język polski [jɛzɨk pɔlskʲi]
polszczyzna
[pɔlʃt͡ʃɨzna]
Wybierz się z nami w podróż po niezwykłym alfabecie, wsłuchując się w świszczące i szeleszczące dźwięki języka polskiego. Naszym przewodnikiem będą skojarzenia, kropki, kreski i ogonki, które pomogą ci zapamiętać, co w polszczyźnie jest najciekawsze.
podróż [pɔdruʃ]
Zmierz się z niepowtarzalną wymową, weź na barki 7 przypadków, udźwignij 3 rodzaje gramatyczne, zdobądź puchar pełen kropek, kresek i ogonków.
Przed tobą fragment jednego z najstarszych tekstów zapisanych w języku polskim.
Język – system
[jɛzɨk] – [sɨstɛm]
Język – mięsień [jɛzɨk] – [mʲjẽĩɕẽɲ]
z cha akterystycz ych cech języka polskiego jest zakończenie -ski. Często występuje ono w polskich nazwiskach.
Psałterz floriański
Spisano go pod koniec XIV w. w trzech językach: po polsku, łacinie i niemiecku. Ten rękopis powstał najprawdopodobniej w Krakowie –ówczesnej stolicy Polski.
XII w., XIV w., XV w.
Pierwsze ślady języka polskiego znajdujemy w papieskim dokumencie z początku XII w. To tam występują najstarsze polskie imiona i nazwy. Pierwszy dłuższy tekst pojawia się około 200 lat później. W XV w. pojawiają się już zabytki polskiej poezji, prozy i dokumentów
XVI w.
Polszczyznę do mistrzostwa doprowadzają w XVI w. renesansowi poeci. Jako pierwszy po polsku konsekwentnie pisze swoje dzieła Mikołaj Rej, a Jan Kochanowski – uznawany za jednego z największych polskich poetów –potrafił w swoich wierszach wyrazić uniwersalne emocje.
XVII w.
XVII w. to pierwsze próby wyrażania się wyrafinowaną prozą. Powstają słynne staropolskie pamiętniki Jana Chryzostoma Paska oraz zbiór poruszających listów króla Jana Sobieskiego. Język poetycki rozwija np. Jan Andrzej Morsztyn.
XVIII w.
W XVIII w. rozwija się polska literatura naukowa i prasa codzienna. Powstają pierwsze powieści utrzymane w nurcie europejskiego oświecenia.
Jan Kochanowski
Król Jan Sobieski Mikołaj Rej
Cyprian Kamil Norwid
XIX w.
Adam Mickiewicz
Juliusz Słowacki
Na cały XIX w. Polska znika z mapy świata, nie znika natomiast język polski i polska literatura, która przechodzi najbardziej intensywny i oryginalny rozwój. Wtedy tworzą najwięksi romantycy polscy: Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki i Cyprian Kamil Norwid.
XIX w. / XX w.
Orzeszkowa Maria Konopnicka
Do polskich powieściopisarzy trafiają dwie nagrody Nobla (Henryk Sienkiewicz, Władysław Reymont). Niezwykły obraz XIX-wiecznego społeczeństwa tworzy Bolesław Prus, a polski świat literacki zaczynają współtworzyć kobiety: Eliza Orzeszkowa oraz Maria Konopnicka.
do 1939
Henryk Sienkiewicz
Bolesław Prus
Początek XX wieku to czas literackich ekscentryków i awangardzistów. Z jednej strony Stanisław Ignacy Witkiewicz, Bruno Schulz, Witold Gombrowicz. Z drugiej, ekspresjoniści i futuryści, czyli poeci, dla których język staje się głównym bohaterem oraz polem formalnych eksperymentów.
W czasie drugiej wojny światowej w polskiej literaturze pojawiają się wybitne talenty poetyckie: Krzysztof Kamil Baczyński i Tadeusz Gajcy – młodzi poeci, z których żaden nie dożył końca wojny.
Współczesność
W drugiej połowie XX i na początku XXI wieku najgłośniejszymi na świecie polskimi autorami są poeci – laureaci Nagrody Nobla: Czesław Miłosz i Wisława Szymborska oraz twórcy fantastyki: Stanisław Lem i Andrzej Sapkowski. Do światowej popkultury przedostają się planeta Solaris oraz Wiedźmin – łowca potworów i bohater serii gier komputerowych.
Stanisław Ignacy Witkiewicz
To zestaw łatwych do przeczytania wyrazów jednosylabowych.
Wybraliśmy je z polskiego elementarza dla dzieci sprzed 150 lat.
Język polski posługuje się – jak większość języków europejskich – alfabetem łacińskim. Zawiera jednak 9 niespodzianek, które obrazują specyficzne brzmienie głosek:
Ogonek
To polskie słowo, które zrobiło międzynarodową karierę. W wielu językach na całym świecie oznacza się w ten sposób głoski nosowe.
Zdrobnienia to specyficzny środek wyrazu w języku polskim – mogą mieć charakter opisowy, pozytywny, pieszczotliwy lub ironiczny i pogardliwy.
Ogonek to zdrobnienie od słowa ogon. eszcze mniejszy ogonek to ogoneczek.
ogoneczek [ɔgɔnɛtʃɛk]
Gdzie występują ogonki?
Ogonek to mały ogon. Ogony mają duże zwierzęta, a ogonki mają małe zwierzęta i litery.
ogon [ɔɡɔn]
Na brzmienie języka polskiego mają największy wpływ spółgłoski i ich grupy
dwuznak
trójznak
To jedno z największych wyzwań dla rozpoczynających naukę polskiego: szcz, trz, śćs, śćdzi, dżdż...
Dwuznaki i trójznaki
W języku polskim oprócz pojedynczych liter występuje także 11 dwuznaków: ch, ci, cz, dz, dź, dż, ni, rz, si, sz, zi i 1 trójznak: dzi.
Brzmienie języka Każdy język ma swoje charakterystyczne brzmienie. Język polski jest często określany jako „świszczący” i „szeleszczący”.
Świstaki świszczą [ɕfʲistaci ɕfʲiʃtʃɔw] ʃɛlɛʃtʃɔw̃]
Sasanki i szarotki szeleszczą [sasaŋci i ʃarɔtci
Świstaki buszują [ɕfʲistaci buʃujɔw]
Deszcz mży i siąpi [dɛʃtʃmʒɨ i ɕɔmpʲi]
Strumienie szemrzą [strũmʲɛɲɛ ʃɛmʒɔw]
świstak [ɕfʲistak]
Świstak
(Marmota marmota latirostris) to małe zwierzątko, którego nazwa pochodzi od świstania,
Kujawy [kujavɨ]
Kraków [krakuf]
Polskie melodie to na przykład krakowiak, kujawiak, mazur.
Krakowiak, Kujawiak i Mazur to również określenia mieszkańców miast i regionów Polski. Krakowiak to ktoś, kto mieszka w Krakowie. Kujawiak pochodzi z Kujaw. Mazur pochodzi z Mazur, krainy w północno-wschodniej Mazury [mazurɨ]
Ważny polski port, miasto słynne m.in. z pięknego budynku filharmonii.
Leży nad Morzem Bałtyckim, od stuleci centrum kulturalne, naukowe i ośrodek gospodarki morskiej z dużym portem handlowym.
Miasto na pograniczu kultur, w 2016 roku Europejskia Stolica Kultury. Zobacz więcej na wroclaw2016.pl
Największe miasto i stolica Polski. Centrum edukacji, nauki, biznesu, ale też życia artystycznego.
Miasto pełne zabytkowych fabryk. Ludzie z całego świata przyjeżdżają tutaj, żeby uczyć się robić filmy.
Kiedyś stolica Polski. Ludzie przyjeżdżają tu zwiedzać zabytki, bawić się i studiować.
.PL
Zakończenie .pl w adresie internetowym oznacza, że trafiłeś w/na polskie strony. Tak oznacza się polską domenę.
Nauka języka polskiego otwiera przed Tobą możliwości studiowania, pracy, kariery w Polsce, a jest z czego wybierać, również jeżeli chodzi o kulturę i rozrywkę.
W Polsce funkcjonuje kilkaset uczelni, w tym stojące na najwyższym poziomie uniwersy-tety, uczelnie techniczne, rolnicze, ekonomiczne, medyczne oraz artystyczne, na których kształcą się także graficy, projektanci i twórcy aplikacji i stron www.
Polska jest atrakcyjnym kierunkiem inwestycyjnym i rynkiem zbytu, energicznie rozwija się tu sektor usług informatycznych i cyfrowych, wdrażane są innowacyjne rozwiązania medyczne, farmaceutyczne i biotechnologiczne. Dynamicznie powiększa się w Polsce rynek startupów.
Rolnictwo, dzięki sprzyjającym warunkom naturalnym, dostarcza najwyższej jakości produktów. Dzięki kadrom wykwalifikowanych i dobrze wykształconych specjalistów, łatwo znaleźć tutaj kompetentnych współpracowników oraz partnerów biznesowych.
Źródłem przyrodniczej atrakcyjności Polski jest jej położenie: od Morza Bałtyckiego i jezior na północy, przez nizinny krajobraz, aż po górskie łańcuchy na południu. Troszczymy się o 23 parki narodowe, 1354 rezerwaty przyrody, 120 parków krajobrazowych.
Gości z całego świata przyciągają polskie wydarzenia kulturalne, festiwale muzyczne, filmowe i teatralne. Niezwykłą popularnością cieszy się Konkurs Chopinowski – jedno z najważniejszych wydarzeń muzycznych, organizowane od 1927 roku, Nowe Horyzonty z Wrocławia (najnowsze filmy, przeglądy kina niezależnego), Unsound z Krakowa (najświeższa muzyka elektroniczna), poznańska Malta (spektakle, perfomensy i działania z pogranicza sztuk) oraz Warszawska Jesień, gdzie wykonywane są dzieła najważniejszych kompozytorów XX i XXI wieku.
Wykorzystane materiały pochodzą z biblioteki cyfrowej Polona.
Polona to innowacyjna strona internetowa, która udostępnia w sieci materiały ze zbiorów Biblioteki Narodowej w Warszawie oraz innych polskich kolekcji. W tym momencie można tam znaleźć prawie 2 000 000 obiektów – od średniowiecznych rękopisów aż do współczesnej literatury. Codziennie przybywa ponad 1000 nowych książek, grafik, nut, rękopisów i fotografii. Zapraszamy na www.polona.pl
Kolażowe napisy powstały za pomocą aplikacji Polona/Typo, która pozwala na napisanie dowolnego tekstu za pomocą liter z książek, plakatów, afiszy i innych obiektów z Polony. Jeśli chcesz ułożyć własny tekst, wejdź na www.typo.polona.pl
Część tekstów zapisana jest fontem Lato, opracowanym przez polskiego typografa, Łukasza Dziedzica.
