Goed Geregeld Magazine - Winter Lente 2023

Page 18

GEREGELD!GOED WINTER/LENTE 2023 GRATIS MEENEEMEXEMPLAAR STAMBOOMONDERZOEK OOK FAMILIE VAN KAREL DE GROTE? De notaris geeft antwoord op vragen uit de praktijk Toneel maakt historie levend COR VAN ZADELHOFF DOET MOOIE DINGEN MET ZIJN MILJOENEN MAGAZINE OVER ERVEN, SCHENKEN EN NALATEN

“Onze zoon leeft voort via deze reddingboot”

Het gezin Wijsenbeek had een gezamenlijke passie: zeilen. Maar toen ze terugkwamen van een zeilwedstrijd, gebeurde er iets verschrikkelijks: ze werden aangereden en dit ongeluk werd hun tienerzoon Nikolaas fataal ...

“Het was het begin van een inktzwarte periode”, vertelt vader André. Het water bood het getroffen gezin troost. “We waren al heel lang donateur van de KNRM. En het leek ons een prachtig idee om een stap verder te gaan en een reddingboot te schenken.” Die boot, de Nikolaas Wijsenbeek, kwam er in 2009.

“De schenking was in de eerste plaats bedoeld als In Memoriam, maar het heeft ons ook veel positiefs gebracht”, aldus moeder Hetty. “Onze zoon leeft voort via deze reddingboot.”

André en Hetty zijn ‘gewone’ mensen die buitengewone dingen doen voor de KNRM. Hun verhaal staat in het boek ‘Wie goed doet ...’. Een eerbetoon aan mensen die ons werk op een bijzondere manier steunen. Dat is hard nodig, want de KNRM is een goed doel dat volledig afhankelijk is van donaties.

KONINKLIJKE NEDERLANDSE REDDING MAATSCHAPPIJ

Behoefte aan een persoonlijk gesprek over schenken en nalaten?

Discreet omgaan met alles wat u dierbaar is. Daar draait het om bij onze specialisten Cora Bartels en Cees Prins. Zij kunnen u persoonlijk en geheelvrijblijvend informeren.

Bel naar 0255-54 84 54.

MEER WETEN OVER SCHENKEN OF NALATEN? BESTEL VANDAAG NOG GRATIS HET INSPIRERENDE VERHALENBOEK VIA WWW.KNRM.NL/BOEK of telefonisch via het nummer
0255 54 84 54.

We weten natuurlijk niet waar u bent als u dit leest.

Vermoedelijk in het kantoor van uw notaris, want daar is meestal een stapeltje van dit magazine te vinden. Misschien bent u bij de notaris om het eigendom van uw woning over te dragen. Dan is het wellicht verstandig ook eens na te denken over andere zaken die u samen met uw notaris kunt regelen.

Het grootste deel van de Nederlanders heeft namelijk géén testament. Niet nodig, denken ze. Of misschien willen ze er niet over nadenken. Als zij overlijden moeten nabestaanden de erfenis verdelen, de uitvaart regelen, noem maar op. Voor de verdeling van de nalatenschap zullen ze zich moeten houden aan de regels die in de wet zijn vastgelegd, maar voor meer persoonlijke zaken zullen ze zich toch vooral regelmatig afvragen hoe de overledene het eigenlijk zélf gewild zou hebben. Een vraag die meestal slecht te beantwoorden is.

Wilt u graag een deel van uw nalatenschap geven aan een goed doel, dan moet u dat nu regelen. Straks kan het niet meer. Hebt u ande­

Om mee te nemen (en door te geven)

re specifieke wensen? Nu is het moment om daarover in gesprek te gaan. Dat geldt zeker als u een samengesteld gezin heeft. En denk daarbij ook aan het opstellen van een levenstestament, voor als u in de laatste fase van uw leven niet meer zelf besluiten kunt nemen over de besteding van uw geld of over uw medische behandeling.

Misschien bent u echter juist om zulke redenen vandaag bij uw notaris. Dan wensen we u een goed gesprek. Blader dit magazine echter gerust door. Neem het mee en geeft het door aan iemand die nog niet zover is als u. En die eigenlijk ook zijn of haar zaken goed zou moeten regelen. Het is rustgevend voor u en fijn voor later. Dat zult u zelf ervaren.

Redactie Goed Geregeld

PS: wilt u iets nalaten aan een goed doel? Raadpleeg dan ook eens de digitale Geefwijzer (een samenwerking van het Kenniscentrum Filantropie en het magazine Goed Geregeld . Hierop presenteren zich ruim 7.000 goede doelen. Voor wie zich even snel wil oriënteren is achter in dit magazine een Supplement voor gulle gevers opgenomen, waarin een groot aantal goede doelen zich presenteert.

3 VOORWOORD
Cor van Zadelhoff roept miljonairs op vrijgevig te zijn > 12 Inhoud Naar de notaris: wat kunt u daar verwachten? > 18 Terug in de tijd met Historisch toneel > 22/56 Een testament? Waarom zou u? > 25 4 Een goed doel in het testament? Zij vertellen waarom ze het deden > 28 GOED GEREGELD MAGAZINE WINTER/LENTE 2023 H T

De moraal van het volksverhaal > 44

Notaris, ik zou graag willen

weten…> 32

Verder in dit nummer:

NIEUWS & TIPS > 6

• Waar staan de meeste monumenten?

• Vertrouwen van donateurs daalt licht

• Cultuur wil ook graag in uw testament

• Praat met de dokter over uw levenstestament.

ZOEK HET EENS UIT! > 48

Onderzoek naar uw eigen stamboom kan verslavend zijn. Wilt u er toch aan beginnen, dan hebben we 7 praktische tips.

GOED KIEZEN VOOR EEN GOED DOEL > 61

U wilt een goed doel opnemen in uw testament, maar hoe maakt u een goede keuze? 7 praktische adviezen.

BELASTING BETALEN, MAAR NIET TE VEEL > 62

Wie moet wat afrekenen met de fiscus bij een erfenis of schenking? En welke aanpak kunt u kiezen om niet te veel te betalen? 10 praktische tips.

Colofon

Goed Geregeld! (over erven, schenken en nalaten) verschijnt twee keer per jaar en komt tot stand in samenwerking met de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB).

Productie

Ronald Koopmans

Roel Smit

Redactie Roel Smit (hoofdredacteur)

Peter Boorsma

Dorine van Kesteren

Barbara Schilperoort

Art direction en vormgeving Ronald Koopmans

Fotografie/beeld

Marcel Molle, iStock

Uitgever Hoeksjan Redactie en Communicatie Bloesem 23 2441 DK Nieuwveen T (0172) 786454 E info@hoeksjan.nl

Losse nummers

Goed Geregeld! wordt onder andere verspreid via notarissen, (kandidaat)notarissen en erfrechtadvocaten.

Losse nummers (€ 7,95 inclusief verzendkosten) zijn verkrijgbaar via www.bol.com of door een e ­ mail te sturen aan de uitgever.

Verzending notariaat

De leden van de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) kunnen voor bijbestellen en voor het aan ­ en afmelden van een kantoor contact opnemen met: Hoeksjan Redactie en Communicatie T (0172) 786454 notariaat@hoeksjan.nl

Advertentie-acquisitie

Sales & Services

Gerrit Kulsdom Postbus 2317 1620 EH Hoorn T (0229) 211 211 E gerrit@salesandservices.nl ISSN: 2666 ­ 5026

Alle rechten voorbehouden. Behoudens de door de Auteurswet genoemde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd (waaronder begrepen het opslaan in een geautomatiseerd gegevensbestand) of openbaar gemaakt, op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de grootste zorg is besteed, aanvaarden de redactie en uitgever geen aansprakelijkheid voor eventuele fouten of onvolkomenheden.

5 INHOUD / COLOFON

NIEUWS ENTIPS

LEVENDE DOODSKIST VAN PADDENSTOELEN

Iets om over na te denken: u kunt tegenwoordig ook begraven of gecremeerd worden in een doodskist die zelf nog wel leeft omdat deze is gemaakt van mycelium, het wortelnetwerk van paddenstoelen.

Uitvaartverzorger DELA heeft de paddenstoelenkist, die is ontwikkeld door het Nederlandse bedrijf Loop Biotech, opgenomen in het assortiment.

Door gebruik te maken van levend organisme, is de paddenstoelenkist volledig afbreekbaar. Mycelium wordt in de natuur gezien als de grootste recycler, omdat dit organisme verantwoordelijk is voor het omzetten van dode organische stoffen. Zo wordt volgens de bedenkers letterlijk leven teruggegeven aan de aarde. De prijs van de paddestoelenkist ligt ergens tussen 1.100 en 1.250 euro, dat is twee tot vier keer zo duur als de meest gekozen (niet ­ duurzame) houten kist.

Het duurt gemiddeld een jaar voordat een erfgenaam iets krijgt uit een nalatenschap en de hele erfenis is afgewikkeld. Eerst moeten de erfgenamen worden vastgesteld, die vervolgens moeten verklaren of ze de erfenis aanvaarden, verwerpen of beneficiair (onder voorwaarde van een positieve opbrengst) aanvaarden.

Dan is ook een verklaring van erfrecht nodig, moet belastingaangifte gedaan worden etcetera, etcetera.

Meer weten over dit onderwerp? Kijk dan op notaris.nl via de QR code:

WELKE STAD HEEFT DE MEESTE MONUMENTEN?

Nederland telt ruim 60.000 rijksmonumenten, 40.000 gemeentelijke monumenten en 350 beschermde dorpsgezichten. Deze cijfers zijn van enkele jaren geleden, dus het kunnen er inmiddels wat meer of minder zijn. Maar in welke stad staan nu de meeste monumenten? Dat is niet eenvoudig te zeggen.

Qua absolute aantallen is het vrij eenvoudig. Volgens de laatste tellingen heeft Amsterdam 7.500 rijksmonumenten en dat is ongeveer vijf keer zoveel als nummer 2 van de lijst, Maastricht. Veel lastiger wordt het als we kijken naar de monumentendichtheid van gemeenten: hoe is de verhouding tussen monumentale gebouwen en nietmonumentale gebouwen. Dan zijn er veel gemeenten die claimen nummer 1 te zijn.

Het Zuid ­ Hollandse Oudewater (bekend van onder andere opnamen voor de tv ­ serie ‘Swiebertje’) zegt 300 historische panden te hebben ‘en is daarmee de stad met de hoogste monumentendichtheid van Nederland’. Oirschot (Noord ­ Brabant) claimt hetzelfde met ‘meer dan 300 rijksen gemeentelijke monumenten’. En wat te denken van Elburg aan de vroegere Zuiderzee: het stadje claimt met 600 monumenten ook de grootste monumentendichtheid van Nederland te hebben. Zutphen zegt overigens precies hetzelfde over zichzelf. En dan hebben we ze vast nog niet allemaal gehad.

Allemaal trouwens wel aardige stadjes om eens te bezoeken, dat wel.

6
Waarom duurt het afwikkelen van een erfenis zo lang?
Redactie Roel Smit | Beeld iStock
GOED GEREGELD MAGAZINE WINTER/LENTE 2023

Eigen ANBI kan oprichters belastingvoordeel geven

In Den Haag noemen ze het een ‘opmerkelijke belastingconstructie’: het feit dat miljonairs geen belasting hoeven te betalen als ze geld of bezittingen onderbrengen in een zelf opgericht goed doel, een zogeheten algemeen nut beogende instelling (ANBI).

Uit een analyse blijkt dat meer dan de helft van de belastingbetalers die van deze regeling gebruik maken een vermogen heeft van meer dan 1 miljoen euro. De analyse is gemaakt door ambtenaren van verschillende ministeries, toezichthouders, planbureaus en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

De regeling is dat een gift aan een ANBI onder bepaalde voorwaarden aftrekbaar is voor de inkomstenbelasting. Als de gift op periodieke basis wordt gedaan, dan geldt geen drempelbedrag en ook geen maximum. Het is mogelijk zelf een ANBI op te richten. Vervolgens kunnen aandelen in een eigen BV of andere bezittingen aan de ANBI overgedragen worden.

De Belastingdienst zegt echter gevallen te kennen waarbij enkel de ‘blooteigendom’ van de aandelen of bijvoorbeeld een schilderij wordt verkocht, maar de persoon in

kwestie het vruchtgebruik ervan (dividend of het recht een schilderij aan de muur te houden) behoudt. Vervolgens wordt de verkoopsom van de aandelen of van het schilderij door de persoon in termijnen aan de ANBI geschonken en afgetrokken van de inkomstenbelasting. Soms wordt de belastingaanslag hierdoor teruggebracht naar nul.

Op het onderzoek is intussen ook kritiek geleverd omdat de onderzoekers geen aantallen noemen en dus niet duidelijk zou zijn of sprake is van enkele incidenten of van grootschalig ‘misbruik’. FIN, de branchevereniging van vermogensfondsen, heeft tegenover de NOS gezegd dat hier van een belastingtruc geen sprake is. ‘De rijke gevers verdienen er niets aan. Je betaalt misschien geen belasting, maar er gaat per saldo meer geld naar het goede doel. Daar profiteert de hele samenleving van.’

Intussen werkt de rijksoverheid aan maatregelen die ervoor moeten zorgen dat ANBI’s ook daadwerkelijk worden gebruikt voor het uitvoeren van maatschappelijke activiteiten.

EGYPTE WIL STEEN VAN ROSETTA TERUG

Is het roofkunst of niet? En moet het dan terug naar de vorige eigenaar? Het blijft een heet hangijzer in veel gevallen. Vorige zomer eiste een bekende Egyptische archeoloog de Steen van Rosetta op. Het wereldberoemde object (door de vondst van de granieten steen kon het hiërogliefenschrift ontcijferd worden) staat in het British Museum.

De Steen van Rosetta werd in 1799 in een vervallen fort gevonden door het Franse leger van Napoleon. De steen werd door de Fransen geroofd als oorlogsschat, maar viel onverwachts in handen van het Britse leger. Het object werd daarom in 1802 niet meegenomen naar het Louvre in Parijs maar naar het British Museum in Londen, dat veel roofkunst uit voormalige koloniën in bezit. De kans dat de Britten de Steen van Rosetta zullen afstaan, lijkt vooralsnog overigens niet al te groot.

Ook in Nederland wordt veel gediscussieerd over roofkunst uit voormalige koloniën. Het Nederlandse kabinet heeft enkele jaren geleden besloten ruimhartig om te gaan met verzoeken om teruggave. Vorig jaar publiceerde ‘Goed Geregeld’ een artikel over dit onderwerp. Lees het via de QR ­ code.

7
NIEUWS EN TIPS

NIEUWS ENTIPS

Ook vertrouwen van donateurs daalt licht

Het vertrouwen van donateurs in goede doelen is sinds de afgelopen zomer licht gedaald, nadat het begin 2022 een tijdje op een historisch hoogtepunt had gestaan. Daarmee volgt het vertrouwen van donateurs het algemene consumentenvertrouwen, maar wel op gepaste afstand. Dit blijkt uit onderzoek bij een representatieve groep donateurs in Nederland (het Nederlandse Donateurspanel).

Van de ondervraagden zegt 62 procent te verwachten dat Nederlanders de komende 12 maanden minder aan goede doelen gaan geven, terwijl 7 procent verwacht dat het meer zal zijn. Ook zegt 20 procent van de panelleden zelf minder te gaan doneren, terwijl 5 procent verwacht meer te gaan geven.

In de meting wordt ook gevraagd naar het vertrouwen dat mensen hebben in ‘instanties’. Goede doelen scoren behoorlijk hoger dan kerken, media, banken, overheden en grote bedrijven. Qua vertrouwen scoren kleine lokale organisatie voor goede doelen het beste.

De metingen van het Nederlandse Donateurspanel worden uitgevoerd sinds 2005.

Cultuur wil ook graag in uw testament

Onder het motto ‘Al die verwondering geeft u toch door’ hebben inmiddels vijftig culturele instellingen zich verbonden aan het actieprogramma ‘Nalaten aan cultuur’. Het afgelopen najaar hebben zij voor de tweede keer hun bijdrage geleverd aan de Week van Nalaten aan cultuur. Gezamenlijk vragen zij meer aandacht voor de mogelijkheid om cultuur op te nemen in het testament en hoe dat het beste kan worden geregeld.

Uit het onderzoek Geven in Nederland dat tweejaarlijks door de VU in Amsterdam wordt uitgevoerd, blijkt dat slechts 10 procent van de mensen die een goed doel in hun testament opnemen aan cultuur nalaten. Het onderzoek geeft ook aan dat mensen zich er vaak niet van bewust zijn dat nalaten aan cultuur een mogelijkheid is.

Enkele bekende Nederlanders hebben zich ook verbonden aan het initiatief, zoals journalist Noraly Beyer (ex ­ NOS Journaal), presentator Hadassah de Boer en presentator Cornald Maas.

‘Cultuur is”, zo zeggen de initiatiefnemers, ‘voor veel mensen een waardevol en inspirerend onderdeel van hun leven. Kunst maakt het leven interessant én is van grote waarde voor de samenleving. Het verbindt mensen zonder woorden. Uw liefde voor cultuur kunt u doorgeven in de vorm van een nalatenschap en geeft u de unieke kans om de toekomst van de culturele instelling waar u zo van houdt te waarborgen. Op die manier zorgt u ervoor dat u de kunstvorm die u koestert en die u inspireert, doorgeeft aan volgende generaties.’

www.nalaten-aan-cultuur.nl

8
GOED GEREGELD MAGAZINE WINTER/LENTE 2023

Maggy’s moeder heeft alzheimer

Maggy: ‘Als je het niet weet, zie je een moeder en dochter die samen aan het genieten zijn. Dit is helaas niet de realiteit. Stap voor stap brak de ziekte mama’s persoonlijkheid af. Zo’n sterke en positieve vrouw.

Voor mij is alzheimer een ziekte, waarbij ik niet heel veel anders kan doen dan toekijken, mijn liefde kan geven en vooral moet accepteren dat de rollen omdraaien. Hoe moeilijk dat ook is. Het is belangrijk om deze slopende ziekte onder controle te krijgen. Daarvoor is veel geld nodig voor onderzoek. Samen kunnen we veel bereiken.’

Mevrouw Van der Schaaf steunt wetenschappelijk onderzoek via haar testament: ‘Een vriendin vertelde mij dat je ook kunt nalaten aan een goed doel. Voor mij stond meteen Alzheimer Nederland vast.

Ik weet zelf wat een schrijnende ziekte dementie is. Door mijn man heb ik dat als mantelzorger van nabij meegemaakt. Wat zou het geweldig zijn als er een oplossing voor dementie komt.’

Laat u een toekomst zonder dementie na?

Eén op de drie vrouwen krijgt dementie. Onderzoek brengt een oplossing steeds dichterbij. Samen kunnen we vooruitgang boeken en dementie stoppen. Met een gift in uw testament, groot of klein, kunt u hieraan bijdragen.

Meer weten over nalaten aan Alzheimer Nederland?

Vraag onze gratis brochure met een eenvoudig 5-stappenplan aan: scan de QR-code, ga naar alzheimer-nederland.nl/nalaten of bel 033 - 303 2562.

‘Dat mama totaal iemand anders is geworden dan wie ze was, dat vind ik zo erg.’
‘Ik hoop dat het verlossende medicijn wordt gevonden.’

Stichting Astma Bestrijding

Ondersteunt u ook onderzoek ter voorkoming van Astma en COPD in de toekomst?

Door uw steun kunt u onderzoek naar longziekten mede mogelijk maken. Dat kunt u doen door middel van een gift (die onder bepaalde voorwaarden belastingvrij kan zijn), door middel van een legaat of door Stichting Astma Bestrijding als erfgenaam aan te wijzen.

Uw giften kunt u overmaken naar rekeningnummer NL54 GILL 0265 9532 00 (InsingerGilissen Bankiers N.V.) t.n.v. Stichting Astma Bestrijding te ‘s-Gravenhage.

www.astmabestrijding.nl

VOOR BAANBREKEND ONDERZOEK TEGEN ALVLEESKLIERKANKER

Meer dan 3.000 Nederlanders krijgen jaarlijks de diagnose alvleesklierkanker. 93% sterft binnen 6 maanden. De diagnose alvleesklierkanker is nog altijd vaak weinig minder dan een doodvonnis.

Vindt u het belangrijk dat er ook na uw overlijden doorgewerkt wordt aan innovatieve behandelmethoden van alvleesklierkanker?

Dan is het mogelijk om Stichting Overleven met Alvleesklierkanker op te nemen in uw testament. Elke donatie, groot of klein, is waardevol.

Vanzelfsprekend is nalaten iets heel bijzonders. Wij reiken u graag de helpende hand als u meer wilt weten over de mogelijkheden van nalaten.

-PROFESSOR CASPER VAN EIJCKWWW.SUPPORTCASPER.NL

Overweegt u na te laten aan Stichting Overleven met Alvleesklierkanker?

Neem dan vrijblijvend contact op met:

mr. Leonie Geenen - van Straaten t. 06 26 520 371

e. leonie@supportcasper.nl

Stichting Overleven met Alvleesklierkanker, ingeschreven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel onder nummer 64583325 te Leiden. IBAN NL 82 ING B 000 004 2000. SCAN DE QR-CODE EN DONEER DIRECT

PRAAT OOK MET DE DOKTER OVER UW LEVENSTESTAMENT

Hebt u een levenstestament laten opstellen praat dan ook met uw dokter over uw medische wensen. Als dat niet gebeurt, weet de dokter namelijk van niets. Daarom heeft de Patiëntenfederatie Nederland samen met notarissenorganisatie KNB twee documenten ontwikkeld: één met informatie voor de cliënt en één voor de huisarts. Artsen wordt bijvoorbeeld uitgelegd dat de patiënt een notarieel levenstestament heeft en wat dit betekent. Bijvoorbeeld dat de patiënt een behandelverbod wil als hij of zij, door een ziekte die niet genezen kan worden, niet meer in staat is zijn of haar wil te uiten. Ook kan er een euthanasieverzoek in het levenstestament staan.

De huisarts zal in elk geval met u willen spreken over onderwerpen als:

Wie is uw vertegenwoordiger als u wilsonbekwaam bent? Onder welke omstandigheden wilt u bepaalde behandelingen wel en niet? Wilt u gereanimeerd worden? Zijn er omstandigheden waarin u dat niet meer wilt?

NIEUWS ENTIPS

Wilt u aan het einde van het leven nog naar een intensive ­ care of juist niet meer?

Als u een euthanasieverzoek heeft, dan zal de huisarts het volgende met u willen bespreken:

Wat vindt u voor uzelf ondraaglijk lijden? Wat maakt dat lijden voor u ondraaglijk? Wat is voor u het moment om het leven te beëindigen? Kunt u dat zo concreet mogelijk beschrijven?

Realiseert u zich dat een huisarts niet zomaar euthanasie mag uitvoeren. De arts moet voldoen aan zorgvuldigheidseisen. Euthanasie is geen recht en artsen zijn niet verplicht om een schriftelijk eutha nasieverzoek uit te voeren. Praat hierover met uw huisarts en zorg dat u duidelijkheid krijgt of uw huisarts bereid is om in de beschreven situatie euthanasie uit te voeren.

Wat wilt u als euthanasie (nog) niet mogelijk is? Wilt u dan afzien van levensverlengende behandelingen, kunstmatige voeding, antibiotica of sondevoeding?

Kijk voor meer informatie over het levenstestament op de website van notarissenorganisatie KNB: www.notaris.nl/levenstestament

Meer over het gesprek met de huisarts is te vinden op: www.patientenfederatie.nl/extra/levenseinde

Als de spelregels voor de overdracht van familiebedrijven aan de volgende generatie worden aangepast, kan dat desastreus uitpakken voor de vele middelgrote familiebedrijven in ons land. Dat hebben de ondernemersorganisaties MKB-Nederland, VNO-NCW en Familiebedrijven Nederland geschreven in een brandbrief aan de Tweede Kamer.

In Nederland kennen we de Bedrijfsopvolgingsregeling (BOR). Deze heeft als doel te voorkomen dat belastingheffing bij overdracht van een bedrijf de continuïteit van de onderneming in gevaar brengt. Wie voldoet aan de voorwaarden voor de bedrijfsopvolgingsregeling hoeft over het eerste miljoen helemaal geen belasting te betalen. Daarboven weinig. De regeling wordt in de praktijk veel door familiebedrijven toegepast.

In de brief reageren de ondernemersorganisaties op een recente evaluatie van de BOR door het CPB. Het onderzoeksinstituut zegt dat de BOR in veel gevallen niet nodig is. Bij ongeveer 75 procent van de overdrachten zouden er bij de erflaters, schenkers of verkrijgers voldoende vrije financiële middelen zijn om de belasting direct te betalen. In andere gevallen zou een (ruime) betalingsregeling voor de overheid een goedkoper instrument zijn om de continuïteit te garanderen dan een vrijstelling.

De ondernemers zeggen echter dat verschillende zaken uit de ondernemerspraktijk hierbij niet zijn meegenomen. ‘Zonder de BOR gaat veel liquiditeit, financieringsruimte en daarmee investeringsruimte verloren en raakt de onderneming vleugellam’, aldus de ondernemers.

11
‘Aanpassing erfregels mogelijk funest voor familiebedrijven’
NIEUWS EN TIPS

Cor van Zadelhoff, Nederlands bekendste vastgoedmagnaat, heeft een nieuwe missie: andere mensen met een vermogen de ogen openen. Laat iedereen minstens 10 procent besteden aan goede doelen. ‘En doe dat samen met kinderen of andere familieleden; heel leerzaam.’

12
Roel Smit / Fotografie Marcel Molle
GOED GEREGELD MAGAZINE WINTER/LENTE 2023
Tekst
‘OME COR’ DOET MOOIE DINGEN MET ZIJN MILJOENEN Vastgoedbaas Cor van Zadelhoff over zijn laatste levensfase

Hij noemt zichzelf een ‘ongelooflijke geluksvogel’. Inmiddels 84 jaar oud en nog steeds lekker aan het werk. Zijn werkplek (hij heeft deze al vijftig jaar) is misschien ook wel de mooiste van heel Amsterdam: een schitterende voormalige villa (stijl Amsterdamse School), ongeveer een eeuw geleden gebouwd in Oud­Zuid, vlakbij de Apollolaan. De deuren naar het terras gaan open en er is uitzicht op een breed water. Rust en vlakbij het centrum van de stad. Cor van Zadelhoff neemt een flinke teug frisse lucht. ‘Heerlijk!’

Ook deze dag heeft een volle agenda. ‘U heeft drie kwartier’, zegt hij met een brede glimlach, ‘dan ga ik u wegkijken.’ Van Zadelhoff, nog altijd de bekendste vastgoedondernemer van Nederland, besteedt zijn tijd graag efficiënt en komt snel ter zake. Ook dit gesprek heeft een doel: mensen met een vermogen ervan doordingen dat ze vóór hun dood iets zinvols moeten doen met hun geld. Dat besluit heeft hij zelf tien jaar geleden ook genomen. Daar wil hij over vertellen. Om anderen duidelijk te maken dat je het geld niet kunt meenemen na je dood, want het laatste hemd heeft immers geen zakken. Dus ga in goede doelen, het liefst samen met je kinderen. En doe dat op een goede manier.

Maar eerst een “klein ochtend­sigaartje”. Het is half tien in de ochtend als Van Zadelhoff de brand steekt in een stevige Cubaan.‘Ik rook er twee per dag, niet meer. Het moet genieten blijven en geen verslaving worden.’ Hoe kan het dat hij op hoge leeftijd nog zoveel gezonde werklust heeft? Een flinke portie geluk, geeft hij eerlijk toe, dat is niet te beïnvloeden. Wat wel kan, is stress vermijden. ‘Gezonde adrenaline is prima, dat kan héérlijk zijn, maar ik ben ervan overtuigd dat stress kanker kan veroorzaken.’

MEDELIJDEN Misschien heb ik gemakkelijk praten. Dat is ook zo. Ik heb medelijden met mensen die deze winter de eindjes niet aan elkaar kunnen knopen vanwege de hoge energieprijzen. Dat is echt heel erg, dat is stress waaraan je weinig kunt doen.’ In zijn eigen vak ligt de stress ook op de loer voor wie met te veel geleend geld aan de slag gaat. ‘Banken werken daar graag aan mee. Dan stort de markt in elkaar en moeten ze het ene gat met het andere vullen. Zakenmensen die hun eigen stress veroorzaken, daar kan ik geen medelijden mee hebben.’

En dan ter zake. Cor van Zadelhoff, wiens persoonlijk vermogen wordt geschat op tussen 300 en 400 miljoen >>

0
COR VAN ZADELHOFF
13
‘Ik wil mensen met een vermogen ervan doordringen dat ze vóór hun dood iets zinvols moeten doen met hun geld’

euro, wil zijn belangrijkste boodschap duidelijk overbrengen, daarna mag de bezoeker zijn vragen stellen. ‘Ruim tien jaar geleden heb ik nagedacht over mijn estate planning, over wat er na mijn dood moet gebeuren met mijn nalatenschap. Mijn vrouw en ik hebben geen kinderen en ik had een heel gecompliceerd bedrijf, met activiteiten op veel plekken in de wereld. Ik dacht: wat nou als ik dood neerval? Dat zou een chaos worden. Ik besloot veel te verkopen. Ook in Rusland en Oekraïne. Daar heb ik er nog een mooie prijs voor kunnen maken. Ik ben me helemaal gaan concentreren op Londen en Amsterdam.’

CERTIFICATEN

Hij kijkt in de verte. ‘Die mooie boom daar, hebben ze getopt. Dat is heel mooi gedaan, vindt u niet...’ Om in één moeite door te gaan: ‘Verder heb ik besloten het eigendom van de onderneming gedeeltelijk over te dragen aan goede doelenstichtingen, in de vorm van certificaten die recht geven op dividend. Dat geeft die goede doelen een regelmatige stroom van inkomsten.’ Zadelhoff heeft circa 40 middelgrote kantoorgebouwen, die huurinkomsten opleveren.

Er zijn nu drie stichtingen, die uiteraard een fiscale ANBI­status hebben, wat ze vrijstelt van de betaling van erf­ en schenkbelasting. De eerste is het Zadelhoff Fonds, dat vooral bijdraagt aan onderhoud en restauratie van gebouwen met een culturele bestemming of beeldbepalende gebouwen, waarvoor het economisch draagvlak onvoldoende is. ‘Ik ben gek op

mooie, oude gebouwen’, zegt hij. In het Stedelijk Museum kreeg hij zijn eigen Zadelhoff Café als dank voor de sleutelrol die hij speelde met zijn sponsoring en bij het binnenhalen van geld voor de verbouwing. Dus logisch dat hij zelf in het bestuur van het Zadelhoff Fonds zit. Het fonds leverde onder andere een bijdrage aan de restauratie en de vernieuwing van het Groote Museum van Artis, dat 75 jaar gesloten is geweest voor het publiek en in mei 2022 feestelijk werd geopend. Maar bijvoorbeeld ook voor het nieuwe dak van Koninklijk Theater Carré. ‘Dat is heel bevredigend. Vanavond ben in toevallig in Carré; ik weet zeker dat ik dan even naar boven kijk en denk, dat geld was goed besteed…’

BEGRIJPEN

In de twee andere ANBI­stichtingen heeft Cor van Zadelhoff slechts een adviserende rol.

Het Zadelhoff Cultuurfonds ondersteunt vooral goede doelen op cultureel gebied, met speciale aandacht voor projecten in de gemeente Stichtse Vecht. Onder anderen zijn eigen echtgenote zit in het stichtingsbestuur. ‘Zo hebben wij allebei onze eigen aandachtsgebieden. We houden allebei van lokale initiatieven. Ik weet best dat de nood in Afrika of elders in de wereld groot is, maar dat kan ik niet overzien. Wij doen dingen die we kunnen begrijpen.’

Tenslotte is er het Fonds Neven en Nichten, dat wordt gerund door 23 – de naam zegt het al – neven en nichten van ‘ome Cor’. Zij beslissen gezamenlijk over aanvragen van goede doelen uit alle delen van het land op het gebied van educatie, gezondheid, kunst en cultuur, natuur en milieu, sport en recreatie. ‘Afgelopen zondag heb ik weer met alle 23 >>

14 GOED GEREGELD MAGAZINE WINTER/LENTE 2023
Mijn vrouw en ik houden van lokale initiatieven die we kunnen begrijpen’

Een wereld zonder kanker Kunt u zich dat voorstellen?

Het is onze droom en ambitie. Elke dag werken wij hieraan. Een gift uit een nalatenschap is een bijzondere manier om hieraan bij te dragen.

In onze Gids over nalaten leest u stap voor stap hoe u uw nalatenschap makkelijk kunt regelen. En hoe u kunt bijdragen aan onze misse met de mooiste gift die u kunt geven aan toekomstige generaties. Het is geven uit liefde voor morgen.

Ook mevrouw Boer geeft uit liefde voor morgen.

Vraag vandaag nog vrijblijvend de gids aan door de bovenstaande QR-code te scannen met uw telefoon.

Voor meer informatie ga naar wkof.nl/nalaten of bel naar 020 344 95 95. Wij informeren u graag verder.

vergaderd. Ze komen zelf met voorstellen, vaak uit hun eigen regio, en die moeten ze dan ook gezamenlijk beoordelen. Welke twintig van de honderd aanvragen zullen we honoreren? Een bijkomstig, maar leuk element is dat ook de familieband op deze manier wordt versterkt. Mijn neven en nichten hebben daardoor ook een leuk gemeenschappelijk onderwerp om met elkaar over te praten en een reden om regelmatig bij elkaar te komen.’

RIJKELUISKINDJES

Hij kan het iedereen met enig vermogen aanraden. En naar eigen zeggen heeft hij met zijn overtuigingskracht inmiddels al zeker tien vermogenden over de streep gehaald in goede doelen te gaan. En dan het liefst met kinderen of andere familieleden. ‘Je leert rijkeluiskindjes op die manier met geld omgaan en te geven en niet alleen te krijgen.’ Natuurlijk zorgt hij er wel voor dat zijn erfgenamen persoonlijk niets te kort komen. Ze ontvangen elk een prettige ‘toelage’ en toen de fiscaal vrije ‘jubelton’ werd ingevoerd was Van Zadelhoff dankzij al die neven en nichten meteen 23 ton lichter.

Als het om de ANBI­stichtingen gaat, doet hij zijn uiterste best om te voorkomen dat het geld in ‘bodemloze putten’ terechtkomt of dat er ‘te veel aan de strijkstok blijft hangen’. Hij

heeft een team dat jaarverslagen en andere financiële stukken beoordeelt, maar hecht ook grote waarde aan persoonlijk contact. Even kijken, even praten, wat voor vlees hebben we in de kuip? Toen Carré het nieuwe dak nodig had, deed hij dat ook. ‘Haha, werd ik netjes ontvangen door de directie, strakke rokjes, hoge hakjes. En ik zei: laten we eerst even op het dak gaan kijken. Nou, de hakjes moesten uit, de knoopjes los om bewegingsvrijheid te creëren om het dak op te gaan. Ik had iemand meegenomen die dertig jaar daarvoor betrokken was geweest bij het aanbrengen van het vorige dak. Dat doe ik dan, want zo iemand weet alles. Daar hadden ze niet op gerekend. Met twee uur praten hadden we een miljoen verdiend door in plaats van een koperen dak te kiezen voor een zinken dak. Nauwelijks verschil in kwaliteit, maar dus wel in geld. Toen Carré mocht publiceren dat ik 2,5 ton zou gaan meebetalen, kwamen binnen drie weken zes andere bijdragen los. Ze weten: als Cor meedoet, dan weet je dat het geld goed wordt besteed.’ En precies dát adviseert hij ook zijn stichtingsbestuurders als ze komen met voorstellen voor financiële bijdrage: heb je het onderzocht, ben je er geweest?’

OVERBODIG GELD

Dus is zijn oproep aan alle vermogenden in Nederland:

scheid bijvoorbeeld minimaal 10 procent van je vermogen af, stop en het in een ANBIstichting en beheer die samen met je erfgenamen. “En wees nou eerlijk: wat is 10 procent van 100 miljoen? Overbodig geld, als je het weggeeft, kun je op precies dezelfde manier doorleven. De eerste economieles is dat de behoeften van de mens onbeperkt zijn (Van Zadelhoff heeft zelf een doctoraal economie, red.). Nou, dat is niet waar. Ik gun iedereen die het kan betalen en het leuk vindt een boot van 50 miljoen euro en respecteer uiteraard de mensen die daarvan genieten. Maar het is dan ook leuk om aan goede doelen te denken.’

‘Soms is het gewoon genoeg. En natuurlijk is succes hebben met zakendoen hartstikke leuk, maar overdrijf het niet, want materiële zaken kun je bij je dood niet meenemen. Het is echt fantastisch om iets terug te doen voor de maatschappij. Maar weet u wat zo jammer is? Veel mensen regelen niets en als ze dood zijn, laten ze het allemaal aan anderen over. Dat wil ik niet. Het is veel leuker en beter om tijdens je leven alles goed te regelen. Ik denk dat we alles goed geregeld hebben. Als ik vandaag doodga, dan kan het allemaal gewoon doorgaan. Maar ik wacht nog even, als u het niet erg vindt.’<<

16 GOED GEREGELD MAGAZINE WINTER/LENTE 2023

‘Je leert rijkeluiskindjes op die manier met geld omgaan en te geven en niet alleen te krijgen’

Cor van Zadelhoff (1938) werd geboren op een boerderij langs de Amstel als zoon van een veehouder. Na een avondstudie economie werd hij makelaar in bedrijfsonroerend goed (dat hij uitbouwde tot DTZ). Hij ziet het als zijn grootste verdienste dat hij veel ondernemers ervan heeft doordrongen dat ze hun geld beter in hun kernactiviteit kunnen investeren dan in een kantoorpand. Huur en verhuur van bedrijfspanden werd mede dankzij Cor van Zadelhoff de regel. In 1994 stapte Cor van Zadelhoff uit de dagelijkse leiding van DTZ. Zijn huidige bedrijf Zadelhoff bezit circa 40 middelgrote kantoorgebouwen. Cor van Zadelhoff is getrouwd en heeft geen kinderen.

17
Visagie Isabel Heus COR VAN ZADELHOFF

Naar de notaris: wat kunt u verwachten?

Voor veel mensen blijft het een hele stap, een notariskantoor binnengaan. Wat mag u als klant van uw notaris verwachten?

En andersom: wat verwacht de notaris van u?

De belangrijkste spelregels op een rij.

Tekst

18
Dorine van Kesteren
Beeld iStock
GOED GEREGELD MAGAZINE WINTER/LENTE 2023

Het is normaal de notaris een offerte te vragen

Afspraken vastleggen over trouwen en samenwonen, een voogd voor de kinderen aanwijzen, op papier zetten wat u wilt als u zelf uw financiële, medische en persoonlijke zaken niet meer kunt regelen, bepalen wat er met uw bezittingen gebeurt als u er niet meer bent: voor al deze zaken heeft u een notaris nodig.

Notarissen zijn verplicht u duidelijk te informeren over de gevolgen en mogelijke risico’s van de akte die u gaat ondertekenen. ‘Een goede notaris neemt de tijd om alles goed uit te leggen. Dus als je iets niet begrijpt: zég het. De notaris is er voor de cliënt en niet andersom’, zegt Madeleine Hillen, juridisch adviseur van de KNB, de beroepsorganisatie van notarissen in Nederland.

Het hangt af van het type notariskantoor hoeveel ruimte hiervoor is. Sommige kantoren zijn gericht op productie en werken volgens vaste stramienen. Dan kan het zijn dat cliënten het gevoel hebben dat er niet voldoende tijd is om vragen te stellen. Maar er zijn ook kantoren die deze gelegenheid uitdrukkelijk wel bieden.

‘De kantoorwebsite vertelt al een hoop. Is die open en uitnodigend, zijn de teksten

begrijpelijk? Dan hebben de notarissen hun best gedaan om contact te maken en zich te verplaatsen in de wereld van de cliënt.’

Notariskantoren vinden het heel normaal dat mensen van tevoren een offerte vragen. In de offerte staan alle (gebruikelijke) werkzaamheden voor de opdracht die u aan de notaris geeft. Ook de kosten van bijvoorbeeld inschrijving van het testament in het Centraal Testamentenregister staan vermeld.

Bent u akkoord met de offerte? Sommige kantoren vragen u dan om deze te ondertekenen. Andere sturen een schriftelijke opdrachtbevestiging, met soms ook een verwijzing naar de algemene voorwaarden. Na ondertekening van deze stukken sluit u een overeenkomst van opdracht met de notaris.

Niet alle kantoren kiezen voor schriftelijke acceptatie; dan wordt uit de gang van zaken duidelijk dat zij voor u aan de slag gaan.

Het komt voor dat de kosten hoger uitvallen dan de offerte vermeldt. ‘De meeste mensen

hebben het idee dat hun situatie standaard is en dat ze geen bijzondere wensen hebben, maar dat is in de praktijk vaak anders. Als de offerte is gebaseerd op een verkeerde inschatting, dan moet de notaris dit tijdig laten weten. Dat wil zeggen: voordat hij aan de aanvullende of gewijzigde werkzaamheden begint.’

Schrik niet, maar de notaris zal kijken of u wilsbekwaam bent. Dat betekent dat hij checkt of u zelfstandig een beslissing kunt nemen en de gevolgen van die beslissing overziet. Het is belangrijk om dat zeker te weten voordat u een testament of levenstestament opstelt. Want als later blijkt dat u wilsonbekwaam was op het moment dat u dit deed, dan is de notariële akte niet geldig. De notaris zal dus altijd vragen wat u wilt regelen en waarom. Dan wordt duidelijk of u de vragen begrijpt en in uw eigen woorden kunt beantwoorden. Hillen: ‘De meeste mensen zijn gelukkig wilsbekwaam en merken niets van dit onderzoek. Maar als de notaris na het eerste gesprek twijfelt, >>

19
DE
U VERWACHTEN?
NAAR
NOTARIS: WAT KUNT

Op een bezoek aan de notaris kunt u zich goed voorbereiden

dan kan hij de hulp inroepen van een onafhankelijk en gespecialiseerd arts. Daar is wel altijd toestemming van de cliënt voor nodig.’

GOEDE UITLEG

De notaris vertelt u vooraf wanneer de opdracht klaar zal zijn. Van eventuele vertraging moet hij u op de hoogte brengen. Doorgaans spreekt u aan het einde van het eerste gesprek af wanneer u het eerste concept van de notariële stukken kunt verwachten. Hillen: ‘Lees deze stukken goed door en ook hier geldt weer: stel vooral vragen. Ook als de notaris niet zelf de concepten heeft opgesteld maar een medewerker. Bel of mail; wees daarin niet terughoudend.’ Notarissen gebruiken veel moeilijke woorden en vakjargon. Hierdoor kan het soms lastig zijn om goed te begrijpen wat er in de stukken staat. ‘Notariële aktes zijn helaas heel erg ingewikkeld, dat is onvermijdelijk. Laat je daardoor niet beangstigen, maar vraag om een toelichting. Die toelichting is nodig om te bepalen of in de akte staat wat jij belangrijk vindt.’

lijk, integer en onpartijdig zijn werk doen. Na afloop krijgt u een duidelijke rekening, waarop u precies kunt zien hoeveel u moet betalen en waarom. Bent u niet tevreden over de kwaliteit van het werk of de hoogte van de declaratie? Leg uw klacht eerst per brief of mail voor aan het kantoor zelf. Op notaris.nl staan tips over hoe u dit gesprek het beste kunt aangaan. De meeste notariskantoren hebben een interne klachtenregeling. Lukt het niet om er binnen vier weken uit te komen of reageert de notaris niet op tijd, dan kan de KNB bemiddelen. Als dit ook niet leidt tot een oplossing, staat de weg naar de notariële tuchtrechter open. Problemen over de hoogte van de rekening kunt u voorleggen aan de Geschillencommissie Notariaat.

De notaris is verplicht om te controleren of zijn cliënten zijn wie ze zeggen dat ze zijn. Helaas komt het met enige regelmaat voor dat oudere mensen zich melden zonder geldig identiteitsbewijs. ‘Dat is lastig, hoewel er wel enige ruimte is voor uitzonderingen. Bijvoorbeeld als iemand enige tijd geleden al een testament heeft laten opstellen door dezelfde notaris, en toen wel een geldig identiteitsbewijs kon laten zien. Dat mensen fysiek niet meer in staat zijn om hun identiteitsbewijs te verlengen, mag geen belemmering zijn voor het laten opstellen of wijzigen van een (levens)testament.’ <<

Iemand meenemen?

U mag erop vertrouwen dat de notaris uw opdracht netjes uitvoert. Hij moet onafhanke­

Het is fijn als u een beetje voorbereid bent als u aanschuift bij de notaris. De checklists op notaris.nl over het testament en levenstestament zijn hierbij een goed hulpmiddel. Hillen: ‘Die geven in grote lijnen de onderwerpen waarover je van tevoren kunt nadenken. De keuzemogelijkheden zijn eindeloos en het is prettig om dit van tevoren al wat af te bakenen. Dit voorkomt dat je aan tafel bij de notaris wordt overvallen door een informatiebombardement.’

Veel mensen vragen zich af of ze iemand mogen meenemen naar de notaris. Een familielid of een andere vertrouwenspersoon. Natuurlijk mag dat, maar bedenk wel dat deze persoon even naar de wachtkamer moet als u hem of haar erfgenaam wilt maken. De notaris moet immers zeker weten dat u dat echt wilt – en een eerlijk antwoord komt er vaak alleen onder vier ogen. Iemand die tot erfgenaam is benoemd, mag ook niet aanwezig zijn bij het ondertekenen van het testament.

20
GOED GEREGELD MAGAZINE WINTER/LENTE 2023
WAT KUNT U ZELF DOEN (I): VOORBEREIDEN WAT KUNT U ZELF DOEN (2): GELDIG IDENTITEITSBEWIJS GOEDE DIENSTVERLENING

Ik ben er weer.

Tomás Ameneiro

Voetballen met vrienden. Daar hou ik van. En van fietsen. Dat doe ik het liefst in Spanje, in de bergen. Iedere keer als ik tegen een berg op fiets, is het afzien. De top bereiken voelt dan als een overwinning. Niet de grootste overwinning trouwens. Want dat is en blijft dat ik kanker heb overwonnen.

Tomás hoort bij de 81% van de kinderen met kanker die genezen. Dat percentage moet en kan omhoog. Wij streven naar 100%. Om dit te bereiken moet er meer wetenschappelijk onderzoek worden gedaan. Daar hebben wij uw steun hard bij nodig. Wilt u meer weten over KiKa en hoe u ons kunt steunen met schenkingen en nalatenschappen, stuur dan een e-mail naar nalaten@kika.nl of ga naar www.kika.nl

Maak het verschil, schenk aan de toekomst.

H istorisc H t oneel H T

Hoe breng je historisch erfgoed tot leven? Bijvoorbeeld door bezoekers met toneelspel mee te nemen terug in de tijd. In Haarlem doen ze dat in de Doopsgezinde kerk, waar historische figuren uit bijna vijf eeuwen een theatrale rondleiding geven, vol met sprongen in de tijd.

Bijna vijf eeuwen in stilte naar de kerk

22 GOED GEREGELD MAGAZINE WINTER/LENTE 2023
Tekst Roel Smit Fotografie Marcel Molle

Het is 1683 als de deuren worden geopend van de Haarlemse Doopsgezinde ‘vermaning’, zoals de kerk officieel wordt genoemd. De kerk ligt verscholen tussen de Frankestraat en de Grote Houtstraat, maar zelfs geboren Haarlemmers weten soms nauwelijks van het bestaan. Dat was ook de bedoeling, want doopsgezinden werden lange tijd in het beste geval gedoogd, maar velen vonden ook de dood in de religieuze strijd die destijds in de Nederlanden woedde.

Neem de dappere Anneken Ogiers (geheel links), die we tegenkomen tijdens onze rondleiding. Deze vrouw uit de Haarlemse middenklasse krijgt de volwassenendoop in 1557. ‘Dopen wat mondig is, spreken dat bondig is’, luidt het motto van het kerkgenootschap. Het is de tijd dat de Hertog van Alva hier zijn schrikbewind voert en jaagt op alles wat niet rooms ­ katholiek is. Het is de zestiende eeuw, dus ruim voor de bouw van de Haarlemse kerk, maar dat is allemaal mogelijk tijdens zo’n rondleiding door de tijd. Anneken Ogiers is ‘verraden’ door haar dienstmeid. Ze zat elke ochtend te bidden en te lezen in de Lutherse bijbel. Ze wordt uiteindelijk in 1570 als ketter door verdrinking om het leven gebracht. Deze ochtend in de 21ste eeuw vindt ze echter voorlopig nog een veilige schuilplaats onder de preekstoel, waar in de Tweede Wereldoorlog illegale radio’s verborgen werden gehouden, zo vertelt koster Zeilmaker (tweede van rechts), die zelf dateert uit de jaren zestig van de vorige eeuw. Om maar weer een tijdsprong te maken.

In de fraaie stijlkamers ontmoeten we ook de praktiserende dokter Jacobus van Zanten (derde van rechts) die leeft van 1658 tot 1750. Hij is weliswaar hervormd gedoopt, maar gaat later preken voor de doopsgezinden. Als hij kinderloos overlijdt, wordt zijn volledige nalatenschap gestort in een fonds ‘om de minder bedeelden van de gemeente te voorzien van graan en turf’. Het fonds bestaat nog steeds en schenkt nu ook aan kerkelijk of cultureel erfgoed en aan natuurbehoud en ­ educatie.

De bekende Haarlemmer Pieter Teyler van der Hulst (1702 ­ 1778) (derde van links), naar wie later een museum zal worden genoemd, heeft ook zijn eigen stijlkamer. Hij is doopsgezind, maar ook een vermogend koopman, bankier en filantroop. In deze kerkgemeenschap is hij bestuurder van het Fonds tot den Predikdienst en persoonlijk ondersteunt hij studenten bij het bekostigen van hun studie aan het Doopsgezind seminarie. Na zijn dood zal hij een groot bedrag (2 miljoen gulden) nalaten voor kunst, wetenschap en de bouw van een hofje voor ouderen.

In andere stijlkamers ontmoeten we dominee Jacobus Craandijk (1834 ­ 1912) (in het midden), een doopsgezind predikant, die vooral bekend werd door de boeken die hij schreef over zijn eigen wandelingen door Nederland. De diacones mevrouw Nieuwenhuizen Kruseman ­ Van der Goot (linksonder), met haar luidruchtige zorgzaamheid voor wezen en andere behoeftigen, en Jansje (tweede van links), de schuchtere stovenzetster, maken duidelijk hoe groot de standsverschillen zijn geweest in vroeger jaren, zelfs in de doopsgezinde kerk die zoveel nadrukt legt op de eigenheid van het individu.

Het Historisch Toneel Genootschap uit Haarlem verzorgt elke tweede zaterdag van de maand rondleidingen in de Doopsgezinde kerk van Haarlem. Het spel met zeven rollen (elke rol heeft een driedubbele bezetting) is geschreven door Marijke Kots. Het toneelgezelschap geeft – met andere historische figuren – ook een rondleiding in de Haarlemse KoepelKathedraal. www.historischtoneel.nl

23 HISTORISCH TONEEL

Wilt u meer weten?

Lees alles over thuisgeven en onze projecten die omzien naar mensen zonder thuis in Nederland. Vraag de brochure gratis en geheel vrijblijvend aan via: kansfonds.nl/nalaten

Uw vermogen om onafhankelijk te maken

Ook als u er niet meer bent, hebt u het vermogen om thuis te geven. Hoe groot of hoe klein dit vermogen ook is, uw nalatenschap maakt een groot verschil voor mensen zonder thuis in Nederland.

Thuisgeven

hUw nalatenschap helpt Kansfonds thuis te geven. Thuisgeven door jongeren die dak- en thuisloos zijn veilig onderdak te geven. Of door jonge moeders te helpen onafhankelijk te zijn. Zo helpt u mensen zoals Jessie. Zij belandde op straat. Geen huis, geen geld en geen werk. Het project Lumens bood haar de nodige ondersteuning om behalve een huis ook een diploma en een baan te bemachtigen. Uw nalatenschap helpt Kansfonds dit soort projecten mogelijk te maken. Want iedereen verdient een thuis: een dak boven je hoofd, voldoende geld om van te leven, en het diepe besef dat je erbij hoort.

Nalaten

U hebt ook het vermogen om thuis te geven. Met uw gift of nalatenschap. We gaan graag met u in gesprek over hoe uw nalatenschap voor 100% besteed wordt aan kansrijke projecten die mensen aan een thuis helpen.

Meer weten?

Bel dan met Mariëlle Appel, adviseur filantropie: 035 624 96 51 of e-mail: m.appel@kansfonds.nl

Of lees meer over de mogelijkheden om Kansfonds in uw testament op te nemen in onze brochure ‘Nalaten aan Kansfonds’. Deze vraagt u geheel vrijblijvend aan via kansfonds.nl/nalaten

www.kansfonds.nl • info@kansfonds.nl IBAN: NL20 INGB 0660 9712 40

03727 Advertentie_november_181x129mm_WT.indd 1 21-11-2022 14:26

Waarom zou ik een testament maken? Wat kan ik daar wel en niet in regelen? Hoe ingewikkeld is het? Kan ik het nog wijzigen? Een paar zaken die u echt moet weten.

Een testament laten maken: waarom zou u dat doen?

EEN TESTAMENT, DAT HEB IK TOCH NIET NODIG…

Dat bepaalt u uiteraard zelf, maar dan bepaalt de wet straks wie uw erfgenamen zijn en wordt de erfenis per definitie toegewezen aan familieleden en dus niet aan de vriend of vriendin met wie u zo prettig samenwoont. Alleen al om vrienden of goede doelen te laten erven, zou u dus een testament moeten laten maken.

Geen testament? Dan bestaat de eerste groep erfgenamen uit echtgenoot en kinderen. Als die allemaal overleden zijn, komen hiervoor de kleinkinderen in de plaats. Bent u ongetrouwd en hebt u geen kinderen, dan erven

uw ouders, broers en zussen. Voor broers of zussen die al zijn overleden, komen de kinderen of kleinkinderen in de plaats. Bij iemand die geen familieleden heeft in de eerste of tweede groep, erven de grootouders en als deze overleden zijn, hun afstammelingen. Bij gebrek aan familieleden in de derde groep, komt de erfenis terecht bij de afstammelingen van de overgrootouders.

Regelt u niets en zit u ook niet zo goed in de familie, dan bestaat dus de kans dat uw erfenis terecht komt bij verre familie die u niet of nauwelijks kent. Zijn zulke familieleden er ook niet, dan vervalt de erfenis aan de staat.

EEN BRIEFJE ACHTERLATEN, DAT KAN TOCH OOK…

Zo’n codicil, dat kan ook, maar dat heeft veel beperkingen.

De wet stelt bovendien strikte eisen aan een codicil: het moet handgeschreven zijn en voorzien zijn van datum en handtekening.

Een codicil kan gebruikt worden om bijvoorbeeld te bepalen aan wie bepaalde sieraden, meubels of kledingstukken worden nagelaten.

Hiervoor is dus geen notarieel testament nodig. Maar dan de beperkingen: bij een codicil gaat het alleen om de verdeling van spullen, niet van geld.

Daarnaast kunt u per codicil wettelijke erfgenamen niet onterven en ook geen >>

25

executeur (iemand die de nalatenschap verdeelt en afwikkelt) aanwijzen.

EEN TESTAMENT OPSTELLEN, DAT LIJKT ME KNAP INGEWIKKELD…

Hoeft niet! Wees eerlijk, de grootste barrière is vaak dat het opstellen van een testament u confronteert met uw eigen sterfelijkheid.

Tijdens de eerste afspraak vraagt de notaris naar uw wensen. Hij informeert ook naar uw vermogen (bezittingen en schulden) en eventuele polissen, lijfrenteverzekeringen of andere regelingen die u in verband met uw overlijden hebt getroffen. Vervolgens maakt de notaris een ontwerp van het testament, dat u rustig thuis kunt nalezen. Vaak zal een notaris ook nagaan of los daarvan een levenstestament aan te raden is; hierin kunt u nu al zaken regelen voor de levensfase dat u daar wellicht zelf niet meer toe in staat bent.

Het ontwerp van het testament wordt besproken tijdens een tweede bijeenkomst. Regelt dit testament uw erfenis zoals u wilt? Is alles duidelijk? Indien nodig wordt het ontwerp aangepast. Als u het eens bent met de tekst, kunt u het testament ondertekenen. Het originele exemplaar komt in de kluis van het notariskantoor en u krijgt een afschrift mee. Aan het Centraal Testamentenregister in Den Haag geeft de notaris door dat u een testament hebt gemaakt, zodat dit na uw overlijden altijd teruggevonden kan worden. De inhoud van het testament blijft vertrouwelijk. Nooit meer omkijken naar een testament is niet verstandig.

Niet alleen wetten en regels veranderen voortdurend, maar ook uw persoonlijke situatie en wensen. Aanpassen is altijd mogelijk, waarna de notaris het nieuwe testament opnieuw indient en de oudere versie vervalt.

ALS IK EEN VAN MIJN KINDEREN ZOU WILLEN ONTERVEN…

Dat kan in principe, maar daar zitten wel wat haken en ogen aan. Elke notaris zal u nadrukkelijk vragen of dit een weloverwogen besluit is. De meeste mensen realiseren zich namelijk niet dat onterven een heel ingrijpend besluit is, dat – ook na uw overlijden –familieverhoudingen ernstig en langdurig kan verstoren. Niet zelden zijn gerechtelijke procedures het gevolg. Maar: ja, onterven kan dus, via het testament. Maar nooit helemaal. Een kind blijft altijd aanspraak houden op zijn of haar kindsdeel, de zogenoemde ‘legitieme portie’. Dat is een vordering in geld. De legitieme portie is de helft van wat iemand zou krijgen als hij volledig erfgenaam was.

MIJN VROUW EN IK HEB KLEINE KINDEREN; WAT GEBEURT MET HEN ALS WIJ BEIDEN OVERLIJDEN?

Zonder testament is dat niet precies te zeggen. Als u noch in uw testament, noch via de rechtbank een voogd hebt benoemd, gebeurt dit door de kantonrechter – en de uitkomst van zo’n procedure is onzeker. Het kan dan zomaar zijn dat de kinderen worden ondergebracht bij het familielid dat u nu net het minst geschikt acht, of dat ze uit elkaar worden gehaald.

In een testament kunt u zelf voogd benoemen die voor uw minderjarige kinderen zorgt als u en uw partner zijn overleden. Het is ook mogelijk om bij de rechtbank een voogd aan te wijzen.

EN HOE ZIT HET MET DE (FINANCIËLE) BESCHERMING

VAN MIJN PARTNER…

Als u getrouwd bent of een geregistreerd partnerschap bent aangegaan, is de bescherming van uw partner bij uw overlijden redelijk goed geregeld. De langstlevende partner erft op grond van de wet álle bezittingen. De kinderen kunnen hun erfdeel pas opeisen als ook de tweede ouder is overleden. Een bijzondere situatie kan zich voordoen als een van beide ouders hertrouwt. In de wet staat namelijk dat de kinderen op het moment dat de langstlevende hertrouwt, medeeigendom kunnen claimen van goederen van de nalatenschap. Veel mensen willen niet het risico lopen dat zij dan (een deel van) de eigendom van bijvoorbeeld het huis moeten afstaan. Zij lossen dit op door in een testament vast te leggen dat de kinderen hun erfdeel alléén kunnen opeisen als de langstlevende hertrouwt in algehele gemeenschap van goederen. Op deze manier wordt voorkomen dat de erfdelen van de kinderen ‘verdwijnen’ in die nieuwe gemeenschap van goederen, met het risico dat zij met lege handen staan als hun vader of moeder in dit nieuwe huwelijk als eerste overlijdt. <<

Meer informatie over de mogelijkheden van een testament, is te vinden op de website www.notaris.nl (van de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie KNB).

26 GOED GEREGELD MAGAZINE WINTER/LENTE 2023

Erfgoed als erfenis.

Wat gaat u straks steunen?

Het voelt natuurlijk om iets van mijzelf achter te laten als ik er straks niet meer ben. Op landgoederen en in kastelen kon ik altijd rustig dwalen of genieten van de omgeving. Ook straks wil ik dat erfgoed behouden blijft en anderen hetzelfde plezier geeft. Daarom steun ik met mijn nalatenschap behoud van erfgoed.’

Wordt uw erfenis het begin van iets moois? Het Prins Bernhard Cultuurfonds begeleidt en adviseert bij het organiseren van cultuur als erfenis. Ga naar www.cultuurfonds.nl/nalaten  voor meer informatie of om de brochure Cultuur als erfenis aan te vragen.

Wat staat er in uw testament?

‘T

oen mijn stiefvader een aantal jaren geleden overleed, wisten we precies wat moest gebeuren. Hij had alles tevoren tot in detail laten vastleggen. Ook over zijn uitvaart, tot en met de muziek toe.

Dat maakte het voor mijn moeder, voor de kinderen uit zijn eerdere huwelijk, voor ons – kinderen uit mijn moeders eerdere huwelijk – een stuk makkelijker. Zwart op wit stond wat híj wilde. Zo hoort het ook. Want het ging om zíjn laatste wensen, niet om de onze.

Kort na het overlijden van mijn stiefvader heeft mijn moeder – eindelijkalles laten vastleggen. Omdat ze had ervaren hoeveel rust dat geeft. Zelf ben ik ook in actie gekomen.

Mijn kinderen zijn mijn enige erfgenamen, zij mogen bepalen wat er met mijn spullen moet gebeuren. Maar ik heb nog veel meer geregeld. Wie mijn administratie doet wanneer ik dat niet meer kan, of ik wel of niet gereanimeerd wil worden, wie namens mij medische beslissingen mag nemen, welke spullen ik wil meenemen wanneer ik niet meer thuis kan wonen. Alles staat vast. Jaarlijks bekijk ik of aanpassingen nodig zijn. Want je wordt ouder, je situatie kan veranderen.

Mijn zus heeft ons geholpen. Zij begeleidt mensen bij het voorbereiden van alles wat je in testamenten en levenstestamenten bij de notaris moet vastleggen. Maar ze helpt ook bij maken van afspraken met je executeur en gevolmachtigde over de praktische uitvoering.

De meeste mensen denken nauwelijks over dit soort dingen na. Of wíllen dat niet. Ook mijn moeder vond het heel confronterend. Ze is begin 80, nog vief en vitaal. Maar haar levenseinde is – in theorie althans – dichterbij dan het mijne. Ik deed het allemaal fluitend. Daarom mijn advies: doe het als je – relatief – jong bent. Dan kun je het nog met droge ogen doen. Zelf de regie houden, je nabestaanden ontlasten. Dáár gaat het om. Vooral in samengestelde gezinnen ontstaat in deze situaties geregeld geharrewar. Gemoederen kunnen dan hoog oplopen. Dat wil je toch niet?’

Ellen Behrens (61) was eerder onder andere medisch secretaresse en makelaar. Momenteel werkt zij mee in het team van DB PA Services van haar zuster Daniëlle.

28
Tekst Barbara Schilperoort Fotografie Marcel Molle
Waarom u een testament zou moeten laten maken? Ellen Behrens en Gregor van der Burght vertellen waarom ze dat zelf hebben gedaan. Iets om over na te denken.
GOED GEREGELD MAGAZINE WINTER/LENTE 2023

ELLEN BEHRENS:

‘Gemoederen kunnen hoog oplopen; dat wil je niet’

29 WAT
TESTAMENT?
STAAT ER IN UW

‘Z

ou jij met je broer willen trouwen – even vooropgesteld dat dat zou kunnen? Nee? Waarom niet? Omdat je hem al je hele leven kent en weet dat jullie niet bij elkaar passen? Aha! Toch trouwen we, of gaan we samenwonen, met iemand die we op dat moment meestal ternauwernood kennen. Zodoende eindigt 40 procent van de huwelijken in een echtscheiding.

Met vaak alle conflicten van dien. Over wie in de loop der jaren het meeste inbracht, de nieuwe auto kocht, de renovatie van de keuken, de aanleg van de tuin betaalde. Over het aankoopbedrag van het huis destijds en de huidige waarde. Wanneer je een verrekenbeding opneemt in je huwelijkse voorwaarden, moet je daarin ook regelen dat je jaarlijks de stand van zaken opmaakt. Én met elkaar afrekent. Meestal gebeurt dat niet. Huwelijkse voorwaarden verdwijnen diep in de onderste la, komen pas tevoorschijn aan het einde van een relatie.

Ook rondom testamenten kunnen de hevigste ruzies ontstaan. Vooral wanneer de langstlevende ouder overlijdt, komt niet zelden oud zeer naar boven, zoals opgekropte wraakgevoelens tegenover het vermeende lievelingetje in het gezin. Gesteggel over de rechten van kinderen uit eerdere of latere relaties van een van de ouders.

Als specialist op dit gebied adviseer ik om zoveel mogelijk vast te leggen. Ouders willen hun kinderen immers goed nalaten én tegelijk beschermen, bijvoorbeeld tegen mogelijk al te hebzuchtige partners. En al kun je niet alles dichttimmeren, je kunt wel proberen te voorkómen dat huwelijksvermogensrecht en erfrecht verworden tot oorlogsrecht.

Regel bij testament dat je als echtgenoten elkaar alles nalaat. Dat kinderen pas na het overlijden van de langstlevende hun deel kunnen opeisen. Dat zij in gelijke delen erven onder de uitsluitingsclausule dat dit vermogen niet in huwelijksgemeenschap of in verrekenbeding wordt betrokken. En dat wanneer zíj overlijden, je erfenis via hen alleen ten goede komt aan hún kinderen, jouw kleinkinderen. Zo blijft je vermogen aan de warme kant van je familie. Via deze zogeheten tweetrapsmaking kun je als het ware “over ons graf heen regeren”. Zo hebben ook wij het gedaan.’

Gregor van der Burght (78) studeerde rechten aan de Universiteit van Amsterdam. Later werd hij hoogleraar privaatrecht, notarieel recht en notarieel belastingrecht aan de Vrije Universiteit en de universiteit van Curaçao. Hij gaf wereldwijd gastcolleges, schreef boeken en voerde een mediationpraktijk. In 2009 is hij benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje ­ Nassau.

30 GOED GEREGELD MAGAZINE WINTER/LENTE 2023
31 WAT
TESTAMENT?
STAAT ER IN UW
‘Je moet zoveel mogelijk regelen ’
GREGOR VAN DER BURGHT:

10 vragen uit de praktijk aan de notaris

NOTARIS, IK ZOU GRAAG WILLEN WETEN

Moeten we niet eens langs een notaris? Hoe gaat het straks als een van ons er niet meer is? Goed Geregeld! legt tien praktijksituaties voor aan een notaris van de Notaristelefoon.

32 GOED GEREGELD MAGAZINE WINTER/LENTE 2023
Tekst

1. SAMENWONEN EN NIKS REGELEN

Mijn vriendin en ik hebben twee kinderen, die ik heb erkend en van wie de voogdij is geregeld. We hebben geen samenlevingscontract, geregistreerd partnerschap en zijn ook niet getrouwd. We wonen in een woning die mijn eigendom is. We willen de zaken goed geregeld hebben bij een eventueel overlijden van een van ons of van ons beiden. Wat is onze beste optie?

DE NOTARIS:

Ik heb maar één dwingend advies: leg iets vast, want dit is heel gevaarlijk. Je wilt toch je partner en je kinderen goed verzorgd achterlaten? Wij zien in de praktijk hoe dit ontzettend mis kan gaan. Als je niets regelt en één van beiden overlijdt, dan zijn de kinderen of de familie van je partner erfgenaam; jij loopt de kans dat je uit het huis moet. Je krijgt vaak ook geen partnerpensioen, dat gaat in rook op, terwijl je partner er wel voor heeft gespaard.

En als jullie samen iets overkomt, dan bepaalt de rechter wat er met de kinderen zal gebeuren. De rechter bekijkt dan of er een voogd kan worden benoemd uit de kring van de familie. Als je dat helemaal geen goed idee vindt, dan ben je te laat. Zo’n voogdij kun je nu regelen via het gezagsregister van de rechtbank, maar het kan ook via een testament. In het laatste geval kun je er ook wat meer handen en voeten aan geven. Voogdij loopt tot 18 jaar, maar als je het verstandig vindt om een kind pas op 23­jarige leeftijd toegang te geven tot een financiële nalatenschap, dan kun je dat in een testament regelen door een bewindvoerder aan te wijzen.

Het advies is dus: je samenlevingsvorm vastleggen en een testament laten opstellen.

2. TROUWEN MET OF ZONDER NOTARIS

Als je trouwt, doe je dat sinds enige tijd niet meer automatisch in volledige gemeenschap van goederen. Je deelt niet meer alle spullen die je voor je huwelijk hebt gekregen en daarna nog zult ontvangen. Hoe moet je dat vastleggen en is daarvoor een notaris nodig?

DE NOTARIS:

Iedereen die trouwt, houdt nu in beginsel het vermogen dat hij of zij voor het huwelijk heeft opgebouwd. Alles wat tijdens het huwelijk wordt verkregen en wat al gemeenschappelijk was, belandt in de gemeenschappelijke pot, tenzij u het via huwelijkse voorwaarden anders regelt. Zijn er geen huwelijkse voorwaarden en komt het tot een scheiding, dan is niet altijd eenvoudig te bepalen wat van de een is en wat van de ander. Een goede administratie is noodzakelijk, maar het bijhouden daarvan is niet iedereen gegeven.

Huwelijkse voorwaarden kunnen alleen bij de notaris worden gemaakt. Dat is verstandig als u wilt afwijken van wettelijke regels ten aanzien van het opbouwen van pensioen en vermogen, maar ook voor ondernemers die risico’s lopen. Zijn er huwelijkse voorwaarden, dan kan het privévermogen van de niet­ondernemende echtgenoot worden beschermd. >>

33
NOTARIS, IK ZOU GRAAG WILLEN WETEN…

De toegift van Joop Valstar

Joop Valstar had een praktijk voor lichaamsgeoriënteerde psychotherapie. Hij heeft altijd in het centrum van Amsterdam gewoond en kende tijdens zijn leven veel mensen met hiv. Joop was meer dan dertig jaar donateur van Aidsfonds. Ook had hij Aidsfonds opgenomen in zijn testament. Tijdens zijn korte ziekbed besloot Joop dat hij een afscheidsportret wilde. Hij vroeg fotograaf Erwin Olaf. Het resultaat is dit bijzondere portret. Een paar uur later is Joop op 72-jarige leeftijd overleden.

“Joop was een heel fijnzinnig en betrokken man. Hij liep niet te koop met zijn steun aan goede doelen”, aldus een vriend.

Met zijn nalatenschap wilde Joop eraan bijdragen dat er niemand meer overlijdt aan de gevolgen van aids. Dankzij zijn bijdrage voor wetenschappelijk onderzoek zijn we weer een stap dichter bij de genezing van hiv. Want een vaccin of geneesmiddel is er na ruim 40 jaar aidsbestrijding nog steeds niet.

Momenteel leven er ruim 38 miljoen mensen met hiv. Gelukkig heeft daarvan een groot aantal de toegang tot hivremmers. Maar helaas krijgt 25% deze levensreddende medicijnen nog niet. Stigma en discriminatie is in veel landen een groot probleem. Afgelopen jaar overleden daardoor nog 650.000 mensen aan de gevolgen van aids. Veelal mensen in de bloei van hun leven.

Investeren in onderzoek naar genezing van hiv is daarom van levensbelang. Want genezing maakt een definitief einde aan de afhankelijkheid van een dagelijkse pil, de schaamte, de uitsluiting. Met een nalatenschap aan Aidsfonds kunt u, net als Joop, ook bijdragen aan een einde van aids.

Nalaten aan Aidsfonds

Wij bespreken uw wensen graag met u. Aidsfonds geeft voorlichting, financiert wetenschappelijk onderzoek en doet er alles aan om ervoor te zorgen dat iedereen, overal ter wereld levensreddende medicijnen krijgt. Met uw bijdrage aan Aidsfonds, groot of klein, draagt u bij aan het realiseren van een wereld zonder aids.

Vraag gratis de brochure aan op www.aidsfonds.nl/nalaten of neem contact op met Noud Rietman via e-mail; nrietman@aidsfonds.nl of door te bellen met 06 531 456 54

Stichting Aidsfonds – Soa Aids Nederland Postbus 10845, 1001 EV Amsterdam, IBAN NL37 INGB
0000 0089 57
Joop Valstar. Foto: Erwin Olaf

3. EEN GOED DOEL ALS EXECUTEUR

Ik wil een goed doel opnemen in mijn testament. Dat goede doel is bereid te zijner tijd op te treden als executeur. Is dat verstandig?

DE NOTARIS:

U mag zelf bepalen wie de executeur is. U kunt dus ook een goed doel benoemen als executeur. Niet alle goede doelen zijn hierop ingericht. Sommige bieden het aan. Als een goed doel de enige erfgenaam is, lijkt me dat geen probleem, maar als meerdere goede doelen erfgenaam zijn of als er sowieso meerdere erfgenamen zijn, dan is het misschien niet verstandig één van hen als executeur te benoemen. Een executeur moet in ieders belang handelen; dat kan dus een spanning opleveren met het eigenbelang. Het is vaak beter dat te vermijden.

Ook notarissen zijn soms bereid om als executeur op te treden. Een gespecialiseerde notaris kan de nalatenschap snel en goed afwikkelen in het belang van alle erfgenamen en degenen die een legaat ontvangen. De notaris krijgt hiervoor een loon dat gebaseerd zal zijn op de hoeveelheid werk. Omdat de afwikkeling van een nalatenschap veel werk is en zorgvuldig moet worden uitgevoerd, vinden mensen het prettig als een professional betrokken is. Tegenover de kosten staat een snellere afwikkeling en minder kans op onenigheid.

WERKING?

Ik wil een levenstestament om zaken te regelen voor als ik daar zelf geestelijk niet meer toe in staat ben. Maar wie bepaalt of het moment is aangebroken dat dit levenstestament in werking treedt? Wie bepaalt dat ik ergens niet meer toe in staat ben?

DE NOTARIS:

De eerste optie is dat een volmacht direct ingaat. Dan geeft u bijvoorbeeld een kind of iemand anders toegang tot uw bankgegevens en de mogelijkheid om voor u financiële handelingen te verrichten. Een andere optie is dat u iemand een volmacht geeft die pas gebruikt kan worden als een arts heeft vastgesteld dat u het niet meer zelf kunt. Dat is wel heel zorgvuldig, maar als iemand vergeetachtig wordt, kan dat onderzoek argwaan opwekken. Dat kan nare, pijnlijke situaties opleveren.

U kunt ook houvast zoeken in het benoemen van twee gevolmachtigden die moeten samenwerken, hoewel dat voor banken niet altijd even goed werkbaar blijkt te zijn. Die hebben liever met één gevolmachtigde te maken.

Ook is het aan te raden een toezichthouder te benoemen, zodat een gevolmachtigde rekening en verantwoording moet afleggen.

Ik zeg altijd: kies een gevolmachtigde die je deskundig acht en vertrouwt, bijvoorbeeld één van je kinderen, en geef andere kinderen bijvoorbeeld de rol van toezichthouder zodat ze op de hoogte blijven van wat er gebeurt. >>

35
NOTARIS, IK ZOU GRAAG WILLEN WETEN… 4.WANNEER
Vaak is het beter dat een executeur zelf geen belang heeft bij de erfenis’

wil

een

wereld

nalaten

waarin hersenaandoeningen steeds draaglijker worden’

Mevrouw Onland weet wat het betekent om iemand te verliezen aan dementie. In 2016 overleed haar broer aan deze veelvoorkomende hersenaandoening. In korte tijd zag ze hem een heel ander mens worden. Bang. Verward. Afhankelijk. Mevrouw Onland besloot te willen nalaten aan de Hersenstichting. ‘Ik wil verlichting bieden aan iedereen die door dementie in het duister tast.’

‘Een hersenaandoening zet je leven op z’n kop. Ook dat van mij en mijn broer. Hij was een grote, leuke man die langzaam uit het leven verdween. Heel confronterend. Toen hij overleed, was dat verdrietig, maar het verloste hem ook uit zijn lijden. Hij kreeg al op zijn 63e dementie. Het zet je aan het denken over je eigen bestaan en het einde daarvan.

Naasten tasten vaak in het duister over waar je nou goed aan doet. Je wilt het voor iemand zo leuk mogelijk maken. Nog even een uitstapje, nog even naar buiten. Terwijl die persoon zelf daar juist helemaal ontregeld van kan worden. Als omgeving ga je maar door. Daardoor heb je niet in de gaten hoe snel de situatie verergert.

Waardig ouder worden

Als iemand dementie krijgt, lijdt de omgeving mee. Dat je diegene als een heel nieuw persoon moet gaan zien, is zwaar. Ik wil iets doen om de ziekte leefbaarder te maken. Onze hersenen hebben nu eenmaal een houdbaarheidsdatum. Ik geef om waardig ouder te worden met dementie. Niet om allemaal 400 jaar oud te worden. Dan moeten we nog heel wat hobby’s verzinnen.

Draaglijkheid

Ik vind het een mooie gedachte om na te laten aan de wereld, door de Hersenstichting op te nemen in mijn testament. Met name omdat dementie een grote rol speelt in mijn familiegeschiedenis. Zelf ben ik inmiddels alleen en dat beangstigt me weleens. Wat als ik op een dag ook mezelf niet meer ben? Dat ik geen schone kleren meer aantrek? Of steeds melk ga kopen, terwijl ik dat helemaal niet drink? Wie stuurt mij dan bij?

Als ik er opeens niet meer zou zijn en ik had niks geregeld, zou een groot gedeelte naar de staat gaan. Of naar familie die het waarschijnlijk niet echt nodig heeft. Door na te laten, hoop ik iets bij te dragen aan de draaglijkheid van dementie. Die verlichting gun ik iedereen. Daar voel ik me goed bij.’

Met de steun van mevrouw Onland kunnen we nog grotere stappen zetten op weg naar ons doel: gezonde hersenen voor iedereen.

Voor die nalatenschap willen we haar nu alvast van harte bedanken.

Meer informatie over nalaten aan de Hersenstichting vindt u op hersenstichting.nl/nalaten.

Voor persoonlijk advies kunt u vrijblijvend contact opnemen met Ronald Schouten. Hij zal samen met u bekijken hoe u uw wensen kunt vastleggen.

Ronald is te bereiken op: 06-24882925 of rschouten@hersenstichting.nl

‘Ik

Vergeet niet uw medische wensen met uw arts te bespreken’

5. ALS IK DEMENT WORD, ZIE IK ALLES MISSCHIEN ANDERS

Ik heb gehoord dat je in een levenstestament allerlei zaken kunt vastleggen, voor het geval je bijvoorbeeld dementie krijgt. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor medische behandelingen of het afzien daarvan. Wat gebeurt er nu als ik iets heb vastgelegd, maar me daar later als ik Alzheimer heb, tegen verzet? Telt dan wat ik destijds zei of wat ik nu in mijn dementie zeg. En wat betekent dat bijvoorbeeld voor mijn wens om menswaardig te mogen sterven?

DE NOTARIS:

Een levenstestament gaat vaak over zakelijke en over medische dingen. Voor wat betreft het zakelijke deel zijn dat onderwerpen als: wie beheert mijn bankrekening, wie verkoopt mijn huis als ik naar een verzorgingshuis ga?

Het medische deel betreft bijvoorbeeld: als ik er niet meer toe in staat ben, wie mag dan het gesprek met mijn arts voeren over mijn behandeling? Hier lopen we als notarissen tegen onze grenzen aan. Daarom zeggen we: bespreekt u dat medische gedeelte eerst met uw arts. Wij nemen het graag op in een levenstestament, maar dat is papier. Vooral de arts moet weten hoe u er over denkt.

Als iemand feitelijk dement wordt en iets anders aangeeft dan voor die tijd, bijvoorbeeld wel of geen euthanasie, dan zit je in een grijs gebied. Is dat dan iemand die een vaste wil op een vrije manier tot uiting brengt of iemand die dat niet meer kan?

Is iemand wilsonbekwaam dan blijven de uitingen zonder gevolgen. Dat is verwarrend voor iedereen die met deze persoon te maken heeft.

6.OMA LAAT NA AAN MINDERJARIGE KLEINKINDEREN

Mijn moeder heeft in haar testament bepaald dat na haar overlijden ook een geldbedrag naar alle kleinkinderen gaat. Kan dat? En als die kleinkinderen nog minderjarig zijn als hun oma komt te overlijden?

DE NOTARIS:

Oma kan in haar testament zeker een bedrag bestemmen voor kleinkinderen. Zijn deze nog minderjarig als ze komt te overlijden, dan wordt het geld in beginsel beheerd door hun beide ouders totdat ze achttien jaar zijn. Als oma dat niet wil, dan kan ze iemand aanwijzen die – in plaats van de ouders – het bewind voert. Dit kan ook een van de ouders zijn. Ze kan ook bepalen dat het bewind doorloopt na het achttiende levensjaar, bijvoorbeeld tot 25 jaar of totdat het kleinkind zijn of haar opleiding heeft voltooid. >>

37
NOTARIS, IK ZOU GRAAG WILLEN WETEN…

Een eerlijke kans

Laat ze meedoen!

Samen maken we het verschil voor een kind!

Kijk op fondskindenhandicap.nl of neem contact op via 070-351 27 84 of nalaten@fondskindenhandicap.nl

NEDERLAND TELT VEEL GOEDE DOELEN.

Een aantal brengen zichzelf graag via het supplement voor Gulle Gevers onder uw aandacht.

Handig voor als u een keuze wilt maken voor uw donatie of nalatenschap.

U vindt dit katern op pagina 69 t/m pagina 72

Kijk welk Erkend Goed Doel bij jou past

Het CBF toetst of goede doelen aan strenge kwaliteitseisen voldoen. Alleen dan krijgen ze de Erkenning. Aan Erkende Goede Doelen kun je gerust geven en weet je zeker dat jouw donatie daadwerkelijk bijdraagt aan een betere wereld.

Wil je weten welk Erkend Goed Doel bij jou past? Scan of ga naar cbf.nl/donatietest

7. MIJN VADER HEEFT MIJ ONTERFD

Mijn vader is kortgeleden overleden. Bij het bekendmaken van het testament is gebleken dat hij mij heeft onterfd, ten gunste van zijn nieuwe vriendin. Hij kende haar nauwelijks een jaar. Kan ik hier, als enig kind, iets tegen ondernemen?

8. MIJN ZUS IS ONTERFD EN IK VIND DAT NAAR; KAN IK DAAR WAT AAN DOEN?

Vader was weduwnaar en is nu overleden. Niet lang voor zijn dood is vader gebrouilleerd geraakt met mijn zus en hij heeft haar onterfd via zijn testament. Ik vind dat een onredelijk besluit. Kan ik er iets aan doen om het ongedaan te maken? Kan ik ervoor zorgen dat mijn zus evenredig meedeelt in de erfenis?

Het is niet verplicht onterving vooraf met kinderen te bespreken’

DE NOTARIS:

Dat ligt eraan of uw vader getrouwd was of een notariële samenlevingsovereenkomst was overeengekomen met zijn vriendin. De wil van uw vader is uiteraard leidend. Het is niet verplicht om de onterving vooraf met kinderen te bespreken. Als kind kunt u wel aanspraak maken op uw legitieme portie. Dat is een vordering (in geld) ter grootte van de helft van waar u anders aanspraak op had kunnen maken. U hebt ook recht op informatie over het vermogen van uw vader. Het testament van uw vader zal waarschijnlijk bepalen dat u pas recht heeft op uitkering van uw legitieme portie na het overlijden van de vriendin van uw vader. En dan moet u dus maar afwachten of er tegen die tijd nog iets over is van het vermogen van de vriendin.

DE NOTARIS:

Een kind heeft altijd recht op een legitieme portie. Dat is een bedrag in geld dat de helft is van hetgeen het kind gekregen zou hebben als het niet onterfd zou zijn. Als er bij leven giften zijn gedaan, worden deze hiermee verrekend. Onterven kun je niet ongedaan maken; dat was de wens van de overledene. Je kunt je zus natuurlijk wel iets schenken uit hetgeen jou is nagelaten, maar dan ben je al gauw schenkbelasting verschuldigd (de vrijstelling van giften aan broers en zussen is ruim 2.200 euro, dus betrekkelijk laag). Je zou ook een deel kunnen verdelen onder eventuele kinderen van je zus. Het is raadzaam een notaris te raadplegen. >>

De 10 vragen in dit artikel werden beantwoord door Jasper Nobel. Hij is kandidaat-notaris bij Van Grafhorst Notarissen in Utrecht en beantwoordt regelmatig vragen van consumenten via de Notaristelefoon van de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB).

39
NOTARIS, IK ZOU GRAAG WILLEN WETEN…

9. EEN ERFENIS VOL KOSTBAARHEDEN

De erfenis die ons als kinderen toekomt bestaat niet uit geld, maar uit relatief veel kostbaarheden. Soms hebben deze bovendien voor ons persoonlijk grote emotionele waarde. Er is geen testament. Hoe komen we in hemelsnaam tot een redelijke verdeling, zonder dat er herrie van komt?

DE NOTARIS:

De overleden vader of moeder had het de kinderen makkelijk kunnen maken door van tevoren te bepalen welke goederen bij welke kinderen terecht moeten komen. Dat kan voor nauwkeurig omschreven inboedelgoederen en sieraden via een handgeschreven codicil. Zo’n codicil moet bewaard worden en is dus kwetsbaar. Als je absolute zekerheid wilt hebben, dan kun je de verdeling van de belangrijkste roerende zaken, die grote emotionele waarde hebben, beter vastleggen in een testament. Over het verrekenen van verschillen in waarde tussen de goederen zou je ook bepalingen kunnen vastleggen, bijvoorbeeld een verplichte taxatie en verrekening van waardeverschillen in geld. Daarvoor is een codicil niet geschikt, dat moet per testament geregeld worden. In een testament kun je ook een executeur aanwijzen, iemand die bij een erfenis het voortouw neemt en de verantwoordelijkheid heeft voor een goede afwikkeling. Heeft de overledene niets geregeld, dan moeten de erfgenamen er samen uitkomen. Over de wijze van verdeling moeten ze unaniem zijn en als ze er niet uitkomen, dan kan professionele hulp van een notaris wellicht van pas komen. Wanneer je het eerst eens wordt over de waarde van de afzonderlijke kostbaarheden en deze daarna verrekent bij de verdeling, is dit vaak een goede methode.

10. HAD VADER ECHT GEEN SCHULDEN?

DE NOTARIS:

Na mijn moeder is ook mijn vader overleden. Ik ben met drie broers en we hebben niet veel verstand van geldzaken. Er is geen testament. Vader gaf altijd de indruk dat hij goed bij kas zat, maar we weten eigenlijk niet of dat schijn of werkelijkheid was. Wat staat ons te doen? Kunnen wij de erfenis zelf afwikkelen? Of lopen we dan grote risico’s?

Om te beginnen: erfgenamen zijn niet verplicht een erfenis te accepteren. Er zijn drie keuzes: zuiver aanvaarden, beneficiair aanvaarden en verwerpen. Met het ‘zuiver aanvaarden’ van de erfenis wordt een erfgenaam aansprakelijk voor eventuele schulden van de overledene, bij het verwerpen uiteraard niet, maar dan erven eventuele kinderen in zijn plaats. Dus die komen dan ook weer voor de keuze te staan. In principe is het veilig te kiezen voor de tussenvorm: beneficiair aanvaarden. De afhandeling loopt dan voor een deel via de rechtbank, waarvoor per verzoek ongeveer 130 euro aan griffiekosten moet worden betaald. Als er na het betalen van alle schulden nog wat overblijft, dan is dat voor de erfgenamen. Voorwaarde is wel dat erfgenamen zich nog niet als erfgenamen hebben gedragen. Dus niet alvast pinnen van de rekening van vader en ook niet alvast wat wegnemen uit de woning. De rechter kan oordelen dat iemand zich als erfgenaam heeft gedragen en de erfenis daarna niet meer beneficiair kon aanvaarden. >>

40 GOED GEREGELD MAGAZINE WINTER/LENTE 2023

Mocht er een moment komen waarop u zelf niet meer zorg kunt dragen voor uw hond en/of kat dan nemen wij in onze Seniorenclub de zorg voor uw huisdier(en) graag over. Wij bieden een totaal plaatje. Onze dierenambulances kunnen uw huisdier ophalen, seniorendieren kunnen een nieuw thuis vinden in ons Catshuys of in de Club en jongere dieren kunnen wij professioneel voor u herplaatsen. Dit alles kunt u vastleggen met ons en met uw notaris. U kunt Stichting Nationale Dierenzorg opnemen in uw testament om de zorg van uw huisdier(en) na uw overlijden over te nemen of als u onze stichting een warm hart toedraagt.

Bel voor een persoonlijke kennismaking met Inez de Ligt (Directeur) 070 5179 852 www.ndz.nl - www.seniorenclub.nl - www.dierenambulancewassenaar.nl

U kunt het maar beter goed geregeld hebben!

Heeft u oog voor haar toekomst?

Lizzy heeft de pech dat ze al op jonge leeftijd ernstig bijziend is. Met het risico dat ze later zelfs blind wordt.

Daar legt het Oogfonds zich niet bij neer. Wij geloven in een toekomst waarin iedereen kan blijven zien waar hij of zij van houdt. Hiervoor is wetenschappelijk oogonderzoek onmisbaar.

Vroeger werden mensen met staar niet behandeld. Ze zagen hun leven door een waas en legden zich daar bij neer. Maar dankzij de wetenschap is er een operatieve behandeling gekomen die steeds verder is ver jnd. Met als gevolg dat staar tegenwoordig geen invloed meer heeft op iemands toekomstperspectief. Een fantastisch resultaat dat we graag willen bereiken voor meer oogziektes. Denk aan maculadegeneratie of glaucoom.

Heeft u oog voor de toekomst en steunt u wetenschappelijk oogonderzoek? Ontdek wat u kunt betekenen voor het Oogfonds via een belastingvrije schenking, fonds op naam of nalatenschap bijvoorbeeld. In ons gratis magazine leest u er meer over.

Blijf zien waar je van houdt

oogfonds.nl/magazine of bel Cindy Letschert: 06 82 06 73 46.

Vindt u de drempel wat hoog om meteen naar een notaris te stappen? Dan kunt u zich eerst oriënteren op de website www.notaris.nl. Hier worden de basisbeginselen van erven, schenken en nalaten en veel andere onderwerpen waarvoor u een notaris kunt raadplegen, helder uitgelegd.

U vindt er een eenvoudige checklist voor wat te doen bij iemands overlijden. Heel handig in een periode dat uw hoofd naar heel andere dingen staat dan naar het regelen van praktische zaken. Ook vindt u er een checklist die u antwoord geeft op de vraag of u een testament zou moeten opstellen en of uw huidige testament nog up­todate is. Verder is er uitgebreide informatie inclusief checklist over de mogelijkheden van het levenstestament en tips over schenken bij leven.

De website www.notaris.nl, die wordt beheerd door de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB), heeft ook applicaties die antwoord geven op vragen als: Had mijn overleden naaste een testament? Mijn notaris is gestopt, waar is de akte nu? En wat u kunt doen bij een klacht

over een notaris? Verder is er een adresgids met alle notariskantoren in Nederland.

Wil u liever even spreken met een notaris om u op weg te helpen? Dan is er ook de Notaristelefoon, die wordt bemand door notarissen en notarieel deskundigen die hun sporen hebben verdiend in het vak.

De Notaristelefoon wordt eveneens gerund door de KNB en is puur een informatielijn. U krijgt bijvoorbeeld uitleg over het verschil tussen beneficiair aanvaarden en een erfenis verwerpen. Of hoe de afwikkeling van een nalatenschap werkt en wat de rol van de notaris is. Bij meer gedetailleerde vragen, bijvoorbeeld over uw persoonlijke situatie, verwijzen zij u naar een notaris. <<

De Notaristelefoon (0900 3469393) is iedere werkdag bereikbaar van 9.00 ­ 13.00 uur en kost 80 cent per minuut, met een starttarief van 4,54 cent. Het maximum is 40 euro per gesprek, plus uw gebruikelijke belkosten. De gesprekken van de Notaristelefoon duren gemiddeld 6 minuten.

43
Notaris.nl en de Notaristelefoon: handig voor een eerste advies!
NOTARIS, IK ZOU GRAAG WILLEN WETEN…

Mensen hebben elkaar altijd verhalen verteld en sommige van die verhalen gaan over van de ene generatie op de andere. Zo horen ze bij ons erfgoed. Drie voorbeelden van volksverhalen van onbekende schrijvers.

moraal van het volksverhaal 3 vertellingen waarvan niemand de schrijver kent
De
44 GOED GEREGELD MAGAZINE WINTER/LENTE 2023
Tekst
Peter Boorsma | Beeld iStock

Volksverhalen zijn er in allerlei vormen; de meest bekende zijn sprookjes, sagen en legendes. Sprookjes zijn verzonnen verhalen met fantastische en wonderbaarlijke feiten en gebeurtenissen. Vaak komen er heksen, kabouters, feeën, draken of sprekende dieren in voor. Sprookjes zijn ‘tijdloos’ in de zin dat ze niet aan een bepaalde gebeurtenis zijn te relateren.

Sagen zijn deels gebaseerd op een historische gebeurtenis. Wel is sprake van bovennatuurlijke krachten die ingrijpen op de gebeurtenissen. Sagen hebben vaak een tragische afloop.

Een legende is een verhaal over Christus, Maria, een heilige of een martelaar. Oorspronkelijk werden deze verteld in de kerk op de geboortedag van de heilige of tijdens een kerkelijk feest. Maar geleidelijk aan zijn de verhalen een eigen leven gaan leiden.

TRADITIE

Hoe oud volksverhalen zijn is moeilijk te zeggen. Het is onwaarschijnlijk dat er sprake is van één ononderbroken mondelinge traditie uit de Germaanse tijd, zoals soms wordt gesuggereerd. Maar er zijn wel elementen die al in de klassieke oudheid voorkomen,

zoals het idee van de drakendoder. Ook het motief van de ring die in de vis wordt teruggevonden, zoals in het verhaal van de Vrouwe van Stavoren, komt volgens het Meertens Instituut (dat onderzoek doet naar taal en cultuur in Nederland) al in de oudheid voor. De oudste in het Nederlandse opgetekende legende – die van Sint Servaas – dateert van de twaalfde eeuw.

Vooral na 1900 zijn veel sprookjes en sagen opgetekend, onder meer door de gebroeders Grimm. Er worden ook nieuwe sprookjes verzonnen. De bekendste bedenker is ongetwijfeld Hans Christian Andersen.

Er zijn eigenlijk geen typische Nederlandse legendes, sagen of sprookjes. Dezelfde verhalen zijn in varianten terug te vinden in andere Europese landen. Sinds enkele decennia komen daar de volksverhalen uit andere werelddelen bij. Vooral de vertellingen over Anansi de spin – afkomstig uit Ghana, de Antillen en Suriname – raken in Nederland steeds bekender.

Volksverhalen uit alle delen van de wereld zijn te vinden in de Volksverhalen almanak: https://www.beleven.org/ verhalen en de Nederlandse Volksverhalenbank van het Meertensinstituut https://www.verhalenbank.nl/

45
VOLKSVERHAAL
DE MORAAL VAN HET

DE VROUWE VAN STAVOREN

In het Friese Stavoren woonde ooit een puissant rijke weduwe. Ze bezat een prachtig woonhuis, veruit het grootste en mooiste van de stad. Ze had meer schepen dan alle andere handelaren samen en ze dreef handel met de hele wereld.

Deze Vrouwe van Stavoren was koud en hooghartig en had geen oog voor de armen van Stavoren. Nooit gaf ze een aalmoes. Maar ze was ook ontevreden; ze wilde iedereen de loef afsteken.

Op een dag roept ze haar meest ervaren schipper bij zich en zegt: ‘Breng mij datgene, wat keizers noch koningen bezitten. Laat de schat, die ge mij aanbiedt de roem van mijn huis en de faam mijner rijkdom verbreiden!’

Een grote vloot vaart uit op zoek naar het allerkostbaarste op aarde. Maandenlang zeilen de schepen over zeeën en langs kusten op zoek naar iets wat de Vrouwe van Stavoren kan behagen. Op een morgen zeilen ze een baai binnen en zien een onafzienbaar korenveld. Overal staat goudgeel koren. Wat moet dit voor een prachtig brood opleveren, denkt de kapitein en hij beveelt zijn manschappen de schepen te vullen met dit gouden koren.

Als de vloot maanden later Stavoren weer nadert, staat de Vrouwe ongeduldig op de rede te wachten, benieuwd welke schat zij gevonden hebben. Maar als de luiken van het ruim opengaan, is ze woedend. ‘Koren, gewoon koren!’, roept zij ontzet. Ze vraagt de kapitein aan welke kant het koren is ingeladen. ‘Aan bakboord? Werp het dan aan stuurboord weer in zee!’

Een grijze bedelaar komt op haar af en smeekt haar de lading graan niet te vernietigen. ‘Wij bidden u, we lijden zoveel honger.’

Maar de weduwe is onverbiddelijk. ‘Liever dat, dan het uitdelen aan het volk’, smaalt ze.

Dan spreekt de grijsaard een vloek uit: ‘Als u dit graan aan de golven geeft, zullen de golven ook u verslinden!’

Ze lacht hem uit. ‘Evenmin als het water mij deze ring kan teruggeven, kan de zee mij mijn rijkdom ontnemen’, zegt ze en werpt haar kostbare ring in de zee.

In de herfst geeft de Vrouwe een groot feest. Buiten stormt het. Het water klotst tegen de dijken, maar haar huis staat hoog en zij vreest niets. Het is een feest met veel spijs en drank.

De gasten staan rond een tafel waar de kok juist een grote vis opensnijdt. Plots stuit hij op iets hards. De Vrouwe herkent haar ring onmiddellijk. Is dit een teken van haar ondergang? Onzin, zij is machtiger dan ooit.

Maar de storm zwelt aan. De golven komen tot aan het huis en slaan een muur weg. De Vrouwe van Stavoren moet samen met haar gasten vluchten naar hoger land. Wind en water verwoesten haar huis en al haar pakhuizen. De ooit zo rijke weduwe is arm en ellendig geworden, evenals de door haar versmade armen. Sindsdien moet ze bedelen. Maar niemand die haar wat geeft.

Bronnen: Het wonder gerucht. Nederlandse volksverhalen door Ko van der Laan (1941) en de Volksverhalen Almanak (https://www.beleven.org/verhalen)

DE WOESTE HOEVE

De Woeste Hoeve is een café­restaurant op de Veluwe aan de weg tussen Arnhem en Apeldoorn. Op donkere winteravonden gaat in omliggende dorpen nog steeds het verhaal rond over de brand die in 1770 de oude pleisterplaats met dezelfde naam verwoestte.

De oude Woeste Hoeve werd destijds gerund door moeder Eva, haar twee zonen en een meid. De oudste zoon Jan en de jongste zoon Gerrit zijn zwijgzame, stugge werkers. De werkmeid Marie is een knappe, vrolijke deerne uit het nabijgelegen Eerbeek. Jan en Marie kunnen het goed met elkaar vinden en worden verliefd. Tot groot genoegen van moeder Eva, die graag ziet dat het jonge stel de zorg over de pleisterplaats overneemt.

Maar zoon Gerrit heeft ook een oogje op Marie. Als hij haar op een avond zijn liefde verklaart, wijst Marie hem lachend af. Gerrit is daarna alleen nog maar stugger en stinkend jaloers op zijn broer.

Jan en Marie trouwen toch. De bruiloft vindt plaats op een mooie zomerdag op de Woeste Hoeve zelf in aanwezigheid van familie en vrienden uit Loenen, Beekbergen, Eerbeek en Hoenderloo. Op verzoek van moeder Eva trekt Gerrit het bos in om sparrentakken en dennenappels te verzamelen om daarmee de hoeve te versieren. Maar als de bruiloft begint is hij nog steeds niet terug.

46 GOED GEREGELD MAGAZINE WINTER/LENTE 2023

Tegen de avond – als de gasten zijn vertrokken – slaat het weer om. Donkere wolken pakken zich samen en er zijn bliksemschichten te zien. Het is onstuimig en aardedonker als Gerrit terugkeert naar de hoeve. Marie, Jan en Eva liggen al op bed. Gerrit sluipt naar de haard en rakelt het vuur op. Met een gloeiende dennenappel loopt hij naar de deel. Daar werpt hij de dennenappel in het hooi en gooit de staldeur in het slot. Het hooi vat snel vlam en zet de deel in lichterlaaie. Al snel slaan de vlammen uit het rieten dak en het vuur slaat over op het huis. In no time brandt de Woeste Hoeve tot de grond toe af.

Als de volgende dag de postkoets stilhoudt bij de afgebrande hoeve vinden ze de verkoolde lichamen van de jonggehuwden en moeder Eva tussen de smeulende resten. Van Gerrit geen spoor. Is hij ook omgekomen in de brand? Is hij gevlucht? Niemand die het weet.

Er zijn nu nog steeds mensen die in donkere nachten een vlammend vuur zien in de vorm van een dansende man die onder luide verwensingen een brandende dennenappel in het hooi werpt. ‘Gloeiende Gerrit’ noemen ze het verschijnsel.

Bronnen: Het wonder gerucht. Nederlandse volksverhalen door Ko van der Laan (1941) en de Volksverhalen Almanak (https://www.beleven.org/verhalen)

HOE ANANSI DE SPIN, DE OLIFANT EN DE WALVIS IN DE MALING NEEMT

Op een zonnige dag besluit de spin Anansi te gaan wandelen. Al fluitend loopt hij door het bos en geniet van het mooie weer. Maar hij kijkt niet goed uit en stoot tegen een olifant. De olifant is boos. ‘Kun je niet uitkijken, kleintje! Ga weg, of ik trap je dood!’

‘Dat zou ik niet proberen’, antwoordt Anansi. ‘Want ik pak je bij je slurf en gooi je in de zee.’

‘Zo’n klein ventje zeker?’

‘Heb je mijn spierballen niet gezien? Ik daag je uit voor een potje touwtrekken.’ De olifant begint te lachen en durft deze uitdaging wel aan.

‘Morgen om tien uur kom ik terug met een stevig touw. We zullen zien wie de sterkste is.’

Anansi wandelt verder naar het strand. Daar doet hij zijn gulp open en piest in de groene zee.

‘Hé viespeuk, hou eens op’, roept een walvis vanuit de zee.

Maar Anansi houdt niet op. ‘Ik moet gewoon heel nodig.’

De walvis wordt boos en wil Anansi te lijf. ‘Als ik bij je kon komen zou ik je pletten, kleintje.’

‘Ik ben helemaal niet bang voor jou’, zegt Anansi. ‘Heb je mijn spierballen niet gezien? Ik daag je uit voor een wedstrijdje touwtrekken. Morgen om tien uur kom ik terug met een stevig touw. We zullen zien wie de sterkste is.’

De volgende dag zwemt de walvis al om negen uur rond, de olifant staat in het bos te wachten. Om tien uur verschijnt Anansi met een lang touw. ‘Doe dit om je middel’, zegt hij tegen de olifant. ‘Ik ga een streep trekken en als ik klaar ben blaas ik op mijn fluitje. Dan kun je beginnen.’

Snel rent Anansi naar het strand, gooit het touw in zee en geeft de walvis dezelfde instructie. Dan verstopt hij zich in de bosjes en blaast op zijn fluit. Het trekken begint. De olifant en de walvis trekken en trekken, zo hard dat het touw breekt. Meteen holt Anansi triomfantelijk het strand op. ‘Ik heb gewonnen!’

De walvis is echter verdwenen. Ook de olifant is weg. Die heeft zich uit schaamte verstopt in het donkerste deel van het bos.

Maar een aapje heeft vanuit de boomtoppen de hele wedstrijd gezien. Hij verklapt de olifant dat niet Anansi, maar een walvis aan de andere van het touw trok. Woedend stapt de olifant naar het huis van Anansi. Akuba, de vrouw van Anansi hoort het gestamp en waarschuwt. ‘De olifant is woest en wil je vermorzelen!’

Anansi moet vluchten en verstopt zich in de huizen van mensen. Ergens in een kast of onder een bed, daar moet hij wel veilig zijn.

Bronnen: In mijn klas.nl en de Nederlandse Volksverhalenbank

DE MORAAL VAN HET VOLKSVERHAAL 47

Koning, hertog, landarbeider of toch het kind van de melkboer?

Stam ik af van rijke hertogen en koningen of van arme landarbeiders en turfstekers? Of misschien wel van rijk én arm? Steeds meer mensen zijn geïnteresseerd in hun eigen stamboom (genealogie) en met hulp van internet wordt stamboomonderzoek ook steeds eenvoudiger. Hoe begin je eraan? En wat mag je ervan verwachten?

Honderdduizenden Nederlanders zijn er mee bezig: onderzoek naar de eigen stamboom. Genealogie heet dat. Onderzoek naar de vraag: wie zijn mijn voorouders en wat zegt dat over mijzelf? Sinds de groei van internet is het ook een stuk eenvoudiger geworden. Voor stamboomonderzoek hoef je – zeker in eerste instantie – geen stoffige archieven meer in te duiken. Gegevens over onze voorouders zijn vaak keurig gedigitaliseerd te raadplegen en omdat er volop websites zijn waarop (amateur)onderzoekers hun eigen stamboom delen, biedt dat vaak ook voor anderen weer aanknopingspunten. En dan hebben we het nog niet eens over de revolutie die DNA­onderzoek kan teweegbrengen.

Beginnen met stamboomonderzoek is eenvoudiger dan u misschien denkt. Hierna leggen we uit hoe u het beste zou kunnen starten en wat u ervan mag verwachten. We doen dat aan de hand van 7 vragen en antwoorden.

1. HOE BEGIN JE MET ONDERZOEK NAAR JE EIGEN STAMBOOM?

U begint dichtbij huis. Verzamel de gegevens die u hebt over uw ouders, uw grootouders, uw overgrootouders en hun broers en zussen. Duik in uw eigen familiegeschiedenis van de laatste 80 tot 100 jaar en raadpleeg mensen die hier misschien meer over weten. Wat zijn de geboortedata en sterfdata en waar zijn uw familieleden geboren en gestorven? Waar en wanneer zijn ze getrouwd? Waar

hebben ze gewoond? Zo’n rondje door de familie is nodig, want gegevens van mensen uit deze of de vorige eeuw zijn om redenen van privacy meestal niet of onvolledig digitaal te vinden. Geboorteaktes worden pas na 100 jaar openbaar, huwelijksaktes na 75 jaar en overlijdensaktes na 50 jaar.

Omdat bij het opstellen van een stamboom wordt gewerkt van het heden naar het verleden, is het verzamelen van gegevens over de recente familie essentieel. En wie weet hoeveel leuke en bruikbare anekdotes (en vergeet de oude foto’s en documenten niet) zo’n rondje koffiedrinken nog oplevert. Is er in de familie te weinig informatie beschikbaar, dan kunt u bijvoorbeeld ook >>

48
Tekst Roel Smit | Beeld iStock
7 vragen (en antwoorden) over het opstellen van een eigen stamboom
GOED GEREGELD MAGAZINE WINTER/LENTE 2023
49
7 VRAGEN (EN ANTWOORDEN) OVER HET OPSTELLEN VAN EEN EIGEN STAMBOOM

In heel Europa ontwikkelt en ondersteunt de European Cultural Foundation initiatieven in cultuur, maatschappij en klimaat, om het Europese saamhorigheidsgevoel te vergroten. Wij zijn daarin uniek.

Van het mede-vormgeven van Erasmus 35 jaar geleden – nu met 10 miljoen deelnemers het grootste uitwisselingsprogramma ter wereld – tot het steunen van de evacuatie van Oekraïense kunstenaars en kunstschatten in 2022; de European Cultural Foundation ondersteunt sinds haar oprichting in 1954 culturele, educatieve, duurzame en civil society projecten die bijdragen aan een gedeeld Europees thuisgevoel.

Onze grantee Good Chance Theatre (Engeland) organiseerde ‘The Walk: a journey with Amal, een community art project waarin een 3 meter grote pop een Syrisch meisje symboliseert, dat in Europa op zoek is naar haar moeder. Deze tocht, die in oktober 2022 ook Amsterdam aandeed, mobiliseerde duizenden sympathisanten.

Foto Bevan Roo

We hebben uw bijdrage nodig

Maar, cultuur staat onder druk, ook in Europa. De naweeën van de Corona-crisis en de oorlog in en tegen Oekraïne dragen daaraan bij. Onze missie is na bijna zeventig jaar nog net zo urgent. Ook nu is het onze gezamenlijke plicht om pal te staan voor cultuur. En daarmee voor de diversiteit, levendigheid en toekomst van Europa.

De bibliotheek in Arhus neemt deel aan The Europe Challenge, waarin openbare bibliotheken en hun lokale gemeenschappen werken aan oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen – die zowel op Europees als lokaal niveau spelen. In de editie van 2022-2023 nemen 32 Europese bibliotheken uit 14 landen deel, waaronder school-, academische, stedelijke, gevangenis- en plattelands-bibliotheken.

Foto: The Europe Challenge.

Geeft u?

Van elke gedoneerde euro komt 93 cent ten goede aan programma’s die Europa tot een betere plek maken –democratischer en met een grotere rol voor cultuur!

Wilt u meer weten over onze programma’s en impact, kijk dan op culturalfoundation.eu

Cultuur brengt mensen samen, biedt troost en creëert een gemeenschappelijke toekomst. Want cultuur biedt de ruimte om voorbij de waan van de dag te kijken.
Kateryna Radchecnko, een van de vele Oekraïense Culture of Solidarity Fund grantees, stelde een selectie foto‘s uit Oekraïne samen.
Geeft u?

terecht bij het Nationaal Register Overledenen, dat wordt beheerd door het CBG Centrum voor familiegeschiedenis in Den Haag. Dit register bevat de persoonsgegevens van ruim 10 miljoen overledenen inwoners van Nederland. Het bestaat uit de persoonskaarten van de tussen 1939 en 1 oktober 1994 overledenen, en de digitale gegevens van de inwoners die daarna zijn overleden.

Nog even iets over het principe van stamboomonderzoek. U bent voortdurend op zoek naar documenten die iets zeggen over uw familiegeschiedenis en het aardige van documenten is dat ze het onderzoek steeds iets verder kunnen helpen. Een trouwboekje van opa en oma bevat de namen van hun ouders, dus uw grootouders. Een trouwakte vermeldt nogal eens de leeftijd van het gehuwde paar, dus op die manier weet u bij benadering ook hun geboortejaar. Ook een beroep wordt nogal eens vermeld in een trouwakte. En zo kunt u weer verder zoeken.

2. HOE LEG JE DE GEGEVENS VAST?

Gebruik hiervoor een geschikt programma. Veruit het populairste programma in Nederland is Aldfaer. Het is gratis en overigens alleen beschikbaar voor Windows­gebruikers. Er bestaan daarnaast honderden programma’s voor stamboomonderzoek, al dan niet gratis. De meeste programma’s maken het mogelijk alle beschikbare persoonsgegevens in te voeren, er aantekeningen bij

de maken en foto’s te plaatsen. Echt iets om je even in te verdiepen als u goed wilt beginnen met stamboomonderzoek.

3. WELKE BRONNEN ZIJN ER OP INTERNET?

Op heel veel websites is informatie te vinden die u verder kan helpen, maar sinds enkele jaren is in Nederland de website wiewaswie.nl toch wel de bekendste en – zeker voor starters – de belangrijkste. Er staan gegevens in van 2,5 miljoen personen, die zijn verzameld door een groot aantal archiefinstellingen. Wiewaswie.nl is gratis te raadplegen, maar als u een bescheiden bijdrage betaald, wordt de zoekfunctie uitgebreid (bijvoorbeeld zoeken op meer dan één naam) en dat kan heel goed van pas komen. Wiewaswie.nl linkt vaak verschillende akten aan elkaar en zorgt vaak voor een rechtstreekse link naar originele documenten, wat het zoeken met een beetje geluk erg gemakkelijk kan maken.

Belangrijke bronnen voor stamboomonderzoek zijn de burgerlijke stand en het bevolkingsregister. Het is goed om te bedenken dat beide pas in de Franse tijd (vanaf 1811) zijn ingevoerd, toen de zogeheten Franse Code Civil van Napoleon Bonaparte ook in Nederland ging gelden. Als u voldoende informatie heeft

over uw eigen familie vanaf 1940, is het vaak niet ingewikkeld om via wiewaswie.nl de hele periode 1810­1940 in kaart te brengen. Wilt u iets weten over de periode vóór 1811 dan bent u vooral aangewezen op geboorte­, trouw­ en begraafregisters van de kerken. Daarvan zijn er trouwens intussen ook vele gedigitaliseerd en toegankelijk via wiewaswie.nl. Naast wiewaswie.nl zijn er meer digitale verzamelplaatsen. Een bekende is FamilySearch.org (gratis) van de mormonen (de Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen), een geloofsgemeenschap die veel waarde hecht aan familiegegevens. Goede bronnen zijn ook MyHeritage.nl (niet gratis), cbg.nl (deels gratis) en genealogieonline.nl Houd er rekening mee dat stamboomgegevens die op internet staan, lang niet altijd kloppen, dus als u het goed wilt doen, neemt u niet te snel iets van anderen over. Een controle uitvoeren op originele documenten is altijd verstandig. En bedenk dat niet alles al op internet staat, soms moet u echt gewoon een ouderwets archief in.

4. KUN JE MEER TE WETEN KOMEN OVER VOOROUDERS DAN ALLEEN WANNEER EN WAAR ZE GEBOREN, GETROUWD OF OVERLEDEN ZIJN?

Zeker, het kan heel interessant zijn het verhaal van uw voorouders te reconstrueren. U kunt er bijvoorbeeld achter komen waar ze gewoond hebben (via gezinskaarten, >>

51 7
VRAGEN (EN ANTWOORDEN) OVER HET OPSTELLEN VAN EEN EIGEN STAMBOOM

De KunSt van het dooRgeven

VolgenS Ad de RuIteR

‘Zonder restauratie zou kunst verdwijnen. Letterlijk. Het vervaagt. Of vergaat. Dankzij restauratie kan iedereen van kunst genieten, zoals de kunstenaar het ooit bedoeld heeft. En daarom draag ik bij aan het doorgeven van dit artistieke ambacht.’

InfoRmatIe oveR SchenKen en nalaten: muSeum.nl/Steun of vIa 020 6747 000
MUSEUM FOUNDER HOOFDSPONSOREN

die bijvoorbeeld door gemeenten zijn bijgehouden), of en wanneer ze hun militaire dienst hebben vervuld (via militaire registers), of ze onroerend goed hadden (via notariële archieven), of ze in aanraking geweest zijn met politie en rechterlijke macht (via rechterlijke archieven), of ze naar verre landen zijn vertrokken (via passagierslijsten van scheepvaartdiensten) et cetera. Via de site Delpher.nl kunt u ook in oude kranten, boeken en tijdschriften snuffelen.

Het is deze informatie die stamboomonderzoek interessanter maakt dan het registreren van geboorte­ en sterfdata. Op basis van dit soort bronnen kunnen namelijk de levens van uw voorouders gereconstrueerd worden.

5. STAM IK AF VAN KAREL DE GROTE?

Geloof het of niet, maar die kans is groot. De kans echter dat u kunt aantonen dat u een afstammeling bent van Charlemagne (747­814) is maar klein.

Dat zit zo. Als we teruggaan in de tijd, wordt het aantal rechtstreekse voorouders (dus niet de ooms, de tantes en de aangetrouwden, maar alleen de rechtstreekse vaders en moeders) heel snel groter. U heeft twee ouders, vier grootouders, acht overgrootouders en zestien betovergrootouders.

Op deze manier doortellend heeft u in de tiende generatie al 1.024 rechtstreekse voorouders. En let op, komen u en uw eventuele partner uit een kleine gemeenschap, die al eeuwen op dezelfde plek woont, dan is de kans op over­

lappingen al behoorlijk groot. Dat is even schrikken, maar ook weer niet zo verwonderlijk. De schrijver van dit artikel kwam er bijvoorbeeld achter dat hij en zijn echtgenote een gezamenlijke voorouder hebben in de negende generatie, dus de generatie waarin we beiden 512 voorouders hebben.

Terug naar Karel de Grote. Voorouders die rond 800 leefden zijn zo’n 40 generaties van ons verwijderd. In de veertigste generatie hebben we theoretisch 240 (ruim 1.000 miljard ofwel 1 biljoen) voorouders, terwijl er in heel Europa toen naar schatting 20 tot 30 miljoen mensen leefden. Logisch dat de Europeanen uit onze tijd veel, zeg maar héél veel gezamenlijke voorouders hebben. Even logisch dus dat heel veel Europeanen Karel de Grote op de een of andere manier tot hun voorouders mogen rekenen. Er is een website over Karel de Grote waar meerdere stamreeksen opstaan van mensen die menen een afstamming te kunnen aantonen. Vaak gewone mensen, bij wie in de familiestamboom in de laatste eeuwen geen enkele vorm van adel teruggevonden kan worden.

Mocht u kunnen aantonen dat u een afstammeling bent van Karel de Grote of bijvoorbeeld de grote Frankische koning Clovis (466­511), dan blijft er één teleurstelling over: aan uw genen is dat niet meer af te leiden. Uw erfelijke DNA vertoont geen overeenkomsten meer met grote keizers uit de vroege Middeleeuwen. Dat DNA is na een paar generaties

vrijwel niet meer terug te vinden. Dat valt dan weer tegen.

6. TOT HOEVER KUN JE MET STAMBOOMONDERZOEK TERUGGAAN IN DE TIJD?

Zoals gezegd, na 1811 is Nederland begonnen met het vastleggen van ieders vooren achternaam en werden geboorten, huwelijken en overlijdens getrouw geregistreerd door over het algemeen nauwkeurige ambtenaren. Dat is dus allemaal meestal zonder problemen te achterhalen. Daarvoor deed de kerk de registratie en omdat vrijwel iedereen bij een kerkgenootschap behoorde, zijn die registers ook behoorlijk compleet. Wie verder terug wil dan 1700 moet een doorzetter zijn; er zijn minder bronnen en de bronnen die er zijn worden –naarmate je verder teruggaat in de tijd – moeilijker leesbaar. Rond 1500 houdt het meestal op, tenzij u ergens stuit op adellijke voorouders. Met voorouders van adel (graven, hertogen, prinsen, koningen) kun je vaak nog wel een heel eind verder terug in de tijd, vooral omdat in openbare geschriften het nodige van hun levens is vastgelegd. Gewone mensen waren daarvoor niet interessant genoeg.

Toch kun je in de familiegeschiedenis soms gluren door een kiertje. Zo dacht de >>

53 7
VRAGEN (EN ANTWOORDEN) OVER HET OPSTELLEN VAN EEN EIGEN STAMBOOM
Stamboomonderzoek is meer dan het verzamelen van geboorte- en sterfdata

DNA-testen kunnen leiden tot conclusies waarop niemand had gerekend

schrijver van dit artikel met een deel van zijn stamboom op dood spoor te komen aan het einde van de zestiende eeuw. Over verdere voorouders leek geen informatie meer te vinden. Totdat een Duitse voorvader (10 generaties geleden) de zoon bleek van een moeder uit een zeer adellijk geslacht. Er opende zich via deze ene voorvader een waaier aan kasteelheren en ­vrouwen in Duitsland, Frankrijk en Nederland, graven, hertogen, zelfs koningen van Polen, Zweden en Denemarken. Allemaal keurig in openbare bronnen gedocumenteerd. Nog even doorzetten en ergens moet ook die Karel de Grote opduiken of misschien Clovis wel. Een pad van voorvaders dat velen zullen hebben, maar lang niet iedereen zal kunnen reconstrueren.

7. WAT IS DE BETEKENIS

er drie soorten DNA­testen zijn. Wilt u mannelijke lijn onderzoeken, dan kiest u voor een test op het Y­chromosoom, dat alleen bij mannen voorkomt. Het wordt van vader op zoon doorgegeven (en dus in het algemeen met de familienaam). Stel, u heeft uitgebreid bronnenonderzoek gedaan en vermoedt dat er een connectie is met een gelijknamige familie, maar is deze er ook?

Het papieren bewijs voor deze connectie is niet gevonden. Een vergelijking van het Y­DNA van afstammelingen uit de twee familiegroepen kan deze verwantschap aantonen of uitsluiten.

VAN

DNA VOOR STAMBOOMONDERZOEK?

Die wordt steeds groter. De vader die zijn pasgeboren kind aangeeft bij de burgerlijke stand, moet er maar van uitgaan dat het inderdaad zijn kind is en niet dat van de buurman. Daarmee willen we maar zeggen dat officiële registers per definitie niet volledig betrouwbaar zijn. Bewust of onbewust hebben onze voorouders verkeerde informatie doorgegeven aan de ijverig noterende overheidsambtenaren of kerklieden.

Maar nu is er DNA­onderzoek. Daarmee kan onomstotelijk worden vastgesteld of iemand de vader is van een kind of niet. En steeds meer wordt DNA­onderzoek gebruikt bij stamboomonderzoek.

Belangrijk om te weten is dat

Gaat het u juist om de vrouwelijke lijn, dan neemt u de test voor het zogeheten mitochondriale DNA (mtDNA). Dit mitochondriaal DNA is in de rechte moederlijn terug te volgen: van moeder naar moeder naar moeder, enzovoorts. De test wordt gebruikt om verwantschap langs vrouwelijke lijn vast te stellen.

Het meest populair is echter een derde soort test, de test op het autosomale DNA. De mens heeft drieëntwintig paar chromosomen. Eén paar heet ‘sekse­chromosomen’. Die bepalen of je man of vrouw bent. De vrouw heeft twee X­chromosomen, een man heeft een X­ en een Y­chromosoom. De andere tweeëntwintig paar chromosomen heten autosomen. Daarop wordt dus het autosomaal DNA­onderzoek gedaan.

Bedrijven die deze tests aanbieden adverteren dat ze u een beeld geven van uw herkomst. Die resultaten zeggen in het algemeen echter niet veel, want bijvoorbeeld Europa is

door alle migratie in de loop der eeuwen een bonte mix van genen geworden. Het is heel goed mogelijk dat uw familie de laatste 300 jaar uit Nederland afkomstig was en de test toch uitwijst dat uw etniciteit voor 65 procent Brits en voor 35 procent Scandinavisch is. En doet u dezelfde test bij een andere commerciële partij, dan komt u wellicht wel voor 100 procent uit Nederland. Het is namelijk niet goed mogelijk DNA­informatie toe te wijzen aan een bepaalde precieze locatie, je kunt hooguit zeggen of iemands voorouders afkomstig zijn uit Azië, Afrika of Europa. Hoe leuk al dit soort uitkomsten ook zijn, je hebt er meestal niet veel aan. De autosomale test is wel heel bruikbaar om ‘verwanten’ op te sporen, mensen die gemeenschappelijke voorouders hebben. Zeker binnen de eerste vier generaties (ouders, grootouders, overgrootouders, betovergrootouders) kun je daar wat aan hebben. In oudere generaties is steeds minder van uw DNA terug te vinden. Bedenk wel dat DNA­testen ook kunnen leiden tot conclusies waarop niemand had gerekend. Toch dat kind van de melkboer. Of juist niet… <<

Mocht u beginnen aan het maken van uw eigen stamboom, veel plezier daarmee.

54
GOED GEREGELD MAGAZINE WINTER/LENTE 2023

NALATEN VOOR EEN WERELD ZONDER TUBERCULOSE

Het is onvoorstelbaar, maar elke dag sterven wereldwijd nog altijd 4.000 mensen, waaronder 600 kinderen aan tuberculose (TBC). Onnodig, want TBC is te genezen.

KNCV Tuberculosefonds zet zich al ruim 119 jaar in om TBC te bestrijden. Dat het kan, hebben we in Nederland bewezen. Inmiddels werken we wereldwijd en onze TBC-experts gelden als dé internationale specialisten op dit gebied. De ziekte is hier in Nederland nu goed onder controle, maar rond de Tweede Wereldoorlog was TBC ook in Nederland nog volksziekte nummer 1.

Cobi Seesink deelde een stuk van haar verhaal. “Ik was 3 jaar toen ik TBC kreeg. Mijn vader die al met TBC in het sanatorium lag had heimwee. Hij is naar huis gekomen en ik naar het sanatorium. Je moest liggen met een riem over je heup. Je mocht je benen niet optillen. Eten, spelen, les krijgen deed je op je rug. Ik was 6 toen mijn vader overleed van TBC op zijn 38e verjaardag. Toen ik 13 jaar was kreeg ik TBC voor de tweede keer. Ik heb nooit de mogelijkheid gehad om met jonge lui op te trekken. TBC was toch iets engs!”

GEEF

UW IDEALEN DOOR

Wat je op school leert, is voor altijd. Een kind dat leert, is een kind met kansen. Ook u heeft waarschijnlijk veel te danken aan onderwijs. Omdat u zelf opgeleid bent of omdat u werkzaam bent of was in het onderwijs.

Edukans is dé ontwikkelingsorganisatie voor onderwijs. Wereldwijd gaan 258 miljoen kinderen en jongeren niet naar school of ze stoppen voortijdig. Met uw nalatenschap zorgt u samen met ons voor goed onderwijs in ontwikkelingslanden. Meer informatie:

Overweegt u om het Tuberculosefonds op te nemen in uw testament? Zo draagt u bij aan een wereld zonder tuberculose. Bel of mail ons, we staan u graag te woord over de mogelijkheden. U kunt ons telefonisch bereiken via: 070-4167220 en per mail via: janice.head@kncvtbc.org. Meer informatie vindt u op www.kncvtbc.org/nalaten.
Cobi Seesink: “Toen
ik
13 jaar was kreeg ik TBC voor de tweede keer.”
edukans.nl/nalaten
“DOOR NA TE LATEN AAN EDUKANS GEEFT U KINDEREN DE KANS VAN HUN LEVEN. EN HET GELD KOMT ECHT GOED TERECHT!”
Martine van Os, ambassadeur Edukans:
56 GOED GEREGELD MAGAZINE WINTER/LENTE 2023 De mannen van het gasthuis uit 1907 H T
istorisc H t oneel Tekst Roel Smit Fotografie Marcel Molle Hoe breng je historisch erfgoed tot leven? Bijvoorbeeld door bezoekers met toneelspel mee te nemen terug in de tijd. In Amersfoort doen ze dat in de Mannenzaal, aan de rand van de oude binnenstad.
H

Het is 1907 in de Mannenzaal van het Sint Pieters en Bloklands Gasthuis in Amersfoort. De hoge zaal, met aan beide kanten donkerbruin eikenhout en kleine bedsteden, is een plek waar mannen op leeftijd de laatste jaren van hun leven kunnen doorbrengen. Er wonen er 22. De gastelingen, zoals de mannen worden genoemd, hebben gemeen dat ze niet meer zelf de kost kunnen verdienen en niet door familie opgevangen kunnen worden. Naast een bedstee, heeft ieder een nachtspiegel (po), een tafeltje, een stoel en een houten kist voor de weinige persoonlijke bezittingen.

De mannen zijn eenvormig gekleed en allemaal geboren rond 1820, 1830. Ze hebben vaak moeilijke tijden met veel ziekte en dood meegemaakt. Lezen en schrijven kunnen ze geen van allen, want niemand moest in hun tijd verplicht naar school. Behalve dan Hendrik Jeekel, die wel een paar jaar naar school geweest is. Daardoor kon hij ook werken als apothekersassistent. Hij mag nogal eens een brief schrijven voor de andere gastelingen. Jacob Meijs is ook een van die gastelingen; hij werkte vroeger als sigarenmaker en wil er op zijn tafeltje in de mannenzaal nog wel graag een paar draaien, als hij tabak en bladeren kan bemachtigen.

En dan is er Barend van Gelder, die al een jaar of zeven in de mannenzaal woont. Zijn vrouw was overleden, hij raakte met de nodige drank aan lagerwal en werd liefdevol opgenomen in het huis van zijn dochter Trui. Samenwonen met Trui, haar man en hun twee kinderen in een tweekamerwoning, was voor opa uiteindelijk toch ook geen doen meer. Dochterlief zorgde ervoor dat Barend een gesprek mocht hebben met de regenten die het gasthuis bestieren en hij kreeg een plek. Op voorwaarde dat hij met de drank ‘kalmpjes aan’ zou doen. Dat beloofde hij te doen, maar het lukt in de praktijk niet altijd. ‘Zo nu en dan kan ik het niet laten, als de binnenvader niet aanwezig is’.

Binnenvader Dirk Hartering houdt namens de regenten van het gasthuis toezicht op de gastelingen. Vandaag is hij toevallig net even niet aanwezig; op de ziekenzaal van het gasthuis ligt iemand op sterven als gevolg van de tering. Ondermoeder vrouw Van de Biezenbos zorgt ervoor dat er voor de gastelingen drie keer per dag eten is en dat de mannen eens per twee weken in de tobbe gaan en schoon beddengoed en lijfgoed krijgen. ‘We hebben het hier goed’, zegt Barend van Gelder, terwijl hij stiekem een neutje, dat hij had verstopt, achteroverslaat. De binnenvader is er toch niet…

Levende Historie is het amateurtoneelgezelschap dat De Mannenzaal in Amersfoort tot leven brengt. Ze spelen ook in het Burgerweeshuis (1600). In de Mannenzaal worden vijf rollen vertolkt. Voor elke rol heeft het gezelschap vier spelers. Er wordt vooral gespeeld in de maanden juli en augustus. Het spel in de Mannenzaal wordt overigens in zijn voortbestaan bedreigd omdat ‘Amersfoort in C’, de museumkoepel van Amersfoort waar ook museum Flehite deel van uitmaakt (het museum, dat uitgerekend zelf in 1993 het initiatief voor Levende Historie nam) nu andere plannen heeft. De Stichting Levende Historie verzet zich hiertegen. Levendehistorie.nl

57 HISTORISCH
TONEEL

WAT VOOR WERELD LATEN WE ACHTER?

Heeft u wel eens nagedacht over wat voor wereld wij zullen achterlaten? Hopelijk een wereld waar plaats is voor mens én natuur. Waar jong en oud kunnen genieten van al het moois dat de natuur te bieden heeft. Daar kunt u ook aan bijdragen door Natuurmonumenten op te nemen in uw testament. Wie in zijn testament een gift voor de natuur opneemt, beschermt ons unieke Nederlandse landschap voor later. Elke gift in een testament draagt daaraan bij.

Naam

Straat

Ik ontvang graag de brochure ‘Blijvend iets voor de natuur betekenen?’

Ik heb Natuurmonumenten al opgenomen in mijn testament. U mag mij uitnodigen voor relevante bijeenkomsten.

Postcode

Woonplaats

Huisnummer

m/v

Stuur dit formulier in een gesloten envelop zonder postzegel naar: Natuurmonumenten

Afdeling Services Antwoordnummer 6010 3828 ZV Hoogland

Heeft u vragen, dan kunt u contact opnemen met Ledenservice T (033) 479 71 11 Wij helpen u graag.

Ik denk er over om Natuurmonumenten op te nemen in mijn testament. Neemt u contact met mij op voor een (telefonische) afspraak. Mijn telefoonnummer is:

Natuurmonumenten verwerkt uw persoonsgegevens conform de Algemene Verordening Gegevensbescherming (de AVG) ten behoeve van deze aanvraag. Voor meer informatie lees het privacy statement op nm.nl/uw-privacy

Geef historische panden een toekomst!

Ruim 100 jaar zet Hendrick de Keyser Monumenten zich in voor behoud van architectonisch en historisch waardevolle panden, die anders verloren zouden gaan. De collectie bevat ruim 430 panden, die altijd in bezit blijven en voor eeuwig veiliggesteld worden. Hendrick de Keyser Monumenten zorgt voor restauratie, goed onderhouden verduurzaming. Dit is specialistisch werk en kostbaar.

Door het opnemen van Hendrick de Keyser Monumenten in uw testament, kunt u via een legaat of erfstelling, bijdragen om bijzondere monumenten te redden en bewaren. Nu, én in de toekomst. U kunt ook ons werk steunen via een periodieke schenking. We vertellen u er graag meer over in een persoonlijk gesprek. Helpt u mee?

hendrickdekeyser.nl Hendrick de Keyser Monumenten Lindy van Kats Herengracht 172 1016 BP Amsterdam 06 - 108 174 53 l.vankats@hendrickdekeyser.nl

Steun onderzoek voor mensen met een dubbele diagnose

Stichting Vrienden van Nieuw Spraeland

Mensen met een verstandelijke beperking hebben vaak ook te maken met psychische stoornissen of gedragsproblemen. Met deze ‘dubbele diagnose’ vallen ze tussen wal en schip; we weten nog niet goed hoe we hen het best kunnen helpen.

Stichting Vrienden van Nieuw Spraeland bevordert wetenschappelijk onderzoek om daarachter te komen. En helpt organisaties en professionals om de opgedane kennis in praktijk te brengen.

Kijk op www.nieuwspraeland.nl voor meer informatie over het wetenschappelijk onderzoek, praktijkproducten en doneren.

Geef bij leven of neem Make-A-Wish op in jouw testament. Schenk een wens. Ook als je er zelf straks misschien niet meer bent.

In Nederland horen jaarlijks ruim 1.500 kinderen tussen de 3 en 18 jaar dat ze een ernstige, soms zelfs levensbedreigende ziekte hebben. Dit nieuws is vaak het begin van een periode vol twijfels, pijn, verdriet en vele ziekenhuisbezoeken.

Een wensvervulling ontstaat niet vanzelf. Het is een zorgvuldig geplande Wish Journey. Met elkaar bedacht, uitgeschreven en tot in de puntjes geregeld. Het effect ervan is zeer langdurig en maakt een enorm positief verschil in hun jonge leven! Een ervaring die ze sterker

maakt. En vertrouwen en kracht geeft voor de toekomst. Daarvoor hebben we jouw bijdrage nodig.

‘Onderzoek toont aan dat het realiseren van een allerliefste wens kinderen en hun omgeving weer vertrouwen en kracht geeft, en blijvend impact heeft .’

Wil je méér weten? Neem dan contact op met Alie Snel of Marco Kempers.

Per e-mail: nalaten@makeawishnederland.org Per telefoon: 035 203 5335

Make-A-Wish Nederland KVK 41.13.13.21 IBAN NL48 RABO 0366 0212 22 RSIN/ANBI 8030.01.87

Een goed doel in uw testament: hoe kiest u dat?

iStock

U geeft weleens iets aan een goed doel. Misschien zelfs regelmatig. Maar staat er ook een goed doel in uw testament? En hoe zou u een keuze kunnen maken? We geven 7 praktische tips.

doel terecht, zonder dat de fiscus meeprofiteert. Heeft de Belastingdienst een goed doel niet erkend, dan valt het voor de erfbelasting onder ‘overige erfgenamen’ en kan de erfbelasting oplopen tot bijna 40 procent.

3. BEPAAL WELK DEEL VAN DE ERFENIS NAAR EEN GOED DOEL GAAT

procedures waarbij erfgenamen een testament aanvechten en zeggen dat de erflater het heeft laten opstellen toen hij dement (en dus wilsonbekwaam) was. Praat daarom over uw voornemen met familie en vrienden.

6. GA NAAR DE NOTARIS

1. BEPAAL HET GEWENSTE DOEL

Bij het maken van een keuze kan de digitale Geefwijzer (een samenwerking van het Kenniscentrum Filantropie en het magazine Goed Geregeld!) een hulpmiddel zijn (zie www.goedgeregeldmagazine. nl). Hierop presenteren zich ruim 7.000 goede doelen. Aan de hand van scores kunt u hier vaststellen hoe transparant een doel is, hoe professioneel de organisatie in elkaar zit en wat voor activiteiten ze onderneemt. U kunt ook eenvoudig nagaan welke goede doelen zich met een bepaald thema bezighouden. Voor wie zich even snel wil oriënteren is achter in dit magazine een ‘Supplement voor gulle gevers’ opgenomen, waarin een groot aantal goede doelen zich presenteert.

2. KIES EEN ERKENDE ORGANISATIE

Van belang is na te gaan of een goed doel de status heeft van Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI). Alleen in dat geval komt het volledige bedrag dat u wilt nalaten ook echt bij het goede

Dat kan op twee manieren: door het goede doel aan te wijzen als erfgenaam (wellicht samen met anderen) of door het goede doel een legaat toe te wijzen. Zo’n legaat kan een geldbedrag zijn, maar bijvoorbeeld ook een huis of een schilderij. Benoemt u een goed doel tot erfgenaam, dan heeft het daarmee recht op een deel van de totale nalatenschap (dus het geheel van bezittingen en schulden). Een goed doel zal de erfenis alleen aanvaarden onder de voorwaarde (benificiair) dat de bezittingen groter zijn dan de schulden.

4. VERGEET UW KINDEREN NIET

Wie kinderen heeft, kan niet zijn hele vermogen nalaten aan een goed doel. Eigen kinderen (of kleinkinderen in hun plaats als een kind is overleden) hebben altijd recht op een zogeheten legitieme portie, zelfs als ze onterfd zijn. Die portie is een vordering in de vorm van een geldbedrag ter grootte van de helft van wat een kind zou krijgen als het niet onterfd was.

5. BESPREEK UW WENSEN MET FAMILIE EN VRIENDEN

Het kan vervelend zijn als erfgenamen na uw dood tot de ontdekking komen dat u een goed doel heeft opgenomen in uw testament. Soms leidt dat zelfs tot gerechtelijke

Vergeet niet uw wensen in een testament vast te laten leggen bij de notaris. Het is de enige manier om iets na te laten aan een goed doel en ervoor te zorgen dat uw nalatenschap niet volgens de wettelijke regels van het erfrecht wordt verdeeld over kinderen, kleinkinderen, ouders et cetera.

Hoewel niet verplicht, kan het verstandig zijn een executeur in uw testament te benoemen. Deze persoon wikkelt na uw overlijden uw nalatenschap af. Vraag deze persoon vooraf of hij of zij daadwerkelijk de taken van het executeurschap wil en kan uitvoeren. Dat mag namelijk altijd geweigerd worden.

7. INFORMEER HET GOEDE DOEL

U bent uiteraard niet verplicht om het goede doel op de hoogte te stellen, maar een goed doel hoort graag als het in uw testament is opgenomen. Als dit bekend is, kan het goede doel u nog meer betrekken bij activiteiten. Contact opnemen met het goede doel is ook belangrijk als u in uw testament een speciale bestemming van uw nalatenschap heeft opgenomen, als u bijvoorbeeld wilt dat het geld wordt besteed aan de bestrijding van een bepaalde ziekte, de opvang van een bepaald type dieren et cetera. Het goede doel kan u dan vertellen of dit mogelijk is. <<

61
EEN GOED DOEL IN UW TESTAMENT: HOE KIEST U DAT?

Belasting betalen? Ok, maar niet te veel!

10 praktische tips voor schenken en nalaten

Is het slim te schenken bij leven en de kinderen niet te laten wachten op de erfenis? Soms wel. Geef je de fiscus het nakijken als je schenkt aan een goed doel? Klopt meestal ook. Hoe zit het precies met schenken bij leven (of nalaten als u er niet meer bent)? Wie rekent wat af met de fiscus?

1. Wie betaalt de belasting?

Bij schenken en bij nalaten is degene die ontvangt belastingplichtig. De hoogte van de belasting hangt vooral af van de relatie tussen de schenker/ erflater en de ontvanger. Het principe is: hoe dichterbij, hoe lager de belasting.

2. Hoeveel moeten mijn erfgenamen na mijn overlijden afrekenen met de fiscus?

Afhankelijk van uw relatie tot uw erfgenamen gelden verschillende tarieven (10 tot 40 procent) en verschillende vrijstellingen.

Stel, u hebt een echtgenoot en twee kinderen en u hebt geen testament laten maken. De wet bepaalt dan dat uw vermogen (geld en goederen) wordt toebedeeld aan uw echtgenoot

(de langstlevende). Uw twee kinderen krijgen op hem of haar een vordering (elk van een derde van de nalatenschap), die pas opeisbaar is bij het overlijden van deze echtgenoot.

Het kan echter zijn dat nu al de erfbelasting om de hoek komt kijken. Echtgenoten hoeven alleen erfbelasting te betalen als zij meer erven dan de vrijstelling van 680.645 euro (bedrag in 2022). Als de langstlevende ouder alle bezittingen erft, krijgen de kinderen een geldvordering (een tegoedbon). Als die vorderingen hoger zijn dan de vrijstelling voor kinderen (21.559 euro, in 2022), dan moet meestal direct worden afgerekend met de fiscus. Omdat de kinderen de erfenis nog niet uitbetaald hebben gekregen, moet de langstlevende deze erfbelasting betalen. Dit kan een ongewenste situatie zijn, bijvoorbeeld als er geen liquide middelen zijn

omdat het hele vermogen in de woning zit.

Met een testament kan de betaling van belasting, afhankelijk van een aantal persoonlijke factoren, worden verschoven naar het moment dat beide ouders zijn overleden. Bij een zogenoemd tweetrapstestament wordt de langstlevende partner tot enig erfgenaam benoemd. De kinderen krijgen dan geen vordering en ontvangen beide nalatenschappen als de tweede ouder is overleden en deze nog iets nalaat. Pas dan betalen zij erfbelasting, waarvoor twee vrijstellingen (want: twee erfenissen, van vader én moeder) gelden. De notaris kan u vertellen of een dergelijk testament voor u gunstig is. Daarnaast kunt u in een >>

62
Tekst Roel Smit Beeld iStock
GOED GEREGELD MAGAZINE WINTER/LENTE 2023
Tekst
3. Kunnen we via een testament de erfbelasting beperken?

Met een testament kan de erfbelasting verschoven worden naar een beter moment

Belastingdienst

63
BELASTING BETALEN? OK, MAAR NIET TE VEEL!

’Vanzelfsprekend laat ik na aan vluchtelingen’

hebben geen keuze, ik wel!’

‘Dat een deel van de erfenis naar vluchtelingen gaat, is voor mij vanzelfsprekend. Gelukkig weet ik niet hoe het is om te moeten vluchten, maar ik kan me wel een beetje voorstellen hoe het is je ontheemd te voelen. Ik vind het heel belangrijk dat er dan mensen zijn die je helpen, met de taal en de gebruiken.’ – Johke Heerkens Thijssen

Wilt u meer weten over nalaten aan VluchtelingenWerk?

‘Je bent niet alleen voor jezelf op de wereld. Daarom zijn mijn man en ik al jaren donateur en hebben we VluchtelingenWerk nu ook opgenomen in ons testament. Want ook als we er zelf niet meer zijn, willen we er zijn voor vluchtelingen.’ - Marije Scheffers

Vraag dan vrijblijvend en kosteloos de Oriëntatiegids nalaten aan. Naast praktische informatie, vindt u hierin inspirerende verhalen van vluchtelingen, vrijwilligers en donateurs. Dat maakt dit boekje tot een waardevolle gids bij uw oriëntatie op nalaten.

Wilt u meer weten over nalaten aan VluchtelingenWerk?

Vraag dan vrijblijvend en kosteloos de Oriëntatiegids nalaten aan. Naast praktische informatie, vindt u hierin inspirerende verhalen van vluchtelingen, vrijwilligers en donateurs. Dat maakt dit boekje tot een waardevolle gids bij uw oriëntatie op nalaten.

Bestel de ‘Oriëntatiegids nalaten’ op www.vluchtelingenwerk.nl/nalaten of bel naar 020 346 72 07.

Bestel de Oriëntatiegids op www.vluchtelingenwerk.nl/nalaten of bel naar 020 346 72 07.

Toen er in de directe omgeving van Jos en Helma iemand overleed, realiseerden ze zich dat zij zelf de regie over hun nalatenschap wilden hebben. Zeker ook omdat zij zelf geen kinderen hebben…

Direct was helder dat hun nalatenschap naar Stichting MS Research zou gaan. Jos vertelt: “Het is ons helemaal duidelijk waar deze Stichting voor staat. Onderzoek is namelijk enorm belangrijk om uiteindelijk tot de oplossing voor MS te komen. Wij hebben zelf bewust geen keuze gemaakt voor een bepaald MS-onderzoek. De keuze laten wij met een gerust hart over aan Stichting MS Research. Wij hebben het absolute vertrouwen dat zij met de besteding van de gelden zeer verstandig omgaan. Uiteindelijk moeten de onderzoeksresultaten leiden tot de oplossing van deze ziekte.”

Op de vraag of zij nog iets willen meegeven, antwoordt Jos: “Als je in de omstandigheid bent nu iets te regelen, doe het dan voordat het te laat is. Doe je dat niet, dan zullen je uiteindelijke erfgenamen wellicht een ander bestedingsdoel van je nalatenschap kiezen. Kortom, regel je zaken, voordat het te laat is.”

Wilt u zelf een concrete bestemming geven aan uw nalatenschap? Bel ons op: 071-5600500.

‘Vluchtelingen
FOTO: FRANK RUITER
• communicatie@msresearch.nl
Niet alleen voor nu, maar zeker ook voor later
www.msresearch.nl

testament opnemen dat de geldvorderingen van uw kinderen opeisbaar worden op het moment dat de langstlevende langdurig wordt opgenomen in een verzorgingsinstelling. Wanneer de kinderen hun geldvorderingen opeisen, neemt het vermogen van de langstlevende af, waardoor de eigen bijdrage voor de Wet langdurige zorg (voorheen AWBZ) mogelijk lager wordt.

Minder belasting betalen? Vraag een deskundig advies

wil zeggen: mensen die met elkaar gehuwd zijn, een geregistreerd partnerschap zijn aangegaan of een notarieel samenlevingscontract hebben gesloten. Zij hoeven over de eerste 680.645 euro (bedrag in 2022) geen belasting te betalen en over het meerdere 10 procent. Wordt het belastbare bedrag hoger dan 130.424 euro (bedrag in 2022) dan moet over het meerdere 20 procent worden afgerekend met de fiscus.

vrijstellingen. De basisregels zijn: kinderen (ongeacht leeftijd) mogen jaarlijks 5.677 euro (bedrag 2022) belastingvrij ontvangen. Wie zijn twee kinderen tien jaar lang het maximum schenkt, schuift dus zonder tussenkomst van de fiscus zomaar meer dan een ton door naar de volgende generatie.

Het beste advies dat we kunnen geven, is: laat u hierover adviseren door een deskundige, bijvoorbeeld een notaris, een estate planner of een belastingadviseur. Het kan echter zeker verstandig zijn om bij leven al een deel van het vermogen weg te schenken. Wat u bij leven vrijgesteld schenkt, kan niet meer belast worden met erfbelasting. Door slim om te gaan met schenkingen kunt u het bedrag dat uiteindelijk bij de begunstigden terechtkomt substantieel verhogen. Dat geldt zeker bij wat grotere vermogens. Door de schenkingen te spreiden, kunt u maximaal profiteren van lagere tarieven en optimaal gebruikmaken van de vrijstellingen in het schenkingsrecht. Maar pas op: ook hier gelden beperkingen!

5. Als er toch erfbelasting betaald moet worden, hoeveel dan?

Zoals gezegd is de fiscus het vriendelijkst voor partners. Dat

Het is de moeite waard om te kijken hoe u die vrijstelling optimaal kunt benutten ten behoeve van de langstlevende partner in een testament. Kinderen vallen in hetzelfde belastingtarief (10 tot 20 procent) als partners. Hun vrijstelling is echter een stuk lager: 21.559 euro (bedrag 2022). Voor een gehandicapt kind dat grotendeels door de overleden ouder onderhouden werd, is de vrijstelling overigens drie keer zo hoog. Voor ouders geldt een vrijstelling van 51.053 euro (bedrag 2022). Zij erven echter pas als er geen partner of kinderen zijn. Voor alle overige partijen is de vrijstelling voor erfbelasting slechts 2.274 euro (bedrag 2022). De tarieven voor deze groep liggen aanzienlijk hoger (30 tot 40 procent).

Daarnaast is het mogelijk om kinderen tussen 18 en 40 jaar eenmalig 27.231 euro (bedrag 2022 én 2023) belastingvrij te schenken. Dat kan overigens ook een schenking op papier zijn. Dat laatste kan handig zijn wanneer u als ouder dat geld eigenlijk niet contant hebt liggen of het nog niet echt weg wilt geven. Door een toezegging te doen van schenking wordt er op papier een schuld aan het kind gecreëerd. Over die schuld moet de ouder wel elk jaar rente betalen. Het voordeel is dat het kind straks minder erfbelasting betaalt, mits de schenking op papier via de notaris gaat.

6. Dan toch maar schenken vóórdat ik er straks niet meer ben?

Dat kan slim zijn, maar overleg dit met een deskundige (notaris, estate planner of uw belastingadviseur).

Over schenkingen moet immers ook belasting betaald worden. Er gelden echter

In zekere zin wel. Goede doelen hoeven geen schenken erfbelasting te betalen. Dat wil zeggen: goede doelen met de status van algemeen nut beogende instelling (ANBI). Met andere woorden: wat u geeft of nalaat, komt ook echt volledig ten goede aan het doel. Hebben we het over een erfenis, dan moet het goede doel wel met name genoemd worden in het testament dat u bij de notaris hebt laten >>

65
BELASTING BETALEN? OK, MAAR NIET TE VEEL!
4. Hoe kan ik ervoor zorgen dat mijn kinderen zo min mogelijk erfbelasting betalen?
7. Is de fiscus vriendelijker voor goede doelen dan voor mijn familie?

Check of een goed doel een ANBIstatus heeft

opstellen. Het is handig om bij de Belastingdienst (www.belastingdienst.nl) even te checken of het doel dat u in gedachten hebt inderdaad nog steeds de ANBI­status heeft. Dat verandert nog weleens. Ook sociaal belang behartigende instellingen (SBBI’s)

hoeven geen erf­ en schenkbelasting af te dragen. SBBI’s zijn geen goede doelen, maar organisaties die een bepaalde maatschappelijke waarde hebben, zoals zangkoren, buurtverenigingen, hobbyclubs en dergelijke. Ook goed om even te checken.

Een andere voorwaarde is dat u de gift vrijwillig doet en dat u er niets voor terugkrijgt. Als u dus bij een patiëntenvereniging een speciaal kookboek koopt of als u een lot koopt in een loterij, dan zijn dit geen aftrekbare giften.

9. Hoe groot is mijn fiscale voordeel bij schenkingen aan een goed doel?

is te vinden op de website van de Belastingdienst of bij veel goede doelen verkrijgbaar.

10. Ik hoorde dat het fiscale voordeel nog groter kan zijn voor wie schenkt aan een culturele instelling. Klopt dat?

Dat is juist. De overheid wil op die manier de cultuur in Nederland stimuleren.

Als u bij leven een bedrag schenkt aan een goed doel, dan kunt u deze gift onder voorwaarden aftrekken van de inkomsten­ of vennootschapsbelasting.

Een van die voorwaarden is dat de instelling die de gift ontvangt bij de Belastingdienst geregistreerd staat als ANBI (of als ‘culturele ANBI’, waarover straks nog wat meer). Giften aan SBBI’s zijn niet fiscaal aftrekbaar. Wél aftrekbaar zijn giften aan een ‘Steunstichting SBBI’. Dit zijn speciale stichtingen die worden opgericht om geld op te halen voor bijvoorbeeld een jubileumfeest.

Er zijn voor de Belastingdienst twee soort schenkingen aan goede doelen. De eerste is de eenmalige schenking. Een geschonken bedrag is pas aftrekbaar wanneer het meer is dan 1 procent van het belastbaar inkomen (met een minimum van 60 euro). Schenkingen in één kalenderjaar mogen bij elkaar worden opgeteld en de totale aftrekbare schenking is maximaal 10 procent van het inkomen.

De tweede categorie is die van de periodieke schenking. Dan geeft u minimaal vijf jaar achtereen (minimaal eens per jaar) aan hetzelfde goede doel. Het leuke daarvan is dat dan de hele gift aftrekbaar is; er geldt dus geen drempel. Een voorwaarde is dat u de periodieke gift laat vastleggen in een notariële akte of (ondershandse) schenkingsovereenkomst. Een model daarvoor

Als u een gift doet aan een culturele instelling (met een ANBI­status), mag u voor het berekenen van de aftrek deze gift verhogen met 25 procent. Voor deze verhoging geldt een maximum van 1.250 euro. Het maakt hierbij niet uit of u een gewone gift doet of een periodieke gift, of beide. Voor gewone giften geldt wel het drempelbedrag. De verhoging die u krijgt voor de gift telt niet mee voor de berekening van uw maximum voor gewone giften.

Bij een gift van bijvoorbeeld 2.000 euro mag dus 2.500 euro als aftrekpost worden opgevoerd.

Of een instelling een culturele ANBI is, kunt u nagaan via de website van de Belastingdienst. Let op: kerken en kerkelijke instellingen zijn geen culturele ANBI’s. <<

66
GOED GEREGELD MAGAZINE WINTER/LENTE 2023
8. Is een gift aan een goed doel voor mijzelf fiscaal aantrekkelijk?

Met uw nalatenschap ziet u om naar kwetsbare mensen

Interesse in nalaten aan het Leger des Heils? Vraag gratis onze brochure nalaten aan via ldh.nl/goedgeregeld of bel voor een vrijblijvend gesprek met onze relatiebeheerder via 088 - 06 5 31 34.

Het Leger des Heils ziet, mede dankzij gi en uit nalatenschappen, al 135 jaar om naar de meest kwetsbare mensen in Nederland. En wijst u het Leger aan als executeur, dan nemen wij alle zorg bij de afwikkeling rondom het overlijden uit handen. Zoals u dat wilt. Dat gee een gerust gevoel. Met uw nalatenschap laat u iets blijvends

achter
‘Met mijn nalatenschap help ik een mens die verder niemand hee ’
NALATER PETRA ROOS

“ Hoe wilt u de wereld achterlaten?”

Wilde Ganzen steunt mensen die met kleine, slimme projecten armoede aanpakken in hun eigen buurt of dorp. Door Wilde Ganzen op te nemen in uw testament geeft u, ook als u er niet meer bent, deze aanpakkers de kans om armoede van onderop te doorbreken. Meer informatie over onze projecten of nalaten? Kijk op wildeganzen.nl/nalaten Scan

QR-code
de brochure aan
de
en vraag direct

Nederland telt veel goede doelen. Enkele brengen zichzelf graag via dit speciale katern van Goed Geregeld! onder uw aandacht. Handig voor als u een keuze wilt maken voor uw donatie of nalatenschap.

69 SUPPLEMENT VOOR GULLE GEVERS >> Zoekt uw geld een goed doel?

A

SUPPLEMENT VOOR GULLE GEVERS >>

AFRICAN PARKS

African Parks beheert en herstelt grote natuurgebieden in Afrika, en werkt hierbij samen met de overheid en de lokale gemeenschappen.

CONTACT

T: +31 343 565019

E: netherlands@africanparks.org

I: www.africanparks.org

IBAN: NL41ABNA0432633790

STICHTING ASTMA BESTRIJDING

Het doel van de stichting Astma Bestrijding is belangenbehartiging van hen die geconfronteerd worden met astma, chronisch obstructieve long ­ en luchtwegaandoeningen in de ruimste zin des woords.

CONTACT

T: 035 ­ 6981078

E: fhvanbeek26@hotmail.com I: www.astmabestrijding.nl

IBAN: NL54 GILL 0265 9532 00

Zie ook pag.10

STICHTING DIERENNOOD

Als dierenvriend wil je juist die dieren helpen die dit het meest nodig hebben. Stichting Dierennood doet dat. Heel betrouwbaar, want ook CBF ­ erkend. Kijk voor de actuele hulpprojecten op: www.dierennood.nl

CONTACT

T: 010 ­ 420 23 44 E: info@dierennood.nl I: www.dierennood.nl IBAN: NL16 INGB 0004 7841 60

B

AIDSFONDS

Door Aidsfonds te steunen weet u zeker dat u een enorme bijdrage levert aan een betere wereld.

U steunt belangrijk wetenschappelijk onderzoek, aidsbestrijding in Nederland of juist in ontwikkelingslanden.

CONTACT

T: 06 ­ 53145654

E: nrietman@aidsfonds.nl

I: www.aidsfonds.nl

IBAN: NL37 INGB 0000 0089 57

Zie ook pag.34

NEDERLANDSE BRANDWONDEN STICHTING

Brandwonden zijn extreem pijnlijk. De behandeling is erg complex. We willen brandwonden voorkomen en leed door brandwonden beperken. Met uw hulp streven we naar een toekomst zonder littekens!

CONTACT

T: 0251 ­ 275 555

E: info@brandwondenstichting.nl

I: www.brandwondenstichting.nl

IBAN: NL93 RABO 0388 013 222

EUROPEAN CULTURAL FOUNDATION

In heel Europa ontwikkelt en onder steunt de European Cultural Foundation initiatieven in cultuur, maatschappij en klimaat  om het Europese saamhorigheidsgevoel te versterken. Wij zijn daarin uniek.

CONTACT

T: 020 ­ 5733868

D

AMREF FLYING DOCTORS

Gezonde mensen en daardoor minder armoede. Dat is het doel van Amref Flying Doctors, een Afrikaanse gezondheidsorganisatie. Want wie gezond is, kan beter voor zichzelf zorgen en ontsnappen aan armoede.

CONTACT

T: 071 ­ 576 9476

E: info@amref.nl

I: www.amref.nl

IBAN: NL68 ABNA 0707 0704 57

STICHTING DIERENLOT

Voor hulp aan dieren in nood, ook bij ú in de buurt.

CONTACT

T: 0183 ­ 563912

E: info@dier.nu

I: www.dier.nu

IBAN: NL28 INGB 0000 0023 29

Zie ook cover 3

Zie ook pag.50

E: communications@culturalfoundation.eu I: www.culturalfoundation.eu IBAN: NL36ABNA0411220160

HERSENSTICHTING

1 op de 4 mensen heeft een hersenaandoening. Hersenaandoeningen zijn helaas op weg de grootste ziekte van Nederland te worden. Dit moet stoppen. Want een hersenaandoening zet je leven op z’n kop.

CONTACT

T: 070 360 48 16

Zie ook pag.36

E: rschouten@hersenstichting.nl I: www.hersenstichting.nl

IBAN: NL 18 INGB 0000 000 860

GOED
GEREGELD!
E H 70 GOED GEREGELD MAGAZINE WINTER/LENTE 2023

DE HOLLANDSCHE MOLEN

Nederland en molens zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De Hollandsche Molen zorgt ervoor dat monumentale windmolens en watermolens in Nederland kunnen draaien en malen.

CONTACT

T: (020) 623 87 03

E: dhm@molens.nl

I: www.molens.nl

IBAN: NL71 INGB 0000 1135 90

STICHTING KINDEREN KANKERVRIJ

KiKa zet zich in voor meer onderzoek naar kinderkanker omdat het doodsoorzaak nummer 1 door ziekte is. Met uw donatie helpt u mee aan betere behandelingen en snellere genezing van zieke kinderen.

CONTACT

T: 020 ­ 3458535

E: nalaten@kika.nl I: www.kika.nl

IBAN: NL89 INGB 0000 0081 18

LEGER DES HEILS

Uw nalatenschap aan het Leger des Heils geeft kwetsbaren een toekomst en u geeft mensen die zijn vastgelopen weer perspectief. U investeert in een betere, heilzamere samenleving.

CONTACT

T: 088 ­ 0653134

E: nalaten@legerdesheils.nl

I: www.ldh.nl/goedgeregeld

IBAN: NL26 RABO 0330 0778 80

Zie ook pag.67

Zie ook pag.21

JUCONI

Juconi zet zich in voor kinderen die op straat leven in Latijns ­ Amerika. Door middel van opvang, onderwijs, voeding, begeleiding en (medische) verzorging geven wij hen zicht op een hoopvolle toekomst.

CONTACT

T: 070 ­ 365 56 50

E: info@juconi.nl I: www.juconi.nl

IBAN: NL44 INGB 0004 7841 41

KANSFONDS

Niemand kan zonder thuis. Een dak boven je hoofd, voldoende geld om van te leven en het diepe besef dat je erbij hoort.

J K

FONDS KIND & HANDICAP

Zie ook pag.73

Kinderen met een handicap of chronische ziekte krijgen lang niet altijd de steun die ze nodig hebben. Fonds Kind & Handicap laat ze meedoen. Zodat ook zij hun dromen waar kunnen maken.

CONTACT

T: 070 ­ 351 27 84

MAKE-A-WISH NEDERLAND

Make ­ A ­ Wish realiseert de liefste wens van ernstig zieke kinderen. Het effect is heel langdurig en maakt ‘n enorm positief verschil in hun jonge leven! Geef ook vertrouwen en kracht voor de toekomst.

Zie ook pag.60

CONTACT T: 035 20 35 300

Zie ook pag.38

E: nalaten@fondskindenhandicap.nl I: fondskindenhandicap.nl/nalaten IBAN: NL61 INGB 0000 2713 95

E: info@makeawishnederland.org I: www.makeawishnederland.org

IBAN: NL48 RABO 0366 0212 22

Toch zijn er in ons land meer dan 1 miljoen mensen die geen thuis hebben. Ze missen wat nodig is voor een menswaardig bestaan.

Dat laten we natuurlijk niet gebeuren in een samenleving waarin we omzien naar elkaar. Daarom helpt Kansfonds thuisgeven.

CONTACT

T: 035 ­ 624 96 51

E: info@kansfonds.nl

I: www.kansfonds.nl

KONINKLIJKE NEDERLANDSE REDDING MAATSCHAPPIJ (KNRM)

De KNRM komt mensen in nood op het water te hulp. Staat dag en nacht klaar met 1.400 vrijwilligers. Vaart met 75 reddingboten zo’n 2.500 keer per jaar uit en brengt meer dan 4.000 mensen veilig aan wal.

Zie ook cover 2

STICHTING MS RESEARCH

Stichting MS Research is dé organisatie die wetenschappelijk onderzoek naar MS financiert en stimuleert. Ook geeft zij voorlichting over (leven met) MS en bevordert zij goede zorg voor mensen met MS.

CONTACT

Zie ook pag.24

CONTACT

T: 0255 ­ 548454

E: c.prins@knrm.nl (Cees Prins) of c.bartels@knrm.nl (Cora Bartels)

I: www.knrm.nl

IBAN: NL 40 INGB 0000026363

Zie ook pag.64

T: 071 ­ 5 600 500 E: communicatie@msresearch.nl I: www.msresearch.nl IBAN: NL17 INGB 0000 0069 89

GULLE GEVERS

>>
M L SUPPLEMENT VOOR
IBAN: NL20 INGB 0660 9712 40 71
Zie ook pag.24

Uw organisatie vermeld in het Supplement voor Gulle Gevers? Neem voor meer informatie en de voorwaarden contact op met Sales and Services via 0229 211 211 of per email administratie@salesandservices.nl

OOGFONDS

Niemand meer slechtziend of blind. Zodat iedereen kan blijven zien waar hij/zij van houdt! Dat is de droom van het Oogfonds.

CONTACT

T: 030 29 66 999

E: c.letschert@oogfonds.nl

I: www.oogfonds.nl

IBAN: NL21 INGB 0000 0039 10

Zie ook pag.42

STICHTING VLUCHTELING

Stichting Vluchteling biedt levensreddende noodhulp aan vluchtelingen en ontheemden in ‘s werelds grootste humanitaire crises. Ook helpen we in langdurige crises of bij wederopbouw.

CONTACT

T: 070 ­ 3468946

E: MarcPesch@vluchteling.nl

I: www.vluchteling.nl

IBAN: NL48 INGB 0000 0009 99

WILDE GANZEN

Per jaar steunt Wilde Ganzen honderden projecten in Afrika, Zuid ­ Oost Azië en Midden Amerika op het gebied van onderwijs, gezondheidszorg, water­ en sanitatie, en voedselzekerheid.

CONTACT

T: 033 ­ 2045555

E: info@wildeganzen.nl I: www.wildeganzen.nl

IBAN: NL53 INGB 0000 0400 00

Zie ook pag.68

VLUCHTELINGENWERK

PRINS BERNHARD CULTUURFONDS

Het Prins Bernhard Cultuurfonds brengt mensen, werelden en ideeën samen om cultuur en natuur te laten leven, dankzij de bijdrage van de loterijen en giften en nalatenschappen van cultuurliefhebbers.

CONTACT

T: 020 ­ 540 6130

E: info@cultuurfonds.nl

I: www.cultuurfonds.nl

IBAN: NL32 INGB 0000 3333 18

Zie ook pag.27

NEDERLAND

Wilt u ook in de toekomst iets betekenen voor vluchtelingen in ons land? Neem dan VluchtelingenWerk Nederland op in uw testament. Vraag vrijblijvend onze Oriëntatiegids aan of bel met Onno Yska.

CONTACT

T: 020 ­ 346 72 15

E: oyska@vluchtelingenwerk.nl

Zie ook pag.64

I: www.vluchtelingenwerk.nl/nalaten IBAN: NL60 INGB 0000 1234 88

STICHTING WOORD EN DAAD

Woord en Daad werkt wereldwijd vanuit Bijbels perspectief aan een menswaardig bestaan én duurzame verandering voor mensen in armoede. Samen zijn we verbonden, in Woord én daad!

CONTACT

T: 0183 ­ 61 18 00 E: info@woordendaad.nl I: www.woordendaad.nl

IBAN: NL64 RABO 0385 4870 88

VERENIGING REMBRANDT

De Verenging Rembrandt zet zich sinds 1883 in voor een bloeiend openbaar kunstbezit.

CONTACT

T: 070 ­ 4271720

E: pelsrijcken@verenigingrembrandt.nl

I: www.verenigingrembrandt.nl/ doe ­ mee

IBAN: NL21 ABNA 0252 2008 61

WERELD KANKER ONDERZOEK FONDS

Wij zijn al meer dan 25 jaar de autoriteit in Nederland op het gebied van voeding, leefstijl en kanker. Wij helpen mensen gezonde keuzes te maken om sterker te staan tegenover kanker.

CONTACT

T: 020 ­ 344 9595

E: informatie@wkof.nl

I: www.wkof.nl

Zie ook pag.15

IBAN: NL51 ABNA 0424 3563 09

ZOA

ZOA is er voor mensen die alles zijn kwijtgeraakt door een oorlog of een ramp. We verlenen noodhulp en we blijven trouw door te helpen bij het opbouwen van een nieuw bestaan, bijvoorbeeld onderwijs.

CONTACT

T: +31 (0)55 36 63 339

E: info@zoa.ngo

I: www.zoa.nl

IBAN: NL02 RABO 03875 12012

Zie ook pag.73

GEREGELD!GOED
W >> O
72 GOED GEREGELD MAGAZINE WINTER/LENTE 2023
V P Z

‘Ook na je leven kun je impact hebben!’

Als je nadenkt over nalaten

“Het is zo belangrijk om over nalaten na te denken. Juist als je midden in het leven staat. Uit ervaring weet ik dat het leven kwetsbaar is, het kan zomaar voorbij zijn. Daarom heb ik mijn testament opgesteld, en een deel van mijn vermogen gaat naar ZOA”, zegt Ellis Samsom.

ZOA helpt mensen die alles kwijt zijn geraakt door een oorlog of een ramp. Denk aan vluchtelingen in Ethiopië, Myanmar, Oekraïne en Colombia.

“ZOA is er, met noodhulp. Met een medemenselijkheid en warmte die zich niet laat beschrijven, die is er gewoon. Het geeft echt een goed gevoel te weten dat je ook na je leven impact kan hebben en van betekenis kan zijn voor kwetsbare mensen op de vlucht!”

Wil je meer weten over nalaten aan ZOA? Bestel dan vrijblijvend onze brochure ‘Geloof in geven’ op www.zoa.nl/nalaten

Kom je liever persoonlijk met ons in contact? We gaan graag met je in gesprek.

Yolenta Pater 06 558 307 18 y.pater@zoa.ngo

Monique Boom 06 380 080 94 m.boom@zoa.ngo

- Ellis Samsom
Als u nadenkt over nalaten... 1. TITEL - BEELD
C M Y CM MY CY CMY K
in Geloof Geven
Ontdek alle verhalen op knb.nl/hetmoment

Deelnemende Organisaties

African Parks www.africanparks.org

Aidsfonds www.aidsfonds.nl

Alzheimer Nederland www.alzheimer­ nederland.nl/nalaten

Alvleesklierkanker, Stichting Overleven met www.supportcasper.nl

Amref Flying Docters www.amref.nl

Astma Bestrijding, Stichting www.astmabestrijding.nl

Brandwonden Stichting, Nederlandse www.brandwondenstichting.nl

CBF toezicht op goeddoen www.cbf.nl

Dierenlot, Stichting www.dier.nu

Dierennood, Stichting www.dierennood.nl

Dierenzorg, Stichting Nationale www.ndz.nl

Edukans www.edukans.nl

European Cultural Foundation www.culturalfoundation.nl

Hendrick de Keyser, Vereniging www.hendrickdekeyser.nl

Hersenstichting Nederland www.hersenstichting.nl

Hollandsche Molen, Vereniging De www.molens.nl

70 34/70 9 10 70 10/77 70 38 Cover 3/70 70 41 55 50/70 59 36/70 24/71

Jager, VeilingHuis De www.veilinghuisdejager.nl

Juconi www.juconi.nl Kansfonds www.kansfonds.nl

Kind & Handicap, Fonds www.fondskindenhandicap.nl

Kinderen Kankervrij (KiKa), Stichting www.kika.nl

KNRM www.knrm.nl

Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie www.knb.nl

Leger des Heils www.legerdesheils.nl

Make-A-Wish Nederland www.makeawishnederland.org

MS Research, Stichting www.MSresearch.nl

Natuurmonumenten www.natuurmonumenten.nl

Nieuw Spraeland, Stichting Vrienden van www.nieuwspraeland.nl

Oogfonds Nederland, Stichting www.oogfonds.nl

Prins Bernhard Cultuurfonds www.cultuurfonds.nl

Rijksmuseum Fonds, Stichting Het www.rijksmuseum.nl

Vereniging Rembrandt www.verenigingrembrandt.nl

Cover 4 71/73 24/71 38/71 21/71 Cover 2/71 73 67/71 60/71 64/71 58 59 42/72 27/72 52 72

Support Casper www.supportcasper.nl

KNCV Tuberculosefonds www.kncvtbc.org/nalaten

Vluchteling, Stichting www.vluchteling.nl

VluchtelingenWerk Nederland www.vluchtelingenwerk.nl

Wereld Kanker Onderzoek Fonds www.wkof.nl Wilde Ganzen www.wildeganzen.nl

Woord en Daad, Stichting www.woordendaad.nl ZOA www.zoa.nl

10 55 72 64/72 15/72 68/72 72 72/73

74
GOED GEREGELD MAGAZINE WINTER/LENTE 2023

Zelfs wanneer ik er niet meer ben zou ik nog altijd graag dieren willen helpen...

Mijn leven staat in het teken van dieren. Dat heeft het altijd gedaan. Dieren in de natuur in het bijzonder. Ik vind ze geweldig. Maar het leven is eindig. Ook wanneer ik er niet meer ben wil ik dieren blijven helpen. Met DierenLot kan dit. Door hen op te nemen in het testament kunnen zij ervoor zorgen dat ook in de toekomst dieren in nood geholpen kunnen worden. Huisdieren, maar ook natuurdieren. Mijn nalatenschap helpt bij het ondersteunen van lokale dierenhulporganisaties. Denk aan wildopvang-centra, asielen of dierenambulances. Allen doen fantastisch werk. Onmisbaar werk. Met DierenLot draag ik nu een steen bij. Zodat het werk door kan blijven gaan. Niet enkel nu, ook in de toekomst. Help ook dieren in nood. Ook bij u in de buurt. Neem DierenLot op in uw testament.

Ja, ik wil graag dieren helpen wanneer ik er zelf niet meer ben

Ik heb DierenLot al opgenomen in mijn testament.

Ja, ik ontvang graag een uitgebreidere brochure over nalaten aan DierenLot.

Ja, ik heb vragen over nalaten aan DierenLot, neemt u telefonisch contact met mij op.

Ja, ik heb interesse in nalaten aan DierenLot, belt u mij voor een persoonlijke afspraak bij mij thuis.

Ja, als DierenLot voor mijn dieren zorgt na mijn overlijden, neem ik DierenLot graag op in mijn testament. Neemt u contact met mij op.

Ja, ik neem DierenLot op in mijn testament en oormerk graag mijn nalatenschap aan een of meer van de Erkend Beneficianten van DierenLot. Neemt u contact met mij op.

Naam Mw.

Boswachter, wildlife adviseur en docent én ambassadeur Stichting DierenLot. André is regelmatig als natuurverslaggever te gast bij televisieprogramma’s.
Stichting DierenLot Dam 20-22 4241 BN Arkel Telefoon: 0183 - 563 912 E-mail: nalaten@dier.nu DierenLot.nl Scan deze QR code en vraag online informatie aan via onze website ✁ ✁ GG-AD-2022 Vul de bon in, kopieer deze of knip uit en stuur op aan Stichting DierenLot, Antwoordnummer 51013, 3501 VB Utrecht (geen postzegel nodig). U kunt natuurlijk ook mailen naar nalaten@dier.nu of bellen naar 0183 - 563 912.
André Donker (foto: Odiene Agasi)
Dhr. Adres
Invullen in blokletters a.u.b.
Postcode/Woonplaats Telefoon Geboortedatum E-mail
VEILING RESULTATEN Livingstoneweg 18, 4462 GL Goes • 0031 ( 0 ) 6 42 11 45 42 • info@veilinghuisdejager.nl HET GROOTSTE VEILINGHUIS VAN ZUID-WEST NEDERLAND DE HOOGSTE OPBRENGSTEN TEGEN DE LAAGSTE KOSTEN WIJ TAXEREN DOOR GEHEEL NEDERLAND EN BELGIË U betaalt achteraf slechts € 15 per kavel INBRENGCOMMISSIE UW ITEM HIERONDER? Wij kunnen voor u veilen, van 1 item tot een gehele inboedel of verzameling. Van kunst tot antiek, van juwelen tot zilver en van design tot aziatica. Hiervoor berekenen wij géén inbrengcommissie. Wij kunnen u van dienst zijn voor het taxeren van een erfenis verdeling. Uniek door simultaan met de zaal, live te veilen op de 8 grootste internet platforms. Door onze persoonlijke en discrete benadering, hét veilinghuis voor al uw kostbaarheden. 0% WWW.VEILINGHUISDEJAGER.NL Van 1 Item Hamerprijs € ? tot en met Hamerprijs € ? verzameling Hamerprijs € ? of inboedel Hamerprijs € ? VEILING RESULTATEN Poul Kjaerholm PK 11 Hamerprijs € 8.500,Visbagh Hamerprijs € 32.000,Stoelklok met speelwerk Hamerprijs € 17.000,Drakenvaas, China Hamerprijs € 56.000,Zakhorloge Hamerprijs € 4.000,Boeddha, verguld brons Hamerprijs € 19.000,Yixing theepot 19e eeuw Hamerprijs € 16.000,Breguet horloge Hamerprijs € 40.000,Barometer, 18e eeuw Hamerprijs € 3.200,Staand horloge Hamerprijs € 13.000,Turmuhr Hamerprijs € 34.000,Collier, 3 rijen bloedkoraal Hamerprijs: € 30.000,Cartier Santos Hamerprijs € 5.500,18e Eeeuwse tafelklok Hamerprijs € 15.000,Broche met diamanten Hamerprijs € 8.000,Rijtuig horloge Hamerprijs € 7.500,Diamant 4.20 Ct. Hamerprijs € 15.000,19e eeuws ivoor Hamerprijs € 46.000,Kangxi kaststel Hamerprijs € 24.000,Collectie Meissen Hamerprijs € 22.000,Schotels haringvangst Hamerprijs € 3.800,Rolex herenhorloge Hamerprijs € 20.000,Hermes tas, jaren ‘80 Hamerprijs € 3.000,Kabinet Hamerprijs € 24.000,Wanli kom ca. 1600 Hamerprijs € 28.000,Collier, bloedkoraal Hamerprijs € 19.000,Kandelaren, 18e eeuw Hamerprijs € 26.000,Schilderij, Jan Sluijters Hamerprijs € 9.500,Schouwklok A’dam Hamerprijs € 19.000,Pendule, ca. 1810 Hamerprijs € 11.000,Wapenschotel, 18e eeuw Hamerprijs € 22.000,Staand horloge Hamerprijs: € 22.000,Vaas, Copier Hamerprijs € 6.000,Borden China Hamerprijs € 12.000,Ikoon Hamerprijs € 12.000,Zakhorloge Hamerprijs € 9.500,Glas, 18e eeuw Hamerprijs € 1.900,Bijbel, 19e eeuw Hamerprijs € 2.200,Empire klok Hamerprijs € 16.000,Boeken Buffon Hamerprijs € 3.400,-

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.