar de drukker Swinnen Printing, waar Patrick Swinnen al sinds februari 1998 instaat voor de kwali-

teit van het drukwerk. Daarbij stopt het niet want de proefdruk wordt nog een laatste keer nagelezen door een aantal redacteurs voordat er gestart wordt met het drukken.

Op de redactievergaderingen is er dus nu tijd voor planning en reflectie. Fijn is ook dat we een hecht redactieteam hebben van 13 geĂŤngageerde Hippofans.

In september 2004 mocht ik met Hippocampus nummer 200 al een jubileumeditie uitbrengen en nu 10 jaar later is nummer 250 een feit. Op naar nummer 300 dus!  Luc Beets en Wim Van Doeselaer

Korte Hippohistorie Onze 'Hippocampus' heette niet altijd zo. Aanvankelijk was het 'L'Oursin', die in 1958 voor de eerste keer verscheen en Franstalig was. In 1961 nam het blad de naam aan van 'Hippocampe'. Pas in 1964 werd het blad tweetalig en later was er een aparte Nederlandstalige en Franstalige versie, die van inhoud wel identiek waren. In 1976 werd de wetenschappelijke benaming 'Hippocampus' aangenomen voor de beide landsdelen.

Dit was gedurende de BEFOS-periode.

In 1978 ontstonden NELOS en LIFRAS en namen de Liga's het redactieroer in handen. LIFRAS schakelde in de tachtiger jaren terug over naar 'Hippocampe'.

Foto: Katrijn Ools.

Vlnr: Luc Beets, Wim Van Doeselaer, Jacques Bernaerts, Ivo Madder, Rudi Schollaert, Raymond Henderickx en Roland Wantens.

10

Hippo-250.indd 10

Hippocampus sept./okt. 2014

11/09/2014 15:44:22

Bondsnieuws

Thomas

Cook &

NIEUWE

BEFOS geprivilegieerde

DUIKBESTEMMINGEN

partners!

HOTEL MARINA PLAZA**** 1 week halfpension, incl. 6 huisrifduiken

De voorzitters van NELOS en LIFRAS en de directie Thomas Cook NV (Thomas Cook & Neckermann reizen) ondertekenen op 1 september 2014 een verregaand samenwerkingsakkoord.

CABO VERDE

JORDANIË

T

homas Cook en BEFOS (NELOS en LIFRAS) worden door deze overeenkomst geprivilegieerde partners waarbij de duikfederaties in alle brochures van Thomas Cook en Neckermann de nodige publiciteit zullen krijgen bij de bestemmingen waar een duikaanbod aanwezig is. De klanten die naar deze bestemming op reis vertrekken zullen bij hun reisdocumenten een voucher ontvangen waarbij erop gewezen wordt dat ze, indien ze een basis-duikopleiding gevolgd hebben tijdens hun vakantie, bij een NELOS- of LIFRAS-club terecht kunnen om hun brevet in te schalen en hun opleiding verder te zetten. De duikscholen ontvangen hierover gedetailleerde info.

De begeleiding van de groepen duikers zal gebeuren door NELOS- of LIFRAS-Instructeurs (kandidaturen hiervoor kunnen, schriftelijk gemotiveerd, gestuurd worden aan het NELOS-secretariaat t.a.v. Ronny Margodt). Deze reizen en andere voordelen die NELOS-leden via Thomas Cook en Neckermann genieten, zullen in de toekomst regelmatig via ons bondsblad Hippocampus en/of een nieuwsbrief (NELOS-info) bekendgemaakt worden.

HOTEL OASIS BELORIZONTE**** 1 week kamer met ontbijt, incl. 6 bootduiken

v.a. € 1104 p.p.

THAILAND

DIAMOND CLIFF RESORT & SPA**** 1 week kamer met ontbijt, incl. 3 dagen bootduiken

v.a. € 1319 p.p.

MALEDIVEN

HOTEL EMBUDU VILLAGE*** vol pension, inclusief 6 dagen non-limit kantduiken

v.a. € 1940 p.p.

Thomas Cook zal jaarlijks instaan voor de organisatie van enkele begeleide groepsreizen naar diverse duikbestemmingen.

De duikfederaties zullen Thomas Cook daarnaast advies verstrekken bij het opmaken van het duikaanbod in hun brochures.

Deze overeenkomst wordt op 27 september 2014 te Safaga (Egypte) onder water ondertekend en dit in het bijzijn van de vertegenwoordigers van de Nationale pers. 

Foto: Katrijn Ools.

v.a. € 965 p.p.

Ontdek het volledige aanbod Thomas Cook Sport Duikvakanties bij je Thomas Cook Travel Shop en je reisagent, mail naar sport@thomascook.be of bel naar 09/261.45.25.

Aanbod volgens beschikbaarheid. Prijzen zijn inclusief vluchten heen en terug, transfer naar je hotel heen ten terug en annulatieverzekering.

V.U. Tim Van Genechten p.a. - TCRB NV - Tramstraat 67c, 9052 Gent, BTW 0412.677.887 RPR Gent - Lic (A)1067.

Ronny Margodt, PR NELOS

Hippocampus sept./okt. 2014 090 TCTS adv Hippocampus.indd 1

Hippo-250.indd 11

11 28/07/14 16:36

11/09/2014 15:44:23

REPORTAGE

Onderwaterfotografie & -videografie

Een koraalduivel.

Foto: Francis Griffon.

Oceanic Cup 2013 Van 21/11/2013 tot 2/12/2013 vond de 15e Oceanic Cup plaats in het 'Oasis Resort' op Panglao, een eiland in het zuiden van de Filipijnen. De organisatie was in handen van Harry klerks in samenwerking met 'Dive Technics' (verdeler Oceanic duikmateriaal) en het reisbureau 'Travel and Joy'.

Een viltkokeranemoon.

Foto: Francis Griffon.

12

Hippo-250.indd 12

Een koppeltje zeenaaktslakken.

Foto: Paul Darden.

Hippocampus sept./okt. 2014

11/09/2014 15:44:25

Een garnaal op een zeelelie.

Foto: Wendy Van Wonterghem.

H

et duikcentrum is gelegen aan het strand, vlakbij de duikboten. Duikgerief wordt door de 'crew' en de gidsen aan boord gebracht. Op de nabijgelegen duikplaatsen waren er grote scholen 'jacks' en barracuda's te zien. Zelfs een groep vleermuisvissen van meer dan honderd stuks kan je zien voorbijzwemmen.

Uiteraard, zoals overal op de Filipijnen, zie je ook veel zeepaardjes, garnalen, hengelaarsvissen, mandarijnvisjes, blauwgeringde octopussen, kleurrijke zeenaaktslakken en nog veel meer.

De fotowedstrijd werd in twee delen opge-

Sponzen met zonlicht op de achtergrond.

Foto: Wendy Van Wonterghem.

splitst: • pockettoestellen of aanverwante; • camera's met verwisselbare lenzen.

Voor video werden alle apparaten aanvaard, dus ook pockets, waarmee er gefilmd kan worden. Ook hier waren er twee categorieën: • een videofilm van maximum 10 minuten; • een spot van maximum 1 minuut.

Tijdens de gala-avond met een overheerlijk Indonesisch buffet, dat plaatsvond op 29 maart 2014 in het mooie Art Deco gebouw Chalet de Moortebeek, Rue de Sévig-

né 16 te Anderlecht (Brussel), kregen we de voor de wedstrijd ingezonden foto's te zien. Persoonlijk vond ik de foto's dit jaar minder mooi dan andere jaren. Er werd gefluisterd dat er tussen de niet ingezonden foto's heel wat mooiere foto's zaten die zeker in de prijzen hadden gevallen. Tijdens de prijsuitreiking werden er mooie prijzen uitgedeeld. We brengen hier een selectie van de volgens ons mooiste van de winnende foto's.  Ivo Madder

Een zeeschildpad.

Foto: Paule Vanmellaert.

Hippocampus Hippocampusnov./dec. jan./feb. 2013 2014

Hippo-250.indd 13

13

Hippocampus sept./okt. 2014

13

11/09/2014 15:44:27

REPORTAGE

Onderwaterfotografie & -videografie

Een blennie op een zweepkoraal.

Foto: Wendy Van Wonterghem.

Een bladvis.

Foto: Pascale Navet.

14

Hippo-250.indd 14

Hippocampus sept./okt. maart/april mei/juni 2014 2014 2014

11/09/2014 15:44:29

Een spookfluitvis Foto: Claudio Didio.

Een zeenaaktslak.

Foto: Marianne Smellinckx.

Een onderwaterfotograaf bij een school vissen.

Foto: Jean-Pol Melin.

Een grote hengelaarsvis.

Foto: Patrick Schyns.

Hippocampus sept./okt. 2014

Hippo-250.indd 15

15

11/09/2014 15:44:32

REPORTAGE

Onderwaterfotografie & -videografie

Kleurrijke krabbetjes.

Foto: Patrick Schyns.

Je ziet me toch lekker niet.

Foto: Rudy Trogh.

Een galathea op de onderkant van een zeelelie.

Foto: Paule Vanmellaert.

16

Hippo-250.indd 16

Hippocampus sept./okt. jan./feb. 2014 2014

11/09/2014 15:44:34

Complete duikreizen Buddy Dive Bonaire

Ontspannen kantduiken op Bonaire: Caribbean Club: € 1329

6 pers. 9 dg. V.a. € 1349 / 16 dg. V.a. € 1885 2 pers. 9 dg. V.a. € 1409 / 16 dg. V.a. € 1995

Buddy Dive: € 1409

Drive & Dive is inclusief: Retourvlucht Amsterdam - Bonaire v.v. met KLM. Tranfers, 7 of 14 nachten verblijf in een 3 slaapkamerappartement (7 personen) , of hotelkamer (2 personen), roomtax en 5% NAOB, dagelijks Amerikaans ontbijtbuffet, 6 of 13 dagen ongelimiteerd duiken, 7 of 14 dagen autoverhuur.

Inclusief: • KLM vlucht Amsterdam - Bonaire v.v.

• Transfer • 7 nachten accommodatie o.b.v. 2 pers. tenzij anders vermeld • 6 dagen ongelimiteerd duiken • 7 dagen huurauto (pick up)

Luchthavenbelastingen en brandstoftoeslagen zijn

Luchthavenbelastingen en brandstoftoeslagen zijn

inclusief.

inclusief.

Combinatie duikreis Bonaire en Curaçao 16 dg. O.b.v. 2 pers. v.a. € 1889 Het arrangement is inclusief: Retourvlucht met KLM, binnenlandse vlucht, alle transfers, 7 nachten verblijf bij Caribbean Club Bonaire incl. autohuur, duiken & ontbijt, 7 nachten bij All West Curaçao incl. autohuur & duiken.

Luchthavenbelastingen en brandstoftoeslagen zijn inclusief.

Bel Mar: € 1249 (6 pers.) € 1599 (2 pers.)

Curaçao SUPERAANBIEDING! Lions Dive & Beach Resort • 9 daags Duikarrangement: v.a. € 1.389,- p.p.

• 16 daags Duikarrangement: v.a. € 2.059,- p.p.

Deze aanbieding is inclusief: • K LM-vlucht Amsterdam – Curaçao incl. taxen en toeslagen • 7 of 14 nachten verblijf op basis van logies • 5 of 10 dagen ongelimiteerd kantduiken inclusief 2-tank bootduik per dag (5e of 10e dag GRATIS) Exclusief: • Transfer luchthaven – Lions Dive & Beach Resort v.v. (€ 15,- p.p.)

• Boekingsvoorwaarden: • verblijf van 2 pers. per kamer in de periode van 3 mei t/m 30 juni 2014 • De boeking dient te geschieden op minimaal 60 dagen voor vertrek

De Klomp 120 NL-7511DJ Enschede Tel.: +31(0)53 3030012 info@abctravel.nl

WWW.ABCTRAVEL.NL

Hippo-250.indd 17

11/09/2014 15:44:36

REPORTAGE

Onderwaterfotografie & -videografie

Een blennie op een zweepkoraal.

Foto: Pierre Herman.

Een blauwgeringde octopus.

Foto: Paul Henri Cerckel.

De volgende Oceanic Cup wedstrijd zal plaatsvinden in Lembeh Strait & Bunaken (IndonesiĂŤ) omstreeks 1 november 2015. Meer informatie via harry-hk@hkbatteries.com (Harry klerks).

ADVERTENTIE

18

Hippo-250.indd 18

Hippocampus sept./okt. 2014

11/09/2014 15:44:37

WWW.DIVEANDTRAVEL.NL

BANGKA ISLAND RESORT

INDONESIË – BANGKA ISLAND 10 dagen/ 7 nachten 2-pers. Deluxe Cottage o.b.v. volpension incl. transfers. Incl. 5 dagen, 3 bootduiken per dag

VANAF € 1.744,- P.P.

SECRET GARDEN BUNGALOWS INDONESIË – NUSA LEMBONGAN

10 dagen/ 7 nachten 2-pers. bungalow o.b.v. logies incl. transfers. Incl. 10 bootduiken

VANAF € 1.051,- P.P.

WALVIS EN ORCA ADVENTURE ANDENES - NOORWEGEN

10 dagen 7 nachten 4-pers appartement o.b.v. logies incl. transfers. 4 boottrips naar de walvissen en orka’s.

Vertrek 08/15/22 januari 2015

PRIJS € 2.588,- P.P.

Bovenstaande prijzen zijn incl. retourvluchten en transfers v.v.

De duikpakketten zijn incl. fles/lucht/lood excl. duikmateriaal.

Volg ons op Facebook en blijf als eerste op de hoogte van het laatste nieuws.

e duikreis adviezen en Kijk voor meer uitgebreid s aanbod op onze ing een compleet bestemm ANDTRAVEL.NL VE DI W. W website W

L .N L E V A R T D N A E IV .D WWW 15 94 TEL: (033) 457

info@bontravel.nl

Tel. 0031-(0)355426071

www.bontravel.nl

Hippocampus mei/juni 2014

Hippo-250.indd 19

19

11/09/2014 15:44:39

Reportage Zeemanschap

Nieuw

vaarbewijssysteem

Foto: Ivo Madder.

in de maak

Onder impuls van het Federaal Overlegplatform voor de Pleziervaart wordt momenteel een grondige hervorming van de bestaande brevetten voor de pleziervaart (beperkt en algemeen stuurbrevet, brevet yachtman, yachtnavigator) uitgewerkt dat tegen 1 januari 2015 van kracht moet worden.

O

p 15 november 2014 is er een laatste examen 'oude stijl' waarbij je enkel de theoretische kennis moet bewijzen d.m.v. multiplechoicevragen, aangevuld met minstens 6 uur praktijkervaring bij een erkende school.

Waarom een nieuw systeem?

De huidige brevetten leggen te veel de nadruk op theorie. Voor het Belgisch Stuurbrevet moest je nog minstens 6 uur praktijkervaring kunnen voorleggen, maar de brevetten Yachtman en Yachtnavigator waren puur theoretisch. Dikwijls werden ze behaald door mensen die nog nooit een voet aan boord van een schip hadden gezet. Met de nieuwe aanpak zal het kunnen toepassen van de theorie in de praktijk het zwaarst doorwegen. Bovendien werden de

20

Hippo-250.indd 20

theoretische examens georganiseerd door de FOD Mobiliteit op slechts 3 data per jaar.

Dit maakte dat kandidaten die het examen van mei misten, pas in november examen konden afleggen. De leerstof wordt ook duchtig gemoderniseerd.

Alle documenten heten voortaan: 'Vaarbewijs voor de pleziervaart'. Nieuw is ook het modulaire karakter van de vaarbewijzen, zodat men een vaarbewijs op maat kan bekomen. Ten slotte worden opleidingsinstellingen erkend. Ze zullen niet alleen de opleidingen kunnen verzorgen maar ook de bijhorende testen kunnen afnemen.

Hiervoor moeten ze wel voorafgaand voldoen aan een aantal kwaliteitseisen.

modulaire vaarbewijzen Er komen aparte vaarbewijzen voor de binnenwateren (I, 'Inland'), de kust (C, 'Coast'), de zee (S, 'Sea') en de oceaan (O, 'Ocean').

De juiste afbakening is (nog) niet precies bepaald. Voor elk van deze gebieden is er dan nog een opsplitsing volgens het type vaartuig: motorboot (MOT) of zeilboot (SAI).

De meeste van deze categorieën ('Inland', 'Coast', 'Motor' en 'Sail') vind je ook al terug op het ICC ('International Certificate for operators of pleasure Craft' of 'Internationaal varen met een pleziervaartuig').

Een vaarbewijs kan men slechts bekomen door een aantal deelattesten te behalen voor bepaalde modules.

Deze modules behoren tot 4 grote groepen:

• Vaargebied-gebonden: •

• •

dit omvat de verkeersregels (reglementen) voor de betrokken gebieden.

Scheepstype-gebonden: twee standaard modules: motorboot of zeilboot.

Deze modules gaan over manoeuvreren en techniek. Daarnaast is er nog een extra categorie voor grote pleziervaartuigen die varen op de binnenwateren.

Vaartechnisch-gebonden: hierin zijn verschillende modules volgens het vaargebied (zie tabel).

Extern aan te tonen bekwaamheden: bijv. EHBO, Marifoonexamen, Radarexamen, … Deze examens worden volledig buiten de bevoegdheden van de Federale Overheidsdienst Mobiliteit en Vervoer georganiseerd.

Hoe bekom je deelattesten voor de vereiste modules?

Er zijn vier verschillende mogelijkheden: 1) Via een officieel examen Voorlopig moet je voor het gedeelte Reglementen een officieel examen afleggen met meerkeuzevragen. Een opleiding hiervoor kan je eventueel volgen bij een erkende opleidingsinstelling (zie verder).

2) Via opleiding met bijhorende test Het overgrote deel van de modules kan je behalen via opleiding en bijhorende test. Die opleidingen worden aangeboden door erkende opleidingsinstellingen die

Hippocampus sept./okt. 2014

11/09/2014 15:44:39

Modules Vaarbewijzen

Inland

Reglementen (verkeersregels)

Verkeersregels voor de binnenvaart, voornamelijk het Algemeen politiereglement voor de scheepvaart op de binnenwateren.

Weer en Getijden

Module Weer en Getijden.

---

---

---

Veiligheid Inland

Module Veiligheid 'Inland'.

---

---

---

---

---

---

Foto: Ivo Madder.

Scheepvaartwegen

Coast

Module Scheepvaartwegen.

Sea

Ocean

Voor deze 3 vaargebieden dient men slechts eenmaal (bij 'Coast') het attest te behalen.

Dit attest blijft geldig voor zowel 'Sea' als 'Ocean'.

Het voornaamste reglement is COLREG (Internationale Bepalingen ter Voorkoming van Aanvaringen op Zee), ook bekend onder de benamingen IAR of IBVAZ.

Meteo

---

Meteo 'Coast'.

+ Meteo 'Sea'.

+ Meteo 'Ocean'.

Veiligheid

---

Veiligheid 'Coast'.

+ Veiligheid 'Sea'.

+ Veiligheid 'Ocean'.

Navigatie

---

Navigatie 'Coast'.

+ Navigatie 'Sea'.

+ Navigatie 'Ocean'.

Instrumenten

---

Instrumenten 'Coast'.

+ Instrumenten 'Sea'.

+ Instrumenten 'Ocean'.

Opmerking: voor de modules Meteo, Veiligheid, Navigatie en Instrumenten zijn er drie niveaus: 'Coast', 'Sea' en 'Ocean'; die in deze volgorde op elkaar aansluiten.

Voor 'Sea' moet men de beide modules 'Coast' én 'Sea' behalen; voor 'Ocean' de drie modules 'Coast', 'Sea' én 'Ocean'.

hiervoor een officiële erkenning kregen na voorafgaand onderzoek. De lijst van de erkende opleidingsinstellingen zal op de officiële website van de Federale Overheidsdienst Mobiliteit en Vervoer worden bijgehouden. Een keuze uit deze lijst is dan ook de garantie voor een opleiding die voldoende kwaliteit waarborgt.

De opleidingsinstelling biedt niet alleen de opleiding aan, maar organiseert eveneens de bijhorende test. Wie geslaagd is, ontvangt een attest van de gevolgde opleiding.

Voor het gedeelte Reglementen kan je wel een opleiding volgen bij een erkende organisatie, maar dien je de test steeds af te leggen via een officieel examen (zie hierboven).

3) Via rechtstreeks examen zonder voorafgaande opleiding Indien je over voldoende ervaring beschikt is het volgen van een opleiding niet noodzakelijk. In dat geval is er voorzien dat je

Enkele voorbeelden in verband met het modulaire karakter van het systeem: • Iemand met een vaarbewijs 'Coast' kan dus een vaarbewijs 'Ocean' behalen (voor hetzelfde type vaartuig) door de bijkomende modules Meteo 'Sea', Veiligheid 'Sea', Navigatie 'Sea' én Instrumenten 'Sea' af te leggen.

• Iemand met een vaarbewijs 'Sea' voor Motorboot kan een vaarbewijs 'Sea' voor Zeilboot bekomen enkel en alleen door de bijkomende module Zeilboot af te leggen.

voor de vereiste modules een rechtstreeks examen (theorie en/of praktijk) kunt afleggen zonder voorafgaande opleiding.

4) Vrijstellingen Sommige personen hebben reeds bekwaamheden verworven via andere kanalen (bijv. maritieme beroepsopleiding). Ze kunnen in bepaalde gevallen vrijstelling voor bepaalde modules bekomen na onderzoek met gunstig gevolg van de ingediende bewijsstukken.

En hoe zit dat praktisch in elkaar?

Op de website van de Federale Overheidsdienst Mobiliteit en Vervoer zal de nodige informatie beschikbaar zijn om de juiste keuzes te maken: welke attesten heb ik nodig, waar kan ik de juiste opleiding volgen, hoe inschrijven voor het officiële examen Reglementen, hoe een vrijstelling aanvragen, enz.

Als je de nodige attesten hebt bekomen, kan je een aanvraag doen om een vaarbewijs te bekomen.

Kan iedereen opleidingen geven?

Binnen het geschetste systeem is er slechts plaats voor kwalitatief degelijke opleidingen. Daarom zullen enkel opleidingsinstellingen, die werden erkend door de FOD Mobiliteit en Vervoer, examens kunnen organiseren. Instellingen die voldoen, worden in een raadpleegbare lijst opgenomen op de website van de Federale Overheidsdienst Mobiliteit en Vervoer. 

Erwin Van Reusel, naar een tekst van Jos Heynderickx, Directeur Scheepvaartinspectie, FOD Mobiliteit en Vervoer

ADVERTENTIE

www. NAUTICAL

Theorie- en praktijkopleidingen ••• Motor- en zeilboot Voorbereiding Algemeen Stuurbrevet ••• Powerboat-opleiding Duikexcursies Noordzee - Oosterschelde - Middellandse Zee ••• Zeilexcursies

CHOOL .be

erwin@nauticalschool.be Hippocampus sept./okt. 2014

Hippo-250.indd 21

21

11/09/2014 15:44:40

Bondsnieuws Commissie Redactieteam Hippocampus

De proefdruk van Hippocampus wordt telkens grondig nagelezen door de redactieleden.

Creatie Hippocampus Hoe komt een uitgave van Hippocampus tot stand? Van begin tot einde …

H

et redactieteam van Hippocampus, dat statutair de officiële benaming 'Commissie Redactieteam Hippocampus' draagt, komt maandelijks in het Duikershuis NELOS bij elkaar. Normaal gezien is dat de derde maandag van de maand. Tijdens de maand juli is er geen vergadering.

planning Vooraleer een artikel in lay-out geplaatst wordt, gaan er nog heel wat voorbereidingen aan vooraf. Tijdens een redactievergadering, voorafgaand op de periodieke periode van een bepaalde uitgave van Hippocampus, wordt bekeken of er in de eerstvolgende periodiek of zelfs de daaropvolgende uitgave een artikel moet ingepland worden. Dit kan gaan over een bepaalde wederkerende activiteit (bijv. het verslag

22

Hippo-250.indd 22

van de Algemene Vergadering NELOS), een specifiek interview, een jubileum van een duikschool, een artikel over biologie, een aankondiging van een evenement of een speciale feestelijke editie. Ik verduidelijk het even met een voorbeeld: de voorbereiding van het magazine Hippocampus van sept./okt. 2014 (Hippo 250, die je nu in handen hebt).

• Redactievergadering van 15 april 2013, ter voorbereiding van Hippocampus mei/juni (Hippo 244): "Gaan we iets speciaal doen voor de uitgave van Hippo nr.

250?". Er wordt beslist dat het een speciale uitgave gaat worden met artikels over Hippocampus. Er wordt even kort gebrainstormd en volgende voorstellen worden op tafel geworpen: "Stripverhaal over Hippocampus", "Hippocampus achter de schermen", "Hoe kom ik

tot een artikel", "Hoe wordt een artikel verwerkt?" en "Hoe wordt hij gedrukt (bezoek aan drukkerij)?".

• Tijdens de redactievergadering ter voorbereiding van Hippo 245 (sept./okt.

2013), op 27 mei 2013, worden bepaalde ideeën aangaande de speciale uitgave verder besproken en uitgewerkt. We hebben geluk dat de speciale uitgave in een periode valt dat er geen repetitieve activiteiten of verslagen gepubliceerd moeten worden. Peter Bosteels wordt gevraagd om eens na te denken over de uitwerking van een kort stripverhaal om Hippocampus in beeld te brengen. Het geplande artikel over 'de Hippocampus in de hersenen', waar ons redactielid Jozef Van den Berghe al een tijdje aan bezig is, wordt verplaatst naar Hippo 250.

Hippocampus sept./okt. 2014

11/09/2014 15:44:41

Foto: Luc Beets.

Foto: Ivo Madder.

Tijdens de redactievergadering bespreekt Ivo Madder de ingezonden artikels, terwijl John Remue als verantwoordelijk uitgever er over waakt de inhoud niet indruist tegen de NELOS-filosofie.

• Tijdens de vergadering voor Hippo 246 wordt beslist toch geen stripverhaal te brengen in Hippo 250. Er wordt ook duchtig nagedacht over de cover voor deze jubileum uitgave. Patrick Van Hoeserlande mag een uitgebreide 'Webdiving' uitwerken in het teken van Hippocampus. Ook 'Skubba & Fred' zal in het teken van ons bondsblad komen te staan.

• De vergadering voor Hippo 247 wordt kort gehouden om zoveel mogelijk de knoop door te hakken over de te publiceren artikels in Hippo 250. Jacques zal een artikel uitwerken over de 'Katernen in ons magazine'.

• Het artikel over iSeahorse zal niet in Hippo 248 komen te staan maar wel in Hippo 250. Er wordt ook beslist om

Katrijn Ools zet de teksten in lay-out.

het artikel over het ontstaan van het NELOS-logo niet te publiceren omdat we de bewijsstukken maar niet in handen krijgen.

• Tijdens de redactievergadering in mei 2014, waar de laatste hand gelegd wordt aan Hippo 249, wordt beslist in Hippo 250 geen 'Fotograaf in de kijker' te brengen, maar een artikel te wijden over de 'Cover in de kijker'. Er moeten nog heel wat teksten aangeleverd worden voor het feestnummer.

• De laatste vergadering voor de zomervakantie is er toch wel lichte stress omdat nog heel wat teksten voor het jubileumnummer niet aangeleverd werden.

Bovendien komen er op het laatste moment nog meldingen binnen van extra artikels die we nu moeten publiceren. Er zal nog hard gewerkt moeten worden.

nalezen Als een al dan niet gepland artikel – in Word-formaat – aangeleverd wordt, wordt het eerst nagelezen door de hoofdredacteur, die het bewerkt. Zo wordt het artikel voorzien van de juiste rubriektitel, tussentitels, auteur, bijschriften bij de geselecteerde foto's, enz. Daarna wordt het nagelezen door enkele redactieleden (altijd minstens door Wim Van Doeselaer en Roland Wantens), die er meestal ook nog fouten uithalen. De verbeterde tekst wordt ter goedkeuring voorgelegd aan de auteur en de verantwoordelijke uitgever van Hippocampus (John Remue).

Van zodra de foto's bij elkaar gezocht zijn en de bewerkte tekst goedgekeurd wordt, gaat alles naar Katrijn Ools. Zij zet het in lay-out, via Adobe Indesign, en maakt er een pdf van. Na een eerste controle stuurt Ivo Madder deze pdf door naar de andere redactieleden, waarbij Wim Van Doeselaer, Roland Wantens, Luc Beets, Bert Janssens, Monique Demoustier, Ingrid Dekelver en Chrisje Demuynck steevast nalezen. Alle correcties, opmerkingen en suggesties betreffende de opmaak worden verzameld en naar Katrijn verzonden. Als de aanpassingen doorgevoerd zijn, controleert Ivo of er niets over het hoofd gezien werd.

klaar voor druk Van zodra alle artikels in lay-out staan wordt er op het laatste moment nog gekeken welk artikel eventueel uitgesteld moet worden omdat er misschien toch geen plaats voor is. Katrijn maakt er een proefdruk van, die nagelezen wordt door de redactieleden die zich kunnen vrijmaken. Nadat de laatste foutjes eruit gehaald zijn, voert Katrijn ze samen met Ivo door in het bronbestand.

Katrijn maakt een hoge resolutie pdf aan, die naar Swinnen Printing verzonden wordt. Zij controleren nog eens extra of alles wel in het juiste kleurformaat staat (CMYK) en maken het bestand drukklaar.

Een proefdruk wordt afgeleverd en in principe ziet enkel Katrijn die na. Na vrijgave voor druk krijgen de NELOS-leden ongeveer 1 à 2 weken later hun bondsblad in de brievenbus.  Ivo Madder

ADVERTENTIE

Hippocampus sept./okt. 2014

Hippo-250.indd 23

23

11/09/2014 15:44:42

Reportage

- DUIKMATERIAAL

Een delegatie winkeliers van duikshops in België en Nederland, de hoofdredacteur van Hippocampus en een redacteur van het tijdschrift Duiken werden uitgenodigd om de fabrieken van Mares, in Italië, te bezichtigen. We werden warm ontvangen, maakten een prachtige duik in het natuurreservaat Portofino (op duikplaats 'la Torretta', die ook gekend is als de Zwarte toren) en kregen buiten een rondleiding nog een volledige presentatie over de kenmerken van Mares-ademautomaten en de vernieuwde software van de 'Mares Icon HD Net Ready – Black Edition' duikcomputer.

Voorstelling vernieuwde Maresduikcomputer

24

Hippo-250.indd 24

Foto's: Ivo Madder.

R

Duikmateriaal eportage

In 2004 bezocht ik de Italiaanse fabrieken van Mares ook al eens.

Toen werden de meeste producten van Mares in eigen huis gemaakt en ontworpen. Tegenwoordig worden ze er nog wel geassembleerd, maar heel wat basisonderdelen worden elders gefabriceerd. Tijden veranderen.

V

oor Hi-Tech producten zoals ademautomaten, computers, trimvesten, de meeste vinnen en Hi-Tech duikmaskers blijft de fabricage en assemblage grotendeels in Europa, meer bepaald in Italië, Zwitserland en Bulgarije. Voor neopreen, de goedkopere vinnen en maskers uit de snorkellijn is dit Thailand, China en Cambodja. Bij mijn vorig bezoek werkten er in Italië ongeveer 360 man personeel, verspreid over diverse afdelingen en fabrieken. Op dit moment werken er in de fabrieken in Italië (Rapallo en Casarza Ligure) en in Bulgarije (Pazardzik) in totaal 252 personen.

Sergio Angelini, 'Chief Technology Officer' bij Mares, ontvangt ons in de Mares-fabriek te Rapallo (gelegen in de industriezone San Pietro di Novella). Sergio ken ik nog van toen hij enkele jaren geleden in Italië werkte voor Scubapro-Uwatec en toen onder andere instond voor het op punt stellen van de welbekende Scubapro/Uwatec Galileo Sol duikcomputer. Tja, tijden veranderen.

Als hoofd van de productontwikkeling prent Sergio zijn ingenieurs in dat ze steeds moeten denken als duikers tijdens het ontwerpen van nieuwe producten. "Het materieel moet betrouwbaar en eenvoudig te bedienen zijn. Dus, de producten die we ontwerpen zijn goed en gebruiksvriendelijk zodat de duiker nergens anders aan moet denken dan aan het water.

Niet voor niets dat er als slogan onder ons logo 'Just Add Water' staat", zegt Sergio.

"Bovendien streven we bij Mares een filosofie na die terug te brengen is tot een 4-letterwoord: KISS ('keep it simple stupid')".

We krijgen een rondleiding van Sergio en moeten af en toe de andere kant opkijken als we de prototypen van enkele nieuwe producten in het vizier krijgen. Van één nieuw product krijgen we wel de nodige info: de nieuwe 'Mares Icon HD Net Ready – Black Edition'. Het atelier staat vol met

Hippocampus sept./okt. jan./feb. 2014 2014

11/09/2014 15:44:43

Foto's: Ivo Madder.

1

4

7

2

5

8

3

microscopen en testbanken. Hiermee worden de producten tijdens en na de fabricage op hun kwaliteit gecontroleerd. In de kelder bevindt zich het goed beveiligde labo. Bij het binnenkomen valt ons oog op de 'vin­testbank'; een grote lange smalle glazen waterbak met daarin een ijzeren been voorzien van een voet. In deze waterbak testen ze de voortstuwing van een zwemvin uit. Iets verder staat de automatentestbank. We moeten even de andere kant opkijken, want er wordt juist een prototype getest dat we nog niet mogen zien.

De belichting wordt verhoogd zodat de camera een witte vlek toont. De testbank is een soort nagebouwde long, die bestaat uit een enorme piston die een luchtstroom op gang brengt die te vergelijken is met de ademhaling. Deze luchtstroom bedient een mondstuk van een ademautomaat, die zich in een met water gevuld drukvat bevindt, waar een camera de ademhaling filmt.

De ademautomaat is bevestigd aan duikflessen die zich eveneens in het vat bevinden. Op deze testbank kunnen ze allerlei omstandigheden nabootsen, zoals: grote diepte, lage flesdruk, grote inspanning, duik in koud water, enz.

Tijdens de test registreert een computer allerlei parameters, waaronder de weerstand die de ontspanner geeft bij in- en

6

uitademing. Op de testbank ontdekken we dat het prototype een ideale uit- en inademweerstand toont. Het ziet er veelbelovend uit.

ademautomaten Tijdens de presentatie over ademautomaten vertelt Gianni Tomà: "Dat we bij elke innovatie, vooral dan bij onze ademautomaten, proberen het ontwerp zo simpel mogelijk te houden, met zo weinig mogelijk onderdelen". De gedachte hierachter is: "Wat er niet is, kan niet stuk". Bovendien is, volgens Gianni, de beste ademautomaat diegene die steeds de grootste prestatie levert zonder in constant debiet te gaan.

De automaat moet dus zo ontworpen zijn dat hij onder alle omstandigheden een minimale ademweerstand geeft zonder te blazen. Toch vind je aan een Mares-ademautomaat geen regelknoppen. Hoogstens een 'pre-dive' knop zal je aantreffen. Niet dat andere concepten slecht zijn, maar het standpunt van Mares is nu eenmaal om het zo simpel mogelijk te houden. "Een simpele, goede, eenvoudige ademautomaat ontwerpen is moeilijker dan een complexe", zegt Gianni. Er wordt dan ook heel wat tijd gestoken in het experimenteren en uittesten van nieuwe ideeën. Een voorbeeld van het 'vereenvoudigingsprincipe' is het

1) Chiara Pareti ontwerpt de verschillende maten van een trimvest.

2) De assemblage van trimvesten gebeurt nog steeds in Italië.

3) Sergio Angelini legt uit waarom elke manometer getest wordt.

4) De nieuwe 'Mares Icon HD Net Ready – Black Edition' duikcomputer.

5) De automatentestbank.

6) Gianni Tomà tijdens zijn presentatie over ademautomaten.

7) Een mal voor een zwemvin kost gemiddeld € 30.000.

8) Mares is ook officiële verdeler van SSI-cursusmateriaal.

toepassen van de Dynamic Flow Control (DFC): een klein kanaaltje, ergens in de eerste trap geboord, zorgt ervoor dat de statische conditie van de middendruk (10 bar) behouden blijft tijdens de dynamische conditie (9,5 à 9,7 bar bij inademing). "Zonder deze DFC valt de middendruk tijdens de inademing weg naar 8 à 9 bar, waardoor compensatie noodzakelijk is; dit vertaalt zich al snel in 10 tot 15 meer onderdelen.

Niet bij ons dus", zegt Gianni "Wat niet wil zeggen dat we niet luisteren naar de noden en verlangens van de duikers".

productie-eenheid Na de middag is het tijd voor een bezoek aan de productie-eenheid te Casarza Ligure. Daar worden de duikbrillen en vinnen geproduceerd. Bij het binnenkomen lopen we langs de rekken waarin zich de gietvormen of 'mallen' bevinden. Zo'n mal maken is behoorlijk complex. De verschillende onderdelen van zo'n mal moeten naadloos op elkaar passen. De nauwkeurige specificaties van bijv. een zwemvin worden ingegeven in een computergestuurde machine, die de vorm uit een blok metaal snijdt. De verschillende onderdelen van de vorm worden manueel bijgewerkt tot ze echt passen. Samengevoegd vormen deze onderdelen een 3-D model van het uiteindeHippocampus sept./okt. 2014

Hippo-250.indd 25

25

11/09/2014 15:44:47

Reportage Duikmateriaal

lijke product. Nu moet het metalen model nog omgekeerd worden. 't Is te zeggen, er moet een afdruk gemaakt worden waarin het materiaal gegoten kan worden.

De gietvorm wordt laagje voor laagje uit een blok metaal geslepen met behulp van een vonk-erosiemachine, een proces dat ongeveer een maand duurt. Niet verwonderlijk dat een mal van een zwemvin gemiddeld 30.000 euro kost.

Na de stockrekken met gietvormen zien we de machines waarin de mallen gebruikt worden. Wel tof om eens in het echt te zien hoe zo'n zwemvin geproduceerd wordt.

Wat verder komen we de fabricage van duikbrillen en mondstukken tegen. De doorgedreven kwaliteitscontrole van de ademautomaten en hun juist geproduceerde hogedrukzittingen trekt onze aandacht.

duikcomputers Sergio geeft ons uitleg over de nieuwe duikcomputer. De nieuwe 'Icon HD Net Ready 4.0' is een duikcomputer met kleurendisplay en met heel veel functies. Met de 'ICON HD': • met de 4.0 firmware upgrade software; • kan je een duikplanning in decompressie modus maken en tevens is een duikplanning voor successieve duiken met instelmogelijkheid van de oppervlaktetijd voorzien; • kan je digitale of grafische weergave van informatie opvragen tijdens de duik; • krijg je altijd een duidelijke indicatie van de trappen die je moet maken; • is de weergave van een onderwaterkaart tijdens de duik mogelijk; • is het kompas altijd geactiveerd, dus direct beschikbaar als je het nodig hebt; • is de opslag van afbeeldingen (van bijv. onderwaterkaarten) mogelijk; • is het logboek met je duiken direct te bekijken in digitale of grafische weergave; • kan je overal waar je wilt, de batterij van je 'ICON HD' opnieuw opladen, zelfs vanaf je pc.

Deze duikcomputer met overzichtelijk kleurenscherm heeft een meer krachtige batterij (2.800 mAh) dan zijn voorganger, maar moet toch na ongeveer 6 à 7 duiken geladen worden en ook als je hem langere tijd niet gebruikt hebt. Volgens Sergio is dat toch geen probleem, want je laadt je gsm toch ook regelmatig op. Het kleurenscherm geeft duidelijke info over de 'tijd tot reserve' (TTR), de flesinhoud, de eventuele max. diepte, halftijd en tijdslimiet die je ingesteld hebt, de gaswissel naar je deco-

26

Hippo-250.indd 26

Grafische voorstelling van 10 weefselcompartimenten. Per weefsel 2 balken: de stikstofspanning op dat moment (linkerbalk, groen of geel) als de verwachte waarde aan de oppervlakte na een opstijging aan 10 meter/minuut (rechterbalk, blauw of rood).

Partiële stikstofdruk van het ingeademde gas omgezet naar dezelfde weergaveschaal als het respectievelijke weefsel Groene balk: het weefsel geeft volop stikstof af DEPTH

Gele balk: weefsel neemt nog steeds stikstof op ACS TIME

AIR

16.0 19 78

Lijn trapdiepte 6 m

bar

m

Lijn trapdiepte 3 m Linkerbalk: weergave huidige stikstofspanning in het weefsel Rechterbalk: weergave verwachte stikstofspaning aan de oppervlakte na een stijging aan 10 m/min

TTR

16: 2.5

5 10 20 30 40 60 80 120 240

Blauwe balk: met dit weefsel kan je doorstijgen tot aan de oppervlakte

mengsel, de watertemperatuur, enz. Ook 'Deep stops' en decostops worden duidelijk weergegeven. De 'deep stops', een niet-verplichte tussenstop op diepte, worden gelijkaardig bepaald als het zogenaamde PDIS (Profile-Dependent Intermediate Stop' van de concurrent Uwatec.

Bij de meeste duikcomputers zijn 'deep stops', stops halverwege de maximaal bereikte diepte en de oppervlakte of de diepste decompressiestop. Of je nu 2 of 15 minuten doorbrengt op 30 meter, de diepe stop op 15 meter duurt even lang.

In het geval van PDIS interpreteert de duikcomputer het duikprofiel en stelt hij op grond van de stikstofopname tot op heden een tussenstop voor.

De weefsels van je lichaam worden geïdentificeerd door middel van hun halfwaardetijd, een variabele voor de snelheid waarmee stikstof wordt opgenomen.

Het Mares-algoritme is gebaseerd op tien weefsels met de volgende halfwaardetijden (in minuten): 2,5, 5, 10, 20, 30, 40, 60, 80, 120 en 240. Weefsels met korte halfwaardetijden zijn de zogenoemde 'snelle' weefsels, weefsels met lange halfwaardetijden zijn de 'langzame weefsels'. Elk weefsel wordt ook aangegeven met een tweede parameter, de zogenoemde M-waarde.

Deze waarde is de verhouding tussen de maximale druk (ook spanning genoemd) ten opzichte van de omgevingsdruk die een bepaald weefsel kan verdragen. De

Rode balk: voor dit weefsel is een decompressiestop nodig

term waarmee de overmatige druk in een weefsel ten opzichte van de omgevingsdruk wordt aangegeven, is de 'oververzadiging'. Waar het op neerkomt, is dat een duikcomputer de opname en afgifte van stikstof in elk weefsel bijhoudt op basis van een tijd-/diepteprofiel en de halfwaardetijd van elk weefsel. Het bepalende criterium voor een veilige opstijging is dat geen enkel weefsel de M-waarde tijdens de duik of bij het bovenkomen overschrijdt. Indien aan dit criterium niet wordt voldaan, wordt de opstijging onderbroken voor één of meer decompressiestops zodat de stikstof het lichaam kan verlaten terwijl de duiker op een diepte zit waar de druk nog wel aan het criterium voldoet.

Dit alles kan je tijdens de duik grafisch weergeven. Met andere woorden: je kan de status van verzadiging van je weefselcompartimenten opvragen, alsook de te verwachten decostops. Ook na de duik kan je via de weefselgrafiek in je logbook deze gegevens opvragen. Leerzame informatie.

Ook nieuw is dat je het scherm in nachtmodus kan instellen: een zwart scherm met witte letters.

Tijdens een duik mogen sommige van ons de nieuwe duikcomputer testen. Vooral de grafische voorstelling van de weefselcompartimenten en hun verzadiging kan me bekoren. Interessant om les mee te geven, vooral omdat er ook een duikplanner voor onder andere iPad bestaat waar deze grafische voorstelling ook in weergegeven wordt.  IVO MADDER

Hippocampus sept./okt. 2014

11/09/2014 15:44:47

Links: De Aboukir is begroeid met kleurrijke anemonen.

Rechts: Een duiker verlicht de overblijfselen van de Hogue.

Onder: De Cressy is een leuk wrak om door te zwemmen.

Foto's (2): Udo van

Massagraf en kraamkamer voor het zeeleven

Dongen.

Persbericht

Op 22 september 2014 is het 100 jaar geleden dat op de Noordzee drie Engelse kruisers door een Duitse onderzeeboot werden getorFoto: Cor Kuyvenhoven.

pedeerd. Hierbij lieten 1459 zeelieden/manschappen het leven.

Een drama voor de Scheveningse kust had plaats gevonden.

T

egenwoordig vormen de kruisers van het Live Bait Squadron – de Cressy, de Hogue en de Aboukir – een kunstmatig rif, met een rijke variatie aan zeeleven. Op de kruisers wordt gedoken. Voor duikers een 'el dorado'.

Dit najaar schenkt Muzee aandacht aan de dubbelfunctie van deze kruisers: massagraf van de slachtoffers en kraamkamer voor het zeeleven.

Muzee Neptunusstraat 90-92 2586 GT Scheveningen Tel.: +31 70 35 00 830

De tentoonstelling over de drie Engelse kruisers wordt op 24 september 2014 geopend door Dirk Ruis, amateur historicus, bestuurslid en rondleider bij het Nederlands Militair Kustverdedigingsmuseum 'Fort aan den Hoek van Holland'.

Ruis heeft in 1995 al een onderzoek gedaan naar de gebeurtenissen met betrekking tot de ondergang van de pantserkruisers. Het Fort te Hoek van Holland heeft in 1914 een rol heeft gespeeld bij het opvangen van de drenkelingen en de begrafenis van een aantal slachtoffers te 's-Gravenzande. Ruis heeft toen een boekje geschreven onder de titel 'De ondergang van het 7th Cruiser

Squadron'. Dit was het eerste boekje over het 'vergeten' drama.

De tentoonstelling loopt tot april 2015. Kijk voor meer informatie op de website: www.muzee.nl .  Ben Stiefelhagen

ADVERTENTIE

Hippocampus sept./okt. 2014

Hippo-250.indd 27

27

11/09/2014 15:44:49

REPORTAGE Biologie

Foto: Ivo Madder.

Zeepaardjes redden

Eind 2012 hebben we de testversie van de website www.iseahorse.org gepromoot via Hippocampus en tijdens het NELOS-festival. Je kan er observaties van zeepaardjes melden en informatie over deze vissoort vergaren. Sinds oktober 2013 is deze website officieel in gebruik voor het brede publiek. Had je vroeger al een account aangemaakt, dan moet je dat opnieuw doen.

Buiten een website om zeepaardjes te melden, is er ook een applicatie (app) ter beschikking in de App store en later op het jaar via Google Play. Met de app 'iSeaHorse Explore', kan de gebruiker zelfs vanop vakantie in enkele klikken meehelpen aan de bescherming van de bedreigde soort.

Project Seahorse, een door Guylian gesponsorde maritieme onderzoeksgroep, hoopt dat duikers massaal de zeepaardjes die ze tegenkomen melden. Hiervoor kan je gebruik maken van de applicatie (app) 'iSeahorse Explore', die gebruikers toelaat observaties van zeepaardjes online te zetten. Het team van Project Seahorse hoopt daarbij de soort verder te bestuderen en hen van uitsterven te behoeden. Dankzij het loggen van observaties van zeepaardjes helpt men mee aan de bescherming van de soort. Voorkennis is niet nodig, evenmin als een internetverbinding. De app syncroniseert thuis en aan de hand van foto's kan je een gok doen over welke soort het gaat. Heb je geen 'smartphone'? Dezelfde functionaliteiten als de app vind je terug op www.iseahorse.org.

"We weten dat zeepaardjes bedreigd worden door overbevissing, destructieve

28

Hippo-250.indd 28

visserijtechnieken en een steeds kleiner wordende habitat. Nu moeten we te weten komen waar er nog populaties zijn en welke er het dringendst hulp nodig hebben", zegt Dr. Heather Koldewey, mede-oprichtster van Project Seahorse. De groep werkt sinds 1996 aan de University of British Columbia (Vancouver, Canada) en is verbonden aan de Zoological Society of London.

Zeepaardjes zijn moeilijk te bestuderen; ze zijn klein en passen zich perfect aan hun omgeving aan. Van de 48 soorten die op de lijst van bedreigde diersoorten staan, zijn er maar liefst 26 soorten waarvan men onvoldoende data heeft. "Net daarom is zo'n app heel handig. Ook betrekt het de gewone man bij wetenschappelijk onderzoek.

Je kan als het ware een diersoort redden vanop vakantie", zegt Tyler Stiem, hoofd communicatie van het project.

Voor meer informatie over zeepaardjes, soorten en kaarten kan je terecht op www.iseahorse.org. De app is beschikbaar in de App Store en later op het jaar ook via Google Play.

Chocolaterie Guylian is trotse hoofdsponsor van Project Seahorse sinds 1996. Met chocolade zeepaardjes en zeevruchten als hoofdproduct voelen zij zich heel verbonden met het maritieme ecosysteem.

Telkens je een doos Guylian Belgische chocolade koopt, steun je Project Seahorse.

Meer info op www.projectseahorse.org of op www.guylian.com. Of neem contact op met Sam Delagrange (sam.delagrange@ guylian.be)– Social Media & PR Coordinator, Chocolaterie Guylian.

Hippocampus sept./okt. jan./feb. 2014 2014

11/09/2014 15:44:51

Zeepaardjeswedstrijd Foto: Ivo Madder.

A

l vier keer werd er in BelgiĂŤ ter bescherming van de zeepaardjes een zeepaardjeswedstrijd georganiseerd, waarbij duikers met hun onderwaterfoto's van zeepaardjes kunnen deelnemen. Ook dit jaar wordt de fotowedstrijd 'Guylian Seahorses of the World' georganiseerd en voor de vijfde maal is de organisatie in handen van de Commissie Redactieteam Hippocampus, Chocolaterie Guylian en Project Seahorse. Na de eerste wedstrijd lieten we dit initiatief telkens als een aparte wedstrijdcategorie samenvallen met het NELOS-festival, een organisatie van de Audiovisuele Commissie (NELOSAC). Ook dit jaar mogen we rekenen op

de medewerking en steun van NELOSAC, die vanaf nu samen met de Audiovisuele Commissie van LIFRAS het festival van het Open Belgisch Kampioenschap organiseert.

Heb je foto's van zeepaardjes? Neem dan deel aan de wedstrijd. Je foto's worden onder andere gebruikt om lokale vissers te sensibiliseren, maar ook als wetenschappelijk studiemateriaal. Je beschermt er dus de zeepaardjes mee. Deelnemen aan de wedstrijd is trouwens altijd winnen, want je krijgt je deelnamebedrag (10 euro) ruimschoots terug in de vorm van chocolade en dingt daarnaast nog mee naar de

hoofdprijs, een cadeaubon van 750 euro aan duikmateriaal. Het wedstijdreglement vind je op www.onderwaterfotografie.be/wedstrijden/reglementen.php en op www. guylian.com. Jij en je vrienden kunnen jullie stem uitbrengen op de ingezonden foto's die door de organisatoren geplaatst zullen worden facebookpagina van de wedstrijd http://bit.ly/1jMpKYj (verkorte URL).

Jij doet toch ook mee? Zowel met de 'Guylian Seahorses of the World' als met 'iSeahorse'?

Ivo Madder

Advertentie

GuyLian Seahorses of the World 2012.

Happy Couple.

Foto: Wendy Hoevenaars.

GuyLian Seahorses of the World 2010.

Deep Harmony.

Foto: Bettina Balnis.

GuyLian Seahorses of the World 2008.

Kortsnuitzeepaardje.

Foto: Luc Rooman.

Hippocampus sept./okt. 2014

Hippo-250.indd 29

29

11/09/2014 15:44:55

Persbericht Duikmateriaal

Op 24 juli 2014 verscheen er een persbericht van Scubapro (Johnson Outdoors Diving) met als titel 'Recall Aladin² (Aladin Square) duikcomputer'.

V

an deze duikcomputer is er een reeks die niet voldoet aan de hoge kwaliteitseisen van Scubapro, waardoor deze computer eventueel een duikongeval kan creëren doordat de computer stopt te functioneren. Er kwamen tot onlangs vier meldingen binnen van een defecte computer. Er zijn geen meldingen ontvangen aangaande duikongevallen.

De consument die in het bezit is van een 'Aladin Square' duikcomputer waarvan het serienummer eindigt op 003 dient het gebruik ervan onmiddellijk te staken en de computer terug te brengen naar de erkende Scubapro-dealer voor een gratis inruil.

Indien gewenst kan contact worden opgenomen met de technische afdeling van Scubapro op het volgende telefoonnummer: +32 16 565 467 – van maandag t.e.m. vrijdag en van 09.00 uur tot 16.00 uur.

Het serienummer is gegraveerd op de achterkant van de computer en staat eveneens gedrukt op de etiketten welke op de verpakking van de computer zijn aangebracht.

Deze 'recall' geldt alleen voor de 'Aladin Square' duikcomputers met een serienummer dat eindigt op 003, welke zijn verkocht tussen de maanden maart en juni 2014 met een verkoopadviesprijs van € 349,00. Op de website www.scubapro.com staat gedetailleerde informatie over deze 'recall'.

 Anna van den Hoek

ADVERTENTIE

VOOR AL JE DUIK- EN SNORKELMATERIAAL www.desportduiker.be

30

Hippo-250.indd 30

Hippocampus sept./okt. jan./feb. 2014 2014

11/09/2014 15:44:56

Bondsnieuws Commissie Redactieteam Hippocampus

In 2010, tijdens een Wet Wheels duikdag, is Ivo Madder in gesprek met André Hendrickx.

Het onderwerp: fysieke training geven.

Foto's (3): Ivo Madder.

In 2012 heeft Chrisje Demuynck een gesprek met Ann Tielen over de training gegeven door een Wet Wheel-duiker van haar club, die fysieke training geeft aan valide duikers.

André Hendrickx in 2013 tijdens een fysieke training. Omdat hij zijn benen niet kan gebruiken moeten de leerlingen eveneens zonder vinnen trainen.

Hoe ontstaat

een artikel?

Op één van de NELOS-bijeenkomsten vang ik een gesprek op waarbij er aan Ann Tielen, voorzitter van de Commissie Duikers met een Handicap, gevraagd wordt of André een fysieke training zou willen geven op verplaatsing.

I

k ben verwonderd over de vraag. Ik ga ervan uit dat er in elke club wel iemand fysieke training geeft, dus waarom zou iemand van een Wet Wheels club fysieke training moeten komen geven? Ann laat blijken dat dit geen probleem is en voegt er nog aan toe: "Zijn training mag je niet onderschatten. Wij kunnen hem niet bijhouden". Mijn interesse is gewekt en ik spreek Ann hierover aan. "Je kent André, hoor", zegt ze. "Je hebt hem ontmoet vorig jaar op de Wet Wheels duikdag.

André Hendrickx geeft al jaren fysieke training in onze duikschool. Ik ken er maar een paar die niet voor hem moeten onderdoen".

Ik kan mij André niet direct voorstellen, dus vraag ik wie hij is. Hij blijkt een Wet Wheeler te zijn. Ik heb hierbij mijn bedenkingen en het is of Ann mijn gedachten kon lezen.

"Kom maar eens meedoen. Ik ben benieuwd hoe lang je het kan uithouden".

Ik leg dit voor aan het redactieteam en het licht wordt op groen gezet. Via mail neem ik contact op met André. Door onze drukke agenda's duurt het nog twee jaar alvorens we een datum kunnen prikken. Ik word uitgenodigd op een training om zo een idee te kunnen vormen. De training hou ik 20 minuten vol en moet dan hier en daar beginnen passen. Een drankje na de training is meer dan welkom en geeft mij de mogelijkheid om wat vragen te stellen en zo mijn draaiboek voor het artikel te bepalen.

Eerst en vooral moet er een datum worden vastgelegd waarbij zowel André, een (onderwater)fotograaf en ikzelf aanwezig kunnen zijn. Dit blijkt vier maand later te zijn.

Dit geeft mij de tijd: • om een zwembad te zoeken, toegankelijk voor een rolstoelgebruiker; • om de route te bepalen zodat André onopgemerkt het zwembad binnengeraakt, want de kandidaten mogen hem niet op voorhand zien; • om het zwembad- en onderhoudspersoneel te laten deelnemen in dit complot: een rolstoel laat bij vochtig weer bandensporen na, dus dat probleem moet eventueel opgelost worden.

• om een duikschool te zoeken die toch het zwembad ter beschikking wil stellen.

• om kandidaten te zoeken die bereid zijn om zich moe te maken.

Na deze training is het nog niet gedaan, want dan vraag je om reacties of bevindingen van de trainer en van de kandidaten. Dit is nog het moeilijkste want het zijn geen schrijvers. In ieder geval vraagt dit om een uitgebreide planning, maar des te meer geniet ik ervan als de opzet geslaagd is. Bedankt alvast om mij dit artikel in de schoot te gooien en mij een andere kijk te geven over Wet Wheelers. Lees het artikel 'Fysieke training anders' om te zien wat het geworden is.  Chrisje Demuynck

Hippocampus sept./okt. 2014

Hippo-250.indd 31

31

11/09/2014 15:44:57

C LUB in de kijker

Foto's: Ivo Madder.

Lood doorgeven aan de oppervlakte, zonder zwemvliezen. Echt niet gemakkelijk.

Fysieke

Een lengte apneu op de rug waarbij je enkel zwembewegingen met je handen mag maken.

training

anders

In ABC-uitrusting sta je klaar aan de rand van het zwembad, benieuwd naar 'iemand van een andere club' die je fysieke training gaat geven. Die trainer verschijnt in een rolstoel in het zwembad. Wordt dit een uitdaging voor jou of voor de trainer?

32

Hippo-250.indd 32

De ster zonder fles, waarbij een ijshockeypuck doorgegeven wordt.

E

nkele ongeduldige deelnemers staan vrij vroeg in de inkomhal van het zwembad te Hoboken. De vraagtekens staan op hun gezicht geschreven wanneer ik alleen binnenstap. Ze weten nog steeds niet wie de training geeft vanavond. Op uitnodiging komt AndrĂŠ Hendrickx training geven. Hij is ondervoorzitter van duikschool Gobius en 'Wet Wheeler'. Hij duikt sinds 1997 en geeft al jaren 'speciale' fysieke training, o.a. met speciale handschoenen, namelijk met zwemvliezen tussen de vingers. Zijn training staat in zijn club bekend als best pittig en wordt telkens aangepast aan het

niveau van de groep. Dus zorg ik ervoor dat het ook voor de trainer een uitdaging wordt. De meeste deelnemers aan deze training zijn Duiker-Redder of Hoger Redder en staan dus fysiek sterk.

Ik trommel het zwembadpersoneel op om AndrĂŠ, die voor zijn verplaatsingen altijd aangewezen is op zijn rolstoel, onopgemerkt langs de nooduitgang binnen te leiden. Terwijl ik hem zijn kleedkamer wijs, zie ik dat de rolstoel bij regenweer bandensporen nalaat, dus ook het onderhoudspersoneel wordt opgeroepen. Ik laat niets aan het toeval over.

Hippocampus sept./okt. 2014

11/09/2014 15:44:58

Wanneer de deelnemers zich verzameld hebben aan het diepe gedeelte van het zwembad, laat ik André binnenrijden. Ik zie verbaasde blikken, maar ook enthousiaste reacties. Na de kennismaking glijdt André het water in en blijft de rolstoel trouw aan de kant wachten. Ook de deelnemers, ondertussen zonder ABC-uitrusting, zijn klaar om te water te gaan. Ze hebben enkel eendenpootvormige handschoenen aan.

André start met een opwarming en neemt de kop. Na 50 meter hoor ik al een zucht en een vloek onder de kandidaten. Zo snel is het duidelijk dat deze training fysiek een heel andere ervaring is als met vinnen.

Er volgen een aantal lengtes apneu, enkel op armkracht waarbij een bepaalde techniek vereist is. De groep weet André al snel bij te houden waardoor het niveau wordt verhoogd. Stilstaande apneu komt aan bod, waarbij ik opmerk dat niemand wil onderdoen. Zelfs voor André zijn de apneus even wennen in dit zwembad, dat dieper is dan zijn thuisbasis. Ook de ster zonder fles, waarbij een ijshockeypuck doorgegeven wordt, is best pittig. André weet leuke variaties aan te brengen en gaat over van conditie- naar krachttraining. Dit leidt tot hilarische toestanden met veel tumult boven water, maar ook lachwekkende onderwaterzichten waardoor de deelnemers en zelfs de onderwaterfotograaf afgeleid worden. André brengt de groep tot rust en rondt de training af, nog steeds met alle deelnemers. Ik zie enkel vermoeide, maar tevreden mensen. Deze inzet verdient een dorstlesser voor zowel de deelnemers als de trainer. Ik begeleid André naar zijn wagen om samen naar het café te rijden waar de deelnemers al plaatsgenomen hebben.

Zonder enige hulp en op geen tijd zit André en zijn rolstoel in de wagen. Ik sta er een beetje verbijsterd naar te kijken want ik heb niet eens de tijd gehad om te vragen of ik kan helpen. "Wel een handige rolstoel,hé!", zeg ik terwijl ik aan passagierskant instap.

Hij merkt mijn ongemak op en antwoordt met een ontwapende glimlach: "Klopt. Buiten het duiken heb ik ook het skiën aangevat. Verder doe ik nog 'handbiken', fitness en zwemmen. Dus om zo actief mogelijk te zijn, moet de rolstoel zo licht en sterk mogelijk zijn. Tegenwoordig worden ze, zoals de mijne, ook uit titanium vervaar-

Blijkbaar gaat André ons training geven.

1

En daar komt André binnengerold.

Gaat die ook meedoen?

We zoeken alvast passende 'zwemvlieshandschoenen'.

3

Ons voortbewegen mogen we enkel met deze handschoenen.

digd. Heel licht en peperduur. Zelfs carbon maakt zijn opmars". Het ijs is gebroken en ik wil graag weten hoe hij is beginnen duiken en hoelang hij al in een rolstoel zit.

Zonder enige aarzeling antwoordt André: "Vorig jaar in mei had ik mijn twintigjarig ongevalsjubileum. Een viertal jaar na mijn ongeluk was ik op zoek naar een nieuwe sportieve en avontuurlijke uitdaging. Duiken is dan ook de sport die helemaal aan het idee van de integratie voldoet, m.a.w. mensen met een handicap kunnen samen met validen deze sport beoefenen. Er is een wisselwerking; we kunnen van elkaar leren. Voor andersvaliden is het soms een stap naar integratie in de maatschappij

(bijv. na een ongeluk) en validen moeten hun schroom en de angst van het onbekende/ongewone overwinnen in het omgaan met mensen die 'anders' zijn. Bovendien is water een dankbaar element om zich in voort te bewegen, tenminste als er geen sterke stroming staat", glimlacht André.

"Al duikend ben je (gedeeltelijk) bevrijd van de fysieke belemmeringen waar je boven water mee leeft". Ik betrap mezelf dat ik daar nooit heb bij stilgestaan, laat staan nagedacht heb over de impact van het ongeval. Ook hierover vertelt André vrijuit: "Je leven zoals je het gekend hebt, stopt van het éne op het andere moment. In de plaats komen een hoop vraagtekens, ongeloof, on-

Hippocampus sept./okt. 2014

Hippo-250.indd 33

33

11/09/2014 15:45:00

C LUB in de kijker "Oh..oh..hmmm". Gelukkig zijn we bekomen in het café. Tip: uitproberen, want de volgende morgen zijn uw schouderspieren steviger.

• Ik was aangenaam verrast toen er iemand binnen kwam in een rolstoel. Deze training gaf me toch een heel andere kijk op het duiken voor mindervalide mensen. We hebben er een paar oefeningen uitgepikt voor onze fysieke training, zodat je zelf meerdere combinaties kunt toepassen tijdens de training. Maar mijn wraak zal zoet zijn, organisator, je had ons goed bij ons ...

Crawl zwemmen zonder je benen te gebruiken.

gemakken, pijn, kortom drama. Het eerste jaar was zeer moeilijk, maar uiteindelijk is er maar één goede richting en dat is vooruit.

In die periode zijn er nog een drietal mensen uit mijn omgeving verongelukt, maar ik was er nog! Ook in het revalidatiecentrum leer je goed te relativeren, want je ziet er veel die er nog veel slechter aan toe zijn. In de krant staat vaak 'zwaargewond' ... maar daar begint voor velen het verhaal pas".

Ondertussen hebben we ons bij de groep gevoegd en wordt het glas geheven op de leuke training. Er wordt volop gekletst, hoe kan het ook anders, over duiken. André duikt nog maar sporadisch in onze contreien. Samen met zijn vriendin heeft hij buiten de verschillende plaatsen in de Rode Zee, al gedoken in Bretagne, Bali, Curaçao, Zanzibar en Maleisië. Ook leuke reacties op de training zijn te horen. Hoe stil het ook was tussen de oefeningen in het zwembad (om op adem te komen), des te luider klinkt het hier. Dit betekent dat iedereen terug op zijn krachten is gekomen.

Bedankt voor jullie tijd en sportiviteit! André, bedankt om de afstand en het ongemak tussen de Wet Weelers en validen op deze korte tijdspanne te laten verdwijnen!

Met dank aan duikschool 'The SeaMasters' die hun zwembad ter beschikking stelden.



Chrisje Demuynck

Je mag André Hendrickx altijd contacteren (andre.hendrickx10@telenet.be) voor een 'speciale' fysieke training. De groep waar les aan gegeven wordt, mag wel maar uit maximum 10 personen bestaan.

34

Hippo-250.indd 34

Enkele reacties van de deelnemers • Deze training was zeer lastig omdat die speciale handschoenen heel veel weerstand bieden. Het is ook niet evident om alle oefeningen te doen zonder vinnen. Wil er zeker terug bij zijn een volgende keer!

• Verbazing, twijfel maar vooral een groot vraagteken toen hij naar binnen rolde. De verbazing werd immers nog groter toen hij meldde dat hij fysieke training kwam geven.

Heb me tijdens de training echt wel moeten inzetten, maar heb me geen seconde verveeld, integendeel! Super initiatief en respect voor André!

• Briefing in de hal, toch maar omkleden, snel naar het zwembad, briefing aan de zwembadkant, wachten zoals in het leger. Niemand die iets weet. Komt er plots een fotograaf, achteruit wandelend, uit de ingang. "Het lijkt de komst van Sinterklaas wel", is er te horen. Het blijkt een rolstoelduiker te zijn. De eerste gedachte: "Die gaat meedoen en laten zien hoe goed deze mannen mee kunnen!". Bij het groepje aangekomen, blijkt het meer dan een meedoener: "Twintig jaar geleden, na een ongeval het gebruik van mijn benen verloren, toch willen gaan duiken ... Ik geef vandaag training."

Aprédive aan de Zeelandbrug (2011).

Hippocampus sept./okt. 2014

11/09/2014 15:45:01

Zorgeloos Filmen & Fotograferen met de nieuwe Sealife MicroHD+ Géén deksels, Géén openingen, Géén o-ringen, Dus ook géén risico op waterschade. Dat is een zorg minder!

Je kan je nu volledig focussen op je duik en je opnamen.

Waar service het belangrijkste product blijft!

ELKE DAG TOT UW DIENST van 10u tot 12u30 en van 13u30 tot 18u zaterdag van 10u tot 18u Jubellaan 54 | 2800 Mechelen Tel. 015 43 01 31 Fax 015 43 01 35 info@dezeeman.be www.dezeeman.com

UW DUIKSPORTZAAK MET EEN PRIMA SERVICE

- Alle kwaliteitsmerken - Vulstation 300 bar - Eigen hersteldienst - Verhuur duikmateriaal

TE HUUR DEMONSTRATIE DUIKTANK - op wielen - L3m x B2m x H2m - met 5 vensters 80x100 cm - geleverd met filter en verwarmingssysteem

PAUL DE WEERDT Welleweg 72 - 9320 Erembodegem Tel: 0475/73 25 74 www.aqualand.be - info@aqualand.be Open: di-wo-do-vr: 18-21 u & ma-za: op afspraak

Hippo-250.indd 35

11/09/2014 15:45:05

BONDSNIEUWS

Roken &

Foto: Edyta Pawlowska - shutterstock.

Geneeskundige Commissie

Nog even een sigaretje roken voor de duik.

duiken Een mogelijk tafereeltje aan de waterkant: EĂŠn ploeg komt uit het water, beide buddies leggen hun flessen af en bespreken hun duik bij het genot van een sigaret. Een beetje verder op de parking hebben enkele andere duikers net hun materiaal gemonteerd en steken een sigaretje op vooraleer hun pak aan te trekken.

I

n cafĂŠs en in de bedrijven zien we steeds meer dat rokers zielig samenhokken onder een luifel op straat, maar op ontspannende momenten kan een sigaretje nog wel zalig zijn. Hier niet de zoveelste preek over de nadelen van het roken; informatie is er genoeg, en zolang anderen niet worden verplicht mee te roken neemt iedereen de verantwoordelijkheid over zijn gezondheid. Wel in-

36

Hippo-250.indd 36

teressant in dit tijdschrift is om even stil te staan wat roken specifiek voor duiken betekent.

Nicotine vlak voor een duik brengt een stijging van de bloeddruk teweeg; het hart gaat sneller kloppen, en de kransslagaders trekken samen. Niet zo'n ramp voor een jonge gezonde volwassene. Als je echter van middelbare leeftijd bent, wat overgewicht meezeult en in de week vooral

sedentaire activiteiten hebt, is dit toch niet zo ideaal. Dit geldt ook voor een elektronische sigaret.

Rokers hebben ook meer koolstofmonoxide (CO) in hun bloed. Dat betekent dat hemoglobine bezet wordt door CO en dat zuurstoftransport door hemoglobine wordt belemmerd. CO heeft 250 tot 300 maal meer affiniteit voor hemoglobine dan zuurstof. Een ongelijke strijd.

Hippocampus sept./okt. jan./feb. 2014 2014

11/09/2014 15:45:06

Koolstofmonoxide bindt zich Koolstofmonoxide bindt zich 300 maal gemakkelijker aan 300 maal gemakkelijker aan hemoglobine dan zuurstof

Hemoglobine transporteert Hemoglobine transporteert zuurstof en koolstofdioxide zuurstof en koolstofdioxide

hemoglobine dan zuurstof

Hemoglobine Rode bloedcel

Hemoglobine Zuurstof en koolstofdioxide kunnen niet langer getransporteerd worden

Foto: Edyta Pawlowska - shutterstock.

Rode bloedcel

Tijdens de duik is er natuurlijk meer zuurstof opgelost in het plasma door de verhoogde druk, maar dat geldt alleen op diepte. Bij een eventuele noodsopstijging tot aan de oppervlakte kan de verminderde hoeveelheid beschikbare zuurstof samen met de samentrekking van de kransslagaders de fatale druppel zijn die een drama veroorzaakt.

Tabaksrook is prikkelend, gaat de bovenste luchtwegen doen samentrekken en een verminderde werking van de trilhaartjes veroorzaken. De koude droge lucht die uit de ademautomaat komt wordt minder op-

Zuurstof en koolstofdioxide kunnen niet langer getransporteerd worden

gewarmd en bevochtigd. De prikkelende rook kan ook een zwelling van de buis van Eustachius veroorzaken. Indien het klaren soms al wat moeilijk gaat kan dat ĂŠne sigaretje voor de duik het verschil maken tussen een toffe duik voor jou en je buddy of het afbreken van de duik nog voor deze goed en wel begon.

Kortom, het is niet de bedoeling om hier door te drammen over de gevaren van het roken voor de gezondheid, maar wel om even stil te staan bij de effecten van dat sigaretje aan de waterkant.

'Make bubbles, no troubles'. 

Roland Vanden Eede, Voorzitter Geneeskundige Commissie

Advertentie

Uw advertentie hier?

duikcentrum

publiciteit@nelos.be

Advertentietarieven: www.wiki.nelos.be/index.php/ hippocampus

Overnachten in een chalet, woning of groepshuis.

Je Zeelandweekend start hier.

Hippocampus sept./okt. 2014

Hippo-250.indd 37

37

11/09/2014 15:45:09

CLUB

Foto's: Michael Wijne.

in de kijker

Onze duikschool is goed bezig.

Even helpen met het aandoen van de duikfles.

We moesten even een paar bordjes vasthouden voor de foto.

De begeleiders in het zwembad.

20 min en 11 sec!

(17 mei 2014) Wie wil weten waarover het gaat, moet vooral verder lezen! Het heeft alleszins te maken met de Bloso Watersportdag, waaraan onze club – Actieve Duikschool Eeklo – heeft meegewerkt.

38

Hippo-250.indd 38

D

it keer wilden we er iets groots van maken. We hadden in het verleden al duikinitiaties gedaan, maar nu gingen we voor een 'totaalevenement'.

Er werd een 'task force' van vrijwilligers samengesteld en dan konden de voorbereidingen beginnen. Die namen al gauw enkele vergaderingen in beslag, waarin er gebrainstormd werd, afspraken gemaakt en taken werden verdeeld. Er moest re-

clame gemaakt worden via allerlei media en er moesten aankopen gedaan worden (catering: zeer belangrijk!). Te doen op de dag zelf: de spandoeken ophangen, de foto's aan de muren, de filmpjes in de pc, de drank in de koelkast, de ijsjes in de diepvries en de prijzen voor de wedstrijd uitstallen. Verder moesten we een infostand bemannen, de inschrijvingen bijhouden en het duikmateriaal klaar leggen. Alle

Hippocampus sept./okt. jan./feb. 2014 2014

11/09/2014 15:45:11

Foto's: Michael Wijne.

hulp was dus meer dan welkom. Het belangrijkste was natuurlijk de begeleiding van onze kandidaat-duikers. We hadden een vrij groot aantal inschrijvingen voor ons kleine clubje, en werden op een gegeven moment een beetje overrompeld.

Gelukkig hebben onze 2* en 3*Duikers bijgesprongen, onder de kundige leiding van duikschoolverantwoordelijke John.

Toch moesten we af en toe twee mensen tegelijk begeleiden, wat niet zo ideaal is.

Ik had toch de indruk dat iedereen tevreden was. Het doet deugd als je mensen helpt de eerste stapjes in de duiksport te laten nemen, en ze op een uurtje tijd ziet evolueren van lichtelijk waterschuw tot volledig ontspannen. Ik zag kandidaten duidelijk genieten.

Kers op de taart was een bezoek van twee Studio Brussel reporters, die ons een live interview kwamen afnemen (Bart nam de honneurs waar) en op de koop toe zelf ook te water gingen.

Na afloop konden de mensen nog wat napraten – of bekomen – in onze duikbar,

onder het nuttigen van een drankje of een ijsje.

Op het einde kwam dan het moment suprême: onze recordpoging! Er staan 10 duikers met klein materiaal aan in een kring in het ondiep. De eerste duiker legt zich op de bodem en de tijd begint te lopen. Zodra de eerste duiker boven komt moet de tweede duiker onmiddellijk onder gaan. Zo voor alle 10 duikers, en alle tijden worden genoteerd en opgeteld. Nu weten jullie wat de titel betekent. Het is namelijk de totale tijd die we met 10 duikers in 'apneu-in-estafette' gerealiseerd hebben. Dit is een gemiddelde van meer dan 2 minuten per duiker!

Het cijfer wordt genoteerd in de tabellen en vraagt erom om bij een volgende gelegenheid verbeterd te worden. Er is zeker potentieel, want niemand had zich specifiek voorbereid.

Bedankt aan allen die bijgedragen hebben tot dit geslaagde evenement!  Christine Van de Velde

Er zijn nog meer duikscholen die deelgenomen hebben aan de Watersportdag 2014 om zodoende de duiksport te promoten. We kunnen niet van elke duikschool een verslagje plaatsen, maar vermelden wel graag de deelnemende clubs.

• • • • • • • • • • • • • •

Actieve Duikschool Eeklo Adventure Diving Aqua Diving Team Atlanta NOS Overpelt Blue Sea vzw Mol Diepzeeduikschool Atlantis Aarschot vzw Duikschool OKEANOS Gobio divers Holy Squid vzw Mantis Onderwaterhockey PDK vzw Profunda Diving vzw Sea King vzw The Sharks vzw

Advertentie

Hippocampus sept./okt. 2014

Hippo-250.indd 39

39

11/09/2014 15:45:11

Bondsnieuws

e te

:P on

ar

to

Opleiding tot Begeleider of Instructeur Jeugdduiken of Evaluator

r Bo

s te e l

s.

Duikonderricht Subcommissie Jeugdduiken

C

Het inschrijvingsformulier voor deze cursus is beschikbaar op www.nelos.be. Daar ga je van 'Ledenportaal' door naar 'Downloads (LOG IN)' waar je op 'NELOS-downloadpagina' klikt. Je meldt je aan en kiest het formulier 'Inschrijvingsformulier specialisatieopleiding'.

A

natomie en fysiologie van het duikende kind, jeugdduiken en EHBO, specifieke pedagogie.

Hoor je het nu in Keulen donderen? Wel dan is het zeker tijd om aan de Specialisatieopleiding Jeugdduiken deel te nemen. Ben je daarenboven graag met kinderen bezig, dan is dit de uitgelezen kans om in iets nieuws te duiken.

IBAN BE29 4433 6916 8164 BIC: KREDBEBB, met als mededeling Specialisatieopleiding Jeugdduiken 2014 + naam/namen deelnemer(s).

Er zijn enkele belangrijke punten waar je rekening mee moet houden voor je inschrijft.

• Ben je graag met kinderen bezig?

• Heb je voldoende ervaring (zie voorwaarden)?

• Sta je open voor een nieuwe uitdaging?

praktische afspraken

Alle vragen positief beantwoord? Super! Dan ben je klaar om je in te schrijven.

voorwaarden • • •

Wanneer?

• Zaterdag 8 & 15 november 2014: 09.00 - 17.30 uur: theorie.

• Zondag 16 november 2014: 09.00 - 12.00 uur: theorie; 13.00 - 16.00 uur: zwembad; 16.15 - 17.15 uur: evaluatie.

Deelname aan de volle drie dagen is verplicht.

Minimum 3*D zijn, met minstens 200 duiken.

Medisch en administratief in orde zijn.

Voorgesteld worden door een jeugdduikschool.

Waar?

In het Duikershuis NELOS, Brusselsesteenweg 313-315, 2800 Mechelen.

administratie

Broodjesmaaltijden, werkboek, toegang tot het zwembad. 

Het inschrijvingsformulier (zie website) opsturen naar het NELOS-secretariaat vóór 26 oktober 2014. Het bedrag van 50 euro per persoon storten op het rekeningnummer:

40

Hippo-250.indd 40

Het aantal inschrijvingen is beperkt. Tijdig inschrijven is de boodschap!

inbegrepen in de prijs

Hannelore Sprengers

Bijscholing voor Begeleiders en Instructeurs Jeugdduiken Het inschrijvingsformulier voor de bijscholing is beschikbaar op www.nelos.be. Daar ga je van 'Ledenportaal' door naar 'Downloads (LOG IN)' waar je op 'NELOS-downloadpagina' klikt. Je meldt je aan en kiest het formulier 'Inschrijvingsformulier bijscholing jeugdduiken'.

Je bent al enkele jaren begeleider of instructeur jeugdduiken, maar je zit met enkele vragen over bijvoorbeeld het specifieke duikmateriaal voor kinderen of de organisatie van een bepaalde zwembadles.

De Subcommissie Jeugdduiken geeft elke reeds gehomologeerde Begeleider of Instructeur Jeugdduiken de kans een bijscholing te volgen tijdens de specialisatieopleiding op zaterdag 8 en/of zaterdag 15 november 2014.

Je kan kiezen voor de lessen in de voor- en/of namiddag op de zaterdagen. Daarnaast duid je de gewenste maaltijden aan.

Ben je medisch en administratief in orde en beschik je over het specialisatiebrevet Jeugdduiken?

Dan kan je inschrijven.

praktische afspraken Wanneer?

• Zaterdag 8 & 15 november 2014: 09.00 - 17.30 uur: theorie.

Waar?

In het Duikershuis NELOS, Brusselsesteenweg 313-315, 2800 Mechelen.

Hannelore Sprengers

Hippocampus sept./okt. jan./feb. 2014 2014

11/09/2014 15:45:12

D U I KSPO R T DE ZEVEN ZEEEN 

 

OPENINGSUREN: Wo-Do-Vr 16.30-20.00u. (winteruur tot 19.00u.)

Zat. 10-12u. en 13-17u.

Verkoop van alle gekende duikmerken Eigen hersteldienst Vulstation tot 300 bar

e-mail: zevenzeeen@telenet.be

ANTWERPSESTRAAT 258 - 2850 BOOM - TEL/FAX 03/888.43.34

ADVERTENTIE

Hippocampus sept./okt. 2014

Hippo-250.indd 41

41

11/09/2014 15:45:12

Bondsnieuws

Luc Rooman vergaarde in 2012 een mooie prijs met dit spiegelbeeld.

Audiovisuele Commissie

Luc Eeckhaut viel met onder andere deze foto in de prijzen in 2012.

Het Open Belgisch Kampioenschap onderwaterfotografie & -videografie Allicht is het jullie niet onbekend dat, nu iets meer dan drie jaar geleden, de Audiovisuele Commissie van NELOS in een totaal nieuw kleedje werd gestoken. Sedert die hervorming is de commissie zichzelf NELOSAC gaan noemen en werd het bestuur opgesplitst in het Bureau, de Sectie Onderwaterfotografie en de Sectie Onderwatervideografie.

42

Hippo-250.indd 42

I

n onze onschuld konden we toen niet bevroeden dat het drie jaar zou gaan duren om alle functies in het nieuwe bestuur bemand te krijgen. Ik zeg 'bemand' want tot op de dag van heden mochten we helaas noch vrouw noch meisje in onze rangen verwelkomen ...

En toch blijf ik graag geloven dat op een goeie dag ook dat wel in de juiste plooi zal vallen.

Maar goed, het NELOSAC-bestuur is na al die tijd voltallig en dat betekent dat er nu ook echt werk gemaakt kan worden van ... nog maar weer enkele belangrijke hervormingen.

Eén van die hervormingen bestaat erin dat NELOSAC vanaf nu jaarlijks nog slechts één wedstrijd voor onderwaterfotografie en -videografie zal organiseren, met name het Open Belgisch Kampioenschap, kortweg het OBK genoemd.

Vorig jaar al zetten we een eerste stap in die richting door komaf te maken met de traditionele wedstrijden Zeelandflitsen en Zoetwaterflitsen en die samen onder te brengen in het Open Vlaams Kampioenschap voor onderwaterfotografie en -videografie (OVK), een wedstrijd met vier verschillende wedstrijddagen in zowel zoet als zout water.

Hippocampus sept./okt. 2014

11/09/2014 15:45:15

Dat het OVK uiteindelijk slechts één keer georganiseerd zou worden, heeft alles te maken met het feit dat NELOSAC en de Audiovisuele Commissie van LIFRAS (CA LIFRAS) ondertussen de koppen bij elkaar hebben gestoken en beslisten om meteen te gaan voor een 'Belgisch' kampioenschap.

Kort samengevat: "Het OVK is niet meer, leve het OBK!" Zoals de zaken nu staan, is de organisatie van het OBK nog steeds volledig in handen van NELOSAC, met medewerking weliswaar van de CA LIFRAS, die ondermeer vier juryleden leverde en ook zorgde voor de vertaling van de reglementen naar het Frans.

Bedoeling is om op termijn te komen tot een 'echte' samenwerking en aldus meer mensen met dezelfde passie samen aan de waterkant te krijgen. Ik ben ervan overtuigd dat we in onze opzet zullen slagen en ik mag hopen dat het OBK over pakweg een paar jaar nog meer weerklank zal vinden bij de Belgische onderwaterfotografen en -videografen.

NELOS-familie. Het zal bij velen nog fris in het geheugen liggen dat het allemaal niet echt mocht baten en dat we er uiteindelijk verschillende katers aan overhielden ...

De enige conclusie die we hieruit kunnen trekken is dat de formule die we jarenlang hebben gekend niet langer aanslaat!

vrijwilligerswerk Zowat alles in onze vereniging draait rond vrijwilligerswerk. Dat is in het NELOSAC-bestuur beslist niet anders. Ieder van ons offert een (relatief groot) deel van zijn vrije tijd op ten bate van één en dezelfde passie: het in beeld brengen van de betoverend mooie onderwaterwereld. Het is logisch dat we daar zoveel mogelijk mensen willen bij betrekken en dat kan onder meer door het organiseren van wedstrij-

den, proclamaties, tentoonstellingen en noem maar op.

Toch zijn er grenzen aan de vrije tijd die ieder van ons wil of kan investeren. Te veel hooi op de vork nemen is dan ook uit den boze en vandaar dat we hebben geopteerd voor nog slechts één wedstrijd per jaar. Beter eentje waar we al onze energie in kwijt kunnen dan twee of meer die we maar half op poten krijgen ...

vraag en aanbod Tal van verenigingen organiseren wedstrijden voor onderwaterfotografie en -videografie. Met een simpele klik vind je op het internet de meest adembenemende beelden. Dat maakt alles samen dat het aanbod al snel de vraag overstijgt en het beoogde publiek niet komt opdagen...

Daan Delbare werd met deze foto winnaar van de 'Beste coverfoto' tijdens het NELOS-Festival in 2012.

Maar de door ons geplande en in uitvoering zijnde hervorming gaat nog verder: het OBK is de enige jaarlijkse wedstrijd die we nog zullen organiseren en dat betekent ook dat er geen plaats meer is voor het NELOS-Festival, althans niet in de vorm waarin we het jarenlang hebben gekend.

Voor alle duidelijkheid: ik wil heel graag dat jullie goed begrijpen dat die beslissing niet lichtzinnig werd genomen. Daarom wil ik hieronder graag proberen om onze beweegredenen te verwoorden en onze strategie uiteen te zetten.

voorbije festivals Laten we samen eens heel even teruggaan in de tijd, meer bepaald naar de NELOS-Festivals van 2010 en 2012. Voor het Festival van 2010 werd enorm veel werk verzet en de hele organisatie van het evenement was op en top in orde. Desondanks was de opkomst van kijklustigen eerder teleurstellend en we kunnen gerust stellen dat er geen gezond evenwicht was tussen de 'inbreng' en het 'resultaat'.

Onder meer om dit te verhelpen werd het NELOS-Festival van 2012 opgezet als een groots NELOS-evenement. Naast NELOSAC waren hierbij ook alle andere NELOS-commissies betrokken, ook alle regio's – de (V)OSSEN – en in feite de hele Hippocampus sept./okt. 2014

Hippo-250.indd 43

43

11/09/2014 15:45:17

Bondsnieuws Audiovisuele Commissie

festival-nostalgie Ondanks de hierboven opgesomde dwingende redenen is er voor velen van ons een soort festival-nostalgie. Om daaraan tegemoet te komen en ook de andere eerder genoemde problemen zoveel mogelijk uit de weg te gaan hebben we van het OBK een toch wel heel bijzondere wedstrijd gemaakt:

•

•

Tijdens de onpare jaren is het OBK enkel een 'shoot-out'-wedstrijd, gespreid over vier wedstrijddagen, waarvan twee in zout en twee in zoet water. Voor videografie zijn dat zelfs vier wedstrijd-weekends. Het ligt in de lijn van de verwachtingen dat er in dergelijke jaren geen prijzen in natura zullen te winnen zijn.

Wel medailles natuurlijk en ook punten die eventueel recht kunnen geven op afvaardiging naar de CMAS-wereldkampioenschappen voor onderwaterfotografie en -videografie.

Tijdens de pare jaren (zoals 2014) omvat het OBK naast het shoot-out gedeelte ook nog een gedeelte 'festival', waar plaats is voor bewerkte foto's, digirama's, wereldwijd gemaakte video's, enz. Enkel wie deelneemt aan zowel het 'shoot-out' als het festivalgedeelte kan 'Kampioen van België' of 'Winnaar van het OBK' worden. Maar het is ook perfect mogelijk om enkel aan het 'shoot-out'-gedeelte of het festivalgedeelte deel te nemen.

Ben je bijvoorbeeld iemand die het niet echt begrepen heeft op 'shoot-out'-wedstrijden en stop je liever je energie in het creëren van een mooi digirama, een prachtige fotoprint of een ver van huis gerealiseerde onderwatervideo? Dan staat niets je in de weg om deel te nemen in die bewuste serie van het gedeelte festival. Misschien haal je zelfs wel een podiumplaats en neem je een mooie prijs mee naar huis.

44

Hippo-250.indd 44

Inschrijven en deelnemen kan nog tot 1 oktober 2014, want dat is de uiterste datum waarop we je digirama's, video's of digitale versies van je fotoprints verwachten. Voor het insturen van de fotoprints zelf heb je nog tijd tot 15 oktober 2014.

Wil je graag precies weten hoe het allemaal kan en moet, surf dan snel naar www.onderwaterfotografie.be. Onder de rubriek 'wedstrijden' vind je er het volledige reglement. Trek er wel wat tijd voor uit want de hele tekst omvat 15 bladzijden!

Heb je na het doornemen van dit document toch nog vragen, neem dan gewoon contact met onze wedstrijdcommissaris via comp@nelos.be. Je kan ervan op aan dat je binnen de kortste keren een duidelijk antwoord ontvangt.

zeepaardjesfotowedstrijd Heb je geen prints, geen digirama's, geen video's waarmee je eventueel zou kunnen deelnemen? Geen nood, want ergens in je archieven heb je misschien nog wel een foto van een zeepaardje (gefotografeerd na 1 januari 2012)? Meer heb je echt niet nodig, want daarmee kan je perfect deelnemen aan de fotowedstrijd 'Guylian Seahorses of

1

2

3 5

Foto's(5): Ivo Madder.

We leven in benarde tijden en voor de bedrijven is het niet altijd evident om de financiële balans in evenwicht te houden. Komt daarbij ook nog dat de lijst van potentiële sponsors niet zo heel erg lang is. Dat betekent dat je steeds weer bij dezelfde mensen moet gaan aankloppen. En net als vroeger is 'trop' nog altijd 'te veel' ...

4 6 1) Fotoprints zullen tentoongesteld worden.

Foto: Nicholas Samaras.

sponsors anno 2014

Tijdens de pare jaren spreken we immers onze sponsors aan en proberen we prijzen in natura te verzamelen.

2, 3 & 5) Sponsors kunnen hun standje opbouwen tijdens het festival.

4) Als je deelneemt aan de wedstrijd 'Guylian Seahorses of the World' win je altijd.

6) Er worden ook diaporama's en onderwatervideo's van nationale en internationale deelnemers geprojecteerd.

Hippocampus sept./okt. 2014

11/09/2014 15:45:19

the World'. Bovendien steun je door je deelname 'Project Seahorse'. Zij doen wereldwijd onderzoek naar zeefauna en -flora en zetten beschermingsprojecten op specifiek gericht naar de sterk bedreigde zeepaardjes. Zeepaardjes zijn immers in vele opzichten bijzondere dieren: het zijn meesters in camouflage, het zijn de mannetjes die zwanger worden en ze hebben een uniek begroetingsritueel.

Hun leefgebieden, zoals koraalriffen en mangroven, staan echter onder steeds grotere druk door overbevissing en vervuiling. Doordat zeepaardjes fragiele diertjes zijn, zijn het erg goede indicators voor de gezondheid van oceanen en zeeën. Als zij kunnen overleven, dan doen ook vele andere dieren en planten het goed. Guylian is partner van Project Seahorse sinds 1999. Naast een betekenisvolle financiële steun, zetten ze ook gerichte campagnes op om meer bekendheid voor het werk van 'Project Seahorse' en hun verwezenlijkingen te bereiken.

Guylian organiseert deze zeepaardjesfotowedstrijd voor de vijfde keer en traditiegetrouw is dat in samenwerking met de Vlaamse duiksportfederatie NELOS. Wie deelneemt aan deze wedstrijd maakt kans om de hoofdprijs ter waarde van 750,00 euro duikmateriaal aan de haak te slaan, maar iedere deelnemer wint hoe dan ook een pakket heerlijke Guylianchocolade ter waarde van 20,00 euro.

Het wedstrijdreglement en hoe je voor deze wedstrijd kan inschrijven vind je terug op www.guylian.be en ook op www.onderwaterfotografie.be. Zoals gezegd is de samenwerking tussen Guylian, NELOSAC en de Commissie Redactieteam Hippocampus ondertussen echt wel traditie geworden en daarom wordt de prijsuitreiking van de 'Guylian Seahorses of the World' fotowedstrijd gelinkt aan de proclamatie en prijsuitreiking van het OBK.

het OBK-festival De proclamatie van het OBK en het daaraan gekoppelde festivalgedeelte zal plaatsvinden op 29 november 2014 in de Zebrastraat te 9000 Gent. Schrijf plaats en datum onmiddellijk in je agenda, want de hele dag door valt er van alles te beleven.

Zebrastraat 32 in Gent is niet zomaar een locatie! Zelf zou ik het eerder een 'droomlocatie' noemen, die perfect beantwoordt aan onze noden. Er is plaats voor het tentoonstellen van fotoprints, op verschillende schermen worden doorlopend onderwaterbeelden vertoond, sponsors kunnen er perfect een standje bouwen, tal van foto's en video's worden op het grote scherm vertoond tijdens de prijsuitreikingen, je kan er natuurlijk een hapje en een drankje nuttigen, en 's avonds is er zelfs een heel behoorlijk restaurant helemaal ter onze beschikking.

Wij hopen er jullie 'in groten getale' te mogen verwelkomen. Wees ervan overtuigd dat wij er alles zullen aan doen om het er jullie echt naar de zin te maken!  Ludo Braeckman, voorzitter NELOSAC

ONZE PARTNERS: SCUBAPRO X-TEC UWATEC BARE SUUNTO METALSUB GREEN FORCE MARES SEAC DIVESYSTEM UK DICAPAC BRIGHT WEIGHT SEALIFE MC NETT OCEANIC TRIDENT DUIKCOMPUTERS, DUIKLAMPEN, ADEMAUTOMATEN, DROOGPAKKEN, SEMI NATPAKKEN, JACKETS, …….

24 uur vulstation 200 en 300 bar.

Eigen hersteldienst.

SHOWROOM HOFEINDE 21 2350 VOSSELAAR BELGIE TEL: +32(0)14611260 EMAIL: HCV.BVBA@PANDORA.BE WWW.DUIKMATERIAAL.BE

Hippocampus sept./okt. 2014

Hippo-250.indd 45

45

11/09/2014 15:45:19

B ondsnieuws Reportage Commissie Redactieteam Biologie Hippocampus

Foto: Alain Willems.

Om redactielid te worden moet je eerst leren duiken en tijdens zijn eerste duik is Bert onmiddellijk gefascineerd van het onderwaterleven in de Put van Ekeren.

Photo: Joke Maller.

'Hoe word je lid van de Hippocampus-redactie?'

Bert Janssens, een redactielid, beschrijft hier in het kort hoe hij doorgroeide van beginnende duiker tot ervaren redacteur-duiker van het redactieteam Hippocampus, na de nodige opleidingsstages voor redactielid doorlopen te hebben.

46

Hippo-250.indd 46

N

a vier maanden lang elke maandagavond training in het zwembad te hebben gevolgd alsmede in een leslokaal theorieles over de duiksport te zijn onderwezen, was ik klaar voor mijn eerste onderwaterduik. Alles wat men mij geleerd had, kon ik nu eindelijk in de praktijk gaan omzetten. De vele oefeningen in het zwembad, die ik zo dikwijls heb moeten herhalen, gebeurden met enig opzet: automatismen aanleren onder water want in paniek is nadenken aldaar een stuk moeilijker.

Fysica, de wetten, de druk, gassen en vloei-

Tijdens zijn eerste duiken in de Oosterschelde zag Bert een zeepaardje.

stoffen, decompressietechnieken (duiktabellen maken!), trappen, duikmateriaal, praktisch duiken, redding en veiligheid, duikgeneeskunde, duikongevallen, getijdenwaters, mariene biologie zijn allemaal theorie-onderwerpen waarin ik tevens werd gevormd.

Vermits dit alles normalerwijze begint in september was ik eind december al klaargestoomd maar het is dan traditioneel winters koud en ijzig, zodat ik werd aangeraden om mijn eerste openwaterduik als

Hippocampus sept./okt. mei/juni 2014 2014

11/09/2014 15:45:20

De stilte alsmede de afwezigheid van chloor vallen onmiddellijk op. Ik zak tot op de bodem en trim me uit. Het gewoontegetrouwe monotone helblauwe decor van een zwembad is plots ver weg. Wat een oerwoud aan onderwaterplanten! Dat ik kan ademen onder water geeft een raar en onwennig gevoel. Mijn duikbuddy maakt het OK-teken dat ik meteen bevestigend en kordaat beantwoord. Hij checkt me en houdt mijn reacties goed in het oog, desgevallend om in te grijpen waar nodig.

Sluikstortende duikers hebben ter plekke ook voor wat illegale onderwaterattributen gezorgd: een levensgrote pop helemaal met oud duikmateriaal aangekleed, een standbeeld, een kerstboom, een winkelkarretje, een spiegel, enz., allemaal rommel welke er niet past en die AVOS, de concessiehouder van de Put van Ekeren, spijtig genoeg regelmatig moet opruimen.

Na 50 minuten zet de duikinstructeur mij terug af waar ik vertrokken was. Toch een ongelooflijke uitvinding zo'n kompas.

1

Links: Aandachtig luisteren tijdens de briefing is toch wel belangrijk. Misschien wordt er wel iets verteld dat ik in het artikel kan verwerken. Rechts: Bert Janssens tijdens één van zijn verre duikreizen.

De duik wordt aangevat en ik volg de gids.

Een grote school kleine visjes! Een snoek!

Een karper! Baarzen! Paling! Het is echt een heuse onderwatersafari op amper een steenworp van de Antwerpse havendokken en petrochemie. Wat ik dacht dat enkel nog in de laatste zuivere beekjes

Enorm overweldigd en enthousiast verlaat ik het water, een droom is na al die jaren uitgekomen, als het ware heb ik een hogere graad in mijn leven bereikt.

Café De Luchtbal of Ballantines zullen ons met de duikclub vanaf nu op woensdagavond dikwijls en gezellig met open armen mogen ontvangen. Maar wie klopt aan? De Oosterschelde. In de kantine na de zwembadtrainingen had ik al zo veel magische verhalen gehoord over deze fenomenaal idyllische wereldtopduiklocatie, dermate

dat ik me deze zo goed als mogelijk virtueel trachtte in te beelden. Wat kan daar nu toch te zien zijn in zo een gevaarlijk killig, donker, troebel water met veel stroming en weinig zicht?

In het Nederlandse Wemeldinge aan het door de Belgen genoemde Galjoen zonder Poen zou ik mijn eerste Oosterscheldeduik ondergaan. We volgen dezelfde klaarmaakceremonie en daar gaan we het thans zoute water in. Totaal andere fauna en flora: enkele nerveus rondlopende krabben, heremietkreeftjes, zeesterren, oesters, kreukeltjes, groene wieren, enz. waarbij het zicht zelfs nog redelijk is. Oeps, een witte oorkwal zwemt me sierlijk traag voorbij. Plots gaat de bodem, volgroeid met oesters, naar beneden en wordt het compleet donker. In de verte hoor ik het bonkende motorgeluid van een voorbijvarende lichter. Hier is het toch iets spookachtiger, temeer daar de stroming mij redelijk wat tegenwind geeft. Snel de duiklampen aan en wat voor een natuurpracht gaat daar onmiddellijk open? Inderdaad weliswaar met slechts enkele meter zicht: vele diverse groene, bruine en rode wieren, anemonen, knalwitte zeeanjelieren, zakpijpen,

2

Foto: Jan Baeckens.

En dan is het zover: ik koop voorlopig nog geen duur duikmateriaal aan. Wat ben ik er immers mee wanneer zou komen vast te staan dat de duiksport mijn ding toch niet is? Dus voor de eerste duiken leen ik wat gerief van de club en/of van de leden.

Vervolgens mag ik mij eindelijk naar de Put van Ekeren begeven voor mijn doopduik. Ik check mijn materiaal, monteer mijn fles, tuig me aan, krijg een briefing en plons: welkom in deze nieuwe wondere wereld!

ergens eenzaam diep in de Ardennen goed verstopt leeft – omdat ze erg aan waterverontreiniging gevoelig zijn – zit hier ook: rivierkreeftjes! Ongelooflijk dat het water hier dus toch niet vervuild blijkt te zijn zo te midden van al die zware industrie?

De waterdruk op mijn oren valt gelukkig goed mee zolang ik maar regelmatig klik door mijn neus pseudo te snuiten. In de put zelf op 19 meter diepte is het bitter koud en zijn er geen planten meer. Het zicht kan hier compleet nihil zijn dermate dat je zelfs het licht van je eigen duiklamp niet meer kan waarnemen ingevolge een dikke stoflaag.

Foto: Ivo Madder.

Foto: Alain Willems.

een ware inwijding pas tijdens de lente uit te voeren ten einde qua temperaturen niet onmiddellijk afgeschrikt te worden.

sponzen, zeesterren, mosselen, oesters, wat een kleurenpracht!

Wat beweegt daar in de verte? De koning van de Oosterschelde: een grote kreeft!

En nog één, en nog één, en nog … Ongelooflijk! Voor naaktslakken had ik toen nog geen getraind haviksoog. Opnieuw kom ik volledig onder de indruk en ontroerd terug boven in de profane wereld. Ik ben onherroepelijk verkocht aan de duiksport, wat mijn totale passie zou worden.

Hippocampus sept./okt. 2014

Hippo-250.indd 47

47

11/09/2014 15:45:21

Bondsnieuws Commissie Redactieteam Hippocampus

De duikstek aan het wrakje zou voor mij trouwens in de komende jaren een plaats worden waar ik enkele wondere waarnemingen mocht meemaken: onder andere een zeepaardje en zelfs een grote haai (1,5 m), mogelijk een doornhaai die er op de zanderige bodem richting het wrak lag te rusten.

Maar er vallen nog zoveel andere wonderlijke creaturen te bewonderen in de Oosterschelde, die trouwens de terechte bijnaam geniet van 'Wieg van de Noordzee', zoals de jaarlijkse terugkerende fenomenen van de broedende snotolf en de sepia's, maar ook pijlinktvissen, sepiola's, zeenaalden, noordzeekrabben, botervisjes, vlie-

1

gende ponen, kleurrijke lipvissen, harders, zeebaarzen, schol, tongen, steenbolken, vorskwabben, robben, bruinvissen, enz. Allen zijn zij een enorme ervaring om er een 'encounter' (ontmoeting) mee te hebben.

Wat is een midweekse nachtduik er toch ook prachtig, wanneer de zee zonder wind in alle stilte een gladde spiegel vormt bij een ondergaande oranjekleurende zon. Op zo een ogenblik is het onbegrijpelijk dat er mensen thuis in een luie zetel voor de televisie kunnen blijven liggen.

De après-duik met debriefing en invullen van de logboekjes in de typische Zeeuwse kleine cafeetjes met de klassieke tapijtjes op tafel zoals het Smitske (Wemeldinge), Hertog Jan (Poortvliet-Gorishoek) en

mijn préféré, De Kleine in het pittoreske haventje van Stavenisse, dragen toch ook enorm bij tot een fantastische en aangename duikclubsfeer. Ze geven mij in het midden van een gewone werkweek tevens het aangename gevoel van even op vakantie te zijn in het buitenland, weliswaar voor amper een uurtje of vier, maar juist genoeg om terug wat op adem te kunnen komen.

Dit alles op amper drie kwartier rijden van Antwerpen, zorgt er trouwens voor dat ik na vele jaren, maar ook telkens bij de terugkomst thuis van een mooie exotische wereldduikreis, nog altijd met evenveel plezier de Put en de Oosterschelde wekelijks steevast ga en blijf opzoeken.

2 1) Bert vindt een fles tijdens een wrakduik in Soedan.

3) Walvishaaien heeft hij ondertussen al regelmatig gezien.

Foto: Jan Baeckens.

Foto: archief Bert Janssens.

2) Bert ziet een eenzame hamerhaai recht op hem afkomen. Maar schrik van haaien heeft hij al lang niet meer.

4) Tijdens een redactievergadering heeft Bert (rechts) een voorstel voor een artikel.

5) Als redactielid moet je niet enkel reizen, maar ook teksten schrijven en nalezen.

Foto: Marc Van Den Broeck.

3

48

Hippo-250.indd 48

Hippocampus sept./okt. mei/juni 2014 2014

11/09/2014 15:45:22

opleiding redactielid Nu ik eindelijk een volleerd duiker ben en al redelijk wat duikwatertjes doorzwommen heb, lonkt het magazine Hippocampus om daar voor te schrijven. Na het leren duiken is de volgende stap in de Hippocampusredactie-opleiding dat je het vertrouwde nest moet verlaten om op internationale stage te vertrekken: kristalhelder azuurblauw en vooral warm water wenkt nu dringend. De eerste halte is evident daar waar de wieg van onze duiksport werd opgericht: De Middellandse Zee. Het prachtige onderwaterreservaat van de Spaanse Medeseilanden (L'Estartit), de scheepswrakken aan Le Lavandou, Malta en Gozo, het Italiaanse Ustica met zijn enorme en vele barracuda's, de onderwatergrotten van Kroatië en

Foto: Bert Janssens.

5

'last but not least' het Turkse Kas met zijn vele oudheidkundige amforen.

De volgende halte volgt even logisch: de Rode Zee. De Noordcruise, de Zuidcruise, het diepe zuiden, de Brothers, Soedan, enz.

Ook dit is en blijft absolute wereldtop, welke tevens bereikbaar is voor ook duikers met een minder goede geldbeugel. Zij kan gerust zonder enige moeite blijven concurreren met de andere wereldtoppers, waar je je Hippocampus-stage kan afsluiten zoals: Malediven, Mozambique, Costa Rica, Indonesië, Filipijnen, Micronesië, Zuid-Afrika, Caraïben en vooral je eindexamen afleggen: Galapagos.

Ik ben onze duiksport dan ook dankbaar dat ik op zovele prachtige plaatsen in de wereld ben geweest waar ik anders nooit zou gekomen zijn zonder het duiken. Duiken verruimt duidelijk en letterlijk je zicht op de wereld.

Uiteindelijk kwam ik terug thuis met een enorme bagage aan prachtige ervaringen en onvergetelijke herinneringen. Dan begint het te kriebelen, psychologisch moet

campusredactie-brevet is een ongelooflijk mooi moment in het leven van een gewone duiker, die zijn sport zo enorm liefheeft.

nota Een aandachtig lezer zal onmiddellijk begrepen hebben dat de bovenvermelde 'Hippocampus-stage' een puur geromantiseerde tekst is over onze duiksport en speciaal werd geschreven voor huidig feestnummer.

Eigenlijk geeft hij in een notendop de algemene en klassieke duikervaringen weer van een beginnend duiker tot een gevorderde, waar menig lezer zichzelf wel terug in zal kunnen herkennen.

lid worden van het redactieteam In tegenstelling tot wat hierboven met enige dichterlijke vrijheid werd geschreven, kan je geheel conform het Reglement van Inwendige Orde van de Commissie Hippocampus in werkelijkheid als volgt een echt lid worden van de redactie.

Foto: Luc Beets.

4

je dit alles kunnen verwerken. Alles van je afschrijven is de beste therapie als je over een goede pen beschikt. Mijn duikbuddy's sporen me hiertoe aan en de eerste artikelen vertrekken naar het tijdschrift van mijn eigen duikclub.

Een weddenschap overhaalt me vervolgens van mijn schroom om toch eens een duikreisartikel met goede bijhorende foto's in te zenden naar Hippocampus, waarna ik met fierheid verneem dat de hoofdredacteur en de redactie het licht op groen zetten voor publicatie. Een tweede, derde en vierde artikel volgen spoedig, eveneens met succes.

Plots komt er dan van de hoofdredacteur de totaal onverwachte uitnodiging binnen of je door al dat geschrijf geen lid wilt worden van het Hippocampus-redactieteam.

Nog een nieuwe wereld ging voor mij open.

Tijdens mijn allereerste deelname aan een redactievergadering voelde ik mij wel terug als een jeugdig onervaren voetballertje dat vol met zenuwen ineens getest werd bij het elite-elftal van het grote Beerschot of zelfs van een andere Europese topclub.

Als je plots mag meetrainen tussen al die internationaal gereputeerde sterspelers/ duikers/monumenten dan zou je je al voor veel minder op je gemak voelen.

Ondertussen zijn we al 3 jaar en 15 Hippocampusnummers verder en ik vind het een enorme rijke ervaring met bijzonder fijne mensen/collega's op de redactie. Onderling hebben we reeds heel wat plezier beleefd aan ons werk en ook aan het opbouwen van huidig feestnummer 250.

besluit De Hippocampusredactie-studies houden dus wel een jarenlange weg met redelijk wat duikreiskosten in, de examens en proeven vergen veel tijd en inzet maar het uiteindelijk behalen van een Hippo-

De Commissie Hippocampus bestaat uit leden aangesloten bij een NELOS-duikclub, die wensen mee te werken aan het periodiek informatieblad 'Hippocampus' en die bovendien voldoen aan volgende voorwaarden: 1. bij de NELOS-voorzitter en bij de Hoofdredacteur van Hippocampus de wens hebben uitgedrukt om mee te werken aan het periodiek informatieblad 'Hippocampus', en zich hiervoor schriftelijk kandidaat gesteld hebben; 2. aan minstens drie werkvergaderingen, waarop zij door de Hoofdredacteur uitgenodigd werden, actief hebben deelgenomen en; 3. tijdens de daaropvolgende Algemene Vergadering van de Commissie Hippocampus bij geheime stemming méér dan de helft van de geldig uitgebrachte stemmen op hun naam hebben gekregen.

Alsdan wordt de kandidaat effectief lid van de Commissie Hippocampus voor een termijn van drie jaar, onbeperkt herverkiesbaar. De verkiezing wordt daags na die Algemene Vergadering door de secretaris van de Commissie schriftelijk meegedeeld aan de NELOS-voorzitter en aan de verkozene zelf.  Bert Janssens, redactielid

Hippocampus sept./okt. 2014

Hippo-250.indd 49

49

11/09/2014 15:45:23

Bondsnieuws Duikplaats

Officiële

mededeling vanwege

het AVOS-

bestuur

meld van fraude met Muisbroekvergunningen (Put van

Om te mogen duiken in de Put van Ekeren heb je een 'echte' AVOS-vergunning nodig.

Ekeren).

B

lijkbaar gaan sommigen in hun winstbejag zover dat zij aan 'klanten' aanbieden om in hun plaats vergunningen aan te vragen. Het ontvangen bedrag (dat trouwens op geen enkele manier conform is aan enige officiële vergunningsformule vermeld op de AVOS website) wordt van de gedupeerde duiker geïncasseerd.

Vanzelfsprekend ontvangt AVOS geen aanvraag noch het bijhorende bedrag.

Hoewel het gemelde geval geen NELOS-lid betreft, houden wij er toch aan alle NE-

LOS-duikers te waarschuwen. Het gaat hier om oplichting in de strikte zin van het woord, niet meer noch minder. Ons inziens moet dit krachtig worden geweerd uit de duikende gemeenschap.

Foto: Ivo Madder.

Recent werd ons een geval ge-

wenselijk, op voorwaarde dat zij verricht worden door een betrouwbare persoon in uw club of organisatie aangesteld als beheerder duikvergunningen en als dusdanig geregistreerd bij AVOS. 

Het AVOS-bestuur benadrukt dat geldige Muisbroekvergunningen uitsluitend kunnen bekomen worden door 'online' bestelling via de website www.avos.be of via vergunningen@avos.be. Iedereen die anders beweert, dient beschouwd te worden als te kwader trouw. Groepsaanvragen (via de club of anderszins) zijn mogelijk, zelfs

Namens het AVOS-bestuur Rudi Baert, Voorzitter

ADVERTENTIE

G KORTIN G R O EP S S R E UIK VOOR D

Nemo Dive Club & Hotel & Safari’s Bert en Sofie Red Sea Egypt -Safaga

PROMOTIE! WINTER/ZOMER TWEEDE DUIKER GRATIS! Tel.: 00 20 (0) 100/36 48 708 en 00 20 (0) 100/11 37 707 - info@nemodive.com -

50

Hippo-250.indd 50

www.nemodive.com

Hippocampus sept./okt. 2014

11/09/2014 15:45:25

Kom ons Ontdekken!

Gouverneur Verwilgehnsingel 2A 3500 Hasselt +32(0)11/241.145

V.U.: Tim Van Genechten p.a. - TCRB NV - Tramstraat 67c, 9052 Gent, BTW 0412.677.887 RPR Gent - Lic. (A)1067. Š Gery Beeckmans

www.prodiving.be info@prodiving.be

Specialist

DUIKREIZEN

Travel and Joy Bredabaan 878, B-2170 Merksem Tel. +32/3/289.85.68 Ontdek onze nieuwe website www.travelandjoy.be

020_TCTS adv Duikreizen Travel&Joy 175x62.indd 1

13/01/14 15:42

Poseidon Diving Team Mediterrane Duikcruises Vanaf 600 euro per week STAGES: - opleidingen- fotografie - bio

Grootste online shop van BelgiĂŤ

Verdeler van alle grote merken tegen de laagste prijs

poseidondivingteam.com Tel. +32 (0) 54/32 62 82 Hellestraat 63 - 9400 Appelterre (Ninove)

Victoria_croisieres.indd 2

Hippo-250.indd 51

7-12-2012 15:55:01

Hippocampus sept./okt. 2014

51

11/09/2014 15:45:26

Bondsnieuws Commissie Redactieteam

Zelfs met de nodige hulpmiddelen kan de inspiratie even zoek zijn.

Hippocampus

In 2012 heeft Chrisje Demuynck een gesprek met Ann Tielen over de fysieke training gegeven door een Wet Wheel duiker van haar club, die fysieke training geeft aan valide duikers.

Foto's: Vic Janssens.

Als Bert schrijft, komt er een stortIn 2010, tijdens een Wet vloed aan woorden te voorschijn.

Wheels duikdag, is Ivo Madder in gesprek met André Hendrickx. Het gespreksonderwerk: fysieke training geven

Soms moet je wat je geschreven hebt een nachtje laten bezinken.

Hoe ontstaat een A

duikreisartikel?

Een duikreisartikel opstellen, kent vele verschillende stadia vooraleer de hoofdredacteur een eindproduct goedkeurt dat gedrukt mag worden. Ik breng hier het verhaal over hoe mijn duikreisartikels tot stand komen.

Bert gebruikt zijn logboekjes als geheugensteun.

52

Hippo-250.indd 52

llereerst dient men de lieftallige echtgenote te overtuigen dat er alweer een jaar verstreken is om nog eens met de duikvrienden alleen op duikreis te mogen vertrekken. Vervolgens dient men met een begeleidend hapje en drankje de duikvrienden bijeen te roepen om de duikbestemming en wat we graag willen zien vast te leggen, voor zover dit uiteraard nog niet was beslist tijdens de laatste duiktrip.

Eens de beslissing voor de duikreis definitief is, moet je een afspraak maken met je duikreisagent, die je met open armen zal ontvangen en met plezier je reis zal boeken. Zodra zulke intensieve preliminaire fase voltooid is, dien je soms toch nog ettelijke maanden lang zenuwachtig af te tellen naar het moment dat je je duikreis­ tas uit de kast mag halen om eindelijk tot het inpakken over te gaan. Wat is het toch een zalig gevoel om alsdan je loodgordel geheel vrolijk fluitend te mogen demonteren?! (Die loodblokjes moeten immers echt niet mee als extra gewicht op het vliegtuig).

De begroeting met de duikmaten op Zaventem is zoals steeds enorm hartelijk.

Ze komen van over heel België. En je hebt ze elk over al die jaren apart tijdens vroegere duikreizen zo goed leren kennen dat alzo een vaste duikreiskliek van een man of tien is ontstaan, die van dan af samen met elkaar steevast op duikreis trekt. Het

Hippocampus sept./okt. 2014

11/09/2014 15:45:28

zijn ook zij die mij destijds hadden aangespoord om duikreisartikelen te schrijven, nadat mijn allereerste duikreisartikel over de hamerhaaien van het Costaricaanse Cocoseiland met succes in Hippocampus werd gepubliceerd.

Ik was zo fier als een gieter dat ik – na eerder overhaald te zijn geworden door een weddenschap – daarin als gewone sterveling geslaagd was. Het beste bewijs trouwens dat men niet noodzakelijk een specialist, een professor, een hoog gebrevetteerde of een andere autoriteit moet zijn om een interessante tekst in ons bondsblad gepubliceerd te krijgen. De artikelen van eenvoudige sportduikers met een goede pen, passie en een interessant met duiken gerelateerd onderwerp zijn immers steeds welkom op onze redactie, waarvan ik ondertussen in mijn vrije tijd actief deel uitmaak. Mijn duikvrienden zijn trouwens ook de belangrijkste back up/ondersteuning van mijn duikreisartikel, want onder hen bevinden er zich een drietal onderwaterfotografen, die mijn geschreven tekst telkens stofferen met prachtige foto's van de betreffende duikreis.

Ter plaatse moet je uiteraard genieten van je duikreis boven en onder water, alsmede veel aflachen met de vrienden. Alsdan wordt je logboekje je getrouwe geheugensteun, waarin je nauwgezet je duiken beschrijft en welke je stoffeert met bepaalde anekdoten en gegevens. Verder versier je het boekje door steevast het bieretiket in te kleven van het lokale bier van het duikland dat je bezoekt, wat bij mij al een zeer mooi uitgebreide landencollectie geeft. Ook wat potloodtekeningen van exotische landschappen en/ of mariene wezens frissen dit boekje en mijn geheugen vrolijk op voor later.

Vervolgens kom je terug thuis, compleet depressief omdat die schitterende reis alweer achter de rug is, waarbij je een tweetal weken wacht om alles te laten bezinken in je geest, die dan toch al onbewust bezig is met het voorbereiden van de aanstaande tekst.

Wanneer je uiteindelijk voelt dat je hoofd tekstueel op ontploffen staat, zonder je je totaal van de buitenwereld af met volgende instrumenten: een laptop, het logboekje, het naslagwerk van J. Jackson 'Duikatlas van de Wereld', een woordenboek, het internet voor historische, geografische en socio-culturele gegevens over het bezochte duikland, alsmede mariene biologische informatie en 'last but not least' de nodige spellingscontrole.

Naast enkele cd's met muziek kunnen er

nog enkele andere en minder gezonde middelen inspirerend helpen zoals, liters koffie, kauwgum, chips, een fles whisky, een pakje sigaretten, ...

De titel van het artikel heeft zich meestal al gevormd tijdens of vóór de duikreis en wordt met een verbeten fanatisme in hoofdletters neergetypt en onderlijnd, op een nog maagdelijk wit blad op het scherm van je laptop.

Als een vulkaan laat ik me vervolgens uitbarsten, waarbij ik een vloed aan woorden en zinnen uitbraak door middel van een intensief getokkel op het klavier voor mijn beeldscherm. Ik schrijf mijn tekst gedreven door, waarna ik hem herlees, verfijn, corrigeer, herlees, verfijn, corrigeer, herlees, verfijn, corrigeer, enz.

Een nachtje erover slapen kan meestal ook zeer nuttig zijn om je uit bepaalde taalkundige problemen of moeilijke zinsconstructies te halen waar je eerder geen raad mee had, dit teneinde tot een aangename, vlot leesbare tekst te komen. Het enorm frustrerende is dat hoeveel ook van het oneindig aantal keren dat je je tekst nauwkeurig herleest, je altijd nog wel ergens een foutje of verbetering zal blijven vinden.

Tijdens zulke zogenaamde creatieve quasi literaire momenten moeten vrouw en kinderen ook vooral ver uit mijn buurt blijven en me totaal geïsoleerd ongestoord laten.

Pas op het ogenblik dat ik het fatale woord "Af!" voldaan en met zekere verlossing uitbrul, laat ik hen opnieuw toe in mijn leven. Zij worden trouwens de eerste externe lezers, beoordelaars en verbeteraars van mijn letterkundig eindproduct. Moe en compleet leeg geschreven observeer ik hun reacties terwijl ze mijn troetelkind aan het nalezen zijn.

De laatste correcties worden aangebracht en typfouten verbeterd. Toch duurt het dan nog enkele dagen en extra controles vooraleer ik met zekerheid en trots het eindresultaat overmaak aan de hoofdredacteur, Ivo Madder. Ook mail ik hem dan een keuze aan foto's door.

Ivo, onze hoofdredacteur, leest het artikel eerst even door en editeert het ondertussen, waarna hij het voor revisie doormailt aan enkele redactieleden, die de tekst op hun beurt nog wat gaan bijschaven. Ondertussen kiest Ivo met zorg tevens de foto's uit die mee zullen gepubliceerd worden, zoekt de benamingen van de dieren op en schrijft er passende bijschriften voor. Tevens vermeldt hij de namen van hun respectievelijke auteurs.

De geëditeerde tekst met de foto's maakt hij vervolgens over aan Katrijn Ools, die verantwoordelijk is voor de vormgeving en publiciteit van de Hippocampus. Zij schikt alles in de goede vorm, kleur en levert een pdf af van het artikel in lay-out.

In deze pdf duidt de hoofdredacteur al enkele correcties aan, waarna hij hem doormailt naar minstens een zestal redactieleden, inclusief mezelf. Via digitale plakbriefjes ('notes') voegt elk van ons commentaar en opmerkingen toe. De commentaren kunnen inhoudelijk zijn of over de foto's en lay-out.

Geloof het of niet maar in deze eindfase en na zovele grondige controles worden er dan nog altijd enkele taal- of typfouten gevonden! Ook deinst het redactieteam er niet voor terug om dikwijls een zinvolle opmerking te kruiden met een vleugje interne redactiehumor.

Ivo verzamelt alle opmerkingen in één pdf en beslist of de aanpassingen al dan niet doorgevoerd worden, want hij neemt de eindbeslissingen. Katrijn past de correcties toe en stuurt nog eens een pdf door naar Ivo ter controle. Als de pdf foutloos bevonden wordt, gaat hij nog eens ter goedkeuring naar de auteur van het artikel.

Alzo is de pdf eindelijk klaar voor de drukker, wat een verdere publicatiefase is welke in een ander artikel elders in dit feestnummer nader beschreven wordt.

Als ik het zowat allemaal bijeen tel, dan komen er van lieftallige echtgenote, duikreisagent, onderwaterfotografen, hoofdredacteur, editors, vormgever tot redactieleden zowat 21 personen (eenentwintig!) bij te pas alvorens de drukker en zijn personeel het duikreisartikel mogen afdrukken. Om het uiteindelijk nog niet over de postbode te hebben, die tweemaandelijks een volledig propvol gloednieuw nummer gewoontegetrouw in je brievenbus komt stoppen.

Maar zo ontstaat dus in realiteit een duikreisartikel voor Hippocampus. Er komt dus inderdaad heel wat bij kijken van bij het begin tot het einde, maar het is enorm fijn en leuk werken binnen een heel dynamisch en qua leeftijd uitstekend gebalanceerd en ervaren redactieteam.

 Bert Janssens, redactielid

Hippocampus sept./okt. 2014

Hippo-250.indd 53

53

11/09/2014 15:45:28

- DUIKMATERIAAL

Foto: Katrijn Ools.

REPORTAGE  Duikplaats Reportage

Verslag Scubapro Testdagen 2014 Juni was niet alleen de maand van het WK, maar ook dat van de Scubapro Testdagen. Mensen kregen de

54

Hippo-250.indd 54

Foto: Katrijn Ools.

Foto: Katrijn Ools.

Foto: Ronny Margodt.

Foto: Ronny Margodt.

Foto: Katrijn Ools.

Foto: Katrijn Ools.

kans om een leuke duik te maken en tegelijkertijd gratis de nieuwste materialen van Scubapro te testen.

Hippocampus sept./okt. 2014

11/09/2014 15:45:31

Foto: Ronny Margodt.

Foto: Ronny Margodt.

Foto: Katrijn Ools.

Foto: Ronny Margodt.

Foto: Katrijn Ools.

Foto: Ronny Margodt.

Foto: Katrijn Ools.

Foto: Katrijn Ools.

Z

ilvermeer Mol, vrijdagavond 13 juni 2014 om 23.30 uur zijn de voorbereidingen afgerond. Naast een paar knabbelende eekhoorns en een groepje springende Hollanders die hun overwinning tegen Spanje vieren, is alles in gereedheid gebracht voor de Scubapro Testdagen. De frigo's zijn aangevuld, tenten rechtgezet, bonnetjes verdeeld over de enveloppen, banners op zichtbare plekken geplaatst en de duiktank staat uitnodigend te wachten op een moedige beginneling die zich aan een eerste gewenning met duiken wil wagen.

Foto: Ronny Margodt.

zaterdag 14 juni 08.30 u Een koude wind blaast over het domein. Al het materiaal wordt na een nachtje binnen slapen terug uit slot en grendel gehaald.

Met nog wat slaapkorrels in de ogen begeeft de kern zich naar de locatie waar binnen enkele uren het evenement van start gaat. Gelukkig komt een steeds opgewekte uitbaatster van het D-center (het duikcenter van het Zilvermeer te Mol) met koffie aandraven.

De eerste duikers komen zich aanmelden aan de infostand. De meeste mensen hebben hun buddy bij, voor diegene die alleen zijn, staat een team van instructeurs hen op te wachten om hen te begeleiden.

De deskundigen van Huis Cuylaerts en de Watersportcentrale zijn aanwezig zijn om meer informatie te geven over het materiaal. Het te testen materiaal zijn droogpakken, computers, ontspanners en vinnen.

De duiktank staat nog steeds te popelen om een gewillige enthousiasteling te ontvangen, maar behalve de plichtsbewuste begeleiders is er geen beweging bij de tank.

Op de valreep komen er toch nog een aantal Nederlandse kinderen aanhuppelen, de ouders zijn maar al te blij dat ze – nog niet bekomen van de zware feestnacht – hun kleine snollebol even in de tank kunnen droppen, terwijl ze zwaaiend met hun iPhone foto's nemen van het hele gebeuren. Voor de meeste kinderen die zich voor het eerste maal in de duiktank begeven is het wennen, maar na vijf minuten moeten we ze er bij de haren uit trekken omdat ze er niet meer uit willen. Als troost krijgen ze een certificaat en een waterpistool.

In de namiddag is het kalmer. De meeste helpers hopen op meer volk de zondag.

zondag 15 juni 08.00 u De zon ontwaakt langzaam. Bekende en nieuwe gezichten begeven zich naar de locatie om weer het beste uit de dag te halen, om terug zo goed mogelijk mensen te begeleiden, te informeren en motiveren. De nog steeds opgewekte uitbaatster van het D-Center komt met broodjes aandraven.

De opkomst van het aantal beginnende en ervaren duikers is groter dan gisteren. De verkoop loopt goed. Prijzen worden weggeschonken en het aantal kinderen bij de duiktank vermenigvuldigt zich naarmate de dag vordert.

Was het evenement een succes?

De initiaties iets minder en de vraag of hier nieuwe leden uit zullen komen valt te betwijfelen.

De verkoop was dan weer wel een succes en dit was voor NELOS tevens de aanzet om de Scubapro Testdagen te ondersteunen.

En persoonlijk was het voor mij interessant om eens van dichtbij te kunnen samenwerken met mensen die het hele gebeuren dragen.

Hippocampus sept./okt. 2014

Hippo-250.indd 55

55

11/09/2014 15:45:33

Reportage Duikplaats

en niet onbelangrijk Met een team van een aantal gedreven mensen is het evenement 'De Scubapro Testdagen 2014' tot stand gekomen. Waarvoor hartelijk bedankt.  Katrijn Ools

Foto:Katrijn Ools.

Foto'(3): Ronny Margodt.

Bedankt sponsors voor jullie inzet en prijzen Jef Cuylaerts en Watersportcentrale schonken ieder twee ademautomaten ter waarde van 247,00 euro.

Scubapro samen met Jef Cuylaerts deden daar dan nog twee ademautomaten MK2 DIN 300 /R095, die in de duiktank gebruikt waren, bovenop.

Kristof Damen van D-center stelde de folders van NELOS en de omliggende clubs tentoon.

HCV en Watersportcentrale hebben naast de prijzen ook de T-shirts voor de vrijwilligers gesponsord. De overgebleven T-shirts zullen persoonlijk worden afgeleverd bij mensen in de Filipijnen.

ADVERTENTIE

NU VOOR

â‚Ź 9.495,-

Buccaneer 5,5 meter wide semi rigid met de volgende opties: Jumbo console, Double roll bar + navigatie verlichting

S A

WATERSPORTCENTRALE NV

Rozenkranslaan 93-97, B - 3600 Genk Tel. +32 (0)89 - 30 38 89 | www.watersportcentrale.be 56

Hippo-250.indd 56

T w

fi m yo

Hippocampus sept./okt. 2014

Fi

11/09/2014 15:45:35

SUUNTO D4i

THE FRESH NEW LOOK

SUUNTO D4i A GREAT ALL-ROUNDER The redesigned Suunto D4i comes in a range of fresh colors and with an all-new soft, comfortable silicon strap for that perfect fit. Lightweight and packed with handy features like freedive mode and optional wireless air integration, it’s got everything you need – wherever your diving may take you.

Find your Suunto D4i at www.suunto.com, www.amilcosports.nl

Hippo-250.indd 57

11/09/2014 15:45:35

- DUIKMATERIAAL

Sommige parasieten kunnen nuttig zijn voor hun gastheer.

Zo zorgen ze bijv. voor het schoonmaken van de huid. Ook de tongparasiet maakt zich nuttig.

'Mondje vol': de terugkeer van Nemo!

Met tientallen scherpe klauwtjes hecht de parasiet zich vast aan de tong van de anemoonvis.

58

Hippo-250.indd 58

Hippocampus sept./okt. 2014

11/09/2014 15:45:39

Foto's (2): Els Van Den Borre.

REPORTAGE  Reisverhaal Reportage

Laagje voor laagje peuzelt de parasiet het tongweefsel van zijn slachtoffer op.

Foto's (4): Els Van Den Borre.

Foto's (2): Els Van Den Borre.

De tongparasiet is de enige parasiet ter wereld die daadwerkelijk een orgaanfunctie kan vervangen.

Honderdduizenden keren zijn ze al gefotografeerd, en toch blijven anemoonvissen nog steeds één van de favoriete onderwerpen van onderwaterfotografen en –videografen. De eerste keer dat ik tijdens het duiken een anemoonvisje zag, keek ik zelfs

Op jonge leeftijd dringt de tongparasiet naar binnen via de kieuwen van de vis.

A

nemoonvissen behoren eigenlijk tot de familie van de rifbaarzen en door hun gedrag zijn deze visjes heel moeilijk te fotograferen. Ze zitten nooit stil en verbergen zich constant tussen de netelende tentakels van de anemoon waarin ze leven. En de ene anemoon is al wat kleurrijker dan de andere. Maar in Lembeh merkte ik iets heel speciaals! Onderwater liet ik Bruno onmiddellijk even meekijken naar de ingezoomde foto, want op de tong van dit anemoonvisje zat namelijk een parasiet.

enorm verbaasd. Het eerste wat er bij mij opkwam was: 'Maar, dit is geen Nemo'tje! Dit visje ziet er totaal anders uit!'. Het zo geliefde driebandanemoonvisje dat namelijk de hoofdrol speelt in de Disney/Pixar film 'Finding Nemo' is immers slechts één van de 27 soorten anemoonvisjes.

De tongeter parasiet of Cymothoa exigua dringt op jonge leeftijd via de kieuwen van de vis naar binnen. Met behulp van tientallen scherpe klauwtjes nestelt hij zich vast aan de tong van de vis. Eens vastgehecht begint hij zich te voeden met het bloed en slijm, en laagje voor laagje peuzelt hij het tongweefsel van zijn slachtoffer op. De parasiet wordt steeds ouder en groter. De tong van de vis sterft langzaam af en uiteindelijk neemt de parasiet de functie van de tong volledig over. Opmerkelijk genoeg sterft het anemoonvisje niet aangezien de Cymothoa exigua de enige parasiet ter wereld is die daadwerkelijk een orgaan van

een ander wezen vervangt. De soortnaam exigua stamt af van het Latijnse woord exigo, wat verdrijven of verstoten betekent. De naam van dit kreeftachtige diertje is dus bijzonder treffend gekozen.

Sinds deze ontdekking in Lembeh werd deze tongetende parasiet een ware obsessie voor mij. Onze daaropvolgende duiken ga ik dan ook op zoek naar vissen die geïnfecteerd zijn met deze soort parasiet.

Parasieten zijn meestal erg gunstig voor dieren. Soms beschermen ze hun gastheer tegen ziektes door ze schoon te houden en de lastige insecten te verwijderen.

En de schade die wordt aangericht aan de gastheer is meestal niet zo groot dat deze aan de relatie ten onder gaat. Toch zijn er gevallen bekend waarbij deze tongetende parasiet zo in formaat is gegroeid dat de toegang naar de slokdarm wordt afgesloten en het ongelukkige visje dan toch uiteindelijk sterft. Er werd ook aangenomen dat deze parasiet enkel voorkwam voor de kust van Californië, maar in 2005 werd er zelfs al een geïnfecteerde rode snapper gevonden in het Verenigd Koninkrijk. Ondertussen staat bekend dat deze parasiet kan worden aangetroffen in zeven soorten van de orde Perciformes (baarsachtigen), drie

Hippocampus sept./okt. 2014

Hippo-250.indd 59

59

11/09/2014 15:45:50

Foto: Ivo Madder.

- DUIKMATERIAAL

De vistongparasiet (Cymothoa exigua).

Het valt te betwijfelen of de anemoonvis de nuttige eigenschappen van de tong-etende parasiet op prijs stelt.

60

Hippo-250.indd 60

Ik hoop wel dat deze parasiet niet de bovenhand zal krijgen en zich niet verder gaat verspreiden, zodat we met zijn allen nog jaren kunnen genieten van deze prachtige diertjes. 

Els Van Den Borre

De tongeter parasiet (Cymothoa exigua) of vistongparasiet is een kreeftachtige die de vis binnendringt langs zijn kieuwen en van daaruit verder kruipt naar de mondholte. Daar nestelt de parasiet zich aan de basis van de tong en voedt zich met het bloed van die tong. Door bloedgebrek zal de vissentong langzaam afsterven waarna de parasiet haar plaats inneemt. De parasiet gaat hierbij zelfs zo ver dat hij zijn lichaam laat vergroeien met de spieren waaraan de tong vastgehecht was. De vis kan de parasiet dan gebruiken als was het zijn eigen tong. De tongeter parasiet blijft zich met het bloed of slijm van de vis voeden maar laat hem verder in goede gezondheid.

Foto: Dr. Nico Smit.

soorten snappers, de grombaars (Haemulidae), drie ombervissen (Sciaenidae), en één soort van de orde Atheriniformes, de koornaarvissen. Over de verspreiding van deze parasiet is nog heel weinig geweten, maar ondertussen heeft nu ook Lembeh – het critterparadijs bij uitstek – er last van en vooral dan onze zo geliefde anemoonvissen.

Maar mijn obsessie groeit en een paar dagen na deze ontdekking vind ik dan uiteindelijk waar ik op zoek naar was: een echte 'Nemo' geïnfecteerd met de Cymothoa exigua. De foto van dit driebandanemoonvisje waarbij het mondje wagenwijd open staat kreeg van mij de naam 'Mondje vol'. En het was ondertussen al heel lang geleden dat een foto van een anemoonvisje nog eens in de prijzen was gevallen bij een onderwaterfotografiewedstrijd, maar deze 'Mondje vol' werd nu al bekroond in de Scuba Diving Magazine fotowedstrijd in de Verenigde Staten, de internationale SEA NCUPS fotowedstrijd in Noord Californië, onlangs nog bekroond met een tweede plaats tijdens het Festisub festival in Zwitserland en daar bovenop behoorde deze foto bij de genomineerden tijdens de National Geographic fotowedstrijd in Nederland-België.

Foto: Els Van Den Borre.

Foto: Andy Heyward.

REPORTAGE Reisverhaal Reportage

Hippocampus sept./okt. 2014

11/09/2014 15:45:51

Bondsnieuws Verzekering

arena

YOUR COACH IN SPORTS INSURANCE

Verzekering bij manifestaties en organisaties waarbij

Foto: Els Van Den Borre.

•

• •

•

De organisatoren van deze manifestaties zijn: NELOS, een Regionale organisatie (OVOS, AVOS, LIMOS, BRAVOS, WEVOS) of een NELOS-duikschool al dan niet in samenwerking met Bloso, schooldirecties, bedrijven, verenigingen, gemeentelijke, provinciale en federale overheden.

Kader waarin deze manifestaties plaatsvinden kunnen welkominitiaties in duikscholen, opendeurdagen, sport­ events, schoolsportdagen, sport- en vakantiebeurzen zijn. Ze hebben alle ledenwerving tot doel.

De initiaties vinden plaats in: een zwembad, een duiktank of tijdelijk geplaatste zwembaden.

De activiteit omvat een beperkte kennismaking met de duiksport en het gebruik van duikmateriaal, een kennismakingsvoordracht en het verstrekken van promotiemateriaal.

Kennismakingsinitiaties (initiatiecursussen) in duikscholen mogen maximaal uit 3 zittingen bestaan en dit binnen een periode van maximum 2 maanden.

Verzekerbaarheid van deelnemers niet-NELOS-leden aan dergelijke initiaties: •

•

duikinititaties gegeven worden

Toepassingsgebied: •

Verzekerbaarheid van medewerkers – NELOS-leden aan dergelijke manifestaties:

•

•

•

Alle deelnemers aan manifestaties hierboven omschreven genieten een verzekering lichamelijke ongevallen als omschreven onder polis B niet-NELOS-leden (sportpromotie) L.O. 1.102.172 / B. (Polis is downloadbaar via de NELOS-downloadpagina.

• De deelnemers moeten, ten laatste juist voor de aanvang van de initiatie, een op datum van deelname gedateerd document ondertekenen waarin verklaard wordt dat ze zich medisch en fysiek geschikt weten om aan de ingerichte sportbeoefening deel te nemen.

In geval van ongeval dient de aangifte vergezeld van een kopie van de inschrijving en de ondertekende verklaring van geschiktheid als bewijs voor het in regel zijn. Indien het hier gaat om minderjarigen dient naast deze gegevens de naam en voornaam van een ouder of begeleider (leerkracht, …) opgenomen te worden met diens handtekening. Deze documenten moet op de plaats van de initiatie aanwezig blijven zolang het initiatieaanbod geldt en moet nadien bij de administratie van de organisator (NELOS, Regionale organisatie of duikschool) beschikbaar blijven gedurende een periode van minstens één jaar.

(Dit document is downloadbaar via de NELOS-downloadpagina).

Duikscholen dienen de deelnemers aan initiatiecursussen (nieuwe leden) (max.

3 zittingen) eveneens op te nemen in een genummerd register 'Proefleden' met vermelding van de data van de sessies waaraan ze deelnemen.

De deelnemers genieten eveneens een verzekering Burgerlijke Aansprakelijkheid als omschreven onder polis B niet-NELOS-leden (sportpromotie) B.A. 1.102.173 / B (Polis is downloadbaar via de NELOS-downloadpagina).

Alle medewerkers – NELOS-leden genieten gedurende dergelijke manifestaties een verzekering lichamelijke ongevallen als omschreven onder polis A NELOS-LEDEN L.O.1.102.172 / A. Alle medewerkers – NELOS-leden genieten gedurende dergelijke manifestaties een verzekering Burgerlijke Aansprakelijkheid als omschreven onder polis A NELOS-LEDEN B.A.1.102.173 / A.

Verzekering van medewerkers niet-NELOS-leden aan dergelijke manifestaties: •

•

De aansprakelijkheid van de vrijwilliger helpers niet-leden is automatisch verzekerd via de BA van de club/organisatie (vzw – immuniteit van de vrijwilliger).

NELOS, de regionale organisaties en duikclubs/scholen kunnen voor de medewerkers niet-NELOS-leden, een verzekering Lichamelijke ongevallen afsluiten via onze verzekeringsmaatschappij Arena. Deze comfort-optie 'LO vrijwillige helpers niet-leden' omvat de verzekering van minstens 10 vrijwillige helpers en heeft een zeer lage jaarlijkse premie. Het intekenformulier 'Comfort opties' is downloadbaar via de NELOS-downloadpagina.

Schade aan in gebruik genomen lokalen?

•

Schade aan lokalen en infrastructuren die met het oog op dergelijke manifestaties in gebruik genomen worden, kan verzekerd worden via onze verzekeringsmaatschappij Arena. Het intekenformulier 'Comfort opties' is downloadbaar via de NELOS-downloadpagina.

 Willy van der Plas, Voorzitter NELOS

ADVERTENTIE Foto: Dr. Nico Smit.

Xpl re Diving .be

www.

Duikcentrum

“Net dat tikkeltje meer”

Hippocampus sept./okt. 2014

Hippo-250.indd 61

61

11/09/2014 15:45:51

Reportage

Afbeeldingen (2): Visible Body.

Wetenschap

De Hippocampus in onze hersenen?

Weten jullie dat de Hippocampus, dat lieve beestje waarvan wij de naam aan ons NELOS-duikerstijdschrift gaven, ook zijn naam gaf aan een paar gekromde structuren in onze hersenen, die de vorm hebben van een zeepaardje?

D

eze structuren bevinden zich in de temporaalkwab van beide hersenhelften. Bekijk eens goed de hierbij gevoegde tekeningen en je zal ongeveer de plaats op je schedel kunnen vinden, waaronder die zeepaardjes zich bevinden.

Aandachtige lezers van het hieronder besproken artikel dat in onze Hippocampus van mei/juni 2012 verscheen, zullen dat

62

Hippo-250.indd 62

woordje 'hippocampus' daarin ook wel al bemerkt hebben.

Doordat we er twee hebben, ĂŠĂŠn in elke hersenhelft, spreek ik hierna meestal in het meervoud: 'hippocampi'.

Door de eeuwen heen werd er heel wat gezocht en geschreven over de gronden van het menselijk geheugen:

Op deze twee afbeeldingen zie je duidelijk waar in de hersenen de hippocampi zich bevinden.

Simonides van Cheos zou in het begin van onze jaartelling zelfs een techniek gevonden hebben, die nadien de loci-methode ontwikkelde: door lokalisatie van de geziene beelden zou men ze beter onthouden.

In de 13e eeuw stelde Thomas van Aquino zijn levenswerk 'Summa Theologica' eerst enkel in gedachten samen en dicteerde pas daarna alles in eens. Zijn tijdgenote, de Vlaamse dichteres Hadewych, liet zoals zij zegde, de woorden 'in haar hart gaan': in die tijd werd het hart beschouwd als de zetel van het geheugen of de 're-cor-datio' (vandaar dat men nu nog altijd zegt in het Frans: 'apprendre par coeur' en in het Engels: 'learn by heart').

Hippocampus sept./okt. 2014

11/09/2014 15:45:52

In de 15e eeuw gebruikte Petrus van Ravenna de loci-methode om de Bijbel, wetboeken en gedichten van buiten te kennen.

Later, door de uitbreiding van de boekdrukkunst, de pers, en nu vooral door de elektronische geheugendragers, is er bij de mens iets fundamenteels aan het veranderen: ons intern geheugen wordt nu veel minder aangesproken en belast doordat wij nu op een grote verscheidenheid van externe geheugens kunnen terugvallen.

Meteen zou men er daarbij ernstig kunnen gaan aan twijfelen of dit allemaal wel ons eigen geheugen en de instandhouding ervan ten goede komt.

november 2007 Het National Geographic Magazine titelde met 'De werking van het Geheugen – waarom we onthouden – waarom we vergeten – het brein als gebrekkige opslagplaats voor herinneringen'.

Gebrekkig? Niet altijd, want de auteur, Joshua Foer beschrijft het geheugen van een 41-jarige vrouw AJ, bediende in Californië, die zich nog elke dag vanaf haar elfde levensjaar, herinnert.

De grond hiervan blijkt een obsessieve belangstelling te zijn voor haar verleden.

Daartegen stelt de auteur een 85-jarige man voor, EP, wier medio-temporale cortex 15 jaar voordien weggevreten werd door het herpes-simplex-virus, zodat de beide hippocampi praktisch verdwenen waren en daarmee ook een zeer groot deel van zijn herinneringen. De hippocampi zijn immers de delen van de hersenen die er voor zorgen dat onze waarnemingen, korte termijn herinneringen en expliciete herinneringen omgezet worden in lange termijn herinneringen en alzo bewaard kunnen worden in de neo-cortex, de gekromde buitenste lagen van onze hersenen.

Om de impliciete herinneringen (die je weet, zonder dat je er bewust over nadenkt – zoals fietsen of vinzwemmen) vast te leggen, hebben we onze hippocampi niet nodig.

EP kon dus wel verder fietsen en vinzwemmen, terwijl AJ haar fenomenaal geheugen soms aanvoelde als een last ...

kan zijn tegen ziekten zoals Alzheimer en Parkinson. Regelmatige lichaamsbewegingen bevorderen volgens de UNSW eveneens de neurogenese, dit is de aanmaak van nieuwe hersencellen. Intellectuele en sociale activiteiten vertragen de geestelijke achteruitgang. Hallo, duikinstructeurs!

Jullie doen er dus goed aan, om voor uw lang leven, ook zo lang mogelijk duiklessen te geven en duiken te leiden. 'Ad multos annos' (Nog vele jaren)!

mei/juni 2012 Onze allereigenste Hippocampus titelde op pagina 46 'Angst komt uit je binnenste'.

In de inleidende technische beschrijving vernoemt auteur Monika Rahimi daar ook de hippocampus als zijnde één van de vier opnemers van de gegevens uit het hersen-sorteercentrum 'thalamus', naast het bewustzijn, het onderbewustzijn en de 'amygdala' die de zintuigelijke informaties koppelt aan emoties (waaronder de angst).

Dit geheel noemt zij 'het hete systeem'.

Maar in tegenstelling tot de beschrijving in National Geographic (zie 'November 2007' hierboven) door Joshua Foer (die de hippocampi beschouwt als de 'omzetters' van onze expliciete herinneringen naar langetermijnherinneringen), beschouwt zij de hippocampi als de opslagplaatsen zelf van de expliciete herinneringen. Om het even welke stelling de juiste is, onze hippocampi blijken heel belangrijke onderdelen in onze hersenen te zijn, die voortdurend moeten geactiveerd worden ten bate van zowel onze actuele gedragingen als van ons verstandelijk bewustzijn op hogere leeftijd (zie ook UNSW hierboven).

Dat angst, hoewel aangestoken door externe waarnemingen, 'uit ons binnenste' komt, is dus onbetwistbaar. Maar vanwaar juist? In de middeleeuwen dacht men dat het hart de zetel van het geheugen was (zie 'Hadewych' hierboven), en dus meteen ook

Regelmatige lichaamsbewegingen bevorderen de aanmaak van nieuwe hersencellen.

september 2011 Foto: Dominique André.

De UNSW (University of New South Wales), in Australië, titelde een symposium met 'Managers hebben grotere hersenen'. Er werd beweerd dat leidinggevende personen, met het daaruitvolgend verantwoordelijkheidsgevoel, grotere hippocampi kunnen ontwikkelen, hetgeen een buffer

Hippocampus sept./okt. 2014

Hippo-250.indd 63

63

11/09/2014 15:45:53

Reportage

De hippocampi moeten regelmatig geactiveerd worden ten bate van zowel onze actuele gedragingen als van ons verstandelijk bewustzijn op hogere leeftijd.

Tekeningen (2): Peter Bosteels. Foto: Ivo Madder.

Wetenschap

In de hippocampus en aangrenzende hersengebieden worden korte- en langetermijnherinneringen omgezet.

Hippocampus is Grieks voor 'zeepaard'.

Dit deel van de hersenen dankt zijn naam aan zijn gebogen vorm.

de motor van alle gevoelens: ons hart gaat bijvoorbeeld sneller kloppen bij het zien van een geliefde, maar ook bij angst of het ondergaan van gevaarlijke situaties, enz.

Intussen weet men dat de amygdalae, die naast de hippocampi, afnemers zijn van expliciete herinneringen, verantwoordelijk zijn voor het ontstaan van de angst.

Om het gevoel van de angst onder controle te krijgen, is er iets nodig, en dat is ons verstand.

Maar dat is niet zo eenvoudig. De geleerde filosoof Blaise Pascal (jullie kennen hem wel al: 't is die met zijn wet over druk op een vloeistof) zei het al lang geleden: "Le coeur a ses raisons, que la raison ne connaît pas", waarbij we 'raisons' moeten lezen als 'redenen-motieven', en 'raison' als 'rede-verstand'. Je moet dus wel een goed ontwikkeld gezond verstand hebben om de (hart-)motieven te overmeesteren.

Monika Rahimi legt mooi uit hoe een duiker in vele verschillende omstandigheden zijn angst kan overwinnen, namelijk door zijn verstand – wat zij noemt 'het koude systeem' – te laten redeneren.

64

Hippo-250.indd 64

Maar hier spelen mijn inziens onze hippocampi toch ook weer een zeer belangrijke rol als opslagmechanismen of opslagruimten van de expliciete herinneringen en dat zijn voor ons, duikers, die eerste belangrijke lessen die wij als beginnende duiker krijgen en die wij – soms tot vervelens toe – moeten herhalen om – als bewuste herinneringen – de juiste reflexen te bekomen, die dan door het geheel van ons verstand en onze ervaringen, gemakkelijker en zelfs praktisch automatisch kunnen uitgevoerd worden.

Duikinstructeurs moeten dus al hun geduld aanwenden opdat beginnelingen de juiste reflexen zouden kunnen opslaan in hun hippocampi, waardoor ze later in kritische situaties hun mogelijke angsten kunnen overmeesteren.

april 2013 In 'Hippocampus', een maandblad van de Boston University, publiceerden de professoren Glasper en Gould een artikel onder de titel 'Sexual experience restores age-related decline in adult neurogenesis

and hippocampal function'.

Hieronder de titel en de tekst, vertaald en ingekort door Kiki Vleeschouwers, met mijn beste dank: "Seksuele activiteit herstelt de leeftijdsgebonden afname van de volwassen aanmaak van nieuwe zenuwcellen en de werkzaamheid van de hippocampus. Veroudering is onder meer gekoppeld aan een verminderde werkzaamheid van de hippocampus en vooral aan de afname van de volwassen neurogenese in de 'gyrus dentatus' die zich bevindt in het onderste deel van de hippocampus.

Aangezien de aanwezigheid van nieuwe neuronen verband houdt met een hogere activiteit van de hippocampus, zoals het cognitieve (het denkvermogen, de opname en de verwerking van kennis, info en dergelijke), zal leeftijdsgebonden vermindering van de vorming van nieuwe neuronen meewerken aan de verzwakking van de activiteit van de hippocampus.

We onderzochten of een ervaring, waarvan geweten is dat ze de neurogenese bij jonge

Hippocampus sept./okt. 2014

11/09/2014 15:45:56

Foto: Harry klerks.

Seksuele activiteit herstelt de leeftijdsgebonden afname van de volwassen aanmaak van nieuwe zenuwcellen en de werkzaamheid van de hippocampus.

volwassen ratten stimuleert, namelijk de seksuele activiteit, de vorming van nieuwe neuronen zou activeren bij oude ratten en aldus ook de functionaliteit van hun hippocampus zou beïnvloeden.

Seksuele activiteit bleek het aantal nieuw gevormde neuronen in de 'gyrus dentatus' te verhogen bij die ratten. We zagen ook, dat bij seksuele activiteit de cognitieve functies op langere termijn verbeterden.

Maar naarmate de tijd vorderde tussen de laatste seksuele activiteit en het testen van de cognitieve functies, merkten we dat de cognitieve functies opnieuw verminderden ondanks het feit dat er nieuwe neuronen waren gevormd.

Alles bij elkaar tonen deze resultaten dus aan, dat herhaaldelijke seksuele activiteit de volwassen neuronenvorming stimuleert en de cognitieve functies activeert in de hippocampus van oude ratten.

Maar ook, dat de seksuele activiteit moet volgehouden worden omdat de cognitieve

functies opnieuw afnemen als de seksuele activiteit wordt gestaakt".

Nu betrap ik er mijzelf op, hoe dikwijls ik de laatste jaren al niet van mijzelf gezegd heb, dat ik een 'ouwe rat' was … zoals ook vele ouwe duikinstructeurs.

februari/maart 2014 Test-Gezondheid titelt: 'Vergeten is menselijk'. In dat artikel geven Peter Kupers en Gitte Wolput op basis van gegevens verstrekt door hun expert-neuroloog Jose Maria Gonzalez, en ook van een grote representatieve steekproef in vijf landen tegelijk, vele middelen om in het alledaagse leven het geheugen te versterken.

Het is inderdaad een zorg van vele mensen, dat hun geheugen met de jaren zou verminderen.

als de hierboven geciteerde auteurs, uit te weiden over de fysiologische achtergronden van het menselijk geheugen waarin onze hippocampi centraal staan.

Tot slot wil ik nog een opvallende overweging uit het betoog van Joshua Foer citeren: In zoverre onze ervaring de som is van onze herinneringen en onze wijsheid de som is van onze ervaringen, zouden we met een beter geheugen niet enkel méér over de wereld weten maar ook over onszelf.

 Jozef Van den Berghe

Met dank aan mijn duikleerling Marc Van Orshoven, neuroloog in het OLV Aalst, voor zijn wetenschappelijke supervisie.

Niet enkel met de jaren, zeggen deze auteurs, maar ook door stress, overdreven tabak- en alcoholgebruik en drugs. Maar zij verwijzen nergens naar enig hersendeel noch hersenletsel.

Het was wellicht niet hun bedoeling om zo-

Hippocampus sept./okt. 2014

Hippo-250.indd 65

65

11/09/2014 15:45:57

Foto: Iris Marivoet.

Sociale activiteiten vertragen de geestelijke achteruitgang.

Bondsnieuws

Foto: Wilhei.

Commissie Redactieteam Hippocampus

Joannes Gutenberg (1397-1468) is de uitvinder van de boekdrukkunst met losse metalen letters.

Het katernmysterie of het magische getal

Ingevolge feestnummer 250 nemen we de lezers speciaal mee achter de scher-

4

men van Hippocampus en de realisatie van het bondsblad. Onze hoofdredacteur spreekt op de jaarlijkse Algemene Vergadering van NELOS over Hippocampus in Bron: Wikipedia.

aantal katerns. Ook is het zijn droom om een Hippocampus van telkens 100 bladzijden te realiseren, maar dit is niet altijd mogelijk. Is het jullie al opgevallen dat het aantal bladzijden van ons bondsblad steeds een veelvoud is van 16 (eventueel 8 of 4)? Probeer samen met ons deze mystiek uit te dokteren.

Een klein fragment uit 'Das Weltgericht' (origineel).

I

n Europa wordt de Duitser Johannes Gutenberg gezien als de waarschijnlijke uitvinder van de druktechniek, alhoewel de Nederlander Laurens Janszoon Coster en de Vlaming Dirk Martens ook mogen vernoemd worden als pioniers. Eén van de

oudste met losse letters gedrukte boeken – 'Das Weltgericht' – wordt aan Johann Gensfleish zum Gutenberg toegeschreven en is waarschijnlijk gedrukt in 1450.

Van 'Das Weltgericht' is enkel een fragment bewaard gebleven.

Een bewerkte leesbare versie halftonen uit 'Das Weltgericht'. Bewerkt door Peter Schöffer, die dat deed voor de Grafische Agenda in 2000.

66

Hippo-250.indd 66

Hippocampus sept./okt. 2014

11/09/2014 15:45:58

Foto: Roland Wantens

.

Foto: Ivo Madder.

Foto: Ivo Madder.

Gutenberg werd geboren in Mainz omstreeks 1397. Deze datum heeft altijd ter betwisting gestaan. Maar in 2000 vierde Mainz, zijn geboortestad, zijn 600e verjaardag.

Hij heeft gezorgd dat elk manuscript of elke geschreven mededeling op meerdere identieke exemplaren kan verspreid worden. Men noemde het destijds 'zwarte kunst'. V贸贸r die tijd werd alles getekend en geschreven door monniken.

In Belgi毛 vond de grootste bloei van de boekdrukkunst plaats in de 17e eeuw. Superieur was Christoffel Plantijn, die zich in Antwerpen vestigde.

Het woord 'katern' komt van het oud-Franse 'quaterne', wat betekende: 'telkens 4'.

Door een vel papier eenmaal te plooien ontstaan er 4 bladzijden, die aaneen hangen. De verhouding tussen het drukformaat van de pers en het formaat van de brochure bepaalt het aantal katernen.

Laten we als voorbeeld de vorige Hippo nr.

249 nemen, die bestaat uit 92 bladzijden (inclusief cover). We trekken de bladzijden van de kaft eraf, dan resten er ons 88 bladzijden.

Foto' (3): Ivo Madder.

Foto: Wilhei.

Boven: Bij de drukkerij voegen ze de katernen softwarematig samen.

Onder: De drukker toont ons 4 katernen uit Hippo 249.

Linksboven: Controle of de kwaliteit van de druk goed is.

Rechtsboven: De cover van 4 blz. wordt apart gedruk, eveneens op 4 katernen.

Linksonder: Het binnenwerk wordt gevouwen...

Rechtsonder:... en gesneden.

Hippocampus sept./okt. 2014

Hippo-250.indd 67

67

11/09/2014 15:46:02

Bondsnieuws

Foto: Ivo Madder.

Commissie Redactieteam Hippocampus

De cover en het binnenwerk worden samengevoegd en het magazine wordt op maat gekapt.

A

B

B

4

Hippo-250.indd 68

16

1

2

15

14

3

7 68

13

10

297 mm

A

210 mm

11

297 mm

210

6

210

210

Een voorbeeld van een inslagschema van 16 bladzijden.

5

4 katernen of 16 bladzijden.

1. Hou de bladzijde waar 1 en 8 staat in je rechterhand (het cijfer 1 rechtsonder).

2. Plooi van boven naar onder, cijfer 1 steeds rechtsonder houden.

3. Plooi van links naar rechts.

4. Plooi van boven naar onder.

5. Met het geheel in je rechterhand, cijfer 1 leesbaar: tweemaal snijden (eenmaal onderaan cijfer 1 en eenmaal rechts).

6. Als je het juist hebt gedaan, krijg je de juiste opvolging van de 16 bladzijden.

12

Plano is in de drukkerswereld de term die gebruikt wordt voor ongevouwen vellen drukpapier. Het woord komt van het Latijnse 'planus', dat vlak betekent.

Een planodrukkerij werkt met vellen papier, in tegenstelling tot een rotatiepers waar met rollen papier wordt gewerkt.

Je verdeelt een blad (zonder te plooien) in 8 vakjes (zie schets hieronder) en je nummert deze in de volgorde van de linkse bladzijde. Je draait het blad om en op de achterzijde waar de 1 staat zet je de 2 en waar de 8 staat zet je de 7 (identiek volgens het schema van de bladzijde rechts):

9

Bij het maken van ons magazine worden de planovellen (ongevouwen vellen drukpapier) na het drukken geplooid. We moeten een katern krijgen van 4 bladzijden en de nummering moet volgen 1, 2, 3, 4, enz.

Hiervoor hebben we een inslagschema nodig. Rechtsonder een voorbeeld van een inslagschema voor 16 bladzijden. Door het vel 3 maal te plooien en 2 maal te snijden, bekomt men 4 katernen van 4 bladzijden of 16 bladzijden. Maar hoe doe je die voor- en achterkanten van de bladzijden kloppen?

8

Het drukken wordt uitgevoerd per 16 bladzijden of 4 katernen. Dat zijn 8 bladzijden recto 4 kleuren en 8 bladzijden verso 4 kleuren, dus totaal 16 bladzijden.

Het drukken is het goedkoopst voor: 16, 32, 64, 80, 96 bladzijden… enz. Ons nummer 248 bestaat echter uit 5 katernen van 16 bladzijden of 80 bladzijden plus 8 bladzijden. Hoe doen we dat met die resterende 8 bladzijden? We zetten de 2 bovenste katernen er nog eens op en we hebben terug zestien bladzijden. Ofwel bepaalt de drukker over te gaan naar een kleiner formaat drukpers, zolang we maar 4 bladzijden hebben. Deze gunstige werkwijze is dan ook afgestemd met de pre-press & drukgroep Swinnen Printing.

De kaft moet ook apart gedrukt worden. Die is namelijk op dikker papier (135 g/m²) gedrukt en voorzien van een plastificerings­laag terwijl de binnenbladzijden op 90 g/m² papier gedrukt zijn. Kaft en binnenbladzijden kunnen dus niet samen gedrukt worden.

Hippocampus sept./okt. 2014

11/09/2014 15:46:02

Foto: Roland Wantens.

Foto's (2): Ivo Madder.

Linksboven: Ons magazine komt afgewerkt in stapeltjes uit het snijmachine.

Al deze katernen worden nu in volgorde verzameld, inclusief de cover en dan samengeniet. Dan wordt de nieuwe Hippo nog bijgesneden. Al deze handelingen zijn computergestuurd.

Nadat hij verpakt wordt in folie en eveneens computergestuurd voorzien wordt van onze adressen, kunnen we een paar dagen

later genieten van ons knap bondsblad, dat dus zijn eigen technische realisaties heeft, die steeds periodiek terugkomen, wat toch eens feestelijk mag benadrukt worden. 

Rechtsoboven: De folie met daarop de adressen wordt aangebracht.

Linksonder: Jacques Bernaerts (rechts) legt het artikel over het katernmysterie ter goedkeuring voor aan Patrick Swinnen (midden) van Swinnen printing en aan Dirk Van de Poorten van drukkerij Van der Poorten.

Jacques Bernaerts

ADVERTENTIE

wrakduiken € 525 • • • • • •

5 dagen - 5 nachten in vol pension 10 duiken: voor groepen.

Minimum 3*Duikers Verzorgde keuken Comfortabel hotel Volledig pension Vullen van de flessen in het duikcentrum Gans het jaar door (behalve juli en augustus)

CLUB INTERNATIONAL DE PLONGEE DU LAVANDOU SUR LE PORT - 83980 LE LAVANDOU - FRANCE Tél: +33-4-94-71-54-57 Fax: +33-4-94-15-13-09 www.cip-lavandou.fr info@cip-lavandou.fr Hippocampus sept./okt. 2014

Hippo-250.indd 69

69

11/09/2014 15:46:03

RETRO-HIPPO

Verzameld door Wim Van Doeselaer

45 jaar geleden Uit Hippocampe nr. 26

oktober 1969

Statistiek BEFOS/FEBRAS telt 51 clubs met 3918 leden, waarvan er 1677 gebrevetteerd zijn.

Naar 600 m COMEX heeft onlangs een nieuw experiment verricht in het hogedrukcentrum van Marseille. Daarbij werd een klein aapje, Papiou genaamd, naar 600 m gedrukt. Na gedurende 12 u op deze diepte gebleven te zijn, begon het decompressieproces. Maar ongelukkig is het dier gestorven op het ogenblik dat het in de caisson op een druk van 300 m was. Nochtans werden er verschillende pathobiologische waarnemingen gedaan tijdens zijn verblijf.

Waterstof Wij zijn momenteel bijna zeker dat waterstof het vervangingsgas van helium zal zijn en dat het de waterstof is, die de limiet zal aangeven voor de menselijke doordringing onder water.

Hulpmonitor

Algemene Vergadering BEFOS

De zwembadproeven zijn het sluitstuk van het examen voor Hulpmonitor.

Er waren 39 geslaagden, waarvan slechts 12 uit het Vlaamse landsgedeelte.

Voorzitter Jean Sax herinnerde eraan dat het voorbije seizoen werd gekenmerkt door de viering van de dertigste verjaardag van BEFOS en de tiende van de beide Liga's. De viering heeft nogmaals bevestigd dat de band met de liga's is aangehaald en dat de drie structuren borg staan voor de verdere democratisering en gezonde decentralisatie van de Belgische duiksport.

Het zijn: Benny Blondé (Coral), Guy Cornelis (Nuclea), André De Saegher (CVD), Gerard Jonckmans (Nautilus), Ronny Margodt (Coral), Joris Meuwissen (Mistral), Frans Stevens (Neptunus), André Valkenaers (Nuclea), Marcel Van den Bosch (Neptunus), Mike Van Meel (Salvanos), Geert Verdonck (Gentse Dolfijnen), Roland Vispoel (Gentse Dolfijnen).

Duiker-Hulpverlener Nieuwe organisatie van dit brevet: het theoretisch examen zal doorgaan te Antwerpen voor de Nederlandstaligen en te Brussel voor de Franstaligen. Het praktisch examen zal voor de beide liga's gebeuren te Brussel. De jury's worden samengesteld uit een Nederlandstalige en een Franstalige geneesheer aangevuld met reeds gediplomeerde hulpverleners en nationale monitors.

25 jaar geleden uit Hippocampus nr. 125

oktober 1989

NELOS-cursus De NELOS-cursus 'Duiksport' is er en kan vanaf heden besteld worden bij de NELOS-boetiek aan 500 fr.

Willy Goossens Boetiekverantwoordelijke

Staatsnatuurmonument Oosterschelde De Nederlandse Minister van Landbouw en Visserij heeft grote delen van de Oosterschelde aangewezen als natuurmonument.

Eigenlijk is dit het logisch gevolg van de filosofie van de regering die in 1976 besloot de Oosterschelde open te houden ten koste van vele miljarden gulden. Veiligheid voor de Zeeuwen en behoud van het typisch Oosterscheldemilieu waren immers de twee doelstellingen die de bouw van de stormvloedkering bepaalden.

15 jaar geleden uit Hippocampus nr. 175

G. Delauze Directeur COMEX

35 jaar geleden uit Hippocampus nr. 75

oktober 1979

70

Hippo-250.indd 70

september 1999

Nieuwe Hoofdredacteur Jacques Bernaerts, de nieuwe hoofredacteur, hoopt een grote stock aan teksten te bekomen voor de Hippo. Daarvoor wordt ieders medewerking gevraagd. Het is tenslotte ons aller blad. Jacques wil ook een betere structurering bekomen door de redactieraad om te vormen tot een volwaardige commissie. Hij zal de traditie van zijn voorganger Rudi Schollaert voortzetten door te steunen op een hecht teamwork van de redactieraad.

Algemene Vergadering CMAS Nieuwe 'Specialty Courses' staan op stapel, zoals duiken met rebreather en met trimix.

Het opstellen van de regels, de zogenaamde 'Standards', is in studie. Ook het duiken

Hippocampus sept./okt. 2014

11/09/2014 15:46:05

met gehandicapten, een voorstel van BEFOS-NELOS, is op de agenda ingeschreven.

Onze Commissie heeft spontaan al haar know how ter beschikking gesteld.

Duikershuis De toestand in het Duikershuis te Ander-

lecht is onhoudbaar. Het is meer een magazijn dan een kantoorruimte. Het project Aquamarine leek wel interessant maar de voorwaarden waren niet optimaal.

Zo bleef de grond de eigendom van Aquamarine. Wij hebben de knoop doorgehakt en

een stuk grond gevonden te Mechelen, waar wij een gebouw zullen neerzetten voorzien van kantoren en vergaderzalen.

Willy van der Plas Voorzitter

Persbericht

Inktvisjes voor

Foto: Ziekenhuis Oost-Limburg (ZOL).

couveusekindjes

In januari 2013 haakte een Deense vrouw een inktvisje voor een te vroeg geboren kindje. Dat inktvisje werd bij het kindje in de couveuse gelegd en het bleek dat het kindje daar een stuk rustiger van werd en ook niet meer zo vaak aan de slangetjes en de sonde trok.

Waarschijnlijk lijken de tentakels van de inktvisjes op de navelstreng die kindjes vasthielden toen ze nog in de buik van hun mama zaten. In een mum van tijd verwierf het project internationale bekendheid en raakten heel wat prematuurtjes-afdelingen overtuigd van het nut van de inktvisjes. Het project waaide vanuit Denemarken over naar Zweden en inmiddels doen er ook al veel ziekenhuizen in Nederland en BelgiĂŤ mee. De inktvisjes worden gehaakt en gebreid op 100% vrijwillige basis door

mensen die het project een warm hart toedragen. Zowel garen als verzendkosten zijn voor eigen rekening. Inktvisjes die klaar zijn, worden verstuurd naar de ambassadeur van een ziekenhuis dat meedoet.

Alle deelnemende ziekenhuizen zijn dan ook heel tevreden dat ze dit project met goedkeuring van de Scandinavische initiatiefnemers mogen verderzetten. Op de site kleine-inktvisjes.eu kan je terecht voor meer informatie en patronen.  Ivo Madder

Hippocampus sept./okt. 2014

Hippo-250.indd 71

71

11/09/2014 15:46:06

CLOSE-UP Cover in de kijker

Cover

222

Foto: Dennis Vandermeersch.

Winnaar van de prijs Hippocampus beste cover. Editie: jan./feb. 2009

verticale opname is, moet er immers genoeg ruimte zijn voor het plaatsen van de naam Hippocampus, zonder het beeld te verstoren. Sinds verschillende jaren wordt er daarom bij festivals van de (nu) Audiovisuele Commissie ook een categorie 'Cover Hippocampus' gejureerd.

Cover in de kijker Bij de voorbereiding van dit jubileumnummer werd gedurende de redactievergadering besproken wat we onder de rubriek 'Fotograaf in de kijker' zouden kunnen brengen.

H

et moest iets speciaals worden.

Misschien deze keer een groep fotografen? Een overzicht van de evolutie van de fotografie sindsdien? Uiteindelijk kozen we voor een selectie van enkele covers die gedurende al die jaren de aandacht van de lezers hadden getrokken. Meteen hadden we een nieuwe titel: 'Cover in de kijker'.

72

Hippo-250.indd 72

Niet minder dan 33 fotografen hebben hun opnamen ter beschikking gesteld voor de cover van ons bondsblad sinds hij op A4-formaat gedrukt werd. Maar dan werden we ook herinnerd aan de 'lijdensweg' die we iedere keer afleggen om dergelijke opnamen te bekomen. Toen ik zelf nog hoofdredacteur was, nam ik dikwijls verticale opnamen. Dat werd toen – maar ook nu nog in veel fotoclubs – gezien als 'not done' voor reeksen: “Je maakt toch geen diaporama met horizontale en verticale opnamen door elkaar?”. Gelukkig zijn er ondertussen door de digitale fotografie daarvoor zeer creatieve oplossingen ter beschikking.

Dat neemt niet weg dat het dikwijls zoeken is naar een geschikte opname voor de cover. Behalve het feit dat het best een

Als Ivo Madder, onze hoofdredacteur, behalve daar dan een beeld ziet dat geschikt is, vraagt het soms nog engelengeduld om eindelijk de opname in de geschikte maat (en/of resolutie) te pakken te krijgen.

Ten einde Ivo wat minder slapeloze nachten te bezorgen, hierbij een oproep aan alle NELOS-fotografen (inderdaad alleen leden van NELOS komen in aanmerking voor de coverfoto, met uitzondering van de winnende coverfoto tijdens een NELOS-Festival). Als je opnamen maakt – hetzij op reis, in je club of bij een NELOS-activiteit – denk daarbij dan regelmatig ook eens aan een mogelijke cover voor Hippocampus: een verticale opname, met ruimte voor de naam van het magazine en eventuele rubriekstitels en minimum 2.500 pixels aan de (langste) verticale zijde.

Toen ik als secretaris van de Audiovisuele Commissie betrokken was bij de organisatie van het NELOS-Festival te Mechelen, stelde ik voor om een categorie in te lassen voor opnamen die het best de werking van een commissie en/of sectie in het licht stelden. Daarvoor waren er weinig inzendingen. Nochtans niet alleen die commissies, maar ook de Sectie EDIT hebben dergelijke opnamen nodig voor hun publicaties en voor de cursussen.

Maar ook als je een reeks opnamen hebt die in aanmerking komt voor publicatie onder de rubriek 'Fotograaf in de kijker' verwachten we een seintje. 

Roland Wantens

Hippocampus sept./okt. 2014

11/09/2014 15:46:10

Cover

146

Cover

167

Editie: December 1993.

Kerstmis.

Foto: Roland Wantens.

Editie: Februari 1998.

Het wrak van Carnatic, Rode Zee. Foto: Roland Wantens.

Cover

155

Cover

172

Editie: september 1995.

Rivierkreeftje.

Foto: Greet Lauwers.

Editie: Feberuari 1999.

Zeepaardje te Curaรงao.

Foto: Roland Wantens.

Hippocampus sept./okt. 2014

Hippo-250.indd 73

73

11/09/2014 15:46:17

CLOSE-UP Cover in de kijker

Cover

180

Cover

186 74

Hippo-250.indd 74

Editie: september 2000.

Vierkleurennaaktslak.

Foto: Peter Ryngaert.

Editie: december 2001.

Baby met duikreflex.

Foto: Peter Ryngaert.

Cover

185

Cover

187

Editie: september 2001.

Tandbaars met poetsvis.

Foto: Roland Wantens.

Editie: Februari 2002.

Snotolf.

Foto: Peter Ryngaert.

Hippocampus sept./okt. 2014

11/09/2014 15:46:25

Cover

223

Cover

238

Editie: maart/april 2009.

Spookkreeftje op zeesla.

Foto: Frankie Van Remoortel.

Editie: maart/april 2012.

Vrouwelijk kortsnuitzeepaardje.

Foto: Luc Rooman.

Cover

227

Cover

241

Editie: jan./feb. 2010 Zeeschildpad in Papoea-New-Guinea.

Foto: Luc Eeckhaut.

Editie: nov./dec. 2012.

Oorvormige poelslak.

Foto: Daan Delbare.

Hippocampus sept./okt. 2014

Hippo-250.indd 75

75

11/09/2014 15:46:32

Reportage Biologie

Plastic is niet voor even,

Foto: David Jones/Plastic Oceans.

maar voor het leven... en daarna... en daarna...

2014

: tijdens de decostop na een heerlijke duik vol rust en bezienswaardigheden in helder, warm water – een beetje het ideale wat er van duiken te verwachten valt – speel ik een beetje met mijn

snorkel, gewoon om de tijd te doden. In mijn onhandigheid van het moment, laat ik het ding vallen. Ik probeer het nog te grijpen, maar mijn snorkel zet zijn weg naar de bodem onverstoord verder. Ik twijfel nog even of ik een snelle afdaling doe om het alsnog te recupereren, maar ik besluit wijselijk dat ik dat beter niet doe. Het enige wat me rest, is mijn snorkel na te kijken terwijl hij langzaamaan opgeslorpt wordt door de diepe, donkere oneindigheid. Als het blauw voorwerp uit mijn gezicht verdwenen is, troost ik mezelf met de gedachte dat het toch een goedkoop plastic stuk buis is. Belangrijk, dat wel.

Hippo-250.indd 76

Hippocampus sept./okt. 2014

De maaginhoud van een albatros.

Foto: Chris Jordan.

76

Foto: David Jones/Plastic Oceans

Een groot deel van het grof plastic komt in de oceanen terecht.

11/09/2014 15:46:34

4014

Wat zijn de problemen?

Plastic zou de wereld veranderen, verbeteren. Dat heeft het gedaan en dat doet het nog steeds. De uitvinding van plastic maakte het mogelijk om op onder andere medisch en technologisch vlak enorme vooruitgang te boeken. Plastic in de ruimste zin maakt het zelfs mogelijk om de natuur een handje te helpen. Als het al mogelijk zou zijn, dan is het zeker niet de bedoeling om plastic te 'on-uitvinden'.

Plastic is een ideaal materiaal. Het is goedkoop, sterk, flexibel, manipuleerbaar, het kan in allerlei vormen verwerkt worden, ...

Bijna in al onze dagelijkse bezigheden komen we plastic tegen. Kijk eens rond en je weet wat ik bedoel. We gebruiken het echter ook verkeerd. Een derde van de jaarlijkse productie van meer dan 300 miljoen ton wenden we aan voor verpakking, verpakking die na gebruik als afval – 10 % van het gewicht aan huishoudelijk afval bestaat uit licht plastic - beschouwd wordt. De enor-

me prijs die we, en de generaties na ons, er moeten voor betalen zou ons moeten aansporen om over de aanwending van plastic zorgvuldig na te denken. Is het aanvaardbaar dat we voor het gedurende een week vers houden van een groente, ons milieu eeuwenlang belasten? Plastic vormt een zware last voor onze omgeving. En daar is de lange levensduur slechts één van.

De productie van alle plastic vergt 4 % van de ruwe aardolie die jaarlijks opgepompt wordt. Die luttele procenten lijken niet veel, maar komt wel van een natuurlijke en gelimiteerde energiebron. Ieder vat olie dat getransformeerd wordt in plastic is er een die ons dichter bij de uitputting brengt.

Het produceren van plastic vergt niet alleen ruwe aardolie, maar ook tal van andere stoffen. Die stoffen zijn dan misschien niet zeldzaam, maar ze zijn niet ongelimiteerd. Soms blijven ze voor lange tijd gevangen in de matrix van de plastic, maar vaak niet lang genoeg. Zo is geweten dat bepaalde stoffen uit PET uit het plastic sijpelen en in het verpakt voedsel terechtkomen. Deze stoffen zouden kankerverwekkend zijn. De verpakking die het voedsel zou moeten beschermen, vergiftigt dat geleidelijk aan.

De verwerking van plastic afval is geen eenvoudige zaak. De keuze tussen verbranden, dumpen, ... is geen simpele keuze en antwoord op welke de beste keuze is, is er eigenlijk ook niet. Daarenboven komt een groot deel van het grof plastic in de oceanen terecht. Deze wereldzeeën zijn voor de mens van levensbelang. Zonder de oceanen kunnen we niet leven. Zij zijn

van essentieel belang voor de voedselzekerheid, de gezondheid, de veerkracht van het klimaat die allen cruciaal zijn voor onze biosfeer, ...

Een groot deel van ons plastic drijft. Door een samenspel van stromingen verzamelt het afval zich op een plek (coördinaten 135° tot 155°W en 35° tot 42°N). Deze plasticsoep, ook wel de kunststofarchipel of drijvende vuilnisbelt genoemd, is een gebied in het noorden van de Grote Oceaan, waar enorme hoeveelheden plastic en andere afval bijeen drijven, die naar schatting 50 maal groter is dan België. De exacte grootte is niet gekend omdat het meest plastic doorzichtig is – denk maar aan alle soorten flessen – en zweeft tussen het oppervlak en 10 meter diepte. Dit komt omdat het plastic vuil en door algen ingepalmd wordt. Deze materie verzwaart het afval waardoor het een beetje zinkt.

Wetenschappers die deze drijvende vervuiling onderzoeken gaven het de titel van 's werelds grootste afvalberg. Pikant detail: de zoektocht naar het verdwenen Maleisische vliegtuig in maart 2014 werd serieus belemmerd door afval in de oceaan.

Wat is het effect van dit afval? Zeedieren kunnen er in verstrikt geraken. Hierdoor moeten ze meer moeite doen om te zwemmen waardoor ze een gemakkelijker prooi worden. En de tijd dat ze leven hebben ze meer voedsel nodig die ze steeds moeilijker kunnen vangen. Soms belemmert het plastic de normale groei en kan het op termijn tot verstikking leiden. Kunnen ze er zich toch van ontdoen, bestaat het gevaar op verwondingen en infecties. Hoeveel diersoorten zijn zo dichter bij uitsterven gekomen?

id Jones/

Plastic O

ceans.

UV-straling maakt plastic broos waardoor het sneller breekt. Maar klein betekent niet ongevaarlijk.

Foto: Dav

Foto: David Jones/Plastic Oceans.

: op een zonnige dag ergens in een typische duikbestemming verzamelt een groep om zich klaar te maken voor een duik. Na een kwartiertje duiken bemerkt een van hen iets op de bodem.

Het ding komt hem bekend voor en dat prikkelt zijn nieuwsgierigheid. Hij verwijdert zich even van de ploeg om het beter te bekijken. Als hij het opraapt, herkent hij het voorwerp: een antieke, blauwe snorkel. Het voorwerp ziet er nog bijna als nieuw uit. Een beetje afwassen en dan kan ik er mee uitpakken, denkt hij. Gelukkig was het van plastic. Plastic gaat immers eeuwig mee.

Hippo-250.indd 77

Hippocampus sept./okt. 2014

77

11/09/2014 15:46:36

Reportage Biologie

Een bijzonder geval is het zogenaamde 'ghost fishing' van achtergelaten of verloren geraakt vismateriaal. Vissen en geleedpotigen (krabben en kreeften) geraken hierin gevangen op zoek naar eten. Grotere roofvissen, zeezoogdieren en zeeschildpadden geraken op hun beurt gevangen als ze deze 'gemakkelijke' prooien willen opeten. Als zij de hongerdood sterven, komen de opruimers die op hun beurt verstrikt geraken. Deze opruimers worden als lekkere hap door kleinere vissen aanzien.

En zo gaat het verder. Niet voor niets zijn deze gekend als 'killing machines'.

Het vernietigend effect van plastic is soms subtieler. Albatrossen zijn gekend voor hun lange tochten op zoek naar voedsel. Gekleurde plastic doppen zien er in hun ogen zeer verleidelijk uit. Moeder albatros pikt deze op en keert tevreden naar het nest terug. Ze braakt haar maaginhoud in de wijd openstaande keel van haar jongen.

Dit plastic verteert echter niet waardoor de jongen met een volle maag verhongeren.

Of het plastic wordt als nestmateriaal gebruikt. Nestmateriaal dat het jonge kuiken in een dodelijk wurggreep vasthoudt.

Als de begroeiing toeneemt, zal het plastic uiteindelijk naar de bodem zinken. Of door

plastic gestorven zeedieren zakken met hun moordenaar naar de bodem. Op termijn kan het door het sediment bedolven worden. Hierdoor verandert de samenstelling van de bodem met een negatieve invloed op de doorlaatbaarheid en de opname van zuurstof. Voeg daarbij het sijpelen van de giftige stoffen uit het plastic en de zeebodem wordt langzaamaan een dode woestijn. Aangespoelde plastic kunnen we opruimen, maar die troep in de oceaan wegwerken is op dit moment een onmogelijke zaak.

Groot afval, groot probleem.

Klein afval, klein probleem?

Zo zou je kunnen denken, maar mis poes.

Kleinkorrelige plastic komt op twee manieren in de oceanen terecht. Ten eerste door rechtsreeks toedoen van de mens.

De grondstof voor de plasticindustrie bestaat uit plastickorrels. Tijdens de op- en overslag geraakt een deel hiervan verloren en komt dus terecht in het milieu. We gebruiken zelf ook kleinkorrelig plastic. In speciale handzeep voor extra vuile handen gebruikt men in plaats van de vroeger natuurlijke harde deeltjes zoals noten, nu plastic bolletjes omdat het goedkoper is – ja, ik moest ook op de verpakking kijken om het te geloven.

Er is echter een tweede manier waarop korreltjes plastic in de oceanen terecht komen en dat is door de natuur zelf. Stroming en wind doen het grof vuil tegen elkaar en tegen rotsen scheuren waardoor het als het ware vermalen wordt. UV-straling maakt plastic broos waardoor het sneller breekt.

Maar klein betekent niet ongevaarlijk.

Dit plastic krijgt een plaatsje tussen het grof afval – een beetje zoals je fijn zand in een emmer met stenen kunt gieten – en verdringt het plankton van die plaats.

Hierbij belemmert het de doordringing van het zonlicht en de absorptie van zuurstof in het water. Voeg daarbij nog de dood van het jagend plankton dat die bolletjes als voedsel beschouwen en je krijgt zones zonder leven. Eerlijkheidshalve moet ik vertellen dat bepaalde algen en bacteriën zich in deze zones thuisvoelen, maar dit is niet het soort biodiversiteit die we willen promoten.

Deze korrels worden echter nog verder afgebroken tot 'microplastics'. Door hun minuscule afmetingen is de verhouding oppervlakte/volume enorm groot. Oppervlakteverschijnselen krijgen hier vrij spel.

Deze microkorrels absorberen zeer gemakkelijk giffen wat tot hoge toxische concentraties leidt. Omdat ze zo klein zijn, hebben ze bij opname in levende wezens effecten op de hormonale huishouding. De huidige

Die plastic troep in de oceaan wegwerken is op dit moment een onmogelijke zaak.

78

Hippo-250.indd 78

Hippocampus sept./okt. 2014

11/09/2014 15:46:36

medische diagnosemodellen schieten tekort voor het voorspellen van het effect op de mens van deze buitenmenselijke, plastic gifbommetjes. Plankton – vis – roofvis – visvangst. Moet ik meer vertellen?

Waarom ruimen we dat niet gewoon op?

Inderdaad, de boel opruimen zou een goede zaak zijn. Het probleem is echter dat we dit nog niet op een effectieve manier kunnen doen, laat staan op een economisch haalbare manier. Tevens is het probleem niet zichtbaar in ons dagelijks bestaan. Tenzij je aan een strand leeft waar de golven dagelijks tonnen afval aan de mens teruggeven, is de plastic soep niet zichtbaar. Daarom is het belangrijk dat dit aan het grote publiek getoond wordt.

Als opruimen geen onmiddellijke oplossing is, wat dan wel? Naast acties die je zelf kunt nemen (zie kaderstuk) moeten we er met z'n allen voor zorgen dat we de toevoer van plastic stoppen. Dit kan door na te denken over het gebruik van plastic. Moeten we steeds onze toevlucht nemen tot plastic als oplossing? Kan het niet anders?

Indien het niet anders kan, kunnen we het dan door bijv. een beter ontwerp, niet met minder? Recycleren is zeker een oplossing.

Niet alleen beperken we hierdoor het ge-

bruik van aardolie, maar verminderen we ook het wegwerpen van plastic.

Een ander piste is de toepassing van groene chemie. Bij deze toepassing wordt het gebruik van vervuilende elementen in plastic vermeden. Wetenschappers zoeken hierbij naar alternatieven voor de huidige stoffen die de natuur minder of niet belasten.

Ook de zoektocht naar biologisch afbreekbaar plastic kan een goede zaak zijn. Met de kennis hoe kleiner, hoe gevaarlijker kan je toch vragen stellen bij afbreekbaar plastic. Het afbraakproces moet immers compleet zijn en niet alleen in kleine, onzichtbare maar gevaarlijke bolletjes. Een betere benadering is composteerbaar plastic.

Bedorven eetwaren zouden zo met hun verpakking in de groene container gegooid kunnen worden.

Vervuiling is een menselijk gedragsprobleem waarvoor de natuur moet betalen en wij op termijn. Indien we dit gedrag al aanpakken dan kunnen we de vervuiling misschien beperken totdat we een globale oplossing vinden. Indien de plastic soep blijft aangroeien, zullen deze drijvende 'eilanden' van de dood een punt bereiken waardoor het al broos evenwicht in de oceanen volledig verstoord zal geraken.

Wat kunnen we als duikers doen?

Als duiker zijn we vooreerst mensen en dus consumenten. We kunnen dus ons steentje bijdragen door te handelen als bewuste verbruikers van plastic (zie kaderstuk).

Daarnaast kunnen we als duiker extra inspanningen doen.

Ten eerste moeten we er voor zorgen dat we zelf geen vervuiler zijn. We gooien niets zo maar achteloos overboord. We zorgen er ook voor dat er niets per ongeluk over boord gaat. Ligt alles vast? Kan er niets wegwaaien? Ook ons materiaal is goed bevestigd en eventueel met een lijntje beveiligd.

We kunnen ons materiaal bewuster aankopen. Probeer plastic onderdelen te vermijden. Zorg voor je materiaal. Je zult er minder onderhoudskosten aan hebben en je zal het minder snel moeten vervangen.

Daarenboven zorg je voor minder afval. Als je je materiaal toch wilt wegdoen, probeer er iemand plezier mee te doen of gooi het op een verantwoorde manier weg.

Kom je tijdens een duik afval tegen, neem het dan mee. Een zwevende plastic zak ziet er voor een maanvis zeer kwalachtig uit. Je kleine opruiminspanning kan deze reuzenvis zijn leven redden.

De plastic afvalberg vormt een ernstig probleem.

Foto: shutterstock.

Allemaal gevonden in de magen van albatrossen.

Foto: archief Hippocampus.

Foto: Cor Kuyvenhoven.

Foto: D

avid Jo

nes/Pla

stic Oc

eans .

Achtergelaten of verloren visnetten van nylondraad gemaakt, kunnen nog jarenlang blijven 'spookvissen'.

Hippocampus sept./okt. 2014

Hippo-250.indd 79

79

11/09/2014 15:46:39

Reportage Biologie

Indien iedere duiker per duik één stuk vuil zou opruimen, zouden onze duikplaatsen er zeer proper bij liggen. En denk er aan, klein vuil is gevaarlijker!

Een stap verder is het organiseren van echte opruimacties.

Organiseer met je duikschool een duik waarbij iedereen zo veel mogelijk vuil moet verzamelen. Bij jeugdduikers is dit steeds

Foto: shutterstock.

Aangespoelde plastic kan gemakkelijk opgeruimd worden.

een succes, maar ook volwassen duikers zijn te vinden voor een ludieke opruimactie.

En vooral, ga bewust om met plastic!  Patrick Van Hoeserlande

Wat kunnen we doen als consument?

Als consument hebben we allemaal samen een grote impact op de fa­ brikanten. We kunnen niet alleen ons steentje bijdragen door vervuiling te vermijden maar we kunnen ook de productie ervan beïnvloeden. Bedenk een paar simpele regeltjes die je als consument wil naleven. Om je te helpen volgen hier 10 voorbeelden: • Werp afval in de daartoe bestemde vuilbak.

• Raap per dag 1 stuk achteloos achtergelaten vuil op en werp het correct weg.

• Gebruik geen wegwerptassen als je gaat winkelen.

• Weiger een rietje in je frisdrank.

• Gebruik geen plastic beker of bord.

• Laat de bloemen voor de gastvrouw niet in een plastic folie inpakken.

• Gebruik geen plastic wegwerpstylo's, maar een hervulbare pen.

• Gebruik lucifers in plaats van wegwerpaanstekers.

• Koop een drinkbus en vul die met water. Laat die pakken plastic flesjes in het rek staan.

• Enz.

Plastic Ocean De 'Plastic Oceans Foundation' is een Brits niet-gouvernementele organisatie met als doel het beschermen en verbeteren van het milieu. Ze streven dit na door middel van een breed gamma aan activiteiten zoals het geven van briefings, het verzorgen van referenties voor studie en onderzoek, het voeren van campagnes ter verbetering van het beleid en de wetgeving, het inzame­ len van middelen en fondsen voor het ontwikkelen van oplossingen en het onderhouden van een sociaal netwerk ter ondersteuning van de opdracht.

Deze organisatie zorgde voor de informatie en de foto's voor dit artikel. Meer informatie en bijkomende suggesties kunnen via de volgende URL bekomen worden: www.plasticoceans.net.

ADVERTENTIE

www.waterproof.eu

80

Hippo-250.indd 80

Hippocampus sept./okt. 2014

11/09/2014 15:46:41

Hippoëzie

Hij nam haar in zijn armen En met kracht hield hij haar vast Ze begon nu aardig op te warmen En ze was toch ook wel wat verrast…

Foto: Rinie Luykx.

Waarom nog langer wachten Ze waren tóch beiden nat En met dat in hun gedachten Gingen ze toen allebei plat…

Liefdesverdriet

Ze was wel nog wat onrustig Maar de zon scheen over 't land En dat voelde toch zo lustig Zoals zou blijken naderhand…

Onverwacht en wat geschrokken Had hij haar voor 't eerst ontmoet Haar verschijning leek te lokken En wat schuchter had ze hem gegroet…

Hij streelde haar voorzichtig Dat gevoel had ze nooit gekend En al was ze nog wat schichtig Toch ging ze mee naar zijn tent…

Hij kon niet spreken, was wat bang En hij beefde over heel zijn lijf Zijn armen leken wel te lang En hier en daar werd hij wat stijf…

Daar probeerde hij haar te verleiden En normaal kon hij alles wel aan Maar dit hadden ze wel geen van beiden Ooit tevoren al eens eerder gedaan…

Mannen maken al eens rare sprongen Dat had ze wel eens meer gehoord Maar deze hele lieve jongen Sprak wel helemaal geen woord…

Al dat gestreel duurde wel uren En tenslotte keek ze hem aan En omdat het eeuwig zou gaan duren Liet ze hem toen toch maar begaan…

Hij besprong haar langs vanachter En hij werd echt helemaal geil Hij was de super-verkrachter Maar dat was hij wel met stijl…

Ze waren dol en buiten zinnen Maar dat is een pleonasme En van al dat beminnen Kwam natuurlijk een orgasme…

Hij bromde en gromde Zij spinde en kreunde En 't was op haar rugje dat ze kromde Dat hij zich toen wat steunde…

Ze waren echt wel wat moe Maar 't had zo'n deugd gedaan En al snel deden ze 't hele gedoe Weer opnieuw en van voren af aan…

Ze vrijden verder nog heel vlijtig En over de zee scheen de maan Maar wat vind ik het toch spijtig Dat sepia's na de liefde… dood moeten gaan…  Ludo Braeckman

ADVERTENTIE

Uw eigen luxe woning op 50 meter van de Oosterschelde? . al vanaf 149.000,- v.o.n ex. BTW

Da’s pas Wem els!

Natuurlijk geniet en aan de Oostersc helde én naar wens uit zicht op een uitsteke nd rendement

www.wemelsgevoel.nl

Hippocampus sept./okt. 2014

Hippo-250.indd 81

81

11/09/2014 15:46:42

Reportage Biologie

Plastic soep In 2013 haalde de 19-jarige Nederlandse student Boyan Slat wereldnieuws met zijn plan om alle plastic uit de oceanen te halen. Nadat dit idee door critici werd afgebroken, bouwde hij een jaar media­ stilte in om uit te maken of zijn visie wel degelijk realiseerbaar zou zijn en stichtte hij 'The Ocean Cleanup Foundation'.

Op 16 juni 2014 was hij te gast op 'Our Oceanconferentie' in Washington waar hij overtuigend was over de haalbaarheid. Zijn alle ogen nu op hem gericht om dit wereldwijde, onoplosbare probleem weg te werken?

Foto: The Ocean Cleanup.

toch te slinken

Een deel van het plastic afval dat Boyan Slat met zijn constructie uit de oceaan haalde.

Hieronder enkele computerafbeeldingen van een kilometerslange cililindervormige barrière.

Een automatische transportband zou het afval uit het water moeten halen.

Foto: Cor Kuyvenhoven.

Het uiteindelijke werkstation zal op zonne-energie aangedreven worden.

Hippocampus sept./okt. 2014

Hippo-250.indd 82

11/09/2014 15:46:44

soep in de mixer Omdat het plastic toch mee dobbert met de stromingen, wil Slat kilometers lange cilindervormige barrières in de oceaan plaatsen die als een trechter plat op het water liggen.

Al wat geen plastic is, gaat eronder door.

meerdere uitdagingen Het ankeren van deze barrières zal niet zo evident zijn, zeker wanneer deze dan ook nog mogelijke zware stormen moeten doorstaan. Dit zou dan gebeuren op 4.000 meter diepte. Welke invloed zal het 'opvissen' hebben op het plankton dat wellicht mee zal komen en afsterven? Bestaat er een kans dat er vissen of andere dieren vermalen worden? In de 530 pagina lange haalbaarheidsstudie staan de positieve bevindingen die allemaal getoetst zijn door experts. Laat ons hopen dat hij de nodige sponsoring bij elkaar krijgt om een prototype te bouwen en dit verder uit te werken.

Wat we niet mogen hopen is dat de 'Ocean Cleanup' de oplossing zal zijn want ook Boyan benadrukt dat hij inderdaad niet alle plastic uit zee kan gaan vissen. Dit vraagt en krijgt tot nu toe de nodige internationale aandacht. Ik probeer via deze weg alvast mijn steentje bij te dragen.

Boven: Boyan Slat met op de achtergrond een schets trechter in een onbemand werkstation.

Onder: Een eerste test met een 40 meter lange cilindervormige barrière was succesvol.

Doen jullie mee?  Chrisje Demuynck

Wie de volledige haalbaarheidsstudie wil lezen, kan deze vinden op de website www.theoceancleanup.com.

Artist Impressions (5): The Ocean Cleanup.

Foto: The Ocean Cleanup.

Op vijf plaatsen in de wereld verzamelt al dat afval zich in ringvormige zeestromingen ('gyres') tussen de continenten. Het gaat hier om miljoenen vierkante kilometers met honderd kilo plastic per vierkante kilometer. Het zou duizenden jaren kosten om de plastic soep op te ruimen. Vermits dat niet haalbaar is zowel aan mankracht, brandstof, uitstoot aan CO2, als aan tijd en kost, bedenkt hij een ander revolutionair plan.

Enkel het plastic botst tegen de barrières.

De plastic soep wordt door de stroming rustig verder geduwd naar het smalste gedeelte van de trechter waar een onbemand werkstation de soep uit de zee kan vissen met een soort bandsysteem. Het opgeviste plastic wordt ter plaatste vermalen en in een container opgeslagen. Het werkstation zou werken op zonne-energie zodat de CO2-productie nihil zou zijn.

Foto's (2): The Ocean Cleanup.

A

ls tiener is hij met zijn ouders op vakantie in Griekenland. Daar ziet Boyan tijdens een duik zo veel plastic rommel dat hij meteen start met info te verzamelen over plastic in zee. Al snel wordt het zijn missie om dit probleem aan te pakken. In 2012 winnen Slat en zijn vriend Tan Nguyen de prijs voor Beste Technische Ontwerp van de Technische Universiteit Delft (TU Delft) waarbij ze met een soort sleeparm aan een schip de kleine plastic deeltjes uit het water kunnen centrifugeren zonder dat het plankton sterft.

ADVERTENTIE

Foto: Cor Kuyvenhoven.

Voor de beste duiken op de mooiste spots van Orkney en eilanden er rond.

Kies voor Johns DIVING CHARTERS met de MV KARIN. More information +44 785 024 6831 or john@scapaflow.com Meer informatie: +32 477 75 73 61 of katia.johan@belgacom.net

SCAPAFLOW & ORKNEY

DIVE HOLIDAYS Diving Since 1981

www.scapaflow.com

Hippocampus sept./okt. 2014

Hippo-250.indd 83

83

11/09/2014 15:46:47

REPORTAGE

Groeten van Koh Tao

Foto: Ronny Margodt.

 Reisverhaal

Onze oceanen, onze verantwoordelijkheid

T

hailand, een land dat begaan is met de natuur, zodat de volgende generaties ook nog van de schoonheid van het land kunnen genieten. Dit kunnen we alleen maar toejuichen. Touroperators en duikreporters uit verschillende Europese landen worden uitgenodigd. Wanneer ik het programma in handen krijg, ben ik benieuwd naar dit avontuur. De eilanden

die we zullen bezoeken zijn Koh Samai en Koh Tao, gelegen in de Golf van Thailand ongeveer 560 km ten zuiden van Bangkok.

Met Thai Airways valt me onmiddellijk de vriendelijkheid van de Thaise bevolking op. Hostesses gekleed in traditionele klederdracht en met een stralende glimlach brengen je verfrissende drankjes en verzorgde maaltijden. Ik begrijp al snel waar-

84

Hippo-250.indd 84

Een kerstboomworm.

Foto: Marion Haarsma.

Anemoonvisjes zijn altijd leuk om bezig te zien.

Foto: Marion Haarsma.

Na een toevallige ontmoeting op het vakantiesalon in Brussel word ik uitgenodigd om deel te nemen aan een zevendaagse reis naar Thailand. De tour, uitgestippeld door TAT (Tourism Authority of Thailand), heeft als doel de reizigers een ander Thailand te laten ervaren.

11/09/2014 15:46:48

Symbiose: een gronde

l met een blinde garnaa

l.

Foto: Ronn

y Margodt

.

ische Een gigant reef t. heremietk

Titan trekkervis (Balistoides viridescens).

Koralen verschijnen uit flesjes.

om Thailand 'het land van de glimlach' wordt genoemd. Gelukkig is er een voortreffelijk aanbod aan boordanimatie op het vliegtuig want ik kan de slaap niet vatten.

Na een vlucht van twaalf uren komen we aan in Bangkok luchthaven Sovarnabhumi. Even later nemen we een uur durende vlucht naar het eiland Koh Samui waar we landen op een rustig en knus luchthaventje.

Wanneer ik tijdens de vlucht uit het vliegtuigraampje naar beneden kijk, zie ik het het heldere blauwe water. Ik kan haast niet

De doornkroonzeester (Acanthaster ellisii) leeft van de poliepen in het koraal.

Foto: Ronny Margodt.

Foto's (4): Mario

wachten om mijn duikspullen aan te trekken. Toch zal ik nog even geduldig moeten zijn want het programma voorziet twee dagen op dit eiland waar er geen duikplekken zijn.

In een comfortabel busje worden we rondgereden om Koh Samui te verkennen. Het is het derde eiland van Thailand qua grootte, ongeveer 250 km², na Phuket en Ko Chang.

Wat opvalt zijn de vele barretjes, lokale marktjes, restaurants en souvenirwinkels wachtend op de toeristen. Zo gaat het dagelijkse leven hier zijn gangetje. Het eiland

is overdekt met kokospalmplantages. De exploitatie van kokosnoten vormt een van de steunpilaren van de lokale economie, naast visvangst en toerisme.

De organisatie heeft in twee verschillende resorts telkens een nacht geboekt. Zo kunnen de touroperators kennis maken met deze verblijven; Chaweng Regent Beach Resort en Hansar Samui. Ik ben overweldigd door het uitstekend onthaal, de prestigieuze kamers voorzien van de grootste luxe, de voortreffelijke maaltijden, knappe zwembaden en witte stranden. De resorts

ion Haars

ma.

De zeenaaktslak Jorunna funebris.

Foto: Mar

Foto: Ronny Margodt.

n Haarsma.

Een slijmvisje.

Hippo-250.indd 85

Hippocampus Hippocampus Hippocampussept./okt. nov./dec. jan./feb. 2013 2014

85

11/09/2014 15:46:52

85

REPORTAGE Reisverhaal

zijn gelegen in een oase van groen. Op Koh Samui vind je geen hoogbouw zodat je optimaal van de natuur kan genieten. Ideaal voor reizigers die houden van rust en luxe.

Wanneer we uitgenodigd worden op een catamaran om te genieten van de zonsondergang en een glaasje bubbels voel ik me heerlijk. Wat een geluk om te kunnen deelnemen aan dit evenement, even weg van het dagelijkse leven. Al snel maken we contacten met de andere deelnemers van verschillende Europese landen. Vriendschappen worden gesmeed.

Na twee dagen op Koh Samui vertrekken we naar het volgende eiland Koh Tao. Een ferry zorgt in de vroege ochtend voor de overtocht. Op de pier van ons nieuw te ontdekken eiland heerst een gemoedelijke drukte van toeristen die naar en van het eiland gaan. Een mengelmoes van nationaliteiten, een allegaartje van luxe-reizigers tot rugzaktoeristen. Ik zie de vele duikshops (46 duikscholen!) en de fel gekleurde boten voorzien van duikflessen.

Het begint te kriebelen, eindelijk kunnen we gaan duiken en kennismaken met het 'New Heaven Conservation Program', een project opgezet om koralen te beschermen.

We worden vriendelijk verwelkomd in ons

nieuw charmant Chamchuree Resort. Dit resort is mooi geïntegreerd in de natuur.

Het lijkt wel een jungle aan zee. Er zijn wel veel trappen en steile paden wat het niet toegankelijk maakt voor mensen die minder mobiel zijn. Een goede fysiek komt hier goed van pas! Hier verblijven we twee nachten.

gaan. Er lopen verschillende projecten om het milieu te beschermen waar bezoekers vrijwillig aan kunnen deelnemen; opkuisen van stranden, planten van gras en bomen, composteren, bezuiniging op waterverbruik, bouwen met ecologisch materiaal….

Naast deze projecten boven water, zijn er ook milieuprogramma's onder water.

Koh Tao, begaan met de natuur

bescherm waarvan je houdt

Het piepkleine eiland Koh Tao heeft een oppervlakte van slechts 21 km² en telt ongeveer 12.000 inwoners. Koh Tao wordt ook het schildpaddeneiland genoemd. De reden daarvan is – volgens sommigen – dat het eiland op het schild van een schildpad lijkt als men het van de zijkant bekijkt.

Anderen zeggen dat het eiland de naam te danken heeft aan de aanwezigheid van verschillende bedreigde soorten die het eiland als nestplaats gebruiken (karetschildpad en soepschildpad).

Ieder jaar wordt dit eiland bezocht door vele toeristen maar vooral door duikers.

Het eiland heeft ongeveer 20 duikplekken. Er wordt voor gezorgd dat de effecten van het toerisme geminimaliseerd worden door respectvol met de natuur om te

Bescherm waarvan je houdt ('Protect what you love!'), dat is de slogan van het 'New Heaven Reef Conservation Program'. Koraalriffen bedekken 2% van de bodem van de oceaan maar zorgen voor 25% van het maritieme leven. Deze riffen zijn één van de meest diverse, kleurrijkste en productiefste ecosystemen ter wereld. Veel van het dierenleven in tropische zeeën concentreert zich rondom de riffen. Hier is voedsel voorhanden en het bruist er van leven.

Maar behalve de zeeflora en -fauna is ook een groot deel van de wereldbevolking afhankelijk van deze riffen. Koraalriffen kunnen bescherming bieden tegen overstromingen en voorzien de bevolking van vis.

Helaas ziet de toekomst er niet rooskleurig uit. Vele riffen zijn stervende door allerlei

Heel veel kerstboomwormen.

86

Hippo-250.indd 86

Hippocampus sept./okt. 2014

11/09/2014 15:46:53

oorzaken: temperatuurstijgingen van het zeewater (koralen overleven best in zeewater tussen 24 en 29C°), afvaldumping, industriële verontreiniging en schadelijke visserijmethodes. Maar ook door onvoorzichtige duikers! Wereldwijd zetten verschillende organisaties zich in voor de bescherming van deze onmisbare en kwetsbare koraalriffen. Het 'New Heaven Reef Conservation Program', de organisatie die we vandaag ontmoeten, is daar één van. Een duikteam geeft ons een diavoorstelling over de werking. Hier wordt onderzoek gedaan naar het leven in en op de riffen, hoe de koralen te kunnen beschermen, verzorgen en opnieuw op te bouwen.

De 'New heaven Diving School' (www. newheavendiveschool.com) biedt aan duiktoeristen verschillende cursussen over koraalbescherming aan. Op een actieve manier leer je alles over het project: hoe ze te werk gaan en hoe je de riffen mee kan op bouwen. De cursussen duren 1 dag, 3 dagen of 1 tot 3 weken. Nadien ontvang je een diploma. Het duikteam is samengesteld uit vrijwilligers die hier soms al jaren tot enkele maanden verblijven. In 2008 ging men van start met dit project en sindsdien namen al ongeveer 500 duikers deel.

een chaotische start De eerste duikdag zijn er twee duiken gepland. Op weg naar onze eerste duikplaats weet ik het al, een tweede duik vandaag zal er niet van komen. De organisatie verloopt chaotisch. Het team is duidelijk niet gewoon met een grote groep duikers te werken. We moeten op verschillende boten overstappen, er zijn problemen met het vinden van het juiste materiaal, er is geen ploegindeling, geen briefing, geen veiligheidsplan. De volgende dag krijgt het team versterking van de lokale duikschool van het resort. De organisatie loopt nog stroef.

Maar ik ben toch opgetogen, er worden vandaag vier duiken gepland waaronder één nachtduik.

aangelegde riffen Duik 1 en 3 doen we op de aangelegde riffen van Hin Bay. Op een diepte van 10 meter bekijken we hier de constructies die in het water geplaatst zijn. Sommige stelsels zijn vervaardigd uit metaal, andere uit beton. De stukken koraal worden hier op bevestigd om zo verder te groeien en zich

Zweepkoraal.

uit te breiden. Ook glazen flessen worden gebruikt waaruit koralen tevoorschijn komen. Wat opvalt is dat het geweikoraal overheerst. Het team laat ons koralen op de constructies bevestigen met een harde plastieken draad. De stukken zijn vooraf aan touwen geknoopt. Het geeft je een goed gevoel iets te kunnen betekenen voor de oceaan die ons zoveel duikplezier bezorgt. De constructies die enkele jaren geleden werden geplaatst zien er veelbelovend uit. De koralen zijn massaal aanwezig en het onderwaterleven bruist er.

Duik 2 doen we op Shark Island. De duikschool stelt ons voor om naar de mooiste duikplaats in de streek te gaan. Dit lijkt me een uitstekend idee. Wanneer je als duiker naar dit verre oord komt, wil je immers niet alleen deel uitmaken van het project, maar ook echt genieten van al het moois onder water. Na een uurtje varen, zien we de stek voor ons liggen. Een rots steekt boven het water uit. Je kan hier duiken doen tussen 10 en 25 meter. De duikplaats bestaat uit verschillende rotsblokken onder zacht koraal, gorgonen en sponzen. We zien een kleurenpracht van allerlei vissen, een school barracuda's trekt onze aandacht evenals prachtige grote witte naaktslakken (Jorunna funebris). De kleine kokerworm-

Een school barracuda's.

Foto's (4): Marion Haarsma.

Een tandbaars.

Hippocampus sept./okt. 2014

Hippo-250.indd 87

87

11/09/2014 15:46:55

REPORTAGE Reisverhaal

pjes op de koralen zijn magnifiek. Het lijken wel kleine kerstboompjes in verschillende kleuren.

Tijdens de duik merken we ook de aanwezigheid van talrijke doornkronen (ook op de kunstriffen!); een zeester die een bedreiging is voor de koraalriffen. Een dergelijke ster kan in één week tijd wel meer dan 5 m² koraal vernietigen. De organisatie voor het beschermen van de koralen is zich hiervan bewust.

Duik 4 en 5 doen we op 'Japanese garden' (Twin Rocks). Deze plaats is gelegen aan een ondiepe baai. Het is een ideale plaats voor beginnende duikers en nachtduiken.

Wanneer we arriveren na de middag is de duikplaats druk bezet. Het lawaai van de vertrekkende en aankomende boten vind ik vervelend onder water. Ik probeer het te negeren en te genieten van deze duik. Het zand rond het rif is ook bezaaid met leven.

Grondels waken over de holen van de immer bedrijvige garnalen die bouwen aan hun stekje in het zand. Wanneer je er rustig voor blijft liggen, kan je hun werk bewonderen. Wat leuk om te zien!

Op deze duikstek zijn ook kunstmatige riffen gebouwd. Hier kunnen beginnende duikers hun vaardigheden en drijfvermogen oefenen. Zo worden de echte koralen op de duikplaats niet beschadigd.

De laatste dagen in Thailand Het duiken zit er op. Vandaag gaat onze tocht verder naar één van de ongerepte eilanden van Thailand, Koh Madsum.

Hier verblijven we in het resort The Treasure. Dit is een prachtig resort dat alleen staat op een klein eiland. Het ho-

www.toerismethailand.be.

Of contacteer de Toeristische dienst van Thailand via info@tourismthailand.be of +32 50 61 66 23.

Uiteraard is je favoriete reisbureau de plaats om een duikreis naar Thailand te boeken.

Het ecoreef lokt vissen.

Foto: Ro

nny Mar

godt.

Tijdens de laatste duik, een nachtduik, is de rust weergekeerd op de duikplaats. We zien

de slapende vissen, een blauw gestippel- tel heeft zijn eigen wateringzuiveringssysteem. de pijlstaartrog en een gigantische here- Er wordt geen afvalwater in de zee geloosd.

Een uitstekende locatie voor mensen die luxe mietkreeft. opzoeken. Het lijkt me een topper voor huweDe toekomst, wat kunnen wij lijksreizen. Je bent er ongestoord weg van alle als duiker betekenen? drukte van de toeristische centra. De kamers Misschien moeten de federaties, die dui- zijn buitengewoon, sommige met privé-zwemkers opleiden over de hele wereld, aan bad. beginnende duikers een verantwoordelijkheidsgevoel meegeven. Het is van De volgende dag vertrekken we richting luchtbelang om duikers vanaf het prille begin haven. Na nog een heerlijke massage in Spa revan hun duikcarrière ecologisch bewust sort Six Senses zijn we klaar om aan onze lange te maken (ook belangrijk voor ervaren terugreis te beginnen. duikers!). Zo kunnen we misschien een Thailand, zo mooi, zo puur, land van gemeende klein stukje meehelpen aan het behoud glimlachen, ik hoop hier weer te komen! Bevan deze pracht onder water. Het is zin- dankt aan de organisatie TAT voor de invitatie loos om kunstriffen op te bouwen, wan- en organisatie. Bedankt Ronny Margodt en neer door onverantwoord duiken de ech- Marion Haarsma, voor de foto's van dit artikel. te riffen vernietigd worden. Trouwens dit  is niet enkel in de tropische landen van Sandra Smets tel maar op alle duikplaatsen! Onze geliefde Oosterschelde, het Grevelingenmeer, zoetwaterputten,… Laat ons allen voorzichtig zijn met onze vinnen, tracht een stuk boven de bodem te blijven.

THAI vliegt viermaal per week rechtstreeks Neem geen dieren en planten vast. Laat tussen Brussel & Bangkok. geen vuil achter, respecteer de natuur!

Voor meer info over Thailand kan je terecht op

Sandra Smets toont de koralen die klaar zijn om bevestigd te worden.

88

Hippo-250.indd 88

Foto's (2): Marion Haarsma.

Sandra en ook enkele andere duikers bevestigen de koralen.

Hippocampus sept./okt. 2014

11/09/2014 15:46:58

Foto's (2): Marion Haarsma.

Hippo-250.indd 89

11/09/2014 15:46:59

Club in de kijker

|

Onze club 'De Zeeroos' uit Deinze bestaat dit jaar 35 jaar. Grote feestelijkheden zijn er dit jaar niet gepland, want die hebben we wel gehad in 2009 om ons 30-jarig bestaan te vieren.

Foto: Michael Wysmans.

OKTOBER 2014

Cameraploeg van 'Fans of Flanders' op bezoek

D

Vlnr: Kader Mebarki (de Algerijnse duiker in opleiding), de 'camera operator', Frederik Gekiere (Instructeur) en de 'boom operator'.

I

n 2009 hebben we ons gloednieuw clublokaal achter Palaestra voorgesteld aan al onze leden en oud-leden die we uitgenodigd hadden. Dit is een clublokaal waar wij zeer trots op zijn omdat de bouw ervan volledig verwezenlijkt werd door onze eigen leden. Menig andere duikclub is jaloers op ons gezellig ingerichte lokaal met voldoende ruimte voor opslag van onze duikflessen en bijhorende vulfaciliteiten, waar onze leden hun persoonlijke duikflessen gratis kunnen laten vullen.

Onze club telt een 75-tal leden en regelmatig verwelkomen wij nieuwe leden die de onderwatersport willen ontdekken. Dit is perfect mogelijk dankzij onze ploeg van 9 instructeurs die instaan voor de opleiding van nieuwe duikers en die gebrevetteerde duikers op weg helpen naar een hoger duikbrevet.

Wij trainen wekelijks in het zwembad Palaestra, telkens op woensdagavond tussen 21.00 en 22.00 uur. Daarnaast organiseren wij geregeld clubduiken naar duiklocaties in de ruime omgeving. Dit gaat van zoetwaterplassen als de Blaarmeersen en het Domein Muisbroek in Ekeren tot ondergelopen steengroeven in Wallonië. Maar het mooiste duikgebied in de omgeving

90

Hippo-250.indd 90

is toch wel de Oosterschelde in Zeeland.

Deze zeearm die in verbinding staat met de Noordzee biedt met zijn zoutwaterbiotoop een zeer uitgebreide waaier aan fauna en flora. Denk hierbij aan kreeft, pladijs, tong, sepia, ... Er worden trouwens ook vaak bruinvissen (familie van dolfijnen) gespot en onlangs was er ook een 'tamme' zeehond die regelmatig zijn opwachting maakte tussen de duikers. Ook in de Noordzee duiken we regelmatig. De stelling die bij veel niet-duikers leeft dat er 'in onze wateren' waarschijnlijk niets te zien is kan ik hiermee ontkrachten.

Jaarlijks organiseert onze club trouwens ook een volwaardige duikreis. Zo gingen we bijv. al duiken in de Filipijnen en Indonesië, maar in het najaar trekken we nog eens naar onze favoriete 'dichtbij' locatie: de Rode Zee. Op woensdag 19 maart 2014 kregen we tijdens onze wekelijkse training bezoek van een cameraploeg van het Canvas-programma 'Fans of Flanders'. Het programma loopt niet enkel op Canvas, maar ook op Eén en OP12. In dit programma proberen de makers aan de hand van korte rubriekjes aan 'expats' (buitenlanders die voor hun werk tijdelijk in ons land verblijven) te tonen wat er allemaal te beleven valt in Vlaanderen. Nu ging het over duiken

in Vlaanderen, waarbij wij een buitenlander een duikopleiding gegeven hebben in het zwembad om dan binnenkort een open water duik te kunnen maken met die persoon. Zoals dit gebruikelijk is bij tv-opnames moesten wij regelmatig verschillende 'takes' opnemen vooraleer een bepaalde scène goed in beeld gebracht werd. Hopelijk blijven de 'bloopers' hiervan in de kast liggen. Het beloven wel mooie opnames te worden want er was niet alleen een cameraman boven water, maar ook een tweede cameraman die met speciale apparatuur onderwateropnames gemaakt heeft.

De opnamen werden uitgezonden onder de titel 'Into the great pool blue' (rubriek 'Things to do before you leave') op 19/06/2014. Via de verkorte link http://bit. ly/Zeeroos kan je het filmpje bekijken. Wil je kennis maken met de duiksport? Kom dan op woensdagavond naar duikclub De Zeeroos voor 3 gratis initiatielessen. Hiervoor neem je best even contact op via info@ zeeroos.be. Meer info over onze club vind je op www.zeeroos.be.



Frederik Gekiere, voorzitter

Hippocampus sept./okt. 2014

11/09/2014 15:47:00

werving

EXCLUSIEF VOOR U ALS HIPPOCAMPUS LEZER | Geschikt voor iPad, Android, Mac- en Windows PC | | Vertrouwd en veilig via de AKO app | | Gratis voor u |

DUIKEN Jaar 25E JAARGANG NR.10 - OKTOBER 2014 € 5,99

OKTOBER 2014

FILIPIJNEN

INDONESIË ALOR

KOLKENDE STRAAT Wij zullen duiken in de baai van Lamalera (zie kader volgende pagina) en naar verluidt is het hier goed macroduiken op het zwarte zand.

De omgeving is hier totaal anders en zeker mooi te noemen: koraalrotsen zijn als kunstige bloemstukken opgemaakt, worden omgeven door zwart zand en daartussendoor kruipt en zwemt een keur aan verschillende zeeschepsels.

Aan één duik hebben we niet genoeg om dit allemaal vast te leggen. Gelukkig hoeft dat ook niet omdat we hier ook nachtduiken. De nachtduik brengt ons meer van hetzelfde, maar omdat het gebied zo rijk aan soorten is, is verveling geen seconde aan de orde.

Gedurende de nacht verplaatsen we ons verder

in de richting van onze bestemming: Alor.

Hier gaan we duiken in de kolkende Straat van Pantar, een zeestraat tussen het eiland Pantar en Alor, met in het midden een slapende vulkaan genaamd Pulua Pura.

Ten oosten van deze vulkaan is een vernauwing van de straat en precies daar bevinden zich een aantal duikstekken waaronder Clown Valley. Maar zo twee dagen na volle maan blijkt het er nogal te stromen: indrukwekkende draaikolken en willekeurig stijgende en dalende bulten water dwingen respect af en we vragen onszelf af of we er wel verstandig aan doen hier te water te gaan. We moeten maar op de wijsheid van onze twee duikgidsen vertrouwen, en besluiten mee te gaan. Als we op de Zodiac zitten, blijkt echter dat de gidsen ook niet al teveel vertrouwen hebben in de zaak en er wordt besloten dat we alsnog uitwijken naar een plaats genaamd Shark Galore. Daar aangekomen ziet het water er evenmin vriendelijk uit. Maar ergens tussen de twee duikplaatsen in lijkt het wat rustiger te zijn en een naam voor de duikstek is al snel gevonden: Clown Galore. Eenmaal onder water blijkt de stroming toch vrij stevig te zijn, en dat betekent dus zwemmen, niet bepaald onze hoofdmotivatie om duiken leuk te vinden.

Maar ondanks de stroming dalen we toch af tot een meter of 16 in de hoop dat het daar wat rustiger wordt. Helaas, in plaats van dat de stroming afneemt, zet de stroming alleen nog maar verder aan en niet veel later liggen we in een heuse onderwaterstorm. Er is bijzonder weinig gelegenheid om ergens in de luwte te schuilen, dus we zijn aangewezen op onze sterke roestvrijstalen aanwijsstokken die enig houvast bieden wanneer we ze tussen de rotsen steken. De stromingen blijken onverbiddelijk en volkomen onberekenbaar qua richting en sterkte en ze laten zich nog het best vergelijken

Een zeenaaktslak met een pyama?

Nee, maar zo luidt wel zijn naam: Pyamaslak (Chromodoris magnifica).

OP MONSTERJACHT

ZEESAFARI

COSTA RICA

TECHNISCH DUIKEN

Ierse wrakken DUIKAVONTUUR

BOOTDUIK OOSTERSCHELDE

Onze speurneuzen zijn in alertheid gebracht, we ontdekken bizarre beesten zoals deze juveniele hengelaarsvis (boven) en Halimeda spookfluitvis (rechts).

40 Duiken januari 2013

REDDINGSACTIE

FOTOGRAFIE

HET LICHT ZIEN...

OF NET NIET

Duiken januari 2013 41

WRAKDUIK

WATERVLIEGTUIG DORNIER DO-24

HAAIENRAADSEL

BRITISH COLUMBIA

ZIN OF ONZIN? TAGGEN VAN DIEREN | INNOVATIE: LIVE VIEW DUIKOPLEIDING FOTOGRAFIE: ONDER WATER MET JE IPHONE | PRODUCTINFO: APEKS TEK3

DUIKAVONTUUR

Ook onder een overhangende rots bij Pulau Reta barst het van de kleuren en onderwaterleven.

VERFRISSEND ANDERS

FOTOGRAFIE: ONDER WATER MET JE IPHONE | PRODUCTINFO: APEKS TEK3 ZIN OF ONZIN? TAGGEN VAN DIEREN | INNOVATIE: LIVE VIEW DUIKOPLEIDING

BOOTDUIK OOSTERSCHELDE

DUIKEN Jaar

25E JAARGANG NR.6 - JUNI 2014 € 5,99 spotten we diverse soorten spookfluitvissen die nauwelijks als spookfluitvis herkenbaar zijn, diverse wesp- en bladvissen, verschillende soorten pijlinktvissen en octopussen, hordes zeenaaktslakken, koraalmeervallen en nog vele andere soorten. Dit is bijzonder, onze speurneuzen zijn in alertheid gebracht en met zijn allen snuffelen we het zwarte zand continue ZWART ZAND af. We krijgen geen genoeg van en dat blijkt Eenmaal terug op de boot bekomen we vanMAGAZINE | WWW.DUIKEN.NL VANerDE ONDERWATERWERELD wel uit de duiktijden: die zijn hier zonder de schrik. Nu hebben we behoefte aan een uitzondering meer dan een uur, terwijl de rustige nachtduik en die gaan we maken in afspraak eigenlijk 45 minuten was... de Kalabahi Sound. Deze zeestraat leidt naar De komende dagen maken we nog een aantal Kalabahi, de voornaamste plaats op het eiland duiken in de Straat van Pantar, maar dan Alor. De duiken in de Kalabahi Sound zijn SEPIA TIME aan de noordzijde van de vulkaan. Door de zonder uitzondering muckduiken: zwart zand WALVISHAAI MALEDIVEN sterke stroming kost varen te veel brandstof met rotzooi en daartussen vooral bizarre en het water aan de zuidzijde is toch te koud beesten. Net als in de Straat van Lembeh, om comfortabel te zijn. Bijkomend voordeel maar dan anders. In een tweetal duiken hier

ZEEUWS SPEKTAKEL

HOE BEGIN JE?

terug in de tijd

De duiken in de Kalabahi Sound zijn zonder uitzondering muckduiken: zwart zand met rotzooi en daartussen vooral bizarre beesten. met heftige rukwinden. Dit blijkt niet lang vol te houden, hier kun je onmogelijk duiken.

Gelukkig wordt besloten om de duik af te breken, waarbij ieder zijn eigen manier weet te vinden om naar boven te kruipen. Wat een binnenkomer: welkom in de Straat van Pantar!

JUNI 2014

Foto: Michael Wysmans.

MAGAZINE VAN DE ONDERWATERWERELD | WWW.DUIKEN.NL

REIZEN

omgeving te zijn: volgens de boeken is het een Hippocampus alatus, een soort die volgens de aanwezige literatuur alleen nog maar gezien is tussen het Noorden van Australië en het zuiden van Papoea-Nieuw-Guinea, een gebied ruim 1500 kilometer hiervandaan! ’s Nachts maken we hier nog een nachtduik, maar dan iets verder de baai in, waar de stroming minder is. Het onderwaterlandschap blijkt, ondanks dat we dichtbij de vorige stek zitten, compleet anders te zijn en weer is het een beestenspotfeest: een stuk of zeven verschillende zeenaaktslakken die we nog nooit eerder zagen, een enorme hoeveelheid Pleurobranchussen en een schattig sepiolaatje!

Als fotograaf word je van hot naar her geroepen omdat iedereen weer wat anders wil laten zien en helaas is het duikuurtje zo voorbij. Eenmaal uit het water krijgen we direct te eten en voldaan kruipen we onze kooi in, want we moeten morgen weer vroeg op. De zuidzijde van het eiland Kawula op weg naar de straat van Pantar staat op de planning, het water zal daar stukken kouder zijn.

IN BRETAGNE

Sardinië

01410

Zon, zee en pizza

BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 1 9 0 3

BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 1 9 0 3

01410

WELKE CAMERA PAST BIJ JOU?

VERSCHIL IN COMPACT CAMERA’S

BIOLOGIE: KREEFTACHTIGEN | COLUMN: KUNSTRIF GENERAL HOYT S. VANDENBERG TECHSCHOOL: JUISTE MINDSET | MEDISCH: MEER WATER, MINDER BELLEN

01406

8 711273 991903

BRITISH COLUMBIA

LEES DUIKEN GRATIS DIGITAAL Exclusief voor u als Hippocampus lezer mogen we u via de AKO Magworld App een gratis proefnummer Duiken aanbieden. Tot nu toe hebben alleen abonnees mogen profiteren van de mogelijkheid om Duiken digitaal te lezen, maar we willen u ook graag kennis laten maken. Hierdoor ervaart u hoe makkelijk het is om Duiken te downloaden op uw tablet, laptop of pc. Het grote voordeel van Duiken digitaal is dat u deze altijd bij de hand hebt en altijd weer terug kunt lezen. Probeer het ook!

PROFITEREN? Ga naar www.duiken.nl/digiduiken of bel 03 - 645 88 21 (bellen kan alleen ma t/m vrij van 9.00 - 13.00 uur)

Hippo-250.indd 91 werving duiken digitaal_A4_hippo 09 2014.indd 1

11/09/2014 15:47:01 10:54 05-09-14

NELOS-Boetiek Alle artikelen kunnen besteld worden bij de regionale verantwoordelijken of kunnen rechtstreeks afgehaald worden in het Duikershuis (na telefonische afspraak).

Badge Assistent-Instructeur € 5,00 - Badges CMAS 1-2-3*Instructeur € 3,00 - Badge duiker-hulpverlener € 3,00 - Badge NELOS 1*Instructeur of NELOS 2*Instructeur € 5,00 - Balpen Jeugdduiken € 2,00 BEFOS geborduurde badge € 10,00 - BEFOS zelfklever € 2,00 - Boek 'Fauna en Flora' € 29,50 - Boek 'Fauna en Flora' + kaart € 31,00 - Kaart 'Fauna en Flora' € 5,00 - Boek 'Onderwaterfotografie' € 19,50 - Boek 'Specialisatie Onderwaterbiologie' € 20,00 - Brevetkaart 2*D € 3,00 - Brevetkaart 3*D € 3,00 - Brevetkaart AI € 3,00 - Cursus Gas Blender € 12,00 - Cursus Gevorderde Nitrox-Duiker € 25,00 - Documentenmap 260 mm hoog op 210 mm breed € 22,00 - Documententas € 7,00 - Documententas 1*D (gevuld) € 40,00 - Dossier Oriëntatie onder water € 8,00 - Dossier Uitloding en loodreflex € 6,00 - Dossier Droogpakduiken € 10,00 - Duikboek € 20,00 - Duikboek jeugd 'Het blauwe paspoort' € 6,00 - Logboek Jeugdduiken € 6,00 - Medische fiche volwassene € 3,00 - Medische fiche jongen € 3,00 - Medische fiche meisje € 3,00 - NELOS-cursus (tweedelig) € 40,00 - NELOS-cursus 1*D 'Duiksport ook voor jou!' € 15,00 - NELOS-cursus biologie € 10,00 - NELOS-cursus DHV € 10,00 - NELOS-cursus OW-Videografie € 25,00 - NELOS-Infomap € 10,00 - NELOS-Infomap Technisch Duiken € 10,00 - NELOS-muts blauw € 12,00 NELOS-straps (sleutelhanger) € 2,50 - NELOS-pull met korte zip donkerblauw € 30,00 - NELOS-strandlaken € 20,00 - NELOS-vest zwart € 80,00 - NELOS-zelfklever € 1,00 - NELOS-pet € 12,00 - Polo vrouw blauw € 25,00 - Polo man rood € 25,00 - Polo donkerblauw man/vrouw € 25,00 - Zwarte sweater met kap unisex € 30,00.

92

Hippo-250.indd 92

Hippocampus sept./okt. nov./dec. 2013 2014

11/09/2014 15:47:06

BEFOS

NELOS-Boetiek

Belgische Federatie voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw

Voorzitter: Jean Rondia Groeselenbergstraat 37 - 1180 Brussel Tel. 02 374 85 40 - rondiajean@gmail.com

Algemeen verantwoordelijke Guy BOSMANS Abeelstraat 9 - 2221 Booischot Tel. 015 22 56 72 boetiek@nelos.be Rekening boetiek: KB 401-6513621-89

OOST-VLAANDEREN: Mark BULTE Hendrik Consciencelaan 6 9950 Waarschoot Tel. 09 377 37 97 boetiek.ovl@nelos.be (afhalingen na telefonische afspraak)

Regionale verantwoordelijken

WEST-VLAANDEREN: Isabel NEYRINCK Odiel Spruyttestraat 22 - 8870 Izegem Gsm 0478 97 32 69 (na 19.30 u) boetiek.wvl@nelos.be

Bestuursleden:

LIMBURG Voor de regio Limburg is er op dit moment geen verantwoordelijke.

Voor bestellingen en afhalingen: Duikershuis NELOS. secretariaat@nelos.be

Jean-Robert Delobbe Avenue Napoléon 20 - 1420 Braine-l'Alleud Tel. 02 384 86 56 - tresorier@lifras.be

ANTWERPEN: NELOS Duikershuis Brusselsesteenweg 313-315 - 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 58 secretariaat@nelos.be (afhalingen na telefonische afspraak) BRABANT: Tiny HEREMANS Janseniusstraat 41 - 3000 Leuven Tel. 016 22 56 98 boetiek.vbr@nelos.be (afhalingen na telefonische afspraak)

Mede-Voorzitter: Willy van der Plas Boekenberglei 185 - 2100 Deurne (A'pen) Tel. 03 366 18 22 - voorzitter@nelos.be

Robert Henry Av. Doct. Terwagne 46 - 1310 La Hulpe Tel. 02 653 95 71 - henry.robert@skynet.be

Vincent Leroy Kievitlaan 214 - 1800 Vilvoorde Tel. 02 465 75 21 - vince.cas@skynet.be John Remue Genenbemdestraat 2H - 3945 Kwaadmechelen Gsm 0495 20 00 85 - john.remue@telenet.be Ronny De Meersman Koning boudewijnlaan 39 - 9160 Lokeren Gsm 0475 70 19 76 - rdm@dubraco.com

Interessante lectuur

Guy Bosmans Abeelstraat 9 - 2221 Booischot Tel. 015 22 56 72 - boetiek@nelos.be

voor in de boekenkast.

Secretariaat:

En je geld is niet verbrast.

Luce De Smet Jules Broerenstraat 38 - 1070 Anderlecht Tel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 58 secretariaat@nelos.be

Cursus Gevorderde Nitrox-Duiker € 25,00

LIFRAS

r s

Ligue Francophone de Recherches et d'Activités Sous-Marines asbl Ligue Francophone de Recherches et d'Activités Subaquatiques

Président: Jean Rondia Groeselenbergstraat 37 - 1180 Brussel Tel. 02 374 85 40 - rondiajean@gmail.com Vice-président: Jean Moiny Rue Marexhe 23 a - 4530 Villers Le Boullet Gsm 085 21 36 28 - moiny.jean@skynet.be

Trésorier: Jean-Robert Delobbe Avenue Napoléon 20 - 1420 Braine-l'Alleud Tel. 02 384 86 56 - tresorier@lifras.be Administrateurs: Albert Bastin Rue André Renard 25 - 4020 Montegnée Tel. 071 43 54 91 - a.bastin.lifras@gmail.com Robert Henry Av. Doct. Terwagne 46 - 1310 La Hulpe Tel. 02 653 95 71 - henry.robert@skynet.be Marc Hiernaux Rue des Alliés - 1190 Forest Gsm 0477 22 78 96 - marc.hiernaux@skynet.be Vincent Leroy Kievitlaan 214 - 1800 Vilvoorde Tel. 02 465 75 21 - vince.cas@skynet.be Marc Lycops Rue Puccini 104 - 1070 Anderlecht Tel. 02 523 60 57 - 12958@lifras.be Maria del Pilar Ruiz Lopez Rue G.Stocq 18 - 1050 Ixelles Tel.02 649 57 95 - bo16@skynet.be

Cursus Duiker-Hulpverlener € 10,00

Dossier Droogpakduiken € 10,00

Secretariaat: Katia Van De Veegaete Muriel Van Blommen Jules Broerenstraat 38 - 1070 Brussel Tel. 02 521 70 21 - fax 02 522 30 72 katia@lifras.be - muriel@lifras.be

Hippocampus Hippocampus sept./okt. nov./dec. 2013 2014

Hippo-250.indd 93

93

11/09/2014 15:47:10

Webdiving

De vraag van de hoofdredacteur was heel simpel: "Betreffende Hippo 250: kan je Webdiving misschien rond het thema Hippocampus opbouwen?". Opdracht gekregen, nu alleen nog uitvoeren. Ik kreeg er zowaar twee pagina's voor. Zijn er echt zo veel sites die verwijzen naar

Hippocampus blog van onze hoofdredacteur: http://hippocampusmagazine. blogspot.be. Een beetje publiciteit voor de eigen winkel. Maar dan op een professionele manier en de site geeft daarbij een goed overzicht van de NELOS-publicaties.

We mogen fier zijn op onze duikfederatie en haar publicaties. Zeker als je bedenkt dat die allemaal door vrijwilligers in elkaar gebokst worden. Ik ken professionele publicaties die er helemaal niet zo goed uit zien.

het eerder over het mythologisch wezen.

Kijk maar eens op: http://nl.wikipedia. org/wiki/Hippocampus_(mythologie).

De Engelsen maken dit onderscheid door te spreken over een 'seahorse' en een 'water horse'. Trouwens de leuke familiefilm 'The Water Horse: Legend of the Deep' (kortweg gekend onder de naam 'The Water Horse') uit 2007 wil je doen geloven dat het monster van Loch Ness, niets minder dan een zeepaard is.

een Latijns zeepaardje? Benieuwd of ik ze interessant genoeg vind om ze te bespreken.

Ik begin met het gemakkelijke, dicht bij huis. Zeer dicht: ons duikblad 'Hippocampus' en het bijbehorend archief. Allebei te bezoeken op http://hippo-archief.nelos. be of www.wiki.nelos.be/index.php/Hippo-archief. Ik hoop met deze je niets nieuws verteld te hebben. Nee toch? Deze ken je ook: http://wiki.nelos.be/index. php/Hippocampus. De Hippocampus op de NELOS-wiki. Gekend! Check.

Een site die bij de vorige aanleunt, is de

94

Hippo-250.indd 94

Terug naar hippocampus. Ik leer je niets bij als ik vertel dat hippocampus de wetenschappelijke naam voor 'zeepaardje' is. Je kan meer over dit bijzonder dier te weten komen op http://nl.wikipedia.org/wiki/ Zeepaardjes.

Let er wel op dat we altijd over zeepaardjes, in de verkleinvorm, spreken. Als we het over een zeepaard hebben, dan hebben we

Wil je veel over het echte wezen weten?

Surf dan naar www.iseahorse.org. Misschien kan je zelf aan het opbouwen van kennis over deze vis bijdragen. Of aan zijn bescherming? Dat ons bondsblad de naam 'Hippocampus' draagt heeft me altijd een beetje verwonderd. Zou jij een zeepaardje als typerend voor een duiker nemen? Ik niet! Hoewel, nu ik er over filosofeer: we mogen dan wel denken dat we ons vlot onder water bewegen, maar vergeleken met de pelagische zeebewoners zijn we logge, vreemde wezens. Als er een beetje stroming is, moeten de meesten van ons zich ergens aan vast houden. Misschien toch eerder een zeepaardje, dan bijvoorbeeld een dolfijn?

Maar zou er een andere reden kunnen zijn waarom een zeepaardje gekozen wordt voor de schrijvende pers waartoe ons blad

Hippocampus sept./okt. jan./feb. 2014 2014

11/09/2014 15:47:12

behoort? Een reden die me niet duidelijk is, maar op het web kan je er voorbeelden van vinden. www.hippocampuspress.com is een drukkerij die onze rare vis in de naam draagt. Ook een non-fictie verzamelhoek gaat schuil onder de naam hippocampusmagazine (en dus niet onze hippocampus): www.hippocampusmagazine.com.

met 'hippocampus' in de naam bestaat. De URL is bijna identiek aan die van het Dive-resort, maar eindigt op .be: www.hippocampus-online.be. Ik hoop dat ze daar geen zeepaardjes voor de vissenbak aanbieden. Althans, ik vind er geen op hun site.

Oef. Het zeepaard (zonder 'je'!) stond model voor een attribuut in een film van Harry Potter. Maar het uiteindelijk resultaat was te groot om als decoratie te dienen en werd dan maar niet gebruikt. Jammer dat het paard het groots bal gemist heeft (http:// harrypotter.wikia.com/wiki/Hippocampus).

Een organisatie die zorgt dat kinderen ver weg van ons toegang tot boeken krijgen, draagt ook de naam Hippocampus. Op hun website www.hippocampus.in/html/ home.html kan je meer lezen over hun doelstellingen. Ik heb echter de indruk dat ze zelf hun boeken niet lezen. Of in ieder geval hebben ze er geen over zeedieren.

We zijn natuurlijk niet de enige duikliefhebbers die het zeepaardje als symbool hebben. Een Kroatische duikschool dacht daar ook aan. Het heeft me even tijd gekost om te beseffen dat het logo op hun www. hippocampus.hr niet de arm van een octopus is, maar de staart van een hippocampus. Als je het exotischer zoekt, kan je naar 'Hippocampus Beach and Dive Resort' vliegen. Opgepast, hun site verlekkert je wel (www.hippocampus-online.com). Je moet je valies nog niet pakken.

Het is al lang geleden dat ik nog een groot bal meegemaakt heb. Helemaal opgesmukt in je beste kostuum. Na een lekker maal sjiek staan bewegen op de centrale dansvloer. Leuk. Ik krijg er zo waar honger van. Gaan eten in het Belgisch restaurant 'Hippocampus' (www.hippocampus.be)?

Het is al jaren geleden dat ik er eens ben gaan eten. Het was er lekker genieten en er stond geen 'zeepaardje' op de menukaart (gelukkig). Ook buiten BelgiĂŤ gebruiken ze ons favoriet diertje in hun bedrijfsnaam: tweemaal Hotel Hippocampus, namelijk www.hotelhippocampus.com en www. hippocampus-hotel-greece.com. Maar niet om te gaan duiken. Geen valies.

telt je de basis en als je meer wil weten (heb je tijd genoeg?) dan surf je naar www. news-medical.net/health/Hippocampus-What-is-the-Hippocampus.aspx.

Dit wetende is het niet verwonderlijk dat er een website met vrij beschikbare leermiddelen schuil gaat onder de URL www.hippocampus.org. Voedsel voor onze Hippocampus!

Inderdaad ik kon, als ode aan de 250e editie gemakkelijk twee bladzijden voor Webdiving vullen met 'hippocampus' als trefwoord. Gelukkig komt het woord maar 36, en niet 250 keer voor in deze tekst. En ook voor de volgende edities van 'Webdiving' mag je suggesties sturen naar patrick.van. hoeserlande@advalvas.be. 'Hippocampus' wordt echter niet vermeld in mijn e-mailadres (oei, dat is nu 37 keer).

 Patrick Van Hoeserlande

Een zwembad voor vissen? Natuurlijk spreek ik over een aquarium. En het zal je niet verwonderen dat er een speciaalzaak voor aquarianen (gezien de verhouding water/land op onze aarde zouden we in plaats van aardbewoners eerder 'aquarianen' moeten heten) en vijverliefhebbers

De hippocampus zit ook tussen je oren.

Letterlijk, want het is een deel van de hersenen. De wikipagina http://nl.wikipedia. org/wiki/Hippocampus_(hersenen) ver-

Hippocampus sept./okt. 2014

Hippo-250.indd 95

95

11/09/2014 15:47:13

Bondsnieuws

Luc Sels,

Foto's: archief Luc & Mia Sels.

Commissie Duikonderricht

de eerste verantwoordelijke van het NELOS-Duikonderricht "Ik weit van a ook iet …".

De voortschrijdende regionalisering van ons land leidde in 1978 tot de splitsing van het Belgisch sportbeleid en alzo tot het ontstaan van de liga's NELOS en LIFRAS. Alle commissies werden dus ook gesplitst, zo ook het Duikonderricht.

M Luc kon er steeds de stemming inbrengen. Hier op de Stage te Bendor.

Steeds goedgeluimd: Mia en Luc Sels.

96

Hippo-250.indd 96

aar het Duikonderricht bleef nog voornamelijk nationaal georganiseerd via BEFOS-FEBRAS. Het waren wel de Liga's die de beslissingen moesten uitvoeren op het veld. Het was Luc Sels die deze ondankbare taak loyaal op zich zou nemen en dit tot 1990. Tegelijkertijd verzorgde echtgenote Mia op vrijwillige en dus kosteloze basis het NELOS-secretariaat van 1981 tot 1986. Zoon Eric werd in 1983 Nationale Monitor (nu 3*I) en we kunnen gerust aannemen dat NELOS en duiken populaire gespreksonderwerpen waren bij de Selsen. Te meer daar de LIFRAS-verantwoordelijke, Daniel Villain, de schoonvader van Eric was.

Een zeer geapprecieerde nieuwigheid van Luc als verantwoordelijke waren de bijeenkomsten van alle NELOS-Instructeurs die hij organiseerde in het clubhuis van Temse Watersport.

Het waren ook Luc en Mia die ervoor zorgden dat alle reglementen, proeven, brevetvereisten, enz. in één enkele map – met rode kaft – op A5-formaat werden verzameld: de befaamde 'rode bijbel'. Die was de voorloper van de huidige NELOS-Infomap.

Hippocampus sept./okt. jan./feb. 2014 2014

11/09/2014 15:47:14

Maar we zouden Luc schromelijk onrecht aandoen als we zijn typische persoonlijkheid, zijn familiale inzet – bompa Lawijt werd hij genoemd – zijn gastvrijheid en zijn uitstraling niet zouden vermelden.

Zoon Eric typeerde hem duidelijk:

De laatste tijd sukkelde hij wat met de gezondheid, maar zijn laatste duik met zoon Eric en kleinzoon Andy te Vodelée waren zeker een bekroning van een prachtige duikcarrière.

Foto's: archief Luc & Mia Sels.

Luc, die mee aan de wieg had gestaan van duikschool Neptunus, was in 1982 met Eric naar BCD verhuisd en ook daar had hij een gedreven inzet als instructeur en als voorzitter. Stijn Van Itterbeeck, bestuurslid van BCD, verwoordde het aldus op de afscheidsplechtigheid:

Luc Sels aan het woord op de instructeursvergadering te Temse. Omringd door Mia Sels, John Remue en Georges Dib.

"Luc had al gauw de touwtjes mee in handen en zorgde ervoor – samen met een aantal volgelingen – dat de kleine Brusselse club gestaag groeide. Onze club had toen nog weinig structuur en hij was het die als eerste met zijn eigen wagen de flessen ging vullen bij de Zeeman om ze dan mee te brengen naar de wekelijkse training. Geen inspanning was hem te veel en hij leerde ons dat rang noch stand van belang zijn, het is onze gemeenschappelijke hobby die bepalend is".

"Iedereen kende mijn vader als een immer goedgeluimde en onvoorwaardelijke positieve man met een gouden hart. Bovendien leek hij wel een bodemloos vat vol wijsheden. Hij was vooral gekend voor en door zijn gevatte uitspraken en oneliners, die stilaan een eigen leven zijn gaan leiden" Dit klopt helemaal: voortdurend worden legendarische gezegden als "Ik weit van a ook iet, mor ik kan zweige" gekopieerd en herhaald.

Het overlijden van Luc Sels op 4 juni 2014, 16 maanden na het heengaan van zijn Mia, betekende een zwaar verlies voor zijn familie, zijn club, NELOS en de Vlaamse duiksport.  Wim Van Doeselaer

Zie ook het interview 'In de zoeten inval bij Luc en Mia Sels', in Hippo 222 (jan./feb. 2009).

ADVERTENTIE

Hippocampus sept./okt. 2014

Hippo-250.indd 97

97

11/09/2014 15:47:15

LOPENDE Agenda

Zie ook: http://bit.ly/NELOS-agenda

Oktober 2014 05 BRAVOS-Proevendag Locatie: Barrage de l'Eau d'Heure Inschrijven: filip.dedobbeleer@gmail.com

05 Zeestage te Boulouris Van zo. 5-10-2014 tot do. 09-10-2014

07 Theorie Onderwaterfotograaf Niveau 1 (DF1) Locatie: Diksmuide Info: www.wevos.be

11 Thema Fotoduikdag Onderwerp: breedhoek met model Locatie: Tholen 'de blokken' – 10.30 u Inschrijven: yteughels@skynet.be

12 Thalassa's Materiaal & Initiatie Beurs Zwembad Strop, Stropstraat 31, Gent 13.30 – 18.00 u info: www.thalassa-diving.be

14 Praktijk Onderwaterfotograaf Niveau 1 (DF1) Locatie: Diksmuide Info: www.wevos.be

18-19 OVOS-weekend Locatie: Scharendijke Info: www.ovos.be

23 AVOS Workshop Onderwerp: licht Locatie: Huis van de Sport – 19.45 u Info: www.avos.be

30-02 41e editie van het 'Festival Mondial de l'Image Sous-Marine' Locatie: Convention Center, Parc Chanot, Marseille (Frankrijk) Info: www.underwater-festival.com

November 2014 06 Start cursus Onderwaterfotografie Niveau 2 Locatie: Kapelle-op-den-Bos & O-Schelde Inschrijven: yteughels@skynet.be

13 Proefexamen 1*I Locatie: Huis van de Sport – 19.45 u Info: www.avos.be

15 8x8 Manta Duikquiz Info: www.demanta.be

17 Limiet inschrijving examen 3*I 23 Examen 1*I/Instructeur B (Module 2) CC Asse, Zaal Walfergem, Stevensveld 8, 1730 Walfergem

23 Post Zeestage 29 OBK shoot-out & festival 2014

98

Hippo-250.indd 98

Open Belgisch Kampioenschap 2014 voor onderwaterfotografie en -videografie Locatie: Zebrastraat 32, 9000 Gent Info: www.onderwaterfotografie.be

December 2014 04 Herexamen 1*I/Instructeur B (Module 2) 09 Infosessie kandidaat 2*I Locatie: Huis van de Sport – 19.45 u Inschrijven: www.avos.be

11 Vergadering afspraken 1*I/Instructeur B (M3-M4) 13 Mythe 2*I Stage Organisatie: BRAVOS Info: tiny@poseidon.be

14 Fysieke fitheidsproeven 1*I/Instructeur B Zwembad 't Strop, Stropstraat 31, Gent Van 13.00 - 17.00 u (gewijzigde datum)

Januari 2015 16 Limiet inschrijving theorie 2*I 16-17 Examen theorie 3*I Locatie: Duikerhuis NELOS

17-25 boot Düsseldorf Info: www.boot.de

31 Duikvaker Locatie: Expo Houten, Meidoornkade 24, 3992 AE Houten, Nederland Zaterdag 10.00 uur - 18.00 uur Info: www.duikvaker.nl

Februari 2015

28 Herexamen 1*I/Initiator (Module 4) Zwembad: 09.00-12 u, Theorie: 13.00-16.00 u

Maart 2015 01 AV NELOS Organisatie: 't Zeepaardje – Dendermonde

07 Examen praktijk DHV Frans Coeckelbergsstraat 17a 2220 Heist-op-den-Berg

11 Herexamen AI/Initiator (Module 1 + 3)

14-15 Belgische Duiksportbeurs Info: www.duiksportbeurs.be

14 Herexamen 3*I 15 AV College 3*I Locatie: Duikershuis

22 Academische zitting

April 2015 10 Inlevering verhandeling 3*I 26 Examen theorie 2*I

Mei 2015 11 Herexamen theorie 2*I 19-20 Voordracht 3*I Locatie: Duikershuis NELOS

22 Limiet inschrijving Zeestage 3*I & 2*I 21-25 15e CMAS WK Onderwaterfotografie Locatie: Zeeland (Nederland) Info: www.netherlands2015.com

01 Duikvaker Zondag 10.00 uur - 17.00 uur Info: www.duikvaker.nl

06 Examen theorie Duiker-Hulpverlener

De volledige agenda van alle vinzwem­ wedstrijden vind je op: www.vinzwemmen.be/?page_id=8

Locatie: zowel te Gent als te Leuven Aanvang: om 20.00 uur stipt.

RU Gent, K.L. Ledeganckstraat 35, Auditorium 2 (faculteit Wetenschappen).

Opleiding nitrox, extended range & trimix Info via het menu 'Sectie DuikTechnieken (SDT)' op www.wiki.nelos.be

KU Leuven, Minderbroederstraat 12, Auditorium AG, (faculteit geneeskunde). Parking over de ingang (links van nr. 19) zal open zijn vanaf 19.00 uur

07-08 & 13-15 Belgian Boat Show Locatie: Flanders Expo - Gent Info: www.belgianboatshow.be

22 Examen AI/1*I/Initiator (Module 1 + 3)

Controleer even of het evenement inderdaad doorgaat. De zetduivel speelt ons meer dan eens parten!

Weet je van interessante evenementen of organiseer je zelf een activiteit die in onze Lopende Agenda kan opgenomen worden, plaats de gegevens dan in de Lopende Agenda op de NELOS-wiki of bezorg ze aan: Ivo Madder – redactie@nelos.be.

Hippocampus sept./okt. nov./dec. 2013 2014

11/09/2014 15:47:15

Betrouwbare flexibiliteit Binnen ieders handbereik

IT

in 1 K

Diamond back-up lamp

www.green-force.com

Cover_250.indd 5 1 Oktober 2014.indd

Cave

Diamond 600/AA Tristar 1070 Monostar 1200 Heptastar 2000 Heptastar 2000 DPM Hybrid 8 cannister Flexi II battery pack Charging KIT Hybrid umbilical Hybrid umbilical 90° Helmet mounting Hybrid handle alu Goodman handle Tank connection

KIT

Cave

Nóg meer flexibiliteit aan een nóg scherpere prijs! Green Force introduceert de Hybrid, Flexi, Flexi DPM en Cave KIT’s. Alle KIT’s zijn samengesteld uit een batterijpack, een lampkop, een kabel, een flesbevestiging, een goodman handle en een handvat of helmbevestiging. Alle componenten worden in een handomdraai samengebouwd tot een hoogwaardige hand- of kabellamp.

Bovendien wordt elke KIT geleverd met de krachtige 600 lumen Diamond back-up lamp. Alle KIT’s zijn modulair en dus uitbreidbaar met tal van andere Green Force accessoires voor nog meer flexibiliteit.

DPM

Flexi DPM

F

KIT /

Flexi

in 1 lexi 3

Hybrid

d3 Hybri

3in1

KIT’s foto: Hedwig Dieraert

Green Force

                                                       

8/09/2014 1/08/2014 13:25:19 11:21:18

The besT diving mask made even betteR + 20% increased field of vision + 45% softer on skin for unparalleled comfort + 270% greater elasticity for a perfect fit

mares.com

Cover_250.indd 2

8/09/2014 13:25:15

Mechelen P 004152 - TWEEMAANDELIJKS INFORMATIEBLAD (NIET IN JULI EN AUGUSTUS) VAN DE NEDERLANDSTALIGE LIGA VOOR ONDERWATERONDERZOEK EN -SPORT NELOS Nr. 249 - mei/juni 2014

X-vISIOn