Hippocampus 242 (jan.-feb. 2013)

Cover_242.indd 3

TWEEMAANDELIJKS INFORMATIEBLAD (NIET IN JULI EN AUGUSTUS) VAN DE NEDERLANDSTALIGE LIGA VOOR ONDERWATERONDERZOEK EN -SPORT NELOS Nr. 242 - jan./feb. 2013

Zeestage 2012

19-2-2013 9:31:09

Intelligentie binnen handbereik.

De stijl van een luxe polshorloge met de functies van een geavanceerde duikcomputer.

Duik in SCUBA, APNEA of DIEPTEMETER modus. De Meridian kan ook de hartslag in de gaten houden voor een nog exactere calculatie

DEEP DOWN YOU WANT THE BEST Š Copyright 2012 SCUBAPRO / Johnson Outdoors Diving, LLC.

MeridianAdEU-FULLPG HIPPOCAMPUS.indd 1 Cover_242.indd 4

scubapro.com

26/03/2012 15:05:18 19-2-2013 9:31:11

Februar

Nr 242 januari/februari 2013

Van de redactie DOOR IVO MADDER Zoals beloofd in deze editie de sfeerfoto’s van de Zeestage, het hoogtepunt binnen het duikonderricht. Je krijgt ook een kort verslag over de fitheidstesten voor 1*Instructeur voorgeschoteld. Een goede voorbereiding om je conditie op peil te brengen, is trouwens door deel te nemen aan één van de wedstrijden vinzwemmen. In deze editie tonen we eveneens enkele van de winnende onderwaterfoto’s van het NELOS-Festival. Met het artikel over 'Fluorescentie in de zeeën' brengen we nog meer mooie foto’s en informeren we je ook waar biofluorescentie goed voor is. Nog meer biologisch nieuws vind je in het interview over sponzenpoep. Wegens tijdsgebrek heb ik deze winter mijn kop slechts twee keer onder water kunnen steken. Spijtig, want de winterperiode heeft toch wel wat moois te bieden. In december hebben ze in de Oosterschelde nog twee nieuwe zeenaaktslakken ontdekt. In het artikel over Vancouver (Canada) ontdek je dat streken met koud water soms wel heel veel te bieden hebben. Uiteraard zijn tropische bestemmingen zoals bijv.

Papoea ook best interessant, zeker als je er tussen de walvishaaien kan zwemmen. Schitterend als je het onderwaterleven in beeld kan brengen. Dus zou je niet eens aanvangen met een cursus onderwatervideografie? Misschien word je dan wel een trendsetter – zoals de Belgen die vele jaren geleden de Rode Zee ontdekten –­ want aan de meeste wedstrijden doen er maar weinig videografen mee. Je maakt dus veel kans om te winnen. In deze editie brengen we ook heel wat duikmateriaal in beeld, met als primeur een blik op de Poseidon MK VI rebreather. Tot slot, hou het veilig! Want je wilt het echt niet meemaken om gered te worden door de Sea King, alhoewel dat wel een belevenis is.

Ivo Coverfoto: Het oplaten van een oppervlaktesignalisatieboei (OSB) op het einde van de duik, is een vaardigheid die de kandidaten van de Zeestage snel en perfect moeten kunnen. Foto: Roland Wantens.

opmaak_242.indd 3

Bondsnieuws

Reportages

Bijscholingen voorjaar 2013........................... 5 Cursus Onderwatervideografie.................. 6-7 Ivo Madder 10 jaar hoofdredacteur............... 8 Fysieke fitheid..............................................10-12 De finale tot 2*Instructeur (2*Stage).... 18-26 Een droom die werkelijkheid werd (3*Stage)................................................ 46-49 Beker van België Vinzwemmen............. 50-52 Verboden duikgebieden.................................59 NELOS-Festival 2012................................64-72

Mooie afsluiting veelbewogen zeeslakkenjaar 2012........... 9 Vancouver Canada.....................................14-16 Sponzenpoep..............................................28-32 Kuilanker geborgen bij Plompe Toren ...................................................................34-35 De Belgen, trendsetters van het sportduiken in de Rode Zee........................................36-39 De Giganten van Ahe in Papoea............ 40-45 Fluorescententie in de zeeën: niet alleen leuk voor duikers............ 54-58 Nieuw duikmateriaal voor het nieuwe duikseizoen.............. 74-78 Een rebreather om verliefd op te worden................... 80-82 De Sea King doet zijn naam alle eer aan............... 84-90

Vaste rubrieken Retro Hippo.......................................................60 Close-up (Geert Vandendriessche)...... 62-63 Hippoëzie........................................................... 83 NELOS-Boetiek..........................................92-93 BEFOS-FEBRAS............................................... 93 Skubba & Fred..................................................94 25-jarig bestaan Duikschool Oceanica......95 Webdiving..........................................................96 Lopende agenda...............................................98

NELOS-Consulenten John Remue

René De Laet

duikonderricht@nelos.be

medische.commissie@nelos.be

• Algemeen duikonderricht • Inschalingen

• Duikgeneeskundige problematiek

François Desmet

Willy van der Plas

duikmateriaal@nelos.be

voorzitter@nelos.be

• Duikmateriaal

• Verzekering

Stef Teuwen

René Van Leeuwen reglementering@nelos.be

sdt@nelos.be

• Technisch Duiken

• Juridische kwesties in de duiksport • Duikreglementering

Jozef Van den Berghe

Els Huybregts

statuten@nelos.be

mental.coaching@nelos.be

• VZW-statuten en -kwesties

• Bijstand bij duikongevallen

Dirk Deraedt veiligheid@nelos.be

• Melden van duikincidenten en bijna-duikongevallen

Ronny De Meersman

Ronny Margodt pr@nelos.be • Public Relations NELOS

Guy Bosmans

penningmeester@nelos.be

boetiek@nelos.be

• Penningmeester

• Contactpersoon Bloso

Correcties en/of opmerkingen i.v.m. de NELOS-cursusboeken: cursus@nelos.be Correcties i.v.m. met de NELOS-infomap: documenten@nelos.be

Hippocampus jan./feb. 2013

3

18-2-2013 11:20:30

Nederlandstalige Liga voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw Lid van BEFOS (Stichtend lid van de Wereldbond voor Onderwateractiviteiten CMAS).

Erkend door Bloso (Bevordering van de Lichamelijke Ontwikkeling, de Sport en de Openluchtrecreatie).

Raad van Bestuur Voorzitter: Willy van der Plas Tel. 03 366 18 22 - voorzitter@nelos.be Vice-voorzitter - relaties CMAS: John Remue Tel. 0495 20 00 85 - duikonderricht@nelos.be Relaties Bloso - Boetiekverantwoordelijke: Guy Bosmans Tel. 015 22 56 72 - boetiek@nelos.be Penningmeester: Ronny De Meersman Gsm 0475 70 19 76 - penningmeester@nelos.be Bestuurslid: Ivo Hubert Gsm 0475 49 87 24 - ivo.hubert@nelos.be Bestuurslid: Herwig Van Cotthem Gsm 0495 55 85 19 - herwig.vancotthem@nelos.be Public Relations: Ronny Margodt Gsm 0473 96 13 50 - pr@nelos.be

Commissies Commissie Duikonderricht Voorzitter: John Remue - duikonderricht@nelos.be Gsm 0495 20 00 85 Verantwoordelijke der brevetten: Eric Sels Tel. 015 61 61 81 - brevetten@nelos.be Ereraad: Ronny Margodt Gsm 0473 96 13 50 - ereraad@nelos.be Subcommissie Jeugdduiken: Ginette De Smedt Gsm 0478 44 72 98 - jeugdduiken@nelos.be Brevettencomité: John Maes Gsm 0495 66 56 19 - brevettencomite@nelos.be Sectie duiktechnieken: Dirk De Bilde Gsm 0476 96 26 00 - sdt@nelos.be Sectie EDIT: Ivo Madder Gsm 0475 73 32 01 - edit@nelos.be Veiligheidscomité: Dirk Deraedt Gsm 0476 24 30 94 - veiligheid@nelos.be

Geneeskundige Commissie Voorzitter: Roland Vanden Eede - Tel. 03 827 57 31 duikgeneeskunde@nelos.be Secretaris: Ingrid Dekelver - Gsm 0479 713469 duikgeneeskunde.sec@nelos.be Mental Coaching: Els Huybregts Gsm O478 44 02 78 - mental.coaching@nelos.be

Sportcommissie Voorzitter: Herwig Van Cotthem Gsm 0495 55 85 19 - sportcommissie@nelos.be Secretaris: Free Duerinckx Schrijnbroekstraat 51, 3500 Hasselt

Audiovisuele Commissie Voorzitter: Ronny Margodt Gsm 0473 96 13 50 - audiovisueel@nelos.be Voorzitter Sectie Onderwaterfotografie: Ludo Braeckman - owf@nelos.be Verantwoordelijke Onderricht onderwatervideografie: Erik De Groef Gsm 0478 25 09 21 - cursus.owv@nelos.be

4

opmaak_242.indd 4

Commissie Biologie Voorzitter: Tiny Heremans Tel. 016 22 56 98 - biologie@nelos.be Secretaris: Jean-Marie Reynaert Gsm 0475 81 43 59 - biologie.sec@nelos.be

Commissie Redactie Hippocampus Voorzitter: Ivo Madder Tel. 03 290 54 06 - redactie@nelos.be Secretaris: Luc Beets Tel. 03 325 07 36 - hippo.sec@nelos.be

Commissie Duikers met een Handicap Voorzitter: Ann Tielen Tel. 011 42 35 14 - cdmh@nelos.be Secretaris: Yves Druyve 0486 68 33 51 - cdmh.sec@nelos.be

Commissie Solidariteitsfonds Leden: Guy Bosmans, Ronny De Meersman, Ronny Margodt

NELOS-secretariaat Duikershuis - Luce De Smet Brusselsesteenweg 313-315 - 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 58 secretariaat@nelos.be www.nelos.be - www.wiki.nelos.be CERTIFICATION INTERNATIONAL

Erevoorzitter: Jozef Van den Berghe Tel. 054 32 88 20 erevoorzitter@nelos.be

ma. 9.30 u - 11.30 u, wo. 9.30 u - 11.30 u en 14.00 - 16.00 u, vr. 14.00 u - 16.00 u

INFORMATIEBLAD VAN NELOS vzw Hoofdredacteur: Ivo Madder De Bisthovenlei 46 - 2100 Deurne (Antwerpen) Tel. 03 290 54 06 - redactie@nelos.be Verantwoordelijke uitgever: John Remue Genenbemdestraat 2H - 3945 Kwaadmechelen Gsm 0495 20 00 85 - duikonderricht@nelos.be Redactieteam: Luc Beets - Jacques Bernaerts Chrisje Demuynck - Bert Janssens - Ivo Madder Katrijn Ools - John Remue - Monique RemueDemoustier - Jozef Van den Berghe - Wim Van Doeselaer - Patrick Van Hoeserlande - Roland Wantens Vormgeving en publiciteit: Katrijn Ools Brusselsesteenweg 313-315 - 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 58 publiciteit@nelos.be Pre-press & druk: Swinnen Printing Muizenstraat 172 - 1981 Hofstade Tel. 015 45 02 78 - fax 015 45 02 79 info@swipri.be Hippocampus verschijnt 5 maal per jaar: februari, april, juni, september en december.

Oplage: meer dan 10.000 exemplaren.

ISSN-nummer: 1782-8414

Hippocampus kan je downloaden in pdfformaat via de NELOS-wiki, meer bepaald via: www.wiki.nelos.be/index.php/Hippo-archief

Ongevalsaangiften Binnen de 15 dagen in dubbel naar het NELOS-se- Advertentietarieven cretariaat, vergezeld van een geneeskundig getuigwww.wiki.nelos.be/index.php/Hippocampus schrift. Dit attest moet door de dokter worden afgeleZie bij 'Publiciteit'. verd binnen 3 dagen na het ongeval.

Bij een dodelijk ongeval: binnen 2 dagen naar het De redactie en de uitgever zijn niet verantwoordelijk voor NELOS-secretariaat en rechtstreeks naar Arena de inhoud van de geplaatste advertenties. Ongevraagd toegestuurde redactionele teksten en/of foto's worden niet te(eventueel telefonisch of per fax): ruggestuurd. De artikels ter publicatie in de Hippocampus t.a.v. de heer Eddy Van Den Bosch moeten binnen zijn bij de redactie minstens 45 dagen voor Jozef II straat 36-38 - 1000 Brussel de maand van verschijning.

Tel. 02 512 03 04 - fax 02 512 70 94

Hulpdiensten UNIVERSITAIR ZIEKENHUIS ANTWERPEN Tel. 03 821 30 55 (24/24 uur) HYPERBAAR CENTRUM Militair Hospitaal Neder-over-Heembeek (afrit 6 op de ring rond Brussel), Tel. 0800 12382 ALGEMEEN ALARMNUMMER Tel. 112 Medisch Centrum Hyperbare Zuurstoftherapie 's-Gravenpolderseweg 114, Goes, Nederland Tel. 0031 113 23 42 90 (24/24 uur)

Overeenkomstig de Belgische wet van 08/12/1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer, gewijzigd door de Europese wet van 11 december 1998 tot omzetting van de richtlijn 95/46/EG van 24 oktober 1995, melden wij dat uw persoonsgegevens worden bijgehouden in een bestand. Wij verbinden ons ertoe deze gegevens enkel te gebruiken voor de verzending van ons tijdschrift en de administratie van de liga overeenkomstig het doel van onze organisatie. U heeft inzage- en correctierecht.

Niets van deze uitgave mag overgenomen worden zonder schriftelijke toestemming van de verantwoordelijke uitgever.

Hippocampus komt tot stand met de steun van

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

AIG-ASSISTANCE Bij je duikschool kan je het persoonlijk verzekeringskaartje bekomen, met daarop volgende info: Policy number: ARENA 2.009.718/010 In geval van repatriëring/hospitalisatie ten gevolge van een duikongeval in het buitenland.

Call Center: +32 3 253 69 16

Adresveranderingen Uitsluitend richten aan het NELOS-secretariaat:

secretariaat@nelos.be

Hippocampus jan./feb. nov./dec.2013 2012

18-2-2013 11:20:33

Bondsnieuws

Bijscholingen voorjaar 2013 Tijdens het voorjaar organiseert NELOS opnieuw enkele bijscholingen die de werking van je duikschool ten goede kunnen komen.

Foto's (2): Svilen Milev/ www.sxc.hu.

Datum: woensdag 17/04/2013.

Aanvangsuur: 19.30 uur.

Plaats: Duikershuis, Brusselsesteenweg 313-315, 2800 Mechelen.

Deelnameprijs: 12,50 euro (IBAN: BE 29 4433 6916 8164, met mededeling 'Bijscholing Netwerken – naam deelnemer').

De sportclub van de toekomst: 10 succestips Netwerken!?

Volstaat een pagina op facebook dan niet?

Het belang van netwerken mag niet onderschat worden. Hoe goed je theoretisch marketingplan ook is, persoonlijke contacten aangaan en onderhouden is en blijft belangrijk! Daarom bieden we je de opleiding 'Bijscholing Netwerken' aan.

Deze opleiding leert je: • Op een ludieke en interactieve manier hoe je meer kan halen uit bestaande en nieuwe contacten.

• Jouw sportclub kort, bondig en beklijvend voor te stellen.

• Selectief bepaalde events bezoeken, gericht op een bepaald doel of om bepaalde mensen te ontmoeten.

• Wat je moet zeggen na de 'hallo'.

De sportclub is vandaag slechts één van vele populaire sportaanbieders en wordt geconfronteerd met allerlei (nieuwe) problemen. De maatschappij evolueert, de menselijke behoeften, noden en wensen veranderen. De sportclub moet zich kunnen aanpassen aan deze evoluties en trends om niet aan populariteit in te boeten.

In deze bijscholing krijg je 10 succestips aangereikt om de aantrekkingskracht en uitstraling van jouw club te verhogen en de werking ervan te optimaliseren.

Hoe gaan we dat doen?

Deze opleiding is eveneens een intervisiemoment waarin we ervaringen uitwisselen, discussiëren en leren keuzes maken om te evolueren naar een sportclub die ook in de toekomst een toekomst heeft.

Datum: woensdag 05/06/2013.

Aanvangsuur: 19.30 uur.

Plaats: Duikershuis, Brusselsesteenweg 313-315, 2800 Mechelen.

Deelnameprijs: 12,50 euro (IBAN: BE 29 4433 6916 8164, met mededeling 'Bijscholing 10 succestips – naam deelnemer'). 

• We kijken hiervoor verder dan de eigen clubgrenzen.

• We passen principes toe uit andere domeinen.

• We vertalen deze oplossingen naar de sportclub.

Inge Dekort

ADVERTENTIE

RUDI’S OCEAN CENTER Meer dan 35 jaar ervaring!

NITROX - CMAS-instructeur

NITROX VULSTATION 300 BAR • Alle gekende duikmerken • Eigen hersteldienst • “NITROX-opleidingen”

• CMAS Diving Center • Alle inlichtingen en duikreizen (meer dan 35 jaar duikervaring) • OW-film, -foto & -videospecialist

STAPELPLEIN 45 | 9000 GENT | TEL & FAX (09) 233 34 70 | E-MAIL Rudi.ocean@myoffice.mobistar.be Openingsuren: ma, wo & vr: 10.00 - 12.30 u - 19.00 u | do: 13.30 - 19.00 u | za: 10.00 - 12.30 u & 13.30 - 18.00 | zo: 10.00 - 12.00 | di gesloten

Hippocampus jan./feb. 2013

opmaak_242.indd 5

5

18-2-2013 11:20:35

Bondsnieuws

- AUDIOVISUELE COMMISSIE - SECTIE ONDERWATERVIDEOGRAFIE

Foto: Dan Blum - Protect the Sharks.

Cursus Onderwater-

videografie Tijdens de lessen komen o.a. aan bod: closeup, macro, breedhoek, belichting, cameratechnieken, compositie, montage

Vorig jaar konden de ge誰nteresseerden vaststellen dat de cursus onderwatervideografie (OWV) eindelijk in een volledig opgefriste lessenreeks was gegoten. Ook dit jaar organiseren we een nieuwe lessenreeks die zelfs nog iets beter zal zijn als deze van vorig jaar.

D

Foto: Ben Stiefelhagen.

oor een vlotte samenwerking tussen de vernieuwde Sectie OWV en de uitstekende lesgevers konden we vorig jaar een zeer interessante basiscursus aanbieden.

Dit jaar gebruikten we alle feedback van

6

opmaak_242.indd 6

Hippocampus jan./feb. 2013

18-2-2013 11:20:42

Foto: Dan Blum - Protect the Sharks.

zowel cursisten als lesgevers om de cursus nog te verbeteren en zelfs een beetje uit te breiden. Goede zaken, zoals de samenwerking met instructeurs van GUE (Global Underwater Explorers), blijven bestaan. Deze duikfederatie is vooral gericht op grot- en wrakduiken en daar is het natuurlijk van zeer groot belang om ten allen tijde stabiel in het water te hangen én een goede zichtbaarheid te behouden. Twee eigenschappen die we als videoduikers ten zeerste nastreven.

In principe kan ieder NELOS-lid zich inschrijven. Voor de eerste introductieles over materiaal kan iedereen zonder verplichtingen inschrijven. In deze les geeft Geert Nies een beknopt overzicht van wat de mogelijkheden zijn qua camera's, onderwaterbehuizingen, lampen, vlotters, enz. voor de eventuele onderwatervideograaf in spe. Hoewel Geert ook een gespecialiseerde winkel heeft, is er uiteraard geen aankoopverplichting en kan de cursist nadien zeker beslissen om eerder apneïst te worden of een andere 'speciality' te kiezen. Deze les is trouwens gratis.

Voorwaarde voor het volgen van de eigenlijke lessenreeks is natuurlijk wel dat de kandidaat een camera met onderwaterhuis heeft of zich met de informatie van de introductieles zo'n set aanschaft binnen de termijn van de lessen.

De eigenlijke cursus is opgedeeld in 5 lessen. Tijdens de inleidingsles wordt met de hulp van de film 'Murphy' een bondig overzicht gegeven van de gehele cursus. Dan worden bepaalde hoofdstukken uitgediept door specialisten ter zake. Stephan Matthies neemt dit jaar twee lesavonden voor zijn rekening en zal het eerst hebben over breedhoek, belichting en filmen in team.

Op een andere avond weidt hij uit over cameratechnieken, compositie en montage.

Gino Rosiers en Ilse De Gendt zullen ook dit jaar dieper ingaan op close-up én macro. Ten slotte geven Peter Brandt en Mark Devoldere de cursisten een praktische les over stabiliteit in het open water van het Zilvermeer in Mol. Stabiliteit is het allerbelangrijkste om een goede onderwaterfilm te kunnen maken.

Daarom kozen we ook voor gespecialiseerde instructeurs. Een degelijke praktijkles impliceert echter een kleine klas.

Het maximum aantal deelnemers aan deze les bedraagt dan ook slechts 8 cursisten. Indien meer dan 8 kandidaten zich aanmelden, komen ze op een wachtlijst te

staan voor bijkomende praktijklessen. De theoretische lessen kunnen zij echter wel al bijwonen.

Op het einde van de cursus maken de cursisten een eindwerk bestaande uit een scenario en een hierop gebaseerde onderwaterfilm. Deze wordt beoordeeld door de lesgevers die ook een persoonlijk rapport opstellen met constructieve feedback.

Wanneer alle films afgeleverd en beoordeeld zijn, organiseert de Sectie OWV een filmavond waarop alle films aan bod komen. Aan het einde van de avond krijgen de cursisten een specialitykaartje 'onderwatervideo' op voorwaarde dat zij alle lessen hebben gevolgd én een scenario en film hebben afgeleverd. Wie niet alle lessen kan volgen, kan deze kosteloos inhalen tijdens een volgende lessenreeks.

Alle NELOS-leden die beschikken over een camera en onderwaterhuis kunnen zich voor de cursus aanmelden. Andere materiaalvereisten zijn er niet, maar het bezit van 'rigide' vinnen (die niet omplooien) is een aanrader. Het is ook aangeraden om het cursusboek vooraf aan te kopen en al eens door te nemen. En nitroxduikers hebben natuurlijk een streepje voor wat de veiligheid betreft.

De cursus wordt gegeven door Peter Brandt, Mark Devoldere, Stephan Matthies, Geert Nies, Gino Rosiers & Ilse De Gendt en Erik De Groef. 

Erik De Groef, Verantwoordelijke Onderricht Onderwatervideografie e-mail: cursus.owv@nelos.be www.onderwaterfotografie.be

Een korte introductie van de lesgevers • Peter Brandt (+1000 duiken) & Mark Devoldere (+ 400 duiken) zijn beiden NELOS 3*D, fervent recreatief en technisch duiker (GUE Tech/Cave). Peter is GUE-instructeur en Mark volgt momenteel de instructeursopleiding. Ze zijn beiden mede-oprichter van GUEBE (www.gue-be.be), een duikclub die GUE-duikers uit het hele land samenbrengt. Mark is projectmanager van Project Baseline Zeeland (sites.google. com/site/projectbaselinezeelandnl).

Peter heeft als lid van Koelakant ook een bijzondere interesse voor onderwatervideografie.

• Ilse De Gendt & Gino Rosiers (samen +6000 duiken) maken sinds 2005 schitterende onderwaterfilms en hebben zich sindsdien gespecialiseerd in macro-opnamen en documentaires. Met hun films wonnen ze reeds verschillende Internationale prijzen. Op het laatste NELOS-festival won Ilse goud bij de Masters. Zie ook www.umhd.be.

• Stephan Matthies (+700 duiken) werkt als 'Head of Production' bij een Belgische producent van televisieprogramma's. In zijn vrije tijd wijdt hij zich, met zijn team Koelakant (www.koelakant.be), aan het op beeld vastleggen van boeiende wrakken en grotten.

• Erik De Groef (+500 duiken) kreeg het vertrouwen van de Audiovisuele Commissie om deze cursus te organiseren.

Als NELOS-AI en GUE-Cave1 kan hij het beste uit deze duikfederaties combineren om de geïnteresseerden een goede cursus aan te bieden waarbij de nadruk gelegd wordt op praktische vaardigheden die in het gewone duikonderricht maar weinig aan bod komen.

Alle theoretische lessen gaan door in het Duikershuis te Mechelen. De introductieles materiaal door Geert Nies gaat door op vrijdag 5 april 2013 (20.00 - 22.00 u). De eigenlijke theoretische lessen starten op zaterdag 6 april 2013 (13.00 - 17.00 u) met de overzichtsles. Op zaterdag 13 april 2013 (10.00 – 12.00 u) hebben Gino Rosiers en Ilse De Gendt het over macro en close-up. Op vrijdagavond 19 april 2013 (20.00 – 22.00 u) spreekt Stephan Matthies over breedhoek, belichting en filmen in team. De praktische les over stabiliteit en vintechnieken wordt door Peter Brandt en Mark Devoldere gegeven in het Zilvermeer te Mol op zaterdag 20 april 2013 (10.00 – 16.00 u). En ten slotte geeft Stephan Matthies een les over cameratechnieken, compositie en montage op vrijdag 26 april 2013 (20.00 – 22.00 u).

Om de cursus voor iedereen betaalbaar te houden, bedraagt het homologatiegeld € 50,00 voor de gehele cursus, inclusief de elektronische links naar de presentaties.

Dit bedrag dient betaald te worden tijdens de overzichtsles.

Let op! De plaatsen zijn beperkt, dus meld je snel aan!

Hippocampus jan./feb. 2013

opmaak_242.indd 7

7

18-2-2013 11:20:44

Bondsnieuws

Ivo Madder: 50 Hippo's later

In Hippo 192 van februari 2003 schreef Ivo als nieuwe Hoofdredacteur zijn eerste 'Editoriaal', dat enkele Hippo's later – na een opmerking van een aandachtige lezer – werd gewijzigd in het correcte 'Van de redactie'.

N

De opeenvolgende hoofdredacteurs – Rudi Schollaert, Jacques Bernaerts, Roland Wantens, Ivo Madder – hebben dit doel steeds voor ogen gehouden en stap voor stap gewerkt aan het verwezenlijken van een aantrekkelijk, interessant en veelzijdig duikmagazine.

Het huidig redactieteam vormt een zeer stabiele ploeg, met leden die er al van in het begin bij waren en een aanhoudende instroom van nieuwe redactieleden, zodat er zowel ervaring is, maar ook een frisse wind en nieuwe ideeën.

Maar het meeste werk om 5 sprankelende Hippo's per jaar in de bus van onze leden te doen belanden gebeurt wel door Hoofdredacteur Ivo, die zelf in 2000 de Hipporedactie vervoegde.

Laten we even nagaan wat dat inhoudt: teksten nazien en klaar maken voor layout, foto's uitkiezen, artikels schrijven en foto's nemen, België rondhotsen om verslag uit te brengen van allerlei NELOS- en andere duikactiviteiten, opvolgen en controleren van het drukken, nazien met de

8

opmaak_242.indd 8

Foto's (2): Luc Beets.

u zijn we 10 jaar en 50 Hippo's verder. Tijd om even terug te blikken.

In 1982 ontstond de eerste echte Hippocampusredactie onder impuls van voorzitter Jozef Van den Berghe. Die splinternieuwe redactie stelde onmiddellijk zeer ambitieuze doelstellingen: 'De Hippocampus moet evolueren tot een tijdschrift dat graag gelezen wordt en waarbij men uitkijkt naar de volgende verschijningsdatum' (Hippo 87 van februari 1982).

Op de redactievergadering, precies 10 jaar nadat Ivo hoofdredacteur geworden was, werd hij in de bloemetjes gezet.

redactie van de drukproeven, redactievergaderingen voorbereiden en voorzitten, de Hippocampus Wiki onderhouden, verslag uitbrengen op de Algemene Vergadering.

Maar Ivo heeft ook nog verplichtingen als 3*Instructeur o.a. in de Sectie Edit, hij heeft meegewerkt aan het NOB-NELOS-project 'Specialisatie Onderwaterbiologie' en heeft al prijzen gewonnen als fotograaf, hij is ondervoorzitter en redacteur in zijn club The SeaMasters en … hij gaat vanzelfsprekend ook duiken … en er moet ook nog gewerkt worden om den brode!

Ivo is dan ook een genie in time management, want hoe hij dat klaarspeelt in die

luttele 24 u per dag, is ons een mirakel!

Ivo is er ook in geslaagd een dikkere Hippo in full colour te verwezenlijken en daarbij heeft hij de redactie in het digitaal tijdperk gebracht. Er worden geen teksten meer nagelezen op de redactievergaderingen, omdat dit thuis gebeurt. Daardoor is er meer tijd om over projecten en ideeën te spreken.

Bedankt Ivo, doe zo verder! Spoedig kan je het record van je voorganger Roland Wantens breken, die 11 jaar het hoofdredacteurschap torste. 

Het redactieteam

Hippocampus jan./feb. 2013

18-2-2013 11:20:45

Reportage

- BIOLOGIE

Op de valreep van wat een veelbewo-

Mooie afsluiting veelbewogen zeenaaktslakkenjaar 2012

gen jaar voor zeenaaktslakkenspotters is geworden, werden half december 2012 twee vooralsnog uiterst zeldzame soorten opnieuw waargenomen. Een inventarisatie van een dammetje in het zuidwesten van de Oosterschelde leverde naast diverse andere zeldzame organismen meerdere exemplaren van beide slakkensoorten op.

Tweede waarneming van de hemelsblauwe knotsslak, Oosterschelde, 2012.

V

Van de gekraagde vlokslak (Aeolidiella alderi) is op 17 november 2012 voor het eerst een exemplaar in Nederland gevonden. Daar bleef het even bij. Nu werden drie exemplaren gevonden aan de tegenoverliggende oever van de Oosterschelde. Dat lijkt er op te wijzen dat er al een populatie aanwezig is. Deze slak heeft namelijk een directe ontwikkeling. Dat wil zeggen dat uit het ei direct een kruipende nakomeling komt, zonder tussenliggend vrijzwemmend larvenstadium. Veel andere slakken kunnen middels de pelagische larven snel een grote afstand overbruggen. Het is aannemelijk dat bijvoorbeeld de harlekijnslak Polycera sp., die al langere tijd bekend was van harde substraten op enige afstand van de kust, op deze wijze de Oosterschelde gekoloniseerd heeft. Nieuwkomers onder de zeenaaktslakken worden

Tweede waarneming van de gekraagde vlokslak, Oosterschelde, 2012.

Foto's (2): Marco Faasse.

an de hemelsblauwe knotsslak (Cuthona caerulea) was tot nog toe slechts een keer een exemplaar gezien, in april 2012. Half december zijn twee exemplaren op dezelfde locatie en dicht bij elkaar aangetroffen op de hydropoliep Sertularella ellisii. Veel zeenaaktslakken zijn erg strikt in hun voedselkeus. Het is bekend dat de hemelsblauwe knotsslak hydropoliepen uit het geslacht Sertularella eet, maar dit was nog niet in Nederland gezien. Deze hydropoliep is pas sinds 2003 bekend in Nederland. Het voedsel is opvallend geelachtig van kleur. Hoewel de slak felle, contrasterende kleuren heeft, valt hij op het voedsel niet op. Deze vorm van camouflage is geen onbekend verschijnsel bij naaktslakkenspotters, die het ook kennen van heel wat andere soorten. Dit maakt het waarnemen van zeenaaktslakken spannend en het fotograferen soms lastig maar zeker zeer de moeite waard. Een hoge diversiteit aan zeenaaktslakken betekent tevens een diverse levensgemeenschap van vastzittende voedselsoorten.

zelden eenmalig waargenomen, in overeenstemming met de hypothese dat larven via zeestromingen vanuit de Noordzee de Oosterschelde binnenkomen en daar een populatie vestigen.

Het voorbeeld van de gekraagde vlokslak geeft aan dat het ook anders kan.

De dichtstbijzijnde vindplaats van de gekraagde vlokslak die wij kennen is het eiland Wight aan de zuidkust van Engeland.

Een lange afstand om te kruipen naar de Oosterschelde.

Hoewel het niet bewezen kan worden, lijkt het aannemelijk dat de mens op enigerlei wijze

het transport voor zijn rekening heeft genomen. Bijzonder aan deze naaktslak is dat de literatuur vermeldt dat het een bewoner van de getijdenzone is. De meeste naaktslakken komen vooral onder de laagwaterlijn voor.

Als voedsel worden golfbrekeranemoontjes en slibanemonen vermeld, die beide talrijk in de Oosterschelde voorkomen.

Deze nieuwe waarnemingen van soorten, waarvan slechts eenmalige vondsten bekend waren, geven hoop dat ze zich voor langere tijd in ons land zullen vestigen. In die zin vormen ze een mooie afsluiting van een goed zeenaaktslakkenjaar met meerdere uitzonderlijke vondsten.  Marco Faasse en Peter H. van Bragt

Hippocampus jan./feb. 2013

opmaak_242.indd 9

9

18-2-2013 11:20:50

Bondsnieuws

- COMMISSIE DUIKONDERRICHT

Fysieke

Foto's (3): Ann Tielen.

fitheid

Om te mogen deelnemen aan de laatste module van de opleiding tot 1*Instructeur (Module 4 – eindexamen didactische les zwembad en didactische les theorie) moet er voldaan zijn aan meerdere toelatingsvoorwaarden. Een van deze voorwaarden is het lukken in de testen 'fysieke conditie'.

Boven: 34 kandidaten boden zich aan voor de fitheidstesten.

A

ls we er de NELOS-Infomap op naslaan, dan merken we dat de proeven 'fysieke conditie' (de fitheidsproeven) uit twee delen bestaan. In het eerste gedeelte wordt vooral de apneu getest (dit vereist een goede maar specifieke conditie) en in het tweede gedeelte wordt vooral de uithouding getest (minimum 22 lengtes zwemmen met ABC-uitrusting binnen de 12 minuten). De kandidaten kunnen op voorhand veelvuldig oefenen en dat doen ze ook, zodat ze vooraf weten dat het voor hen een al dan niet haalbare kaart is. Natuurlijk moet het op de dag van het examen zelf bewezen worden en daar zijn op voorhand geen garanties over te geven. Een examen is immers steeds een momentopname! Inderdaad: "Is men op dat ogenblik in goeden doen?". Verhindert een verkoudheid misschien om langdurig

10

opmaak_242.indd 10

de adem in te houden? Kunnen de oren geklaard worden? Speelt de stress geen al te grote parten? Enzovoort! Deze en mogelijk nog andere vragen speelden door de hoofden van zo'n 34 kandidaten op zondagmiddag 9 december 2012.

Opnieuw mocht het NELOS-Duikonderricht een beroep doen op de schitterende infrastructuur van het zwembad 't Strop in Gent. Dit werd mogelijk gemaakt door de actieve ondersteuning van Roland De Kokere en zijn team van duikschool De Manta.

De organisatie mocht gebruik maken van het volledige zwembad en dat is ook nodig om een dergelijk examen vlot en sereen te kunnen laten verlopen.

Zowel de kandidaten als de juryleden dienden zich aan te melden op het 'ad hoc' opgerichte secretariaat, bemand door Inge

Links: Inge markeerde de kandidaten met een nummer.

Rechts: 70 seconden stilstaande apneu.

Dekort (onze Sporttechnische Coördinator NELOS) en Stef Teuwen (voorzitter van het examen). Nadat de laatste hand gelegd werd aan de ploegindeling, werd er een algemene briefing gegeven. Roland De Kokere nam de logistieke aandachtspunten door en Stef Teuwen behandelde de duiktechnische en organisatorische aspecten. Er werden steeds ploegen van zes kandidaten gevormd. De eerste ploeg startte met de apneu-oefeningen en als deze afgerond waren, schoof de ploeg door naar het andere gedeelte van het zwembad waar ze het tweede gedeelte (banen zwemmen) konden afleggen. Op hetzelfde moment dat de eerste ploeg begon baantjes te zwemmen, startte de tweede ploeg met de apneu-oefeningen. Op die manier ontstond er een doorschuifsysteem. De coördinatie van de apneu-oefeningen werd

Hippocampus jan./feb. 2013

18-2-2013 11:20:56

Foto's (4): Ann Tielen.

Tussen elke apneu-oefening is er 1 minuut recuperatie.

afwisselend verzorgd door Stef Teuwen en John Maes en de verantwoordelijkheid van het tweede gedeelte van het examen lag in handen van José Vandekerckhove. Doordat elke kandidaat in het oog werd gehouden door één instructeur en doordat het niet verantwoord was om één en hetzelfde juryteam telkens opnieuw in het zwembad te sturen (uiteindelijk voor ± 2 uur) kreeg elke coördinator 6 juryleden toegewezen + 1 reservejurylid. José werd bijgestaan door twee lieftallige dames (Inge en Carine).

Daar Inge nog andere logistieke verplichtingen diende te vervullen werd ze uiteindelijk vervangen door Frank Verstraete van de Manta. Zij hadden als taak om te observeren, te tellen en te chronometreren. Dat bracht met zich mee dat de ganse organisatie van dit examen minstens 20 juryleden telde, aangevuld met nog enkele lokale, logistieke ondersteuners.

Boven: Na elke sessie evalueerden de juryleden de kandidaten.

Midden: Er was zelfs een Wet Wheeler die de proeven succesvol aflegde.

Onder: Goed recupereren tussen elke oefening is belangrijk.

Ik wil van deze gelegenheid dan toch ook graag gebruik maken om iedereen die zich heeft ingezet voor dit examen, expliciet te bedanken. Ik hoop volgend jaar terug op hun enthousiaste medewerking te kunnen rekenen. Het NELOS-Duikonderricht leeft en het is mooi om te zien dat in onze sport er nog altijd en veelvuldig kan gerekend worden op de onbaatzuchtige inzet van het instructeurskader en de bereidwillige medewerking van clubs. Het is ook leuk om te zien hoe de kandidaten ondersteund worden door hun supporters.

Het zwembad biedt de supporters prima mogelijkheden om, door hun aanwezigheid, de kandidaten aan te moedigen.

Ze zijn dan ook meer dan welkom.

Op de dag zelf werd nog een herkansing voorzien. Hier dienden enkelen gebruik van te maken maar hun moed en volharding werd beloond. Iedereen lukte uiteindelijk.

Proficiat! Nu nog de laatste module succesvol afleggen (maar let op – de laatste loodjes wegen soms het zwaarst) en deze kandidaten kunnen op de Academische Zitting hun instructeurstitel in ontvangst nemen.

Toch wil ik nog enkele bedenkingen plaatsen bij dit examen.

• Een instructeur heeft een belangrijke voorbeeldfunctie. Alles wat hij zegt en doet wordt door zijn of haar leerlingen opgenomen als zijnde de enige, goede manier van doen. Daarom dat het NELOS-Duikonderricht ook veel belang hecht aan de stijl van uitvoering. Een eendenduik (bij de oefening 'ster met Hippocampus jan./feb. 2013

opmaak_242.indd 11

11

18-2-2013 11:21:01

- COMMISSIE DUIKONDERRICHT

7 duikers') moet correct uitgevoerd worden. De houding tijdens de apneuoefening is welbepaald (men hangt niet zo maar wat tegen de muur, maar men neemt een correcte veiligheidshouding aan). Het opstijgen vereist de nodige aandacht qua uitvoering, enz. Het zou wel eens kunnen dat in de volgende NELOS-Infomap hier een aparte paragraaf aan wordt besteed.

Dan zal dit ook in de toekomst in de beoordeling van de kandidaat expliciet opgenomen worden.

• Het valt op dat een herkansing vooral nodig is als gevolg van het mislukken in één der apneu-oefeningen.

Het zwemmen van 22 lengtes met vinnen in 12 minuten stelt nooit een probleem. Is dit gedeelte dan wel uitdagend genoeg? Het is niet de bedoeling om kandidaten te doen mislukken of om ze te ontmoedigen, maar als er geen conditie getest wordt doordat de oefening niet afgestemd is op dit doel, dan moet er bijgestuurd worden. De clubs zullen op de hoogte gebracht worden van de mogelijke veranderingen. Een goede kandidaat informeert zich dus grondig.

12

opmaak_242.indd 12

Foto: Ivo Madder.

Foto: Ann Tielen.

Bondsnieuws

Boven: Vertrek voor '4 x 25 m tussen de flessen'.

Onder: De laatste oefening - minimum 22 lengtes zwemmen met ABC-uitrusting binnen de 12 minuten, volgend 5 minuten na de laatste apneu-oefening.

Alles samen kan er teruggeblikt worden op een goede organisatie en een prachtig resultaat (100 %)! Instructeur worden bij NELOS is geen lichte onderneming. Het vergt veel tijd, energie en moed. Men krijgt deze titel niet! Men koopt deze titel niet! Men verdient hem! Als men dan uiteindelijk op de Academische Zitting de vruchten kan plukken van vele maanden intensief wer-

ken, dan is de voldoening heel erg groot.

Maar het kan nog mooier! Als de titel dan uiteindelijk op zak is, kan men ook de voldoening smaken om kandidaten te begeleiden in deze mooie sport! Zalig is dat! Ik gun het iedereen van harte!  Stef Teuwen

Hippocampus jan./feb. 2013

18-2-2013 11:21:06

TRAVEL AND JOY

IN SPECIALIST

N E z I E r duIk Travel and Joy

(Antwerpen) Bredabaan 878, B-2170 Merksem andjoy.be tel.: +32(0)3 289 85 68 • info@travel

Lic.6285

www.travelandjoy.be

UW DUIKSPORTZAAK MET EEN PRIMA SERVICE

- Alle kwaliteitsmerken - Vulstation 300 bar - Eigen hersteldienst - Verhuur duikmateriaal

TE HUUR DEMONSTRATIE DUIKTANK - op wielen - L3m x B2m x H2m - met 5 vensters 80x100 cm - geleverd met filter en verwarmingssysteem

PAUL DE WEERDT Welleweg 72 - 9320 Erembodegem Tel: 0475/73 25 74 www.aqualand.be - info@aqualand.be Open: di-wo-do-vr: 18-21 u & ma-za: op afspraak

Hippocampus jan./feb. 2013

opmaak_242.indd 13

13

18-2-2013 11:21:07

Reportage

- REISVERHAAL

Uitzicht vanaf de lodge van het duikcenter.

Het duikcenter Rendezvous Dive Adventures.

Foto's: Paul & Maria Engels.

Een visarend ('fish eagle').

Vancouver

CANADA 14

opmaak_242.indd 14

Hippocampus jan./feb. 2013

18-2-2013 11:21:12

'Giant octopus' zo groot nooit eerder gezien.

Spanwijdte ongeveer 3 meter.

Sint-jacobsschelp (Pecten maximus).

De anjelieren zijn niet echt klein te noemen.

Een soort blauwtipje.

Foto's: Paul & Maria Engels.

Visetende zeedahlia van ongeveer 50 cm diameter.

Grote vissen kom je er regelmatig tegen.

Zeewolf (Anarhichas lupus).

Zeester.

In tegenstelling tot wat de meesten denken is Vancouver gezegend met een vrij mild klimaat, erg vergelijkbaar met ons klimaat.

N

a 9 uur vliegen en 8 uur terug in de tijd komen we aan in Vancouver, British Columbia, Canada, gelegen aan de Pacific Ocean. Na aankomst en ophalen van de huurauto, een half uurtje rijden, dan de veerboot naar Vancouver Island nemen, een overtocht van 2 uur en 1,5 uur rijden tot Port Alberni, een klein

Gevlekte draakvis (Hydrolagus colliei).

rustig stadje waar houtindustrie en zalmvisserij de plaatselijke hoofdberoepen zijn. Port Alberni ligt in de uiterste punt van Barkley Sound, een gigantische fjord die ver landinwaarts loopt.

Na genoten te hebben van een geweldige nachtrust in een plaatselijk hotel komt Peter, de eigenaar van Rendezvous Dive

Adventures, ons de volgende ochtend ophalen aan de haven voor een verblijf van 11 dagen in hun lodge. De ontvangst aan boord verloopt heel hartelijk en ontspannen. Onze spullen worden zorgvuldig ingeladen en na een kleine briefing over de gebruiken aan boord vertrekken we richting Rainy Bay. We arriveren er na 1,5 uur varen, midden in het prachtige natuurschoon. De rustige tocht door de Sound laat ons genieten van het prachtige natuurschoon om en rond de Sound, terwijl we onze ogen uitkijken, omcirkelen visarenden de boot op zoek naar vissen.

Hippocampus jan./feb. 2013

opmaak_242.indd 15

15

18-2-2013 11:21:17

Reportage

- REISVERHAAL

Dezelfde dag doen we onze eerste twee duiken in de baai voor de Lodge. De eerste op het huisrif om het duikmateriaal, de onderwatervideocamera en de uitloding uit te testen.

Aan superlatieven geen gebrek: groot, groter, grootst. Voor wie niet enkel van warme tropische bestemmingen houdt, is dit het paradijs. Akkoord, het water is er niet warm, maar wat je te zien krijgt is werkelijk prachtig. [Nvdr: Het water is er het hele jaar door ongeveer 12°C]. Zeeanjelieren van meer dan 1 meter hoog, massaal over de rotsbodem uitgestrooid. Zeedonderpadden van ruim 50 cm, zeenaaktslakken tot 15 à 20 cm lengte, de grootste octopussen ter wereld met een spanwijdte tussen 3 à 4 meter, daar heb je respect voor ook al zijn ze helemaal niet agressief. Zeewolven van 3 meter lang, gigantische spinkrabben, zeedahlia's met een diameter van 50 cm en meer. Bijna elke duik 'ratfish' (gevlekte

16

opmaak_242.indd 16

Foto's: Paul & Maria Engels.

De ontvangst in de Lodge door Kathy, de vrouw van Peter, is al even hartelijk. We krijgen een volledige rondleiding en worden ingewijd in de plaatselijke gebruiken, met als extra een kamer met uitzicht op de baai. "Zalig!".

'Giant Nudibranch', ongeveer 20 à 30 cm groot.

Een gewone zeedonderpad (Myoxocephalus scorpius), maar dan iets groter dan bij ons.

draakvis). We kunnen zo nog wel even doorgaan.

Het water is er kraakhelder met een zicht van wel 30 meter. Enkel in juni kan de algenbloei wat roet in het eten gooien, maar dan nog is het er prachtig.

Tijdens het varen van en naar de duikstekken is een ontmoeting met walvissen geen zeldzaamheid. Bultruggen zijn tussen de eilanden vaak op zoek naar scholen kleine vissen.

Zeehonden, zeeleeuwen en otters vallen er te bewonderen. In het vroege voorjaar zijn er zelfs orca's.

tweede boot op dezelfde duikstek zal je er niet tegenkomen, dat wil zeggen dat de onderwaternatuur er rustig zijn gang kan gaan.

Werkelijk een topbestemming en een vakantie die nog lang in ons geheugen gegrift zal blijven en we gaan daar zeker nogmaals naartoe, want we hebben lang niet alles gezien.  Paul & Maria Engels

Je vervelen doe je er geen moment. Een

Hippocampus jan./feb. 2013

18-2-2013 11:21:19

Waar service het belangrijkste product blijft!

ELKE DAG TOT UW DIENST van 10u tot 12u30 en van 13u30 tot 19u zaterdag van 10u tot 18u

Vergeet je camera niet!

Heb je een Reefmaster Mini, dan gaat-ie altijd met je mee.

Wedden? Hij is waterproof tot 60 meter, robuust gebouwd en kan tegen een stootje. Tussen 30 cm en oneindig is het richten, schieten en hebbes! Veel moeilijker is het niet om foto’s en video’s van al je belevenissen op te slaan, want zijn fixed-focus objectief staat al op scherp. Nu jij nog!

Zó compact, zó handig, zó fijn om bij je te hebben!

Jubellaan 54 | 2800 Mechelen Tel. 015 43 01 31 Fax 015 43 01 35 info@dezeeman.be www.dezeeman.com SEALIFE ¼v 2.indd 1

Advertentie 1-4_hippocamus_finaal.indd 1

20/01/12(w 3) 10:02 ONZE

16-11-12 13:58

PARTNERS:

SCUBAPRO X-TEC UWATEC BARE SUUNTO METALSUB GREEN FORCE MARES SEAC DIVESYSTEM UK DICAPAC BRIGHT WEIGHT SEALIFE MC NETT OCEANIC TRIDENT DUIKCOMPUTERS, DUIKLAMPEN, ADEMAUTOMATEN, DROOGPAKKEN, SEMI NATPAKKEN, JACKETS, …….

24 uur vulstation 200 en 300 bar.

Eigen hersteldienst.

SHOWROOM HOFEINDE 21 2350 VOSSELAAR BELGIE TEL: +32(0)14611260 EMAIL: HCV.BVBA@PANDORA.BE WWW.DUIKMATERIAAL.BE

Hippocampus jan./feb. 2013

opmaak_242.indd 17

17

18-2-2013 11:21:24

Bondsnieuws

18

opmaak_242.indd 18

- COMMISSIE DUIKONDERRICHT

Hippocampus nov./dec. 2012

18-2-2013 11:21:25

t o t e l a n i f e D

: r u e t c u r t s n I * 2 een Zeestage is …

Tijdens een tafelgesprek achterhalen welke duikers samen met je gaan duiken, wat hun ervaring is, of ze al hun duikmateriaal bij hebben en hun fles gevuld is, … Gestructureerde briefings geven, duiken leiden, elkaar helpen en steunen, problemen oplossen en correct reageren op gesimuleerde incidenten en duikongevallen, kalm blijven in alle omstandigheden, tijdens de debriefings de duik overlopen, bijleren, vol verlangen uitkijken naar die 2e ster, naar huis gaan als een nog betere instructeur …

A

l enkele jaren is Boulouris, een deelgemeente van St.-Raphaël in ZuidFrankrijk, het strijdtoneel van de Zeestage. Tijdens de Zeestage worden de kandidaten 2*Instructeur getest op hun stressbestendigheid en vaardigheden op gebied van het duiken en het leiden van duikploegen.

Tijdens de Stage leer je heel wat bij. Je krijgt oog voor probleemsituaties en je leert snel en correct te anticiperen op incidenten.

Bovendien smeed je vriendschapsbanden voor het leven, je ontdekt en ervaart er de meerwaarde van een NELOS-duikopleiding en krijgt oog voor het goed georganiseerde veiligheidssysteem.

Acht duiken moet elke kandidaat leiden (duikleider) of begeleiden (hekkensluiter), waarbij de juryleden telkens een bepaald type duiker spelen. Vergezochte typetjes?

Nee, dikwijls heb je zulke duikers al eens tegenkomen tijdens één van je vele duikvakanties. Je wordt met die verschillende 'probleemduikers' nu wel tijdens enkele duiken geconfronteerd. Om de kandidaten minder te belasten hadden we ze ook kunnen spreiden over heel wat meer duiken, maar het zou praktisch niet haalbaar zijn een Zeestage een maand lang te laten duren.

Voor, tijdens en na de duik worden de duikers door de jury geëvalueerd. Tijdens de duiken simuleren ze allerlei situaties, zoals inflator vergeten aan te sluiten, fles

vergeten te openen, loodgordel vergeten aan te doen, nog nooit eerder van een boot gedoken, dronkenschap der diepte, falen van een ademautomaat, verstrikt geraken met de koord van je OSB, longoverdruk, krampen in maag en darmen of zelfs in de kuiten, decompressieongevallen, enz.

Bert Schoofs was één van de kandidaten en hij is ondertussen geslaagd als 2*Instructeur. Met een hele reeks korte zinnen gaf hij de gevoelsindrukken weer van de handelingen die er tijdens de Zeestage verricht moeten worden. We geven ze hier mee, tussen de vele sfeerfoto's.  Ivo Madder en Bert Schoofs

Hippocampus jan./feb. 2013

opmaak_242.indd 19

19

18-2-2013 11:21:25

Bondsnieuws

- COMMISSIE DUIKONDERRICHT

Je intrek nemen in het hotel waar je al je collega's ontmoet.

De materiaaltent mee opbouwen.

Na de briefing aan de juryleden en iets later aan de kandidaten, volgt de openingstoespraak.

Vooraleer de 'Spelen' beginnen, nog even genieten van de openingsreceptie onder een zalige zon.

Briefings geven in verschillende omstandigheden.

Kalm blijven in alle situaties.

Blijven proberen om problemen op te lossen.

Reserve- en veiligheidsmateriaal aan boord brengen.

Een handje toesteken waar nodig.

Je laten opjagen juist voor je vertrekt.

Goed gezind blijven.

Verwonderd zijn met welke juryleden en medekandidaten je gaat duiken.

'Bijzondere' duikers meekrijgen.

Over alle onderwerpen uitgehoord worden.

Niet vergeten te eten tijdens de tafelgesprekken.

Stress door het toilet spoelen.

20

opmaak_242.indd 20

Hippocampus jan./feb. 2013

18-2-2013 11:21:30

Alles in de gaten houden.

Je collega's helpen.

De schipper helpen bij het af- en aanmeren.

Je taken uitvoeren.

Toekijken hoe de jury beraadslaagt.

Luisteren naar de feedback die we telkens krijgen na onze eerste vier duiken.

Als je duikleider bent, de briefing van de duikleiders bijwonen.

Pasfoto's: Van boven naar onder Kolom 1: John Remue (Algemeen Verantwoordelijke), Walter Willems (voorzitter 2*Stage) en juryleden: Eddy Dielen, Gert Van Roey, Ludek Broulim, Anjes Daems, Glenn Tessens, Roel Paessens.

Kolom 2: groepsverantwoordelijken: Monique Demoustier & Wim Van Doeselaer en juryleden: Sven Vandekerckhove, Rik Olievier, Dirk De Bilde, John Swinnen, Herwig Van Cotthem, Erwin Van Reusel.

Kolom 3: Harry Engelen (veiligheid), Brigitte Thierens (stagedokter), Ingrid Dekelver (stagedokter), José Vandekerckhove (veiligheid).

opmaak_242.indd 21

Hippocampus jan./feb. 2013

21

18-2-2013 11:21:45

Bondsnieuws

- COMMISSIE DUIKONDERRICHT

De stress ondergaan tijdens de laatste vijf minuten voor het te water gaan.

De boot vlot ontruimen.

Samen naar beneden gaan.

Stommiteiten opvangen.

Correcte reddingen uitvoeren, aangepast aan de situatie.

Miserie oplossen.

Controleren of iedereen aan boord is.

Snoep uitdelen en/of snoep eten.

Voldoende drinken.

Je collega's helpen.

Onthouden van alles wat er gebeurd is.

Een positieve uitstraling tonen. 's Avonds wakker blijven voor de thema-avonden en quizavond

Niet laten meeslepen in situaties waar je niet wil of mag zijn.

Tonen dat je duikleider bent – ook al werkt de jury niet echt mee.

Je collega's helpen.

Procedures toepassen.

Bewondering voor de mannen van de veiligheidsboten, die steeds in de buurt zijn maar je enkel mogen helpen als er 'echte' problemen zijn.

Stress ontladen en lachen met de grappen en grollen.

22

opmaak_242.indd 22

Hippocampus jan./feb. 2013

18-2-2013 11:21:59

'Walk of hell' naar het duikcentrum.

Aankleden in de tent.

Uitvissen waar je mededuikers gebleven zijn.

Problemen blijven proberen op te lossen, zowel boven als onder water.

Blijven glimlachen.

Je afvragen of we wel kunnen duiken met woelige zee.

Verwonderd zijn dat de juryleden de duikplaatsen beter kennen dan jij.

Beschutte duikplaatsen, waar je zelfs bij woelige zee kan duiken, ontdekken.

Inschatten hoe de jury onze duik zou beoordelen, want nu krijgen we geen feedback meer.

Pasfoto's: Van boven naar onder Kolom 1: Luce De Smet (havenkapitein) en juryleden: Eddy Devlieger & Philippe Mertens, Jean Rondia (gast), Robert Henry (gast), Stéphane (directeur van het duikcentrum Europlongée), Frédérique (Europlongée).

Kolom 2: Alain De Graeve, Matthew Van Kuyk, Robert Henkens, Chris Bruyninckx, Julien Goovaerts, Kapitein Sousmarine, Inge Dekort (havenkapitein).

Kolom 3: Stijn Lambrecht, Piet De Maertelaere, Erik Bejnarowicz.

opmaak_242.indd 23

18-2-2013 11:22:16

Bondsnieuws

- COMMISSIE DUIKONDERRICHT

Tijdig verzamelen.

Meervoudig gemengde decompressie toepassen.

De duik toch afbreken, zelfs als er een mooie zeenaaktslak te zien is.

OSB oplaten.

Alert blijven.

Incidenten oplossen.

Slachtoffer slepen.

Aan boord hijsen van een slachtoffer.

Goedgezind blijven, net zoals de jury.

Levende drijvende plank spelen, waaraan men zich kan vastklampen.

Hulp roepen.

Reanimeren.

Zuurstof geven.

Schipper instructies geven.

Hulpdiensten verwittigen.

Beroep doen op de artsen die mee instaan voor de veiligheid.

Glimlachen naar Roland, de officiële NELOS-fotograaf van dienst.

24

opmaak_242.indd 24

Hippocampus jan./feb. 2013

18-2-2013 11:22:28

Luisteren (of zien) naar de feedback.

De boot ontruimen en alles opruimen.

Collega's steunen en openstaan voor steun.

Ontspannen in het zonnetje op een terrasje, al dan niet met een Ricardje.

Collega's consulteren en helpen.

Weten te relativeren.

Tijdig gaan slapen en proberen uitgerust te zijn.

Klaarmaken van de laatste duik.

Afmelden bij de havenkapitein van dienst.

Pasfoto's: Van boven naar onder Kolom 1: Freddy Lievens, Jan Proost, John Pauwels, Natasja Vandeperre, Marc Allemeersch (jury), Peter Van Hoecke, Robert Fauconnier.

Kolom 2: Anja Aerts, Peter Smout, Tony Vermeulen, Dries Devoght, Dirk Draeyers, Carine Vercaempt en de juryleden: Vincent Leroy, Bruno Bossier.

Kolom 3: Mark Van Gorp (veiligheid) en de juryleden: Franklin Forrez, Nancy Deloz, Ronny Margodt.

opmaak_242.indd 25

18-2-2013 11:22:53

Bondsnieuws

- COMMISSIE DUIKONDERRICHT

Herhaal bovenstaande lijst tot achtmaal toe!

Rustig afwachten terwijl de jury aan het delibereren is.

De spanning mee opdrijven tijdens de gezellige samenzang voorafgaande aan de proclamatie.

Met spanning uitkijken naar het eindresultaat.

Blij zijn voor de geslaagden.

Moed vinden voor de niet-geslaagden – zij mogen gelukkig nog eens terug!

Dank aan de sponsors

Pasfoto's: Van boven naar onder

De kandidaten van de 3*Stage kregen logistieke steun van Jan Vermeiren van The Big Blue. De kandidaten van de 2*Stage danken Ronny en Peggy van Scuba Service Store, voor de uitgebreide set reservemateriaal waarover ze konden beschikken. Ook dank aan Mares voor de polo met lange mouwen. De juryleden kregen van de kandidaten een polo met een prachtig Zeestageafbeelding op de rug.

26

opmaak_242.indd 26

Kolom 1: Willy van der Plas (voorzitter NELOS), Tine Van Dessel, Jan Claes, Mark Sebrechts (jury).

Kolom 2: Kurt Vande Riviere, Christophe

Sohy,

Roland

Wantens (fotograaf) en de juryleden: John Maes, André Valkenaers, Rudi Bonny, Lars Putteneers, Ivo Madder.

Kolom 3: Bert Schoofs, Pieter De Vos, Kurt Lommens (jury).

Foto's: Roland Wantens, Luce Desmet, André Vanhecke, Chrisje Demuynck & Ivo Madder.

Hippocampus jan./feb. 2013

18-2-2013 11:23:07

REVOLUTIONAIR DESIGN UNIEK COMFORT Slang over de schouder configuratie U blijft minder snel ergens aan haken en voelt minder trilling tijdens de duik.

Zijdelingse uitadem geleider Minder last van storende bellen.

Compensatieopeningen aan achterzijde Voorkomt een blazende automaat, ook in sterke stroming.

• Tweede trap met hydrodynamische vorm • Uitademgeleider naar opzij • Lichtgewicht Via de uitademgeleider wordt de uitgeademde lucht naar opzij afgevoerd zodat uw zicht zelden door bellen wordt beperkt. Dankzij het in een hoek geplaatste membraan en het VAD-systeem bent u altijd gegarandeerd van een hoge luchtopbrengst, ongeacht uw positie in het water.

De 12S eerste trap met DFC-systeem staat voor een consistente stroming. Zeer betrouwbaar dankzij de Tri-material hoge druk klep en met vier juist gerichte lage druk poorten.

Scan the QR code using your smartphone

INSTINCT 12S

Enig in zijn soort.

opmaak_242.indd 27

18-2-2013 11:23:08

Links: Oude cellen als bruine uitscheiding rond de kraters, de 'poep' van de spons.

Rechts: Er bestaan meer dan vijftienduizend verschillende soorten sponzen: van badsponzen, kokersponzen tot sponzen die groeien in plakkaten van maar een paar millimeter dik.

Foto: Erik van Bommel.

Foto: Ivo Madder.

Biologie

28

opmaak_242.indd 28

Hippocampus jan./feb. 2013

Foto: Jasper de Goeij.

Grotspons uit de Middellandse Zee (Medes-eilanden): oranjerode korstspons (Crambe crambe).

18-2-2013 11:23:15

Sponzenpoep Onze redacteur Roland Wantens zag op de Nederlandse televisie in de reeks Labyrint, een programma over koraalriffen. Hij was danig onder de indruk van de aanschouwelijke manier waarop Dr. Jasper de Goeij aantoonde hoe energie in een koraalrif verwerkt wordt. Daar wou hij het fijne van weten en regelde een afspraak met hem op de Universiteit van Amsterdam.

Foto: Roland Wantens.

Foto: Erik van Bommel.

ik Ome Willem weer, want dat bleek een expert op het gebied van koraalrifsystematiek te zijn − hij bestudeerde eerder de planten op het rif dan de koralen − namelijk Willem Preud'homme Van Reinen. Het was voor mij een grote eer om, na mijn promotie, in een project in Indonesië met hem te kunnen samenwerken.

Aquatisch ecoloog Dr. Ir. Jasper de Goeij ontdekte dat de filtercellen van sponzen sneller delen dan welk ander celtype ook in een meercellig organisme. In een halve dag heeft een spons zijn volledige filtersysteem vervangen.

D

r. Ir. Jasper M. de Goeij geeft les aan het Institute for Biodiversity and Ecosystem Dynamics − Aquatic Ecology and Ecotoxicology (IBED-AEE) van de universiteit van Amsterdam.

Foto: Jasper de Goeij.

Hippo: Je bent mariene bioloog en duiker.

Hoe kwam je tot deze keuzes?

Jasper: Ik ben in 1977 geboren in Leidendorp. Daar leerde ik onze buurman 'Ome Willem' kennen. Hij was dikwijls weg, maar toen hij thuis kwam had hij altijd verhalen over verre reizen en over duiken. Daardoor raakte ik gefascineerd door het duiken.

Hippo: Maar je bent bioloog geworden?

Jasper: Toen ik een jaar of vijf was, verhuisden wij naar Eijsden. Daar kwam ik in contact met de NOB duikclub 't Piepke (Maastrichts voor 'snorkel'). Ik wilde leren duiken, maar dat mocht niet omdat ik nog te jong was. Bij mijn studies ontmoette

Hippo: Het programma over je werk, dat ik zag op televisie heette: 'De Heldenrol van de spons'. Wat heeft dat met koralen te maken?

Jasper: Een koraalrif is een uiterst gesofisticeerd systeem. Koraalriffen komen immers voor in oceanen die eigenlijk 'woestijnen' zijn. Een rif is zo kleurrijk en mooi, maar in die hele grote tropische oceaan zit bijna geen voedsel.

Ik vroeg me af hoe zo'n productief systeem kan voorkomen in een woestijn. Koralen produceren weliswaar veel potentieel voedsel (opgeloste suikers), maar dat kunnen de meeste bewoners van het rif niet opnemen. Waar gaat die energie naar toe?

In een gesloten systeem blijft energie immers gelijk: ze gaat alleen van de ene vorm over naar een andere. Denk maar aan een verbrandingsmotor: aan een volle tank brandstof heb je potentiële energie, die dankzij verbranding kan omgezet worden in kinetische energie (het bewegen van het voertuig) en thermische energie (het warm worden van de motor).

Als je een rif bekijkt, zie je daarvan slechts een derde. Twee derden van het oppervlak van het rif is immers onzichtbaar en bestaat uit holen, overhangen en grotten. Ik stelde vast dat het grootste deel van die grotten begroeid is met sponzen. Daarom begon ik die sponzen te bestuderen. Dat gebeurde op een betrekkelijk grote schaal over een langdurige periode en daar kwam

ik weer voor een raadsel te staan: sponzen nemen weliswaar de opgeloste suiker op en zetten die ook om in nieuwe sponscellen, maar groeien niet. In een koraalrif is er zeer veel voedsel aanwezig dat door de sponzen gefilterd werd, maar waar ging de energie naartoe?

Koralen en algen op het rif leggen door middel van fotosynthese energie uit zonlicht vast in biomassa. Maar je kan uitrekenen dat de helft van die vastgelegde energie weer weglekt in de vorm van in het water opgeloste stoffen als suikers en aminozuren. De grote vraag was: waarheen?

Hippo: In het programma was er sprake van 'Dissolved Organic Matter' en van 'koolstofmetingen'. Dus spreken we over het verwerken van opgeloste koolhydraten?

Jasper: Er zijn allerhande stoffen opgelost in zeewater. Dat gaat over bijvoorbeeld suikers en eiwitten die voor een groot deel bestaan uit koolstof. Koolstof kunnen we meten en daarop baseren we ons om vast te stellen hoeveel voedsel er zich in het water bevindt.

Uit eerdere studies was al gebleken dat de energie wellicht 'verdween' in onderwatergrotten. Die grotten zijn soms maar enkele liters groot. Ze bevatten allerlei soorten organismen, maar vooral sponzen.

Hippo: Wat heb je met deze studie kunnen vaststellen?

Jasper: De sponzen groeien niet omdat ze zeer snel hun filtercellen vernieuwen. De oude cellen worden weer uitgestoten en Hippocampus jan./feb. 2013

opmaak_242.indd 29

29

18-2-2013 11:23:19

Foto: Ivo Madd

er.

Biologie

Kleine foto: Het geheim van het enorme energieverbruik bleek te schuilen in het filtersysteem van de spons.

Foto: Erik van Bommel.

Grote foto: Iedereen dacht dat bacteriĂŤn het overschot aan voedingstoffen opnamen, maar het zijn vooral sponzen die een groot deel van de opgeloste voedingsstoffen opnemen.

30

opmaak_242.indd 30

Hippocampus jan./feb. 2013

18-2-2013 11:23:24

die vormen dan weer voedsel voor andere bewoners van het rif. De sponzenpoep is dus voeding.

Met die snelle deling beschermt het dier zich tegen mogelijke schade, denkt Jasper. "Een spons pompt per dag honderden liters water door zijn lichaam heen. Een milliliter zeewater bevat een miljoen bacteriën en tien miljoen virusdeeltjes. Voordat een spons daar ziek van wordt, heeft hij zijn filtercellen alweer vervangen.

Hij wordt dus niet noodzakelijk groter, maar wel oud".

Hippo: Heeft je studie te maken met zoeken naar voedsel voor onze overbevolkte planeet?

Jasper: De mens is een 'landdier' en heeft zich altijd gebaseerd op hetgeen er 'aan land' beschikbaar is. En dat terwijl 70% van onze planeet zich onderwater bevindt. Er zijn bijvoorbeeld 15.000 soorten sponzen, terwijl er slechts 5.000 soorten zoogdieren bestaan. De potentiële energie in de oceanen is enorm. Alleen moeten we die op een duurzame manier exploiteren.

Foto: Erik van Bommel.

Hippo: Je hebt ook de firma Porifarma gesticht.

Jasper: Ronald Osinga van de universiteit van Wageningen, heeft in 2005 Porifarma opgericht en sinds 2007 zijn wij samen op zoek naar producten uit sponzen voor medicamenten of naar systemen om sponzen te gebruiken in afvalwaterzuivering. Dat is echter niet eenvoudig. Men heeft enorme hoeveelheden sponzen nodig voor die ingrediënten en we mogen zeker geen roofbouw plegen op de oceanen. Wij proberen dus strategieën te ontwikkelen om sponzen te benutten bij duurzame projecten (duurzame kweek).

Sponzen stoten per dag ongeveer een derde van hun lichaamsgewicht aan oude filtercellen af. Deze uitwerpselen van sponzen (sponzenpoep) hebben ook hun nut. Vissen en andere riforganismen zouden zich er bijvoorbeeld mee kunnen voeden – de opgeloste suikers en aminozuren die de spons opneemt zijn voor die dieren niet bruikbaar. Op die manier vervullen sponzen een hele belangrijke rol in voedselkringlopen.

Hippo: Zullen we dan in de toekomst allemaal sponzenpoep eten?

Jasper: Nee, maar sponzen kunnen wel helpen op andere gebieden. Bijvoorbeeld in Turkije, het land met een van de grootste aquacultuur sectoren in Europa. Die kregen daar tegenwind van de toeristische industrie die klaagde over vervuild strandwater, waardoor toeristen wegbleven. Men heeft de viskwekerijen verder uit de kust aangelegd met alle risico's van dien. Vele kleine viskwekerijen zijn daardoor failliet gegaan. Door het inzetten van sponzen proberen we het water in die kwekerijen te filteren, waardoor het strandwater terug proper wordt en waardoor we bovendien viskwekerij duurzamer proberen te maken (door afval van de viskwekerij en deel van de spons terug in de keten te brengen).

Hippo: Is het eenvoudig om dergelijke projecten uit te werken?

Jasper: Wij hebben enkele van onze projecten voorgesteld aan verschillende mogelijke investeerders. Een aantal hebben daar positief op gereageerd: een supermarktketen, die 'duurzame vis' wil verkopen; een fabrikant van schoonheidsmiddelen, aan wie we 'duurzaam collageen' zouden kunnen leveren, en andere. Die partijen vragen echter allemaal eerst te bewijzen dat het project rendabel is.

Wijzelf hebben niet het kapitaal om een dergelijk project op te zetten. Als we dan bij de overheid hulp (subsidies) vragen, wordt meestal gevraagd of er al interesse is vanwege de industrie. Als dan blijkt dat we eerst de rendabiliteit moeten bewijzen, krijgen we als antwoord dat we wel subsidies kunnen krijgen voor ons project, maar alleen als de industrie er reeds aan deelneemt. Heel dikwijls komen we dus in een vicieuze cirkel terecht.

Hippo: Heeft de opwarming van de aarde ook een invloed op het rif?

Jasper: Wat velen niet weten is dat het klimaat eigenlijk ontstaat door de oceanen, specifiek de stromingen. Denk maar aan El Niño in het tropische deel van de Grote Oceaan, de koude Humboldtstroom richting evenaar langs de westkust van ZuidAmerika en de warme Golfstroom richting Europa in de Atlantische Oceaan. Dat alles wordt beïnvloed door de zogenaamde 'Conveyor belt' [Nvdr.letterlijk: lopende band] bij Groenland, die de massa's zout en zoet water voortdurend vermengt. Als het ergens meer regent, komt er meer voedsel vrij.

Hippo: Maar regen is toch ook een 'gesloten systeem'? Als er meer water verdampt, regent het wel meer, maar dat komt dan toch weer in de oceaan terecht?

Jasper: Dat klopt, maar doordat het ergens meer regent, komen er ook meer nutriënten (voedsel) in het water terecht en dat is het probleem. Door zijn efficiëntie kan een koraalrif met zeer weinig voedsel leven.

Dat is echter precies wat het zo kwetsbaar maakt, als de hoeveelheid voedsel te hoog is. Als het bijvoorbeeld meer regent op Curaçao door klimaatsverandering, ontstaat er ook meer 'run-off' van het land. Dat zijn extra nutriënten die door de regenval via het grondwater op het rif terechtkomen.

Een klein beetje meer betekent voor zo'n rif vaak een verdubbeling, waardoor sommige soorten − bijv. algen en bacteriën − sneller kunnen groeien dan koralen. Een koraalrif verliest zo zijn koraal en structuur en in de plaats komt een slijmerig algen- en bacteriënrif. Veel vissen zijn echter afhankelijk van het koraal en de structuur om er te kunnen leven.

We moeten er op letten het natuurlijk evenwicht niet te verstoren. Denk maar aan de invasie van koraalduivels, die in de Caraïben niet voorkwamen en die nu een ware plaag vormen op de riffen rond de ABC-eilanden.

De vraag is nu of andere sponzen deze functie ook vervullen. Jasper de Goeij onderzocht tot dusverre vooral sponzen uit het Caraïbisch gebied. Komende zomer wil hij sponzen opduiken uit de Middellandse Zee, waar in tegenstelling tot de tropen wel seizoenen zijn. Ook sponzen uit mangroven heeft hij nog niet onderzocht.

Hippo: Hebt u voor dit werk een speciale opleiding voor duiken in grotten gevolgd?

Jasper: Ik ben bij duikclub 't Piepke begonnen aan de NOB-opleiding en ik had al verschillende duiken gemaakt, onder andere ook in steengroeven in België. Door een tekort aan instructeurs in de club, was ik er echter niet in geslaagd om op tijd alle modules af te werken. Toen ik als student op Curaçao ging werken, had ik er wel een brevet nodig. Anders kon ik daar niet duiken! Ik heb dan maar een PADI Open Water gehaald en als Open Water duiker mijn eerste 500 duiken gemaakt.

Dat duiken in grotten moet je echter niet te letterlijk zien. Om relevante metingen te Hippocampus jan./feb. 2013

opmaak_242.indd 31

31

18-2-2013 11:23:25

Foto: Benjamin Müller.

Biologie

Boven: Jasper de Goey tijdens een proefopstelling: een soort tent over een spons.

Foto: Jasper de Goeij.

Onder: De sterkorstspons (Halisarca caerulea) is een grotspons uit Curaçao, die Jasper de Goeij veel voor zijn onderzoek gebruikt.

doen, beperken wij ons immers tot gaten en overhangen in het rif. In een grot waar men kan inzwemmen, zou je immers een staal ter grootte van een tankwagen moeten nemen!

Hippo: Hoe verlopen zulke duiken?

Jasper: Als wetenschapper maken we duiken van wel 2 uur, weliswaar op geringe

32

opmaak_242.indd 32

diepte (10-15 meter). Tijdens zo'n duik besteden we veel aandacht aan het werken onderwater. We duiken dan ook soms alleen, waarbij de buddy op enige afstand aan het werk is. Eigenlijk zou er een brevet moeten bestaan voor een wetenschappelijke duiker, die alleen kan werken, maar die er wel moet voor zorgen dat hij ten alle tijde oppervlakte kan maken. Ik moet toe-

geven dat ik in het weekend als sportduiker ook op een andere manier duik!

Hippo: Dr. de Goeij, Jasper, van harte bedankt voor dit boeiend gesprek en succes met uw projecten. 

Roland Wantens

Hippocampus jan./feb. 2013

18-2-2013 11:23:28

Foto: Benjamin Müller.

D U I KSPO R T DE ZEVEN ZEEEN 

 

Verkoop van alle gekende duikmerken Eigen hersteldienst Vulstation tot 300 bar

OPENINGSUREN: Wo-Do-Vr 16.30-20.00u. (winteruur tot 19.00u.)

Zat. 10-12u. en 13-17u.

e-mail: zevenzeeen@telenet.be

ANTWERPSESTRAAT 258 - 2850 BOOM - TEL/FAX 03/888.43.34 Hippocampus jan./feb. 2013

opmaak_242.indd 33

33

18-2-2013 11:23:31

Reportage

- DUIKPLAATS

Anker in de kraan van MS Delta (het anker werd 's avonds bovengehaald).

Foto 's (3): Gerius van Woudenberg.

Kuilanker geborgen

bij Plompe Toren

Midden: Duiker komt uit het water.

Samenwerking Rijkswaterstaat Zeeland en Ministerie van Defensie

Onder: Duiken is echt 'teamwork'.

werpt eerste vruchten af.

R

ijkswaterstaat Zeeland en de 105de Brugcompagnie van het Ministerie van Defensie zijn onlangs een samenwerking aangegaan met betrekking tot de opruiming van een scheepswrak en een aantal kleinere obstakels in de Zeeuwse wateren.

De 105de Brugcompagnie (bestaande uit twee Brugpelotons en een Duikerpeloton) is binnen het Ministerie van Defensie de eenheid die gespecialiseerd is in de bouw van bruggen en allerhande inzet in, op en rond het water. In vredestijd verleent de eenheid aan de civiele autoriteiten hulp en bijstand tijdens overstromingen en andere noodsituaties. Daarnaast wordt bijstand verleend bij het zoeken naar vermiste personen, bij reddingsoperaties en bij het bergen van objecten.

Een goede inzetbaarheid van de 105de

34

opmaak_242.indd 34

Brugcompagnie vereist dat er regelmatig geoefend wordt. In dat kader zijn Rijkswaterstaat Zeeland en de 105de Brugcompagnie een samenwerking aangegaan.

De militaire eenheid gaat op verzoek van Rijkswaterstaat Zeeland en de gemeente Veere eind dit jaar het wrak van een Duits landingsvaartuig in het Veerse Meer opruimen. Vooruitlopend op deze grote klus wordt er eerst gestart met twee kleinere klussen. Een van die kleinere klussen was het zoeken en bergen van een groot anker gelegen in de Oosterschelde ter hoogte van de Plompe Toren. De Meetadviesdienst van Rijkswaterstaat Zeeland heeft in oktober 2012 met geavanceerde apparatuur het anker op 23 meter diepte opgespoord. De uitdaging voor het Duikerpeloton was om het anker te zoeken (het zicht op die diepte is erg slecht terwijl de stroming groot is), te verkennen en indien mogelijk te bergen.

Hippocampus jan./feb. 2013

18-2-2013 11:23:44

Foto 's (3): Gerius van Woudenberg.

Foto: Dirk van Maldegem.

Foto 's (3): Gerius van Woudenberg.

Boven: Mobilisatie. Het Rijkswaterstaatschip MS Delta wordt omgebouwd tot duikvaartuig.

Boven: Safety First: oefening met de decompressietank.

Onder: Duiker wordt gereed gemaakt om te water te gaan.

Onder: Anker op het dek van MS Delta.

Maandagochtend 7 januari 2013 werd het RWS-schip MS Delta omgebouwd tot een heus duikvaartuig (inclusief decotank) en reeds maandagmiddag konden op de locatie Plompe Toren de eerste duiken worden gemaakt. Aan het einde van de middag werd door de duikers al 'een eerste contact gemaakt met een object'. Dinsdag werden verdere verkenningsduiken uitgevoerd en zo rond 18.00 uur kon met de kraan van MS Delta het object worden geborgen. Het object betreft een groot zogenaamd 'kuilanker', een anker dat gebruikt wordt bij de − vroeger veelvoorkomende − kuilvisserij.

Kuilvisserij is een vorm van visserij waarbij

het vissersvaartuig voor anker ligt met aan beide zijden een grote kuil (= net) waarin de met de stroom meekomende vissen (veelal sprotjes) 'worden opgevangen'. Voor meer informatie over de kuilvisserij zie www.marnegebied.nl/sprotvisserij-inzoutkamp-marnegebied.html.

De klus van het kuilanker leerde dat de samenwerking tussen een militaire en een civiele organisatie naar volle tevredenheid verliep.

Met het welslagen van deze klus is de opruiming van het wrak in het Veerse Meer een stap dichterbij gekomen.

Rijkswaterstaat Zeeland zal het geborgen kuilanker schenken aan het visserijmuseum in Bruinisse zodat het bewaard kan blijven en voor eenieder te aanschouwen is.  Gerius van Woudenberg

Bemerking van de redactie Voor sommige sportduikers is het misschien spijtig dat het anker weggehaald is; een attractie en herkenningspunt minder op deze duikplaats.

ADVERTENTIE

Xpl re Diving .be

www.

Duikcentrum

“Net dat tikkeltje meer”

Hippocampus jan./feb. 2013

opmaak_242.indd 35

35

18-2-2013 11:23:57

Reportage

- GESCHIEDENIS

De Belgen, trendsetters van het sportduiken in de Rode Zee De Rode Zee wordt jaarlijks bedoken door honderdduizend duikers.

In de jaren '60 trokken de eerste Belgische duikers naar de Rode Zee.

De grote doorbraak kwam er echter vanaf midden jaren 1980 toen de overzeese tropische bestemmingen door goedkope vliegtuigreizen voor velen betaalbaar werden.

Terwijl vooral Duitsers, Fransen, Italianen en Spanjaarden duikcentra startten langs de kusten van de Atlantische Oceaan, de Middellandse Zee, de Rode Zee en op de eilanden van de Malediven, veroverden de Amerikanen de Caraïben en de Stille Oceaan met het PADI-systeem.

36

opmaak_242.indd 36

Jacques-Yves Cousteau.

Foto's: archief Rudi Schollaert.

V

andaag worden de turkooisblauwe wateren van de Rode Zee dagelijks bedoken door een kleine honderdduizend duikers. Dit onvoorstelbaar aantal is vooral te vinden vanaf Eilat en Aqaba tot de grens van Egypte met Soedan. Als je bedenkt dat Sharm-El-Sheik momenteel meer dan 250 hotels en 90 duikscholen rijk is, kan je begrijpen dat men tussen de vele bomen het bos niet meer ziet!

En dan spreken we nog niet van de recent opengestelde duikbasissen in Jordanië, Saoedi-Arabië, Soedan, Djibouti en ZuidJemen.

Deze 'boom' van de duiksport is vooral te danken aan de activiteiten van de in 1959 opgerichte wereldduikfederatie CMAS, waarvan Jacques-Yves Cousteau de eerste voorzitter was. De Belgische federatie BEFOS was een van de medestichters.

CMAS heeft als hoofddoel alle onderwatersporten te propageren en te organiseren. De duikopleiding gebeurt hoofdzakelijk in clubverband. Ook de in 1966 door Ralf Erickson en John Croning opgerichte Amerikaanse commerciële organisation PADI (Professional Association of Diving Instructors) zorgde voor verhoogde duikactiviteiten.

Hippocampus jan./feb. 2013

18-2-2013 11:23:58

Maar wat komen de Belgen in dit verhaal doen?

Het eerste duikcentrum van de Rode Zee 'Aqua Sport' werd opgericht in 1963 aan het verlaten strand Coral Beach in Israël ten zuiden van Eilat door Willy Halpert, een gewezen gevechtsduiker van de Israëlische marine. Wie ging daar reeds gaan duiken van de club 'Gentse Dolfijnen' in 1968? ...

Jacques Blanpain, ex-voorzitter/stichter van de F&F Commissie NELOS! En wie van de Antwerpse club Amphora ging in 1968 daar eveneens duiken? … Jos Hollenfeltz, Tony Oudermans en Wim Van Doeselaer.

Je zal het wellicht nooit geloven, maar het zijn wel degelijk de Belgen die het tweede duikcentrum hebben neergezet in Egypte, in Sharm-El-Sheik, een gehucht op de zuidelijke punt van het Sinaïschiereiland dat toen nog, na de zesdaagse oorlog, door Israël bezet werd. In de weidse zanderige baai Marsa-al-Ait begon men toen met de bouw van een vakantiedorp.

Jos Hollenfeltz, Antwerpenaar, leraar en gewezen waterpolospeler bij de Antwerpse 'Waterratten', tevens lid van de oudste Vlaamse duikclub 'The Frogmen' en daarna in 1966, samen met zijn vrienden Jacques Bernaerts, François Desmet en Pierre Deen, stichter van de Antwerpse duikschool 'Amphora', dook reeds sedert midden jaren vijftig vooral in de Griekse wateren van de Middellandse Zee. Hij ging in 1971 als één van de eerste Belgen duiken in Sharm-El-Sheik, waar het warme water van de Golf van Suez zich vermengt met het koudere diepe water van de Golf van Aqaba. Hetgeen hij er zag en ontdekte was fenomenaal: enorme gorgonen, scholen vissen, manta's, alle soorten haaien, kleurrijk hard en zacht koraal ... een fantastische en ongerepte onderwaterwereld Jos draaide er met subsidies van BP een 16 mm film, die hij projecteerde voor het grote publiek in het Antwerpse Goldmuntzcentrum. De film werd in België de beste promotie voor het sportduiken in de Rode Zee. Jos en zijn vriend Tony Oudermans (3*I CMAS/BEFOS en één van de Belgische pioniers in de onderwaterfotografie) besloten een duikcentrum op te starten in SharmEl-Sheik. Het werd een heel avontuurlijke bedoening, want met een door Tony aangekochte legerjeep reden zij een Bauer-

compressor en Zodiac (rubberboot) naar dit toen afgelegen gebied. Eens ter plaatse gesetteld, motiveerden zij de Belgische duiker om met hen de onderwaterwereld van de Rode Zee te komen ontdekken.

Dankzij Freddy Levy, een zaakvoerder bij het toenmalige Sabena, kregen ze de nodige vluchtfaciliteiten. Met de opgerichte vzw Aquamarina stichtten ze de organisatie 'Euro Diving Safari Club', waarnaar Sabena duikreizen organiseerde onder de benaming 'Solairmer' en het latere 'Transair'. Al vlug werden er tot twintig duikers per maand overgebracht naar Sharm-ElSheik en het nabij gelegen Eilat.

Jos kocht een afgedankte Israëlische marineboot, kalfaterde die volledig op en doopte hem 'Inktvis'. Hij bracht zijn sportduikers ermee naar de verder in zee gelegen duik-

Ralph Erickson en John Cronin − PADI.

Jacques Blanpain (1968).

sites van de Golf van Aqaba. Later werd de boot doorverkocht aan de vzw Aquamarine onder zijn nieuwe naam 'Sunboat'.

Toen deed de Brusselse 3*Instructeur Paul Sobol een voorstel om zijn zoon Alain als oppasser te laten fungeren in Sharm-ElSheik. Dit ging echter niet door. Toen de Israëli's het desbetreffende gebied teruggaven aan Egypte, vloog Paul Sobol op eigen houtje naar Sharm en hielp er zijn zoon met het opstarten van een duikbasis in het pas gebouwde Aquamarina hotel, het nog steeds gekende 'Red Sea Diving College'.

Daarna volgde al vlug 'Aquamarine' gerund door de Belgen Claude Antoine en zijn vriendin Joëlle D'Hondt, dochter van de toenmalige Scubapro-Benelux directeur Lucien D'Hondt. Nadat het koppel uit elkaar ging, stapte Claude over naar 'African Di

Jos Hollenfeltz.

Wim Van Doeselaer.

Hippocampus jan./feb. 2013

opmaak_242.indd 37

37

18-2-2013 11:23:59

Reportage

- GESCHIEDENIS Paul Sobol.

Tony Oudermans.

Joëlle D'Hondt en Claude Antoine.

vers', gelegen in het Falcon Hill hotel op het uitgestrekte Ras-Um-Sid plateau.

Het vissersdorp Hurghada werd in 1974 'ontdekt' door de Duitse duikinstructeur Rudi Kneip die door te trouwen met de knappe Egyptische Somaya de toelating kreeg er een basis 'Dolphin Diving Center' neer te zetten (het latere 'Red Sea Diving Center'). Het was ook Rudi die later met zijn zeewaardig jacht 'Number One' de eerste duikcruises naar de 'Brothers' en het 'Verre Zuiden' ondernam.

Daar Sharm rond die periode reeds een tiental duikcentra bezat, volgden in Hurghada al vlug andere avonturiers Rudi's voorbeeld o.a. Italianen in het Giftun Village, de Fransen in het Magawish resort en niet te vergeten de zowel legendarische als beruchte Egyptische Ali Saad El Din, een voormalige off-shore duiker die het avontuurlijke 'Neptune Diving Center' stichtte met de financiële hulp van zijn vrouw. Een groepje Gentse Dolfijnen dook met Ali Saad El Din in 1980 en '81.

Een volgende basis 'Scuba Doo' vestigde er

38

opmaak_242.indd 38

zich in 1988 met als eigenaars de Egyptenaar Hassan El Folly, de voormalige helper van Aquanaute, en Joëlle D'Hondt. Lucien D'Hondt hielp vele jaren mee met het financieren van de zaak.

Vanaf 1985 werd het Belgische toerisme in Hurghada vooral gepromoot door de West-Vlaamse tapijt- en textielconsultant Frans Lambrechts. Samen met zijn drie zonen, Pascal, Christophe en Didier huurden ze in Hurghada Down Town een leegstaand pand, kochten een ijsroommachine en een pizzabakoven ... het uitgangscafé 'Chez Pascal' was geboren. De jongste zoon Christophe opende al vlug op de eerste verdieping van het gebouw de discotheek 'Cha-Cha' en in 1989 bouwde de familie haar eerste hotel ernaast, de 'Three Corners Village' met de eraan gekoppelde duikbasis.

Dankzij het door Frans mede-opgerichte reisagenschap Turilis in Waregem (het latere TC Travel en nog latere Abba Travel) spitste men zich vooral toe op het overvliegen van Belgische en Nederlandse duikers.

De ouderen onder ons herinneren zich nog de opeenvolgende faillissementen van die maatschappijen. Tijdens de jaren die volgden breidde de familie Lambrechts haar hotelimperium uit met de bouw van resorts in Hurghada, Safaga, Nabq, SharmEl-Sheik, El Gouna,Taba, Port Ghalib en het Midden-Amerikaanse Costa Rica. Eén van hun drijvende krachten als werkneemster was de Vlaamse Serafine, die er reeds bij was vanaf het eerste uur in het TC Shedwan van Hurghada en welbekend was bij vele Belgische duikers. Stichter Frans Lambrechts stierf in 2005 op 65-jarige leeftijd.

Zijn echtgenote Cecile beheert nog steeds samen met haar drie zonen het hotelimperium.

In 1987 werd de Vlaming Pascal De Meyer, afkomstig uit Heist-aan-Zee, duikbasisleider van het hotel 'Aquamarine 1' in Aqaba/ Jordanië. Hij hield het er 4 jaar vol (hard werken en weinig verdienen), waarna hij uitweek naar Bonaire om daar zijn geluk te zoeken. Vanaf 1998 vinden we in Hurghada 'Blue Paradise', gerund door het sympa-

Hippocampus jan./feb. 2013

18-2-2013 11:24:00

Lucien D'Hondt.

Bart en Sylvie van Blue Paradise.

Somaya en Rudi Kneip.

Groep Gentse Dolfijnen – Hurghada 1980.

Serge van Tholl.

Christian Henricy − Calypso Diving.

Ali Saad El Din. Christian Heylen − Atlantis Diving − Safaga.

thieke Vlaamse koppel Bart van Rentergem, een ex-rijkswachter uit Wetteren en zijn jonge vrouw Sylvie Lanckriet. In samenwerking en met de financiële inbreng van een Egyptische industrieel waagden zij de stap tot het oprichten van een duikbasis onafhankelijk van eender welk hotel. Vandaag de dag bezitten ze een stevig bedrijf dat financieel op eigen poten staat. Zij hebben tevens een shuttledienst die de duikers in de diverse hotels oppikt.

In het residentiële El Gouna, 20 kilometer ten noorden van Hurghada, vinden we het 'Easy Divers Academy' onder leiding van de Brusselse 2*Instructeur Serge van Tholl, dat gevestigd is in het TC Rihana hotel van de Lambrechtsen.

In 2001 riskeerden twee Brugse meisjes Tania en Ingeborg, samen met de Italiaanse PADI-instructeur Oscar Galetto, het om een basis genaamd 'Voodoo Divers' te openen in Hurghada. De meisjes hadden gedurende vier jaar ervaring opgedaan bij verschillende duikcentra. Ze kregen toelating zich te vestigen op het zandstrand van het Mirette hotel, dichtbij down-town Sekalla

van het ondertussen vlug uitgebreide vissersstadje.

Vijftig kilometer ten zuiden van het nu overvol bebouwde en druk bevolkte Hurghada ligt de overslaghaven Safaga. De Three Corners Company bouwde er het hotel 'Miramar' en begon in 1997 een samenwerking met de Belgische 3*Instructeur Christian Henricy, amateur-kok en exvoorzitter van de Waalse duikliga LIFRAS. Hij doopte zijn basis 'Calypso Diving'. Na 5 jaar hard labeur bouwde Christian met inbreng van eigen kapitaal een hotelletje genaamd 'Divers House' met zijn eraan gekoppeld duikcenter en eigen boot. Zijn devies: avontuurlijke duiken en Bourgondisch smullen (Veel duikers onder ons kunnen er van meespreken).

Al vlug kwam de Belgische PADI-instructeur Christian Heylen zich er ook vestigen met zijn duikschool 'Atlantis', een afdeling van de groep United Diver. Ondertussen had de Belg Guy en zijn Nederlandse partner Bert, die veel ervaring hadden opgedaan in het tent- en bungalowkamp

Sharm-El-Naga (tussen Hurhada en El Quseir), hun spaarcentjes samengelegd en bouwden ze in 2004 een familiaal hotel, recht tegenover de aanlegsteiger van de marina (jachthaven) in Safaga. Ze doopten hun duikcenter 'Nemo Diving Club en Hotel' en dat kent tot op heden nog steeds veel succes bij zowel de Belgische als de Nederlandse duiker.

Zo, ik denk dat wij rond zijn met ons verhaal over de ondernemingsgeest van Belgische duikers in Egypte. Ondertussen zijn er vanzelfsprekend enkele van de hier besproken duikcentra van het Egyptische deel van de aardkluit verdwenen, maar hoe dan ook, je zou het niet denken hé, dat zo'n klein landje als het onze zulk een enorme impact heeft gehad op het duiken in de Rode Zee! 

Rudi Schollaert

Hippocampus jan./feb. 2013

opmaak_242.indd 39

39

18-2-2013 11:24:03

Reportage

- REISVERHAAL

De Giganten van Ahe in

Foto: Jan Baec

kens.

Papoea

(2): M Foto's

nder

chroon ijd syn hevig w e visjes op. n e w u klein hun kie de vele terwijl ken ze gulzig, en, slok g n Uiterst ri sp n dicht op en e

Foto: Ja

n B ae c

ke n s .

aaro r vier, w zit ten e r meter! n later e ie g v a n d e r e a g Ee n p a an no g intjes v twee k le

arc Van

Den Bro

eck.

per ongeluk Steven krijgt zijn ribben. sen tus r po n ee

40

opmaak_242.indd 40

Hippocampus jan./feb. 2013

18-2-2013 11:24:16

eckens.

Foto: Jan Ba

"Hoofden van Mambor, er is veel te arbeiden in uwe landstreek!", zou een perfecte Multatulische aanhef kunnen zijn voor dit hoofdstuk.

M

ambor is een dorp dat zich situeert in de Harlem eilandengroep in het verre noord-westen van Indonesisch Papoea, op drie kwartier varen van de kleine havenstad Nabire. Het verhaal van Ahe is nog geen 10 jaar geleden ontstaan, toen de bewoners van Mambor beslisten om de inkomsten voor de bouw van hun dure en prestigieuze kerk op te drijven door op hun aangrenzend en onbewoond eiland van amper een vuist groot, Ahe genaamd, een klein primitief resort op te trekken bestaande uit enkele schamele hutjes, bestemd voor avontuurlijke rugzaktoeristen. Op het eind van de jaren 2010 werd deze refuge dan door de dorpelingen omgebouwd tot een heus duikcentrum, onder leiding van Arne, een rondtrekkende gepensioneerde H o l l a n d e r, g sopgan r bij zon .

Een visse ishaaien lv a w e ar d gan' na

kijk t va

nop zijn

'ba-

die daar ondertussen was gestrand en er onmiddellijk zijn hart had verloren.

Ahe heeft namelijk als duikbestemming een enorme aantrekkingsfactor: op twee uur vaarafstand kan je duiken tussen de vele walvishaaien van Cenderawasih Bay die zich aldaar bij de plaatselijke vissers komen voeden.

Tevens is Ahe niet alleen een boeiend socio-economisch initiatief maar ook een milieuproject vermits het personeel en de duikgidsen de dorpelingen zelf zijn, die vroeger allemaal vissers waren. Nu ze aan natuurbescherming doen, beschikken ze over een andere bron van inkomsten.

Het is wel spijtig dat niemand van hen ook maar één woord Engels spreekt. Arne had destijds speciaal taalcursussen georganiseerd, wat evenwel te moeilijk voor hen bleek te zijn. Terug naar de oerklassieke gebarentaal dus met primitieve mensen, die allen een ontzettend hart van goud hebben en enorm graag lachen.

(2): S Foto's

teven V

a n d e vo

orde.

Om vanuit Brussel in Ahe te geraken moet je welgeteld zes vluchten nemen, te beginnen met een groot straalvliegtuig om te eindigen bij een super kleintje met slechts twee propellers.

Gelukkig had mijn vaste duikbuddy, Steven Vandevoorde van Wild Water, die ons steeds vergezelt in zijn jaarlijks 'Once in a lifetime'-duikavontuur, deze ontzettend lange en vermoeiende reisroute (begin juni 2012) in twee gebroken door na de tussenstops in Abu Dhabi en Jakarta, enkele dagen halt n. lvishaaie a w e te houden in Ambon om er te d naar p e r da g n b o ot é é r gaan 'muckdiven' (zie Hippo a a m Er m a g 240).

De vlucht tussen Ambon en eindbestemming Nabire in het kleine vliegtuig zou ook enkele uren in beslag nemen met twee tussenlandingen op twee totaal desolate en onbekende plaatsen, waarvan de namen onmogelijk in een Westers geheugen kunnen blijven hangen.

opmaak_242.indd 41

In de piepkleine luchthaven van Nabire worden we door Arne en enkele dorpelingen hartelijk ontvangen. De vochtige temperatuur van 32°C maakt het drukkend warm onder een verschroeiende evenaarszon.

Qua uiterlijk valt de verwantschap tussen deze Papoea's en de naburige Aboriginals uit Australië onmiddellijk op. Bijna allen kauwen ze op 'betel nuts', een kleine noot, die ze soms verrijken met 'koraalzand' (ter voorkoming van roodachtige tanden) en welk een licht stimulerend effect geeft.

Deze noten kleuren hun tanden en tandvlees vuurrood wat een zombie-achtig effect geeft telkens ze hun tanden blootlachen. Dezelfde kleur ligt trouwens overal uitvoerig uitgespuwd en opgedroogd op de armzalige straattrottoirs van Nabire.

Onderweg naar de haven stoppen we nog in een supermarkt voor de aankoop van hoofdzakelijk frisdrank en vooral Bintang, de uitstekende Indonesische pils die aldaar evenwel peperduur wordt verkocht aan 3,5 euro per stuk. Ook de benzine blijkt er onbetaalbaar te zijn. Tevens zorgen we nog voor snoep, ballonnen, enz. voor de kinderen van het dorp.

Vanop het strand schepen we in en wordt onze bagage ingeladen in hun twee boten, een open traditionele bangka met twee zijvlotters en een overdekte tweemotorige boot, waarvan de motors ingevolge slechte en vervuilde benzine, gekocht op de goedkopere zwarte markt, om de haverklap uitvallen.

De overtocht naar Ahe neemt 40 minuten in beslag. Het eiland is inderdaad piepklein en is op amper 10 minuten tijd al helemaal rondgewandeld. Wel is het volledig begroeid en tiert er een welig dikke jungle met vele palmbomen dicht op elkaar. De gevallen kokosnoten moet je onaangeroerd laten liggen want elke boom blijkt een eigenaar-dorpeling te hebben, die er zijn rechten op heeft.

Het strand is breed en hagelwit. Eigenlijk stemt het van natuur en uitzicht compleet Hippocampus jan./feb. 2013

41

18-2-2013 11:24:24

- REISVERHAAL

Zelfs met de zon als tegenlicht is een walvishaai bewonderingswaardig.

overeen met ĂŠĂŠn van de typische droomeilanden op de Malediven.

De eenvoudige houten hutten, een stuk of tien, staan op palen in groepjes van drie tegen elkaar opgesteld onder de bomen vlak aan de strandrand. Vooraan hebben ze een gezamenlijk terras. De open vensters kennen geen glas, er is geen airco of stromend water, elektriciteit enkel 's avonds en 's nachts. De enige bescherming tegen ongedierte naast de 'Deet'-lotion is een muskietennet over je bed. Elke hut heeft een toilet met ernaast een wasbak gevuld met water waarin vele muggenlarven rondzwemmen alsmede een plastic kop, welke je manueel als schep kan hanteren, wil je ter plaatse een primitieve douche imiteren zonder cabine.

Er worden redelijk wat spinnen gesignaleerd van telkens ongeveer een hand groot.

Qua muggen, vliegen, kevers en andere insecten valt het mee. 's Nachts laat ik enkel het lampje buiten op mijn terras branden om hen allemaal uit mijn hut weg te lokken, dit tevens tot grote dank van mijn twee

42

opmaak_242.indd 42

Foto: Steven Vandevoorde.

Foto: Marc Van Den Broeck.

Reportage

Couscous, een jonge makaak, het knuffelbeest van onze duikgids Michael.

steeds uitgehongerde huisgekko's. Je moet trouwens je vensters 's nachts obligatoir openhouden om dankzij een minuscuul zuchtje wind toch een heel klein beetje afkoeling te bekomen in deze tropische hitte.

Malaria blijkt toch massaal onder de dorpsbewoners aanwezig te zijn zodat we in Jakarta al terecht gestart waren om ons lichaam preventief te bevoorraden met de klassieke dagelijkse pil Malarone, welke dus in Ambon ook noodzakelijk bleek te zijn.

Een weinig verder bevindt zich het even primitief maar toch redelijk verzorgde duikcentrum. Er wordt gedoken met 12-liter alu-flessen. Michael zal onze jonge duikgids zijn, die een klein makaakjong met zo van die grote schattige waltdisney-oogjes en een enorm zachte pels als huisdier heeft, welk constant op zijn hoofd aan zijn haar hangt en leeft. Wat een knuffelbeest, dat de naam Couscous blijkt te dragen.

Tot slot is er het ronde overdekte restaurant dat zich op palen in de zee bevindt en via een lange loopbrug bereikbaar is.

Rond die palen in het water zit een enorme school aan jonge tropische vissen met onder andere enkele vleermuisvissen, die aldaar wat beschutting vinden tegen jagende horsmakrelen en waartussen het heel leuk snorkelen is.

Aan het begin van de loopbrug staan er in het zand geschiedkundige overblijfselen, zijnde twee motoren met verbogen propellers van een gecrashte Japanse bommenwerper, die in WOII door de Amerikanen werd neergehaald en wiens romp, cockpit en vleugels daar wat verder verspreid onder water over het huisrif al duikend kunnen bezocht worden.

Iets verderop in de jungle kom je het enige stenen gebouw tegen dat als de keuken werd ingericht. Meer is er niet. Op het menu staat er zowel 's middags als 's avonds meestal: kip-rijst-gewokte groenten of rijst-gewokte groenten-kip of gewokte groenten-kip-rijst. Maar op aanvraag wordt er ook al eens een vis-bbq georganiseerd op het strand, nadat je eerst met hen deze vis zelf moet gaan vangen op een ander rif in de buurt.

Hippocampus jan./feb. 2013

18-2-2013 11:24:28

De eenvoudige houten hutten staan op palen onder de bomen, vlak aan de strandrand.

van Ahe.

lvishaa i is gee n walv daaren is, maa tegen r e en is geen vis, ma vis (een walv ar e e n is zo o g d ier).

F o t o:

Jan B

a e c ke

ns.

D e wa

Foto: Steven Va

ndevoorde.

Het duikcenter

Foto: Steven Vandevoorde.

Foto: Steven Vandevoorde.

vis ter grootte van onze eigenste sprot, wat zij 'pouri' noemen, aantrekken en vangen in hun netten. De 'pouri' dient dan op zijn beurt als lokaas voor de grote vissen zoals bonito's, snappers, tonijn, jacks, enz.

Na het ochtendkrieken komt vervolgens een einde aan deze visvangst, waarbij de vissers zich ontdoen van hun overtollige en ongebruikte 'pouri', die immers geen enkel nut meer heeft. Dat is dan het signaal en moment voor de walvishaaien om naar de vele 'bagans' in de baai af te zakken om deze weggesmeten en reeds stinkende 'pouri' te komen nuttigen als extra voedingssupplement naast het plankton dat normalerwijze het traditioneel gekende hoofdbestanddeel van hun dieet vormt.

O n z e groep van 11 duikers wordt in twee duikploegen ingedeeld, want er mag van het plaatselijk milieudepartement sinds kort nog maar één boot per dag naar de walvishaaien. Ik bevind mij in de eerste groep, die de volgende morgen al om 05.00 uur in het pikdonker eruit moet en dus gedwongen snel zijn bed gaat opzoeken, in tegenstelling tot groep twee, die 'thuis' op de lokale riffen zal gaan dui-

ken en zodoende nog een historisch avondlijk feestje mag bouwen.

De motors starten gelukkig van de eerste keer en in het duister vertrekken we voor een vaartocht van twee uur, tijdens dewelke een sober ontbijt met een kop koffie wordt uitgedeeld, dit onder een fabuleus mooie zonsopgang. Zulk vroeg uur is belangrijk voor ons objectief, de walvishaaien, vermits deze zich meestal enkel 's morgens naar de 'bagans' met hun overtollige 'pouri' begeven. Een 'bagan' is een typisch groot vierkantig vissersvlot van ongeveer 15 m op 15 m. Twee hoge gekleurde steunmasten met vele kabels houden zowat alles bijeen. Centraal middenin bevindt er zich een klein en laag schuilhok voor de vissers. De zijkanten zijn afgezet met een rij fel schijnende lampen, gericht op de waterlijn. Onderaan het vlot hangt er een ingenieus systeem van vele korte bolhangende visnetten.

Hun te hanteren strategie is 's nachts met fel brandende lampen eerst massa's kleine

Cenderawasih blijkt een enorm weidse baai te zijn met, vanop afstand gezien, diverse verspreide stipjes, welke van naderbij al de 'bagans' blijken te zijn, die elk toch op ongeveer 10 minuten varen van elkaar verwijderd liggen. De zoek- en vragentocht per 'bagan' kan beginnen. 'Bagan' per 'bagan' wordt afgevaren om te zien en/of te vragen of zij walvishaaien hebben dan wel nog 'pouri' op overschot om ze te lokken.

Diversen antwoorden negatief of sturen ons met een kluitje in het riet omdat ze niet willen gestoord worden. Na ongeveer een uur dolen en met heel wat minder hoop in de schoenen, hebben we bij de 7e 'bagan' eindelijk prijs!

Onze adrenaline stijgt onmiddellijk want de visser antwoordt kordaat bevestigend en terwijl wij ons aan zijn 'bagan' vastmaken zien we overal diverse grote rugvinnen uit het water komen. Bingo! Plots bemerken we ook vlakbij en pal onder de waterlijn een meterslange en donkere schaduw met een gans mozaïek aan witte vlekken, die sierlijk traag en nipt onder onze boot doorzwemt. We kunnen onze eigen ogen niet geloven. Prompt geven de twee duikgidsen het sein om ons klaar te maken voor de duik. Met een zalige glimlach maar enorm gehaast, tuigt ieder van de ploeg zich uiterst zenuwachtig op. Het kon immers niet snel genoeg gaan om dit goddelijk moment te mogen meemaken.

Met een achterwaartse gooien we ons in het warme water dat aan de oppervlakte zelfs een temperatuur van 31°C haalt en iets lager zakt tot 30°C. Alles is donkerblauw met Hippocampus jan./feb. 2013

opmaak_242.indd 43

43

18-2-2013 11:24:35

- REISVERHAAL

Foto: Steven Vandevoorde.

Reportage

Twee hoge gekleurde steunmasten met vele kabels houden zowat alles bijeen.

tussendoor lange goudgele zonnestralen zonder bodem. Op drie plekken tegelijk van mijn netvlies zie ik drie grote donkere massa's bewegen: er zijn drie walvishaaien aan het foerageren. Ik laat me zakken tot op ongeveer 6 meter diepte. Hun eetpatroon is eenvoudig: als taxiĂŤnde jumbojets zweven ze kalm rond de 'bagan' in een grote cirkel, draaien dan recht naar de plaats waar de 'pouri' in het water wordt gegooid en vlak daaronder richten ze zich loodrecht al happend op waar ze dan zo diverse tellen verticaal blijven hangen met hun bek een weinig zelfs tegen de 'bagan' uit het water. Uiterst gulzig, terwijl hun kieuwen hevig wijd synchroon open en dicht springen, slokken ze de vele kleine visjes op. Dat is het moment om je helemaal naar onder te laten zakken tot ter hoogte van het uiterste uiteinde van hun enorme staart om hun exacte lengte te kunnen meten, wat je heel eenvoudig doet aan de hand van je dieptemeter.

Indrukwekkend, zo een steil rijhuis van twee verdiepingen hoog! De grootste waren rond de 7 Ă 9 meter. Op zo een moment als ze met drie tegelijk aan het happen zijn, kan je ook tussen hen bovenaan gaan hangen bij hun bek waar je je dan als mens compleet nietig klein voelt tussen zulke giganten.

Mijn eerste lichamelijk contact met een walvishaai is een streling met de hand: ik

44

opmaak_242.indd 44

dacht dat deze ofwel ruw als schuurpapier dan wel palingglad zou aanvoelen maar nee, hun vel is zacht en voelt aan als velours. Als ze rondzwemmen moet je niet naar hen toezwemmen, want dat schrikt ze wat af. Je moet hen gewoon naar je toe laten komen, ze scheren immers graag enkele centimeters rakelings boven je hoofd om dan de luchtbubbels van je ontspanner over hen verspreid te krijgen bij het uitademen. Tijd om even onderwatermodel te spelen voor de fotografen. Dat levert een spectaculaire foto op. Nu kan ik eindelijk mijn 4 jaar oude facebookprofielfoto van mezelf, met een hamerhaai op Cocos Island, vervangen.

Marc is zo geconcentreerd bezig met zijn fototoestel dat hij niet bemerkt dat een walvishaai met hem wil spelen, waarbij hij een slag van het enorme staarteinde van dat dier recht tegen zijn gezicht krijgt. Gelukkig deed het geen pijn en mijn duikbril loopt onder water van het lachen. Een weinig verder krijgt Steven per ongeluk een por van de bek tussen zijn ribben wat wel iets harder blijkt aan te komen. Uiteindelijk zullen we alzo 90 minuten lang met een maximum diepte van 13 meter tussen deze fabelachtige prachtdieren vertoeven, een fantastisch indrukwekkend schouwspel welk voor weinig stervelingen is weggelegd en welk bovendien door Sven Vinck in de tweede groep nadien ook op bewegende

film professioneel vastgelegd en vereeuwigd wordt.

Euforisch komen we met vijven uit het water, de reis kan niet meer stuk. Als dank voor het voederen van de 'pouri' geeft Steven een kleine geldelijke tip aan de visser in de hoop dat dit voor hen een stimulans zou worden om met duikers samen te werken in hun zoektocht.

Terug in onze thuisbasis kan Jan volkomen terecht niet langer meer wachten om dit onvergetelijk moment met mij en de heren Jack Daniels en Jameson uitbundig te vieren, te meer daar ik deze duik tevens feestelijk als mijn 600e mag inschrijven in mijn logboekje.

Twee dagen later keren we terug maar onder een slecht gesternte met meer dan een uur vertraging, vermits de motoren eerst niet wilden starten. De kans op walvishaaien was alzo enorm geslonken. De moed zinkt ons helemaal in de schoenen tevergeefs zoekende al bij de 10e 'bagan' zodat de kapitein ten einde raad noodgedwongen moet beslissen om met lege handen terug te keren. Zulk risico kan zich dus inderdaad voordoen. Aangeslagen en met veel gevloek is de stemming aan boord totaal omgeslagen. In de verte blijkt er nog een klein stipje te zijn waar we toch langs moeten op onze roemloze terugweg, dus op hoop van zege. En jawel, de visser doet teken met vier

Hippocampus jan./feb. 2013

18-2-2013 11:24:40

sens.

Foto: Bert Jans rde . d e vo o n Va n S teve

kens Foto: Jan Baec

.

F o t o:

opgeheven vingers: er zitten er vier, waaronder twee kleintjes van nog geen vier meter! Het geluk kan dus echt aan een zijden draadje hangen. Plons! En dit opnieuw voor een volle 90 minuten.

Zo komen we bij de andere en lokale duiken rond ons eiland. Het huisrif mag er al best wezen. Bij de eerdere beslissing om Ahe tot een duikressort om te vormen had Arne bij de dorpsoversten wel als hoofdvoorwaarde gesteld dat er rond het eiland absoluut een compleet visverbod zou ingesteld worden ten einde de duikgasten te kunnen behagen met mooie en visrijke duiken op het huisrif. Deze beslissing bleek niet makkelijk te zijn geweest voor de bevolking maar wordt toch gerespecteerd. Bovendien is het voor

Boven: De restanten van een Japanse bommenwerper.

Midden: Een 'bagan' is een typisch groot vierkantig vissersvlot van ongeveer 15 m op 15 m.

Onder: Het overdekte restaurant op palen.

hen enorm leerzaam op gebied van visbestand nu zij na amper enkele jaren tijd zelf en met eigen ogen kunnen vaststellen dat op het beschermde huisrif de vispopulatie zich enorm snel terug hersteld heeft, zelfs ook al met grote vis.

Toch duiken er nieuwe gevaren op voor Ahe. Hoewel de bevolking over voldoende voedsel beschikt, gaan er nu stemmen op om het visverbod rond Ahe terug op te heffen, zodat zij over extra visinkomsten zouden beschikken om alzo de bouw van hun kerk te kunnen versnellen. Toch ongelooflijk hoe een straatarme populatie, die totaal niets heeft, totaal in de ban is om hun enige en broodnodige centjes gewoon af te staan aan religie.

Een duik op het huisrif is ook meer dan de moeite. Amper al enkele meters het water in, gaat het zand plots snel en steil naar beneden tot een 20-tal meter diepte, waar er redelijk wat stroming staat. Er liggen diverse koraalblokken wijd verspreid. Ook groeien er gorgonen waar je de befaamde pygmeezeepaardjes kan gaan tellen. Een zevental jacks met een prachtige blauwe tint zijn er op jacht. Vervolgens kom je eerst de romp van de gecrashte Japanse bommenwerper tegen, dan de 20 meter lange vleugels en iets verderop de cockpit, welke laatste we net gemist hebben vermits de sterke stroming ons anders te ver van het eiland zou wegdrijven. Het betreft een 'Nakajima Ki-49 Danryu' bijgenaamd 'Storm Dragon', die een 8-koppige bemanning telde en 1.000 kg aan bommen kon vervoeren.

Bij de Amerikanen stond hij bekend onder de codenaam 'Helen'.

Verder hebben we er gedoken op 'Pigmy Point', 'Barracuda Point', 'Roine', 'Tebing Leo', 'Menara' en 'Cracks'. Meestal zijn het mooie drop-offs met veel prachtige koraalparken. De vis is er niet echt overvloedig maar toch wel redelijk aanwezig. Het kri-

oelt er van de spitssnuitkoraalklimmers, die onze duikgidsen zo precies niet blijken te kennen of er toch althans totaal geen aandacht aan schenken. Wel treffen we er geregeld een langoest aan, die JacquesYves Cousteau en zijn boys zeker niet ongemoeid zouden hebben gelaten. Ook een schildpad is al eens van de partij, tezamen met de traditionele papegaai-, wimpel-, vlinder- en andere vissen, alsook enkele blauwgestippelde stekelroggen, welke laatste opvallend schuw zijn.

Ondanks het prachtige koraalgebied dat zich perfect leent tot een uitgebreid en massaal assortiment aan de meest prachtig gekleurde naaktslakken, kon ik op al die duiken – en ondanks mijn eigen gereputeerde haviksogen – slechts één banaal, monotoon, witkleurig zeenaaktslakje spotten.

Tussen de duiken wordt er al eens in een mangrove geankerd, waarbij de kapitein tot helemaal boven in een boom klimt om kokosnoten te plukken, die we dan zalig vers kunnen opdrinken/eten.

Het einde nadert en met iedereen terug veilig aan de kant kan de Bonte Avond ingezet worden op het strand met veel zang en dans door de bevolking.

Tijdens de tussenstop in Jakarta terug in de beschaving kan ik eindelijk opnieuw een echte en warme douche nemen. Bij het openen van mijn toiletzak komen er evenwel tot mijn verbijstering onmiddellijk twee halfduimgrote bruine kakkerlakken uitgekropen. Thuis vliegt op bevel van mijn lieftallige echtgenote mijn duiktas dan ook prompt en onherroepelijk in quarantaine buiten in de tuin gedurende 14 dagen. Het schrijven van een nieuw duikreisverhaal kan dus beginnen alsmede het aangename vooruitzicht om volgend jaar terug naar Zuid-Afrika te trekken voor de vermaarde 'Sharkroute'.  Bert Janssens

ADVERTENTIE

Hippocampus jan./feb. 2013

opmaak_242.indd 45

45

18-2-2013 11:24:48

- COMMISSIE DUIKONDERRICHT

Foto's: Roland Wantens, Chrisje Demuynck, Luce De Smet en Ivo Madder.

Bondsnieuws

Een droom die werkelijkheid werd …

Waar hebben we de kandidaten nog niet op getest?

René Van Leeuwen, Eric Sas en Eric Sels.

3*Instructeur ... iets waar ik al van droomde sinds ik in 1997 startte met duiken bij duikschool MDK. Toen kwamen dé mannen terug van Bendor met hun grote stoere verhalen! Op dat moment, als 1*Duiker, ontstond mijn verlangen om naar de Zeestage te gaan.

N

a het theoretische examen en de presentatie van mijn verhandeling, mocht ik dan uiteindelijk deelnemen aan de Zeestage. De tips die ik meekreeg waren een grote tegenstrijdigheid voor me: "Veel zwijgen en vooral jezelf blijven". Als raad kregen we van onze juryleden mee: "Doe alsof je met vrienden met vakantie bent". "Hmm, ik maak liever mijn eigen vrienden", flitste er door mijn hoofd.

Na nog enkele voorbereidende duiken in Boulouris gemaakt te hebben voor de Stage aanving, heb ik er alle vertrouwen in. Mijn reddingen lukten nog steeds niet zoals het hoort, maar komt na een slechte repetitie geen goede show?

46

opmaak_242.indd 46

En dan, dinsdag 16 oktober om 11.00 uur worden we (Allan, Cris, Dirk, Patrick en ikzelf) ontboden bij de jury. De zenuwen gieren door mijn keel, maar gelukkig merkt niemand het. We krijgen onze diepte en de ploegindeling. De rest is 'up to us'! De meteo checken, de boten controleren, de duikplaats onderling bespreken en dan ons tafelgesprek aangaan.

De eerste duik ben ik duikleider. Wow, wat een intensieve duik! Veel tijd om van het moois te genieten heb ik niet. De jury maakt me hoorndol. Als ik iemand gered heb, ligt de volgende al weer klaar. En natuurlijk komen we de andere duikploeg tegen onder water. Ik ben zodanig gefocust dat ik zelfs Stef, die bij de andere duikploeg

Het isothermisch deken nog even snel opvouwen zodat het opnieuw gebruikt kan worden.

Er worden vriendschapsbanden voor het leven gesmeed. Dirk Damen en Cris Beerens.

Hippocampus jan./feb. 2013

18-2-2013 11:25:02

Foto's: Roland Wantens, Chrisje Demuynck, Luce De Smet en Ivo Madder.

hoort, red – wat uiteindelijk niet fout blijkt te zijn. Na wat geharrewar vindt iedereen zijn juiste buddy's terug en kunnen we onze deco-verplichtingen afwerken.

Eenmaal terug in de haven zit het werk er nog lang niet op. De RIB's moeten leeggehaald worden alsook de veiligheidsboot.

Alle zuurstofflessen, bi's, snoep en drank (water!) worden terug naar het duikcentrum gebracht. Iedereen is opgetogen. Nog 7 duiken te gaan.

Ietwat bezorgd bekijken we de meteo voor de volgende dagen. Ook Stéphane, de eigenaar van Europlongée, vreest dat duiken vanaf donderdag moeilijk zal worden. Nu, dan moeten we er zeker voor gaan de volgende twee duiken! We krijgen onze diepte en ploegindeling en besluiten richting Cap Roux te varen. Een nieuwe duikplaats voor onze jury. Dat kunnen ze wel appreciëren.

's Avonds is er niet veel tijd voor ontspanning. We hebben namelijk twee gespreksonderwerpen op de planning staan.

Tussendoor mogen we ons tafelgesprek houden en eten.

Na onze tweede duik in Cap Roux, varen we binnen op de camping in Agay. Hier kun-

nen we onze flessen vullen en daarna eten in een restaurant aan het strand. De jury beraadslaagt over onze duik en wij kunnen al van de warmte in het restaurant genieten. Het begint lichtjes te regenen als de jury binnenkomt. Tijdens onze lunch begint het echt te onweren en vrezen we voor duik 3. Na een derde tafelgesprek en de meteocheck, beslissen we toch duik 3 te doen in de luwte van Ile d'Or. Ik ben Algemene Verantwoordelijke dus de algemene briefing en het droppen van de daallijn is mijn taak.

Ik dacht dat ik een rustige duik zou hebben en af en toe mijn medekandidaten zou kunnen helpen, maar het draait toch anders uit. Redding na redding, tussendoor mondstuk wisselen en weer redden. We vangen de terugtocht aan in een steeds ruwer wordende zee.

Een ganse dag in de weer zijn op een RIB, met duikflessen rondzeulen, diepe duiken met allerhande incidenten maken, een mens zou er moe van worden. Tijd is iets kostbaars geworden, dus na de uitleg over de uitrusting van een boot – door Michel Declercq – ga ik dus vlug douchen en slapen.

We zagen dat de 2*Stage hun duikdag vroeger begonnen vanwege het slechte

weer, dus wilden we dat ook toepassen. We hadden natuurlijk niet gerekend op de tegenwerpingen van de jury. Uiteindelijk lukt het ons om donderdag een 15-tal minuten vroeger uit te varen. Je hebt enorm veel overredingskracht nodig om de jury in beweging te krijgen.

Nog een lekker intensieve duik op Le Haricot en dan golfsurfend naar Port de Santa Lucia. De wind is echt aangewakkerd vanuit het oosten.

Vandaag lunchen we in de haven van St.Raphaël. Leuk restaurant, lekker eten en een gesprek over Hitler. Dan begin je je toch vragen te stellen hoever je kennis moet reiken als 3*I. Ondertussen zijn ook onze flessen gevuld in het duikcentrum, vlakbij het kantoor van de havenkapitein.

De meteo ziet er niet goed uit, dus de enige optie is Le Tombant de Lion de Mer, vlak voor de haven van St.-Raphaël. Ook de 2*Stage duikt hier. We vallen net naast een wrakje en gaan richting koraalmuur.

Na enkele reddingen en veel opgewaaid stof, vind ik toch de muur, waar we even genieten van het koraal. En dan het grotje.

René ziet natuurlijk een zeebaars in de grot en gaat die achterna. Mijn fout, dat had ik kunnen verwachten! Uiteindelijk komt alles goed en zoals afgesproken met de

De twee ploegen, verdeeld over twee RIB's, op daguitstap.

LInks: De slimste jury, tijdens de quiz-avond.

3*Instructeur ... iets waar ik al van droomde sinds ik in 1997 startte met duiken bij duikschool MDK. Toen kwamen dé mannen terug van Bendor met hun grote stoere verhalen! Op dat moment, als 1*Duiker, ontstond mijn verlangen om op Zeestage te mogen gaan.

Hippocampus jan./feb. 2013

opmaak_242.indd 47

47

18-2-2013 11:25:19

Bondsnieuws

- COMMISSIE DUIKONDERRICHT

Bij elke duik is een kandidaat Algemene Verantwoordelijke, die de algemene briefing aan de ganse groep geeft.

Sylvia Malfait mag haar kaartje van 3*Instructeur gaan afhalen.

De 3*Stagejury met hun uitvoering van de Gangnam Style.

De laatste minuten voordat de resultaten bekend gemaakt worden. De spanning is te snijden.

Yes! Patrick Van Buyten geslaagd voor 3*Instructeur.

Carine Vercaempt geslaagd voor 2*I en haar man Dirk Damen voor 3*I, een uniek moment dat even samen gedeeld wordt.

schipper gaan we gedurende onze decotijd uitzwemmen weg van de rots, zodat de pick-up procedure veilig kan verlopen. De tocht die normaal 10 minuten duurt, neemt nu 30 minuten in beslag. Je voelt je maar nietig in zo'n zee. Maar de sfeer zit erin en we hebben toch plezier.

Doordat de wind veranderd is van richting, maar nog steeds hevig is, zijn we genoodzaakt om de volgende morgen terug naar Lion de Mer te gaan. Iedereen vindt het jammer.

Lunch terug in de haven van Santa Lucia en we worden gewaarschuwd door de jury dat ze niet weer naar Lion de Mer wensen te gaan, tenzij we een heel goede reden hebben! Ai. Ik stel voor om naar Sec à JF te gaan. Dit is een kleine duikstek net voor Lion de Mer en dus niet Lion de Mer. Een klein probleempje. We hebben onze handgps niet mee. Na enkele bevriende duikers op te bellen, wordt die naar St.-Raphaël gebracht. We zijn er klaar voor. De wind en

48

opmaak_242.indd 48

de golven krijgen ons niet klein en zeker de jury niet!

Tijdens het tafelgesprek is het leuk. René en Dirk spelen een spel, niet te geloven. Je hebt dan de keuze: ofwel doe je mee ofwel niet. Ik verkies om mee te spelen. Ik ben tenslotte duikleider. Na de lunch hebben we ons laatste debat. De debatten geven me wel een goed inzicht wat mijn taak als 3*I zal inhouden en dat bevalt me. Ook kunnen we zo onze tussentijd aangenaam maken.

We worden perfect gedropt door Dirk op de kleine sec. Op het moment van mijn OKteken, zie ik dat René de loodgordel van Dirk vast heeft. Verdorie, dat wordt zwemmen om beneden te zijn en een zware redding natuurlijk. Nog eventjes omkijken om te zien of Patrick iedereen mee heeft naar beneden. Daar ligt René op de grond. Na nog een redding met René, zie ik bij het terugzakken dat Patrick ook net zakt na zijn redding met Eric Sas. Ik tel er vier, maar we

zijn met vijf. Waar is Dirk? Geen idee, dus verliesprocedure toepassen, waarbij René wel enorm veel trappen moet maken. Natuurlijk is dit om Dirk de kans te geven om mooi alleen op de boot te staan bij bovenkomst. Ik kan me dus al verwachten aan het een of ander.

Dit is mijn 800e duik en ik heb ervan genoten! Nog even cava drinken en dan terug naar het hotel. Vanavond is het de quizavond! De jury heeft ons goed ingepeperd dat ze verwachten dat we zeker bij de eerste twee zijn. Alsof de druk nog niet hoog genoeg ligt.

Tijdens het laatste avondgesprek laten we ons even gaan en zingen we ons strijdlied.

Kort maar krachtig!

De quiz is tof en zit heel goed in elkaar. Een beetje ontspanning is wel goed en doet iedereen herleven. En ja, we worden tweede en we zijn er fier op!

De laatste duik, hopelijk. We hebben afgesproken dat we naar Le Jardin zouden gaan. Een mooie afsluiter, maar de jury

Hippocampus jan./feb. 2013

18-2-2013 11:25:29

doet moeilijk. Dus verklappen we de duikplaats nog niet aan hen. Zij spelen immers een spel en daarom spelen we er op in. Tijdens het spel beslissen we dus om naar La Roche aux Mérous te gaan, tenzij ze ons afkloppen op hun ervaring. Dat gebeurt echter niet. Spijtig! Onze laatste duik is memorabel. Stef zal deze duik zeker niet snel vergeten. Onze duikduur is 76 minuten. Het resultaat is dat we toch voor de veiligheid twee OSB's naar de oppervlakte schieten. In een mum van tijd komt onze reservefles naar beneden met 4 ontspanners aan. Dat was snel, bedankt Koen en Walter!

Na de duik schuilen we nog even achter Ile d'Or om een afscheidsdronk te drinken.

De lunch vóór de proclamatie wordt 'genomen' want om echt te genieten van het lekkere eten, zit iedereen teveel in spanning.

Het gezang wordt op gang getrokken en iedereen daagt elkaar uit. De sfeer is uitstekend. Er wordt gelachen, gezongen, genoten. En dan zingt Koen het laatste lied.

'Kippenvel en ontroerend', beter kan ik het niet omschrijven.

We voelen ons alle vijf tamelijk nerveus!

Eric Sels houdt zijn speech en dat vind ik zo pakkend. Hij vraagt aan alle aanwezigen om een staande ovatie voor de moed en inzet die we hebben gehad om aan de 3*Stage deel te nemen. Wow, fenomenaal!

Hier breken me bijna de tranen uit. "Niet doen, Sylvia", zeg ik tegen mezelf.

Eric vertelt dat er jammer genoeg maar 3 kandidaten geslaagd zijn. Natuurlijk laat hij de brevetkaartjes vallen zodat er geen volgorde meer in zit. De spanning stijgt.

3 van 5, denk ik. Ik heb gans de Zeestage genoten en een goed gevoel gehad. Ik ben er bij, denk ik. "Patrick is geslaagd" 2 van 4. "Dirk is geslaagd". 1 van 3. Verdorie, zou mijn gevoel verkeerd zitten? En dan… "Geslaagd … Sylvia Malfait". YES YES YES.

De 3*Stage is zoveel meer dan een 2*Stage.

Geslaagd of niet, je leert ontzettend veel bij en je maakt vrienden voor het leven. De spelletjes die boven en onder water worden gespeeld, zitten vernuftig in elkaar, maar wat ik ervoer, is dat de veiligheid boven alles primeert. De kandidaat boven alles!

BEDANKT! Sylvia Malfait

Pasfoto's: Van boven naar onder Kolom 1: Eric Sels (voorzitter 3*Stage), Roland Vanden Eede (dokter), Walter Geebelen (veiligheid) en juryleden: Michel Declercq, Eric Sas en Dirk Deraedt .

Kolom 2: Willy van der Plas (veiligheid), Koen Van Dyck (veiligheid), Allan Soreyn, Patrick Van Buyten,

Sylvia Malfait bij een struik zwart koraal. "Veel tijd om van al dat moois te genieten hebben we niet", denkt ze.

Cris Beerens, René Van Leeuwen (jury).

Kolom 3: Sylvia Malfait, Dirk

Hippocampus jan./feb. 2013

opmaak_242.indd 49

49

Foto: André Vanhecke.

Damen, Stef Teuwen (jury).

18-2-2013 11:25:43

Bondsnieuws

- SPORTCOMMISSIE

Vinzwemmen Tijdens de Algemene Vergadering van NELOS zal elke club een affiche krijgen met daarop vijf wedstrijden vinzwemmen. Hier een woordje uitleg waarover deze affiches gaan en waarom je club ze krijgt.

D

e wedstrijden op deze affiches zijn de wedstrijden van de Beker van België die NELOS – meer bepaald de NELOS-Sportcommissie – ­ondersteunt (financiële steun, affiches, uitlenen van materiaal, …). Samen met de drie wedstrijden die LIFRAS organiseert, vormen deze wedstrijden 'de Beker van België Vinzwemmen'. Het is namelijk één van de taken van de NELOS-Sportcommissie om samen met LIFRAS een Belgisch competitie vinzwemmen te organiseren.

Om de affiche niet te overladen, staan er enkel de wedstrijden op die in samenwerking met de Sportcommissie van NELOS georganiseerd worden. Maar in dit artikel vind je informatie over alle wedstrijden en het concept van de Beker van België.

De Beker van België Vinzwemmen is een regelmatigheidscriterium dat momenteel acht wedstrijden in open water behelst. Bij elke wedstrijd kan men punten verzamelen naargelang de plaats die men behaalt. Op het eind van het seizoen worden deze punten dan gebruikt om het eindklassement op te maken. Om in het eindklassement opgenomen te worden, moet men een minimum aantal wedstrijden zwemmen.

Daarvoor hanteert men de vuistregel de helft van het aantal wedstrijden plus één;

opmaak_242.indd 50

Foto: Joris Vandael.

Beker van België

momenteel dus vijf. Zwemt men meer dan vijf wedstrijden dan tellen enkel de vijf beste resultaten mee. Het concept is vergelijkbaar met de puntentelling van F1 of de groene puntentrui in de Tour de France.

De wedstrijden vinden plaats van begin maart tot begin oktober. Het overzicht van de huidige wedstrijden illustreert dat de wedstrijden niet enkel verdeeld zijn over de acht maanden van het seizoen, maar ook dat er in verschillende 'soorten' water wordt gezwommen.

De deelnemers die mee willen dingen naar de eindzege moeten dus niet enkel gedurende acht maanden hun conditie op een aanvaardbaar niveau houden met telkens een piek als er een wedstrijd in het verschiet ligt, maar ze moeten ook goed 'uit de vinnen kunnen' in verschillende soorten water. Oriënteren in de Noordzee of de juiste stroming opzoeken in de Maas, het is natuurlijk iets anders als rondjes zwemmen in het Zilvermeer; elk heeft zijn eigen moeilijkheid.

De diversiteit van de wedstrijden en de spreiding in de tijd zorgen ervoor dat de meest complete en regelmatige zwemmer boven komt drijven in het eindklassement.

Aan de andere kant mag iedereen die erin

18-2-2013 11:25:49

slaagt om zich te klasseren terecht fier zijn, want het is een prestatie op zich om vijf van de acht wedstrijden uit te zwemmen.

Een overzicht van alle wedstrijden in de Beker van België

Foto: Joris Vandael.

Wat houdt die steun dan in?

Vorig jaar hebben we informatie verspreid via de NELOS-info over een aantal wedstrijden, met als gevolg extra deelnemers van een aantal duikclubs en andere watersportclubs. Wij zijn er dus van overtuigd dat deze aanpak werkt. Hang de affiche dus uit en spreek erover met clubleden of andere watersporters. Kortom verspreid de informatie.

Of beter nog, neem deel aan één of meer van deze wedstrijden. Alle wedstrijden staan open voor duikers. Laat je daarbij niet afschrikken door de competitievinzwemmers want niemand is verplicht om mee te dingen naar een eindklassement.

Bekijk het als een kans om: • te oefenen voor bepaalde onderdelen van duikproeven; • de algemene conditie eens te testen; • de zondagnamiddag op een alternatieve manier in het water door te brengen; • de smaak van het vinzwemmen te pakken te krijgen.

Het is dikwijls mogelijk om naast de lange afstand (4 km in niet-stromend water) een kortere afstand te zwemmen. Op die manier kan iedereen een keuze maken die het beste bij zijn of haar mogelijkheden en doelstellingen past. 

Free Duerinckx

Afdaling van de Ourthe

Afdaling van de Maas

Locatie: Bomal naar Hamoir.

Datum: 3 maart 2013 (eerste zondag van maart).

Afstand: 9,3 km.

Gemiddelde tijd: 01.00 – 01.30 uur (afhankelijk van de waterstand).

Watertemperatuur: +/- 7°C. Omschrijving: de eerste wedstrijd van de Beker maar ook het begin van het Nederlandse duikseizoen. Afhankelijk van de neerslag of eventueel de hoeveelheid smeltwater in de dagen voor de wedstrijd, staat het water hoger of lager. Hoe hoger het water hoe sneller de stroming. Bij hoog water is deze wedstrijd goed te vergelijk met zwemmen in een wildwaterbaan zoals men in de meeste waterpretparken kan vinden maar dan een keer of vijf breder en ettelijke keren langer. De start wordt gegeven in Bomal en de aankomst ligt onder de brug in Hamoir.

Locatie: Maaseik.

Datum: 24 maart 2013 (Palmzondag, zondag voor Pasen).

Afstand: 6 km, (bij zeer lage waterstand ook 3 km).

Gemiddelde tijd: 00.45 – 01.15 uur (afhankelijk van de waterstand).

Watertemperatuur: +/- 14°C. Omschrijving: zeer goed te vergelijken met de Ourthe maar de stroming is rustiger waardoor men zich makkelijk kan mispakken aan die stroming. Het is namelijk niet duidelijk te zien waar de stroming het sterkste is. Dus als er plots een andere zwemmer langs je voorbij schiet, zwemt hij niet altijd sneller maar soms gewoon op de juiste plaats. De zwemmers komen aan vlak voor het terras van een lokale taverne; ideaal voor de supporters.

Traversée de Seneffe Locatie: Seneffe.

Datum: 12 of 26 mei 2012 (begin mei), datum nog te bevestigen.

Afstand: 4 km, 1 km.

Gemiddelde tijd: 01.00 uur.

Watertemperatuur: +/- 17°C. Omschrijving: de wedstrijd wordt gehouden in een relatief smal kanaal dat vlak langs een sportcentrum van Adeps ligt. Op één bocht na is de wedstrijd recht toe recht aan. De zwemmer met de beste conditie, die zijn wedstrijd goed indeelt kan hier bijna niet verliezen.

Foto: Joris Vandael.

Vinzwemmen, een onbekende sport. Helaas is onbekend dikwijls ook onbemind, vandaar rekenen we op jullie steun om meer deelnemers en toeschouwers naar deze wedstrijden te brengen.

Foto's (2): Joris Vandael.

Hierbij vind je van elk van de acht wedstrijden een korte beschrijving en wat nuttige informatie maar eerst een antwoord op de vraag: waarom uw club deze affiches krijgt.

Hippocampus jan./feb. 2013

opmaak_242.indd 51

51

18-2-2013 11:25:57

- SPORTCOMMISSIE

Traversée de la carrière de Maffle

Locatie: Lu mmen.

Datum: 15 september 2013 (derde zon dag van se p te mber).

Afs tand: 4 ,5 km, 2 km , 1 km.

Gemiddeld e tijd: 01.10 uur.

Watertem peratuur: +/- 18°C .

Omschrijv ing: deze w edstrijd is ze van het Alb er goed te ve er tkanaal rgelijken m alleen is h et de Doort oever niet et oriëntere recht is zo ocht n iets moeili a ls dat in een jk verdeeld o er vermit s kanaal wel ver drie stu de het geval is kken, twee met slechts . De afstan kort en één d weinig refe is lang. Het is rentiepunte niet eviden laten zakk n in dit lan en. t o m ge stuk het tempo niet te

Beker van het Zilvermeer

Foto: Fabienne Des

Locatie: Ath. Datum: 24 september 2013.

Afstand: 4,5 km.

Gemiddelde tijd: 01.10 uur.

Watertemperatuur: +/- 17°C. Omschrijving: deze ondergelopen steengroeve midden in de natuur is eveneens een duikplaats dus misschien bij sommigen reeds bekend. Er worden vier rondes gezwommen die afgebakend zijn met boeien. Telkens goed richten en dan rechtdoor blijven zwemmen is van belang. Het versnellen naar elke boei en terug optrekken na een scherpe bocht vergen een specifieke training en kunnen wel degelijk het verschil maken.

52

opmaak_242.indd 52

ael.

Doortocht va n he t Schulensm eer

Joris Vand

Locatie: Cadzand (NL).

Datum: 7 juli 2013 (elk jaar in de periode eind juni begin juli, afhankelijk van de getijden).

Afstand: 12 km (competitie heren) 6 km (dames, junioren, liefhebbers).

Gemiddelde tijd: 01.20 uur.

Watertemperatuur: +/- 17 °C. Omschrijving: de meesten zullen het water van de Noordzee maar al te goed kennen. Tijdens deze wedstrijd zal de getijdenstroming de zwemmers een duwtje in de rug geven maar dan moet men wel voldoende ver in zee zwemmen om ervan te kunnen profiteren.

Hiermee moet men wel opletten want men moet tijdig beginnen terug naar het strand te zwemmen zodat men niet tegen de stroom in moet om nog aan de aankomst te geraken. De deining van de zee maakt het navigeren er niet makkelijker op maar geen nood want de Koninklijke Nederlandse Reddingsbrigade houdt een oogje in het zeil. Navigatie, inschatting en ervaring spelen naast een goede conditie een grote rol.

Locatie: Hasselt.

Datum: 8 september 2013 (tweede zondag van september).

Afstand: 4 km, 1 km.

Gemiddelde tijd: 01.00 uur.

Watertemperatuur: +/- 18°C. Omschrijving: het parcours lijkt vrij simpel; twee kilometer op, keren en twee kilometer terug. Het zou ook simpel zijn als het makkelijk was om, zonder lijn zoals in het zwembad, twee kilometer aan een stuk een perfecte rechte lijn aan te houden. Helaas is dat een vaardigheid die zelfs na vele jaren niet evident is. Supporters kunnen perfect langs de kant mee wandelen of fietsen over het jaagpad.

Foto's (3):

North Sea Challenge

Doortocht van het Albertkanaal

camps.

Foto: Jos Leemans.

Bondsnieuws

Locatie: Mol. Datum: 6 oktober 2013 (eerste zondag van oktober).

Afstand: 4 km.

Gemiddelde tijd: 01.00 uur.

Watertemperatuur: +/- 17°C. Omschrijving: het Zilvermeer is goed gekend als duikplaats maar op de eerste zondag van oktober wordt er de laatste wedstrijd van de Beker van België gezwommen. De start en aankomst hebben plaats aan de steiger voor het Atlantisgebouw vanwaar men ideaal zicht heeft op het verloop van de wedstrijd.

De wedstrijd bestaat uit vier rondes van ongeveer één kilometer, afgebakend door vier boeien. Net zoals bij Traversée de la carrière de Maffle kunnen de tempowisselingen hier de doorslag geven.

Hippocampus jan./feb. 2013

18-2-2013 11:26:10

Time To Dive shops Compleet duik assortiment A-merken Verhuur alle duikmaterialen (ook foto) Service en onderhoud van alle merken Locatie specifiek:

Technische duik materialen Test / verhuur / verkoop

Hasselt

Kuringersteenweg 517 3500 Hasselt 011/74.06.02

www.timetodive.be

Bestuur je eigen boot!

100 % service aan 50 %

Behaal hier je vaarbewijs!

van de prijs in onze

Test / verhuur / verkoop

Outlet store!

Leuven

Geel

Meir 11 2430 Eindhout 0477/35.83.02

Aarschotsesteenweg 62 3000 Leuven 016/41.39.25

info@timetodive.be

www.waterproof.eu

VOOR AL JE DUIK- EN SNORKELMATERIAAL www.desportduiker.be Hippocampus jan./feb. 2013

opmaak_242.indd 53

53

18-2-2013 11:26:13

Reportage

- BIOLOGIE

Fluorescentie heeft niets te maken met fos-

Foto's (4): Rudi Brocken.

forescentie, noch met bioluminescentie.

Fluorescentie

in de zeeĂŤn: niet alleen leuk voor duikers Fluorescentie van het koraal.

opmaak_242.indd 54

Een vuurworm licht prachtig op onder het UV-licht.

Fluo-tentakels van een zee-anemoon.

18-2-2013 11:26:16

In Hippocampus 238 beschrijft een enthousiaste onderwaterfotograaf zijn sprookjesachtige fluo-duik in Bonaire, vergezeld van opmerkelijke foto's:

Het biologisch nut van fluorescentie voor het organisme wordt nog volop bestudeerd in de biologische onderzoekswereld.

Talloze hypothesen worden geopperd, waarvan sommigen al bewezen zijn.

de fluorescerende onderwaterwereld.

Boeiend en betoverend mooi. Maar ook nuttig: zowel voor de fluorescerende organismen zelf als voor de wetenschappelijke wereld van de biologie, biotechnologie en geneeskunde.

Eén van die functies van fluorescentie is de bescherming van koralen (zowel de koraalpoliepjes als hun symbiotische microalgen, de zoöxanthellen) tegen té fel en schadelijk zonlicht. FP's hebben een beschermende

Een zeenaald bij UV-licht.

Wat is biofluorescentie ?

Wanneer welbepaalde eiwitten in een levend organisme worden geprikkeld door (licht)fotonen van een hoogenergetische golflengte, gaan elektronen in deze eiwitmoleculen over naar een hoger energieniveau. Dit is een uiterst instabiele situatie voor een molecule en de elektronen vallen heel snel (een kwestie van nanoseconden) terug naar hun oorspronkelijk energieniveau (de grondtoestand). Bij het terugvallen komt de energie van de fotonen vrij, wat kan waargenomen worden als fluorescerend licht. In het geval van de mariene organismen kan het 'prikkelende 'licht variëren tussen het onzichtbare UV-licht tot het zichtbare blauwe licht ('blacklight'). Het uitgezonden fluorescerende licht varieert van blauw over groen, van oranje tot rood, afhankelijk van het specifieke eiwit dat in het organisme aanwezig is. Deze eiwitten worden fluorescentie-eiwitten of FP's (fluorescence proteins) genoemd.

Koraalverbleking Door allerlei uitwendige stressfactoren zoals te hoge temperatuur van het zeewater, te hoge UV-straling, verzuring van het zeewater, tekort aan zoöplankton, infecties, enz., gaan de koraalpoliepjes de zoöxanthellen afstoten. De poliepjes die de hulp van deze microalgen nodig hebben voor hun voedselvoorziening zullen verzwakken en afsterven: een vorm van 'coral bleaching'.

Het is opvallend dat de zeebewoners die fluorescentie gebruiken als bescherming

Een zeenaald bij gewoon wit licht.

Foto's (2): Light & Motion.

Foto's (4): Rudi Brocken.

I

nderdaad, fluorescerende organismen hebben deze eigenschap niet ontwikkeld voor het plezier van de duiker. Waarom fluoresceren mariene organismen, zoals bepaalde koralen (bijv. steenkoralen, fungia-soorten en zeeveren), sponzen, anemonen (bijv. de wasroos – Anemonia sulcata), kwallen (bijv.de kristalkwal – Aequorea victoria), schelpdieren, zakpijpen (bijv. de doorzichtige zakpijp – Ciona intestinalis), naaktslakken, garnalen, krabben, wormen (bijv. waaierkokerwormen – Sabella sp.) en vissen (bijv. slijmvissen, grondels, koraaljuffertjes, zeenaalden, zeepaardjes, lipvissen)?

Fluorescentie heeft niets te maken met fosforescentie, noch met bioluminescentie. Deze twee fenomenen worden zeer frequent waargenomen bij mariene organismen.

Fosforescentie: fosforescerende materialen kunnen verschillende soorten energie absorberen, opslaan en een deel van deze energie gedurende een lange periode uitzenden onder de vorm van licht.

Bioluminescentie: komt voor bij (mariene) organismen die licht produceren met behulp van het lichaamseigen enzyme luciferase of via symbiotisch levende bacteriën. Het oplichten van de zee door de zeevonk is een voorbeeld van bioluminescentie.

functie, ze reguleren de lichtcondities voor de koralen in geval van overmatig zonlicht.

Ze transformeren de schadelijke UV-golven van het zonlicht in langere (fluorescerende) golflengten die niet schadelijk zijn voor de poliepjes en de zoöxanthellen. Anderzijds bevorderen die FP's ook de resistentie van koralen tijdens periodes van hogere watertemperaturen. Fluorescentie als bescherming tegen de 'coral bleaching' (koraalverbleking) dus. De FP's spelen ook een belangrijke rol in het mechanisme van de 'unieke relatie' tussen de koraalpoliepen en de zoöxanthellen.

Hippocampus jan./feb. 2013

opmaak_242.indd 55

55

18-2-2013 11:26:20

Reportage

- BIOLOGIE

tegen het schadelijke UV-licht van de zon (dat trouwens vrij diep doordringt in water!), het sterkst fluoresceren in de 'lichaamsdelen' die het meest geëxposeerd zijn aan het zonlicht of die actief groeien, dus daar waar het actieve en delende DNA moet beschermd worden.

Bij bepaalde kreeftachtigen van het zoöplankton, meer bepaald in sommige copepoden (roeipootkreeftjes) – zoals Labidocera aestina, Chiridius poppei, Pontella sp. – spelen de FP's een cruciale rol in 'het herkennen van een partner'. Er is een seksueel dimorfisme (het verschil in uiterlijk tussen mannetjes en vrouwtjes) in het oogpatroon van deze soorten door de FP's.

De kristalkwal (Aequorea victoria) gebruikt haar FP's als 'afschrikking' wanneer ze gestoord wordt.

Bepaalde vissen gebruiken hun FP's als camouflage en bij onderlinge communicatie op korte afstand. Het vreemde is dat heel wat rifvissen, zoals koraaljuffertjes, grondels (gobies), slijmvissen (blennies), lipvissen, zeenaalden en zeepaardjes,

voornamelijk de rode fluorescentie gaan gebruiken voor onderlinge communicatie.

Op z'n minst opmerkelijk, want dat zou ze bijzonder goed zichtbaar maken voor hun predatoren, vermits de lange rode golflengten van het licht op diepten vanaf 10 meter voor het merendeel geabsorbeerd zijn en daardoor de omgeving blauwgroen kleurt. Rode fluorescentie valt dan wel heel erg goed op!

Onderzoek heeft echter uitgewezen dat deze visjes de rode fluorescentie met golflengte rond de 600 nm gebruiken. Deze golflengte wordt door de predatoren moeilijk waargenomen en is slechts zichtbaar op heel korte afstand. Dus deze vorm van fluorescentie is echt bedoeld voor 'private onderlinge communicatie' bij de rifvisjes die in paartjes of in scholen leven, dicht bij elkaar. Deze fluorescentie kunnen de visjes trouwens heel goed zelf aanpassen wat intensiteit betreft. Dit mechanisme wordt gestuurd door neurohumorale (chemische tussenstof bij de zenuwprikkeloverdracht op de organen) en hormonale (o.a. noradrenaline) activiteit in hun lichaam.

Dat vissen wel degelijk fluorescentie kunnen waarnemen is aangetoond door nauwgezet onderzoek van de netvliezen van verschillende soorten vissen, door de spectrale gevoeligheid (gevoeligheid voor de verschillende kleuren van het kleurenspectrum) van de staafjes en kegeltjes na te gaan.

Dit wil dus inderdaad zeggen dat wanneer fluorescentie gebruikt wordt in herkenning, camouflage en afweer, de zeeorganismen deze fluorescentie moeten kunnen waarnemen. Hun zintuigen zijn hiervoor perfect aangepast, daar waar wij – als fluo-duiker – speciale lampen en filters in onze duikbril nodig hebben om het fluorescentiefenomeen te kunnen appreciëren.

En als je dacht dat fluorescentie van zeeorganismen een pas ontdekte materie was?

Mooi niet!

De biotechnologie maakt al vele jaren nuttig gebruik van de mariene FP's, lang voor een duiker er enige notie van had...

De kristalkwal (Aequorea victoria) herbergt een zeer nuttig fluorescentie eiwit.

Vissen kunnen fluorescentie waarnemen.

56

opmaak_242.indd 56

Hippocampus jan./feb. 2013

Foto: Light & Motion.

Duikers hebben er speciale lampen en filters voor nodig.

18-2-2013 11:26:25

Afhankelijk van het aanwezige specifieke eiwit, varieert het uitgezonden fluorescerende licht van blauw over groen, van oranje tot rood.

Eén van die functies van fluorescentie is de bescherming

Deze FP laat zich makkelijk isoleren en koppelen aan andere 'onzichtbare'eiwitten. Hierdoor worden deze eiwitten wel makkelijk 'zichtbaar'. De groene kwallen FP's worden dus als eiwitmerker gebruikt. Zulke ontdekkingen en toepasbaarheden worden door biologen, biotechnologen en de geneeskunde bijzonder gewaardeerd. Belangrijke eiwitten zichtbaar maken? Een fantastische hulp op allerlei gebieden.

Foto's (2): Sergey Shanin – Hugycup 2012.

van koralen tegen té fel en schadelijk zonlicht.

opmaak_242.indd 57

Biologen gebruiken de FP's in de sector 'proteomics': de studie van eiwitten, wat zowel hun structuur als functie betreft in biologische systemen. Dat heeft dan weer zijn nut als biomerkers in bijv. het onderzoek van oxidatieve stress en vervuilende stoffen in mariene ecosystemen. Onder bepaalde omstandigheden (zoals verhoogde zinkconcentraties, bij vervuiling, bij verhoogde eiwitten in zeewater) lichten de FP's op.

Een paar praktische voorbeelden om deze moeilijke materie iets of wat tastbaarder te maken: • Het effect van de zinkconcentratie in het water op de regenboogforel.

• Het effect van de zeewatervervuiling

bij mosselen.

• Het onderzoek van opgeloste eiwitten in zeewater.

• Hulp bij de studie van de evolutie van de diversiteit van het mariene leven.

De biotechnologie gebruikt de FP's eveneens als eiwitmerkers sinds jaar en dag om de herkomst van bepaalde eiwitbronnen in de voedselketen te bepalen, bijv. om de transgene organismen (GGO's of genetisch gemodificeerde organismen) ecologisch te monitoren in de omgeving (noot van mezelf: best belangrijk ...). In de aquacultuur: om de reproductie bij zalmen te volgen en te manipuleren door germinale cellen te transplanteren. Tal van gekweekte vissoorten zijn immers transgene vissen (GGO's dus) met een betere weerstand tegen bepaalde ziekten, met een sterkere groei en betere vleeskwaliteit. Om deze transgene eiwitten goed te kunnen opvolgen worden ze gekoppeld aan de goed zichtbare FP's, die dus weerom als eiwitmerker fungeren.

De geneeskunde maakt ook dankbaar gebruik van de FP's als eiwitmarker. Onderzoek van genen wordt veel toegankelijker, Hippocampus jan./feb. 2013

57

18-2-2013 11:26:29

Reportage

- BIOLOGIE

Foto: Carlos Villoch – Hugycup 2012.

fysiologische processen kunnen opgevolgd worden, lokaliseren van bepaalde eiwitten en interactie tussen eiwitten worden zichtbaar. Dit alles levert een schat van informatie op over het 'hoe & waarom' bepaalde ziekten ontstaan en evolueren.

Onze alombekende doorzichtige zakpijp (Ciona intestinalis) levert FP's die een hulp bieden in de ontwikkeling van embryologische en genetische studies. Dus: we kijken tijdens onze eerstvolgende Oosterscheldeduik met heel wat meer eerbied naar deze fluorescerende diersoort!

En om even te bekomen van deze vrij heftige wetenschappelijke benadering van de mariene fluorescentie ... je kan ook gewoon gaan genieten van de psychedelische fluokleurtjes onder water, wel met enkele specifieke atributen ... (zie de kaderstukjes bij 'Reportage - Duikmateriaal').

Foto: Light & Motion.

Genieten van een fluo-duik

Boven: Openstaande poliepen van het paddenstoelkoraal (Fungia fungites).

Foto: Kiki Vlee schouwe

rs.

Onder: Fluorescentie-eiwitten of FP's (fluorescence proteins) worden door sommige zeedieren gebruikt bij onderlinge communicatie op korte afstand.

Deelnemen aan een fluo-duik. Een absolute aanrader! En je hoeft heus geen onderwaterfotograaf te zijn om ervan te genieten. Ikzelf ben ondergedompeld in deze fantastische ervaring in de Mediterrane wateren van Cala Joncols tijdens een nachtduik. Je wordt opgenomen in een heel andere, haast magische onderwaterwereld. Koralen, anemonen en vissen tonen dankzij de fluorescentie heel andere details, die je nooit te zien krijgt in normale lichtomstandigheden. Zorg voor een goede begeleiding en goed materiaal. Daarom enkele tips: • Omdat je duikbril bedekt is met een rood-oranje filter en je slechts een UV-lamp als lichtbron gebruikt, is je zicht enorm beperkt. Je kan nauwelijks je instrumentarium aflezen, laat staan je buddy makkelijk terug vinden. Een begeleider die de omgeving perfect kent en beheerst is daarom

onontbeerlijk.

• Efficiënt materiaal is ook een goede hulp. Een masker waarbij de bovenrand niet is afgeplakt door de filter, geeft je de mogelijkheid je instrumenten makkelijker af te lezen en je in het geval dat je je 'verloren voelt', je een betere kijk op je omgeving biedt.

Met dank aan mijn begeleider: Etienne Zind, Eurodivers (www.euro-divers. com), Cala Joncols, Spanje. 

Kiki Vleeschouwers

Geschreven bronnen • Anya Salih, Anthony Larkum, et all (2006). Fluorescent pigments in corals are photoprotective.

• Naila O.Alieva, Karen A.Konzen, et all (2008). Diversity and Evolution of Coral Fluorescent Proteins • Nico K.Michiels, Nils Anthes, et all (2008). Red fluorescence in reef fish: A novel • signalling mechanism.

• Matthias F.Wucherer, Jochen Zeil (2012). A Fluorescent Chromatophore Changes the Level of Fluorescence in a Reef Fish.

• VLIZ – Kwallen maken het onzichtbare zichtbaar.

Geraadpleegde websites http://guest.engelschall.com/~sb/ fluo-diving/ www.mongabay.com Met dank voor informele artikels en hulp van de biologen: Evy Copejans (VLIZ), Wim Cornilly (RU Gent), Marco Faasse (eCOAST).

ADVERTENTIE

De schoonheid

van oosterschelde Dedeschoonheid

van de oosterschelde

58

opmaak_242.indd 58

Nu 15% voorjaars voordeel!

Zeeuwse cottages perfect voor een duikweekend.

Stelhoekweg 3 • 4424 NN Wemeldinge 0113 - 626 443 • www.destelhoeve.nl

Hippocampus jan./feb. 2013

18-2-2013 11:26:32

Bondsnieuws

- COMMISSIE DELTAGEBIED

Verboden

duikgebieden

www.diveandtravel.nl

Onze selectie vOOr 2013

viLLa oaSiS

oMan/MusandaM-Khasab Boek 7 nachten een 2-pers. standaard kamer o.b.v. logies en ontbijt incl. 10 bootduiken

vanaF € 1511,- p.p.

Secret Garden bunGaLowS indonesië – nusa leMbongan

Mededeling van de Commissie Deltagebied en van het Zeeuwse Projectbureau Zeeweringen.

I

n vorige Hippocampus maakten we al melding van de duikplaatsen in de Oosterschelde die opnieuw toegankelijk zijn en de duikplaatsen die tijdens een bepaalde periode in 2013 verboden duikgebied zijn.

Goed nieuws is dat één van de opgegeven duikgebieden iets sneller vrijgegeven zal worden om er te duiken dan oorspronkelijk gepland was. Zoals eerder gemeld wordt in Bruinisse duiklocatie 23 (Stoofpolder / Het Licht) afgesloten vanwege dijkwerkzaamheden. Onlangs is besloten om deze duiklocatie niet vanaf 1 maart tot 1 november 2013 af te sluiten, maar van 1 maart tot 29 juni 2013.

Omdat er na 29 juni nog wel in de nabije omgeving werken verder worden uitgevoerd, is het van belang dat duikers goed opletten dat ze niet te dicht bij het werkgebied komen.

Bovendien is parkeren vlakbij Vluchthaven Zijpe niet gewenst in verband met werkzaamheden en transport. 

John Maes, BEFOS/NELOS-afgevaardigde Commissie Deltagebied Bron: Projectenbureau Zeeweringen

Boek 7 nachten een 2-pers. standard kamers o.b.v. logies incl. 10 bootduiken. Duik met manta’s en de Mola Mola.

Combinatie met Bali is mogelijk.

vanaF € 1356,- p.p.

Maavahi Liveaboard Malediven - liveaboard

Boek 7 nachten een 2-pers hut o.b.v. volpension incl. 3-4 duiken p/dag. Nederlandse begeleiding, kleine groepen en scherpe prijs.

vanaF € 1899,- p.p.

Bovenstaande prijzen zijn incl. retourvluchten en transfers v.v.

De duikpakketten zijn incl. fles/lucht/lood excl. duikmateriaal.

Volg ons op Facebook en blijf als eerste op de hoogte van het laatste nieuws.

e duikreis adviezen en Kijk voor meer uitgebreid s aanbod op onze ing een compleet bestemm andtravel.nl ve di w. w w website

.nl l e v a r t d n a e iv .d w ww 94 tel: (033) 457 15

024_DMZ03_Dive_and_Travel.indd 1

Hippocampus jan./feb. 2013

opmaak_242.indd 59

59

18-2-2013 11:26:34

Retro Hippo

- VERZAMELD DOOR WIM VAN DOESELAER

45 jaar geleden Uit Hippocampe nr. 19

februari 1968

Federatie. Talrijke duikers en duiksters, vergezeld van familieleden en vrienden, kwamen uit alle hoeken van België om hun clubvoorzitters te vieren (wij waren met bijna 700).

Haan) en François Vissers (Neptunus).

En er zijn drie nieuwe Nationale Monitors van NELOS: Tiny Heremans (Poseidon), Marc Verstrepen ('t Zeepaardje) en Walter Willems (De Murene).

DUIKEN

Decreten Bloso en Adeps

15 jaar geleden uit Hippocampus nr. 167

februari 1998

René Crepin

Drenkeling omgekeerd bovenhalen Reactie op een kritisch artikel in 'L'Aventure Sous-marine': Ja, het 'Onderricht van de duiksport' eist deze methode, maar alleen, en dit staat op alle gedrukte documenten, wanneer het een bewusteloze drenkeling betreft.

Een diepzeeschaap Een schaap heeft een fictieve diepte van 1.000 m bereikt in een herdrukkingskamer van de GISMER ('Groupe d'Intervention sous la Mer') te Toulon. Het schaap heeft het experiment goed doorstaan en kwam terug aan de oppervlakte na twee dagen in decompressie te hebben vertoefd.

René Crepin

Geneeskundige Commissie CMAS

25 jaar geleden

De Geneeskundige Commissie van CMAS organiseert in de duikschool van de Club Méditerranée te Cadaques het eerste Internationaal Congres van de Praktische Geneeskunde van de Duiksport.

uit Hippocampus nr. 117

februari 1988

februari 1978

Bloso-erkenning

Rudi Baert Voorzitter Werkgroep Nitrox

Op 14 oktober 1987 besliste de Hoge Raad voor de Sport aan de bevoegde Minister een gunstig advies te geven. Vanwege de Sportadviseur van Minister De Wael vernam ik dat de heer Minister voor 15 november ons Erkenningsbesluit ondertekende.

Jozef Van den Berghe Voorzitter NELOS

Bendor Bal der Voorzitters Dit eerste bal te Namen besloot met een schitterend succes het jaar 20 van onze

60

De nieuwe Federale Monitors van NELOS zijn: Tony De Volder (Amfibie), Raymond Henderickx (Lagoondivers), Gert Heyns (Nuclea), Philippe Van Loocke (Coral De

Hippocampus jan./feb. 2013

ECNEIREPXE RETOOCS :NEOD | KCERW Y TREBIL :NEKKARW | REMAKMAARK S’OMEN GNIDNIF :RUUTNOVAKIUD | TOONS AGAS TSET :EIFARGOTOF | GNIRUEK :HCSIDEM | ENILEFIL SULITUAN :OFNIT CUDORP | AKIRFA-DIUZ :NEZIER 3102 IRAURBEF

uit Hippocampus nr. 67

Werkgroep Nitrox De cursussen voor de niveaus Basis en Gevorderde Nitrox Duiker werden opgesteld.

De werkgroep heeft nog heel wat werk in het verschiet. Zij drukt de wens uit om in het licht van andere ontwikkelingen in het kader van Technical Diving (o.a. trimix) een permanent kader te verkrijgen.

Dr. J.-P. Mortier Secretaris Geneeskundige Commissie BEFOS

35 jaar geleden

Pre-pre-Bendor Stef Teuwen gaf toelichting over de laatste organisatie pre-pre-Bendor die werd georganiseerd onder auspiciën van AVOS en OVOS. Het systeem Bendor werd bijzonder goed benaderd.

FEBRUARI 2013 REIZEN: ZUID-AFRIKA | PRODUCTINFO: NAUTILUS LIFELINE | MEDISCH: KEURING | FOTOGRAFIE: TEST SAGA SNOOT | DUIKAVONTUUR: FINDING NEMO’S KRAAMKAMER | WRAKKEN: LIBERTY WRECK | DOEN: SCOOTER EXPERIENCE

Wat mij betreft en tot mijn spijt, ik ben vóór het decreet, op één voorwaarde dat BEFOS-FEBRAS behouden blijft als het overkoepelend nationaal en internationaal orgaan, maar met een paritair bestuur van de twee gewesten.

NEKIUD

opmaak_242.indd 60

18-2-2013 11:26:45

werving

Superaanbieding

12 nummerS duiken + duiken digitaal van € 99,45 voor SlechtS € 39,50 DUIKEN

DUIKEN magazine van de onderwaterwereld.

MAGAZINE VAN DE ONDERWATERWERELD | WWW.DUIKEN.NL

VERZONKEN IN VULKAANZAND:

NUMMERS

BALI’S LIBERTY WRECK

+ gRatiS

NIEUW: MOBIELE LEVENSREDDER

VOOR DUIKERS

REIZEN

Haaien scoren Kaap de Goede Hoop OOSTVOORNSE MEER

ZOET WATER IS EEN FEEST!

KOLKENDE STRAAT Wij zullen duiken in de baai van Lamalera (zie kader volgende pagina) en naar verluidt is het hier goed macroduiken op het zwarte zand.

De omgeving is hier totaal anders en zeker mooi te noemen: koraalrotsen zijn als kunstige bloemstukken opgemaakt, worden omgeven door zwart zand en daartussendoor kruipt en zwemt een keur aan verschillende zeeschepsels.

Aan één duik hebben we niet genoeg om dit allemaal vast te leggen. Gelukkig hoeft dat ook niet omdat we hier ook nachtduiken. De nachtduik brengt ons meer van hetzelfde, maar omdat het gebied zo rijk aan soorten is, is verveling geen seconde aan de orde.

Gedurende de nacht verplaatsen we ons verder

BULTRUG JOHANNES

in de richting van onze bestemming: Alor.

Hier gaan we duiken in de kolkende Straat van Pantar, een zeestraat tussen het eiland Pantar en Alor, met in het midden een slapende vulkaan genaamd Pulua Pura.

Ten oosten van deze vulkaan is een vernauwing van de straat en precies daar bevinden zich een aantal duikstekken waaronder Clown Valley. Maar zo twee dagen na volle maan blijkt het er nogal te stromen: indrukwekkende draaikolken en willekeurig stijgende en dalende bulten water dwingen respect af en we vragen onszelf af of we er wel verstandig aan doen hier te water te gaan. We moeten maar op de wijsheid van onze twee duikgidsen vertrouwen, en besluiten mee te gaan. Als we op de Zodiac zitten, blijkt echter dat de gidsen ook niet al teveel vertrouwen hebben in de zaak en er wordt besloten dat we alsnog uitwijken naar een plaats genaamd Shark Galore. Daar aangekomen ziet het water er evenmin vriendelijk uit. Maar ergens tussen de twee duikplaatsen in lijkt het wat rustiger te zijn en een naam voor de duikstek is al snel gevonden: Clown Galore. Eenmaal onder water blijkt de stroming toch vrij stevig te zijn, en dat betekent dus zwemmen, niet bepaald onze hoofdmotivatie om duiken leuk te vinden.

Maar ondanks de stroming dalen we toch af tot een meter of 16 in de hoop dat het daar wat rustiger wordt. Helaas, in plaats van dat de stroming afneemt, zet de stroming alleen nog maar verder aan en niet veel later liggen we in een heuse onderwaterstorm. Er is bijzonder weinig gelegenheid om ergens in de luwte te schuilen, dus we zijn aangewezen op onze sterke roestvrijstalen aanwijsstokken die enig houvast bieden wanneer we ze tussen de rotsen steken. De stromingen blijken onverbiddelijk en volkomen onberekenbaar qua richting en sterkte en ze laten zich nog het best vergelijken

Een zeenaaktslak met een pyama?

Nee, maar zo luidt wel zijn naam: Pyamaslak (Chromodoris magnifica).

WAS HIJ TE REDDEN?

FOTOGRAFIE-UITDAGING

Ook onder een overhangende rots bij Pulau Reta barst het van de kleuren en onderwaterleven.

Onze speurneuzen zijn in alertheid gebracht, we ontdekken bizarre beesten zoals deze juveniele hengelaarsvis (boven) en Halimeda spookfluitvis (rechts).

40 Duiken januari 2013

ZEELANDBRUG: ZEEUWSE DROOM | LEUKE DAG: SCOOTER EXPERIENCE CAMERATEST: OLYMPUS E-PL5 | MEDISCH: DUIKKEURING | BIOLOGIE: INKTVISSEN

ECNEIREPXE RETOOCS :NEOD | KCERW Y TREBIL :NEKKARW | REMAKMAARK S’OMEN GNIDNIF :RUUTNOVAKIUD | TOONS AGAS TSET :EIFARGOTOF | GNIRUEK :HCSIDEM | ENILEFIL SULITUAN :OFNIT CUDORP | AKIRFA-DIUZ :NEZIER 3102 IRAURBEF

CAMERATEST: OLYMPUS E-PL5 | MEDISCH: DUIKKEURING | BIOLOGIE: INKTVISSEN ZEELANDBRUG: ZEEUWSE DROOM | LEUKE DAG: SCOOTER EXPERIENCE

01302

BP 8

711273 991903

BP 8

711273 991903

01302

FOTOGRAFIE-UITDAGING

ZOET WATER IS EEN FEEST!

De duiken in de Kalabahi Sound zijn zonder uitzondering muckduiken: zwart zand met rotzooi en daartussen vooral bizarre beesten.

DUIKEN

met heftige rukwinden. Dit blijkt niet lang vol te houden, hier kun je onmogelijk duiken.

Gelukkig wordt besloten om de duik af te breken, waarbij ieder zijn eigen manier weet te vinden om naar boven te kruipen. Wat een binnenkomer: welkom in de Straat van Pantar!

24E JAARGANG NR.1 - JANUARI 2013 € 5,99 spotten we diverse soorten spookfluitvissen die nauwelijks als spookfluitvis herkenbaar zijn, diverse wesp- en bladvissen, verschillende soorten pijlinktvissen en octopussen, hordes zeenaaktslakken, koraalmeervallen en nog vele andere soorten. Dit is bijzonder, onze speurneuzen zijn in alertheid gebracht en met zijn allen snuffelen we het zwarte zand continue ZWART ZAND af. We krijgen geenONDERWATERWERELD genoeg van en dat blijkt Eenmaal terug op de boot bekomen we vanMAGAZINE | WWW.DUIKEN.NL VANerDE wel uit de duiktijden: die zijn hier zonder de schrik. Nu hebben we behoefte aan een uitzondering meer dan een uur, terwijl de rustige nachtduik en die gaan we maken in afspraak eigenlijk 45 minuten was... de Kalabahi Sound. Deze zeestraat leidt naar De komende dagen maken we nog een aantal Kalabahi, de voornaamste plaats op het eiland duiken in de Straat van Pantar, maar dan Alor. De duiken in de Kalabahi Sound zijn aan de noordzijde van de vulkaan. Door de zonder uitzondering muckduiken: zwart zand RUSSISCHE ROULETTE sterke stroming kost varen te veel brandstof met rotzooi en daartussen vooral bizarre IN DE ZWARTE ZEE: en het water aan de zuidzijde is toch te koud beesten. Net als in de Straat van Lembeh, DE MOSKVA EN SC213 om comfortabel te zijn. Bijkomend voordeel maar dan anders. In een tweetal duiken hier JANUARI 2013 REIZEN: INDONESIË, NOORWEGEN | PRODUCTINFO: SEA SHELL | MEDISCH: GEBITSPROBLEMEN | FOTOGRAFIE: TIME-LAPSE | BIOLOGIE: ZEEGRAS | JOUW DUIKAVONTUUR: SIPADAN | WRAKKEN: ZWARTE ZEE | ONDERHOUD: DROOGPAK

REGENBOOGFORELLEN

op jE tablEt of pc

INDONESIË ALOR

omgeving te zijn: volgens de boeken is het een Hippocampus alatus, een soort die volgens de aanwezige literatuur alleen nog maar gezien is tussen het Noorden van Australië en het zuiden van Papoea-Nieuw-Guinea, een gebied ruim 1500 kilometer hiervandaan! ’s Nachts maken we hier nog een nachtduik, maar dan iets verder de baai in, waar de stroming minder is. Het onderwaterlandschap blijkt, ondanks dat we dichtbij de vorige stek zitten, compleet anders te zijn en weer is het een beestenspotfeest: een stuk of zeven verschillende zeenaaktslakken die we nog nooit eerder zagen, een enorme hoeveelheid Pleurobranchussen en een schattig sepiolaatje!

Als fotograaf word je van hot naar her geroepen omdat iedereen weer wat anders wil laten zien en helaas is het duikuurtje zo voorbij. Eenmaal uit het water krijgen we direct te eten en voldaan kruipen we onze kooi in, want we moeten morgen weer vroeg op. De zuidzijde van het eiland Kawula op weg naar de straat van Pantar staat op de planning, het water zal daar stukken kouder zijn.

DUIKEN

FEBRUARI 2013 REIZEN: ZUID-AFRIKA | PRODUCTINFO: NAUTILUS LIFELINE | MEDISCH: KEURING | FOTOGRAFIE: TEST SAGA SNOOT | DUIKAVONTUUR: FINDING NEMO’S KRAAMKAMER | WRAKKEN: LIBERTY WRECK | DOEN: SCOOTER EXPERIENCE

DUIKEN 12 24E JAARGANG NR.2 - FEBRUARI 2013 € 5,99

TEK

INDONESIË

VAN FLORES NAAR ALOR, EN TERUG

Duiken januari 2013 41

ZEELAND

VISSEN OP HUN WINTERBEST

IJSDUIKEN

WINTERSPORT VOOR IEDEREEN

Winterpret! koude en tropische avonturen

EVEN NIET BEREIKBAAR: FILMEN MET JE SMARTPHONE | NOORWEGEN: IJZIGE ROADTRIP LEUK OM TE DOEN: TIME-LAPSE ONDER WATER | ZEEGRAS: DE WEIDEN VAN DE OCEANEN

01301

BP 8

711273 991903

WAS HIJ TE REDDEN?

JOHANNES

Word duiken Fan? www.facebook.com/duiken.nl BULTRUG REGENBOOGFORELLEN

OOSTVOORNSE MEER

Kaap Goedeabonnee Hoopen ontvang Duiken een jaar lang iedere Word de nu Duiken

Haaien scoren

maand op de mat. Naast het magazine heeft u de mogelijkheid om via de AKO tijdschriften App, Duiken op uw iPad, Android tablet en pc te bekijken. Profiteer van ruim 60% korting!

VOOR DUIKERS

LEVENSREDDER NIEUW: MOBIELE

www.duiken.nl/tablet

ReageRen

DUIKEN BALI’S LIBERTY WRECK

VULKAANZAND: VERZONKEN IN

Ga naar duiken.mijntijdschrift.net/hippo2013 of bel 070 66 02 28 (België)

MAGAZINE VAN DE ONDERWATERWERELD | WWW.DUIKEN.NL

NEKIUD

werving duiken digitaal_A4_hippo.indd 1 opmaak_242.indd 61

24E JAARGANG NR.2 - FEBRUARI 2013 € 5,99

11-01-13 18-2-2013 11:49:06 16:36

Close-upe

NELOS-fotograaf

In de kijker kelbaa iedoornige ste Een school dr eatus). ul ac us ste (Gastero

rsjes

Dwergin

Gewone heremietkreeft (Pagurus bernhardus).

Een juveniele sepia in het ei.

Spookm

Kortsnuitzeepa

62

opmaak_242.indd 62

ardje (Hippocam

pus hippocamp

Hippocampus jan./feb. 2013

us).

shet rood hoorntje verscholen tussen (Anguilla anguilla) Een gewone paling rum). wier (Ceramium rub

18-2-2013 11:49:22

Naam Geert Vandendriessche

3*Duiker

Brevet/titel

Fotografiebrevet Niveau 1 Club

Navy Diving Team Oostende

Duikt sedert

1990

Aantal duiken

650

Aantal fotoduiken 170 Duikplaatsen

vooral Oosterschelde, maar ook Egypte, Turkije, Spanje, Frankrijk en de

Camera Dwerginktvis (Sepiola atlantica).

Behuizing

Noordzee.

Canon Eos 400 Ikelite

Lenzen

macro 60 mm, groothoek 10-22 mm,

Flitsen

lens 17-70 mm Ikelite DS 125

Website

geen

Pladijs (Pleuronectes platessa).

Gewone pijlinktvis (Loligo vulgaris).

Spookmurene (Rhinomuraena quaesita) - MaleisiĂŤ.

Zeedahlia (Urti

cina felina).

Picasso trekkersvis (Rhinecanthus aculeatus).

Hippocampus jan./feb. 2013

opmaak_242.indd 63

63

18-2-2013 11:49:39

Bondsnieuws

- AUDIOVISUELE COMMISSIE

De 'Frogkick' vinslag.

Foto: Christa Van den Driessche.

Nathalie ontmoet een slanaaktslak.

Foto: Filip Staes.

64

opmaak_242.indd 64

Hippocampus jan./feb. 2013

18-2-2013 11:49:47

NELOS FESTIVAL

2012

Grandioze opzet, uniek aanbod, ontgoochelende belangstelling, maar wel prachtige foto's en een goede sfeer.

Een maandenlange voorbereiding is er aan vooraf gegaan, een tiental vaste medewerkers en personeelsleden bijgestaan door verantwoordelijken van de diverse NELOScommissies en regionale organisaties spendeerden er een massa vrij tijd aan ‌ 5 oktober 2012 was het eindelijk zover: de opstelling van de expositieruimtes, de fototentoonstelling, de duiktank en de diverse balies konden opgesteld worden. Een werk waar we gelukkig op diverse helpende handen konden rekenen. Een wedloop tegen de tijd, alle technieken testen, alle standhouders ontvangen, ... Hopen dat de twee volgende dagen een succes zouden worden, hopen dat alle publiciteitsinitiatieven hun vruchten zullen opleveren... Hopen dat het festival een echt succes zou worden.

6 oktober 2012 start van het festival ... start van duikinitiaties, keurig verzorgd door de lokale duikschool Neptunus, start van de beurs, start van de digirama- en filmvoorstellingen. Het festivalprogramma bood een gamma aan lezingen en presentaties die ongetwijfeld elke duiker kon bekoren.

Op de affiche stonden beroemde buitenlandse gasten zoals Steve Jones en Steven

Weinberg, maar ook de voordrachten van Herman Van Bogaert (Preconditioneringsmanieren), Franklin Forez (Jeugdduiken), Stef Teuwen (Technisch duiken), Ben Engelen (Mental Coaching) en John Maes (Commissie Deltagebied) beloofden een topper te worden.

Het internationale Foto- en Filmfestival ging van start en opnieuw stond er een spectaculair aanbod op het programma, deelnemers uit BelgiĂŤ, Nederland, Spanje, Duitsland en Griekenland stuurden echte pareltjes in, om te wedijveren voor de ereplaatsen en het prijzenpakket van ruim 25.000 euro. De sponsors van deze prijzen stonden de bezoekers te woord in de tentoonstellingsruimte waar ze het beste en het nieuwste van hun aanbod graag toelichtten.

De bezoekers waren het er allen over eens: de afwezigen hadden ongelijk. Er was werkelijk een prachtaanbod; het Festival bood iedere bezoeker de kans om met de veelzijdigheid en de professionaliteit van NELOS kennis te maken; zelfs kinderen kwamen

aan hun trekken bij de initiaties en op de schminkstand, waar ze omgetoverd werden in leuke visjes.

De organisatoren, standhouders en sponsors betreuren echter dat zo weinig leden de moeite deden om van dit unieke aanbod gebruik te maken. Dit roept uiteraard vraagtekens op betreffende de organisatie van zulk een internationaal evenement.

Alle medewerkers mogen er echter trots op zijn, de afwezigen hadden ongelijk, het aanbod was uniek, professioneel en verruimend voor elke duiker. Een duikster uit het Mechelse mocht met de fantastische bezoekersprijs naar huis gaan. Zij kan 30 vrienden duikers uitnodigen voor een weekendverblijf te Wemeldinge, geschonken door de Stelhoeve.

Op de volgende pagina's brengen we een kort overzicht van de vele ingezonden foto's. 

Ronny Margodt, Voorzitter Audiovisuele Commissie

Hippocampus jan./feb. 2013

opmaak_242.indd 65

65

18-2-2013 11:50:06

Bondsnieuws

- AUDIOVISUELE COMMISSIE

Wedstrijdresultaten NELOS-Festival Fotografie Juniors – categorie Afdruk Goud: Christa Van den Driessche.

Zilver: Stijn Boussemaere.

Brons: Christa Van den Driessche.

Juniors – categorie Portfolio Goud: Arjette Schiek.

Zilver: Philippe Velghe.

Brons: Lieve Claes.

Masters – categorie Afdruk Macro Goud: Rinie Luykx (NL).

Zilver: Gino Meskens.

Brons: Bettina Balnis (D).

Masters – categorie Afdruk Groothoek Goud: Janny Bosman (NL).

Zilver: Ex Equo Filip Staes en Luc Rooman.

Brons: niet toegekend.

Masters – categorie Afdruk Close-up Goud: Filip Staes.

Zilver: Luc Rooman.

Brons: Filip Staes.

Masters – categorie Afdruk Creatief Goud: niet toegekend.

Zilver: John Van Lent (NL).

Brons: Wendy Van Wonterghem.

Masters – categorie Digirama Goud: Luc Eeckhaut.

Zilver: Filip Staes.

Brons: Luc Rooman.

Eervolle vermelding: Rudy Van Geldere.

Speciale prijzen

Baby zeedonderpad komt uit het ei.

Foto: Rinie Luykx.

Weduwroos (Sagartiogeton undatum).

Foto: Philippe Velghe.

'Beste coverfoto' voor Hippocampus: Daan Delbare.

Guylian Seahorses of the World: Wendy Hoevenaars.

Video Juniors Goud: Peter Van Rodijnen (NL).

Zilver: Marion Van Maris.

Brons: niet toegekend.

Masters Goud: Ilse De Gendt.

Zilver: Johan Desmedt.

Brons: Txema Vega (E).

Eervolle vermelding: Erik De Groef.

66

opmaak_242.indd 66

Hippocampus jan./feb. 2013

18-2-2013 11:50:15

Spookkreeftje maakt een 'Salto mortale'.

Foto: Bettina Balnis.

Alpino tandbaars (Epinephelus fasciatus).

Foto: Filip Staes.

School vleermuisvissen (Platax pinnatus).

Foto: Luc Eeckhaut.

Hamerhaai bij een wrak.

Foto: Rudy Van Geldere.

Blauwgestreepte blennie.

Foto: Lieve Claes.

Grazende zeeschildpad met een remora.

Foto: Lieve Claes.

Hippocampus jan./feb. 2013

opmaak_242.indd 67

67

18-2-2013 11:50:26

Bondsnieuws Murene.

Foto: Stijn Boussemaere.

"GuyLian Seahorses of the World 2012" Hippocampus histrix.

Foto: Gino Meskens.

68

opmaak_242.indd 68

- AUDIOVISUELE COMMISSIE

Chelsea.

Foto: Wendy Van Wonterghem.

Spiegelbeeld van een kikker.

Foto: Luc Rooman.

Hippocampus jan./feb. 2013

18-2-2013 11:50:42

Zacht koraal.

Foto: Lieve Claes.

De ene zijn dood is de andere zijn brood.

Foto: Luc Eeckhaut.

"GuyLian Seahorses of the World 2012" Hippocampus pontohi Foto: Wendy Hoevenaars.

"GuyLian Seahorses of the World 2012" Hippocampus jayakari.

Foto: Filip Staes.

Zoetwaterkreeft.

Foto: Philippe Velghe.

Hippocampus jan./feb. 2013

opmaak_242.indd 69

69

18-2-2013 11:50:54

Bondsnieuws

- AUDIOVISUELE COMMISSIE

Oorvormige poelslak (Radix auricularia).

Weduwroos (Sagartiogeton undatum).

Foto: Daan Delbare.

Foto: Philippe Velghe.

Zeedahlia (Urticina felina).

Foto: Philippe Velghe.

Murene met een poetsvis.

Foto: Luc Rooman.

70

opmaak_242.indd 70

Vrijduiker.

Foto: Filip Staes.

Hippocampus jan./feb. 2013

18-2-2013 11:51:10

De perfecte camouflage.

Foto: Arjette Schiek.

Snoekbaars (Stizostedion lucioperca).

Foto: Janny Bosman.

Oh, ze fotograferen mij.

Foto: Arjette Schiek.

Juffertje.

Foto: Rudy Van Geldere.

Garnaal met eieren verschuilt zich in blaaskoraal.

Foto: Gino Meskens.

Hippocampus jan./feb. 2013

opmaak_242.indd 71

71

18-2-2013 11:51:22

Bondsnieuws

- AUDIOVISUELE COMMISSIE

School visjes onder de boot.

Foto: Gery Beeckmans.

Vinzwemmen.

Foto: Christa Van den Driessche.

J'adore.

Foto: Luc Eeckhaut.

Gestreepte koraalmeerval (Plotosus lineatus).

Foto: Filip Staes.

72

opmaak_242.indd 72

Jelly Rider.

Foto: John Van Lent.

Een kwalvlooi reist mee met een oorkwal.

Foto: Luc Rooman.

Snoek (Esox lucius).

Foto: Luc Rooman.

Garnaal op een zeeanemoontentakel.

Foto: Arjette Schiek.

Hippocampus jan./feb. 2013

18-2-2013 12:00:02

Bondsnieuws

- SUBCOMMISSIE JEUGDDUIKEN

BELGISCHE DUIKSPORTBEURS 16 & 17 maart 2013

van 10 tot 18u

Groenendaallaan 394 2030 Antwerpen

Tijdens deze 10e editie kan u elk uur tal van prachtige prijzen winnen.

PROMOTIES

Materialen (verkoopbeurs) Reizen Duiklocaties in binnen en buitenland

Enkele Specials:

Presentatie & museum door Vic Verlinden (Wreck Dive Team)

www.duiksportbeurs.be info@duiksportbeurs.be 0032(0)495/82.64.74

Lionfish trail (Time to Dive) Pareltjes van Panama Elk uur een prachtige duikveiling

Hippocampus jan./feb. 2013

opmaak_242.indd 73

73

18-2-2013 12:00:05

Reportage

- DUIKMATERIAAL

Nieuw duikmateriaal

voor het nieuwe duikseizoen De feestdagen zijn weeral even achter de rug. Misschien heb je de aankoop van nieuw duikmateriaal uitgesteld omdat er eerst andere cadeaus voor onder de kerstboom aangekocht moesten worden? Misschien maar goed ook, want dan kan je nu de allernieuwste producten kopen.

D

e laatste maanden is er redelijk wat nieuwe duikmateriaal op de markt verschenen. We doen er een kleine greep uit. De andere nieuwigheden heb je misschien al op een duikbeurs of in je duikshop tegengekomen? Nee? Dan zal je voor de andere nieuwigheden moeten wachten tot de volgende Hippocampus.

Suunto Suunto is blij 's werelds eerste rebreathercompatibele duikcomputer van horlogeformaat, de 'Suunto DX', te onthullen. DX wordt uitgesproken als 'D-tien', naar het Romeinse cijfer.

Hij bevat een aantal baanbrekende functies die duikers van het toonaangevende duikcomputermerk Suunto kunnen verwachten. Hij is voorzien van CCR-compatibiliteit. Het luxueuze design in combinatie met het nieuwe, geavanceerde Suunto Fused ™ RGBM-algoritme maakt het de ultieme tool voor open circuit en rebreatherduikers (ondersteunt duiken tot een diepte van 150 m). Vijf modi: CCR, air, mixed gas, gauge en off.

De 'Suunto DX' is een niet-monitoring Setpoint duikcomputer die werkt als ondersteuningscomputer voor de rebreather. Hij is ook voorzien van alle geavanceerde duikfuncties voor opencircuit duikers, zoals trimix o n d e rsteuning (helium en zuur stof ) 'gas switching' tot 8 meng-

74

opmaak_242.indd 74

sels en configureerbaar tot 3 verschillende diluents (verdunnend gas, bijv. helium), om zo aan de behoeften van iedere duiker te voldoen. Hij geeft de mogelijkheid om naar open circuit te switchen in geval van 'bailout'. Hij is uiterst robuust, heeft een stijlvol uiterlijk, krasbestendig saffier kristalglas, titanium behuizing en optionele titanium polsband. Hij is ook voorzien van een 3D tilt-gecompenseerd digitaal kompas en uiteraard bevat hij een ingebouwde duikplanner.

Via de gratis Suunto DM4-software kan je de gedetailleerde grafische duikprofielen en -data van je vorige duiken raadplegen.

Zoals bij alle Suunto duikcomputers heeft de Suunto DX een rigoureus testprogramma ondergaan, inclusief meer dan 1.000 duiken. Richtprijs voor de duikcomputer + USB: € 1.249,00 voor de 'DX black' en € 1.549,00 voor de 'DX Titanium'.

Met de Suunto DX kan je je luchtverbruik in het oog houden dankzij de optionele slangloze luchtintegratie. Je moet enkel de nieuwe slangloze f lesdr ukzender bij aankopen.

Deze maakt het mogelijk de huidige flesdruk en resterende luchttijd in een oogopslag op je pols weer te geven.

Het groene LED-lampje op de zender laat je hierbij weten dat deze is ingeschakeld en data verstuurd wordt. Richtprijs: € 299,00. www.suunto.com

Mares Vanaf nu behoort bagageovergewicht tijdens je volgende duikvakantie tot het verleden. Ten minste als je gebruik maakt van de nieuwe vederlichte tas uit de 'Cruise'reeks duiktassen van Mares.

Het nieuwe model van de 'Cruise Backpack Dry', weegt slechts 1,1 kg, met een intern volume van meer dan 100 liter en biedt een opslagcapaciteit voor je volledige duikuitrusting. Bovendien blijft er zelfs nog voldoende ruimte over voor je persoonlijke bagage! Ga maar eens naar je plaatselijke duikdealer om het met je eigen ogen te zien! De 'Cruise Backpack Dry' is waterdicht en gemaakt van zeer duurzaam materiaal. Gelaste naden en waterdichte ritsen zorgen ervoor dat water niet kan ontsnappen en ook niet kan binnensijpelen. Het is een multifunctionele tas, die kan worden gebruikt voor extreme expedities zoals trekking doorheen het regenwoud of meer klassiek als grote duiktas op een boot. Deze lichtgewicht / groot volume

Hippocampus jan./feb. 2013

18-2-2013 12:00:07

tas is voor zien van afneembare gevoerde schouderbanden en ultralichte gespen. De 'Cruise Backpack Dry' – het beste tegengif tegen overbagagetarieven en de absolute must voor de avonturen van de reizende duikers! Advies verkoopprijs: € 99,00.

Uiteraard mag ook je andere duikmateriaal niet te zwaar wegen of je hebt alsnog overgewicht. Daarom is de vederlichte en compacte 'Hybrid Pure' trimvest van Mares eveneens de ideale metgezel voor je volgende vliegreis. Deze trimvest combineert lichtgewicht en maximaal comfort.

een drijfvermogen van 15,3 liter. De perfecte controle van het drijfvermogen onder water, gecombineerd met een maximum aan comfort, is een echte surplus die je nooit meer wil missen. In de 'Hybrid Pure' is het lood geïntegreerd. De afwerpbare loodpockets van het beproefde 'MRS Plus loodsysteem' kunnen tot maximaal 6 kg lood per stuk opbergen en zijn eenvoudig te monteren, zelfs wanneer je het trimvest al aan hebt. Bovendien is er ook 'opslagruimte': een opbergpocket met ritssluiting kan worden uitgerold, indien gewenst. Het is gewoon verbazingwekkend dat al dit comfort slechts 2,9 kg weegt! Richtprijs: € 319,00. www.mares.com

Scubapro

Ze is verkrijgbaar in drie maatvoeringen (XS/S, M/L, en XL) en modulair aanpasbaar. Dankzij het nieuwe draagsysteem kunnen alle maten dusdanig worden ingesteld dat het iedereen perfect past.

De combinatie van een opvouwbare rugplaat met een lumbaal ondersteuningssysteem, de volledige scheiding van het draagsysteem en de luchtblaas, de geoptimaliseerde pasvorm en het gebruik van nieuwe materialen zorgen ervoor dat deze lichtgewicht maar comfortabele en duurzame trimvest niet enkel geschikt is voor duikreizen, maar ook voor duiken in de Benelux. Het volledige trimvest kan worden opgevouwen tot een pakketje van 45 x 30 x 30 cm, zodat je nog meer ruimte kan maken voor persoonlijke reisbagage. De ultraplatte ontluchtingsventielen, de twee aluminium en vijf kunststof D-ringen, de honinggraatstructuur in de rugplaat en het gebruik van duurzame 'Cordura® 420' dragen allemaal bij tot de hydrodynamica en de gewichtsreductie. Als het gaat om het drijfvermogen: geniet dan van de vrijheid die een 'wing'-luchtblaas je biedt, met

De nieuwe trimvest 'X-Black' van Scubapro is voorzien van het exclusieve 'AirFlex'-systeem, dat herkenbaar is aan de rode elastieken. Met dit systeem kan het drijfvermogen nog beter geregeld worden en lig je zeer stabiel in het water. Het vest is voorzien van loodzakken, een nieuwe harde achterkant, ontluchtingsventielen en de verbeterde 'BPI' (Balanced Power Inflator) & snelontluchter. De 'XBlack' is met zijn vele kenmerken ook in opgeblazen toestand − dankzij het ergonomische design − één van de meest comfortabele trimjackets. Richtprijs: € 659,00.

De nieuwe 'G260' tweede trap van Scubapro zet de al ruim 25-jarige geschiedenis voort van de legendarische 'G250' tweede

trap, die in 1986 werd geïntroduceerd en in 2007 in een geüpgrade versie op de markt kwam. De volledig nieuwe 'G260' is nog compacter dan zijn voorganger en presteert bovendien nog beter. Richtprijzen: € 559,00 (in combinatie met de 'MK25') en € 465,00 (in combinatie met de 'MK17'). www.scubapro.com

Camaro De ingenieuze 'Titanium duiklaarzen' van Camaro passen als sokken! Ze zitten extra comfortabel, zijn licht van gewicht, gemakkelijk aan te trekken.

Vervaardigd uit 6 mm 'SCS Ti-

tanium Open Cel neopreen' welke over de hoogste flexibiliteit en sneldrogende eigenschappen beschikt. Door de grote elasticiteit van het materiaal is een ritssluiting overbodig, waardoor de infiltratie van water tot het minimum gereduceerd wordt.

De warmte blijft binnenin en het water blijft buiten! De zool is soepel en toch voldoende stijf, de gevulkaniseerde neus biedt maximale bescherming, de achterzijde is slijtvast en voorzien van een stopper voor het riempje van je zwemvin.

De Titanium coating biedt extra voordelen zoals een geur neutraliserende en sterk waterafstotend effect. Dit is vooral ter hoogte van de voeten meer dan welkom.

Je hebt ook meer comfort bij je tweede en derde duik, want in vergelijking met andere laarzen moet je gewoon schudden met het laarsje en ze zijn droog!

Verkrijgbaar in de maten 34 tot 48. Adviesprijs: € 69,95.

Voor de koude periode van het jaar heeft Camaro zijn nieuwe 'C-8-T Professional Hippocampus jan./feb. 2013

opmaak_242.indd 75

75

18-2-2013 12:00:17

Reportage

- DUIKMATERIAAL

droogpak' voorgesteld. Op het eerste zicht is het een droogpak van enkele jaren geleden, dat we al kenden. Maar het is wel degelijk een nieuwe versie. Ze brachten het terug op de markt omdat er redelijk wat vraag is naar dit type droogpakken, g e maakt van een c o m binatie neopreen en laminaat. Nieuw is dat er gebruik gemaakt

Light & Motion Met de 'Sola Nightsea Blue' van Light & Motion kan je prachtige fluorescentiefoto's maken. Voor een optimaal fluoeffect moet je nog wel een speciale filter op je duikbril ('Sola Night sea' duikbril filter – € 59,00) of op je camera ('Sola Night Sea' camera filter – € 59,00) plaatsen! Deze degelijke, veelzijdige, compacte ( 5 6 mm x 104 mm)

wordt van 'Terry Stretch' neopreen met de zeer flexibele zachte binnenvoering, wat zorgt voor een ideale warmte-isolatie voor de benen. Voor de bovenzijde van het droogpak heeft men gekozen voor hoge kwaliteitstrilaminaat, met een gloednieuwe geïntegreerde 'Thermoshirt' van innovatieve 'SCS Titanium neopreen' − welke alleen beschikbaar is voor Camaro.

Dit droogpak isoleert goed en biedt een grote bewegingsvrijheid door de combinatie van unieke materialen. Uitgevoerd met een frontale gasdichte 'BDM-rits', een roterende inlaatklep op de borst, een automatische uitlaatklep op de linkerbovenarm, aangehechte droge laarzen ('Classic boots'), 'Supratex' knieversteviging, latex manchetten ('seals') voor de polsen en de nek. De 'nekseal' is extra voorzien van een neopreen thermo-kraag. Verkrijgbaar in zowel mannen- als vrouwenmaten.

Hugyfot De 'Go Pro camera' is ondertussen immens populair. Hugyfot heeft een aluminium 'Go Pro behuizing' met externe 'monitor behuizing' ontwikkeld die enkele aanzienlijke verbeteringen biedt in vergelijking met alle reeds beschikbare behuizingen.

Enkele feiten: • De 'Go Pro camera' met het scherm geactiveerd, biedt een autonomie van om en bij de 40 minuten, wat bijzonder weinig is voor de meeste duikers.

• Een 'Go Pro batterij' wordt via USB opgeladen in de camera zelf. Je kunt dus geen extra batterij opladen terwijl je met de 'Go pro' aan het duiken bent.

• 'Go Pro' biedt een externe extra batterij aan, maar wanneer je deze gebruikt kun je het scherm niet meer aansluiten. Vervelend als je wil gaan filmen.

Adviesprijs: € 995,00. www.camaro.at

en lichte (254 gram) duiklamp met heel hoge lichtopbrengst situeert zich in de hogere prijsklasse (richtprijs € 749,00), maar is zijn geld meer dan waard. Standaard geeft de lamp blauw UV-licht dankzij de UV-led's. Als je er de bijgeleverde extra gele voorzetfilter op klikt, heb je wit licht. Dankzij de 'dual mode' kan je de 'Sola Nightsea Blue' dus ook als gewone duik- en videolamp.

Er zijn 3 standen: 'High' 3000/1700; 'Med' 1500/850; ' L o w ' 7 5 0/42 5 lumen.

C a p a citeit van de batterij: 'High' 70/110; 'Med'

140/220; ' L o w ' 280/440 minuten.

Laadtijd: 150 minuten.

De Sola Nightsea heeft zowel een spot als een flood (wijde) lichtbundel zodat hij gebruikt kan worden voor zowel macro als groothoek fluor opnamen. Net zoals alle andere duiklampen van Light & Motion, is het vergrendelsysteem om de lamp aan/uit te schakelen subliem zodat je geen problemen zal ondervinden bij het inchecken op de luchthaven. In de Benelux verdeeld door Dive Technics www. divetechnics.be. 0.a. bij Onderwaterhuis www. onderwaterhuis.nl te koop.

www.lightandmotion.com

76

opmaak_242.indd 76

Hippocampus jan./feb. 2013

18-2-2013 12:00:23

De Hugyfot behuizing biedt als voordelen: • Mogelijkheid om in de behuizing een extra oplaadbare batterij aan te sluiten (samen met het scherm) die de

autonomie opvoert van 40 minuten naar bijna 6 uur!

• Je kunt dus een hele dag meerdere duiken maken zonder je zorgen te hoeven maken over batterijen laden of wisselen.

• Mogelijkheid om het scherm van de 'Go Pro' apart in een aparte waterdichte behuizing aan te sluiten met een kabel tot 3 meter lang (pole cam).

Je kunt dus onder water filmen met de camera op een stick van 3 meter en dus filmen in plaatsen (grotten, wrakken) waar je anders nooit zou raken.

• Mogelijkheid om een aparte onderwatermicrofoon aan te sluiten.

• Mogelijkheid om nog een extra extern batterijpack aan te sluiten om extre-

me 'time-lapse' opnames te maken.

• Drukbestendig tot 100 m.

• Gefreesd in aluminium met een exclusief Hugyfot design (dus geen vierkante doos).

Deze behuizing zal leverbaar zijn rond half maart 2013 en zal € 499,00 kosten. De extra oplaadbare batterij en de externe monitor behuizing zullen afzonderlijk verkrijgbaar zijn (prijzen nog te bepalen).

Speciaal voor de onderwatervideografen, maar ook voor de onderwaterfotografen met zware behuizingen is Hugyfot met een heel interessant product op de markt gekomen: de 'Hugyfot regelbare drijfarmen'.

Eén van de vereisten voor het maken van mooie foto- en video-opnamen onder water, is immers het neutrale drijfvermogen van je apparatuur. Verschillende configuraties vereisen echter steeds een nieuwe aanpassing door gebruik van vlotters, mousse en andere attributen.

Bigblue Voor wie al een krachtige duiklamp heeft, bestaan er kant en klare filters voor fluorescentiefotografie, die je op je duiklamp kan plaatsen.

Bigblue heeft zo'n filterset, de 'Fluorodiving Kits' voor een bepaalde reeks uit haar duiklampen, bijv. voor de 'CF600' of 'CF900'.

Maar je kan deze filters ook op bijv. de 'Sola Video 1200 SF' of 'Sola Video 2000 SF' van Light & Motion klikken (zie Hippo 241). Uit veiligheid kleef je er

dan best nog een strip 'Duct tape' over, zodat je de filter niet kan verliezen bij het in of uit het water komen. Er zijn waarschijnlijk nog lampen waar de filters op passen. Belangrijk is

dat je LED-lamp voldoende licht geeft, want fluo-fotografie vraagt een krachtige UV-belichting.

De filterset van Bigblue bestaat uit twee UV-filters (een donkerblauwe en lichtblauwe UV-filter) en een 'Fluorodiving Mask' om voor je duikbril te plaatsen zodat je het fluo-effect kan waarnemen.

Een extra 'Fluorodiving Mask' bijbestellen voor je buddy is misschien wel een goed idee.

De filters zijn voorzien van een scharnierpunt. Als je even gewoon licht wenst, kan je de filter naar boven kantelen. Om de fluo-effecten te kunnen fotograferen moet je natuurlijk een 'Fluordiving Yellow Camera Filter' op de lens van je camera of onderwaterhuis schroeven.

Meer info bij: Dive Technics www.divetechnics.be. www.bigbluedivelights.com

Hippocampus jan./feb. 2013

opmaak_242.indd 77

77

18-2-2013 12:00:27

Reportage

- DUIKMATERIAAL

De oplossing van Hugyfot: een variabel vlottersysteem. Met de drukknoppen op de 'vlotters' verklein bij het begin van de duik het volume van de luchtkamers voor een perfecte trim van je apparatuur. Het mooie is ook nog dat dit drijfvermogen de gehele duik behouden blijft, ongeacht de diepte.

Prijs: € 135,00 per stuk.

www.hugyfot.com

Oceanic Oceanic lanceert zijn nieuwe luchtgeïntegreerde 'Pro Plus 3' duikcomputer, waarbij er van uitgegaan wordt dat de duiker niet zou moeten zoeken naar zijn duikgegevens tijdens de duik. Oceanic is van mening dat een duikcomputer de cruciale gegevens snel en zonder verwarring op zijn scherm moet weergeven. Vandaar dat de nieuwe console duikcomputer 'Pro Plus 3' een enorme weergavegebied heeft. De cijfers zijn groot en gemakkelijk te lezen. Het gebruik van de twee menuknoppen is intuïtief en gemakkelijk te leren. Navigatie door menu's en instellingen kunnen snel en met weinig behoefte aan een handleiding worden geleerd. Dankzij het 'Dual Algorithm®' kies je het decompressie-algoritme dat het beste voldoet aan je behoeften, je soort duik of welke overeenkomt met

78

opmaak_242.indd 78

de duikcomputer van je buddy, dit zonder afbreuk te doen aan de veiligheid. Kies tussen 'Pelagische DSAT' (Spencer/Powell data basis) of 'Pelagische Z+' (Bühlmann ZHL-16C data basis). Instelbaar voor 3 gassen (21 tot 100% zuurstof), deep stops, instelbare veiligheidsstop, logboek voor laatste 50 duiken, enz. Snelkoppeling in optie. Verkrijgbaar vanaf maart 2013. In België verdeeld door Dive Technics (www. divetechnics.be). www.oceanicworldwide.com

Lifedge Steeds meer watersporters maken aan de waterkant gebruik van een draagbare computer, vaak een tablet of 'iPad', voor navigatie, allerlei berekeningen of als naslagwerk. Water en elektronica zijn niet al te beste vrienden. Maar goed nieuws – ten minste als je een 'iPad' gebruikt – is dat er een schitterende 100% 'Waterproof iPad case met touchscreen' (volledig waterdicht tot 1 m, gedurende 30 minuten) bestaat. Bovendien drijft die b ehuiz ing , is ze schokbestendig en voorzien van een ontspiegeld venster zodat je je iPad ook bij zonlicht kan aflezen. Dankzij de antislip op de rugzijde blijft het toestel liggen op een helling. Het is tevens voorzien van een houwtouw en een bruikbaar camera-oog. Transmissie van geluid en wifi blijft behouden. Zowel voor de iPad 1, iPad 2, iPad 3 en iPad 4 is er een model beschikbaar, in de kleuren grijs, blauw, groen en roos. Verkoopprijs: € 119,00.

bedrijf dat gespecialiseerd is in het ontwerpen van exclusieve juwelen.

Het ganse project was bedoeld om aan te tonen tot wat de Belgische bedrijven in staat zijn. www.green-force.com

Stichting ANEMOON Stichting ANEMOON heeft een interactieve veldgids over het onderwaterleven van de Nederlandse kustzone uitgebracht. Voorlopig is deze veldgids enkel beschikbaar voor de iPhone. De naam van deze gratis 'app' (applicatie) is 'iMarineLite'. De focus ligt op het herkennen, identificeren en waarderen van de mariene soorten tijdens je duik. Naast een veldgids over de dieren die je zoal in de Oosterschelde en Grevelingen kan tegenkomen, bevat deze 'app' een duiklog waarmee je aan Stichting ANEMOON kan doorgeven welke dieren je zo al tegengekomen bent en of ze al dan niet met veel waren. Met het doorsturen van je van je duikwaarnemingen lever je een actieve bijdrage tot het in kaart brengen van het voorkomen van bepaalde dieren op een duikplaats, de verspreiding ervan in de omgeving en wanneer een bepaalde soort kan aangetroffen worden. www.imarinelife.com 

Ivo Madder

www.lifedge.co.uk

Green Force De 'Green Force Quadristar Titanium' is een lampkop vervaardigd uit titanium, dat met de hand werd gepolijst werd. Vooraan is de lampkop afgewerkt met 348 echte diamanten. Dit project werd uitgevoerd in samenwerking met een Antwerps diamant

Hippocampus jan./feb. 2013

18-2-2013 12:00:33

Complete duikreizen Buddy Dive 6 pers. 9 dg. V.a. € 1160 / 16 dg. V.a. € 1656 2 pers. 9 dg. V.a. € 1219 / 16 dg. V.a. € 1774 Drive & Dive is inclusief: Retourvlucht Amsterdam - Bonaire v.v. met KLM. Tranfers, 7 of 14 nachten verblijf in een 3 slaapkamerappartement (7 personen) , of hotelkamer (2 personen), roomtax en 5% NAOB, dagelijks Amerikaans ontbijtbuffet, 6 of 13 dagen ongelimiteerd duiken, 7 of 14 dagen autoverhuur.

Luchthavenbelastingen en brandstoftoeslagen zijn inclusief.

Combinatie duik-reis Bonaire en Curaçao 16 dg. O.b.v. 4 pers. v.a. € 1878 16 dg. O.b.v. 2 pers. v.a. € 1870 Het arrangement is inclusief: Retourvlucht met KLM, binnenlandse vlucht, transfers, 7 nachten verblijf incl. ontbijt bij Buddy Dive, 7 nachten verblijf incl. ontbijt bij Lions Dive Curaçao, 7 dagen autoverhuur op Bonaire, 6 dagen ongelimiteerd duiken op Curaçao.

Luchthavenbelastingen en brandstoftoeslagen zijn

Curaçao Ontdek bruisend Curaçao onder water, prachtige duikplekken die u kunt bereiken vanaf de kant of met de boot.

Bijvoorbeeld indien u met 4 personen reist: All West, v.a. € 929 p.p.

Atlantis Apartments, v.a. € 1019 p.p.

Caribbean Flower, v.a. € 1029 p.p.

Bantopa Apartments, v.a. € 1079 p.p.

Of met 2 personen: Blue Bay Resort, v.a. € 1189 p.p.

Dolphin Suites, v.a. € 1209 p.p.

Lions Dive & Beach Resort, v.a. € 1376 p.p.

Alle pakketten zijn inclusief KLM-vlucht, alle taxen, accommodatie, huurauto en 6 dg. ongelimiteerd kantduiken (lucht, lood, gordel).

Voor meer aanbiedingen en meer informatie over de bestemming en de accommodaties, kijk op: www.abctravel.nl.

Ontspannen kantduiken op Bonaire: Caribbean Club: € 1153 Buddy Dive: € 1219 Bel Mar: € 1094 (6 pers.) € 1488 (2 pers.)

inclusief.

Inclusief: • KLM vlucht Amsterdam - Bonaire v.v.

• Transfer • 7 nachten accommodatie o.b.v. 2 pers. tenzij anders vermeld • 6 dagen ongelimiteerd duiken • 7 dagen huurauto (pick up) Luchthavenbelastingen en brandstoftoeslagen zijn inclusief.

Oldenzaal, St. Plechelmusplein 19 7571 EG Oldenzaal Tel. 0541 - 533 177 info@abctravel.nl

Den haag, Herengracht 46a 2511 EJ Den haag Tel. 070 - 31 07 290 denhaag@abctravel.nl

www.abctravel.nl Hippocampus nov./dec. 2012

opmaak_242.indd 79

79

18-2-2013 12:06:35

Reportage

- DUIKMATERIAAL

Met deze rebreather zal Poseidon zijn stempel op de sportduikindustrie drukken.

Een rebreather om verliefd op te worden Op de praatstoel met Tarcy Verzele van Poseidon Benelux.

H

et duikmerk Poseidon komt op de markt met een lichtgewicht rebreather, specifiek voor de recreatieve duiker. "In 20 years time, people will look back at this moment as the day when Poseidon changed the recreational diving industry forever" (Binnen 20 jaar zal men deze datum beschouwen als een mijlpaal, waarbij Poseidon de sportduikindustrie voor altijd veranderd heeft), zegt Mark Caney – bestuurslid van EUF en ondervoorzitter van 'Rebreather Technologies' (Padi Technical Diving Division).

80

opmaak_242.indd 80

Hippo: Hoe groeide het MK VI-ontwerp?

Tarcy Verzele: De 'MK VI Discovery rebreather' is het resultaat van talrijke aanpassingen en 'fine-tuning' (verfijning) van reeds bestaande gesloten-circuit-systemen. Aanvankelijk werd het toestel ontworpen om de recreatieve duiker te laten genieten van een gebruiksvriendelijk toestel met het gebruik van 2 gassen: lucht en zuurstof voor een maximale duikdiepte van 40 meter.

Ondertussen is, naast deze recreatieve versie, plaats in het gamma voor de spor-

tieve versie (diepte 40 m plus deco). De aspirant-tec-duiker is dan weer tevreden met het toestel op 48 m plus deco en het experiment met de 'full trimix versie' (100 m diep) is ondertussen voltooid. De officiële onthulling wordt verwacht in het voorjaar 2013.

Hippo: Zou je het een 'lichtgewicht' durven noemen?

Tarcy: Als je spreekt over reisgewicht, inderdaad. Met zijn 8 kg reisgewicht en 15 kg duikklaar gewicht is de 'MK VI Dis-

Hippocampus jan./feb. 2013

18-2-2013 13:17:19

Boven & midden: Zo licht dat je hem gemakkelijk mee op vakantie kan nemen.

Onder: Aanvankelijk werd het toestel ontworpen voor de recreatieve duiker, maar nu kan het ook voor de trimixduiker gebruikt worden.

covery' inderdaad één van de lichtste rebreathers ter wereld. Op duikreis gaan met je rebreather als handbagage, behoort niet langer tot het verleden.

Als je spreekt in de termen van 'MK VIrebreather'-capaciteiten met zijn 3 uur diepte-onafhankelijk, bellenloos duiken, zou het woord 'lichtgewicht' op onwetendheid kunnen wijzen.

Laten we eerlijk zijn. Zou de bekende Belgische haaienfotograaf Jean-Marie Ghislain zijn leven toevertrouwen aan een 'lichtgewicht', in de letterlijke zin van het woord?

Zie www.shark-revolution.com; de beelden zijn gemaakt door Jean-Marie, met op de rug, een 'Poseidon MK VI'!

Hippo: Wat maakt het toestel zo speciaal?

Tarcy: De 'MK VI' is de eerste echte zelfcalibrerende en zelfcontrolerende rebreather.

Het toestel is uitgerust met een volledig automatisch gecontroleerd systeem dat de

zuurstofsensoren checkt op hun werking, op elk moment, zowel vóór als tijdens de duik.

Het ingenieus systeem in de solenoïden (magneetventiel dat de zuurstoftoevoeging regelt) zorgt voor het automatisch opdrijven van de zuurstof bij extra inspanning, bijvoorbeeld bij stroming.

Hippo: Hoe veilig is de 'MK VI Discovery'?

Tarcy: We spreken hier over een slim toestel zonder compromissen. De 'MK VI' test zichzelf volledig uit, voorafgaand aan de duik. Niet minder dan 55 tests moeten feilloos doorlopen worden vooraleer er groen licht wordt gegeven. De zeldzame foutmeldingen worden gecontroleerd in de checklist en zijn vlug op te lossen, daar het meestal om een vergetelheid van de duiker gaat, doch daarom niet minder belangrijk en onherroepelijk veroordeeld door de testcontrole. Geen zelfbedachte compromissen met de 'MK VI'.

Hippocampus jan./feb. 2013

opmaak_242.indd 81

81

18-2-2013 13:17:28

- DUIKMATERIAAL

Foto's: Poseidon.

Reportage

Boven: Het mondstuk combineert de gebalanceerde automaat en de 'Automatic Diluent Addition Valve' in dezelfde behuizing.

Onder: Bewust koos Poseidon een vrouw als muze voor hun toestel.

Hippo: Wat omvat het nieuwe design?

Tarcy: "What you see, is what you get" (Wat

je ziet, is wat je krijgt). Ten eerste is het toestel uitgerust met een intelligente batterij, jouw persoonlijk item dat je meeneemt in je broekzak om thuis op te laden. De batterij registreert je duikgeschiedenis, inclusief de herhalingsduiken en herkent je eigen toestel.

Ten tweede worden de CO2-absorberende vullingen voorverpakt geleverd en kunnen ze in een handomdraai gewisseld worden na 3 uur duiken. Simpel in gebruik en vooral, zonder geknoei!

Ten derde: 's werelds meest geavanceerde rebreather LCD-interface. De 'MK VI' bevat 5 aparte waarschuwingssystemen die je met gemak, zonder extra handelingen, kan aflezen. De bijgeleverde computer is door zijn grote, platte display overzichtelijk en perfect afleesbaar. Grote cijfers en pictogrammen geven je alle info over flesdrukken, duiktijd, diepte en ppO2. Een gesofisticeerd bronalgoritme rekent uit wanneer het tijd is om op te stijgen.

De 'MK VI' is uitgerust met visuele, auditieve en voelbare (vibratie) alarmsystemen om jou én je buddy te waarschuwen als iets niet in orde blijkt te zijn.

Hippo: Het mondstuk is uniek, heb ik me laten vertellen.

Tarcy: Het mondstuk is schakelbaar. Dit geeft je de mogelijkheid om vlekkeloos te switchen van gesloten circuit naar open circuit, of omgekeerd, zonder het manipuleren van mondstukken. In een noodgeval is dit een dankbare eigenschap. Het ultralichte mondstuk geeft je een ongekend ademcomfort dat zowel in 'open circuit' (OC – open systeem, waarbij je uitgeademde gas niet gerecupereerd wordt) als in 'closed circuit' (CC – gesloten systeem) voelbaar is. Het combineert de gebalanceerde

automaat en de ADAV (Automatic Diluent Addition Valve) in dezelfde behuizing.

Hippo: Hoe ervaren of rijk moet ik zijn om een opleiding op de MK VI te kunnen volgen?

Tarcy: Eerst en vooral moet je het toestel niet kopen om er de opleiding mee te volgen. Het 'MK VI Rebreather Brevet' en het 'MK VI Advanced Rebreather Brevet' kunnen afgelegd worden met het toestel van de duikschool waar de opleidingen gegeven worden. Ook in het buitenland staan in verschillende duikcentra toestellen ter beschikking.

De aankoopprijs (incl. Poseidon computer) valt, in vergelijking met andere rebreathers, best mee.

Ervaring? De techniek van het duiken in CC verschilt van OC, maar dit heeft iedere duiker snel onder de knie. Let wel, de 'MK VI' is gebruiksvriendelijk maar in de opleiding wordt er geen stap fysica of fysiologie overgeslagen. Info? mail naar benelux@ poseidon-kiel.com.

Hippo: Hoe word je nu verliefd op zo'n toestel?

Tarcy: De 'Poseidon MK VI' maakt komaf met het antieke macho-idee van een utopisch verlangen naar het onbereikbare rebreathergebeuren, dat te lang enkel voor de 'happy few' of de 'diehards' bereikbaar was.

Bewust koos Poseidon een vrouw als muze voor hun toestel. Is dit niet fantastisch?

Poseidon wil zijn 'MK VI' delen met iedere duiker. Wordt iedereen niet een beetje verliefd op 'een groot hart'? 

met dank aan Regine Basyn en Franklin Forrez

ADVERTENTIE

82

opmaak_242.indd 82

Hippocampus jan./feb. 2013

18-2-2013 13:17:35

ADVERTENTIE

Hippoëzie

De laatste duik Wat de dokter heeft gezegd, deed hem veel verdriet, de dokter heeft het uitgelegd en toch kon het niet.

Nog één keer en dan nooit meer, een duiker stort zich een laatste maal in zee, wetend, een volgende keer, kan hij niet meer mee.

Een laatste maal de vinnen aan, in het pak gekropen, check-up gedaan, over de schorre gelopen.

Zijn lijf, oud, versleten, getekend door de tijd, zal de zee nooit vergeten, deze man heeft spijt.

Vanaf nu wordt het voltooid deelwoord uitgesproken, de teller blijft steken op 2107 duiken, er wordt niet meer ‘gedoken’, een eindpunt in zijn leven Behoedzaam gaat het naar beneden, in de oneindigheid der zee, overschouwt hij zijn verleden, hij is tevree.

Hij wou dat hij hier zou kunnen blijven, dat de tijd voor hem stil zou staan, tot de pijn in zijn borst, het niet meer nodig maakt terug te gaan.

Zwevend in die grote plas, omarmd door de zee, in wat eens zijn wereld was, sterft de zee een beetje mee.

Uw advertentie hier? publiciteit@nelos.be

Advertentietarieven: www.wiki.nelos.be/index.php/ hippocampus

Jo De Mey

Hippocampus jan./feb. 2013

opmaak_242.indd 83

83

18-2-2013 13:27:53

Reportage

- INTERVIEW

José Vandekerckhove wist Adjudant van het Luchtvarend PersoFoto: 40e Sqn Search and Rescue.

neel en SAR Diver Carlo Vanhee aan de winchhaak te krijgen om ons door de basis van Koksijde te gidsen. In deze basis huist het 40e Smaldeel 'Search and Rescue'(SAR) met zijn trouwe Sea King-helikopters. Hippocampus en een groep instructeurs van WEVOS-clubs maakten dankbaar gebruik van deze gelegenheid.

De duiker en de verpleger worden opgewincht.

De Sea King doet zijn naam alle eer aan

Het 40e Smaldeel SAR van Koksijde, de koningen van de lucht en de zee.

M

et haast militaire stiptheid arriveren we om '1300 Zulu time' op de parking van de vliegbasis Koksijde. Ex-militair Danny Van Parys, die nog kind aan huis is in de kazerne, nodigt ons prompt uit op de koffie. Dit smaldeel is bij het brede publiek bekend door de tv-serie en de film 'Windkracht 10'. Enkele decorstukken, de nagemaakte cockpit en de cargoruimte van een Sea King, staan er nog.

Danny stelt ons voor aan onze gids, Adjudant v/h Lu VP Carlo Vanhee, die ons onmiddellijk naar het administratief gedeelte brengt waar de 'timekeeper' nauwgezet in het oog houdt wie met welke vlucht op missie is, het uur van vertrek, de bestemming

84

opmaak_242.indd 84

en de geschatte vliegtijd. Overal hangen digitale uurwerken die het Zulu-uur aangeven.

Op een groot muurbord wordt bijgehouden welke opdrachten vervuld zijn. In 2012 tot de dag van ons bezoek op 8 november waren er al 102 'scrambles' geweest waarvan vele 's nachts!

Een 'scramble' – van het Engelse werkwoord 'to scramble' = zich haasten – betekent een snelle opstijging wegens een noodsituatie. En met snel bedoelt het 40e Smaldeel écht snel: namelijk binnen de 15 minuten na de oproep moet een Sea King in de lucht zijn. We hebben het even moeilijk met het militaire jargon en de gebruikte afkortingen, maar dat went snel.

Zulu time Zulu time of Zulu-uur is de door militairen en luchtvaart gebruikte aanduiding voor UTC (Coordinated Universal Time – Temps Universel Coordonné). Zoals we al konden lezen in het artikel 'Wat is tijd?' van Jos Hollenfeltz (Hippo 237) is UTC een preciezer gedefinieerde tijd gebaseerd op GMT (Greenwich Mean Time).

De tijdstippen worden op een universele manier genoteerd in een 24 uursnotatie zonder punten. Een uur 's middags wordt dus aangeduid als 1300.

Zulu houdt geen rekening met zomer- en wintertijd. De wereld wordt ingedeeld in 25 verschillende tijdzones die allemaal worden aangeduid met een letter (behalve de letter J).

Er is ook de letter 'L' van 'local'.

Met uitzondering van de Britse eilanden en Portugal liggen de West-Europese landen in de zone Alpha = UTC+1 of Zulu+1.

Verder naar het Oosten kennen we de zones Bravo, Charlie, Echo, enz.

Hippocampus jan./feb. 2013

18-2-2013 13:27:57

Boven: Adjudant v/h Lu VP Carlo Vanhee was een enthousiaste gids. Op de achtergrond het bord met de 102 'scrambles' tot november 2012.

Links: Wing Operations: het elektronisch zenuwcentrum van het Smaldeel.

Rechts: Op de schouder draagt Carlo Vanhee de badge van SAR Diver.

Foto's (3): Luc Beets.

Foto: 40e Sqn Search and Rescue.

windrichting en geeft ons dan een 'most probable position' (meest waarschijnlijke positie), waar we dan gaan zoeken.

Hippo: Waaruit bestaat jullie opdracht?

Carlo Vanhee: De primaire opdracht van het 40e Smaldeel bestaat erin bijstand te verlenen in geval van een ongeval in het luchtruim boven het Belgische en Luxemburgs grondgebied. Daarnaast leveren we bijstand aan schepen in nood, helpen we bij het opsporen van vermisten, doen we medische evacuaties, paradrop, vervoer van zwaar verbrande slachtoffers en helpen we bij het redden van drenkelingen. Eén van de taken waarvoor we meer en meer worden ingezet is het opsporen van verloren gelopen kinderen. Bovendien transporteren we uitzonderlijk donororganen, dit tijdens slechte weersomstandigheden wanneer de privéhelikopters niet kunnen vliegen. Onze opdrachten zijn dus zeer divers. Zo hebben we ooit iemand uit een kerktoren moeten halen!

Hippo: Waar komen de oproepen binnen?

Carlo opent de deur van een relatief klein lokaal waar de tafels vol staan met allerlei computerschermen en telefoons.

Carlo Vanhee: Hier zijn we in het zenuwknooppunt van onze basis, de 'Wing Operations'. Ik geef nu het woord aan mijn collega Sergeant Azis Vanderghinste.

Azis Vanderghinste: Alle oproepen lopen hier binnen en de 'Wing Operations Officer' leidt van hieruit de reddingsopdrachten. Wij moeten met allerlei zaken rekening houden. Wanneer er bijvoorbeeld schietoefeningen plaatsvinden op de basis van Lombardsijde vergewissen we er ons van dat er een 'cease fire' (staak

het vuren) wordt bevestigd voor we door die zone vliegen.

Maar ook het overige lucht- en zeeverkeer wordt nauwkeurig in de gaten gehouden. Er vliegen tegenwoordig nogal wat onbemande vliegtuigjes rond die in opdracht van aannemers en overheid foto's maken van terreinen en gebouwen. Die dingen zijn zeer klein en moeilijk te zien op de radar van een Sea King. De piloot moet daar dus de nodige informatie over krijgen.

Hippo: Hoe gaat het opsporen van een drenkeling te werk?

Azis Vanderghinste: Een drenkeling zal in het woelige Noordzeewater niet lang op dezelfde plaats blijven en kan mijlen ver afdrijven. Daarom hebben we hier een computerprogramma dat haarfijn berekent waar de drenkeling zich inmiddels zou kunnen bevinden. Het simulatieprogramma houdt rekening met een aantal parameters zoals stroming en

Hippo: Kan de Sea King altijd opstijgen?

Carlo Vanhee: Onze slogan is 'Aude audenda' of in het Nederlands 'Waag, wat gewaagd moet worden'. Wat niet wil zeggen dat wij waaghalzen zijn. Alles is berekend, ook de risico's.

Eens we in de lucht zijn, kunnen we haast alle weersomstandigheden aan. Het zwakke punt is het opgang brengen van de draaiende hoofdrotor. Bij een zeer krachtige wind bestaat het gevaar dat deze de rotorbladen doet op- en neerslaan en zo de staartrotor beschadigt.

Om dit te vermijden verplaatsen we de heli naar de luwte van één van de hangars totdat de rotor op volle toeren draait, zodat de wind er door de middelpuntvliegende kracht weinig invloed meer op heeft. Eens de hoofdrotor volop draait, kunnen we vertrekken. We hebben al 'scrambles' gedaan met een wind van meer dan 140 km/uur. Ook aanvriezende mist op de rotorbladen is een probleem. Er is wel een ontdooisysteem maar tegen echt hardnekkige aanvriezende mist is dat systeem niet opgewassen. Meestal is het opstijgen niet het probleem, maar wel het landen. Zo is opstijgen bij dichte mist mogelijk, maar het vinden van een geschikte landingsplaats is dan praktisch onmogelijk. Onze radar is niet geschikt om hoogspanningsmasten, bomen en gebouwen te detecteren.

Hippo: Hoe snel kunnen jullie vertrekken?

Carlo Vanhee: Zoals gezegd, hangen we tijdens de dag binnen de 15 minuten in de lucht. 's Nachts vraagt dat meer tijd, maar vertrekken we toch binnen de 25 minuten.

Wanneer er een tweede heli nodig is, kan die in minder dan 60 minuten opstijgen.

Sinds 1976 zitten we nu aan 2911 'scrambles' en vervoerden we 1.500 personen. Gelukkig niet allemaal slachtoffers in levensgevaar. De actieradius van onze toestellen is 1.300 km bij volle tank. Een Sea King verbruikt 500 liter kerosine per uur. Gewoonlijk staan de toestellen stand-by met Hippocampus jan./feb. 2013

opmaak_242.indd 85

85

18-2-2013 13:28:03

Reportage

- INTERVIEW

halve tank. Alles hangt af van de afstand en het eventueel gewicht dat we moeten vervoeren. We hebben al eens 24 schoolkinderen, die in het nauw werden gedreven door het hoogwater in het verdronken land van Saeftinghe, opgepikt!

Hippo: Hoe groot is de bemanning van de Sea King?

Carlo Vanhee: Onze SAR-bemanning (Search and Rescue) telt zes personen: een boordcommandant-piloot, een copiloot, een Flight Engineer, een SARSO, een SAR Medic en een SAR Diver.

Hippo: Wablief?!

Carlo Vanhee: De boordcommandant is de bevelvoerende piloot. Hij wordt bijgestaan door een copiloot die vooral naar de instrumenten kijkt. Hij bestuurt de heli eens deze boven het doel vliegt. De boordcommandant leidt vanaf dan de reddingsoperatie en ziet erop toe dat de heli juist gepositioneerd blijft. Boven zee is dat niet zo gemakkelijk omdat er geen referentiepunten te zien zijn. Daarom proberen we steeds een

boei of een ander vast punt in het vizier te houden. Onze Sea King is van Britse makelij en dus zit de commandant rechts en de copiloot links van hem. De commandant kan zo beter volgen wat er gebeurt omdat de cargodeur van het toestel en de winch aan de rechterkant zitten. Onze SAR-Medic is een ambulancier, geen dokter maar wel een echte professional. Samen met de SAR-duiker is hij de enige persoon die de heli zal verlaten. Elke SAR-Medic traint elk jaar 160 dagen in een hospitaal. De Flight Engineer is de boordwerktuigkundige, die alle technische problemen die zich zouden kunnen voordoen, zo snel mogelijk moet zien te verhelpen. Hij bedient ook de winch. De SARSO is een 'Search and Rescue Systems Operator', onze navigator dus. In slechte zichtbaarheid fungeert hij – dankzij de radar – als onze ogen.

Hij verzorgt ook de communicatie met de grond. En dan is er de SAR-duiker. De duiker zal steeds als eerste worden neergelaten en de verbinding verzorgen met vaste grond voor de SAR-Medic hem zal volgen.

Boven: Gezamenlijke oefening met de Zeemacht.

Midden: De Sea King RS05 kwam net terug van een trainingsvlucht.

Onder: De SAR-duiker bevestigt de riem onder de armen van de 'drenkeling'.

86

opmaak_242.indd 86

Hippocampus jan./feb. 2013

18-2-2013 13:28:10

Foto's (3): 40e Sqn Search and Rescu

e.

COMPLETE DUIKREIS

Hippo: Maar met een zeilboot zal dat niet gemakkelijk zijn?

Carlo Vanhee: Inderdaad, maar moeilijk gaat ook. Een zeilboot met zijn lange slingerende mast benaderen we op een andere manier. De duiker gooit dan opzij van het schip eerst een lang touw met onderaan een zandzak. De bemanning trekt dan via dit touw de SAR-duiker binnen boord. Maar soms moet de duiker naar de

B ON D UIK D

info@bontravel.nl

M ME EE

35 G

B K AGAG

E

€ 81 EAL 9, -

E

Hippo: Hoe benaderen jullie een schip?

Carlo Vanhee: Het is de SARSO die de heli ter plaatse leidt en het benaderingspatroon bepaalt. We vliegen steeds aan met de neus in de wind zodat we het schip of slachtoffer op de '2 o'clock position' vanuit de Sea King benaderen. Wanneer het om duikers in een rubberboot gaat, verwachten wij dat zij naar de helikopter varen. De schipper moet erop letten dat hij geen onverhoedse koerswijzigingen uitvoert en een constante snelheid aanhoudt. Aan onze winch zit 80 m kabel. Het is opletten geblazen om te vermijden dat de kabel onder de boot door gaat. Ook opletten voor de ontlading van statische elektriciteit. Je kan beter die kabel niet aanraken, voordat die zich heeft kunnen ontladen via het schip of het wateroppervlak. Met de winch kunnen we maximum 300 kg hijsen, twee personen tegelijkertijd dus. We vliegen steeds hoger dan het hoogste punt van een schip. We dalen steeds één voor één af, maar het opwinchen gebeurt met twee bij een standaardprocedure.

N

Opwinchen van de 'drenkeling'samen met de SAR-duiker.

ADVERTENTIE

Foto: Katie Van den Broucke.

9 DAAGSE DUIKREIS INCLUSIEF VERBLIJF BIJ ATLANTIS / VLUCHT / AUTOHUUR / LUCHT & LOOD /

Tel. 0031-(0)355426071

www.bontravel.nl

* Vanaf prijs per persoon o.b.v. 4 personen. Deze aanbieding is geldig in mei en juni. Vlieg met Arke in de comfort class en neem 35 KG bagage mee.

Hippocampus jan./feb. 2013

opmaak_242.indd 87

87

18-2-2013 13:28:16

Reportage

- INTERVIEW

Namens NELOS werd een herinnering aan Adjudant v/h Lu VP Vanhee overhandigd.

zeilboot zwemmen omdat deze wordt weggeblazen door de 'downwash' van de heli.

Hippo: Dit vergt heel wat oefening.

Carlo Vanhee: We maken dan ook heel wat trainingsvluchten. Die duren gemiddeld 1,5 uur. Mits toestemming van de schepen, doen we per vlucht drie trainingswinchingen op verschillende schepen, cargoschepen maar ook vissersboten.

Hippo: Heb je nog raadgevingen in dit verband voor ons, duikers?

Carlo Vanhee: Ik heb een zeer belangrijke raadgeving wanneer jullie in de Noordzee gaan duiken. Zorg dat je zichtbaar bent!

Een naald in een hooiberg kan je nog vinden, maar een in het zwart geklede duiker in een woelige zee opsporen is heel wat moeilijker, zelfs met de moderne apparatuur waarover we beschikken. Neem een cd mee als spiegel of een flare, lightstick, strobolight waarmee je de aandacht kan trekken. Een helder gekleurde kap kan ook helpen. Onze Sea King beschikt wel over een FLIR (Forward Looking Infrared Radar) die een warmtebron (een mens dus) kan opsporen, maar je kan toch maar beter je voorzorgen nemen.

88

opmaak_242.indd 88

Hippo: Wie bepaalt wanneer er een helikopter moet worden ingezet bij een duikongeval?

Carlo Vanhee: Bij een ongeval is het steeds de 112 dispatching die volgens een vooropgesteld reddingsalgoritme beslist of wij in actie moeten treden. Zo is er in 2012 maar één 'scramble' geweest voor een duikongeval, dat er eigenlijk dan nog geen was, namelijk de duiksters aan de Zeelandbrug die op een zeilboot waren gestapt zonder iemand te verwittigen en door hun vrienden als vermist werden opgegeven.

Hippo: Jullie vliegen dus ook in Nederlands gebied?

Carlo Vanhee: Onze actieradius is inderdaad niet beperkt tot het Belgisch grondgebied. De 'Search and Rescue teams' van Frankrijk, Groot-Brittannië, Nederland en België hebben ieder een eigen operationeel gebied, dat als een puzzel ineen past en zo de hele Noordzee en de kustgebieden bestrijkt. Maar dit wil niet zeggen dat ze zich strikt daaraan moeten houden. De helikopter die op dat moment het dichtste bij is, grijpt in. Samen met onze buurlanden helpen we mekaar dus zeer efficiënt.

Met enige fierheid kan ik wel stellen dat wij

samen met onze RAF-collega's tot de best uitgeruste SAR-teams behoren, want noch de Fransen noch de Nederlanders hebben een SAR-duiker aan boord.

Hippo: Over welke uitrusting beschik jij als SAR-duiker?

Carlo Vanhee: We hebben verschillende pakken, zowel droog als nat ter beschikking. Afhankelijk van de opdracht en de weersomstandigheden beslist elke duiker welk pak hij zal aantrekken. We gebruiken 10 liter carbonflessen op 300 bar. Aan de armen dragen we geen instrumenten.

In de heli draagt elk bemanningslid een overlevingsvest met een klein flesje dat in normale omstandigheden goed is voor 12 à 15 ademteugen op 10 meter diepte en een 'personal location beacon' (persoonlijk locatie baken) zodat we steeds opgespoord kunnen worden bij een ongeval. Op deze overlevingsvest is er ook een reddingsblaas voorzien, want door het gewicht ervan zijn we niet zelfvlottend. We hebben ook een oranje individueel bootje met 'strobolight' dat zich geïntegreerd in onze stoel onder het zitvlak bevindt. Ieder lid van de 'crew' oefent tijdens een HUET-training (Helicopter underwater escape training) hoe hij het

Hippocampus jan./feb. 2013

18-2-2013 13:28:21

NELOS REISSERVICE Uw reiskantoor met exclusieve voordelen

toestel kan verlaten ingeval van een crash op zee. Dit gebeurt in een Nederlands militair zwembad via een bilateraal akkoord met Nederland.

Hippo: Waar brengen jullie slachtoffers van een duikongeval naartoe?

Carlo Vanhee: Dat kan het AZ Sint-Jan in Brugge zijn of het UZ in Antwerpen. Maar afhankelijk van de ernst en locatie wordt het dichtstbijzijnde recompressiecentrum gekozen, dit kan dus ook op Engels, Frans of Nederlands grondgebied zijn. Dat wordt wel beslist in overleg met de mensen op de grond. Het hyperbare centrum van de Marine Component te Zeebrugge mag geen civiele duikers meer behandelen.

Bij ernstige brandwonden gaan wij het gespecialiseerd personeel van het hospitaal van Neder-Over-Heembeek ophalen.

Hippo: Sinds wanneer is het 40e Smaldeel actief met de Sea Kings?

Carlo Vanhee: Voor de oorsprong van de SAR moeten we teruggaan naar vlak na de Tweede Wereldoorlog.

Het was de overheden opgevallen dat zovele piloten die neergehaald waren, maar veilig geland waren in de zee, toch in het water waren omgekomen. In 1947 werd op de Conventie van Chicago beslist om een SARdienst te installeren. Aanvankelijk was dat met snelle vedettes, vanaf 1961 met de eenmotorige Sikorskyhelikopter. Die had wel het nadeel dat hij niet kon drij-

ADVERTENTIE

Foto's (2): Luc Beets.

Groepsreis 2013: AMBON Afreis is voorzien op 2 november 2013 reisduur: 15 dagen / min. 21 duiken Alles is inbegrepen: vluchten, transfers, hotels, gidsen, vol pension, bezoeken, duikvergunningen, begeleiding, ... Wil je een uitgebreide folder ontvangen, zend een mail naar nelosrs@affiniontravel.com.

Prijs per persoon: 3.770 EUR - Inschrijven kan mits voorschot van 500 EUR. Opgelet: voor deze reis zijn max.20 plaatsen beschikbaar.

Wedstrijd voor deelnemende fotografen en cineasten (€ 1000 reischeques te winnen!)

Na het succes van onze groepsreizen in de Malediven, Sipadan, Thailand, ... organiseren we in 2013 opnieuw een begeleide groepsreis naar “het droomeiland voor duikers” Ambon.

Dit Indonesische eilandje is wereldbefaamd voor duikers die houden van het speciale kleine leven, naaktslakken, spookfluitvissen, kikvorsvissen enz... De buitenriffen laten de duikers evenwel ook niet onbekoord, prachtige drop offs en grote pelagische dieren staan hier op het menu.

In deze reis gaat het niet enkel om duiken, een kleine rondreis op Java staat eveneens op het programma met bezoeken van Bogor, Borobudur, Prambanan, de vulkanen ... Een uiterst interessante reis waarbij

cultuur, natuur en duiken centraal staan.

NELOS REISSERVICE

AFFINION INTERNATIONAL TRAVEL Lic. 7061 Alfons Gossetlaan 54 1702 Groot Bijgaarden Tel. 02/481.16.72 nelosrs@affiniontravel.com www.nelos.be | www.nelosrs.be http://nelosrs.affiniontravel.be/ Hippocampus jan./feb. 2013

opmaak_242.indd 89

89

18-2-2013 13:28:24

- INTERVIEW

De SAR- duike

Sea Kings redden 7 drenkelingen r heef t maa

r weinig plaa

ts in de Sea

King.

and Re scue

.

De NELOS-delegatie poseert op het einde van

Foto: 40 e

Hippo: Mogen we nog eens terug op bezoek komen als de nieuwe NH 90 er is?

Carlo Vanhee: Natuurlijk! Jullie zijn steeds

90

opmaak_242.indd 90

vies van het

40e Smalde

el.

Be et s.

Hippo: Wat mogen we verwachten in de toekomst?

Carlo Vanhee: Onze vier nog operationele Sea Kings zullen vanaf dit jaar worden vervangen door een totaal nieuw toestel, de NH90 NFH – NATO Frigate Helicopter – die moderner is en sneller. Er wordt vooropgesteld dat ze de SAR-opdracht vanaf 2014 zullen overnemen van de Sea Kings. Het is te verwachten dat dit nieuwe toestel over veel meer mogelijkheden zal beschikken dan onze huidige Sea King. Nu halen we met onze tweemotorige Sea King maximum 226 km/uur. De NH 90 haalt een snelheid van 300 km/uur.

Het fiere de

Foto: Luc

ven op het water. In 1976 werden vijf Westland Sea King MK 48 helikopters aangekocht. De Sea King heeft twee motors, radar en kan drijven en opstijgen vanuit het water bij noodgevallen. Maar ook het tijdperk van de Sea King nadert zijn einde.

Sqn Search

de rondleiding.

welkom, wij staan ten slotte ten dienst van de natie.  Luc Beets en Wim Van Doeselaer

We waren pas klaar met het redigeren van de tekst over ons bezoek aan de basis te Koksijde, als de Sea Kings en hun bemanningen de kranten en het journaal op de tv-zenders haalden. In de late avond van 5 december 2012 gebeurde er een tragisch scheepsongeval in de Noordzee voor de Nederlandse kust. De Baltic Ace en Corvus J botsten tegen elkaar. De Corvus J kon nog naar de haven doorvaren maar de Baltic Ace zonk zeer snel. Onmiddellijk werd er een beroep gedaan op het 40e Smaldeel. De Sea Kings zijn dan snel de zoekactie naar overlevenden begonnen. Zo konden zij 7 bemanningsleden redden uit de ijzig koude zee.

Zonder dat ingrijpen waren er geen overlevingskansen voor de drenkelingen. Zes andere werden door reddingsboten gered. Maar er bleven nog 6 vermisten. De volgende dag heeft het 40e Smaldeel verder gezocht en werd nog één overleden vermiste teruggevonden. De West-Vlaamse gouverneur Carl Decaluwé had niets dan lof voor de Sea Kings van Koksijde. "Gezien de situatie is men toch heel snel ter plaatse geweest", klinkt het. "Door die snelheid zijn echt mensen gered geworden".

Foto: Katie Van den Broucke.

Reportage

Hippocampus jan./feb. 2013

18-2-2013 13:28:35

Uw advertentie hier?

duikcentrum

publiciteit@nelos.be

Foto: Katie Van den Broucke.

Advertentietarieven: www.wiki.nelos.be/index.php/ hippocampus

Overnachten in een chalet, woning of groepshuis.

Je Zeelandweekend start hier.

Kom ons Ontdekken!

Gouverneur Verwilgehnsingel 2A 3500 Hasselt +32(0)11/241.145 www.prodiving.be info@prodiving.be

RECREATION - INTRO TO TEC - EANx - TEC LITE - TEC - TRIMIX - REBREATHER - SOLO DIVING! Privé duiken met MY Bruce max 2 - 4 duikers of TEC-duikers aan boord, duiken à la carte, top duiken te HURGHADA - Red Sea! 8 dagen 7 nachten acc. in appartement met zwembad + 5 dagen duiken vanaf € 459 p/p.

8 dagen 7 nachten ALL IN Pacha Resort + 5 dagen duiken vanaf € 599 p/p.

Gespecialiseerd in Daily, Mini Safari, Rebreather, Tec & Solo duiken.

Bruce Team Guy Instr TDI & Annick

www.redseabruce.com & info@redseabruce.com & 0020(0)106.46.81.519

Hippocampus jan./feb. 2013

opmaak_242.indd 91

91

18-2-2013 13:28:40

NELOS-Boetiek

Alle artikelen kunnen besteld worden bij de regionale verantwoordelijken of kunnen rechtstreeks afgehaald worden in het Duikershuis (na telefonische afspraak).

Badge Assistent-Instructeur € 5,00 - Badges CMAS 1-2-3*Instructeur € 3,00 - Badge duiker-hulpverlener € 3,00 - Badge NELOS 1*Instructeur of NELOS 2*Instructeur € 5,00 - Balpen Jeugdduiken € 2,00 - Boek 'Fauna en Flora' € 29,50 - Boek 'Fauna en Flora' + kaart € 31,00 - Boek 'Onderwaterfotografie' € 19,50 - Boek 'Specialisatie Onderwaterbiologie' € 20,00 - Brevetkaart 2*D € 3,00 - Brevetkaart 3*D € 3,00 Brevetkaart AI € 3,00 - Documentenmap 260 mm hoog op 210 mm breed € 22,00 - Documententas € 7,00 - Documententas 1*D (gevuld) € 40,00 - Duikboek € 20,00 - Duikboek jeugd 'Het blauwe paspoort' € 6,00 - Fleece navy-red / navy-sky blue vrouwen- en mannenmodel € 35,00 - Jeugdduikbrevet brons / zilver / goud €3,00 - Jeugdduiken EHBO € 3,00 - Jeugdduiken EHBO + Kaft € 5,00 - Kaarten 'Fauna en Flora' € 5,00 - Logboek € 5,00 - Logboek 'jeugdduiken' € 6,00 - Mannen hemd korte mouwen donkerblauw, lichtblauw of wit € 25,00 - Mannen T-shirt V-hals wit € 10,00 - Mannen ritsvest met kap zwart/wit (merk Slazenger) € 39,00 - Medische fiche volwassene € 3,00 - Medische fiche jongen € 3,00 - Medische fiche meisje € 3,00 - NELOS-cursus (tweedelig) € 40,00 - NELOS-cursus 1*D 'Duiksport ook voor jou!' € 15,00 - NELOS-cursus biologie € 15,00 - NELOS-cursus DHV € 15,00 - NELOS-cursus gevorderd nitrox € 25,00 - NELOS-cursus OW-Videografie € 25,00 - NELOS-Infomap € 10,00 - NELOS-Infomap Technisch Duiken € 10,00 - NELOS-muts rood of blauw € 10,00 - NELOS-naslagwerk vlotbaarheidscontrole en de noodzaak van loodreflex € 4,00 - NELOS-naslagwerk oriëntatie € 4,00 - NELOS-naslagwerk OSB - € 4,00 NELOS-straps (sleutelhanger) € 2,50 - NELOS-pull met korte zip donkerblauw € 30,00 - NELOS-strandlaken € 20,00 - NELOS-vest zwart € 80,00 - NELOS-zelfklever € 1,00 - Poster duiktekens € 8,00 - Regenjas met opbergzakje (rood) M L XL € 20,00 - Vrouwen ritsvest met kap zwart (merk Slazenger) € 25,00 - Vrouwen T-shirt V-hals rood € 15,00

92

opmaak_242.indd 92

TROUW

WORDT BELOOND De winnende nummers zijn:

DDP-525 DJN-109 FLV-235 PUM-592 YSA-151 Zie je je nummerplaat staan, neem dan contact op met Guy Bosmans (tel. 015 22 56 72 of guy.bosmans1@telenet.be).

Je wilt graag meedoen? Schaf dan vlug een NELOS-zelfklever aan in de boetiek voor slechts € 1,00 en kleef die goed zichtbaar op je voertuig. Misschien ben je volgende keer bij de gelukkigen. 

Hippocampus jan./feb. 2013

18-2-2013 13:28:54

BEFOS

NELOS-Boetiek

Belgische Federatie voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw

Algemeen verantwoordelijke Guy BOSMANS Abeelstraat 9 - 2221 Booischot Tel. 015 22 56 72 boetiek@nelos.be Rekening boetiek: KB 401-6513621-89

OOST-VLAANDEREN: Mark BULTE Hendrik Consciencelaan 6 9950 Waarschoot Tel. 09 377 37 97 boetiek.ovl@nelos.be (afhalingen na telefonische afspraak)

Regionale verantwoordelijken

WEST-VLAANDEREN: Isabel NEYRINCK Odiel Spruyttestraat 22 - 8870 Izegem Gsm 0478 97 32 69 (na 19.30 u) boetiek.wvl@nelos.be

ANTWERPEN: NELOS Duikershuis Brusselsesteenweg 313-315 - 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 58 secretariaat@nelos.be (afhalingen na telefonische afspraak) BRABANT: Tiny HEREMANS Janseniusstraat 41 - 3000 Leuven Tel. 016 22 56 98 boetiek.vbr@nelos.be (afhalingen na telefonische afspraak)

LIMBURG Voor de regio Limburg is er op dit moment geen verantwoordelijke.

Voor bestellingen en afhalingen: Duikershuis NELOS. secretariaat@nelos.be

Poster duiktekens € 8 Poster met duiktekens tijdelijk te koop in de NELOS-boetiek.

Formaat 72 x 102 cm. Gedruk op waterbestendig Agfa-polyesterpapier Synaps OMS 170 (170 g/m²).

Voorzitter: Willy VAN DER PLAS Boekenberglei 185 - 2100 Deurne (A'pen) Tel. 03 366 18 22 - voorzitter@nelos.be Mede-voorzitter: Jean RONDIA Groeselenbergstraat 37 - 1180 Brussel Tel. 02 374 85 40 - rondia.jean@skynet.be Bestuursleden: Fabienne DESCAMPS Route d'Obourg 73 - 7000 Mons Tel. 065 84 65 22 - fabydesc@skynet.be Jean-Robert DELOBBE Avenue Napoléon 20 - 1420 Braine-l'Alleud Tel. 02 384 86 56 - 9211@lifras.be Vincent LEROY Kievitlaan 214 - 1800 Vilvoorde Tel. 02 465 75 21 - vince.cas@skynet.be John REMUE Genenbemdestraat 2H - 3945 Kwaadmechelen Gsm 0495 20 00 85 - duikonderricht@nelos.be Ronny DE MEERSMAN Koning boudewijnlaan 39 - 9160 Lokeren Gsm 0475 70 19 76 - rdm@dubraco.com Guy BOSMANS Abeelstraat 9 - 2221 Booischot Tel. 015 22 56 72 - boetiek@nelos.be

Secretariaat: Luce DE SMET Jules Broerenstraat 38 - 1070 Anderlecht Tel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 58 secretariaat@nelos.be

LIFRAS

Ligue Francophone de Recherches et d'Activités Sous-Marines asbl Président: Jean RONDIA Groeselenbergstraat 37 - 1180 Brussel Tel. 02 374 85 40 - rondia.jean@skynet.be Vice-président: Jean MOINY Rue Marexhe 23 a - 4530 Villers Le Boullet Gsm 085 21 36 28 - moiny.jean@skynet.be

Trésorier: Jean-Robert DELOBBE Avenue Napoléon 20 - 1420 Braine-l'Alleud Tel. 02 384 86 56 - 9211@lifras.be Administrateurs: Albert BASTIN Rue André Renard 25 - 4020 Montegnée Tel. 071 43 54 91 - a.bastin.lifras@gmail.com Fabienne DESCAMPS Route d'Obourg 73 - 7000 Mons Tel. 065 84 65 22 - fabydesc@skynet.be Robert HENRY Av. Doct. Terwagne 46 - 1310 La Hulpe Tel. 02 653 95 71 - henry.robert@skynet.be Marc HIERNAUX Rue des Alliés - 1190 Forest Gsm 0477 22 78 96 - marc.hiernaux@skynet.be Vincent LEROY Kievitlaan 214 - 1800 Vilvoorde Tel. 02 465 75 21 - vince.cas@skynet.be Marc LYCOPS Rue Puccini 104 - 1070 Anderlecht Tel. 02 523 60 57 - 12958@lifras.be Maria del Pilar RUIZ LOPEZ Rue G.Stocq 18 - 1050 Ixelles Tel.02 649 57 95 - bo16@skynet.be

Secretariaat: Katia VAN DE VEEGAETE Muriel VAN BLOMMEN Jules Broerenstraat 38 - 1070 Brussel Tel. 02 521 70 21 - fax 02 522 30 72 katia@lifras.be - muriel@lifras.be

Hippocampus jan./feb. 2013

opmaak_242.indd 93

93

18-2-2013 13:28:57

- SKUBBA & FRED

Car

to on

: Pe

te r B

os te

el s.

Jeugdduikhoekje

Dromen

Tijdens de week voor hun zwembadafspraak werd Skubba met de dag zenuwachtiger. Hij kon de opbouwende spanning bijna niet meer aan. Eindelijk zou hij leren duiken met echt duikmateriaal. Niet dat het zelf in elkaar knutselen van het pak, de loodgordel, de duikhelm, ... niet leuk was, maar het echte ding.

Dat zou, nee moest toch iets anders zijn.

H

ij droomde hoe hij over een paar jaar nieuwe plaatsen onder water zou ontdekken. Hoe hij als eerste duiker de stad Atlantis zou ontdekken. In de tekenfilm moesten ze daarvoor door de aardkorst boren, maar Fred had in een boek gelezen dat de stad gezonken was. Ze moest dus ergens op de zeebodem liggen.

En dat was dus iets voor echte duikers.

Op een andere dag droomde hij hoe hij een onbekend wrak vond. Zoiets moois had hij nog nooit gezien, behalve in het boek op zijn nachtkastje. Een volledig schip met een heleboel vissen errond. Vissen in allerlei groottes en kleuren. En dolfijnen. En walvissen. En ...

Ook overdag dwaalden zijn gedachten af.

Toen de juf hem aansprak, staarde hij naar het bord. Hijzelf was echter ergens aan het duiken. "Skubba. Skubba!", de stem van de

94

opmaak_242.indd 94

juf bracht hem terug naar de schoolbank.

Eventjes maar, want als snel bevond hij zich weer tussen de luchtbellen en de vissen.

In zijn boekentas zat een stapel tekeningen die na ieder vrij moment dikker werd. Tekeningen over duikers, gezonken schepen op de zeebodem, gekende en fantasievissen, verloren gewaande steden, ...

Ook Fred zat met zijn gedachten bij het duiken, maar hij droomde er niet van. Althans niet de eerste dagen. Zou hij ook leren duiken? Maar hij had schrik van water.

Hij kon niet zwemmen, laat staan duiken.

Water was niets voor hem, dat was iets voor Skubba.

Enkel voor Skubba? Wat zou zijn vriend denken als hij niet mee zou gaan? Hij zou het begrijpen. Maar kon hij zijn vriend wel in de steek laten? Zijn vriend had zijn hulp nodig. Iemand moest hem helpen. En hij

wou zeer graag meer weten over duiken.

Opeens was het voor hem duidelijk: hij zou mee gaan, niet om te duiken, maar om te leren en te helpen.

De schrik voor water maakte plaats voor gedachten over speciale duikpakken om ver en diep te duiken, over duikflessen met heel veel lucht, over duikboten met voelers die wrakken vonden, over nieuwe vissen die zij zouden ontdekken, ... Ook zijn stapel tekeningen in zijn boekentas werden dikker.

Een paar dagen later stapte hij met een stapel boeken over duiken, vissen, zeeĂŤn, ... uit de bibliotheek. Hij zou ze allemaal lezen!

En zo ging het door, tot de dag van hun eerste zwembadtraining ...  Patrick Van Hoeserlande

Hippocampus jan./feb. 2013

18-2-2013 13:28:58

Club in de kijker

Duikschool Oceanica Zaterdag 17 november 2012 vierde Duikschool Oceanica uit Maasme-

ADVERTENTIE

25-jarig bestaan chelen haar zilveren jubileum met een groots feest voor leden, oudleden en genodigden. Duikschool Oceanica telt momenteel een vijftigtal leden.

S

duikschool die naast de hoge kwaliteit van de opleiding die ze biedt, ook doorheeft hoe ze het voor de leden supergezellig kan maken. Zo beschikken wij over een zeer sterk gemotiveerd opleidingsteam en bestuur.

Wekelijks trainen we in het zwembad Prinsenpark om de fysiek en de techniek op peil te houden. Regelmatig kan je ons ook terugvinden aan een waterkant om te duiken in de vrije natuur.

Foto's (2): Miranda Janssen.

amen met de oud-leden was er de kans om verhalen en herinneringen op te halen. De verhalen en anekdotes over hoe het allemaal begon en wat de duikers hebben meegemaakt bij Oceanica werden afgewisseld met verhalen van nu.

Het feest was niet alleen geweldig vanwege de vrolijke ontmoetingen, het was ook een bevestiging dat Oceanica een levendige, gezellige duikschool was, is en blijft.

We gaan de volgende 25 jaar tegemoet als

opmaak_242.indd 95

Omdat onze leden niet allemaal van Maasmechelen zijn hieronder enkele woonplaatsen: Maasmechelen, Maaseik, As, Zutendaal, Lanaken, Neeroeteren en Dilsen-Stokkem.  Erwin Hamers

18-2-2013 13:28:59

Webdiving

Anti-entropisch Je zou het moeten zien in de lessen duikfysica, want entropie is een belangrijk begrip. Het is de maat van wanorde in de natuur. Daar waar geen orde is en dus chaos heerst, is de entropie groot. Daar waar veel orde en structuur is, spreken we over lage entropie. We weten allemaal dat een gas zich

wanorde wegwerken volgens je eigen ordelijke patronen. Het leuke is dat je hiervoor geen speciale software nodig hebt. Je kan namelijk een beroep doen op een groeiende reeks online diensten die je een hele resem aan 'tools en tricks' voorschotelen. Een veelbelovend pakket is PicMonkey. De basisfuncties voor het 'verbeteren' van je foto's zijn aanwezig en de maker van de site heeft aandacht voor de details.

Je bent er vlug mee weg en het is gratis!

URL: www.picmonkey.com.

jes in de hoop iets nieuws te ontdekken.

Maar als ik dan iets vind, hoe kan ik dan weten wat ik gezien hebt? Nu teken ik wel altijd het beestje in mijn logboek, zeker nu het dieptedronkenschapexperiment aangetoond heeft dat je duikgeheugen onder water barslecht is, maar daardoor weet ik nog niet wat het is. Internet helpt hierbij d.m.v. www.marinespecies.org. De ambitie van het 'World Register of Marine Species' is niet min: de 230.000 beschreven mariene soorten te vatten. Als doelstelling telt dat.

Duiken? Tja, het is maar één van de vele mogelijkheden om aan watersport te doen.

En op watersport zijn ze dol in de Nederlandse Delta. Zo gek dat ze er een website aan gewijd hebben: www.deltagids.nl.

Natuurlijk heeft onze favoriete sport er een gezellig plaatsje gekregen. Je vindt er over iedere duiklocatie interessante informatie, foto's en zelfs een noodplan. Handig!

Maar een verzameling van soorten is niet echt het ideale instrument om een ongekende vis te identificeren. Daarvoor bestaan er determinatietabellen. En ja, ook hier biedt het www een oplossing in de vorm van http://species-identification.org. Best wel even oefenen met een gekende soort, zodat je het in de vingers krijgt. Maar je staat er niet alleen voor, want de determinatievragen zijn geïllustreerd en moeilijke woorden worden uitgelegd. Succes met het ontdekken van de biologische orde!

verspreidt over het volledig volume. Waarom? De natuur streeft naar een grote entropie. Waarom vertel ik je dit? Wel als mens zijn we anti-entropisch. Wij gedragen ons op dat vlak onnatuurlijk. We brengen overal orde en structuur.

Wij vinden dingen uit. We zijn dus geboren om grenzen te verleggen en nieuwe mogelijkheden te ontdekken. De mens is een ontdekker. Je bent een mens, anders zou je dit niet lezen, en dus een ontdekker. Duiken is ontdekken. Je kan er niets aan doen, het duiken zit in je genen.

Z

elfs sloddervossen, zoals ik, zijn anti-entropisch. Ik omdat ik probeer orde te brengen in het internet en omdat ik deze tekst schrijf. Ook foto's bewerken is een anti-entropische bezigheid.

Je wilt immers de vastgelegde natuurlijke

96

opmaak_242.indd 96

Maar duiken doe ik meestal niet zo maar; hoewel rustig blijven hangen in een gewichtloze toestand eigenlijk wel leuk is. Ik ga meestal op zoek naar onderwaterbeest-

Nu je weet dat je duiken gewoon een uiting zijn van het onnatuurlijk gedrag van de mens, mag je je anti-entropische e-mails met leuke sites doorsturen naar mijn gekend adres. Voor het geval de natuurlijke wanorde het gehaald heeft op je geheugen, hier het gestructureerd adres: patrick.van.hoeserlande@advalvas.be.

 Patrick Van Hoeserlande

Hippocampus jan./feb. 2013

18-2-2013 13:29:02

G KORTIN G R O EP S S R UIKE VOOR D

Nemo Dive Club & Hotel & Safari’s Bert en Sofie Red Sea Egypt -Safaga

PROMOTIE! WINTER/ZOMER TWEEDE DUIKER GRATIS!

Tel.: 00 20 (0) 100/36 48 708 en 00 20 (0) 100/11 37 707 - info@nemodive.com -

www.nemodive.com

Mediterrane Duikcruises Vanaf 600 euro per week STAGES: - opleidingen- fotografie - bio

Victoria_croisieres.indd 2

7-12-2012 15:55:01

Hippocampus jan./feb. 2013

opmaak_242.indd 97

97

18-2-2013 13:29:03

Lopende agenda Zie ook: http://bit.ly/NELOS-agenda

Maart 2013

Mei 2013

01 Voordracht Commissie Biologie

12 Vinzwemmen

Onderwerp: Het gebruik van planten en wieren in cosmetica en de geneeskunde Spreker: Inneke Van de Vijver Locatie: Oosterhof, Lummen – 20.00 u Info: biologie@nelos.be

02 Herexamen 1*I/Initiator (Module 4) zwembad: 9.00 -12.00 u theorie: 13.00 -16.00 u

03 AV NELOS Organisatie BRAVOS Locatie: Zaal Stella, Sportoase Philipssite Leuven, Philipssite 6, 3001 Leuven

06 Herexamen AI/1*I/Initiator (Module 1) 06 Start AVOS-cursus GND

Championnat de Belgique Grand Fond Locatie: Seneffe

13 Herexamen theorie 2*I 16 AVOS-proefexamen AI Huis van de Sport, Berchem – 19.45 u Info: adv@avos.be

18 ACAVOS Themaduik Onderwerp: 'Sepia-shoot' Locatie: Bergse diepsluis Info & inschrijving: yteughels@skynet.be

21 Voordracht 3*I Locatie: Duikershuis NELOS

24 Limiet inschrijving Zeestage 3*I en 2*I Ter info: bij de inschrijving voor de stage

Huis van de Sport, Berchem – 19.45 u

moeten de vereiste duiken voldaan zijn. De

Info: adv@avos.be

logboekjes moeten nagekeken zijn vóór het

09 Herexamen 3*I (gewijzigde datum) 10 AV College 3*I Locatie: Duikershuis

13 Algemene vergadering AVOS

theoretisch examen 2*I.

26 Open Nederlands Kampioenschap www.aquashot.nl

28 Infosessie kandidaten 2*I

Huis van de Sport, Berchem – 19.45 u

Huis van de Sport, Berchem – 19.45 u

Info: secretariaat@avos.be

Info: adv@avos.be

16 Examen praktijk DuikerFrans Coeckelbergsstraat 17a, 2220 Heist-

Juni 2013

op-den-Berg

05-09

Hulpverlener (gewijzigde datum)

16-17

Mima'13

Belgische duiksportbeurs

Open International Photosub

Info: www.duiksportbeurs.be

Locatie: Medeseilanden, L'Estartit (Spanje)

17 Academische zitting 24 Belgisch Kampioenschap OWH Finale

24 Vinzwemmen: Afdaling van de Maas

www.mima-medes.org

09 Open Nederlands Kampioenschap www.aquashot.nl

16 Themaduik Commissie Biologie

Locatie: Maaseik

Locatie: Klein Stelle, Wemeldinge – 11.00 u

Verantwoordelijke: Lantin Annemie

Info: biologie@nelos.be

annemielantin@yahoo.com

27 Proefexamen 2*I Huis van de Sport, Berchem – 19.45 u Info: adv@avos.be

April 2013 12 Inlevering verhandeling 3*I 14 Daguitstap Commissie Biologie

22 AVOS-verbroederingsduik

Juli 2013 Vinzwemmen 12 km of 6 km 09.30 u Cadzand (gebouw KNRM) of hinsen100@hetnet.nl

21 Examen theorie 2*I

Augustus 2013 11 ACAVOS Themaduik Onderwerp: met model Locatie: Anna Jacobapolder

98

opmaak_242.indd 98

Traversée de la carrière de Maffle Locatie: Ath

September 2013 01 Oefenduik 2*I Locatie: Wemeldinge Klein Stelle Info: adv@avos.be

07 Herexamen Duiker-Hulpverlener 07 Wet Wheels Duikdag Locatie: Zilvermeer Mol Info en inschrijvingen: Eric Reekmans eric.reekmans@pandora.be

08 Nationale Jeugdduikdag 09 Limiet inschrijving 1*I/Initiator (Module 2)

10 Infosessie kandidaten 3*I 2014 Huis van de Sport, Berchem – 19.45 u Info: adv@avos.be

15 AV College 3*I Locatie: Duikershuis

15 Pre-Zeestage Locatie: Duikershuis

15 Vinzwemmen Doortocht van het Schulensmeer Locatie: Lummen

22 Pre-pre-Zeestage Organisatie: AVOS/OVOS Locatie: Bruinisse – 08.30 u Info: adv@avos.be

24 Inschrijvingen/1e les 1*I/Initiator (Module 2)

29 Themaduik Commissie Biologie Locatie: Stavenisse, zaal De Stove – 14.30 u Info: biologie@nelos.be

Opleiding nitrox, extended range & trimix Info via het menu 'Sectie DuikTechnieken (SDT)' op www.wiki.nelos.be

07 34e Noordzeechallenge

Info: famnortier@zeelandnet.nl

Info: adv@avos.be

Info: adv@avos.be

31 Vinzwemmen

Info: adv@avos.be

Info: biologie@nelos.be Huis van de Sport, Berchem – 19.45 u

Locatie: Wemeldinge haven

Locatie: Wemeldinge Parking

Daguitstap naar Pairi Daiza

18 Bijscholing NELOS-instructeur

Info & inschrijving: yteughels@skynet.be

24 AVOS-bootduik

Controleer even of het evenement inderdaad wel doorgaat. De zetduivel speelt ons meer dan eens parten!

Weet je van interessante evenementen of organiseer je zelf een activiteit die in onze Lopende Agenda kan opgenomen worden, plaats de gegevens dan in de Lopende Agenda op de NELOS-wiki of bezorg ze aan: Ivo Madder – redactie@nelos.be.

Hippocampus jan./feb. 2013

18-2-2013 13:29:04

Hugyfot’s kleinste

Foto: Bert Seyssens

heeft grootse ambities!

De GoPro 3 is zondermeer een bijzondere camera.

Net daarom ontwikkelde Hugyfot voor de GoPro 3 een bijzondere behuizing die je de mogelijkheid biedt om: 6 uur te filmen i.p.v. 40 minuten, dankzij een optionele extra batterij (met gebruik van het GoPro LCD scherm); het GoPro LCD scherm apart aan te sluiten in een waterdichte behuizing (met kabel tot 3 meter) voor gebruik als polecam; een onderwatermicrofoon aan te sluiten; een extra extern batterijpack aan te sluiten voor waanzinnig lange time lapse opnames.





 

Beschikbaar vanaf medio maart 2013.

Bestellen kan nu reeds bij uw Hugyfot-dealer.

Since 1953 www.hugyfot.com

m

5:05:18 Cover_242.indd 5 1 Februari 2013.indd

19-2-2013 9:31:12 31/01/2013 9:30:08

FOR EXTRAORDINARY MISSIONS

THE WORLD’S FIRST WATCH-SIZED REBREATHER-COMPATIBLE DIVE COMPUTER

CONQUER NEW TERRITORY WITH SUUNTO DX Suunto, the world’s leading dive computer brand with a heritage that spans over 76 years, has once again succeeded in its mission to create pioneering equipment. The Suunto DX, built on the award -winning Suunto D9tx, is the ultimate tool for open circuit and rebreather divers. It’s the very first of its kind to feature CCR compatibility. The premium design and materials, combined with the new superior Suunto Fused™ RGBM, makes it the must-have for your dive missions and everyday adventures.

Are you ready to conquer new territory?

TITANIUM BRACELET

Cover_242.indd 2

Follow Suunto Ambassador Jill Heinerth’s extraordinary mission in the Bermuda Deep caves and learn more about the new Suunto DX at www.suunto.com

19-2-2013 9:31:05