Hippocampus 246 (nov.-dec. 2013)

TWEEMAANDELIJKS INFORMATIEBLAD (NIET IN JULI EN AUGUSTUS) VAN DE NEDERLANDSTALIGE LIGA VOOR ONDERWATERONDERZOEK EN -SPORT NELOS Nr. 246 - nov./dec. 2013

Geslaagden

Zeestage

LIVE YOUR LIFE IN DIVE MODE. Met de nieuwe CHROMIS polscomputer bent u klaar voor uw volgende avontuur - in het water of op het droge. Een display was nog nooit zo helder. Het grote scherm en de messcherpe tekens zijn onder water buitengewoon goed (af)leesbaar. En waar u ook heen gaat, u heeft een groot aantal hulpmiddelen binnen handbereik: een complete duikcomputer, een instrument voor freediven, een horloge en een gepatenteerde afstandsmeter OVERAL EN ALTIJD, VERTROUW OP CHROMIS.

SCUBAPRO.COM

Nr 246 november/december 2013

Van de redactie DOOR IVO MADDER Tr a di t i e g e t r o u w stellen we je de geslaagde 2* en 3*Instructeurs van de Zeestage voor. ‘t Was een succesvolle Stage die misschien voor een gedeelte te danken was aan de voorbereidingen op de Grevelingen. Volgende editie krijgen jullie het uitgebreide verslag van de Zeestage.

Een verslag dat menig duiker stimuleert om er ook aan deel te nemen. Ambitie? Zorg dan eerst dat je in het bezit bent van het brevet Duiker-Hulpverlener en van zodra je kan, de lessen didactiek van de cursus Assistent-Instructeur volgt. Bereid je ook goed voor en zorg dat je de leerstof uit het nieuw en al bestaand cursusmateriaal doorgrond hebt.

Leer ook enkele knopen leggen. Moeilijk is dat niet, want zelfs de Jeugdduikers kunnen dat.

Doe ook wat ervaring op in de Oosterschelde en geniet aldaar van het onderwaterleven en verrijk je kennis erover spelenderwijs. Er is daar een rijk onderwaterbiotoop, zoals je kan ontdekken bij de foto’s van het Open Nederlands Kampioenschap. Misschien ontdek je zelf wel een veld met het zeldzame zeegras?

Opgelet: volgend jaar zijn er weer enkel duikplaatsen afgesloten of beperkt toegankelijk.

Maar op termijn zal al die hinder zijn vruchten afwerpen. Zie bijv. maar eens aan de duikplaatsen in de regio Wemeldinge/Kattendijke, daar is allerlei nuttige infrastructuur voor o.a. de duikers aangelegd. Ook de Wet Wheel duiker is daarbij niet vergeten.

Heb je geen ambitie om verder door te groeien tot instructeur? Geniet dan volop van het rijke clubleven en je duiken. Laat je leiden naar mooie bestemmingen waar je geniet van het kleine leven, zoals juweelkardinaalsbaarzen, tot grote zeedieren, zoals mobula’s en walvishaaien. Je kan natuurlijk ook van je lokale zoetwaterplas of van een duik op een wrak in de Noordzee genieten, waar je natuurlijk de beschermde artefacten laat liggen waar ze liggen. Volg eventueel een cursus onderwaterfotografie of -videografie, zodat anderen mee kunnen genieten van al dat moois dat je onder water tegengekomen bent.

Of je nu bezig bent met opleiding, biologie, fotografie, videografie, … en je duik prachtig of iets minder goed is, heeft geen belang. Allez, toch niet voor mij, want ik geniet van elke duik. Als hij maar goed voorbereid en veilig gebeurt.

Prettige Feestdagen.

Ivo Coverfoto: Een grote witte struik van zwart koraal. Het lijkt wel een besneeuwde boom.

Locatie: Sec de Mola mola, Banque de Frejus, Zuid-Frankrijk. Foto: Ivo Madder.

Bondsnieuws Geslaagden Zeestage 2013 ............................ 5 Herexamen DHV.............................................. 10 7e Wet Wheels Duikdag.............................16-17 Ben je 3*Duiker? Wil je graag mensen leren duiken?..................................................... 18-19 Reginonale opleiding DHV 2014.................. 28 Filmavond met bespreking........................... 36 Nieuw cursusmateriaal........................... 48-49 Commissie Deltagebied........................... 76-77

Vaste rubrieken 360° watersport beleven............................. 6-7 Knopen leggen............................................12-15 Mysterieuze schipbreuken......................32-33 35 jaar Dietse Sportduikers........................... 55 Moby Dick Diving Team 40 jaar............. 58-60 Retro-Hippo......................................................62 Hippoëzie...........................................................63 Close-up (Eric Hulpiau).......................... 64-65 50 jaar Barracuda.................................... 82-84 NELOS-Boetiek......................................... 86-87

BEFOS-FEBRAS............................................... 87 Webdiving..........................................................88 Skubba & Fred..................................................89 Lopende agenda...............................................90

Reportages Verrassende Oosterschelde........................8-9 Onderwatererfgoed krijgt internationale bescherming.......................................... 20-21 Zweven tussen de mobula's.................... 22-27 Door het oog van de naald............................ 30 Hans Hass...................................................34-35 Gratis WiFi op het eiland Tholen................. 37 Onderwaterpanorama's in het Limburgs zoetwater................................................38-41 Cenderawasih Bay.....................................42-47 Ideeën voor een verlanglijstje?............. 50-54 Voorbereidingen Zeestage..................... 56-57 Open Nederlands Kampioenschap.......66-73 Gouden Duikers voor België in Marseille.. 74 Metalsub duiklampen............................. 78-80 Duiktank Zwevegem....................................... 81

NELOS-Consulenten John Remue

Ingrid Dekelver

duikonderricht@nelos.be

duikgeneeskunde@nelos.be

• Algemeen duikonderricht • Inschalingen

• Duikgeneeskundige problematiek

François Desmet

Willy van der Plas

duikmateriaal@nelos.be

voorzitter@nelos.be

• Duikmateriaal

• Verzekering

Stef Teuwen sdt@nelos.be

René Van Leeuwen reglementering@nelos.be

• Technisch Duiken

• Juridische kwesties in de duiksport • Duikreglementering

Jozef Van den Berghe

Els Huybregts

statuten@nelos.be

mental.coaching@nelos.be

• VZW-statuten en -kwesties

• Bijstand bij duikongevallen

Dirk Deraedt veiligheid@nelos.be

• Melden van duikincidenten en bijna-duikongevallen

Ronny Margodt pr@nelos.be • Public Relations NELOS

Ronny De Meersman

Guy Bosmans

penningmeester@nelos.be

boetiek@nelos.be

• Penningmeester

• Contactpersoon Bloso

Correcties en/of opmerkingen i.v.m. de NELOS-cursusboeken: cursus@nelos.be Correcties i.v.m. met de NELOS-infomap: documenten@nelos.be

Hippocampus nov./dec. 2013

3

Nederlandstalige Liga voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw Lid van BEFOS (Stichtend lid van de Wereldbond voor Onderwateractiviteiten CMAS).

Erkend door Bloso (Bevordering van de Lichamelijke Ontwikkeling, de Sport en de Openluchtrecreatie).

Raad van Bestuur Voorzitter: Willy van der Plas Tel. 03 366 18 22 - voorzitter@nelos.be Vice-voorzitter - relaties CMAS: John Remue Tel. 0495 20 00 85 - duikonderricht@nelos.be Relaties Bloso - Boetiekverantwoordelijke: Guy Bosmans Tel. 015 22 56 72 - boetiek@nelos.be Penningmeester: Ronny De Meersman Gsm 0475 70 19 76 - penningmeester@nelos.be Bestuurslid: Ivo Hubert Gsm 0475 49 87 24 - ivo.hubert@nelos.be Bestuurslid: Herwig Van Cotthem Gsm 0495 55 85 19 - herwig.vancotthem@nelos.be Public Relations: Ronny Margodt Gsm 0473 96 13 50 - pr@nelos.be

Commissies Commissie Duikonderricht Voorzitter: John Remue - duikonderricht@nelos.be Gsm 0495 20 00 85 Verantwoordelijke der brevetten: Eric Sels Tel. 015 61 61 81 - brevetten@nelos.be Ereraad: Ronny Margodt Gsm 0473 96 13 50 - ereraad@nelos.be Subcommissie Jeugdduiken: Franklin Forrez Gsm 0473 24 53 02 - jeugdduiken@nelos.be Brevettencomité: John Maes Gsm 0495 66 56 19 - brevettencomite@nelos.be Sectie duiktechnieken: Dirk De Bilde Gsm 0476 96 26 00 - sdt@nelos.be Sectie EDIT: Ivo Madder Gsm 0475 73 32 01 - edit@nelos.be Veiligheidscomité: Dirk Deraedt Gsm 0476 24 30 94 - veiligheid@nelos.be

Geneeskundige Commissie Voorzitter: Roland Vanden Eede - Tel. 03 827 57 31 duikgeneeskunde@nelos.be Secretaris: Ingrid Dekelver - Gsm 0479 713469 duikgeneeskunde.sec@nelos.be Mental Coaching: Els Huybregts Gsm O478 44 02 78 - mental.coaching@nelos.be

Sportcommissie Voorzitter: Herwig Van Cotthem Gsm 0495 55 85 19 - sportcommissie@nelos.be Secretaris: Free Duerinckx Herkenrodesingel 7d bus 2.2, 3500 Hasselt

Audiovisuele Commissie Voorzitter: Roland Wantens Gsm 0475 82 90 22 - audiovisueel@nelos.be Voorzitter Sectie Onderwaterfotografie: Ludo Braeckman - owf@nelos.be Verantwoordelijke Onderricht onderwatervideografie: Erik De Groef Gsm 0478 25 09 21 - cursus.owv@nelos.be

4

Hippocampus nov./dec. 2013

Commissie Biologie Voorzitter: Tiny Heremans Tel. 016 22 56 98 - biologie@nelos.be Secretaris: Jean-Marie Reynaert Gsm 0475 81 43 59 - biologie.sec@nelos.be

Commissie Redactie Hippocampus Voorzitter: Ivo Madder Tel. 03 290 54 06 - redactie@nelos.be Secretaris: Luc Beets Tel. 03 325 07 36 - hippo.sec@nelos.be

Commissie Duikers met een Handicap Voorzitter: Ann Tielen Tel. 011 42 35 14 - cdmh@nelos.be Secretaris: Yves Druyve 0486 68 33 51 - cdmh.sec@nelos.be

Commissie Solidariteitsfonds Leden: Guy Bosmans, Ronny De Meersman, Ronny Margodt

NELOS-secretariaat Duikershuis - Luce De Smet Brusselsesteenweg 313-315 - 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 58 secretariaat@nelos.be www.nelos.be - www.wiki.nelos.be CERTIFICATION INTERNATIONAL

Erevoorzitter: Jozef Van den Berghe Tel. 054 32 88 20 erevoorzitter@nelos.be

ma. 9.30 u - 11.30 u, wo. 9.30 u - 11.30 u en 14.00 - 16.00 u, vr. 14.00 u - 16.00 u

INFORMATIEBLAD VAN NELOS vzw Hoofdredacteur: Ivo Madder De Bisthovenlei 46 - 2100 Deurne (Antwerpen) Tel. 03 290 54 06 - redactie@nelos.be Verantwoordelijke uitgever: John Remue Genenbemdestraat 2H - 3945 Kwaadmechelen Gsm 0495 20 00 85 - duikonderricht@nelos.be Redactieteam: Luc Beets - Jacques Bernaerts - Ingrid Dekelver - Chrisje Demuynck - Bert Janssens - Ivo Madder - Katrijn Ools - John Remue - Monique Remue-Demoustier - Jozef Van den Berghe - Wim Van Doeselaer - Patrick Van Hoeserlande - Roland Wantens Vormgeving en publiciteit: Katrijn Ools Brusselsesteenweg 313-315 - 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 58 publiciteit@nelos.be Pre-press & druk: Swinnen Printing Muizenstraat 172 - 1981 Hofstade Tel. 015 45 02 78 - fax 015 45 02 79 info@swipri.be Hippocampus verschijnt 5 maal per jaar: februari, april, juni, september en december.

Oplage: meer dan 10.000 exemplaren.

ISSN-nummer: 1782-8414

Hippocampus kan je downloaden in pdf-formaat via de NELOS-wiki, meer bepaald via: www.wiki.nelos.be/index.php/Hippo-archief

Ongevalsaangiften Binnen de 15 dagen in dubbel naar het NELOSsecretariaat, vergezeld van een geneeskundig getuigschrift. Dit attest moet door de dokter worden afgeleverd binnen 3 dagen na het ongeval.

Bij een dodelijk ongeval: binnen 2 dagen naar het NELOS-secretariaat en rechtstreeks naar Arena (eventueel telefonisch of per fax): t.a.v. de heer Eddy Van Den Bosch Jozef II straat 36-38 - 1000 Brussel Tel. 02 512 03 04 - fax 02 512 70 94

Hulpdiensten UNIVERSITAIR ZIEKENHUIS ANTWERPEN Tel. 03 821 30 55 (24/24 uur) HYPERBAAR CENTRUM Militair Hospitaal Neder-over-Heembeek (afrit 6 op de ring rond Brussel), Tel. 0800 12382 ALGEMEEN ALARMNUMMER Tel. 112 Medisch Centrum Hyperbare Zuurstoftherapie 's-Gravenpolderseweg 114, Goes, Nederland Tel. 0031 113 23 42 90 (24/24 uur)

Advertentietarieven www.wiki.nelos.be/index.php/Hippocampus Zie bij 'Publiciteit'.

De redactie en de uitgever zijn niet verantwoordelijk voor de inhoud van de geplaatste advertenties. Ongevraagd toegestuurde redactionele teksten en/of foto's worden niet teruggestuurd. De artikels ter publicatie in de Hippocampus moeten binnen zijn bij de redactie minstens 45 dagen voor de maand van verschijning.

Overeenkomstig de Belgische wet van 08/12/1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer, gewijzigd door de Europese wet van 11 december 1998 tot omzetting van de richtlijn 95/46/EG van 24 oktober 1995, melden wij dat uw persoonsgegevens worden bijgehouden in een bestand. Wij verbinden ons ertoe deze gegevens enkel te gebruiken voor de verzending van ons tijdschrift en de administratie van de liga overeenkomstig het doel van onze organisatie. U heeft inzage- en correctierecht.

Niets van deze uitgave mag overgenomen worden zonder schriftelijke toestemming van de verantwoordelijke uitgever.

Hippocampus komt tot stand met de steun van

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

AIG-ASSISTANCE Bij je duikschool kan je het persoonlijk verzekeringskaartje bekomen, met daarop volgende info: Policy number: ARENA 2.009.718/010 In geval van repatriëring/hospitalisatie ten gevolge van een duikongeval in het buitenland.

Call Center: +32 3 253 69 16

Adresveranderingen Uitsluitend richten aan het NELOS-secretariaat:

secretariaat@nelos.be

Bondsnieuws

- COMMISSIE DUIKONDERRICHT

Geslaagden Zeestage 2013 2*Instructeurs

Erik Bejnarowicz

Jan Claes

Ronald Cools

Alain De Graeve

Amfibie

Duikteam Hemiksen

Nemo

Mantis Divers club

Dries Devoght

Luc de Wispelaere

Robert Fauconnier

David Hack

Andrew Libin

Karel Logghe

Lucky Divers

Thalassa

Thalassa

Aqua Diving

Coral

A.D. Dalton

Jack Montforts

John Pauwels

Wim Peeters

Peter Smout

Andy Vancoillie

Pascal Van den Heuvel

Bilzer Duikclub Dolfijn

Actieve Duikschool Eeklo

Calypso Team

Aquanauten

Nautic

Safe Diving

Kobe Van Herwegen

Bart Van Litsenborg

Sebastiaan Van Peer

Peter Vernaeve

Sander Waterloos

Didier Wagemans

KDK

Lucky Divers

Safe Diving

Thalassa

AD Dalton

De Waterman

Foto's van de Zeestage 2013 kunnen gedownload worden via: http://gallery.nelos.be ĂŠn daar ga je naar de map 'Opleiding instructeurs'. In de map 'Zeestages' aldaar vind je de map 'Zeestage 2013'. In deze map staan de foto's van diverse auteurs netjes verdeeld per auteur. Opgelet! Je kan die foto's enkel bekijken of downloaden als je NELOS-Instructeur bent en nadat je ingelogd bent op NELOS-Galery. Inloggen kan uiteraard enkel nadat je ooit geregistreerd werd op http://gallery.nelos.be. Hoe je moet registreren (enkel en alleen met behulp van je brevetnummer), lees je op pagina www.wiki.nelos.be/index.php/Gallery.

Pieter Decoene

Kris Vanderdonck

Allan Soreyn

Nautic

Thalassa

Stingrays

Hippocampus nov./dec. 2013

Foto's: Roland Wantens.

3*Instructeurs

5

Foto's: Messe Duesseldorf.

Persbericht

360Âş watersport

beleven

Het motto van boot DĂźsseldorf zit hem in het programma, met beurstoppers voor kinderen en gezinnen. 's Werelds grootste tentoonstelling (1.650 exposanten uit meer dan 60 landen in 17 beurshallen) op het gebied van de watersport en lifestyle biedt veel meer dan boten, jachten en uitrusting voor alle takken van sport die men op, onder en aan het water beoefenen kan. Het is ook een groot

6

Hippocampus nov./dec. 2013

belevingsevenement waarbij vooral jongeren en gezinnen spannende dagen vol pret met allerlei watersportactiviteiten in het beurscomplex kunnen beleven. Een zestiental belevings- en themawerelden zien de bezoekers graag komen, van Beach World tot Segel Center. Er zijn vijf actiecen-

tra met binnenbaden, bassins, kunstmatige riviertjes en beken waar men watersport direct kan beleven en uitproberen.

Wakeboarden in het 1.000 m² grote waterbassin; stand-up-paddling-wedstrijden; windsurfmanoeuvres oefenen; met de kite-simulator tot bijna in het dak van de hal omhoog vliegen; alles over duiken en zelfs een proefduik doen; uittesten van vishengels en aassoorten in mooi aangelegde vij-

vers; kanovaren op een rivier van 90 meter lang, 3 meter breed en 40 centimeter diep, tussen hoog oprijzende rotswanden; een wandeling maken over wiebelige planken en touwladders; determineren van het onderwaterleven; zeilen met een noodzakelijk zacht briesje, afkomstig van windmachines; … – werkelijk alles is mogelijk!

Voor duikreizen staat Egypte dit jaar in de kijker met 350 exposanten. Onderwaterfotografen vinden hun gading bij de 25 exposanten en merken, die hun imaging-producten en noviteiten rondom foto en film presenteren.

Bij boot 2014 zal op een van de beursmiddagen het proefduikbekken speciaal ter beschikking staan van mensen met een lichamelijke handicap. Duiken is juist voor deze mensen een sport met uitstekende therapeutische eigenschappen. Het 6,00 x 4,60 meter grote en 1,80 meter diepe bad, dat bezoekers via patrijspoorten aan drie zijden kunnen inkijken, biedt de optimale omstandigheden om zich bij de eerste duik volledig veilig te voelen. Bij het duikbekken

staat de duikuitrusting ter beschikking.

Voor die mensen die alleen hun hoofd in het water willen steken, zijn er snorkels en duikbrillen. Als men wil, kan men ook met persluchtfles, ademautomaat, duikpak en zwemvliezen volledig te water gaan. De duikinstructeurs van de toonaangevende duiksport- en opleidingsinstituten zorgen voor veiligheid en competente aanwijzingen.

Ook voor die mensen die het duiken met nieuwe, sportieve uitdagingen willen combineren, is boot 2014 de moeite waard.

Heeft u al eens gehoord van 'seatrekking'?

Deze gloednieuwe outdoor-activiteit combineert wandelen met snorkelen, zwemmen en vrijduiken. Daar waar begaanbare wandelpaden aan de kust eindigen, trekt de 'seatrekker' zijn wandelschoenen uit, ruilt deze voor een duikuitrusting, namelijk zwemvliezen, duikbril en snorkel en vervolgt zijn weg in het water. Zo worden maagdelijke kustgebieden en onderwaterwerelden toegankelijk gemaakt. Lange expedities met hoge sportieve uitdagingen

behoren evenzeer tot de mogelijkheden als eenvoudiger dagtochten in kleine groepen.

De uitvinder van 'seatrekking', Bernhard Wache, heeft het centrale probleem, dat dergelijke tochten stelt, opgelost en daaruit een businessplan ontwikkeld: hoe blijft de bagage droog in het water en kan men deze comfortabel over land transporteren?

Wache ontwikkelde waterdichte bagagestukken die op de wandeltrajecten als rugzak kunnen worden gedragen. Bij de wissel het water in, blaast men de rugzak na het inpakken op, plaatst er een vaandel op, en trekt hem als een duikersboei aan een flexibele lijn achter zich aan. Bij boot 2014 kan men in hal 3 uitvoerige informatie over het fascinerende 'seatrekking' en het bagagesysteem vergaren.

Het is dus zeker de moeite om boot Düsseldorf 2014 te bezoeken van 18 tot en met 26 januari 2014. Meer informatie vindt men op www.boot.de.  Ivo Madder

ADVERTENTIE

Voel de magie

360° watersport beleven.

Marie Zielcke, Divemaster De fascinatie van onbekende onderwaterwerelden, gewichtsloosheid en stilte, het oneindige blauw – beleef van 18 tot en met 26 januari 2014 de schoonheid van de duiksport in alle facetten op boot Düsseldorf.

Voor meer informatie: Fairwise BVBA Hubert Frère-Orbanlaan 213 _ B-9000 Gent Tel. +32 (9)245 01 68 _ Fax +32 (9)245 01 69 info@fairwise.be

Hippocampus Hippocampusnov./dec. mei/juni 2013 boo1402_TA_175x127_BE_NL.indd 1

7

23.10.13 10:30

Groot zeegras (Zostera marina) tussen de basaltblokken, op duikplaats Halverwege (Zierikzee).

- BIOLOGIE

Verrassende Oosterschelde: een aparte ontmoeting met het groot zeegras

Zierikzee, duikplaats Halverwege. Het leuke aan uitduiken is dat je alle tijd van de wereld hebt om elke vierkante centimeter van de bodem te bestuderen. Mijn eigenlijke doel is de snelle steenslijmvisjes te vinden op en tussen de basaltblokken. En het resultaat van mijn speurtocht? Twee plukjes gras tussen de basaltblokken. Gras? Ik tik mijn buddy Ivo Madder aan en wijs hem op die plukjes gras. En onze beide fototoestellen leggen deze heuglijke gebeurtenis vast: de vondst van groot zeegras!

E

ens uit het water is de commotie best groot. Groot zeegras, op deze voor zeegras onbarmhartige plek? In de Oosterschelde, waar groot zeegras sinds de aanleg van de Oosterscheldekering vrijwel verdwenen is en de status heeft gekregen van bedreigde en beschermde plantensoort op grond van de Flora- en Faunawet, is dat wel een heel aparte ontdekking!

Ik besluit deze vondst te melden bij Stichting Anemoon (www.anemoon.org) en prompt ontstaat er een heuse storm van interesse voor mijn twee plukjes gras. Tot Rijkswaterstaat toe.

Mijn twee plukjes groot zeegras (Zostera marina) zijn samen met het kleine zeegras (Zostera noltii) de enige echte planten (vaatplanten) die in onze streken in zout water groeien. In zoet water kom je heel wat meer echte waterplanten tegen, zoals waterpest, fonteinkruid, waterlelies,…

De zeegrassen mogen er dan wel uitzien als gras, ze behoren echter tot de familie der fonteinkruidachtigen (Potamogetonaceae).

8

Hippocampus nov./dec. 2013

Geschiedenis van het groot zeegras Tot de eerste helft van de 20e eeuw was zeegras van groot economisch belang en tierde het welig in de Waddenzee, op een oppervlakte van meer dan 15.000 hectaren. Het zeegras werd daar geoogst en verwerkt als versterking van de dijken, de zogenaamde wierdijken. Het eiland Wieringen in het noordwesten van Nederland is hier naar genoemd (groot zeegras werd vroeger 'wier' genoemd). Verder werd het gebruikt als vulling voor matrassen, kussens en canapés.

Omdat zeegras in de Waddenzee zo belangrijk was, werd er al in 1867 een commissie opgericht om de zeegrassen te bestuderen en te beschermen. Maar het

mocht niet baten. Een alles verwoestende zeegrasziekte decimeerde een groot deel van de zeegraspopulaties (niet enkel in Zeeland, maar zelfs wereldwijd).

In de Waddenzee kwam het vrijwel niet meer terug door de afsluiting van de Zuiderzee. In de Oosterschelde, de Grevelingen en de Zandkreek (nu het Veerse meer-oost) was zeegras minder belangrijk met een maximum oppervlak tot ca.

1.500 ha. In de Grevelingen en de Zandkreek is het groot zeegras verdwenen.

In de Oosterschelde was er het nadelige effect van de Stormvloedkering, waardoor vanaf 1988 het groot zeegras – op een paar plekjes na – van het toneel verdween.

Foto: Kiki Vleeschouwers.

Reportage

Mijn plukjes zijn dus het product van zaadjes die zich comfortabel in de spleten van de basaltblokken hebben genesteld. Geen probleem dan dat ze een plekje hebben gekozen dat bij eb droogvalt? Neen, blijkbaar niet: groot zeegras is een soort die zowel permanent onder water als in intergetijdengebieden kan leven.

Het feit dat mijn plukjes zich daar gevestigd hebben is trouwens heel positief voor het gebied. Groot zeegras is namelijk een belangrijke graadmeter voor de ecologische toestand van intergetijdengebieden en een kwaliteitsindicator voor zoute wateren!

Milieufactoren die het leven van het groot zeegras beïnvloeden •

•

•

Zoutgehalte: het zoutgehalte (saliniteit) van het water moet vrij stabiel blijven, met een ideaal zoutgehalte van 20 à 30 gram/liter. Stijgt de saliniteit, sterft het groot zeegras af.

Waterdynamiek: het groot zeegras kan zich alleen handhaven op plekken waar voldoende waterrust is.

Anders spoelen worteldelen vrij en worden planten los geslagen.

Licht: licht is absoluut noodzakelijk voor de groei van groot zeegras.

Hoe lang en hoe intens het gras kan genieten van het licht hangt onder andere af van de troebelheid van het water, de diepte waar het gras zich vestigt en de droogvalduur (wat op zijn beurt weer afhangt van het getijdenverschil en de hoogteligging).

adder.

Foto: Ivo M

adder.

Foto: Ivo M

Zeegraskartering, -bescherming en -behoud Rijkswaterstaat (RWS) monitort nauwgezet het groot en klein zeegras sinds 1984.

Ze doet hiervoor onder andere ook beroep op meldingen en waarnemingen door leken. Sportduikers worden aangemoedigd goed te observeren en eventuele vondsten te melden via het 'zeegrasaanmeldingsformulier', te vinden op de site van RWS: www.rijkswaterstaat.nl/water/natuur_ en_milieu/zeegras.

RWS houdt zich ook bezig met aanplantingen van groot zeegras, tot nu toe met weinig succes. Men hoopt op betere resultaten met nieuwe zaai-experimenten, ontwikkeld door Deltares en Radboud Universiteit Nijmegen.

Foto: Peter H van Bragt.

Maar hoe komen mijn plukjes groot zeegras nu tussen basaltblokken bij Zierikzee terecht? Groot zeegras kan zich op twee manieren voortplanten. Onder minder gunstige omstandigheden zal het groot zeegras zich als een eenjarige plant gedragen en zich geslachtelijk voortplanten met bloempjes die boven water bevrucht worden en die dan zaden (noten) gaan produceren die meegevoerd worden door de stroming om op een geschikt plekje te gaan ontkiemen. Zijn echter de groeiomstandigheden gunstig, dan wordt het groot zeegras een meerjarige plant en zorgt het vooral voor goede wortelstokken waaruit nieuwe uitlopers ontspruiten.

Links: De twee sprietjes groot zeegras (Zostera marina) vielen amper op tussen het zeewier dat groeit tussen de basaltblokken.

Rechts: Eén van de laatste sprietjes groot zeegras dat in 2008 nog zeldzaam voorkwam in het Veerse meer.

ADVERTENTIE

En gaan mijn plukjes groot zeegras het redden? Gaan ze een groot grasveld maken waar kuddes zeepaardjes op afkomen? Dat valt niet te voorspellen. Maar, ik zal geregeld mijn plukjes duikend bezoeken en hun evolutie monitoren. 'Keep our fingers crossed'.  Kiki Vleeschouwers

Met dank aan: •

• • •

Ivo Madder, voor zijn geduld als buddy om mij eindeloos te laten zoeken en rondscharrelen op de Oosterscheldebodem.

Peter H. van Bragt, bioloog bij Stichting Anemoon, om zijn kennis van het groot zeegras met me te delen.

Niels Schrieken, MOO-coördinator bij Stichting Anemoon, voor zijn interesse in mijn plukjes groot zeegras.

Dick de Jong, medewerker bij Rijkswaterstaat, om zijn uitgebreide kennis over groot zeegras met me te delen.

Nuttige website: www.rijkswaterstaat.nl /water/natuur_en_milieu/zeegras

Hippocampus nov./dec. 2013

9

Bondsnieuws

- GENEESKUNDIGE COMMISSIE & COMMISSIE DUIKONDERRICHT

Hartmassage.

Foto's: Ivo Madder.

Inschrijven voor het herexamen DHV.

Herexamen

Zuurstof toedienen.

Duiker-Hulpverlener Op 7 september 2013 ging het herexamen DHV door in het Duikerhuis NELOS.

N

et zoals voorgaande jaren waren voldoende examinatoren bereid om hun zaterdagmorgen op te offeren. Voor het herexamen boden er zich 7 kandidaten voor het gedeelte theorie en 33 kandidaten voor het gedeelte praktijk (CPR) aan. Het theoriegedeelte werd door alle 7 succesvol afgerond. Voor het praktijkgedeelte waren er toch nog 7 die niet voldoende geoefend hadden of misschien erge last van examenstress hadden.

Goed nieuws is wel dat deze sessie toch nog eens 26 extra volledig geslaagde Duiker-Hulpverleners opleverde. 

Proficiat aan: Conny Bal (Duikteam Hemiksem), Danny Bracke (All Stars Duikclub), Aagje Bruch (Adventure Diving), Aurélien Cailleux (Nieuwpoortse Duikclub), Karin Criar (Duikteam Hemiksem), Evelyne De Jaegere (De Zeeroos), Andy De Martelaere (KTWV), Tanja De Ruyck (De Zeeroos), Guy Dezuttere (Pallieter Diving), Katy Dilny (Amfibie), Bert Eerdekens (Jaws), Karin Finke (Euro Divers), Arjan Haasakker (Hydro Lier), Hanne Henkens (Rescue & Diving Team), Wendy Mertens (Nuclea Diving Mol), Philip Moonen (Amfibie), Koen Olaerts (Gentse Dolfijnen), Bart Peeters (Neptunus), Merijn Van der Mast (Nereus), Roy van Doorn (Moby Dick), Karolien Van Geel (Safe Diving), Glenn Van Iseghem (Neptunus), Werner Van Loock (Aquanauten), Anneleen Vancauthem (Armada), Dirk Vergauwen (Lagoondivers), Michel Walgraeve (Triton).

Ivo Madder

ADVERTENTIE

Xpl re Diving .be

www.

10

Hippocampus nov./dec. 2013

Duikcentrum

“Net dat tikkeltje meer”

ENKELE VAN ONZE PARTNERS: SCUBAPRO UWATEC BARE SUUNTO METALSUB THE BIG BLUE GREEN FORCE MARES SEAC OCEANREEF DIVESYSTEM SUB GEAR UK DICAPAC BRIGHT WEIGHT SEALIFE MC NETT OCEANIC

OP RU OP O IM 13 PE IN /14 ND EX GEN /15 EU D R AL TR A , NI EC DA LE K EU EM GE RL OR WE BE N EI TI R AC NG PRO 20 TI EN DU 13 ES , CT EN ,

DUIKCOMPUTERS DUIKLAMPEN ADEMAUTOMATEN DROOGPAKKEN JACKETS, ...

schowroom HOFEINDE 21, 2350 VOSSELAAR, BELGIE TEL: +32(0)14 61 12 60 E-MAIL: HCV.BVBA@PANDORA.BE

WWW.DUIKMATERIAAL.BE

Jeugdduikhoekje

- ZEEMANSCHAP

Knopen leggen kan jij dat ook?

Hoe maak je een achtknoop?

De vorige twee artikels over onderwaterbiologie voor de jeugd waFoto's: Ivo Madder.

ren een opwarmer voor het boek 'Jeugdduiken voor Jeugdduikers' dat zou verschijnen. Ze lichtten een tipje van de sluier over wat het boek allemaal bevat en hoe op een luchtige manier een interessante materie zoals onderwaterbiologie uitgelegd wordt. Ook probeerden we aan te tonen dat een jeugdduikboek voor 'grote' duikers

1

Je neemt een uiteinde en kruist hem boven over het koord.

2

Vervolgens sla je het uiteinde onder het koord door en steek je hem door de gevormde lus.

leerrijk kan zijn. Met dat laatste wilden we benadrukken dat jeugdduiken niet het kleine broertje van het duiken is.

H

et verschijnen van het boek, dat ondertussen sinds september 2013 verkrijgbaar is in de NELOS-boetiek, willen we vieren met dit derde en laatste artikel. We hebben gekozen voor het deel over de soms vergeten kunst van het knopen leggen. Hoe je knopen moet leggen staat niet uitgelegd in de 'cursus sportduiken'. De jeugdduikers daarentegen leren we het wel aan en hoe je de diverse knopen moet leggen, wordt zelfs stap voor stap uitgelegd in het informatieboek 'Jeugdduiken voor Jeugdduikers'. We hopen dus dat we ook deze keer zowel de jeugd als de volwassenen kunnen boeien en ze iets kunnen bijbrengen. Natuurlijk hopen we hiermee ook je interesse voor de nieuwe telg in onze NELOS-bibliotheek op te wekken.

is steeds een avontuur op zich en zoals bij alle avonturen ben je best goed voorbereid.

Meestal rijden we naar onze duikplaats.

Soms is het veel leuker om er met een boot naartoe te varen. En heel soms kunnen we er alleen maar geraken met een boot. In ieder geval gaan duiken en varen met een boot vaak samen. Het is dan ook normaal dat er voor jeugdduikers een 'kwalificatie Vaartuig' bestaat. EĂŠn, nee, wel twee kwalificaties. De kwalificatie 'Vaartuig 1' voor het duiken van een rubberboot en de kwalificatie 'Vaartuig 2' voor een grote boot. Voor deze kwalificaties moet men meer kennen dan alleen hoe een boot er uitziet. Je moet ook meer kunnen dan op een veilige manier te water gaan. Een duik van een boot

Of eerder acht knopen, want de achtknoop is de eerste die we uitproberen. De achtknoop wordt vooral gelegd om te vermijden dat een touw uitrafelt. Hij kan ook gebruikt worden om te voorkomen dat een koord door een gat schiet. Een dikke knoop geraakt moeilijker door een klein gaatje.

Het is niet nodig om de knoop strak aan te trekken. Trek je hem toch strak aan, laat dan een eindje koord over zodat je er later nog kunt aan trekken. Zo vermijd je ook dat je de knoop lostrekt.

Genoeg gebabbeld, hoe maak je een achtknoop? Neem een stukje koord en volg mee op de foto's.

12

Hippocampus nov./dec. 2013

Aan boord gebruiken we veel koorden. En wie koorden zegt, zegt ook knopen. We willen immers iets aan de koorden bevestigen.

Denk daarbij aan stootkussens, rubberen ballen, autobanden of buizen die er voor zorgen dat de boot niet beschadigd wordt door de kade; of aan de daallijn voor het duiken; of nog, aan de duikvlag die gehesen moet worden; ... Ook voor duikers is de kennis van knopen interessant want je kan ze gebruiken om allerlei dingen aan je trimvest ('jacket') te hangen. Dingen?

Jawel, je loep om het onderwaterleven te bestuderen, je kompas om je weg te vinden, je duiklamp, ... leg een knoop in je zakdoek en we beginnen er aan.

3&4

De knoop wordt aangetrokken, waarbij je het uiteinde enkele centimeters laat uitsteken.

Hoe maak je een mastworp?

1

Deze knoop lijkt een beetje op de letter N. Leg een lus rond de paal.

2

Als het touw de gewenste lengte heeft, leg je simpelweg een tweede lus met het uiteinde van het koord aan de onderzijde op de eerste.

2

Twee lussen vormen een acht.

4 2

Goed aantrekken.

Foto's: Ivo Madder.

Vroeger waren het allemaal zeilboten en -schepen die over de zeeĂŤn voeren.

Het is dan ook niet verwonderlijk dat er zoiets als de mastworp bestaat. Maar je moet niet met een driemaster de oceaan oversteken om deze knoop te gebruiken. Deze eenvoudige, maar veelzijdige knoop wordt veel toegepast voor het afmeren van boten, het ophangen van stootwillen ('fenders') aan de reling en het bevestigen van lijnen aan palen en bolders. De knoop werkt goed zolang de trekkracht constant is en haaks staat op het aanhechtingspunt. De mastworp heeft echter de neiging om zich los te werken. Als extra veiligheid kan je in het uiteinde nog twee halve steken maken. De mastworp heeft nog een slecht kantje, want bij natte koorden komt hij soms vast te zitten. Nogal lastig als je wil vertrekken. Hoe maak je een mastworp? Volg mee op de foto's.

3

Daarna trek je het uiteinde aan.

Hoe maak je een klampsteek?

1

Je doet dit door rond ieder uiteinde een lus te maken.

Foto's: Edio.nl.

Een klampsteek op een kikkerbolder. Het klinkt bijna als een titel van een Suske en Wiske, maar het is een veelgebruikte knoop. Als je op een boot vaart, kan je gevraagd worden om een tros op een bolder vast te maken. En als je terugkomt, dan moet je misschien de boot aan de wal vastleggen. Wel, dit doe je met de klampsteek op de bolder, oftewel een serie van achtworpen.

3

Alleen bij de laatste lus steek je het uiteinde onder het koord.

Hippocampus nov./dec. 2013

13

Jeugdduikhoekje

- ZEEMANSCHAP

Hoe maak je een paalsteek?

Van mast naar paal is niet zo'n grote stap.

En ja, het kleine broertje heeft ook een knoop. Alleen noemen we het een steek, namelijk de paalsteek. Toch is de paalsteek eigenlijk geen steek maar een knoop, maar wie maalt daar nu om? Deze knoop is bedoeld om een niet-schuivende lus in een touw te maken. De paalsteek is gemakkelijk te maken en eenvoudig los te trekken, ook al wordt er sterk aan getrokken. Het is een handige, maar niet zeer sterke lusknoop. Paalsteken kunnen bij zware belasting losschieten of, bij helemaal geen belasting, lostrillen. Toch wordt de paalsteek heel veel gebruikt voor het vastmaken van een touw, voor het aanhangen van een duiklamp, voor het dichtbinden van een pakketje, … De knoop kan verbeterd worden door één of twee halve steken (tegen de draairichting in) extra te maken.

Hoe maak je een paalsteek? Soms wordt deze knoop aangeleerd door de lus een vijvertje, het koord een boompje, en het uiteinde een visje te noemen. De knoop leg je dan door: het visje springt uit het vijvertje, rond het boompje en terug in het vijvertje.

Volg mee op de foto's.

1

Om hem te maken sla je een scherpe bocht of een oog in het uiteinde van het koord, dat lang moet worden gehouden in verband met de gewenste lengte van de lus. Bij het oog ligt het lang eind van het koord onder.

2

Je steekt het uiteinde van onderen naar boven door het oog.

3

Het uiteinde wordt om het koord heengeslagen en opnieuw door het oog gestoken.

4 2

De knoop wordt aangetrokken door gelijktijdig aan het koord en aan het uiteinde te trekken.

Hoe maak je platte knoop?

14

Hippocampus nov./dec. 2013

1&2

Van elk van beide trossen die vast moeten worden gemaakt gebruik je een uiteinde en leg er een halve knoop in.

4 2

De knoop wordt aangetrokken door gelijktijdig aan het koord en aan het uiteinde te trekken.

Foto's: Ivo Madder.

Minder poëtisch van naam, maar zeer veel gebruikt, is de platte knoop. Als hij klaar is, is hij behoorlijk sterk, aangezien hij zichzelf aantrekt naarmate hij meer onder belasting komt te staan. Als het gebruikte touw dun of nat was en er veel trekkracht op de knoop heeft gestaan, dan kan het moeilijk zijn om hem los te maken.

De platte knoop bestaat uit twee op elkaar liggende halve knopen, waarbij de tweede in spiegelbeeld wordt uitgevoerd. In het begin maak je de platte knoop vaak omgekeerd en dan kan de knoop last opleveren.

Deze knoop wordt heel vaak gebruikt om twee uiteinden aan elkaar te bevestigen, maar dan enkel bij touwen van gelijke dikte. Van elk van beide trossen die vast moeten worden gemaakt, gebruik je een uiteinde en legt er een halve knoop in. Hoe maak je een platte knoop? Volg mee op de foto's.

3

Op deze eerste halve knoop wordt een tweede gelegd waarbij je erop let dat de uiteinden omgekeerd worden vastgenomen, ofwel, als je bij de eerste halve knoop het rechteruiteinde onder de linkse door hebt gelegd, dat je dan bij de tweede halve knoop het linkeruiteinde onder de rechtse doorlegt.

Hoe een koord goed oprollen?

Hiermee eindigt ons overzicht van de meest handige knopen voor duikers. Je moet nog wel oefenen om ze vlot te kunnen maken.

Het is immers nogal moeilijk om de foto's te bekijken – hoe je het nu weer moet doen – als je een boot moet vastleggen. Oefenen dus! Je kan de foto's wel op je duikbak kleven zodat je ze tussen twee duiken kunt herhalen.

De volgende keer dat je een knoop in je zakdoek legt, dan heb je nu de keuze uit een aantal knopen! Succes.  Patrick Van Hoeserlande

1

Schiet de tros enkele malen op door hem in de ene hand te nemen en er met de andere hand slagen in te maken.

2

Als er nog maar een paar meter overblijft, worden er met het uiteinde kleine slagen rond de grote gemaakt.

3

Als je zo enkele slagen gemaakt hebt, wordt de punt van het uiteinde door het bovenste deel van de slagen gestoken en aangetrokken.

4 2

De kleine slagen worden zo naar boven getrokken, waardoor het uiteinde, net zoals de slagen, vast komt te zitten.

Foto's: Ivo Madder.

Een los koord laten rondslingeren kan gevaarlijk zijn. Het is dus belangrijk om het op te bergen. En niet zo maar, want dan zal je uren koord moeten ontwarren vooraleer je het kan gebruiken. Een koord goed opbergen is dus een kunst die je onder de knie moet krijgen. Met opbergen van een touw bedoelen we het oprollen of opschieten in slagen, waarna het geheel zo wordt gezet dat de slagen niet uiteenvallen. Als je de tros later nodig hebt, dan kan hij snel en eenvoudig weer worden afgerold, zonder dat hij verward raakt. Een van de makkelijkste manieren om een tros op te schieten is op de hand of arm, of als hij zwaar is, op de grond, waarna het geheel wordt vastgebonden. Hoe een koord goed oprollen? Volg mee op de foto's.

ADVERTENTIE

www.waterproof.eu

Hippocampus nov./dec. 2013

15

- COMMISSIE DUIKERS MET EEN HANDICAP

Na de duiken niets dan blije gezichten!

Bezorgde begeleiders.

7e Wet Wheels Duikdag Op zaterdag 7 september 2013 werd de zevende Wet Wheels Duikdag (WWDD) gehouden, zoals gewoonlijk in het Zilvermeer, waarboven deze keer een zwaar bewolkte hemel hing. De temperatuur bleef niettemin zeer aangenaam, dankzij de voorbije tropische dagen.

A

nn Tielen, voorzitter van de NELOS-Commissie 'Duikers met een Handicap' (Com. DmH), die gewoonlijk haar speech hield na de tweede duik, deed dit nu helemaal in het begin: om 10.00 uur.

Met zichtbare voldoening kondigde zij aan, dat alle NELOS-clubs DmH voor vandaag ingeschreven waren. (Hiernaast, in een apart kadertje, vind je de lijst van alle WW-Opleidingscentra).

Zij had ook veel woorden van dank voor de talrijke aanwezigen, maar vooral voor de Wet Wheelers zelf en hun begeleiders:

16

Hippocampus nov./dec. 2013

"Zonder jullie geen Wet Wheels Duikdag en geen Commissie Duikers met een Handicap !", beklemtoonde ze.

Zij verwelkomde in het bijzonder Fernand Vansteenbeeck, oud-voorzitter van de Com. DmH, die trouwens nog steeds voorzitter is van de deelnemende Wet Wheels Duklo te Leuven.

Ook was Frans Lobbe van de Nederlandse Onderwatersportbond NOB zeer welkom, hoewel er deze keer geen Nederlandse Wet Wheelers aanwezig waren om mee te duiken.

Na de woorden "... duiken is inspannen ... duiken is ontspannen ... in een omgeving

OK-teken voor de duik!

die niet de onze is ... daarom is de Commissie DmH heel waakzaam over de veiligheid ...", kondigde zij aan, dat haar Commissie dit jaar bezig is met nieuwe specialisatiebrevetten: "Onderwaternavigatie" en "Duikleider", zei Ann. "Het is de bedoeling om aan de Wet Wheelers méér zelfstandigheid te geven ... uiteraard in de meest veilige omstandigheden".

In de wateren van het Zilvermeer – vooral dan na zulke tropische dagen – is de zichtbaarheid inderdaad niet zo goed en is kompasduiken dus aangewezen.

Ann bedankte reeds op voorhand de twee

Foto's: Jozef Van den Berghe.

Bondsnieuws

Charles Engels in volle actie: verrekijker, walkietalkie, aanwijzen en OK-teken naar de veiligheidsboot.

belangrijkste medewerkers aan de oppervlakteveiligheid tijdens deze duiken: Bart Cuyvers, die met de reddingsboot overal rondtoert van de ene bubbelgroep naar de andere, en Charles Engels, die onafgebroken vanop de kop van de aanlegsteiger met zijn verrekijker alle 'bubbelgroepen' in 't oog houdt terwijl hij met een walkietalkie contact houdt met Bart en hem dan met wijdse gebaren teken doet waar er hulp zou kunnen nodig zijn.

Na de toespraak van Ann hield Eric Reekmans, PR van de Com. DmH, met evenveel overtuiging als de vorige jaren, zijn gebruikelijke en zeer volledige briefing voor de aandachtige Wet Wheelers en hun begeleiders.

Het was wee

r druk op

en rond de aanlegstei aan de vele blije gezichten van de Wet ger.

Wheelers na hun duik, had iedereen, ook de begeleiders, er weer eens van genoten.

Tijdens de picknick kwam de zon even door de wolken piepen, en dat was alles.

Maar dat belette niet, dat het er in de namiddag voor de tweede duik even druk aan toe ging.

Net toen iedereen, met de benen of op wieltjes, de rush naar De oppervlakteveiligheid: Charles Engels (midden) en het frietkraam inzette, begon Bart Cuyvers, druk bezig met het regenwater van de vohet wat te druppelen. Maar dat rige nacht uit de boot te hozen. maakte het nog wat gezelliger.

Redenen te over om al uit te kijken naar de volgende WWDD!

 Jozef Van den Berghe

En dan kon iedereen zich klaar maken voor de eerst duik, hetgeen vanzelfsprekend van onze Wet Wheelers wat méér tijd vergt, maar dat is hier, in die sfeer, de meest normale zaak van de wereld.

Weldra was het daar weer een gezellig heen en weer geloop en gerij van rolstoelen en caddy's over de aanlegsteiger, tot de ene na de andere zalig in het water plonsde.

En dan zag men alle groepjes vertrekken: twee begeleiders met in hun midden, en met hen verbonden via een buddy line, een gelukkige Wet Wheeler.

Alle duiken verliepen feilloos en, te zien

Wet Wheels Opleidingscentra • Antwerp Wet Wheels – www.anww.be • Dive+ Wet Wheels Oostende – info@wetwheels.be • Duikschool Gobius Beringen – duikschoolleider@duikschool-gobius.be • Duikschool Nemo's Brussel – duikschool.nemos@nelos.be • Handi Divers Wet Wheels Antwerpen – handi.divers@nelos.be • Koraal Genk Wet Wheels – wetwheels@koraalduikers.be • Oost-Vlaamse Wet Wheels – i.leus@skynet.be • Wet Wheels Duklo Leuven – info@wet-wheels.be

ADVERTENTIE

Hippocampus nov./dec. 2013

17

De fysieke conditietraining.

- COMMISSIE DUIKONDERRICHT

Ben je 3*Duiker?

Wil je graag mensen leren duiken?

De didactische les zwe

De didac

mbad in praktijk.

tische les.

Dan is de didactische opleiding iets voor jou!

Module 1 (algemeen gedeelte didactiek), gevolgd door Module 3 (specifiek gedeelte didactiek) start in januari en is de eerste stap naar het brevet Assistent-Instructeur NELOS én Initiator Duiken VTS (Vlaamse Trainersschool).

E

lke kandidaat kan kiezen aan welke lessenreeks hij/zij deelneemt. De lessen gaan door in het Duikershuis, Brusselsesteenweg 313-315, 2800 Mechelen, behalve de laatste les: die vindt voor iedereen plaats in het zwembad van Hofstade.

Er is een lessenreeks op een weekdag en een lessenreeks op zondag.

18

Hippocampus nov./dec. 2013

Reeks 1: • • • • •

Dinsdag 7/01/14: 19.30 - 22.30 u: Inleiding – Bouwsteen 1.

Woensdag 15/01/14: 19.30 - 22.30 u: Bouwsteen 2 – 3.

Donderdag 23/01/14: 19.30 - 21.30 u: Bouwsteen 4 – 5.

Dinsdag 28/01/14: 19.00 - 23.00 u: Module 3: De theorieles + De didactische les zwembad in praktijk – De fysieke conditietraining.

Zondag 02/02/14: 14.30 - 17.30 u: De theorieles – De zwembadles – Open Water.

Foto's: Ivo Madder.

Bondsnieuws

Reeks 2:

• • •

•

Zondag 12/01/14: 10.00 - 13.00 u: Inleiding – Bouwsteen 1.

Zondag 19/01/14: 10.00 - 13.00 u: Bouwsteen 2 – 3.

Zondag 26/01/14: 10.00 - 12.00 u: Bouwsteen 4 – 5.

Zondag 02/02/14: 09.30 - 13.30 u: Module 3: De theorieles + De didactische les zwembad in praktijk – De fysieke conditietraining.

Zondag 02/02/14: 14.30-17.30u: De theorieles – De zwembadles – Open Water.

Het examen gaat voor iedereen door op zondag 24/02/14 van 10.00 – 12.00 u in het duikershuis in Mechelen. Het herexamen op dezelfde plaats op woensdag 12/03/14 van 19.00 – 21.00 u.

Een volgende stap is het in de praktijk brengen van wat er geleerd is in module 1 en 3. Dit kan je doen met Module 4, namelijk de stagemodule. Je geeft lessen in het leslokaal, in het zwembad en je doet enkele openwaterduikleidingen. Onder welke omstandigheden, kan je nalezen in de NELOS-Infomap. Dit verifieer je aan de hand van een stageformulier waar je per les of duikleiding handtekeningen verzamelt.

Foto's: Ivo Madder.

•

Briefing voor een openwaterduik.

Tegelijkertijd of na het bovenstaande kan je de lessen volgen in de club of in de regio. Dit is om je sporttechnische kennis te verhogen en heet ook de sporttechnische module, Module 2. Dit is de voorbereiding tot het sluitstuk, het eindexamen van Assistent-Instructeur. De aanwezigheid in de verschillende lessen en trainingen worden eveneens op een formulier afgetekend door de begeleidende Instructeur.

Als laatste leg je het examen af en indien geslaagd, kan je jezelf Assistent-Instructeur NELOS én Initiator Duiken VTS noemen.

Dit is in een notendop de opleiding tot Assisitent-Instructeur. Heb je nog vragen?

Dan kan je tijdens de kantooruren terecht op het NELOS-secretariaat bij Inge ofwel op inge@nelos.be.

Alle nodige documenten vind je op de downloadpagina, bereikbaar via de NELOS-wiki. Opgelet: om aan deze lessenreeksen te mogen deelnemen, moet men in het bezit zijn van het brevet Duiker-Hulpverlener.

Het Duikonderricht wenst alle kandidaten veel succes toe.  Inge Dekort

ADVERTENTIE

Poseidon Diving Team Mediterrane Duikcruises Vanaf 600 euro per week STAGES: - opleidingen- fotografie - bio

Grootste online shop van België

Verdeler van alle grote merken tegen de laagste prijs

poseidondivingteam.com Tel. +32 (0) 54/32 62 82 Hellestraat 63 - 9400 Appelterre (Ninove)

Victoria_croisieres.indd 2

7-12-2012 15:55:01

Hippocampus nov./dec. 2013

19

- DUIKPLAATS

Foto: copyright VIOE, foto Hans Denis.

Reportage

Onderwatererfgoed krijgt internationale bescherming

Duik je soms in de Noordzee op wrakken en dan nog het liefst op wrakken waar er naast een biologische diversiteit nog heel wat artefacten te vinden zijn? Dan is deze informatie zeker aan jou besteed.

D

e federale overheid heeft bij wet ingestemd met het Verdrag van Parijs over de bescherming van het cultureel erfgoed onder water. Met dat verdrag wil men het plunderen van scheepswrakken en gezonken archeologische vindplaatsen in de internationale wateren tegengaan. Het verdrag voert bijvoorbeeld een verbod in op het verhandelen van onderwatererfgoed. Het Verdrag van Parijs treedt voor ons land in werking op 5 november 2013. Naast België hebben nog 89 landen dit verdrag geratificeerd.

zowel voor roerend als voor onroerend erfgoed Het Verdrag van Parijs is een verdrag van de Unesco, de Organisatie der Verenigde Naties voor Onderwijs, Wetenschap en Cul-

20

Hippocampus nov./dec. 2013

tuur. Het is van toepassing op het 'cultureel erfgoed onder water'.

De Unesco verstaat daaronder: alle sporen van menselijke aanwezigheid met een cultureel, historisch of archeologisch karakter, die zich deels of volledig, tijdelijk of permanent, sinds ten minste 100 jaar onder water bevinden. Daar behoren scheepswrakken toe, maar ook in zee neergestorte vliegtuigen, verdronken steden, ondergelopen grotten met rotsschilderingen of prehistorische voorwerpen, samen mét hun archeologische of natuurlijke context.

Merk op dat het verdrag niet van toepassing is op het erfgoed dat zich op de bodem van meren of rivieren bevindt.

De verdragsregels gelden alleen in de in-

ternationale wateren, op "de zee- en oceaanbodem én de ondergrond ervan, voorbij de grenzen van de nationale rechtsmacht".

De binnenwateren en de territoriale zee vormen immers het exclusieve terrein van elke verdragsstaat afzonderlijk.

voorkeur voor bewaring in situ Het Verdrag van Parijs geeft de absolute voorkeur aan een bewaring ter plaatse.

Het is pas als dat niet mogelijk is, dat het erfgoed geborgen mag worden. De voorwerpen moeten dan zodanig opgeslagen en beheerd worden dat zij voor lange tijd bewaard kunnen worden.

geen handel in onderwatererfgoed Opmerkelijk is dat het Verdrag van Parijs elke handel in onderwatererfgoed verbiedt: "Het cultureel erfgoed onder water mag niet worden gebruikt voor commerciële exploitatie". Wie nog een souvenirtje wil van de Titanic is er dus aan voor de moeite...

vanaf 5 november Het Verdrag van Parijs werd opgesteld in 6 talen, die alle 6 rechtskracht bezitten. Het Nederlands is daar niet bij; wel het Engels, Frans, Spaans, Russisch, Arabisch en Chinees.

Het Verdrag van Parijs is op 2 januari 2009 in werking getreden op internationaal vlak.

Maar in ons land heeft de ratificatieprocedure wat langer geduurd. Het verdrag treedt hier pas op 5 november 2013 in wer-

Foto's (2): Ireen Loots.

Voorgeschiedenis • Ordonnantie van 4 september 2008 houdende instemming met het Verdrag ter bescherming van het cultureel erfgoed onder water, goedgekeurd op 2 november 2001 en gedaan te Parijs op 6 november 2001, BS 30 september 2008 (instemming van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest).

• Decreet van 16 juli 2010 houdende instemming met het verdrag ter bescherming van het cultureel erfgoed onder water, aangenomen te Parijs op 2 november 2001, BS 9 augustus 2010 (instemming van de Vlaamse overheid).

• Decreet van 19 maart 2012 houdende instemming met het Verdrag ter bescherming van het cultureel erfgoed onder water, aan-

Amforen en fragmenten van amforen waarvan sommige zeker en andere wellicht uit het Belgische deel van de Noordzee komen.

king. Met ons land erbij, is het Verdrag van Parijs van toepassing in 90 landen. Maar van onze buurlanden heeft alleen Frankrijk de tekst geratificeerd.

Het Verdrag van Parijs overlapt overigens gedeeltelijk met het Verdrag van Valletta. Dat laatste is echter een verdrag van de Raad van Europa. Het bindt dus minder landen. Anderzijds is het Verdrag van Valletta van toepassing op álle archeologische vondsten en dus niet alleen op het onderwatererfgoed.

genomen in Parijs op 2 november 2001, BS 18 april 2012 (instemming van de Duitstalige Gemeenschap).

Boven: Artefacten meenemen van wrakken tijdens de wereldoorlog is verleidelijk, maar volgens het Verdrag van Valletta verboden.

• Decreet van 26 april 2012 houdende in-

Onder: Volgens het Verdrag van Parijs moet je archeologische voorwerpen, die zich ten minste 100 jaar onder water bevinden, laten liggen op de zeebodem.

van het cultureel erfgoed onder water,

stemming met het Verdrag ter bescherming aangenomen op 2 november 2001 en opgemaakt te Parijs op 6 november 2001, BS 22 mei 2012 (instemming van het Waalse Gewest).

Bron: Wet van 6 juli 2013 houdende instemming met het Verdrag ter bescherming van het cultureel erfgoed onder water, aangenomen te Parijs op 2 november 2001, BS 25 oktober 2013 (federale instemming). 

• Decreet van 19 april 2012 houdende instemming met het Verdrag ter bescherming van het cultureel erfgoed onder water, aangenomen op 2 november 2011 en opgemaakt te Parijs op 6 november 2001, BS 26 juni 2012 (instemming van de Franse Ge-

Carine Govaert

meenschap).

ADVERTENTIE

Uw advertentie hier?

duikcentrum

publiciteit@nelos.be

Advertentietarieven: www.wiki.nelos.be/index.php/ hippocampus

Overnachten in een chalet, woning of groepshuis.

Je Zeelandweekend start hier.

Hippocampus nov./dec. 2013

21

- BIOLOGIE

Een mobula of duivelsrog.

Foto: Loïc van Doorn.

Zweven tussen de mobula's

Grote scholen mobula's trekken voorbij.

Ik kijk Stefano vol ongeloof aan. Meent hij dit werkelijk? Twee en een half uur varen over een zeer woelige Atlantische Oceaan om de Princess Alice Pinnacle te bereiken? De pleisterplaats van de sierlijke

Hoe groot zijn ze, denk je?

bemoedigend toe: hij kent mijn zeegevoelige maag helaas maar al te goed. Maar je krijgt dit prachtig natuurspektakel nu eenmaal niet op een presenteerblaadje aangeboden… Ik zoek manmoedig mijn duikmateriaal bij mekaar, gooi het in de boot, met nog slechts één doel voor ogen: duiken en zweven tussen de mobula's van de Azoren!

V

anuit Porto Velho, op Pico, één van de negen bewoonde eilandjes die de Azoren vormen, stuwen twee krachtige 250 PK-motoren de Mermaid aan een vijftig kilometer per uur, zeemijl na zeemijl dichter naar de 'Princess Alice Pinna-

22

Hippocampus nov./dec. 2013

cle' toe. Deze regio is vulkanisch gebied.

Tektonische krachten stuwden gebergten naar boven, zodat de negen eilanden van de Azoren boven water kwamen te liggen.

Maar niet alles werd boven de waterspiegel gestuwd: indrukwekkende geberg-

Foto: Kiki Vleeschouwer.

zwevers der Azoren: de mobula's of duivelsroggen. Stefano lacht me

ten modelleren de diepe oceaanbodem.

De 'Princess Alice Pinnacle' is een spitse bergtop (een 'pinnacle' in het Engels) waarvan het uiterste topje op een diepte van vijfenveertig meter ligt. Rond die top heerst een flinke stroming. En het is juist

Foto: Kiki Vleeschouwers.

Reportage

die stroming die een onweerstaanbare aantrekkingskracht uitoefent op heel sierlijke, maar imposante oceaanbewoners: de mobula's of duivelsroggen.

Een zonsverduistering?

Plaats van de mobula in het dierenrijk Ook van bovenaf zijn ze prachtig om te zien.

we k k Indruk z wemt.

en

'n duiv d als zo

elsrog

over je

he en

De mobula of duivelsrog behoort tot de subfamilie der Mobulidae, net zoals de manta. Terwijl er slechts twee soorten manta's beschreven zijn, Manta birostris, (reuzenmanta) en Manta alfredi (rifmanta), bestaan er negen verschillende soorten mobula's, waarvan er alweer drie soorten op de IUCN Rode Lijst van bedreigde diersoorten staan. De negen soorten duivelsroggen zijn:

voor Mobula japanica. ITIS (Integrated Taxonomic Information System) beweert dan weer dat dit wel een aparte soort is en er zelfs nog twee andere soorten voorkomen, namelijk Mobula coilloti en Mobula diabolus. Op http://nl.wikipedia. org/wiki/Duivelsroggen wordt er zelfs vermeld dat er volgens sommige bronnen wel vijftien soorten zouden voorkomen.

• Mobula eregoodootenkee (langvinduivelsrog); • Mobula hypostoma (Atlantische duivelsrog); • Mobula japanica (Japanese mobula of gestekelde duivelsrog); • Mobula kuhlii (kortvinduivelsrog); • Mobula mobular (gewone duivelsrog); • Mobula munkiana (dwergduivelsrog); • Mobula rochebrunei (Afrikaanse duivelsrog); • Mobula tarapacana (sikkelvinduivelsrog of Azoren mobula); • Mobula thurstoni (gladstaartduivelsrog).

Mobula's leven in tropische en gematigde wateren, tussen 40° NB en 40° ZB. Je vindt ze terug in de Atlantische Oceaan, de Stille Oceaan en de Indische Oceaan. De dieren zijn zeer mobiel en leggen flinke afstanden af, soms tot honderdvijftig kilometer per maand. Ze zwemmen in scholen van enkele tientallen tot wel honderden individuen in de epipelagische zones van de oceanen; de fotische zone dus – waar nog fotosynthese mogelijk is – van het wateroppervlak tot ongeveer tweehonderd meter diepte.

Soms springen de mobula's met tientallen uit het water en het lijkt dan of ze vliegen: een prachtspektakel. Waarom ze dit precies doen is niet geweten. Een mogelijke theorie is om hun huidparasieten kwijt te geraken, wat lukt door de wrijving die ontstaat als ze terug door de waterspiegel breken.

In sommige literatuur wordt nog een tiende soort vermeld, de Mobula rancureli, maar dit is volgens WoRMS (World Register of Marine Species) een foutieve benaming

Foto: Loïc van Doorn.

Foto's (2): Kiki Vleeschouwers.

Rijk: Animalia.

Stam: Chordata (chordadieren).

Klasse: Chondrichthyes (kraakbeenvissen).

Onderklasse: Elasmobranchii (haaien en roggen).

Orde: Myliobatiformis.

Familie: Myliobatidae (adelaarsroggen).

Subfamilie: Mobulidae.

Geslacht: Mobula (duivelsroggen).

Soort: Mobula tarapacana (sikkelvinduivelsrog of Azoren mobula) en nog 8 andere soorten.

Met uitsterven bedreigd De mobula is een zoöplanktoneter met als afwisseling een klein visje op het menu. Het dier zwemt met zijn mond open en laat het water binnen stromen, soms wat geholpen door de mondflappen. Het water stroomt via de kieuwen terug naar buiten waarbij het voedsel blijft hangen in de kieuwstructuren. Via bewegingen van de kieuwen – best een ingenieus systeem – komt het voedsel in de keelholte terecht zodat het kan doorgeslikt worden.

Het zijn jammer genoeg nu net die kieuwen die de mobula tot de rand van uitsterven brengen.

De mobula's worden immers fel bejaagd in vele landen. En niet omwille van het vlees, dat vrij onsmakelijk is en soms enkel gebruikt wordt als aas om haaien te vangen! Maar wel omwille van de kieuwen die verwerkt worden in traditionele medicijnen in de Aziatische landen. Die kieuwen zijn goud waard.

Stefano doet zijn uiterste best om mijn aandacht van mijn vreselijk nauseagevoel af te leiden met allerhande weetjes over de mobula. Het lukt hem nauwelijks. OverHippocampus nov./dec. 2013

23

Reportage

- BIOLOGIE

De mobula is een zoöplanktoneter met als afwisseling een klein visje op het menu.

Foto's (2): Kiki Vleeschouwers.

Voortplanting bij de mobula

Vaak zitten er rem

ora's vastgezogen

op de duivelsrog.

boord hangend vang ik flarden op van zijn overigens boeiende uiteenzetting over de mobula. De faculteit 'Oceanografie en visserij' van de universiteit op Faial, verricht uitvoerig onderzoek naar de Azoren mobula's, de Mobula tarapacana, onder leiding van Dr. Pedro Afonso. Het is tot nu toe niet geweten waarom de mobula's zo graag rond de Princess Alice Pinnacle vertoeven. Er zijn twee goede redenen waarom mobula's en ook manta's naar een welbepaalde plek trekken. Ten eerste moet er een overvloed aan voedsel aanwezig zijn, voor de mobula onder de vorm van zoöplankton (dierlijk plankton) en heel kleine visjes.

Een andere reden is de aanwezigheid van

24

Hippocampus nov./dec. 2013

parasieten op de mobulahuid. Zich aanbieden in een poetsstation is de meest efficiënte manier om van die huidparasieten verlost te geraken. Een poetsstation houdt in dat er op een bepaalde plek van de oceaan veel poetsvisjes aanwezig zijn die dan ijverig het mobulalichaam ontdoen van de aanwezige huidparasieten.

Gek genoeg is de Princess Alice Pinnacle noch een poetsstation, noch een mobularestaurant. Is het dan een rendez-vousplek waar mobuladames hun uitverkorene komen uitkiezen? Is het een plek waar nieuwe mobula's ter wereld komen? Dr. Afonso en zijn team buigen zich over dit vraagstuk.

Tot nu toe moeten zij ons het antwoord schuldig blijven.

De mobuladame is vrij laat geslachtsrijp. Na een zestal jaren over de oceanen gezworven te hebben, gaat ze op zoek naar een fijne partner die haar inwendig zal bevruchten na een uiterst sierlijke en complexe hofmakerij. Dus geen kwestie van gauw lukraak wat eicellen en hom uit te strooien in het water. Het bijzondere is dat de mobula vivipaar (levendbarend) is. Dit in tegenstelling tot sommige andere grote kraakbeenvissoorten, die ovovivipaar (eierlevendbarend: het jong komt uit het ei in de eileider, net vooraleer het ter wereld komt) zijn. Het embryo ontwikkelt zich in de baarmoeder, waar het initieel de eierdooier opneemt. Eens die eierdooier geconsumeerd is, wordt het embryo gevoed door de baarmoederwand. Niet via een placenta, zoals bij zoogdieren, maar via een eiwit- en vetrijke substantie die door de baarmoederwand wordt geproduceerd. Na een zwangerschap van ongeveer één jaar wordt er één jong of pup geboren.

Hoogst uitzonderlijk ziet een tweeling het levenslicht. De mobuladame houdt het dan voor gezien, de pup moet zichzelf zien te redden en neemt ze een welverdiende rustperiode van een tweetal jaren vooraleer ze terug op zoek gaat naar een sierlijke mobulaheer.

De kapitein van de Mermaid tuurt op de gps. Na een slordige zeventig zeemijl rollen en stampen over de oceaan is het doel bereikt: de Princess Alice Pinnacle! Het gevoel van nausea ruimt baan voor absolute opwinding. Na een gedegen briefing hoe zich als duiker te gedragen in deze omgeving van sterke stroming, daalt het gezelschap zeer snel af tot op vijfenveertig meter diepte: de top van de 'pinnacle'. En inderdaad: wat een stroming!

Het ankertouw mag dit keer wel gebruikt worden als veilige lijn om aan te wapperen als het stevige vinzwemmen je even te veel wordt.

En dan stokt mijn adem. Een school van wel twintig majestueuze reuzen zweven me tegemoet: zo sierlijk, zo rustig, zo feeëriek... De mobula's zijn niet bang voor duikers, noch voor hun ontsnappende luchtbellen, wel integendeel. Ze zweven boven, onder en naast me. Laten zich be-

WWW.DIVEANDTRAVEL.NL

KUBU INDAH DIVE RESORT BALI - INDONESIË

10 dagen 7 nachten 2-pers garden bungalow o.b.v. logies en ontbijt incl. transfers. Incl. 10 kantduiken

VANAF € 1466,- P.P.

NELOS REISSERVICE Uw reiskantoor met exclusieve voordelen

VILAMENDHOO ISLAND ARI ATOL - MALEDIVEN

10 dagen 7 nachten 2-pers garden bungalow o.b.v volpension incl. watervliegtuig transfers.

Incl. 6 dgn ongelimiteerd kantduiken

VANAF € 2177,- P.P.

VERTREK 16 JANUARI 2014

MAAVAHI LIVEABOARD MALEDIVEN DUIKCRUISE

Manta’s en walvishaaien op de Malediven o.l.v. een Nederlandse duik gids. Verschillende data en reisduren.

Incl. 3 duiken per dag o.b.v. volpension

VANAF € 2249,- P.P. Bovenstaande prijzen zijn incl. retourvluchten en transfers v.v.

De duikpakketten zijn incl. fles/lucht/lood excl. duikmateriaal.

Volg ons op Facebook en blijf als eerste op de hoogte van het laatste nieuws.

e duikreis adviezen en Kijk voor meer uitgebreid s aanbod op onze ing een compleet bestemm DTRAVEL.NL VE website WWW.DI AN

L.NL E V A R T D N A E IV .D W W W 15 94 TEL: 033 457

DMZ12_024_Dive_and_Travel.indd 1

Op jacht naar groot wild in Zuid-Afrika & Mozambique!

Afreis is voorzien op 9 juni - 24 juni 2014 Reisduur: 16 dagen / min. 16 bootduiken Inbegrepen: vluchten, transfers, hotels, gidsen, vol pension, bezoeken, duikvergunningen, begeleiding, ... Wil je een uitgebreide folder ontvangen, zend een mail naar nelosrs@affiniontravel.com.

Prijs p.p.: € 2.995 - Inschrijven met voorschot van € 1.000.

Inschrijven voor 8 januari 2014

De groepsreis 2014 laat je kennis maken met het echte wilde leven in

Zuid-Afrika en Mozambique.

Tijdens deze trip beleef je de ware

hoogtepunten uit je duikcarrière:

op het menu staan tijgerhaaien, zandtijgerhaaien (raggies), witpunthaaien, zwartpunthaaien, gitaarhaaien, hamerhaaien, walvishaaien, mantaroggen, reuzebaarzen, schildpadden en grote scholen vis.

Doordat deze reis midden de periode van de ‘Grote Sardienentrektocht’ valt moet de reservatie erg vroeg gedaan worden, de bevestiging moet gebeuren voor 8 januari 2014. Hebben we geluk deze trektocht mee te mogen maken (men kan nooit inschatten wanneer de tocht op welke plaats te zien is) dan is dit een uniek toetje op je vakantie!

NELOS REISSERVICE

AFFINION INTERNATIONAL TRAVEL Lic. 7061 Alfons Gossetlaan 54, 1702 Groot Bijgaarden Tel. 02/481.16.72 nelosrs@affiniontravel.com http://nelosrs.affiniontravel.be www.nelos.be Hippocampus nov./dec. 2013

28-10-13 17:19

25

Reportage

- BIOLOGIE

Foto: Loïc van Doorn.

Ook haaien, zoals de blauwe haai en de makohaai, kom je er geregeld tegen.

wonderen in al hun gracieuze glorie. Ze zijn groot. De spanwijdte van vleugeltop tot vleugeltop kan tot vijf meter bedragen. En hoe kan een gewicht van om en bij de ton zo gracieus door het water glijden? Heel langzaam stijgt het gezelschap want in deze omstandigheden wil je toch echt niet te veel decostops houden. Maar geen nood, de mobula's stijgen mee. Zo irreëel mooi.

In diepblauw water, de bodem onzichtbaar een kleine duizend meter diep, laat ik me meestromen met deze dieren. Ik begin op details te letten: de remora's die opportunistisch meereizen, de verschillende aftekeningen bij de verschillende dieren, hun manier van zwemmen: ze gebruiken hun zijvinnen zoals vogels hun vleugels...

Die aftekeningen op de buik zijn trouwens uniek per individu. Zo worden de mobula's dan ook geïdentificeerd: simpelweg via een nauwkeurige foto van de ventrale zijde. Duikers worden gevraagd en aangemoedigd foto's te nemen van de verschillende dieren en deze door te sturen naar de universiteit. Afonso en team maken er dankbaar gebruik van om de individuen te inventariseren, te lokaliseren en te bestuderen in hun doen en laten.

Na ruim een uur zweven en dromen tussen de mobula's dwingt mijn slinkende luchtvoorraad me weer naar boven. Een grote school jonge geelbekbarracuda's schicht voorbij. Mijn veiligheidsstop doe ik midden in een school van een honderdtal trekkersvissen: hallucinant. Mooie tere kwalletjes,

26

Hippocampus nov./dec. 2013

Pelagia noctiluca, en planaire larfjes van de oorkwal (Aurelia aurita) zweven voor mijn duikbril. Een zeebaars snelt voorbij.

Wat een leven in 'den blauwe'...

Op de boot heerst er een uitgelaten sfeertje: het duikgezelschap is onder de indruk van het mobula-schouwspel. Veel duikers worden er trouwens niet losgelaten op de mobula's. Maximaal tien duikers mogen het water in, maximaal één boot per keer.

Deze regels maken het erg prettig voor mens en dier.

De oppervlaktetussentijd aan boord wordt opgevuld met eten, drinken, kletsen en, ja, niet te vermijden: overboord hangen op ietwat groenige wijze. Maar de beloning op dit lijden volgt, en wat voor een beloning.

Tijdens de tweede duik geniet ik weerom van een feeëriek, dromerig uur in diepblauw water, bodemloos diep, eindeloos wijd, in het gezelschap van de majestueuze zwevers van de Azoren. En nu begrijp ik ten volle Jacques Mayols actie in 'Le Grand Bleu', om voor eeuwig in deze wereld te verdwijnen.  Kiki Vleeschouwers

Met dank aan CW Azores (www.cwazores.com) voor een prima organisatie van de duiken naar de mobula's. Het fijne aan deze duikorganisatie is dat een deel van haar winsten naar het walvissenonderzoek gaat onder leiding van Enrico Ville.

Bedreigingen voor de mobula Daar de mobula geen natuurlijke vijanden heeft, is de mens de enige echte bedreiging. Slechts occasioneel wordt een mobula gedood door een haai of een orka. Zonder menselijke interventie kan de mobula makkelijk dertig jaar worden.

De overbevissing is de grootste bedreiging. Vermits de dieren in scholen zwemmen, kunnen ze heel gemakkelijk gelokaliseerd worden en de hele school wordt volledig opgevist. De kieuwen zijn het enige waardevolle aan de vangst van een mobula: deze worden gebruikt in het bereiden van traditionele geneesmiddelen in de Aziatische landen.

Ze worden ook vaak het slachtoffer van bijvangst, zeker bij de tonijnvisserij.

Pollutie met zware metalen zoals platina, kwik en arseen eist menig slachtoffer.

Het opeten van de microplastics geeft meer en meer problemen: de microplastics hebben dezelfde grootte als het zoöplankton en de massa van dat plastic debris (heel fijne plastic restanten) is tot zes maal groter dan dat van zoöplankton in sommige delen van de oceanen: het spreekt voor zich dat een maag vol microplastic tot ernstige problemen leidt.

Dagelijks zie je dolfijnen, zelfs onder water.

Geraadpleegde bron: L.I.E.Couturier, A.D. Marshall, et all (2012), Biology, ecology and conservation of the Mobulidae, Journal of Fish Biology (2012) 80, 1075-1119.

Foto: LoĂŻc van Doorn.

Ter verduidelijking: er valt nog heel wat meer onderwaterleven te ontdekken buiten de spectaculaire mobula tijdens het duiken in de Azoren. Blauwe haaien en makohaaien vind je op twee specifieke duikstekken midden in de oceaan: Banco de Azores en Condor. Dolfijnen zijn dagelijkse kost, meestal de gewone dolfijn in grote scholen en de tuimelaar. Duiken langs de steile eilandwanden bieden een myriade aan klein leven, onder andere een verscheidenheid van wel honderdvijftig verschillende soorten naaktslakken.

De duiken naar groot leven zijn niet altijd even gemakkelijk: hou rekening met lange boottochten op eerder ruw water en duiken in water met flinke stroming. De beste periode om er te duiken is tussen midden juni en eind september . Voor- en nadien is de kans op ruwe zee te groot. Grote walvissen, zoals potvissen, worden bijna dagelijks gespot. Afhankelijk van wat je precies wil zien, moet je bepalen in welke periode van het jaar je de Azoren wil bezoeken.

Specialist

DUIKREIZEN

Travel and Joy Bredabaan 878, 2170 Merksem Tel. 03/289.85.68 Ontdek onze nieuwe website www.travelandjoy.be

020_TCTS adv Duikreizen Travel&Joy 175x127.indd 1

V.U.: Tim Van Genechten p.a. - TCRB NV - Tramstraat 67c, 9052 Gent, BTW 0412.677.887 RPR Gent - Lic. (A)1067. - Š Gery Beeckmans

ADVERTENTIE

30/10/13 09:47

Hippocampus nov./dec. 2013

27

Bondsnieuws

- GENEESKUNDIGE COMMISSIE

Regionale opleiding DHV 2014 Ter voorbereiding van het examen Duiker-Hulpverlener (DHV) worden er lessen georganiseerd in de verschillende regio's. Of je nu duiker bent of niet, je bent welkom. Ook niet-duikers kunnen het brevet van DHV behalen.

Opgelet!

De praktijkles CPR doet sinds de regionale opleidingen van 2011 dienst als bijscholingsles voor de houders van het brevet DHV. Het brevet DHV is een voorwaarde om deel te nemen aan de opleiding Assistent-Instructeur en de opleiding Duiker-Redder.

Regio AVOS (Antwerpen) Locatie: Huis van de Sport, Boomgaardstraat 22, 2600 Berchem (zie www.avos.be).

Aanvang: De lessen starten telkens stipt om 20.00 uur (tot 22.00 à 22.30 uur).

Data, programma en lesgevers: ma. 06/01/2014: anatomie en fysiologie (Tijl Ooms – 3*I). di. 14/01/2014: barotraumata (Dr. Roland Vanden Eede). wo. 22/01/2014: decompressieongevallen (Dr. Catherine De Maeyer). do. 30/01/2014: shock, hypothermie en vergiftigingen (Dr. Ingrid Dekelver). ma. 03/02/2014: Mental Coaching, EHBO, casuïstiek (Dr. Ingrid Dekelver). wo. 26/02/2014: CPR en O2-toediening (Dr. Ingrid Dekelver).

Algemene organisatie: Ingrid Dekelver, duikgeneeskunde.sec@ nelos.be.

Regio BRAVOS (Brabant) en regio LIMOS (Limburg) LIMOS en BRAVOS bundelen hun krach­ten voor de cursus DHV. Locatie: Karteria, Kluisbergstraat 21, 3290 Diest.

Aanvang: De lessen gaan telkens door op zondag om 9.00 uur (tot 12.00 uur).

Data, programma & lesgevers: 05/01/2014: anatomie en fysiologie (Dr. Michel Libert).

12/01/2014: kleine on­gevallen (EHBO), CPR en O2-toediening (Dirk Reyntiens, verpleger spoed en intensieve).

19/01/2014: shock, vrijduik, intoxicaties door gassen (Dr. Etienne Goossens).

28

Hippocampus nov./dec. 2013

26/01/2014: mechanische ongevallen en longoverdruk, decompressieongevallen (Dr. Hans Engels).

02/03/2014: praktische les CPR en O2-toediening (Wim Sas).

Organisator en coördinator: Wim Sas, wim.laptop@hotmail.be, gsm 0474 606 369.

07/03 en 14/03/2014: praktijk CPR en O2-toediening (docenten CPR).

Organisator en coördinator: Dirk Reunbrouck, gsm 0486 44 86 07, dirk. reunbrouck@pandora.be, www.wevos.be.

Regio OVOS (Oost-Vlaanderen)

Het inschrijvingsgeld voor het examen theorie en praktijk bedraagt 15,00 euro, ter plaatse te betalen op het examen theorie. Geen voorinschrijvingen nodig.

Cursusboek (editie 2013) te koop voor 10,00 euro op het NELOS-secretariaat (mogelijk ook tijdens de eerste les).

Locatie: Cultureel Centrum, De Werf, Molenstraat, 9300 Aalst.

Aanvang: De lessen starten telkens om 20.00 uur (tot 22.00 uur).

Data, programma & lesgevers: ma. 16/12/2013: anatomie en fysiologie (Dr. Brigitte Thierens). ma. 06/01/2014: barotraumata en toxische ongevallen (Dr. Herman Van Bogaert). ma. 13/01/2014: decompressieziekte (Dr. Herman Van Bogaert). ma. 20/01/2014: verdrinking, hypothermie en shock (Dr. Filip Gallant). ma. 27/01/2014: CPR (Dr. Filip Gallant). ma. 03/02/2014: voorbereidingsles examen (John Maes – 3*I).

Regio WEVOS (West-Vlaanderen) Locatie: Clubhuis DNBO - Bredene, Spuikomlaan 1, 8450 Bredene.

Aanvang: De lessen gaan telkens door op vrijdagavond om 20.00 uur (tot 22.00 uur).

Data, programma & lesgevers: 03/01/2014: anatomie en fysiologie (Dr. Herman Van Bogaert).

10/01/2014: barotraumata en decompressieziekte (Dr. Herman Van Bogaert).

17/01/2014: decompressieziekte deel 2 (Dr. Herman Van Bogaert).

24/01/2014: verdrinking, hypothermie en shock (Dr. Filip Gallant) en Mental Coaching (Anne Muylle).

31/01/2014: EHBO, CPR en O2-toediening (Dr. Filip Gallant).

14/02, 21/02 en 28/02/2014: praktijk CPR en O2-toediening (docenten CPR).

Examen DHV 2014

Theoretisch examen DHV Op 07/02/2014 om 20.00 uur stipt, zowel te Gent als te Leuven.

- RU Gent, K.L. Ledeganckstraat 35, Auditorium 2 (faculteit Wetenschappen).

- KU Leuven, Minderbroederstraat 12, Auditorium AZC, (faculteit geneeskunde). Parking over de ingang (links van nr. 19) zal open zijn vanaf 19.00 uur.

Praktijk examen DHV Op 22/03/2014 vanaf 9.00 uur. Locatie: Basisschool Campus Hof van Riemen, Frans Coeckelbergsstraat 17A, Heistop-den-Berg.

Herexamen DHV 2014 Het herexamen DHV zal plaatsvinden op 06/09/2014. Uitsluitend diegenen die niet geslaagd zijn in de theorie of praktijk afgelegd in 2014 komen in aanmerking voor het herexamen. M.a.w. het herexamen dient enkel om een tweede kans te geven en niet als alternatieve datum om DHV af te leggen.

De kandidaten die in aanmerking komen voor het herexamen dienen zich zelf in te schrijven via het NELOS-secretariaat, per e-mail of telefonisch (secretariaat@nelos.be – 015 29 04 86).

De kostprijs voor het herexamen is 7,00 euro, ter plaatse te betalen. 

D U I KSPO R T DE ZEVEN ZEEEN 

 

Verkoop van alle gekende duikmerken Eigen hersteldienst Vulstation tot 300 bar

OPENINGSUREN: Wo-Do-Vr 16.30-20.00u. (winteruur tot 19.00u.)

Zat. 10-12u. en 13-17u.

e-mail: zevenzeeen@telenet.be

ANTWERPSESTRAAT 258 - 2850 BOOM - TEL/FAX 03/888.43.34

Hippocampus nov./dec. 2013

29

Reportage

- DUIKMATERIAAL Het plafond ligt beneden op de vloer in een warboel van isolatiemateriaal en andere zaken.

De fles met een draad van 3/4 G werd recent nog gekeurd (herkeuring 'maart 2013'), …

Foto's: Frans Meijaard.

… maar er werd een foutieve kraan met M25x2 draad ingeschroefd.

Door het oog van de naald Maandagmorgen 7 oktober 2013 kreeg ik vier duikflessen aangeboden om te vullen. Van één van deze flessen was de draaiknop kapot en er werd mij gevraagd deze te vernieuwen. Ondertussen werden de andere flessen gevuld tot 200 bar.

N

et toen ik op het punt stond deze flessen te gaan dichtdraaien, gebeurde het. Met een enorme knal is de kraan van één van die flessen eraf geschoten. Je knippert even met je ogen en ziet dan de enorme ravage om je heen. Het plafond ligt beneden op de vloer in een warboel van isolatiemateriaal en andere zaken. Door de openstaande deur trekt de stofwolk weg en langzaam komt het besef terug. Ik kom tot de conclusie dat er lichamelijks niets geraakt is, alleen een beetje doof aan één oor door de drukgolf.

En ook de klanten die iets verder staan, mankeren niets en zijn alleen enorm geschrokken. Wat een geluk hebben we, zeker als ik me bedenk dat er in de laatste Onderwatersport (okt. 2013) van NOB een artikel staat over een dodelijk ongeval bij het vullen van een duikfles op 16 augustus 2013 in Havelte.

De fles staat rechtop en de kraan ligt ernaast. Ze zit nog vast aan de vulslang, die ongeveer 30 cm langer geworden is. Dan is ook direct de oorzaak te zien. Het blijkt namelijk dat de (club)fles met herkeuring 'maart 2013' voorzien is van draad 3/4 G

30

Hippocampus nov./dec. 2013

terwijl de kraan M25x2 draad heeft. Dit grijpt natuurlijk niet goed in elkaar en was daardoor een tijdbom die elk moment kon afgaan.

Hier ben ik al 20-25 jaar lang bang voor geweest dat het ook mij eens zou kunnen gebeuren. Zo lang is het ongeveer geleden dat alle flesleveranciers hebben besloten om allemaal dezelfde draad, M25x2, in hun flessen te gaan maken. Daarvoor waren er ook die 3/4 G gebruikten. En daar zit het probleem, want een kraan M25x2 past wel in een 3/4 G fles (maar wel maar met een paar wikkelingen) en moet op het laatste deel nog een beetje vastgezet worden om ze dicht te krijgen.

Ik heb het de afgelopen jaren al vaker gehoord dat er op deze wijze een kraan van fles is afgeschoten, met meer of minder lichamelijk letsel. En zolang de flessen met 3/4 G in omloop blijven kan dit dus opnieuw gebeuren. Zeker omdat de kraan 3/4 G niet meer courant leverbaar is. Bovendien komen er steeds weer nieuwe duikers die niet van het bestaan van deze flessen met afwijkende draad afweten.

Om definitief met dit probleem af te rekenen zouden deze flessen 3/4 G, die allen

ouder dan 20 jaar zijn, niet meer voor herkeuring in aanmerking mogen komen. Via het keuringsbedrijf is dit aan de toezichthouder het Stoomwezen (keuringsorganisme in Nederland) voorgelegd, maar hierop kreeg ik als antwoord dat men niet van plan is om hier uitvoering aan te geven.

Men stelt dat een goedgekeurde fles met een goed gemonteerde kraan veilig is! Dat is juist, maar zo komen we dus niet van het gevaar af.

We (= duikwereld) zullen het dus zelf moeten oplossen. Mijn oproep is dan ook deze:

• • •

Controleer of je nog oude flessen met 3/4 G hebt. Dit staat altijd op een fles vermeld.

Controleer of de juiste kraan gemonteerd is. Dit staat op de meeste kranen vermeld.

Laat deze fles niet meer herkeuren en verkoop ze zeker niet verder!

Ik hoop dat iedereen die een oude fles met 3/4 G draad heeft zijn verantwoordelijkheid neemt en de fles niet meer laat keuren.

Want zolang deze flessen in omloop blijven kan het weer opnieuw gebeuren dat er een verkeerde kraan gemonteerd wordt. En het mag niet zo zijn dat er nog meer slachtoffers kunnen vallen.

Ik heb het volgende besloten:

•

•

Zolang wij niet zeker zijn dat dit daadwerkelijk gebeurt, kunnen alle flessen met 3/4 G draad alleen via onze vulautomaat zelf gevuld kunnen worden.

Hetzelfde geldt voor flessen met klein conische draad W 19.8.

Wij gaan geen medewerking meer verlenen aan het ter herkeuring brengen van deze flessen.

Als je het met deze oproep eens bent, dan verzoek ik je om dit verder te verspreiden via de diverse media. Alvast bedankt.  Frans Meijaard, Duikshop Oktopussy

P.S.: ondertussen is in het Brusselse opnieuw een kraan van een fles gevlogen, helaas met dodelijke afloop.

Waar ga jij in 2014 op reis?

6 - 10

B

NIEUW 3 themaroutes

110457

Ontdek een wereld van reizen

Duiken

Wandelen & etsen

Beleef er al je volgende vakantie!

Meer inspiratie, acties en voordelen op:

www.vakantiesalon.be

vakantiesalon brussel vraag je extra kortingskaart aan op vakantiesalon.be

BRUSSELS

EXPO

Boek jouw reis aan de beste voorwaarden

✁

Golfen

O EXP

4 1 0 2 f eb

S SEL S U R

kortingskaart

je betaalt slechts

€8 €2,5

aangeboden door:

6-10 februari 2014

Geldig iedere dag van 10u-18u.

Toegangskorting voor 1 persoon. (t.w.v. €8)

Schipbreuk Dolphyn op de Springer (1694).

Mysterieuze schipbreuken Onder grote belangstelling werd op zaterdag 5 oktober 2013 in de Kloveniersdoelen te Middelburg (Nederland) een nieuw maritiem boek gepresenteerd. Van de hand van Arthur Scheijde verscheen zijn tweede boek getiteld 'Mysterieuze schipbreuken in de Gouden Eeuw'. Het boek verhaalt over vier schepen van de Vereenigde Oostindische Compagnie die in de zeventiende eeuw zijn vergaan.

I

n 2010 was van Scheijdes hand al een boek over een andere schipbreuk verschenen namelijk die van de 'Woestduyn', een handelsschip eveneens van de Vereenigde Oostindische Compagnie. De 'Woestduyn' verging in 1779 ter hoogte van Westkapelle maar door het heldhaftige optreden van de Vlissingse visser Frans Naerebout konden er 87 opvarenden van het schip worden gered. Saillant detail is dat de schrijver van het boek een verre nazaat is van de toentertijd geredde opvarende Adriaan Scheyde.

32

Hippocampus nov./dec. 2013

Gouden Eeuw In de zeventiende eeuw eisten de verraderlijke vaargeulen voor de kust van Walcheren meermaals hun tol. In het boek 'Mysterieuze schipbreuken in de Gouden Eeuw' wordt het verhaal van het schip de 'Waterdrinker' uitvoerig beschreven. Dit handelsschip was in 1659 op de terugreis vanuit Spanje en had een grote lading zilver en edelstenen aan boord. Een stevige herfstwind maakte het manoeuvreren in de vaargeulen erg lastig. In de buurt van Westkapelle liep het schip op een zand-

bank, sloeg kapot en verging. Van de ruim 120 opvarenden konden er slechts een handjevol worden gered.

Zodra de wind was gaan liggen, werd met de beperkte middelen van toen een bergingsactie op touw gezet om zoveel mogelijk van de kostbare lading te redden. Tot op de dag van vandaag is niet precies bekend hoeveel kostbaarheden zijn achtergebleven op de zeebodem. Sportduikers watertanden al bij de gedachte de restanten van dit schip ooit terug te vinden ...

Illustraties: Arthur Scheijde.

Hippo las voor u

Het tweede deel van het boek is geheel gewijd aan de schepen 'Rotterdam' en 'Dolphijn'. In 1694 vertrok een handelskonvooi van zo'n twintig schepen van Engeland naar de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. De 'Rotterdam' en 'Dolphijn' voeren mee om het konvooi te beschermen tegen kaperschepen die veel op deze route werden waargenomen. Echter, toen de beruchte Duinkerker kaperkapitein, Jean Bart, het konvooi in het vizier kreeg, twijfelde hij geen moment en viel hij met vijf schepen het konvooi aan. Ter hoogte van Brouwershaven lukte het hem de 'Rotterdam' en de 'Dolphijn' naar de kelder te helpen. Een geluk bij een ongeluk wisten de handelsschepen in de chaos van het gevecht te ontkomen en uiteindelijk veilig de havens van de Republiek te bereiken.

Vlaamse Banken Het boek dat rijkelijk is voorzien van de nodige illustraties sluit af met het tragische lot van de 'Koning William'. Dit schip was met meer dan 250 opvarenden een van de grootste schepen dat ooit in opdracht van de Vereenigde Oostindische Compagnie was gebouwd en was vernoemd naar stadhouder-koning Willem III. In 1696 vertrok het schip voor een reis naar de Oost. Het schip raakte in slecht weer van koers en leed schipbreuk op de Vlaamse Banken, een complex van zandbanken voor de Belgische kust. Slechts 35 opvarenden wisten de schipbreuk te overleven.

Ondanks verwoede pogingen van schatzoekers en sportduikers zijn de exacte locaties

Schipbreuk Koning William.

van de vier beschreven vergane schepen tot op de dag van vandaag onbekend. De schipbreuken zijn als het ware nog steeds gehuld in een sluier van mysterie. Het boek omvat de resultaten van uitgebreid onderzoek naar de schepen en hun opvarenden en licht daarmee een tipje van de sluier op.

 Gerius van Woudenberg

'Mysterieuze schipbreuken in de Gouden Eeuw'; de lotgevallen van de 'Waterdrinker', 'Rotterdam', 'Dolphijn' en 'Koning William' is vanaf heden verkrijgbaar bij de boekhandel (ISBN 978-90-815190-0-7) of via de website www.schipbreuken.nl.

Waterdrinker (1659).

Hippocampus nov./dec. 2013

33

- GESCHIEDENIS

Hans Hass,

Hans en Lotte, op jonge leeftijd, met in onze ogen wel een zéér primitieve rebreather.

Foto: Ire en Lo

ot s.

'Herr der Haie', overleden De Oostenrijker Hans Hass (23 januari 1919 – 16 juni 2013) was niet alleen een duikpionier, hij stond ook aan de wieg van de onderwaterfotografie en -film.

H

ij studeerde biologie en promoveerde met een thesis over de mosdiertjeskolonie Neptunuskant in 1944.

Opzoekingswerk deed hij toen in de Egeïsche Zee. Wegens een bloedvaatziekte moest hij niet dienen bij de Wehrmacht tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zijn belangstelling voor de onderwaterwereld dateerde echter al van voor de oorlog. In 1937 experimenteerde hij al aan de Franse Riviera met onderwaterjacht en -fotografie. In 1939 bezocht Hass Curaçao en Bonaire en maakte er zijn eerste film 'Pirsch unter Wasser' (Sluipjacht onder water), die echter maar in 1942 verscheen. Onderwaterjacht staat nu in een slecht daglicht, maar in die tijd niet, trouwens hij jaagde met een gewone speer, die hij naar zijn prooi wierp! De 15 minuten durende 'Pir-

34

Hippocampus nov./dec. 2013

sch unter wasser' is te bekijken op www. youtube.com/watch?v=gXcEwe3EDjc. Na de oorlog in 1951 trok Hans Hass naar de Rode Zee en filmde er 'Menschen unter Haien' en 'Abenteuer im Roten Meer'. Er verscheen ook een boek over met de titel 'Manta'. In de Rode Zee deed hij zijn liefde voor haaien en manta's op. Hij was trouwens de eerste die een manta onder water fotografeerde. Haaien hadden toen nog een schrikwekkende reputatie, maar hij benaderde hen ongedwongen, fotografeerde en filmde hen zonder noemenswaardige incidenten.

Hij bezorgde hen alzo een betere reputatie en opende de weg voor de vele sportduikers in de Rode Zee. Zo ontstond zijn bijnaam 'Herr der Haie' (Heer der haaien).

Hij zal dan verder in alle zeeën ter wereld duiken, publiceerde daar 32 boeken over en

Ivo Madder interviewde Professor Doctor Hans Hass in de duikhal van boot Düsseldorf, op zondag 18 januari 2004.

maakte 73 onderwaterfilms. Ook maakte Hass twee populaire tv-series voor de BBC 'Diving to Adventure' (1956) en 'The Undersea World of Adventure' (1958).

materiaal Aanvankelijk dook, filmde en fotografeerde hij in vrije duik. Maar hij wilde "zich onder de vissen bewegen zoals een vis". Hij experimenteerde met zuurstof in een omgebouwde reddingsvest. Met ademkalk werd de CO2 geabsorbeerd.

In 1941 ontwikkelde hij in samenwerking met de firma Dräger een soort eenvoudige rebreather, die na de oorlog een korte tijd geproduceerd werd onder de merknaam 'Kleintauchgerät Modell 138'.

In zijn boek 'Manta' uit 1952 beschrijft Hans Hass hoe hij te werk ging met dit zuursto-

Foto: Agence France-Presse - Getty Images.

Reportage

Foto: Ivo Madder.

Een grote pijlstaartrog (Dasyatis centroura).

Foto: archief Hans Hass.

Hans en Lotte, beiden op leeftijd (januari 2004).

De Rolleimarin TLR onderwaterbehuizing.

Foto: KEH Camera.

Hans testte verschillende zelfgebouwde onderwatercamera's uit op het Grote Barriererif.

In 2004 bracht Hans Hass een boek 'Silver Seas' uit, met daarin prachtige zwart-wit onderwaterfoto's, gedrukt met 'silver inks'. Hij ontving hiervoor op boot Düsseldorf (2004) als eerste de 'Hans Hass Diving to Adventure Award' voor de beste auteur voor onderwaterkunst en -literatuur.

dan zet het gas merkbaar uit en moet men voortdurend door de mondhoeken uitblazen, anders barst de sterk opgezette zak". *In de Nederlandse versie van het boek stond eigenlijk 'lucht'.

Hiermee bereikte hij dieptes van 30 meter!

Onnodig te zeggen dat je hem dit met 100% zuurstof niet moet nadoen.

Zijn onderwaterfoto- en filmapparatuur bouwde hij ook zelf. Dit moest wel, er bestond immers niets op de markt. In de vijftiger jaren stelde Hass zijn ervaring ten dienste van de firma Franke & Heidecke die voor de Rolleiflex de Rolleimarin construeerde. Deze combinatie was jarenlang dé onderwatercamera voor de professionelen. fapparaat: "Men hoeft niet veel aandacht aan de techniek te wijden. Is er te weinig zuurstof* in de zak, dan is een lichte druk op het ventiel voldoende om nieuwe zuurstof binnen te laten. Dit gebeurt ook bij diepere afdaling. Want hoe dieper je komt, des te meer drukt de waterdruk het gas tezamen, men wordt zwaarder en zakt naar beneden. Zwemt men dan naar boven,

parallelle carrières De carrières van Hass en Cousteau zijn zeer gelijklopend. Jacques-Yves Cousteau heeft wel veel meer bekendheid vergaard.

Maar in vele domeinen was Hans Hass de eerste. Zo was hij de eerste die een bruikbare onderwatercamera construeerde en onderwaterfoto's van haaien en manta's nam. Hij won al in 1951 de eerste prijs op

het Filmfestival van Venetië met 'Under the Red Sea', zoals 'Abenteuer im Roten Meer' vertaald werd. Cousteau won een Academy Award 'pas' in 1957 met 'Le monde du silence'. Terwijl Hass zich op duiken met zuurstof toelegde, concentreerde Cousteau zich op duiken met perslucht en patenteerde hij de succesvolle eentrapsademautomaat Cousteau-Gagnan.

Er smeulde wel een zekere rivaliteit, hoewel Hass op de vraag of hij het niet betreurde dat Cousteau veel meer wereldbekendheid genoot, antwoordde: "Neen, waarom zou ik bitter zijn? De zee is zo groot".

Zeker is dat de films van de pioniers Hass, Cousteau en Vailati ('Sixth Continent' uit 1954) de onderwaterwereld bekend hebben gemaakt bij het grote publiek en velen van ons – of allemaal? – naar het duiken hebben gestuwd. We zijn er hen eeuwig dankbaar voor.  Wim Van Doeselaer

Hippocampus nov./dec. 2013

35

Bondsnieuws

AUDIOVISUELE COMMISSIE – SECTIE ONDERWATERVIDEOGRAFIE

Op zaterdag 7 december 2013 om 19.00 uur organiseert de Sectie Onderwatervideografie een

ADVERTENTIE

Filmavond met bespreking filmavond in het Duikershuis.

T

ijdens de avond worden korte onderwaterfilms van enkele Vlaamse amateur-cineasten vertoond. Het zijn de wedstrijdfilms die ze instuurden voor het Open Vlaams Kampioenschap. Zijzelf zullen ook het verhaal vertellen hoe hun film gemaakt werd.

Het hele proces van idee tot dvd wordt overlopen en uiteindelijk laten wij een lid van de jury aan het woord om uitleg te geven hoe een beoordeling tot stand komt.

Het is Stephan Matthies, die ook in de video-jury van het OVK zit, die de plezante avond gaat vergallen met kritische opmerkingen.

Iedereen is welkom, inschrijven is mogelijk via e-mail naar cursus.owv@nelos.be. Er wordt wel voorrang verleend aan duikers die reeds de cursus onderwatervideografie volgden.  info@bontravel.nl Erik De Groef, Voorzitter Sectie Onderwatervideografie

36

Hippocampus sept./okt. 2013

Tel. 0031-(0)355426071

www.bontravel.nl

* Bekijk actuele aanbiedingen naar Belize op www.bontravel.nl. Ook voor andere duikreizen naar het Caribisch gebied.

Reportage

- DUIKPLAATS

D

Foto: Luc Beets.

eze locaties zijn de terrassen bij de horeca aan de Kaaij en het havenplateau in Tholen, de Markt in Sint-Maartensdijk, brasserie de Zeester in Scherpenisse en het havenplein in Sint-Annaland. In een straal van ongeveer 150 meter van de opstelpunten kan je gratis gebruik maken van het internet. Bij een hotspot krijg je automatisch 'WiFi Zeeland' bij je WiFi-verbindingen te zien. Selecteer dit netwerk. Je komt dan terecht op de inlogpagina. Het WiFi-netwerk is aangelegd in samenwerking met de provincie Zeeland en Delta NV.

Gratis WiFi bij toeristenplekken op het eiland Tholen Bezoekers van de gemeente Tholen kunnen al enkele maanden gebruik maken van gratis WiFi op 5 locaties op het eiland.

Voor duikers is vooral de locatie bij brasserie de Zeester interessant.

Vanop de parking bij 'De Punt – Gorishoek' kan je zonder probleem verbinding maken met het internet of je e-mailberichten ontvangen en verzenden.

Veiligheid: 'WiFi Zeeland' is een publiek netwerk en dus minder veilig dan je eigen WiFi-netwerk thuis. Daarom een aantal tips: • Verstuurde en ontvangen gegevens kunnen zichtbaar zijn voor anderen.

Voorzichtigheid is op zijn plaats.

• Verstuur geen vertrouwelijke informatie als dat niet hoeft.

• Kijk uit met het inloggen op websites zoals sociale media of bij je bank, typ het adres van dergelijke websites zelf in en controleer deze goed.

Diensten als banken en sociale media verzorgen altijd de mogelijkheid om veilig in te loggen met SSL of HTTPS. Deze beveiliging is herkenbaar aan het 'slotje' in de statusbalk van je browser en dat er voor www https staat vermeld. Als je dit slotje niet ziet, log dan niet in.  Luc Beets

Voor je van start gaat, geven we je graag nog een aantal tips betreffende het gebruik en de veiligheid.

Gebruik: maak pas verbinding als je een plek hebt gevonden met een goed bereik. Een slecht signaal gaat ten koste van de snelheid.

Info omroep Tholen w w w.v v vzeeland.nl /nl /wif i/ locaties

ADVERTENTIE

Hippocampus sept./okt. 2013

37

Reportage

- ONDERWATERFOTOGRAFIE

Onderwaterpanorama's in Limburgs zoetwater "Wat zie je daaronder toch zoal?", wordt mij vaker gevraagd als ik net het water uitkom na een snorkel/ duiktocht. En, "In de tropen daar moet het pas echt interessant zijn, maar hier...". Mijn antwoord is doorgaans heel uitgebreid en wordt met veel ongeloof gehoord.

38

Hippocampus nov./dec. 2013

Kikker en kikkerdril, in de zandafgraving Opgrimbie (Nationaal Park Hoge Kempen). Foto: Nicole Neuhof.

T

ja, want het kan soms heel spannend zijn in die donkere vijver, afgraving, ofwel dat poeltje waar je zomaar aan voorbij loopt. Zo kom je allerlei waterplanten tegen die zich als een oerwoud aftekenen met voorbijzwemmende kleine visjes op de voorgrond.

Doe ik eens een duikje in die zandafgraving, waar ik vaker met de hond wandel, dan kom ik daar, na heel wat keertjes een bezoekje gebracht te hebben, een heel nieuwe 'onderwaterplantage' tegen. Zo ging ik laatst snorkelen in de Sonnevijver, een meertje in de buurt die ik goed ken.

Aan een bepaalde kant heb je daar nogal wat boomtakken, die onder water ook goed

gedijen. En plots, zonder het nog maar te beseffen, zwom ik tussen twee karpers in.

Ik schrok er nogal van, want ze waren ongeveer even groot als ik. En natuurlijk had ik net de macrolens op de camera. Dan de dag erna nog maar eens terugkomen in de hoop dat zij dan weer daar zouden zijn, op diezelfde plek.

Ook die hele grote snoek, die zich rustig en onzichtbaar houdt tussen het riet of de takken, is telkens weer een heel bijzondere ontmoeting.

Mijn duik- en snorkeltochten zijn eigenlijk niet zo spectaculair. Een duikdiepte van maximaal 8 meter en dat is eigenlijk al te

diep. Het zonlicht is daar toch vaak weggefilterd. En het zonlicht, dat is toch wel de lichtbron waarmee ik fotografeer, vooral vanwege de sfeer waarvoor het zorgt. Als duiker ga je vaak al snel de eerste meters voorbij om de diepere zones te bereiken.

Maar ga je dan naar de ondiepere gedeeltes dan gaat er een nieuwe wereld open.

Veel laaghangende takken van aan de oever groeiende bomen, die prachtig verlicht worden door het schuin invallend zonlicht, zijn bedekt met groen gekleurde zoetwatersponzen en vaak bemand door een groepje baarsjes. Maar ook ander klein grut, zoals kleine snoekbaarsjes, voorntjes

Dikkopjes (kikkervisjes), in de grindafgraving Sennevijver Rekem. Foto: Nicole Neuhof.

Hippocampus okt./nov. 2013

39

Beportage R ondsnieuws

- ONDERWATERFOTOGRAFIE - INTERVIEW

Een zoetwaterschildpad, in de grindafgraving Sonnevijver Rekem.

Foto: Nicole Neuhof.

en baby-zonnebaarsjes. Ze worden al snel als klein grut betiteld, maar ga je ze proberen te vangen met de macrolens, dan zie je duidelijk de verschillen op de foto.

Ook in het voorjaar, wanneer de paaitijd van de roofvissen is aangebroken, is het een wildlife-beleving. Zo doemt er bijvoorbeeld plots een schaduw op vanaf een afstandje op een helling onder water. Iets korter bijgekomen tref je plotseling een snoekbaars aan die fel zijn nest met eitjes beschermt tegen indringers. Fel en agressief zwemt hij rondjes en als je niet voorzichtig bent, kan hij/zij zomaar naar je happen.

Mij is opgevallen dat de kwaliteit van het water de laatste jaren enorm is verbeterd.

Dit is te merken aan het zicht, de begroeiing en het toegenomen visbestand.

Vaak ga ik naar de Maasplassen in midden-Limburg, tussen Roermond Maasbracht en Heel, in Nederland . De Maasplassen (Panheel) zijn ontstaan door grindwinning, voornamelijk in de 20e eeuw.

Hierdoor ontstonden grote aaneengesloten plassen met een totale oppervlakte van 3.000 ha.

Maar ook een grind- en zandwinningsgroeve, van bijvoorbeeld in het Belgisch nationaal park 'Hoge Kempen' te Opgrimbie, kan vol verrassingen zitten. De bruinrode kleur van de bodem, in combinatie met de zon en de verzonken bomen, kunnen tot de verbeelding spreken.

panoramafoto's Iets was zeker en dat was dat deze belevingen vastgelegd moesten worden. Mijn

Een snoekbaars (Stizostedion lucioperca), in de Maasplassen (Grote Hegge Thorn). Foto: Nicole Neuhof.

Een zonnebaars (Lepomis gibbosus), in de grindafgraving Sonnevijver Rekem. Foto: Nicole Neuhof.

eerste onderwatercamera was een Nikonos met 35 mm lens. Jammer, maar fotograferen onder water bleek toch een heel ander soort fotografie dan reportages maken boven water, waar ik mij toen mee bezighield.

De compositie beviel me helemaal niet, en kortbij komen ging al helemaal niet met deze lens.

Een groothoek voor een Nikonos is een kostbaar hebbedingetje en dus ging ik de negatieven inscannen van foto's die ik naast elkaar had gemaakt. En zo is het idee ontstaan om onderwaterpanoramafoto's te maken. De ingescande foto's werden in het programma Photoshop verwerkt tot panorama's. Dit alles was een enorme tijdrovende klus. Maar ik was blij met het resultaat. De 35 mm lens gaf een objectief beeld,

zonder vertekeningen, die een groothoek al snel geeft als je te kortbij komt. Later kon ik nog een 28 mm op de kop tikken en deze was al een hele vooruitgang.

Nu, heden ten dage, werk ik met een D70s en een 12-24 objectief, wat alles een stuk sneller maakt. Wat niet wil zeggen dat het allemaal veel gemakkelijker gaat.

Eén panoramafoto bestaat vaak uit 10 tot 15 foto's. De plek stofvrij houden als je zoveel foto's maakt op dezelfde plek is de grootste moeilijkheidsfactor. Het is veelal dan ook gemakkelijker met badpak en snorkeluitrusting te gaan, dan die zware massa van een duikuitrusting.

Thuis op de computer monteer ik de foto's tot een panorama. Hierin zitten heel wat uren werk, want alles moet naadloos aan-

sluiten en dezelfde kleuren hebben.

Me ophouden in de watertjes in de buurt, zie ik telkens weer als een ontdekking en ik vind het heel wat dat ik heel even mag meegenieten van het leven daar.  Nicole Neuhof

Nicole Neuhof, 3*D CMAS, duikt sedert 1994 en is lid van duikschool MOC Maastricht.

Ze duikt vooral in de Maasplassen in Nederlands Limburg, in iedere zoetwaterplas in haar buurt, in Zeeland en dan meestal ergens rondom het eiland Tholen. Ook in zoetwaterplassen in de bergen en op andere plaatsen die ze toevallig tegenkomt op vakantie (o.a. Frankrijk) gaat ze graag op ontdekking. In de Middellandse Zee heeft ze ook al heel wat duiken gedaan en één enkele keer is ze in Egypte geweest. Ze fotografeert met een Nikon D70s, met een 12-24 mm lens, in Fantasea behuizing. Flitslicht gebruikt ze niet.

Zoetwatersponzen op een dode tak, in de Maasplassen (Polderveld). Foto: Nicole Neuhof.

Een snoek en een karper, in de Maasplassen (Panheel, Boschmolenplas). Foto: Nicole Neuhof.

Reportage

- REISVERHAAL

Walvishaaien in Cenderawasih Bay.

Cenderawasih Bay:

het huis van de walvishaai Zoals zo vele andere plaatsen ter wereld, heeft ook West-Papoea zijn eigen nationale mariene park. Met een oppervlakte van iets meer dan 14.000 vierkante kilometer is de baai van Cenderawasih trouwens ook het grootste beschermde gebied van IndonesiÍ. Meer dan duizend vissoorten en ongeveer vijfhonderd verschillende soorten koraal kan men er vinden. En nog worden er regelmatig nieuwe ontdekkingen gedaan ‌

42

Hippocampus nov./dec. 2013

Z

Foto's (2): Bruno Van Saen.

o deed een patrouilleteam van het Cenderawasih National Park in augustus 2008 één van de bizarste ontdekkingen ooit. In tegenstelling tot bijna alle andere beschermde parken is het vissen hier nog steeds toegestaan. Maar het vissen gebeurt er op een wel heel speciale manier. De lokale vissers maken namelijk gebruik van door hen zelf in elkaar geknutselde drijvende platformen, door de Indonesiërs 'bagans' genoemd (Indonesiërs spreken Maleis).

Op iedere 'bagan' bevindt zich een klein houten hokje waar de vissers de ganse dag, sommige vissers zelfs weken aan één stuk in doorbrengen. Onderaan de 'bagans' bevinden zich grote netten die dienen als vangnet, maar die ook gebruikt worden als drijvende kweekvijvers. Het vissen zelf gebeurt tijdens de nacht. Grote lampen worden ontstoken waardoor de vis wordt aangetrokken. Maar, wij zijn hier om de geruchten die de ronde doen te bevestigen: dagelijks zouden walvishaaien hier in grote aantallen uit de diepte naar de oppervlakte komen. En … wie droomt er nu niet van om eens oog in oog te

Naamkaartje van de walvishaai Rijk: Animalia (dieren).

Stam: Chordata (chordadieren).

Klasse: Chondrichthyes (kraakbeenvissen).

Onderklasse: Selachimorpha (haaien).

Orde: Orectolobiformes (bakerhaaien).

Familie: Rhincodontidae (walvishaaien).

Geslacht: Rhincodon Soort: walvishaai (Rhincodon typus).

Het is 18 december 2011, vier uur in de ochtend. We bevinden ons eindelijk in de baai van Cenderawasih. Iets verderop ligt het kleine eilandje Ahe. Het anker wordt uitgegooid en een paar minuutjes later hoor ik de speedboten uitvaren. Zoals afgesproken de dag voordien gaat een deel van de bemanning eerst op zoek naar een bagan waar walvishaaien worden gesignaleerd.

Nooit eerder zag ik iedereen aan boord zo vroeg uit bed komen! Maar het is afwachten, bang afwachten … Pas een uurtje later keren de zodiacs terug. "En? Zitten er ergens walvishaaien?".

De walvishaai, de grootste vis ter wereld.

Foto: El s Van

den Borre.

Linksboven: Kroatië is heel interessant om te ontdekken geveerklimaat, uitgestrekte natuurparken, antieke culet onzonnig walvishaai mequa e eld dd mi ge De l 15 m keuken, wijn, enz. we die en nd tuur, culinaire vo er ge 8 m, maar er zijn lang waren.

zwemmen of beter zelfs, te duiken met de grootste vis ter wereld: de walvishaai of Rhincodon typus!

43

Reportage

- REISVERHAAL

Een Een Indonesisch vissersplatwierslak, maar welke? form, 'bagan' genoemd.

Eens terug aan boord zien we een groot aantal duikers al terug klaar om hun tweede duik aan te vangen. Als onderwaterfotografen beslissen Els en ikzelf echter om onze volgende duik nog wat uit te stellen.

Niet dat we zo verwend raken, maar wij maken immers ook graag enkele foto's zonder de talrijke luchtbellen en duikers. En wij mogen hier trouwens toch duiken volgens het opendeksysteem: je duikt wanneer, hoelang en met wie je wilt.

Bij onze tweede duik met de walvishaaien

44

Hippocampus nov./dec. 2013

raken we 'maar' tot vijf exemplaren. Grappig hé, het waren er maar vijf! De lokale vissers hebben ondertussen een speciale techniek ontdekt waarmee ze voor ons, duikers, de walvishaaien lokken. Een emmer wordt af en toe in het water gegooid en een geplons weerklinkt: doeng-doeng, doeng-doeng, …

Blijkbaar draagt dit geluid heel ver en de eerste walvishaaien komen al vrij snel uit de diepte naar de oppervlakte. Een deel van de vangst – kleine sardientjes – wordt vrijgelaten (?) en door de vissers in open zee gegooid. Er wordt aangenomen dat walvishaaien enkel leven van plankton, maar deze kleine sardientjes (in het Indonesisch 'Ikan Puri') worden blijkbaar aanzien als een delicatesse door deze enorme reuzenhaaien. Met hun mond wijd open komen ze langzaam naar de netten toe gezwommen. Van zodra ze zich tussen de netten bevinden, blijven ze even ter plaatse hangen en zuigen enorme hoeveelheden water en de kleine sardientjes naar binnen. Maar, ook al noemen de vissers

Foto's (2): Els Van den Borre.

"Ja hoor! Er werden drie stuks gezien aan één van de 'bagans' iets verderop in de baai". Duik 589 wordt er eentje dat ik nooit meer zal vergeten. Ik had vooropgesteld dat ik al heel tevreden zou zijn, mocht ik één walvishaai te zien krijgen. Maar de daarop volgende 95 minuten waren gewoon adembenemend! Wij zijn onze duik gestart met drie walvishaaien en zestien duikers en sloten de duik af met ons twee tjes, negen walvishaaien en een zo goed als lege duikfles.

Foto: Bruno Van Saen.

Foto: Bruno Van Saen.

Onderaan het vissersplatform hangen er grote netten die dienen als vangnet en drijvende kweekvijver.

De lokale vissers lokken de walvissen door af een toe een emmer in het water te plonsen.

Walvishaaien zijn planktoneters.

in IndonesiĂŤ hen (mede omdat de walvishaai ook zo tam is) 'hiu bodoh' - letterlijk vertaald 'domme haai' - zijn ze toch wel slim hoor. Want wanneer hun buikje vol is of wanneer de walvishaaien geen voedsel meer krijgen, verdwijnen ze als sneeuw voor de zon en trekken ze zo weer de diepte in.

De volgende ochtend is de zichtbaarheid opmerkelijk beter. Er staat ook bijna zo goed als geen stroming. Opnieuw worden er afspraken gemaakt met de lokale vissers. Ja hoor, op en rond de Indonesische eilanden draait alles om geld. En het is maar logisch ook. Maar de prijs die tegenwoordig moet worden betaald om een deel van hun vangst af te staan om de walvishaaien te lokken gaat enorm de hoogte in.

Maar, wij duiken weer het water in. Vandaag is het water helder en mooi blauw.

De zonnestralen breken door en enkelen onder ons hebben het al gehad en liggen nog in bed. Gisteren merkten wij dat de walvishaai eigenlijk vrij voorzichtig is.

Hippocampus nov./dec. 2013

45

Reportage

- REISVERHAAL

Hoewel het zogezegd planktoneters zijn, zijn ze verzot op de kleine sardientjes.

Maar de walvishaaien zijn fantastisch!

Ze zijn enorm, zachtaardig, zonder vrees,

mooi en voorzichtig!

Ze bewegen als een vliegtuig en zweven je heel langzaam voorbij. Ze hebben totaal geen schrik van duikers en kijken je af en toe zelfs recht in de ogen. En zelfs de luchtbellen deren hen niet. Op weinig plaatsen worden walvishaaien met regelmaat gezien, maar hier in West-Papoea komen ze dus wel degelijk in grote aantallen dagelijks uit de diepte naar de oppervlakte.

Volgens de lokale vissers brengen ze geluk en krijgen ze alle dagen hun deel van de buit. Ze lokken de iets grotere vissen naar de netten en in ruil hiervoor krijgen ze de kleinste sardientjes, die voor de vissers een veel kleinere marktwaarde hebben. En wanneer de walvishaaien niets meer krijgen, wel dan zuigen ze zelfs af en toe even aan de netten om de allerkleinste puri toch nog mee te nemen.

Foto: El s Van

Wij wagen ons dus al iets dichterbij. Nee, veel dichterbij, tot op de plaats waar je begint te voelen dat je eigenlijk bijna mee naar binnen wordt gezogen.

En dan weerklinkt het 'doeng-doeng' geluid weer. Het tafereel kan opnieuw beginnen. Man, man, man, … wij krijgen er maar niet genoeg van. Eerst komen een paar kleine walvishaaien van ongeveer 3 à 4 meter naar de oppervlakte. Dan volgen er enkele van middelmatige grootte: 6, 7 en 8 meter. Maar wanneer de allergrootste exemplaren opduiken (tot wel 14 meter!) is het toch wel even opletten geblazen. De walvishaaien blijken een soort onderlinge rangorde te kennen en de kleintjes maken plaats voor de grotere. Soms gaat het er even hard aan toe en worden er zelfs een paar rake klappen uitgedeeld. Wat me wel opviel is dat de walvishaai het meest actief is in de vroege ochtend, om in de namiddag al snel te verdwijnen naar de diepte.

den Borre.

n wijd open kome Met hun mond ar de netten toe na m aa gz lan ze gezwommen.

De walvishaaien van Cenderawasih Bay laten een enorme indruk na. West-Papoea ligt wel niet bij de deur, en eigenlijk hadden wij nog geluk aangezien wij deel uit maakten van één van de weinige liveaboards die deze baai pas opgenomen hebben in hun schema. Er worden nog steeds nieuwe duikplaatsen ontdekt. Nu wordt er ook onderzocht in welke mate duikers deze dieren en vissers storen in hun dagelijks leven.

Ondertussen is er wel al een akkoord bereikt in het veilig stellen van deze dieren.

Verder zijn de weinig bedoken riffen in de

ADVERTENTIE

G KORTIN G R O EP S S R E IK U VOOR D

Nemo Dive Club & Hotel & Safari’s Bert en Sofie Red Sea Egypt -Safaga

PROMOTIE! WINTER/ZOMER TWEEDE DUIKER GRATIS! Tel.: 00 20 (0) 100/36 48 708 en 00 20 (0) 100/11 37 707 - info@nemodive.com -

www.nemodive.com

Foto's links Boven: Een olijfgroene staartvis.

Midden: Oranje schorpioenvis (Scorpaena scrofa), ook wel Europees zeevarken genoemd.

Midden: De gehoornde slijmvis (Parablennius gattorugine).

Onder: De gewone zeekat (Sepia officinalis).

Als de walvish aai in de buur t van het net komt, gooie n de vissers de kleine sardientjes ov erboord.

Foto's rechts Boven: Rooskoraal (Astroides calycularis).

Midden: Een moeraal (Muraena helena).

Onder: Een ondiep liggend cargowrakje, aldaar gezonken in de jaren '30.

De walvishaaien van Cenderawasih Bay laten een enorme indruk na.

veelheden Ze zuigen enorme hoe ientjes naar water en de kleine sard binnen.

Foto's (3): Br un

o Van Saen.

baai van Cenderawasih mooi en ongeschonden. Zowel het hard als het zacht koraal vertoont een zeer goede gezondheid.

Enorme scholen vis zijn er wel niet aanwezig en het is zoeken naar macro leven. Maar Cenderawasih Bay en het kleine eilandje Ahe kennen alvast één topattractie: duiken en snorkelen rond de 'bagans' in 'het huis van de walvishaai'. 

Bruno Van Saen

Foto's (7 ): Fr

ance sco De

l Ponte.

ADVERTENTIE

Kom ons Ontdekken!

Gouverneur Verwilgehnsingel 2A 3500 Hasselt +32(0)11/241.145 www.prodiving.be info@prodiving.be

Bondsnieuws

- COMMISSIE DUIKONDERRICHT - EDIT

Nieuw

cursusmateriaal Sinds 13 september 2013 is het nieuwe cursusboek Duiker-Hulpverlener (DHV) te koop in de NELOSboetiek. Voor de prijs moet je het zeker niet laten, want hij kost minder dan de vorige editie, hoewel hij heel wat dikker is. De Sectie EDIT van de Commissie Duikonderricht heeft de laatste maanden nog meer interessant cursusmateriaal afgewerkt.

D

e inspanningen van heel wat instructeurs, die meewerken aan het tot stand komen van cursusmateriaal, hebben de laatste maanden hun vruchten afgeworpen. Er is immers redelijk wat nieuw cursusmateriaal uitgebracht.

cursus 'Duiker-Hulpverlener' De hyperbare geneeskunde evolueert nog steeds. De Geneeskundige Commissie volgt deze evolutie van zeer nabij en wil dit graag communiceren naar de duikers en de ge誰nteresseerde niet-duikers. Daarom dat ze in nauw overleg met de Commissie Duikonderricht een meer uitgebreide editie van het cursusboek DHV uitgewerkt heeft. Een dik half jaar later dan aangekondigd is dit nieuwe cursusboek beschikbaar. Te koop via de NELOS-boetiek voor maar 10,00 euro.

Deze vernieuwde editie tracht in eerste instantie praktische hulprichtlijnen en adviezen te geven over duikgerelateerde problemen. Er is bewust voor gekozen om geen overgedetailleerd medisch naslagwerk te schrijven. Dit om de drempel voor niet-duikers, en ook 1* of 2*Duikers zo laag mogelijk te houden. Soms staat er wel wat extra informatie in voor de ge誰nteresseerden (die tekst wordt voorafgegaan door het pictogram 'Informatief').

In deze nieuwe editie werden het hoofdstuk fysica en de reisapotheek weggelaten, omdat een DHV deze materie niet noodzakelijk moet kennen (ge誰nteresseerden kunnen voor deze leerstof terecht in het cursusboek Sportduiken). Er werden wel enkele nieuwe hoofdstukken en onderdelen toegevoegd, waardoor het cursusboek nu 163 pagina's telt (de vorige versie 92 pagina's). De bestaande teksten werden opgefleurd met extra tekeningen, foto's en informatieve kaderstukjes. Nieuw toegevoegde onderdelen: barotrauma van de huid, onderdruk in de longen, stikstofnarcose, hyperthermie (te warm), otitis externa (zwemmersoor), kinetose (zeeziekte, bewegingsziekte) en hoofdpijn bij duikers.

Het hoofdstuk 'Redding en veiligheid' werd uitgebreid met de verschillende technieken om een slachtoffer aan de kant te brengen. Enkele nieuwe hoofdstukken werden toegevoegd: hartmassage en beademen (CPR), Mental Coaching (Slachtofferhulp) en een verklarende woordenlijst. Dit alles maakt dat het cursusboek zeker de moeite waard is om aan te schaffen, want er staat informatie in die niet terug te vinden is in de cursus Sportduiken (editie 2009).

infoboek 'Jeugdduiken voor Jeugdduikers' In de vorige Hippo's kregen de jeugdduikers al wat biologische weetjes over zoeten zoutwaterdieren. In deze Hippocampus staat er voor hen een gedeelte over zeemanschap, meer bepaald hoe je bepaalde knopen moet maken. Eigenlijk niet enkel interessant voor jeugdduikers, maar ook

48

Hippocampus nov./dec. 2013

voor volwassen duikers. Al deze info en nog veel meer – zoals het doktersonderzoek, de zwembadtraining en de eerste openwaterduik – wordt aan de hand van verhaaltjes en leuke tekeningen op een begrijpelijke manier voorgesteld in het infoboek 'Jeugdduiken voor Jeugdduikers'. Je hebt er instaan die bestemd zijn voor de heel jonge duikers, de wat rijpere jeugdduiker en voor de ouders. Dit boek (123 blz. dik) kwam er dankzij de nauwe samenwerking van de Subcommissie Jeugdduiken met de Sectie EDIT. In de NELOS-boetiek te koop voor 10,00 euro.

Het dossier Uitloding en loodreflex (editie 2013) is voor de NELOS-leden al enkele maanden (sinds 15 maart 2013) gratis downloadbaar als een niet printbare versie via de NELOS-downloadserver.

Spijtig dat sommige leden hem verder verspreiden via o.a. websites. Soms zelfs nadat ze hem gekraakt hebben, zodat hij afdrukbaar wordt. Dat maakt dat dit werkstuk – dat net zoals de andere dossiers geschreven werd door leden van de Sectie Duiktechnieken – binnenkort misschien nog enkel te koop zal zijn via de NELOS-boetiek. Als je liever een geprinte versie hebt dan een pdf die je enkel kan lezen op je scherm, dan kan je het dossier aankopen via de NELOS-boetiek voor 4,00 euro.

dossier 'Droogpakduiken'

ADVERTENTIE

dossier 'Uitloding en loodreflex'

Op het moment dat je deze Hippo in handen hebt, zal het dossier Droogpakduiken ook beschikbaar zijn. Of het ook downloadbaar zal zijn, werd nog niet beslist. Een geprinte versie kan je wel aankopen via de NELOS-boetiek voor 4,00 euro.

dossier 'Oriëntatie' Het dossier Oriëntatie werd volop herbekeken en normaal gezien zou de editie 2013 rond de jaarwisseling beschikbaar moeten zijn.

vragensets De Werkgroep Duikgeneeskunde, binnen het Departement Didactiek van de Sectie EDIT, heeft enkele vragenbundels over duikgeneeskunde samengesteld. Mogelijk komen ze van pas tijdens het studeren? Per niveau (2*D, 3*D, AI) is er een bundel beschikbaar. Je kan ze downloaden via de NELOS-downloadserver.

Rond de jaarwisseling zullen er normaal gezien ook enkele vragenbundels voor fysica beschikbaar zijn.

Als je vragen, opmerkingen, correcties of ideeën hebt voor het cursusmateriaal, dan kan je ze steeds doorsturen naar cursus@nelos.be.  Ivo Madder, voorzitter Sectie EDIT

Hippocampus nov./dec. 2013

49

Reportage

- DUIKMATERIAAL

Ideeën voor een verlanglijstje?

De feestdagen staan weer voor de deur. Dus tijd om verlanglijstjes op te stellen. Misschien kan je er ook wat duikmateriaal op plaatsen? Hier enkele ideeën.

Daarnaast nog enkele tips en leuke weetjes.

Suunto Suunto kondigt voor de veiligheid een terugroepactie aan voor een beperkt aantal rubber hogedrukslangen aan. Een beperkte hoeveelheid van de rubber hogedrukslangen is geïdentificeerd en bevat mogelijk defect slangmateriaal dat de duurzaamheid van de slang kan beïnvloeden.

Dit defect kan lekken of scheuren van de rubberen hogedrukslang veroorzaken wat kan leiden tot een sneller dan verwacht verlies van ademgas wat kan leiden tot ernstig of dodelijk letsel. Identificatie van de betrokken rubber hoge drukslangen: - de slangen hebben een zwarte rubber buitenlaag; - de slangen zijn gemarkeerd met de tekst: 5000 PSIG PRESSURE TESTED – MADE IN USA; - diameter slang is ongeveer 12,5 mm (1/2 inch) en de lengte ongeveer 84 cm (33 inch); - bedrukt met productie batch code 1812.

van deze rubber hogedrukslangen kunnen zijn betrokken: Cobra, Cobra 3, SM-36 manometer en dieptemeter combos, alsmede de Vyper en Zoop indien deze zijn aangekocht als combo product. Een complete lijst van productcodes kan gevonden worden aan het einde van dit document en op www.suunto.com/recall.

Suunto verontschuldigt zich voor het ongemak en verzoekt alle klanten die na 11/2012 een product hebben gekocht met een bovengenoemde hogedrukslang direct hun product te controleren. Als de rubber hogedrukslang van uw product de identificatiedetails heeft zoals boven beschreven is ermee duiken verboden. Breng het product onmiddellijk naar uw dichtstbijzijnde erkende Suunto dealer voor een gratis slangwissel. www.suunto.nl

Duikersgids Heb je een iPhone, iPad of Android-tablet?

Dan kan je als cadeau eventueel de app van de Duikersgids vragen. Deze werd begin oktober geüpdatet voor iPhone/iPad en functioneert ook onder iOS 7.x. Gelijktijdig werd ook de Android-versie geüpdatet. De app bevat nu nog meer duikstekken, foto's, enz. Ook werden de duikplaatsen heringedeeld volgens land, regio, provincie of al dan niet bootduik. De app werkt nu nog sneller en binnenkort komt er een Premium app van de Duikersgids. www.duikersgids.nl

50

Hippocampus nov./dec. 2013

Deze terugroeping is alleen van toepassing op de rubber hogedrukslangen uit de specifieke 1812 batch. Overige rubber hogedrukslangen zijn niet betrokken en hoeven niet te worden vervangen.

De volgende producten voorzien

Sea Dragon Sealife Benelux verdeelt sinds kort een nieuwe krachtige compactflitser en een foto-video-duiklamp met de nieuwste LED-technologie, in een super compact design. De 'Sea Dragon 1200 UW Photo-Video-Light' (SL983) combineert krachtige LED-lichttechnologie in een compact lichaam. Het voegt met zijn 1200 lumen LED-licht diepte en kleur toe aan al je fotoen video-opnamen. Drie niveaus van vermogen: 100 %, 50 % en 25 %. De brandtijd is 75 minuten op vol vermogen.

De lamp geeft een mooie en egale verlichting (100° brede stralingshoek) zonder vlekken. Kleurtemperatuur: 5400 Kelvin.

Met één druk op de knop koppel je de lamp los van de arm, zodat je makkelijk de moeilijk bereikbare plekken kunt verlichten. De lamp is eenvoudig uit te breiden met de nieuwe Flex-Connect grondplaat, handvat en flexibele arm. Deze krachtige 3-in1 foto-video-duiklamp is zeer compact en weegt weinig, erg makkelijk voor reizen en zeer gebruiksvriendelijk.

Waterdicht tot 60 meter.

Ook de nieuwe 'Sea Dragon 2000' (SL984) combineert krachtige LED-lichttechnologie in een compact lichaam en heeft dezelfde externe eigenschappen als 'Sea Dragon 1200', maar dan met 2000 lumen LED-licht en maar 60 minuten brandtijd op vol vermogen.

De 'Sea Dragon Digital Underwater Flash' (SL963) is er speciaal voor de onderwaterfotograaf met compact camera, die met deze krachtige compacte onderwaterflitser kleur in zijn foto's kan brengen. Gedaan dus met blauwe foto's! Richtgetal: 20 (vol vermogen) / 1,5 (laag vermogen). Vermogen aanpassing bereik: 8% tot 100% (in automatische of handmatige modus). Kleurtemperatuur: 5700 Kelvin. De voeding wordt geleverd door vier AA-batterijen (NiMH aanbevolen), goed voor 150 flitsen.

Ook deze flits is waterdicht tot 60 meter.

Deze drie nieuwe producten zijn eenvoudig uit te breiden met het handige 'Flex-Connect' systeem. Er zijn drie verschillende grondplaten beschikbaar, een 'Cold Shoe' waarmee je de lamp of flitser direct op de camera kunt bevestigen, 'flex'-armen in verschillende lengtes voor de gewenste samenstelling en een los handvat. Een adapter voor montage op 'GoPro' camera's wordt meegeleverd. Interessant is de combinatieset 'SeaLife DC1400 HD Sea Dragon Pro Duo light', die bestaat uit een 'DC1400 HD' camera, een 'SL963' flitser en 'SL984 2000 lumen' onderwater foto-videoduiklamp. Richtprijs: 1.149,00 euro.

www.sealife-cameras.eu

Hippocampus nov./dec. 2013

51

Reportage

- DUIKMATERIAAL

Camaro Voor de droogpakduikers heeft Camaro drie nieuwe droogpakken ter beschikking, waar 3 jaar garantie op is en gratis herstellingen zonder dat men er vragen over stelt. De 'ArcTek 2.0' is het perfecte droogpak om op vakantie mee te nemen.

Dit '4-way stretch' laminaatpak is gemaakt van uitermate elastisch en comfortabel materiaal.

Opgevouwen neemt het 30% minder volume in dan conventionele droogpakken. Dankzij een gewicht van 2,8 kg is het ideaal voor vliegtuigreizen. Dankzij een 360° 'Wickel zip' ritssluiting rond de buik kan je gemakkelijk in en uit het pak zonder hulp. Het nieuwe 3-punts gespsysteem zorgt ervoor dat je droogpak perfect past en voorkomt het afzakken. Op de zijkant van je been bevindt er zich een zakje met ritssluiting. De interne thermische sokken passen als gegoten en de

neopreen buitenkant is voorzien van een antislippatroon. Je combineert deze sokken best met de 'Rock Boots' of 'Booties' van Camaro. Het 'ArcTek 2.0' droogpak is niet enkel volledig waterproof, maar ademt bovendien je transpiratievocht naar buiten, wanneer je niet in het water zit. Verkoopprijs: 1.695,00 euro.

De 'ProTec 1.0' is een droogpak waarmee Camaro mikt op de technische duiker. Het is een extreem robuust en super elastisch droogpak. Voor de benen werd gebruik gemaakt van het robuuste 'Dura-stretch' laminaat. Voor het bovengedeelte werd gekozen voor het ademende '4-way stretch' laminaat met een 'ripstop' functie (slijtvast en scheurbestendig).

Dit droogpak heeft een asymmetrische ritssluiting aan

de voorkant. De latex nek en pols 'seals' zijn overdekt met de zogenaamde 'Thermo Collar'. Een afsluitsysteem voorkomt dat er lucht naar de robuuste vaste laarzen kan gaan. Ook dit droogpak is voorzien van een beenzakje met ritssluiting.

Verkoopprijs: 1.895,00 euro.

Het 'ThermoTec 1.0' droogpak van Camaro is ongelooflijk warm en comfortabel, zelfs bij lange duiken of bij duiken rond het vriespunt. Dit is te danken aan de combinatie van verschillende lagen neopreen. Ter hoogte van de benen zit er 7 mm dik 'Terry-Stretch' neopreen met een zachte binnenlaag. Het sluit goed aan, zodat er zich geen lucht ophoopt ter hoogte van de benen.

Het bovengedeelte is voorzien van '4-way stretch' laminaat met een 'ripstop' functie (slijtvast en scheurbestendig), die zorgt voor een aangename bewegingsvrijheid. Dankzij een 360° 'Wickel zip' ritssluiting rond de buik, kan je gemakkelijk in en uit het pak zonder hulp. Een beenzakje met ritssluiting is standaard.

Een ideaal pak voor de beginnende droogpakduiker. Verkoopprijs: 1.295,00 euro. www.camaro.at

52

Hippocampus nov./dec. 2013

Hugyfot Tools Kleine lekken in een neopreen droogpak kunnen worden gedicht met Aquasure (wordt wel hard en rekt dus niet mee), of met 'Black Witch' (blijft zacht). Rubberpakken bestaande uit kunststoffen kan je ook herstellen door een patch over het lek te lijmen/strijken. 'Tear Aid® Type A' is hiervoor zeker aan te bevelen. Dit zijn patches welke gemakkelijk aan te brengen zijn en terug de waterdichtheid garanderen. Uiteraard kan een vakman je duikpak net iets beter herstellen, maar die heb je waarschijnlijk niet mee als je op vakantie bent met je droogpak.

Voor de onderwaterfotografen die enkel het beste willen, is er de D7100 van Nikon. Het vlaggenschip onder de camera's is uitgerust met een 24 megapixel DX-sensor, die geen optische laagdoorlaatfilter (low-pass filter) bevat en daardoor dus nog scherpere foto's kan maken. Ook het nieuwe autofocussysteem, met maar liefst 51 autofocuspunten, is verbluffend en zou volgens Nikon even intelligent moeten zijn als dan van de Nikon D4. Maar wat ben je als onderwaterfotograaf met zulk een uitmuntende camera als je er niet mee onder water kan? Daarom heeft Hugyfot voor deze camera een gepaste onderwaterbehuizing ontwikkeld, volledig in lijn met de kenmerkende ergonomische vormgeving van Hugyfot. Voor de prijs van 2.400,00 euro word je er de eigenaar van. Uiteraard geleverd met het beproefde 'HugyCheck systeem'. www.hugyfot.com

De 'seals' (afdichtingen aan handen en nek) van je droogpak kunnen het best voor elke duik behandeld worden om ze beter te doen glijden. Gebruik hiervoor neutrale producten (niet geparfumeerd).

Vaak volstaat hiervoor talk of een crème, maar opgelet: sommige crèmes tasten je nekseal aan, waardoor het sneller verduurt. 'Seal Saver' is ideaal voor het onderhoud van je 'seals'.

www.amilcosports.nl

Mares Mares verovert het 'YouTube'-kanaal en is verheugd om jullie te verbazen met zijn Mares videoselectie. Je vindt hier volgende video's: • Mares producten: http://bit.ly/1fGVKx7 • Mares technologie: http://bit.ly/16BDk8Z • Mares varia: http://bit.ly/15VDjRL www.mares.com

Hippocampus nov./dec. 2013

53

Reportage

- DUIKMATERIAAL

Scubapro Met de nieuwe jong en modern ogende 'Chromis' polscomputer van Scubapro ben je klaar voor een volgend avontuur – in het water of op het droge. Een display was nog nooit zo helder. Het grote scherm en de messcherpe grote tekens zijn onder water buitengewoon goed leesbaar.

Met de 'Chromis' heb je een groot aantal hulpmiddelen binnen handbereik: een complete duikcomputer (ZHL8 ADT MB-algoritme, PDIS, nitrox van 21 tot 100%), een instrument voor vrijduiken (freedive-modus en dieptemet e r-m o d u s , maxi-

male diepte 120 meter), een horloge (inclusief tweede tijd, stopwatchfunctie in duikmodus en een wekker) en een gepatenteerde afstandsmeter telt de armslagen via de pols of de vinslagen via de enkels en berekent daarmee de afgelegde afstand. Een CR2430-batterij met grotere capaciteit levert de energie. Dankzij een USB-aansluiting

met slede ('Cradle') kan je je duiken opslagen en analyseren op een pc/Mac. Een verlengstukje voor je bandje is voorzien, zodat je de 'Chromis' ook over je duikpak kan dragen.

Verkrijgbaar in de kleuren zwart, oranje en wit, vanaf 399,00 euro. www.scubapro.com

Green Force Met de nieuwe 'Umbilical Hybrid 90°' haakse kabel van Green Force kan je je kabellamp in gelijk welke stand houden. Dit biedt onder andere uitkomst voor de situatie waarbij het batterijpack aan de heupgordel wordt bevestigd. Deze nieuwe kabel is compatibel met alle Green Force batterijpacks en lampenkoppen. Prijs: 95,00 euro. www.green-force.com

54

Hippocampus nov./dec. 2013

Foto: Linda S'Jongers.

Club in de kijker

35 jaar Diestse Sportduikers De Diestse Sportduikers, of kortweg DSD, bestaan 35 jaar.

D

e club werd officieel opgericht op 11 mei 1978 en is sindsdien niet stil blijven staan. Er werd veel geïnvesteerd in duikmateriaal en we kunnen onze leden gratis lucht aanbieden. Verder ontpopte de club zich enkele jaren geleden als jeugdduikschool. Maar het belangrijk-

ste zijn onze leden: zij zorgen er trouwens nog steeds voor dat het een plezier is om een Diestse Sportduiker te zijn.

Naar aanleiding van dit 35-jarig bestaan vonden er dit jaar ook heel wat lustrum festiviteiten plaats zoals onder andere een 'Dive & Barbecue', een duikweekend aan

het Grevelingenmeer en in het najaar staat er een knallend clubfeest op de agenda.

Kortom een jaar dat niet onopgemerkt voorbij zal gaan … 

Katrien Cuypers

ADVERTENTIE

VOOR AL JE DUIK- EN SNORKELMATERIAAL www.desportduiker.be Hippocampus nov./dec. 2013

55

Reportage

- PRE-PRE-ZEESTAGE DUIKMATERIAAL

Kris Vanderdonck, Pieter Decoene, Edith Bracke en Allan Soreyn sluiten – net zoals al de andere genodigden – de dag af met een pintje.

Foto's: Chrisje Demuynck.

Koen Van Dyck en John Maes verwelkomen de kandidaten en juryleden.

Gereedmaken voor de duik.

Voorbereidingen op de Zeestage

Edith Bracke met de indeling van wie waar aan boord moet plaatsnemen met zijn duikmateriaal.

Naar jaarlijkse gewoonte zakken kandidaten 2*I en 3*I af naar Bruinisse om een voorproefje te krijgen van de uiteindelijke Zeestage te Boulouris. Georganiseerd op 22 september 2013 door AVOS en OVOS en ondersteund door de juryleden, is dit een zeer leerrijke dag.

D

e aanvang, namelijk het aanmelden en het inladen van de vissersboot 'Sjarina', loopt heel gestructureerd onder begeleiding van de vier kandidaten 3*I. De jury en kandidaten worden zowel door Koen Van Dyck en John Maes, de algemene organisatoren van deze

56

Hippocampus nov./dec. 2013

Pre-pre-Zeestage, als door Walter Willems, voorzitter van de 2*Stage, gebriefd.

Met koffiekoeken, ook dit jaar verzorgd door Gert Van Roey, gaan de tafelgesprekken van start.

wanorde. De eerste tewaterlating verloopt zeer chaotisch en duurt 20 minuten waardoor bijna alle ploegen 'de sec hebben gemist'. Ook het aan boord komen gebeurt moeizaam.

Aangekomen op de duikplaats begint de

Door een zeer goede debriefing van de

Kris Vanderdonck, Edith Bracke en Walter Willems, met op de achtergrond dokter Dirk De Ruyck.

Controle van de passagierslijst. Kris Vanderdonck, Pieter Decoene en Allan Soreyn.

schaduwschippers – de kandidaten 3*I – kan het te water laten voor de tweede duik met meer dan de helft gereduceerd worden, wat aangeeft dat de 18 aanwezige kandidaten 2*I snel bijleren en dat deze voorbereiding een zeer nuttige bijdrage is voor de aankomende Zeestage.

"Ik heb nog nooit zoveel spijt gehad dat ik de verliesprocedure ben vergeten uit te leggen"; "Je moet de jury ook een gaatje geven om bijvoorbeeld weg te zwemmen. Als

je dan accuraat ingrijpt, kan je scoren"; "Ik heb vandaag veel bijgeleerd"; "Jullie hebben het vandaag uitstekend gedaan", zijn reacties die nagalmen nog lang nadat de 'Sjarina' terug in zijn thuishaven ligt.

Filmstrip 1: Materiaal aan boord brengen; nog even op de kaart kijken waar we gaan duiken; tafelgesprekken; briefing; duikplanning; klaar om te duiken.

Filmstrip 2: Redden, slepen en slachtoffers aan boord brengen; onder toezicht van de veiligheidsboot; CPR en zuurstoftoediening; debriefing; lunch en … nog even wat tips over het te water gaan.

Iedereen wenst jullie dan ook een zeer succesvolle en leerrijke Zeestage toe! 

Chrisje Demuynck

ADVERTENTIE

De schoonheid

van oosterschelde Dedeschoonheid

van de oosterschelde

Nu 15% voorjaars voordeel!

Zeeuwse cottages perfect voor een duikweekend.

Stelhoekweg 3 • 4424 NN Wemeldinge 0113 - 626 443 • www.destelhoeve.nl Hippocampus nov./dec. 2013

57

Club in de kijker

MOBY DICK DIVING TEAM

58

Hippocampus nov./dec. sept./okt. 2013 2013

Foto's: Ann Cockx, Jul Vandenbulcke, Kiki Vleeschouwers, Claudia Gravenstein.

Moby Dick Diving Team: 40 jaar in de bubbels

Een historische wandeling doorheen 40 jaar Moby Dick 1973: Jos Maerevoet en Karel Devos van CVD vinden het tijd voor een nieuwe duikclub: Moby Dick Diving Team wordt geboren.

1976: Paul Bervoets wordt voorzitter en blijft dit gedurende bijna 25 jaar. Er volgen natuurlijk nog voorzitters maar niemand houdt het zo lang vol.

1976: Moby Dick evolueert van een clubje naar een heuse duikschool.

1977: Uit de warme moederschoot van Moby Dick ontspruit de eerste telg: WDS. 1986: Twee instructeurs van Moby Dick zorgen voor een tweede telg: Triton.

1989: Moby Dicker en oud hoofdredacteur van Hippocampus Roland Wantens zorgt voor een derde telg: Safe Diving.

1993: Moby Dick bestaat 20 jaar en na een moeizame bevalling komt de vierde telg ter wereld: The SeaMasters.

1998: Ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan duikt Moby Dick voor 25 uur ononderbroken onder in de Put van Ekeren en haalt daarmee de regionale pers.

2013: Moby Dick vliegt in de bubbels.

Hippocampus sept./okt. 2013

59

Club in de kijker

Hoe overleef je 40 jaar trainen?

Van trainen met wc-brillen en mistrals naar high tech materiaal met kattenbakvulling, daar kan je gedurende 40 jaar wel twee trainingsavonden per week mee vullen. Je kan niet elke week met flessen trainen of aan je conditie bouwen dus halen we soms hockeysticks, visnetten, volleyballen, OW-camera's en kajaks boven. De boog kan niet altijd gespannen staan en op welbepaalde tijden van het jaar duiken er rare figuren op in het zwembad: prins Carnaval, de paashaas, de griezels, de Sint en de Kerstman. Met de nodige jenevers en de lichtjes in de onderwaterkerstboom gaan de apneus … hik … eens zo goed.

Bij de Moby Dick trainingen voelt iedereen zich thuis. De jeugdige duikers worden spelenderwijs verder opgeleid door ervaren jeugdduikinstructeurs. De familiale sfeer van Moby Dick valt op: onze club valt in de prijzen bij de 'Week van de sportclub 2013' van Bloso.

40 jaar wervelende activiteiten Moby Dick is meer dan een duikclub. Ja, uiteraard organiseren we geregeld clubduiken en themaduiken (ijsduik, champagneduik, bootduik en maritieme training). En de jaarlijkse clubreis is een traditie waar we oog hebben voor ervaren en minder ervaren duikers.

Maar we doen meer, veel meer. Alom bekend en berucht, het Sinksenkamp waar Neptunus langs komt om de nieuwelingen in te wijden in onze prachtige onderwaterwereld. En hoe leer je de onderwaterwereld beter kennen dan via de Moby Dick-biologieavonden. Ook het culinaire krijgt bij Moby Dick de nodige aandacht: mosseltjes, satés en hamburgers, worstenbrood en appelbollen passeren ieder jaar de revue. Om de familiale sfeer te versterken, gaan de Moby's bowlen, Zeeland verkennen en de Ardennen onveilig maken. En in december komen de allerkleinste Moby Dickertjes samen in het warme stulpje van de Sint.

60

Hippocampus nov./dec. 2013

Iedereen is welkom op het groot jubileumfeest van Moby Dick in LaRiva op 30 november 2013.

Moby Dick missie en visie gedurende 40 jaar Missies, visies en doelstellingen, hoe je het ook noemt, Moby Dick wil gewoon zoveel mogelijk mensen leren duiken op een veilige, verantwoorde en vrolijke manier.

Hoe doen we dat? Onze instructeurs en monitors begeleiden de onderwaterexploranten met kennis van zaken en spiksplinternieuw materiaal. Wil je ons beter leren kennen, kom dan gewoon eens af. Bij Moby Dick is iedereen welkom.

Praktische info Trainingen: maandag van 21.00 – 23.00 uur, vrijdag van 21.00 – 22.00 uur.

Zwembad Ieperman, Doornstraat 3b, 2610 Wilrijk.

Tel: 03 353 09 81 – 0477 65 25 56. www.mobydiving.be of stuur een e-mail naar info@mobydiving.be.

Je vindt ons ook terug op facebook: Moby Dick Diving Team. 

Ann Cockx, Jul Vandenbulcke, Kiki Vleeschouwers

Superaanbieding

12 nummerS duiken + duiken digitaal van € 99,45 voor SlechtS € 39,50 DUIKEN

DUIKEN magazine van de onderwaterwereld.

MAGAZINE VAN DE ONDERWATERWERELD | WWW.DUIKEN.NL

VERZONKEN IN VULKAANZAND:

NUMMERS

BALI’S LIBERTY WRECK

+ gRatiS

NIEUW: MOBIELE LEVENSREDDER

VOOR DUIKERS

REIZEN

Haaien scoren Kaap de Goede Hoop OOSTVOORNSE MEER

ZOET WATER IS EEN FEEST!

KOLKENDE STRAAT Wij zullen duiken in de baai van Lamalera (zie kader volgende pagina) en naar verluidt is het hier goed macroduiken op het zwarte zand.

De omgeving is hier totaal anders en zeker mooi te noemen: koraalrotsen zijn als kunstige bloemstukken opgemaakt, worden omgeven door zwart zand en daartussendoor kruipt en zwemt een keur aan verschillende zeeschepsels.

Aan één duik hebben we niet genoeg om dit allemaal vast te leggen. Gelukkig hoeft dat ook niet omdat we hier ook nachtduiken. De nachtduik brengt ons meer van hetzelfde, maar omdat het gebied zo rijk aan soorten is, is verveling geen seconde aan de orde.

Gedurende de nacht verplaatsen we ons verder

BULTRUG JOHANNES

in de richting van onze bestemming: Alor.

Hier gaan we duiken in de kolkende Straat van Pantar, een zeestraat tussen het eiland Pantar en Alor, met in het midden een slapende vulkaan genaamd Pulua Pura.

Ten oosten van deze vulkaan is een vernauwing van de straat en precies daar bevinden zich een aantal duikstekken waaronder Clown Valley. Maar zo twee dagen na volle maan blijkt het er nogal te stromen: indrukwekkende draaikolken en willekeurig stijgende en dalende bulten water dwingen respect af en we vragen onszelf af of we er wel verstandig aan doen hier te water te gaan. We moeten maar op de wijsheid van onze twee duikgidsen vertrouwen, en besluiten mee te gaan. Als we op de Zodiac zitten, blijkt echter dat de gidsen ook niet al teveel vertrouwen hebben in de zaak en er wordt besloten dat we alsnog uitwijken naar een plaats genaamd Shark Galore. Daar aangekomen ziet het water er evenmin vriendelijk uit. Maar ergens tussen de twee duikplaatsen in lijkt het wat rustiger te zijn en een naam voor de duikstek is al snel gevonden: Clown Galore. Eenmaal onder water blijkt de stroming toch vrij stevig te zijn, en dat betekent dus zwemmen, niet bepaald onze hoofdmotivatie om duiken leuk te vinden.

Maar ondanks de stroming dalen we toch af tot een meter of 16 in de hoop dat het daar wat rustiger wordt. Helaas, in plaats van dat de stroming afneemt, zet de stroming alleen nog maar verder aan en niet veel later liggen we in een heuse onderwaterstorm. Er is bijzonder weinig gelegenheid om ergens in de luwte te schuilen, dus we zijn aangewezen op onze sterke roestvrijstalen aanwijsstokken die enig houvast bieden wanneer we ze tussen de rotsen steken. De stromingen blijken onverbiddelijk en volkomen onberekenbaar qua richting en sterkte en ze laten zich nog het best vergelijken

Een zeenaaktslak met een pyama?

Nee, maar zo luidt wel zijn naam: Pyamaslak (Chromodoris magnifica).

Ook onder een overhangende rots bij Pulau Reta barst het van de kleuren en onderwaterleven.

Onze speurneuzen zijn in alertheid gebracht, we ontdekken bizarre beesten zoals deze juveniele hengelaarsvis (boven) en Halimeda spookfluitvis (rechts).

40 Duiken januari 2013

ECNEIREPXE RETOOCS :NEOD | KCERW Y TREBIL :NEKKARW | REMAKMAARK S’OMEN GNIDNIF :RUUTNOVAKIUD | TOONS AGAS TSET :EIFARGOTOF | GNIRUEK :HCSIDEM | ENILEFIL SULITUAN :OFNIT CUDORP | AKIRFA-DIUZ :NEZIER 3102 IRAURBEF

CAMERATEST: OLYMPUS E-PL5 | MEDISCH: DUIKKEURING | BIOLOGIE: INKTVISSEN ZEELANDBRUG: ZEEUWSE DROOM | LEUKE DAG: SCOOTER EXPERIENCE

01302

BP 8

711273 991903

BP 8

711273 991903

01302

FOTOGRAFIE-UITDAGING

ZOET WATER IS EEN FEEST!

DUIKEN

24E JAARGANG NR.1 - JANUARI 2013 € 5,99 spotten we diverse soorten spookfluitvissen die nauwelijks als spookfluitvis herkenbaar zijn, diverse wesp- en bladvissen, verschillende soorten pijlinktvissen en octopussen, hordes zeenaaktslakken, koraalmeervallen en nog vele andere soorten. Dit is bijzonder, onze speurneuzen zijn in alertheid gebracht en met zijn allen snuffelen we het zwarte zand continue af. We krijgen geenONDERWATERWERELD genoeg van en dat blijkt Eenmaal terug op de boot bekomen we vanMAGAZINE | WWW.DUIKEN.NL VANerDE wel uit de duiktijden: die zijn hier zonder de schrik. Nu hebben we behoefte aan een uitzondering meer dan een uur, terwijl de rustige nachtduik en die gaan we maken in afspraak eigenlijk 45 minuten was... de Kalabahi Sound. Deze zeestraat leidt naar De komende dagen maken we nog een aantal Kalabahi, de voornaamste plaats op het eiland duiken in de Straat van Pantar, maar dan Alor. De duiken in de Kalabahi Sound zijn aan de noordzijde van de vulkaan. Door de zonder uitzondering muckduiken: zwart zand RUSSISCHE ROULETTE sterke stroming kost varen te veel brandstof met rotzooi en daartussen vooral bizarre IN DE ZWARTE ZEE: en het water aan de zuidzijde is toch te koud beesten. Net als in de Straat van Lembeh, DE MOSKVA EN SC213 om comfortabel te zijn. Bijkomend voordeel maar dan anders. In een tweetal duiken hier

ZWART ZAND

WAS HIJ TE REDDEN?

FOTOGRAFIE-UITDAGING

ZEELANDBRUG: ZEEUWSE DROOM | LEUKE DAG: SCOOTER EXPERIENCE CAMERATEST: OLYMPUS E-PL5 | MEDISCH: DUIKKEURING | BIOLOGIE: INKTVISSEN

De duiken in de Kalabahi Sound zijn zonder uitzondering muckduiken: zwart zand met rotzooi en daartussen vooral bizarre beesten. met heftige rukwinden. Dit blijkt niet lang vol te houden, hier kun je onmogelijk duiken.

Gelukkig wordt besloten om de duik af te breken, waarbij ieder zijn eigen manier weet te vinden om naar boven te kruipen. Wat een binnenkomer: welkom in de Straat van Pantar!

JANUARI 2013 REIZEN: INDONESIË, NOORWEGEN | PRODUCTINFO: SEA SHELL | MEDISCH: GEBITSPROBLEMEN | FOTOGRAFIE: TIME-LAPSE | BIOLOGIE: ZEEGRAS | JOUW DUIKAVONTUUR: SIPADAN | WRAKKEN: ZWARTE ZEE | ONDERHOUD: DROOGPAK

REGENBOOGFORELLEN

op jE tablEt of pc

INDONESIË ALOR

omgeving te zijn: volgens de boeken is het een Hippocampus alatus, een soort die volgens de aanwezige literatuur alleen nog maar gezien is tussen het Noorden van Australië en het zuiden van Papoea-Nieuw-Guinea, een gebied ruim 1500 kilometer hiervandaan! ’s Nachts maken we hier nog een nachtduik, maar dan iets verder de baai in, waar de stroming minder is. Het onderwaterlandschap blijkt, ondanks dat we dichtbij de vorige stek zitten, compleet anders te zijn en weer is het een beestenspotfeest: een stuk of zeven verschillende zeenaaktslakken die we nog nooit eerder zagen, een enorme hoeveelheid Pleurobranchussen en een schattig sepiolaatje!

Als fotograaf word je van hot naar her geroepen omdat iedereen weer wat anders wil laten zien en helaas is het duikuurtje zo voorbij. Eenmaal uit het water krijgen we direct te eten en voldaan kruipen we onze kooi in, want we moeten morgen weer vroeg op. De zuidzijde van het eiland Kawula op weg naar de straat van Pantar staat op de planning, het water zal daar stukken kouder zijn.

DUIKEN

FEBRUARI 2013 REIZEN: ZUID-AFRIKA | PRODUCTINFO: NAUTILUS LIFELINE | MEDISCH: KEURING | FOTOGRAFIE: TEST SAGA SNOOT | DUIKAVONTUUR: FINDING NEMO’S KRAAMKAMER | WRAKKEN: LIBERTY WRECK | DOEN: SCOOTER EXPERIENCE

DUIKEN 12 24E JAARGANG NR.2 - FEBRUARI 2013 € 5,99

TEK

INDONESIË

VAN FLORES NAAR ALOR, EN TERUG

Duiken januari 2013 41

ZEELAND

VISSEN OP HUN WINTERBEST

IJSDUIKEN

WINTERSPORT VOOR IEDEREEN

Winterpret! koude en tropische avonturen

EVEN NIET BEREIKBAAR: FILMEN MET JE SMARTPHONE | NOORWEGEN: IJZIGE ROADTRIP LEUK OM TE DOEN: TIME-LAPSE ONDER WATER | ZEEGRAS: DE WEIDEN VAN DE OCEANEN

01301

BP 8

711273 991903

WAS HIJ TE REDDEN?

JOHANNES

Word duiken Fan? www.facebook.com/duiken.nl BULTRUG REGENBOOGFORELLEN

OOSTVOORNSE MEER

Kaap Goedeabonnee Hoopen ontvang Duiken een jaar lang iedere Word de nu Duiken

Haaien scoren

maand op de mat. Naast het magazine heeft u de mogelijkheid om via de AKO tijdschriften App, Duiken op uw iPad, Android tablet en pc te bekijken. Profiteer van ruim 60% korting!

VOOR DUIKERS

LEVENSREDDER NIEUW: MOBIELE

ReageRen

DUIKEN BALI’S LIBERTY WRECK

VULKAANZAND: VERZONKEN IN

www.duiken.nl/tablet

Ga naar duiken.mijntijdschrift.net/hippo2013 of bel 070 66 02 28 (België)

MAGAZINE VAN DE ONDERWATERWERELD | WWW.DUIKEN.NL

Retro-Hippo

- VERZAMELD DOOR WIM VAN DOESELAER

45 jaar geleden uit Hippocampe nr. 23

december 1968

BEFOS De verkiezing van de beheerraad volgens de nieuwe statuten gaf de volgende uitslag: Nederlandstalige beheerders: Jozef Van den Berghe, Antoine De Deene, Jean Sax, Willy Wellens, Georges Dib. De Franstalige beheerders: Paul Bailly, René Crepin, Jo Lacroix, Jacques Mawet, Robert Henry.

15 jaar geleden uit Hippocampus nr. 171

december 1998

25 jaar geleden uit Hippocampus nr. 121

december 1988 Nieuw record vrije duik in tandem

Onderwatertechniek De onderwatertechniek, gebaseerd op de training in het zwembad, zou een promotie-element van de duiksport zijn, maar zou dan door een zeer strikt reglement moeten worden geleid.

Francisco Pipin en zijn vrouw Audrey verdwenen onder de oppervlakte in Baja California op weg naar hun doel 115 meter diep.

Na 2 minuten en 10 seconden kwamen ze terug boven en omhelsden elkaar triomfantelijk. Het record van 112 meter was gebroken.

Operatie Hydra Het experiment dat zich afspeelde nabij Cassidaigne is goed geëindigd. De duikers hebben de decompressie die 5 dagen duurde beëindigd. Zij hebben 250 m bereikt en dit met een mengsel zuurstof-waterstof vanaf 200 m.

35 jaar geleden uit Hippocampus nr. 71

december 1978

10 jaar NELOS Ondanks alle woelige vaarwaters, heeft de ploeg die de langste tijd van deze voorbije 10 jaar aan het roer stond en zij, die hen opvolgden, het NELOS-schip veilig en wel tussen de veelvuldige boeien van idealisme en realisme gebracht waar het moest aanmeren: namelijk zijn haven in Vlaanderen zonder het moederschip BEFOS te hebben geramd.

Jean Sax Voorzitter BEFOS

Oosterschelde Er heerst een sfeer van onrust bij onze Belgische duikers wat betreft duiken in de Oosterschelde. Een speciale commissie werd in Nederland in het leven geroepen om een wettelijke regeling voor het duiken in de Oosterschelde te onderzoeken.

62

Hippocampus nov./dec. 2013

Schone Blaarmeersen Op initiatief van Jean-Luc Stockman van Thalassa werd een schoonmaakactie georganiseerd in de Blaarmeersen. Zo'n 60 duikers verzamelden een hoop rommel, zoals een microgolfoven, een toiletblok, een fiets, enz.

De plaatselijke dienst voor huisvuilverwerking voerde de rommel weg. Naderhand kreeg Thalassa een dankbrief van de dienst Sport en Recreatie van de Stad Gent.

Stages te Bendor

Ook AVOS ruimt op

Weer een lichting Nationale en Federale Monitors (we vermelden enkel de NELOS-geslaagden).

Nationale Monitor (nu 3*I): Guy Segers (Yellow Diving) Federale Monitors: (nu 2*I): Eddy Antonissen (Orca Bree), Jean-Pierre Colle (Manta), Georges Drappier (Manta), Willy Goossens (DDT), Ivo Hubert (Amphora), Gerda Mathees (Temse Watersport), Herman Ponet (CVD), Daniel Vandenbussche (De Murene), René Van Leeuwen (Samantha), Roland Vispoel (Gentse Dolfijnen).

De Put van Ekeren kreeg een schoonmaakbeurt dankzij tientallen duikers van AVOS. Op enkele uurtjes verzamelden zij o.m. een chassis van een caravan, twee computers, barkrukken, enz.

De opruimactie van Muisbroek kreeg felicitaties van Schepen Marc Wellens van de Stad Antwerpen.

Hippoëzie

Foto: archief Nella Lucas.

T

ijdens een bezoek aan het nieuwe gemeentehuis van Tholen vestigde wethouder Jan Oudesluijs de aandacht van onze Hippo-redacteur op een schilderij van Nella Lucas. Ze liet zich inspireren door een gedicht van Ko Stoutjesdijk (1914-2005). Stoutjesdijk zijn geboortedorp was Oud-Vossemeer. Hij studeerde theologie en psychologie en in 1950 werd hij predikant van de Grote Kerk te Breda.

Hij was de laatste predikant van de Grote Kerk. Na zijn emeritaat kreeg hij meer tijd om zich bezig te houden met een andere grote passie: het schrijven van gedichten.

Ko Stoutjesdijk behandelde in zijn gedichten levensthema’s zoals vreugde en verdriet en de tegenstellingen van het leven.

60 jaar na de ramp die Zeeland trof is het duidelijk dat de liefde en de angst voor de zee hier nog steeds sterk aanwezig zijn.

Meer schilderijen van Nella Lucas, met daarop eveneens gedichten van Ko

Stoutjesdijk, vind je op: www.aardewerkplaats-blauwesluis.nl. 

Luc Beets

Hippocampus nov./dec. 2013

63

Close-upe

NELOS-fotograaf

In de kijker Heremietkree

ft (Thailand).

St. John Reef (Egypte).

Kortsnuitzeepaardje (Hippocampus hippocampus), Zeelandbrug (Oosterschelde).

Papagaaivis in

Ras Nasrani cave

(Egypte).

'Cave Cleaner Shr

64

Hippocampus nov./dec. 2013

sp.), imp' (Urocaridella

Bali.

Naam Eric Hulpiau Brevet/titel

2*I

Fotografiebrevet Club

kandidaat 1*I

Hydra Aalst

Duikt sedert

1978

Aantal duiken

+/- 2500

Aantal fotoduiken +/- 500 Duikplaatsen

Camera Behuizing

Trompetvis (2e prijs Argus fotowedstrijd).

Lenzen 'Whilwind Fishbowl', Bali.

Flitsen

Koraalduivel me

meren binnenland, steengroeven, Oosterschelde, Noordzee, Bretagne, Middellandse Zee, Curaรงao, Cuba, Egypte, Thailand, Bali, Lembeh Strait, ...

Nikon D70, Nikon D200, Nikon D800, GoPro Hero3 Seacam D70, Hugyfot D200, Hugyfot D800 10 mm, 16 mm, 60 mm, 17-35 mm, 105 mm, ...

Inon Z220 / Sea&Sea YS250 pro (2x), Sea&Sea YS-120, Sea&Sea YS-90DX , Sea&Sea YS-30

t model op een

zandbodem (Ba

li).

Titan trekkervis (Balistoides viridescens) bij zijn broedsel (agressief).

Eschmeyers sch

orpioenvis (Rh

inopias eschm

eyeri ), Lembeh

Straith.

Hippocampus Hippocampus nov./dec. 2013

65

Reportage

- ONDERWATERFOTOGRAFIE

ONK - Overall - 1e plaats.

Duiker met zeeanjelieren.

Foto: Gino Meskens.

Nederland-België 2-2 Gino Meskens, die dit jaar NELOS vertegenwoordigde tijdens het CMAS Wereldkampioenschap Onderwaterfotografie (WK), werd op vrijdag 20 september 2013 gehuldigd in Nieuwegein (Nederland) als de winnaar van het Open Nederlands Kampioenschap (ONK), een organisatie van Aquashot – de onafhankelijke werkgroep van de Nederlandse Onderwatersport Bond (NOB).

A

quashot organiseert jaarlijks drie wedstrijden: het Open Nederlands Kampioenschap Onderwaterfotografie (ONK), het Nederlands Kampioenschap Onderwaterfotografie (NK) en het Zeeuws Kampioenschap Onderwaterfotografie (ZK). Deze drie wedstrijden werden tijdens twee wedstrijddagen gehouden, namelijk op 26 mei en 9 juni 2013. Aan het ONK en ZK kunnen fotografen van ieder niveau, iedere nationaliteit en iedere duikorganisatie meedoen, terwijl het NK – zoals de naam al doet vermoeden – alleen voor Nederlandse fotografen is bedoeld.

Daarnaast is het Zeeuws Kampioenschap

66

Hippocampus nov./dec. 2013

geschikt voor beginnende onderwaterfotografen, terwijl aan het ONK en NK duikers meedoen die op semi-professioneel niveau met onderwaterfotografie bezig zijn. Er deden in totaal 82 fotografen uit Nederland, België en Duitsland mee in de verschillende categorieën.

Het ZK kent twee categorieën: beste foto en beste serie van drie foto's. Bij het ONK en NK staan maar liefst vijf categorieën centraal, die overeenkomen met de onderwerpen die de CMAS bij het WK Onderwaterfotografie hanteert. Het gaat hier om macro, visportret, groothoek, groothoek met model en een onbekend thema dat pas

op de wedstrijd zelf bekend gemaakt wordt.

Bij het ONK is het mogelijk om winnaar te worden van de losse categorieën. Maar als je laat zien dat je de vijf wedstrijdcategorieën 'overall' het beste beheerst, word je uitgeroepen tot kampioen ONK. Voor de Nederlanders is het misschien belangrijker om winnaar te worden van het NK, want de winnaar mag NOB vertegenwoordigen tijdens het CMAS WK 2015, dat in Zeeland (Nederland) zal plaatsvinden.

De proclamatie van zowel het ZK, het NK als het ONK vonden plaatst in Nieuwegein (Nederland), op 20 september 2013.

De winnaars voor het ZK waren Marloes Otten, voor haar eerste plaats in de categorie 'Beste foto' en Marcel Timmermans voor de 'Beste serie'. De Nederlander Marco Heesbeen, die dit jaar nog zilver behaalde tijdens het CMAS WK te Cuba, werd uitgeroepen tot winnaar van het NK. Hij heeft dus zijn deelname verzilverd om Nederland te vertegenwoordigen tijdens het CMAS WK 2015.

De eerste plaats bij het ONK ging naar Gino Meskens. Verleden jaar miste Gino het

kampioenschap met 0,5 punt. Dit jaar was het nog spannender, want het verschil tussen de eerste en tweede plaats bij het ONK was maar 0,1 punt verschil. Een verdiende eerste plaats! Die heeft hij natuurlijk ook mede te dank aan zijn behendig onderwatermodel, zijn vrouw Claudia Baeckelandt.

De afgelopen vier jaren klom Gino telkens een positie hoger in de lijst van winnaars.

Begonnen op een vierde plaats in 2010, nu de beste van de wedstrijd. Schitterend! De tweede plaats ging naar Marco Heesbeen.

Hij heeft blijkbaar iets met zilver? Het brons was weer voor een Belgische deelnemer: Luc Rooman.

Wie is Gino Meskens?

Gino is 3*Duiker en is lid van de NELOS-club 'Handi Divers Wet Wheels'.

Hij duikt sinds 2003 en doet gemiddeld 75 duiken per jaar. Fotograferen doet hij sinds 2008. Hij is lid van de fotoclub WOFFV, een kweekvijver voor wedstrijdfotografen. Zijn grote voorbeelden zijn Gery Beeckmans, Daan Delbare, Luc Rooman en Frankie Van Reemoortel.

Vooral van Gery heeft hij veel over onderwaterfotografie geleerd. Het is vooral door de tips en het vele oefenen dat men een goede onderwaterfotograaf wordt. Zijn vaste onderwatermodel is zijn vrouw Claudia Baeckelandt. Als hij even tijd heeft, duikt Gino in de Put van Ekeren (recreatiedomein Muisbroek), waar altijd wel iets te fotograferen valt.

Maar het liefst van al trekt hij naar Zeeland om er te fotograferen. Zijn favoriete duiklocaties in Zeeland bevinden zich in de Grevelingen: Scharendijke, Den Osse en Dreischor. Dat zijn ideale fotolocaties omdat je er geen rekening moet houden met de getijden, het zicht er meestal goed is en het onderwaterleven er toch voldoende gevarieerd is. Nochtans zijn er ook in de Oosterschelde interessante locaties waar hij al eens gaat fotograferen, zoals de Bergse Diepsluis (Oesterdam) en de Zeelandbrug. Buitenlandse duikreizen staan uiteraard ook jaarlijks op het programma. Egypte is mooi, maar de Filipijnen en Bali zijn beter. Helemaal fantastisch is de enorme diversiteit van het onderwaterleven in IndonesiĂŤ, met als uitschieter Lembeh Strait in Noord-Sulawesi.

ONK - Macro - 3e plaats - Heremietkreeft - Foto: Henny Blokvoort.

ONK - Visportret - 2e plaats.

Een juveniele snotolf (Cyclopterus lumpus).

Foto: Marco Heesbeen.

ONK - Visportret - 3e plaats.

Een zwarte grondel (Gobius niger).

Foto: Dirk-Jan Saaltink.

Hippocampus nov./dec. 2013

67

Reportage

- ONDERWATERFOTOGRAFIE DUIKMATERIAAL

ONK - Overall - 3e plaats.

Ogen van een pladijs.

Foto: Luc Rooman.

Zeeuws Kampioenschap

ONK - Overall - 1e plaats.

Heremietkreeft.

Foto: Gino Meskens.

Beste foto: 1. Marloes Otten.

2. Cees van Diemen.

3. William Verhoeven.

Beste serie: 1. Marcel Timmermans.

2. Cees van Diemen.

3. Marloes Otten.

Opmerkelijk is dat tijdens de vier jaar sinds het ONK plaatsvindt, België en Nederland om beurten de eerste plaats wegkaapten.

In 2010 was het de Nederlander Ron Offermans die kampioen werd. In 2011 was het ons NELOS-lid Luc Rooman. Vorig jaar opnieuw een Nederlander, namelijk Henny Blokvoort, en dit jaar dus Gino Meskens.

De stand in de tweestrijd van beste onderwaterfotograaf Nederland-België is dus 2-2. Ik ben benieuwd hoe het de volgende jaren evolueert, want met telkens een klein puntenverschil hebben beide landen gewoonweg topfotografen die in 2015 zeker thuisvoordeel zullen hebben tijdens het WK CMAS, dat zich afspeelt in 'onze wateren'.  Ivo Madder

68

Hippocampus nov./dec. 2013

ONK - Overall - 1e plaats.

Een zwarte grondel bewaakt zijn eieren.

Foto: Gino Meskens.

Open Nederlands Kampioenschap Macro: 1. Luc Rooman.

2. Reindert Nijland.

3. Henny Blokvoort.

Groothoek: 1. John Knappers.

2. Erik Venneman.

3. Marco Heesbeen.

Visportret: 1. Jos Broere.

2. Marco Heesbeen.

3. Dirk-Jan Saaltink.

Thema tegenlicht: 1. Gino Meskens.

2. Jos Broere.

3. Luc Rooman.

Groothoek met model: 1. Arco de Man. 2. John Knappers.

3. RenĂŠ Weterings.

Overall: 1. Gino Meskens.

2. Marco Heesbeen.

3. Luc Rooman.

. rie 1e plaats ap - Beste se mpioensch are mossel tb ee de Zeeuws Ka n va ans. omopening l Timmerm n de instro Foto: Marce Close- up va

ONK - Thema tegenlicht - 2e plaats.

Zonnige zeeanjelier.

Foto: Jos Broere.

ONK - Thema tegenlicht - 1e plaats.

Zonnige zwemband.

Foto: Gino Meskens.

. ll - 1e plaats ONK - Overa len. el tb ch lu Gevangen Heesbeen.

Foto: Marco

. ll - 1e plaats ONK - Overa rket ting. ke an j bi Duiker Heesbeen.

Foto: Marco

Hippocampus nov./dec. 2013

69

Beportage R ondsnieuws

- ONDERWATERFOTOGRAFIE - SPORTCOMMISSIE

ONK - Overall - 3e plaats.

Onderwaterfotograaf in het zonnetje.

Foto: Luc Rooman.

Nederlands Kampioenschap Macro: 1. Reindert Nijland.

2. Marco Heesbeen.

3. Stella Huiskamp.

Visportret: 1. Marco Heesbeen.

2. Jos Broere.

3. Reindert Nijland.

Groothoek met model: 1. John Knappers.

2. Arco de Man. 3. Marco Heesbeen.

Groothoek: 1. John Knappers.

2. Erik Venneman.

3. Marco Heesbeen.

Thema tegenlicht: 1. Jos Broere.

2. John Knappers.

3. Arco de Man. Overall: 1. Marco Heesbeen.

2. John Knappers.

3. Arco de Man.

70

Hippocampus nov./dec. 2013

ONK - Overall - 1e plaats.

Zeeanjelieren op mosselhangcultuur.

Foto: Gino Meskens.

ONK - Macro - 2e plaats.

Een doorschijnende zakpijp (Ciona intestinalis).

Foto: Reindert Nijland.

ADVERTENTIE

ONK - Thema tegenlicht - 3e plaats.

Mosselhangcultuur.

Foto: Luc Rooman.

Zeeuws Kampioenschap - Beste foto - 1e plaats.

Zeeanjelieren (Metridium senile).

Foto: Marloes Otten.

Hippocampus Hippocampus sept./okt. nov./dec. 2013

71

Reportage

- ONDERWATERFOTOGRAFIE

ONK - Overall - 3e plaats.

Voortplanting van de sepia's.

Foto: Luc Rooman.

ONK - Macro - 1e plaats.

Een grote vlokslak (Aeolidia papillosa).

Foto: Luc Rooman.

ONK - Groothoek - 2e plaats.

Sepia's komen zich voortplanten.

Foto: Erik Venneman.

72

Hippocampus nov./dec. 2013

ONK - Groothoek - 1e plaats.

Slingerzakpijp en zeewier.

Foto: John Knappers.

ONK - Vispor tret Zandhaai.

Foto: Jos Broere.

ONK - Groothoek - 3e plaats.

Knotswier.

Foto: Marco Heesbeen.

1e plaats .

Zeeuws Kampioenschap - Beste serie 1e plaats.

Jonge mossels.

Foto: Marcel Timmermans.

ADVERTENTIE

Hippocampus nov./dec. 2013

73

- ONDERWATERFOTOGRAFIE & -VIDEOGRAFIE

Gouden Duikers voor Onderwaterfotograaf The Underwater Pixelguide wint goud in Marseille.

D

e Belgen deden het naar goede gewoonte goed op het 'Festival Mondial de l'Image Sous-Marine' in Marseille. Zo won Eric Bettens de prijs voor de Beste Muziek en mochten Bruno van Saen en Luc Eeckhout beiden een Gouden Duiker mee naar huis nemen. Bruno werd onderscheiden voor zijn beste kleurfoto, terwijl Luc zijn prijs in ontvangst mocht nemen binnen de categorie Diaporama (nvdr: de winnende foto van Bruno en het diaporama van Luc zal je kunnen bewonderen op het Hugycup-event op 14 december 2013 eerstkomend).

De visuele gids/handleiding 'The Underwater Pixelguide', waaraan Luc Eeckhout ook meewerkte als consultant en onderwaterfotograaf, greep net naast de prijzen.

een gouden tandarts De West-Vlaamse Luc Eeckhout mag dan tandarts van beroep zijn, het goud reserveert hij wel voor zijn onderwaterfotografie. Tijdens zijn meer dan 2.000 duiken overal ter wereld, kwam hij meer dan eens met een prijsfoto naar boven. Na recent nog goud gehaald te hebben tijdens het 21e NELOS Foto- en Filmfestival, schoot hij deze keer de hoofdprijs in Marseille.

Eerder dit jaar nog charmeerde de Rumbekenaar met zijn medewerking aan de documentaire 'The Underwater Pixelguide', waarin hij, samen met andere prijsfotograaf Filip Staes en videograaf Danny Van Belle, uiteenzet hoe je zo'n succesvolle foto/video schiet.

74

Hippocampus nov./dec. 2013

applaus voor Vlaamse instructiefilm 'The Underwater Pixelguide', die eerder dit jaar al de prijs voor beste Sound Design won op het PAF TACHOV-festival, was geselecteerd voor het Mondiale Festival van Marseille. De documentaire werd getoond en laaiend enthousiast onthaald, maar greep naast de prijzen. De hoofdprijs ging naar de Franse favoriet 'U 455, Le Sous-Marin Disparu'.

Toch werd de Vlaamse documentaire, die wordt gepresenteerd door fotograaf en avonturier Kamil Tamiola, meer dan eens in lovende woorden besproken. Zo was er heel wat waardering voor de helderheid waarmee de filmmakers de knepen van de onderwaterfotografie uiteenzetten. Zowel de knappe beelden als de technische scherpte werden hierbij geprezen.

Productiehuis P-O-K was hiermee dan ook niet aan haar proefstuk toe. Het filmhuis van regisseur Olav Verhoeven en produ-

De vijf winnaars van een dvd van 'The Underwater Pixelguide' (zie Hippo 243) zijn:

• • • • •

Seppe Ceusters; Kiki Vleeschouwers; Diederik Van Noten; Stijn Boussemaere; Mellaerts Walter.

Foto: Eric Hulpiau.

België in Marseille

Vlnr: Eric Bettens, Bruno van Saen & Luc Eeckhout.

cente Ellen Cosyn kaapte vorig jaar op het Filmfestival van Chicago nog de prijs voor beste film weg met hun 'Whisky, the Islay Edition'.

Beide films werden bekostigd met eigen centen en zonder subsidies. Een reden te meer om deze film van Olav en Ellen in huis te halen en creativiteit te steunen waarbij je ook nog eens waar voor je geld krijgt.

De documentaire, met prijswinnende foto's van gouden duiker Luc Eeckhout, Danny Van Belle en Filip Staes, is te koop op DVD en blu-ray, 19,95 euro, via www.pokshop. be.

Vertoningen buiten de huiselijke kring zijn enkel toegestaan met toestemming van de rechthebbenden Olav Verhoeven en Ellen Cosyn (info@p-o-k.be). We zouden het tof vinden dat de film dus niet openlijk in uw club wordt getoond! Bedankt voor de steun.  Fran Bambust

Still: Postorgasmickitchen bvba.

Reportage

Laat je fantasie de vrije loop

© John Landa

Waar service het belangrijkste product blijft!

ELKE DAG TOT UW DIENST van 10u tot 12u30 en van 13u30 tot 19u zaterdag van 10u tot 18u Jubellaan 54 | 2800 Mechelen Tel. 015 43 01 31 Fax 015 43 01 35 info@dezeeman.be www.dezeeman.com

UW DUIKSPORTZAAK MET EEN PRIMA SERVICE20/01/12(w 3)

Advertentie 1-4_hippocamus_finaal.indd 1

In de tropen kun je met iedere camera mooie foto’s maken.

Maar wat als je onderwerp ergens diep in een rietkraag zit? In zo’n koude Hollandse plas. Of op een kolonie zakpijpjes, in de Grevelingen of de Oosterschelde. Kom je dan ook met zulke resultaten thuis?

© John Landa

SeaLife Benelux Tel: +31 (0)10 59 103 88 verkoopadressen en informatie: www.sealife-cameras.eu

10:02

DC1400 Hippo 3 kwart bs Nieuw.indd 1

27-1-2012 23:25:36

- Alle kwaliteitsmerken - Vulstation 300 bar - Eigen hersteldienst - Verhuur duikmateriaal

TE HUUR DEMONSTRATIE DUIKTANK - op wielen - L3m x B2m x H2m - met 5 vensters 80x100 cm - geleverd met filter en verwarmingssysteem

PAUL DE WEERDT Welleweg 72 - 9320 Erembodegem Tel: 0475/73 25 74 www.aqualand.be - info@aqualand.be Open: di-wo-do-vr: 18-21 u & ma-za: op afspraak

Hippocampus nov./dec. 2013

75

Bondsnieuws

COMMISSIE DELTAGEBIED

Nieuws van

de Commissie

Deltagebied We brengen hier enkele nuttige berichten die belangrijk kunnen zijn voor je duikplanning in de Oosterschelde volgend jaar.

M

inder leuk nieuws is dat er in 2014 opnieuw enkele duikplaatsen in de Oosterschelde afgesloten zullen worden. Maar er is ook goed nieuws: verbeteringen werden aangebracht bij verschillende duikplaatsen in Zeeland.

afgesloten duikplaatsen Ook in 2014 is Projectenbureau Zeeweringen van plan op diverse locaties aan dijktrajecten te werken. Er zijn twee dijktrajecten die aan duiklocaties verbonden zijn, te weten dijktraject Moggershil op Tholen, en dijktraject Burgsluis op Schouwen. Vanwege de veiligheid zijn de dijken bij deze werken tijdelijk afgesloten.

Voor Tholen is dit: • • • • •

Moggershil; Stavenisse; Krabbenkreekdam; Viane; Duikstek 74 Quaak: blijft echter open, maar extra oplettendheid van de duikers is geboden.

Voor Zuid-Beveland is dit: • Zandkreekdam.

Voor Schouwen is dit: • duikstek 44 Plompe Toren: afgesloten tussen 1 maart en 1 november 2014; • duikstek 43 Dijkval: afgesloten tussen 1 maart en 1 november 2014;

76

Hippocampus nov./dec. 2013

Betonnen tafels met geïntegreerde zitbanken en een gemetste bbq-constructie op de 'Parking Wemeldinge'.

• duikstek 45a Burghsluis westelijke havendam: blijft open. Deze ligt wel dicht bij het werkgebied, dus extra oplettendheid van de duikers is belangrijk.

• duikstek 45b Oostbout: blijft open. Deze ligt wel dicht bij het werkgebied, dus ook hier goed opletten.

aangebrachte verbeteringen De verbeteringen aangebracht op het dijktraject Wemeldinge – Kattendijke krijgen langzaam vorm en vallen duidelijk op.

Verschillende reparaties en verstevigingen aan bestaande trappen werden uitgevoerd.

De toegang tot de waterlijn bij laagwater werd op de meeste duikstekken aanzienlijk verbeterd. Het strandje aan de 'De Tetjes' werd opgespoten. Stroken van de dijkkruin werden op vele plaatsen voorzien van grasbeton en aangevuld met ingegraven rasters doorgroeiprofiel uit kunststof, dat de stabiliteit voor het parkeren langs de dijk moet verbeteren en modderpoelen zal vermijden. Naast de trappen zijn nu de zogenaamde 'zonneterrassen' aangebracht, net boven de gemiddelde hoogwaterlijn.

Deze constructies zijn in feite bedoeld als uitzichtpunt en rustzone voor alle recreanten.

Hierdoor worden de trappen niet meer als picknicktafels en zithoekjes gebruikt door passanten, die te dikwijls de veilige toegang tot de waterlijn beletten. Bovendien heeft het voor de duikers het voordeel dat er minder oponthoud op de trappen bestaat bij het te water gaan van duikers bij hoogwater. Deze 'zonneterrassen' kunnen

op dat moment als nuttige wachtplatform dienen voor een laatste briefing en een materiaalcontrole juist voor het te water gaan.

Eens de duikers in het water rond de kentering, kunnen veiligheidsploegen met EHBO en zuurstoffles ook daar hun positie innemen tot na de duik, en hun deelnemerslijst ook daar afchecken. Merk ook op dat deze betonnen 'zonneterrassen' telkens afgewerkt zijn met een schuine zijde naar het water toe. Deze zijn bedoeld om tijdens de winter mogelijke aandrijvende ijsschotten toe te laten gemakkelijk hierover te schuiven, en noch de 'zonneterrassen', noch de dijk te kunnen beschadigen.

Ook de infrastructuur aangebracht benedendijks aan de zogenaamde 'Parking Wemeldinge', in het kader van het project 'Grenzeloos duiken', is een feit en wordt nu al bijzonder gewaardeerd door duikers, hun familie en overige recreanten. Een heus toilettencomplex met twee standaard wc's, twee douchecabines met warm water, staan ter beschikking van de duikers en recreanten. Deze installatie werd ook nog voorzien van externe muurdouches met koud water, waaronder duikers met volledige uitrusting snel even kunnen spoelen.

Een inox spoelbak is voorzien om het duikmateriaal even met zoet water te spoelen, waarna duikpakken aan een inox hangpoort kunnen uitdruppelen. Het geheel is verlicht en gevoed via zonnepanelen. Opdat deze installatie hopelijk meerdere jaren zou stand houden tegen vandalisme is de locatie bewaakt door een camera hoog op een mast.

Iets verder vindt men ook enkele betonnen

Foto: Viviane Van de Velde.

Foto: John Maes.

Naast de trappen zijn nu de zogenaamde 'zonneterrassen' aangebracht, net boven de gemiddelde hoogwaterlijn.

Een inox spoelbak voor je duikmateriaal.

Nochtans een klein minpuntje: jammer dat de aanpalende vuilbak aan de bbq van zo'n klein formaat is. Hij zal waarschijnlijk snel ontoereikend blijken tijdens zonnige weekends, waardoor er onvermijdelijk troepophoping ernaast zal liggen. Maar niet zeuren is dus de boodschap als je ziet wat er nu is … en hoe het vroeger was. Hopelijk vinden wij in de toekomst meer zulke infrastructuren voor duikers en kustrecreanten. Laten wij dit daarom ook samen koesteren, respecteren en beschermen.

Foto: Viviane Van de Velde.

Foto: Viviane Van de Velde.

Het gebouwtje met toiletten en douches.

tafels met geïntegreerde zitbanken en een gemetste bbq-constructie. Een schitterend initiatief dat vele duikers loven na een herfstduik met water rond slechts 10°C.

plannen voor de toekomst Het gecontroleerd afzinken van een wrak in de Oosterschelde, langs de oevers van St.-Annaland, staat ook nog op de planning. Dit duikobject zou als kunstrif bijdragen tot het genereren van nieuw hardsubstraat, onder meer als compensatie van het bekende zandhongerproces in de Oosterschelde en de rekolonisatie van verdwenen en verzande stenensubstraten.  John Maes, Afgevaardigde Commissie Deltagebied

ADVERTENTIE

Hippocampus nov./dec. 2013

77

Reportage

- DUIKMATERIAAL

Links: Rob de Rijk, eigenaar van MetalTech.

Rechts: een onafgewerkt snelsluitsysteem en rechts het bijna afgewerkte eindresultaat, klaar om geanodiseerd te worden.

Foto's: Ivo Madder.

De computergestuurde CNC-freesmachines werden door Rob ontworpen.

Metalsub

duiklampen In tegenstelling tot sommige andere merken van duiklampen, vind je bij Metalsub in principe geen verwisselbare lampenkoppen. Maar ze hebben wel enkele modellen waarvan je de lampmodule kan upgraden naar een nieuwere uitvoering (van halogeen naar LED). Hun filosofie is innovatie door eenvoud.

R

ob de Rijk is ingenieur en eigenaar van het Nederlandse bedrijf MetalTech, waar vooral Metalsub-duiklampen en snelsluitsystemen voor onder andere 'ponybottles', 'rebreathers' en duikflessen gefabriceerd worden. Ze maken ook speciaal gereedschap, maar dat neemt slechts 10% van de totale productie in beslag. Rob leerde in 1970 duiken bij de NOB (Nederlandse Onderwatersport Bond) en behaalde er zijn brevet 2*Duiker. Later verwierf hij ook zijn Advanced Open Water bij Padi. In 1989 startte hij het machinepark Metaltech op en omdat er in die periode geen echt goede duiklampen bestonden, of je moest ze zelf gaan samenstellen met losse onderdelen uit Duitsland, begon hij zelf duiklampen te ontwerpen.

78

Hippocampus nov./dec. 2013

Lampmodule upgraden Bij een Metalsub KL1256-halogeenlamp kan de lampmodule afgeschroefd worden en kan deze vervangen worden door een LED-module. Dit kan door de duiker zelf gedaan worden door simpelweg een LED-kop aan te schaffen, bijv. de Metalsub LED5000-module of de LED2100-module. Iemand met een KL1256 LED2100 kan dus ook verwisselen naar een halogeenkop of een LED 5000. Op de 'lamp body' kan je dus drie verschillende modules plaatsen. Bij de Metalsub KL1242 kan dit niet! Deze is uitgerust met een vaste lampmodule en hier kan niet verwisseld worden.

Van sommige modellen kunnen de lampkoppen verwisseld worden.

De producten van Metalsub worden allemaal in Nederland gefabriceerd en geëxporteerd naar Engeland, Duitsland (vooral naar overheidsdiensten, zoals speciale po-

litiediensten en brandweer), België, Scandinavië (vroeger vooral voor technisch duiken, maar nu ook sportduikers) en natuurlijk in het productieland zelf. Als ik aan Rob vraag hoe hij tot een nieuw ontwerp komt, van A tot Z, krijg ik een voor hem vanzelfsprekend kort antwoord: "Eerst is er het tekenwerk. Daarvoor ontwerp ik een 3D-tekening, die ik nadien laat omzetten naar een 2D-vlaktekening. Deze wordt gebruikt voor het programmeren van de machinerie. En dan is de lamp af".

De werkelijkheid is iets uitgebreider en komt aan het licht tijdens verdere gesprekken en een rondleiding door de fabriekshal.

Via gespecialiseerde magazines houdt Rob de evolutie van batterijen, elektronische sturingen en LED's nauwlettend in het oog.

In zijn lampenkoppen probeert Rob steeds de voor duikers beste en nieuwste generatie LED's te implementeren. Op dit moment gebruikt hij vooral 'CREE hoge flux' LED's'. Als Rob een idee voor een nieuwe duiklamp heeft of een opdracht voor een specifiek snelsluitsysteem krijgt, neemt hij de pc met de twee 21 inch schermen vanop zijn bureau mee naar zijn vakantiewoning in Texel. Met behulp van een 3D CAD-programma maakt hij een 3D-afbeelding. Hij ontwerpt ook de printplaat die zorgt voor de elektronische aansturing van de LED's.

Als alle onderdelen uitgetekend zijn, laat hij de printplaat elders fabriceren en het 3D-ontwerp wordt uitbesteed om er een technische tekening – een 2D-vlaktekening – met daarop alle afmetingen van te laten maken. Van zodra die tekening klaar

Een 2D-vlaktekening met daarop alle afmetingen.

Van zodra de afmetingen ingegeven zijn, kan het frezen beginnen.

Het ruwe geĂŤxtrudeerd aluminium voor het batterijpack FX1204.

Zes meter lange profielen van geĂŤxtrudeerd aluminium.

De scherpe kanten van de ronde gaten worden afgerond.

De batterijtank PR1209 klaar om geanodiseerd te worden.

is, wordt er een met de hand vervaardigd prototype ontworpen. Na enkele aanpassingen kan men met de productie aanvangen en het product in serie aanmaken. De afmetingen worden ingegeven in de door Rob zelf uitgedokterde en ontworpen computergestuurde CNC-freesmachines (nvdr: CNC = Computer Numerical Control). Enkel de robotarmen en computers koopt hij aan.

Naargelang het product worden zes meter lange holle of volle buizen of holle of volle

Om alle kanten perfect te ontbramen en er voor te zorgen dat er geen enkele rechte kant nog echt recht is, gaan de onderdelen door een trommelaar waarin rondtrillende keramiekdriehoekjes zorgen voor het ontbramen.

Hippocampus nov./dec. 2013

79

Reportage

- DUIKMATERIAAL

Dit worden lampenkoppen.

De printplaten ontwerpt Rob zelf, maar hij laat ze elders fabriceren.

Na het frezen begint het er al op te lijken.

Assembleren van de onderdelen.

De printplaat na montage in de lampenkop.

rechthoekige profielen, allen vervaardigd van geëxtrudeerd aluminium, uitgefreesd (nvdr: extruderen is een vormgevingstechniek waarbij vervormbaar materiaal door een matrijs geperst wordt. In de matrijs zitten één of meerdere min of meer complex gevormde gaten die het uiteindelijk gevormde materiaal, het extrusieprofiel, zijn vorm geven. Dit kan een massief of hol profiel zijn).

Voor de lampkoppen gebruikt men een volle buis, voor de batterijhouders van de staaflampen holle buizen, voor de batterijhouders van de kabellampen holle recht-

hoekige achtkantige profielen en voor de snelsluitsystemen volle rechthoekige profielen.

Van zodra de CNC-machine een reeks ge-

freesde onderdelen 'uitgebraakt' heeft, volgen er nog enkel nabewerkingen vooraleer alle onderdelen samengevoegd kunnen worden. Zo worden bijv. de rechte kanten van de ronde gaten in het snelsluitsysteem om een trimvest op een duikfles te monteren, eerst nog even met een kolomboormachine afgevlakt. Op een rechte kant krijgt men immers geen perfecte afwerking als men de aluminium onderdelen nadien anodiseert.

Anodiseren is een oppervlaktebehandeling om metalen zoals aluminium en titanium te voorzien van een oxidelaag. Via een elektrolytische behandeling bekomt men een harde, slijtvaste, maar poreuze oxidelaag, waarvan men de poriën afsluit (het 'sealen') in kokend water of stoom, om een goede corrosiebestendigheid te bekomen. Rob geeft de voorkeur aan een 50 micrometer dikke anodyseerlaag, die geen groene, maar een grijs-zwarte kleur oplevert. Het anodiseren gebeurt bij een externe firma.

Om alle kanten perfect te ontbramen en er voor te zorgen dat er geen enkele rechte kant nog echt recht is, gaan de onderdelen door een trommelaar waarin rondtrillende keramiekdriehoekjes zorgen voor het ontbramen.

Als alle onderdelen klaar zijn, worden ze op het bedrijf van Rob geassembleerd en getest op een goede werking. Daarna nog verpakken en het product is klaar voor verzending. Op www.metalsub.nl kan je meer info vinden over de verschillende verkrijgbare hand- en kabellampen.  Ivo Madder

Dochter van Rob de Rijk maakt de verzendingen klaar.

80

Hippocampus nov./dec. 2013

In de volgende Hippocampus brengen we enkele tips van Rob de Rijk betreffende het opbergen en het gebruik van Metalsub-duiklampen.

- DUIKPLAATS

De tank die omgebouwd gaat worden als duiktank.

Foto's: Roland Wantens.

Reportage

Mr. Doutreluingne, burgemeester van Zwevegem.

Officiële start der werken aan Transfo Na het formele deel van de ontvangst, was het tijd om de site te verkennen.

Te Zwevegem (West-Vlaanderen) verzamelden op 8 september 2013 een aantal personaliteiten uit de Belgische en Nederlandse duikgemeenschap.

Z

e werden er in het cultureel centrum Transfo – een gerestaureerde en als industrieel erfgoed geklasseerde elektriciteitscentrale – verwelkomd door enkele lokale en provinciale autoriteiten, naar aanleiding van de officiële start van de werken aan de duiktank in een oude mazoutopslagtank (zie Hippo nr. 241 p.

30-34).

Na de officiële ontvangst legde Mr. Doutreluingne, burgemeester van Zwevegem, uit waarom deze ontwikkeling voor de regio van zo'n groot belang is. De vijver van de Gavers (waar de Audiovisuele Commissie vorig jaar nog de Zoetwaterflitsen organiseerde) ligt immers op fietsafstand.

Hij stelde zelfs dat het kanaal dat langs beide sites loopt, eigenlijk ook deel zou moeten uitmaken van dit recreatiegebied.

Gedurende een panelgesprek kregen de verschillende betrokkenen

de mogelijkheid om hun kant van het verhaal uit de doeken te doen.

Architect De Ryckere sprak over de verschillende uitdagingen die een dergelijk project meebrengt. De opslagtank is immers tamelijk oud en daarom verkoos men er binnenin een nieuwe tank te bouwen waarin het water zal staan. Rond deze nieuwe tank, maar binnenin de oude opslagtank, komt dan alle noodzakelijke accommodatie.

Zoals in het artikel in de vorige Hippocampus werd beschreven, wordt dit project, dat deel uitmaakt van 'Grenzeloos duiken', ondersteund door Europa. Maar ook de Dienst Sport van de provincie West-Vlaanderen is er erg bij betrokken. Zij zien dit als een belangrijke mogelijkheid ter promotie van de duiksport in een gebied dat toch wel heel ver van onze traditionele duikgebieden, zoals de Zeeuwse wateren, ligt.

Toch bleef nog de vraag wie deze faciliteiten zal uitbaten. Nadat de puntjes op de i's in het contract waren gezet, had de vorige kandidaat zich immers teruggetrokken.

Na het formele deel van de ontvangst, was het tijd om de site te verkennen. Binnenin was er nog maar weinig te zien, maar door in de tank te staan kwam men toch danig onder de indruk van de afmetingen van deze installatie. De gemeente is er zich van bewust dat er nog heel wat geïnvesteerd zal moeten worden aan de toegang tot de site.

Nadien werden de genodigden nog vergast op een rijkelijk aperitief.

Wij kijken uit naar onze eerste duik die we erin zullen kunnen doen. 

Roland Wantens

Hippocampus nov./dec. 2013

81

Club in de kijker

50 jaar Barracuda (deel 2)

er Decroos.

tocht op 26 oktober 2013.

J

ohan Vermeulen, secretaris van de Brugse Duikersclub Barracuda, had op 't einde van het stukje geschiedenis dat hij onder dezelfde hoofding in onze vorige Hippocampus schreef, reeds die jubileumviering met fakkeltocht aangekondigd.

Na een buitengewoon zonnige dag kwam een heel mooie valavond en – zoals hij het beschreef – werd de verlichting langs de reien waar de fakkeltocht zou doorkomen, aangepast: de stadsverlichting werd gedoofd en zo kwam de verlichting van al die mooie middeleeuwse gevels volop tot zijn recht.

In die onvoorstelbaar feeërieke omgeving was het inderdaad een unieke ervaring voor de bijna 200 duikers om in deze lange stoet van fakkellichtjes mee te zwemmen.

En wellicht nog veel méér voor de dui-

Foto: Geert Woussen.

Foto's (3):Diet

Foto: Yannick Vonck.

Foto:Yannick Vonck.

De delegatie van duikclub RDS Brugge.

De jubileumviering met fakkel-

82

Hippocampus nov./dec. 2013

Aan de Rozenhoedkaai, in de meest prachtige omgeving van Brugge, kwamen alle deelnemers met hun nog steeds brandende fakkel op de aanlegsteiger en vandaar ging het, al uitdruppend, over het Huidevettersplaatsje naar de Vismarkt waar ze hun fakkel aan een aanhangwagen in het zand konden uitdoven. Daar stond ook een heuse warme-douche-tunnel opgesteld, waar al die juichende duikers en duiksters met zichtbaar genoegen doorstapten ... de ene al wat trager dan de andere, met het ludieke geduw en getrek als gevolg!

Na de omkleding was het nog enkel een goeie honderd meter wandelen naar het Belfort, waar in een grote, hoge zaal met bovenaan het enorme middeleeuwse balkwerk, alle tafels, standjes en ook het podium reeds klaar stonden.

Toen de zaal, met nog vele andere genodigden, praktisch volgelopen was, vroeg ik aan voorzitter Geert, met hoeveel wij daar waren. "Vijfhonderd", zei hij fier, met de vijf vingers van zijn opgestoken hand!

Het 'officieel momentje' liet zeer lang op zich wachten, of beter gezegd: Mw. de Sportschepen deed dit en dan kon zij, nadat de voorzitter haar ingeleid had, haar woordje plaatsen.

Ik was daar ook gevraagd als één van de oudste oud-leden van Barracuda, maar wegens de – om welke onverklaarbare reden – drastisch ingekorte spreekduur (2 minuten, die ik terstond op de draaischijf van mijn duikersuurwerk vastzette), heb ik praktisch geen anekdoten uit die pionierstijd kunnen ophalen, maar ik kon wel nog net de gelukwensen van de NELOS-voorzitter en -bestuursleden overmaken, en dan vooral deze van Ronny Margodt, NELOS-bestuurder PR en 3*Instructeur, die daags voordien naar het Barracuda-bestuur een mail stuurde met zijn felicitaties maar ook met zijn verontschuldiging voor zijn onverwachtse afwezigheid.

Uit zijn mail die ik daar integraal voorlas, citeer ik hier volgende passage: "Barracuda maakte destijds deel uit van de BEFOS-familie en stond ook aan de doop-

Foto's (2):Yannick Vonck.

Foto: Dieter Decroos.

Foto:Yannick Vonck.

zenden toeschouwers die vanop de oevers steeds maar flitsopnamen maakten en op vele plaatsen spontaan applaudisseerden.

Deze keer mocht ik van dit adembenemend schouwspel genieten vanuit een bootje dat vóór de grote groep fakkelzwemmers voer en waarin Geert Vonck, Barracuda-voorzitter en o.a. ook Mw. de Sportschepen hadden plaats genomen.

In vroegere jaren had ik al vele keren bij valavond 'Brugge die Scone' – werelderfgoedstad – bewonderd. Ik had ook zelf verscheidene keren in fakkeltochten mee gezwommen, maar deze keer was ik, alles ziende vanuit dat bootje, helemaal ondersteboven van al die schoonheid!

Gelukkig haalde Geert uit een koelbox gauw enkele flessen schuimwijn om samen met de hoge genodigden direct deze emoties door te spoelen en meteen op dit succes het glas te heffen.

Met zijn walkie-talkie stond hij ook steeds in verbinding met de andere begeleidende boten en met de organisatie op de oevers.

Perfecte organisatie!

Een aantal Brugse Ijsberen zwommen het laatste deel mee.

Hippocampus nov./dec. 2013

83

Foto:Nathalie Demets.

Club in de kijker

Optreden van 'Elektriek' in de Hallen.

Avondfeest in de Hallen van het Belfort.

Schepen van sport Annick Lambrecht.

Foto's (4): Dieter Decroos.

Jozef Vandenberge en Barracudalid Yan Verschueren.

vont van NELOS. Proficiat! Ik mocht in West-Vlaanderen in het begin van de jaren '70 het genoegen kennen in Barracuda één van de drijvende krachten binnen de Belgische duikgemeenschap te ontdekken. Als jonge West-Vlaamse duiker leerde ik binnen Barracuda menige prominente duikers kennen. Bestuurders, voorzitters en duikschoolverantwoordelijken. Enkelen onder

hen hebben dit 50-jarig jubileum echter niet overleefd, maar ze blijven binnen de duikgemeenschap toch de pionierslegende in leven houden".

"Maak er nu allemaal een gezellig jubileumfeest van!".

Na deze lezing die toch met een zekere ingetogenheid door de méér dan vijfhonderd aanwezigen werd aangehoord, moest ik er zelf niets anders meer aan toevoegen dan:

Jozef Van den Berghe

ADVERTENTIE

84

Hippocampus nov./dec. 2013

Gezelle was ook een Bruggeling ... 

Complete duikreizen Buddy Dive Bonaire 6 pers. 9 dg. V.a. € 1349 / 16 dg. V.a. € 1885 2 pers. 9 dg. V.a. € 1409 / 16 dg. V.a. € 1995 Drive & Dive is inclusief: Retourvlucht Amsterdam - Bonaire v.v. met KLM. Tranfers, 7 of 14 nachten verblijf in een 3 slaapkamerappartement (7 personen) , of hotelkamer (2 personen), roomtax en 5% NAOB, dagelijks Amerikaans ontbijtbuffet, 6 of 13 dagen ongelimiteerd duiken, 7 of 14 dagen autoverhuur.

Luchthavenbelastingen en brandstoftoeslagen zijn inclusief.

Combinatie duikreis Bonaire en Curaçao

Curaçao Ontdek bruisend Curaçao onder water, prachtige duikplekken die u kunt bereiken vanaf de kant of met de boot.

Bijvoorbeeld indien u met 4 personen reist: All West, v.a. € 1089 p.p.

Atlantis Apartments, v.a. € 1149 p.p.

Blue Bay Resort, v.a. € 1229 p.p.

Of met 2 personen: Bantopa Apartments, v.a. € 1209 p.p.

Lions Dive & Beach Resort, v.a. € 1389 p.p.

Alle pakketten zijn inclusief KLM-vlucht, alle taxen, accommodatie, huurauto en 6 dg. ongelimiteerd kantduiken (lucht, lood, gordel).

Voor meer aanbiedingen en meer informatie over de bestemming en de accommodaties, kijk op: www.abctravel.nl.

16 dg. O.b.v. 2 pers. v.a. € 1889 Het arrangement is inclusief: Retourvlucht met KLM, binnenlandse vlucht, alle transfers, 7 nachten verblijf bij Caribbean Club Bonaire incl. autohuur, duiken & ontbijt, 7 nachten bij All West Curaçao incl. autohuur & duiken.

Ontspannen kantduiken op Bonaire:

Luchthavenbelastingen en brandstoftoeslagen zijn

Buddy Dive: € 1409

inclusief.

Bel Mar: € 1249 (6 pers.) € 1599 (2 pers.)

Caribbean Club: € 1329

Inclusief: • KLM vlucht Amsterdam - Bonaire v.v.

• Transfer • 7 nachten accommodatie o.b.v. 2 pers. tenzij anders vermeld • 6 dagen ongelimiteerd duiken • 7 dagen huurauto (pick up) Luchthavenbelastingen en brandstoftoeslagen zijn inclusief.

De Klomp 120 NL-7511DJ Enschede Tel.: +31(0)53 3030012 info@abctravel.nl

WWW.ABCTRAVEL.NL

NELOS-Boetiek

Alle artikelen kunnen besteld worden bij de regionale verantwoordelijken of kunnen rechtstreeks afgehaald worden in het Duikershuis (na telefonische afspraak).

Badge Assistent-Instructeur € 5,00 - Badges CMAS 1-2-3*Instructeur € 3,00 - Badge duiker-hulpverlener € 3,00 - Badge NELOS 1*Instructeur of NELOS 2*Instructeur € 5,00 - Balpen Jeugdduiken € 2,00 - BEFOS geborduurde badge € 10,00 - BEFOS zelfklever € 1,50 - Boek 'Fauna en Flora' € 29,50 - Boek 'Fauna en Flora' + kaart € 31,00 - Boek 'Onderwaterfotografie' € 19,50 - Boek 'Specialisatie Onderwaterbiologie' € 20,00 - Brevetkaart 2*D € 3,00 - Brevetkaart 3*D € 3,00 - Brevetkaart AI € 3,00 - Documentenmap 260 mm hoog op 210 mm breed € 22,00 - Documententas € 7,00 - Documententas 1*D (gevuld) € 40,00 - Duikboek € 20,00 - Duikboek jeugd 'Het blauwe paspoort' € 6,00 - Jeugdduikbrevet brons / zilver / goud €3,00 - Jeugdduiken EHBO € 3,00 - Jeugdduiken EHBO + Map € 5,00 - Kaarten 'Fauna en Flora' € 5,00 - Logboek € 5,00 - Logboek 'jeugdduiken' € 6,00 - Mannen T-shirt V-hals wit € 10,00 - Medische fiche volwassene € 3,00 - Medische fiche jongen € 3,00 - Medische fiche meisje € 3,00 - NELOS-cursus (tweedelig) € 40,00 - NELOS-cursus 1*D 'Duiksport ook voor jou!' € 15,00 - NELOS-cursus biologie € 15,00 - NELOS-cursus DHV € 10,00 - NELOS-cursus gevorderd nitrox € 25,00 - NELOS-cursus OW-Videografie € 25,00 - NELOS-Infomap € 10,00 - NELOS-Infomap Technisch Duiken € 10,00 - NELOS-muts blauw € 10,00 - NELOS-naslagwerk vlotbaarheidscontrole en de noodzaak van loodreflex € 4,00 - NELOS-naslagwerk oriëntatie € 4,00 - NELOS-naslagwerk OSB - € 4,00 NELOS-straps (sleutelhanger) € 2,50 - NELOS-pull met korte zip donkerblauw € 30,00 - NELOS-strandlaken € 20,00 - NELOS-vest zwart € 80,00 - NELOS-zelfklever € 1,00 - Poster duiktekens € 8,00 - Vrouwen T-shirt V-hals rood € 15,00, NELOS-pet € 12,00 - Polo vrouw blauw € 25,00 - Polo man rood € 25,00 - Zwarte sweater met kap unisex € 35,00

86

Hippocampus nov./dec. 2013

TROUW

WORDT BELOOND De winnende nummers zijn:

1.EYK.353 699.BPJ 1.BQR.856 1.CQV.355 1.CHB.205 Zie je je nummerplaat staan, neem dan contact op met Guy Bosmans (tel. 015 22 56 72 of guy.bosmans1@telenet.be).

Je wilt graag meedoen? Schaf dan vlug een NELOS-zelfklever aan in de boetiek voor slechts € 1,00 en kleef die goed zichtbaar op je voertuig. Misschien ben je volgende keer bij de gelukkigen. 

BEFOS

NELOS-Boetiek

Belgische Federatie voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw

Algemeen verantwoordelijke Guy BOSMANS Abeelstraat 9 - 2221 Booischot Tel. 015 22 56 72 boetiek@nelos.be Rekening boetiek: KB 401-6513621-89

OOST-VLAANDEREN: Mark BULTE Hendrik Consciencelaan 6 9950 Waarschoot Tel. 09 377 37 97 boetiek.ovl@nelos.be (afhalingen na telefonische afspraak)

Regionale verantwoordelijken

WEST-VLAANDEREN: Isabel NEYRINCK Odiel Spruyttestraat 22 - 8870 Izegem Gsm 0478 97 32 69 (na 19.30 u) boetiek.wvl@nelos.be

ANTWERPEN: NELOS Duikershuis Brusselsesteenweg 313-315 - 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 58 secretariaat@nelos.be (afhalingen na telefonische afspraak) BRABANT: Tiny HEREMANS Janseniusstraat 41 - 3000 Leuven Tel. 016 22 56 98 boetiek.vbr@nelos.be (afhalingen na telefonische afspraak)

LIMBURG Voor de regio Limburg is er op dit moment geen verantwoordelijke.

Voor bestellingen en afhalingen: Duikershuis NELOS. secretariaat@nelos.be

Voorzitter: Willy van der Plas Boekenberglei 185 - 2100 Deurne (A'pen) Tel. 03 366 18 22 - voorzitter@nelos.be Mede-voorzitter: Jean Rondia Groeselenbergstraat 37 - 1180 Brussel Tel. 02 374 85 40 - rondiajean@gmail.com Bestuursleden: Fabienne Descamps Route d'Obourg 73 - 7000 Mons Tel. 065 84 65 22 - fabydesc@skynet.be Jean-Robert Delobbe Avenue Napoléon 20 - 1420 Braine-l'Alleud Tel. 02 384 86 56 - tresorier@lifras.be Vincent Leroy Kievitlaan 214 - 1800 Vilvoorde Tel. 02 465 75 21 - vince.cas@skynet.be John Remue Genenbemdestraat 2H - 3945 Kwaadmechelen Gsm 0495 20 00 85 - duikonderricht@nelos.be Ronny De Meersman Koning boudewijnlaan 39 - 9160 Lokeren Gsm 0475 70 19 76 - rdm@dubraco.com Guy Bosmans Abeelstraat 9 - 2221 Booischot Tel. 015 22 56 72 - boetiek@nelos.be

Interessante lectuur voor bij de open haard.

Secretariaat: Luce De Smet Jules Broerenstraat 38 - 1070 Anderlecht Tel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 58 secretariaat@nelos.be

Is je 10 euro zeker waard.

LIFRAS

Ligue Francophone de Recherches et d'Activités Sous-Marines asbl Président: Jean Rondia Groeselenbergstraat 37 - 1180 Brussel Tel. 02 374 85 40 - rondiajean@gmail.com Vice-président: Jean Moiny Rue Marexhe 23 a - 4530 Villers Le Boullet Gsm 085 21 36 28 - moiny.jean@skynet.be

Trésorier: Jean-Robert Delobbe Avenue Napoléon 20 - 1420 Braine-l'Alleud Tel. 02 384 86 56 - tresorier@lifras.be Administrateurs: Albert Bastin Rue André Renard 25 - 4020 Montegnée Tel. 071 43 54 91 - a.bastin.lifras@gmail.com Fabienne Descamps Route d'Obourg 73 - 7000 Mons Tel. 065 84 65 22 - fabydesc@skynet.be Robert Henry Av. Doct. Terwagne 46 - 1310 La Hulpe Tel. 02 653 95 71 - henry.robert@skynet.be Marc Hiernaux Rue des Alliés - 1190 Forest Gsm 0477 22 78 96 - marc.hiernaux@skynet.be Vincent Leroy Kievitlaan 214 - 1800 Vilvoorde Tel. 02 465 75 21 - vince.cas@skynet.be

New

Cursus Duiker-Hulpverlener € 10,00

Boek Jeugdduiken € 10,00

Marc Lycops Rue Puccini 104 - 1070 Anderlecht Tel. 02 523 60 57 - 12958@lifras.be Maria del Pilar Ruiz Lopez Rue G.Stocq 18 - 1050 Ixelles Tel.02 649 57 95 - bo16@skynet.be

Secretariaat: Katia Van De Veegaete Muriel Van Blommen Jules Broerenstraat 38 - 1070 Brussel Tel. 02 521 70 21 - fax 02 522 30 72 katia@lifras.be - muriel@lifras.be

Hippocampus nov./dec. 2013

87

Webdiving

Subaqua-insufficiëntie 'Subaqua-insufficiëntie', voorwaar een onbestaand woord. Zelfs Google geeft 'No results found …' nadat ik hoopvol het woord door de zoekrobot joeg. Toch is het de term die het best mijn huidig gevoel beschrijft. Het is niet de eerste keer dat ik maanden zonder water ben, maar na mijn verhuis naar de staat Virginia in de USA is het wel de eerste keer dat mijn duikmateriaal in de garage droog staat in een waterrijke omgeving. Als ik me buiten beweeg, lonken links en rechts grote plassen, meren en waterpartijen naar me. Op nog geen 20 m van mijn voordeur ligt er een meertje, maar ik kom niet aan duiken toe. Ik heb zelfs nog geen zwembad gezien. Als ik met lokale 'duikers' spreek, dan zie ik in de komende maanden geen verbetering. Help!

E

lk levend wezen heeft water nodig (daarom niet noodzakelijk om er in te duiken). Het zijn de buitengewone eigenschappen van die heldere stof op onze ronde aardkloot die er voor zorgden dat leven zich kon ontwikkelen. Bijvoorbeeld het feit dat water onder atmosferische druk bij circa 4°C zijn grootste dichtheid heeft, zorgt voor de uitzonderlijke eigenschap dat ijs minder dicht is dan zijn vloeibare broer en dus kan drijven. Daardoor bevriest een watermassa van boven naar beneden. Deze eigenschap zorgt er voor dat zowel diep onder dikke ijslagen als diep onder warm oppervlaktewater zich vloeibaar water met een stabiele temperatuur van 4 °C bevindt. De buitengewoon grote soortelijke warmte zorgt voor zeer stabiele temperaturen bij systemen die veel water bevatten, zoals levende wezens. Maar dankzij de zeeën geldt deze stabiliteit ook voor de aarde als geheel. De verklaring voor al deze bijzondere eigenschappen ligt in de moleculaire bouw van water, met een correctere maar weinig gebruikte term: 'oxidaan'. Je kan alles over water te weten komen via http://ga.water.usgs.gov/edu. En geloof me, we weten er nog niet alles van!

88

Hippocampus nov./dec. 2013

Waarschijnlijk is de informatie op de vorige site iets te zwaar voor een nuchtere maag.

Laten we overgaan tot iets luchtiger. Het blijft 'water', maar nu intellectueel verteerbaarder. De populaire site 'How stuff works' heeft er ook een webpagina aan gewijd: http://science.howstuffworks.com/ environmental/earth/geophysics/h2o. htm. Deze site legt vooral dingen bevattelijk uit en ondersteunt de uitleg met de nodige didactische, audiovisuele middelen.

En natuurlijk krijg je op het einde van je informatieve toer een lijst met aanverwante onderwerpen voorgeschoteld. Genoeg om je dorst te lessen.

En voldoende drinken is de boodschap.

Water bevindt zich in de lichaamscellen, in het bloed, in de intercellulaire ruimte, in de lymfeklieren en in vele andere delen van je lichaam. Je lijf verliest water door uitscheiding via zweet, tranen, urine.

Ook door ontlasting en ademhalen gaat er water verloren. En duiken verhoogt de afvoer nog. Hoewel iedere mens veel moet drinken, kan niet iedereen dat. Op sommige plaatsen van de wereld is er een groot tekort. Lees meer op www.water.org.

En waar er problemen zijn, komen mensen met oplossingen. Zo kan je op het internet een heleboel sites vinden die handelen over uitvindingen voor drinkbaar water.

Want hoewel de aarde één grote oceaan is, is onze voorraad drinkbaar water beperkt.

Willen we er in de nabije toekomst niet om moeten vechten, dan moeten we nu uitkijken naar grootschalige oplossingen. Zo denken ze er bij www. saharaforestproject.com ook over. De Sahara omvormen tot een woud, daar is veel water voor nodig!

En ze willen het groen houden.

Maar de drinkwaterproblematiek lost mijn 'subaqua-insufficiëntie' niet op. Ik wil water om in te duiken, en er moet iets te beleven vallen. Toch maar op zoek gaan naar lokale stekken in deze Amerikaanse staat?

Als je iets aan jouw virtuele kant van de grote plas tegenkomt, stuur het maar op: patrick.van.hoeserlande@advalvas.be.

Maar dat wist je al.  Patrick Van Hoeserlande

- SKUBBA & FRED

Cartoon: Peter Bosteels.

Jeugdduikhoekje

Bescherm de haaien Veilig duiken betekent dat je jaarlijks naar de dokter op controle moet, zo had Nella het aan onze vrienden verteld. En dus hadden ze een afspraak gemaakt en waren ze samen op stap.

H

et was druk in de straat. Mensen liepen in en uit winkels. Uit zwaarder beladen dan in. Ze zagen aan de winkelramen grappige, maar eigenaardige affiches hangen. In het midden van een blauw blad zwom er een haai, maar die leek niet gevaarlijk. Nee, je kreeg er eerder medelijden mee. De haai had een verband om zijn rugvin en hij weende. De sukkel. Wat was dat?

Even verderop zagen ze twee meisjes zo'n affiche ophangen.

"Zullen we het hen vragen?", stelde Fred voor. "OK".

Beide jongens versnelden hun stap. Toen

ze aankwamen, draaide één van de meisjes zich juist om.

"Waarom hangen jullie die affiches op?", vroeg Skubba direct.

"Wij hangen die affiches op omdat we de haai willen beschermen", kwam het antwoord vlot.

"Maar haaien zijn toch sterk? Kunnen ze zichzelf niet beschermen?", vroeg Skubba.

Hij had haaien altijd als grote en sterke jagers gezien. Zulke grote dieren kunnen toch voor zichzelf zorgen?

"Normaal gezien wel, maar mensen vangen ieder jaar tot 100 miljoen haaien.

Sommige worden volledig opgegeten zoals vissen, maar de meeste worden enkel voor

hun vinnen gedood. De vinnen worden afgesneden en de vinloze haai wordt gewoon, levend weer in het water geworpen. De haai sterft dan een vreselijk dood. En dat willen we niet! De vinnen dienen alleen om een soep te dikken en hebben geen smaak".

"Oei, dat is heel erg. Maar waarom willen jullie haaien beschermen? Die eten toch mensen op?", reageerde Skubba verwonderd.

Intussen was ook het tweede meisje in de groep gekomen. "Ja, soms valt een haai een mens aan", zei dat meisje. "Maar nooit om hem op te eten", voegde het eerste meisje er aan toe. "Ieder jaar zijn er slechts een 7-tal mensen die door een haai gedood worden. Dat is weinig vergeleken met 40 mensen die sterven door blikseminslag, of 150 omdat er een kokosnoot op hun hoofd valt. De haai is echt niet zo gevaarlijk als we denken".

Daar moesten de jongens eens over nadenken. Het tweede meisje nam de verdediging van de haaien over: "De haaien zijn belangrijk voor de zee omdat ze de zieke en zwakke dieren opeten. Ze zorgen zo voor gezonde vissen. We willen niet dat haaien uitsterven!".

De meisjes waren zeer overtuigd van hun zaak. Ze wilden nog een beetje langer spreken, maar de jongens hadden hun afspraak met de dokter. Skubba en Fred kregen twee affiches mee, zodat ze die thuis konden ophangen.

Fred zou zeker meer informatie zoeken op het internet.

Skubba dacht al na hoe hij met duiken de haaien zou kunnen beschermen. Plots was hij minder bang van haaien. Hij had nu eerder medelijden met deze dieren die ze moesten beschermen. Zou hij later een echte haai kunnen zien tijdens het duiken?

Hopelijk slaagde het haaienproject van de meisjes zodat haaien niet uitgestorven zijn voordat hij ze kan zien. Nee, ze moesten voor altijd blijven zwemmen in de zeeën.

Misschien konden ze helpen?

Nadenkend over deze ontmoeting stapten ze naar hun afspraak.  Patrick Van Hoeserlande

Het haaienproject was een initiatief van de organisatie Sea First Foundation (www.seafirst.be).

Hippocampus nov./dec. 2013

89

Lopende agenda Zie ook: http://bit.ly/NELOS-agenda

December 2013 05 Herexamen 1*I/ Instructeur B (Module 2) 07 AVOS-receptie Clubhuis Aquanauten – 20.00 u Info: secretariaat@avos.be

08 Fysieke fitheidsproeven 1*I/ Instructeur B Zwembad 't Strop, Stropstraat 31, Gent Van 13.00 - 17.00 u

12 Vergadering afspraken 1*I/Initiator (M3-M4) 12 Infosessie kandidaten 2*I 2014 Huis van de Sport, Berchem – 19.45 u Info: adv@avos.be

12 De mythe 2*I Stage Info: www.bravos-vzw.be

13 BRAVOS Film- en fotoavond Info: www.bravos-vzw.be

14 Prijsuitreiking Hugycup Locatie: zaal St. Michaël, Kloosterstraat 12, 9520 St. Lievens-Houtem Info: www.hugycup.com

15 Kerstzwemtocht (vinzwemmen) Locatie: Cadzand (Nederland) – 09.30 u KNRM-loods - Info: hinsen100@hetnet.nl of famnortier@zeelandnet.nl

15 Manta's Champagne Kerstduik 2013 Locatie: Blaarmeersen Gent Inschrijvingen vanaf 13.00 u Info: dorine.neirynck@gent.be Dorine Neirynck – 0476 992 733

16 Planningsvergadering 1*I-opleiding Huis Van De Sport - 19.45 u Info: adv@avos.be

Januari 2014 08 Start cursus CCR Trimix (Rebreather diluent Trimix) Info: sdt@nelos.be

17 Limiet inschrijving theorie 2*I 17-18 Examen theorie 3*I Locatie: Duikershuis NELOS

18-26 boot Düsseldorf Info: www.boot.de

Februari 2014 01-02 Duikvaker Expo Houten, Meidoornkade 24,3992 AE Houten, Nederland

90

Hippocampus nov./dec. 2013

Meer info: www.duikvaker.nl

03 Start cursus CCR Air (Rebreather diluent Air) Info: sdt@nelos.be

03 Start cursus OCR - Extended Range Info: sdt@nelos.be

07 Examen theorie Duiker-Hulpverlener Locatie: zowel te Gent als te Leuven Aanvang: om 20.00 uur stipt.

08-10 & 14-16 Belgian Boat Show Locatie: Flanders Expo - Gent Info: www.belgianboatshow.be

23 Examen AI/Initiator (Module 1 + 3)

Maart 2014 01 Herexamen 1*I/ Instructeur B (Module 4) Zwembad: 09.00-12.00 u, theorie: 13.00-16.00 u

02 AV NELOS Locatie: Kunstlaan 12, 3500 Hasselt

12 Herexamen AI/Initiator (Module 1 + 3)

15 Herexamen 3*I 15-16 Belgische Duiksportbeurs Info: www.duiksportbeurs.be

16 AV College 3*I Locatie: Duikershuis NELOS

22 Examen praktijk DHV Frans Coeckelbergsstraat 17a 2220 Heist-op-den-Berg

23 Academische zitting

April 2014 11 Inlevering verhandeling 3*I 22 Start cursus OCR - Normoxic Trimix Duiker Info: sdt@nelos.be

Juni 2014 22 Start cursus OCR Advanced Trimix Duiker Info: sdt@nelos.be

22-29 Technische Stage Tenerife Info: sdt@nelos.be

Juli 2014 06 35e Noordzeechallenge (vinzwemmen) Locatie: Cadzand (Nederland) – 10.00 u KNRM-loods Info: famnortier@zeelandnet.nl of hinsen100@hetnet.nl

Augustus 2014 8-15 en/of 15-22 Technische Stage Jutland Info: sdt@nelos.be

September 2014 06 Herexamen Duiker-Hulpverlener Locatie: Duikershuis NELOS

08 Limiet inschrijving 1*I/Instructeur B (Module 2)

14 AV College 3*I Locatie: Duikershuis NELOS

14 Pre-Zeestage Locatie: Duikershuis NELOS

16 Inschrijvingen/1e les 1*I/Instructeur B (Module 2)

Oktober 2014 05 Zeestage te Boulouris Van zo 5-10-2014 tot do 09-10-2014

27 Examen theorie 2*I

Mei 2014 12 Herexamen theorie 2*I 20-21 Voordracht 3*I Locatie: Duikershuis NELOS

23 Limiet inschrijving Zeestage 3*I en 2*I Ter info: bij de inschrijving voor de stage moeten de vereiste duiken voldaan zijn. De logboekjes moeten nagekeken zijn vóór het theoretisch examen 2*I.

Opleiding nitrox, extended range & trimix Info via het menu 'Sectie DuikTechnieken (SDT)' op www.wiki.nelos.be Controleer even of het evenement inderdaad doorgaat. De zetduivel speelt ons meer dan eens parten!

Weet je van interessante evenementen of organiseer je zelf een activiteit die in onze Lopende Agenda kan opgenomen worden, plaats de gegevens dan in de Lopende Agenda op de NELOS-wiki of bezorg ze aan: Ivo Madder – redactie@nelos.be.

Hugyfot’s kleinste

Photo: Bert Seyssens

heeft grootse ambities!

De GoPro 3 is zondermeer een bijzondere camera.

Net daarom ontwikkelde Hugyfot voor de GoPro 3 een bijzondere behuizing die je de mogelijkheid biedt om: 



 

6 uur te filmen i.p.v. 40 minuten, dankzij een optionele extra batterij (met gebruik van het GoPro LCD scherm); het GoPro LCD scherm apart aan te sluiten in een waterdichte behuizing (met kabel tot 3 meter) voor gebruik als polecam; een onderwatermicrofoon aan te sluiten; een extra extern batterijpack aan te sluiten voor waanzinnig lange time lapse opnames.

Nu beschikbaar bij uw dealer.

Since 1953 www.hugyfot.com

FOR CHRISTMAS KOOP EEN LUCHTGEÏNTEGREERDE SUUNTO DUIKCOMPUTER, EN KRIJG EEN FLESDRUK-ZENDER GRATIS. Trakteer jezelf op een hagelnieuwe Suunto DX, D9tx, D6i, D4i, Vyper Air, of HelO2 en krijg een gratis Suunto FLESDRUK-ZENDER t.w.v. € 299,Deze aktie is uitsluitend geldig van 1 november t/m 31 december 2013. Zolang de voorraad strekt.*

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

GEEN SLANG, GEEN GEDOE. Dankzij de Suunto flesdruk-zender heb je met één blik op je polscomputer de huidige tankdruk en resterende luchttijd . Voor de duik pair je snel en eenvoudig de zender met de duikcomputer en je bent klaar om te gaan duiken. Het groene ledlampje van de zender geeft aan dat deze geactiveerd is en data verzend.

De flesdruk-zender is te gebruiken met alle Suunto luchtgeïntegreerde duikcomputers, inclusief de DX, D9tx, D6i, D4i, D9, Vyper Air, and HelO2 . * Kijk voor de voorwaarden op www.amilcosports.nl