Hippocampus 248 (maart-april 2014)

Cover_248.indd 3

Mechelen P 004152 - TWEEMAANDELIJKS INFORMATIEBLAD (NIET IN JULI EN AUGUSTUS) VAN DE NEDERLANDSTALIGE LIGA VOOR ONDERWATERONDERZOEK EN -SPORT NELOS Nr. 248 - maart/april 2014

Warrelnetten op het strand

Verkiezingen

Duikonderricht

Malediven

Egypte

4/04/2014 10:29:57

EQUATOR BCD

Reist over de hele wereld mee!

Dit front-adjustable trimvest dat tegen een stootje kan, is nu nog beter en niet alleen bedoeld voor op reis. Vanwege de nieuwe technische kenmerken (ge誰ntegreerd loodsysteem) en het comfort wil je geen duikavontuur meer zonder dit jacket!

ALS HET OP VEELZIJDIGHEID A ANKOMT, BEN JE MET DE EQUATOR VAN ALLE MARK TEN THUIS.

SCUBAPRO.COM

S304-032946 (Equator Ad-A4)

Cover_248.indd 4

4/04/2014 10:29:58

Hugyfo

Nr 248 maart/april 2014

Van de redactie DOOR IVO MADDER Elke drie jaar zijn het verkiezingen binnen de Commissie Duikonderricht.

In maart 2014 was het weer zo ver: er werden verkiezingen gehouden tijdens de Algemene Vergadering van het College der 3*Instructeurs. Meestal brengen we de resultaten daarvan pas in de editie mei/ juni, maar omdat er toch redelijk wat wijzigingen zijn en de voorzitter van het Bureau Duikonderricht niet herkiesbaar was, hebben we het drukken van Hippocampus uitgesteld om het verslag alsnog in deze uitgave te krijgen. Uiteraard weten al heel wat van onze lezers de uitslag dankzij de communicatie via de NELOS-Facebook­ pagina's. Als ze even hard werken als de verkozenen van de vorige legislatuur, mogen we weer heel wat interessante naslagwerken verwachten, zoals de dossiers en cursusboeken die in deze Hippo voorgesteld worden.

Ook binnen het bestuur van de Audiovisuele Commissie zijn er grote wijzigingen. In deze editie stellen we het nieuwe bestuur voor.

We schotelen je heel wat biologie voor, zoals een zoetwaterslang, jaarringen bij schelpen en koralen, de resultaten van een wetenschappelijk onderzoek over kwallen, een actie tegen warrelnetten op het strand en een duik met een grijze zeehond.

Een stukje geschiedenis brengen we met de berging van een wrak uit het Veerse meer en te Wemeldinge werd een vijfsterrenduikplaats ingehuldigd, waar spijtig genoeg recentelijk heel wat slib en enkele gevaarlijke betonblokken met uitstekende betonijzers gestort werden.

Wie geen tijd had om het Vakantiesalon 2014 te bezoeken, kan misschien inspiratie vinden in de reisverhalen over Egypte en de Malediven? Lees zeker de aankondigingen over de filmduik, de Jeugdduikdag en de Scubapro Testdagen.

Veel leesgenot en tot aan de waterkant.

Ivo Coverfoto: Indische koraalduivel (Pterois miles) met een school glasvisjes. Locatie: Malediven. Foto: Dieter Decroos.

Bondsnieuws Nazicht Ideal 2013............................................. 5 Nederlandse Jeugdduikdag 2014................ 22 NELOS zit op Facebook!.................................. 26 Darwin en de Audiovisuele Commissie............... 28-30 Filmduik in Muisbroek.................................... 37 AV College der 3*Instructeurs............... 38-42 Errata................................................................. 43 Nieuwe naslagwerken.............................. 74-75 Vakantiesalon 2014: een groot succes!................................. 80-81 Scubapro Testdagen................................ 82-83

Vaste rubrieken Het begin van mijn duikverhaal................... 14 Historiek COWOL 1964-2014.................. 62-65 Retro Hippo.......................................................66 Hippoëzie........................................................... 67 Close-up (Natasja Vandeperre)............ 68-69 NELOS-Boetiek.......................................... 76-77 Webdiving.......................................................... 78

BEFOS-FEBRAS............................................... 77 Duikexpeditie naar Belgica.................... 84-85 Skubba & Fred..................................................89 Lopende agenda...............................................90

Reportages De Malediven................................................ 6-13 Met AJD-Duffel naar Marsa Alam........ 16-20 Hoe lang duurt een jaar?.........................24-25 De wonderen in de zoetwaterduikwereld..................... 32-36 Finding MEMO (kwallen)........................ 44-48 Duits oorlogsschip geeft zich gewonnen........................... 50-55 Actie verbod op recreatieve kieuw- en warrelnetten......................................... 56-60 Een grijze zeehond in de Oosterschelde..............................70-73 Inhuldiging Wemeldinge: duik- of stortplaats?............................ 86-87 Geen baggerspecie op de vijfsterrenduikplaats!...............................88

NELOS-Consulenten Sven Vandekerckhove

Ingrid Dekelver

duikonderricht@nelos.be

duikgeneeskunde@nelos.be

• Algemeen duikonderricht • Inschalingen

• Duikgeneeskundige problematiek

François Desmet

Willy van der Plas

duikmateriaal@nelos.be

voorzitter@nelos.be

• Duikmateriaal

• Verzekering

Stef Teuwen sdt@nelos.be

René Van Leeuwen reglementering@nelos.be

• Technisch Duiken

• Juridische kwesties in de duiksport • Duikreglementering

Jozef Van den Berghe

Elfrie van Poppelen

statuten@nelos.be

mental.coaching@nelos.be

• VZW-statuten en -kwesties

• Bijstand bij duikongevallen

Dirk Deraedt veiligheid@nelos.be

• Melden van duikincidenten en bijna-duikongevallen

Ronny De Meersman

Ronny Margodt pr@nelos.be • Public Relations NELOS

Guy Bosmans

penningmeester@nelos.be

boetiek@nelos.be

• Penningmeester

• Contactpersoon Bloso

Correcties en/of opmerkingen i.v.m. de NELOS-cursusboeken: cursus@nelos.be Correcties i.v.m. met de NELOS-infomap: documenten@nelos.be

Hippocampus maart/april 2014

Hippo-248.indd 3

3

4/04/2014 10:12:57

Nederlandstalige Liga voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw Lid van BEFOS (Stichtend lid van de Wereldbond voor Onderwateractiviteiten CMAS).

Erkend door Bloso (Bevordering van de Lichamelijke Ontwikkeling, de Sport en de Openluchtrecreatie).

Raad van Bestuur Voorzitter: Willy van der Plas Gsm 0475 27 56 39 - voorzitter@nelos.be Vice-voorzitter - relaties CMAS: John Remue Tel. 0495 20 00 85 - duikonderricht@nelos.be Relaties Bloso - Boetiekverantwoordelijke: Guy Bosmans Tel. 015 22 56 72 - boetiek@nelos.be Penningmeester: Ronny De Meersman Gsm 0475 70 19 76 - penningmeester@nelos.be Bestuurslid: Ivo Hubert Gsm 0475 49 87 24 - ivo.hubert@nelos.be Bestuurslid: Herwig Van Cotthem Gsm 0495 55 85 19 - herwig.vancotthem@nelos.be Public Relations: Ronny Margodt Gsm 0473 96 13 50 - pr@nelos.be

Commissies Commissie Duikonderricht Voorzitter: Sven Vandekerckhove duikonderricht@nelos.be - Gsm 0476 34 00 64 Verantwoordelijke der brevetten: brevetten@nelos.be Ereraad: Ronny Margodt Gsm 0473 96 13 50 - ereraad@nelos.be Subcommissie Jeugdduiken: Franklin Forrez Gsm 0473 24 53 02 - jeugdduiken@nelos.be Brevettencomité: John Maes Gsm 0495 66 56 19 - brevettencomite@nelos.be Sectie duiktechnieken: Glenn Tessens Gsm 0485 57 52 13 - sdt@nelos.be Sectie EDIT: Ivo Madder Gsm 0475 73 32 01 - edit@nelos.be Veiligheidscomité: Eric Vonk Gsm 0475 44 55 29 - veiligheid@nelos.be

Geneeskundige Commissie Voorzitter: Roland Vanden Eede - Tel. 03 827 57 31 duikgeneeskunde@nelos.be Secretaris: Ingrid Dekelver - Gsm 0479 713469 duikgeneeskunde.sec@nelos.be Mental Coaching: Elfrie van Poppelen Gsm 0497 44 60 03 - mental.coaching@nelos.be

Sportcommissie Voorzitter: Herwig Van Cotthem Gsm 0495 55 85 19 - sportcommissie@nelos.be Secretaris: Free Duerinckx Herkenrodesingel 7d bus 2.2, 3500 Hasselt

Audiovisuele Commissie Voorzitter: Ludo Braeckman Gsm 0475 38 78 04 - audiovisueel@nelos.be Voorzitter Sectie Onderwaterfotografie: Gery Beeckmans - owf@nelos.be Voorzitter Sectie Onderwatervideografie: Erik De Groef Gsm 0478 25 09 21 - cursus.owv@nelos.be

4

Hippo-248.indd 4

Commissie Biologie

INFORMATIEBLAD VAN NELOS vzw

Voorzitter: Tiny Heremans Tel. 016 22 56 98 - biologie@nelos.be

Hoofdredacteur: Ivo Madder De Bisthovenlei 46 - 2100 Deurne (Antwerpen) Tel. 03 290 54 06 - redactie@nelos.be

Secretaris: Jean-Marie Reynaert Gsm 0475 81 43 59 - biologie.sec@nelos.be

Commissie Redactie Hippocampus Voorzitter: Ivo Madder Tel. 03 290 54 06 - redactie@nelos.be Secretaris: Luc Beets Tel. 03 325 07 36 - hippo.sec@nelos.be

Commissie Duikers met een Handicap Voorzitter: Ann Tielen Tel. 011 42 35 14 - cdmh@nelos.be Secretaris: Yves Druyve 0486 68 33 51 - cdmh.sec@nelos.be

Commissie Solidariteitsfonds Leden: Guy Bosmans, Ronny De Meersman, Ronny Margodt

NELOS-secretariaat Duikershuis - Luce De Smet Brusselsesteenweg 313-315 - 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 58 secretariaat@nelos.be www.nelos.be - www.wiki.nelos.be CERTIFICATION INTERNATIONAL

Erevoorzitter: Jozef Van den Berghe Tel. 054 32 88 20 erevoorzitter@nelos.be

ma. 9.30 u - 11.30 u, wo. 9.30 u - 11.30 u en 14.00 - 16.00 u, vr. 14.00 u - 16.00 u

Ongevalsaangiften Binnen de 15 dagen in dubbel naar het NELOS-secretariaat, vergezeld van een geneeskundig getuigschrift. Dit attest moet door de dokter worden afgeleverd binnen 3 dagen na het ongeval.

Bij een dodelijk ongeval: binnen 2 dagen naar het NELOS-secretariaat en rechtstreeks naar Arena (eventueel telefonisch of per fax): t.a.v. de heer Eddy Van Den Bosch, Jozef II straat 36-38 - 1000 Brussel Tel. 02 512 03 04 - fax 02 512 70 94

Hulpdiensten UNIVERSITAIR ZIEKENHUIS ANTWERPEN Tel. 03 821 30 55 (24/24 uur) HYPERBAAR CENTRUM Militair Hospitaal Neder-over-Heembeek (afrit 6 op de ring rond Brussel), Tel. 0800 12382 ALGEMEEN ALARMNUMMER Tel. 112 Medisch Centrum Hyperbare Zuurstoftherapie 's-Gravenpolderseweg 114, Goes, Nederland Tel. 0031 113 23 42 90 (24/24 uur)

Verantwoordelijke uitgever: John Remue Genenbemdestraat 2H - 3945 Kwaadmechelen Gsm 0495 20 00 85 - john.remue@telenet.be Redactieteam: Luc Beets - Jacques Bernaerts Ingrid Dekelver - Chrisje Demuynck - Bert Janssens - Ivo Madder - Katrijn Ools - John Remue - Monique Remue-Demoustier - Jozef Van den Berghe - Wim Van Doeselaer - Patrick Van Hoeserlande - Roland Wantens

Vormgeving en publiciteit: Katrijn Ools Brusselsesteenweg 313-315 - 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 58 publiciteit@nelos.be Pre-press & druk: Swinnen Printing Muizenstraat 172 - 1981 Hofstade Tel. 015 45 02 78 - fax 015 45 02 79 info@swipri.be Hippocampus verschijnt 5 maal per jaar: februari, april, juni, september en december.

Oplage: meer dan 10.000 exemplaren.

ISSN-nummer: 1782-8414

Hippocampus kan je downloaden in pdf-formaat via de NELOS-wiki, meer bepaald via: www.wiki.nelos.be/index.php/Hippo-archief

Advertentietarieven www.wiki.nelos.be/index.php/Hippocampus Zie bij 'Publiciteit'.

De redactie en de uitgever zijn niet verantwoordelijk voor de inhoud van de geplaatste advertenties. Ongevraagd toegestuurde redactionele teksten en/of foto's worden niet teruggestuurd. De artikels ter publicatie in de Hippocampus moeten binnen zijn bij de redactie minstens 45 dagen voor de maand van verschijning.

Overeenkomstig de Belgische wet van 08/12/1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer, gewijzigd door de Europese wet van 11 december 1998 tot omzetting van de richtlijn 95/46/EG van 24 oktober 1995, melden wij dat uw persoonsgegevens worden bijgehouden in een bestand. Wij verbinden ons ertoe deze gegevens enkel te gebruiken voor de verzending van ons tijdschrift en de administratie van de liga overeenkomstig het doel van onze organisatie. U heeft inzage- en correctierecht.

Niets van deze uitgave mag overgenomen worden zonder schriftelijke toestemming van de verantwoordelijke uitgever.

Hippocampus komt tot stand met de steun van

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

AIG-ASSISTANCE Bij je duikschool kan je het persoonlijk verzekeringskaartje bekomen, met daarop volgende info: Policy number: ARENA 2.009.718/010 In geval van repatriëring/hospitalisatie ten gevolge van een duikongeval in het buitenland.

Call Center: +32 3 253 69 16

Adresveranderingen Uitsluitend richten aan het NELOS-secretariaat:

secretariaat@nelos.be

Hippocampus maart/april 2014

4/04/2014 10:12:59

BONDSNIEUWS Commissie Duikonderricht

Nazicht

IDEAL 2013 Op 3 maart 2014 werden alle IDEAL-kaarten die op de verplichte einddatum – 31 januari 2013 – waren ingediend, zeer grondig nagekeken door Monique Demoustier, 3*Instructeur en lid van de Ereraad NELOS, John Remue en Guy Bosmans, beiden

•

3*Instructeur en tevens lid van de Raad van Bestuur NELOS.

W

ij konden met voldoening vaststellen dat het aantal foutief ingelogde IDEAL-zegels spectaculair was gedaald tegenover vorig jaar.

Bijna iedereen heeft ondertussen het systeem grondig onder de knie, doch enkelen maken spijtig genoeg nog steeds fouten. Wij raden hen aan de gebruiks­ procedure in de nieuwe Infomap 2014 eens grondig na te lezen. Uiteindelijk werden er toch nog zes IDEAL-kaarten geweigerd, dat is één meer dan vorig jaar.

Waarom werden die zes kaarten geweigerd?

•

•

Bij één kaart, van een Assistent-Instructeur, ontbraken de kopieën van het logboek en was dus controle onmogelijk.

Op vier IDEAL-kaarten van Instructeurs, raar maar waar, want voor hen zou het systeem geen geheimen meer mogen

kennen, ontbraken alle persoonlijke gegevens en de handtekening van de titularis en/of de handtekening van de controlerende instructeur.

Op de kopieën van het logboek van een Assistent-Instructeur stond nergens een verwijzing naar de afgenomen proef of duikleiding.

Hier en daar hebben wij toch enkele zegels geschrapt, maar de fouten waren niet van die aard dat de IDEAL-kaart moest worden geweigerd. Hier volgt een opsomming van de meest voorkomende tekortkomingen en/of fouten die wij vaststelden:

• • • • • •

Bij delegatie ontbrak de naam en handtekening van de delegerende instructeur in het logboek van de Assistent-Instructeur.

Enkele keren vonden wij toch nog een ingelogde zegel voor een stijgproef afgenomen door een Assistent-Instructeur.

Sporadisch vonden wij meer dan twee ingelogde prestaties op één dag.

Op vier kaarten vonden wij twee ingelogde prestaties tijdens één en dezelfde duik.

Soms konden wij geen notering van de afgenomen proef en/of duikleiding terugvinden in het logboek.

Een paar Assistent-Instructeurs plakten ten onrechte een zegel voor de afna-

•

me van de vaardigheden voor 1*D en 2*D. Vijf Assistent-Instructeurs namen ten onrechte doopduik 1 en 2 af. Deze moeten echter gebeuren onder leiding van een Instructeur.

Zoals ik al eerder zei, waren de meeste van de gecontroleerde IDEAL-kaarten perfect in orde. Op de bijgevoegde kopieën waren de prestaties duidelijk herkenbaar door de uniforme noteringen van de proeven, duikleidingen en opleidingsduiken. Bijna steeds werden de inlogbare duiken nog geaccentueerd doordat ze met een fluostift waren gemarkeerd.

Voor de diegenen die nog niet goed weten hoe het correct moet, tonen we hier nogmaals een drietal fictieve voorbeelden.

Wij hebben kunnen vaststellen dat de inzet van onze Instructeurs en Assistent-Instructeurs enorm groot is en dat de proeven en duikleidingen op een ernstige en veilige manier worden afgenomen, zoals voorgeschreven door het Duikonderricht.

Wij hopen dat deze positieve tendens zich blijft voortzetten en dat wij volgend jaar geen enkele IDEAL-kaart moeten weigeren en alle fouten quasi verdwenen zijn. Met een klein beetje meer zelfcontrole zal dit wel lukken.  Guy Bosmans, 3*I Bestuurslid NELOS

ADVERTENTIE

G KORTIN G R O EP S S R E IK U VOOR D

Nemo Dive Club & Hotel & Safari’s Bert en Sofie Red Sea Egypt -Safaga

PROMOTIE! WINTER/ZOMER TWEEDE DUIKER GRATIS! Tel.: 00 20 (0) 100/36 48 708 en 00 20 (0) 100/11 37 707 - info@nemodive.com -

www.nemodive.com Hippocampus maart/april 2014

Hippo-248.indd 5

5

4/04/2014 10:12:59

REPORTAGE

Het land van Jack Sparrow, walvishaaien en de zevende duikhemel.

D

e zomer blies haar laatste dappere adem uit, de eerste dag van de Belgische herfst was aangebroken…

Regen, kou en sombere wolken. Tijd om op reis te vertrekken dus. Met een groepje duikers van duikschool Barracuda en een gulle sponsoring van vaderlief, zat ik op het vliegtuig richting Malé, de hoofdstad van de Malediven. Mijn vader was al vaak mee gegaan met deze duikreis van 'Wild Water', hij had me er al zo veel over verteld en ik was super blij dat ik eindelijk ook eens meekon!

Na een kleine 16 uur, een knaller van een goeie film en wat sporadische 'uiltjes knappen', zag ik door mijn vliegtuigraampje een groepje piepkleine eilandjes tevoorschijn komen. Binnen een half uurtje was het landen geblazen. Ik was in de wolken! 'No pun intended'.

Bij mijn eerste stap buiten de luchthaven werd ik verwelkomd door de verstikkende Aziatische warmte. Toen we wat later aan de haven stonden, kwam een schuitje in onze richting gedobberd. Het was duidelijk dat dit het beste van zijn jaren al had gezien. De duikgids Yune verzekerde me dat het bakkie zijn drijfvermogen al jaren standhield dus was ik al iets meer gerustgesteld.

Foto: Dieter Decroos.

De Malediven Met onze Doni sputterden we op een gezapig tempo richting Prinsess Rani, onze thuis voor de komende week. Wat een prachtdame: 3 dekken, mooie kajuiten en een goed gevulde bar; wat moet een mens nog meer hebben?

Tijdens de eerste briefing werd er meegedeeld dat we vandaag niet meer zouden duiken. Vrij vertaald naar het West-Vlaams betekent dat maar één ding: "de aperitief kan beginnen!".

De bar was goed voorzien van bruine rum en in de keuken had ik al wat limoentjes gezien. De toon was gezet en na een 'rummeke' of twee voelde iedereen zich thuis op onze zeeschuit…

6

Hippo-248.indd 6

Foto: Jerina Devolder.

Foto: Dieter Decroos.

Het is alsof je in een aquarium rondzwemt.

Hippocampus

4/04/2014 10:13:01

Foto's (2): Dieter Decroos.

Reisverhaal

Foto's (2): Dieter Decroos.

Foto: Dieter Decroos.

Een groepje duikers van duikschool Barracuda.

dag twee Om 06.00 uur stipt werden we gewekt door een vastberaden klop op de deur. Tijd voor de eerste duik van de dag. Ik moet zeggen, na een nacht met twee snurk-kampioenen naast me, was dit vroege uur zeker geen cadeau. Gelukkig kon de ochtendzon mijn humeur snel naar hogere sferen brengen.

De Doni, onze bijboot van waaruit we gingen duiken, lag al vrolijk te tuffen naast de boot en iedereen stond, verrassend genoeg, fris en monter klaar voor de checkduik. Deze ging door op een rif niet ver van de kust van Malé, Kurumba house reef genaamd. Voor een checkduik viel dit rif zeker mee, er was niets speciaals te zien maar

het was de perfecte plaats om die roestige vinnen weer lekker soepel te krijgen.

De tweede duik was op een wrak: 'The Maledive Victory', één van papa zijn favorieten. Volgens de duikgids stond er wat stroming, maar naar Oosterscheldenormen was dat niet meer dan een kleine onderwaterbries. Iedereen bleef bij de afdaling mooi aan het ankerkoord hangen, zoals afgesproken op de briefing. Vader Devolder, rebel die hij is, dacht daar duidelijk anders over en was al in volle vaart naar beneden vertrokken richting brug. Er zat voor mij dus niets anders op dan alles los te laten en de achtervolging in te zetten. Al snel wist ik vanwaar die haast kwam, op de brug stond een fantastisch mooi begroeide

stuurstand. Mijn vader had mij er al veel over verteld en ik wist zeker dat hij stiekem plannen aan het smeden was om dit koperen gevaarte mee te smokkelen naar Belgenland. Mijn vermoedens werden al snel bevestigd toen ik hem heel subtiel aan dat ding zag schudden. Ik tikte hem op de vingers en met spijt in het hart moest hij zijn bergingsactie staken.

Verder in de buik van het wrak viel ik van de ene verbazing in de andere. Het ruim was volledig begroeid met prachtige roze softkoralen en poliepen in alle kleuren. Ik ben altijd vol ontzag voor de natuur wanneer ik zie hoe de zee zo'n ijzeren gevaarte kan omtoveren tot een prachtig kleurenpalet!

Links: Gewapend met mijn GoPro en mijn snorlekgrief probeer ik de walvishaai bij te houden.

Rechts: Een manta tijdens een nachtduik.

Hippocampus Hippocampus Hippocampus maart/april nov./dec. jan./feb. 2013 2014

Hippo-248.indd 7

7

4/04/2014 10:13:03

Reportage Reisverhaal

De middag bracht rust en relax. Gelukkig maar, want die vlucht zat nog altijd een beetje in mijn lijf. Volgens het plan zouden we vandaag doorvaren naar 'North Ari Atol', maar er waren echter wat problemen met onze Doni, dus moesten we helaas blijven liggen voor de kust van Malé. Mij niet gelaten, ik was zeer blij met een welverdiend dutje op het achterdek.

Na alweer een heerlijk avondmaal, een paar 'rummekes' en wat verbroedering met onze Nederlandse vrienden die onze groep aanvulden, was het weer tijd om onder de lakens te kruipen.

dag drie Deze nacht had ik amper een oog dichtgedaan. Dit keer niet door het WK boomzagen van de twee heren waarmee ik de kajuit deelde maar door een benauwd gevoel die mij de hele nacht achtervolgde: door de hoge luchtvochtigheid die de Indische Oceaan met zich meebrengt, had ik de hele tijd het gevoel dat ik te weinig adem had. Het geklop op de deur, alweer stipt om 06.00 uur, was dan ook hoogst onwelkom!

De eerste duik van de dag was langs een drop off, Feydhoo Wall. Ik lag nog geen 5 seconden in het water of mijn trimvest scheurde, met als gevolg dat ik plots twee wel heel bekende loodblokjes onder mij naar beneden zag dwarrelen. Dankzij wat verborgen ninja-skills kon ik gelukkig nog één ervan recupereren, maar het ander was al op weg naar de dieperik. Ach ja, een beetje verlies heb je altijd …

Ik was dus niet goed wakker en het rif leek ook niet uitermate interessant; ik dreigde zelfs halverwege de duik weer in te dommelen. Gelukkig werd ik op tijd en stond

gewekt door vaderlief die mij aan het werk zette als model voor zijn onderwateropnamen.

Toen we voor de tweede duik waren overgestoken naar 'North Ari' zag je pas de echte Malediven, het ene 'bounty eiland' na het andere, parelwitte stranden en azuurblauw water. Mijn hoop op een mooier rif begon te stijgen met de minuut. Het was voor mij duidelijk dat de aanwezigheid van een kleine 100.000 man, die allemaal op een oppervlakte wonen die kleiner is dan een West-Vlaams dorp, voor heel veel vervuiling op de koraalriffen zorgt.

De tweede duik van de dag was gelukkig van een heel ander kaliber. Waar mijn ademautomaat bij de eerste duik bijna uit mijn mond viel van verveling, viel die hier uit mijn mond van alle onderwater 'oh's' en 'aah's'! 'Angoti Thila' is een klein piekje dat ten midden van een zandbak ligt. Ik heb in mijn leven nog nooit zo veel kleuren, vissen en koralen gezien in één duik.

Op het einde van de duik besloot mijn 'daddy cool' om even de groep te verlaten. Zo konden we met ons tweetjes de rand van het koraalrif gaan ontdekken. De haaien die daarnet in snel tempo de kudde duikers probeerden te ontvluchten kwamen nu op hun gemak wat rondsnuffelen.

De hele dag was het weer betrokken, maar 's avonds kwam er een regenstorm opzetten waar zelfs Frank Deboosere nog van zou opkijken! We lagen voor anker in de lagune van Fesdhoo. Veel anders dan zand zag ik niet, en met die storm van daarnet had ik geen hoop op goeie zichtbaarheid.

Ik begon wel een klein sprankeltje hoop te koesteren dat er misschien iets van ander

groot diergevaarte zou zitten. En jawel hoor!

De 'crew' had achter het schip een gigantische lamp gehangen die in het water scheen. Het licht trok plankton aan en op dit plankton zouden er manta's moeten afkomen.

Ik was in alle staten toen ik de eerste wit-zwarte schim zag verschijnen onder het wateroppervlak. Nog nooit ben ik zo snel in mijn pak geschoten. Gewapend met mijn Go-Pro, vakkundig à la 'McGyver' op een borstelstok gemonteerd, sprong ik het water in. De duikgids had ons zeer duidelijk gezegd dat we op de bodem zo weinig mogelijk stof moesten maken… Natuurlijk als je met 22 duikers enthousiast gaat zoeken naar die ene manta, dan was dit geen evidentie. Beneden aangekomen, waande ik me zowaar in de Damse Vaart. Ik zag geen halve meter voor me uit! In minder dan 5 minuten was ik iedereen kwijt en zag ik niets meer. Na een academisch kwartier had ik alweer duikers in mijn gezichtsveld, maar nog steeds veel stof en geen manta …

Toen mijn duikcomputer de 22e minuut aan het wegtikken was en ik het grote licht van de Rani stilletjes zag verdwijnen, begon ik aanstalten te maken om weer naar boven te gaan. Net op dat moment hoorde ik iemand naast mij enthousiast roepen en wijzen naar iets achter mij. Ik draaide me vol verwachting om maar buiten zand en stof zag ik nog altijd 'zero de botten'.

Op 5 cm van mijn hoofd kwam plots een gigantisch beest met opengesperde muil op mij af. Ik kon nog net wegduiken en vol bewondering staren naar het prachtige dier dat rakelings over mijn hoofd scheerde.

'Mevrouw de Manta' genoot duidelijk van de aandacht, want voor de lampen van 22

Foto's (2): Dieter Decroos.

Links: Overal haaien.

Rechts: Een walvishaai.

8

Hippo-248.indd 8

Hippocampus maart/april 2014

4/04/2014 10:13:03

starende duikers voerde ze een half uur lang een fantastische show op!

Bovengekomen, was iedereen in een euforie. Veel inspiratie voor mooie dromen dus …

dag vier

Foto's (2): Dieter Decroos.

Ik zwom vlug achter het wrak, waar ik beschermd werd tegen de stroming. Als naar een schilderij stond ik te kijken naar dit prachtwrak voor me. Het was niet zo groot en lag statig schuin op zijn zij in het zand. Ik had eerst wat moeite om de contouren van het wrak te bepalen door al de vis die er rond zwom. Na een grondige verkenning van het wrakje gingen we het gevecht aan met de stroming, iets verder lag er een super mooi rif vol visjes. Met een stuk of 10 duikers hingen we krampachtig aan het rif, tot we op een moment het gevecht moesten staken en ons lieten meedrijven en verdwenen in het blauw.

ADVERTENTIE

Ik had deze nacht op het achterdek geslapen, onder één van de tafels, mooi in een hoekje. Mijn nieuwe Limburgse vrienden hadden blijkbaar ook dit idee en al snel leek het achterdek op een gezellige pyjamaparty. 's Morgens werd ik echter helemaal alleen wakker.

Blijkbaar had het zwaar geregend vannacht … Helemaal niks van gemerkt, ik heb geslapen als een roosje.

Maar om 06.00 uur was het weer 'partytime'. Ik werd pas echt wakker toen ik in het water sprong en onder mij het prachtige Fesdhoo Wreck zag liggen. De duikgids had de stroming iets verkeerd ingeschat en het was al meteen werkdag. Vader Devolder was zoals gewoonlijk weer nergens te bespeuren, maar zoals ik hem een beetje ken, zat hij ongetwijfeld ergens binnen in dat ijzeren gevaarte.

Na zo'n inspanning is er natuurlijk nood aan een stevig ontbijt en daar slaagde de crew al iedere ochtend met vlag en wimpel in! Lekkere pannenkoekjes, fruit, toastjes, eitjes en de lekkerste tonijnsalade die ik ooit heb gegeten, kortom alles om kracht op te doen voor een dag vol duikplezier. Na het heerlijke ontbijt en een kleine 'powernap' gingen we duiken op Fish Head. Mijn vader had mij al verzekerd dat deze plek zijn naam zeker niet gestolen had, dus ik was razend benieuwd.

Al van het moment dat ik 'negative-entry' gewijs het water in stoof, was ik omgeven door vis. Je kon doorheen de glasvisjes het rif niet meer zien. Na wat vakkundig dirigeren kwam er een fantastisch rif tevoorschijn. Het krioelde van het leven, fuseliersvissen, 'sweetlips', 'snappers', 'jacks', haaien, noem maar op.

Er werd onder mij een los zwemmende murene opgejaagd door 'jacks'. Ik zag links van mij twee murenes stiekem een kusje stelen.

Op een bepaald moment kwam een school fuseliersvissen mij omsingelen. Uit het niets kwamen er plots tien pelagische rovers door die school gevlamd. De 'jacks' suisden me langs de oren! Drie tactische bewegingen en de school was uit elkaar gedreven. Dit was beter dan tv!

Hippocampus maart/april 2014

Hippo-248.indd 9

9

4/04/2014 10:13:04

Reportage Reisverhaal

De snelheid van de 'jacks' en de souplesse van de school vissen, die als een geheel de rovers probeerden te ontwijken, waren ongelofelijk! Het zijn duiken als deze waarvoor ik als klein meisje ieder jaar vroeg aan Sinterklaas om van mij een zeemeermin te maken.

Die middag voeren we door naar het South Ari Atol. De duikstek van het uur was Dhega Thila. Wat een duik! Het rif bestond uit verschillende 'tjoepen' (nvdr: West-Vlaams voor punten) waar je tussen kon zwemmen, begroeid met zacht koraal, vol fuseliersvissen en glasvissen. Verderop was er een groot gat in het rif waar je gewoon doorheen kon zwemmen. Super mooi om te filmen, 'daddy' was een gelukkig man.

dag vijf Ochtendstond heeft goud in de mond, en dit was voor de eerste duik van de dag, Rehi Thila, niet anders. Prachtige overhangs, veel vis. Er kwam zelfs een mini Spaanse danseres naar mij gefladderd, die zich netjes in mijn handpalm nestelde. Ze lag daar blijkbaar zeer goed want ik kreeg ze er slechts met veel moeite af. Op het einde van de duik kwam er nog een wittiphaai goeiendag zeggen.

De tweede duik van de dag was op Kudhima Wreck. Het wrak ligt op 25 m diepte naast het huisrif van een Club Med Resort. Tijdens de briefing wist één van onze groep te vragen waar de 'poolbar' zich bevond, dus we wisten al waar we boven moesten komen. Het wrak was zoals gewoonlijk klein maar fijn, een echt pareltje. Het lag schuin op zijn zij en op het dek lag een lange kraan die omgeven was door kleine glasvisjes. Op het bovendek lagen ook twee steenvissen knusjes naast elkaar te slapen. Er was zo

veel te zien op dit wrak, zodat ik dus ook heel onaangenaam werd verrast door mijn duikcomputer die begon op te spelen. Ik deed teken naar paps, die al even beteuterd begon te kijken als ik. Hij gebaarde dat we wat verder naar het rif konden gaan kijken.

Hij had duidelijk niet goed opgelet tijdens de briefing, want hij was zeer verbaasd …

Gelukkig had ik wel opgelet, want wat een rif! Als ze ergens inspiratie gehaald hebben voor Finding Nemo, dan was het hier wel! Overal prachtige bossen vuurkoraal, tafelkoraal, softkoraal en visjes … overal!

Er stond ons vandaag nog een leuke verrassing te wachten. Tijdens het varen naar de volgende duikplek passeerden we een piepklein eilandje. Het had parelwitte stranden en was niet groter dan mijn achtertuin. Als Jack Sparrow ergens zijn rum had verstopt dan moest het wel hier zijn!

Na deze educatieve uitstap begon het echte werk. De duikgidsen waren al dagenlang een spanning aan het opbouwen. Waar zou die walvishaai nou zitten?

Dhilurah Reyru was blijkbaar dé plek om hem te spotten en was dat nu wel niet toevallig de volgende duikstek! Je kon de spanning aan boord voelen, alle cameramannen hadden hun breedhoeklenzen al vakkundig geïnstalleerd en iedereen checkte nog eens extra zijn materiaal. Laat Wally maar komen! Vol hoop en verwachting sprong iedereen het water in voor de laatste duik van de dag. Nog nooit ben ik zo snel langs een rif gevlogen, iedereen tuurde de hele duik in het blauw op zoek naar onze reus. Maar helaas, geen walvishaai …

De ontgoocheling was echter snel vergeten wanneer we aankwamen op de Rani.

Onze kookploeg was al van 's morgens vroeg aan het kokkerellen geslagen en

het resultaat mocht er zijn! De twee lange ontbijttafels op het achterdek waren omgetoverd tot een gigantische buffettafel.

Geuren van allerlei onbekende kruiden en gerechten sloegen in mijn neus. Meer had mijn lichaam niet nodig want het water kwam meteen in mijn mond en mijn maag begon al enthousiast te grommen. De hele tafel was bezaaid met typisch Maledivische schotels. Van kruidige gefrituurde sardientjes, gemarineerde verse vis en gestoofde groentjes tot pikante ovenschotels. We kregen een hele uitleg over de lokale keuken. Voor velen werkte dit zeer aanstekelijk want bij het laatste woord viel iedereen de tafel aan. Ik heb twee uur aan een stuk gegeten, van zoet naar pikant, van zout naar romig. Het was een culinair avontuur. Een avontuur zeg ik, want het had soms iets weg van een Russische roulette. Ik wist nooit goed op voorhand welk gerechtje mijn mond ging doen ontploffen omdat het zo pikant was, maar omdat ik alles zo lekker vond kon ik niet stoppen met proeven. Gelukkig hadden we genoeg flessen wijn aan boord. Ik had gehoord van een keukenexpert dat je het branden in de mond kan doven door alcohol te drinken.

De vetten die vrijkomen in je mond en voor het branderige gevoel zorgen, worden naar het schijnt geneutraliseerd dankzij alcohol … En wie ben ik om een keukenexpert in twijfel te trekken!

Ik kroop in mijn kajuit, mijn buikje bomvol, en wat is er nu beter dan met een volle maag gaan slapen?

dag zes In mijn dromen die nacht had ik mijn eerste walvishaai gezien en mijn intuïtie schreeuwde dat het vandaag D-day was!

We waren tijdens het ontbijt al een eindje langs het rif aan het varen. De plek waar

Links: Er lagen heel wat roggen op de bodem.

10

Hippo-248.indd 10

Hippocampus maart/april 2014

Foto's (2): Dieter

Decroos.

Rechts: We genoten van deze nachtduik.

4/04/2014 10:13:05

Complete duikreizen Buddy Dive Bonaire

Ontspannen kantduiken op Bonaire: Caribbean Club: € 1329

6 pers. 9 dg. V.a. € 1349 / 16 dg. V.a. € 1885 2 pers. 9 dg. V.a. € 1409 / 16 dg. V.a. € 1995

Buddy Dive: € 1409

Drive & Dive is inclusief: Retourvlucht Amsterdam - Bonaire v.v. met KLM. Tranfers, 7 of 14 nachten verblijf in een 3 slaapkamerappartement (7 personen) , of hotelkamer (2 personen), roomtax en 5% NAOB, dagelijks Amerikaans ontbijtbuffet, 6 of 13 dagen ongelimiteerd duiken, 7 of 14 dagen autoverhuur.

Inclusief: • KLM vlucht Amsterdam - Bonaire v.v.

• Transfer • 7 nachten accommodatie o.b.v. 2 pers. tenzij anders vermeld • 6 dagen ongelimiteerd duiken • 7 dagen huurauto (pick up)

Luchthavenbelastingen en brandstoftoeslagen zijn

Luchthavenbelastingen en brandstoftoeslagen zijn

inclusief.

inclusief.

Combinatie duikreis Bonaire en Curaçao 16 dg. O.b.v. 2 pers. v.a. € 1889 Het arrangement is inclusief: Retourvlucht met KLM, binnenlandse vlucht, alle transfers, 7 nachten verblijf bij Caribbean Club Bonaire incl. autohuur, duiken & ontbijt, 7 nachten bij All West Curaçao incl. autohuur & duiken.

Luchthavenbelastingen en brandstoftoeslagen zijn inclusief.

Bel Mar: € 1249 (6 pers.) € 1599 (2 pers.)

Curaçao SUPERAANBIEDING! Lions Dive & Beach Resort • 9 daags Duikarrangement: v.a. € 1.389,- p.p.

• 16 daags Duikarrangement: v.a. € 2.059,- p.p.

Deze aanbieding is inclusief: • K LM-vlucht Amsterdam – Curaçao incl. taxen en toeslagen • 7 of 14 nachten verblijf op basis van logies • 5 of 10 dagen ongelimiteerd kantduiken inclusief 2-tank bootduik per dag (5e of 10e dag GRATIS) Exclusief: • Transfer luchthaven – Lions Dive & Beach Resort v.v. (€ 15,- p.p.)

• Boekingsvoorwaarden: • verblijf van 2 pers. per kamer in de periode van 3 mei t/m 30 juni 2014 • De boeking dient te geschieden op minimaal 60 dagen voor vertrek

De Klomp 120 NL-7511DJ Enschede Tel.: +31(0)53 3030012 info@abctravel.nl

WWW.ABCTRAVEL.NL

Hippo-248.indd 11

4/04/2014 10:13:07

Reportage Reisverhaal

ze het meest gezien worden is een drop-off van zeker twee kilometer lang. We waren helaas niet alleen. Rond ons waren allerlei plezierbootjes en jachten ook op zoek naar onze grote vis.

Gelukkig hadden wij de slimste duikgids van allemaal mee aan boord, we bleven iedere keer een eind weg van de grote meute.

Daardoor hadden we volgens Yune meer kans om een walvishaai te spotten, want die hadden het blijkbaar niet zo voor het lawaai van de motoren. Slim gezien Yune, want na een klein half uurtje zag ik plots een brede glimlach op zijn gezicht verschijnen. Het was 'Go-time'! In minder dan een minuut stond ik al aan de rand van de Doni, snorkelgrief aan en gewapend met mijn GoPro, klaar om te springen. Ik kon de spanning bijna niet meer aan toen we met de Doni dichter gingen varen. Mijn spieren stonden gespannen, klaar om iedere seconde in actie te schieten. Plots hoorde ik Alli 'Go go go' schreeuwen en weg was ik! Toen de luchtbellen opklaarden kwam er een adembenemend beest in mijn gezichtsveld. Het was precies een duikboot in blauwe panteroutfit. Fantastisch hoe snel het vooruit ging met slechts één gracieuze slag van zijn staart. We deden allemaal ons best om het dier bij te houden. Helaas had

12

Hippo-248.indd 12

Wally het al snel gezien met al die paparazzi en verdween hij in het blauw. Ik was euforisch, mijn dag kon al niet meer stuk, en de zoektocht was nog niet eens voorbij.

Al snel stond ik weer op mijn vertrouwde plekje op de Doni, klaar om te springen, de tweede walvishaai was immers al in zicht.

Helaas hadden alle boten rondom ons die ook gezien. Ik sprong in het water, klaar om de achtervolging in te zetten, samen met een kleine honderd man die ook allemaal hetzelfde deden. Ik voelde me als een karper in een té kleine vijver tijdens voedertijd.

Ik moest langs alle kanten elleboogstoten uitdelen om ook maar een glimp van Wally 2 op te vangen. Nog een laatste eendenduik voor wat mooie beelden op de GoPro en wegwezen.

Tijdens de volgende duik hadden we alweer prijs want daar was Wally 3 met 40 duikers rond hem. Het was net of hij speciaal naar deze plek kwam voor zijn wekelijks bubbelbad.

De rest van de dag was een beetje een waas … ik zat de hele middag in een 'Après-Walvishaai-Roes'. 's Avonds hadden Yune en Alli nog iets speciaals voor ons in petto. Ze hadden ons de beste nachtduik van ons leven beloofd.

Om dit te beloven aan mijn vader, die al 'el-

vendertig miljoen' duiken op zijn palmares heeft staan, moet je toch wel zeker zijn van je stuk, dacht ik dan.

'My God', hadden ze gelijk! Ik sprong in het water en stond al neus aan neus met een verpleegsterhaai van een kleine twee meter. Een van onze Nederlandse vrienden lag aan de oppervlakte te wachten op zijn duikbuddy. De verpleegsterhaai waar ik daarnet kennis mee had gemaakt begon gezellig aan zijn benen te snuffelen … Ik heb toen voor het eerst 'De vliegende Hollander' gezien.

Ik liet me zakken tot de bodem en zag meteen waarom deze duik onvergetelijk ging worden. Een: ik vond geen plaats om te landen, want de bodem was bezaaid met roggen. Twee: ik werd langs alle kanten gepord door kleine visjes die werden opgejaagd door grotere vissen, die dan weer werden opgejaagd door haaien. Ik wist niet waar te kijken. Mijn tactiek was: op de bodem gaan zitten, vingers veilig wegstoppen en van de show genieten. Ik had ogen te kort! Overal haaien, roggen en 'jacks'.

Mijn vader had de tijd van zijn leven. Ik zag niet veel van zijn gezicht, maar voor wat ik kon zien, leek het erg op dat van mijn metekindje toen ze voor het eerst Plopsaland binnenstapte. Pure adrenaline.

Hippocampus maart/april 2014

4/04/2014 10:13:08

Die avond was het een gebabbel van jewelste aan boord. Iedereen was wild enthousiast zijn eigen versie van deze topdag aan het vertellen. Een dag als dit was één uit de duizend!

dag zeven De laatste dag van de reis was aangebroken. Net toen ik dacht dat het niet meer beter kon worden, werd mij het tegendeel bewezen. Yune en Alli, het olijke duo, hadden mogelijks nog iets fenomenaals voor ons klaar. 'Go out with a Bang' was de slogan.

De briefing begon al met iets verontrustends. In de Malediven heb je verschillende gradaties van stroming: 'small current', 'medium current' en 'strong current'. En dan heb je ook nog iets als 'O M G current', de afkorting van 'Oh My God current'. Dit kregen we voorgeschoteld op de laatste duikdag om 6.00 uur 's morgens: "Mayday"!

De duikplaats bevindt zich tussen twee eilanden. Daartussen ligt een soort kanaal dat het zeewater van het atol afvoert naar de Indische Oceaan, waardoor de stroming daar zeer sterk is. Mijn hersenen begonnen al te werken: kouder water + stroming = haaien!

En of! Na een kwartiertje vechten tegen de stroming zag ik in de verte wat duikers zich krampachtig vastklampen aan omliggen-

de rotsblokken. Luchtbellen waren er niet te zien want die werden nog geen seconde na uitstoot onherroepelijk weggeblazen door de stroming. 'OMG-stroming', santé!

Nadat ik zelf een knuffel met een rotsblok aanving, zag ik waarom we net hier halt hielden. We waren aangekomen bij een soort van haaienkindercrèche, een school van ongeveer 30 kleine haaitjes met daarrond een stuk of 5 grote mama's die alles goed in het oog hielden. Ik kon er de hele dag blijven kijken, maar helaas: mijn duikcomputer begon alarm te slaan en we moesten naar boven.

een beetje benadeeld nu. Ik heb het gevoel alsof ik het beste van het beste heb gezien en dat al de rest peanuts zal zijn in vergelijking met dit. Ik heb Nummer 1 & 2 van mijn verlanglijstje kunnen schrappen, maar gelukkig is er nog nummer 3. Laat die hamerhaaien maar komen!  Jerina Devolder

Op https://vimeo.com/87938965 kan je een kort filmpje bekijken over deze duikreis.

Er restte ons nog één 'slufferduikje' (nvdr: 'sluffer' is het West-Vlaams voor 'pantoffel') voor we weer aan wal gingen.

Terug op het vaste land hadden we nog even tijd om de plaatselijke marktjes te gaan bezoeken. Alli was meer dan trots om ons mee op sleeptouw te nemen.

Aan alle mooie liedjes komt een eind… voor ik het wist zat ik al op het vliegtuig terug richting Belgenland en leek dit allemaal een fantastische droom.

Het was een onvergetelijke trip. Nu, een paar maanden later, dringt het pas tot mij door wat we allemaal gezien en beleefd hebben. Als jonge twintiger voel ik me wel

Links: De Malediven, het ene 'bounty eiland' na het andere.

Foto's

(2): Je rin

a D ev

older.

Rechts: Onze boot.

Hippocampus Hippocampus maart/april jan./feb. 2014

Hippo-248.indd 13

13

4/04/2014 10:13:09

CLUB

in de kijker

Foto: Joy Cauwenberghs.

Foto: Rob Cauwenberghs.

Jan Langenaken, de NELOS-instructeur die me terug op mijn gemak stelde en me veilig en verantwoord leerde duiken.

Joy met haar instructeur Jan. Een degelijke opleiding is belangrijk.

Het begin van mijn

duikverhaal

Voor de meeste lezers van dit tijdschrift ben ik op z'n zachtst gezegd onervaren: ik heb slechts zevenendertig duiken achter de rug en heb dan ook nog heel erg veel te leren. Maar ondanks het feit dat ik nog maar een beginneling ben, heb ik op korte tijd toch al heel wat ontdekt over de duikwereld, een wereld apart. Die ontdekkingen gaan over wat duiken eigenlijk is, over de verantwoordelijkheden van elk individu en over NELOS als federatie.

D

e traditionele aanpak bij het schrijven van een verhaal is beginnen bij het begin; in dit geval is het begin voor mij een andere federatie, namelijk PADI. Ik kwam via een kortingsbon terecht bij een duikclub die me na twee zwembadsessies de Nekker in gidste. Hoewel er daar niet echt veel te zien was, had ik de duikmicrobe onmiddellijk te pakken.

De gewichtloosheid, het aparte gevoel van op een plek te zijn waar je niet echt thuishoort en vooral het voorrecht van je in een heel andere wereld dan de onze onder te begeven ... Het leek me allemaal pure magie.

paniek Helaas kwam ik ook al snel te weten dat duiken een erg gevaarlijke sport is wan-

14

Hippo-248.indd 14

neer deze niet volgens goede en strikte regels wordt beoefend. Op 11 november 2012 ging ik samen met een instructeur in opleiding, zonder 'buddy line' en zonder goed te beseffen waar ik aan begon, naar de Oosterschelde aan parking Wemeldinge. Om een lang en vooral onaangenaam hoofdstuk kort te maken: ik ben er ei zo na in gebleven. Koude, donkerte, diepte, stroming, gebrek aan houvast en simpelweg geen ervaring deden me panikeren op een diepte van 22 meter. Het gevolg van die paniek was hyperventilatie en bijna ook het maken van bepaald slechte beslissingen.

Dit intense voorval deed me het hele duik­ avontuur op de lange baan schuiven, ik had namelijk wel iets anders verwacht van de sport.

veilige duiker Tot ik op een zonnige winterdag een wandeling maakte in het Zilvermeer en bij het lokale duikcentrum D-Center aan de praat geraakte met enkele leden van Blue Sea, een kleine NELOS-duikclub in Mol (www. blueseamol.be). Ze vertelden me over de club en hoe ze elke zondag trainen in het gemeentelijk zwembad van Mol en ze stelden me ook de duiksportliga NELOS, de Vlaamse tak van de duiksportfederatie BEFOS, voor.

De zondag erop ging ik een kijkje nemen en de week nadien werd ik onder de hoede genomen van Jan Langenaken, een 1*I die ervoor zorgde dat ik de magie van het duiken herontdekte. Onder zijn begeleiding leerde ik heel wat bij over verschillende veiligheidsmaatregelen die me erg op m'n gemak stelden. De zwembadtrainingen bouwden mijn zelfvertrouwen in het water weer op en na enkele maanden ging ik opnieuw in open water duiken, in het ondertussen vertrouwde Zilvermeer. Het feit dat ik in contact kwam met andere NELOS-duikers bleek ook enkel positief te zijn omdat ik aan de lijve ondervond hoe veiligheid en verantwoordelijkheid een absoluut primaire rol spelen. Aangemoedigd en begeleid door de instructeurs van Blue Sea duik ik nu regelmatig en met ontzettend veel plezier, omdat ik zeker weet dat ik onder de NELOS-koepel wordt opgeleid tot een verantwoordelijke, veilige en goede duikster.

Zo begint mijn duikverhaal!  Joy Cauwenberghs, 2*Duiker

Hippocampus maart/arpil jan./feb. 2014 2014

4/04/2014 10:13:09

WWW.DIVEANDTRAVEL.NL

DE TOPAV5 EL VAN BON TR

MAGIC PHOTO EXPERIENCE 2014

FILIPPIJNEN – CEBU ISLAND – MOALBOAL 13 dagen/ 10 nachten 2-pers. kamer o.b.v. halfpension incl. transfers. Incl. 20 bootduiken

VANAF € 2225,- P.P.

ULYSSES APARTHOTEL MALTA - GOZO

8 dagen/ 7 nachten 2-pers. kamer o.b.v. logies en ontbijt incl. transfers. Incl. 10 begeleide kantduiken

COMPLETE DUIK REIS 1 BO NAIRE

COMPLETE DUIK REIS 2 CU RACA , O

VANAF € 761,- P.P.

WALVIS EN ORCA ADVENTURE

RONDREIS DUIK EN 3 BE LIZE

ANDENES - NOORWEGEN

10 dagen 7 nachten 2-pers appartement o.b.v. logies incl. transfers. 4 boottrips naar de walvissen en orca’s.

Vertrek 08/15/22 januari 2015

ZIE VOOR PRIJZEN ONZE WEBSITE Bovenstaande prijzen zijn incl. retourvluchten en transfers v.v.

De duikpakketten zijn incl. fles/lucht/lood excl. duikmateriaal.

Volg ons op Facebook en blijf als eerste op de hoogte van het laatste nieuws.

COMBINATIE DU IKREIS 4 BO NAIRE - CURACA , O

e duikreis adviezen en Kijk voor meer uitgebreid s aanbod op onze ing een compleet bestemm DTRAVEL.NL website WWW.DIVEAN

L.NL 5 E V A R T D N A E IV .D W W W 15 94 TEL: 033 457

DMZ04_024_Dive_and_Travel.indd 1

COMBINATIE DU IKREIS ST. EUSTATIUS - SABA

Bezoek onze website voor actuele prijzen en andere reizen. info@bontravel.nl

Hippo-248.indd 15

Tel. 0031-(0)355426071

25-02-14 14:05

www.bontravel.nl

4/04/2014 10:13:11

REPORTAGE  Reisverhaal

Met AJD-Duffel naar Marsa Alam

Als we boven water zijn dan is er steeds plezier aan boord. Een 300 pk sterke motor overleeft een koude maar uitzonderlijke snelle start.

Door de weinige en lichte passagiers komt de boot bijna geheel uit het water en scheren we rakelinks over het wateroppervlak.

Michel De Brouwer, 1*Instructeur, Jeugdduikinstructeur, onderwaterfotograaf van dienst en medeorganisator van een clubreis voor de jeugdduikers van de jeugdduikschool AJDDuffel vertelt hier zijn verhaal van de schitterende duikreis.

I

k was al twee maanden op voorhand begonnen met de voorbereidingen voor deze duikvakantie naar het Egyptische Marsa Alam aan de Rode Zee. Het in orde maken en onder water uittesten van mijn nieuwe fotoapparatuur lukte ook niet van vandaag op morgen. Oefening baart kunst zoals men zegt en daarom had ik ook alles uitvoerig getest zodat ik in Marsa Alam niet voor te grote verrassingen zou komen te staan. Ook met de jeugd had ik nog wat extra nieuwe vaardigheden ingeoefend zodat we allen veilig en goed voorbereid onze tocht naar de Egyptische zon zouden

16

Hippo-248.indd 16

kunnen aanvatten. Zoals later zou blijken is dit een goede zet geweest.

Voor deze tocht had ik me voorgenomen om me te voorzien van een nieuw fototoestel met het nodige toebehoren. Ik nam dus afscheid van mijn trouwe Olympus E-330 en verving deze door een Olympus OM-D E-M5 die ik vond op de site van onderwaterhuis.nl. Deze stak ik in een Nauticam onderwaterhuis zodat dit apparaat ook op grote diepte feilloos zou blijven werken.

Verder nam ik nog een pracht van een groothoeklens de Panasonic 7-14 mm / f4.0 en nog een tweede flitser Inon Z-240. Het resultaat mocht gezien worden en dit allemaal voor een totaal gewicht van slechts 7,5 kg. Dat laatste was fijn meegenomen gezien het allemaal met het vliegtuig mee moest en mijn ambities om als lastezel te fungeren eerder aan de lage kant waren.

Daags voor het vertrek was het de klassieke hel. Wat moet mee en ben ik toch nog iets vergeten? Duikmateriaal, fotomateriaal, laptop, batterijen, laders, reisdocumenten, boeken, medicatie en nog een minimum

aan kledij. Dit moest allemaal mee en ik mocht maar 20 kg gewone bagage en 5 kg handbagage meenemen. Wegen, verdelen en opnieuw wegen van mijn bagage was dus de boodschap zodat ik het toegestane gewicht van elk niet overschreed.

Daar ben ik uiteindelijk in geslaagd, ook dankzij de wetenschap dat het daar in Marsa Alam goed weer zou zijn en ik dus kon besparen op kledingspullen. Zelf was ik zeker ook een kilootje kwijt geraakt door deze oefening, maar dat kon ik spijtig genoeg niet in mindering brengen.

Nog voor dat er ergens een haan zou gekraaid hebben ging mijn wekker af. Ik opende mijn ogen en mijn eerste gedachte was 'D-day'. Wie mij toen uit mijn bed zag springen zou eerder gedacht hebben dat ik bij een turnclub was aangesloten i.p.v. een duikclub. Snel mij nog wat klaarmaken en daarna vliegensvlug de laatste reisspullen in mijn reiskoffers proppen. Gepakt en gezakt met twee reiskoffers, mijn handbagage, een fototoestel rond mijn hals en hup naar de eerste afspraak. Dat was bij de familie Alewaeters en van daaruit vertrokken

Hippocampus maart/april 2014

4/04/2014 10:13:13

Uit de diepte zagen we hoe de vriendelijke haai rond de voeten van de aan boord klauterende clubleden cirkelde.

Een krokodilvis.

wrak Nick en Inne aan het roeid wrak Hamada, een fijn beg te. iep ond op

Hamada De achtersteven van Aina. met op de voorgrond

Een groepsfoto van onder water: Karel, Lisa, Peter, Feli, Sven, Basseur, Ilke.

we naar Schiphol waar we ook de andere reisgezellen van de jeugdduikclub zouden ontmoeten. Ik had de luxe dat ik niet moest rijden en had tijd om rustig wat te kletsen en af en toe in te doezelen.

Op de luchthaven aangekomen en nadat we al onze reisgezellen gevonden hadden, schoven we langzaam aan om in te che­c­ ken. Tijdens het aanschuiven flitsten nog enkele paniekerige gedachten door mijn hoofd. Heb ik toch niet te veel bagagekilo's, heb ik alles mee en vooral heeft iedereen de juiste reisdocumenten mee? We hadden geluk en kwamen zonder kleerscheuren door de 'check-in' en het hindernissenparcours van de metaaldetectoren, douane en papiercontroles werd probleemloos genomen. Precies om 14.05 uur zaten we in onze zetel op het ArkeFly vliegtuig, klaar om te vertrekken naar het Egyptische Marsa Alam. Met brullende motoren stegen we op en enkele minuten daarna bevonden we ons al in de wolken. Ik keek ontspannen naar een filmpje op mijn iPad en 30 minuten voor de landing kregen we nog een kaartje dat we moesten invullen voor onze visumaanvraag.

Wat reismoe en stijfjes van het zitten, kwam ik met mijn reisgezellen aan in Marsa Alam om 20.25 uur. Perfect op schema en met een zachte 30°C, wat ook niet slecht is voor eind oktober, een goed begin dus. Nadat onze visa in orde waren gebracht konden we met zijn allen naar de bus gaan. Daar kreeg ik voor het eerst het woord e-ticket te horen. Blijkbaar moest je dat thuis al hebben afgeprint zodat je dat kon tonen aan de buschauffeur vooraleer je mee mocht. Na een goede discussie was het dan toch OK en mochten we mee rijden naar het hotel Brayka Bay. Daar aangekomen stond het buffet reeds op ons te wachten. Na een welverdiende maaltijd ging ik naar de receptie om me in te schrijven. Het woord e-ticket kwam weer ter sprake en dit e-ticket had ik dus nodig om in te checken in het hotel. Gelukkig was er in dit hotel een internetcafé zodat ik mijn e-mails kon openen en dit e-ticket kon laten afprinten.

Terug aan de hotelreceptie kreeg ik een kamer toegewezen, twee verdiepingen hoog, op een berg. Het voordeel hiervan was voornamelijk een uitzonderlijk prachtig uitzicht. Ik voelde met net een Ptolemaeïsche arend (nvdr: de Ptolemaeïsche heersers van Egypte gebruikten hem op hun zegel).

Na snel wat afspraken te hebben gemaakt i.v.m. de duiken van de volgende dag ging ik rustig wat napraten met de nodige drankjes op het hotelterras. Deze dag zat erop en moe maar zeer tevreden ging ik mijn nachtrust tegemoet. Ongetwijfeld zal ik ook wel eventjes van een e-ticket gedroomd hebben.

Na een algemene briefing van het duikcentrum Extra Divers en wat papieren te hebben ondertekend in verband met de bescherming van de fauna, flora en verzekering, gaven we zelf nog een algemene briefing aan onze duikers met de nodige gegevens over het verloop van deze vakantie. Hiermee was dan ook de eerste duikdag ingezet. Ik besliste al op voorhand mijn fototoestel op de kamer te laten omdat de eerste duiken de meeste problemen opleveren. Wat uitlodingsproblemen, materiaalproblemen, enz.

Ik startte mijn eerste duik met drie fantastische mededuikers: Aina, Feli en als hekkensluiter niemand minder dan Ellen op het eigen huisrif.

Het klaarmaken voor de eerste duik verliep niet van een leien dakje. Het aanpassen van het materiaal was hier en daar nodig. Ook de jongsten hadden af en toe wat hulp nodig. Toen iedereen klaar was, vertrokken we bezweet richting het blauwe en koele water. De scherpe steentjes, de schelpjes en het oude koraalrif waren pijnlijk aan de blote voeten. Maar dat gaf niet, want de kinderen lachten en ik was gelukkig dat ik kon gaan duiken. Het werd hun eerste duik in de Rode Zee. De ouders en de mensen van het duikcentrum hielpen waar ze konden. De duikflessen werden pas gemonteerd aan de waterkant.

Na ons correct uitgelood te hebben, zwommen we rustig langs het rif. De kinderen trimden fijn en voelden zich in hun nopjes.

Mijn geluk kon niet op en we gleden rustig langs het rif. We waren verbaasd over de fijne kleuren, die in schril contrast stonden met de gele zanderige woestijn van boven water. We zwommen van het prachtige koraal naar de kleurrijke vissen verderop.

We zagen nog net een prachtige keizersvis ('Angelfish') die zich netjes wegstopte toen we dichter in zijn buurt kwamen. Na een ruime duik kwamen we terug aan ons vertrekpunt. De flessen werden afgelegd aan het strand en we wandelden terug naar het duikcentrum. Nu moesten we nog enkel de duikspullen uitspoelen en opbergen in de kleine houten kastjes. Iedereen hielp iedereen. Fantastisch gewoonweg. 's Middags wat rusten en spelen aan het zwembad was ook een fijne opdracht. Onze plaatsen werden al gereserveerd door de ouders en de niet-duikers. Snel een frisdrankje drinken aan de bar bij het zwembad en wat rusten.

Hippocampus maart/april 2014

Hippo-248.indd 17

17

4/04/2014 10:13:16

REPORTAGE

Ontmoeting met een zeeschildpad op het eigen huisrif van Brayka Bay.

Het is zo dat een duikvakantie moet zijn.

De namiddagduik verliep even vlot als de ochtendduik, al moesten we de ploegen wat veranderen.

Het eten was altijd in buffetvorm. Mijn lievelingskost was er elke dag sterk vertegenwoordigd, namelijk deegwaren. Aangevuld met nog wat paprika, ajuin en tomatensaus kwam ik hier echt niets tekort. Verder was er een ruim aanbod aan verse groenten, vlees, vis en nagerechten. Alles was netjes verzorgd en fijn gepresenteerd. Ook hier werden onze plaatsen steeds vrijgehouden door de zorgvolle ouders en familieleden.

's Avonds praatten we nog wat na over de gedane duiken. We planden ook zo goed mogelijk de ploegen in voor de volgende dag en gaven elkaar goede raad. Al snel was het voor mij tijd om mijn fototoestel klaar te maken voor de volgende dag. Alles netjes nakijken en de batterijen vervangen.

Je weet immers maar nooit wat je de volgende dag gaat tegenkomen.

De tweede duikdag deden we twee duiken op het huisrif en ditmaal met fototoestel, flitsers, Inne en Nick. Het leverde me prachtige beelden op waaronder de schildpad met op de achtergrond Inne. Verder zagen we die dag nog een krokodilvis, een koraalduivel ('lionfish'), een blauw-

gespikkelde pijlstaartrog ('blue spotted stingray'), enz. Voor het eerst leverde mijn toestel de foto's op waarvoor ik dit had aangeschaft. De groothoek vertekende iets op de hoeken vooral naar de 7 mm. Maar dat had ik verwacht en kon er dan ook handig op inspelen. 's Avonds had ik mijn dagelijkse taak om mijn fototoestel klaar te maken voor de volgende dag, de nodige foto's over te zetten op mijn laptop en de slechte er uit te selecteren. Ook hiervoor kreeg ik de nodige hulp van de groep.

De derde duikdag dook ik samen met de jongsten op het huisrif. De ouderen hadden een duik met de zodiac op Elphinstone. Samen met twee jeugdduikfotomodellen Lisa

Rechts: Aina heeft deze foto na meer dan 1,5 jaar nog steeds op haar facebook als profielfoto staan.

Links: Deze pijlinktvis is 's avonds gefotografeerd met behulp van de nodige duiklampen, omdat de batterijen van mijn flitsers plat waren.

18

Hippo-248.indd 18

Hippocampus maart/april 2014

4/04/2014 10:13:19

Foto's: Michel De Brouwer.

 Reisverhaal

Foto's: Michel De Brouwer.

Links: Peter, Feli, Lisa op het midden van het wrak.

Rechts: Einde van de duik, dus eerst de OSB oplaten.

en Feli gingen we via de instapplaats naar het noorden. Deze jongvolwassenen begeleiden was voor mij dan ook een dankbare taak. Steeds weer verbaasd over de prachtige onderwaterfauna en -flora, nam ik vele mooie foto's.

De vierde duikdag gingen we naar het wrak Hamada in de buurt. Het is een vrachtschip dat gebouwd is in 1965 in Aberdeen, met een lengte van 65 meter. Het liep vast op het rif op 26/06/1993, vlak voor de kust van Abu Ghusun. Het schip is in tweeën gebroken en ligt op zijn stuurboordzijde op geringe diepte tussen de 8-14 meter. De Hamada vervoerde op dat moment zakken kunststofkorrels voor de spuitgietproductie, het

gehele strand ligt er nu nog mee bezaaid.

Met kleine busjes bracht men ons 40 km ten zuiden van Brayka Bay naar Ghusun en de fantastische zanderige landschappen aldaar. Vervolgens legde men aangename tapijten op het strand om ons om te kleden en dit voor twee duiken van formaat.

Mijn twee jeugdige mededuikers en ik beleefden een duik om nooit te vergeten: een ondiep wrak, sierlijk begroeid en in goede staat. Aan het anker van het wrak Hamada vonden we een loodgordel. Mijn mededuikster legde zich er vlijtig naast en ik had maar op het knopje van mijn fototoestel te duwen. Ook de binnenkant van het wrak was erg fijn en vrij van kabels en vislijnen.

We kregen er niet genoeg van. Maar helaas … toen er iemand van onze groep op reserve kwam, had ik geen keuze meer en moesten we deze duik beëindigen tussen het koraal en de anemoonvisjes.

Teruggekomen in het resort was het tijd voor de avondduik. Ik maakte er enkele fantastische foto's, maar tegen het einde van de duik liep het mis. Mijn batterijen van de flitsers geraakten op. Ja, drie duiken op één dag waren blijkbaar wat te veel van het goede. Zo had ik geen keuze en moest ik bijna het fotograferen staken. Maar met wat gebarentaal en puzzelen met enkele duiklampen, nam ik nog snel een foto van een pijlinktvis.

Links: Een oceanische witpunthaai aan de oppervlakte.

Rechts: Aina zit hier rustig naast het anker en laat de loodgordel zien van Annick, de moeder van Feli en een mededuikster van AJD-Duffel.

Hippocampus nov./dec. 2013

Hippo-248.indd 19

19

4/04/2014 10:13:21

REPORTAGE

De vijfde duikdag was het de beurt aan Elphinstone: deze duik zou een diepere zijn. De zodiac vaarde snel en na korte tijd waren we ter plaatse. De nodige afspraken werden gemaakt en met een sierlijke achterwaartse val gingen we te water op zoek in 'het blauwe' naar haaien. Hier fotografeerde ik de oceanische witpunthaai

('Oceanic white tip shark') vanuit de diepte, met een sterk tegenlicht. Zo sterk dat de tekst van mijn lens via het glas van de poort zich weerspiegelde op de sensor.

Uit de diepte zagen we hoe de vriendelijke haai rond de voeten van de aan boord klauterende clubleden cirkelde.

In de namiddag waren de jongsten aan de beurt voor een bootduik. Een 300 pk aangedreven zodiac bracht ons in een nooit geziene tijd naar de duikstek ten noorden van Brayka Bay. De zon was zacht en de Egyptische goden deden hun best, want we zagen er nog een paar haaien (met de groothoek kon ik er slechts een vage foto van nemen), een pracht van een grijze murene en we maakten nog enkele groepsfoto's.

Het plezier aan boord op de terugtocht kon niet op. Steeds weer navertellen over die haaien. Dat maakte er opnieuw een topdag van.

De zesde en laatste dag had ik een vreemde opdracht: mijn fotomodel Feli op de foto krijgen. Vele foto's verder en na een ruime duik, begon ik aan mijn avondwerk: de foto's uitselecteren en bespreken met de rest van de groep.

De volgende morgen stond ons busje klaar om ons terug naar de luchthaven te brengen. Alles verliep vlot en al snel stonden we weer in Schiphol.

Voor mij was het één van de fijnste duikvakanties die ik tot nu toe deed. De bonte groep, de gezellige sfeer van mijn medereizigers, een prachtig resort en een fantastisch huisrif. Wat kan je als duiker meer wensen? Indien ik kon, zou ik deze reis zo overdoen!  Michel De Brouwer

Boven: Een geringde slangaal tijdens de nachtduik.

Links: De binnenkant van het wrak Hamada, met zijn aparte vormgeving en fijn tegenlicht.

Rechts: Nick en Inne op het wrak Hamada.

✁

20

Hippo-248.indd 20

V.U.: Tim Van Genechten, p.a. - TCRB NV - Tramstraat 67c, 9052 Gent, BTW 0412.677.887 RPR Gent - Lic. (A)1067

Links: Marc, één van de jeugdduikbegeleiders.

Rechts: Model Feli aan het werk. Nee, die vinnen raken het koraalrif niet!

Foto: Michel De Brouwer.

Reisverhaal

Hippocampus maart/april nov./dec. 2013 2014

4/04/2014 10:13:24

059 T

NIEUW! Duikreizen Rode Zee

Ontdek nu de Thomas Cook Sport Duikvakanties bij je Thomas Cook Travel Shop en je reisagent, mail naar sport@thomascook.be of bel naar 09/261.45.25.

WAARDEBON

V.U.: Tim Van Genechten, p.a. - TCRB NV - Tramstraat 67c, 9052 Gent, BTW 0412.677.887 RPR Gent - Lic. (A)1067

✁

Neem GRATIS 20 kg duikmateriaal mee!*

Reserveer jouw complete duikvakantie (vlucht + verblijf + duikpakket) van Thomas Cook Sport vóór 1 mei 2014 en je mag gratis 20 kg duikmateriaal meenemen op de vlucht.

Bovendien ontvang je per dossier een jaarabonnement op het maandblad duiken t.w.v. € 59,50.

Naam :

.....................................................................................................................................................................................................

Reservatienummer: *

.................................................................................................................................................................

AANBOD ENKEL GELDIG MITS AFGIFTE VAN DEZE BON. 1 bon per dossier. Neem deze bon mee naar je reisagent.

Heb je online gereserveerd? Stuur de bon dan naar Thomas Cook Sport - Tramstraat 65, 9052 Zwijnaarde.

059 TC_adv Duiken HIPPOCAMPUS.indd 1 Hippo-248.indd 21

CODE

Hippocampus_2014

27/02/14 14:30 4/04/2014 10:13:25

BONDSNIEUWS

Reportage

- BIOLOGIE

Foto: Michaël Van Bever.

Subcommissie Jeugdduiken

Nederlandse Jeugdduikdag 2014

Op zaterdag 30 augustus 2014 zal de Nederlandse Jeugdduikdag plaatsvinden.

Het is een organisatie van de Subcommissie Jeugdduiken NELOS, gecoördineerd door Jan De Baere. Locatie: Oesterdam (Bergse diepsluis), Tholen, Nederland.

W

e brengen hier een overzicht van wat er zoals te verwachten valt. Vergeet niet tijdig in te schrijven.

• • • • • • • •

Parkeren naast de waterlijn.

Een schattenduik voor de Jeugdduikers.

Een warme maaltijd voor jong en oud, zowel duikers als supporters.

Deelnemen aan het 'Jeugdspelentoernooi'.

Animatie in het jeugdduikdorp.

Mogelijkheid voor een tweede jeugdduik.

Volwassenen kunnen er ook duiken.

Niet-duikers kunnen de braderij van Tholen bezoeken.

Kortom: een niet te missen familiedag en start van het nieuwe jeugdduikseizoen.

Alle info op www.orka-lokeren.be.

Inschrijven vóór 30 juni 2014, want de plaatsen zijn beperkt. 

22

Hippo-248.indd 22

Hippocampus maart/april 2014

Jan De Baere

4/04/2014 10:13:27

Voor duikersgroepen, vanaf 15 personen kan het hotel ook volledig afgehuurd worden.

Foto: Michaël Van Bever.

TIS Met GRA s iatie duikinit

Reserveer nu bij Apart Hotel het Veerse Meer!

NELOS Scubapro

Testdagen

Vraag naar onze scherpe prijzen, wij helpen je graag verder.

Zaterdag 14 & zondag 15 juni 2014 Zilvemeer te Mol Start = 10.00 u - Laatste duik 16.00 u

NELOS.be

En ook: Duiksport ook voor jou!

Speciale activiteiten

voor Jeugdduikers.

Wet Wheels 'Dive evenement'.

Duikinitiaties.

Meer informatie op www.NELOS.be

r s

Ligue Francophone de Recherches et d'Activités Subaquatiques

Hippocampus maart/april 2014

Hippo-248.indd 23

23

4/04/2014 10:13:30

REPORTAGE

Hoe lang duurt een jaar?

Hoe lang een jaar geduurd heeft, kan men bepalen aan de hand van de jaarringen op een schelp.

S

edert de tijd van Galileo Galilei (Pisa, 15 februari 1564 - Arcetri/Florence, 8 januari 1642) – een Italiaans natuurkundige, astronoom, wiskundige en filosoof – weten we dat de aarde om de zon draait. Voordien dacht men dat de aarde in het middelpunt van het gehele universum stond en dat de zon, de planeten en alle sterren om de aarde heen draaiden.

Uit de kosmografie (een wetenschap die alles beschrijft wat met de kosmos ofwel het hele heelal te maken heeft) weten we dat de tijd die de aarde nodig heeft om één omwenteling rond de zon te maken pre-

24

Hippo-248.indd 24

cies 365 dagen, 5 uren, 48 minuten en 46 seconden telt.

Omdat een jaar volgens onze kalender 365 dagen telt, moet er om de vier jaar een dag bijgeteld worden (29 februari). Op dat moment spreekt men over een schrikkeljaar, dat valt op de jaartallen die deelbaar zijn door vier.

Op lange termijn loopt de werkelijke lengte van een jaar weer wat achter. Men telt dan een dag bij de eeuwen die niet deelbaar zijn door vierhonderd. Zo was 2000 een schrikkeljaar en zijn de jaren 1900 en 2100 dat niet.

Onze tijdrekening noemt men de christelij-

Ook koralen, zoals deze fossiele soort, hebben jaarringen.

ke tijdrekening (de Gregoriaanse kalender), die aanvangt met de geboorte van Jezus Christus. Door de Europese expansie wordt de christelijke jaartelling nu algemeen gebruikt in de ganse wereld. Sommige volkeren en religies hebben daarnaast nog wel een eigen telling: de joodse jaartelling vanaf 3761 voor Christus, de islamitische jaartelling vanaf 622 na Christus, de Franse republikeinse jaartelling vanaf 1792 na Christus.

schelpen vertellen hoe lang een jaar duurde Dat bomen jaarringen hebben, weet ieder van ons. Minder bekend is dat schelpen en ook de meeste koralen jaarringen hebben.

Volgens de sclerochronologie (verschillende methoden voor de analyse van de groei van harde weefsels van gewervelde en ongewervelde dieren, zoals endo- en exoskeletten, tanden en otolieten) kan men aan de hand van de soms duidelijk zichtbare ringen de duurtijd van een jaar be-

Hippocampus maart/april 2014

4/04/2014 10:13:31

Foto: Ivo Madder.

Biologie

Foto: Wikimedia Commons.

De Japanse venusmossel (Callista brevisiphonata) met duidelijke jaarringen.

Foto: www.strandvondsten.nl.

Foto: Ivo Madder.

palen. Die zijn door de eeuwen heen verschillend, dus niet steeds 365 dagen. De jaarringen worden veroorzaakt door het jaargetijde, welke bepaald wordt door de verandering in de hoeveelheid licht en door kleine variaties in het gehalte aan voedsel en zouten in het water. Uit de jaarlijkse aangroei, die door zones van stilstand in de groei gescheiden kunnen zijn ('groeistops'), kunnen trends in de groei van het individu over een langere periode afgelezen worden. Als men een jaarring onderzoekt met behulp van een sterke microscoop, dan blijkt die opgebouwd te zijn uit duizenden dunne laagjes.

Elk laagje is tussen de acht en de dertig micron dik. Bij recente schelpen en koralen vindt men in iedere jaarring ongeveer 365 van die laagjes. Men is er tegenwoordig vrij zeker van dat elk laagje de afzetting van kalk gedurende één etmaal vertegenwoordigt. Men kan deze mogelijkheid van 'het tellen van het aantal dagen' uitbreiden van hedendaagse tot fossiele schelpen. Daaruit is gebleken dat jaarringen in koralen uit het Devoon (ongeveer 400 miljoen jaar geleden) gemiddeld 399 laagjes bevatten. Dat wil dus zeggen dat een dag toen slechts 22 uur van onze 24 uur duurde. Jaarringen in mosselschelpen uit het Boven Krijt (80 miljoen jaar geleden) geven aan dat een jaar toen 376 dagen telde. Als men er van uit mag gaan dat deze interpretatie juist is, geeft dit één van de directe bewijzen voor de vertraging van de rotatie van de aarde om haar as.  Ivo Madder

Een levend exemplaar van de gewone venusschelp (Chamelea striatula).

ADVERTENTIE

Uw advertentie hier?

duikcentrum

publiciteit@nelos.be

Advertentietarieven: www.wiki.nelos.be/index.php/ hippocampus

Overnachten in een chalet, woning of groepshuis.

Je Zeelandweekend start hier.

Hippocampus maart/april 2014

Hippo-248.indd 25

25

4/04/2014 10:13:32

BONDSNIEUWS Communicatie

NELOS vzw zit op

Facebook!

Sinds 2010 heeft NELOS zich gewaagd aan het hele Facebookgebeuren. Achterblijven was geen optie. Dus werd eerst een Facebookprofiel aangemaakt dat enige tijd geleden aangepast werd naar een Facebookpagina, die nu al meer dan 2.093 vind-ik-leuks telt.

W

at is het verschil tussen een Facebookprofiel en een Facebookpagina? Het is eigenlijk heel eenvoudig. Persoonlijke accounts of profielen zijn bedoeld voor individuele personen en zijn niet geschikt voor zakelijke doeleinden. Pagina's daarentegen bieden betere functies voor bedrijven, merken of organisaties zoals NELOS. Zo gezegd, zo gedaan.

Waarom deze manier van communiceren?

Sociale media zijn al wat de klok slaat de laatste jaren. Facebook bestaat al tien jaar en heeft zijn weg gevonden naar miljoenen mensen. Wat NELOS doet en waarvoor het

staat kan eenvoudig via deze weg gecommuniceerd en met onze fans gedeeld worden.

Voor NELOS is het een ideaal communicatiemiddel om: • commissiegerelateerde informatie te verspreiden; • meer bekendheid te verwerven bij zowel leden als niet-leden; • nuttige links te delen.

Wanneer en welke berichten worden gepost?

NELOS tracht drie tot vier keer per week berichten te posten. Dit gaat van artikels over duiken, bijvoorbeeld 'Duiken is het nieuwe skiën'; over een aankondiging van een evenement of examen (zoals het theoretisch examen AI); tot het delen van interessante weetjes (zoals het grensoverschrijdende project 'Grenzeloos Duiken').

Ook alle items die verschijnen in de Lopende Agenda van de Hippocampus, worden gepost op Facebook. NELOS tracht zoveel mogelijk duiksport gerelateerde berichten te posten om een zo breed mogelijke fanbasis op te bouwen.

Heb je als commissie of club een interessant bericht? Aarzel niet en stuur het door naar hannelore@nelos.be. Na goedkeuring door de Raad van Bestuur wordt jouw bericht gepost.

Nog geen fan van de NELOS-Facebookpagina? Surf naar de officiële pagina: www. facebook.com/Nederlands taligeLigaVoorOnderwateronderzoekEnSport.

Met meer dan 10.000 leden zouden we toch wel minstens aan 5.000 vind-ik-leuks moeten geraken.  Hannelore Sprengers

Naast de officiële NELOS-facebookpagina, is er ook een 'openbare groep' voor NELOS-duikers. Deze groep wordt niet beheerd door NELOS vzw (staat ook zo op vermeld op die pagina). Het grootste verschil is dat alle leden van de groep zelf zaken kunnen posten op deze groep. De moderator van de groep is een trouwe NELOS-instructeur en er is een goede samenwerking met het NELOS-Duikershuis en het NELOS-secretariaat aangaande wat er wel en niet kan gepost worden. Deze groep wordt dus beheerd naar de geest van NELOS.

26

Hippo-248.indd 26

Hippocampus maart/april 2014

Het is dus niet de bedoeling om te schelden, discussiëren, commerciële berichten te pushen of te concurreren met andere fora. Het is een medium om duikgerelateerde informatie te delen. Dit kan gaan om NELOS-informatie, regionale informatie, clubinformatie, algemene duikweetjes, events, fauna en flora, meldingen, info over de Oosterschelde, Noordzee, …

4/04/2014 10:13:32

Waar service het belangrijkste product blijft!

ELKE DAG TOT UW DIENST van 10u tot 12u30 en van 13u30 tot 18u zaterdag van 10u tot 18u Jubellaan 54 | 2800 Mechelen Tel. 015 43 01 31 Fax 015 43 01 35 info@dezeeman.be www.dezeeman.com

UW DUIKSPORTZAAK MET EEN PRIMA SERVICE

Nóg meer greep op je creaties Met die slimme toetsen van de DC 1400 had je het al helemaal in je vingers, net als de echte professionals uit de magazines. Maar nu heb je het beter in de hand dan ooit met de nieuwe compacte flitser en de krachtige LED-lamp, elk met zo’n modulaire flex ’n’ click arm.

Deze nieuwe radicale units hebben een eigen naam: SeaDragon.

SeaLife Benelux Tel: +31 (0)10 59 103 88

verkoopadressen en informatie: www.sealife-cameras.eu

SeaLife1400/SeaDr.ii 1/4pg-Hippo.indd 1

20-11-13 18:14

- Alle kwaliteitsmerken - Vulstation 300 bar - Eigen hersteldienst - Verhuur duikmateriaal

TE HUUR DEMONSTRATIE DUIKTANK - op wielen - L3m x B2m x H2m - met 5 vensters 80x100 cm - geleverd met filter en verwarmingssysteem

PAUL DE WEERDT Welleweg 72 - 9320 Erembodegem Tel: 0475/73 25 74 www.aqualand.be - info@aqualand.be Open: di-wo-do-vr: 18-21 u & ma-za: op afspraak

Hippo-248.indd 27

4/04/2014 10:13:35

Bondsnieuws

Het voltallige bestuur van de Audiovisuele Commissie, na de Algemene Vergadering van 4 februari 2014 in het Duikershuis NELOS. Vlnr: Stijn Boussemaere, Peter Ryngaert, Jef Driesen, Ludo Braeckman, Ronny Margodt, Marc Vermeiren, Gery Beeckmans, Erik De Groef, Eric Ghy­se­brechts, Johan de Smedt.

Darwin en de Audiovisuele Commissie Nog maar zelden ben ik zo verveeld geweest met het schrijven van een artikeltje... Maar ik heb te lang getreuzeld en vandaag is de deadline! Ik weet begot niet hoe ik hiervan een interessant stukje literatuur kan maken, maar misschien lok ik via de titel enkele ar-

Omdat Erik De Groef verschillende functies bekleedt, nam hij bij elk van zijn verslagen een andere gedaante aan.

geloze lezers in de val!

N

u ook alweer drie jaar geleden werd de Audiovisuele Commissie van NELOS volledig geherstructureerd en omgedoopt tot NELOSAC. In de loop van die zelfde drie jaren werden voor verschillende bestuursfuncties geen mensen gevonden en aanvankelijk was er zelfs helemaal niemand in de Sectie OWV (onderwatervideografie).

Tot op een mooie dag, Erik De Viking (lees: Erik De Groef, Assistent Instructeur bij VVDC – Vilvoorde) de uitdaging aanging en moederziel alleen het volle gewicht van

28

Hippo-248.indd 28

die Sectie op zijn 'frêle' schouders ging torsen...

Al van bij de omvorming van NELOSAC, drie jaar geleden, had Ronny Margodt laten verstaan dat hij nog slechts tijdelijk het voorzitterschap op zich zou nemen.

Het was dus helemaal geen verrassing toen hij zich op de Algemene Vergadering in februari 2013 uit die functie terugtrok!

Gelukkig hebben we toen zijn secretaris Roland Wantens bereid gevonden om voor één jaar (tot het einde van zijn mandaat)

de fakkel over te nemen.

Onder zijn voorzitterschap weten we zelfs, met de hulp van enkele mensen uit het Waasland, het allereerste Open Vlaams Kampioenschap (OVK) voor Onderwaterfotografie en -videografie te organiseren.

Die wedstrijd wordt een behoorlijk succes en het smaakt allemaal naar meer!

We hebben zelfs de wildste dromen en we willen gaan voor een Open 'Belgisch' Kampioenschap, maar daarvoor is mankracht nodig en ook vrouwkracht zou bijzonder welkom zijn...

Hippocampus maart/april 2014

4/04/2014 10:13:36

Foto's (2): Ivo Madder.

Audiovisuele Commissie

Algemene Vergadering

Foto's (2): Ivo Madder.

Maar bij de aanvang van de Algemene Vergadering NELOSAC begin februari 2014 zijn zowat alle bestuursleden 'einde mandaat'!

Erik de Groef heeft nog één jaar te gaan en enkel Peter Ryngaert (RDK – Roeselare) en ikzelf (Ludo Braeckman / RDK – Roeselare) hebben zich opnieuw kandidaat gesteld voor drie jaar. Ik geef graag toe dat ik er niet al te gerust in was.

Toch was er ook hoop, want Erik had door zijn niet aflatende inzet twee mensen weten te overtuigen om een schriftelijke kandidatuur in te dienen voor de Sectie OWV: Johan de Smedt (Hydra – Aalst) en Eric Ghysebrechts (ADD – Dilbeek).

Anderzijds zijn slechts 21 fotografen en videografen voor deze Algemene Vergadering komen opdagen (NELOS heeft meer dan 10.000 leden ...) en zijn amper 15 van de meer dan 155 NELOS-clubs vertegenwoordigd ...

Tegen de tijd dat zowat iedereen 'zijn zegje heeft gedaan' zijn we dikke twee uur bezig en dan komt de klap op de vuurpijl: de verkiezing van het nieuwe NELOSAC-bestuur.

Het wordt behoorlijk stil in de grote zaal van ons Duikershuis, waarvan we slechts de helft ter onze beschikking hebben gekregen! Misschien had iemand al vermoed dat er toch niet al te veel volk zou zijn?

Als er te weinig schriftelijke kandidaturen zijn om alle functies binnen het Bestuur in te vullen kan men zich ook nog kandidaat stellen op de vergadering zelf. Stijn Boussemaere (Maanvis – Diksmuide) maakt als enige gebruik van die mogelijkheid en verder blijft het onaangenaam stil.

Zoals voorzien op de agenda verwoorden alle kandidaten heel kort hun ambities en motivaties en dat resulteert in effectieve resultaten!

• • •

•

Ronny Margodt (Duikernikkers – Bredene) aanvaardt om nog een allerlaatste jaar de job van penningmeester in te vullen. Gery Beeckmans (The SeaMasters – Hoboken), Marc Vermeiren (NELOS Service Club) en Jef Driesen (Sub Aqua Club – Nijlen) willen er graag bij zijn in de Sectie OWF en worden verkozen.

Enkelen onder ons halen opgelucht adem, en na een korte beraadslaging binnen de beide secties ziet het kersverse NELOSAC Bestuur er uit als volgt:

onze absolute topfotografen, met een indrukwekkend internationaal palmares. 1*Instructeur en Instructeur Onderwaterfotografie IF3).

Sectie OWF • Voorzitter: Gery Beeckmans (Oprichter en gewezen Voorzitter van WOFFV – Wase Onderwater Foto- en Filmvrienden. Instructeur Onderwaterfotografie IF1. Gedreven wedstrijdfotograaf en -videograaf, die reeds verschillende podiumplaatsen behaalde).

• Secretaris: Marc Vermeiren (Bestuurslid van WOFFV. Gedreven wedstrijdfotograaf, die zich in zeer korte tijd bij de internationale top wist te rangschikken).

• Commissaris: Stijn Boussemaere (Voorzitter duikclub Maanvis te Diksmuide. Enthousiaste onderwaterfotograaf en Instructeur Onderwaterfotografie IF1).

• Commissaris: Jef Driesen (Enthousiaste onderwaterfotograaf, die ook op wedstrijden goed presteert. Momenteel in opleiding voor Instructeur Onderwaterfotografie IF1. Zeer actief binnen ACAVOS).

Peter Ryngaert wordt herverkozen in zijn vroegere functie.

Johan de Smedt en Eric Ghysebrechts worden verkozen voor de Sectie OWV. Stijn Boussemaere wordt verkozen voor de Sectie OWF en wordt daarnaast ook Commissaris Wedstrijden van het Bureau.

Ikzelf word voorzitter van NELOSAC en het dringt tot me door dat ik een schip heb ... met een halve bemanning ...

Dit gaat niet goed, en om Darwin wat te helpen, lassen we een korte pauze in. En daarna gaat het plots allemaal heel snel.

•

Verantwoordelijke Opleidingen en Homologaties: Peter Ryngaert (Eén van

Hippocampus maart/april 2014

Hippo-248.indd 29

29

4/04/2014 10:13:38

BONDSNIEUWS

Audiovisuele Commissie

Sectie OWV • Voorzitter: Erik De Groef (Assistent-Instructeur. Drijvende kracht van de Sectie OWV. Grotduiker en technisch duiker, die goede elementen uit verschillende federaties en organisaties tracht te bundelen in de NELOS-OWV-cursus!).

deografie. Zal NELOS vertegenwoordigen op het WK CMAS Onderwatervideografie 2014 op de Canarische Eilanden).

Zonder aarzelen durf ik te stellen dat dit een bijzonder mooi en veelzijdig bestuur is. Dit is alles bij elkaar een pak energie, en als we die weten te bundelen dan kan het niet anders of we moeten kunnen komen tot spectaculaire resultaten. Ik ben bijzonder fier dat het mij gegund is om van een dergelijk bestuur de voorzitter te mogen zijn. Het is dan ook gepast dat ik een woord van dank uit aan allen die me hun vertrouwen hebben geschonken. Ik zal doen wat ik kan om dat niet te beschamen.

Darwin

Bureau NELOSAC

• Secretaris: Eric Ghysebrechts (1*Instructeur met meer dan 1.000 duiken en 5 jaar activiteit als onderwatervideograaf).

• Voorzitter NELOSAC: Ludo Braeckman (Uw dienaar en ondergetekende.

Rebreatherduiker en onderwaterfotograaf. Gedreven natuurfotograaf en lid van niet minder dan vier fotoclubs. In opleiding voor Instructeur Onderwaterfotografie IF1).

• Secretaris: deze functie is niet ingevuld, maar in de praktijk is de voorzitter eigenlijk voorzitter-secretaris.

• Commissaris Wedstrijden: Stijn Boussemaere (Zie boven).

• Penningmeester: Ronny Margodt (All-rounder. Eén van de NELOS-tenoren).

• Verantwoordelijke Opleidingen en Homologaties: Erik De Groef (Zie boven).

• Commissaris: Johan de Smedt (Eén van onze toppers in de onderwatervi-

En om af te sluiten toch nog een woordje voor de lezers die zich omwille van Darwin tot het lezen van dit artikel hebben laten verleiden, want dat ben ik hen toch wel verschuldigd.

"Charles Robert Darwin was een Engels autodidact op het gebied van natuurlijke historie, biologie en geologie. Hij ontleent zijn roem aan zijn theorie dat evolutie van soorten wordt gedreven door natuurlijke selectie."

Het is me onbekend in hoeverre zijn theorie ook kan worden toegepast op Commissies allerhande. Maar iets sterkt me in de overtuiging dat het absoluut geen kwaad kan als we daar met z'n allen af en toe eens over nadenken.

Hartelijke groet!

Ludo Braeckman

ADVERTENTIE

VOOR AL JE DUIK- EN SNORKELMATERIAAL www.desportduiker.be 30

Hippo-248.indd 30

Hippocampus maart/april 2014

4/04/2014 10:13:39

D U I KSPO R T DE ZEVEN ZEEEN 

 

Verkoop van alle gekende duikmerken Eigen hersteldienst Vulstation tot 300 bar

OPENINGSUREN: Wo-Do-Vr 16.30-20.00u. (winteruur tot 19.00u.)

Zat. 10-12u. en 13-17u.

e-mail: zevenzeeen@telenet.be

ANTWERPSESTRAAT 258 - 2850 BOOM - TEL/FAX 03/888.43.34

Hippocampus maart/april 2014

Hippo-248.indd 31

31

4/04/2014 10:13:40

Reportage Biologie

Een prachtfoto. Zoals steeds weet Jovan mij te verleiden met zijn prachtopnames van zijn 'zoetwatertopmodel': een dobbelsteenslang  (Natrix tessellata). "Wanneer kom je nu duiken in 'mijn' meren, dan kan je mijn model met eigen ogen aanschouwen en zelf fotograferen?", vraagt Jovan. "Ja, Jovan, ik kom duiken in je meren met je model, zoveel is zeker".

Hippo-248.indd 32

4/04/2014 10:13:41

Foto: Jovan Petrovski.

De wonderen in de zoetwater­duikwereld

Tasa viel al meermaals in de prijzen met zijn foto's. Bijv. met deze rietstengels.

De dobbelsteenslang blaast een luchtbelletje uit.

Jovan Petrovski.

Foto: Jovan Petrovski.

Wie is Jovan Petrovski, alias 'Tasa'?

J

Foto: Jovan Petrovski.

ovan Petrovski, 'Tasa' voor de vrienden, is een begenadigd onderwaterfotograaf, vooral actief in 'zijn' meren rond Bela Crkva, een dorpje in Zuid-Banat in het Vojvodina district, Servië.

'Zijn' meren: zes meren, vol uitbundig zoetwaterleven, zijn ontstaan na grindwinning.

Eens die activiteiten gestopt werden, vulden de meren zich op natuurlijke wijze met grondwater. En door de jaren heen heeft de natuur zich daar genesteld met veel onderwaterfauna en -flora.

Geboren in Servië in 1969 als waterrat en natuurliefhebbber. In 2008 is hij begonnen met duiken. De liefde voor de onderwaterfotografie ontstond pas in 2010, maar met grenzeloze passie, met zijn Canon Power Shot G12 in de hand.

Hij werkt met natuurlijk licht, zonder speciale lenzen.

Dat je dus met een beperkte uitrusting prachtopnames kan maken, bewijzen zijn foto's en zijn resultaten in verschillende OW-fotografiewedstrijden: winnaar in de Open Cup of Rovinj Kroatië 2013, 2e plaats IUPC Slovenia 2012 en 2013 (International Competition of Underwaterphotography). Hij stelt geregeld zijn foto's tentoon, o.a. tijdens de Yugoslav Film Archive (International Film Festival of Underwater Film), Belgrado.

Tasa vertelt enthousiast over zijn onderwaterontmoetingen met snoek en snoekbaars, karpers, meervallen, ruis- en kopvoorntjes, baarzen en zonnebaarzen, maar ook zoetwaterkrabben en veel zoetwaterkwallen.

Maar de kers op de taart blijft uiteraard zijn model: de dobbelsteenslang. Hij wordt helemaal lyrisch als hij haar beschrijft: "De perfecte zwemster die onder water jaagt op vissen en kikkervisjes. Ze kan zo'n kwartiertje onder water blijven en als ze dan naar de oppervlakte zwemt om adem

Foto's (3): Jovan Petrovski.

De dobbelsteenslang heeft een olijfgroene tot donkerbruine of bijna zwarte kleur. In Midden-Europa is de grijsgroene variant de meest voorkomende.

te halen, is ze op haar mooist voor de onderwaterfotograaf". Tasa heeft haar ook al aan land gezien. "Om zich op te warmen in de zomer en om haar winterslaap te houden in de winter. Ook eitjes van haar heb ik al ontdekt", vertelt hij vertederd. "En ken je haar trucje om aan belagers te ontkomen: de 'akinese'? Als ze erg bang is, houdt ze zich zo stil, alsof ze dood is. Bovendien scheidt ze dan een stinkende substantie af, uit bepaalde klieren in de anale streek, om zich voor te doen als een rottend kadaver, absoluut oneetbaar. Een andere verdediging heeft ze niet, ze is immers niet giftig".

En als je dacht dat zij de enige soort slang is die je daar onder water kan ontmoeten?

Toch niet! Ook de ringslang komt hij geregeld duikend tegen.

Plaats van de ring-, dobbelsteen- en adderringslang in het dierenrijk Rijk: Animalia.

Stam: Chordata.

Klasse: Reptilia.

Orde: Squamata (schubreptielen).

Onderorde: Serpentes (slangen).

Superfamilie: Colubroidea.

Familie: Natricidae.

Geslacht: Natrix.

Soort: Natrix natrix, Natrix tessellata, Natrix maura.

Helemaal in de ban van zijn model, ga ik op onderzoek naar die slangen in onze con­ treien. Als Tasa ze in zijn grindmeren kan vinden, kan ik ze dan bij ons niet ontmoeten? Tijdens een duikje in de Put van Ekeren bijvoorbeeld?

Hippocampus maart/april 2014

Hippo-248.indd 33

33

4/04/2014 10:13:45

Reportage

De 3 natrixsoorten in Europa: 1. De ringslang (Natrix natrix): deze sterk aan zoetwater gebonden slang vind je in België en Nederland terug. Ze is inheems.

Niet giftig.

De ringslang (Natrix natrix).

wormen op haar menu staan. Ze is een heel goede zwemster.

3. De dobbelsteen- of dambordslang (Natrix tessellata): haar vind je in Zuid- en Oost-

2. De adderringslang (Natrix Maura): deze

Europa, Noord-Afrika, Midden-Oosten en

aquatische slang vind je in Zuid- en West-

Azië. Ze is niet giftig. Ze is meester in de

Europa terug, vanaf Frankrijk. Ze is even-

'akinese': zich schijndood houden, waar-

eens niet giftig en heeft vis, amfibieën en

door belagers haar zelden zullen opeten.

Foto: Haplochromis.

Na gesprekken met een aantal biologen en natuurvorsers kan ik mijn teleurstelling nauwelijks verbergen. Absoluut geen kans om de dobbelsteenslang in onze zoetwatermeren te vinden. Daarvoor moet je in Europa zuidelijker en oostelijker gaan duiken. Maar haar nichtje dan, de ringslang, de Natrix natrix? Toch een inheemse zoetwaterslang! In de Put van Ekeren? Had gekund: de biotoop daar is perfect voor de ringslang. Haar voedsel is aanwezig: kikkers en salamanders. Habitat in orde. Waar is ze dan?

Aarzelend. Tja, mensen zijn nou eenmaal niet dol op slangen en dit recreatiedomein is niet erg groot en wordt bovendien druk bezocht door allerlei recreanten, …

Neen, een tekeningetje moet ik er vast niet bij maken, arme ringslang.

Maar toch een lichtpuntje tijdens mijn zoektocht: de ringslang kan je wel duikend ontmoeten in Nederland, o.a. in de Oostvaardersplassen, een regio nu wel bij iedereen gekend en bekend door de film 'De nieuwe wildernis'.

Mijn duikend hart maakt een buiteling: ik kan dus ook een onderwatertopmodel vinden in onze zoetwatergebieden! Tasa, eens ik mijn model hier heb gevonden, kom ik jouw model bewonderen: kan tellen als duikdoelstelling!

Foto: Thomas Brown.

Biologie

De adderringslang (Natrix maura).

De dobbelsteen- of dambordslang (Natrix tessellata).

Kiki Vleeschouwers

Foto's (2): Jovan Petrovski.

_ _

34

Hippo-248.indd 34

Hippocampus maart/april 2014

Het lijkt wel alsof ze met de luchtbelletjes speelt.

4/04/2014 10:13:47

BLACK AND WHITE – NEVER OUT OF STYLE SUUNTO D6i ALL BLACK AND SUUNTO D6i WHITE

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

NO COMPROMISE – MAKE A STATEMENT WITH SUUNTO D6i ALL BLACK AND WHITE. Don’t make a compromise, make a statement. The classic Suunto D6i All Black or the elegant Suunto D6i White leave no room for gray areas. Both pack a game-changing 3D tilt-compensated digital compass and optional wireless air integration. They’re also compatible with Suunto DM4 software, making it easy to plan and track your underwater adventures. And with a classic black or cool white finish and scratch-resistant sapphire crystal glass, whichever side you choose you’ll be conquering new territory in style.

For more information, visit www.suunto.com, www.amilcosports.nl

Hippo-248.indd 35

4/04/2014 10:13:47

Reportage

Foto: Andrei Daniel Mihalca.

Foto's (4): Jovan Petrovski.

Biologie

Links: Een luchtfoto met daarop enkele van de zes meren rond Bele Crkva (Servië). Boven: De zoetwatermeren van Berla Crkva zitten vol leven. Onder: De dobbelsteenslang heeft juist een zoetwatergrondel beet.

Waar te duiken om de dobbelsteenslang te vinden?

gina: Roniti se Mora, Bela Crkva,

zomer: watertemperatuur 20-30°C,

niet te vervelen: rustieke dorpjes met

Servië.

landtemperatuur: 25-40°C.

restaurantjes,

Duiken kan het hele jaar door in de

winter: watertemperatuur 15 tot

wandelroutes in machtige natuur,

Duikbasis 'Roniti se Mora' (www.

meren. Hou rekening met je duik­

0°C, landtemperatuur: 15 tot -20°C.

recreatiegebieden,

ronitisemora.com), Facebook-pa-

uitrusting i.v.m. de temperaturen:

Tussen de duiken door hoef je je

neeskrachtige bron/kuuroord Siga.

vismogelijkheden, heilzame

ge-

Waar te duiken om de ringslang te vinden?

• Randmeren van Amsterdam: Vinkeveense Plassen, bij Ronde Venen.

• Amersfoort omgeving.

• Lelystad omgeving.

• Oostvaardersplassen.



Jovan Petrovski fotografeert met natuurlijk licht.

Luchtbelletjes in de zoetwaterplanten. Het lijken wel kerstballen in een kerstboom.

Het zoetwaterkwalletje (Craspedacusta sowerbii).

36

Hippo-248.indd 36

Hippocampus maart/april 2014

4/04/2014 10:13:50

Bondsnieuws

Sectie Onderwatervideografie

Oproep aan de onderwatervideografen: filmduik in Muisbroek

Foto: Philippe Velghe.

secretaris Eric deed mijn kleur al snel terugkeren. Het huis en de camera zouden niet meer bijkomen. Weer tijd om een sponsor van het OVK blij te maken, de één zijn dood… Toen er ook nog citroenjenever opdook in grootmoeders glaasjes van commissaris Jo, kon er ook weer gelachen worden. Duiken met de Sectie OWV, altijd fun!

In februari 2014 hielden we de eerste filmduikdag. Zeven filmers, modellen en een ongewenste gast gingen te water aan Putti's Place. De meesten in droogpak, met véél lood en extra cameragewicht zwoegden we naar het water.

H

et was nogal glad maar ondanks onze gast lukte het iedereen om heelhuids in het water te geraken.

Eens in het water zorgde de gewichtloosheid voor rust en de stroming bracht ons al snel naar wat dieper water. Rond de 5 meter diepte werden de camera's opgezet.

Van één camera werd het schermpje dadelijk rood. Vreemd, dat had die filmer nog nooit gezien. Camerahuis omgedraaid en ja, daar stonden al druppels op de camera en even kantelen leerde dat het niet enkel

druppels waren. Dadelijk werd de aftocht geblazen en met sterke vinslagen werd algauw weer de kant bereikt. Het huis was ondertussen al verzopen – zoals dat heet.

De psychologische shock van een halve liter zout water en een overmaat CO2 – door de plotse inspanningen – zorgden ervoor dat ik beter even ging liggen. Beentjes omhoog, terug wat bloed naar de hersenen.

Murphy, onze ongenode gast, zag zijn kans schoon om op dit onbewaakt moment te ontsnappen. Een tas kervelsoep van onze

Onze volgende filmduik plannen we op zondag 15 juni 2014, om 12.00 uur, in Muisbroek (Put van Ekeren). Die dag organiseert GUE-BE een Project Baseline SETL-dag in samenwerking met AVOS, de Biologische Commissie van NELOS, de Universiteit van Antwerpen en mogelijk nog enkele natuurverenigingen. Om 12.00 uur worden de ploegen ingedeeld. Deze ploegen zullen staalnames doen op verschillende diepte, zichtmetingen uitvoeren en mogelijk een vissentelling doen of zoetwatermossels verzamelen voor determinatie. Het zou interessant zijn mochten we minstens één onderwatervideograaf kunnen meesturen met elk duikteam. Ook beelden van de wetenschappelijke testen en microscopisch onderzoek boven water, kunnen helpen om het Project meer in de kijker te zetten. Mogelijk kunnen we alle beelden bundelen in een documentaire. Meer info over het Project Baseline-opzet, kan je vinden op www. projectbaselinebelgium.be/muisbroek of op facebook www.facebook.com/ProjectbaselineMuisbroek. Gelieve hier de foto's waarop ik een poging tot rolsprong doe en mezelf daarbij film, te negeren. 

Erik De Groef, voorzitter Sectie Onderwatervideografie

ADVERTENTIE

Hippocampus maart/april 2014

Hippo-248.indd 37

37

4/04/2014 10:13:53

Bondsnieuws

Luc Sels, Frans Geeraerts, Wim Van Doeselaer en John Remue gingen Sven Vandekerckhove vooraf als voorzitter van het Duikonderricht.

Algemene Vergadering van het College der 3*Instructeurs Op 16 maart 2014 kwamen negenenzestig 3*Instruc-

Herwig Van Cotthem, 15 jaar 3*Instructeur.

teurs samen naar het duikershuis in Mechelen voor de Collegevergadering; hierbij lieten er nog 8 zich vertegenwoordigen en dit op een totaal van 80 3*Instructeurs.

• • • • • • • • • • • •

10 jaar: Mark Sebrechts; 15 jaar: Dirk Deraedt; 15 jaar: Ginette De Smedt; 15 jaar: Herwig Van Cotthem; 20 jaar: Tony Devolder; 25 jaar: Ronny De Meersman; 30 jaar: Ronny Margodt; 35 jaar: René Janssens; 40 jaar: John Swinnen; 45 jaar: François Desmet; 45 jaar: Leo Ceulemans; 45 jaar: Fernand Vansteenbeeck.

38

Hippo-248.indd 38

Mark Sebrechts, 10 jaar 3*Instructeur.

Leo Ceulemans, 45 jaar 3*Instructeur.

Foto's (3): Ivo Madder.

D

e 3*Instructeurs die minstens 10 jaar als 3*I actief zijn geweest in het Duikonderricht mochten een medaille in ontvangst nemen. Dit jaar telden we maar liefst elf jubilarissen:

Hippocampus maart/april 2014

4/04/2014 10:13:54

Foto: Roland Wantens.

Commissie Duikonderricht

Dirk Deraedt, 15 jaar 3*Instructeur.

3*Instructeur.

Foto: Roland Wantens.

René Janssens, 35 jaar

François Desmet, 45 jaar 3*Instructeur.

Ronny Margodt, 30 jaar 3*Instructeur.

Tony Devolder, 20 jaar 3*Instructeur.

Ginette De Smedt, 15 jaar 3*Instructeur.

John Swinnen, 40 jaar 3*Instructeur.

Foto's (8): Ivo Madder.

Ronny De Meersman, 25 jaar 3*Instructeur.

Hippocampus maart/april 2014

Hippo-248.indd 39

39

4/04/2014 10:13:58

Bondsnieuws

Commissie Duikonderricht

Alhoewel deze vergadering, traditioneel geleid door John Remue, vrij klassiek begon met de verslagen van het voorbije jaar en de aandachtspunten voor de toekomst, zou deze Collegevergadering al snel evolueren naar een moment van verandering‌ drie tenoren van de duiksport namen immers afscheid: Eric Sels, Monique Demoustier en John Remue.

Monique Demoustier Monique was de voorbije 20 jaar een vaste waarde binnen de Ereraad. Zij heeft steeds de waarden waarvoor NELOS staat hoog in het vaandel gedragen en was binnen de Ereraad diegene die de deontologie, de integriteit en het gedrag van NELOS-Instructeurs als een topprioriteit beschouwde. Monique werd erkend al 'Ereraad-wijze' en kan dus steeds door de Ereraad als adviseur geraadpleegd worden.

Foto: Roland Wantens.

Monique Demoustier kreeg van Ronny Margodt het symbool van de 'Ereraad-Wijze'.

John Remue John was de voorbije 30 jaar een rots in de branding binnen NELOS. John schreef mee aan de eerste NELOS-cursus, maar bekleedde ook tal van functies, zo is hij nog steeds lid van de het BEFOS-bestuur, was hij Nationaal Verantwoordelijke BEFOS-Duikonderricht , lid van de CMAS-Commissie Instructeurs en ook Voorzitter van CMAS-Europe. John behoorde zelfs tot het selecte groepje 3*I's die de titel van 4*Instructeur kreeg toebedeeld toen hij BEFOS vertegenwoordigde op de AV CMAS in Nagoya Japan. Maar uiteraard is John meest gekend in zijn huidige functie, namelijk die van Voorzitter Duikonderricht NELOS. De grondstenen van het hedendaags duikonderricht werden mee door John gelegd in 1990 toen hij deze functie voor eerst opnam nadat het duikonderricht van beide Liga's autonoom werd.

Tussendoor namen Wim Van Doeselaer en Frans Geeraerts ook drie jaar deze functie over waarna John ze sinds 1999 15 jaar 'non stop' zou uitoefenen. Een prestatie zonder weerga.

John Remue kreeg van Leo Ceulemans, in naam van Neptunus, een afscheidsgeschenk.

John Remue kreeg van het College der 3*Instructeurs een onderwatercamera met externe flits.

Uiteraard kon het Bureau Duikonderricht John Remue niet zomaar laten vertrekken na al die jaren dienst. Het Bureau heeft dan ook, in afwezigheid van John zelf, unaniem beslist om hem, voor het leven, te benoemen tot Erevoorzitter van het Duikonderricht NELOS!

Eric Sels

40

Hippo-248.indd 40

Oorkonde John Remue erevoorzitter.

Foto's (4): Ivo Madder.

Foto: Roland Wantens.

Eric nam na 3 legislaturen van 3 jaar afscheid van het Bureau Duikonderricht.

Tijdens deze 9 jaar leidde hij, als Verantwoordelijke der Brevetten, ruim 120 examen 4*Duiker en later Assistent-Instructeur in goede banen.

Hippocampus maart/april 2014

4/04/2014 10:14:00

Foto's (3): Roland Wantens.

Bureau Duikonderricht: Stef Teuwen, Dirk De Bilde, Sven Vandekerckhove (voorzitter), Koen Van Dyck, Ivo Hubert, Michel Declercq en René Van Leeuwen (ontbreekt op de foto).

verkiezingen Na het officiële afscheid van deze tenoren was het tijd om aan de 3-jaarlijkse verkiezingen te beginnen. Deze verkiezingen werden gehouden op basis van de op dat moment getelde 77 aanwezige en gevolmachtigde leden. De kandidaten moeten steeds de absolute meerderheid behalen tijdens een geheime stemming, waarbij het Duikonderricht in al zijn gelederen wordt herkozen. Na deze verkiezingen ziet de Commissie Duikonderricht van NELOS er vanaf heden als volgt uit: Bureau Duikonderricht: Sven Vandekerckhove (voorzitter), Stef Teuwen, Dirk De Bilde, Koen Van Dyck, Ivo Hubert, Michel Declercq en René Van Leeuwen.

Ereraad: Ronny Margodt (voorzitter), Ronny De Meersman, Wim Van Doeselaer, José Vandekerckhove en Eric Sels.

Veiligheidscomité: Eric Vonk (voorzitter), Tiny Heremans (secretaris), Dirk Deraedt en Patrick Van Buyten.

Brevettencomité: John Maes (voorzitter), Erwin Van Reusel (secretaris),

Mark Sebrechts en Ludêk Broulim.

Subcommissie Jeugdduiken: Franklin Forrez (voorzitter), Nancy Deloz en nog één plaats vacant.

Sectie Duiktechnieken: Glenn Tessens (voorzitter), Allan Soreyn, Dirk Damen, Rik Olievier (secretaris).

Sectie EDIT: Ivo Madder (voorzitter), Kris Vanderdonck, Pieter Decoene en Roland Wantens (secretaris).

Ereraad: Ronny Margodt (voorzitter), Ronny De Meersman, Wim Van Doeselaer, José Vandekerckhove en Eric Sels (ontbreekt op de foto).

Veiligheidscomité: Eric Vonk (voorzitter), Tiny Heremans (secretaris), Dirk Deraedt en Patrick Van Buyten.

Hippocampus maart/april 2014

Hippo-248.indd 41

41

4/04/2014 10:14:02

Bondsnieuws Foto: Ivo Madder.

Commissie Duikonderricht

Sven Vandekerck­ hove, de nieuwe voorzitter van het Bureau Duikonderricht NELOS. Sectie EDIT: Kris Vanderdonck, Pieter Decoene, Ivo Madder (voorzitter) en Roland Wantens (secretaris).

Foto's (3): Roland Wantens.

Een nieuwe ploeg, die de hedendaagse uitdagingen zeker het hoofd zal bieden, maar tevens een nieuwe ploeg die verder gaat zonder zijn vertrouwde leider … We zullen je kennis, kunde en ervaring missen, John!  Sven Vandekerckhove

Foto: Ivo Madder.

Brevettencomité: Erwin Van Reusel (secretaris), Mark Sebrechts, John Maes (voorzitter) & Ludêk Broulim.

Subcommissie Jeugdduiken: Nancy Deloz, Franklin Forrez (voorzitter) en nog één plaats vacant.

Sectie Duiktechnieken: Allan Soreyn, Dirk Damen, Rik Olievier (secretaris), Glenn Tessens (voorzitter).

42

Hippo-248.indd 42

Hippocampus maart/april 2014

4/04/2014 10:14:05

Bondsnieuws

Commissie Redactieteam Hippocampus

2*Stage danken François Desmet van Aquasport, voor het uitgebreide set reservemateriaal waarover ze konden beschikken". Hippocampus verontschuldigt zich voor de foutieve melding.

Foto: Lars Christensen.

Tot slot stond in het artikel '3*Stage Boulouris 2013' vermeld dat Edith Bracke, kandidaat 3*I, lid is van duikschool 'Thalassa'. Mark Bulté, voorzitter van duikschool De Manta, wees ons er terecht op dat Edith Bracke eerste lid is van zijn duikschool. Om dit recht te zetten plaatsen we graag een aangepaste versie van de laatste paragraaf in haar artikel, waar ze haar medekandidaten 3*I bejubelt:

Errata

We zitten blijkbaar even verstrikt in het visnet van Murphy, want al de tweede editie op rij moeten we enkele foutjes melden die ongelukkigerwijs in ons bondsblad Hippocampus geslopen zijn.

Bij het artikel over D-Dive Day hebben we de sponsors vermeld, maar blijkbaar zijn we iemand vergeten. NELOS mag inmiddels twee jaar rekenen op de trouwe sponsoring van de firma INGENIAL (www.ingenial.be) voor verschillende van zijn evenementen.

Door ongelukkige vergissingen is de bekendmaking hiervan telkens weggevallen.

Onze excuses hiervoor en hierbij rechtgezet: Bedankt INGENIAL.

De samenwerking tussen NELOS, LIFRAS en het Vakantiesalon 2014 is voor herhaling vatbaar. Door samenloop van omstandigheden zijn we echter de banner van 'Onderwaterhuis.nl' vergeten te plaatsen.

Hierbij willen we 'Onderwaterhuis.nl' nog eens bedanken voor het gebruik van de onderwatercamera.

In de vorige Hippo, bij het artikel 'Straffe lichting, de 2*Stage van 2013' werd verkeerdelijk de naam van een sponsor vermeld. I.p.v. Scuba Service Store had er moeten staan: "De kandidaten van de

"En ik heb ervan genoten, de vriendschap tussen ons vier is voor het leven; we stonden er alle vier. Ik ga mezelf niet evalueren, maar ik weet dat ik fouten maakte, de feedback volgt.

Is er het jaartje CCR-duiken (rebreatherduiken) teveel aan geweest? Heeft het jaar niet echt meer werken in mijn eigen duikschool 'De Manta' me de das omgedaan? Ik ben dan ook van plan om in de toekomst meer te werken in de club; de datum van de clubduik komt eraan! Ik ben apetrots op mezelf , "I did it?" met veel enthousiasme. Ik ben er beter en sterker uitgekomen. Veiligheid en vriendschap staan nog steeds hoog in het vaandel bij NELOS en onze 3* Instructeurs! Mijn superdank aan mijn coach Eddy De Vliegher. Een fiere Edith en een dikke proficiat aan Pieter Decoene (duikschool Nautic), Kris Vanderdonck (duikschool Thalassa) en Allan Soreyn (duikschool Stingrays). Zij haalden wel de kers op de taart".

Leuk detail is dat twee van haar medekandidaten de komende jaren regelmatig aan Edith zullen denken als ze bezig zijn met het aanmaken van NELOS-cursusmateriaal.

Pieter en Kris maken sinds de Algemene Vergadering van het College der 3*Instructeurs immers deel uit van de Sectie EDIT. Ivo Madder



ADVERTENTIE

Hippocampus maart/april 2014

Hippo-248.indd 43

43

4/04/2014 10:14:06

Reportage

Finding MEMO

Foto: Karl Van Ginderdeuren.

Biologie

Amerikaanse ribkwal (Mnemiopsis leidyi).

Al een aantal jaren heerst er bezorgdheid over de toename van het aantal kwallen en de eventuele problemen die zo'n toename met zich zouden kunnen meebrengen. Dit gaf onder andere aanleiding tot het internationale project MEMO. Een beetje onverwacht heeft het onderzoek ook interessante resultaten opgeleverd over de relatie tussen duikers en kwallen.

O

ns begrip van 'kwal' is vooral gebaseerd op de grote klokvormige soorten die wij aan onze Noordzeekust aantreffen, de zogenaamde schijfkwallen.

De meest bekende zijn de oorkwal (Aurelia aurita), de kompaskwal (Chrysaora hysoscella) en de paddenstoelkwal (Rhizostoma pulmo). In een ruimere context kunnen we het begrip 'kwal' uitbreiden naar alle gelatineuze dieren die we in zee kunnen aantreffen, waaronder de minder bekende ribkwallen (Ctenophora), dwergkwallen (Hydrozoa), kubuskwallen (Cubozoa) en salpen (Thaliacea). Voorbeelden daarvan zijn het zeedruifje (Pleurobrachia pileus) en minuscule kwalletjes Clytia en Eucheilota.

44

Hippo-248.indd 44

Meer kwallen dan vroeger?

Rond kwallen, in de ruime zin van het woord, is er de laatste jaren heel wat te doen geweest. Publicaties in de algemene pers en in de wetenschappelijke vakliteratuur illustreren dat men vanuit verschillende oogpunten een antwoord probeert te formuleren op de vragen 'zijn er nu meer kwallen dan vroeger?' of 'wat zijn de oorzaken en gevolgen van k w a l l e n b l o e i e n ? '.

Krantenkoppen zo-

als 'kwallen veroveren de wereld', 'kwallenplaag teistert toeristenstranden' of 'ribkwallen bedreigen visserij' geven de indruk dat het aantal kwallen toeneemt met vreselijke gevolgen voor mens en milieu. Wetenschappers daarentegen zijn iets voorzichtiger in hun uit-

Hippocampus maart/april 2014

4/04/2014 10:14:07

Foto: Karl Van Ginderdeuren.

de Amerikaanse ribkwal De gevolgen van intens scheepvaartverkeer zijn ook in ons deel van de Noordzee duidelijk te merken met betrekking tot kwallen. Via ballastwater van schepen kwam de Amerikaanse ribkwal (Mnemiopsis leidyi) bij ons terecht en werd dit voor het eerst gerapporteerd in 2006. Mnemiopsis was toen al berucht bij wetenschappers, vissers en beleidsmakers omdat ze al heel wat schade had berokkend in de Zwarte Zee en de Kaspische Zee. De soort kan perfect tegen veranderingen in temperatuur, zout- en zuurstofgehaltes, kan zich snel voortplanten en voedt zich met plankton en vislarven. Zo kan de Amerikaanse ribkwal snel grote populaties vormen. Door hun vraatzucht kunnen ze vispopulaties aantasten, zoals gebeurd is in de Zwarte Zee met de ansjovispopulatie. De verontrustende voorgeschiedenis en de waarnemingen van deze soort in de Noordzee vormden de aanleiding voor het opstarten van het MEMO-project.

het MEMO-project MEMO staat voor Mnemiopsis leidyi Ecologie, Modellering en Observatie en werd uitgevoerd binnen een internationale groep van experten uit Vlaanderen (ILVO), Nederland (Deltares en NIOZ), Frankrijk (IFREMER en ULCO-Log) en Engeland (CEFAS). In een eerste luik werd aan de hand van campagnes op zee de ruimtelijke en temporele verspreiding van Mnemiopsis leidyi binnen het 2-zeeëngebied (de Noordzee, het Engels kanaal en de Frans-Atlantische kust) in kaart gebracht. SOPs (Standaard Operationele Protocollen) werden opgesteld voor een uniforme staalname, bewaring en identificatie op basis van uiterlijke en genetische kenmerken. Er werd

Foto: Karl Van Ginderdeuren.

spraken, vooral omdat weinig historische gegevens voorhanden zijn over de verspreiding van kwallen in onze contreien.

Daardoor is het moeilijk om zwart op wit aan te tonen dat er effectief meer kwallen zijn dan vroeger. Recente studies op basis van wiskundige modellen hebben wel aangetoond dat zeegebieden die onder grote druk staan (door allerhande menselijke activiteiten) een grotere kans hebben om problemen te krijgen met kwallen. Onder andere het wegvissen van dieren die kwallen eten, de opwarming van het water, de toename van nutriënten en de aanvoer van niet-inheemse soorten via de scheepvaart zijn factoren waarvan kwallen profiteren.

Amerikaanse ribkwal (Mnemiopsis leidyi).

ook een model opgesteld waarmee het voorkomen van de Amerikaanse ribkwal in verschillende omstandigheden en gebieden kan worden voorspeld. Binnen het tweede luik leverden chemische analyses en kweekexperimenten in het lab gegevens over de biologie, de stofwisseling en het voedingsgedrag van de soort. Op die manier werd de plaats van Mnemiopsis in het lokale voedselweb onderzocht. De concluderende derde activiteit bestond uit een inschatting van het effect van deze soort op ons dagelijks leven.

De resultaten van het project toonden aan dat de Amerikaanse ribkwal aanwezig is in de kustgebieden, estuaria (riviermondingen) en havens van Frankrijk, Nederland en België. De hoogste aantallen werden in de late zomer en herfst genoteerd en voornamelijk in de half afgesloten bekkens, zoals bijvoorbeeld de Oostendse Spuikom en de Oosterschelde in Nederland. Ook aan de Belgische (en Nederlandse) kust blijkt de soort zich efficiënt voort te planten en worden ze, weliswaar in lage aantallen, ook tijdens de winter waargenomen. Het ontwikkelde habitatmodel laat toe gebieden waar de soort nog niet werd gezien (zoals de kusten van Groot-Brittannië) nauwlettend in de gaten te houden, wat een snelle reactie in het geval van een plotse kwallenbloei mogelijk maakt.

Onze resultaten tonen aan dat het dieet van de kwallen verschilt afhankelijk van plaats en seizoen. De soort voedt zich aan een hoog tempo met verschillende types dierlijk plankton, viseieren en vislarven en legt

weinig reserves aan. De opgenomen energie wordt onmiddellijk omgezet in groei of voortplanting. De experimenten toonden eveneens aan dat volwassen kwallen nog steeds eieren produceren bij lage zoutgehaltes, wat een snelle verspreiding zeker ten goede komt. Diverse modellen toonden het belang van temperatuur voor de aanwezigheid van de ribkwal, wat betekent dat een verdere klimaatopwarming het succes van de soort in de Noordzee sterk in de hand kan werken. Ook kon het belang van de estuaria duidelijk worden afgeleid. Deze vormen als het ware kraamkamers van waaruit verdere verspreiding via heersende stromingen mogelijk is.

Al bij al valt het momenteel dus nog wel mee met de verspreiding van de Amerikaanse ribkwal in het 2-zeeën gebied, hoewel de aantallen in sommige wateren (en zoals gezegd vooral in de half gesloten gebieden) toch wel heel hoog kunnen oplopen. Waakzaamheid is dus de boodschap, zeker nu we weten dat de soort hier geen (of toch zeker weinig) natuurlijke vijanden heeft en ze ook onze winters kunnen overleven. De populatie van Mnemiopsis leidyi lijkt zich dus definitief gevestigd te hebben in de Noordzee. In het kader van het bereiken van een goede milieutoestand (tegen 2020) is het bijgevolg zeker nodig om de evolutie van deze en andere kwallensoorten nauwlettend op te volgen.

duikers in MEMO De derde activiteit, de inschatting van het effect van deze soort op ons dagelijks leHippocampus maart/april 2014

Hippo-248.indd 45

45

4/04/2014 10:14:08

Reportage

ven, was vooral gericht op vissers en toeristen. Deze studie werd onder meer uitgevoerd aan de hand van enquêtes, die de perceptie van toeristen en vissers ten opzichte van kwallen, in de brede zin van het woord, moesten nagaan. Het is in dit deel van het project dat duikers op het toneel verschenen (eindelijk, hoor ik u denken).

De enquêtes voor toeristen werden namelijk via mail spontaan verspreid tussen de verschillende duikverenigingen, alwaar ze ijverig werden ingevuld en teruggestuurd.

Uiteindelijk werden bijna evenveel antwoorden geregistreerd voor duikers als voor alle andere recreanten en badgasten aan zee samen. Omdat de respons van duikers zo groot was, werden de resultaten apart geanalyseerd, met interessante resultaten.

Eén van de vragen van de enquête bijvoorbeeld was 'geef 5 woorden die bij u opkomen als u aan een kwal denkt'. De antwoorden van duikers en badgasten waren duidelijk verschillend: duikers denken vooral aan de anatomische karakteristieken van kwallen, inclusief hun schoonheid, maken een onderscheid tussen soorten en vermelden de nood aan voorzichtigheid bij ontmoetingen met kwallen. Andere recreanten daarente-

46

Hippo-248.indd 46

Copyright Merho & WPG Uitgevers België.

De oorkwal (Aurelia aurita).

Cover van het Kiekeboe-album 'De Medusastichting'.

gen maken geen enkel onderscheid tussen soorten en zijn bijna volledig gefocust op de gevaren en ongemakken die gepaard gaan met kwallen, zoals de steken, de stank, en het onaangename gevoel als je erop trapt.

Alle duikers en 86% van de andere recre-

anten hadden kwallen waargenomen gedurende de voorbije 5 jaar, maar de recreanten gaven aan dat ze niet zoveel aandacht hebben voor kwallen. Terwijl 17 % van de duikers de indruk hadden dat er meer kwallen waren dan vroeger, was dat maar 5 % bij

Hippocampus maart/april 2014

4/04/2014 10:14:11

Foto: Hans Hillewaert.

Biologie

SUPERAANBIEDING

12 NUMMERS DUIKEN + DUIKEN DIGITAAL VAN € 99,45 VOOR SLECHTS € 39,50

DUIKEN 12 25E JAARGANG NR.1 - JANUARI 2014 € 5,99

DUIKEN magazine van de onderwaterwereld.

MAGAZINE VAN DE ONDERWATERWERELD | WWW.DUIKEN.NL

Foto: Hans Hillewaert.

Bonaire: ‘s werelds oudste zeereservaat Duiken à la carte, het beste van de Middellandse Zee

Mysterieuze schipbreuken in de Gouden Eeuw

NUMMERS

+ GRATIS

Blackfish REIZEN

OP JE TABLET OF PC

INDONESIË

Brandweer Zwolle KOLKENDE STRAAT

Techschool: lekker hangen

Een zeenaaktslak met een pyama?

Nee, maar zo luidt wel zijn naam: Pyamaslak (Chromodoris magnifica).

DUIKEN 24E JAARGANG NR.12 - DECEMBER 2013 € 5,99

Hoogtepunten uit 25 jaar Duiken Van visnet tot sportsok: project Argo Zeeuwse zeepaardjes

Koudwaterkoraal Koudwaterkoraal

hangen

De duiken in de Kalabahi Sound zijn zonder uitzondering muckduiken: zwart zand met rotzooi en daartussen vooral bizarre beesten.

ZWART ZAND

MAGAZINE VAN DE ONDERWATERWERELD | WWW.DUIKEN.NL

MALEDIVEN

GROOTS EN MEESLEPEND

NIEUW

DUIKTOREN DEN HELDER

TO-DO DUIKLIJSTJE

KELPWOUDEN

JUNGLES VAN DE OCEAAN

BP 8 7 1 1 2 7 3 9 9 1 9 0 3

Zeeuwse zeepaardjes Van visnet tot sportsok: project Argo Hoogtepunten uit 25 jaar Duiken

DUIKAVONTUUR

01401

01401

Portugal

wrakkenparadijs

TATTOO

EEN ‘ALEX MUSTARD’ OP JE RUG

BOSCHMOLENPLAS

OOG IN OOG MET KARPERS

REAGEREN Ga naar duiken.mijntijdschrift.net/hippo2014 of bel 070 66 02 28 (België) Hippo-248.indd 47

4/04/2014 10:14:13

Reportage

- DUIKPLAATS de andere recreanten. Aan mensen die de indruk hadden dat er meer kwallen waren dan vroeger, werd gevraagd of dat er 2, 5, 10 of 100 keer meer waren, maar de meeste mensen hadden geen idee of nuanceerden hun antwoord op basis van verschillen tussen seizoenen en kwallensoorten.

Een stijging van het aantal Amerikaanse ribkwallen werd specifiek vermeld door twee duikers.

In de enquête werd ook gevraagd naar de gemoedstoestand van de ondervraagden tijdens een 'ontmoeting' met kwallen. De meeste mensen zeggen kalm en zelfzeker te blijven, maar sommigen worden zenuwachtig, gespannen of zelfs bang.

Waakzaamheid bleek bij iedereen de belangrijkste emotie te zijn. Tijdens een aantal interviews werd benadrukt dat er zeker geen risico's worden genomen als er kinderen bij betrokken zijn, vooral omdat weinig badgasten weten welke soorten steken en welke niet. Dat was niet het geval bij duikers. Zij hebben doorgaans een goede soortenkennis en zijn meer op hun gemak tijdens een ontmoeting met kwallen.

So what?

Het is leuk om weten dat duikers anders denken dan badgasten, en dat duikers kwallen best wel kunnen appreciëren, maar we kunnen deze informatie ook effectief gaan gebruiken in de toekomst. De resultaten leren ons namelijk twee belangrijke dingen:

Resultaten voor de vraag 'Geef 5 woorden die bij u opkomen als u aan een kwal denkt' voor duikers en andere recreanten.

48

Hippo-248.indd 48

• ten eerste dat de perceptie van kwallen serieus kan verschillen tussen verschillende

gebruikers van de kust en de zee; • en ten tweede dat duikers via hun observaties en soortenkennis de evolutie van de kwallensoorten en -aantallen in het oog kunnen helpen houden.

Beide aandachtspunten kunnen meegenomen worden bij de ontwikkeling van maatregelen tegen kwallen binnen het kustzonebeheer en binnen monitoringsprogramma's die gebruik maken van 'citizen science' oftewel wetenschap door burgers. Zo is er nu reeds het 'Stichting Anemoon' initiatief op www.anemoon.org en kunnen initiatieven uit de Middellandse Zee regio, zoals www.jellywatch.org en 'Spot the jellyfish' op www.ioikids.net, als belangrijke voorbeelden dienen. Een aantal duikers hebben reeds hun observaties over kwallen doorgegeven in de loop van het MEMO-project, waarvoor dank. Ook hartelijk dank aan iedereen die de enquête heeft ingevuld én teruggestuurd. Het was een waardevolle bijdrage aan ons project!  Sofie Vandendriessche

Meer weten:

•

w w w.ilvo.v l a ander en.be / m e m o/ E N /C o mm uni c a t i o n /

•

Newsletter. www.ilvo.vlaanderen.be/Port a l s /6 8 /d o c u m e n t s / M e d i atheek/Mededelingen/142_ jelly-

•

fish.pdf.

Gershwin, L.A. (2013) Stung! On jellyfish blooms and the future of the ocean. University of Chicago Press. 456 pp. ISBN 978-0226-02010-5.

Contact:

•

sof ie.vandendriessche@ilvo. vlaanderen.be

Hippocampus maart/april 2014

4/04/2014 10:14:15

Hippocampus jan./feb. 2014

Hippo-248.indd 49

49

4/04/2014 10:14:15

REPORTAGE

Foto: Rijkswaterstaat.

Geschiedenis

Berging wrak van Duits schip uit de Tweede Wereldoorlog. Het schip wordt in 3 delen geborgen door een bok van firma De Klerk.

Duits oorlogsschip geeft zich gewonnen Het wrak van een tijdens de Tweede Wereldoorlog in het Veerse Meer gezonken Duitse mijnenlegger hield vele jaren de gemoederen bezig. Inmiddels is de berging van het wrak met succes afgerond.

50

Hippo-248.indd 50

M

aandag 29 mei 1944 is de Duitse mijnenlegger met een volle lading anti-invasiemijnen onderweg naar de kust van Walcheren. Daar worden de mijnen vlak onder de waterspiegel uitgelegd om een eventuele invasie van de Geallieerden onmogelijk te maken dan wel in ieder geval te bemoeilijken. Echter, bij het uitleggen van de mijnen gaat er iets

Hippocampus maart/april 2014

4/04/2014 10:14:17

EĂŠn van de omkleedruimten voor de Defensieduikers.

Duiken is teamwork.

Foto: Rijkswaterstaat.

Foto's (4): Gerius van Woudenberg.

Videoverkenning van wrakruimten die nog niet zijn betreden.

Het munitieruim.

fout. Door een verkeerde stuurmanoeuvre loopt de mijnenlegger op een eigen eerder uitgelegde mijn en raakt daardoor zwaar beschadigd. De kapitein weet het schip ternauwernood op het strand te zetten. De volgende dag wordt het schip geĂŻnspecteerd en wordt besloten om de beschadigde voorkant van het schip er af te snijden, een noodschot te plaatsen en vervolgens terug te varen naar de scheepswerf in Vlissingen om daar het schip verder te herstellen. Het schip zal de scheepswerf in Vlissingen nooit bereiken; tijdens de terugreis zinkt het schip in het vaarwater Veersche Gat (tegenwoordig het Veerse Meer geheten) en raakt vervolgens in de vergetelheid.

Begin jaren negentig van de vorige eeuw ontdekt Rijkswaterstaat het wrak tijdens reguliere meetwerkzaamheden. Duikonderzoek wijst uit dat het om een grote rechte bak gaat die op zijn kop ligt en al snel neemt men aan dat het een soort beunschip

betreft dat wellicht tijdens de afdamming van het Veersche Gat begin jaren zestig is ingezet. Het wrak ligt gezien de diepte op 10 tot 15 meter voor het scheepvaartverkeer niet in de weg dus Rijkswaterstaat hoeft geen verdere actie te ondernemen.

Jaren later wordt het wrak 'herontdekt' door sportduikers en wordt het al gauw een geliefd duikobject. Probleem daarbij is dat het wrak in het betonde vaarwater ligt waar het verboden is om te duiken. Onderzoek door sportduikers in de jaren 2004 en verder brengt vervolgens aan het licht dat het wrak een oude Duitse mijnenlegger uit de Tweede Wereldoorlog is.

verplaatsen van het wrak Nu het wrak midden in het betonde vaarwater van een zeer druk recreatievaargebied ligt, was het niet mogelijk om deze locatie vrij te stellen van het duikverbod.

Daarom heeft de Nederlandse Onderwatersport Bond in 2009 aan de Geniecompagnie waterbouw van het Ministerie van

Defensie gevraagd of men onderzoek wilde doen naar de verplaatsbaarheid van het wrak. De Geniecompagnie had immers goede ervaring opgedaan met het verplaatsen van een (weliswaar kleiner) wrak in een Brabants water. De militairen wilden het Duitse wrak verplaatsen door het vol met lucht te pompen en het vervolgens drijvende naar de nieuwe locatie te verslepen.

In de tussentijd had Rijkswaterstaat al voor een nieuwe locatie gezorgd: bij de Veerse Dam was namelijk vaarwegmarkering uitgelegd waardoor er tussen de Veerse Dam en de vaarwegmarkering een nieuw duikgebied was ontstaan, een mooie plaats om dit wrak naar toe te verplaatsen. Echter, uit het onderzoek van de Geniecompagnie bleek dat het niet mogelijk was om met de beproefde methode het wrak te verplaatsen. Het wrak bevatte te veel grote gaten en de kwaliteit van het plaatwerk was op diverse plaatsen te slecht om de druk van

Hippocampus maart/april 2014

Hippo-248.indd 51

51

4/04/2014 10:14:20

Reportage Geschiedenis

de in te pompen lucht te kunnen weerstaan.

Het ter plaatse geldende duikverbod ten spijt bleef er door sportduikers toch veelvuldig op het wrak gedoken worden. Daarnaast kreeg Rijkswaterstaat uit duikkringen berichten dat het niet alleen bij duiken en kijken bleef maar dat de duikers ook in het wrak gingen en zich daar toegang trachtten te verschaffen tot de ruimten die nog afgesloten waren. Nota bene ruimten die nog niet door de Marine vrij van munitie waren verklaard!

noodzakelijke verwijdering De combinatie van verboden duikgebied, het feit dat er toch door sportduikers op gedoken wordt terwijl niet vaststaat dat het wrak vrij is van munitie, noopte er toe dat de verantwoordelijke overheden hun verantwoordelijkheid moesten nemen. Men kon dan ook niet anders dan over te gaan tot de verwijdering van het wrak.

Na een gedegen voorbereiding werd besloten het wrak door duikers van het Ministerie van Defensie in drie delen te laten snijden en deze delen vervolgens met een drijvende bok boven water te halen. Op 11 november 2013 konden Rijkswaterstaat en het Ministerie van Defensie starten met de opbouw van het werkplatform. Dit werkplatform bestond uit diverse aan elkaar gekoppelde pontons met daarop alle

52

Hippo-248.indd 52

Foto: Gerius van Woudenberg.

Wat men ook met het wrak zou willen aanvangen, eerst moest komen vast te staan dat het wrak volledig vrij zou zijn van munitie. Een aantal onderzoeken uitgevoerd door de Duik- en Demonteergroep van de Koninklijke Marine verschafte helaas niet voldoende duidelijkheid. De omgeving van het wrak en de ruimten van het wrak die door de Marineduikers veilig konden worden betreden en worden onderzocht, konden munitievrij worden verklaard.

Een aantal ruimten van het wrak kon echter niet veilig worden betreden en onderzocht en dus ook niet munitievrij worden verklaard.

benodigde faciliteiten om de berging te kunnen uitvoeren. Binnen twee dagen werd een compleet mini-duikdorp opgebouwd voorzien van o.a. decompressietanks, controlekamers, omkleed- en slaapruimten, staf- en kantineruimten, werkplaats, aggregaten, toiletten en een telescoopkraan. De duikers konden aan de slag!

Doordat het werkplatform in een U-vorm was opgebouwd, kon vanaf twee zijden door de duikers aan het wrak worden gewerkt zonder elkaar in de weg te zitten. Aan beide zijden waren twee duikers tegelijk aan het werk zodat er vrijwel constant vier duikers in het water waren. Na 1,5 Ă 2 uur kwamen ze weer boven water en werden afgelost door vier frisse duikers.

Kerstman of duikleider?

Dit ging dag in dag uit door totdat het wrak in drie delen was gesneden. Het resultaat mocht er zijn: toen de wrakdelen boven water kwamen bleek hoe goed de duikers hun werk hadden gedaan. Het wrak was keurig recht doormidden gesneden alsof een guillotine het wrak had gedeeld!

Eind 2013 was het zover: op 29 november kwam de beschadigde voorkant van de Duitse mijnenlegger boven water. Dit deel was erg slecht niet alleen ten gevolge van de mijn waar het schip in 1944 op was gelopen, maar ook door de invloed van de tand des tijds. Het tweede wrakdeel kwam op 9 december boven water en betrof het achterschip compleet met anker, motoren,

Hippocampus maart/april 2014

4/04/2014 10:14:22

Het eerste wrakdeel komt boven water.

schroeven, keuken en verblijfsruimten en niet te vergeten het boordkanon. Het derde en laatste wrakdeel kwam op 12 december boven water. Dit deel betrof een deel van het laadruim met toiletvoorziening en het munitieruim.

Foto's (4): Gerius van Woudenberg.

Duikers druk bezig met de airlift.

Het achterschip komt boven water.

Het achterschip in de takels.

Op vrijdag 13 december werden de drie wrakdelen per ponton bij de milieuterminal van de firma Hoondert in Vlissingen-Oost afgeleverd. Daar werden de wrakdelen op de wal gehesen en zou verder onderzoek naar het wrak plaatsvinden. De 17 duikers van de Landmacht (Geniecompagnie wa-

terbouw) en de 4 duikers van de Koninklijke Marine (Defensie Duikgroep) hadden binnen de gestelde periode van vijf weken de berging van het wrak weten te klaren!

ADVERTENTIE

Voor de beste duiken op de mooiste spots van Orkney en eilanden er rond.

Kies voor Johns DIVING CHARTERS met de MV KARIN. More information +44 785 024 6831 or john@scapaflow.com Meer informatie: +32 477 75 73 61 of katia.johan@belgacom.net

SCAPAFLOW & ORKNEY

DIVE HOLIDAYS Diving Since 1981

www.scapaflow.com

Hippocampus maart/april 2014

Hippo-248.indd 53

53

4/04/2014 10:14:25

Reportage Geschiedenis

het Bevrijdingsmuseum Zeeland Aanvankelijk was het de bedoeling dat alle drie de grote wrakdelen in het Bevrijdingsmuseum Zeeland te Nieuwdorp zouden worden ondergebracht. Dit museum verhaalt namelijk over de slag om de Westerschelde en de bevrijding van Walcheren zodat het wrak daar goed tot zijn recht zou komen. Bij dit museum is men inmiddels bezig om een 3 hectare groot Bevrijdingspark aan te leggen (opening gepland voorjaar 2015) inclusief waterpartijen en een strand. Op het strand zou de Duitse mijnenlegger worden gepositioneerd om zo de stranding van het schip in 1944 na te bootsen. Bezoekers zouden daarbij het wrak kunnen binnenlopen en zo een idee van een dergelijk schip kunnen krijgen.

Helaas was het casco van het wrak in een te slechte staat zodat het conserveren van de drie grote delen zo goed als onmogelijk was. Daarom is er nu voor gekozen om alle losse delen van het wrak die wel geconserveerd kunnen worden in het museum onder te brengen. Zo worden onder andere het boordkanon, het anker, wastafel en toilet, het fornuis, de drie motoren met schroefassen en schroeven en de munitiekisten in het museum ondergebracht. Daarnaast is men voornemens om met al het hout dat uit de verblijfsruimte van het wrak kwam een nieuwe verblijfsruimte in het museum na te bouwen en vervolgens in originele staat in te richten.

Het wrak is keurig recht doormidden gesneden.

Het achterschip na bijna 70 jaar op het droge.

De drie motoren.

Munitiekist met kartonnen beschermhulzen.

De Nederlandse Onderwatersport Bond (NOB) koestert nog steeds de wens om nabij de Veerse Dam een scheepswrak af te zinken. Momenteel staat een en ander op een laag pitje gezien de opgedroogde subsidiestromen. Wie weet wat er evenwel in de nabije toekomst weer mogelijk wordt!  Gerius van Woudenberg

De rest van het wrak is inmiddels op de milieuterminal geheel ontmanteld en verschroot, klaar om aan een nieuw leven te beginnen. Meer informatie over het Bevrijdingsmuseum Zeeland is te vinden via www.bevrijdingsmuseumzeeland.nl.

54

Hippo-248.indd 54

Hippocampus maart/april 2014

4/04/2014 10:14:28

ADVERTENTIE

Foto's (7): Gerius van Woudenberg.

Wastafel en patrijspoort.

Het boordkanon.

Hippo-248.indd 55

4/04/2014 10:14:32

REPORTAGE Biologie

Actie verbod op

recreatieve kieuw-

Foto: KBIN.

en warrelnetten

Een verbod op het recreatieve gebruik van kieuw- en warrelnetten zou dit kunnen voorkomen.

Natuurpunt, Sea Shepherd Belgium, Sea First België en BlueShark slaan de handen in elkaar voor een veilige, duurzame en diervriendelijke Belgische kust en eisen daarom een onmiddellijk verbod op het recreatieve gebruik van kieuw- en warrelnetten op Belgische stranden.

B

elgië is krachtens de Habitatrichtlijn van de Europese Unie (EU) verplicht recreatieve kieuw- en warrelnetten te verbieden vanwege de herhaalde bijvangst van strikt beschermde zeezoogdieren zoals bruinvissen. De dieren verdrinken in deze netten op een zinloze en wrede manier. De EU dreigt met sancties tegen België als het de richtlijn naast zich blijft neerleggen. Dat zulke netten vandaag nog gebruikt worden voor recreatie staat trouwens in schril contrast met de duurzaamheidsinspanningen van het Belgische visserijbeleid. Daarnaast betekenen ze oneerlijke concurrentie voor de beroepsvissers en zijn ze gevaarlijk voor strandrecreanten, kinderen en dieren.

56

Hippo-248.indd 56

Onze campagne beoogt een onmiddellijk verbod op recreatieve kieuw- en warrelnetten op Belgische stranden om de biodiversiteit in onze kustwateren en het Belgische gedeelte van de Noordzee te beschermen als natuurlijk erfgoed voor ons land, onze jeugd en de volgende generaties.

soortbeschermingsplan Dankzij de Habitatrichtlijn van de Europese Unie is de bruinvis een beschermde soort die onder het strengste beschermingsregime valt. Dat betekent dat de lidstaten verplicht zijn alle nodige maatregelen te nemen om herhaalde bijvangsten te voorkomen. Onze federale overheid nam haar verantwoordelijkheid en vaardigde in 2001 een verbod uit op het recreatieve gebruik van kieuw- en warrelnetten onder de laagwaterlijn. Maar boven de laagwaterlijn maken de Vlaamse regering en de burgemeesters van de kustplaatsen de dienst uit en die verzaken aan hun plicht om actie te ondernemen. Sinds 2003 werd België hiervoor al meermaals op de vingers getikt door Europa. In 2007 werd ons land zelfs formeel in gebreke gesteld met waarschuwingen voor sancties zoals vervolging en boetes. De klacht werd voorlopig geseponeerd nadat België beloofde het probleem aan te pakken met een nieuw Soortenbesluit. Dat Soortenbesluit voorziet in de mogelijkheid om een soortbeschermingsplan op te maken, ook voor de bruinvis, en

Hippocampus maart/april 2014

4/04/2014 10:14:33

Foto: KBIN.

De wetgeving rond recreatieve warrelnetten is op z'n zachtst gezegd verwarrend te noemen: naast een Ministerieel Besluit dat een aantal beperkingen oplegt, heeft elke gemeente haar eigen verordeningen in haar gemeentelijk strandvisreglement. Dat betekent dat het reglement voor het plaatsen van de netten binnen elke kustgemeente verschilt. Zowel voor de politie als voor de recreatieve vissers leidt dat tot verwarring over de exacte plaatsen waar vissen met warrelnetten nu wel of niet mag, wat adequate handhaving van de reglementeringen quasi onmogelijk maakt. Minister-president Kris Peeters, bevoegd voor Visserij, is gemachtigd om een verbod in te voeren voor heel Vlaanderen. Dat zou de naleving en handhaving een stuk eenvoudiger maken.

foutieve inventarisatie De inventarisatie van het gebruik van de warrelnetten aan onze kust loopt spaak: de Dienst Zeevisserij van de Vlaamse overheid inventariseerde in 2011 voor de kuststrook tussen Oostende en Zeebrugge slechts 21 warrelnetten, terwijl er in de gemeente De Haan alleen al 100 warrelnetten waren geregistreerd. (Bron: Vlaams Parlement Handelingen Plenaire Vergadering van 21 december 2011). Op basis van foutieve cijfers kan de werkelijke impact van het gebruik van deze netten op het mariene ecosysteem van onze kustwateren onmogelijk grondig worden geĂŤvalueerd.

De recreatieve netten worden ook in het voorjaar geplaatst wanneer belangrijke vissoorten zoals tong en schol in het strandwater kuit schieten. De volgende generaties van deze vissen worden hierdoor weggevangen door recreanten terwijl de beroepsvisserij subsidies nodig heeft doordat de vangsten steeds kleiner worden. Het toegestane gebruik van deze netten staat dan ook haaks op de inspanningen van de overheid om het visbestand te herstellen.

Een verbod op het gebruik van kieuw- en warrelnetten staat recreatieve visserij aan onze kust geenszins in de weg. Er bestaan voor sportvissers heel wat alternatieven zoals het vissen met hengels, platte netten of fuiknetten.

Foto: Joop Stalenburg.

Warrelnetten zijn niet enkel levensbedreigend voor bruinvissen, maar ook voor duikers.

Foto: Sytske Dijksen - Ecomare.

verwarrende wetgeving

recreatieve visvangst met warrelnetten

De bruinvis is een beschermde soort.

Foto: Joop Stalenburg.

is ondertussen al sinds 2009 van kracht. Minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur Joke Schauvliege is bevoegd om dit soortbeschermingsplan op te starten. Ondanks de richtlijn en de verwittigingen van de EU, wil zij hier toch pas in 2015 werk van maken. Bovendien waarschuwt zij dat een dergelijk plan weinig impact zal hebben omdat andere soorten voor haar prioritair in aanmerking komen voor een beschermingsstatus. (Bron: notulen Vlaams Parlement Commissievergadering 2/7/2013).

Kieuw- en warrelnetten zijn dermate efficiĂŤnt dat ze het recreatieve karakter overschrijden. De vangsten met kieuw- en warrelnetten zijn in sommige periodes van het jaar zo groot dat het onmogelijk nog kan gaan om vangst voor thuisconsumptie en de activiteit zelfs in Als het verbod op recreatieve kieuw- en warrelnetten op het strand genegeerd blijft, zullen zeldzame ontmoetingen met een competitie treedt met de bruinvis zeker tot het verleden behoren. beroepsvisserij. Deze op het strand gebruikte visserijnetten Kustwerkgroep Natuurpunt, 2011). techniek worden in binnenwateren trouwens als Bovendien worden de netten opgericht met stroperij beschouwd, aangezien hier duidelijk tot behulp van stokken, staken, ankers, lijnen doel gesteld wordt zoveel mogelijk vis te vangen. met haken of zelfs door gebruik te maken (Bron: Informatienota van het KBIN van 18 septemvan beton, waardoor strandrecreanten ber 2013). ernstig gewond kunnen raken.

gevaar voor strandrecreanten

Kieuw- en warrelnetten betekenen een reĂŤel gevaar voor strandrecreanten, duikers en surfers.

In het verleden werd trouwens al de 'bijvangst van een hond' geregistreerd. (Bron: Dossier warrel-

levenslange dodelijke bedreiging De netten zijn ook uiterst destructief voor het mariene leven wanneer ze losraken van het strand. Eenmaal op drift blijven deze

Hippocampus maart/april 2014

Hippo-248.indd 57

57

4/04/2014 10:14:34

REPORTAGE

Deze jonge zeehond werd bevrijd uit een warrelnet op het strand.

kieuw- en warrelnetten als 'spooknetten' immers dag na dag en jaar na jaar voortdurend slachtoffers maken bij het onderwaterleven.

Elk jaar opnieuw worden strikt beschermde bruinvissen en andere zeezoogdieren het slachtoffer van de warrel- en kieuwnetten die op de laagwaterlijn worden geplaatst.

Zo kon van 26 bruinvissen die tussen januari en september 2013 op onze kust

aanspoelden wetenschappelijk worden vastgesteld dat ze als bijvangst verstrikt en verdronken waren – vele daarvan zonder twijfel in de warrel- of kieuwnetten die werden opgetrokken door strandvissers.

(Bronnen: Informatienota van het KBIN van 18 september 2013 en IFAW-rapport 'The harbour porpoise in the southern North Sea').

Tekening: Ecomare.

Foto: Ecomare.

 Biologie

bedreiging van het ecosysteem Bruinvissen en zeehonden spelen een belangrijke rol in het mariene ecosysteem van de Noordzee. Als roofdieren aan de top van de voedselketen zorgen ze voor een gezonde genenpoel bij hun prooien door het wegnemen van oude en

KOM NAAR DE STRANDHAPPENING met TOM WAES 1 MEI ** STRAND VAN NIEUWPOORT **

11.00 tot 16.00 uur Zandsculpturenwedstrijd tussen 12.00 en 15.00 uur met prijzen van MARES - kinderanimatie - informatiestands

58

Hippo-248.indd 58

Hippocampus maart/april 2014

4/04/2014 10:14:36

Kieuw- en warrelnetten zijn staande netten, bestaande uit een loshangend netwerk van licht en soepel garen waarin vissen en schaaldieren met vinnen en stekels verward raken.

Kieuwnetten zijn gebaseerd op het principe dat een vis wel zijn kop door een maas van een net kan steken, maar er niet meer terug uit kan, omdat hij dan achter de kieuwdeksels blijft hangen. Warrelnetten bestaan uit meerdere lagen, bij deze netten hangen één of meer fijnmazige netten voor een grootmazig net.

De vis trekt het fijnmazige net door de grote mazen heen en raakt zo verstrikt.

Losgeslagen 'spooknetten' blijven nog jarenlang spookvissen.

Ten slotte is het verdrinken van deze uiterst intelligente dolfijnachtigen en andere zeezoogdieren een kwestie van dierenwelzijn. Bij onderzoek en autopsie van deze

Kom naar de strandhappening op 1 mei!

Foto: Ivo Madder.

zieke dieren. Talloze wetenschappelijke studies tonen aan dat een verlaging van het aantal roofdieren in een gebied resulteert in een afnemen van de commerciële visbestanden binnen dat gebied.

"Wij erven de aarde niet van onze voorouders, maar lenen haar van onze kinderen."

(Moses Henry Cass)

Foto: Karl Van Ginderdeuren - VLIZ.

Tom Waes en Sea Shepherd kapitein Alex Cornelissen zullen alvast van de partij zijn! Afspraak tussen 11.00 - 16.00 uur op het strand van Nieuwpoort. Een zandsculpturenwedstrijd (voor adolescenten en volwassenen) gaat door tussen 13.00 en 15.30 uur en er is animatie voorzien voor kinderen. Op de dijk vind je informatiestanden van de verschillende deelnemende organisaties. Teken onze petitie, stuur een gepersonaliseerde postkaart naar de burgemeesters van de kustgemeenten of ga op de foto met uw persoonlijke boodschap aan Joke Schauvliege en Kris Peeters in verband met de warrelnetten. De foto's worden achteraf in een fotoboek aan beide ministers overhandigd.

Hippocampus maart/april 2014

Hippo-248.indd 59

59

4/04/2014 10:14:37

Reportage Biologie

bijgevangen dieren worden vaak belangrijke verwondingen opgemerkt die het gevolg zijn van een langdurige en verbeten doodsstrijd (Bron: KBIN).

Foto: Ecomare.

Om al deze redenen zeggen Natuurpunt, Sea Shepherd Belgium, Sea First BelgiÍ en Blue Shark: genoeg is genoeg! Genoeg weggevaagde generaties van belangrijke vissoorten, genoeg zinloos verdronken dieren en genoeg veronachtzaming van ons aller leefmilieu! Weg met de kieuw- en warrelnetten, en wel nu! Wil je meer weten over deze campagne? Stuur dan een e-mail naar: info@warrelniet.be. 

Zeehonden zoeken het strand op om te rusten en geraken zo gemakkelijk verstrikt in het uitgezette vistuig.

Foto's (2): KBIN.

weg met die kieuw- en warrelnetten

Een jonge bruinvis die verstrikt zat in een warrelnet, wordt terug uitgezet.

Katrien Vandevelde, BlueShark

Bezoek onze website: www.warrelniet.be en teken er onze petitie.

Elk jaar opnieuw worden strikt beschermde bruinvissen en andere zeezoogdieren het slachtoffer van de warrel- en kieuwnetten die op de laagwaterlijn worden geplaatst.

60

Hippo-248.indd 60

Hippocampus maart/april 2014

4/04/2014 10:14:39

V.U.: Tim Van Genechten p.a. - TCRB NV - Tramstraat 67c, 9052 Gent, BTW 0412.677.887 RPR Gent - Lic. (A)1067. Š Gery Beeckmans

Specialist

DUIKREIZEN

Travel and Joy Bredabaan 878, B-2170 Merksem Tel. +32/3/289.85.68 Ontdek onze nieuwe website www.travelandjoy.be

020_TCTS adv Duikreizen Travel&Joy 175x62.indd 1

13/01/14 15:42

Kom ons Ontdekken!

Gouverneur Verwilgehnsingel 2A 3500 Hasselt +32(0)11/241.145 www.prodiving.be info@prodiving.be

Poseidon Diving Team Mediterrane Duikcruises Vanaf 600 euro per week STAGES: - opleidingen- fotografie - bio

Grootste online shop van BelgiĂŤ

Verdeler van alle grote merken tegen de laagste prijs

poseidondivingteam.com Tel. +32 (0) 54/32 62 82 Hellestraat 63 - 9400 Appelterre (Ninove)

Victoria_croisieres.indd 2

Hippo-248.indd 61

7-12-2012 15:55:01

Hippocampus jan./feb. 2014

61

4/04/2014 10:14:41

CLUB

Foto: Ivo Madder.

in de kijker

1964-2014

Duikschool COWOL vierde op 8 februari 2014 haar 50e verjaardag.

I

n 1963 werd het eerste overdekte zwembad van Limburg plechtig geopend in de Limburgse hoofdstad Hasselt.

Een jaar later, op 5 februari 1964 richtten Frans De Camp, een uit Antwerpen afkomstige beroepsduiker en Guido Meul, badmeester in het Stedelijk zwembad van Hasselt, samen met Franรงois Maillard, een Luikse handelaar in duikmaterialen bij notaris Gruyters te Hasselt een vzw op met naam Belgisch Centrum voor On-

62

Hippo-248.indd 62

derwatersport en Opzoekingen, afgekort het BCOO. De gebroeders Luc en Walter Geebelen uit Genk maakten tevens deel uit van de eerste beheerraad.

Op een buitengewone AV op 5 februari 1967 werd de naam gewijzigd in Centrum voor OnderWatersport en Opzoekingen Limburg of COWOL vzw. Onder deze naam bestaat de vereniging vandaag, 50 jaar later, nog steeds.

Foto: Jul Du

Foto: Ivo Madder.

Historiek COWOL

pont .

Groepsfoto van de aanwezige clubleden van duikschool COWOL, voor het stadhuis van Hasselt.

Boven: John Huygen, voorzitter van duikschool COWOL, leest de historiek van de club voor. Onder: Het huidige bestuur van duikschool COWOL.

Als oudste duikclub in Limburg is COWOL de pionier geweest van het hele duikgebeuren in Limburg, zowel op sportief als professioneel gebied.

Zeer regelmatig werd er, op vraag van lokale overheden of parket, beroep gedaan op de leden van onze club om onder water opzoekingen te doen naar verdwenen personen en verloren voorwerpen. Gelukkig werden deze taken later overgenomen door de lokale brandweerkorpsen die in de

Hippocampus maart/april 2014

4/04/2014 10:14:43

loop der jaren hun eigen duikersploegen oprichtten.

De eerste buitenduiken gebeurden in de plas van Tiewinkel Lummen waar het, in de weekends, dikwijls drummen was om een duikje te kunnen maken. Van bij het openstellen, half jaren zestig, van het Zilvermeer in Mol werd deze duikplaats ook regelmatig bezocht door onze duikers. Ook de steengroeven in het Waalse landsgedeelte, zoals de steengroeve van Jodoigne, werden regelmatig opgezocht. Rond 1967 werd er

Boven: COWOL was de eerste Limburgse duikclub.

Midden: De steengroeve van Jodoigne (1968). ChriOnder: Regelmatig duiken we in het Zilvermeer te Mol.

ook al richting Zeeland getrokken en Gorishoek, op het eiland Tholen, was zowat de verzamelplaats van de Limburgse duikers.

Stilaan werden ook meer en meer duikvakanties naar Joegoslavië, Griekenland, Italië, Côte d'Azur en Bretagne in Frankrijk.

De duikplaatsen Trebeurden, Perros-Gui-

Foto's (4): COWOL-archief.

Foto: Ivo Madder.

Als oudste club mochten wij al snel een technische ruimte inrichten in de kelders van het Stedelijk zwembad, waar ook de compressor – voor het vullen van de duikflessen – een plaatsje kreeg.

De watershows, die onze vereniging in de late jaren zestig in het zwembad organiseerden, waren legendarisch en droegen zeker bij tot het populairder worden van de, tot dan toe, vrij onbekende duiksport.

Het zwemmen met vinnen was, in het begin ook, een erg populaire bijtak van het duikgebeuren en onze leden namen – overal te lande – deel aan de diverse afdalingen en doortochten. Zelfs naar Parijs werd gereisd om deel te nemen aan de internationale wedstrijd 'Les boucles de la Marne'.

Overtocht naar Calais: gestrand op een 'onbestaande' haven, een uur varen van het havenstadje Rye (1987).

ADVERTENTIE

De schoonheid

van oosterschelde Dedeschoonheid

van de oosterschelde

Nu 15% voorjaars voordeel!

Stelhoekweg 3 • 4424 NN Wemeldinge 0113 - 626 443 • www.destelhoeve.nl

Zeeuwse cottages perfect voor een duikweekend.

De carrière van Vodelée, een steengroeve met steile wanden.

Hippocampus maart/april 2014

Hippo-248.indd 63

63

4/04/2014 10:14:46

CLUB

rec, Les Sept Îles en Île de Glenan, alle voor de Bretoense kust, hadden geen geheimen meer voor onze leden. Later werden ook duikreizen naar Spanje georganiseerd. De vele duikplaatsen aan de Middellandse Zee waren het ideale decor voor ontdekkingstochten in de nautische archeologie. In menige Limburgse huiskamers kan men nog Griekse of Romeinse amforen en andere artefacten terugvinden.

Eind jaren zeventig ontdekten we een klein havenplaatsje, Les Goudes, gelegen op de uiterste oostelijke punt van de baai van Marseille. Vanaf hier kon er gedoken worden op 'Les Îles de Marseille' een fantastisch duikgebied met een prachtige fauna en flora, maar ook bezaaid met talrijke scheepswrakken. Een kilometer verder werd er later nog een piepklein haventje 'Callelongue' ontdekt, met een aantal

huisjes en een restaurantje. Hier stopte de bewoonde wereld want er was geen weg meer tot aan het zeventien kilometer verderop gelegen kustplaatsje Cassis. Wel een zeer bekende rotsige kuststrook en beroemd om zijn calanques. (Nvdr: Een calanque is een diepe vallei met steile hellingen, deels ondergedompeld in zee). In een van die calanques, deze van Marseilleveyre, had Victor, een uit Antwerpen afkomstige oud-legionair, een klein restaurantje gebouwd omringd door enkele cabanons. Het was er zeer primitief, zonder stromend water of elektriciteit en de calanque was enkel te bereiken via boot of te voet langs een rotsachtig kustpadje. Maar de ligging was fantastisch met zicht op de verschillende eilanden, Maire, Jarre, Plane, Riou en Congloué. We kregen de gelegenheid om enkele caba-

Foto's (2): COWOL-archief.

in de kijker

Boven: De Calanques de Marseilleveyre.

Onder: Duikreis naar Île de Glenan, voor de Bretoense kust.

ADVERTENTIE

www.waterproof.eu

64

Hippo-248.indd 64

Hippocampus maart/april 2014

4/04/2014 10:14:48

nons te huren en van dan af werden er jarenlang duikuitstappen naar daar georganiseerd. Rond het eilandje Grand Congloué vonden we nog restanten van de expedities van Commandant Jacques-Yves Cousteau, die hier, in 1953, zijn eerste grote vondst van duizenden amfora's deed op een Romeins wrak uit de 2e eeuw v.C. Ook hebben we ooit gezocht naar het vliegtuigwrak van Antoine de Saint-Exupéry, de auteur van het wereldberoemde boek 'Le Petit Prince', die als oorlogspiloot op 31 juli 1944 met zijn 'Lightning P38' spoorloos verdween voor de kust van Marseille. In 1998 had een lokale visser al een armband, met zijn naam opgevist in de omgeving. In 2004 werden er alsnog resten van het vliegtuigwrak gevonden aan de oostkant van Île Riou. Maar spijtig genoeg niet door ons!

Half de jaren zeventig werden ook de eerste overtochten, met Zodiacs, gemaakt naar Engeland. Dit waren echte avontuurlijke tochten, waarbij men werd geconfronteerd met nulzicht (t.g.v. de dikke mist), brandstoftekort, foeterende zeeschepen die werden gedwarst, hovercrafts en jetfoils die kwamen aangestormd en meer van dat fraais. Tijdens één van de latere overtochten (1987), die onder leiding stond van een 'ervaren' stuurman/COWOL-lid werd er een koers gevaren naar een klein haventje aan de Engelse kust. Ter plaatse werd er alleen maar strand gevonden en bij navraag bij enkele Engelse strandgangers bleek het haventje onbestaand en moest er nog meer dan uur langs de Engelse kust genavigeerd worden tot het dichtsbij gelegen havenstadje Rye. COWOL-activiteiten waren in die tijd een groot avontuur! Jaren later werden zelfs meerdaagse boottrips gemaakt naar de Channel Islands, Guernsey, Jersey, Alderney en Sark.

In 1980 werd Sharm-el-Sheik de eerste bestemming aan de Rode zee. Nog maagdelijk onbedoken! De laatste decennia worden er

steeds meer exotische duikvakanties georganiseerd en kennen de duikplaatsen op onze wereldbol steeds minder geheimen.

Verschillende leden schaften zich, in de beginjaren, een Zodiac aan en er werden al vlug plannen gesmeed om avontuurlijke overtochten naar Engeland te maken.

Als pionier van de duiksport – in Limburg – trok COWOL vzw leden aan vanuit de hele provincie en zelfs van over de grens uit Nederland. Het was dan ook logisch dat, in de loop van de volgende jaren, ondertussen goed opgeleide mensen, wegtrokken uit onze club om overal in de provincie eigen duikclubs op te richten. Genk, St.-Truiden, Maaseik, Bree, Overpelt zijn enkele voorbeelden. Aan de clubs uit Lummen, Maasmechelen en het Nederlandse Stein werd er zelfs gedurende een hele tijd logistieke steun verricht onder de vorm van een soort peterschap.

COWOL vzw was destijds ook een van de initiatiefnemers voor het oprichten van de overkoepelende Limburgse organisatie, LIMOS. Deze organisatie overstijgt momenteel zelfs de provincie- en landsgrenzen.

De club verleent, ook al die jaren, trouw zijn medewerking aan de sportdienst van de stad Hasselt wat initiaties en andere activiteiten i.v.m. de watersport betreft, en dit ter promotie van de duiksport.

COWOL vzw is een duikschool die, geheel zelfstandig, duikopleidingen geeft zoals deze voorzien zijn vanuit NELOS. De school beschikt momenteel over zeven 2*Instructeurs en twee 1*Instructeurs, die samen met een kader van Assistent-Instructeurs garant staan voor een degelijke en veilige duikopleiding.

Veiligheid staat dan ook hoog in het vaandel en de club is, met één enkele uitzondering, gedurende 50 jaar gevrijwaard gebleven van dodelijke en zware ongevallen.

De club tracht ook ieder jaar een rijk gevulde activiteitenkalender op te stellen zodat de clubleden optimaal kunnen genieten

van hun favoriete sport.

Bij de oprichting van de club in 1964 was sportduiken nog een experimenteel gebeuren, maar vandaag de dag is het uitgegroeid tot een internationale vrijetijdsbesteding. Steeds meer mensen, wereldwijd, bieden zich aan om een opleiding te volgen in het kader van een volgende vakantie. Dit impliceert dat de opleidingen, vandaag, steeds flexibeler worden, maar dat dit niet ten koste van de veiligheid mag gebeuren.

Duiken blijft, hoe dan ook, een technische sport waar, ondertussen, alle mogelijke 'hightech' al in doorgedrongen is.

De club is in zijn 50-jarig bestaan geleid geworden door 8 voorzitters. Achtereenvolgens namen Frans De Camp, Bernard Favril, Jean-Louis Gilissen, Jean Jans, Servaes Bogaerts, John Huygen, Freddy Claes en opnieuw John Huygen het voorzitterschap waar. De beheerraad bestaat momenteel uit 5 personen: • • • • •

voorzitter: John Huygen; ondervoorzitter: Dirk Geerits; secretaris: Walter Bollen; penningmeester: Luc Gommé; materiaalmeester: Peter Stas.

Het was nu al de vierde maal dat wij door de stad Hasselt uitgenodigd werden. Ook ons 25-jarig bestaan, evenals het 40- en 45-jarig bestaan werd in het Stadhuis uitgebreid gevierd. Aansluitend hebben wij er ook aan gehouden om al onze leden, oudleden en leden van de Limburgse clubs uit te nodigen voor een avondfeest.

De club is zeer fier zijn 50-jarig bestaan te hebben gevierd en binnenkort de Koninklijke titel te mogen dragen.

COWOL kijkt, met vertrouwen, naar de toekomst want de duiksport is nog steeds in volle expansie.  De voorzitter, John Huygen

ADVERTENTIE ADVERTENTIE

Hippocampus maart/april 2014

Hippo-248.indd 65

65

4/04/2014 10:14:49

RETRO-HIPPO

Verzameld door Wim Van Doeselaer

45 jaar geleden Uit Hippocampe nr. 24

april 1969

Cover onvindbaar

De Hippocampe wordt nu op het kleiner A5-formaat uitgegeven en dit tot en met het nummer 145 van oktober 1993.

CMAS-ledenlijst. CMAS is een internationale organisatie dat wij erkend zouden willen zien door de grote internationale organisaties en daarom moeten wij hun beslissingen volgen.

In 1970 heeft het Internationaal Olympisch Comité Zuid-Afrika van haar ledenlijst geschrapt omwille van de apartheidspolitiek die ze toepast.

Afgevaardigde USSR

Algemene Vergadering BEFOS

april 1989

Nationaal Duikonderricht Na de driejaarlijkse verkiezingen ziet het Bureau er als volgt uit:

• Voorzitter: John Remue; • Vice-Voorzitter: André Lahaye; • Leden: Luc Sels, Jean Rondia, Giovanni Salvador, Rudi Baert, Louis Vleminckx, Julien Theunis.

De voorzitters van de verschillende comités:

• • • • •

Ereraad: Fernand Vansteenbeeck; Examencomité: Jean Hanon; Brevettencomité: François Desmet; Materieelcomité: Willy Behets; Veiligheidscomité: Ronny Margodt.

Raadgevingen van het Veiligheidscomité

CMAS Wij vragen dat de 'South African Underwater Union' zou geschrapt worden van de

66

Hippo-248.indd 66

Algemene Vergadering College der 3*Instructeurs Na grondig onderzoek door Veiligheidscomité en Brevettencomité, na advies van de Medische Commissie stelde het Bureau voor de proef 'stijgen zonder mondstuk van 10 m naar de oppervlakte' af te schaffen. Dit voorstel werd door de Algemene Vergadering aanvaard.

Bendor

april 1979

april 1999

uit Hippocampus nr. 123

Paul Bailly, Voorzitter

uit Hippocampus nr. 73

uit Hippocampus nr. 173

25 jaar geleden

Indien bij ons het taalkundig evenwicht niet altijd perfect was, dan moet ik u eerlijk zeggen dat dit uitsluitend te wijten is aan het feit dat er zich dikwijls onvoldoende Vlamingen aangeboden hebben die geschikt waren voor federale activiteiten. Het is daarom dat de Federatie in het bijzonder op de Vlaamse duikers een beroep doet opdat zij zouden aanvaarden op federaal terrein te werken.

35 jaar geleden

15 jaar geleden

Het voorstel tot wijziging van de statuten om het theoretisch examen Duiker-Hulpverlener door de Liga's te laten organiseren wordt goedgekeurd na een woelige zitting met vele tussenkomsten.

Algemene Vergadering BEFOS

Zes geslaagden voor de Stage. De Vlaamse nieuwe Nationale Monitors: Leo Ceulemans, François Desmet, Fernand Vansteenbeeck.

• Maak er een gewoonte van om bij de aanvang van elke duik een routine check-up uit te voeren van alle duikmaterieel en dit in het bijzijn van alle mededuikers.

• Een duikcomputer is een uitstekende dieptemeter, bodemtimer en intervalmeter. Hij is slechts een hulpmiddel wat betreft het berekenen van de decostops. Gebruik hem dus vooral als controlemiddel.

Het nieuwe Bureau Voorzitter Duikonderricht: Frans Geeraerts.

Leden: Rudi Baert, Walter Geebelen, John Remue, Guy Segers, Wim Van Doeselaer, René Van Leeuwen.

14e Internationaal NELOS Foto-, Film- en Videofestival Dit ging door te Middelkerke. De jury bestond uit: Ronny Margodt, Jean de Bremaecker, Rudy Van Geldere en Roland Wantens.

De uitslagen:

• Video – Goud: Johnny Letellier met 'Sepia'; • Diaporama's – Goud: Roeland Paepen met 'Pacific'; • Foto's Natuur – Goud: Angelina Honsbeek; • Foto's Creatief – Goud: Peter Ryngaert met 'Anemoon'.

Hippocampus maart/april 2014

4/04/2014 10:14:54

HippoĂŤzie

Hippocampus maart/april 2014

Hippo-248.indd 67

67

4/04/2014 10:14:55

CLOSE-UP NELOS-fotograaf In de kijker

n van de Geduld is éé

kwaliteiten va

n de onderw

ater fotograa

f.

Een model met duiklamp is onontbeerlijk om onderwaterscènes tot leven te brengen.

Wanneer zag jij voor het laatst een berenkreeft?

Onvoorstelbaar

hoe moeilijk de

ze kleurrijke sp

ookfluit vis te sp

otten is.

Sepia's: het meest

68

Hippo-248.indd 68

geliefde onder we

rp van de Lage Lan

den.

Hippocampus maart/april nov./dec. 2013 2014

4/04/2014 10:14:58

Naam Natasja Vandeperre Brevet/titel

2*Instructeur

Fotografiebrevet Club

geen

Aeginor

Duikt sedert

1997

Aantal duiken

2300

Aantal fotoduiken 200 Duikplaatsen

Oosterschelde, Agay, Mozambique, Filipijnen, Maldiven, Ierland, Sipadan & Sangalaki, Los Roques, Bonaire, Egypte, Papua-Nieuw Guinea, Zanzibar

Camera

Is het een krab of een kreeft?

Behuizing Een zeldzaam plaatje van een rode poon in de Oosterschelde.

Canon G-9 en Olympus XZ-1 Ikelite en Olympus PT-050

Lenzen

Inon UCL-165

Flitsen

Inon Z-240

Website

www.naaktslakken.be Foto's zijn een ha

Een mooie, sch

erpe foto make

n van een pygm

eezeepaardje

is een hele ku

ndig hulpmiddel

bij het determine

ren.

nst.

Een close-up van een schattige anemoonvis laat niemand onberoerd.

Hippocampus Hippocampus maart/april nov./dec. 2013 2014

Hippo-248.indd 69

69

4/04/2014 10:15:02

- DUIKMATERIAAL

Een grijze zeehond aan de Oesterdam, met op de achtergrond de onderwaterfotograaf Olivier Simons.

Duikend spelen met M een grijze zeehond in de Oosterschelde?

aar hoe zoek je en vooral: hoe vind je een uiterst beweeglijk dier terug in de uitgestrekte wateren van de Oosterschelde? Niet. Laat de zeehond tot mij komen – denk ik – en ondertussen geniet ik van het mooi begroeide platform.

Mijn buddy fotografeert liefdevol 'zijn' zeedahlia (Urticina felina), die hij seizoen na seizoen volgt en haar ziet groeien en bloeien op haar vaste plekje.

Oesterdam – februari 2014. Helemaal klaar voor een fijne fotoduik.

Mijn buddy Ivo Madder en ik hebben er echt zin in. Bij het te water gaan kruisen we een buddypaar, helemaal door het dolle heen: ze hebben tijdens hun onderwateruurtje een zeehond ontmoet. Een speels dier dat rond hen heen bleef dartelen, minutenlang. Een zeehond? Hier, op deze plek in de Oosterschelde? Dit belooft een apart duikje te worden.

70

Hippo-248.indd 70

Ik volg het spoor van een gigantische Millenium wratslak (Geitodoris planata) tot een duw in mijn zij me doet omtollen. In een flits zie ik een grote grijze schaduw voorbij glijden. Die grote grijze torpedo keert terug en ik kijk recht in twee grote zwarte ogen.

Een zeehond! De zeehond!

Ik kijk gefascineerd, mijn adem inhoudend.

De zeehond blijft mij even gefascineerd observeren. Hij raakt me aan met zijn stugge snorharen alsof hij zich een beeld van mij wil vormen.

Maar dan is de bevroren betovering voorbij. De speelse nieuwsgierigheid en actie halen de bovenhand. De zeehond buitelt en dartelt rond, tussen mijn buddy en mij

Hippocampus maart/april 2014

4/04/2014 10:15:03

Foto: Ivo Madder.

REPORTAGE Biologie Reportage

Nu de zeehond weet wat hij aan ons heeft, begint hij vrijpostig te worden. Opdringerig. Hij probeert de duikfles van mijn buddy te omvatten met zijn machtige kaken, prutst aan mijn kap, bijt in onze zwemvinnen en onze trimvesten, gaat bijna aan de haal met het fototoestel van een derde bezoekende duiker, ... en dan klemt hij mijn been vast met zijn voorpoten en drukt zijn massieve lijf tegen me aan. Dit gedrag kan ik absoluut niet appreciëren. Het spijt me kereltje, maar ik ben geen lief zeehondendametje, en ik duw hem resoluut van me af. Grenzen zijn er om gerespecteerd te worden.

En een zeehond blijkt de taal van landhonden heel goed te begrijpen, de taal die ik nu hanteer om ons samenzijn gezellig en veilig te houden. We zijn snelle en goede leerlingen: de zeehond en de duikers!

Met respect voor mekaars grenzen is deze duik een waanzinnige ervaring: spelen, genieten, obser-

(sic). Daar heb ik wel erg gemengde gevoelens bij.  Kiki Vleeschouwers

Plaats van de grijze zeehond of kegelrob in het dierenrijk Rijk: Animalia.

Stam: Chordata.

Klasse: Mammalia (zoogdieren).

Orde: Carnivora.

Familie: Phocidae (zeehonden).

Geslacht: Halichoerus.

Soort: Halichoerus grypus.

epiloog Ondertussen is de grijze zeehond een heuse beroemdheid geworden, met de naam Happie. Tientallen duikers bezoeken en fotograferen hem, zetten hem op film.

Happie, de jonge mannelijke grijze zeehond, heeft zelfs een eigen facebookpagina: 'Happie de bergse diepsluis zeehond'

Leefgebied van de grijze zeehond De grijze zeehond leeft in de koudere wateren van de Noordelijke Atlantische Oceaan, op rotskusten en zeekliffen.

Maar ook in Nederland komt hij voor, zij het niet zo talrijk als de gewone zeehond (Phoca vitulina), die je vaak ziet rusten en zonnen op de zandbanken in de Oosterschelde. Een kleine populatie grijze zeehonden leeft tegenwoordig quasi permanent in Zeeland, zowel in de Ooster- als in de Westerschelde en hebben zich al succesvol voortgeplant.

Een lieve snoet, met stugge snorharen.

Hij probeert de duikfles van mijn buddy te omvatten met zijn machtige kaken.

Foto: Olivier Simons.

De zeehond, een jong mannetje van 3 à 4 jaar oud, geeft ons en hemzelf de tijd van ons en zijn leven. Hij buitelt en dartelt tussen ons in. Wij jo-jo-en achter hem aan, mee naar de oppervlakte als hij moet ademhalen na een kwartiertje onder water te zijn gebleven: open die neusgaten!

En dan als een speer naar beneden. Wat de zeehond moeiteloos doet, is voor mij in de wervelende achtervolging een ware aanslag op mijn oren en – mede door het kabbelend water – vooral op mijn evenwichtsorganen. Maar geloof me, dat kan de pret niet drukken.

veren … Ja, duik 383 gelogd met een grijze zeehond, in onze eigen Oosterschelde. Een prachtmoment!

Speels zwemt hij van de ene naar de andere duiker.

Hij weet te charmeren.

Foto's (3): Ivo Madder.

Foto: Ivo Madder.

door, van de ene naar de andere. Ik krijg flitsen van een lange spitse snoet te zien, zodat het duidelijk is dat we hier te maken hebben met een grijze zeehond (Halichoerus grypus). Flitsen van een rij indrukwekkende tanden, waarvan de rechterhoektand al aardig afgesleten is, of afgebroken?

Harde snorharen. Een massief grijs gevlekt lichaam dat al makkelijk een tweehonderdvijftig kilogram zal halen. Een lijf dat er rond en gezond uitziet, een jong lijf, dat zich te goed doet aan vis, krabben, kreeften en … sepia's.

Hippocampus maart/april 2014

Hippo-248.indd 71

71

4/04/2014 10:15:06

- DUIKMATERIAAL

72

Hippo-248.indd 72

Foto: Ivo Madder.

Heel wat interesse voor de diverse opleidingen technisch duiken binnen NELOS. Hem fotograferen is niet zo eenvoudig.

Foto: Rudi Brocken.

Foto: Anja Aerts.

Foto: Olivier Simons.

'Happie', de zeehond van de Bergse diepsluis.

Een duik recht naar de camera.

Foto's (2): Ivo Madder

Mannelijke grijze zeehonden zijn in onze regionen beduidend groter, tot 3,3 meter lengte, en zwaarder, tot 350 kilogram, dan de vrouwtjes. Ze zoeken de vrouwtjes op om te paren van oktober tot december, in vaste voortplantingsgebieden, die vaak honderden kilometers ver weg zijn.

Na een dracht van ongeveer een jaar – de daadwerkelijke drachtduur is afhankelijk van omgevingsfactoren en voedselaanbod – komt er één pup ter wereld, die gezoogd wordt met zeer calorierijke en vette melk gedurende één maand.

Daarna gaat de pup over op een visdieet, in het begin nog door de moeder gejaagd en gebracht.

De grijze zeehond kan behoorlijk oud worden. Er zijn dieren geregistreerd van veertig jaar. Maar door het feit dat vissers hen als concurrenten beschouwen voor de vis en hen daarvoor genadeloos bejagen, halen ze die leeftijd zelden.

In Nederland is de grijze zeehond beschermd. Terecht, want het dier staat op de Rode lijst van het IUNC: bedreigd dus.

Buiten het feit dat hij sterk bejaagd wordt, zijn er ook andere bedreigingen: menige zeehond verdrinkt in netten en fuiken. En de vervuiling van het zeewater met PCB's is de oorzaak van een dalende vruchtbaarheid en weerstand, zodat ze meer onderhevig zijn aan ziekten.

Foto: Janny Bosman.

Enkele weetjes

Foto: Rudi Brocken.

Even lucht komen happen.

Foto: Ivo Madder.

REPORTAGE Biologie Reportage

Kiki Vleeschouwers met een grijze zeehond.

De grijze zeehond is van andere zeehonden te onderscheiden door de rechte snuit. De soortnaam grypus betekent dan ook 'haakneus'.

Hippocampus maart/april 2014

4/04/2014 10:15:12

Lekker opwarmen in de zon.

Waarschuwing

Na een tijdje zal de zeehond aan de Oesterdam steeds meer vertrouwd geraken met de duikers.

Hij zal er gewoonweg naar uitkijken om met de duikers te spelen.

Het bijten zal steeds meer agressiever worden, waarbij zeker enkele duikspullen kapot gebeten zullen worden. Het bijten heeft echter niets met agressiviteit te maken.

Het is gewoon een jong mannetje op zoek naar een paringslustig vrouwtje ... En een duiker is nou eenmaal niet zo stevig gebouwd als een zeehond en zou daardoor tijdens het spel wel eens gewond kunnen geraken.

Ivo Madder

Foto: Ivo Madder.

Misschien toch een waarschuwing. Een speels zeezoogdier, zoals deze grijze zeehond, blijft een wild dier. In het begin, als ze nog wat mensenschuw zijn, komen ze tijdens het spel wel eens voorzichtig zachtjes bijten.

Maar op termijn beschouwen ze de duikers als hun gelijken en durven ze wel eens doorbijten, vooral als ze hun zin niet krijgen.

Dat ziet er een lekker ding uit ... die laat ik niet meer los.

ADVERTENTIE

Xpl re Diving .be

www.

Duikcentrum

“Net dat tikkeltje meer�

Hippocampus maart/april 2014

Hippo-248.indd 73

73

4/04/2014 10:15:14

BONDSNIEUWS Commissie Duikonderricht Sectie EDIT

Nieuwe

naslagwerken De Sectie EDIT, van de Commis­sie Duikonderricht NELOS, is productief geweest het afgelopen jaar. Dankzij de goede samenwerking met de Sectie Duiktechnieken (SDT), het Brevettencomité en andere partijen, zijn we erin geslaagd alle dossiers en cursusboeken die in ruwe vorm afgeleverd werden door SDT, af te werken.

D

ank aan iedereen die zijn steentje heeft bijgedragen bij het tot stand komen van de nieuwe cursusboeken, de dossiers, de PowerPointpresentaties (PPT's) en allerlei documenten.

Met dit werk hopen we je wegwijs te maken in de wereld van het veilig mengen van verschillende ademgassen.

cursus Gevorderde Nitrox-Duiker Er was al geruime tijd een NELOS-cursus 'Gevorderde Nitrox-Duiker' (GND) downloadbaar. Deze versie werd in een nieuw kleedje gestoken en opgefleurd met heel wat illustrerende foto's.

cursus Gas Blender Sinds maart 2014 is de NELOS-cursus 'Gas Blender' (editie 2014) verkrijgbaar in de NELOS-boetiek voor € 12,00.

74

Hippo-248.indd 74

dossier Oriëntatie onder water Eveneens verkrijgbaar in de NELOS-boetiek is een nieuwe, uitgebreide versie (editie 2014) van het dossier 'Oriëntatie onder water'. Nu volledig met kleurfoto's. Te koop voor € 8,00.

Het dossier 'Oriëntatie onder water' is een bundeling van de informatie uit de NELOS-cursus, de NELOS-infomap en verschillende ervaringen tezamen rond dit onderwerp.

De bedoeling van de 'Cursus Gas Blender' is tegemoet te komen aan de stijgende vraag naar mengselgassen en deze zelf te kunnen blenden. Met deze cursus wil NELOS een Nederlandstalig werk aanbieden dat de CMAS-normen respecteert waardoor het mogelijk wordt zelf gassen te blenden op een verantwoorde en veilige manier. Wie slaagt in de cursus kan zijn brevet 'Gasblender Technician' laten homologeren waardoor hij verzekerd is bij blendactiviteiten.

In de cursus komen aan bod: • het aanleren van technieken voor het correct bepalen en produceren van geschikte ademmengsels; • het inzien van de gevaren van het blenden en het beheersen van de risico's; • bespreken van de geschiktheid van het gebruikte materiaal.

Het NELOS-opleidingssysteem, evenals deze cursus, zijn opgezet volgens deze CMAS-normen. Zoals het geval is met alle CMAS-brevetten zijn de nitroxbrevetten dus ook wereldwijd erkend. De cursus 'Gevorderde Nitrox-Duiker' beantwoordt volledig aan de vereisten van de ISO/EN-normen en deze van CMAS.

Je kan deze full colour versie (editie 2014) niet downloaden, maar hij is wel te koop in de NELOS-boetiek voor € 25,00 (cursusboek is 150 blz. dik).

CMAS heeft normen en regels ontworpen in verband met het nitroxduiken en de in dit verband te behalen brevetten.

Voor de duiker is het van cruciaal belang dat hij steeds weet waar de kust of de boot zich bevindt.

Vermits er onder water geen wegen zijn aangelegd en het aantal referentiepunten, mede door de geringe zichtbaarheid, vaak beperkt is, moeten we in onze wate-

Hippocampus maart/april 2014

4/04/2014 10:15:20

wanten en sympathisanten – vertrouwd te maken met de eerste hulp bij duikongevallen en met de nieuwste reanimatietechnieken.

ren steeds een beroep doen op bijkomende hulpmiddelen.

Dit dossier leert je, met heel wat praktische tips, hoe je te oriënteren tijdens het duiken.

dossier Uitloding en loodreflex Eind 2013 verscheen het dossier 'Uitloding en loodreflex' (editie 2013) al als downloadbare versie. We hebben ondertussen besloten deze ook in gedrukte vorm beschikbaar te stellen omdat de door de leden zelf geprinte versies niet altijd van goede kwaliteit waren. In dit dossier wordt toegelicht hoe we ons het best uittrimmen om zodoende te zweven in het water. We leggen uit hoe dit 'zweven' tot stand komt en hoe we hierover de controle kunnen houden, ook wel vlotbaarheidscontrole genoemd.

Het is ook de bedoeling om via dit naslagwerk voldoende informatie te verschaffen aan de duiker die kennis wil opdoen in verband met het droogpakduiken of de beginnende droogpakduiker die de techniek van het droogpakduiken ten volle onder de knie wil krijgen. We beschrijven ook de toebehoren van een droogpak, de soorten onderpakken, hoe je klaar te maken voor een duik met een droogpak en het onderhoud van je droogpak. Ten slotte illustreren we met een aantal voorbeelden uit de praktijk wat er kan mislopen bij het duiken met een droogpak.

cursus Duiker-Hulpverlener

Ten slotte illustreren we met een aantal voorbeelden uit de praktijk hoe belangrijk een goede vlotbaarheidscontrole wel is en wanneer je je lood afwerpt in een noodsituatie en wanneer niet.

Dit dossier is te koop in de NELOS-boetiek voor € 6,00. Het dossier is niet meer als download beschikbaar.

Om volledig te zijn toch nog even vermelden dat er ook een cursusboek 'Duiker-Hulpverlener' (DHV) verscheen in september 2013. Dit NELOS-cursusboek is te koop voor € 10,00 (wat spotgoedkoop is voor een cursusboek van 160 blz.).

Wij hopen oprecht dat je de kennis over duik­ ongevallen, opgenomen in dit boek, nooit nodig hebt. Voorkomen is immers nog steeds beter dan genezen!

dossier Duiktabellen en dossier Studeertips Voorlopig niet verkrijgbaar in de NELOS-boetiek, maar wel downloadbaar door de NELOS-leden via de NELOS-downloadserver, zijn de dossiers 'NELOS 1994-duiktabellen' en 'Studeertips'. Dit laatste is de info die vooraan in de NELOS-cursus 'Theorie Sportduiken' (editie 2008) staat. 

dossier Droogpakduiken Weet ook dat in de NELOS-boetiek sinds 2013 het dossier 'Droogpakduiken' (editie 2013), 56 blz. in full colour, te koop is voor € 10,00.

Dit dossier is bedoeld als aanvulling voor de NELOS-duiker die reeds geruime tijd met een droogpak duikt, maar ook voor de natpakduiker die de aanschaf van een droogpak overweegt of voor diegene die net een droogpak heeft aangekocht.

Dit naslagwerk is opgesteld om de nadelen van het droogpakduiken te begrijpen en om deze tot een minimum te reduceren in functie van het type duiken dat men normaliter uitvoert.

Ivo Madder, Voorzitter Sectie EDIT

Errata Dit boek wil je helpen om de risico's en gebeurlijke ongevallen – die de duiksport met zich meebrengt – beter te begrijpen, snel te herkennen en adequaat te behandelen. We streven ernaar om zoveel mogelijk geïnteresseerden – duikers, maar ook hun ver-

Zowel in de cursus GND als de cursus Gas Blender staat vermeld dat teflon niet zuurstofbestendig is.

Een paar regels verder staat er dat teflon wel zuurstofbestendig is en dat laatste is dus correct.

Hippocampus maart/april 2014

Hippo-248.indd 75

75

4/04/2014 10:15:24

NELOS-Boetiek Alle artikelen kunnen besteld worden bij de regionale verantwoordelijken of kunnen rechtstreeks afgehaald worden in het Duikershuis (na telefonische afspraak).

Badge Assistent-Instructeur € 5,00 - Badges CMAS 1-2-3*Instructeur € 3,00 - Badge duiker-hulpverlener € 3,00 - Badge NELOS 1*Instructeur of NELOS 2*Instructeur € 5,00 - Balpen Jeugdduiken € 2,00 - BEFOS geborduurde badge € 10,00 - BEFOS zelfklever € 2,00 - Boek 'Fauna en Flora' € 29,50 - Boek 'Fauna en Flora' + kaart € 31,00 - Kaart 'Fauna en Flora' € 5,00 - Boek 'Onderwaterfotografie' € 19,50 - Boek 'Specialisatie Onderwaterbiologie' € 20,00 - Brevetkaart 2*D € 3,00 - Brevetkaart 3*D € 3,00 - Brevetkaart AI € 3,00 - Cursus Gas Blender € 12,00 - Cursus Gevorderde Nitrox-Duiker € 25,00 - Documentenmap 260 mm hoog op 210 mm breed € 22,00 - Documententas € 7,00 - Documententas 1*D (gevuld) € 40,00 - Dossier Oriëntatie onder water € 8,00 - Dossier Uitloding en loodreflex € 6,00 - Dossier Droogpakduiken € 10,00 - Duikboek

TROUW

WORDT BELOOND De winnende nummers zijn:

CMJ-497 4793-B 1-BEU-738 1-DJP-238 AFU-217

€ 20,00 - Duikboek jeugd 'Het blauwe paspoort' € 6,00 - Logboek Jeugdduiken € 6,00 - Medische fiche volwassene € 3,00 - Medische fiche jongen € 3,00 - Medische fiche meisje € 3,00 - NELOS-cursus (tweedelig) € 40,00 - NELOS-cursus 1*D 'Duiksport ook voor jou!' € 15,00 - NELOS-cursus biologie € 10,00 - NELOS-cursus DHV € 10,00 - NELOS-cursus OW-Videografie € 25,00 NELOS-Infomap € 10,00 - NELOS-Infomap Technisch Duiken € 10,00 - NELOS-muts blauw € 12,00 NELOS-straps (sleutelhanger) € 2,50 - NELOS-pull met korte zip donkerblauw € 30,00 NELOS-strandlaken € 20,00 - NELOS-vest zwart € 80,00 - NELOS-zelfklever € 1,00 - NELOS-pet € 12,00 - Polo vrouw blauw € 25,00 - Polo man rood € 25,00 - Polo donkerblauw man/vrouw € 25,00 - Zwarte sweater met kap unisex € 30,00.

76

Hippo-248.indd 76

Zie je je nummerplaat staan, neem dan contact op met Guy Bosmans (tel. 015 22 56 72 of guy.bosmans1@telenet.be).

Je wilt graag meedoen? Schaf dan vlug een NELOS-zelfklever aan in de boetiek voor slechts € 1,00 en kleef die goed zichtbaar op je voertuig. Misschien ben je volgende keer bij de gelukkigen. 

Hippocampus maart/april nov./dec. 2013 2014

4/04/2014 10:15:29

BEFOS

NELOS-Boetiek

Belgische Federatie voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw

Voorzitter: Jean Rondia Groeselenbergstraat 37 - 1180 Brussel Tel. 02 374 85 40 - rondiajean@gmail.com

Algemeen verantwoordelijke Guy BOSMANS Abeelstraat 9 - 2221 Booischot Tel. 015 22 56 72 boetiek@nelos.be Rekening boetiek: KB 401-6513621-89

OOST-VLAANDEREN: Mark BULTE Hendrik Consciencelaan 6 9950 Waarschoot Tel. 09 377 37 97 boetiek.ovl@nelos.be (afhalingen na telefonische afspraak)

Regionale verantwoordelijken

WEST-VLAANDEREN: Isabel NEYRINCK Odiel Spruyttestraat 22 - 8870 Izegem Gsm 0478 97 32 69 (na 19.30 u) boetiek.wvl@nelos.be

Bestuursleden:

LIMBURG Voor de regio Limburg is er op dit moment geen verantwoordelijke.

Voor bestellingen en afhalingen: Duikershuis NELOS. secretariaat@nelos.be

Jean-Robert Delobbe Avenue Napoléon 20 - 1420 Braine-l'Alleud Tel. 02 384 86 56 - tresorier@lifras.be

ANTWERPEN: NELOS Duikershuis Brusselsesteenweg 313-315 - 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 58 secretariaat@nelos.be (afhalingen na telefonische afspraak) BRABANT: Tiny HEREMANS Janseniusstraat 41 - 3000 Leuven Tel. 016 22 56 98 boetiek.vbr@nelos.be (afhalingen na telefonische afspraak)

Mede-Voorzitter: Willy van der Plas Boekenberglei 185 - 2100 Deurne (A'pen) Tel. 03 366 18 22 - voorzitter@nelos.be

Robert Henry Av. Doct. Terwagne 46 - 1310 La Hulpe Tel. 02 653 95 71 - henry.robert@skynet.be

Vincent Leroy Kievitlaan 214 - 1800 Vilvoorde Tel. 02 465 75 21 - vince.cas@skynet.be John Remue Genenbemdestraat 2H - 3945 Kwaadmechelen Gsm 0495 20 00 85 - john.remue@telenet.be Ronny De Meersman Koning boudewijnlaan 39 - 9160 Lokeren Gsm 0475 70 19 76 - rdm@dubraco.com

Interessante lectuur

Guy Bosmans Abeelstraat 9 - 2221 Booischot Tel. 015 22 56 72 - boetiek@nelos.be

voor in de boekenkast.

Secretariaat:

En je geld is niet verbrast.

Luce De Smet Jules Broerenstraat 38 - 1070 Anderlecht Tel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 58 secretariaat@nelos.be

Cursus Gevorderde Nitrox-Duiker € 25,00

LIFRAS

r s

Ligue Francophone de Recherches et d'Activités Sous-Marines asbl Ligue Francophone de Recherches et d'Activités Subaquatiques

Président: Jean Rondia Groeselenbergstraat 37 - 1180 Brussel Tel. 02 374 85 40 - rondiajean@gmail.com Vice-président: Jean Moiny Rue Marexhe 23 a - 4530 Villers Le Boullet Gsm 085 21 36 28 - moiny.jean@skynet.be

Trésorier: Jean-Robert Delobbe Avenue Napoléon 20 - 1420 Braine-l'Alleud Tel. 02 384 86 56 - tresorier@lifras.be Administrateurs: Albert Bastin Rue André Renard 25 - 4020 Montegnée Tel. 071 43 54 91 - a.bastin.lifras@gmail.com Robert Henry Av. Doct. Terwagne 46 - 1310 La Hulpe Tel. 02 653 95 71 - henry.robert@skynet.be Marc Hiernaux Rue des Alliés - 1190 Forest Gsm 0477 22 78 96 - marc.hiernaux@skynet.be Vincent Leroy Kievitlaan 214 - 1800 Vilvoorde Tel. 02 465 75 21 - vince.cas@skynet.be Marc Lycops Rue Puccini 104 - 1070 Anderlecht Tel. 02 523 60 57 - 12958@lifras.be Maria del Pilar Ruiz Lopez Rue G.Stocq 18 - 1050 Ixelles Tel.02 649 57 95 - bo16@skynet.be

Cursus Duiker-Hulpverlener € 10,00

Dossier Droogpakduiken € 10,00

Secretariaat: Katia Van De Veegaete Muriel Van Blommen Jules Broerenstraat 38 - 1070 Brussel Tel. 02 521 70 21 - fax 02 522 30 72 katia@lifras.be - muriel@lifras.be

Hippocampus Hippocampus maart/april nov./dec. 2013 2014

Hippo-248.indd 77

77

4/04/2014 10:15:34

Webdiving

En daar is geen

komt (www.deduik.com), klik dan even op het promotiefilmpje. Mooi!

water

NELOS? Ik besef wel dat het maken van deze opnames moeilijker is dan het lijkt, maar zouden Nederlandstalige instructiefilmpjes geen aanwinst zijn?

Vroeger dacht ik dat water een voldoende voorwaarde was om te duiken. Geen water betekent immers niet kunnen duiken.

Toch? Impliciet wist ik wel dat dit niet zo was, je moet immers ook over het nodige materiaal beschikken en een degelijke opleiding gevolgd hebben.

O

mdat het duikmateriaal een groot deel van mijn garage vulde en ik qua opleiding en ervaring niet slecht scoorde, waren deze voorwaarden latent aanwezig. Na bijna negen maanden van mijn normaal duikwater door een enorme plas water gescheiden te zijn, moet ik mijn hypothesen bijstellen. Water is een noodzakelijke voorwaarde, maar zelfs zeer veel water in een sompig landschap is niet voldoende. Of toch?

Even waterloos duiken op het net. Ik bots op een site waar publiciteit gemaakt wordt voor een training voor persoonlijke ontwikkeling en groei. Als je verdieping zoekt in je leven en meer kwaliteit van leven wilt, dan moet je blijkbaar (vrij)duiken. Even verder lees ik de mogelijke resultaten van 'de duik'. Mentaal overloop ik het lijstje: meer inzicht in jezelf (check), zelfvertrouwen en plezier in het leven (check), echt jezelf kunnen zijn (check), meer rust en stabiliteit (check), leven in het hier en nu (check), …

Plots besef ik dat ik een lijst lees met het waarom ik graag duik. Waarschijnlijk hebben de trainers dat ooit zelf vastgesteld en bieden dat nu anderen aan. Als je op de site

78

Hippo-248.indd 78

Toegegeven, de duikstek in het filmpje is niet direct aantrekkelijk – hoewel het voor mij nu al voldoende zou zijn – want het zou nog mooier zijn indien het aan een koraalrif gefilmd was. En zoals het voor een rif (honderden) jaren neemt om te groeien, zo neemt het ook jaren in beslag om een goede website te bouwen. In 2010 schreef Joris Rombouts: "Als een trotse vader heb ik jullie mede te delen dat mijn riffengids eindelijk op het net te bezichtigen is. Het is nog niet helemaal klaar, maar dat zal zeker nog een jaar of twee duren. Vele groeten en tot ...?". Zelf vind ik 2014 een goede 'en tot', dus tik ik de URL www.myreefguide.com in. De site is uitgegroeid tot een leuk uitziende en instructieve informatiebron. Een beetje jammer van het overaanbod aan sponsorpubliciteit, maar ik begrijp best dat iemand het verzamelen van al die informatie moet betalen. Ik zie dat de site nog steeds aangepast wordt. Zoals het rif blijft hij leven.

Even verder – hoe bepaal je trouwens een 'afstand' op het internet? – kom ik op een collectie filmpjes over allerlei duikvaardigheden (www.dtmag.com/library/ videoskills). Toegegeven, sommige vaardigheden zijn echt basis, maar ik denk wel dat daar een publiek voor is. Misschien een ideetje voor de OW-videofanaten binnen

Dat je als duikers de basisvaardigheden onder de knie moet hebben, weten we als duikers goed, maar ken je alle mogelijke gevaren? Nee? Ga dan even op bezoek bij Wikipedia om je geheugen op te frissen: http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_ diving_hazards_and_precautions.

Duiken is minder gevaarlijk dan de Wikipedia-lijst doet vermoeden. Immers, als je mijn impliciete voorwaarden naleeft, dan kan je veilig duiken in het hier, het nu en het virtuele. En zoals altijd: interessante URL's stuur je naar: patrick.van.hoeserlande@advalvas.be. 

Patrick Van Hoeserlande

Hippocampus maart/april 2014

4/04/2014 10:15:37

Duikshop Cuylaerts & Watersportcentrale verwelkomen jou op de Scubapro Testdagen.

Een greep uit het aanbod: prijzen

Duik mee &

win

het hele weekend door; deskundige informatie over het materiaal; extra acties op Scubapromateriaal vanaf het weekend tot het einde van de maand juni 2014.

KOM OP ZATERDAG 14 EN ZONDAG 15 JUNI 2014 NAAR HET ZILVERMEER IN MOL. TOT DAN! Duikshop Cuylaerts, Hofeinde 21, 2350 Vosselaar

Watersportcentrale, Rozenkranslaan 93-97, 3600 Genk

+32(0)14 61 12 60 www.duikmateriaal.be

+32 (0)89 30 38 89 | www.watersportcentrale.be

Hippo-248.indd 79

4/04/2014 10:15:41

BONDSNIEUWS

Foto's: Sylviane Godin.

Public Relations

Vakantiesalon 2014 Een groot succes!

Van 6 tot en met 10 februari 2014 vond het Vakantiesalon 2014 in de Brussels Expo plaats met als themaroute 'duiken'.

V

ia de tip van onze NELOS Reisservice heeft BEFOS, met name LIFRAS en NELOS, gretig gebruik gemaakt om zich aan te bieden als kenner op het vlak van duikopleidingen. Om de aantrekkingskracht nog wat te vergroten, hebben we een deal gesloten met de organisatie om ook de duiktank te mogen plaatsen en initiaties te begeleiden.

Met bijna 200 initiaties, verspreid over vijf dagen, mogen we toch van een groot succes spreken. Maar natuurlijk kon dit allemaal niet gebeuren zonder de enthousiaste medewerking van onze vrijwilligers! Zowel Franstaligen als Nederlandstaligen boden zich aan als medewerker voor de promotie van de duiksport en haar clubs, of om de

80

Hippo-248.indd 80

initiaties te begeleiden. En wat een medewerking het geworden is: elke dag was er veel sfeer en collegialiteit tussen de medewerkers, ongeacht het verschil in moedertaal.

De enthousiaste sfeer zagen we ook terugkomen bij de bezoekers. We hadden namelijk steeds mensen aan de infobalie die zeer geĂŻnteresseerd waren. We kunnen de bezoekers over het algemeen opdelen in drie groepen: 1. Mensen die op reis hebben gedoken en dit blijvend willen beoefenen.

2. Mensen die een reis geboekt hebben waar men kan duiken en die op voorhand een opleiding in BelgiĂŤ willen doen.

3. Mensen die op reis een duikopleiding gehad hebben en die willen verder gaan.

Alle drie de groepen zijn potentiĂŤle leden van onze clubs. Met de clubbrochure en het ander promotiemateriaal (voornamelijk de Hippocampus en de brochure 'Start to Dive') hebben we hen dadelijk kunnen wegwijs maken naar een club in hun buurt.

De clubbrochure werd enkel meegegeven als ze grote interesse vertoonden om te starten met de opleiding. Daarvan hebben we er toch ongeveer 250 van uitgedeeld.

De Hippocampus en de brochure 'Start to Dive' (beide ongeveer 300) werden voornamelijk gebruikt om mensen net dat duwtje in de rug te geven om de stap te zetten naar

Hippocampus maart/april 2014

4/04/2014 10:15:43

Foto's: Sylviane Godin.

het duiken. De gratis duikinitiatie bij een club viel daarbij zichtbaar in de smaak. Er werd hen wel duidelijk meegegeven dat ze eerst de contactpersoon best contacteerden zodat er tijd voor hen kon vrijgemaakt worden.

Onze stand en de duiktank stond op een ideale plaats, namelijk dichtbij de sfeermakers van Midden- en Zuid-Amerika: een cocktailbar en een podium met live-band en dansers. Dat bracht iedereen in een topstemming en vooral in vakantiesfeer! In totaal konden 100.576 bezoekers kennis maken met NELOS, LIFRAS en de duiksport.

We mogen dus na deze vijf dagen spreken van een groot succes ter promotie van de duiksport en onze clubs!

Normaal gezien zou deze mogelijkheid om deel te nemen aan het Vakantiesalon eenmalig zijn. Maar in stilte hopen we op een vraag van de organisatie om ook volgend jaar te willen deelnemen. Voor ons en onze clubs zou dit alvast een grote aanwinst zijn!

Aan al onze medewerkers, zowel vóór als achter de schermen, een hartelijke dank!

Samen is het een prachtig evenement geworden. 

Hartelijk bedankt aan alle materiële sponsors: Globe Marine: voor het aanleveren van gevulde flessen en onze hulp in nood.

Onderwaterhuis.nl: voor het gebruik van het onderwaterfototoestel.

Speedo: voor de badpakken en zwembroeken, mannequinpop, gadgets en zakjes.

Scubapro: voor de twee aangeklede mannequinpoppen.

Philippe Vanderheeren: voor de verlichting.

Rescue & Diving Team: voor de mooie huurprijs van de duiktank.

Inge Dekort

Hippocampus maart/april 2014

Hippo-248.indd 81

81

4/04/2014 10:15:46

BBondsnieuws ONDSNIEUWS Duikmateriaal

Scubapro Testdagen Ben je een beginnende duiker? Ben je toe aan een nieuw trimvest, een ademautomaat of vinnen? Wil je wel eens een droogpak proberen?

Dan nodigt NELOS jou uit op 14 en 15 juni 2014 om het materiaal van Scubapro te komen proberen, in het Zilvermeer te Mol. De deskundigen van Huis Cuylaerts en de Watersportcentrale zullen aanwezig zijn om meer informatie te geven over het materiaal.

We sommen hier even de voordelen op om deel te nemen aan de Scubapro Testdagen:

Ben je net (geen) 1* of 2*Duiker?

Ben je een ervaren duiker?

• Duik in open water in gemakkelijke omstandigheden.

• Probeer eens een kompasoefening: het Zilvermeer is hiervoor de perfecte plaats.

• Test het kwalitatief materiaal van Scubapro, zonder aankoopverplichting.

• Maak kennis met de recente materialen.

• Als je twijfelt om een (nieuw) droogpak te kopen, dan kan je dat eerst komen testen, zonder aankoopverplichting.

• Test het comfort van vernieuwde modellen.

TIP 1: Vergeet zeker niet je eigen duikmateriaal! Enkel ademautomaten, trimvesten ('jackets') en vinnen zijn aanwezig als testmateriaal.

TIP 2: Wat betreft diegenen die een droogpak willen testen: breng zeker een onderpak of gemakkelijke kledij mee om onder het droogpak te dragen.

82

Hippo-248.indd 82

Foto: Ireen Loots.

Foto: St

ephen Fr

ink .

Audiovisuele Commissie

Elke 'tester' van het Scubapro-materiaal neemt automatisch deel aan een tombola!

En zeg niet zomaar een tombola: • Er is drie keer per dag een prijsuitreiking.

• Er zijn vele kleine prijzen te winnen.

• MAAR: er zijn ook enkele grote prijzen te winnen!

• Alle prijzen zijn duikgerelateerd.

Bij de Scubapro Testdagen wil je er gewoon bij zijn: op zaterdag 14 en zondag 15 juni 2014. De eerste testende duiker kan in het water vanaf 10.00 u, de laatste start zijn/haar duik om 17.00 u.

Maar, het zijn meer dan testdagen alleen: • Speciale activiteiten voor Jeugddduikers.

• Wet Wheels 'dive evenement'.

• Duikinitiaties.

Heb je nog familie en vrienden die de stap naar het duiken willen zetten, maar die nog niet gedaan hebben? Breng ze zeker mee om eens kennis te maken met het ademen onder water. De duiktank en begeleidende instructeurs zullen hen helpen om die eerste stap te zetten.  Inge Dekort

Hippocampus maart/april 2014

4/04/2014 10:15:47

SCUBAPRO TESTDAGEN Z AT E R D A G 1 4 E N Z O N D A G 15 J U N I 2 0 1 4

Z I lv E R m E E R – m O l – B E l G I ë S TA R T = 1 0 : 0 0 U U R – l A AT S T E D U I k = 1 6 : 0 0 U U R

kom ook naar het Zilvermeer in mol en test gratis de materialen van SCUBAPRO: Huis Cuylaerts en Watersportcentrale organiseren, in samenwerking met NElOS en lIFRAS, de SCUBAPRO testdagen.

Voor meer informatie: •

•

www.d-centermol.be • www.lifras.be www.duikmateriaal.be • www.nelos.be • www.watersportcentrale.be SCUBAPRO.COM

r s

Ligue Francophone de Recherches et d'Activités Subaquatiques

Hippo-248.indd 83

4/04/2014 10:15:47

Club in de kijker

Duikexpeditie naar de Belgica

Raf Goetschalckx bereidt een duikexpeditie voor op het wrak van de oorspronkelijke Belgica, het schip waarmee Adrien De Gerlache als allereerste Belg naar Antarctica trok in 1897. Onder begeleiding zal hij duiken op de Belgica.

Foto: Erik D체rselen.

H

et wrak van de Belgica heeft zijn laatste rustplaats in een smalle inham van Brurvik, aan het Gangsasen schiereiland. Dit is op ongeveer twee kilometer afstand van de stad Harstad. De exacte positie is 68째47,720 noorderbreedte en 16째35,617 oosterlengte. Het wrak bevindt zich op ongeveer 20 meter diepte en ligt maar een kleine 200 meter uit de kust.

Onderwateropname van het roer en achterschip van de Belgica.

Foto: archief Tomas Termote.

De Belgica overwinterde vastgevroren in het ijs van de Zuidpool (1897-1898).

84

Hippo-248.indd 84

Hippocampus maart/april 2014

4/04/2014 10:15:49

Raf heeft al meer dan 40 duiken gedaan, heeft een Wet Wheeler C-brevet en is volop bezig met de voorbereidingen tot het behalen van het B-brevet. Tijdens zijn expeditie

naar de Belgica wordt Raf begeleid door zijn vaste begeleider Rudy Van Roosendael (Assistent-Instructeur en Wet Wheel begeleider), Steve Luyckx (3*Duiker, Wet Wheel begeleider, Hoger Redder en verzorger Rode Kruis), Luc Steurs (3*Duiker, Wet Wheel begeleider in opleiding), Jan Schaut (onderwaterfilmer), Jurgen Andries (3*Duiker en Wet Wheels begeleider) en Steven Goetschalckx (algemene expeditieleider).

De Antwerpse metalband Diablo Blvd, met liedzanger Alex Agnew, is peter van de expeditie. Ook Cowboy Henk, bij monde van Herr Seele, steunt de expeditie. De L.A Norwegian Club (www.lanorwegianclub. be), onder leiding van Ludo Antonise (Wilrijkse Duikschool) verzorgt de logistiek, het verblijf en de catering. Er zijn nog meer partners die het project ondersteunen: Morty Photography (www.morty.be), Canjotto (www.canjotto.be), Systray Solutions (www.systray.be), Reclameatelier All-signs.eu, BESt, Rasteli, Scuba Service Store (www.scubaservice.be), KBC, DISE International, The New Belgica, enz.

De expeditie is gepland in mei 2014.

Meer info op https://facebook.com/ WetWheelerExpeditionBelgica of via contact@wetwheelerexpeditionbelgica.be.

Uiteraard brengen we in één van de volgende Hippo's verslag uit over deze expeditie. Als je wil weten wat Raf op het wrak Belgica mag verwachten, dan verwijzen we je graag naar de speciale editie van Hippocampus (augustus 2007) ter gelegenheid van 50 jaar BEFOS. Daarin publiceerden we een verslag van een Belgische expeditie naar de Belgica, onder leiding van maritiem archeoloog Tomas Termote. Je kan de pdf van die speciale editie downloaden via het Hippo-archief op de NELOS-wiki.  Ivo Madder

Wie de expeditie financieel wil steunen kan een vrijblijvende bijdrage storten op bankrekening BE13 7310 3306 4039 – BIC KRED BE BB, op naam van feitelijke vereniging Wet WheeldiveRaf. Om de expeditie te steunen kan je ook Belgica-kaas, Belgica-bier, Belgica-chocolade en Belgica-jenever aankopen.

Links: Alex Agnew (rechts) met een ander lid van de metalband Diablo Blvd, is peter van de Wet Wheeler expedition Belgica.

Midden: Wet Wheeler expedition Belgica Rechts: Ludo Antonise (rechts), van L.A Norwegian Club, verzorgt de logistiek, het verblijf en de catering.

Foto's (3): Ivo Madder.

Foto: Erik Dürselen.

De 31-jarige Raf Goetschalckx werd te vroeg geboren en hield daar een hersenbeschadiging aan over. "Mijn handicap en de daarbijhorende rolstoel hebben me er nooit van weerhouden om mijn eigen weg te zoeken en oplossingen te vinden voor obstakels", aldus Raf. "Uit alles wil ik halen wat er voor mij inzit. Zo ook uit het duiken waar ik in 2010 mee begon".

Toen Raf in aanraking kwam met de duiksport, twijfelde hij lange tijd of dat wel iets voor hem was. "Bij duiken werd ik geconfronteerd met het feit dat ik hulp van anderen nodig had. Die barrière was voor mij lange tijd het grootste struikelblok. Tot ik besefte dat ik nooit zou duiken als ik me niet verzoende met het idee dat ik anderen nodig had".

Het waren de duikers van Antwerp Wet Wheels die Raf in 2010 uiteindelijk konden overtuigen om een beroep te doen op hen.

"Ik leerde al snel dat duiken heel bevrijdend werkt. Het is één van de weinige sporten die je als rolstoelgebruiker kan beoefenen zonder je rolstoel. Tegelijk is Wet Wheel duiken een toonbeeld van integratie. Onder water is elke duiker gelijk, met of zonder handicap. We zijn allemaal slechts te gast in de onderwaterwereld".

Foto: archief Tomas Termote.

ADVERTENTIE

Hippocampus maart/april 2014

Hippo-248.indd 85

85

4/04/2014 10:15:51

Reportage

Een groepsfoto van de aanwezigen bij de officiële inhuldiging.

Inhuldiging Wemeldinge:

duik- of stortplaats?

In het kader van het project 'Grenzeloos duiken' werd op zaterdag 21 september de 'vijfsterren hotspot duikplaats' aan de 'Parking van Wemeldinge/Kattendijke' ingehuldigd. Hoewel deze zichtbare optimalisatie nu al enorm geapprecieerd wordt, deden twee duikers van onze duikliga een emotionele oproep om ook de onderwaterpracht van deze spot te eerbiedigen.

T

ijdens de officiële opening van de 'hotspot' wordt er met veel lof gesproken over de infrastructuur die veel duikers en ook andere recreanten ten goede komt. "Een mooi resultaat van de jarenlange samenwerking tussen de gemeente Goes en Kapelle, provincie Zeeland, provincie West-Vlaanderen, NOB en NELOS vzw". Zo klinkt het tijdens het debat met diens afgevaardigden. Deze nuts-

86

Hippo-248.indd 86

voorziening, al uitgebreid voorgesteld in Hippo 246 door de Commissie Deltagebied, wordt ook deels door de Europese Unie gefinancierd. Het is de bedoeling om duikers te stimuleren sneller en meer deze nutsvoorziening te bezoeken, want ook in het buitenland vindt men gemakkelijk een gelijkaardige accommodatie. Om ook aan de noden van de beginnende duikers tegemoet te komen wordt er nog hard gewerkt

Neptunus kwam de Hotspotduikplaats inhuldigen.

aan de verbouwingen van de duiktank te Zwevegem (West-Vlaanderen). "Dit zal de overstap van zwembad naar open water vergemakkelijken", weet Ronny Margodt – NELOS-bestuurslid – te vertellen. Om het Nationaal Park Oosterschelde te ondersteunen, maar vooral om de kwaliteit voor de duiksport 'zichtbaar' te verbeteren, dragen ook de gemeenten Goes en Kapelle graag hun financiële steentje bij.

Hippocampus maart/april 2014

4/04/2014 10:15:53

Foto's (2): Chrisje Demuynck.

Duikplaats

Cartoon: Hans Verhoog.

facebookpagina: 'Vijfsterren duik- of stortplaats?'. Mijn steun kregen ze alvast want ook ik wil nog vaak op dit huisrif gaan duiken. 

De afgevaardigden van de gemeente Goes en Kapelle, provincie Zeeland en de provincie West-Vlaanderen.

Chrisje Demuynck

Natasja Vandeperre toonde verdrietig de toestand voor en na de recente stortingen van baggerspecie.

Foto's (3): Chrisje Demuynck.

Foto's (2): Chrisje Demuynck.

Gesteund door de talrijke opkomst van onze Belgische duikers, vraagt Natasja Vandeperre, NELOS 2*Instructeur, aandacht voor het 'onzichtbare' onderwatergebeuren. Ze aanschouwt Wemeldinge, net als vele andere duikers, als haar huisrif, de mooiste duikplaats ter wereld. Verdrietig vertoont ze dan ook een 'dode' foto van het onderwaterlandschap. Terwijl men kleur en pracht verwacht, lijkt het meer op een onderwatermaanlandschap: een verzuurde brij afkomstig van de baggerwerken uit de haven van Wemeldinge. Samen met Kurt Boeckx ontdekt ze aan de 'Tetjes' op 39 meter diepte zelfs betonblokken waar ook stukken ijzer uitsteken. Dit kan levensgevaarlijke situaties veroorzaken.

"We willen dat het gevaarlijk betonijzer en het slib aan de andere kant van het officiĂŤle stortvak Kattendijke wordt gedumpt, op tenminste 200 meter verder van de kant.

We roepen op tot een positieve dialoog tussen alle betrokken partijen want we hebben hier allemaal hetzelfde belang", proberen Natasja en Kurt duidelijk te maken. Wie hen wou steunen, kon dit via hun

Ronny Margodt gaf uitleg over de duiktank te Zwevegem.

Hippocampus maart/april 2014

Hippo-248.indd 87

87

4/04/2014 10:15:55

Reportage Duikplaats

Boven & onder: Eén van de stortvakken bevindt zich tussen de duikplaatsen de Tetjes en de Parking Wemeldinge, grotendeels in de vaargeul. Dit stortvak bestaat reeds 30 jaar. Er mag enkel slib en geen puin gestort worden. Betonblokken dus niet.

Links: Natasja en Kurt tijdens een interview met omroep Zeeland, tegen het storten van slib op de duikplaats.

Geen baggerspecie op de

O

ndanks meerdere controles heeft RWS geen overtredingen door de baggeraar kunnen vaststellen. De baggeraar mag het gebaggerde slik – echter geen blokken – uit de haven storten in het daarvoor officieel voorziene stortvak dat de betreffende duikplaats te Wemeldinge overlapt. Buiten onze eigen ooggetuigenis is er geen enkel ander bewijs dat de gevaarlijke blokken met betonijzer afkomstig zijn van de baggeraar.

RWS heeft stortvakken nodig om weg te kunnen met de specie, die tijdens baggerwerkzaamheden wordt opgehaald. RWS wil het zand zoveel mogelijk in het systeem houden omwille van de problemen met de zandhonger in de Oosterschelde. De stortvaklocaties worden bepaald aan de hand van een uitgebreide studie. Het stortvak laten verdwijnen is voor RWS dan ook geen optie. Wel hebben we kunnen bekomen dat er in de toekomst een clausule in de vergunning komt, waardoor het verplicht wordt om ten noorden van de groene boeien te storten. Op die manier zal er dan niet meer rechtstreeks op de duikplaats gestort worden.

RWS is net zoals wij bezorgd om de aanwezige blokken met uitstekend betonijzer. Jammer genoeg is een samenwerking tussen RWS en sportduikers verzekeringstechnisch niet mo-

88

Hippo-248.indd 88

Foto: Sandra Smets.

Naar aanleiding van ons bezwaarschrift i.v.m. duikplaats 'de Tetjes' (Wemeldinge) werden we op vrijdag 21 maart 2014 als woordvoerders van de Facebookpagina 'Vijfsterren duik- of stortplaats?' uitgenodigd voor een gesprek met Rijkswaterstaat (RWS). Tijdens dit gesprek werden we bijgestaan door Stef Teuwen.

Foto's (2): Natasja Vandeperre.

vijfsterrenduikplaats!

gelijk. RWS heeft ons wel toegezegd om blokken met een boei aan uit het water te halen.

Al jarenlang komt de Commissie Deltagebied bijna maandelijks bijeen om problemen rond de Oosterschelde te bespreken, oplossingen te zoeken voor betere recreatie, enz. De Commissie Deltagebied is een onderdeel van NOB, waarin ook BEFOS-afgevaardigden John Maes (NELOS) en Robert Henry (LIFRAS) een plaats hebben. Ook Gerius M. van Woudenberg (RWS) is dikwijls betrokken bij de maandelijkse vergaderingen. Het was hij die via NELOS onmiddellijk de door ons gestelde baggerspecieproblematiek meldde aan RWS, waarna er onmiddellijk een onderzoek startte. De Facebookactie en het gesprek met RWS heeft waarschijnlijk het één en ander versneld, waardoor er nu een bijsturing is gekomen betreffende het iets noordelijker storten van de baggerspecie. We zijn er ons natuurlijk van bewust dat er buiten Wemeldinge nog andere probleemsituaties zijn die niet telkens individueel behandeld kunnen worden, maar liefst in samenwerking met de Commissie Deltagebied. Om een betere communicatie tussen duikers en RWS te bewerkstelligen, heeft RWS beloofd in de toekomst zowel NOB als NELOS rechtstreeks uit te nodigen in het overleg. NELOS vertegenwoordigt immers de meerderheid van de duikers in de Oosterschelde. Een werkgroep binnen NELOS

gelijkaardig aan de Commissie Deltagebied is volgens ons onontbeerlijk om als volwaardige en geloofwaardige gesprekspartner te functioneren. Mits een goede samenwerking tussen NOB en NELOS kan dit ons als duikers alleen maar meer slagkracht geven.

RWS gaat ook uitzoeken welke kanalen we moeten aanspreken om bepaalde vissoorten beter te kunnen beschermen. Vermits er door SGP (Staatkundig Gereformeerde Partij) een vraag werd ingediend in de Kamer en deze nog altijd in afwachting ligt van een antwoord van de minister, kunnen de woordvoerders van RWS momenteel onze vragen i.v.m. het storten van staalslakken niet beantwoorden.

RWS heeft de heel moeilijke en ingewikkelde taak om alle belanghebbende partijen tevreden te houden. Ondanks een professionele aanpak ontstaan er soms toch ongewenste situaties. Wij menen dat RWS in dit geval uiteindelijk toch haar verantwoordelijkheid genomen heeft om tot een oplossing te komen die voor alle partijen aanvaardbaar is. Wij willen hen dan ook bedanken voor de samenwerking!

Maar vooral ook veel dank aan iedereen die ons via Facebook heeft gesteund. Zonder jullie was dit niet mogelijk geweest!  Natasja Vandeperre Kurt Boeckx

Hippocampus maart/april 2014

4/04/2014 10:15:56

Jeugdduikhoekje Skubba & Fred

Bij de dokter Nadat de vriendelijke dokter zich had voorgesteld, zagen we het lemaal zitten. Vooral nadat de dokter vroeg: "Jullie zijn jeugddui-

Cartoon: Peter Bosteels.

Foto's (2): Natasja Vandeperre.

doktersonderzoek he-

kers?".

D

e uitspraak "Jeugdduikers?", het klonk als muziek in hun oren. De dokter keek op zijn blad en zei: "Oh ja, er is er maar één die duikt" en vroeg wie van de twee leerde duiken. Skubba stak zijn hand op. Hij kon niets zeggen. Skubba moest recht staan en de dokter kwam met een raar soort vergrootglas met lichtje.

Hij keek er mee in de twee oren van Skubba.

"Een otoscoop!", riep Fred plots.

"Een autoskoop?", herhaalde Skubba verbaasd.

"Nee, een otoscoop", verbeterde de dokter.

"Met dit ding kijk ik naar je trommelvlies om te zien of dat niet beschadigd is".

"Aha", zuchtte Skubba.

"En dit zijn dopjes met een slangetje er aan.

Hierdoor kan ik zien of je buis van Eustachius goed werkt zodat je je oren kan klaren", legde de dokter verder uit.

"Ja, want die buis moet goed werken wil je geen pijn bij het duiken hebben", vervolledigde Fred.

"Juist!", bevestigde de dokter terwijl er uit zijn machine een rare tekening kwam. Hij

keek er naar en mompelde "Goed".

"Nu gaan we even je longen onderzoeken", ging de dokter verder. "We gaan je longen testen met dit: een spirometer".

Skubba en Fred keken naar een handvat met een groot gat er in. De dokter zette er een leeg wc-rolletje op en vroeg aan Skubba om er zo hard mogelijk door te blazen.

Wat een rare test.

Van zodra Skubba er in blies tekende een bolletje een slechte cirkel op het computerscherm van de dokter. Hij vroeg aan Skubba om er nog eens krachtig door te blazen. Weer verscheen er een ronde op het scherm.

"Ook goed", zei de dokter.

Zo moest Skubba nog een paar testen ondergaan. Luisteren naar piepgeluiden en dan vertellen in welk oor hij ze hoorde, een paar keer door de knieën gaan waarna de dokter zijn hartslag nam, ... Ook vroeg de dokter waarom hij wou leren duiken. Beide jongens barstten toen los en begonnen voluit hun avonturen te vertellen. De dokter genoot ervan. Op de vraag waarom Fred

niet ging duiken, antwoordde Fred dat hij zich niet zo gemakkelijk voelt in het water.

De dokter begreep het en zei dat je alleen moet leren duiken als je dat zelf wilt. Niet omdat iemand anders dat van je verwacht.

Een wijze meneer, vond Fred.

Als alle tests uitgevoerd waren, bekeek de dokter alle resultaten opnieuw.

"Dat ziet er goed uit. Skubba, je mag duiken!

Tot volgend jaar".

Skubba en Fred sprongen een gat in de lucht. Het was alsof ze een wedstrijd gewonnen hadden.

Beiden gaven de dokter een hand en beloofden volgende jaar weer op bezoek te komen. Het was immers een leuk en leerrijk bezoek geweest. En ze waren niet bang van de dokter. Nee, dat waren ze nooit geweest.

Daarna vertrokken ze luid pratend naar huis.

Nu kon het duiken echt beginnen!  Patrick Van Hoeserlande

Hippocampus maart/april 2014

Hippo-248.indd 89

89

4/04/2014 10:15:57

LOPENDE Agenda

Zie ook: http://bit.ly/NELOS-agenda

April 2014 03 Proefexamen theorie 2*I Locatie: Huis van de Sport, Berchem Info: www.avos.be

03 Start cursus Onderwaterfotografie

Open Belgisch Kampioenschap

Locatie: Wemeldinge, 'Kleine Stelle'

18 ONK + ZK 1e wedstrijddag onderwaterfotografie

Organisatie: ACAVOS

Zeeuws Kampioenschap

Info & inschrijven: yteughels@skynet.be – 0479 43 68 66

04 Start cursus OW-videografie Locatie: Duikershuis NELOS – 20.00 u Info & inschrijven: cursus.owv@nelos.be

06 Daguitstap Organisatie: Commissie Biologie

11 Inlevering verhandeling 3*I 13 Afdaling van de Maas

Info: www.aquashot.nl

20-21 Voordracht 3*I (naargelang het aantal kandidaten) Locatie: Duikershuis NELOS

23 Limiet inschrijving Zeestage 3*I en 2*I 24 Mares testdag duikmateriaal Locatie: Put van Ekeren Info: www.mares.com

25 ONK + ZK 2e wedstrijddag onderwaterfotografie

Inschrijven via comp@nelos.be

22-29 Technische Stage Tenerife Info: sdt@nelos.be

23 Praktijk Onderwaterfotograaf Niveau 2 (DF2) Locatie: Roeselare Info: Peter Ryngaert – 0486 44 67 43 Info: www.wevos.be

29 AVOS-proevenduik (bootduik) Locatie: Wemeldinge haven – 08.00 u Inschrijven: www.avos.be

Juli 2014 06 35e Noordzeechallenge

Info: www.samantha-maaseik.be/

Open Nederlands Kampioenschap +

(Locatie: Cadzand (Nederland) – 10.00 u

vinzwemmen.php

Zeeuws Kampioenschap

KNRM-loods

Info: www.aquashot.nl

Info: famnortier@zeelandnet.nl of

19 OBK 1e wedstrijddag onderwaterfotografie Open Belgisch Kampioenschap Inschrijven via comp@nelos.be

22 Start cursus OCR - Normoxic Trimix

Juni 2014 01 Mares testdag duikmateriaal

Duiker

Locatie: Carrière de La Rochefontaine

Info: sdt@nelos.be

Info: www.mares.com

26 Nitroxduik

07 Mares testdag duikmateriaal

Locatie: Parking Wemeldinge – 12.30 u

Locatie: La Gombe

Inschrijven: www.avos.be

Info: www.mares.com

27 Examen theorie 2*I 27 Vriendschappelijk afdaling van de

04-08 MIMA'14

hinsen100@hetnet.nl

Augustus 2014 8-15 en 15-22 Technische Stage Jutland Info: sdt@nelos.be

23 Oefenduik 2*I Locatie: Kleine Stelle – 10.15 uur Info: www.avos.be

30 OBK

Ourthe

Locatie: L'Estartit

3e wedstrijddag onderwaterfotografie

Vinzwemmen van Comblain-au-Pont naar

Info: www.mima-medes.org

Open Belgisch Kampioenschap

La Gombe - Info: www.koraalduikers.be

Mei 2014 04 Nitroxduik Locatie: Parking Wemeldinge – 11.35 u Inschrijven: www.avos.be

10 Nitroxduik

14 WEVOS photo Trouble-shooting day Gavers Harelbeke – 08.00 u

Scubapro Testdagen Locatie: Zilvermeer Mol Duikmateriaal testen 10.00 - 17.00 u Locatie: Put van Ekeren - 12.00 u Info: cursus.owv@nelos.be

19 Theorie Onderwaterfotograaf Niveau Locatie: Roeselare

Locatie: Huis van de Sport, Berchem

Info: Peter Ryngaert – 0486 44 67 43

Locatie: Huis van de Sport, Berchem Info: www.avos.be

18 Mares testdag duikmateriaal

Opleiding nitrox, extended range & trimix Info via het menu 'Sectie DuikTechnieken (SDT)' op www.wiki.nelos.be

2 (DF2)

structeur Info: www.avos.be

De volledige agenda van alle vinzwem­ wedstrijden vind je op: www.vinzwemmen.be/?page_id=8

15 Filmduik in Muisbroek

Inschrijven: www.avos.be

15 Infosessie kandidaat 2*I

Inschrijven via comp@nelos.be

31 Noordzeeduik AVOS

Info: Peter Ryngaert – 0486 44 67 43

14-15

Locatie: Parking Wemeldinge – 11.15 u

12 Herexamen theorie 2*I 13 Proefexamen theorie Assistent-In-

Hippo-248.indd 90

2e wedstrijddag onderwaterfotografie

Spreker: Karl Vanginderdeuren (ILVO)

Open Nederlands Kampioenschap +

Zwembadles: nog af te spreken

22 OBK

Onderwerp: zoöplankton

Niveau 1 (DF1) Theorielessen: 3 en 10 april 2014 om 19.00 u

90

18 Themaduik Commissie Biologie

Info: www.wevos.be

21 AVOS-verbroederingsduik Locatie: Wemeldinge parking Info: www.avos.be

22 Start cursus OCR - Advanced Trimix

Locatie: Zilvermeer Mol

Duiker

Info: www.mares.com

Info: sdt@nelos.be

Controleer even of het evenement inderdaad doorgaat. De zetduivel speelt ons meer dan eens parten!

Weet je van interessante evenementen of organiseer je zelf een activiteit die in onze Lopende Agenda kan opgenomen worden, plaats de gegevens dan in de Lopende Agenda op de NELOS-wiki of bezorg ze aan: Ivo Madder – redactie@nelos.be.

Hippocampus maart/april nov./dec. 2013 2014

4/04/2014 10:15:58

Hugyfot Pro behuizing Photo: Bert Seyssens

voor GoPro Hero 3/3+

De GoPro Hero 3/3+ is zondermeer een bijzondere camera. Net daarom ontwikkelde Hugyfot voor de GoPro Hero 3/3+ een bijzondere behuizing die je de mogelijkheid biedt om:  

  

6 uur te filmen i.p.v. 40 minuten; het GoPro LCD scherm apart aan te sluiten in een waterdichte behuizing (met kabel tot 3 meter); een onderwatermicrofoon aan te sluiten; een extra extern batterijpack aan te sluiten; een extra video uitgang te gebruiken met een kabel tot 100m voor oppervlakte monitoring.

Since 1953 www.hugyfot.com

Cover_248.indd Hugyfot housing 5for GoPro3.indd 1

4/04/2014 10:29:58 19/03/2014 16:48:19

Mechelen P 004152 - TWEEMAANDELIJKS INFORMATIEBLAD (NIET IN JULI EN AUGUSTUS) VAN DE NEDERLANDSTALIGE LIGA VOOR ONDERWATERONDERZOEK EN -SPORT NELOS Nr. 248 - maart/april 2014

PuCK Pro

EvErything you nEEd. nothing you don’t.

• Slim design for a perfect fit • Larger display for superior readability • intuitive user interface Everything you need. In the color you want.

mares.com

Cover_248.indd 2

4/04/2014 10:29:54