Hippocampus 244 (mei-juni 2013)

TWEEMAANDELIJKS INFORMATIEBLAD (NIET IN JULI EN AUGUSTUS) VAN DE NEDERLANDSTALIGE LIGA VOOR ONDERWATERONDERZOEK EN -SPORT NELOS Nr. 244 - mei/juni 2013

Duiker-Hulpverlener

WK Onderwaterfotografie CMAS

Cover_244.indd 3

24-5-2013 16:54:31

INTELLIGENTIE MET ALLURE

De stijl van een luxe polshorloge met de functies van een geavanceerde duikcomputer; nu met exclusieve, robuuste Black Tech PVD coating. Meer informatie over de Meridian polscomputers, zoals de hartritme integratie, op www.scubapro.com of bij de erkende SCUBAPRO dealer

Cover_244.indd 4

24-5-2013 16:54:37

April 20

Nr 244 mei/juni 2013

Van de redactie DOOR IVO MADDER

Bondsnieuws

Een prachtige snotolf op de cover. Met wat geluk kom je hem in deze periode nog wel ergens tegen in de Oosterschelde of Grevelingen. Al heb je nu meer kans om de juveniele nakomelingen tussen het zeewier en de zakpijpen tegen te komen. Of sepia's en pijlinktvissen, die hun eieren komen afzetten. Voor de broedval van de zeepokken ben je nu te laat, maar je kan ze wel zien opgroeien tot volwassen planktonvangers. Heel wat te ontdekken dus tijdens je duiken. Ook kwallen zijn weldra weer van de partij. Ik ga ze niet allemaal opnoemen, maar kijk eind deze zomer eens uit naar het lampenkapje in de zilte Zeeuwse wateren of naar het zoetwaterkwalletje in je favoriete zoetwaterplas. Over wat er zoal van 'speciallekes' in het zoet water te vinden is, ontdek je in deze uitgave onder de rubriek 'Jeugdduikhoekje'.

Over jeugdduiken gesproken, binnenkort gaat de Specialisatieopleiding Jeugdduiken en Begeleider Jeugdduiken weer van start. Bovendien is er vanaf dit jaar de Kwalificatie Jeugdduiken Open Water (KJOW), die elke instructeur ­– die ooit eens met jeugdduikers wil duiken ­– best volgt. Schrijf je tijdig in!

Ondanks een goede en degelijke duikopleiding kan er al eens mislopen. Weet je wat te doen bij een duikongeval? Fris je kennis nog eens op met het verslag en de examenvragen van DuikerHulpverlener. Kan je ze correct beantwoorden?

Laat je niet afschrikken door al die duikongevallen, want als je weet waar je mee bezig bent is duiken – met de juiste opleiding – een veilige en toffe sport. Ook van haaien moet je geen schrik hebben. Je hebt meer kans om doodgebliksemd te worden of geveld te worden door een kokosnoot dan gebeten te worden door een haai. Voor dit bewustzijn zorgen organisaties als Sea First Foundation, waarvan je in deze Hippo de resultaten van het haaienproject kan lezen. Nog meer bescherming van het onderwaterleven lees je in het artikel over de soepschildpad. Dankzij al de mooie onderwaterfoto's die we telkens in ons bondsblad plaatsen – zoals die bij de artikels over het WK CMAS te Cuba, 'Fotograaf in de kijker' en Sipadan (Maleisië) – maken we misschien meer mensen bewust van al het mooie leven in zee?

35 jaar geleden stond Jozef Van den Berghe – ere-voorzitter van NELOS, tevens redactielid en actief duiker – mee aan de wieg van NELOS en hij is steeds aanwezig op de AV NELOS. Hij maakte ook mee dat Jos Audenaerd het duiken met gehandicapten opstartte en weet ook hoe belangrijk goed communiceren met clubleden en het organiseren van clubactiviteiten zijn. Deze laatste kunnen misschien gesponsord worden door de NELOS Service Club. Binnenkort is er weer de D-Dive Day, een leuk sportief weekend. Jij komt toch ook?

Nazicht NELOS-Ideal 2012 ............................. 5 Een boot uit de Bronstijd............................. 6-7 Opleiding tot Begeleider of Instructeur Jeugdduiken...................... 10 Een duik in de tijdlijn van Jos Audenaerd........................................12-17 Kwalificatie Jeugdduiken Open Water.. 18-19 Duiker-Hulpverlener 2013.......................20-24 CMAS WK OW-fotografie.........................34-39 BRAVOS ontving de AV van NELOS.......42-45 Borstvergroting door duiken?......................46 5e editie van D-Dive Day!.........................47-49 Communiceren in jouw club Hoe doe je dat?..................................... 56-58 Het NELOS-secretariaat het kloppend hart van de Liga.......... 60-62 De NELOS Service Club ondersteunt promotionele clubinitiatieven.......... 64-65 Vinzwemwedstrijd te Ath afgelast...............71 De 'prehistorie' van NELOS.................... 84-85 Opleiding 3*instructeur NELOS 2013.........95

Prettige (duik)vakantie.

Vaste rubrieken 20 jaar WEVOS Duiker-Redder...................8-9 Sprokkel....................................................... 11, 95

NELOS-Consulenten

Leven in zoet water...................................68-70 Retro Hippo....................................................... 72 Close-up (Ronny Bartholomeeusen).... 74-75 Hippoëzie...........................................................80 NELOS-Boetiek..........................................92-93 BEFOS-FEBRAS............................................... 93 Skubba & Fred..................................................94 Webdiving..........................................................96 Lopende agenda...............................................98

Reportages Duik in de wereld van de soepschildpad........................... 26-31 Apotheose van het haaienproject Red de haai.............................................32-33 Duik in de wereld van de soepschildpad........................... 26-31 Apotheose van het haaienproject Red de haai.............................................32-33 Hugycup 2012 – errata...................................40 Maleisië Sipadan 2012............................. 50-54 Het zeepokkenbroed is gevallen........... 66-67 Winnaars wedstrijd 'Red de haai'..........76-78 Duikmateriaal in de kijker...................... 80-83 Zakpijpen voor biobrandstof en visvoer............................................... 86-87 Zandcirkels onder water................................88 Fluorescente schapen dankzij de grote leptomeduse..........................90-91

John Remue

Ingrid Dekelver

duikonderricht@nelos.be

duikgeneeskunde@nelos.be

• Algemeen duikonderricht • Inschalingen

• Duikgeneeskundige problematiek

François Desmet

Willy van der Plas

duikmateriaal@nelos.be

voorzitter@nelos.be

• Duikmateriaal

• Verzekering

Stef Teuwen

René Van Leeuwen reglementering@nelos.be

sdt@nelos.be

• Technisch Duiken

• Juridische kwesties in de duiksport • Duikreglementering

Jozef Van den Berghe

Els Huybregts

statuten@nelos.be

mental.coaching@nelos.be

• VZW-statuten en -kwesties

• Bijstand bij duikongevallen

Dirk Deraedt veiligheid@nelos.be

• Melden van duikincidenten en bijna-duikongevallen

Ronny De Meersman

Ronny Margodt pr@nelos.be • Public Relations NELOS

Guy Bosmans

penningmeester@nelos.be

boetiek@nelos.be

• Penningmeester

• Contactpersoon Bloso

Ivo

Coverfoto: Snotolf in de Grevelingen. Foto: Gery Beeckmans.

opmaak_244.indd 3

Correcties en/of opmerkingen i.v.m. de NELOS-cursusboeken: cursus@nelos.be Correcties i.v.m. met de NELOS-infomap: documenten@nelos.be

Hippocampus mei/juni 2013

3

24-5-2013 15:45:34

Nederlandstalige Liga voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw Lid van BEFOS (Stichtend lid van de Wereldbond voor Onderwateractiviteiten CMAS).

Erkend door Bloso (Bevordering van de Lichamelijke Ontwikkeling, de Sport en de Openluchtrecreatie).

Raad van Bestuur Voorzitter: Willy van der Plas Tel. 03 366 18 22 - voorzitter@nelos.be Vice-voorzitter - relaties CMAS: John Remue Tel. 0495 20 00 85 - duikonderricht@nelos.be Relaties Bloso - Boetiekverantwoordelijke: Guy Bosmans Tel. 015 22 56 72 - boetiek@nelos.be Penningmeester: Ronny De Meersman Gsm 0475 70 19 76 - penningmeester@nelos.be Bestuurslid: Ivo Hubert Gsm 0475 49 87 24 - ivo.hubert@nelos.be Bestuurslid: Herwig Van Cotthem Gsm 0495 55 85 19 - herwig.vancotthem@nelos.be Public Relations: Ronny Margodt Gsm 0473 96 13 50 - pr@nelos.be

Commissies Commissie Duikonderricht Voorzitter: John Remue - duikonderricht@nelos.be Gsm 0495 20 00 85 Verantwoordelijke der brevetten: Eric Sels Tel. 015 61 61 81 - brevetten@nelos.be Ereraad: Ronny Margodt Gsm 0473 96 13 50 - ereraad@nelos.be Subcommissie Jeugdduiken: Franklin Forrez Gsm 0473 24 53 02 - jeugdduiken@nelos.be Brevettencomité: John Maes Gsm 0495 66 56 19 - brevettencomite@nelos.be Sectie duiktechnieken: Dirk De Bilde Gsm 0476 96 26 00 - sdt@nelos.be Sectie EDIT: Ivo Madder Gsm 0475 73 32 01 - edit@nelos.be Veiligheidscomité: Dirk Deraedt Gsm 0476 24 30 94 - veiligheid@nelos.be

Geneeskundige Commissie Voorzitter: Roland Vanden Eede - Tel. 03 827 57 31 duikgeneeskunde@nelos.be Secretaris: Ingrid Dekelver - Gsm 0479 713469 duikgeneeskunde.sec@nelos.be Mental Coaching: Els Huybregts Gsm O478 44 02 78 - mental.coaching@nelos.be

Sportcommissie Voorzitter: Herwig Van Cotthem Gsm 0495 55 85 19 - sportcommissie@nelos.be Secretaris: Free Duerinckx Schrijnbroekstraat 51, 3500 Hasselt

Audiovisuele Commissie Voorzitter: Roland Wantens Gsm 0475 82 90 22 - audiovisueel@nelos.be Voorzitter Sectie Onderwaterfotografie: Ludo Braeckman - owf@nelos.be Verantwoordelijke Onderricht onderwatervideografie: Erik De Groef Gsm 0478 25 09 21 - cursus.owv@nelos.be

4

opmaak_244.indd 4

Commissie Biologie Voorzitter: Tiny Heremans Tel. 016 22 56 98 - biologie@nelos.be Secretaris: Jean-Marie Reynaert Gsm 0475 81 43 59 - biologie.sec@nelos.be

Commissie Redactie Hippocampus Voorzitter: Ivo Madder Tel. 03 290 54 06 - redactie@nelos.be Secretaris: Luc Beets Tel. 03 325 07 36 - hippo.sec@nelos.be

Commissie Duikers met een Handicap Voorzitter: Ann Tielen Tel. 011 42 35 14 - cdmh@nelos.be Secretaris: Yves Druyve 0486 68 33 51 - cdmh.sec@nelos.be

Commissie Solidariteitsfonds Leden: Guy Bosmans, Ronny De Meersman, Ronny Margodt

NELOS-secretariaat Duikershuis - Luce De Smet Brusselsesteenweg 313-315 - 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 58 secretariaat@nelos.be www.nelos.be - www.wiki.nelos.be CERTIFICATION INTERNATIONAL

Erevoorzitter: Jozef Van den Berghe Tel. 054 32 88 20 erevoorzitter@nelos.be

ma. 9.30 u - 11.30 u, wo. 9.30 u - 11.30 u en 14.00 - 16.00 u, vr. 14.00 u - 16.00 u

INFORMATIEBLAD VAN NELOS vzw Hoofdredacteur: Ivo Madder De Bisthovenlei 46 - 2100 Deurne (Antwerpen) Tel. 03 290 54 06 - redactie@nelos.be Verantwoordelijke uitgever: John Remue Genenbemdestraat 2H - 3945 Kwaadmechelen Gsm 0495 20 00 85 - duikonderricht@nelos.be Redactieteam: Luc Beets - Jacques Bernaerts - Ingrid Dekelver - Chrisje Demuynck - Bert Janssens - Ivo Madder - Katrijn Ools - John Remue - Monique Remue-Demoustier - Jozef Van den Berghe - Wim Van Doeselaer - Patrick Van Hoeserlande - Roland Wantens Vormgeving en publiciteit: Katrijn Ools Brusselsesteenweg 313-315 - 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 58 publiciteit@nelos.be Pre-press & druk: Swinnen Printing Muizenstraat 172 - 1981 Hofstade Tel. 015 45 02 78 - fax 015 45 02 79 info@swipri.be Hippocampus verschijnt 5 maal per jaar: februari, april, juni, september en december.

Oplage: meer dan 10.000 exemplaren.

ISSN-nummer: 1782-8414

Hippocampus kan je downloaden in pdfformaat via de NELOS-wiki, meer bepaald via: www.wiki.nelos.be/index.php/Hippo-archief

Ongevalsaangiften Binnen de 15 dagen in dubbel naar het NELOS-se- Advertentietarieven cretariaat, vergezeld van een geneeskundig getuigwww.wiki.nelos.be/index.php/Hippocampus schrift. Dit attest moet door de dokter worden afgeleZie bij 'Publiciteit'. verd binnen 3 dagen na het ongeval.

Bij een dodelijk ongeval: binnen 2 dagen naar het De redactie en de uitgever zijn niet verantwoordelijk voor NELOS-secretariaat en rechtstreeks naar Arena de inhoud van de geplaatste advertenties. Ongevraagd toegestuurde redactionele teksten en/of foto's worden niet te(eventueel telefonisch of per fax): ruggestuurd. De artikels ter publicatie in de Hippocampus t.a.v. de heer Eddy Van Den Bosch moeten binnen zijn bij de redactie minstens 45 dagen voor Jozef II straat 36-38 - 1000 Brussel de maand van verschijning.

Tel. 02 512 03 04 - fax 02 512 70 94

Hulpdiensten UNIVERSITAIR ZIEKENHUIS ANTWERPEN Tel. 03 821 30 55 (24/24 uur) HYPERBAAR CENTRUM Militair Hospitaal Neder-over-Heembeek (afrit 6 op de ring rond Brussel), Tel. 0800 12382 ALGEMEEN ALARMNUMMER Tel. 112 Medisch Centrum Hyperbare Zuurstoftherapie 's-Gravenpolderseweg 114, Goes, Nederland Tel. 0031 113 23 42 90 (24/24 uur)

Overeenkomstig de Belgische wet van 08/12/1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer, gewijzigd door de Europese wet van 11 december 1998 tot omzetting van de richtlijn 95/46/EG van 24 oktober 1995, melden wij dat uw persoonsgegevens worden bijgehouden in een bestand. Wij verbinden ons ertoe deze gegevens enkel te gebruiken voor de verzending van ons tijdschrift en de administratie van de liga overeenkomstig het doel van onze organisatie. U heeft inzage- en correctierecht.

Niets van deze uitgave mag overgenomen worden zonder schriftelijke toestemming van de verantwoordelijke uitgever.

Hippocampus komt tot stand met de steun van

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

AIG-ASSISTANCE Bij je duikschool kan je het persoonlijk verzekeringskaartje bekomen, met daarop volgende info: Policy number: ARENA 2.009.718/010 In geval van repatriëring/hospitalisatie ten gevolge van een duikongeval in het buitenland.

Call Center: +32 3 253 69 16

Adresveranderingen Uitsluitend richten aan het NELOS-secretariaat:

secretariaat@nelos.be

Hippocampus mei/juni maart/april 2013 2013

24-5-2013 15:45:37

Bondsnieuws

- COMMISSIE DUIKONDERRICHT

NAZICHT

NELOS IDEAL 2012 Op 25 maart 2013 werden alle IDEAL-kaarten die op de verplichte einddatum – 31 januari 2013 – waren ingediend, zeer grondig nagekeken door Monique Demoustier, 3*Instructeur en lid van de Ereraad, John Remue en Guy Bosmans, beiden 3*Instructeur en tevens lid van de Raad van Bestuur NELOS.

W

ij konden met voldoening vaststellen dat het aantal foutief ingelogde IDEAL-zegels enorm was gedaald tegenover vorig jaar. De grote meerderheid heeft ondertussen het systeem grondig onder de knie, maar enkelen maken spijtig genoeg nog steeds fouten. Wij raden hen aan de gebruiksprocedure in de NELOSinfomap 2013 eens grondig te lezen.

Uiteindelijk werden er toch nog vijf IDEALkaarten geweigerd, dat zijn er twaalf minder dan vorig jaar. Wij kunnen dit alleen maar toejuichen. Waarom werden die vijf kaarten geweigerd?

• •

Eén persoon diende nog een IDEALkaart van 2011 in.

Op vier IDEAL-kaarten ontbraken alle persoonlijke gegevens en de handtekening van de titularis.

•

Een paar Assistent-Instructeurs plakten ten onrechte een zegel voor de afname van de vaardigheden voor 1*D en 2*D.

Wij hebben ook vastgesteld dat in sommige clubs gewerkt wordt met zelfgemaakte en/of gekopieerde logboekjes. Wij hebben dit nog eenmaal door de vingers gekeken.

Vanaf volgend jaar zullen we die weigeren!

Meer dan 96% van de gecontroleerde IDEAL-kaarten waren perfect in orde. Op de bijgevoegde kopieën van de logboekjes waren de prestaties duidelijk herkenbaar door de uniforme noteringen van de proeven, duikleidingen en opleidingsduiken. Bijna steeds werden de inlogbare duiken nog geaccentueerd doordat ze met een fluostift waren gemarkeerd.

Voor de kleine minderheid die nog niet goed weten hoe het correct moet, tonen we hier een drietal fictieve voorbeelden.

Wij hebben kunnen vaststellen dat de inzet van onze Instructeurs en AssistentInstructeurs enorm groot is en dat de proeven en duikleidingen op een ernstige en veilige manier worden afgenomen zoals voorgeschreven door het Duikonderricht.

Wij hopen dat deze positieve tendens zich blijft voortzetten en dat wij volgend jaar geen enkele IDEAL-kaart moeten weigeren en alle fouten quasi verdwenen zijn. Met een klein beetje meer zelfcontrole zal dit wel lukken. 

Guy Bosmans, 3*I Bestuurslid NELOS

Een fictief voorbeeld van hoe je de inlogbare prestaties correct moet noteren in je logboek. Opgelet: oude logboekjes en nagemaakte of gekopiëerde logboekjes zijn niet geldig om je prestaties in te noteren.

Hier volgt een opsomming van de meest voorkomende tekortkomingen en/of fouten die wij vaststelden:

•

•

• • •

Bij delegatie ontbrak de naam en handtekening van de delegerende Instructeur in het logboek van de AssistentInstructeur.

Enkele keren vonden wij toch nog een ingelogde zegel voor een stijgproef afgenomen door een Assistent-Instructeur.

Sporadisch vonden wij meer dan twee ingelogde prestaties op één dag.

Op drie kaarten vonden wij twee ingelogde prestaties tijdens één en dezelfde duik.

Soms konden wij geen enkele notering van de afgenomen proef en/of duikleiding terugvinden in het logboek.

Hippocampus mei/juni 2013

opmaak_244.indd 5

5

24-5-2013 15:45:37

- GESCHIEDENIS

Foto's (5): Ivo Madder.

Reportage

Binnenzicht waarop goed te zien is hoe de boot als een puzzel ineen past.

Met zulke bronzen werktuigen werden de planken bewerkt.

In tegenstelling met de latere techniek waarbij de planken van de romp op spanten werden bevestigd, werden ze hier samen gehouden met dunne latten die aan de binnenzijde van de romp werden aangebracht.

Een boot uit de Bronstijd 6

opmaak_244.indd 6

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 15:45:45

Foto: Luc Beets.

In 1992 werden bij wegwerkzaamheden in de omgeving van Dover de resten gevonden van een 3500 jaar oude boot. Hij kon slechts gedeeltelijk opgegraven worden, maar dat gedeelte was in zeer goede staat. Daaruit kon ook opgemaakt worden dat hij ongeveer 20 m lang moet geweest zijn en 2 m breed. Na een lang proces van conservatie werd de boot tentoongesteld in het Dover Museum.

De boot is te kwetsbaar om vervoerd te worden, daarom is er een model op schaal ½ van gemaakt.

Linksboven: Enthousiaste uitleg van Peter met op de achtergrond een reconstructie van de toenmalige kledij.

ADVERTENTIE

Linksonder: Vanuit het Erfgoedcentrum heeft men een goed overzicht op de opgravingen van de abdij van Ename die gesticht werd in de 11e eeuw.

Rechts: Peter demonstreert de bouw van de boot.

Steeds voor ogen houden dat dit een schaalmodel is en dat de echte boot dus tweemaal zo groot is.

D

it schaalmodel werd ook tentoongesteld in het Provinciaal Erfgoedcentrum, Lotharingenstraat 1, 9700 Oudenaarde (Ename). De Hipporedactie kreeg de gelegenheid daaraan een bezoek te brengen onder de deskundige leiding van Peter Van der Plaetsen, 3*D NELOS én brandweerduiker én archeoloog én Advanced Belgian Scientific Diver.

Peter begon met een aantal ingewortelde vooroordelen te weerleggen. Die mensen uit het bronstijdperk waren niet die rauwe primitievelingen, zoals wel eens gedacht wordt. Zij hadden al een hoogstaande technologie – de boot is daar een getuigenis van. Zij waren overlevers die de problemen aankonden. Het bewijs daarvan is, dat dankzij hen, wij hier nu zijn. Archeologische vondsten bewijzen dat de bewoners van de beide oevers van het Kanaal en de Noordzee in contact met elkaar stonden via zulke boten. De vele tentoongestelde bronzen en gouden voorwerpen bewezen hun vakmanschap. Zeer duidelijk werd ook voorgesteld hoe dat bronsgieten in zijn werk ging.

Maar de hoofdbrok was natuurlijk het schaalmodel van de boot van 1500 v.C. De romp was gemaakt van eiken planken die verbonden waren met taxustwijgen. Hij

werd waterdicht gemaakt met was. Duidelijk is te zien aan de uitsparingen en de bevestigingspunten dat dit niet geïmproviseerd was, maar dat daar een duidelijke planning en ervaring voor noodzakelijk waren. Het schip werd voortbewogen met paddels.

Peter Van der Plaetsen is ook actief als onderwaterarcheoloog en werkt mee aan het onderzoek van een bronstijddepot in Han sur Lesse. In Frankrijk onderzoekt hij mee een 15e eeuws wrak in de Canche en een laat 17e eeuwse/vroeg 18e eeuwse vrachtschuit in de Marne. In de Noordzee dook hij o.a. op de Oostindiëvaarder 'Het Vliegend Hert'. Hij hield ook een pleidooi voor de bescherming van het grootste museum ter wereld: de zee. Ontelbare archeologische schatten liggen daar nog, maar helaas is de bescherming zeer moeilijk tegen souvenirjagers. Meenemen van een voorwerp kan dan nog het minste kwaad, de omgeving en de eventuele andere voorwerpen bij de vondst zijn het belangrijkst voor o.a. de datering. Melden van de vondst aan de archeologische diensten is dus een must.

 Wim Van Doeselaer

Hippocampus mei/juni 2013

opmaak_244.indd 7

7

24-5-2013 15:45:51

Rlubs C eportage in de kijker

Foto's: Pascal Schacht.

- REISVERHAAL

20 jaar WEVOS Duiker-Redder Een aangepaste regelgeving zorgde ervoor dat de NELOS-duikers, na het slagen in de vereiste proeven en een theoretische test, de nodige 'know how' zullen hebben om de veiligheid te verzekeren tijdens de duik- en zwembadtrainingen. Om de Duiker-Redders op een professionele wijze te kunnen opleiden was het noodzakelijk om een aantal NELOS-instructeurs te laten bijscholen tot Docenten Duiker-Redder.

Grote foto: Diverse hulpmiddelen en technieken werden geoefend.

Sven Vandekerckhove geeft een briefing aan de deelnemers van de bijscholing.

Midden: De slachtoffers speelden hun rol overtuigend.

Onder: Dirk Reunbrouck en Danny Vanparys overlopen de topics die dit jaar aangeleerd moeten worden.

I

n het voorjaar van 1993 werden – onder andere – binnen WEVOS (de overkoepelende organisatie van de West-Vlaamse NELOS-duikscholen) de eerste Duiker-Redders gevormd. Dit gebeurde in Koksijde, onder het toezicht van de Vlaamse ReddingsFederatie (= RedFed, toen onder de naam 'VRC' of Vlaamse ReddingsCentrale gekend) enerzijds en anderzijds door de toenmalige NELOSafgevaardigde, Guy Segers. Zodoende werden de eerste WEVOS Duiker-Redders geboren!

Nu 20 jaar later werd er, naar ondertussen

8

opmaak_244.indd 8

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 15:45:55

Dankzij de inzet van de Docenten Duiker-Redder WEVOS (Dirk Reunbrouck, Sven Vandekerckhove en Danny Vanparys) en enkele assistenten (waaronder José Vandekerckhove) mocht de bijscholing als een knaller beschouwd worden. Iedere deelnemer maakte kennis met het vernieuwde stramien dat de basis zal zijn voor de vorming van de Duiker-Redders vanaf dit jaar. Tevens kregen de Docenten topics mee die ze dit jaar moeten aanleren tijdens de bijscholing.

Hoewel de vernieuwde fysieke proef werd voorgesteld, lag het accent van de bijscholing niet op de 'Rambo-Redder', maar eerder op het bijsturen van de technische 'know how', zoals:

WWW.DIVEANDTRAVEL.NL

ONZE SELECTIE VOOR 2013

NEMO DIVE CLUB EN HOTEL EGYPTE – SAFAGA

Boek 7 nachten een 2-pers. standaard kamer o.b.v. volpension incl. 10 bootduiken en ontvang het tweede duikpakket GRATIS!

VANAF € 718,- P.P.

ADVERTENTIE

Foto's: Pascal Schacht.

jaarlijkse gewoonte, de verplichte bijscholing georganiseerd op 16 maart 2013. Maar liefst 60 kandidaten wisten een plaatsje te reserveren voor deze bijscholing! Vermeldenswaardig zijn de 4 Duiker-Redders die de eerste WEVOS opleiding Duiker-Redder volgden en daarna al de daaropvolgende jaarlijkse bijscholingen; met name Pedro Vandenberghe, 2*I van de club Maanvis te Diksmuide en Michèle Masson, 1*I, Jean Grinwis, 1*I en Frank Podevyn, AssistentInstructeur van Okeanos te Oostende.

MAGIC ISLAND SINGLE DUIKREIS MOALBOAL - FILIPPIJNEN

• Hulp bieden door tussenkomst van twee redders tijdens de benadering van een noodsituatie zowel bij een volwassene, een drenkeling, een kind of een baby tijdens de uitvoering van de CPR-procedures.

• Gebruik maken van de AED (Automatische Externe Defibrillator) en de verschillende zuurstoftoedieningssystemen.

• Het rollenspel in het zwembad, waarbij de redder kan gebruik maken van diverse hulpmiddelen of technieken was niet weg te denken.

13 dagen 10 nachten 2-pers cottage op indeling incl. 15 bootduiken. Vertrek 29 november 2013

Als laatste topic werden ze op proef gesteld door diverse zo reëel mogelijke EHBO-simulaties.

Er leek tijd te kort te zijn om alle facetten op één bijscholing voldoende te kunnen behandelen. Toch mochten we nu al positieve reacties ontvangen. Voor ons Docenten Duiker-Redder meer dan een stimulans om er op zijn minst nog 20 jaar bij te doen!

VANAF € 1822,- P.P.

Danny Vanparys Docent Hoger Redder VTS, tussenpersoon NELOS en RedFed

VANAF € 1995,- P.P.

BINTANG FLORES HOTEL

INDONESIË – FLORES KOMODO Boek 7 nachten een 2-pers. standaard kamer o.b.v. logies en ontbijt incl. 10 bootduiken.

Bovenstaande prijzen zijn incl. retourvluchten en transfers v.v.

De duikpakketten zijn incl. fles/lucht/lood excl. duikmateriaal.

Volg ons op Facebook en blijf als eerste op de hoogte van het laatste nieuws.

e duikreis adviezen en Kijk voor meer uitgebreid s aanbod op onze ing een compleet bestemm ANDTRAVEL.NL VE DI W. W website W

L .N L E V A R T D N A E IV .D WWW 15 94 TEL: 033 457

DMZ06_Dive_and_Travel.indd 1

Hippocampus mei/juni 2013

opmaak_244.indd 9

9

24-5-2013 15:45:57

Bondsnieuws

- DUIKONDERRICHT - SUBCOMMISSIE JEUGDDUIKEN

Cartoons: Peter Bosteels.

Opleiding tot Begeleider of Instructeur

Jeugdduiken Het inschrijvingsformulier voor deze cursus is beschikbaar op www.nelos.be. Daar ga je van 'Ledenportaal' door naar 'Downloads (LOG IN)' waar je op 'NELOS-downloadpagina' klikt. Je meldt je aan en kiest het formulier 'Inschrijvingsformulier specialisatieopleiding'.

A

natomie en fysiologie van het duikende kind, jeugdduiken en EHBO, specifieke pedagogie.

Hoor je het nu in Keulen donderen? Wel dan is het zeker tijd om aan de Specialisatieopleiding Jeugdduiken deel te nemen. Ben je daarenboven graag met kinderen bezig, dan is dit de uitgelezen kans om in iets nieuws te duiken.

Er zijn enkele belangrijke punten waar je rekening mee moet houden vóór je inschrijft.

• • •

Ben je graag met kinderen bezig?

Heb je voldoende ervaring (zie voorwaarden).

Sta je open voor een nieuwe uitdaging?

Alle vragen positief beantwoord? Super! Dan ben je klaar om je in te schrijven.

voorwaarden • • •

3*D (minimum) met minstens 200 duiken zijn.

Medisch en administratief in orde zijn.

Voorgesteld worden door een jeugdduikschool.

administratie Het inschrijvingsformulier (zie website) opsturen naar het NELOS-secretariaat vóór 26 oktober 2013. Het bedrag van 70 euro per persoon storten op het rekeningnummer: IBAN BE29 4433 6916 8164 BIC: KRED BEBB, met als mededeling Speciali-

10

opmaak_244.indd 10

satieopleiding Jeugdduiken 2013 + naam/namen deelnemer/deelnemers.

Het aantal inschrijvingen is beperkt. Tijdig inschrijven is de boodschap!

praktische afspraken Wanneer?

• Zaterdag 16 november 2013: 09.15 - 18.00 uur: theorie.

18.30 - 21.30 uur: forum.

• Zondag 17 november 2013: 08.30 - 12.00 uur: theorie.

13.00 - 16.00 uur: zwembad.

16.15 - 17.15 uur: evaluatie.

Deelname aan het volledige weekend is verplicht!

Waar?

Sporthotel Bloso-centrum Hofstade, Tervuursesteenweg ZN, 1981 Hofstade.

inbegrepen in de prijs 1 ontbijt, 2 middagmalen, 2 vieruurtjes, 1 avondmaal, werkboek, toegang tot het zwembad, 1 overnachting (deze overnachting dient vooraf gereserveerd te worden via het inschrijvingsformulier).  Hannelore Sprengers

Bijscholing voor Begeleiders en Instructeurs Jeugdduiken Ben je Begeleider Jeugdduiken of Instructeur Jeugdduiken? Volg dan de bijscholing.

Het inschrijvingsformulier vind je eveneens op de NELOS-downloadpagina. Je meldt je aan en kiest het formulier 'Inschrijvingsformulier bijscholing jeugdduiken'.

J

e bent al enkele jaren begeleider of instructeur jeugdduiken, maar je zit met enkele vragen over bijvoorbeeld het specifieke duikmateriaal voor kinderen of de organisatie van een bepaalde zwembadles.

De Subcommissie Jeugdduiken geeft elke reeds gehomologeerde Begeleider of Instructeur Jeugdduiken de kans een bijscholing te volgen tijdens de specialisatieopleiding op zaterdag 16 en/ of zondag 17 november 2013.

Je kan kiezen voor de lessen in de voor- en/of namiddag op zaterdag en/of zondag. Daarnaast duid je de gewenste maaltijden en een eventuele overnachting aan.

Ben je medisch en administratief in orde en beschik je over het specialisatiebrevet Jeugdduiken?

Dan kan je inschrijven.

administratie Het inschrijvingsformulier (zie website) stuur je op naar het NELOS-secretariaat vóór 26 oktober 2013. Je schrijft het totale bedrag over op het rekeningnummer: IBAN BE29 4433 6916 8164 BIC: KREDBEBB, met als 'Bijscholing jeugdduiken 2013 + naam/namen deelnemer/deelnemers'.

Het aantal inschrijvingen is beperkt. Tijdig inschrijven is de boodschap!

praktische afspraken Wanneer?

• Zaterdag 16 november 2013: 09.15 - 11.30 uur: theorie.

12.30 - 18.00 uur: theorie.

•

Zondag 17 november 2013: 08.30 - 12.00 uur: theorie.

13.00 - 17.15 uur: zwembad.

Waar?

Sporthotel Bloso-centrum Hofstade, Tervuursesteenweg ZN, 1981 Hofstade.

Hannelore Sprengers

Hippocampus mei/juni maart/april 2013 2013

24-5-2013 15:45:58

Sprokkels

Foto: Maurice Hendrikx.

Foto: Claudia Gravenstein.

Ook in de Put van Ekeren kwamen er vroeger op het einde van de zomer zoetwaterkwalletjes voor (in 2001 en 2009).

Zoetwaterkwallen in de meren van Eau d'Heure Als ik over zoetwaterkwallen lees, moet ik onmiddellijk met heimwee terugdenken aan het exotische duikparadijs Palau in het verre Micronesië.

P

alau is niet alleen bekend om zijn twee wereldtopduiklocaties, Blue Corner en German Channel, waar het wemelt van haaien en manta's. Op één van de eilandjes bevindt zich middenin de jungle ook het befaamde Jellyfish Lake, dat enkele hectaren groot is en bevolkt door miljoenen geel-oranje kwallen die door de tijdsevolutie, bij gebrek aan echte vijanden, hun stekelige netelcellen verloren zijn.

Oorspronkelijk waren zij uit zout water afkomstig, maar doordat het inlands meer geïsoleerd geraakte van de zee zou dit zich

door dezelfde tijd ook omzetten tot zoet water.

Het was toch een enorme ervaring om aldaar tussen die enorme massa levende blubber rond te kunnen snorkelen zonder geneteld te worden.

Terug uit deze fantastische droomwereld gerukt, las ik dat in onze streken ook zoetwaterkwallen kunnen voorkomen, met name onder andere in Wallonië waar er onlangs in Eau d'Heure opnieuw werden gesignaleerd. Het betreft de Craspedacus-

ta sowerbii, die aldaar het laatst werd opgemerkt eind jaren '80 van de vorige eeuw.

Ze zwemmen er op een diepte tussen 0 en 3 meter maar je moet goed opletten want ze zijn piepklein vermits ze een diameter hebben van ongeveer 2 cm alsmede een gewicht van amper 3 à 4 gram.

Deze kwallen kunnen emigreren van meer tot meer via de klassieke weg als eitjes, die aan de poten van watervogels blijven kleven.

Of ze kunnen netelen zoals sommigen van hun zoutwatercollega's is eigenlijk nog niet echt geweten. Bepaalde geleerden verklaren dat ze wel degelijk netelcellen zouden hebben maar dat deze niet in staat zijn om de menselijke huid te doorprikken.

Anderen menen dan weer van wel. Ik ga het alleszins niet uitproberen. 

Bert Janssens

Hippocampus mei/juni 2013

opmaak_244.indd 11

11

24-5-2013 15:46:01

Bondsnieuws

- INTERVIEW

Een duik in de tijdlijn

van Jos

Audenaerd

De duikcarrière van Jos Audenaerd samenvatten in enkele bladzijden is bijna niet mogelijk. Maar omdat Hippocampus niet onbeperkt dikker kan worden, zit er niets anders op dan toch maar een poging te wagen.

Hippo: De klassieke vraag, Jos. Hoe ben je met duiken begonnen?

Jos: Als kind leerde ik samen met mijn latere echtgenote Mariette zwemmen in het schoolzwembad van de Antwerpse wijk Luchtbal. Leona Detiège, de latere burgemeester van Antwerpen, was daar ook bij.

De Luchtbal was toen een jonge wijk die volop in ontwikkeling was met veel opgespoten gronden, waterplassen en ondergelopen putten waar we naar hartenlust konden zwemmen. Vanaf de eerste mei trokken we naar de in zwemvijver omgetoverde vesten van het intussen aan de haven opgeofferde Noordkasteel dat vlakbij was. Ik mag wel zeggen dat ik een echte 'waterrat' was. Ik werd lid van de zwemclub Olympic en later van de Vrije Zwemmers.

In het leger deed ik zelfs mee aan de Belgische militaire kampioenschappen.

Hippo: Je was duidelijk watervast.

Jos: Dat klopt. Maar de echte liefde voor de onderwaterwereld ontstond in 1960 toen Mariette en ik met een VW-kever op huwelijksreis trokken naar Nice met de tent.

Dat was voor die tijd een hele reis. Aan het strand stond ik in bewondering voor een man, die voorzien van snorkel, bril en vin-

12

opmaak_244.indd 12

nen vissen aan het harpoeneren was. Heel even mocht ik die 'duikuitrusting' lenen en … er ging een nieuwe wereld voor mij open.

De volgende dag schafte ik mij ook zulk een primitieve uitrusting aan en zo begon mijn duikcarrière. Maar natuurlijk had ook 'De wereld der stilte' van J.Y. Cousteau een diepe indruk nagelaten en mijn interesse gewekt.

Hippo: Heb je die kennismaking met de onderwaterwereld in België kunnen voortzetten?

Jos: Die plastic bril dampte altijd aan. Terug in België kon ik een betere duikbril op de kop tikken. Dat is eenvoudig gezegd, maar het was in die tijd niet zo simpel, want duikwinkels waren er niet. Men had me een privépersoon aangeraden, die wat duikmateriaal verkocht ... in Schilde nog wel. Met deze uitrusting deed ik aan vrijduiken in de oude kleiputten van Westmalle. Mariette smeet er armbandjes in het water die ik dan, met wisselend succes, terug opviste.

Van equilibreren had ik nooit gehoord, maar ik heb gelukkig nooit problemen met mijn oren gehad. Op een dag brak het glas van mijn duikbril. Ik hoorde zeggen dat er in een garage op de Ter Heydelaan in Deurne

Foto: Luc Beets.

De peetvader van het duiken met gehandicapten.

echt duikmateriaal werd verkocht. Dat was Aquasport, de beginnende duikwinkel van Jos Hollenfeltz en François Desmet. Daar ontmoette ik Tuur Rival die mij in 1966 naar de pas gestichte duikclub Amphora bracht als lid nr. 80. Jos Hollenfeltz was er de duikschoolleider. Nog in de winter van dat jaar trokken we naar het Zilvermeer waar ik in het ijskoude, natte duikpak van Jacques Bernaerts mocht duiken … nadat die ermee had gedoken.

Hippo: Veel materiaal had je dus nog niet?

Jos: Neen, maar ik schafte me wel een duikpak aan en wat later mijn eigen duikfles; een mono van Spirotechnique, omdat je daar volgens de 'kenners' nooit een deco-ongeval mee kon oplopen. De instructeurs doken met 'monitorsflessen' van 5 m3, die zo zwaar waren dat je geen loodgordel nodig had. Ik had zelfs een 'reddingsvest': een pilotenvest met CO₂-patronen, die ik gelukkig nooit heb moeten gebruiken. Maar vlug schafte ik mij ook zulk een 5 m³ fles aan, evenals een goede ontspanner en later, toen ze op de markt kwamen, een Fenzy-reddingsvest.

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 15:46:02

Foto: Jos Audenaerd.

Gehandicapte duikers kunnen ook de Rode Zee verkennen.

Hippo: Dan het behalen van de brevetten zeker?

Jos: Ja, zo ging dat. Er was de druk van de club en de instructeurs om 'verder' te gaan.

Na het Elementair en het Middelbaar brevet behaalde ik in 1968 het Hoger Brevet (nu AI). Een strenge Lucien D'Hondt was juryvoorzitter. Swa Mommaers was daardoor zo zenuwachtig, dat hij zonder vinnen in het zwembad sprong!

Swa Desmet nam mijn openwaterproeven af. Die bestonden uit reddingsoefeningen waarbij het 'slachtoffer' moest worden bovengebracht van 40 m, eerst met het hoofd omlaag en daarna nog eens met het hoofd omhoog, waarna het naar de kant moest worden gesleept. Dat alles gebeurde in één en dezelfde duik! Achteraf gezien compleet waanzinnig, maar dat waren nu eenmaal de regels van BEFOS toen.

Hippo: Op naar de instructeurstitel?

Jos: Ja, maar vanaf het behalen van het Hoger Brevet werd je al ingeschakeld in het duikonderricht. Voor een instructeurstitel moest je het vanaf dan maar zelf uitzoeken, zei Jos Hollenfeltz. Met een groepje sterk gemotiveerde kandidaten gingen we op zoek naar de nodige informatie. Jos had

gelijk, wat je zo leert, blijft je veel langer bij. Met als leidraad 'La Plongée' en wat notities van Paul Darmont werd ik clubmonitor in het zwembad van Schaarbeek.

Hippo: De volgende stap is dan de stage op het eiland Bendor.

Jos: In 1971 was ik klaar voor de stage op het legendarische eiland Bendor. Hoewel ik mijzelf te zenuwachtig vond om daar een goede beurt te maken, kwam ik toch terug naar België met de titel van Federaal Monitor (nu 2*I) op zak.

Nadat ik geslaagd was in de theoretische proeven voor Nationaal Monitor (nu 3*I), waar ik tijdens het examen in de lokalen van het kaasfabriek 'La Vache qui Rit' van René Crepin de eveneens klassieke 'pesterijen' van Leo Ceulemans moest ondergaan, nam ik in 1973 deel aan de Zeestage in Bendor. Ik had mij voorgenomen om er normaal te duiken zoals tijdens de vakantie en dat werd een succes.

Hippo: Gewoonlijk wordt gesteld dat na het behalen van de instructeurstitel 'het' maar pas begint.

Jos: Zo is het ook. Er was natuurlijk de opleiding in de eigen club, maar daar-

bij werd ik peter van duikclub AKO omdat er een gebrek aan kader was. Ook gaf ik training en les in andere clubs zoals bij de DUCS. Daarmee kon iemand die verder wou gaan als instructeur zeker zijn voordeel doen.

Hippo: Welke functies heb je in Amphora gehad?

Jos: Ik ben 16 jaar lang verantwoordelijk geweest voor de opleiding tot het hoger brevet geassisteerd door André Helsen.

Wij vonden het een oneer wanneer er iemand mislukte in de proeven, dus trainden we degelijk en intens. Voor sommige kandidaten was de theorie het zwakke punt en zodoende gaf ik hen bijles in de cafetaria van het zwembad voor de training begon. Het slaagpercentage was dan ook zeer hoog. Later ben ik verantwoordelijk geweest voor de duikschool van Amphora en ik was er ook bestuurslid.

Hippo: Je hebt ook een hele carrière uitgebouwd als onderwaterfotograaf.

Jos: Als onderwaterfotograaf startte ik met een Nikonos. Tijdens een reis naar Sicilië maakte ik prachtige dia's van de uitbarsting van de Etna. De voorzitter van de vriendenkring van Imalso, de organisatie die de Waaslandtunnel beheerde en waar ik werkte, vroeg mij om een diapresentatie te geven. Omdat ik maar één projector had, leende ik er een tweede bij een vriend, zodat ik kon projecteren met overvloeiing, wat in die tijd nieuw was. Het elektronisch overvloeiingssysteem had ik zelf geconstrueerd. Bob Beynen zorgde voor de muziek en Wim Van Doeselaer sprak de teksten in. Dat was de beginperiode van de diaporama's.

Wist je dat het tijdens één van die voorstellingen was, dat Willy van der Plas (voorzitter van NELOS) naar me toekwam met de vraag, "Waar kan ik leren duiken?". Ik introduceerde hem bij Amphora en de rest van dat verhaal is gekend.

Hippo: Je hebt je hart ook aan Ierland verloren.

Jos: Mijn zus woonde in Dublin en in 1971 gingen we op bezoek bij haar. We vertrokHippocampus mei/juni 2013

opmaak_244.indd 13

13

24-5-2013 15:46:03

Bondsnieuws

- INTERVIEW

Rechts: Kartonnen CMAS-kaart uit 1973.

Met John Buyle in Ierland.

Foto's (3): archief Jos Audenaerd.

Links: Jos: onderwater- en bovenwaterfotograaf.

ken met een caravan naar Valentia Island.

Dat was in die tijd een onderneming want de wegen waren in zulke slechte staat, dat we er 9 uur over deden. We kampeerden met de caravan voor het duikcentrum van Des Lavelle. Samen met Charles Vermeiren was ik de eerste Belg die er ging duiken. Het klikte met Des en we keerden elk jaar terug.

We hebben daar zelfs een anker van 2,8 ton bovengehaald, dat er nu als monument staat opgesteld met vermelding van de namen van alle duikers die daaraan meegewerkt hebben. Eén van de meest emotionele momenten was toen ik tijdens een duik in Dingle Bay een dolfijn in mijn armen kon nemen. Na 30 jaar zit dat dier er nog altijd, want dolfijnen kunnen zeer oud worden. Hij is zo vertrouwd bij de Ieren aldaar dat hij een naam heeft gekregen: Fungi.

Een duik op de meest westelijk punt van Europa, de Fastnet Rock, was ook sensationeel door de massale langoestenkolonies.

Ook Mizen Head met zijn wrakken waaronder een galjoen van de Spaanse Armada en zeker de Skelligs met zijn tientallen zeehonden waren fantastische duiken.

Wij voelden ons zo goed thuis in Valentia dat we er in 1978 een vrij vervallen huis kochten. Er was heel wat werk aan om het

14

opmaak_244.indd 14

op te kalefateren. Intussen publiceerde ik in verschillende tijdschriften artikels over duiken in Ierland en bracht ik diaporama's over Ierland en het onderwaterleven daar.

Dat bracht een massa duikers en toeristen naar Ierland. Ik stichtte er zelfs een duikclub in samenwerking met 3*Instructeurs van Tralee. Zo leerde ik een 15-tal lokale mensen duiken. Na het oplopen van mijn handicap is de club gestopt. Veel van mijn foto's zijn gebruikt in boeken en tijdschriften en er hangen er zelfs in het museum over de Skellig-eilanden. Ieder jaar keren we terug naar Ierland.

De Skellig-eilanden zijn twee kleine rotsachtige eilanden 13 km ten westen van Valentia-eiland gelegen. Ze zijn beroemd om hun grote vogelkolonies van jan-van-genten en papegaaiduikers. Er zijn ook de ruïnes van een vroeg christelijk klooster dat erkend is als 'UNESCO World Heritage Site'.

Hippo: Maar je hebt ook een stuk van de onderwaterwereld in andere zeeën gezien.

Jos: Mijn reizen beperkten zich niet tot

Ierland alleen. Ook van mijn tochten naar Mexico, Israël, de Caraïben en Indonesië maakte ik diaporama's. 's Winters gaf ik dan een voorstelling in het clubhuis van Amphora. Ik nam dan contact op met ambassades en consulaten om streekproducten te verkrijgen. De Ierse, Mexicaanse en Indonesische avonden volgden elkaar op en werden ook door niet-duikers druk bezocht. Er was steeds een massale opkomst.

Soms moest ik tot drie presentaties op één avond doen. De voorstelling over Indonesië werd zelfs bijgewoond door de ambassadeur van dat land die al die extra reclame voor zijn land erg wist te waarderen. Een bijzondere herinnering was ook toen ik in Flores (Indonesië) na een duik plotseling het silhouet van een geankerd schip herkende: de 'Calypso'! Ik mocht aan boord komen en maakte daar kennis met Albert Falco, de beroemde assistent van Cousteau.

Hippo: Je hebt je dan ook geëngageerd in de Foto- en Filmcommissie.

Jos: Samen met Jacques Blanpain, Cecile Boone en Rudi Schollaert organiseerden we de NELOS-Festivals. In 1981 stelde ik een cursus samen voor het vormen van

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 15:46:07

für Unterwasser foto, -film und video'.

Nadat ik had deelgenomen aan de Royal Blue Dolphin in Aqaba werd ik door Ten Bel gevraagd om ter plaatse een wedstrijd te organiseren. Het succes daarvan maakte dat ik meer en meer werd gevraagd als jurylid voor verschillende nationale en internationale wedstrijden in Ten Bel en Flores. Intussen verzorgden we diaporama's in gans België en ook in Nederland, o.a. in de 'Brakke Grond' in Amsterdam.

Hippo: Maar op een van die mooie reizen liep het mis ...

Jos: Het ging me voor de wind tot ik in 1991 tijdens één van mijn tropische reizen in Indonesië anti-malariapillen Lariam had genomen, waarop ik slecht reageerde met alle gevolgen vandien. Later is dat medicament voor duikers verboden. Meer dan waarschijnlijk heb ik toen bijkomend een infectie opgelopen die er zou voor zorgen, dat ik een jaar later in Indonesië een herseninfarct opdeed. Na een kort verblijf in een lokaal ziekenhuis werd ik met een helikopter naar Soerabaja overgebracht. In het hospitaal daar was er een Nederlandse zuster en de dokters hadden gestudeerd in Leiden en die wisten wat ze moesten doen.

Hippo: Maar je bleef niet bij de pakken zitten.

Jos: Een van mijn vaste bezoekers was een goede duikvriend van mij, John Buyle. Hij zat na een werkongeval in de haven al jaren gekluisterd aan zijn rolstoel. Nu had ik aan den lijve ondervonden wat dat betekende.

Ik had hem beloofd om ooit nog eens samen te duiken, maar dat was sneller gezegd dan gedaan. In Antwerpen konden we in geen enkel zwembad terecht. Iedereen

In 1978 kocht Jos dit vervallen huis op Valentia Island.

Nooit de moed opgeven

Kun je niet vliegen, loop Kun je niet lopen, ga Maar blijf nooit stilstaan Nooit dalen, immer opgaan Kun je niet lachen, glimlach Kun je niet glimlachen, wees toch blij Kun je niet blij zijn, wees tevreden Maar nooit de moed opgeven En immer voorwaarts streven

Foto: Jos Audenaerd.

OW-fotografen. Als regionaal verantwoordelijke van de F&F-commissie gaf ik hen les en zodoende heb ik veel fotografen gevormd. Natuurlijk nam ik deel aan fotowedstrijden waarvan ik er heel wat heb gewonnen.

Zelf heb ik zesmaal het NELOS-Festival gewonnen. In 1988 nam ik deel aan een internationale fotowedstrijd georganiseerd door American Express in Hurghada. De jury bestond uit leden van National Geographic, waaronder Jacques Mayol. Tot mijn grote verbazing won ik goud in groothoek, zilver in macro en brons in landfotografie. Ik ben er ook wel fier op dat één van mijn foto's gepubliceerd werd in '100 Jahre Unterwasserfotografie' een uitgave van het 'Magazin

Willy van der Plas en zijn vrouw Maria waren ook op reis in Indonesië. Toen ze vernamen wat me was overkomen, namen zij het eerste vliegtuig om mij te bezoeken en bij te staan. Het Ministerie van Buitenlandse Zaken zorgde ervoor dat mijn echtgenote en mijn zoon naar ginder konden komen.

Terug in België bleek dat ik een bijkomende infectie had opgelopen in het ruggenmerg waardoor ik verlamd dreigde te geraken.

Dr. Chappel van het AZ Middelheim heeft me toen meer dan waarschijnlijk het leven gered. Gelukkig kreeg ik heel veel steun van mijn echtgenote, van mijn zoon en van mijn talrijke vrienden die me niet in de steek lieten. Toch belandde ik voor een tijd in een rolstoel.

Dr. Eugène Mattelaer (1911-1999)

Hippocampus mei/juni 2013

opmaak_244.indd 15

15

24-5-2013 15:46:10

Bondsnieuws

- INTERVIEW

Foto's: archief Jos Audenaerd.

Grote foto: Onder controle van een papegaaiduiker fotografeert Jos een juveniele alk op de Skelligs.

had schrik voor de verantwoordelijkheid.

Toen ik in 1992 het ziekenhuis mocht verlaten liet ik mij grondig keuren en onderzoeken door dokter René De Laet. Nadat EEG en EKG in orde waren kreeg ik de toelating om te duiken met een dieptebeperking.

Toevallig kreeg ik in die periode een krant in handen met een artikel over het duiken met een dwarslaesiepatiënt in De Klinge in Zeeuws-Vlaanderen. Samen met John Buyle trok ik naar Hulst. Ze kenden mij daar van mijn diareportages en waren wat blij met belangstelling uit België.

Hippo: Hoe ging het dan verder?

Jos: Tijdens mijn revalidatie in België had ik Brigitte ontmoet, een jonge vrouw die eveneens verlamd in een rolstoel zat. Ik kon haar overtuigen om mee te gaan naar Nederland om er kennis te maken met de duiksport. Van toen af zijn we wekelijks gaan oefenen. Toen ik haar voor de eerste keer onderwater liet zwemmen met duikflessen zei ze me achteraf: "Jos, dit is nu de mooiste dag van mijn leven". Zoiets had nog nooit iemand tegen mij gezegd en ik besefte dat ik nu door moest zetten. Toen NELOS-voorzitter Willy van der Plas eens een keer meeging, was hij zeer onder de in-

16

opmaak_244.indd 16

druk. Op de terugweg vroeg hij me om een club te stichten in Antwerpen. Zo ontstond in 1993 'Antwerp Wet Wheels', de eerste duikclub voor mensen met een handicap.

Dat was het gemakkelijkste deel. Aan een geschikt zwembad geraken was al heel wat lastiger. Dankzij stadssportfunctionaris Harry Deben konden we het zwembad van de school SIBLO gratis gebruiken. Maar er moest aardig wat aan fundraising gedaan worden om alles draaiende te houden.

Onze club telde al vlug een zevental dwarslaesiepatiënten. We hadden een aangename sfeer waar sociaal en familiaal contact primeerde en waarbij veilig leren duiken werd aangeleerd.

Hippo: Maar het duiken met gehandicapten bleef niet alleen in Antwerpen.

Jos: De belangstelling van gehandicapten en hun begeleiders bleef groeien. Voor hen is het sociaal contact zeker zo belangrijk als het duiken. Op een bepaald moment belde dokter Els Huybregts me op met de vraag of ze met een groepje sterk gemotiveerde MS-patiënten van de kliniek in Melsbroek konden aansluiten bij de NELOS. Zo werden ze lid van Antwerp Wet Wheels. Er werd

geoefend in Vilvoorde en Mariette heeft me daar wekelijks naar toe gevoerd.

Willy van der Plas suggereerde van een echte NELOS-Commissie op te richten. Dat gebeurde dan samen met Dirk Reunbrouck, Karel Dunon, Dr. René De Laet, Dr. Herman Van Bogaert en Guy Segers. Zo stelden we een 'Duikvaardigheidsbrevet' samen. In samenspraak met Dr. Van Bogaert bepaalden we de maximumduikdiepte op 15 m, omdat er dan geen deco-gevaar was. We stelden ook een 'Begeleidersbrevet' samen.

Inmiddels waren er ook in andere regio's duikclubs opgericht waar gehandicapten welkom waren. Initiatiefnemers waren daar Dirk Reunbrouck, Walter Staes, Eric Hulpiau, Mark Van Wetswinkel, Franky Serneels en Fernand Vansteenbeeck .

Hippo: Je bent met hen ook naar de Rode Zee gaan duiken.

Jos: Dankzij Lucien D'Hondt, zorgde Scubapro voor sponsoring in de vorm van volledige duiksets, zodat we met een aantal gehandicapte duikers een reis konden maken naar Hurghada voor een zeer schappelijke prijs. We verbleven er in het Scubadoohotel dat speciaal werd aangepast voor het verblijf van rolstoelpatiënten.

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 15:46:12

Mantarog.

Hippo: Maar je hebt ook nog een andere club gesticht?

Jos: Op de duur sloten er zoveel 'gewone' duikers aan in onze club dat ik vond dat deze niet meer beantwoordde aan de doelstellingen die ik in het begin voor ogen had. Zodoende richtten we met een aantal mensen een nieuwe club op, Handi Divers Wet Wheels, terug met de oorspronkelijke doelstellingen. Nog fierder dan op mijn fotografieprijzen was ik op de Zorgprijs voor MS-patiĂŤnten die ik kreeg en de tweede prijs in de wedstrijd van de Antwerpse tv-zender ATV 'Het grootste hart van Antwerpen'.

Een moment van ontroering was ook toen we het prachtige beeld van Monique Donckers mochten laten afzinken in de vijver van Muisbroek (de Put van Ekeren). Het beeld werd later gestolen. Maar Monique heeft er een nieuw gemaakt en nu is het verankerd in de bodem.

sceptisch staan tegenover duiken met gehandicapten, terwijl die mensen de kans krijgen terug mee te genieten van het leven. Trouwens een ongeluk ligt soms op een klein plaatsje en het kan iedereen overkomen. Gezondheid is een schat die je moet koesteren en van genieten zolang je kan. Ik kan er van meespreken! Als het je toch overkomt, zeg ik: "Nooit de moed opgeven". Het prachtige gedicht van Dr. Mattelaer blijft mijn devies.  Luc Beets en Wim Van Doeselaer

Dolfijn Fungi in Dingle Bay.

Foto's (2): Jos Audenaerd.

Er was heel wat interesse in magazines en kranten voor onze initiatieven. Heel wat studenten van hogescholen heb ik begeleid bij hun eindwerk of thesis over gehandicapten.

Hippo: Ben je nu nog actief?

Jos: Maar ik blijf ook nu niet bij de pakken zitten, want ik ben nog steeds actief in de duiksport. Nu bij Free Scuba Diving, een kleine club in Deurne waar ik nog steeds training geef als vervanging van de duikleider, die met gezondheidsproblemen zit.

Zolang ik kan, blijf ik onderricht geven en mensen helpen, want waar liefde sterft, sterft het leven. Zonder de enorme steun van Mariette, die intussen zo'n 30.000 km met mij heeft rondgereden, en mijn zoon Harry en van de vele vrienden had ik dit alles nooit kunnen waarmaken. Ik wil hier al diegenen die me geholpen en gesteund hebben alsook alle sponsors en zij die zich wekelijks inzetten, hartelijk bedanken.

Ondanks alle successen zijn er nog steeds mensen die

Hippocampus mei/juni 2013

opmaak_244.indd 17

17

24-5-2013 15:46:13

Bondsnieuws

- COMMISSIE DUIKONDERRICHT - SUBCOMMISSIE JEUGDDUIKEN

Je bent NELOS-instructeur, maar geen Jeugdduikinstructeur? Dan kan je dankzij de KJOW toch met jeugdduikers duiken.

Foto: Dirk Van Geerdeghom.

Onder: Het beoordelingsblad en het proevenformulier KJOW kan je downloaden van de NELOS-downloadserver.

Kwalificatie Jeugdduiken

Open Water De Subcommissie Jeugdduiken heeft na veel beraadslaging en overleg met het Duikonderricht en het BrevettencomitĂŠ een nieuwe kwalificatie ontwikkeld die de bevoegdheid van de instructeur vergroot ten opzichte van het jeugdduiken. Een NELOS-Instructeur wordt in staat gesteld om in open water te duiken met een jeugdduiker mits voldaan is aan bepaalde voorwaarden.

18

opmaak_244.indd 18

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 15:46:17

Wat zijn nu de bevoegdheden van een instructeur met deze kwalificatie?

• • • •

Hij mag duiken onder de delegatie van de duikschoolverantwoordelijke Instructeur Jeugdduiken.

Hij mag enkel duiken met een gebrevetteerde jeugdduiker.

De jeugdduiker heeft minimum het brevet Zilveren Dolfijn.

Hij kan geen opleiding geven of doopduiken afnemen van een jeugdduiker.

Welke procedure moet je volgen om de kwalificatie te behalen?

De eerste stap is actief deelnemen aan Module 1 van de Specialisatieopleiding Jeugdduiken. De opleiding vindt één keer per jaar plaats, meestal in de maand oktober of november. Module 1 wordt gegeven op zaterdag en loopt parallel met de theoretische opleiding voor kandidaat-begeleiders. Na het slagen in de theoretische proef doe je

Foto: Walter Vervloesem.

Foto: Dirk Van Geerdeghom.

D

e algemene stelling van de subcommissie luidt dat duiken met jeugdduikers en/of kinderen tussen 8 en 14 jaar verboden is, behalve in twee gevallen. Ten eerste als je Begeleider Jeugdduiken of Instructeur Jeugdduiken bent. Ten tweede als je als NELOS-Instructeur in het bezit bent van de Kwalificatie Jeugdduiken Open Water (KJOW). Dit laatste is nieuw en verdient daarom een woordje uitleg.

Vaak zien we dat jeugdduikscholen kampen met problemen om voldoende monitoren te voorzien voor hun jeugdduikers.

Dezelfde begeleider of instructeur moet vaak meerdere keren in het water om alle jeugdduikers een mooie duik te laten doen.

Met deze kwalificatie ontlasten we de instructeurs een beetje van hun taken. Zo kunnen ze hun aandacht richten op echte beginnelingen en hun meer ervaren jeugdduikers toevertrouwen aan een instructeur met de kwalificatie KJOW, zoals het door de Subcommissie Jeugdduiken als naam heeft meegekregen.

Onder bepaalde voorwaarden mag elke NELOSInstructeur met jeugdduikers duiken.

twee openwaterduiken en worden je duiken geëvalueerd door een Instructeur Jeugdduiken. De twee duiken gebeuren binnen de organisatie van een door NELOS erkende jeugdduikschool.

Kan je door omstandigheden niet alles afwerken, dan bestaat er de mogelijkheid om het later weer op te nemen. De geldigheid van de gevolgde lessen, examens en proeven is immers vastgesteld op drie jaar. Dit loopt in lijn met de geldigheid die NELOS oplegt. De theoretische module blijft drie jaar geldig geteld vanaf de eerste deelname. De twee openwaterduiken blijven drie jaar geldig vanaf de eerste openwaterduik.

Wat met later?

Stel, je hebt de KJOW behaald, maar besluit na enige tijd dat je toch wel meer betrokken wil zijn bij de opleiding van de jeugdduikers. Dan kan je Module 2 volgen.

Dit is het praktische gedeelte van de Specialisatieopleiding Jeugdduiken. Ze wordt georganiseerd op zondag van het opleidingsweekend en vindt eveneens één keer per jaar plaats. Heb je deze module met succes afgelegd, dan volg je een stage in een door NELOS erkende jeugdduikschool.

Na een positieve evaluatie, behaal je het brevet Instructeur Jeugdduiken. Met andere woorden, je volgt dezelfde procedure als een kandidaat-instructeur met dit verschil dat je de theoretische module niet meer moet volgen.

Heb je nog vragen of opmerkingen over deze kwalificatie of andere jeugdduikgerelateerde zaken, aarzel dan niet om contact op te nemen met de Subcommissie Jeugdduiken via jeugdduiken@nelos.be.  Hannelore Sprengers

ADVERTENTIE

Hippocampus mei/juni 2013

opmaak_244.indd 19

19

24-5-2013 15:46:18

- GENEESKUNDIGE COMMISSIE & COMMISSIE DUIKONDERRICHT

Foto's (8): Ivo Madder.

Bondsnieuws

Links: Voor de inschrijvingen, het afhalen van je brevet en de NELOS-boetiek, kon je bij deze mensen terecht.

Het examen Duiker-Hulpverlener 2013

Boven: Luisteren en voelen of het slachtoffer nog ademt.

Onder: Hartmassage: let op de juiste positie van de handen.

De cursus Duiker-Hulpverlener 2013 zit er weer op. De resultaten waren schitterend. Er waren 215 deelnemers op het examen theorie en 172 van de 183 geslaagden (32 niet geslaagd voor de theorie) verschenen op het examen praktijk. Uiteindelijk slaagden 142 cursisten (30 niet geslaagd), die zich nu Duiker-hulpverlener mogen noemen.

Z

oals al jaren werden de lessen georganiseerd door de regionale duikverenigingen op vier locaties, verspreid over Vlaanderen. Deze lessen gaan voor een deel over de theorie duikgeneeskunde, grosso modo een herhaling van wat voor de verschillende brevetten wordt onderwezen. Het verschil met de duikopleidingen zit in het aanleren van praktische vaardigheden, die niet alleen nodig zijn voor de behandeling van duikongevallen, maar die de cursist ook leren wat te doen bij circulatiestilstand 'op straat'. De opleiding is bijgevolg ook toegankelijk voor niet-duikers, die bijvoorbeeld meegaan op clubuitstappen als 'stand-by' (veiligheid aan de kant) of 'voor de ambiance'.

De overgrote meerderheid van onze kan-

20

opmaak_244.indd 20

didaten slaagt met vlag en wimpel, maar hier en daar valt wat aan te merken.

•

•

•

Het juiste ritme bij hartmassage is 100 compressies per minuut. Om dit juiste ritme in de vingers te krijgen is maar één oplossing: veel oefenen. De klassieke examenstress speelt sommigen parten, maar na enkele cyclussen vinden ze wel hun draai.

Bij het beademen is het niet nodig veel lucht in te blazen. Dat leidt enkel tot tijdsverlies en vergroot de kans dat lucht naar de maag gaat. Dat kan dan wel eens onaangenaam uitpakken als de maaginhoud terugkeert. Een gewone ademteug van een halve liter is genoeg.

Voorwaarde om goed te beademen is

Boven: Hoofd in hyperstrekking, kinlift en een gewone gewone ademteug van een halve liter licht inblazen.

Midden: Na elke beademing kijk je naar de borstkast en neem je een verse ademteug.

Onder: Slachtoffer in stabiele zijlig leggen en zuurstof toedienen.

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 15:46:37

•

dat de luchtweg vrij is: hyperstrekking van het hoofd en oplichten van de kin (kinlift). Dat dit een moeilijke handeling is, komt ook uit internationale studies naar voor.

Het zuurstofmasker met zak en kleppen: nog steeds een kwelduivel. Het grote probleem met dit masker is de matige kwaliteit ervan, gezien het een wegwerpproduct is. Het moet goed aansluiten op het gezicht en vastgehouden worden, zo niet treden grote lekken op en ademt het slachtoffer meer lucht dan zuurstof. In rugligging valt alles nog mee, maar in stabiele zijligging

wordt het moeilijker. Een 'on-demand' systeem heeft die nadelen niet, maar is over het algemeen minder beschikbaar.

In ieder geval felicitaties voor de geslaagden en dank aan alle vrijwilligers die eraan meewerkten. Voor de niet-geslaagden: steek je gekrenkte trots weg, bekijk alles nog eens en op naar het herexamen.  Filip Gallant, lid van de Geneeskundige Commissie Boven: Een goede beoordeling van de jury. "Ik ben geslaagd".

Onder: "Al de kandidaten van onze club zijn geslaagd.

Goed, hé?".

142 nieuwe Duiker-Hulpverleners

Jeroen ALBERTS AQUA DIVING - Tania ALLARD SALVANOS - Ronald APPELTANTS D.D.T. - Filip AUGUSTIJNS ATLANTIC DIVING CLUB - Nico BARTIER DE NEREIDEN - Els BEELEN WET WHEELS DUKLO LEUVEN – Philippe BEERNAERT R.D.K. - Geert BEHETS POSEIDON - Dana BLUEKENS ACTINIA - Manuel BOEN M.D.K. - Pascal BONTINCK THE SHARKS - Dennie BONNET GEEN LID - Luc BOONE DE NEREIDEN - Herlinde BRAET RESCUE & DIVING TEAM - Rachelle BRIERS DISCOVERY DIVING - Steven CANTINEAU KORAALDUIVELS - Stephanie CELERIER AD PACIFIC - Walter CELERIER AD PACIFIC - Tom CHRISTIAEN KDK - Barbara CLAERBOUT DE NEREIDEN - Jeroen CLAESSENS KORAALDUIVELS - Raf COENEN DUCS - Vanessa COONE M.D.K. - Herman COQUEL RESCUE & DIVING TEAM - Nicolas DARVILLE POSEIDON - Werner DE BIE CAMPINIA - Nathalie DE BOCK MANTA - Sophie DE BOCK MANTA - Hans DE BROUWER KEMPISCHE DUIKSCHOOL - Lieselotte DE BRUYNE KORAALDUIVELS - Marc DE CAUWER K.T.W.V. - Nancy DE COCK THALASSA - Kristin DE JONGH FIRE DIVERS ZANDHOVEN - Jonas DE KETELAERE DE ZEEROOS - Bram DE ROO PROFUNDA DIVING VZW - François DE STOBBELEIR SEAQUEST - Tom DEBERGH NIEUWPOORTSE DUIKCLUB - Guy DECLERCK R.D.K. - Sarah DECOSTER NIEUWPOORTSE DUIKCLUB - Theo DEKKER SAMANTHA - Cindy DEMEESTER ARONNAX - Diego DEMEESTER P.D.K. - Wim DEPUYDT NIEUWPOORTSE DUIKCLUB - Lindsay DEVOS SILVER SHARKS - Franky DEWULF RESCUE & DIVING TEAM - Michael DEWULF NAUTIC - Wim DHONDT RESCUE & DIVING TEAM - Vicky DOCKX AQUARIUS - Vicky DOCX AMYKOS - Freddy DOLFEN NIEUWPOORTSE DUIKCLUB - Patrick DRIESSENS TRITON - Ann EVERTS NIEUWPOORTSE DUIKCLUB - Karel FEIJTRAIJ KDK - Dave GEERARDYN AQUANAUTEN - Johan GILIS DISCOVERY DIVING - Kilian GILLESEN THALASSA - Wim GOOSSENS SILVER SHARKS - Ilias GRENNÉ AQUANAUTEN - Eduard GUBEL AQUANAUTEN - Lieven HENDRICKX HYDRA - Peter HENDRIKX ATLANTA NOS - Galin IVANOV AQUA POL - Mieke JANSEN TRITON - Gert JANSSENS THE SHARKS - Godelieve KERSSEBEECK THE SHARKS - Marleen KESTENS NEPTUNUS - Peter KOOLEN SAMANTHA - Johnny LAMBRECHT HYDRA - Nico LAUWERS BEVERS CASTORS DIVING - Vanessa LIBBRECHT DE NEREIDEN - Joris LOMBAERTS AQUARIUS - Wilhelmina LUCASSEN SPLASH - Pascal MAERTENS COWOL - Luc MARCKX MOBY-DICK - Edwin MARTENS DE WATERMAN - Davis MATTHYS GEEN LID - Bart MATTERNE ARMADA - Filip MAURUS AQUANAUTEN - Vincent MOLENBROECK KORAALDUIKERS - Wim MOTTIE AMYKOS - Dirk NEEFS TRITON - Robrecht NOLLET DE ZEEROOS - Annick NOTE GEEN LID - Patrick PAELEMAN LAGOONDIVERS - Alain PEIRENS DE ZEEROOS - Sadi PODEVIJN DE ZEEROOS - Patrick REYNDERS DUIKTEAM HEMIKSEM - Michel ROEKENS BEVERS CASTORS DIVING - Ron RONCKERS SAMANTHA - Pascal SCHACHT NIEUWPOORTSE DUIKCLUB - Tom SCHELFAUT GENTSE UNIVERSITAIRE DUIKCLUB - Oswald SEGERS ADVENTURE DIVING - Geert SEMPELS BEVERS CASTORS DIVING - Ivo SIMONS KORAALDUIKERS - Vera SLOCK TRITON - Evelien SMET GEEN LID - Dirk SPITAELS IJSEDUIKERS - Kris STEENHOUDT D.I.O.S. - Joris STEVENS NEMO - Thomas TACK GEEN LID - Mitchell TALPE MANTIS DIVERS CLUB - Kris THEYS ARONNAX - Joanna TOFEL DISCOVERY DIVING - Tim VAN AERSCHOT DUKLO - Mathieu VAN BRABANDER MEDUSA - Marc VAN BUYNDER TRITON - Eric VAN CAMP AMPHORA - Ellen VAN CAMPENHOUT SEA KING - Krista VAN DEN BERGH K.T.W.V. - Kurt VAN DEN KIEBOOM KEMPISCHE DUIKSCHOOL - Jan VAN DER STEEN IJSEDUIKERS - Jeroen VAN HAUDT THE SEAMASTERS - Ellen VAN HEES DUCS - John VAN HOECK WILRIJKSE DUIKSCHOOL - Jan VAN HOVE THALASSA - Els VAN HOYDONCK ORKA - Arne VAN ONGEVAL GENTSE DOLFIJNEN - Anja VAN OVERBEKE THE SHARKS - Jurgen VAN POECK ADVENTURE DIVING - Ivo VAN PRAET DUIKTEAM HEMIKSEM - Steve VAN ROMPAEY SEA KING - Tom VAN SEVEREN DE ZEEROOS - Frank VAN STYVOORT FIRE DIVERS ZANDHOVEN - Iris VAN STYVOORT FIRE DIVERS ZANDHOVEN - Brian VANDEKERCKHOVE M.D.K. - Tom VANDEN ABEELE SPLASH - Rik VANDENEYNDE C.V.D. - Pascale VANDERMEERSCH TRITON - Ruben VANHEE DUKLO - Dieter VANSTEENWEGEN GEEN LID - Pieter VERCRUYSSE WEST VLAAMSE DUIKERS VZW - Kristof VERMAUT NIEUWPOORTSE DUIKCLUB - Dirk VERPOEST BREEVENDUIKERS - Leen VERSCHORE GENTSE UNIVERSITAIRE DUIKCLUB - Ann VERSTRAETEN TRITON - Jo VERVUEREN IJSEDUIKERS - Michel VISSER THALASSA - Erik VITS DUCS - Herman VOS YELLOW DIVING SCHOOL - Silvia VYNCK GENTSE UNIVERSITAIRE DUIKCLUB - Steven WALLENS SALVANOS - Dimitri WOUTERS NUCLEA. Hippocampus mei/juni 2013

opmaak_244.indd 21

21

24-5-2013 15:46:42

- GENEESKUNDIGE COMMISSIE & COMMISSIE DUIKONDERRICHT

Foto's (6): Ivo Madder.

Bondsnieuws

Examenvragen DHV

2013

Lees aandachtig de vragen en antwoorden. Elk woord is van belang! Per vraag is er minstens ĂŠĂŠn antwoord correct, tenzij anders aangegeven.

1 Het toedienen van 100% zuurstof: a. mag niet langer dan 2 uur duren; b. mag niet gebeuren bij vermoeden van longbeschadiging; c. is zeer aangewezen bij CO-intoxicatie; d. mag bij decompressieziekte onderbroken worden om water toe te dienen.

2 Stikstofnarcose (dieptedronkenschap): a. komt niet voor bij getrainde duikers; b. begint steeds op dezelfde diepte; c. kan een gevoel van welbehagen geven; d. kan een gevoel van paniek geven.

3 Welke van de volgende tekenen kunnen wijzen op een binnenoorbarotrauma (IEBT)? a. b. c. d.

22

opmaak_244.indd 22

Evenwichtsstoornissen.

Nystagmus.

Doofheid.

Bloedverlies via de gehoorgang.

4 Je buddy vertoont onmiddellijk na het bovenkomen pijn bij het ademen en bloederig schuim op de lippen. Wat ga je doen? a. Je belt de hulpdiensten. b. Je start mond-op-mond beademing. c. Je plaatst hem in halfzittende houding en geeft 100% normobare zuurstof. d. Je brengt hem zo snel mogelijk naar een caisson.

5 Decompressieziekte kan het ruggenmerg beschadigen. Dit kan gepaard gaan met volgende problemen: a. b. c. d.

tintelingen; vertigo; blaasproblemen; pijn.

6 Het bloed en zijn bestanddelen.

Wat is juist? a. Hemoglobine vervoert zuurstof naar de cellen.

b. Plasma bevat voedingsstoffen voor de cellen. c. Witte bloedcellen spelen een rol in de bestrijding van infecties. d. Bloedplaatjes geven de rode kleur aan het bloed.

7 In deze vraag worden telkens twee begrippen naast elkaar geplaatst. Duid aan welke associaties juist zijn. a. b. c. d.

Decompressieziekte en paraplegie.

Acute hyperoxie en stuiptrekkingen.

Luchtembolie en hemiplegie.

Shock en trage pols.

8 Welke voorzorgen neem je bij zuurstofbehandeling? a. Om de 45 minuten de ontspanner afkoelen. b. Vette zalf op het gezicht om een betere aansluiting van het masker te bekomen. c. Niet roken in de omgeving. d. Het slachtoffer in de Lorrain-Smith positie leggen.

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 15:46:43

9 Welke van de onderstaande toestanden kan een oorzaak zijn van shock? a. b. c. d.

Bloedverlies.

Spanningspneumothorax.

Decompressieziekte.

Zware allergische reactie.

10 Barotrauma's. Wat is juist? a. Het te krachtig klaren van de oren kan een barotrauma van het binnenoor veroorzaken. b. Het te krachtig klaren van de oren kan een barotrauma van het middenoor veroorzaken. c. Een trommelvliesperforatie moet steeds heelkundig hersteld worden. d. Een maskersqueeze treedt nagenoeg steeds op tijdens het stijgen.

11 Welke symptomen kunnen behoren bij longoverdruk? a. b. c. d.

CAGE. Schapen en vlooien.

Mediastinaal emfyseem.

Verandering van de stem.

12 Toediening van O2 bij decompressieziekte heeft als doel: a. de bloedvaten te openen; b. het inerte gas uit te wassen; c. een overbrenging naar een herdrukkingskamer te vermijden; d. het ademhalingsritme te bevorderen.

13 Tijdens het duiken neemt de ademarbeid toe. Waaraan is dit toe te schrijven? a. De verhoogde partiĂŤle zuurstofdruk. b. De bloodshift. c. De verhoogde dichtheid van het ademmengsel. d. De afname van de dode ruimte.

14 Na een duik zonder incidenten valt je duikmaat plots bewusteloos bij aankomst aan de trap op 3 m. De meest waarschijnlijke oorzaak is: (1 antwoord) a. b. c. d.

hyperoxie; decompressieziekte; hypothermie; longoverdruk.

15 Vrijduik na flessenduik is gevaarlijk omdat:

a. het hartritme vertraagt (bradycardie); b. het CO2-gehalte in het bloed oploopt; c. het bloedsuikergehalte te fel daalt; d. de stikstofuitwas belet wordt.

16 Hypercapnie: a. b. c. d.

kan duizeligheid veroorzaken; komt alleen voor bij SCUBA duik; kan zwembadsyncope veroorzaken; is een tekort aan zuurstof.

17 Valsalva bij het stijgen: a. is ongevaarlijk; b. bevordert de doorgang van bellen door een PFO (Patent Foramen Ovale); c. kan invloed hebben op het ontstaan van een decompressieziekte en/of longoverdruk; d. kan aanleiding geven tot alternobar vertigo.

18 Een longoverdruk kan voorkomen als gevolg van: a. b. c. d.

22 Acute zuurstofvergiftiging (effect van Paul Bert): a. kan voorkomen bij zeer diepe duiken met perslucht; b. kan gepaard gaan met stuiptrekkingen; c. wordt steeds voorafgegaan door tunnelzicht; d. kan optreden bij het toedienen van normobare zuurstof.

23 Een vermindering van het gehoor optredend binnen de 24 u na een duik: a. kan ontstaan door een prop oorsmeer; b. verbiedt het duiken vooraleer een arts werd geraadpleegd; c. kan een behandeling in een herdrukkingskamer vereisen; d. mag door de duiker behandeld worden met oordruppels.

ongecontroleerd stijgen; een slokdarmspasme; opeenvolgende duiken; oefeningen in het zwembad met duikflessen.

19 Welke ziektetekenen moeten je doen denken aan decompressieziekte? a. b. c. d.

Kolieken.

Jeuk.

ParesthesieĂŤn.

Paraplegie.

20 Het 'Patent (=open) Foramen Ovale' (PFO): a. is hetzelfde als fistel van het ovale venster; b. is een openingetje tussen linker- en rechtervoorkamer; c. kan passage van stikstofbellen bevorderen bij Valsalva; d. kan een klaplong veroorzaken.

21 Verdrinking in zoet, chloorvrij water: a. tast de surfactant niet aan; b. geeft deshydratatie door het onttrekken van water uit het bloed naar de longalveolen; c. vereist normobare O2-therapie; d. geeft nooit uitgestelde verdrinking.

24 Welke factoren verhogen het risico op een decompressieziekte? a. b. c. d.

Koud water.

Tropisch water.

Deshydratatie.

Vermoeiende reis voor de duik.

25 Uitgeademde lucht bevat: a. b. c. d.

meer CO2 dan zuurstof; enkel stikstof; meer zuurstof dan CO2; geen zuurstof.

26 Hoofdpijn na een duik kan veroorzaakt worden door: Hippocampus mei/juni 2013

opmaak_244.indd 23

23

24-5-2013 15:46:45

Bondsnieuws

- GENEESKUNDIGE COMMISSIE & COMMISSIE DUIKONDERRICHT

Oplossingen examen theorie DHV 2013

a. b. c. d.

O2-vergiftiging; te spannende duikkap; sinusitis; CO2-retentie.

27 Hypothermie of onderkoeling: a. is onaangenaam maar niet gevaarlijk; b. kan evolueren naar bewusteloosheid; c. treedt trager op bij volwassenen dan bij kinderen; d. vereist geleidelijke opwarming.

28 Welke behandelingen hebben een antishock werking? a. Suiker toedienen. b. Ononderbroken zuurstoftoediening. c. Psychologische ondersteuning regelen. d. Zo snel mogelijk herdrukken.

29 Longoverdruk: a. mag behandeld worden met gecontroleerde wederonderdompeling; b. vereist steeds herdrukking in de hyperbare kamer; c. is het duikongeval dat de grootste kans heeft op dodelijke afloop; d. noodzaakt tot antishock behandeling in sommige gevallen.

30 Welke beweringen met betrekking tot decompressieziekte zijn juist? a. De symptomen treden meestal op binnen het uur na de duik. b. Symptomen die optreden meer dan 6

24

opmaak_244.indd 24

uur na de duik zijn niet te wijten aan decompressieziekte. c. Kan optreden ondanks respecteren van stijgsnelheid en (eventuele) trappen. d. De symptomen zijn het gevolg van de aanwezigheid van stikstofbellen.

1

c

d

2

c

d

3

a

b

4

a

c

5

a

c

6

a

b

c

7

a

b

c

8 a

b

10

a

b

31 Wat is surfactant?

11

a

a. De eiwitlaag die zich vormt rond stikstofbellen bij decompressieziekte. b. De vetrijke isolatielaag rond de zenuwbanen in het ruggenmerg. c. De detergensachtige stof die de longblaasjes openhoudt. d. De vloeistoflaag die zich in het slakkenhuis bevindt.

12

b

13

b

32 Bij het te water gaan glijdt een duiker van de dijk. Hij heeft hevige pijn aan de rechterenkel.

Wat moet je doen?

18

a. b. c. d.

21

c

d

c

d

c

14

d

15 16

d

c

9

Lokaal afkoelen.

Lokaal opwarmen.

Licht compressief verband.

Hoogstand.

c

b

d

a

17

b

c

a

d d

19

b

c

20

b

c

d

c

22

a

b

23

a

b

24

a

c c

d

25

c

26

c

d

c

d

c

d

c

d

27

b

28

b

29 30

a

31 32

c a

c

d

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 15:46:48

D U I KSPO R T DE ZEVEN ZEEEN 

 

Verkoop van alle gekende duikmerken Eigen hersteldienst Vulstation tot 300 bar

OPENINGSUREN: Wo-Do-Vr 16.30-20.00u. (winteruur tot 19.00u.)

Zat. 10-12u. en 13-17u.

e-mail: zevenzeeen@telenet.be

ANTWERPSESTRAAT 258 - 2850 BOOM - TEL/FAX 03/888.43.34

opmaak_244.indd 25

24-5-2013 15:46:50

Beportage R ondsnieuws

- BIOLOGIE - COMMISSIE DUIKONDERRICHT - SECTIE EDIT

Foto: Kerstin Erler.

Op het strand van Maziwe Island komen de soepschilpadden hun eieren ingraven, maar omdat het eiland tegenwoordig volledig overspoeld wordt bij hoog water, rotten de eieren.

Een soepschildpad is volop bezig met het graven van een nest.

Duik in de wereld van de soepschildpad

26

opmaak_244.indd 26

Een volwassen soepschildpad (Chelonia mydas).

Foto: Kerstin Erler.

Na een duik in het prachtig rif rond Maziwe Island (Tanzania), neemt Kerstin haar bescheiden duikgezelschap mee op het eilandje zelf om er een aangename oppervlaktetussentijd door te brengen. En... fijne verrassing... er zijn duidelijke sporen van een zeeschildpad in het zand. Een vrouwelijke soepschildpad (Chelonia mydas), ook gekend als de groene zeeschildpad, is haar terrein komen verkennen: ze is legrijp! Kerstin kijkt me enthousiast aan en vraagt: "Zin om je onder te dompelen in de wereld van de soepschildpad?".

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 15:46:58

Foto: Kerstin Erler.

K

erstin is samen met haar partner, Wim, de stuwende kracht achter de organisatie 'Friends of Maziwe', die twee grote projecten actief bestuurt: het behoud van de mangrovebossen langs de kustlijn rond Pangani en de bescherming van de soepschildpad. Vanaf nu wijk ik niet meer van Kerstins zijde.

De volgende ochtend heel vroeg vertrekken we naar Maziwe Island. "Waarom toch die haast? Niet echt de Afrikaanse stijl", vraag ik. "We moeten er voor hoogtij zijn!", zegt Kerstin. "Stel dat onze soepschildpad haar eitjes deze nacht heeft gelegd, dan moeten de eitjes gered worden vooraleer het eiland overspoeld wordt door het water bij hoogtij. Anders rotten de eitjes immers en is het nest verloren". Ik kijk Kerstin verbaasd aan. "De natuur weet toch wel wat ze doet: die brave soepschildpad gaat toch instinctief een goede plek zoeken voor haar eitjes?", zeg ik.

Kerstin zucht... "Vroeger, en dat is nog niet eens zo lang geleden, een 40-tal jaren terug, was Maziwe Island een eiland van vijf hectaren groot, begroeid met een weelderig bos, omringd door een gezond en sterk koraalrif. Toen werd het eiland bij hoogtij niet overspoeld. En zo'n 20 jaar geleden

Maziwe Island begon de mens het bos systematisch om te hakken: kostbaar hardhout, weet je wel. En dan kreeg de erosie op het land vrij spel. En dan begonnen de vissers hun vismethoden te veranderen: ze gingen dynamiet gebruiken, zodat het prachtige rif binnen de kortste keren verwoest werd. Daardoor kreeg de zee-erosie vrij spel. Resultaat: een zandeiland dat kleiner en kleiner wordt, 30 meter lang en 12 meter breed bij laagtij.

En ja, bij hoogtij verdwijnt het eiland onder water". Tot zover het trieste lot van Maziwe.

Terug naar onze legrijpe schildpad. Een vrouwelijke zeeschildpad zal altijd terugkeren naar haar geboorteplek om haar eieren te gaan leggen. En weet zij veel dat de condities van haar geboortegrond zo drastisch veranderd zijn dat haar eitjes geen schijn van kans hebben!

Het nest moet dus uitgegraven worden en verplaatst naar een veilige plek waar de eitjes kunnen ontwikkelen. Eens de schildpadjes uit hun eitje zijn gekropen, rennen ze het strand over, de oceaan in, om ongeveer 25 jaar later terug te keren naar datzelfde strand om op hun beurt eieren te gaan leggen, de vrouwtjes dan wel. Kwestie van een veilig stuk strand uit te kiezen om de eitjes naar toe te brengen.

Maziwe Island en het omringende water van de Indische Oceaan is thans een beschermd gebied, ongeveer 10 kilometer uit de kust ter hoogte van het dorp Pangani. Het is een 'Marine Park' waar het verboden is te vissen. Het koraalrif heeft zich na het verbod op dynamietvissen zeer vlot hersteld, zodat je er mooie duiken kan maken met vooral divers klein leven. Verwacht geen grote vissen. Het is een paradijs voor de macroduiker. Je betaalt per dag 10 US Dollar aan de beheerders van het 'Marine Park'. Deze inkomsten worden goed besteed aan onder andere patrouilles, die illegale (dynamiet)vissers oppakken, evenals stropers die zeeschildpadden en hun eieren stropen. Het hoeft dus geen betoog dat de zeeschildpadden heel schuw zijn. Als je ze als duiker ontmoet, kiezen ze meteen het hazenpad.

Op Maziwe Island nestelen nu alleen nog de soepschildpadden. Vroeger ook de karetschildpad (Eretmochelys imbricata) en de warana of dwergschildpad, beter gekend onder de naam van 'Olive Ridley sea turtle' (Lepidochyles olivacea). Het fijne aan 'Maziwe Island Marine Park' is het feit dat het (nog) vrij onbekend is: je duikt er eigenlijk alleen.

Heerlijk.

Duiken in 'Maziwe Island Marine Park' Kasa Divers, gerund door Kerstin Erler en Wim Van den Bergh, brengt de duikers met een authentieke dhow (een traditionele Arabische boot) naar Maziwe Island. De dhow is ontdaan van zijn traditionele zeil en vervangen door een buitenboordmotor. Na een tripje van ongeveer ĂŠĂŠn uur varen, doe doe je twee duiken op verschillende duikstekken van het 2,5 km lange koraalrif, die telkens ander leven laten zien. De oppervlaktetussentijd wordt aangenaam opgevuld met een lunch van fruit, chapati en somosa, lokale smakelijkheden op het eilandje zelf. Lekker ontspannend op Afrikaans ritme. Tussen haakjes: 'Kasa' is het Swahili woord voor zeeschildpad.

Nu nog een een prachtige zandvlakte, maar bij hoogtij wordt deze volledig overspoeld.

Hippocampus mei/juni 2013

opmaak_244.indd 27

27

24-5-2013 15:47:00

Een soepschild

pad is haar eieren

- BIOLOGIE

aan het aflegge

n.

De sporen leiden naar het nest.

Nadat de eieren afgelegd zijn, maakt het vrouwtje de put terug dicht.

De verschillende soorten zeeschildpadden •

• •

•

De soepschildpad of groene zeeschildpad (Chelonia mydas).

De zeeschildpad die op volwassen leeftijd hoofdzakelijk herbivoor is: algen, zeewier en zeegras vormen het hoofdmenu, naast kwallen, sponzen en salpen. Door het feit dat ze voornamelijk voedsel innemen met een lager energiegehalte, groeien ze trager dan de andere soorten zeeschildpadden, die voornamelijk carnivoor (vleeseter) zijn.

De platrugzeeschildpad (Natator depressus). Het menu bestaat uit kwallen en zeeveren.

De onechte karetschildpad (Caretta caretta).

Deze schildpad eet krabben en mollusken.

De lederschildpad (Dermochelys coriacea).

Het menu bestaat voornamelijk uit kwallen. Kan de diepste duiken maken van allemaal, dankzij zijn flexibel lederachtig schild: 990 meter diep is het record tot nu toe.

•

• •

Dankzij de sporen in het zand kan men het nest gemakkelijk terugvinden.

De Kemp's ridley zeeschildpad (Lepidochelys kempii).

De zeldzaamste van allemaal. Eet voornamelijk krabben en schelpdieren.

De karetschildpad (Eretmochelys imbricata).

Deze eet voornamelijk sponzen.

De warana of dwergschildpad (Lepidochelys olivacea).

Eerder een omnivoor, maar eet graag krabben, slakken, salpen, vis, bryozoa (mosdiertjes).

De organisatie 'Friends of Maziwe' (FoM) is sinds een 5-tal jaren actief bezig met het soepschildpaddenproject. FoM had voordien zowat 3 jaren nodig om de nodige papieren en toelatingen rond te krijgen, geheel volgens de TIA-traditie (This is Africa). Sinds de start van het project hebben ze 172 nesten verplaatst en 17.000 soepschildpadjes zien geboren worden. Als je weet dat slechts 1 op 1.000 eitjes de kans krijgt om een geslachtsrijpe schildpad te produceren, krijg je op het getal 17.000 een heel andere kijk ...

FoM werkt zeer nauw samen met de lokale

28

opmaak_244.indd 28

Foto's (4): Kerstin Erler.

Reportage

bevolking van het dorpje Ushongo. Hier is immers de kust ideaal om de nesten te plaatsen nadat de eitjes zijn weggehaald van Maziwe Island. De dorpelingen zijn zich ten zeerste bewust van de problematiek en zetten zich voor 100% in, mede dankzij het feit dat de schildpaddenbescherming flink wat inkomsten oplevert voor de leefgemeenschap van Ushongo.

De dorpskinderen worden steeds betrokken bij het project: zij zullen later de fakkel moeten overnemen, want de hier geboren vrouwelijke soepschildpadjes zullen steeds naar hier terug keren om hun eitjes te deponeren.

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 15:47:09

De levenscyclus van de soepschildpad De geslachtsrijpe soepschildpaddendame zal paren met verschillende mannen. Ze slaat het sperma op en zal het gebruiken om haar eitjes te bevruchten. De legrijpe dame gaat na een grondige inspectie van haar legterrein (lees: geboortegrond) een nest graven, zo'n armlengte diep. Ze legt daar een 80 tot 150 eitjes in, wiens embryootjes dus verschillende vaders hebben. Goed voor een gezonde genetische diversiteit!

Ze zal zo'n 3 à 6 nesten eitjes leggen tijdens haar vruchtbare seizoen, met telkens een tweetal weken tussentijd.

Daarna is voor haar de kous af en zal ze terug legrijp worden na 2 tot 3 jaar. Ze is trouwens pas geslachtsrijp op de leeftijd van ongeveer 25 jaar, afhankelijk van het voedselaanbod, en dus de groei.

Hier op Maziwe bedraagt de leeftijd ongeveer 25 jaar, in Australië daarentegen makkelijk pas op 30 à 40-jarige leeftijd!

De eitjes hebben 2 tot 3 maanden nodig om te ontwikkelen tot babyschildpadjes, afhankelijk van de temperatuur en de vochtigheidsgraad in het nest. Het geslacht van het ontwikkelende schildpadje wordt trouwens bepaald door de omgevingstemperatuur op ongeveer de 25e dag. De nesttemperatuur varieert tussen de 28° en de 32°C. De hogere nesttemperaturen produceren vrouwelijke dieren, de lagere mannetjes. Net omgekeerd als bij de krokodil. Het effect van de opwarming van de aarde resulteert in veel vrouwelijke schildpadden. Wetenschappers vrezen voor een tekort aan mannetjes in de toekomst, wat de genetische basis zal verarmen.

vende zeewieren en driften (drijven en zwerven) ze gedurende een 10-tal jaren. Wetenschappers noemen dit de 'lost years' (verloren jaren) want tot nu toe weet niemand precies waar ze heen gaan en wat er dan precies allemaal gebeurt. Ze zijn op dat ogenblik voornamelijk carnivoor (vleeseter). Ze eten slakjes, ctenoforen (ribkwallen), enz. Als ze de grootte hebben van zo'n 20 à 25 cm, worden ze terug opgemerkt op de riffen. Ze zijn op dat ogenblik voornamelijk herbivoor (planteneter) geworden. Ze eten in die periode zeegras en algen. Hierdoor houden ze het koraalrif gezond, immers een teveel aan algen doodt de koraalpoliepjes.

Vervolgens komt de vrouwelijke soepschildpad in haar vruchtbare periode en nadat ze met haar harem mannen heeft gepaard, zoekt ze via de aardmagnetische velden haar geboortegrond op en is de cirkel rond.

We komen ruim voor hoogtij aan op Maziwe Island. Kerstin is tevreden. En nu begint het zoeken naar de exacte locatie van de eitjes.

En ook dat moet vooruit gaan, want de eitjes moeten verplaatst worden binnen de acht uur na het leggen. Gebeurt dit later, dan heb je door de manipulatie veel embryonale sterfte. Het nest lijkt enorm groot, maar de eitjes worden op een hoopje gelegd, op een kleine oppervlakte. Vermits het onbegonnen werk is zo'n nest volledig uit te graven, moet je op zoek gaan naar de exacte locatie van de eitjes in het nest. Rajabu, een lokale dorpsbewoner van het dorpje Ushongo (waar nu de nesten geplaatst worden), die nauw betrokken is bij het zeeschildpaddenproject 'Friends of Maziwe', kent de methode om die plek te vinden maar al te goed (hij was vroeger een stroper van die nesten).

Boven: Voorzichtig worden de eieren uitgegraven.

Onder: De eieren worden op een andere locatie terug ingegraven.

Foto's (2): Kerstin Erler.

De rijpe schildpadjes breken uit hun zachte eischaal, graven zich een weg door het zand naar de oppervlakte, kijken even rond en gaan op het zicht richting oceaan. Ze rennen als gek: beestjes van ongeveer 30 gram zwaar, een klein lijfje en enorme zwempootjes. Eens in de oceaan beginnen ze als gek te zwemmen gedurende 2 à 3 dagen, een fenomeen bekend als 'frantic swimming', zo ver mogelijk de diepe zee in. Immers blijven hangen in de ondiepten of riffen betekent een gewisse dood in de maag van vissen. Eens de diepe zee in bereikt, houden ze zich schuil onder ronddrij-

Hippocampus mei/juni 2013

opmaak_244.indd 29

29

24-5-2013 15:47:12

- BIOLOGIE

Foto: Kerstin Erler.

Reportage

Als een opborrelende bron komen ze uit hun nest naar boven gekropen.

Foto: Kiki Vleeschouwers.

Een greppel in het zand is als het ware een heuvel opklauteren.

Nog even en de jonge schildpadjes komen uit hun nest gekropen.

Hij steekt een stok in het zand en afhankelijk van de weerstand die het zand biedt, weet hij precies waar de eitjes liggen.

Dan begint het graafwerk, en ja, op armlengte diepte zie je de eitjes liggen, een pingpongbal groot. Rajabu doet chirurgische handschoenen aan ten einde infectie te voorkomen en legt de eitjes zonder ze te draaien (de eitjes kantelen zou immers embryonale sterfte veroorzaken) zachtjes in een emmer, waarvan de bodem bedekt is met zand. De oogst bedraagt 117 eitjes.

De emmer wordt verder gevuld met zand en gaat dan de boot op – één uur varen – naar een nieuw nest. "Gelukkig is de oceaan kalm", merk ik op. "Ja, gelukkig", zegt Kerstin "want bij ruwe zee gebeurt het dat de eitjes teveel 'geklutst' worden en dat merk je aan het sterk gereduceerd aantal schildpadjes die uitkomen". Plots vraag ze: "En onze duiken?". "Van ondergeschikt belang", roep ik uit, "eerst de eieren!". Kerstin glimlacht. Op de boot belt ze de dorpsverantwoordelijke. Oh ja, zelfs in het simpelste dorp vind je mobiele telefoons, hoe armzalig het hutje ook. Deze man zal alvast een nieuw nest graven, zodat bij aankomst de eitjes meteen op hun nieuwe plekje ge-

30

opmaak_244.indd 30

legd kunnen worden. Maar de dorpsverantwoordelijke, Mungia, heeft ook nieuws: "Een nest staat op uitkomen!". Ik geloof mijn oren niet, gaan we werkelijk het geluk hebben de ganse cyclus mee te maken? Een nestrelocatie en een nest dat uitkomt? Geweldig! De bootrit duurt me veel te lang ...

We komen aan in Ushongo dorp. Mungia heeft het nieuwe nest netjes uitgegraven.

De eitjes worden er voorzichtig ingelegd, tezamen met een toestelletje dat continu de temperatuur meet gedurende de 2 à 3 maanden durende incubatietijd. Een identificatieplakkaatje op het nest en vervolgens is het aan de natuur om haar gang te gaan.

En nu spoorslags naar het andere nest.

En ja, inderdaad, er is activiteit. Het nest is wat ingezakt: het teken dat de padjes naar boven aan 't kruipen zijn. We wachten geduldig. Het strand wordt ondertussen proper geveegd zodat straks de baby's zonder probleem naar zee kunnen hollen. Touwen worden gespannen, waar kijklustigen achter moeten blijven om geen padjes te vertrappelen. En kijklustigen komen, veel lokale mensen. Fijn, want dat zal hun be-

trokkenheid alleen maar vergroten. Bingo, het is zo ver. Ineens verschijnt er een kopje, al gauw twee voorpootjes en plots zijn er tientallen kopjes en lijfjes te zien. Een gewriemel van jewelste, als een opborrelende bron komen ze naar boven gekropen. De race naar de oceaan kan beginnen. Tientallen schildpadjes reppen zich naar het relatief veilige water. Wel 135 schildpadjes rennen en zwemmen zich een weg naar de toekomst. Een onvergetelijk schouwspel.

Er waren 155 eieren in dat nest. Een mooi resultaat! De volgende dag zullen de achtergebleven eieren onderzocht worden om te zien wat er fout is gegaan: onbevrucht, embryonale sterfte, ... Alle gegevens worden nauwkeurig bijgehouden en doorgegeven aan de universiteit in Dar Es Salaam.

Eindelijk kunnen we terug aan duiken denken. Want was dat nou niet de reden waarvoor we naar Maziwe Island gingen?

Na een zalige duikdag is het terug tijd voor de wetenschap. Het nest wordt uitgraven

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 15:47:18

Foto: Kerstin Erler.

Nog een paar kleine hindernissen vooraleer de branding getrotseerd kan worden.

Bedreigingen voor de soepschildpad De mens (stropers), maar ook de monitor lizard (een varanensoort) hebben het op de eieren gemunt.

Vogels en krabben eten de pas uitgekomen schildpadjes op terwijl ze zich een weg naar de zee banen.

Eenmaal in de zee zijn er een hele reeks bedreigingen: grote vissen, plastic zakken die aanzien worden als voedsel, vangst door mensen, bijvangst in de visserij met longlines en netten. Maar ook chemische pollutie die de immuniteit aantast zodat de schildpadden gevoeliger worden voor fibropapillomatose.

Deze ziekte, door een herpesvirus veroorzaakt, gaat gepaard met het ontwikkelen van tumorale massa's op de huid en in de grote organen.

Foto's (4): Kiki Vleeschouwers.

Foto: Kiki Vleeschouwers.

Eindelijk ... de zee.

Nog een hele weg af te leggen ‌

op zoek naar de oorzaak van het niet uitkomen van de resterende eieren. En groot is de verrassing dat er nog een kloek en levendig schildpadje in het nest zit. Het kon zich geen weg banen doorheen al die lege eierschelpen en was gedoemd te sterven.

Nu de weg vrij is, klautert het manmoedig het nest uit en heel alleen rent het de oceaan in. Het krijgt alsnog een kans!

Er zitten een aantal onbevruchte eieren in het nest en twee toch vrij goed ontwikkelde foetussen, dood in hun ei. Op het eerste zicht geen misvormingen. Dus deze gaan de diepvries in voor verder onderzoek. Toch een mooi resultaat, zucht Kerstin tevreden.

En ik kijk mijmerend naar de Indische Oce-

aan, waar nu 136 'padjes' aan hun 'frantic swim' bezig zijn om dan 10 jaar te driften... en wie weet komt er binnen 25 jaar wel een vrouwtje op dit strand gekropen om haar eitjes te deponeren in een nest, gekoesterd en beschermd door de dorpsbewoners van Ushongo.

Huilende zeeschildpad Hoe elimineert een soepschildpad de levensbedreigende hoge concentraties zout uit haar lichaam? Via uitscheiding van het zout langs de sterk ontwikkelde traanklieren. Daarom lijkt het alsof de schildpad 'huilt' als ze aan land is om eieren te leggen. De slokdarmspieren zijn zo ontwikkeld dat het zoute water uit het voedsel wordt geperst tijdens het traject richting maag en het water wordt dus retrograad weer uitgespuwd: de schildpad boert als het ware zout water op.

Hartelijk dank aan Kerstin Erler en Wim Van den Bergh van Friends of Maziwe / Kasa Divers voor het prachtige duiken in het leven van de soepschildpad. Interessant boek: Sea Turtles, James R. Spotilla, ISBN 0-8018-8007-6.  Kiki Vleeschouwers

ADVERTENTIE

Hippocampus mei/juni 2013

opmaak_244.indd 31

31

24-5-2013 15:47:25

- BIOLOGIE

'Siren' werd getagd dankzij de steun van Worldwide Dive and Sail. Enkele dagen later tagde het RJ Dunlap team in functie van het haaienproject ook een volwassen stierhaai: 'DiveWise', mogelijk gemaakt door de sponsoring van het Antwerpse DiveWise training en opleidingcentrum voor onderwaterlassers. Beide haaien kunnen gedurende een jaar gevolgd worden via http://rjd.miami.edu/ education/virtual-learning/tracking-sharks

Foto's (5): RJ Dunlap Marine Conservation Program.

Reportage

Apotheose van het

haaienproject

Winnaar van het haaienproject Marie trekt het loodgewicht van 20 kg naar boven.

Red de haai

Loïc van Doorn, een 20-jarige student biologie, tevens NELOS-duiker, vormde samen met zijn vriendin Evelien Aussems het wedstrijdteam 'Shark Project'.

We brengen hier zijn verslag van die begeleide natuurreis.

A

ls één van de winnaars van het haaienproject, dat uitging van Sea First Foundation (SFF), mocht ik samen met zes andere gelukkigen het tropische Florida onveilig gaan maken. Na een veel te korte week, volgepropt met de ene na de andere spectaculaire activiteit, brak de laatste dag aan. Reikhalzend had ik uitgekeken naar deze dag, want dit was dé dag voor haaienliefhebbers.

Dit zou het volmaakte einde voor deze fenomenale reis worden. Met niemand minder dan Dr. Neil Hammerschlag van de universiteit van Miami zal immers een hele dag op zee worden doorgebracht. Eindelijk kunnen we zelf de haaien – waar het hele haaienproject rond draaide – in levenden lijve zien, aanraken én beschermen.

32

opmaak_244.indd 32

haaienproject De vzw Sea First Foundation (SFF) is een jonge organisatie die de bevolking tracht te informeren en te sensibiliseren voor de problemen in onze oceanen. Ze richt zich hierbij vooral op kinderen en jongeren, omdat zij later hoe dan ook onze problemen moeten oplossen. SFF organiseert tal van acties, het haaienproject 'Red de haai' was er daar één van. Een ambitieus project, tot een goed einde gebracht door Katrien Vandevelde en haar man Jan Wouters.

De wedstrijd was gericht op jongeren, die gedurende een jaar een zo groot mogelijk publiek moesten bewust maken van de extreme overbevissing van haaien en het wetsvoorstel van de Europese Commissie om het ontvinnen van haaien ('finning') op zee te verbieden. Deze wedstrijd ging dus van familieniveau tot op het vlak van de Europese politiek. Voor meer info: www.seafirst.be en www.reddehaai.be.

Sea First vzw en het haaienproject Vanuit de Florida Keys wordt koers gezet naar het diepste deel van het rif. Op 50 meter diepte worden op strategische plaatsen 10 'drumlines' geplaatst. Een 'drumline' kan je het best zien als een systeem waarbij de haak via een lange lijn bevestigd is aan een zwaar gewicht. Dit gewicht heeft twee functies: enerzijds houdt het alles op zijn plaats en langs de andere kant vormt het een tegengewicht voor de haai die zichzelf moet haken. De speciale 'circle hook' zorgt ervoor dat de haai enkel in de hoek van de bek gehaakt kan worden. Met een boeiensysteem bevestigd aan het gewicht wordt de locatie aan de oppervlakte gemarkeerd.

Na een uur worden de eerste lijnen ingehaald, de spanning is te snijden als het lange touw door de winnaars naar boven wordt getrokken. Op het moment dat het duidelijk wordt dat de haaklijn strak gespannen

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 15:47:31

Grote foto: De winnaars van het haaienproject van Sea First Foundation vzw (SFF) met SFF-begeleiders en het team van RJ Dunlap Marine Conservation Program.

Foto's (5): RJ Dunlap Marine Conservation Program.

Links: De SPOT-tag is aan de rugvin bevestigd.

duistere, maar o zo mooie, diepten. Dit is waarvoor we hebben gevochten en dit is waarom we zullen blijven vechten. Hoop voor de haaien, hoop dat de mensheid eindelijk inziet wat ze met de wereld aan het doen is. Iedereen op het dek is stil. We beseffen dat deze korte ontmoeting nooit vergeten zal worden. Terug aan de kant valt het me zwaar om te vertrekken. Ik begrijp nu waarom ik als 10-jarig jongetje, al roepend dat ik marien bioloog zou worden, startte met mijn duikopleiding. De zee heeft ons allemaal in haar ban. 

opmaak_244.indd 33

Luttele seconden later glijdt hij, geholpen door enkele krachtige slagen van zijn staartvin, terug naar zijn

Loïc van Doorn

RJ Dunlap Marine Conservation Program RJD is een initiatief van de Universiteit van Miami en het 'Abess Center for Ecosystem Science and Policy'. Het doel is om door middel van onderzoek en educatie haaienpopulaties wereldwijd beter te beschermen. Het onderzoek is volledig verweven met de educatie, omdat verwacht wordt dat bezoekers zelf de handen uit de mouwen steken en de gevangen haaien onderzoeken.

Gedurende twee jaar hebben zo al meer dan 2.000 scholieren meegewerkt aan deze studie. Voor meer info: http://rjd. miami.edu/.

Filmstrips: Tijdens de studiereis doorkruisten we mangrove, bestudeerden we vogels en kregen uitleg over het plastic dat in de maag van die vogels terecht komt. We bezochten een hospitaal voor zeeschildpadden, aten supergrote pizza's, stonden oog in oog met alligators, zagen heel wat dolfijnen, … en tot slot mochten we haaien taggen.

Foto's filmstrip: Liesbeth Verlinden, RJ Dunlap, Katrien Vandevelde en Jan Wouters.

staat en dat er 20 meter dieper iets rondzwemt, gaat het plots erg snel. Een donkere schim, diep onder de boot, glijdt door het azuurblauwe water.

Langzaam maar zeker krijgen de contouren een vastere vorm. De vraag over welke soort het gaat hangt op iedereen zijn lippen. "Een hamerhaai …", mompelt iemand. Het hek is nu volledig van de dam. De geschulpte hamerhaai is één van de zeldzaamste soorten in deze regio. Een prachtig dier. Hoewel er praktisch niets van gekend is, toch al met uitsterven bedreigd.

Wereldwijd worden jaarlijks meer dan 100 miljoen haaien gevangen. Populaties storten sneller in dan dat ze in kaart gebracht kunnen worden. De enige schuldige aan de golf van extincties die overheen onze mooie aarde spoelt is de onblusbare hebzucht van de mens. Maar 'onze' haai is nog niet verloren. Hopelijk kan hij, geholpen door de nieuwste technologische snufjes, bijdragen aan een concreet beschermingsplan. De geschulpte hamerhaai (Sphyrna lewini) staat erom bekend enorm stressgevoelig te zijn. Dus wordt 'Siren', zoals we hem gedoopt hebben, voorzichtig in het water onthaakt en van een SPOTtag voorzien. Het is een apparaat dat de positie van de haai via satellieten bepaalt en doorstuurt telkens de rugvin door het water breekt. Deze tag is geplaatst kunnen worden met hulp van de sponsors van het haaienproject.

24-5-2013 15:47:41

Bondsnieuws

- AUDIOVISUELE COMMISSIE DUIKONDERRICHT COMMISSIE - VEILIGHEIDSCOMITE

CMAS WK OW-fotografie

Breedhoek van een koraalrif met een duikster.

Foto: Esteban Torre (Spanje).

Met de Belgische ploegen naar het CMAS Wereldkampioenschap Onderwaterfotografie op Cayo Largo, Cuba.

A

ls NELOS-vertegenwoordiger bij deze belangrijke wedstrijd, kwam Gino Meskens met zijn partner/model Claudia Baeckelandt aan de beurt. Hij had immers in de periode die daarvoor voorzien is, en vastgelegd in het Huishoudelijk Reglement van de Audiovisuele Commissie, de meeste punten behaald.

Voor LIFRAS werden de kleuren verdedigd door Rudy Trogh met zijn partner/model Paule Vanmellaert.

voorbereiding en reis De onderhandelingen met Havanatur door NELOS-Reisservice verliepen uiterst stroef.

De antwoorden op de vragen die door die laatste gesteld werden, lieten lang op zich wachten. Meermaals had ik het gevoel dat we te maken hadden met barensweeën. We waren in volle verwachting van het ganse gebeuren, maar ondertussen hadden we op geregelde tijdstippen pijn.

Door de samenwerking tussen Air France en KLM konden Rudy, Paule en ikzelf op voor ons geschikte dagen vertrekken via Parijs om via Schiphol terug te keren.

34

opmaak_244.indd 34

Claudia en Gino waren enkele dagen vroeger afgereisd en de eerste berichten waren eerder teleurstellend: de barensweeën waren nog niet over. Hun vlucht van Havanna naar Cayo Largo was een dag vertraagd, waardoor ze een dag minder voorbereidingsduiken konden doen.

Na een verblijf van een nacht in Havanna moesten we om 13.00 uur klaar staan in de lobby van het hotel voor de vlucht naar Cayo Largo. Om 14.30 uur kwam de bus er aan. Toen we uiteindelijk op de terminal bij het vliegtuig aankwamen, bleek er een technisch probleem te zijn, waardoor we nog een 45-tal minuten in de bus moesten blijven.

Eén ding hebben we echt wel geleerd: als je naar Cuba reist, moet je geduld hebben!

het duiken Er moest heel wat gediscussieerd worden over de prijzen en de mogelijkheden van duiken vóór de wedstrijd begon, want de meeste boten waren voor het kampioenschap gereserveerd en bovendien had Havanatur blijkbaar de prijzen ook vastgelegd.

Close-up van een pennenschaft.

Foto: Rudy Trogh (België).

De Belgische deelnemers voor een eerder ruwe zee.

Foto: Roland Wantens.

Het weer was ons niet gunstig gezind, want er stond een hevige wind, waardoor er moeilijk op de buitenkant van de riffen kon gedoken worden. Van de boot springen stelde geen probleem, maar na de duik terug aan boord komen, was minder evident. Toch deden we enkele mooie duiken op Cañon de Martin, Melissa en Canal de Barracuda. Het zag er goed uit, maar we wisten natuurlijk niet of de duiken voor de wedstrijd ook op die plaatsen zouden doorgaan.

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 15:47:44

de wedstrijd Gedurende de 'technische vergadering' (de briefing) vóór de wedstrijd werd er heel wat gediscussieerd. Bij de voorbereidende duiken hadden we immers al gemerkt dat er aardig met de ellebogen werd gewerkt om als eerste te kunnen ondergaan en daardoor de beste beelden te maken. Er werd afgesproken dat iedereen eerst te water moest en dat pas na een teken iedereen mocht vertrekken. Van dan af begon de maximum duikduur van 90 minuten te lopen.

Op die vergadering werd ook uitgelegd dat het onderwaterhuis zou verzegeld worden en dat dit onder geen beding mocht geopend worden gedurende de wedstrijddag.

Voor sommigen stelde dat een probleem, want om van objectief te wisselen, moesten ze hun behuizing openen. Na heel wat argumentatie werd er afgesproken dat die mensen hun deelnemersnummer zouden doorgeven aan Lasse Gustafsson, de gedelegeerde van de CMAS. Die gaf die informatie echter niet door aan de controleurs aan boord, waardoor hij hoopte dat onregelmatigheden wel degelijk aan hem gerapporteerd zouden worden. In het reglement stond immers dat een onderwaterhuis alleen in het bijzijn van een controleur mocht geopend worden.

Alhoewel in het reglement vermeld stond dat alleen JPEG-bestanden zouden beschouwd worden, werd er aangedrongen dat ook de RAW-bestanden van diezelfde foto's zouden gedownload worden, teneinde controle toe te laten. (RAW-bestanden zijn de 'digitale negatieven' waarin alle informatie zit opgeslagen die door de sensor van de camera werd geregistreerd. Bij JPEG-bestanden werd die informatie door de software in de camera reeds bewerkt – mogelijks aangepast door de instellingen van de camera – waarbij een deel van de informatie verloren gaat, maar waardoor die bestanden ook veel kleiner zijn en dus minder opslagruimte vereisen).

Een ander punt dat op die vergadering werd afgesproken, was het aantal camera's dat een kandidaat mocht gebruiken. Uiteindelijk werd er beslist dat men twee camera's mocht gebruiken, maar dat men er slechts één tegelijkertijd onderwater mocht meenemen.

Een punt van bezorgdheid was de keuze van de duikplaatsen. Men moest immers garanderen dat alle deelnemers op dezelfde plaatsen konden duiken en daardoor ook

dezelfde kansen hadden. Als men het risico nam om een duikplaats te kiezen waar men slechts bij zeer goed weer kan duiken, bestond de kans dat ploegen op die plaats niet zouden kunnen duiken omdat het weer ondertussen verslechterd was. Bovendien werd er heel wat herrie gemaakt rond een planning waarbij de tweede duik dieper zou zijn dan de eerste. Men liet ons echter in het ongewisse tot de volgende morgen. 's Avonds werd de openingsreceptie en een diner gehouden. We werden in de juiste sfeer gebracht door prachtige Cubaanse danseressen en dansers.

Toen we op de eerste dag van de wedstrijd begeleid werden door een jeep van de politie, die alle tegenliggers van de weg afdwong om onze bus absolute voorrang te geven, vergaten we de barensweeën. De wedstrijd startte in de beste sfeer. Bij aankomst aan het duikcentrum, moesten alle deelnemers hun geheugenkaart formatteren en een nieuwe datum instellen. Daarna werd hun behuizing verzegeld. Op de boot waarop wij waren ingedeeld, kwamen ook twee Mexicaanse en twee Koreaanse ploegen. Het model van één van de Koreanen heeft een opleidingscentrum voor onderwatermodellen en meteen was er interesse vanwege de andere modellen aan boord.

De eerste duik ging door op Ballenatos een plaats met een maximum diepte van 14 m.

Met Rudy en Paule had ik daar een duik gedaan en een barracuda en een koraalduivel gezien. Dat bood mogelijkheden. De volgende duik was op Rabirrubia, met een maximum diepte van 5 m. Bij een duik met Gino en Claudia had ik gemerkt dat macro op die diepte door de deining zeer moeilijk bleek te gaan. Gelukkig had Gino 's morgens macro-opnamen gemaakt, en kon hij nu groothoek doen. Iedereen was tevreden, ook toen ze hoorden op welke duikplaatsen ze 's anderendaags zouden mogen duiken: Aquario en Canal de Barracuda. Rudy en Paule, die reeds aan een paar WK's hebben deelgenomen, hadden nog nooit zo'n goede sfeer tussen de verschillende teams aan boord ervaren.

Na vier duiken was het voorbij. Er waren beelden gemaakt voor Breedhoek, Breedhoek met model, Macro, Visportret en het thema Sponzen. Nu kwam het moeilijkste: voor elke van deze reeksen het beste beeld presenteren.

Beide deelnemers kregen van mij een tweede opinie en bepaalden, mede daarop gebaseerd, hun keuze van de beelden die ze voor elke reeks aanboden. Die keuze moest

op zaterdag tussen 8.00 en 9.00 uur binnengebracht worden bij de organisatoren.

Het liep wat uit en toen ik Gino en Rudy daarna ontmoette, hoorde ik dat ze op het laatste moment nog van idee veranderd waren.

Om 16.45 uur werden we opgehaald en naar het duikcentrum gebracht waar de publieke jurering zou doorgaan om 17.00 uur. Nadat we daar anderhalf uur in de brandende zon hadden staan wachten en op het laatste moment nog een computer en een beamer zagen aansleuren, mochten we eindelijk binnen in El Torrellon. Het zaaltje – dat niet groter bleek te zijn dan een Belgisch parochiezaaltje – zat en stond afgeladen vol met de deelnemers uit 18 landen en met de leden van de organisatie.

Voor elke categorie werden eerst de 10 beste beelden getoond, waarna de jury in het bijzijn van het publiek hun punten bekend maakten voor elk van die beelden. Wij konden ons wel vinden in de meeste van de beslissingen van de jury, en zowel Gino als Rudy hadden voorbeelden van beelden die zeker tussen de 10 beste hadden kunnen staan, maar die ze niet hadden aangeboden.

Maar toch waren er enkele beelden waar wij vragen bij hadden. Bij breedhoek met model ging de eerste plaats naar een opname gemaakt met een speciale filter die het beeld reduceerde tot een cirkel die kleiner was dan de normale hoogte/breedte van het beeld. In dezelfde categorie werd een beeld getoond van een gorgoon waaruit stukken waren afgebroken en waarbij alleen in de verte een horizontaal silhouet van het model te zien was. De beste opname van het thema sponzen, bleek een banale breedhoek van twee sponzen. Zoals Gino me terecht zei: "Wij zoeken het te ver".

Het bleken inderdaad die landen te zijn die veel in helder water kunnen duiken, die in de prijzen vielen.

De meeste bekroonde foto's in de categorie close-up bleken garnalen te zijn. Wij hadden slechts weinig garnalen gezien gedurende de duiken vóór de wedstrijd. Dat de Italianen, maar ook de Spanjaarden hier een week voordien waren en zelf een boot hadden afgehuurd, had blijkbaar vruchten afgeworpen.

Marco Heesbeen haalde voor Nederland in de categorie breedhoek een terechte tweede plaats voor een creatief beeld van de branding. Ook Hennie Blokvoort (NL) had twee opnamen die in de top tien voorkwamen.

Hippocampus mei/juni 2013

opmaak_244.indd 35

35

24-5-2013 15:47:44

Bondsnieuws

- AUDIOVISUELE COMMISSIE

De presentatie van de resultaten van dit hele gebeuren was een drama. Er was geen frisse lucht in de ruimte; je kon nauwelijks zien, want er stonden voortdurend mensen voor de projectieschermen en de geluidsinstallatie was ruim onvoldoende. Nochtans bleek dat een discotheek te zijn! Dat de commentaren dan nog door twee verschillende personen in twee verschillende talen – soms nog gelijktijdig – werden gegeven, zorgde voor een totale chaos. Bovendien werden daar ter plaatse totaal onverwacht ook de medailles en de prijzen uitgereikt. Ik zat achteraan in de zaal en kon geen enkele 'deftige' opname maken. Toen ik later Lars Gustafsson daarover aansprak, gaf hij toe dat hij in de sessie ook 5 kg (zweet) verloren had, maar dat die plaats gekozen was, omdat men de beelden in het donker wou tonen. De jury had immers niet in een donkere ruimte kunnen werken gedurende de dag.

Gelukkig volgde nog een presentatie van sommige beelden en de winnaars in het hotel bij het galadiner, waar ik toch nog de winnaars kon fotograferen.

We zijn uiteraard ontgoocheld dat we in geen enkele van de categorieën beelden in de top 10 hadden, maar zijn zeker niet ontevreden met de beelden die we hebben kunnen maken op toch wel interessante duikplaatsen.

Nederland maakte van de laatste avond gebruik om op gepaste wijze de mensen uit te nodigen voor de volgende uitgave van deze wedstrijd in Zeeland in 2015.

Wij zijn dankbaar voor de hulp die we van verschillende sponsors gekregen hebben: Mares zorgde voor een T-shirt, een polo en een pet; Hugyfot keek de behuizingen van de deelnemers na, om verrassingen ter plaatse te vermijden; van BEFOS kregen we trainingspakken ter beschikking, waardoor we toch als een team konden overkomen. Uiteraard vergeten we niet de financiële tussenkomst van

36

opmaak_244.indd 36

Bondsnieuws

Close-up van een kerstboomworm.

Foto: Michele Davino (Italië).

Visportret van een blennie, verscholen in het koraal.

Foto: Michele Davino (Italië).

Breedhoek van een zacht koraal met duiker op de achtergrond.

Foto: Rudy Trogh (België).

Een spons.

Foto: David Barrio (Spanje).

Breedhoek van een gorgoon met een duiker.

Foto: Joao Paulo Cauduro Filho (Brazilië).

Close-up van de ogen van een bidsprinkhaankreeft.

Foto: Gino Meskens (België).

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 15:47:49

Breedhoek van een rifhaai met duiker.

Foto: Gino Meskens (België).

Breedhoek van een gorgoon.

Foto: Stefano Proakis (Italië).

Een artistieke foto van een spons.

Foto: Stefano Proakis (Italië).

Creatief beeld van de branding.

Foto: Marco Heesbeen (Nederland).

Visprotret van een zeepaardje.

Foto: David Barrio (Spanje).

Breedhoek van een koraalrif met gorgonen.

Foto: Gino Meskens (België).

Hippocampus mei/juni 2013

opmaak_244.indd 37

37

24-5-2013 15:47:58

Bondsnieuws

- AUDIOVISUELE COMMISSIE

BEFOS/FEBRAS, en respectievelijk NELOS en LIFRAS in een deel van de reiskosten. Dank ook aan Daan Delbare die zijn ervaringen van het vorige WK te Bodrum met ons kwam delen.

Bij dit artikel drukken we enkele van de winnende beelden af, maar ook enkele opnamen van onze Belgische kandidaten. Daaruit mag blijken dat onze fotografen ook een zeer hoog niveau hebben, maar… de jury heeft altijd gelijk.  Roland Wantens,

Bondsnieuws

Kapotte gorgoon met heel ver op de achtergrond een duiker.

Foto: Vidar Skalevik (Noorwegen).

Team Captain

Breedhoek 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

David Barrio - E Marco Heesbeen - NL Stefano Proakis - I Vidar Skalevik - N Oh Yong Sung - KR Hennie Blokvoort - NL Ludwig Migl - D Sandon Stephane - F Danijel Frka - CRO Luis Pérez Suàrez - AR

Met model 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

Close-up van een flamingotong.

Foto: Daniel G Pérez Hernández (Cuba).

Stefano Proakis - I Esteban Torre - E Joao Paulo Cauduro Filho - BR Sang Hanck Choi - KOR Vidar Skalevik - N Danijel Frka - CRO Manuel Jose Pererira de Silva - P Julien Carpels - F David Barrio - E Sandon Stephane - F

Close-up van een spons.

Foto: Manuel Jose Pererira de Silva (Portugal).

Spons.

Foto: Rudy Trogh.

Close-up 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

Daniel G Pérez Hernández - C Michele Davino - I Oskar Mark Music - SLO Vidar Skalevik - N Tobias Dahlin - S Oscar Rulli - AR Esteban Torre - E Cem Cazivekili - TR David Barrio - E Sandon Stephane - F

Breedhoek van een school vissen.

Foto: David Barrio (Spanje).

Visportret 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

Michele Davino - I David Barrio - E Manuel Jose Pererira de Silva - P Dalibor Andres - CRO Julien Carpels - F Esteban Torre - E Erik Larsson - DK Ludwig Migl - D Oskar Mark Music - SLO Daniel G Pérez Hernández - C

Thema (Spons) 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

David Barrio - E Stefano Proakis - I Manuel Jose Pererira de Silva - P Julien Carpels - F Joao Paulo Cauduro Filho - BR Sandon Stephane - F Ludwig Migl - D Esteban Torry - E Vidar Skalevik - N Hennie Blokvoort - NL

Visportret.

Foto: Manuel Jose Pererira de Silva (Portugal).

38

opmaak_244.indd 38

24-5-2013 15:48:00

Vis verscholen achter het koraal.

Foto: Rudy Trogh (België).

Visportret.

Foto: Gino Meskens (België).

Close-up van een spons.

Foto: Gino Meskens (België).

Breedhoek met model.

Foto: Stefano Proakis (Italië).

Close-up van een garnaal op de tentakel van een anemoon.

Foto: Oskar Mark Music (Slovakije).

Breedhoek van het koraalrif.

Foto: Rudy Trogh (België).

Hippocampus mei/juni 2013

opmaak_244.indd 39

39

24-5-2013 15:48:09

Reportage

- ONDERWATERFOTOGRAFIE

Hugycup 2012 – errata In vorige Hippocampus publiceerden we een uitgebreid overzicht van de winnende foto's van de Hugycup 2012. We vergaten echter de categorie breedhoek te vermelden en schreven ook een foutief bijschrift bij een foto van een manta.

O

mdat we de winnaars van de categorie breedhoek niet te kort willen doen, tonen we graag de drie winnende foto's en vermelden we uiteraard ook de winnaars:

• • •

1e plaats: Guido Borgenon (België).

2e plaats: Filip Staes (België).

3e plaats: Bruno Van Saen (België).

1e plaats breedhoek.Sepia's onder de 'jetty'. Foto: Guido Borgenon.

Bij de foto van de manta, rechts bovenaan op blz. 77 van Hippo 243, stond vermeld dat het om een adelaarsrog gaat. Foutje van de redactie. Blijkbaar hebben we niet goed gekeken bij het op naam brengen van de foto en heeft niemand van ons redactieteam de fout opgemerkt tijdens het nalezen. Op de foto staat immers een manta. Het juiste en volledige bijschrift vermelden we hier nog eens samen met de foto.  Ivo Madder 1e plaats portfolio compact camera. Een manta.

Foto: Harvey Buyst (België).

2e plaats breedhoek. Een school snappers. Foto: Filip Staes.

3e plaats breedhoek. Duiker bij een zeelelie, tijdens een nachtduik. Foto: Bruno Van Saen.

40

opmaak_244.indd 40

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 15:48:14

Kom ons Ontdekken!

Gouverneur Verwilgehnsingel 2A 3500 Hasselt +32(0)11/241.145 www.prodiving.be info@prodiving.be

Watersportcentrale N.V. Meer dan 40 jaar HET adres voor al uw duikmateriaal, boten & motoren. Waar service het beste product is!

Rozenkranslaan 93-97, 3600 Genk +32 (0)89 30 38 89 | www.watersportcentrale.be

www.waterproof.eu

opmaak_244.indd 41

24-5-2013 15:48:17

Bondsnieuws

- RAAD VAN BESTUUR

BRAVOS ontving

van NELOS

Foto's: Ivo Madder.

de Algemene Vergadering BRAVOS nam de organisatie in handen.

Hippo publiceert enkel een verkort verslag van de jaarlijkse statutaire algemene vergadering.

Geïnteresseerden kunnen de volledige versie bekomen bij hun clubsecretariaat.

De voorzitter

Commissie Duikonderricht

Voorzitter Willy van der Plas bedankte de organiserende clubs, maar had dan onmiddellijk minder goed nieuws: we hebben minder leden als vorig jaar. Een magere troost is dat ook de andere sportfederaties blijken te lijden onder de gevolgen van de crisis.

Beter nieuws is dat we twee nieuwe clubs in onze grote NELOS-familie konden verwelkomen, nl. Profunda Diving en WestVlaamse Duikers. Mercator Diving daarentegen is gestopt.

John Remue meldde dat Duikonderricht zich het voorbije jaar vooral toegespitst heeft op zijn belangrijkste taak, namelijk het verzekeren van de continuïteit in de opleidingen, waarbij Jeugdduiken en Technisch duiken gestaag in opmars zijn en waarbij de noodzakelijke kaderopleiding alle aandacht verdient. Verder heeft het Duikonderricht zich aangepast aan een voorstel van VTS, waarbij de AI's konden opgeleid worden tot Initiator en de 1*Instructeurs tot Instructeur B. Duidelijk voordeel is de mogelijke bredere subsidie vanuit de gemeenten.

John gaf een overzicht van de indrukwekkende reeks gehomologeerde brevetten: 557 1*D, 387 2*D, 208 3*D, 54 AI, 25 1*I, 15 2*I, 3 3*I, 301 BND, 42 GND, 7 nitroxinstructeurs, 5 nitroxgasblenders, 5 trimix gasblender instructeurs, 1 extended range instructeur, 1 normoxic trimix instructeur, 4 closed circuit rebreather instructeurs.

Het is duidelijk de bedoeling onze clubs optimaal bij te staan in hun taak om onze duiksport zoveel mogelijk kenbaar te maken bij het grote publiek enerzijds, en anderzijds de interne communicatie te verbeteren.

Willy dankte de verschillende commissies, die als het ware het uithangbord van onze organisatie zijn. Een probleem was wel dat wij ons dienden in te schakelen in de btwwetgeving, wat allerlei wijzigingen met zich meebracht, o.a. aanpassing van de boekhouding en aanpassing van de plichtplegingen bij de IDEAL-vergoeding.

42

opmaak_244.indd 42

En bij de jeugd: 65 bronzen dolfijnen, 54 zilveren dolfijnen, 25 gouden dolfijnen, 14 begeleiders jeugdduiken, 6 instructeurs jeugdduiken, 2 instructeurs jeugdduiken

evaluator.

Wat het echte technisch duiken betrof, kon John Remue melden dat dit in een aparte structuur zal ondergebracht worden. Wie daaraan wil meedoen, moet er zich van bewust zijn dat de kosten aanzienlijk kunnen zijn.

BEFOS John Remue vervolgde met het verslag van de werking van de Belgische Federatie voor Onderwateronderzoek en -sport. Dit is het forum bij uitstek waar de verantwoordelijken van de beide liga's samen de relaties met CMAS, CMAS Europe en EUF bespreken en bepalen. Het is belangrijk dat we op deze wijze de Belgische Duiksport eensgezind kunnen vertegenwoordigen.

Via de BEFOS worden onze brevetten omgezet in CMAS-kaartjes die wereldwijd erkend zijn.

Op internationaal vlak worden er ook binnen het Sportcomité van CMAS Wereldkampioenschappen georganiseerd en daarom wordt de Nationale Sportcommissie en de Nationale Audiovisuele Commissie gesteund en gesubsidieerd door BEFOS. Het is noodzakelijk een sterke BEFOSkoepel in stand te houden. Daarom zal er een statutenwijziging doorgevoerd worden waardoor de algemene vergadering meer impact zal hebben.

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 15:48:24

Public Relations

Bloso

Ronny Margodt bracht verslag uit over de inspanningen die NELOS, de clubbesturen en de instructeurs doen om de duiksport en onze Liga bij het grote publiek bekend te maken. Hij gaf een uitgebreid overzicht van de evenementen waarop NELOS in samenwerking met haar clubs en regio's aanwezig was.

Het NELOS-Festival moest in 2012 een evenement zijn dat naast het Internationaal Foto- en Filmfestival het promotioneel NELOS-evenement van 2012 zou zijn. Dankzij de inzet van talloze vrijwilligers en sponsors werd een unieke fototentoonstelling opgesteld, twee dagen lang werden films en digirama's van wereldniveau vertoond, prominente sprekers van binnen- en buitenland hielden hun toehoorders uren in de ban met uiterst interessante onderwerpen en de NELOS-commissies, de regionale organisaties en vele duikmateriaalverdelers stelden hun nieuwste producten tentoon in een aantrekkelijk kleine beurshal.

Voor de kinderen organiseerde duikclub Neptunus permanent duikinitiaties en onze medewerkster Katrijn toverde de kleinsten in de schminkstand om in een leuk visje.

Toch bleef de belangstelling beperkt tot de gebruikelijke mensen die we op elk evenement mogen ontmoeten. Spijtig, maar de afwezigen hadden weer ongelijk.

Voor 2013 voorziet NELOS een aantal speciale PR-acties. De Start to Dive actie wordt uiteraard verder uitgebouwd maar we zijn daarnaast in onderhandeling met: de AS Adventure winkelketen, het seniorennet en met Bongoboxen om duiksport via deze wegen te promoten.

De gratis Welkom packs werden nu ook voorzien van nieuw promomateriaal. Er is nu eveneens een speciaal aangepast Welkom pack voor onze aspirant -jeugdduikers. Na het succes van vorige edities zal dit jaar opnieuw een openwaterweekend met D-Dive Day en de nationale jeugdsportdag, georganiseerd worden in de Spuikom van Bredene.

Dan besprak Ronny het project 'Grenzeloos duiken' met de duiktank in Zwevegem. Hij kon aankondigen dat de bouwwerken gestart zijn en dat ook de voorbereidingen voor de exploitatie van de duiktank bezig zijn.

Verantwoordelijke Guy Bosmans was met vakantie en Ivo Hubert bracht zijn verslag voor.

Ieder jaar rapporteert NELOS aan Bloso over het voorbije werkingsjaar. Heel de NELOS-werking moet ondergebracht worden in de vijf basisopdrachten: 1. Organiseren van competitieve sportbeoefening per provincie 2. Organiseren van recreatieve sportbeoefening per provincie 3. Organiseren van kaderopleiding en bijscholing 4. Begeleiding van de aangesloten clubs en informatieopdracht uitvoeren 5. Promoten van de eigen sporttak Naast de basisopdrachten heeft NELOS gekozen om verder te werken met het project 'Duik Erin' als facultatieve opdracht jeugdsport. De bedoeling is de kwaliteit van de jeugdsportwerking in de sportclubs te verhogen en de sportparticipatie van de jeugd te intensifiëren. Bloso organiseerde in 2012 twee sportkampen met de hulp van NELOS. Ook moest er een nieuw beleidsplan opgemaakt worden voor de periode 2013-2016.

De Vlaamse Sportfederatie bood hiervoor een begeleidingstraject aan om het beleidsplan op een correcte – en bruikbare – manier op te maken. NELOS heeft daarvan gretig gebruik gemaakt en de beleidslijnen uitgesplitst in doelstellingen, die over de vijf basisopdrachten en de facultatieve opdracht zijn verdeeld.

Financies Penningmeester Ronny De Meersman haalde de boekhoudkundige problemen aan veroorzaakt door het nieuwe Blosorekeningschema waarbij alles onder een bepaald nummer geboekt moet worden. Dit is even wennen. Verder overliep hij de uitgaven en inkomsten. De rekeningen werden unaniem goedgekeurd.

De budgetten voor de commissies zijn hetzelfde gebleven uitgezonderd voor de Audiovisuele Commissie, dat verminderd is omdat zij dit jaar geen groot evenement organiseren, het NELOS-Festival is inderdaad om de twee jaar. Ook het budget werd goedgekeurd.

Commissarissen der rekeningen Kurt Verduyn bracht mede namens Henri Van de Sijpe, het verslag van de commissarissen.

Beiden hebben de boekhouding grondig gecontroleerd.

Zij konden bevestigen dat journaal en grootboek overeenstemmen met de werkelijkheid en dat de balans een waarheidsgetrouwe weerspiegeling is van het bezit van de vzw NELOS. Ook hadden ze enkele suggesties over mogelijke besparingen. De commissies kregen felicitaties voor hun correct en helder beheer van hun rekeningen. Op voorstel van de commissarissen werd ontheffing verleend aan de Raad van Bestuur.

De mandaten van beide commissarissen werden verlengd bij handgeklap.

Geneeskundige Commissie De Geneeskundige Commissie kon niet aanwezig zijn en stuurde het schriftelijk verslag door van Roland Vanden Eede en Ingrid Dekelver.

De hoofdbrok van de activiteiten is en blijft de opleiding tot Duiker-Hulpverlener. Er is tevens, in samenspraak met het Duikonderricht, een examenformulier gemaakt voor het praktijkexamen om dit zo objectief mogelijk te laten verlopen. Wij hebben er in 2012 toch wederom 130 DHV's bij!

In april was er de tweejaarlijkse meeting met de Geneeskundige Commissie van de NOB. Hoofdthema was het technisch duiken.

Gezien de verscheidene problemen tijdens de voorbereiding op de zeestage, moeten al de kandidaten die 50 jaar of ouder zijn, zich laten keuren door een lid van de van de Geneeskundige Commissie.

Reeds jaren wilde de Commissie een opleiding 'Duikerarts' organiseren en thans is het zover. De VUB zal die mee ondersteunen. Enkele bereidwillige artsen van het bureau van de Geneeskundige Commissie Hippocampus mei/juni 2013

opmaak_244.indd 43

43

24-5-2013 15:48:33

Bondsnieuws

- RAAD VAN BESTUUR

werden bereid gevonden om dit lessenpakket aan te bieden.

De subcommissie Mental Coaching heeft in 2012 wederom goed werk geleverd om onze duikers en hun familie goed bij te staan bij incidenten en accidenten. Hun werk is uiterst belangrijk en noodzakelijk voor onze liga.

Commissie Redactieteam Hippocampus Ivo Madder kon melden dat de redactie heel wat positieve reacties en opbouwende kritiek kreeg over ons bondsblad.

Omwille van drukke beroepsbezigheden verlieten Carine Van Gele en Pascal Eeckhoudt de redactie, maar Chrisje Demuynck vervoegde dan weer het team.

Helaas zijn er soms vertragingen bij het bestellen van de Hippo. Soms is dat te wijten aan bpost, dan krijgen we wel een kleine financiële compensatie.

Ons blad is digitaal downloadbaar via de NELOS-wiki, wat ook geapprecieerd wordt door niet-NELOS-leden. Hippocampus werd ook steeds maar dikker en groeide van 70 pagina's naar 78, naar 84 en zelfs regelmatig 92 pagina's … tot nu op het laatste een limiet aantal van 100 pagina's.

Dankzij dikkere Hippo's kunnen we de foto's groter plaatsen. Bovendien kunnen we zo een ruim en gevarieerd aanbod aan reportages brengen, zodat Hippocampus een volwaardig duikmagazine blijft.

Sportcommissie Vorig jaar zijn voor het eerst in het bestaan van NELOS in eigen beheer brevetten en titels vrijduiken uitgereikt, kon Herwig Van Cotthem verkondigen.

Maar ook de andere sporttakken hebben niet stil gezeten. Zo zijn er 9 wedstrijden vinzwemmen georganiseerd, daarbij heeft NELOS geïnvesteerd in monovinnen. Wat onderwaterhockey betreft, hadden we het Belgisch kampioenschap en de beker van België. 2012 was het jaar van veranderin-

44

opmaak_244.indd 44

gen maar toch ook van geruststellende zekerheden. Het aantal clubs bleef stabiel en toch kwamen er jonge gemotiveerde onderwaterhockeyers bij en werd er zelfs een damesploeg opgericht.

We hebben deelgenomen aan internationale wedstrijden met onze nationale teams, Elite, U19 jongeren onder 19 jaar, en Dames. Er wordt dit jaar gewerkt rond een omkadering voor deze teams zodat ze meer met elkaar kunnen spelen en trainen.

Verder is er voortgewerkt aan het finaliseren van de cursus en een promofilm over OWH. Dit jaar zouden wij ook willen starten met een scheidsrechterscursus en een trainerscursus.

Voor de toekomst voorzag Herwig Van Cotthem verder een stage 'Vrijduiken', een zeer goed gevulde kalender vinzwemmen en een speciale verkoop van materiaal voor vinzwemmen en onderwaterhockey via onze Boetiek.

Audiovisuele Commissie Ronny Margodt besprak de twee grote evenementen van vorig jaar: de organisatie van Zeelandflitsen met de proclamatie verzorgd door De Manta Gent en het Internationale Foto- en Filmfestival dat samenviel met het NELOS-festival in Utopolis te Mechelen.

Qua opleidingen werden verschillende cursussen onderwaterfotografie in de verschillende regio's georganiseerd. Ruim 40 NELOS-duikers behaalden er een brevet onderwaterfotografie op de verschillende niveaus. Eric De Groef zette zijn schouders onder de sectie onderwatervideografie en nam de organisatie van een opleiding onderwatervideo voor zijn rekening.

Ronny Margodt stelde dan zijn opvolger, Roland Wantens, voor, die ook de functie van voorzitter van de Nationale Audiovisuele Raad zal waarnemen.

Roland Wantens bracht de toekomstperspectieven naar voor.

De traditionele Zeelandflitsen en Zo e t wa ter f l i t s en zullen voortaan op een andere manier georganiseerd worden.

De deelnemers zullen nu de keuze krijgen tussen twee dagen. De wedstrijd krijgt de naam van Open Vlaams Kampioenschap.

De beginnende filmers mogen op die da-

gen een film aanbieden, om het even waar opgenomen en om het even wanneer gemonteerd. Ook de beginnende fotografen komen aan de bak, want over alle foto's die deelnemen aan de wedstrijd zal de jury een verslag ter beschikking hebben.

Ondertussen is de Commissie ook druk bezig geweest met het voorbereiden van de deelname aan het WK Onderwaterfotografie in Cuba en waar Gino Meskens en Claudia Baeckelandt de kleuren van NELOS zullen verdedigen. Voor LIFRAS zijn dat Rudy Trogh en Paule Vanmellaert.

Volg de berichtgeving via de Hippocampus, de NELOS-newsletters of de website www. onderwaterfotografie.be.

Commissie Biologie Tiny Heremans besprak de activiteiten van de Commissie. Vooreerst was er de voordracht van Inneke Van de Vijver over 'Een apotheek uit de zee: bieden sponzen de oplossing bij HIV-infectie of kanker?'. Dan was er de culinaire strand- en duinenwandeling te Oostduinkerke. Een klassieker is de themaduik die vorig jaar in Wemeldinge doorging met als gastspreker Rob Leewis.

Hij verzorgde een voordracht over de exoten in de Nederlandse zoute wateren.

In de herfst organiseerde de Commissie Biologie in samenwerking met medewerkers van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) van Aalst een themaduik in de Put van Ekeren, domein Muisbroek. Ook aan het NELOS-Festival nam de Commissie deel met als gastspreker Steven Weinberg over 'Onderwaterfotografie en biologie'.

In 2012 werden twee specialisatiecursussen onderwaterbiologie georganiseerd: één voor Vlaams Brabant en Antwerpen (15 deelnemers) en een tweede voor Oosten West-Vlaanderen (19 deelnemers). 23 NELOS-leden hebben de cursus voleindigd en het brevet 'Specialisatie Onderwaterbiologie' behaald.

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 15:48:40

Commissie Duikers met een Handicap

NOB-Commissie Deltagebied

Verkiezing twee bestuurders

Ann Tielen bracht vooreerst hulde aan Karel Dunon, van 'Handi Divers Wet Wheels', die veel te jong overleed.

Zij dankte verder het bestuur, de Wet Wheels Opleidingscentra en de begeleiders. Telkens weer staat ieder van hen klaar om zich geheel vrijwillig in te zetten voor NELOS en voor de duikers, meer specifiek de gehandicapte duikers. Overal wordt ook meer en meer aandacht besteed aan G-Sport, maar nog steeds komt deze categorie van sporters te weinig in de kijker! Maar binnen NELOS kijkt men niet meer langer vreemd op van een Wet Wheeler. Het is zelfs zo dat iemand met maar één been zich aanbood op de fysieke proeven van 1*Instructeur in Gent, en dat hij minstens even goed en snel zwom als eender wie. In 2013 willen we vooral de nadruk leggen op een vervolmakingsbrevet, een specialisatie. Zo blijkt de uitdaging 'zelf' een duik in handen te nemen van grote waarde te zijn, ook bij de gehandicapte duiker. Hiervoor zijn wij van plan met de Commissie dit jaar een kwalificatie onderwaternavigatie in te voeren voor alle Niveaus onder de Wet Wheels-brevetten.

Voor de meer onafhankelijke Wet Wheelers, de Niveau A en B gebrevetteerden, gaan wij de mogelijkheid uitwerken zich te vervolmaken in een brevet 'Duikleider'.

John Maes, die samen met Nico Habets van LIFRAS, BEFOS-afgeva ardigde bij de Commissie Deltagebied is, meldde dat na het overlijden van voorzitter Hans de Sain de Commissie nu een nieuwe sterk geëngageerde voorzitter heeft gekregen, namelijk Jan Reinhoudt.

Ook nog de volgende 3 jaar zal het Projectbureau Zeeweringen van Rijkswaterstaat de dijken en de vooroeverversterking op verschillende plaatsen verder uitbouwen met de intussen bekende stormbestendige dijkrasters. Deze werkzaamheden brengen bovendien een tijdelijk lokaal duikverbod met zich mee. Daarbij aansluitend zijn meerdere nieuwe dijktrappen, nu standaard uitgerust met antislip kunststof roosters, geplaatst bij duikplaatsen in Zeeland.

De Commissie Deltagebied volgt ook actief de studiegroep die de dreigende evolutie van de 'zandhonger' in de Oosterschelde onderzoekt.

De identificatiepaaltjes met Q-blokcode worden nu systematisch nabij de verschillende duikplaatsen geïnstalleerd. Intussen werd er ook een noodplan aan toegevoegd in overeenstemming met de vigerende wetgeving.

De gecoördineerde acties van NOB, de Commissie Deltagebied en NELOS tegen afsluiting van bepaalde dijktrajecten tussen Heerenkeet en Schelphoek hebben blijkbaar hun vruchten afgeworpen. De bestaande dijktoegangen zouden kunnen open blijven.

Het invoeren van de 'Duikpas' wordt thans druk bestudeerd door NOB en NPO (Nationaal Park Oosterschelde). Het beheer van de opbrengsten zou alleszins gebeuren door een overlegorgaan met de duikersgemeenschap als volwaardig partner, waarbij deze gelden aangewend worden voor projecten die de duikersgemeenschap ten goede komen.

Guy Bosmans en Herwig Van Cotthem, beiden uittredend en herkiesbaar, werden bij handgeklap in hun functie aangesteld.

Ann besloot met de aanmoedigende woorden: "Laten we vooral verder doen met hetzelfde elan. Laten we vooral blijven vechten tegen vooroordelen en laten we vooral de kar van de Wet Wheelers trekken, samen met hen, voor hen, voor ons allemaal".

NELOS Service Club Willy van der Plas kon melden dat Service Club 147 leden telt en een bedrag van meer dan 10.000 euro in kas heeft. Dit geld kan besteed worden als steun aan één of meerdere van de bij NELOS aangesloten clubs en/of aan projecten in verband met de duiksport. Indien een club of regio een dossier instuurt, kan de Raad van Bestuur het bekijken en eventueel het evenement sponsoren.

Statutenwijziging De voorgestelde wijziging van de statuten kon niet aan bod komen, omdat er geen 2/3 aanwezigheid was van de clubs.

Verkiezing individuele leden BEFOS 15 individuele kandidaat-leden hadden zich opgegeven en hun mandaat werd door de Algemene Vergadering bevestigd. Het zijn: Luc Beets, Jacques Bernaerts, Guy Bosmans, Ronny De Meersman, Monique Demoustier, François Desmet, Tiny Heremans, Ivo Hubert, Ivo Madder, Ronny Margodt, John Remue, José Vandekerckhove, Jozef Van den Berghe, Wim Van Doeselaer en Kurt Verduyn.

Na de afsluiting van de vergadering werd er natuurlijk nog lang nagepraat bij het drankje aangeboden door NELOS.  Verkort verslag: Wim Van Doeselaer

De notulen van de vergadering werden zorgvuldig door Luce Desmet, van het NELOS-secretariaat, genoteerd.

Sfeerfoto's van de Algemene Vergadering kan je bekijken op de NELOS-galler y ( w w w.galler y. nelos.be).

Bijzondere Algemene Vergadering Tijdens een Bijzondere Algemene Vergadering NELOS, gehouden op 6 mei 2013 in het Duikershuis NELOS, werden de statuutswijzigingen van de 'Commissie Duikers met een Handicap' en de 'NELOS Audiovisuele Commissie' met haar twee onderliggende secties ('Sectie Onderwaterfotografie' en 'Sectie Onderwatervideografie') goedgekeurd.

Hippocampus mei/juni 2013

opmaak_244.indd 45

45

24-5-2013 15:48:47

- GENEESKUNDIGE COMMISSIE

Foto: AXL – shutterstock. Tekening: Mariya Ermolaeva & Peter Bosteels.

Bondsnieuws

Borstvergroting door duiken?

T

oen borstimplantaten populair werden, verschenen er artikels dat silicone implantaten levensgevaarlijk zijn tijdens het 'diepzeeduiken' (sic). De implantaten zouden spontaan uit elkaar kunnen barsten door de druk die ze onder water te verwerken krijgen. Zelfs als men langzaam naar de diepte zwemt, zou dit kunnen gebeuren. Deze stelling is met 100% zekerheid een mythe. Silicone prothesen gedragen zich immers hetzelfde als andere niet-gashoudende materialen en weefsels. De druk wordt naar en van alle kanten gelijkmatig voortgeplant. De

46

opmaak_244.indd 46

duiken met borstprothesen

Bij nieuwe experimenten van een duiksimulatie gevolgd door een vliegsimulatie, werd bevestigd dat er slechts minimale volumeveranderingen in de borstprothesen optraden. Bij een omgekeerd simulatieprofiel – met name eerst vliegen en dan duiken – traden Stikstofbellen in de borstprothese. circa 3 uur later wél voprothese verandert bij de afdaling niet lumeveranderingen op. Deze gaven echter van vorm, evenmin als bijv. de oogbol. geen aanleiding tot een ruptuur (scheur) Als er problemen te verwachten zijn, dan van het omhulsel. Duikers met een borstis dat bij de opstijging. Evenals de andere prothese kunnen dus gerust duiken en zulweefsels in ons lichaam, is er een verzadilen er geen problemen mee ondervinden. ging van de prothese met stikstofgas. Bij Wordt de normale decompressiemethode een te snelle opstijging zou er zich dus ook toegepast en wordt de normale tussentijd aldaar een belvorming kunnen voordoen. tussen een duik en een vliegtuigvlucht gerespecteerd, dan zijn er geen extra moeiVelen hebben zich al verdiept in het onderlijkheden te verwachten.  werp, waardoor er heel wat literatuur over Ingrid Dekelver terug te vinden is. Zo heeft Dr. Richard D. en Ivo Madder Vann op dit gebied uitgebreide proeven gedaan met borstimplantaten. BelvorSilicone implantaat boven de borstspier

Silicone implantaat onder de borstspier

Stikstofbellen in de borstprothese

Tijdens het grasduinen in Hippocampus nr. 158 van april 1996 las ik een artikel over 'Borstvergroting door duiken!?', geschreven door John Geurts, voormalig voorzitter van de Medische Commissie en later ook voorzitter van de NOB. We brengen hier een ingekorte versie van dat artikel, aangevuld met up-to-date info.

ming en een lichte volumevergroting blijkt inderdaad op te treden. Het effect bij normale duiken blijkt echter minimaal te zijn.

Het uiteindelijke resultaat in volumevergroting blijkt 1 - 4 % te zijn in een laboratoriumsituatie. In werkelijkheid is het effect nog minder omdat er factoren zijn die de volumevergroting tegen gaan. Het volume kan wel toenemen als de duik onmiddellijk gevolgd wordt door een vliegtocht. Er werd daarbij een vergroting van 40 % opgemeten. Maar om dat te bereiken moet de draagster gedurende 3 dagen op 20 meter verblijven, zodat een volledige verzadiging bereikt wordt. Daarna wordt rechtstreeks omhoog gegaan en vervolgens met een vliegtuig opgestegen tot 10 kilometer. Tot overmaat van ramp valt dan de cabinedruk weg. De auteur raadt dan ook aan zo'n duik-vliegscenario niet te volgen (wat sowieso niet kan/mag, gezien de minstens 12 uur duikvrije periode voor een vlucht in het geval van een vliegtuig met drukcabine en minstens 24 uur duikvrije periode indien je een vliegtuig neemt zonder drukcabine).

Daarbij kan er nog gerust aan toegevoegd worden dat borstvergroting in dat geval nog het minste probleem is, waarmee je op dat moment te kampen hebt.

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 15:48:51

D-Dive-2013-a

Duiksport ook voor jou!

NELOS.be

NieuwD! -Dive Day Junior september ndag 8 zo

Cartoon: Peter Bosteels.

Alle duikers op post!

D-DIVE DAY Zaterdag 7 september 2013 Groots Duikspektakel Onderdeel van het OpenWaterWeekend op 7 en 8 september

Waar? De Spuikom Oostende-Bredene D-Dive-2013-affiche.indd opmaak_244.indd1

47

24-5-2013 13:39:29 24-5-2013 15:48:57

- SPORT

Foto: Dirk Van Geerdeghom.

Bondsnieuws

Op 7 en 8 september 2013 kom je toch mee feesten in Oostende/Bredene?

O

p zaterdag 7 september 2013 vindt de vijfde editie plaats van onze DDive Day. Deze feestelijke editie mag je zeker niet missen. De voorgaande tweejaarlijkse happenings waren steeds een groot succes met een grote prijzenpot. Maar het belangrijkste is dat het altijd heel plezant is!

Een reactie zegt meer dan dat ik kan schrijven. Daarom wil ik je een nieuwsbrief laten lezen die geschreven is na de vorige editie

48

opmaak_244.indd 48

en gericht aan alle leden van de Nieuwpoortse Duikclub: Bredene, zondag 4 september 2011, aan de inschrijvingstent voor de OWT van NELOS. De NDC schrijft zich in met twee groepen van elk 4 duikers! Intussen is in ons oor gefluisterd dat elkeen in de prijzen zal vallen ..., en wat voor prijzen, zo bleek later ...

We startten onder de naam NIPOOOOOORT 1 en 2, de pret zat er al direct in.

Na een prachtige oefening op de latten, een

Foto: Ivo Madder.

5e editie van D-Dive Day! race door een ton en nog wat waterwriemelen eindigde onze NIPOOOOOORT1 met het opduiken van een aantal oesters.

Van de 18 groepen eindigden we op de 7e en ... 2e plaats. Een dikke proficiat aan Ann, Joris, Eva en Griet.

Ze wonnen elk een GREENFORCE Flexi II met ledkop - duiklamp en een waardebon voor een duikreis.

Je kunt wel denken dat ze zo fier als een (duik)aap waren!

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 15:49:05

Familie en vrienden kunnen ook mee komen genieten van de festiviteiten want op hetzelfde weekend (7-8 september 2013) gaat het Openwaterweekend door op dezelfde locatie: www.openwaterweekend. be.

Er is voor elk wat wils: probeer je zelf graag iets? Of bekijk je alles liever van op een gezellig terras? Voor de kleintjes staat alvast een springkasteel klaar.

Misschien bezoek je eens graag de oesterput of maak je een ommetje rond de Spuikom met het treintje, waar je meer te weten komt door de gids die meerijdt.

De zaterdag wordt feestelijk afgesloten met een hapje aan het frietkraam (€ 10,00 per persoon) en daarna een muzikaal optreden door de coverband 'The Cave' (www.mjoeziek.be).

Foto: Dirk Van Geerdeghom.

Volgende keer doen we zeker terug mee. Jij ook?

Met vriendelijke duikgroeten, Marc Vandevelde Secretaris Nieuwpoortse Duikclub vzw Leuk, hé. Schrijf je in bij inge@nelos.be en maak heel veel plezier in ploegen van 4 personen. Het goede weer is alvast besteld!

Alle informatie vind je op onze website: www.nelos.be. Ga zeker eens een kijkje nemen.

De Jeugdduikdag vindt dit jaar plaats tijdens het Openwaterweekend en het D-Dive Day-weekend, namelijk op 7 en 8 september 2013. Zaterdag, zondag of twee dagen?

Je kiest zelf wanneer je komt.

Het concept is helemaal anders dan de voorgaande jaren. Eén ding is zeker, het staat nog steeds in het teken van duiken en het onderwaterleven. Een rondvaart op de Noordzee? Of een bezoek aan het Noordzeeaquarium met een ervaren gids van onze Commissie Biologie? Niets zal nog geheimen hebben voor jou.

Kom en ontdek het op 7 en/of 8 september! Hou alvast de website in het oog voor de laatste nieuwtjes: www.nelos.be.

En vergeet onze Junior D-Dive Day niet op zondag! Daar kunnen de kids en jongeren in ploegjes van 4 aan deelnemen. 

Inge Dekort

Om alles te beleven wat er te beleven valt, heb je zeker twee dagen nodig. We verwachten je!

Een overnachting kan je zelf regelen in één van de plaatselijke hotelletjes. Ofwel kan je avontuurlijker overnachten in een sportchalet aan de Spuikom. Met een mobilhome ben je ook welkom, maar dit geef je best vooraf door aan Inge, zodat er een plaatsje kan gereserveerd worden. Kortom, zoek je een overnachtingsplaats, laat het aan Inge (inge@nelos.be) weten en ze zal je enkele mogelijkheden geven.

Foto's (2): Dirk Van Geerdeghom.

Foto: Dirk Van Geerdeghom.

Foto: Katrijn

Ools.

openwaterweekend

Junior D-Dive Day

De foto's van het Openwaterweekend en D-Dive Day 2011 kan je bekijken op:

• • •

www.nelos .be /html / evenementen/D-Dive-Day.html www.facebook.com/NELOS vzw#!/NELOSvzw?sk=photos www.wevos.be/interface/ switches/gallery/gallerythumb. php?galleryid=27

Op zondag 8 september 2013 is er een speciale editie, namelijk de Junior D-Dive Day. In de vorige edities konden jeugdploegen ook meedoen en die hadden veel plezier.

Maar om het nog plezanter te maken, is er de Junior D-Dive Day op zondag, speciaal voor onze jeugd!

Wat is er immers leuker dan plezante spelletjes te doen in, aan en op het water, samen met je vrienden? Als je erna nog een tof aandenken krijgt en een prachtige prijs, dan wil je dit toch niet missen, hé!

Meer informatie vind je op www.nelos.be.

We verwachten jouw inschrijving!

De 12e nationale Jeugdduikdag! Zo plezant dat hij twee dagen duurt!

Hippocampus mei/juni 2013

opmaak_244.indd 49

49

24-5-2013 15:49:14

Reportage

- REISVERHAAL

MaleisiĂŤ

Foto's: Kevin Van Battel.

Sipadan 2012

Een school 'jacks' van enkele duizenden exemplaren en plots dook er een zeeschildpad op.

50

opmaak_244.indd 50

Een anemoon heremietkreeft (Dardanus pedunculatus) draagt altijd zeeanemonen op haar schelp.

Een geelkopmurene (Gymnothorax fimbriatus).

Grote foto: De waterbungalows op Mabul Resort.

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 15:49:21

gebriefd over de duikplaatsen, de bootindeling en het materiaal. Aangezien we met bijna 20 personen waren, werden we verdeeld over twee boten om te duiken.

Hierna kregen we de sleutels van onze bungalows, konden we alles uitpakken en eens rondkijken. De bungalows waren netjes en wij hadden dan nog eens zicht op het water. Dat kon dus niet beter…

Over het weer mochten we ook niet klagen, van in het begin was het overdag lekker warm en volop zon, maar 's nachts gelukkig wat afkoeling.

Tijdens de avond nog snel mijn cameramateriaal uitgepakt en gemonteerd want de volgende morgen was er al een testduik. Ook al is het een testduik, als je geen camera zou meenemen zie je waarschijnlijk al veel dat je wilt fotograferen of filmen.

zeenaaktslakken Goed geslapen, niet te vroeg opstaan en we konden eraan beginnen. Afspraak aan de duikshop, het materiaal monteren en dan konden we het water in. Voor de eerste duik was het de beurt aan hun eigen huisrif. Max. 20 meter diep.

Véél zand en kans op kleine dingen, waaronder zeepaardjes. Mabul Housereef heet deze Nembrotha kubaryana.

Een clown hengelaarsvis (Antennarius maculatus).

In juni 2012 ging ik met de jaarlijkse NELOS-groepsreis mee naar Maleisië. Het gaat steeds om een echte duikvakantie die georganiseerd en begeleid wordt door Ronny Margodt.

H

et was niet de eerste keer dat ik meeging en en was benieuwd wat de bestemming dit jaar zou zijn. Uiteindelijk werd het Maleisië, meer bepaald Sipadan – een duikgebied dat de meeste duikers wel kennen. Sipadan is een eiland waar vroeger een duikresort op stond, maar dat tegenwoordig een natuurreservaat is (zowel boven als onder water), waar per dag maar een beperkt aantal duikers te water mogen gaan.

Tawau, waarna we bijna op onze bestemming waren. Door de lange vlucht, niet zeker wetende of we op tijd zouden aankomen om over te steken naar ons eiland per boot, was daar een hotel voorzien met aangepaste Chinese maaltijd, lekker! Na een rustige nacht in onze hotelkamers moesten we er vroeg uit om alles in de boten te laden zodat we konden overzetten. Aan een hoog tempo scheerden we over het water richting ons resort voor de komende 11 dagen.

We vertrokken in Amsterdam voor de lange vlucht naar Kuala Lumpur (Maleisië). Van hieruit was het nog enkele uren vliegen naar

Eens aangekomen in Mabul Smart Divers Resort kregen we een welkomstdrankje en een rondleiding door de duikgidsen. We werden ook Hippocampus Hippocampus maart/april mei/juni 2013

opmaak_244.indd 51

51

24-5-2013 15:49:24

- REISVERHAAL

Foto's: Kevin Van Battel.

Reportage

Sipadan, een klein maar prachtig eiland met vooraan een steiger met een hut op het einde hiervan.

Ardeadoris ergretta.

Een tropische sepia (Sepia latimanus).

Een eenhoornvis (Naso sp.).

52

opmaak_244.indd 52

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 15:49:30

Nembrotha kubaryana – variant 2.

Foto's: Kevin Van Battel.

duikplaats. Een perfecte plaats voor een nachtduik, die je altijd kon reserveren de dag zelf zodat de gidsen je materiaal konden klaarzetten.

De tweede duik was iets verder, waarvoor we de boten moesten nemen. De duikplaats heet Mabul Paradise. Er zijn drie duikplaatsen in die omgeving, daardoor ook Paradise 1, Paradise 2 & Paradise 3! Ook hier was er een zandbodem met hier en daar enkele blokken/stenen waar hengelaarsvissen te zien waren. Op sommige plaatsen waren ook structuren uitgezet, die ondertussen mooi begroeid waren. Deze zaten vol met allerlei soorten naaktslakken. Een paradijs voor de onderwaterfotograaf! En zo waren er véél mee, goed verdeeld per boot zodat we niet met 10 fotografen op dezelfde duikplaats zaten, want dat zou anders een soep worden.

Even terugkomen op die naakslakken. Ik heb al enkele reizen achter de rug en heb al wat slakjes gezien. Maar hier heb je tientallen soorten, die ik nog nergens anders zag.

Ze hadden ook prachtige kleuren.

Het tegenovergestelde nu: Mabul staat bekend voor zijn enorme hoeveelheden schildpadden. Op elke duikplaats zie je er.

Soms zelfs zoveel dat je er na enkele dagen niet meer naar kijkt!

groot leven Op het einde van de eerste duikdag kreeg onze groep te horen dat we de volgende morgen al op Sipadan konden duiken, jihaa! We wisten dat we allemaal drie dagen van telkens drie duiken mochten doen op Sipadan. De volgende morgen moest iedereen van onze boot om 5.00 uur klaarstaan in duikpak om te vertrekken. Vanaf toen wisten de duikhulpjes al welk materiaal bij welke duiker hoorde en alles stond perfect klaar zodat we enkel ons pak hoefden aan te trekken.

Na een 20-tal minuten varen kwamen we aan op Sipadan, een klein maar prachtig eiland met vooraan een steiger met een hut op het einde. Hier moesten alle duikers zich inschrijven voor de drie duiken die ze die dag gingen doen, elke dag opnieuw.

Eens alle papieren in orde waren, konden we kiezen tussen enkele duikplaatsen.

Meestal lieten de gidsen ons wel kiezen naar waar we wilden.

Barracuda Point was de eerste duikplaats die er gekozen werd en dit was een zéér

goede keuze. Witpuntrifhaaien aan de lopende band. We hebben er zelfs een kwartier stilgelegen om ze mooi in beeld te brengen. Een 10-tal bij elkaar, wat een spektakel!

Ook de scholen barracuda's niet vergeten, die zitten er ook genoeg. Groot leven wil ook zeggen veel stroming langs het rif. We lieten er ons door meevoeren en zagen overal leven, maar ook zeenaakslakken, tenminste als je oog had voor die kleine dingen.

Jorunna funebris.

De gidsen volgen was soms geen slecht idee, want zij toonden mij klein leven dat ik zelf nooit zou vinden. Deze duikplaats hebben we uiteindelijk enkele keren opnieuw gedaan.

Ik had er in ieder geval geen spijt van!

De duikdagen op Sipadan waren voorzien van eten ter plaatse i.p.v. op ons eigen resort.

Ze brachten een lunchpakket per boot naar daar, zodat we niet elke keer over en weer moesten.

In de buurt was er ook een boorplatform dat was omgebouwd tot resort. Dat was ook een duikplaats geworden, onder water was alles mooi begroeid. Hier heb ik sepia's gezien, een spookmurene en de supermooie gele hengelaarsvis. Ik zag hem eerst niet zitten toen iedereen er bijlag om foto's te nemen. Nog nooit heb ik zoiets speciaals gezien, ik kon lange tijd kijken naar de bewegingen ervan.

Risbecia tryoni.

Halgerda malesso.

De tweede dag op Sipadan waren er terug drie prachtige duiken, met elke keer haaien, schildpadden en zwarte en gele hengelaarsvissen, …

Over onze duikgidsen ook niet te klagen, ik ben altijd 60 min of langer ondergebleven.

Dat was ook perfect mogelijk aangezien de watertemperatuur schommelde tussen 28° en 30°C. Hippocampus Hippocampus maart/april mei/juni 2013

opmaak_244.indd 53

53

24-5-2013 15:49:38

Reportage

- REISVERHAAL

sen rond Mabul en Kapalai zelf. Kapalai was een ander eiland, meer een resort op paalwoningen. Meer is het niet.

Eén van de laatste dagen had ik minder geluk, toen ik bovenkwam zag ik dat mijn flits van mijn camera ondergelopen was. Spijtig genoeg was ik niet de enige die dag die pech had! Zal van de vermoeidheid geweest zijn?

De flits was niet goed gemonteerd.

Een rifschorpioenvis (Scorpaenopsis cirrhosa).

Een koppeltje koraalscheermesvisjes (Aeoliscus strigatus).

Een krokodilvis (Cymbacephalus beauforti).

Het einde van deze enorm toffe vakantie sloten we af met enkele zware regenbuien.

Zo snel dat het kan wisselen, te water gaan met zon en blauwe hemel en bovenkomen met gietende regen, wel goed voor verfrissing!

Eén van de laatste duiken op Sipadan was misschien wel de mooiste van héél mijn duikcarrière. Na een 45-tal minuten zagen we een school 'jacks' van enkele duizenden exemplaren in cirkels rond ons bewegen.

We zijn hierlangs beginnen zwemmen, erdoor, eronder! Ik zag op een bepaald moment mijn buddy niet meer, zoveel vis had ik nog nooit bij elkaar gezien. Ineens kwam er nog een schildpad langs die tussen de 'jacks' naar boven zwom. Na 15 minuten genieten van dit schouwspel moesten we spijtig genoeg naar boven. Ik stak mijn kop boven water en zag dat bijna iedereen met tranen in zijn ogen naar boven kwam. Toch

nog even verder duiken? Waarom niet!

De laatste dag konden we uitrusten. Geen duiken meer! Het was een leuk moment om eens naar de andere kant van ons eiland te lopen en naar de gekende waterbungalows (reeks paalwoningen die enkele meters in het water staan) te kijken. Het mooiste stuk van het resort, laat ons zeggen. Hier kon je ook iets in hun bar gaan drinken en genieten van het uitzicht.

Na de lange rit naar ginder, genoten van 10 toffe duikdagen om nooit te vergeten en een dagje rust, moesten we terug naar huis. Tijdens de terugvlucht konden de meesten wel beter slapen dan de heenvlucht en waren we dus snel terug!

Merci aan iedereen die erbij was voor het leuke gezelschap en de perfecte organisatie door Ronny!  Kevin Van Battel

Witpuntrifhaaien (Triaenodon obesus) waren er aan de lopende band.

nachtduiken en 'muckdiving' Meestal waren er drie duiken per dag, maar we hebben ook enkele keren een vierde duik gedaan. Ook al was het 's nachts op het huisrif. Soms zie je dan een totaal ander leven en kan je er ook hele mooie foto's van maken. De gidsen gaven altijd een goede briefing. De eerste duik mochten we telkens naar 30 m of dieper, vanaf de tweede hadden ze liever iets ondieper. Véél plaatsen waren ook maar 20 m diep, vooral de 'muckdiving' plaat-

54

opmaak_244.indd 54

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 15:49:45

ADVERTENTIE

DE COMPLETE DUIKREIS IS BIJ BON TRAVEL HEEL COMPLEET ...

Promoties Duikreizen VERBLIJF

Een passie voor reizen en duiken

Accommodatie / Villa

BON travel heeft een ruim aanbod aan accommodaties.

En ook verschillende villa’s, handig voor familie’s en vrienden. Kleinschalig, knus, gezellig, complete duikfaciliteiten, rustig, aan het strand, geschikt voor kinderen, met eetfaciliteiten... geef je wens door, wij weten wat bij je past.

Exclusief aanbod Marsa Alam - Egypte

Royal Brayka Beach ***** & Extra Divers 8d/7n - 10 duiken Uitstekend nieuw hotel - een volwaardige all-inclusive aanbod - een professioneel duikcentrum in het hotel - een uniek huisrif en Elphinstone reef op nauwelijks 30 minuten varen... De droom van elke duiker!

Juni Vertrek

September

Vroegboek korting

prijs pp / basis dubbel Duiker

Niet Duiker

Korting pp

boeken voor

30-05

1154

939

47

31-03

02-06

1170

955

46

06-06

1154

939

09-06

1170

13-06

1154

prijs pp / basis dubbel

Vertrek

Vroegboek korting

Duiker

Niet Duiker

Korting pp

boeken voor

12-09

1231

1016

49

14-07

03-04

15-09

1247

1032

49

17-07

47

07-04

19-09

1229

1014

49

21-07

955

46

10-04

22-09

1245

1030

49

24-07

939

47

14-04

26-09

1229

1014

49

28-07

16-06

1170

955

46

17-04

20-06

1165

950

47

21-04

23-06

1195

980

49

24-04

Groepsreis Royal Brayka Bay

verterk 21-11-2013 8d/7n All Inclusief 1155 EUR (boekingen tot 30-04-2013 - Ref. DNBO)

Inbegrepen: Chartervlucht vanaf Brussel (inclusief maaltijden aan boord) - All Inclusive verblijf in

dubbele kamer Royal Brayka Beach ( buffetrestaurant, snackbar, libanees restaurant, lokale alcoholische en niet alcoholische dranken van 10u tot 24u) kamertype 25 jetair (2-3 personen) met badkamer (douche, haardroger, ...) Voor duikers: inclusief duikpakket Extra Divers : 10 duiken/5 dagen met minibus, zodiac of huisrifduiken

HUURAUTO Pick-up auto Op het eiland staat een pick-up klaar waarmee je in alle vrijheid kunt genieten van het relaxte duikeiland. Jij kiest de plek, het tijdstip en hoelang je beneden blijft.

En dat alles zonder divemaster. Langs de weg vind je talrijke kantduiken. Je parkeert langs de weg en wandelt zo de zee in. Standaard krijg je een pick-up, zodat de duikflessen en duikgear met gemak achterin kunnen worden gelegd.

Mits toelag kan u ter plaatse een supplement betalen voor duiken op Elphinstone reef, Dolphinhouse, nachtduiken,... Groepsprijzen op aanvraag!

Exclusief aanbod Duikcruises Rode Zee Noordcruise

Dolfijnen

Fury Shoal

Tiran

St Johns

Brothers

All Parks

1 week

1 week

1 week

1 week

1 week

1 week

2 weken

per pers.

690

---

755

820

770

---

---

Individueel HS per pers.

730

780

820

860

845

915

1665

Groep 12 pers LS per pers

675

---

740

805

755

---

---

Groep 12 pers HS per pers

710

---

810

840

830

895

1610

Full Charter 20 pers.

13500

14600

15200

---

15400

16900

---

Full Charter 22 pers.

14700

---

16300

17300

16600

17800

---

Cruiseboot **** Individueel LS

Full Charter 24 pers.

15900

---

16900

---

17200

18500

---

Full Charter 26 pers.

17100

---

17800

---

18300

19800

---

Cruiseboot *****

1 week

1 week

1 week

1 week

1 week

1 week

2 weken

1850

per pers.

935

935

935

970

1000

970

Individueel HS per pers.

Individueel LS

945

945

945

990

1020

990

1945

Full Charter 26 pers.

20600

20600

20600

21000

22000

21000

44000

HS : 01/04/2013 - 22/11/201

Cruiseboot ***** : M/Y ODYSSEY

Inbegrepen in de prijs:

Taksen, gebruik Nitrox, niet alcoholische dranken, transfers van en naar de luchthaven, 6 dagen vol pension, 7 nachten in gedeelde dubbele kajuit met privé badkamer, minimum 16 duiken inclusief nachtduiken met 12 liter duikflessen. De cruise start met het avondmaal de dag voor de afvaart en eindigt na het ontbijt bij aankomst in de haven. (In functie van de planning kan de laatste nacht geboekt worden in een 3* hotel voor de 7e nacht.)

Niet inbegrepen:

De vluchten en de luchthaventaksen (onze agenten zoeken u de voordeligste vluchtprijs op), de fooien (suggestie 30 € per pers per week) huur van duikmateriaal, reis en of annuleringsverzekering. Visum (ong 18 EUR)

NELOS - reis service Beheerd door Affinion International Travel (lic.7061) Alfons Gossetlaan 54 - B-1702 Groot Bijgaarden

Tel: 02 481 16 72 Fax: 02 481 17 77 E-mail: nelos@affiniontravel.com Website: http://befosfebras.affiniontravel.be/

opmaak_244.indd 55

VLIEGTICKET ArkeFly / KLM Bij BON travel zijn de prijzen altijd inclusief vliegticket.

Je kunt kiezen tussen de luchtvaartmaatschappijen KLM of ArkeFLy. Bij KLM geniet u standaard van een entertainmentset. Bij ArkeFly profiteert u voordelig van extra bagage, wat menig duiker gelukkig maakt!

Lucht & Lood

gratis Nitrox op Bonaire!

De duikreizen van BON travel naar Bonaire en Curaçao zijn altijd inclusief onbeperkt lucht & lood. Je rijdt met je auto langs de duikschool, levert je lege flessen in en rijdt binnen enkele tellen weer weg met volle flessen. Vaak is er zelfs een drive-thru!

Voor meer info over duikreizen en actuele prijzen bezoek onze website, bel of mail. info@bontravel.nl Tel. 0031-(0)355426071 www.bontravel.nl

29-5-2013 9:29:24

- ALGEMENE INFORMATIE

Foto: Jacobus Claude.

Bondsnieuws

Naar eigen leden communiceer je anders dan naar niet-duikers.

Foto: Roland Wantens.

Foto: archief Hippocampus.

Communiceren in jouw club Hoe doe je dat?

Teksten schrijven is een deel van mijn opdracht als Sporttechnisch Coördinator, maar is ook wel een kleine hobby van mij. En toch blijf ik het moeilijk vinden om korte en krachtige teksten te schrijven die de juiste mensen blijven boeien en die correct weergeven wat ik allemaal wil zeggen. Zeg nu zelf: "Goed communiceren is echt niet gemakkelijk!".

D

aarom ben ik op zoek gegaan naar alle soorten van communicatie en tips om beter en concreter te communiceren. Ik wil de basistips – die ik gevonden heb – op een rijtje zetten en je mee laten kennis maken met interessante 'online tools'.

communicatie Communicatie is een rode draad die doorheen alle aspecten van je clubwerking loopt. Je leden en vrijwilligers informeren, je sportclub promoten bij de lokale bevol-

56

opmaak_244.indd 56

king, een vlotte tekst opstellen om journalisten of sponsors te overtuigen, enz.

Goed communiceren is daarbij geen doel op zich, maar een middel om je doel te bereiken.

Er zijn al veel boeken geschreven over communicatie en allemaal hebben ze hun waarheid. De manieren waarop je communiceert, zijn in vele gevallen anders. Maar de belangrijkste aandachtspunten bij het opzetten van een 'communicatiecampagne', klein- of grootschalig, kan je samenvatten in een vijftal stappen.

Boven: Schrijf je een persbericht, zorg dan voor een correcte en foutloze schrijfstijl.

Onder: Beelden zeggen soms meer dan woorden …

Hoor je mij?

1. Bepaal je doelstelling en je doelpubliek Wie en wat wil je bereiken? Voor je een actie begint uit te werken, moet je zeker weten tot welk resultaat je wilt komen. Die algemene doelstelling zal bepalen op welke manier je je communicatie moet aanpakken.

Voorbeeld: een actie gericht naar niet-duikers communiceer je anders dan naar eigen leden.

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 15:49:50

2. Ken en begrijp je doelpubliek De doelgroep staat centraal. Je moet je doelgroep kennen en begrijpen. Wie zijn ze, wat zijn hun bezigheden en welke media gebruiken ze?

Foto: Jacobus Claude.

Voorbeeld: een tiener logt dagelijks in op Facebook en is op elk moment van de dag druk bezig met sms'en naar klasgenoten, vrienden of ouders.

Ouders daarentegen zijn druk in de weer met combinatie werk en gezin.

Zij brengen hun kinderen van de ene activiteit naar de andere en komen er in contact met andere ouders.

je lezers om suggesties voor de volgende nieuwsbrief. Op die manier creëer je betrokkenheid.

Schrijfstijl

•

•

3. Maak een goede mix van communicatiekanalen Je kan je kansen op succes maximaliseren door zo veel mogelijk media te combineren. Pas wel de boodschap aan het medium aan. Hoe beter je de verschillende acties op elkaar afstemt, hoe meer ze elkaar versterken en hoe groter de impact zal zijn. Vergeet ook niet dat mondelinge communicatie veel waard is.

4. Trek de aandacht én zet aan tot actie Eerst en vooral moet de manier van communiceren de groep aanspreken.

Kies voor een originele invalshoek. Benadruk de meerwaarde van jouw aanbod. Heb je de lezer echt bereikt? Pas dan kan je hem over de streep trekken en aanzetten tot actie of reactie.

Voorbeeld: gebruik een titel die aanzet tot het zoeken naar meer informatie. Of strik een 'special guest' voor een initiatie.

•

5. Formuleer een duidelijke boodschap Deze boodschap moet inspelen op de motivatie en verwachtingen van je doelgroep. Gebruik een taal die past bij je publiek.

Tip: las eens een prijsvraag in. Of vraag

• •

de kracht van beelden Nu je een sterke tekst hebt, wil je die opsmukken met beeldmateriaal: een foto, een grafiek, een logo, … Leuke foto's verhogen de leesbaarheid.

• Gebruik eens een vraag. Je maakt de lezer nieuwsgierig.

• Vermijd woorden die doen twijfelen: zouden, schijnen, eventueel, …

• Vervang oubollige woorden en gebruik zo weinig mogelijk jargon.

• Vermijd passieve zinnen (worden, zullen), gebruik actieve werkwoordsvormen • Vermijd te veel bijzinnen. Knip ze liever in twee.

• Vermijd overbodige woorden.

Meestal zijn de woorden 'ook', 'alsnog', 'nog', 'bijna' overbodig in zinnen. Schrap de woorden die overbodig lijken en lees de zin. Als de inhoud correct blijft, dan kan je die woorden weglaten.

Soms kan een beeld verduidelijkend werken. Met een 'woordwolk' bijvoorbeeld vat je in één beeld de inhoud van een tekst samen (www.wordle.net).

In één oogopslag: niemand staat te springen om een tekst te lezen waar geen eind aan komt. De lezer leest eerst diagonaal, voor hij écht begint te lezen.

Enkele tips:

Taaltips

•

• • •

www.taaldatabanken.be (grammatica /stijl).

Van Dale woordenboek.

De Taaltelefoon: 078 15 20 25.

Gratis taalnieuwsbrief: • www.vrt.be/taal (wekelijks).

• w w w.schrijf.be/nesletter.htm (maandelijks).

• www.taaldrop.be (dagelijks een zin in je mailbox: aan jou om de fout eruit te halen)

Kort en krachtig: Korte zinnen houden het leestempo hoog. Hou het eenvoudig en vermijd ingewikkelde zinsconstructies. Enkele tips:

• Werk met koppen en tussenkoppen. Ze brengen structuur en vatten de inhoud per blokje tekst samen.

• Markeer bepaalde woorden in het vet of in een kleurtje.

• Werk met (korte) lijstjes. Ze geven je tekst ademruimte en zijn zeer duidelijk.

een duidelijke tekst Vóór je begint te schrijven, moet je precies weten wat je te vertellen hebt. Bepaal je kernboodschap en probeer hoofdzaken van bijzaken te onderscheiden. Alleen dan zal je duidelijk kunnen communiceren.

Denk eraan dat je inhoud anders is voor bekenden (eigen leden) als voor een nieuw publiek.

Uniformiteit: Zijn er binnen je sportclub meerdere personen die teksten schrijven? Dan kan je een schrijfstijlgids uitwerken. Soms zijn verschillende opties taalkundig correct. Maak hierover afspraken zodat elke communicatie van dezelfde makelij lijkt. Deze afspraken kan je dan vastleggen in een stijlgids.

•

bit.ly/nelos-schrijfwijze (NELOS-schrijfwijzer). www.woordenlijst.org (spelling). www.taaladvies.net (gramatica/stijl)

Let wel op: je mag niet zomaar ieder beeld (of iedere foto) vrij gebruiken. Wees je ervan bewust dat het auteursrecht en het portretrecht van toepassing zijn. Ik overloop hier even in het kort de verschillen, maar weet dat de materie eigenlijk heel wat complexer is.

Auteursrecht Wil je beelden gebruiken om je communicatie kracht bij te zetten? Weet dan dat je niet zomaar iedere foto kan gebruiken. Je hebt de toestemming van de auteur nodig en zijn naam moet normaal gezien vermeld worden bij of in de buurt van de foto.

Portretrecht De geportretteerde heeft het recht om zich te verzetten tegen publicatie van zijn of haar portret. Dit recht vloeit voort uit de wet op de privacy.

Foto's tijdens (club)evenementen Overzichtsfoto's die gemaakt zijn tijdens publieke evenementen worden niet beschouwd als een overtreding van het portretrecht. Personen die herkenbaar zijn weergegeven, kunnen zich hiertegen moeilijk verzetten. Wanneer een foto echter duidelijk focust op één of enkele personen, kunnen die personen wel beroepen op het recht op privacy.

Tip: je kan op voorhand een schriftelijke toestemming vragen om de foto te mogen Hippocampus mei/juni 2013

opmaak_244.indd 57

57

24-5-2013 15:49:51

Bondsnieuws

- ALGEMENE INFORMATIE

Overzichtsfoto's die gemaakt zijn tijdens publieke evenementen worden niet beschouwd als een overtreding van het portretrecht.

gebruiken. Of mee opnemen in het huishoudelijk reglement van de club.

•

de pers aanspreken Journalisten bereiken Communicatie is geen eenrichtingsverkeer.

Journalisten gaan ook zelf op zoek naar nieuws. Vaak starten ze hun zoektocht naar informatie online, via verschillende media. Zorg dus in de eerste plaats dat je communicatiekanalen (website, profielen op sociale media) steeds up-to-date zijn.

Door de komst van sociale media lijkt de rol van journalisten af te nemen. Belangrijke nieuwtjes verspreiden zich vaak als een lopend vuurtje op Twitter. Waarom niet eens proberen op die manier? Is je netwerk sterk genoeg? En wordt jouw bericht vele keren gedeeld? Dan komt het in ieder geval bij een grote groep mensen terecht. Of zelfs bij de pers, als zij het nieuws oppikken.

Een persbericht schrijven Wanneer je een persbericht verstuurt, wil je natuurlijk dat er een artikel in de krant verschijnt. Verplaats je daarom in de rol van journalist wanneer je begint te schrijven. Wat wil de lezer weten? Hoe zorg ik voor een originele invalshoek? Enkele tips:

• •

Hou het kort: een sterk persbericht is amper één A4 lang. Het is vlot geschreven en gebruiksklaar voor de journalist.

Zet nieuwswaarde in de kop: uit de titel van je persbericht moet al duidelijk

58

opmaak_244.indd 58

•

• •

worden wat je nieuwsfeit is.

Zet essentiële informatie in de intro: de eerste alinea is de belangrijkste.

Zorg ervoor dat je antwoord geeft op de vragen 'wie', 'wat', 'waar', 'wanneer' en eventueel ook 'hoe' en 'waarom'.

Achtergrondinformatie in paragrafen: de rest van je persbericht bevat meer verduidelijking en achtergrondinformatie. Structureer die ook door tussentitels te gebruiken.

Vergeet je contactinformatie niet: en zorg dat die persoon bereikbaar is.

Blijf bij de feiten: een persbericht is geen reclamepraatje. Persberichten die zichzelf proberen te verkopen, kennen weinig succes.

Dit artikel kan nog uitgebreid worden naar alle vormen van online communiceren.

Dat zullen we in de volgende Hippocampus bespreken. Hopelijk heb je met deze tekst enkele tips gekregen die je nog niet wist en gemakkelijk kan toepassen in je clubwerking. Opmerkingen en feedback mag je me Voor meer informatie: gratis brochure 'Cmmncrn in je sportclub?!' bij: www.dynamoproject.be

Foto: Ronny De Pesseroy.

Foto: shutterstock.com.

Hippoëzie

Bekentenis van de duiker

Na alle wateren die 'k heb doorzwommen, vind ik in u de reinste rust: onwezenlijk, zoals een vis verstommen, het bovenwaters vuur geheel geblust!...

Want op een zuiver bed van diepzee-bloemen, rust ik als roekeloze duiker uit met boven mij het nachtelijke zoemen der trage zeilen van een toverschuit.

Nog weet ik niet wanneer ik weer zal keren naar de gekwelde kaai van 't aards bedrijf, want zalig is het tot de ziel verteren, volmaakt ontkomen aan dit duister lijf...

Bert Peleman Uit: '100 mooie gedichten over de Zee, Soms raakt de Zee van Liefde puur Verstild'.

zeker doorgeven: inge@nelos.be.  Inge Dekort

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 15:49:56

benelux@poseidon-kiel.com

Uw advertentie hier?

www.tarcy.be

duikcentrum

publiciteit@nelos.be

Advertentietarieven: www.wiki.nelos.be/index.php/ hippocampus

opmaak_244.indd 59

Overnachten in een chalet, woning of groepshuis.

Je Zeelandweekend start hier.

24-5-2013 15:50:04

Bondsnieuws

- INTERVIEW

Vlnr: Katrijn Ools, Inge Dekort, Luce De Smet en Hannelore Sprengers.

Willy van der Plas, voorzitter van NELOS, komt twee keer per week het NELOS-secretariaat ondersteunen.

Het NELOS-secretariaat

het kloppend hart van de Liga Tot 2001 deelden het NELOS- en het LIFRAS-secretariaat het kantoor in de Jules Broerenstraat in Anderlecht. Dat was in 1982 aangekocht door BEFOS/FEBRAS, toen het Duikonderricht nog nationaal gestructureerd was. Maar omstreeks 2000 zat de duiksport in de lift en het kantoor werd duidelijk te krap om er zowel het NELOS- als het LIFRAS-secretariaat onderdak te geven en er de vele nationale en regionale vergaderingen te laten doorgaan. Onder impuls van Willy van der Plas werd er uitgekeken naar een nieuwe vestiging. Die vonden we in het huidige Duikershuis te Mechelen.

U

iteraard kennen de meeste duikers het gebouw omdat ze er lessen volgden of vergaderingen bijwoonden in één van de vergaderzalen. Maar wat gebeurt er nu allemaal tijdens de daguren achter die mooie gele gevel met het grote NELOS-logo? Hippocampus ging het voor je uitzoeken.

We ontmoetten er de vrouwen aan de macht – Luce De Smet, Inge Dekort, Hannelore Sprengers en Katrijn Ools – want bij NELOS is 'girl power' blijkbaar geen ijdel begrip.

De eerste die ons tegemoet komt is Hannelore. Zij heeft de koffie al klaargezet.

60

opmaak_244.indd 60

Hippo: Hoe kwam je terecht bij de NELOS? Hannelore: In de VS had ik twee jaar gewerkt als 'au-pair' en uiteindelijk keerde ik terug naar België ... met een man. Ik zocht werk en in een brochure van de VDAB vond ik een vacature bij de 'firma' NELOS. Wist ik veel, wat dat voor iets was, ik had er nog nooit van gehoord. Ik ben me dan op alle mogelijke manieren gaan informeren en voorbereiden met het gekende gevolg. Ik doe de job van Sporttechnisch Coördinator voor Recreatie, zoals dat heet, nu al sinds 2006.

Hippo: En jij, Inge?

Inge: In 1998 was ik een beginnend duiker

Inge is Sporttechnisch Coördinator.

Katrijn is Admi

nis tratie f Coörd

inator.

bij Yellow Diving School. Op dat moment werkte ik bij een bank waar ik wel toekomstperspectief had. Maar als licentiaat LO (Lichamelijke Opvoeding, nvdr) was het bankwezen toch niet helemaal mijn ding.

Op een bepaald moment kreeg ik een vacature bij NELOS als Sporttechnisch Coördinator in het oog, die mij op het lijf geschreven leek. Tijdens de zwemwedstrijd 'Een Sas te Ver' sprak ik erover met Guy Segers – die toen in de Raad van Bestuur NELOS

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 15:50:07

zetelde. Hij gaf me een kort antwoord: "Ik verwacht morgen je sollicitatie". Toch aarzelde ik om te solliciteren. Toen Guy mij vroeg waar mijn brief bleef, antwoordde ik "dat het maar om te lachen was". Maar Guy lachte daar helemaal niet mee en hij stond erop dat ik wel degelijk een sollicitatiebrief moest schrijven. Zodoende zit ik hier nu al een hele tijd en ik heb het me nog niet beklaagd, want hoeveel mensen kunnen er zeggen dat zij van hun hobby hun beroep kunnen maken? Toch is dat niet altijd even gemakkelijk. Ik duik nog steeds en in de club moet ik de knop kunnen omdraaien om niet de hele tijd met het secretariaat en met alle vragen die daarover worden gesteld, bezig te zijn.

Hippo: Katrijn, jij bent er het laatst bijgekomen. Je bent er 'pas' van 2008 dus toch ook weeral vijf jaar.

Katrijn: Ik was bezig met een Adobe-opleiding, maar dat was ik op een bepaald moment echt beu en ik zocht in de kranten naar een geschikte job. Toevallig vond ik de advertentie van NELOS en zodoende kwam ik hier terecht.

Hannelore: Maar Luce, dat is de bibliotheek en het geheugen van NELOS! Die weet nu eens letterlijk alles over de liga en de federatie. Geen wonder want ze heeft dan ook veel van de geschiedenis van nabij meegemaakt.

Luce: Sinds 1978 was ik aangesloten bij Neptunus Mechelen. Ik was al een tijd werkzoekend, toen Ivan Goudenhooft me wees op een advertentie in de Hippo. Het was de legendarische René Crepin die mij in 1982 heeft aangenomen in de kantoren van zijn bedrijf 'La Vache Qui Rit' als BEFOS/FEBRAS-secretaresse. Het Duikershuis in de Jules Broerenstraat was intussen aangekocht en daar ben ik mijn BEFOSNELOS-carrière begonnen ... en ik ben er nog steeds.

Hippo: Het is dus pas later dat je ook NELOS-secretaresse bent geworden.

Luce: In 1981 werd Mia Sels onbezoldigde NELOS-secretaresse. Pas in 1986 nam ik die taak van haar over. Maar tot haar overlijden in februari 2013 stak ze nog regelmatig een handje toe.

Hippo: Je bent begonnen in de tijd van de steekkaarten.

Luce: Dat werden op de duur hele kasten vol laden met steekkaarten, vermits het ledental bleef groeien. Telkens een brevet

of titel werd behaald, moest dit op de persoonlijke steekkaart aangevuld worden.

Dat zou nu met ons ledental van juist beneden de 10.000 leden onmogelijk nog kunnen. Het administratief werk is sinds die tijd enorm veranderd én toegenomen.

Hippo: Nu wel met computer en internet.

Luce: Ja, maar de telefoon heeft ook nog niet afgedaan. We krijgen massa's vragen telefonisch of per e-mail over bijvoorbeeld de herstructureringen en de modules. Het spijtige is, dat die informatie dikwijls gewoon in de NELOS-infomap of de Hippocampus te vinden is.

Hippo: Jullie zijn ook aanwezig op de verschillende vergaderingen van de NELOSafdelingen.

Luce: Ik maak het verslag van de bestuursvergaderingen van NELOS en BEFOS en de vergaderingen van Duikonderricht en ik doe natuurlijk ook de opvolging van de beslissingen en de correspondentie daarover.

Ik organiseer ook mee de Algemene Vergadering van NELOS, het Duikonderricht en het College der 3*Instructeurs.

Katrijn: Als verantwoordelijke van de grafische vormgeving van Hippocampus ben ik natuurlijk aanwezig op de maandelijkse vergaderingen van de redactieraad.

Inge: Ik volg samen met Luce de vergaderingen van het Bureau Duikonderricht en de Algemene Vergadering van het College der 3*Instructeurs. In de Vlaamse Trainersschool ben ik lid van de Denkcel Sportduiken en bij de Vlaamse Sportfederatie vertegenwoordig ik NELOS ook in de Cel Unisportfederaties. Dus dat geeft ook heel wat vergaderingen in Brussel en Gent.

Ook de Sportcommissie – toch een belangrijk deel van ons sportief onderwateraanbod – ondersteun ik.

Hannelore: In de Commissie Duikers met een handicap ben ik de link naar de Raad van Bestuur NELOS. Voor de Subcommissie Jeugdduiken doe ik het secretariaatswerk, zoals het verslag maken en de administratieve opvolging van vooral de Specialisatieopleiding en de Jeugdduikdag. Ik doe ook de administratie van het Project Grenzeloos Duiken en plaats de informatie van de verschillende commissies op Facebook en Twitter. Dit laatste doe ik samen met Katrijn.

Hippo: Ook de Commissie Duikonderricht is arbeidsintensief.

Luce: Ook logisch, want bijna ieder lid

van een NELOS-club heeft te maken met die commissie. Ik beheer het Algemeen Secretariaat van het Duikonderricht, wat o.a. inhoudt de aanvraag van de licenties en CMAS-kaartjes, inschrijven van de kandidaten voor de instructeursexamens en mede-organisatie van de examens, ook die voor Duiker-Hulpverlener en natuurlijk de praktische organisatie van de Zeestage kwestie logies en catering.

Inge: Ik houd me 'bezig' met de volledige opleiding tot Assistent-Instructeur en de organisatie van het sluitstuk. Ook de 4 Modules voor de opleiding tot 1*Instructeur en de Academische Zitting. Voor de examens 2*Instructeur organiseer ik mee het theoretisch examen en doe het nazicht van de duikboekjes van de stagekandidaten 2*I en 3*I. Verder help ik mee met de ondersteuning van de organisatie van grote evenementen die belangrijk zijn voor onze Public Relations.

Hannelore: De homologaties en inschalingen van alle brevetten behoren tot mijn takenpakket.

Hippo: Dan is er het hoofdstuk Beleidsplan voor Bloso.

Inge: Om de 4 jaar – 'een olympiade' – moet NELOS een nieuw beleidsplan presenteren aan Bloso. Dat is zeer belangrijk voor de planning van het jaaractieplan evenals voor de te voeren NELOS-politiek én voor de subsidiëring. Het beleidsplan voor 20132016 is zopas ingeleverd. Het is een turf van 66 bladzijden! Ieder jaar moeten wij ook rapporteren hoe we de vijf basisopdrachten hebben ingevuld en of we op koers met het beleidsplan zitten evenals met het Medisch en Ethisch Verantwoord Sporten. Daaraan gekoppeld is ook de subsidieaanvraag.

Maar ook voor het beleidsplan neemt Hannelore een deel over.

Hannelore: Ik doe het beleids- en jaaractieplan voor het jeugdduiken en voor de duikers met een handicap. En dus ook de rapportering en de subsidieaanvraag daarvan. Ook de Facultatieve Opdracht Jeugdsport volg ik op samen met Inge.

Katrijn: Inge en Hannelore zijn daar de specialisten. Ik zelf doe de grafische vormgeving van de Hippocampus en van het promotiemateriaal. Voor de Hippo werf ik ook de noodzakelijke publiciteit om het blad leefbaar te houden. Ook onderhoud ik de NELOS-website.

Inge: Alles is veel ingewikkelder en complexer geworden. Daarom heeft ieder van Hippocampus mei/juni 2013

opmaak_244.indd 61

61

24-5-2013 15:50:07

Bondsnieuws

- INTERVIEW

Luce is Secre tar

is- Generaal.

Foto's: Luc Be

ets.

Hannelore is Sporttechnisch Coördinator Recreatie.

ons zo'n beetje een eigen specialiteit. Maar toch springen we geregeld voor mekaar in om een handje toe te steken.

Hannelore: Dat is soms wel nodig want niet alle clubsecretarissen werken even nauwgezet, al doen de meesten wel erg hun best. Ze moeten dit ten slotte allemaal in hun vrije tijd doen. De brevettenkaarten bijvoorbeeld worden niet altijd op tijd aangevraagd en soms ontbreken bepaalde documenten zoals het voorblad voor een homologatie 1*D of inschaling. De clubsecretaris wordt hiervan natuurlijk altijd verwittigd. Het gebeurt dat er leden op weg naar de luchthaven – voor een duikvakantie – nog snel even binnen springen om hun brevetkaartje in orde te laten brengen. Tot nog toe is ons dat altijd gelukt, maar vroeg of laat zal zo iemand toch eens zonder kaartje op reis moeten vertrekken. Het op tijd aanvragen, liefst veertien dagen voor je vertrekt, is toch wel aan te bevelen.

Inge: Vergeet ook niet dat wij allemaal elk jaar minstens zes uur bijscholing moeten volgen. Sinds begin januari dit jaar werken we trouwens op het secretariaat met een nieuw programma voor de ledenadministratie. Ook online – o.a. het invoeren van de leden – staat er heel wat te gebeuren. Een grote dankjewel aan iedereen die ermee bezig is, is hier wel op zijn plaats.

Luce: En dat Duikershuis staat hier

62

opmaak_244.indd 62

nu wel, maar het moet ook onderhouden worden evenals de tuin.

Sommige praktische zaken moeten nu eenmaal gebeuren zoals het opvolgen van bestellingen voor de boetiek. En dan zijn er ook de minder leuke taken als de ongevalsverklaringen opvolgen.

Gelukkig komt Willy van der Plas zo'n twee keer per week ons team vervoegen en kan hij ons alzo steunen bij allerlei zaken.

Hippo: Van al die opgesomde taken en van het enthousiasme waarmee er wordt over gesproken, zijn we diep onder de indruk en stil geworden. Zelf hebben we alle moeite om alles keurig te noteren. We zullen dan nog heel wat vergeten zijn.

Maar geen nood: alles staat netjes opgelijst op: www.nelos.be/html/ ik_wil/Contact_ik_wil.html.

We hebben hen natuurlijk een hele tijd van het werk gehouden. Als tegenprestatie beloven we plechtig om van onze kant alle administratieve verplichtingen stipt en vooral tijdig na te leven.  Luc Beets en Wim Van Doeselaer

Mia Sels NELOS-secretaresse van 1981 tot 1986 Het was een hele schok voor ons toen we het bericht van het overlijden van Mia Sels vernamen. Mia was al lang geen secretaresse meer. Zij sloot de rij der vrijwillige en onbezoldigde medewerkers op het secretariaat af in 1986, nadat zij in 1981 de functie van Jacqueline Sax had overgenomen. Maar toch was zij aanwezig op allerlei NELOS-vergaderingen om te helpen. Dat zat haar nu eenmaal in het bloed. Broodjes smeren, koffiekoeken aansleuren, de vaat doen, niets was haar te min. Iedereen kon ook rekenen op steun of bemoedigende woorden bij een probleem. Ze had vele duikers zien evolueren tot instructeur en ze kende de meesten dan ook bij naam.

Zoon Eric verwoordde het zo op de afscheidsplechtigheid: "Ik doe haar eigenlijk onrecht aan om haar 'mijn' moeder te noemen. Mia was voor iedereen die haar kende een beetje moeder, een echte 'Mamma Mia'." Ook in haar clubs, aanvankelijk Neptunus, later BCD stond zij steeds paraat. Dankzij haar werd BCD "een familie, waar gastvrijheid, belangeloze inzet en respect centraal staan", stelde BCD-voorzitter Dirk De Bilde.

We hebben afscheid moeten nemen van een bijzondere vrouw; bijzonder voor haar familie, voor haar club en voor NELOS.

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 15:50:11

instinct 12 s sEt

OnLY

â‚Ź 359

follow your instinct Join us in exploring a new instinct experience in regulators! Dive into a new world of freedom in breathing underwater. Mares is proud to offer this great promotion consisting of a regulator, octopus and pressure gauge available for a limited time, only at your local dealer. So act now!

Be smart. Follow your instincts.

mares.com

opmaak_244.indd 63

24-5-2013 15:50:11

Bondsnieuws

- ALGEMENE INFORMATIE

De NELOS

De Service Club richt zich op individuele duikers, die zich niet meer willen aansluiten bij een NELOS-club.

Service Club ondersteunt promotionele

clubinitiatieven Elke NELOS-club kan een gemotiveerd dossier indienen om promotionele clubinitiatieven steun wordt geleverd door de NELOS Service Club.

Foto: Gennadiy Poznyakov - Fotolia.

Foto: Harry klerks.

te ondersteunen. De financiĂŤle

Willy van der Plas, voorzitter van de Service Club.

I

Foto: Ivo Madder.

Een groot deel van het lidgeld wordt gebruikt ter ondersteuning van promotionele clubinitiatieven. Elke NELOSclub kan hiervoor een gemotiveerd dossier indienen.

n de voorbije jaren is het aantal leden dat de duiksport beoefent enorm gestegen. Het is echter niet zo dat de stijging te zien is in het ledenaantal van NELOS. Vooral de commerciĂŤle organisaties zoals PADI, SSI, NAUI namen deze groei gedeeltelijk voor hun rekening. Duiken is

64

opmaak_244.indd 64

echter veel meer dan alleen opleidingen organiseren en aanbieden. Bij NELOS bestaat ook de mogelijkheid om 'een (club) leven na de opleiding' te hebben. Dat is nu net die sterke kant van NELOS die benut wordt om duikers bij onze federatie (BEFOS) te houden. Ons aanbod is veel meer dan opleidingen, het gaat ook over belangenbehartiging, clubleven, specialisaties, verzekeringen en actuele informatie.

Voor wie is de Service Club bedoeld?

schiedde in 2005. Alle duikers kunnen erbij aansluiten. In veel gevallen zijn dit individuen die geen behoefte meer hebben om zich aan te sluiten bij een club. Omdat zij meestal niet meer actief duiken, zijn de diensten die NELOS aanbiedt voor deze groep zeker interessant.

Een duiker die elders (bij een andere duikfederatie) een brevet behaalde, kan ook lid worden bij de 'NELOS Service Club'.

De oprichting van de 'Service Club' ge-

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 15:50:21

Leden die in het bezit zijn van een NELOSbrevet ontvangen een CMAS-kaart. Leden die een brevet van een andere organisatie hebben, krijgen geen CMAS-kaart. Elk lid profiteert wel van een voordelige, collectieve verzekering en vijf keer per jaar ontvangen zij het duikmagazine Hippocampus.

De Service Club wil geen concurrent zijn van de NELOS-clubs, integendeel, ze richt zich op individuele duikers die de clubs toch zouden verliezen.

Het lidmaatschapsgeld van de Service Club verhoogde in 2012 met meer dan 60% om dichter in de buurt te liggen van de meeste NELOS-clubs en zodanig geen concurrent te zijn. Bovendien kunnen deze leden niet deelnemen aan het opleidingssysteem.

Het is niet mogelijk om hogere of andere brevetten te behalen. Hiervoor moet het lid zich aansluiten bij een andere NELOS-club.

In essentie is elke duiker verantwoordelijk voor zijn eigen (duik)veiligheid. Elke opgeleide duiker, al dan niet binnen NELOS, heeft geleerd op welke manier je een verantwoorde duik plant en uitvoert.

Ook de leden van de Service Club dienen zich te houden aan de voorwaarden en regels van NELOS en de verzekering.

Hebben leden van de Service Club stemrecht?

Neen, zij hebben geen stemrecht. Dit vloeit voort uit de gedachte dat leden die uitslui-

tend consumeren geen inspraak in het beleid kunnen krijgen.

en verbetering van het dienstenpakket voor clubs worden geïnvesteerd.

Mogen instructeurs deelnemen aan het IDEAL-systeem?

Wat zijn de voordelen van het servicelidmaatschap voor de clubs?

Neen, een Assistent-Instructeur of Instructeur geeft, bij aansluiting in de Service Club, zijn recht om deel te nemen aan het IDEAL-systeem op. Het afnemen van proeven, duiken en duikleidingen is wel toegestaan.

Het recht op IDEAL krijg je alleen bij aansluiting als eerste lid in een NELOS-club, een andere dan de Service Club.

1. Bijdrage aan de clubkas De financiële impuls die het servicelidmaatschap voor NELOS oplevert wordt grotendeels gebruikt ter ondersteuning van promotionele clubinitiatieven na het indienen van een gemotiveerd dossier dat door de Raad van Bestuur van de NELOS Service Club ontvankelijk dient verklaard te worden.

Waarom richtte NELOS de Service Club op?

1. Belangenbehartiging De belangen van duikers zijn in principe steeds dezelfde, of het nu gaat om clubleden of individuele duikers. Iedere duiker is er bij gebaat dat er een organisatie is die zich inspant voor duiklocaties, de verbetering ervan of zelfs het beschikbaar houden. Hoe meer duikers zich aansluiten bij NELOS, des te beter kan de federatie de belangen van alle duikers behartigen.

2. Schaalvergroting Het voordeel van schaalvergroting is dat de kosten van onze liga, die nu door ongeveer 10.000 leden opgebracht wordt, verspreid worden over nog meer mensen. Daardoor verhogen de financiële middelen die nuttig besteed kunnen worden ten voordele van alle clubs. 

Willy van der Plas

2. Service aan clubs NELOS was en is nog steeds een vereniging van clubs. De activiteiten van onze liga zijn er dan ook op gericht om de clubs te ondersteunen. Denk maar aan het opleidingsmateriaal, het informatiesysteem, de ledenen brevettenadministratie. Dit zijn zaken die nooit af zijn en voortdurend aangepast en verbeterd worden. Door de inkomsten van de Service Club kan in de uitbreiding

ADVERTENTIE

G KORTIN G R O EP S RS E IK U D VOOR

Nemo Dive Club & Hotel & Safari’s Bert en Sofie Red Sea Egypt -Safaga

PROMOTIE! WINTER/ZOMER TWEEDE DUIKER GRATIS! Tel.: 00 20 (0) 100/36 48 708 en 00 20 (0) 100/11 37 707 - info@nemodive.com -

www.nemodive.com

Xpl re Diving .be

www.

Duikcentrum

“Net dat tikkeltje meer”

Hippocampus mei/juni 2013

opmaak_244.indd 65

65

24-5-2013 15:50:22

- BIOLOGIE

Foto: Peter H. van Bragt.

Cyprislarve van een zeepok, onder de microscoop.

Cyprislarve van een zeepok, op een duikpak.

Volwassen zeepokken op de schelp van een alikruik.

Foto: Gery Beeckmans.

Foto: Marianne Ligthart.

Een cyprislarve, van opzij gezien, onder de stereomicroscoop.

Foto: Peter H. van Bragt.

Een microscopisch kleine naupliuslarve van een zeepok uit de Nederlandse wateren.

Foto: Peter H. van Bragt.

Reportage

Het zeepokkenbroed is gevallen Boven en onder water typeert de lente zich door een onstuimig spektakel van voortplantende dieren. Ook de zeepokken doen daar op hun eigen wijze aan mee. De voortplanting van de zeepokken kenmerkt zich door wat we de broedval noemen. Eind april 2013 zijn de larven van de zeepokken massaal gevallen. In onze kustwateren is dit overal zichtbaar door de alom aanwezige jonge zeepokjes. De meesten zullen echter niet lang leven.

66

opmaak_244.indd 66

E

lk jaar – rond eind april, begin mei – treffen we overal langs de Nederlandse kust op alle mogelijke soorten substraat oneindige aantallen miniatuur zeepokjes aan. Het valt op dat ze op een gelijke afstand van elkaar zijn gehecht. Ze houden er al rekening mee dat ze voor hun ontwikkeling tenminste een minimum aan oppervlakte nodig hebben. Als de zeepokken volwassen zijn ge-

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 15:50:26

Veel sportduikers die eind april in onze kustwateren (Noordzee, Oosterschelde) hebben gedoken, zullen waarschijnlijk niet gemerkt hebben dat onder water alles bedekt was met minuscuul kleine zeepokjes. Toen ze na de duik uit het water kwamen, was hun duikpak bedekt met honderden hele kleine rijstkorrelachtige diertjes. De kleine glanzende korreltjes van ongeveer 1 millimeter groot zijn de cyprislarven van zeepokken. De duikpakken worden na de duik thuis gespoeld met zoet water. Dus deze cyprislarven zullen helaas nooit de kans krijgen om uit te groeien tot de volgende generatie zeepokken. Dat is geen probleem hoor, want het aantal cyprislarven is onmetelijk groot en de meesten overleven toch niet tot het zeepokkenstadium, ook als ze geen 'close encounter' met een sportduiker ervaren.

De geslachtelijke voortplanting van zeepokken is complex en verloopt in verschillende stadia. In de voortplantingscyclus van de zeepokken herkennen we een aantal stadia van larvale ontwikkeling. Na de versmelting van een mannelijke en een vrouwelijke geslachtscel ontstaat eerst een zogenaamde microscopisch kleine naupliuslarve. Dit is een eenogig, plat, vrij zwemmend diertje dat tot het plankton behoort en alleen met een microscoop kan worden waargenomen. De planktonische larven komen in ontelbare hoeveelheden in het zeewater voor. Deze larven ontwikkelen zich gedurende het najaar en de winter via een aantal vervellingen tot steeds groter wordende naupliuslarven.

Na een aantal vervellingen zijn ze in het vroege voorjaar zo ver ontwikkeld dat ze klaar zijn om de laatste opmerkelijke metamorfose door te maken. De naupliuslarve verandert in een zogenaamde cyprislarve. Dit is het rijstkorrelachtige diertje dat er bij nadere inspectie uitziet als een klein, half doorzichtig mosseltje met twee ogen en dat minder dan een millimeter lang is.

Ze migreren daarbij in een korte periode massaal naar de zeebodem. Dit natuurfenomeen noemen we de broedval van de zeepokken. Ze proberen zich te vestigen op de zeebodem om uit te groeien tot echte zeepokken. Met een van zijn antennes neemt de larve de ondergrond vast. Ze hecht zich vast met een soort lijm, die de larve zelf in een kliertje produceert. Die minuscule jonge zeepokjes kan men al met het blote oog herkennen.

Kansloos zeepokkenbroed op een steurgarnaal.

Foto's (2): Peter H. van Bragt.

worden, is zo'n mossel of oester volledig bedekt met zeepokken. Larven die op de huid van de verwante garnalen of krabben vallen, zijn slechts een kort leven beschoren. Zodra de gastheren vervellen valt het pantser uit elkaar en zijn ook deze zeepokken ten dode opgeschreven.

We kunnen het aan de buitenkant niet zien, maar toch behoren de zeepokken tot de groep van de geleedpotigen. Hiertoe behoren onder andere ook de insecten, krabben, kreeften en garnalen. Kenmerken van deze diergroep zijn de gelede poten en de samenstelling van de huid. Die is deels opgebouwd uit chitine, een stof die exclusief voorkomt in deze diergroep. De geleedpotigen moeten voor hun groei vervellen en dat doen zeepokken dus ook. Een exclusief kenmerk van de zeepokken is het externe kalkskeletje met een vulkaanachtig uiterlijk. De zeepokken voeden zich door met een speciaal hiervoor geĂŤvolueerde poot door het water te waaien en zo plankton uit het water te filteren.

Zeepokkenbroed op een oester.

Vaak zal de vestiging echter niet succesvol zijn. Vallen de larven bijvoorbeeld op zanderige zeebodems of op wieren, dan zijn de jonge zeediertjes gedoemd om al snel te sterven want dit zijn geen geschikte vestigingsplaatsen. Vallen de larven echter op hard substraat, zoals bijv. stenen of schelpen van mosselen en oesters, dan kunnen ze zich wel succesvol hechten, om in enkele maanden uit te groeien tot volwassen dieren. Nu zijn ze als kleine stipjes op substraat zichtbaar.

De volwassen zeepokken gaan zich voortplanten en planktonische larven produceren. Deze maken volgend jaar weer een broedval mee en zo is de levenscyclus van de zeepok weer rond.  Peter H. van Bragt,

Komen ze op oesters, mosselen of stenen terecht, dan zal het ze beter vergaan dan wanneer ze op duikpakken terecht komen.

Stichting Anemoon www.anemoon.org

ADVERTENTIE

Hippocampus mei/juni 2013

opmaak_244.indd 67

67

24-5-2013 15:50:28

n Van Le euwe Foto: René

- BIOLOGIE

e lbro

ek.

Jeugdduikhoekje

Zoals je in de vorige Hippocampus hebt kunnen lezen, is ons uniek informatieboek voor onze jeugdduikers bijna af. Dit boek behandelt een heleboel onderwerpen die met jeugdduiken te maken heb-

Cartoons: Peter Bosteels.

F o t o:

Jan D

Leven in zoet water ben. Niet alleen onze vrienden Skubba en Fred, maar ook Scrimpy, de gekke garnaal begeleiden je hierbij. We hopen nog dit jaar het boek 'Jeugdduiken voor Jeugdduikers' in de etalage van de NELOSboetiek te kunnen leggen.

In het echte water duiken? Cool! Enne ... je bent daar heus niet alleen in dat echte water! En daarmee bedoelen we niet je buddy. Wat je daar beneden allemaal kan zien en ontdekken? Laat je begeleiden door Scrimpy. Onze leuke garnaal zal jou een boel waterbewonertjes leren ontdekken en je vertellen hoe je ze zelf kan opzoeken.

Biologen (geleerde mensen die alles weten over planten en dieren) en duikers spreken meestal over twee soorten water: zoet en zout. Neem een glas drinkwater. Drink er van. Dat is zoet water. Neem nu het zoutvat en strooi veel zout in je glas. Meng goed en drink er opnieuw van. "Bah". Wel, dat is zout water. Het is eigenaardig, maar er leven veel meer planten en dieren in zout water (dat water dat vies smaakt) dan in zoet. Raar, hé?

68

opmaak_244.indd 68

Scrimpy wordt ongeduldig. Hij wil jullie aan zijn zoetwatervriendjes voorstellen.

Rode watermijt

Wat is dit? Een klein rood bolletje van een paar millimeter 'groot' rolt en tolt her en der in het water: de rode watermijt.

Posthoornslakje

Foto: Claus Ableiter.

Het hoofdstuk over biologie werd geschreven door Kiki Vleeschouwers en is zeer uitgebreid. Wat je hieronder leest, is niet het volledig hoofdstuk maar alleen een paar bijzondere planten en dieren. Het boek geeft informatie over bijvoorbeeld de snoek en de karper, maar in dit artikel gaan we op zoek naar de 'speciaaltjes'.

Als je wandelt, zie je waarschijnlijk meer planten (gras, bloemen, bomen, …) en als je goed oplet hier en daar een dier (konijn, vogel, hond, …). Op land zijn er immers zeer veel planten. In het water is dit niet zo.

Er zijn veel meer dieren onder water. Sommige gelijken wel op planten, maar toch zijn het dieren.

Foto: Ivo Madder.

O

m jullie een idee te geven van wat er allemaal in te lezen valt, vind je in de komende drie Hippocampussen stukjes uit het boek. De eerste twee artikels gaan over wat je allemaal onder water kunt zien en in het derde leer je hoe je knopen kunt leggen. Het is een boek voor jeugdduikers, maar ook volwassen duikers zullen er plezier aan beleven en bijleren door het te lezen.

Wat is dit? Een schelpje met wel een heel speciale vorm: rond en afgeplat en het lijkt wel op een opgerolde hoorn en is een paar centimeter groot: het huisje van het posthoornslakje. De naam kan ook geschreven worden als: posthorenslakje.

Even iets speciaals: Slakjes zijn tegelijk jongetje en meisje, ze zijn hermafrodiet.

Weetje: Ze hebben deze naam gegeven omdat zijn huisje lijkt op een hoorn die de postbodes heel vroeger gebruikten om aan te kondigen dat ze post bij hadden.

Even iets speciaals: Haal je onderwatervergrootglas boven en wat zie je? Het bolletje heeft 8 pootjes! Daardoor behoort hij tot de familie van de spinachtigen, diertjes die op een spin gelijken.

Weetje: Waarom zo'n felrode kleur? Wel, zo probeert dit kleine beestje heel stoer en heel gevaarlijk over te komen bij dieren die hem als lekker hapje zouden beschouwen.

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 15:50:36

Vlokreeftje

Driehoeksmossel of zebramossel

Wat is dit? Een groen plantje, lange stengel, kleine groene blaadjes. Soms vrij zwevend in het water, soms vast met worteltjes in de bodem: de waterpest.

Even iets speciaals: Nu moet je toch echt even je vergrootglas boven halen, want het waterpestplantje is het perfecte schuilplekje voor een heleboel kleine beestjes: kikkervisjes, schattige vlokreeftjes, eitjes van salamanders, ... Heb je nog genoeg lucht in je fles zodat je tijd hebt om al deze beestjes te ontdekken?

Weetje: Je zal het waterpestje wel herkennen. Het is een plantje dat je zowat in elke goudvisbokaal tegen komt.

moeilijker te vinden in zoet water Zo, nu hebben jullie al een opwarmertje gehad met het zoeken naar de veel voorkomende beesten en beestjes, plantjes en wiertjes. Nu het moeilijker werk want Scrimpy neemt je mee op zoek naar de waterbewoners die zich verstoppen. Zet al je zintuigen op scherp en volg Scrimpy in z'n kielzog!

Wat is dit? Welk bleek diertje van enkele centimeters groot wriemelt daar met heel veel pootjes rond op de bodem en in de waterplantjes. Wanneer ze gestoord worden, zie je dat het beestje heel snel en in alle richtingen kan zwemmen: het vlokreeftje ('vlo'-kreeftje).

Even iets speciaals: Het vlokreeftje heeft veel pootjes en die pootjes hebben elk een bepaalde vorm omdat ze een specifieke taak hebben. Zo heeft een vlokreeftje zwempootjes, eetpootjes, poetspootjes.

Best handig! Die eetpootjes vangen het het voedsel op – dit kunnen plantendeeltjes zijn of kleine diertjes, onder andere muggenlarven – verknippen het in kleinere deeltjes en brengen dit dan naar het vlokreeftmondje.

Weetje: Op bepaalde momenten in het voorjaar zie je vaak een vlokreeftje met een ander kleiner vlokreeftje in z'n pootjes rond zwemmen. En ze laten elkaar niet los. Neen, het is niet zo dat ze elkaar opeten! Dat is het mannetje dat zijn uitverkoren vrouwtje in z'n pootjes houdt tot het vrouwtje bevrucht is en voor nakomelingen kan gaan zorgen.

Foto: Ivo Madder.

Foto: Jan Delbroek.

Foto: Ivo Madder.

Waterpest

Wat is dit? Een mooi schelpje van zo'n 3 cm groot, driehoekig van vorm, met donkere strepen op een lichtgele achtergrond. De schelpjes zitten stevig vast en zitten met velen bij elkaar: de driehoeks- of zebramosseltjes.

Even iets speciaals: Deze mosseltjes komen oorspronkelijk uit de streken van Rusland en hebben het hier heel goed naar hun zin. Ze zijn dan ook al met velen en zowat in alle zoete waters terug te vinden. Dit tot groot jolijt van de kuifeend, want deze eend is verzot op zebramosseltjes, lekker!

Ondanks het feit dat de mosseltjes, door bysusdraden – dat zijn stevige draden die ze zelf maken – heel stevig vast zitten op de ondergrond of aan elkaar, kan de kuifeend ze vlot los trekken. Moet je nou zelf eens proberen: niet makkelijk, hoor! Je zal wel merken dat die byssusdraden echt heel sterk zijn.

Weetje: Er zijn mannetjes- en vrouwtjesdriehoeksmosseltjes. En waar zitten die babymosseltjes?

Bij mama in de schelp? Neen. Pa en ma driehoeksmossel gooien hun zaad- en eicelletjes zomaar in het water. Daar vinden die celletjes elkaar en een babymosseltje wordt geboren: een larfje. Deze zeer kleine larfjes zweven en groeien in het water. Als ze groot genoeg zijn, zakken ze naar de bodem, zetten zich vast en groeien uit tot een volwassen mosseltje.

Hippocampus mei/juni 2013

opmaak_244.indd 69

69

24-5-2013 15:50:43

- BIOLOGIE

Foto: Claudia Gravenstein.

op een harde ondergrond. Het lijkt op een plantenstengel, een takje, ...

Wat is dit? Het lijkt wel een rups onder water!

Een slank geel-wit wat pluizig rupsje van zo'n 3 cm lang: de mosdiertjes of geleirups.

Even iets speciaals: Neen, het is echt geen rups. Neem je vergrootglas erbij en bekijk het wezentje eens goed. Het zijn allemaal kleine diertjes, poliepjes genaamd, die samen in een kolonie leven. De pluisjes zijn kleine tentakeltjes waarmee de diertjes hun voedsel vangen. Bij verstoring zie je dat die tentakeltjes zich bliksemsnel intrekken en dan verliest het 'rupsje' zijn pluizig uiterlijk.

Weetje: Mosdiertjes zijn niet dol op koude.

Eens de watertemperatuur lager dan 8°C wordt, kruipt elk poliepje in zijn eigen kamertje terug en vormt een overwinteringscapsule. Deze capsules blijven soms ook wel eens kleven aan de poten van een eend en zo kunnen de mosdiertjes van de ene vijver naar de andere verhuizen.

Foto: Ivo Madder.

Zoetwaterhydroïdpoliepen

Wat is dit? Als je in staat bent mosdiertjes te ontdekken, dan ben je klaar om een diertje te vinden dat er een beetje op lijkt. Alleen: het is nog kleiner, kleiner dan 1 cm.

Het leeft samen met andere soortgenootjes, maar niet zo dicht op elkaar gepakt.

Het lijkt op een fijn steeltje met draadjes op het uiteinde met zijn voetje stevig vast

70

opmaak_244.indd 70

Gevonden? Knap! Je hebt de zoetwaterhydroïdpoliep gevonden!

Je hebt ook zoetwaterpoliepen. Deze groeien op waterplanten en lijken wel uitgerokken zeeanemonen. Ze zijn wit-transparant en kunnen wel 10 cm groot worden.

Even iets speciaals: De draadjes die je ziet, zijn eigenlijk tentakels met heuse netelcellen. Dit zijn dezelfde cellen waarmee een kwal prikt. Soms trekt zo'n poliepje zich helemaal samen tot een klein bolletje. Nu heb je je vergrootglas wel echt nodig!

verschillende sponzen, in allerlei kleuren en vormen. In zoet water heb je echter maar weinig sponzen.

Soms zijn zoetwatersponzen in plaats van witgelig mooi groen gekleurd. Vergis je niet: het is geen andere sponzensoort. De groene kleur komt omdat in deze spons algjes gekropen zijn. Spons en algjes kunnen prima samen leven.

Kranswier

Weetje: Een zoetwaterpoliepje zit stevig vast met zijn voetje, maar kan zich verplaatsen. Dat dit geen snelheidsduivel is, kan je je wel voorstellen. Als je zijn wandelparcours wil observeren, zal je wel meer dan één goed gevulde duikfles moeten meenemen onder water …

Zoetwaterspons

Foto: Jan Delbroek.

Mosdierkolonie

Wat is dit? Het lijkt een mooi waterplantje te zijn. Een groen stengeltje met fijne vertakkingen die als een kransje vast zitten rond het stengeltje. Soms zie je op die uitsteekseltjes kleine oranje bolletje zitten.

Super: je hebt kranswier ontdekt.

Foto: Ivo Madder.

Jeugdduikhoekje

Wat is dit? Een gelige wat vormeloze massa met uitsteeksels en gaatjes, het lijkt wel een beetje op een plat geslagen badspons.

Het zit vast tegen de wand, op hout, steen, metaal of op takjes.

Proficiat! Je hebt zojuist een heel apart dier gevonden: een zoetwaterspons.

Even iets speciaals: Echt wel! Een spons is een dier! En geen plant! Dus ook je badspons was een dier, hé! Al komt deze wel uit de zee. Het is een heel primitief dier.

Het eet door het water te filteren. Elke cel van de spons kan een nieuwe spons vormen.

Breekt er een stukje spons af? Niet erg: het afgebroken stukje vormt een nieuwe spons.

Zo simpel kan het leven zijn voor een dier als de spons.

Weetje: In het zoute water vind je heel veel

Even iets speciaals: Tja, kranswier. Het lijkt op een plantje maar het is geen echte plant. Kranswier heeft immers geen echte wortels zoals een plant. Daarom zit kranswier op harde ondergrond met een soort voetjes, uitlopers van de stengel, en niet zoals een plant met stevige worteltjes in het zand. Het is eigenlijk een oerplant, die ondertussen al 400 miljoen jaar meegaat.

Respect!

Weetje: Het leuke is dat als je kranswier ziet, je heel zeker weet dat je in water aan het duiken bent van goede kwaliteit. Kranswier groeit alleen in mooi, helder water.

zout water Vond je deze ontdekkingstocht met Scrimpy leuk? Goed te horen.

En wat met dieren en planten in zout water?

Dat is voor de volgende Hippocampus. Nog even wachten dus.  Kiki Vleeschouwers & Patrick Van Hoeserlande

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 16:00:49

Bondsnieuws

- SPORTCOMMISSIE

Vinzwemwedstrijd

te Ath afgelast

De 'Doortocht van de steengroeve van Maffle' (Traversée de la carrière de Maffle) te Ath zal dit jaar niet doorgaan.

I Foto: Fabienne Descamps.

n de Hippocampus van jan./feb. 2013 (Hippo 242) konden jullie lezen dat er 5 vinzwemwedstrijden op de NELOS-poster 'Vinzwemmen Beker van Belgie 2013' stonden. Bij het ontwerpen van de poster en het schrijven van het bijhorende artikel in Hippocampus stond deze wedstrijd nog op de voorlopige kalender vinzwemmen, maar helaas is ze geschrapt.

Dat zorgt er eveneens voor dat men dit jaar slechts 4 i.p.v. 5 wedstrijden moet mee zwemmen om opgenomen te worden in het eindklassement.  Free Duerinckx

ADVERTENTIE

Hippocampus mei/juni 2013

opmaak_244.indd 71

71

24-5-2013 17:31:09

Retro Hippo

- VERZAMELD DOOR WIM VAN DOESELAER

45 jaar geleden uit Hippocampe nr. 21

juni 1968

maar dat het u de nodige informatie bezorgde om veilig en vol vertrouwen te duiken in één van de laatste mooie zeeën ter wereld, 'onze eigen Noordzee, de laatste grens'."

4*Instructeurs CMAS

15 jaar geleden uit Hippocampus nr. 169

juni 1998

Bendor Nieuwe Vlaamse Federale Monitors: Jacques Bernaerts (Amphora), Walter Geebelen (COWOL), Tony Oudermans (Amphora), Fernand Vansteenbeeck (Neptunus), Pierre Deen (Amphora), André Joseph (DDT), Alfons Raets (CVD).

Algemene Vergadering BEFOS

De nieuwe Nationale Monitors: Robert Anthone, Marc Corthals, Wolf Gruber, Marc Nagels.

Nieuwe Vlaamse Federale Monitors (nu 2*I): Rudi Baert (CVD), Armand Cappoen (Mistral), Louis Vleminckx (Manta), Laurent De Wachter (Amphora), Marcel Dupon (De Piraten), Jos Hooyberghs (CVD), Robert Sonneville (MDK), Paul Van Hout (The Sharks), Luc Verbrugge (KDK), Marc Verstrepen ('t Zeepaardje).

25 jaar geleden uit Hippocampus nr. 119

juni 1988

35 jaar geleden uit Hippocampus nr. 69

Nitrox 3 jaar

Noordzee

Brussel 16 april 1978. Na een lange voor-

72

Na het theoretisch examen werd in heel Vlaanderen gestart met het geven van proeflessen in de zwembaden, het zoeken van de juiste didactische opbouw, het inschatten van voldoende veiligheid en het kiezen van de juist plaats ten opzichte van de groep. Ook de onderwerpen van de theorielessen werden besproken en veelvuldig beluisterd. De definitieve examens vonden plaats op 10 plaatsen met als gastheren: Actina, Amphora, Argos, Samantha, Tarpoenduikers, Adventure Diving, Aquanauten, Triton, Hydra en Atlantis.

Na de academische zitting kon NELOS 42 nieuwe 1*Instructeurs begroeten.

Guy Segers

juni 1978

Bijzondere Algemene Vergadering BEFOS-FEBRAS

42 nieuwe 1*Instructeurs

Uitgebreid katern (40 blz.) door Rudi Schollaert over duiken in de Noordzee.

Publicatie van het 'BEFOS-reglement voor wrakduiken in de Noordzee' evenals de type-briefing.

Zijn besluit: "Wij hopen dat u deze katern niet alleen met veel plezier gelezen hebt,

De 'Werkgroep Mengselduiken' heeft een meer permanent karakter verkregen door zijn omvorming tot de 'Sectie Technisch Duiken'. NELOS, en ook LIFRAS, zijn bij de eerste vijf CMAS-federaties die de opleiding tor het nitroxduiken hebben ingevoerd. Op het praktische vlak moest heel wat uit de grond worden gestampt, zoals de 'Opleidingskaarten', de cursussen voor de beide nitroxbrevetten en het veligheidsreglement.

Wim Van Doeselaer

Hippocampus mei/juni 2013

ECNEIREPXE RETOOCS :NEOD | KCERW Y TREBIL :NEKKARW | REMAKMAARK S’OMEN GNIDNIF :RUUTNOVAKIUD | TOONS AGAS TSET :EIFARGOTOF | GNIRUEK :HCSIDEM | ENILEFIL SULITUAN :OFNIT CUDORP | AKIRFA-DIUZ :NEZIER 3102 IRAURBEF

Verkiezingen voor drie bestuursmandaten: • Antoine De Deene: 43 stemmen • Jean-Pierre Mortier: 40 stemmen • Paul Sobol: 36 stemmen • Jos Hollenfeltz: 34 stemmen • Paul Darmont: 16 stemmen Verschillende leden drukken hun spijt uit dat de Antwerpse duikers niet verkozen zijn. René Crepin meldt dat Jean-Pierre Mortier deze spijt deelt en verklaart ontslag te nemen als beheerder. De vergadering kiest dan bij acclamatie Jos Hollenfeltz, de Antwerpse kandidaat die de meeste stemmen behaalde, als beheerder.

Bendor

FEBRUARI 2013 REIZEN: ZUID-AFRIKA | PRODUCTINFO: NAUTILUS LIFELINE | MEDISCH: KEURING | FOTOGRAFIE: TEST SAGA SNOOT | DUIKAVONTUUR: FINDING NEMO’S KRAAMKAMER | WRAKKEN: LIBERTY WRECK | DOEN: SCOOTER EXPERIENCE

René, Crepin, Walter Geebelen, Giovanni Salvador en Luc Sels werden verkozen tot Internationaal Monitor of 4*Instructeur CMAS.

DUIKEN

bereidingsfase stond de statutenwijziging van BEFOS-FEBRAS op de agenda van deze Algemene Vergadering De statuten moesten aangepast worden aan de Bloso- en Adeps-decreten. Er waren heel veel tussenkomsten en soms bitsige discussies. De vergadering begon om 9u45, te 12u30 was er een schorsing, om 14u05 werd ze hervat en ze duurde tot 18u05. Maar de nieuwe statuten werden goedgekeurd. Nadien was er nog de stichtingsvergadering van NELOS.

NEKIUD

opmaak_244.indd 72

24-5-2013 16:30:20

werving

Superaanbieding

12 nummerS duiken + duiken digitaal van € 99,45 voor SlechtS € 39,50 DUIKEN

DUIKEN magazine van de onderwaterwereld.

MAGAZINE VAN DE ONDERWATERWERELD | WWW.DUIKEN.NL

VERZONKEN IN VULKAANZAND:

NUMMERS

BALI’S LIBERTY WRECK

+ gRatiS

NIEUW: MOBIELE LEVENSREDDER

VOOR DUIKERS

REIZEN

Haaien scoren Kaap de Goede Hoop OOSTVOORNSE MEER

ZOET WATER IS EEN FEEST!

KOLKENDE STRAAT Wij zullen duiken in de baai van Lamalera (zie kader volgende pagina) en naar verluidt is het hier goed macroduiken op het zwarte zand.

De omgeving is hier totaal anders en zeker mooi te noemen: koraalrotsen zijn als kunstige bloemstukken opgemaakt, worden omgeven door zwart zand en daartussendoor kruipt en zwemt een keur aan verschillende zeeschepsels.

Aan één duik hebben we niet genoeg om dit allemaal vast te leggen. Gelukkig hoeft dat ook niet omdat we hier ook nachtduiken. De nachtduik brengt ons meer van hetzelfde, maar omdat het gebied zo rijk aan soorten is, is verveling geen seconde aan de orde.

Gedurende de nacht verplaatsen we ons verder

BULTRUG JOHANNES

in de richting van onze bestemming: Alor.

Hier gaan we duiken in de kolkende Straat van Pantar, een zeestraat tussen het eiland Pantar en Alor, met in het midden een slapende vulkaan genaamd Pulua Pura.

Ten oosten van deze vulkaan is een vernauwing van de straat en precies daar bevinden zich een aantal duikstekken waaronder Clown Valley. Maar zo twee dagen na volle maan blijkt het er nogal te stromen: indrukwekkende draaikolken en willekeurig stijgende en dalende bulten water dwingen respect af en we vragen onszelf af of we er wel verstandig aan doen hier te water te gaan. We moeten maar op de wijsheid van onze twee duikgidsen vertrouwen, en besluiten mee te gaan. Als we op de Zodiac zitten, blijkt echter dat de gidsen ook niet al teveel vertrouwen hebben in de zaak en er wordt besloten dat we alsnog uitwijken naar een plaats genaamd Shark Galore. Daar aangekomen ziet het water er evenmin vriendelijk uit. Maar ergens tussen de twee duikplaatsen in lijkt het wat rustiger te zijn en een naam voor de duikstek is al snel gevonden: Clown Galore. Eenmaal onder water blijkt de stroming toch vrij stevig te zijn, en dat betekent dus zwemmen, niet bepaald onze hoofdmotivatie om duiken leuk te vinden.

Maar ondanks de stroming dalen we toch af tot een meter of 16 in de hoop dat het daar wat rustiger wordt. Helaas, in plaats van dat de stroming afneemt, zet de stroming alleen nog maar verder aan en niet veel later liggen we in een heuse onderwaterstorm. Er is bijzonder weinig gelegenheid om ergens in de luwte te schuilen, dus we zijn aangewezen op onze sterke roestvrijstalen aanwijsstokken die enig houvast bieden wanneer we ze tussen de rotsen steken. De stromingen blijken onverbiddelijk en volkomen onberekenbaar qua richting en sterkte en ze laten zich nog het best vergelijken

Een zeenaaktslak met een pyama?

Nee, maar zo luidt wel zijn naam: Pyamaslak (Chromodoris magnifica).

WAS HIJ TE REDDEN?

FOTOGRAFIE-UITDAGING

Ook onder een overhangende rots bij Pulau Reta barst het van de kleuren en onderwaterleven.

Onze speurneuzen zijn in alertheid gebracht, we ontdekken bizarre beesten zoals deze juveniele hengelaarsvis (boven) en Halimeda spookfluitvis (rechts).

40 Duiken januari 2013

ZEELANDBRUG: ZEEUWSE DROOM | LEUKE DAG: SCOOTER EXPERIENCE CAMERATEST: OLYMPUS E-PL5 | MEDISCH: DUIKKEURING | BIOLOGIE: INKTVISSEN

ECNEIREPXE RETOOCS :NEOD | KCERW Y TREBIL :NEKKARW | REMAKMAARK S’OMEN GNIDNIF :RUUTNOVAKIUD | TOONS AGAS TSET :EIFARGOTOF | GNIRUEK :HCSIDEM | ENILEFIL SULITUAN :OFNIT CUDORP | AKIRFA-DIUZ :NEZIER 3102 IRAURBEF

CAMERATEST: OLYMPUS E-PL5 | MEDISCH: DUIKKEURING | BIOLOGIE: INKTVISSEN ZEELANDBRUG: ZEEUWSE DROOM | LEUKE DAG: SCOOTER EXPERIENCE

01302

BP 8

711273 991903

BP 8

711273 991903

01302

FOTOGRAFIE-UITDAGING

ZOET WATER IS EEN FEEST!

De duiken in de Kalabahi Sound zijn zonder uitzondering muckduiken: zwart zand met rotzooi en daartussen vooral bizarre beesten.

DUIKEN

met heftige rukwinden. Dit blijkt niet lang vol te houden, hier kun je onmogelijk duiken.

Gelukkig wordt besloten om de duik af te breken, waarbij ieder zijn eigen manier weet te vinden om naar boven te kruipen. Wat een binnenkomer: welkom in de Straat van Pantar!

24E JAARGANG NR.1 - JANUARI 2013 € 5,99 spotten we diverse soorten spookfluitvissen die nauwelijks als spookfluitvis herkenbaar zijn, diverse wesp- en bladvissen, verschillende soorten pijlinktvissen en octopussen, hordes zeenaaktslakken, koraalmeervallen en nog vele andere soorten. Dit is bijzonder, onze speurneuzen zijn in alertheid gebracht en met zijn allen snuffelen we het zwarte zand continue ZWART ZAND af. We krijgen geenONDERWATERWERELD genoeg van en dat blijkt Eenmaal terug op de boot bekomen we vanMAGAZINE | WWW.DUIKEN.NL VANerDE wel uit de duiktijden: die zijn hier zonder de schrik. Nu hebben we behoefte aan een uitzondering meer dan een uur, terwijl de rustige nachtduik en die gaan we maken in afspraak eigenlijk 45 minuten was... de Kalabahi Sound. Deze zeestraat leidt naar De komende dagen maken we nog een aantal Kalabahi, de voornaamste plaats op het eiland duiken in de Straat van Pantar, maar dan Alor. De duiken in de Kalabahi Sound zijn aan de noordzijde van de vulkaan. Door de zonder uitzondering muckduiken: zwart zand RUSSISCHE ROULETTE sterke stroming kost varen te veel brandstof met rotzooi en daartussen vooral bizarre IN DE ZWARTE ZEE: en het water aan de zuidzijde is toch te koud beesten. Net als in de Straat van Lembeh, DE MOSKVA EN SC213 om comfortabel te zijn. Bijkomend voordeel maar dan anders. In een tweetal duiken hier JANUARI 2013 REIZEN: INDONESIË, NOORWEGEN | PRODUCTINFO: SEA SHELL | MEDISCH: GEBITSPROBLEMEN | FOTOGRAFIE: TIME-LAPSE | BIOLOGIE: ZEEGRAS | JOUW DUIKAVONTUUR: SIPADAN | WRAKKEN: ZWARTE ZEE | ONDERHOUD: DROOGPAK

REGENBOOGFORELLEN

op jE tablEt of pc

INDONESIË ALOR

omgeving te zijn: volgens de boeken is het een Hippocampus alatus, een soort die volgens de aanwezige literatuur alleen nog maar gezien is tussen het Noorden van Australië en het zuiden van Papoea-Nieuw-Guinea, een gebied ruim 1500 kilometer hiervandaan! ’s Nachts maken we hier nog een nachtduik, maar dan iets verder de baai in, waar de stroming minder is. Het onderwaterlandschap blijkt, ondanks dat we dichtbij de vorige stek zitten, compleet anders te zijn en weer is het een beestenspotfeest: een stuk of zeven verschillende zeenaaktslakken die we nog nooit eerder zagen, een enorme hoeveelheid Pleurobranchussen en een schattig sepiolaatje!

Als fotograaf word je van hot naar her geroepen omdat iedereen weer wat anders wil laten zien en helaas is het duikuurtje zo voorbij. Eenmaal uit het water krijgen we direct te eten en voldaan kruipen we onze kooi in, want we moeten morgen weer vroeg op. De zuidzijde van het eiland Kawula op weg naar de straat van Pantar staat op de planning, het water zal daar stukken kouder zijn.

DUIKEN

FEBRUARI 2013 REIZEN: ZUID-AFRIKA | PRODUCTINFO: NAUTILUS LIFELINE | MEDISCH: KEURING | FOTOGRAFIE: TEST SAGA SNOOT | DUIKAVONTUUR: FINDING NEMO’S KRAAMKAMER | WRAKKEN: LIBERTY WRECK | DOEN: SCOOTER EXPERIENCE

DUIKEN 12 24E JAARGANG NR.2 - FEBRUARI 2013 € 5,99

TEK

INDONESIË

VAN FLORES NAAR ALOR, EN TERUG

Duiken januari 2013 41

ZEELAND

VISSEN OP HUN WINTERBEST

IJSDUIKEN

WINTERSPORT VOOR IEDEREEN

Winterpret! koude en tropische avonturen

EVEN NIET BEREIKBAAR: FILMEN MET JE SMARTPHONE | NOORWEGEN: IJZIGE ROADTRIP LEUK OM TE DOEN: TIME-LAPSE ONDER WATER | ZEEGRAS: DE WEIDEN VAN DE OCEANEN

01301

BP 8

711273 991903

WAS HIJ TE REDDEN?

JOHANNES

Word duiken Fan? www.facebook.com/duiken.nl BULTRUG REGENBOOGFORELLEN

OOSTVOORNSE MEER

Kaap Goedeabonnee Hoopen ontvang Duiken een jaar lang iedere Word de nu Duiken

Haaien scoren

maand op de mat. Naast het magazine heeft u de mogelijkheid om via de AKO tijdschriften App, Duiken op uw iPad, Android tablet en pc te bekijken. Profiteer van ruim 60% korting!

VOOR DUIKERS

LEVENSREDDER NIEUW: MOBIELE

www.duiken.nl/tablet

ReageRen

DUIKEN BALI’S LIBERTY WRECK

VULKAANZAND: VERZONKEN IN

Ga naar duiken.mijntijdschrift.net/hippo2013 of bel 070 66 02 28 (België)

MAGAZINE VAN DE ONDERWATERWERELD | WWW.DUIKEN.NL

NEKIUD

werving duiken digitaal_A4_hippo.indd 1 opmaak_244.indd 73

24E JAARGANG NR.2 - FEBRUARI 2013 € 5,99

11-01-13 24-5-2013 16:30:21 16:36

Close-upe

NELOS-fotograaf

In de kijker Ke

(Periclimen izersgarnaal

es imperato

r) – Lembeh

Strait (Indone

sië).

Hippocampus pontohi – Indonesië.

Voortplanting van de zeekat (Sepia officinalis) – Oosterschelde.

Blauwgeringde

oc topus (Hapalo

chlaena maculos

a) – Indonesië.

Goudband kaakvi

74

opmaak_244.indd 74

s (Opistognathus

randalli) – Lembe

h Strait (Indonesië).

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 16:30:51

Blauwtip

Naam Ronny Bartholomeeusen

1*Instructeur

Brevet/titel

Fotografiebrevet Niveau 1 Club

Triton Kapellen 1995

Duikt sedert Aantal duiken

1460

Aantal fotoduiken 300 België, Nederland, Spanje, Egypte, Jordanië, Indonesië (Bali, Komodo, Bunaken, Bangka Island, Lembeh Strait). In de 'pipeline' okt. 2013: Malediven en Ahe Papua.

Duikplaatsen

Camera

ë).

Blauwtipje (Janolus cristatus) – Oosterschelde.

Behuizing

Canon macro 60 mm, 17 mm - 40 mm– 40 mm, 10 mm - 22 mm, Subsee +10 diopter

Flitsen

2x Ikelite DS161

Website

www.deepdown.be

Phyllodesmium

enianotus triac

anthus) – Indon

Ikelite

Lenzen Helmpoon (Dactyloptena orientalis) – Lembeh Strait (Indonesië).

Schommelvis (Ta

Canon 550d

poindimiei – Lem

beh Strait (Indone

sië).

esië.

Glasvisjes (Parapriacanthus ransonneti) – Lembeh Strait (Indonesië).

Hippocampus Hippocampus jan./feb. mei/juni 2013

opmaak_244.indd 75

75

24-5-2013 16:31:19

- BIOLOGIE DUIKMATERIAAL

Winnaars wedstrijd

Foto: Katrien Vandevelde.

Reportage

'Red de haai'

Hoe je het ook draait of keert, sinds de film Jaws worstelen haaien

met een slecht imago. Wie herkent het spanningsopbouwend melodietje "dun-dun-dun-‌" niet als de laatste levensmomenten van de onder water gefilmde zwemmer. Een gil, drie keer kopje onder en dan de finale, dodelijke duik met een plas bloed als getuige van de vergankelijkheid als vissenvoer. Het in ons geheugen gegrift kenmerk van de grote witte haai. Maar klopt dit beeld?

A

lthans volgens de mensen van de Sea First Foundation vzw (SFF) verdient de haai deze reputatie niet.

Je loopt immers acht keer meer kans getroffen te worden door de bliksem dan om gebeten te worden door een haai. Als roofdieren aan de top van de voedselketen regelen deze vissen de aantallen van de soorten onder hen. Ze houden door het verwijderen van oude en zieke dieren de populaties van hun prooien gezond en de riffen vrij van parasieten en ziekten. Ze

76

opmaak_244.indd 76

zijn dus essentieel voor het ecosysteem in de zee. De haaien zelf worden door hun trage groei en beperkte voortplanting in evenwicht met hun milieu gehouden. Dit zelfregulerend systeem maakt hen echter extra gevoelig voor overbevissing.

Haaien worden hoofdzakelijk gevangen voor hun vinnen, die als delicatesse worden gegeten in AziĂŤ. Haaienvinnensoep wordt al eeuwen aanzien als een keizerlijk gerecht. De laatste decennia echter

is dankzij een hogere welvaart binnen de Chinese middenklasse haaienvinnensoep gecommercialiseerd als een status- en welvaartssymbool. Het uiterst lucratieve karakter van deze industrie werkt de extreme overbevissing van meer dan 100 miljoen haaien per jaar in de hand. Wetenschappers schatten dat hierdoor bijna de helft van alle (500) haaiensoorten met uitsterven worden bedreigd.

Om het ruim van de vissersboot maximaal te kunnen vullen met kostbare vinnen,

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 16:31:23

rs. n Woute

Foto's (3): Ivo Madder.

Foto: Ja

Linksboven: Dos Winkel en Katrien Vandevelde kondigden in Hippocampus van mei/juni 2012 (Hippo 239) de start van het haaienproject aan.

Midden: Het wedstrijdteam 'Shark Project' verzamelde de meeste handtekeningen en organiseerde een reeks van doeltreffende activiteiten. Enkele van hun realisaties werden door Shark Alliance gebruikt in hun campagne om 'finning' in de EU te verbieden.

gooien sommige vissers na het afsnijden van de vinnen, de heel vaak nog levende haaien terug in zee. Het dier gaat hierdoor een erg pijnlijke en langzame dood tegemoet. De vinnen van een haai bedragen samen slechts 2-4% van het lichaamsgewicht wat deze praktijk ('finning' genaamd), niet alleen gruwelijk (beestachtig?) maar ook uitermate verspillend maakt.

Officieel is 'finning' in Europa al verboden sinds 2003. Maar tot vorig jaar zaten er achterpoortjes in de wetgeving. Zo was het legaal om de vinnen van haaien op zee van de lichamen af te snijden en de vinnen en karkassen daarna in verschillende havens te verkopen. Controle (of er wel voldoende karkassen aan boord waren in verhouding met de hoeveelheid vinnen, of de vissers de vangstquota niet overschreden en of er geen beschermde haaiensoorten gevangen werden) was hierdoor onmogelijk. Dat had als resultaat dat sommige landen in de EU, zoals Spanje en Portugal, 'finning' bleven toepassen!

Op 22 november 2012 werd het ontvinnen van haaien op zee door EU-visserijen en in EU-wateren zonder uitzondering verboden.

'Finning' is dus, wat de EU betreft althans, eindelijk verleden tijd. Deze maatregel is echter zeker niet voldoende om de overgebleven haaienpopulaties in de Europese

wateren te redden. Het vormt slechts een eerste basis die moet worden aangevuld met extra bescherming, zoals visquota volgens wetenschappelijk advies, een visverbod op bedreigde haaiensoorten en een identificatie van de paaigronden, om te kunnen evolueren naar een duurzame haaienvisserij.

Ook in België bestaat er al tientallen jaren een actieve haaienvisserij. Deze was in het verleden voornamelijk gericht op het vangen van doornhaai, haringhaai en gevlekte hondshaai. Het vlees van de doornhaai en haringhaai werden gebruikt om die van de slinkende kabeljauw te vervangen en 'squaleen' uit hun levers werd gebruikt in make-up en vaccins. In 2010 werd de commerciële vangst van de doornhaai en haringhaai in de Europese Unie verboden omdat de soorten kritisch bedreigd worden met uitsterven.

Daarnaast blijken Belgische vissers ook niet ongevoelig voor de hoge marktwaarde van haaienvinnen van grotere haaiensoorten. Deze worden gevangen als bijvangst en moeten zo mogelijk levend worden teruggeworpen, maar misbruiken van 'finning' werden reeds gerapporteerd.

Omdat België slechts een kleine kuststrook bezit, lijkt wat er in de zeeën gebeurt vaak onbelangrijk en niet echt op ons van toepassing. Niets is echter minder waar. Over-

Linksonder: Het 'Stop Finning' team ondernam activiteiten waarmee ze actieve wetsvoorstellen omtrent overbevissing en een verbod op 'finning' in Europa steunden.

Rechts: Katrien Vandevelde riep de twee overblijvende teams op het podium. Welk team zou de hoofdprijs krijgen?

bevissing, vervuiling van de zee, vreemde stoffen (plastic, zware metalen, enz.) in de vis die we eten, … zijn wel degelijk problemen waar onze jeugd onvermijdelijk mee te maken heeft, of zal krijgen. Als we ons al niet veel bekommeren om de zee, dan is het probleem van de haaien zeker een ver van mijn bed show. Daarom werd het SFFHaaienproject opgestart. Aan dit project was een wedstrijd voor jongeren verbonden, welke aangekondigd werd in Hippocampus van mei/juni 2012 (Hippo 239).

De opdracht bestond uit het ontwerpen en uitvoeren van een eigen project met eigen middelen waardoor de naaste omgeving bewust werd gemaakt van de overbevissing van haaien. Om de jongeren te motiveren werden er tal van prijzen voorzien, met als hoofdprijs een begeleide natuurreis naar Florida waarbij de winnaars dolfijnen, zeekoeien, zeeschildpadden en haaien in hun natuurlijk element zouden observeren. Hoewel de wedstrijd zich richtte tot jongeren, werden ook de leerkrachten aangemoedigd om de bescherming van haaien in hun lessen te integreren. Daarnaast verzorgden docenten van Sea First ook lessen over de situatie van haaien in 15 verschillende middelbare scholen van Vlaanderen.

Op 16 maart 2013 werden de winnaars bekend gemaakt op de jaarlijkse Belgische Hippocampus mei/juni 2013

opmaak_244.indd 77

77

24-5-2013 16:31:31

- BIOLOGIE

Duiksportbeurs te Antwerpen. Eén voor één werden de beste projecten voorgesteld en de winnaars letterlijk op een verhoog geplaatst. Alle wedstrijdteams organiseerden de afgelopen maanden activiteiten zoals infonamiddagen op school, filmavonden of lezingen, quizzen over haaien en 'flashmobs' met een boodschap. Sommige teams ontwikkelden ook informatieve websites, gaven les over haaien aan jongerejaars leerlingen of namen deel aan campagnes van organisaties die zich inzetten voor een betere bescherming van haaien.

Als ik de prestaties van de teams bekijk, dan sta ik vol verwondering over de inzet van deze jongeren. Begin er maar aan, zonder voorkennis, zonder specifieke opleiding en zonder startbudget een sensibiliseringscampagne opzetten en dat met vuur en passie uitvoeren. En ieder vanuit een andere insteek. Ik vind het dan ook een beetje sneu dat er een wedstrijd van gemaakt is. Ik zou ze graag allemaal naar Florida sturen, maar dat is financieel niet haalbaar. De 'verliezende' teams werden beloond met prijzen, zoals dvd's, boeken over haaien, toegangstickets voor aquaria, snorkelsets, duikinitiaties en duikopleidingen.

de prijsuitreiking

werk dat deze jongeren verzet hebben, getuigt van inspiratie, inzet en durf. Ik maak de bedenking dat hier een typisch Belgisch compromis – "laat de twee teams vertrekken" – op zijn plaats is. En ja, de spannende gelijkstand van de twee beste teams leidt tot de beslissing om aan beide teams de hoofdprijs toe te kennen. Terecht! Als vroegere lesgever van Loïc Van Doorn voel ik me extra fier. Samen met zijn vriendin Evelien vormde hij het Antwerpse 'Shark Project' team. Het is de betrachting van elke jeugdduikinstructeur om zijn jeugdduikers respect voor de natuur bij te brengen. Als dan jaren later je jeugdduiker een prijs voor natuurbehoud ontvangt, dan kan je met recht en reden fier zijn.

Ik beschouw deze jongeren die vandaag op het podium stonden en die heel binnenkort het toekomstig wereldbeeld zullen bepa-

Boven: Prachtige prijzen werden er geschonken, zoals snorkelsets, duikinitiaties en duikopleidingen (met dank aan Mares en Time To Dive).

Onder: Beide winnende teams kregen de hoofdprijs: een begeleide natuurreis in Florida (met dank aan de Nationale Loterij die de wedstrijd - als dienst aan de gemeenschap - financieel steunde). Beide teams mogen daar een haai 'taggen' dankzij de sponsoring van DiveWise en WorldWide Dive and Sail.

len, allemaal als winnaars. Ik hoop dat ze eenmaal volwassen hetzelfde enthousiasme zullen opbrengen voor de bescherming van onze natuur. Het SFF heeft in ieder geval de aanzet gegeven.  Patrick Van Hoeserlande Filmstrips: De wedstrijdteams organiseerden infonamiddagen op school, filmavonden of lezingen, quizzen over haaien, informatieve websites, gaven les over haaien aan jongerejaars leerlingen of namen deel aan campagnes, verzamelden handtekeningen, enz.

Foto's: van de diverse wedstrijdteams - SFF.

Tijdens de finale prijsuitreiking is de spanning te snijden als de overgebleven twee teams naar voren geroepen worden. Het

Meer info: www.seafirst.be www.reddehaai.be

Foto's (2): Ivo Madder.

Reportage

78

opmaak_244.indd 78

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 16:31:46

Complete duikreizen Buddy Dive 6 pers. 9 dg. V.a. € 1160 / 16 dg. V.a. € 1656 2 pers. 9 dg. V.a. € 1219 / 16 dg. V.a. € 1774 Drive & Dive is inclusief: Retourvlucht Amsterdam - Bonaire v.v. met KLM. Tranfers, 7 of 14 nachten verblijf in een 3 slaapkamerappartement (7 personen) , of hotelkamer (2 personen), roomtax en 5% NAOB, dagelijks Amerikaans ontbijtbuffet, 6 of 13 dagen ongelimiteerd duiken, 7 of 14 dagen autoverhuur.

Luchthavenbelastingen en brandstoftoeslagen zijn inclusief.

Combinatie duik-reis Bonaire en Curaçao 16 dg. O.b.v. 4 pers. v.a. € 1878 16 dg. O.b.v. 2 pers. v.a. € 1870 Het arrangement is inclusief: Retourvlucht met KLM, binnenlandse vlucht, transfers, 7 nachten verblijf incl. ontbijt bij Buddy Dive, 7 nachten verblijf incl. ontbijt bij Lions Dive Curaçao, 7 dagen autoverhuur op Bonaire, 6 dagen ongelimiteerd duiken op Curaçao.

Luchthavenbelastingen en brandstoftoeslagen zijn

Curaçao Ontdek bruisend Curaçao onder water, prachtige duikplekken die u kunt bereiken vanaf de kant of met de boot.

Bijvoorbeeld indien u met 4 personen reist: All West, v.a. € 929 p.p.

Atlantis Apartments, v.a. € 1019 p.p.

Caribbean Flower, v.a. € 1029 p.p.

Bantopa Apartments, v.a. € 1079 p.p.

Of met 2 personen: Blue Bay Resort, v.a. € 1189 p.p.

Dolphin Suites, v.a. € 1209 p.p.

Lions Dive & Beach Resort, v.a. € 1376 p.p.

Alle pakketten zijn inclusief KLM-vlucht, alle taxen, accommodatie, huurauto en 6 dg. ongelimiteerd kantduiken (lucht, lood, gordel).

Voor meer aanbiedingen en meer informatie over de bestemming en de accommodaties, kijk op: www.abctravel.nl.

Ontspannen kantduiken op Bonaire: Caribbean Club: € 1153 Buddy Dive: € 1219 Bel Mar: € 1094 (6 pers.) € 1488 (2 pers.)

inclusief.

Inclusief: • KLM vlucht Amsterdam - Bonaire v.v.

• Transfer • 7 nachten accommodatie o.b.v. 2 pers. tenzij anders vermeld • 6 dagen ongelimiteerd duiken • 7 dagen huurauto (pick up) Luchthavenbelastingen en brandstoftoeslagen zijn inclusief.

Oldenzaal, St. Plechelmusplein 19 7571 EG Oldenzaal Tel. 0541 - 533 177 info@abctravel.nl

Den haag, Herengracht 46a 2511 EJ Den haag Tel. 070 - 31 07 290 denhaag@abctravel.nl

www.abctravel.nl Hippocampus nov./dec. 2012

opmaak_244.indd 79

79

24-5-2013 16:31:50

Reportage

- DUIKMATERIAAL - VERZAMELD DOOR IVO MADDER

Duikmateriaal

in de kijker De zomervakantie is in aantocht. Misschien toch nog wat nieuw duikmateriaal aanschaffen voor je duikvakantie? We geven je enkele ideeën …

Metalsub De nieuwe Metalsub 'XRE700R' handlamp is verkrijgbaar met een NiMH-batterijpack (7,2 V - 2,4 Ah) dat intern op te laden is. De lamp weegt 0,4 kg (0,2 kg onder water) en is waterdicht tot 250 meter. De brandduur van het 7 W-lampje is ongeveer 110 minuten (plus ongeveer 5 uur afnemend licht). De belichtingshoek is 10° en de lichtopbrengst is 700 lumen / 5.500 K. Ze is in drie stappen dimbaar (25% - 50% - 100%) en voorzien van twee waarschuwingssignalen (SOS en Flash). Na 5 uur is ze herladen. Richtprijs: € 249,00.

Er is ook een versie van 400 lumen / 5.500 K met 4 W-lampje verkrijgbaar, met vergelijkbare eigenschappen.

Deze bestaat in een herlaadbare versie ('XRE400-R') met NiMH-batterijen (4,8 V - 2,4 Ah) en een niet-herlaadbare versie voor alkaline-batterijen ('XRE400'). Respectievelijk € 249,00 (incl. lader) en € 149,00.

Voor de videofilmer heeft Metalsub de 'Cable light VL1242 LED 3000 Video', met een kabellengte van één meter (grotere lengtes optioneel) uitgebracht. Deze kabellamp is waterdicht tot 250 meter. Ze is uitgevoerd met drie waarschuwingssignalen (SOS, Flash en Strobe) en traploos dimbaar. Een LED-indicator geeft de resterende brandtijd (groen, oranje, rood/knipperend) en een diepontladingsbeveiliging beschermt het batterijpack. De lichtopbrengst is ongeveer 3.000 lumen / 4.000 K. Deze videolamp is aan te sluiten op één van de verschillende Metalsub accu's. Afhankelijk van de accu is de autonomie groter of kleiner. Voor € 349,00 ben je eigenaar van deze video-lamp (zonder batterijpack en zonder lader).

Suunto De 'Suunto D4i' zal vanaf nu ook met een trendy lila band verkrijgbaar zijn, terwijl de populaire duikcomputer voor de beginnende duiker – de Suunto Zoop – ook in een stijlvolle, zwarte versie leverbaar is.

Richtprijs voor de 'D4i' is € 499,00 en de 'Zoop' € 339,00 met transmitter en € 239,00 zonder. www.suunto.com

Scubapro De 'Bella' van Scubapro is een speciaal voor vrouwelijke duikers ontworpen trimvest.

Deze 'front-adjustable jacket' uit het topsegment heeft alles wat een duikster zich kan wensen, zoals de splinternieuwe luchtkamer die exclusief is voor Scubapro en zich in opgeblazen toestand comfortabel om het lichaam drapeert. Met de Bella wordt duiken comfortabeler dan ooit!

Nu verkrijgbaar in de nieuwe kleur roze, de 'Bella Pink'.

Richtprijs: € 439,00. www.scubapro.com

www.metalsub.nl

80

opmaak_244.indd 80

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 16:32:00

Mares De Mares 'X-Vu LiquidSkin' is het derde masker met twee glazen – na de 'X-vision' en 'Star' – waarbij gebruik is gemaakt van de gepatenteerde LiquidSkin-technologie. De exclusieve Bi-Silicone technologie gebruikt twee verschillende soorten silicone: een steviger gedeelte aan de draagconstructie en een zachter gedeelte voor contact met het gezicht. Het is 45% zachter voor een ongeëvenaard comfort en 270% meer elastisch dan een gewone silicone duikbr il .

Hierdo or b e kom je een p e rfecte pasvorm. Het masker onderscheidt zich niet alleen vanwege het natuurlijke comfort van de LiquidSkin-rand, want ook rond de neus wordt nu gebruik gemaakt van zacht silicone: het is net een schokdemper. Dit dankzij kleine horizontale ribben tussen het frame en de siliconenrand in het gebied rond de neus. Deze ribben absorberen en verspreiden de druk van het frame op de siliconenrand, met een merkbare toename in comfort. Verkrijgbaar in drie nieuwe kleurvariaties. De 'Regular' versie is de standaard versie. Er is ook een 'Sunrise' versie, speciaal gemaakt voor de bredere gezichten en de Aziatische markt, met een bijzondere geometrie van de siliconenrand. Mares kan corrigerende lenzen leveren voor de meeste modellen. Naast de negatieve dioptrieën (-1 tot -7) zijn er voor sommige modellen ook positieve dioptrieën verkrijgbaar (+1,5 tot +3). Deze lenzen zijn

snel en eenvoudig te installeren. Richtprijs voor het duikmasker: € 61,54.

Het nieuwe 'Flexa Therm' (half )dr oogpak van Mares is gemaakt van 5 mm 100% 'Ultrastretch'neopreen en dat betekent een perfecte pasvorm en ongekend comfort!

De betere thermische isolatie is te danken aan de nieuwe waterdichte, robuuste en duur zame horizontale 'Masterseal'-rits op de rug, die zacht en flexibel is, waardoor je meer bewegingsvrijheid rond de schouders hebt. De zeer zachte 'Thermo Pluch'-binnenlaag in de borststreek, om het bovenste deel van het lichaam warm te houden, is duurzaam en droogt snel. Op het rechterbeen zit een handige opbergzak met rits en een D-ring waarin je accessoires als je handschoenen of je kap kwijt kunt. Voor de kap is gebruik gemaakt van een nieuw systeem waardoor de lucht makkelijker weg kan en je beter je oren kunt klaren. Aan de buitenkant van de kap zit een haakje zodat je de kap aan de D-ring in de zak kunt vastmaken. Er is een model voor vrouwen en mannen.

Richtprijs: € 399,00.

Light & Motion

In de vorige uitgaven van ons magazine behandelden we al een paar keer het onderwerp fluorescentie. Voor de bezitters van een 'GoPro Hero3' onderwatercamera heeft Light & Motion een 'Nightsea Flip3 filter' ontworpen, die je snel en gemakkelijk met één schroef op je onderwaterbehuizing kan schroeven. Vanaf dan kan je fluobeelden filmen of foto's maken van het oplichtend koraal, de vissen en andere organismen. Je zal er je vrienden en familieleden zeker mee imponeren.

Uiteraard moet je deze filter wel gebruiken in combinatie met een duiklamp die blauw UV-licht op het onderwerp schijnt, bijv. de Light & Motion 'Sola Nightsea' (€ 749,99).

Wil je tijdens je duik terug gewone opnamen maken, dan klap je de filter opzij.

Richtprijs € 99,99 (voor de filter zonder duiklamp). In de Benelux verdeeld door Dive Technics (www. divetechnics.be). Te koop bij o.a.

Onderwaterhuis (www.onderwaterhuis.nl). www.lightandmotion.com

www.mares.com

Hippocampus mei/juni 2013

opmaak_244.indd 81

81

24-5-2013 16:32:16

Reportage

- DUIKMATERIAAL

Camaro Voor 2013 presenteert Camaro een volledig nieuw innovatief duikpak voor de vrijduiker (apneuduiker), de 'Free Diving Overall'. Het werd ontworpen samen met de wereldkampioen vrijduiken van 2012, Jesper Steckmann (Denemarken). Deze unieke overall met speciale, vastgehechte 'vrijduikkap', welke een vrij gevoel geeft tijdens het ademen, is gemaakt van 5 mm 'SCS Open Cell stretch' neopreen met een titanium coating rond de borst. Ter hoogte van armen en benen is het maar 2 mm dik, waardoor je super beweeglijk blijft. Dit speciale en exclusieve materiaal werd door Camaro ontworpen. Kenmerken: bijzonder flexibel en een enorm goede warmte-isolatie, wat de ultieme wens is voor de vrijduiker. Er zit geen ritssluiting aan het pak, om de beweeglijkheid niet te hinderen. De kap is 100% waterdicht en kan na de duik gemakkelijk vanaf de borst naar achter gevouwen worden. Het duikpak zit als een tweede huid rond je lichaam, waardoor het echt aangenaam is om te dragen. Vergeet ook niet dat Camaro op al zijn duikpakken 3 jaar herstelgarantie geeft, zonder dat er ooit vragen gesteld worden. Richtprijs: € 479,95.

Ook voor de gewone duiker, die naar een tropische bestemming trekt, heeft Camaro een 3 mm dik duikpak dat gemaakt is van 'SCS Titanium Open Cell' neopreen: de 'Titanium Tropic Overall'. Dankzij het feit dat het duikpak snel droog is (even schudden en het is droog), heb je het ook tijdens je tweede of derde duik van de dag nog warm. Het pak is soepel en gaat gemakkelijk aan en uit, zelfs zonder arm- of ritsslui-

82

opmaak_244.indd 82

tingen. Het is alsof er een tweede huid rond je lichaam zit, die je – in vergelijking tot andere conventionele 3 mm overalls – ongelooflijk warm houdt.

Richtprijs: € 189,95.

En om je duikmateriaal in op te bergen kan je misschien de aankoop overwegen van een extra lichte (33 gram) maar robuuste Camaro duikzak, vervaardigd uit 600d Nylon. De Camaro 'Sportbag' is verkrijgbaar in volgende maten:

• • •

S (45 x 22 x 20 cm), kleur zwart/ oranje (€ 29,95); M (65 x 32 x 30 cm), kleur zwart/ limoengroen (€ 39,95); L (80 x 38 x 36 cm), kleur zwart/ blauw (€ 49,95).

Binnenin is er een apart vak voor je documenten en een extra klein compartiment met ritssluiting. Aan de buitenzijde – langs de lange zijkant – bevindt er zich kleine een opbergruimte met ritssluiting, ideaal voor je handschoenen, je gsm of sleutels. Bij de maten M en L is er ook nog een extra intern afsl ui tc omp a r timent om ('mesh-pocket') je duiklaarzen of vuile was in op te bergen. Voor duikscholen of duikshops bestaat de mogelijkheid om je eigen logo erop te laten drukken (aan te vragen via: sales@camaro.at). De handvaten zijn afgewerkt met zacht neopreen en van een ideale lengte om eventueel als rugzak of schoudertas te dragen.

Als de sportzak leeg is, vouw je hem heel compact op. Ideaal voor een vliegtuigreis!

SeaLife

Ben je de gelukkige eigenaar van een SeaLife-camera uit de DCreeks? Breng dan meer in beeld dankzij de 'Fisheye Wide Angle Lens', een groothoeklens van SeaLife. Dankzij een effectieve focuslengte van 16 mm bekom je 80% breder beeld bij de 26 mm breedbeeldlens waarmee de 'DC1400' onderwatercamera van SeaLife al mee uitgevoerd is. Opgelet, je moet je camera wel instellen op 'macro focus' wanneer je opnamen maakt met de 'Fisheye Wide Angle Lens'.

De lens is waterdicht tot 60 m en wordt geleverd met een neopreen lensbescherming en een 'Lens Dock' om je lens onderaan je flitsplaat te schroeven als je de lens even niet wil gebruiken tijdens je duik.

De lens past op alle modellen uit de DC-reeks en kan onderwater gemakkelijk gemonteerd of verwijderd worden.

Ook boven water kan je er prachtige landschapsfoto's mee maken.

Bovendien heb je 2 jaar garantie op de lens.

Richtprijs: € 279,95. www.sealife-cameras.com

www.camaro.at

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 16:32:23

Nitestik De 'Nitestik Safety Marker' is een waterdichte lichtgevende staaf die als sleutelhanger gebruikt kan worden, maar ook aan je duikmateriaal bevestigd kan worden om herkenbaar te zijn tijdens een nachtduik. De stick is waterdicht tot 30 meter. De 'Nitestik' heeft geen batterijen of licht nodig om te blijven werken.

Dit lampje werkt op basis van 'photoluminescent pigment', een nieuw type milieuvriendelijk (niet-giftig, onschadelijk, niet-radioactief) kalium-aluminiumsilicaat (veldspaat, alkali-me-

taalsilicaat). Het is een natuurlijk kristal, dat utraviolet licht en zichtbaar licht absorbeert. Deze energie wordt nadien in het donker terug afgegeven als een helder zichtbaar licht gedurende ongeveer 12 uur. De lichtgevende sticks hebben een hangertje waardoor ze ideaal zijn om aan je sleutelbos, kampeerspullen, nooduitrusting, duikzak, duikfles, trimvest, enz. te hangen. Als er regelmatig licht op valt, blijft de 'Nitestick' werken gedurende 365 dagen van het jaar en Beschikbare kleuren: kristalgroen, ijsdit voor meer dan 10 jaar. De stick is blauw, rose, oranje, geel, purper. Richt5 cm lang. prijs: â‚Ź 6,20. www.nitestik.eu

ADVERTENTIE

Hippocampus mei/juni 2013

opmaak_244.indd 83

83

24-5-2013 16:32:36

Jo Lacroix.

- GESCHIEDENIS

Paul Bailly.

Foto's (4): NELOS-archief.

Bondsnieuws

Jozef Van den Berghe.

De 'prehistorie'

van NELOS

Méér dan 35 jaar geleden!

In de rubriek 'Retro Hippo' van Hippocampus nr. 242 (jan./feb. 2013) werd vermeld dat er – om 20 jaar BEFOS te vieren – een 'Bal der Voorzitters' georganiseerd werd. Daaronder stond ook de mening vermeld van René Crepin over de Decreten Bloso/Adeps (betoelaging van de sportverenigingen… mits splitsing), dat hij als voorwaarde stelde "dat BEFOS moest behouden blijven, maar dan wel met een paritair bestuur van de twee gewesten".

84

opmaak_244.indd 84

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 16:36:31

LIFRAS werd op 18 juni 1978 daarna gesticht, maar NELOS hield onmiddellijk op diezelfde dag van 16 april 1978, onder leiding van Jozef Van den Berghe, haar memorabele stichtingsvergadering.

Na de nodige democratische inspraak, de ene al wat kleurrijker dan de andere, werd de notariële akte van stichting van de vzw NELOS op diezelfde dag verleden voor meester Charles Ooms, notaris (en ook duiker) te Brussel.

De afgevaardigden van de overgrote meerderheid van de toen vertegenwoordigde Nederlandstalige duikclubs, ondertekenden die akte.

En onmiddellijk daarna werd de eerste bestuursverkiezing gehouden met als resultaat:

René Crepin.

D

eze twee vermeldingen hebben zeer veel met mekaar te maken. Het was immers René Crepin, toen voorzitter van het nationaal duikonderricht, die Paul Bailly, toen voorzitter van BEFOS, er toe aanzette om iets als een 'Bal des Présidents' te organiseren met de bedoeling om daar dan uit te vissen welke clubvoorzitters – Nederlandstalige en Franstalige – geschikt zouden zijn om die Nederlandstalige, respectievelijk Franstalige bestuursleden van BEFOS te worden.

En zo geschiedde: Paul Bailly, van beroep advocaat te Brussel maar wonende in het Brabantse Borcht-Lombeek, zocht en vond daar op dat bal:

• •

een collega-advocaat Jo Lacroix, voorzitter van 'La palanquée' te Chaudfontaine; Jozef Van den Berghe, van beroep notaris en voorzitter van BCD (Bevers Castors Diving) te Brussel.

Iets na middernacht zag men daar inderdaad in een hoekje van die balzaal dat die drie juristen de koppen bij mekaar staken om de structuur van de Belgische Federatie (BEFOS) niet te voorzien van een paritair bestuur, maar wel aan te passen aan echt nieuw op te richten zelfstandige 'Liga's'.

Na vele avonden gezamenlijk werk, hadden Jo Lacroix en Jozef Van den Berghe voldoende juridische bagage opgeslagen om hun respectievelijke stichtingsvergaderingen in goede banen te leiden.

Op 16 april 1978 werd vooraf een Bijzondere Algemene Vergadering van BEFOS gehouden tot goedkeuring van een statutenwijziging onder opschortende voorwaarde van:

• •

de voorafgaandelijke stichting van de regionale Liga's; de indiening van de respectievelijke kandidatenlijsten voor de Raad van Bestuur van de nieuwe BEFOS.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

Jean Sax Antoine De Deene Willy Wellens Georges Dib Jozef Van den Berghe José Vandekerckhove Jacques Bernaerts

77 stemmen.

75 stemmen.

71 stemmen.

71 stemmen.

57 stemmen.

48 stemmen.

40 stemmen.

De week nadien werd in de eerste vergadering van die Raad van Bestuur Jozef Van den Berghe tot voorzitter van NELOS verkozen.

Antoine De Deene werd ondervoorzitter, belast met BLOSO en verzekeringen.

De verantwoordelijkheden over duikonderricht, geneeskunde, sport en OWT werden onder de overige leden van de Raad van Bestuur verdeeld.

Als secretaris, die statutair buiten de leden van de Beheerraad mocht aangeduid worden, bood Jacqueline Vanhaver – de intussen jammer genoeg reeds overleden echtgenote van Jean Sax – zich bereidwillig aan.

NELOS was geboren en hield haar eerste Algemene Vergadering op 1 oktober 1978!  Jozef Van den Berghe, een ouwe rat, die het allemaal meemaakte

ADVERTENTIE

VOOR AL JE DUIK- EN SNORKELMATERIAAL www.desportduiker.be Hippocampus mei/juni 2013

opmaak_244.indd 85

85

24-5-2013 16:36:33

Reportage

- BIOLOGIE

Zakpijpen voor

biobrandstof en visvoer

Doorschijnende zakpijpen (Ciona intestinalis).

Zakpijpen zijn voor ons duikers zeker niet onbekend. De Universiteit van Bergen in Noorwegen denkt dat ze als grondstof kunnen dienen voor biobrandstof en visvoer.

Z

hun larven vrijkomen, zal het bijna uitsluitend met zakpijpen begroeid worden.

De oogst is daardoor heel zuiver. Twee tot drie oogsten per jaar zouden haalbaar zijn. Bovendien groeien ze zowat overal ter wereld, zodat ze lokaal gekweekt kunnen worden en er geen milieubelastend transport nodig is. En ze groeien op zee, waar ze geen landbouwgrond verdringen en werk

kunnen geven aan vissers die door de huidige overbevissing zonder werk dreigen te vallen. Volgens de bioloog Eric Thompson en zijn collega's van de Universiteit van Bergen in Noorwegen zijn ze hierdoor beter geschikt dan andere grondstoffen voor de aanmaak van biobrandstof.

Tot deze slotsom komen ze na jaren onderzoek.

Foto's (2): Ivo Madder.

akpijpen halen voedsel uit het water door het te filteren. Men kan ze makkelijk kweken op pvc, touw en jute.

Het voordeel is dat andere vastzittende dieren zich moeilijker kunnen vasthechten op deze ondergronden. Zakpijpen groeien snel, veel sneller dan veel andere voedselbronnen. Als je dat spul ergens in het water hangt op het ogenblik dat aldaar

86

opmaak_244.indd 86

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 16:36:34

Zakpijpen zijn geschikt als grondstof voor biobrandstof, maar ook als visvoer.

Foto: Luc Rooman.

Bij verbranding van biobrandstoffen produceert men ook CO2, maar omdat biobrandstoffen gemaakt worden van planten die dat gas zelf opgenomen hebben, voegt men veel minder CO2 toe aan het milieu dan bij verbranding van fossiele brandstoffen. Probleem is dat men voor de productie van biobrandstof een beroep moet doen op voedselgewassen. Dus als je bijv. alle mais omzet in brandstof, dan is mais niet meer beschikbaar als voedsel. Met al die honger in de wereld kun je toch geen landbouwgrond gaan gebruiken om alcohol of diesel te produceren?

"Weg met de biobrandstoffen!", was een logische reactie.

lieren hebben het voordeel dat ze op heel slechte, natte en vervuilde grond kunnen groeien. In struikvorm zijn ze bovendien goed oogstbaar met de machines die nu al bestaan voor mais. Misschien is Vlaanderen binnenkort een wereldspeler in biobrandstoffen?

De Noorse wetenschappers kozen voor een heel andere aanpak: ze doken in het handboek biologie. Iedere bioloog weet dat cellulose enkel door planten geproduceerd wordt (en in mindere mate door gisten en bacteriën), maar er is één uitzondering: de zakpijpen. Het zijn zoutwaterdieren met een mantel van cellulose, zonder lignine.

Die mantels blijken goed oogstbaar te zijn. Men kan ze makkelijk omzetten naar alcohol (lees: biobrandstof). Hoe vlot wil Thompson voorlopig niet vertellen, tot zijn patent waterdicht is. Maar in ieder geval vlotter dan cellulose uit planten. Hij denkt dat de techniek binnen drie tot vijf jaar op punt zal staan voor een grote industriële proef.

Duiker kijkt naar doorschijnende zakpijpen.

Omdat voedselgewassen, zoals mais en suikerriet (de grondstoffen van de eerste generatie voor de aanmaak van biobrandstoffen), eerst en vooral gebruikt moeten worden om de hongeren te spijzen, kwam de wetenschap al snel met een tweede generatie grondstoffen voor biobrandstoffen. Het is nog niet duidelijk welke daarvan het meest efficiënt en het best te commercialiseren zijn, want er is nog volop onderzoek aan de gang. Alle grondstoffen van de tweede generatie groeien op niet-landbouwgrond, dus dat is al positief.

Sommige laboratoria mikken op olierijke struiken, andere op algen (microalgen en zeewier), waarvan ze de oliën kunnen verwerken tot diesel. Nog andere werken aan planten waarvan ze de cellulose omzetten in suikers, die ze dan vergisten tot alcohol.

Dat kunnen snelgroeiende planten zijn zoals olifantsgras en allerlei rietsoorten, of plantaardig afval: stro, suikerrietstengels of zaagmeel. Die planten hebben alle een

Foto: Gino Meskens.

visvoer

gemeenschappelijk probleem: de cellulose is moeilijk omzetbaar, omdat ze in de plant afgeschermd wordt door een andere stof, lignine. Suikers uit cellulose halen is dan ook stukken duurder dan uit de voedselplanten van de eerste generatie. Bij voedselplanten gaat die omzetting vlot omdat hun suikers vlot toegankelijk zijn. Er is ook nog een ander probleem bij het omzetten van de grondstoffen van de tweede generatie: voor elke grondstof moet je een bijpassende gist ontwikkelen.

Vlaamse onderzoekers van het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB) werken alvast aan een handige oplossing voor het celluloseprobleem: genetisch gewijzigde populieren, die minder lignine bevatten en toch even goed lijken te groeien. Die populieren staan nog op een beveiligd proefveld, tot er voldoende gegevens zijn om te bewijzen dat ze geen aantoonbare schade aanrichten in het milieu. Popu-

Van zodra de mantel van de zakpijp verwijderd is, blijven er veel eiwitten en omega 3-vetzuren over. Goed visvoer dus. Wie weet zelfs geschikt als mensenvoedsel?

Maar tussen droom en daad staan culturele en culinaire bezwaren, dus houden de Noren het wijselijk bij visvoer. Nu vis en schaaldieren steeds vaker gekweekt worden in plaats van gevangen, is er grote nood aan geschikt voer dat goedkoop en in grote hoeveelheden beschikbaar is, zonder dat je het milieu ervoor moet leegroven. Er is immers een tekort aan niet-milieubelastend visvoer. Op dit moment importeren viskwekers steeds meer soja om aan hun visvoer toe te voegen. Daardoor komen ze in concurrentie met andere vormen van voedselproductie, en hebben ze nog steeds visvoer met een niet al te gunstig vetzuurpatroon.

Zakpijpen kunnen een uitkomst bieden.

Aan visvoer is momenteel meer geld te verdienen dan aan alcohol, onder meer omdat er nog volop goedkope alcohol gemaakt wordt uit mais. Zonder dat visvoer zou de alcoholproductie uit zakpijpen vandaag niet rendabel zijn.

Toch zien de Noren de toekomst positief in.

Zeker als je alle voordelen van de kweek van zakpijpen op een rijtje zet.  Ivo Madder

Hippocampus mei/juni 2013

opmaak_244.indd 87

87

24-5-2013 16:36:36

I

n september 2012 ontdekte de Japanse freelance onderwaterfotograaf Yoji Ookata op 25 meter diepte, ten zuiden van Amami Oshima (Japan), geometrische zandcirkels van ongeveer twee meter doorsnede. Tot dan toe had niemand ooit eerder een gelijkaardig fenomeen gemeld. Om te achterhalen wie de ontwerper van dergelijke kunstwerken was, schakelde Yoji zijn voormalige collega's van de lokale NHK-tv in. Ze plaatsten een camera in de buurt van één van de zandcirkels en volgden samen met enkele wetenschappers boven water wat er onder water gebeurde.

De filmploeg ontmaskerde vrij snel de 'dader'. De bouwer van deze zandstructuur was een vis! Meer bepaald de Tetraodon biocellatus, een straalvinnige vis van de familie der kogelvissen (Tetraodontidae).

Deze mooie, lekkere maar giftige kogelvis ('pufferfish' in het Engels) is erg geliefd bij aquariumhouders en wordt meestal als zoetwatervis verkocht terwijl het een brakwatervis is (in 'puur' zeewater gaat hij dood).

Hij is gekend onder de Engelse namen 'Palemba puffer', 'Sumatra puffer', 'Figure 8' (F8), 'F8 puffer' en 'Eyespot puffer'. Deze laatste naam heeft hij te danken aan de oogvormige vlek ('eyespot') op zijn staart.

Zijn buik is wit en de rug is groen van kleur,

88

opmaak_244.indd 88

met gele en zwarte achtvormige patronen.

Vandaar zijn andere populaire naam. Het leefgebied van de 'F8 puffer' bevindt zich in het estuaria (verbrede trechtervormige riviermondingen) en vloedvlaktes (mangroven en moerassen) van Zuidoost-Azië.

Het is een redelijk agressieve vinnenbijter die actief jaagt en agressiever wordt naarmate hij ouder wordt. Maximum leeftijd ongeveer 10 jaar. Lengte: 10 tot max. 17 cm.

Foto: Yoji Ookata – NHK-tv.

De geometrische en soms zeer complexe mysterieuze graancirkels die al dan niet door buitenaardse wezens, bolbliksems of grappenmakers ontstaan in graanvelden, zijn geen onbekend fenomeen.

Ook zandcirkels werden al gespot. Maar wist je dat er vorig jaar iets gelijkaardigs onder water ontdekt werd?

John de Lange – hobbykwekers.nl.

Zandcirkels onder water

Foto: Yoji Ookata – NHK-tv.

- BIOLOGIE

zandcirkels als broednest Als de tijd rijp is, werkt de mannetjes F8kogelvis dag en nacht aan het opbouwen van zijn zandcirkel. Met zijn vinnen sprokkelt hij kleine schelpjes bijeen en legt die in de holtes tussen de richels en geulen van zijn kunstwerk. Al dit werk heeft tot doel wijfjes te lokken om te paaien. De richels dienen als een beschermende buffer tegen de sterke zeestromingen. De wetenschappers merkten op dat hoe groter, uitgebreider en ingewikkelder het patroon is, hoe meer wijfjes bezwijken voor de charmes van de maker van de zandcirkel. Na het paaien leggen de vrouwtjes hun eieren in de holtes in het midden van de cirkel, waar hun broedsel beschut blijft voor de getijdenstromingen. 

John de Lange – hobbykwekers.nl.

Reportage

Boven: Yoji Ookata ontdekte tijdens zijn duik een geometrische zandcirkel van ongeveer twee meter doorsnede.

De zandcirkels worden gemaakt door een kogelvis.

Onder: De F8-kogelvis (Tetraodon biocellatus).

Als de tijd rijp is, werkt de mannetjes F8-kogelvis dag en nacht aan het opbouwen van zijn zandcirkel.

Ivo Madder

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 16:36:44

TRAVEL AND JOY

IN SPECIALIST

N E z I E r duIk Travel and Joy

(Antwerpen) Bredabaan 878, B-2170 Merksem andjoy.be tel.: +32(0)3 289 85 68 • info@travel

Lic.6285

www.travelandjoy.be

UW DUIKSPORTZAAK MET EEN PRIMA SERVICE

- Alle kwaliteitsmerken - Vulstation 300 bar - Eigen hersteldienst - Verhuur duikmateriaal

TE HUUR DEMONSTRATIE DUIKTANK - op wielen - L3m x B2m x H2m - met 5 vensters 80x100 cm - geleverd met filter en verwarmingssysteem

PAUL DE WEERDT Welleweg 72 - 9320 Erembodegem Tel: 0475/73 25 74 www.aqualand.be - info@aqualand.be Open: di-wo-do-vr: 18-21 u & ma-za: op afspraak

opmaak_244.indd 89

24-5-2013 16:36:46

- BIOLOGIE

Foto's (2): AFP.

Reportage

Fluorescente schapen dankzij

de grote leptomeduse

Dankzij een gemodificeerd fluorescent gen van het lampenkapje lichten deze schapen op onder UV-licht.

Fluorescerende eiwitten komen van nature voor in sommige soorten kwallen (Aequorea victoria) en koraal (Discosoma sp.). Dankzij genetische manipulatie is het mogelijk om ook andere dieren fluorescerende eigenschappen te geven.

Het bekendste voorbeeld hiervan is de nachtparel, een fluorescerende aquariumvis die sinds 2003 in Taiwan verkocht wordt.

Eind april 2013 verschenen er persberichten dat er in oktober 2012, in Uruguay (Zuid-Amerika), schapen geboren werden die oplichtten onder ultraviolet licht. De dieren werden genetisch gemodificeerd met een fluorescent gen van het lampenkampje, een kwal.

D

e geboorte van de fluorescente schapen, in oktober vorig jaar, werd pas woensdag 24 april 2013 bekendgemaakt door een groep Uruguayaanse wetenschappers, samen met het Pasteurinstituut in de hoofdstad Montevideo.

Het genetisch modificeren van schapen was een primeur, want het werd nog niet eerder gedaan in Latijns-Amerika. Dit succes plaatste Uruguay meteen op het hoogste niveau in de wetenschappelijke wereld.

De schapen groeiden volkomen normaal op. Hun enige bijzonderheid is dat ze fluorescent zijn als ze onder ultraviolet licht worden geplaatst. De genetische modificatie had enkel tot doel om de effectiviteit na te gaan van de methode om een vreemd gen te plaatsen in het DNA van de dieren.

90

opmaak_244.indd 90

In Zuid-Amerika veranderden wetenschappers eerder al de genen van geiten in Brazilië en van koeien in Argentinië. Als gevolg van de aanpassing maakten de dieren menselijke eiwitten aan.

De wetenschappers haalden het specifieke gen uit het fluorescerende eiwit van het lampenkapje (Aequorea victoria, Aequorea vitrina, Aequorea forskalea, Aequorea aequorea). De soort dankt zijn naam aan de bijzonder doorzichtige schijf in het centrale gedeelte van de hoed; 'vitreus', van het Latijn 'vitrum', waar 'vitrina' van afgeleid is, betekent 'glasachtig'.

In Amerika noemt men ze plaatselijk de 'Many Ribbed Hydromedusa' (veelvoudige geribde hydromeduse). In Engeland is ze gekend onder de naam 'Crystal Jelly' (kristalkwal).

Het is een bioluminescerende kwal die onder andere leeft aan de westkust van Noord-Amerika. Hij kan blauwe lichtflitsen veroorzaken door snel Ca 2+ vrij te maken, dat een interactie aangaat met het fosfo-proteïne aequorine. Dit blauwe licht wordt omgezet in groen licht door groen fluorescent proteïne (GFP), dat bij moleculair biologisch onderzoek in de fluorescentiemicroscopie gebruikt wordt.

Het lampenkapje lijkt op een echte kwal, maar is eigenlijk een hydromeduse, het kwalstadium van een hydroidpoliep. Ze behoort tot de klasse van de kwalpoliepen of hydroïdpoliepen (Hydrozoa), de subklasse van de dwergkwallen of hydromeduse (Hydromadusae) en tot de orde van de leptomeduse (Leptomedusae). Vandaar dat ze ook gekend is als de grote leptomeduse. Het poliepstadium van deze soort is beschreven onder de naam Campanulina paracuminata. De poliepen zijn nog niet waargenomen in Nederland, de vrijzwemmende larven al wel.

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 16:36:47

Foto: Ivo Madder.

Foto: Jos Audenaerd.

Foto: Dennis Vandermeersch.

Foto: Ivo Madder.

Links: Kenmerkend bij het lampenkapje is de schotelvormige doorzichtige kwalvorm met witte strepen.

Rechts: De radiale kanalen zijn mooi zichtbaar als men het lampenkapje van de zijkant belicht.

Bij verstoring geven de lichtgevende organen een groenblauwe gloed af.

Men kan de inwendige structuur van het lampenkapje goed zien als men er met een duiklamp op schijnt.

Deze leptomeduse komt in bijna alle zeeën voor. Vroeger dacht men dat Aequorea vitrina, Aequorea forskalea, Aequorea aequorea en Aequorea victoria aparte soorten waren. Onderzoek, eind jaren '90 van vorige eeuw, wees echter uit dat het om dezelfde soort gaat.

snede dat ongeveer de helft is van de doorsnede van de schotel. Aan de rand van de schotel bevinden zich 50 tot 200 tentakels.

De tentakels zijn bij sommige exemplaren kort, maar kunnen ook een lengte bereiken gelijk aan de doorsnede van de schotel.

Kenmerkend is de schotelvormige doorzichtige kwalvorm met witte strepen, die vanuit de in het centrum gelegen heldere schijf naar de randen toe lopen. Deze strepen of radiale kanalen zijn licht golvend van structuur. Het lampenkapje varieert in grootte tussen de 10 à 30 cm doorsnede.

Het zeer heldere gedeelte heeft een door-

Ze zijn bezet met netelcellen die heftig kunnen steken. Kenmerkend ten opzichte van andere nauw verwante soorten is dat het lampenkapje drie of meer maal zo veel tentakels heeft als radiale kanalen. Over bijna de ganse lengte van de radiale kanalen bevinden zich de dunne geslachtsorganen. Ze zijn blauwachtig bij het mannetje en roze bij het vrouwtje.

Ondanks dat het lampenkapje heel doorzichtig is, kan men de inwendige structuur van het dier toch goed bekijken als men er met een duiklamp op schijnt. De radiale kanalen zijn vooral mooi zichtbaar als men het dier van de zijkant belicht. De kanalen zijn dan wat kronkelig of golvend van structuur. Ze zien er uit als twee wit oplichtende draden van wol, die parallel aan elkaar lopen en soms spiraalsgewijs om elkaar heen draaien.

De tentakels zijn bezet met netelcellen die heftig kunnen steken. Dus opgepast!

In de rand van hoed zitten meer dan 100 kleine lichtgevende organen. Bij verstoring geven deze een groenblauwe gloed af. De hydromedusen worden geoogst voor hun bioluminescerende stoffen (toepassing in neurologische en biologische experimenten). Het lampenkapje eet voornamelijk planktonkreeftjes en andere kwalachtigen. Ze kunnen hun mond zo ver opensperren dat ze kwallen die half zo groot zijn als zijzelf kunnen opeten.

In de Oosterschelde en de Grevelingen zal je het lampenkapje niet vaak tegenkomen.

Als je ze aantreft is het in de zone tot 3 meter diepte (het oppervlaktewater) en is het meestal gedurende een vrij korte periode tijdens de nazomer. Sommige jaren zijn ze massaal aanwezig.  Ivo Madder

ADVERTENTIE

De schoonheid

van oosterschelde Dedeschoonheid

van de oosterschelde

Nu 15% voorjaars voordeel!

Zeeuwse cottages perfect voor een duikweekend.

Stelhoekweg 3 • 4424 NN Wemeldinge 0113 - 626 443 • www.destelhoeve.nl Hippocampus mei/juni 2013

opmaak_244.indd 91

91

24-5-2013 16:36:52

NELOS-Boetiek

Alle artikelen kunnen besteld worden bij de regionale verantwoordelijken of kunnen rechtstreeks afgehaald worden in het Duikershuis (na telefonische afspraak).

Badge Assistent-Instructeur € 5,00 - Badges CMAS 1-2-3*Instructeur € 3,00 - Badge duiker-hulpverlener € 3,00 - Badge NELOS 1*Instructeur of NELOS 2*Instructeur € 5,00 - Balpen Jeugdduiken € 2,00 - BEFOS geborduurde badge € 10,00 - BEFOS zelfklever € 1,50 - Boek 'Fauna en Flora' € 29,50 - Boek 'Fauna en Flora' + kaart € 31,00 - Boek 'Onderwaterfotografie' € 19,50 - Boek 'Specialisatie Onderwaterbiologie' € 20,00 - Brevetkaart 2*D € 3,00 - Brevetkaart 3*D € 3,00 - Brevetkaart AI € 3,00 - Documentenmap 260 mm hoog op 210 mm breed € 22,00 - Documententas € 7,00 - Documententas 1*D (gevuld) € 40,00 - Duikboek € 20,00 - Duikboek jeugd 'Het blauwe paspoort' € 6,00 - Jeugdduikbrevet brons / zilver / goud €3,00 - Jeugdduiken EHBO € 3,00 - Jeugdduiken EHBO + Kaft € 5,00 - Kaarten 'Fauna en Flora' € 5,00 - Logboek € 5,00 - Logboek 'jeugdduiken' € 6,00 - Mannen T-shirt V-hals wit € 10,00 - Medische fiche volwassene € 3,00 - Medische fiche jongen € 3,00 - Medische fiche meisje € 3,00 - NELOS-cursus (tweedelig) € 40,00 - NELOS-cursus 1*D 'Duiksport ook voor jou!' € 15,00 - NELOS-cursus biologie € 15,00 - NELOS-cursus DHV € 15,00 - NELOS-cursus gevorderd nitrox € 25,00 - NELOS-cursus OW-Videografie € 25,00 - NELOS-Infomap € 10,00 - NELOS-Infomap Technisch Duiken € 10,00 - NELOS-muts blauw € 10,00 - NELOS-naslagwerk vlotbaarheidscontrole en de noodzaak van loodreflex € 4,00 - NELOS-naslagwerk oriëntatie € 4,00 - NELOS-naslagwerk OSB - € 4,00 NELOS-straps (sleutelhanger) € 2,50 - NELOS-pull met korte zip donkerblauw € 30,00 - NELOS-strandlaken € 20,00 - NELOS-vest zwart € 80,00 - NELOS-zelfklever € 1,00 - Poster duiktekens € 8,00 - Vrouwen Tshirt V-hals rood € 15,00, NELOS-pet € 12,00 - Polo vrouw blauw € 25,00 - Polo man rood € 25,00 - Zwarte sweater met kap unisex € 35,00

92

opmaak_244.indd 92

TROUW

WORDT BELOOND De winnende nummers zijn:

1-AFK-601 JUV-016 KUI-726 009-CBE 1-BEM-387 Zie je je nummerplaat staan, neem dan contact op met Guy Bosmans (tel. 015 22 56 72 of guy.bosmans1@telenet.be).

Je wilt graag meedoen? Schaf dan vlug een NELOS-zelfklever aan in de boetiek voor slechts € 1,00 en kleef die goed zichtbaar op je voertuig. Misschien ben je volgende keer bij de gelukkigen. 

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 16:48:22

BEFOS

NELOS-Boetiek

Belgische Federatie voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw

Algemeen verantwoordelijke Guy BOSMANS Abeelstraat 9 - 2221 Booischot Tel. 015 22 56 72 boetiek@nelos.be Rekening boetiek: KB 401-6513621-89

OOST-VLAANDEREN: Mark BULTE Hendrik Consciencelaan 6 9950 Waarschoot Tel. 09 377 37 97 boetiek.ovl@nelos.be (afhalingen na telefonische afspraak)

Regionale verantwoordelijken

WEST-VLAANDEREN: Isabel NEYRINCK Odiel Spruyttestraat 22 - 8870 Izegem Gsm 0478 97 32 69 (na 19.30 u) boetiek.wvl@nelos.be

ANTWERPEN: NELOS Duikershuis Brusselsesteenweg 313-315 - 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 58 secretariaat@nelos.be (afhalingen na telefonische afspraak) BRABANT: Tiny HEREMANS Janseniusstraat 41 - 3000 Leuven Tel. 016 22 56 98 boetiek.vbr@nelos.be (afhalingen na telefonische afspraak)

LIMBURG Voor de regio Limburg is er op dit moment geen verantwoordelijke.

Voor bestellingen en afhalingen: Duikershuis NELOS. secretariaat@nelos.be

Wisselvalig weer?

Dolle pret met de NELOS-pet. Zet hem op je bol met echte NELOS-wol!

Voorzitter: Willy van der Plas Boekenberglei 185 - 2100 Deurne (A'pen) Tel. 03 366 18 22 - voorzitter@nelos.be Mede-voorzitter: Jean Rondia Groeselenbergstraat 37 - 1180 Brussel Tel. 02 374 85 40 - rondia.jean@skynet.be Bestuursleden: Fabienne Descamps Route d'Obourg 73 - 7000 Mons Tel. 065 84 65 22 - fabydesc@skynet.be Jean-Robert Delobbe Avenue Napoléon 20 - 1420 Braine-l'Alleud Tel. 02 384 86 56 - 9211@lifras.be Vincent Leroy Kievitlaan 214 - 1800 Vilvoorde Tel. 02 465 75 21 - vince.cas@skynet.be John Remue Genenbemdestraat 2H - 3945 Kwaadmechelen Gsm 0495 20 00 85 - duikonderricht@nelos.be Ronny De Meersman Koning boudewijnlaan 39 - 9160 Lokeren Gsm 0475 70 19 76 - rdm@dubraco.com Guy Bosmans Abeelstraat 9 - 2221 Booischot Tel. 015 22 56 72 - boetiek@nelos.be

Secretariaat: Luce De Smet Jules Broerenstraat 38 - 1070 Anderlecht Tel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 58 secretariaat@nelos.be

LIFRAS

Ligue Francophone de Recherches et d'Activités Sous-Marines asbl Président: Jean Rondia Groeselenbergstraat 37 - 1180 Brussel Tel. 02 374 85 40 - rondiajean@gmail.com

pet € 12

Vice-président: Jean Moiny Rue Marexhe 23 a - 4530 Villers Le Boullet Gsm 085 21 36 28 - moiny.jean@skynet.be

Trésorier: Jean-Robert Delobbe Avenue Napoléon 20 - 1420 Braine-l'Alleud Tel. 02 384 86 56 - 9211@lifras.be Administrateurs: Albert Bastin Rue André Renard 25 - 4020 Montegnée Tel. 071 43 54 91 - a.bastin.lifras@gmail.com Fabienne Descamps Route d'Obourg 73 - 7000 Mons Tel. 065 84 65 22 - fabydesc@skynet.be Robert Henry Av. Doct. Terwagne 46 - 1310 La Hulpe Tel. 02 653 95 71 - henry.robert@skynet.be Marc Hiernaux Rue des Alliés - 1190 Forest Gsm 0477 22 78 96 - marc.hiernaux@skynet.be

muts € 10

Vincent Leroy Kievitlaan 214 - 1800 Vilvoorde Tel. 02 465 75 21 - vince.cas@skynet.be Marc Lycops Rue Puccini 104 - 1070 Anderlecht Tel. 02 523 60 57 - 12958@lifras.be Maria del Pilar Ruiz Lopez Rue G.Stocq 18 - 1050 Ixelles Tel.02 649 57 95 - bo16@skynet.be

Secretariaat: Katia Van De Veegaete Muriel Van Blommen Jules Broerenstraat 38 - 1070 Brussel Tel. 02 521 70 21 - fax 02 522 30 72 katia@lifras.be - muriel@lifras.be

Hippocampus mei/juni 2013

opmaak_244.indd 93

93

24-5-2013 16:48:47

Jeugdduikhoekje

- SKUBBA & FRED

Cartoon: Peter Bosteels.

Nella vertelde en toonde hoe je met de lucht uit de fles het trimvest kon opblazen.

Fred had onmiddellijk door waarom. "Archimedes!", riep hij.

Nella was verbaasd dat Fred dit wist. Voor Skubba was dat niet verwonderlijk. Hij wist dat zijn vriend slim is.

Aan één van die darmen hing een ding waardoor je kon ademen onder water. Ze noemde dat het mondstuk. Het mondstuk zat vast aan de tweede trap. Skubba vroeg zich af waarom je onder water twee trappen nodig hadden. Hij zou het later wel aan Fred vragen.

Ze mochten allebei eens proberen te ademen. Skubba kreeg het wel moeilijk in zijn mond, maar Nella vertelde hem dat hij dat nog zou leren. Hij moest zijn tanden op het mondstuk zetten en zijn lippen over de rand leggen. Het lukte hem. Het ding werkte veel beter dan hun zelfgemaakte duikhelm. Na een paar diepe teugen, gaf hij het enigszins aarzelend aan Fred door.

"Mag ik daar dan mee duiken?", vroeg Skubba.

Jacket en co Nella deed de kist opnieuw open en ze toverde er een vest uit die opgeblazen kon worden.

E

en 'jacket' of trimvest, noemde Nella de ballonvest.

Ze vertelde dat je op die trimvest een fles kon vastmaken en er mee kon duiken.

De twee vrienden keken elkaar vol verwachting aan.

Nella zag de nieuwsgierige blikken. Omdat er nog tijd over was, monteerde ze de duikfles. Om dit te doen spreidde ze het trimvest op de grond en legde er een fles op. Ze bevestigde de fles met een riem aan de 'jacket'. Daarbij stak ze de riem een paar keer door een zwart, plastic ding met drie gleuven in. Het was alsof ze de twee helften van de riem aan elkaar naaide. Alles ging

94

opmaak_244.indd 94

snel en vlot. Fred noteerde alles, terwijl Skubba nauwlettend haar handelingen volgde. Je kon zien dat ze dit al veel gedaan had.

Daarna draaide ze een ding, dat ze ontspanner of ademautomaat noemde, op de fles. Ze vertelde ook dat dit de eerste trap was.

Vanuit die ademautomaat vertrokken er een heleboel slangen. Toen draaide ze aan de kraan en hoorden beide jongens een geluid van lucht die uit een ballon ontsnapte.

De slangen bewogen zelfs een beetje. Het was alsof ze even leefden.

"Ja, je mag daar later mee duiken", antwoordde Nella, "maar eerst zullen we je het leren gebruiken in het zwembad".

Zijn ogen glinsterden. Hij zou er mee gaan duiken!

Fred had goed geluisterd en kon direct ademen door het mondstuk.

Ze volgden een andere slang en zagen de naald van wat voor hen een horloge leek, op het getal '200' stond.

"Dit is een manometer. Hierdoor kunnen we zien hoeveel lucht er in de fles zit. De naald toont dat er nog 200 bar in de fles zit. De fles zit dus vol lucht", zei Nella.

"Aha", zeiden Skubba en Fred samen, maar eigenlijk hadden geen van beiden een idee waarover Nella het had.

De vriendelijke dame aan de deur riep dat ze naar de kleedkamers mochten. De zwembadtraining zou direct beginnen.

Voor ze binnen mochten, moesten ze zich eerst aanmelden. Voor de veiligheid. 

Patrick Van Hoeserlande

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 16:48:49

– DUIKONDERRICHT

Foto: Ivo Madder.

Bondsnieuws

Opleiding 3*instructeur NELOS 2013 De opleiding omvat drie luiken, namelijk een theoretisch examen, een verhandeling en een Zeestage.

O

p 21 mei 2013 werden daarvan de eerste twee afgesloten en ligt de weg naar Boulouris (ZuidFrankrijk) waar traditioneel de Zeestage plaatsvindt, breed open voor Edith Bracke, Kris Vanderdonck, Lutgart Stals en Pieter Decoene.

Zij zijn met brio geslaagd in deze aartsmoeilijke examens.

Onze welgemeende felicitaties!

Op te merken valt dat er een perfect evenwicht heerst tussen mannen en vrouwen!

NELOS een voorbeeld voor de sport?!  John Remue, Verantwoordelijke Duikonderricht

Sprokkels

Stempel Wemeldinge Ga je in Wemeldinge (Oosterschelde) duiken?

Laat dan na je duik een duikstempel in je logboekje plaatsen.

O

ok dit jaar werd er een promotiebrochure over Wemeldinge uitgegeven. Je kan hem ook als pdf downloaden via www.wemeldinge.info. In de brochure wordt, net zoals vorig jaar, melding gemaakt dat duikers in de lokale verblijfsaccommodaties en bij Duikschop Oktopussy terecht kunnen om een duikstempel in hun logboekje te laten stempelen. Ook in sommige restaurants, zoals de Oude Sluis, kan je achter die stempel vragen. 

Mediterrane Duikcruises Vanaf 600 euro per week STAGES: - opleidingen- fotografie - bio

Ivo Madder

Hippocampus mei/juni 2013 Victoria_croisieres.indd 2

opmaak_244.indd 95

95

7-12-2012 15:55:01

29-5-2013 8:47:26

Webdiving

Webdiving Het einde van het internet?

Na meer dan 60 webdiving artikels (ja, mijn eerste neergeschreven verkenningstocht op het duikgedeelte van het www stond te lezen in de Hippo 180) lijk ik aan de rand van de elektronische mensheid gekomen te zijn. Ik heb de indruk dat ik veel van hetzelfde zie, weliswaar in een andere lay-out, maar toch weinig nieuws. Of mis ik de onderliggende filosofie van het net? Is het misschien niet de uitbreiding van de kennis, maar gewoon de vermenigvuldiging van de data? Agent Smith vertelde Neo in 'The Matrix' dat de mens slechts één ding deed: zich vermenigvuldigen totdat de natuurlijke rijkdommen uitgeput zijn. Is het internet gewoonweg een andere manier van uiting van deze drift?

T

erug op verkenningstocht langs de datasnelwegen. Bij het intikken van het woord 'duiken' krijg ik 5.440.000 hits. Ik heb ze zeker niet allemaal gelezen.

De strijd tussen de sites om op de eerste pagina te komen is een stille maar daarom niet minder hevige. Ik lap het resultaat aan mijn laars en spring onmiddellijk, in werkelijkheid via tussenstappen, naar pagina 20 van de lijst met duiklinks. De ILVOsite over wetenschappelijk duiken valt me op (ja, ook per pagina wordt er om de aandacht van de internaut gevochten). Dit type duikers zit steeds verscholen achter een zweem van onbekendheid en mystiek.

96

opmaak_244.indd 96

Even piepen op www.ilvo.vlaanderen.be en tik 'duiken' in (de directe link is te lang).

En nu zou de kracht van het internet me moeten helpen. Ik wil meer weten en lees iets over opleiding en 'Belgian Working Group on Scientific Diving'. Ik zoek een link, maar vind er geen. Even googlen en … niets. Natuurlijk niet echt, 379.000 links maar zonder eigen site, is dat in internettermen: niets! Je weet niet wat je mist als je niet op het internet bestaat. Is dat niet de boodschap van een reclamecampagne?

bij mij me een belletje rinkelen, toegegeven het geluid klinkt heel ver. Even opzoeken: "Hyves is een Nederlandse sociaalnetwerksite met voornamelijk Nederlandse bezoekers en leden, vergelijkbaar met de Amerikaanse sites MySpace en Facebook".

Het internet beantwoordt al je vragen!

Ik zou willen naar de laatst gerangschikte site gaan, maar dat zou me te veel tijd kosten. Ik besluit om naar pagina 100 door te klikken, maar de teller stopt op 92!? Volgend bericht komt op mijn scherm: "Enkele resultaten die erg lijken op de 912 weergegeven resultaten zijn weggelaten om de meest relevante resultaten weer te geven.

Als u wilt, kunt u de zoekopdracht herhalen met de weggelaten resultaten". Het beperkt mijn maneuvervrijheid. Ik klik op de link en moet opnieuw beginnen. Nu bots ik op mijn tijdsbeperking.

Ik spring naar Google pagina 40. De site www.ardennenwijzer.be/films trekt mijn aandacht (wel even naar de rubriek 'duiken' gaan). Duikfilms! "Video's zeggen meer dan foto's". Het zou de slogan van YouTube kunnen zijn (maar over die site zal ik het vandaag niet hebben). Duiken in de Ardennen? Juist, ik was de vele steengroeves vergeten. Koud, maar helder water.

Heb je meer tijd en vind je tussen de lijst nog interessante dingen, stuur ze dan maar door naar patrick.van.hoeserlande@advalvas.be. Graag, want anders val ik misschien over de rand van het www, de dataloze ruimte in. 

Patrick Van Hoeserlande

Ik schiet door naar pagina 70 en ontdek er http://vwvduiken.hyves.nl. 'Hyves' doet

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 16:49:00

Waar service het belangrijkste product blijft!

ELKE DAG TOT UW DIENST van 10u tot 12u30 en van 13u30 tot 19u zaterdag van 10u tot 18u Jubellaan 54 | 2800 Mechelen Tel. 015 43 01 31 Fax 015 43 01 35 info@dezeeman.be www.dezeeman.com

Laat je fantasie de vrije loop

Al dat moois om je heen, dat wil je toch met al je vrienden delen? Daarom heeft Sealife een ongelooflijk makkelijke camera voor je gemaakt: de DC 1400.

Krachtig, compact, met tiptoetsgemak en een fraai 7” display voor totale controle.

Tot 60 meter diepte!

SeaLife Benelux Tel: +31 (0)10 59 103 88

verkoopadressen en informatie: www.sealife-cameras.eu

Advertentie 1-4_hippocamus_finaal.indd 1

20/01/12(w 3) 10:02 ONZE

PARTNERS:

DC1400 Hippo 1 kwart bs Nieuw.indd 1

27-1-2012 23:22:57

SCUBAPRO X-TEC UWATEC BARE SUUNTO METALSUB GREEN FORCE MARES SEAC DIVESYSTEM UK DICAPAC BRIGHT WEIGHT SEALIFE MC NETT OCEANIC TRIDENT DUIKCOMPUTERS, DUIKLAMPEN, ADEMAUTOMATEN, DROOGPAKKEN, SEMI NATPAKKEN, JACKETS, …….

24 uur vulstation 200 en 300 bar.

Eigen hersteldienst.

SHOWROOM HOFEINDE 21 2350 VOSSELAAR BELGIE TEL: +32(0)14611260 EMAIL: HCV.BVBA@PANDORA.BE WWW.DUIKMATERIAAL.BE

Hippocampus mei/juni 2013

opmaak_244.indd 97

97

24-5-2013 16:49:20

Lopende agenda Zie ook: http://bit.ly/NELOS-agenda

Juni 2013 20 WEVOS-cursus DF2 Theorie Onderwaterfotograaf Niveau 2 Praktijk op 24/06/2013 Locatie: Roeselare Inschrijven: peter.ryngaert@telenet.be

22 AVOS-verbroederingsduik Locatie: Wemeldinge Parking Info: adv@avos.be

22 2e wedstrijddag OVK - Zeeland Open Vlaams Kampioenschap onderwaterfotografie en -videografie Info: www.onderwaterfotografie.be

Juli 2013 07 34e Noordzeechallenge Vinzwemmen 12 km of 6 km 09.30 u Cadzand (gebouw KNRM) Info: famnortier@zeelandnet.nl of hinsen100@hetnet.nl

Augustus 2013 11 ACAVOS Themaduik Onderwerp: met model Locatie: Anna Jacobapolder Info & inschrijving: yteughels@skynet.be

24 AVOS-bootduik Locatie: Wemeldinge haven Info: adv@avos.be

31 Traversée de la carrière de Maffle Opgelet: deze vinzwemwedstrijd is afgelast!

31 Feestelijke duik Ter gelegenheid van 20 jaar Duikschool Antwerp Wet Wheels vzw

Locatie: De Spuikom, Oostende-Bredene

Info: adv@avos.be

01 2e wedstrijddag OVK - Zoetwater

(Module 2)

10 Infosessie kandidaten 3*I 2014 Huis van de Sport, Berchem – 19.45 u Info: adv@avos.be

15 AV College 3*I Locatie: Duikershuis

15 Pre-Zeestage Locatie: Duikershuis

15 Vinzwemmen Doortocht van het Schulensmeer Locatie: Lummen

21-22 BK binnenbad Vinzwemmen 50 m bad

22 Pre-pre-Zeestage Organisatie: AVOS/OVOS Locatie: Bruinisse – 08.30 u Info: adv@avos.be

24 Inschrijvingen/1e les 1*I/Initiator (Module 2)

29 Themaduik Commissie Biologie Locatie: Stavenisse, zaal De Stove – 14.30 u Info: biologie@nelos.be

Info: www.tekDIVE13.com

18 24 24 24

Limiet inschrijving examen 3*I Examen 1*I/Initiator (Module 2) Post Zeestage Open de Liège Vinzwemmen 25 m bad Locatie: zwembad, Grivegnée

29 Voordracht Commissie Biologie Onderwerp: de zeenaaktslakken Spreker: Peter van Bragt Huis van de Sport, Berchem – 20.00 u Info: biologie@nelos.be

December 2013 05 Herexamen 1*I/Initiator (Module 2) 08 Fysieke fitheidsproeven 1*I/Initiator Zwembad 't Strop, Stropstraat 31, 9000 Gent, Van 13.00 - 17.00 u

12 Vergadering afspraken 1*I/Initiator (M3-M4)

12 Infosessie kandidaten 2*I 2014 Huis van de Sport, Berchem – 19.45 u Info: adv@avos.be

14 AVOS-receptie Locatie: Clubhuis Aquanauten – 20.00 u Info: secretariaat@avos.be

15 Vinzwemmen Kerstzwemtocht (Cadzand Nederland)

Inschrijven: peter.ryngaert@telenet.be

06 Zeestage te Boulouris Van zo 6/10/2013 tot do 10/10/2013

06 Vinzwemmen

Opleiding nitrox, extended range & trimix Info via het menu 'Sectie DuikTechnieken (SDT)' op www.wiki.nelos.be

Beker van het Zilvermeer (Mol)

20 Coupe LIFRAS Vinzwemmen 25 m – zwembad Lessines

26-27 12 uur van Hasselt Vinzwemmen 25 m – zwembad Hasselt

November 2013

Info: www.onderwaterfotografie.be

07 ACAVOS-cursus OW-fotografie

07 Herexamen Duiker-Hulpverlener

Locatie: Ter Elst Congrescentrum, Edegem

Afstand: 4 km, 1 km

09 Limiet inschrijving 1*I/Initiator

fotografie en -videografie

Open Vlaams kampioenschap onderwater-

TekDive13

Doortocht van het Albert Kanaal (Hasselt)

Praktijk op 07/10/2013 te Roeselare

Locatie: Wemeldinge Klein Stelle

Info: hannelore@nelos.be en Hippocampus

16-17

08 Vinzwemmen

viering20jaar@anww.be

01 Oefenduik 2*I

Locatie: Bloso-domein Hofstade

08 Jeugd-Dive Day

Theorie Onderwaterfotograaf Niveau 1

September 2013

Specialisatieopleiding Jeugdduiken

Locatie: De Spuikom, Oostende-Bredene

03 WEVOS-cursus DF1

Info: www.onderwaterfotografie.be

Info: adv@avos.be

16-17

07 D-Dive Day

Inschrijven kan tot 10/08/2013 via

fotografie en -videografie

opmaak_244.indd 98

eric.reekmans@pandora.be

Iedereen is welkom

Open Vlaams kampioenschap onderwater-

Huis van de Sport, Berchem – 19.45 u

Info en inschrijvingen: Eric Reekmans

Oktober 2013

31 1e wedstrijddag OVK - Zoetwater

Info & inschrijving: yteughels@skynet.be

14 Proefexamen 1*I

Locatie: Zilvermeer Mol

Samenkomst 09.30 u, briefing 10.00 u

Locatie: Put van Ekeren, aan CVD-hangar

98

Locatie: Duikershuis

07 Wet Wheels Duikdag

niveau 2

Controleer even of het evenement inderdaad wel doorgaat. De zetduivel speelt ons meer dan eens parten!

Weet je van interessante evenementen of organiseer je zelf een activiteit die in onze Lopende Agenda kan opgenomen worden, plaats de gegevens dan in de Lopende Agenda op de NELOS-wiki of bezorg ze aan: Ivo Madder – redactie@nelos.be.

Hippocampus mei/juni 2013

24-5-2013 16:49:23

foto: Harry Klerks

Foto: Bert Seyssens

Actie gedurende April, Mei & Juni

Since 1953

Hugyfot’s kleinste

heeft grootse ambities!

Hybrid 2

Quadristar Ti XPGH Uitgerust met PWM microprocessor:    

dimbaar (50-100%) beveiliging tegen diepontlading “bring me home modus” thermische beveiliging voor gebruik boven water

De GoPro 3 is zondermeer een bijzondere camera.

Net daarom ontwikkelde Hugyfot voor de GoPro 3 een bijzondere behuizing die je de mogelijkheid biedt om:

Introductieprijs



359,00 Euro

6 jaar garantie

i.p.v. 449,00 Euro

op de titanium lampkop

Krachtige, compacte en lichte duiklamp met Hybrid technologie tot 960 Lumen

100 min



 

6 uur te filmen i.p.v. 40 minuten, dankzij een optionele extra batterij (met gebruik van het GoPro LCD scherm); het GoPro LCD scherm apart aan te sluiten in een waterdichte behuizing (met kabel tot 3 meter) voor gebruik als polecam; een onderwatermicrofoon aan te sluiten; een extra extern batterijpack aan te sluiten voor waanzinnig lange time lapse opnames.

Mogelijke accessoires:

extra setje batterijen

autolader

lanyard met snelsluiting

Geleverd met lader en 2 oplaadbare batterijen in een handige Soft Shell verpakking.

www.green-force.com

Cover_244.indd April 2013.indd 51

www.hugyfot.com

24-5-2013 16:54:41 12/02/2013 16:12:41

TWEEMAANDELIJKS INFORMATIEBLAD (NIET IN JULI EN AUGUSTUS) VAN DE NEDERLANDSTALIGE LIGA VOOR ONDERWATERONDERZOEK EN -SPORT NELOS Nr. 244 - mei/juni 2013

FOR EXTRAORDINARY MISSIONS

THE WORLD’S FIRST WATCH-SIZED REBREATHER-COMPATIBLE DIVE COMPUTER

CONQUER NEW TERRITORY WITH SUUNTO DX Suunto, the world’s leading dive computer brand with a heritage that spans over 76 years, has once again succeeded in its mission to create pioneering equipment. The Suunto DX, built on the award -winning Suunto D9tx, is the ultimate tool for open circuit and rebreather divers. It’s the very first of its kind to feature CCR compatibility. The premium design and materials, combined with the new superior Suunto Fused™ RGBM, makes it the must-have for your dive missions and everyday adventures.

Are you ready to conquer new territory?

TITANIUM BRACELET

Cover_244.indd 2

Follow Suunto Ambassador Jill Heinerth’s extraordinary mission in the Bermuda Deep caves and learn more about the new Suunto DX at www.suunto.com

24-5-2013 16:54:15