ISSN 1428-3328

ZW Tychy

1/2014 (102) biuletyn informacyjny ELEKTROBUDOWY SA

1

OPTIMA – Stacja Białystok

Zajezdnia Franowo

2

maj 2014

Kluczowe realizacje

ELEKTROBUDOWA SA buduje nowoczesny blok energetyczny w Tychach

3

Od prawej Jacek Faltynowicz – ELEKTROBUDOWA SA, Dariusz Lubera – TAURON Polska Energia SA, El˝bieta Bieƒkowska – Wicepremier, Minister Infrastruktury i Rozwoju, Donald Tusk – Premier RP, Włodzimierz Karpiƒski – Minister Skarbu Paƒstwa, Tomasz Tomczykiewicz – Wiceminister Gospodarki i Henryk Borczyk – TAURON Ciepło SA.

29 marca 2014 roku Premier Donald Tusk podpisał i wmurował akt erekcyjny pod budow´ w´glowego bloku energetycznego o mocy 50 MWe i 86 MWt w Zakładzie Wytwarzania Tychy nale˝àcym do TAURON Ciepło SA. ELEKTROBUDOWA SA, b´dàca Generalnym Wykonawcà wartej prawie 600 mln zł inwestycji, od czerwca 2013 roku realizuje prace obejmujàce budow´ bloku ciepłowniczego z kotłem fluidalnym i turbinà ciepłowniczokondensacyjnà wraz z gospodarkami towarzyszàcymi oraz niezb´dnà infrastrukturà. maj 2014

ZW Tychy 4

Inwestycja jest drugim etapem realizowanego przez TAURON Ciepło SA projektu budowy nowych mocy w tyskim zakładzie. Obejmuje budow´ bloku ciepłowniczego o mocy 50 MWe i 86 MWt  z kotłem fluidalnym, turbinà ciepłowniczo-kondensacyjnà wraz z gospodarkami towarzyszàcymi i niezb´dnà infrastrukturà. WczeÊniej (w latach 2008-2012) – w ramach realizacji pierwszego etapu – przebudowano kocioł w´glowy bloku na jednostk´ spalajàcà w 100 proc. biomas´ oraz zabudow´ kotła rusztowego.

Budowa post´puje zgodnie z harmonogramem, który zakłada przekazanie bloku do eksploatacji w czerwcu 2016 r. W porównaniu z jednostkami dotychczas pracujàcymi w Tychach nowy blok b´dzie emitował dwukrotnie mniej dwutlenku w´gla i siedmiokrotnie mniej dwutlenku siarki. Czterokrotnie zmniejszy si´ emisja pyłu, a trzykrotnie tlenków azotu. Wysokosprawna kogeneracja charakteryzuje si´ sprawnoÊcià na poziomie 90-95 proc., podczas gdy efektywnoÊç tradycyjnych elektrociepłowni wynosi tylko około 35 proc.

Tomasz Ostrowski, Jacek Faltynowicz, Marcin Garlej i Janusz Juszczyk – najwa˝niejsi panowie na budowie.

5

Podczas uroczystoÊci w Tychach premier przedstawił propozycj´ nowej polityki energetycznej UE. „Wszyscy rozumiemy teraz z wyjàtkowà ostroÊcià, jak strategicznym wyzwaniem stała si´ energia dla Polski i dla Europy”

Prezes Jacek Faltynowicz wmurowuje akt erekcyjny.

– podkreÊlił premier, któremu towarzyszyła Wicepremier El˝bieta Bieƒkowska. AK

??????? maj 2014

FRANOWO 6

Widok na tor 36/2 posiadajàcy sieç sztywnà ruchomà z widocznym sygnalizatorem informujàcym o obecnoÊci napi´cia w sieci trakcyjnej. Zielony – brak napi´cia, czerwony – obecnoÊç napi´cia.

Kluczowe realizacje

W Y B U D O WA L I Â M Y najwi¢kszÑ i najnowoczeÂniejszÑ zajezdni¢ tramwajowÑ w Europie Pró˝no szukaç w Polsce drugiej takiej zajezdni. Imponujàcy, zautomatyzowany obiekt, który stanàł na poznaƒskim Franowie, równa do najnowoczeÊniejszych kompleksów tego typu w Europie. Historia Lata `90 – pierwsze zwiastuny inwestycji. 15 kwietnia 2009 r. – podpisanie umowy przez poznaƒskie MPK na wykonanie dokumentacji i uzyskanie pozwolenia na budow´. Dwa lata póêniej – gotowy projekt i ogłoszenie przetargu na budow´ zajezdni. Wygrał go wykonawca, który zaproponował najni˝szà cen´ – konsorcjum: ZUE S.A. (Lider) oraz ELEKTROBUDOWA SA. 13 lipca 2011 r. – podpisanie umowy na budow´ zajezdni tramwajowej. 5 wrzeÊnia 2011 r. – wmurowanie kamienia w´gielnego pod fundamenty zajezdni tramwajowej na Franowie. Akt erekcyjny został podpisany przez Prezydenta Miasta Poznania Ryszarda Grobelnego, Wojciecha Tulibackiego – Prezesa Zarzàdu MPK Poznaƒ Sp. z o.o. jako Inwestora oraz przedstawicieli konsorcjum budujàcego zajezdni´: Prezesa Zarzàdu ZUE S.A. Wiesława Nowaka oraz Jacka Faltynowicza – Prezesa Zarzàdu ELEKTROBUDOWY SA.

Zajezdnia w liczbach i danych Obiekt składa si´ z 15 torów postojowych, hali głównej, w której jest 11 torów do obsługi oraz budynków warsztatowo-magazynowych. Obszar całego kompleksu si´ga 17 hektarów, czyli tyle co 24 boiska piłkarskie. Dla porównania – zajezdnia przy ul. Głogowskiej, która obsługuje dotychczas najwi´kszà liczb´ tramwajów, zajmuje 2,9 hektara. Na Franowie znajdzie si´ docelowo miejsce na 150 pociàgów tramwajowych, na Głogowskiej ledwo si´ mieszczà 63 składy. W całym Poznaniu sà 493 zwrotnice. W zajezdni na Franowie jest ich 109. DługoÊç torów w mieÊcie wynosi 135

7 Zajezdnia Franowo podczas otwarcia; od lewej Paweł Bojko, Sławomir Wołek i Roman Lipiƒski. kilometrów. Prawie 10 procent tej liczby stanowià torowiska wybudowane w nowej zajezdni na Franowie. Zajezdnia ta jest pierwszà i jedynà w Polsce, w której zastosowano automatyczne sterowanie, czyli system DMS. Zajezdnia zaprojektowana została do obsługi 100 pociàgów 35-metrowych. B´dzie jà obsługiwaç 100 pracowników i około 250 motorniczych. Istnieje mo˝liwoÊç rozbudowy zajezdni do 150 pociàgów (w tej liczbie 20 tramwajów 45-metrowych, choç aktualna infrastruktura zajezdni ju˝ teraz umo˝liwia obsług´ tej długoÊci tramwajów). W zajezdni b´dà stacjonowaç tramwaje: typu 105 Na, GT8 tzw. Helmuty Solarisy Tramino oraz wagony historyczne. W projekcie zajezdni, który dokonał si´ na 30 obszarach funkcjonowania infrastruktury budowlanej i tramwajowej wykorzystuje si´ najnowsze rozwiàzania stosowane obecnie w Europie. maj 2014

CoÊ dla in˝ynierów Sieç trakcyjna: 5 823 mtp sieci płaskiej (cały teren poza Halà Postojowà i Halà Głównà). 4 613 mtp sieci sztywnej w Hali Postojowej. 1 177 mtp sieci sztywnej w Hali Głównej, w tym na trzech torach znajduje si´ pi´ç odcinków sieci sztywnej ruchomej („odsuwnej”) o łàcznej długoÊci ca 215 metrów. Sieç sztywna wysokoÊci profilu 110 mm: Pràd zwarciowy (Izw): 45 kA. WysokoÊç profilu aluminiowego (H): 110 mm. Przekrój aluminiowego profilu (S, cz´Êç toru pràdowego): 2220 mm², co odpowiada przekrojowi równemu 1400 mm² miedzi (Cu). Ci´˝ar aluminiowego profilu (g): 6,1 kg/m. Temperaturowy zakres pracy: -30°C – to +40°C.

Współczynnik wydłu˝enia liniowego: 24 x 10 –6 Moduł spr´˝ystoÊci (E): 69000 N/mm². Kształt przewodu jezdnego typu DJPS według normy PN E 90090 o Êrednicy od 100 mm². Przewód jezdny jest zaciÊni´ty bez naciàgu. Sypialnia dla tramwajów Dzi´ki otwarciu całej zajezdni na Franowo mogli si´ wreszcie przenieÊç rozsiani po mieÊcie pracownicy słu˝b torowych i sieciowych. I w koƒcu codzienne przeglàdy tramwajów b´dà wykonywane tam, gdzie pojazdy nocujà.  Ponadto w zajezdni znajdujà si´ m.in. dwie myjnie, centralny odkurzacz, tokarka podtorowa do naprawiania zu˝ytych kół (by tramwaje nie hałasowały), lakiernia i stanowisko do prostowania karoserii tramwajów. Zajezdnia posiada te˝ system informatyczny, który steruje pracà całego obiektu. Gdy tramwaj wje˝d˝a na teren MPK, system komputerowy rozpoznaje jego numer boczny i kieruje go na odpowiedni tor. Dzi´ki temu ryzyko zderzenia z innym pojazdem jest ograniczone do minimum.

8

ELEKTROBUDOWA SA dla Franowa Zakres naszych prac obejmował obiekty kubaturowe wraz z kompletnymi instalacjami elektrycznymi i sanitarnymi (Hala Postojowa, Hala Główna, Budynek Warsztatu Torowego z cz´Êcià biurowo-socjalnà, Hala Magazynowa z Gara˝em Pojazdów Szynowych, Gara˝e T2 P=8 i P=4, Portiernia, Wiata do Gi´cia Szyn, Wiata na b´bny z kablami, Wiaty Êmietnikowe, Budynek Pompowni wraz ze zbiornikami ppo˝.), zewn´trzne instalacje sanitarne, wykonanie terenów zielonych, wykonanie sieci nN. Prace podzielone były na 3 etapy: I etap Inwestycji – 13.07.2011 – 29.09.2012 r., II etap Inwestycji – 13.07.2011 – 29.11.2013, III etap Inwestycji – 13.07.2011 – w toku…

Autorka podczas tankowania tramwaju piaskiem.

WartoÊç kontraktu to 208 mln złotych netto; 418 osób zatrudnionych w szczycie robót. Kluczowe postaci: Kierownik Kontraktu: P. Bojko – cz´Êç II etapu i III etap Kierownik Kontraktu: A. Gliwicki – I i cz´Êç II etapu Kierownik Projektu: R. Lipiƒski Kierownik Budowy: K. Chodubski Kierownicy Robót: M. Szymaniak, R. Borczyƒski, D. Tom-

czak, Z. Michalczyk, R. Kulerski, A. Klukowski, B. Dembowski, P. Miernicki, M. Juskowiak, J. Cywiƒski, A. Klawikowski, H. Wiechno, J. Hajlig In˝ynierowie Budowy: M. B´dzmierowski, K. HreckaProciƒska, K. Krzesiƒska Asystentki Obsługi Kontraktu: M. Gil i A. Woêniak Oficjalne otwarcie miało miejsce 7 maja 2014 roku.

Widok z lotu ptaka.

Hala postojowa – wyjazd.

Hala Postojowa – wyjazd. maj 2014

OPTIMA 9

Kluczowe realizacje

RPZ-11 Białystok pod napi´ciem

Sławomir Staszak – ojciec sukcesu.

10

W maju br. oddana została do u˝ytku nowa stacja elektroenergetyczna 110/15 kV RPZ-11 Białystok, zbudowana przez ELEKTROBUDOW¢ SA w systemie „pod klucz”. Nad jej projektowaniem i budowà pracował zespół dyrektora Mariusza Luto z RDE Konin. WłaÊcicielem i u˝ytkownikiem stacji jest firma PGE Dystrybucja S.A. Oddział Białystok, b´dàca najwi´kszym dystrybutorem energii elektrycznej w północno-wschodniej Polsce. Stacja elektroenergetyczna RPZ-11 zlokalizowana przy ulicy Franciszka Karpiƒskiego na południowych obrze˝ach Białegostoku (dzielnica Dojlidy Górne) stanowi modelowe rozwiàzanie nowoczesnego systemu zasilania nowej infrastruktury miejskiej z sieci 110 kV. Stacja umieszczona została w budynku o interesujàcej architekturze, na pierwszy rzut oka nie zdradzajàcym nawet przeznaczenia obiektu. Wszystkie doprowadzenia linii 110 kV i 15 kV wykonano za pomocà kabli podziemnych, a rozdzielnie obu poziomów napi´ç umieszczone sà całkowicie wewnàtrz budynku wraz z dwoma transformatorami o mocy 25 MVA ka˝dy. Dla ELEKTROBUDOWY SA obiekt ten jest szczególnie wa˝ny, ze wzgl´du na zastosowanie w nim po raz pierwszy rozdzielnicy w izolacji gazowej (GIS) typu Optima 145, skonstruowanej w ostatnich kilku latach w RDE w Koninie w zespole kierowanym przez dyrektora Sławomira Staszaka. Optima 145 po pomyÊlnym przejÊciu badaƒ typu w holenderskim laboratorium KEMA w Arnhem doczekała si´ teraz pierw-

szej praktycznej aplikacji w energetyce krajowej. Zastosowano rozdzielnic´ w układzie H5 z dwoma polami liniowymi, polem sprz´głowym i dwoma polami transformatorowymi. Stacja RPZ-11 powiàzana została z systemem elektroenergetycznym dwoma liniami kablowymi 110 kV, powstałymi w wyniku przeci´cia dotychczasowej linii relacji RPZ-4 – Narew. Linie te wprowadzone zostały na specjalny słup kratownicowy usytuowany w odległoÊci kilkuset metrów od stacji, na którym umieszczono izolatory przepustowe łàczàce odpowiednio napowietrzne i kablowe cz´Êci linii. Rozdzielnia 15 kV zbudowana jest na bazie pól rozdzielczych typu D-17PL produkcji ELEKTROBUDOWY SA, wyposa˝onych w silnikowe nap´dy do przesuwania członów wysuwnych i silnikowe nap´dy uziemników. Jest ona zło˝ona z dwóch sekcji i liczy łàcznie 50 pól. Jak ju˝ wspomniano, stacja RPZ-11 stanowi rozwiàzanie modelowe dla nowych i modernizowanych stacji RPZ

maj 2014

i GPZ 110 kV / SN w krajowej energetyce dystrybucyjnej. W Polsce działa kilkaset stacji tego rodzaju, w których strona 110 kV wykonana jest na bazie napowietrznych aparatów elektrycznych w bardzo ró˝nym wieku. Najstarsze z nich powstały jeszcze w latach szeÊçdziesiàtych i niejednokrotnie poddawane były tylko nieznacznym modernizacjom. Teraz nadchodzi czas zastàpienia ich nowymi urzàdzeniami. Zastàpienie przestarzałych rozdzielni napowietrznych 110 kV nowoczesnymi wn´trzowymi rozdzielnicami GIS Optima 145 przynosi konkretne korzyÊci spółce dystrybucyjnej. Przeniesienie rozdzielni 110 kV do warunków wn´trzowych przyczynia si´ do uniezale˝nienia od niszczàcego wpływu nara˝eƒ klimatycznych – przede wszystkim wilgoci, niskich temperatur itp. Zmniejsza si´ pracochłonnoÊç obsługi i podwy˝sza niezawodnoÊç urzàdzeƒ. TrwałoÊç nowoczesnej rozdzielnicy GIS przekracza 50 lat nieprzerwanej eksploatacji. Zastosowanie rozdzielnicy GIS 110 kV produkcji ELEKTROBUDOWY SA jest gwarancjà szybkiej reakcji serwisu, który mo˝e interweniowaç w dowolnym miejscu na terenie Polski w ciàgu zaledwie kilku godzin od powiadomienia. Uruchomienie pierwszej stacji wykonanej „pod klucz”, w której zarówno strona Êredniego napi´cia, jak i strona 110 kV zrealizowane sà na rozdzielnicach wyprodukowanych przez naszà firm´, otwiera zupełnie nowy rozdział w historii ELEKTROBUDOWY SA w słu˝bie polskiej elektroenergetyki. Jacek Nowicki

ELEKTROBUDOWA SA si¢ga gwiazd

Stanisław WapniarSki Złotym In˚ynierem 2013 w kategorii Hi-Tech

Realizowany w PKT Gdynia projekt „Rozwój ekologicznego transportu publicznego na Obszarze Metropolitalnym Trójmiasta” zdobył I miejsce w organizowanym przez Komisj´ Europejskà presti˝owym konkursie RegioStars 2014 kategorii City Star. ELEKTROBUDOWA SA uczestniczyła w realizacji tego zadania. W ramach projektu: przebudowano sieç trakcyjnà w Gdyni w ciàgu al. Zwyci´stwa, w Sopocie w ciàgu al. NiepodległoÊci do p´tli trolejbusowej przy ul. Reja, zbudowano 4 nowe podstacje trakcyjne, przebudowano 5 istniejàcych podstacji trakcyjnych, wybudowano Centrum Zdalnego Sterowania infrastrukturà zasilajàcà sieç trakcyjnà, zakupiono 28 nowoczesnych trolejbusów niskopodłogowych. Zakres prac ELEKTROBUDOWY SA obejmował budow´ 4 nowych i przebudow´ 5 istniejàcych podstacji trakcyjnych wraz z budowà Centrum Zdalnego Sterowania. W ramach tego zadania dostarczyliÊmy rozdzielnic´ trakcyjnà pràdu stałego typu RT-1 w wykonaniu RT-1/15B. Rozdzielnica uwzgl´dnia specyfik´ potrzeb układu zasilania sieci trolejbusowej. W odró˝nieniu od stosowanych dotychczas rozdzielnic pràdu stałego, rozdzielnica RT-1/15B jest przystosowana do dwubiegunowego sposobu zasilania sieci trolejbusowej. Polega to na umieszczeniu elementów łàczeniowych zarówno bieguna dodatniego, jak i ujemnego w jednym polu rozdzielnicy. Rozwiàzanie takie cechuje si´ przede wszystkim małymi gabarytami, a ponadto układ torów pràdowych oraz elementów łàczeniowych jest bardzo czytelny dla personelu obsługi, czym przyczynia si´ do zwi´kszenia wygody oraz bezpieczeƒstwa pracy. W rozdzielnicy został zastosowany wyłàcznik szybki pràdu stałego UR15, którego walory predysponujà do zastosowania w trakcji trolejbusowej. RegioStars Awards to presti˝owy konkurs organizowany przez Komisj´ Europejskà od 2008 roku. Wyró˝niane w nim sà najbardziej innowacyjne i oryginalne przedsi´wzi´cia finansowane ze Êrodków europejskich, które dla innych miast i regionów mogà staç si´ inspiracjà i wzorem wykorzystania funduszy wspólnotowych. Chodzi przede wszystkim o promowanie dobrych praktyk w rozwoju regionalnym. W tym roku spoÊród 80 ró˝nych przedsi´wzi´ç do finału zakwalifikowano 19. Podzielono je na 4 kategorie tematyczne. Gdyƒski projekt „Rozwój proekologicznego transportu publicznego na Obszarze Metropolitalnym Trójmiasta” zwyci´˝ył w kategorii „CityStar – inwestycje w publiczny transport miejski zgodny z zasadà zrównowa˝onego rozwoju”, w której rywalizował z przedsi´wzi´ciami z brytyjskiego Swansea, Kielc i wspólnym projektem Manchesteru, Pary˝a, Brukseli, Bielefeld i Rotterdamu.

Laureat XX edycji plebiscytu czytelników „Przeglàdu Technicznego”.

Projekt, który Komisja Europejska uznała za wzorcowy, finansowany był z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego.

25 marca 2014 r. odbyła si´ w Pałacu Prezydenckim w Warszawie gala podsumowujàca XX plebiscyt o tytuł „Złotego In˝yniera”. Honorowy patronat nad plebiscytem sprawował Prezydent RP Bronisław Komorowski. Otrzymanie tytułu Złotego In˝yniera w plebiscycie czytelników „PT” w jego XX jubileuszowej edycji jest dla mnie wielkim zaszczytem i zarazem ogromnà niespodziankà. Dzi´kuj´ wszystkim, którzy na mnie głosowali. Dzi´kuj´ swoim współpracownikom, z którymi razem zapracowaliÊmy na to wspaniałe wyró˝nienie. Całe swoje zawodowe ˝ycie zwiàzałem z jednà firmà: ELEKTROBUDOWÑ SA, gdzie prawie 40 lat pracowałem przy produkcji, konstruowaniu rozdzielnic Êredniego i niskiego napi´cia. Sàdz´, ˝e miałem du˝o szcz´Êcia, mogàc si´ w ciàgu tych lat rozwijaç, realizujàc swoje zawodowe plany i marzenia, pracowaç w zakładzie nastawionym na rozwój techniczny produkowanych wyrobów, współpracowaç z wieloma kreatywnymi osobami – zarówno ze strony przeło˝onych, jak i podwładnych. W ciàgu tych lat opracowaliÊmy ponad 30 nowych typów rozdzielnic, wprowadziliÊmy do produkcji konstrukcyjnie bardzo nowoczesne rozdzielnice, w pełni przedziałowe, całkowicie zdalnie sterowane i nadzorowane, bezpieczne dla osób je obsługujàcych, eksploatacyjnie niezawodne. WprowadziliÊmy na polski rynek pierwsze rozdzielnice chroniàce pracowników obsługi przed skutkami wewn´trznych zwarç łukowych. Prawdopodobnie jesteÊmy rekordzistà Êwiata w iloÊci zaatestowanych typów rozdzielnic Êredniego napi´cia. Tak wielka liczba wdro˝onych rozdzielnic jest rezultatem strategii przyj´tej przez Spółk´: jesteÊmy elastyczni, budujemy rozdzielnice „szyte na miar´”, dostosowane do szczególnych uwarunkowaƒ poszczególnych grup klientów, realizujemy ich nietypowe ˝yczenia. Poziomem technicznym i maksymalnymi parametrami znamionowymi rozdzielnice naszej firmy dorównujà czołowym rozwiàzaniom najwi´kszych koncernów Êwiatowych. W 2012 roku zaatestowaliÊmy i wyprodukowaliÊmy rozdzielnic´ zdolnà przenieÊç gigantyczne pràdy zwarciowe – 72 000 A. WczeÊniej ˝aden inny producent na Êwiecie nie skonstruował tak pot´˝nej rozdzielnicy. Spółki zale˝ne ELEKTROBUDOWY SA sprzedajà nasze urzàdzenia równie˝ za granicà: w Rosji, Arabii Saudyjskiej, na Ukrainie… Ich sprzeda˝ jest mo˝liwa dzi´ki skonstruowaniu i zaatestowaniu rozdzielnic dostosowanych do lokalnych rynków. S.W. maj 2014

11

Daj odpadom drugÑ szans¢

11 MAJA DZIE¡ BEZ ÂMIECENIA Dlaczego 11 maja? To dzieƒ, w którym rozpoczàł funkcjonowanie Polski System Gospodarki Odpadami Opakowaniowymi, organizowany zgodnie z wytycznymi Dyrektywy UE 94/62 (11 maja 2001 roku parlament przyjàł pakiet ustaw, w tym regulacje o obowiàzkach przedsi´biorców). Dzi´ki naszym wspólnym staraniom data ta wpisuje si´ w kalendarz ekologicznych przedsi´wzi´ç podejmowanych przez ró˝ne podmioty. Dzieƒ bez Êmiecenia – World non-waste Day to pomysł wypracowany przez młodzie˝ z kilkunastu krajów współdziałajàcych w ramach mi´dzynarodowego programu „Europejski Eko-Parlament Młodzie˝y”, przedsi´wzi´cia firmowanego przez PRO EUROPE (organizacj´ zrzeszajàcà działajàce w ramach systemu Zielonego Punktu organizacje odzysku), a koordynowanego i sponsorowanego w Polsce przez Rekopol. Od samego poczàtku współorganizatorami kampanii sà wszyscy Akcjonariusze Rekopolu.