iMaintain 02 2012

www.i-maintain.nl

02 12 NEGENDE JAARGANG – LOSSE VERKOOPPRIJS e 16,-

iMaintain Nr. 02 - 2012

Technologie sTapT uiT de kinderschoenen 001_A_cover.indd 2

21-02-12 14:27

Alle assets onder controle

De voor uw organisatie belangrijke assets vertegenwoordigen een grote waarde. Door het professioneel beheren van de installaties, transportmiddelen, gebouwen, IT-middelen of infra assets vergroot u het overzicht, beheerst en bespaart u kosten, verhoogt u de levensduur en toont u aan dat u aan normen en wet- en regelgeving voldoet.

Ultimo is een gebruiksvriendelijke Asset Management oplossing. Dankzij de modulaire opbouw, flexibiliteit en waar nodig branchespecifieke eigenschappen is de software geschikt voor elke organisatie en branche.

SO F T WAR E SO LU TIO NS | W W W.U LTI M O. N E T

ultimo_adv_nl04102011_297x210_01_proef.indd 1 002_ultimo.indd 1

05-10-11 09:47 11:12 21-02-12

inhoud 3

10 Willem Lageweg: ‘Verduurzaming biedt onderhoudssector unieke kans’ Het feit dat maatschappelijk verantwoord ondernemen steeds meer gestalte krijgt in de industrie, schept kansen voor de onderhoudswereld. Willem Lageweg, directeur van MVO Nederland ziet een grote rol weggelegd voor technische dienstverleners.

16 Thema: materiaal en technologie Nieuwe materialen en technologieën bepalen het onderhoud van de toekomst.

Onder meer met zelfherstellende materialen, 3D laserscanning en sensoren.

Santiago Garcia, Willem van Spanje en Frank Bouwens vertellen over de materialen en technologieën van de toekomst.

5 COMMENTAAR 7 ACTUEEL 18 VOORSPELLEND ONDERHOUD DOOR OPEN INNOVATIE

Maint

NL

Het magazine van de NVDO

20 3D LASERSCANNING KAN SHUTDOWN VOORKOMEN

22 ONDERZOEK ZELFHERSTELLENDE MATERIALEN KOMT OP STOOM

24 THEORIE EN PRAKTIJK MOETEN SAMENWERKEN AAN NIET DESTRUCTIEF ONDERZOEK

27 28 31 35 42 80

UNDER CONSTRUCTION DE ‘HERSENEN’ VAN DE HARTELKERING PRODUCTEN

43

In deze editie van MaintNL, het magazine van de NVDO, onder meer de gevolgen en kansen van led-verlichting.

Ook aandacht voor het tekort aan technici en de best practices rond netbeheer.

Ondanks de stroomstoringen in de afgelopen tijd, moeten we niet vergeten hoe betrouwbaar ons net is. Frank Binnekamp van Netbeheer Nederland: ‘Soms zit robuustheid in de eenvoud.’

WHAT’S NEXT VOLGEND NUMMER AGENDA

Led-verlichting wordt steeds betrouwbaarder Gefragmenteerde kennis samenbrengen Cyclisch rioolbeheer Een oersterk leidingstelsel Robuustheid zit in eenvoud Column Frans Stokbrood Onderbouw en beheer(s) uw investeringsbeslissingen What if?

Precisieoperatie onder Amsterdam Centraal Help, technici tekort

46 50 53 54 64 67 69 70 72 76

02

iMaintain 12

003_C_inhoud.indd 3

22-02-12 08:38

Achieve operational excellence and set your business free.

Kepner-Tregoe helpt u om het potentieel binnen uw organisatie te ontsluiten met: UÊ i Ê"«iÀ>Ì > Ê ÝVi i ViÊÃÌÀ>Ìi} i UÊ i Ê i>`iÀà «Ê`iÛi « i ÌÊ«À }À> >Ê ÊÕÜÊÌi> Ê ÌiÊ >Ìi Ê}À i i UÊ i ÊLiÜiâi Ê iÌ `iÊ Ê«À À Ìi Ìi ÊÌiÊ `i Ì wViÀi Ê i Ê«À ViÃÃi ÊÌiÊÛiÀLiÌiÀi UÊ i Ê}iâ> i iÊLi >`iÀ }Ê Ê« Ìi Ì i iÊ«À L i i Ê ÌiÊÛ À i Êi Ê Ê«À L i i Ê «ÊÌiÊ ÃÃi

Contact: 0575 56 87 12 www.Kepner-Tregoe.Com/nl

KEPNER-TREGOE

4788 KT A5 german flyer_AW.indd 1

advertentie.indd 30 004_kepner.indd 1

16/11/2011 12:07

11/21/11 4:02 PM 21-02-12 15:08

COMMENTAAR 5

André for president De nationale trots André Kuipers zweeft dagelijks in het international space station ISS boven ons hoofd. Tijdens zijn missie doet hij wetenschappelijke experimenten en onderzoek en hij houdt zich ook bezig met educatieve activiteiten. Los van de discussie of het echt zin heeft; het is wel fantastisch. Zo denken meer mensen erover. Ik heb net even op zijn twitterprofiel gekeken en er zijn ruim honderdvijfentachtigduizend volgers voor deze astronaut. 185.000 mensen die gefascineerd zijn door zijn reis, zijn werk en de techniek van ruimtevaart. Dat moet wel een spin-off geven bij bètaopleidingen. Deze vliegende Hollander heeft zelf een achtergrond in de medische wetenschap en is sinds 1991 actief voor de Europese ruimtevaart. Over een jaar of acht zullen er hopelijk veel kinderen van hun opleiding af komen die hun keuze voor een deel door Andre Kuipers’ ruimtereis hebben laten beïnvloeden. Het blijft dan ook onvoorstelbaar dat je in een ruim veertig jaar geleden ontworpen raket de ruimte in wordt geschoten en ‘gewoon’ aan kunt sluiten op een ruimteschip dat in een baan om de aarde draait. Instandhouding waar je U tegen zegt. Mooie foto’s met robots, beelden van de aarde en zwevende mensen in een ruimtestation, de techniek blijft imposant. Als er nu meer deelnemers op kappers- en visagistenopleidingen komen door make-over programma’s. En als er meer scholieren een laboratoriumopleiding gaan volgen door de verschillende CSI’s op televisie, dan moeten de technische opleiders in Nederland nu toch ook hun kans schoon zien om met deze ruimtereis nieuwe leerlingen te werven. Het is weer opendagenseizoen en dus kunnen alle enigszins technisch getinte opleidingen op uiteenlopende niveaus gebruik maken van het moment dat André Kuipers heeft gecreëerd. En als hij terug is, lijkt het me een gezond plan om hem tot techniekambassadeur te benoemen of boegbeeld van een van de Topgebieden te maken. Zo’n kans krijg je als sector niet zo heel vaak. mark.oosterveer@industrielinqs.nl @M_Oosterveer

HOOfdREdACTiE

Mark Oosterveer 020 3122 793 mark.oosterveer@industrielinqs.nl NUMMER 02 - 2012

David van Baarle 020 3122 082 david.vanbaarle@industrielinqs.nl

UiTgAvE vAN

EiNdREdACTiE

Industrielinqs pers en platform Veembroederhof 7 1019 HD Amsterdam Postbus 12936 1100 AX Amsterdam

PARTNER

Nederlandse Vereniging voor Doelmatig Onderhoud (NVDO) Postbus 138, 3990 DC Houten

Elise Quaden 020 3122 084 elise.quaden@industrielinqs.nl

MEdEwERkERs

Evi Husson, Liesbeth Schipper, Erik te Roller, Renske van den Berg, Ingrid Rompa, Tim te Winkel, Jeroen Akkermans

LAy-OUT

Gabriele Köbbemann

COvER

Siemens

AdvERTENTiEvERkOOP Ahoy Rotterdam NV Ahoy-weg 10 3084 BA Rotterdam Postbus 5106 3008 AC Rotterdam Organisator van

UiTgEvER

Wim Raaijen 020 3122 081 wim.raaijen@industrielinqs.nl

Jetvertising BV Arthur Middendorp T: 070 399 00 00 F: 070 390 24 88 arthur@jetvertising.nl

TRAffiC

Breg Schoen 020 3122 088

dRUkkERij

DeltaHage, Den Haag

AbONNEMENTEN (iNCL. bTw)

Nederland/België e 93,Introductie NL/België 25% e 69,75 Overig buitenland e 117,Losse verkoopprijs e16,Studenten e40,Proefabonnement (3x) e 27,50

OPzEggEN

Dit magazine hanteert de opzegregels uit het verbintenissenrecht.

Wij gaan er van uit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep.

Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een jaar verlengd. Proef- en kennismakingsabonnementen worden niet automatisch verlengd en stoppen na het aantal aangegeven nummers. U ontvangt wel een aanbieding voor een nieuw abonnement aan het einde van uw proefperiode.

Opzeggen kan via www.aboland.nl, per post of per telefoon. De opzegtermijn is 8 weken voor het einde van uw abonnementsperiode. Als opzegdatum geldt de datum waarop uw opzegging door Abonnementenland is ontvangen. Indien u hierom verzoekt, ontvangt u een bevestiging van uw opzegging met daarin de definitieve einddatum van uw abonnement. Adreswijzigingen kunt u doorgeven via www.aboland.nl, per post of per telefoon. Overige vragen

kunt u stellen op www.aboland.nl of neem telefonisch contact met Abonnementenland op.

Abonnementenland Postbus 20 1910 AA Uitgeest Website: www.bladenbox.nl (nieuwe abonnementen) Website: www.aboland.nl (wijzigingen en vragen) Telefoon: 0900-ABOLAND (0900-22 65 263, 10 ct/min) Fax: 0251-31 04 05 Beëindigen abonnement: Opzeggingen (uitsluitend schriftelijk) dienen acht weken voor afloop van de abonnementsperiode in bezit te zijn van Abonnementenland.

Prijswijzigingen voorbehouden.

ISSN: 2211-6826

© Industrielinqs pers en platform BV Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder toestemming van de uitgever.

02

iMaintain 12

005_B_commentaar.indd 5

21-02-12 14:25

­

spminstrument.nl I intellinova.nl I spmhd.com

Lagerconditie bewaking nu ook voor toepassingen met toerental <10rpm Original version

SPM High Definition (SPM®HD) is een uiterst geavanceerde methode voor lagerconditie bewaking, uitermate geschikt voor machines met een laag toerental.

SPM®HD is een doorontwikkeling van de welbekende en betrouwbare True SPM methode, algemeen erkend als de beste methode voor het meten van lagerconditie op roterende machines.

Small version

Special version

• Uitermate geschikt voor metingen op machines met laag en wisselend toerental • Toepasbaar op container- / gietkranen, (kogel)molens, windturbines, bandpersen • Haarscherpe resolutie van spectrum en tijdsignaal • Uitzonderlijk gedetailleerde resultaten • Patroonherkenning voor verificatie van signaalbron • Eenvoudige identificatie van soort en omvang van schade

DROOGIJSSTRALEN MILIEUVRIENDELIJK EFFECTIEF AFVALBESPAREND Droogijsstralen is een uiterst milieuvriendelijke reinigingsmethode waarbij droogijs (in vaste vorm samengeperst CO2) als straalmiddel wordt gebruikt. Door gebruik van deze methode bestaat de mogelijkheid vervuiling op een uiterst effectieve manier te kunnen verwijderen waarbij er een minimale hoeveelheid afval overblijft.

• Automatische groen-geel-rood evaluatie

Bel: +31(0)416-670700 WWW.ALTENA.COM online intelligence

006_altena_spm.indd 1

ALS KWALITEIT VOOROP STAAT

21-02-12 09:46

actueel 7

Wientjes: nullijn voor iedereen VNO-NCW voorzitter Bernard Wientjes pleit voor een nationaal akkoord over een nullijn voor iedereen. In een ingezonden brief in Trouw zegt Wientjes dat het van een grote verantwoordelijkheid zou getuigen als de ‘verlamde FNV-bonden’ in deze zware economische tijden hun verantwoordelijkheid nemen. De bonden moeten volgens Wientjes de rijen sluiten en samen met andere maatschappelijke spelers kiezen voor een solidair akkoord, waarbij overheidssalarissen, sociale uitkeringen en marktlonen op nul worden gezet. Zo’n nationaal akkoord verdeelt volgens Wientjes niet alleen de pijn, maar levert onmiddellijk ook veel geld op. ‘En het maakt het mogelijk over te gaan tot echt noodzakelijke hervormingen en niet terecht te komen in weinig productief bekvechten over kortetermijnbezuinigingen’, zegt de werkgeversvoorman.

De nullijn zou deel moeten uitmaken van een ‘agenda 2012’ om Nederland economisch krachtig te laten blijven. Het parlement moet volgens Wientjes de redding van de euro voluit steunen. ‘Daarom moeten we ook hier, net als de Grieken en Spanjaarden, extra bezuinigen. Maar wel op een manier die onze bedrijven en economie niet schaadt.’

Aandacht voor afbouw en onderhoud in Masterplan Bouwnijverheid FOSAG/NOA roept Kabinet en de Commissie van Oosten op snel te komen tot een Masterplan Bouwnijverheid 2012. Bijzondere aandacht is nodig voor de onderhouds- en afbouwbedrijfstakken, want de gevolgen zijn voor deze sectoren ongekend.

Sinds 2009 is het aantal werknemers in de afbouw met dertig procent afgenomen. In de bedrijfstakken schilderen en onderhoud bedroeg de krimp van het aantal werknemers vijftien procent.

Naar het oordeel van FOSAG/NOA is er geen sprake van een gewone crisis. Hoewel de bouwnijverheid geheel buiten de oorzaken van de bouwcrisis staat, wordt de sector bijzonder zwaar getroffen door de huidige problemen. Door uitstel van onderhoud steekt een dreigende verpaupering van gebouwen de kop op. Hoewel ook de overheid in moeilijke financiële omstandigheden verkeert, meent FOSAG/NOA dat Tweede Kamer en Regering meer dan tot op heden is gebeurd initiatief en aandacht moeten besteden aan de problemen in de burgerlijke en utiliteitsbouw en het onderhoud. Inmiddels is door Minister Spies van Volkshuisvesting de Commissie van Oosten ingesteld.

Vakbond wil parlementair onderzoek naar spoor FNV Bondgenoten vindt dat er een parlementair onderzoek moet komen naar het spoor, nu het winterse weer opnieuw heeft gezorgd voor chaos. Oorzaak van de aanhoudende problemen is volgens bestuurder Roel Berghuis de opsplitsing van de spoorbranche in ProRail, dat gaat over de infrastructuur en bedrijven, en in NS Reizigers dat van het spoor gebruikmaakt.

Het is de derde winter op rij dat er chaos ontstaat, constateert de FNV-bond. Het is volgens de vakbond tijd voor een onderzoek naar de gevolgen van de opsplitsing.

Spoorbedrijven, reizigers, (ex-)politici, beleidsmakers en spoorpersoneel moeten tijdens dat onderzoek aan het woord komen.

Kijk voor meer nieuwsberichten op www.i-maintain.nl

007_8_9_D_actueel.indd 7

BeDRIJVeNNIeuWS BaM tekent voor onderhoud stormvloedkeringen

Bouwbedrijf BAM gaat voor een periode van tien jaar drie stormvloedkeringen onderhouden. Daartoe heeft het bedrijf een overeenkomst getekend met Rijkswaterstaat. BAM mag de waarde van de opdracht niet bekendmaken, maar volgens een woordvoerder gaat het om een bescheiden deal. ‘Veel interessanter voor ons is dat we de klus multidisciplinair kunnen aanpakken.’ De BAMonderdelen Rail, Civiel, Infratechniek Mobiliteit en Techniek gaan samen aan de slag met de Maeslantkering en de Hartelkering. In 2014 komt daar de IJsselkering bij. Het gaat om preventief onderhoud en het oplossen van storingen.

contractverlenging Stork technical Services (RBG) Stork Technical Services heeft aangekondigd dat RBG, het in mei 2011 aangekochte bedrijf, verder gaat onder de naam Stork Technical Services (RBG) Limited. De rebranding vindt plaats op precies dezelfde dag dat de groep bekendmaakt dat zij een tweejarige contractverlenging ter waarde van 25 miljoen pond is aangegaan met een belangrijke dienstverlener op de Noordzee.

Dit levert in 2012 ongeveer dertig nieuwe banen op in de offshore-tak.

Dankzij de contractverlenging kan het aanbod van integrale diensten voortgezet worden. Hieronder vallen oplossingen op het gebied van isolatie, brandveiligheid, blasting, verven, elektriciteit, scheepsreiniging en specialistische- en innovatieve toegangsoplossingen, verdeeld over drie assets.

02

iMaintain 12

21-02-12 10:47

8 actueel

BeDRIJVeNNIeuWS

Aanleg binnenvaarthaven in Rotterdam

Voor tien miljoen aan opdrachten voor Koning & Hartman

Technologiebedrijf Koning & Hartman heeft een aantal grote contracten ondertekend met betrekking tot het onderhouden en beheren van landelijke mobiele netwerken van telecom operators en beveiligde netwerken van het openbaar vervoer. Het betreft onderhoudscontracten met een gezamenlijke waarde van ruim tien miljoen euro. Koning & Hartman levert preventief en correctief onderhoud en beheer zodat de bereikbaarheid van diverse mobiele netwerken in Nederland gewaarborgd blijft.

Bestaande onderhoudscontracten zijn verlengd en nieuwe opdrachten zijn inmiddels verstrekt.

Mexichem neemt Wavin over Het Mexicaanse Mexichem neemt de Nederlandse buizenfabrikant Wavin over. Het bedrijf biedt 10,50 euro per aandeel op het bedrijf. Wavin beveelt het bod bij zijn aandeelhouders aan, zo werd onlangs bekend. Het overnamebod, dat werd verhoogd van tien euro per aandeel, waardeert Wavin op ongeveer 531 miljoen euro. Door de combinatie van de twee bedrijven ontstaat een concern met een jaaromzet van vier miljard euro.

Het hoofdkantoor van Wavin blijft in Zwolle en ook de merknaam zal behouden worden. Wavins onderzoeks- en innovatiecentrum blijft in Dedemsvaart. Wavin en Mexichem meldden dat door de overname geen banen verloren gaan, ook het bestuur blijft aan.

In de haven van Rotterdam wordt een nieuwe binnenvaarthaven aangelegd. Deze haven in het Hartelkanaal is bedoeld voor de nieuwe generatie binnenvaartschepen. De kosten van de aanleg bedragen twee miljoen euro. Dat heeft het Havenbedrijf Rotterdam (HbR) bekendgemaakt. ‘Het gaat om een standaard afmeerplaats voor schepen tot 135 meter voor maximaal vier schepen breed en een nog grotere afmeerplaats voor schepen tot 150 meter voor maximaal twee schepen breed’, aldus het havenbedrijf. Met de aanleg van deze nieuwe haven wil HbR meer openbare lig- en wachtplaatsen realiseren. Het gaat om lig- en wachtplaatsen voor lege of geladen containerschepen of bunkerschepen.

Ook kan het als ligplaats dienen om kleinere reparaties te verrichten.

Nieuwe Krant van het Onderhoud 2012 In aanloop naar de Landelijke Dag van het Onderhoud op 25 en 26 mei 2012 is een nieuwe krant van het onderhoud uitgekomen. De krant is de eerste van drie exemplaren. Dit exemplaar wordt gratis en per e-mail verspreid via het netwerk van de aangesloten partijen.

De volgende twee edities verschijnen zowel digitaal als op papier. De dag van het onderhoud is een initiatief van de Nederlandse Vereniging voor Doelmatig Onderhoud in samenwerking met Dutch Institute World Class Maintenance, Profion en het vakblad iMaintain.

Het doel van de Landelijke Dag van het Onderhoud is Nederland bekend te maken met het belang van goed onderhoud voor iedereen. Bovendien wil de organisatie jongeren interesseren voor een opleiding of baan in de techniek in het algemeen en onderhoud in het bijzonder. Het thema van de aanstaande Landelijke Dag van het Onderhoud is dan ook ‘Zien, Leren, Doen’. Kijk op www.dagvanhetonderhoud.nl voor meer informatie en om de de krant te lezen.

‘Geef MKB meer kans op overheidsopdracht’ D66 wil dat middelgrote en kleine bedrijven een betere kans maken op orders van de overheid.

Jaarlijks zetten overheden voor ongeveer honderd miljard euro aan opdrachten in de markt.

Doordat gemeenten en publieke instanties de opdrachten vaak bundelen in grote pakketten, profiteren volgens D66 nu vooral grotere bedrijven, die deze orders aankunnen. Volgens de partij zouden de opdrachten minder vaak geclusterd moeten worden, zodat ook kleinere bedrijven een kans maken. D66-Tweede Kamerlid Kees Verhoeven heeft hierover een wetsvoorstel ingediend.

Het CDA denkt dat de overheid veel kan besparen op aanbestedingen door het inkoopbeleid te professionaliseren. Kamerlid Ad Koppejan gaat hierover vragen stellen aan minister Maxime Verhagen (Economische Zaken). De VVD vindt dat ondernemers bij aanbestedingen minder documentatie zouden hoeven te overleggen waarin ze gevraagd wordt of ze wel aan allerlei eisen voldoen.

02 12 iMaintain

007_8_9_D_actueel.indd 8

21-02-12 10:47

actueel 9

Boeing betrekt trainingscentrum Gilze-Rijen

BeDRIJVeNNIeuWS Rijk blijft meebetalen aan onderhoud zeeweringen

Boeing heeft zijn intrek genomen in het trainingscentrum voor het onderhoud van de Chinook-helikopter in Gilze-Rijen. Het trainingscentrum is gevestigd binnen het nieuwe luchtvaartcluster Gate2 Aerospace & Maintenance Value Park tegenover vliegbasis Gilze-Rijen.

World Class Aviation Academy, partner van Boeing en de grootste huurder op Gate2, heeft ook een trainingscentrum in Hoogerheide, ook in Brabant. Het centrum wordt een opleidingsplek voor luchtmachtpersoneel uit de hele wereld. In eerste instantie komen er tientallen studenten, op termijn worden dat er naar verwachting enkele honderden.

De gemeente Tilburg en de provincie Noord-Brabant hebben tien miljoen euro in Gate2 geïnvesteerd. Met dit geld hebben de overheden het bedrijventerrein gekocht van Ericsson. Volgens World Class Aviation Academy veroorzaakt de komst van Boeing een vliegwieleffect. ‘Op de campus is nog ruimte voor zo’n twintig bedrijven. Boeing trekt veel gerelateerde luchtvaartbedrijven over de streep.’ De luchtvaartsector biedt in Midden-Brabant nu werk aan vijftienhonderd mensen. Volgens de Universiteit van Tilburg kan dat op termijn groeien naar 4.500 banen.

Het Rijk betaalt ook in de toekomst nog steeds mee aan het onderhoud van zeeweringen en dijken. Dat zegt staatssecretaris Joop Atsma.

Volgens de staatssecretaris is de angst van de provincie Zeeland dat het Zeeuwse waterschap alleen voor de kosten zou opdraaien dan ook ongegrond. ‘Waarom hebben ze mij niet even gebeld?’ De Unie van Waterschappen en de Rijksoverheid hebben afspraken gemaakt over de kostenverdeling. Het Rijk betaalt de helft, de rest moeten de waterschappen ophoesten.

tensing werkt samen met Schiphol Group

Topsectoren: meer groei, minder werk De door het kabinet aangewezen topsectoren blijken daadwerkelijk beter te presenteren.

Ze zetten meer om, maar dragen minder bij aan de werkgelegenheid dan bedrijven in andere sectoren.

Het aandeel snelgroeiende bedrijven op basis van omzet ligt in de topsectoren hoger dan in de ‘niet-topsectoren’. Voor wat betreft het aandeel snelle groeiers op basis van werkgelegenheid is het beeld precies andersom, aldus onderzoekbureau EIM. Het Kabinet heeft negen topsectoren aangewezen. Voor hen komt meer onderzoeksgeld beschikbaar voor kennis en innovatie, oplopend tot één miljard euro in 2015. De negen sectoren zijn: agro en food, tuinbouw en uitgangsmaterialen, chemie, creatieve industrie, energie, high tech systemen en materialen, life sciences en health, logistiek, en water.

Het zijn volgens het kabinet sectoren waarin Nederland mondiaal toonaangevend is.

Volgens EIM ligt het aandeel snelgroeiende bedrijven op basis van omzet in de topsectoren hoger dan in de niet-topsectoren (respectievelijk 21 en 18 procent). De creatieve industrie is met 53 procent snelle groeiers koploper in Nederland. Onder bedrijven in de high tech (dertien procent), agrofood (elf procent) en chemie (zes procent) trof EIM de minste snelle groeiers aan.

Vrouwen Antwerpse haven verslaan Rotterdam In de Antwerpse haven werken in verhouding meer vrouwen dan in zijn Rotterdamse evenknie. Circa twintig procent van het personeel in Antwerpen is vrouw, tegenover naar schatting tien procent in Rotterdam. Dat blijkt uit een rondgang.

Onlangs presenteerde de Antwerpse haven zijn eerste duurzaamheidsverslag. Daaruit blijkt dat een op de vijf werknemers vrouw is. In heel België ligt de deelname van vrouwen in het arbeidsproces op vijftig procent. De Antwerpse havendames blijken wel net als hun Nederlandse collega’s met name administratief werk te doen. Maar in Antwerpen werkt ook een deel van de vrouwen in de chemie. Vrouwelijk arbeiders op de kade zijn volgens een Rotterdamse woordvoerder op twee handen te tellen.

Tensing werkt in 2012 mee aan de totstandkoming van het FUSEprogramma binnen de Schiphol Group. Het FUSE-programma omvat de bouw en uitrol van Schiphol GIS (SGIS). Hierin bundelt Schiphol alle asset-informatie in een geografische context en hun onderlinge samenhang (genetwerkte assets, zoals elektriciteitsnetwerken). Zo ontstaat één centrale raadpleeg- en beheeromgeving.

Het projectteam FUSE realiseert deze nieuwe omgeving op basis van het Esri-platform. Schiphol zet het SGISsysteem in om haar gehele bedrijfsvoering te optimaliseren. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om het krijgen van een integraal overzicht en het verschaffen van inzicht in waar assets als gas-, water- en elektriciteitskabels liggen en wat de beschikbaarheid daarvan is voor de operationele inzet.

02

iMaintain 12

007_8_9_D_actueel.indd 9

21-02-12 10:47

10 interview

eigendom en gebruik van kapitaal

willem Lageweg: â&#x20AC;&#x2DC;verduurzaming biedt een unieke kans aan de onderhoudssector om zich te profileren.â&#x20AC;&#x2122;

02 12 iMaintain

010_11_13_15_J_interview.indd 10

Abonnees lezen meer op www.i-maintain.nl

21-02-12 10:45

interview 11

middelen ontkoppelen Het feit dat maatschappelijk verantwoord ondernemen steeds meer gestalte krijgt in de Nederlandse industrie, schept kansen voor de onderhoudswereld. Willem Lageweg, directeur van MVO Nederland, ziet zelfs een belangrijke rol weggelegd voor de technische dienstverleners: ‘Wanneer bedrijven functionaliteit kopen in plaats van producten, ontstaan heel andere businessmodellen.

De dienstverleners kunnen een intermediair zijn tussen de financiële instellingen, leveranciers en gebruikers.’

Er is tegenwoordig geen bedrijf meer dat niet ‘iets’ met duurzaamheid wil doen.

Maar waar begint een directie op het moment dat ze die beslissing heeft genomen? Al in 2000 worstelden bedrijven met die vraag en de Sociaal Economische Raad raadde toen in zijn Winst van Waarden-rapport aan om een club op te richten waar bedrijven terecht zouden kunnen met hun vragen. Die club werd MVO Nederland. Willem Lageweg is directeur van de publiek én privaat gefinancierde netwerkorganisatie die zich ook profileert als kennisinstituut. Dat bedrijven inmiddels de weg weten te vinden naar de duurzame organisatie blijkt alleen al uit het aantal leden dat inmiddels is opgelopen tot zo’n 1850. Ook voor de onderhoudswereld ziet Lageweg een belangrijke rol in de verduurzaming van Nederland. ‘Instandhouding is een van de beste manieren om schaarste het hoofd te bieden. De businessmodellen zullen dan ook veranderen. Zo zal bezit van kapi-

“

David van Baarle

taalgoederen verschuiven naar gebruik en daar kunnen industriële dienstverleners een belangrijke rol in spelen.’

Nog even voor de goede orde: wat is maatschappelijk verantwoord ondernemen?

‘Die term is niet zo rigide omschreven als je zou denken. Er is niet één standaard waar bedrijven aan moeten voldoen om het predicaat MVO opgespeld te krijgen.

Het is ook zeker niet ons doel om zo’n standaard op te leggen. De basis is een zorgvuldige balans tussen people, planet, profit. Hieraan kunnen ondernemingsdoelen worden getoetst en langs deze lat kunnen bedrijven overwegen of producten of diensten op een verantwoorde manier worden gemaakt of aangeboden. Het is ook niet zo dat een onderneming op een dag ineens duurzaam produceert.

Maatschappelijk verantwoord ondernemen is een reis die immer voortduurt.

Transparantie en overleg met stakeholders zijn daarbij erg belangrijk’

Instandhouding is een van de beste manieren om schaarste het hoofd te bieden. De businessmodellen zullen dan ook veranderen.

02

iMaintain 12

010_11_13_15_J_interview.indd 11

21-02-12 10:45

Specialist in Heat Treatment Lokaal elektrisch voorwarmen / spanningsarm gloeien Gloeien in stationaire gloeiovens Verhuur / verkoop ovens en gloeiapparatuur

Drogen van vuurvast beton / coatings Gloeien in tijdelijke mobiele ovens Inductie & weerstand

www.delta-heat-services.nll info@delta-heat-services.nl +31 (0) 187 - 49 69 40

Tijdelijk of semi permanent behoefte aan extra warmte en/of energie?

Uw bron van informatie bij het kopen of huren van ketelinstallaties voor stoom, warm en heet water.

Verhuur

• warmwaterketels tot 8 MW • heetwaterketels tot 12 MW • automatische expansie-inrichtingen • stoomketelunits tot 28 barg van 400 kg/hr tot 16.000 kg/st • ontgassers, voedingswatertanks, ontharders • olietanks 3, 5, 10 en 20m3 • in container, buitenopstelling of romneyloodsen

Services

• 24 uurs storingsdienst • leidingwerkmontage • onderhoud • engineering

Milieuzorg

• Low-NOx installaties • geluidsbesparende omhuizingen • CE normering

www.ecotilburg.com Postbus 899, 5000 AW Tilburg - Hectorstraat 23, 5047 RE Tilburg - Tel: 013 5839440 - Fax: 013 5358315 - E-mail: info@ecotilburg.com

012_delta_eco.indd 1

21-02-12 09:46

interview 13

U loopt wel het risico dat bedrijven die wellicht helemaal niet zo duurzaam onderhemen aan de haal gaan met MVO. ‘Wij hanteren voor aansluiting bij MVO Nederland een lichte toetsing maar als we merken dat bedrijven er een potje van maken, volgt eerst een gesprek en als dat niet helpt, kunnen we ze altijd nog uitsluiten. Dat is ook al gebeurd. Ik wil alleen maar zeggen dat het niet aan ons is precies te bepalen in welke mate bedrijven duurzaam zijn. Alleen al het besluit om duurzaam te gaan ondernemen kan het begin zijn van een verbetering voor mens en milieu. In de praktijk komt het erop neer dat de partners een manifest tekenen met daarin een stuk of tien verbeterpunten. Vervolgens is het ook de bedoeling de vooruitgang te tonen en ervaringen te delen. Heel graag helpen we bedrijven met hun vragen zodat we ze de goede richting op kunnen sturen. Dat doen we bijvoorbeeld door convenanten af te spreken met brancheverenigingen. Een recent voorbeeld hiervan is de betonsector. Nu is beton op zich al een vrij duurzaam materiaal, maar de sector wil graag haar voetprint verkleinen en neemt daarvoor de levenscyclus onder de loep.’

Klinkt een beetje als de meerjarenafspraken die voorheen met AgentschapNL werden gemaakt.

‘Voor een deel nemen wij die rol over.

Bovendien gingen de meerjarenafspraken vooral over energiegebruik, terwijl onze convenanten breder zijn en soms verder gaan. Soms komt dit samen in de zogenaamde Green Deals die het bedrijfsleven afsluit met de overheid. Bedrijfstakken of het liefst zelfs hele bedrijfsketens kunnen zo’n Green Deal aangaan en worden daarbij bijvoorbeeld geholpen door een meer gestroomlijnde wet- en regelgeving.’

Maar ook daar zijn geen sancties aan verbonden.

‘Het zijn inderdaad intentieverklaringen.

Maar als bedrijven de afgesproken doelstellingen niet halen, hebben ze wel wat uit te leggen. Onze ervaring is echter dat bedrijven die eenmaal een duurzaam traject zijn ingegaan niet meer terug willen.

Goed, ze stellen doelen om een ijkpunt te hebben, maar dat wil niet zeggen dat ze automatisch gefaald hebben als ze dat eindpunt niet bereiken. Bovendien is niet alles meetbaar. Bij energiebespa-

“

Met elkaar benoemen we de gemeenschappelijke pijnpunten en leggen die op tafel bij de juiste instanties.

ringstrajecten kun je nog wel nagaan hoeveel kilojoules je nu minder verbruikt, maar hoe doe je dat bij sociale innovatie?

Daarom zijn wij ook genuanceerd over keurmerken of standaarden. Natuurlijk kan het bedrijven helpen bij hun acquisities als opdrachtgevers MVO-eisen stellen of bijvoorbeeld CO2-prestaties meewegen in hun gunning. Maar maatschappelijk verantwoord ondernemen gaat heel vaak ook over minder tastbare zaken zoals de belangen van de klant echt centraal stellen, bedrijfscultuur en inspirerend leiderschap.’

Klinkt meer als best practices.

‘Zo zien wij dat ook. Er zijn nu eenmaal bedrijven die verder zijn dan anderen.

Stel die bedrijven als voorbeeld en laat zien waarin zij zich onderscheiden van hun branchegenoten. Vaak begint zo’n traject bij één persoon met een goede visie. Wij bieden graag die etalage waarin de best excellerende bedrijven een podium krijgen. Uiteindelijk is het hoofddoel groter dan alleen de bedrijfsdoelstellingen of concurrentieposities.’

Toch komt het nog wel eens voor dat weten regelgeving juist nieuwe vormen van samenwerken beperkt. Doet u daar ook iets aan?

‘Wij zijn geen lobbyclub, daarvoor zijn andere organisaties actief. De Groene Zaak en VNO-NCW hebben bijvoorbeeld een sterke lobby naar de landelijke overheid toe. We werken overigens wel met hen samen. Bovendien zijn maar liefst zeventig brancheorganisaties bij ons aangesloten die allemaal op hun eigen manier hun invloed aanwenden. Met elkaar benoemen we de gemeenschappelijke pijnpunten en leggen die op tafel bij de juiste instanties.’

Ik kan me wel voorstellen dat bedrijven de crisis aangrijpen om MVO op een laag pitje te zetten.

‘Ik durf zelfs het tegendeel te stellen. We hebben voor MVO meer belangstelling dan ooit van het Nederlandse bedrijfsle-

ven, mede dankzij de crisis. De recessie is eerder een stimulans voor bedrijven gebleken om hun processen en bijvoorbeeld hun personeelsbeleid nog eens onder de loep te nemen. Vergeet niet dat MVO helpt bij besparen op energie of grondstoffen. Bovendien is MVO een driver voor innovatie. En daarmee onderscheiden bedrijven zich weer van hun concurrenten. Daarbij komt het feit dat steeds meer grote opdrachtgevers eisen stellen rondom de CO2-footprint of ander duurzaam beleid.

Het is dan ook onzin dat bedrijven geen MVO-doelen zouden moeten nastreven omdat ze rekening moeten houden met het level playing field. Ook de landen om ons heen en zelfs de opkomende economische grootmachten zoals India en China zijn steeds meer met MVO en duurzaamheid bezig. China vervuilt aan de ene kant maar is bijvoorbeeld ook al druk bezig met de invoering van duurzame energie en maakt al op grote schaal energiezuinige auto’s.’

Welke rol in dit geheel ziet u voor de onderhoudssector weggelegd?

‘Ik denk dat een groot deel van het duurzaamheidsvraagstuk samenhangt met onderhoud. Of liever gezegd het in stand houden van de functie van gebruiksgoederen. Grondstoffen en energie zijn nu al schaars en dat zal in de toekomst, met een toenemende wereldbevolking, nog indringender worden. We zullen eenvoudigweg langer met onze spullen moeten doen of er in ieder geval voor moeten zorgen dat we ze hergebruiken aan het einde van hun gebruiksduur. Volgens mij biedt verduurzaming een unieke kans aan de onderhoudssector om zich te profileren. Met name preventief onderhoud kan de levensduur van apparaten en machines, maar ook van bijvoorbeeld gebouwen, aanzienlijk verlengen.

Ik denk dat de sector zelfs een rol kan spelen in de ontkoppeling van eigendom en gebruik van kapitaalmiddelen. Er ontstaat meer behoefte aan leaseconstructies. We stevenen af op een circulaire

02

iMaintain 12

010_11_13_15_J_interview.indd 13

21-02-12 10:45

MAINTENANCE ENGINEERING | RELIABILITY ENGINEERING | MAINTENANCE METHODS ENGINEERING â&#x20AC;&#x153;Let the compass of Vector Maintenance Management B.V. be your guideâ&#x20AC;?

Voldoen aan kwaliteits- en veiligheidseisen: risicoâ&#x20AC;&#x2122;s verlagen en kosten beheersen Risicoverlaging en kostenbeheersing worden steeds belangrijker in de industrie.

Bedrijven moeten zelf bepalen hoe zij (aantoonbaar) voldoen aan de hoge kwaliteitsen veiligheidseisen die gelden voor mens, milieu, middelen en productie.

In de hoofdrol: onderhoud en inspectie Op een verantwoordelijke manier maximale winst behalen kan alleen als de ongestoorde en veilige voortgang van het productieproces gewaarborgd is. De betrouwbaarheid en beschikbaarheid van technische installaties moeten dus optimaal zijn. Tegelijkertijd moeten de investeringen die nodig zijn voor een ongestoorde en veilige voortgang van het productieproces beheersbaar zijn. Ook op het gebied van onderhoud en inspectie.

Vector maakt beheersbaar Wij zijn als onafhankelijke adviespartner gespecialiseerd in het ontwikkelen van onderhoudsen inspectiestrategieĂŤn voor industriĂŤle bedrijven die werken met technische installaties. We begrijpen dat u, voor een uitgebalanceerd productieproces, uw onderhouds- en inspectietaken zo optimaal mogelijk op elkaar wilt afstemmen. Vanuit onze passie voor techniek en organisatie hebben we de kennis, ervaring, tools en methodieken ontwikkeld die dit mogelijk maken.

De aanpak van Vector Met de inrichting van uw managementsysteem zetten wij het laatste puntje op de i. Onze grootste uitdaging ĂŠn kracht ligt in het voortraject: inzicht krijgen in uw organisatie, uw organisatiedoelstellingen en de installaties waar u mee werkt. We luisteren goed naar u en kijken kritisch naar uw organisatie.

Na een grondige analyse formuleren we zorgvuldig uw onderhoudsfilosofie. Deze vormt de basis van een goed uitgedachte onderhouds- en inspectiestrategie waarbij we veel aandacht besteden aan de detaillering. De onderhouds- en inspectiestrategie vertalen we uiteindelijk naar uitgewerkte instructies in uw managementsysteem. De rapportagestructuur van uw managementsysteem richten we zodanig in dat het managementsysteem optimaal ten dienste staat van uw bedrijfsdoelstellingen.

XXX WFDUPSNN OM t JOGP!WFDUPSNN OM t

014_deg_vector.indd 1

21-02-12 09:46

interview 15

economie waar de keten zich sluit. In zo’n economie koop je geen producten meer, maar koop je functionaliteit. Dus in plaats van een gebouw, kopen bedrijven een functionele ruimte met alles erop en eraan waar ze optimaal kunnen werken. Een van de gangmakers, die dit concept zeer ver heeft doorgevoerd, is Thomas Rau. Deze architect redeneert dat je geen lampen moet kopen maar licht. Door de leverancier van de lampen verantwoordelijk te houden, zal de producent zeer zorgvuldig omgaan met de grondstoffen en materialen die voor de lamp nodig zijn.

Er wordt niks meer weg gegooid en alles wordt steeds meer hergebruikt. De verlichting is dus uitbesteed aan de producent en zodra de lampen niet meer voldoen aan de gebruikswensen, worden deze vervangen. Ahrend heeft voor het kantoor van Rau de meubels geleverd maar blijft verantwoordelijk voor het beheer ervan. Ook daar geldt weer dat wanneer stoelen of bureaus niet meer voldoen, de leverancier ze vervangt. Uiteraard krijgen de oude meubels een tweede leven of worden zo nodig weer verwerkt in nieuwe exemplaren. Hetzelfde geldt voor het tapijt, dat niet alleen duurzaam is geproduceerd, maar ook eenvoudig weer kan worden vervangen.’

Ik denk dat de onderhoudsmarkt daar wel oren naar heeft. Het staat of valt echter met de financiering.

‘Precies, de markt zal dus moeten nadenken over nieuwe financieringsmodellen en zal financiële instellingen van de haalbaarheid van hun concept moeten overtuigen. Duurzaamheid vraagt sowieso om een andere mindset. Verdienmodellen worden anders en je zult je zelfs als bedrijf moeten afvragen of een financier wel bij je past. Technische dienstverleners Imtech en Cofely zijn lid van MVO Nederland en ik weet dat zij dit soort concepten heel interessant vinden. Zij kunnen een belangrijke rol spelen in de verduurzaming van de Nederlandse industrie en gebouwde omgeving. Maar ook de installatiebedrijven, verenigd in Uneto VNI, zijn vernieuwend bezig. Zij innoveren nu ook op het sociale vlak en kijken of de sector nog beter kan samenwerken.’

Is er op dat vlak nog veel te halen?

‘De people-kant van MVO heeft de afgelopen jaren mijns inziens iets min-

“

Duurzaamheid vraagt om een andere mindset.

der aandacht gekregen dan de planetpoot, maar daar komt verandering in.

Bedrijven kijken steeds meer naar slimmere manieren van werken en samenwerken. Het is een technische dienstverlener gelukt om ook meer thuiswerken te faciliteren. Dat klinkt vreemd, aangezien de medewerkers uiteraard veel bij klanten zitten, maar het bedrijf heeft wel de reisafstanden weten te beperken. Zeker als de arbeidsmarkt wat krapper wordt,

zullen bedrijven meer moeten investeren in het welzijn van hun personeel.

Gelukkig blijkt uit onze ervaringen dat de bedrijven die maatschappelijk verantwoord ondernemen minder moeite hebben om personeel aan zich te binden en binnen het bedrijf te houden. Het gaat mensen echt niet alleen om het salaris wat ze verdienen. Ze willen relevant werk doen bij een bedrijf dat verantwoord omgaat met zijn omgeving.’ n

02

iMaintain 12

010_11_13_15_J_interview.indd 15

21-02-12 10:45

16 THEMA

Materiaal en technologie

Onderhoud naar een hoger plan brengen; dat kan met de ontwikkeling van nieuwe materialen en technologieën. Daar gaat allereerst wetenschappelijk onderzoek aan vooraf. De stap van theorie naar praktijk is alleen niet altijd makkelijk gemaakt. Voordat technologieën daadwerkelijk toepasbaar zijn door de industrie, zijn er vele jaren van tests en proeven nodig. En als een innovatie eindelijk het niveau van de kinderschoenen is ontgroeid, vormen cultuur en psychologie de volgende obstakels. Hoe krijg je bedrijven zover dat ze van hun standaard af durven wijken en vertrouwen durven tonen in de wetenschapper –die schijnbaar vanuit zijn ivoren toren denkt te weten wat er in de praktijk werkt.

Gelukkig worden barrières geslecht en raakt Onderhoud 2.0 steeds meer in zwang, met onder meer zelfherstellende materialen, 3D laserscanning en voorspellen met sensoren.

Santiago Garcia, onderzoeker aan de TU Delft, Willem van Spanje, directeur van DelftTech, en Frank Bouwens, projectleider bij Holst Centre, vertellen over de materialen en technologieën van de toekomst en hoe dit het maintenancevak kan veranderen.

02 12 iMaintain

016_17_K_themaspread.indd 16

21-02-12 10:45

THEMA 17

02

iMaintain 12

016_17_K_themaspread.indd 17

21-02-12 10:45

18 MATERIAAL EN TECHNOLOGIE

Voorspellend onderhoud door open innovatie Nieuw is het niet: technieken inzetten die voorspellen wanneer er onderhoud nodig is. Maar een integrale aanpak staat nog in de kinderschoenen, zegt Frank Bouwens, projectleider bij Holst Centre, een initiatief van Imec en het Nederlandse TNO. ‘Er gebeurt wel wat, hier en daar. Maar de volledige stap van traditioneel naar best practice onderhoud is nog niet gezet.’

Jeroen Akkermans

Imec en Holst Centre willen samen met acht partners over de kloof springen. Het consortium mikt de komende jaren in een multidisciplinair project op een platform dat voorspelt wanneer de draaiende onderdelen van een machine moeten worden vervangen, gerepareerd of een ‘smeerbeurt’ nodig hebben. Daarmee verdwijnt reactief en preventief ingrijpen niet.

Maar de nadruk op voorspellen wordt groter. En dat, zo is de claim, maakt onderhoud een stuk slimmer.

kans op ongelukken, productieverlies, onnodige uitval en hoge reparatiekosten door laat ingrijpen behoorlijk afneemt. Let wel: dertig procent reductie bij een heel machinepark scheelt al snel honderdduizenden euro’s.’

Belangrijk onderdeel van het toekomstige platform is een draadloze trillingssensor, speciaal ontwikkeld voor de draaiende

De nadruk op voorspellen wordt groter en dat maakt onderhoud

Actie De crux is dat het platform bijvoorbeeld een signaal stuurt naar een operator op basis van een statistische analyse: de kans is groot dat deze as binnen een paar weken minder gaat functioneren. Blijft ingrijpen achterwege, dan legt hij zeer waarschijnlijk op termijn het loodje. Dus: actie graag.

Door op die manier in de machine te kijken, slinken de totale kosten in de levenscyclus beduidend, verzekert Bouwens.

‘We maakten onlangs een rekensommetje voor een bottlingmachine. Wat blijkt? De life cycle costs lopen met dertig procent terug. Dat komt onder meer doordat de

een stuk slimmer. delen van een machine. De trillingen daarvan verschaffen informatie over de gezondheidstoestand, maar zijn nu alleen maar indirect te meten. Sensoren met draad raken onvermijdelijk verstrikt in een roterend stelsel, aldus Bouwens. ‘Daarom worden vibraties opgepikt via de statische delen van een machine. Dat maakt de metingen onnauwkeuriger.’

De draadloze variant op de 3D-versnellingsmeter is verleden jaar uitgebreid getest, en doet wat hij op de tekentafel beloofde: preciezere data verschaffen door dichter op de bron te zitten. Kunststukje is ook dat de sensor geen batterijen nodig heeft. De wrijvingswarmte die vrijkomt door de roterende assen wordt via een thermo-elektrische zuil omgezet in elektriciteit.

Multidisciplinair project

Frank Bouwens: ‘De afspraak is dat iedereen toegang kan krijgen tot de technologie en het naar hartenlust mag gebruiken om verder te ontwikkelen.’

02 12 iMaintain

018_19_L_artikel.indd 18

Het platform zal de ruwe sensordata gaan uitmelken. Daartoe ontwikkelt het consortium onder meer machinemodellen, bijvoorbeeld van freesmachines of treinonderstellen. Die gaan aan de hand van realtime sensordata nauwkeurige voorspellingen maken. Een database waarin alle gegevens komen, waaronder ook machinerapportages, staat hierin centraal.

Abonnees lezen meer op www.i-maintain.nl

21-02-12 10:44

MATERIAAL EN TECHNOLOGIE 19

Uit onderzoek van het Holst Centre blijkt dat de life cycle costs van een bottlingmachine met dertig procent verlaagd kunnen worden door technieken in te zetten die onderhoud voorspellen.

Om dit alles op poten te zetten, is grondige kennis van signaalverwerking, radio-communicatie, ICT en mechatronica nodig. Bovendien ligt het nog open bij wie de voorspellingen terecht moeten komen en hoe er gereageerd moet worden. Grofweg is de vraag: wat moet er, gegeven het platform, veranderen in de onderhoudsstrategie? Ook daar moet een antwoord op komen.

Een dergelijk multidisciplinaire project is alleen te realiseren met partners met de juiste specialismen, zegt Bouwens. ‘Van fundamenteel belang hierbij is dat we het open innovatie-model hanteren. Er liggen niet alleen revenuen in het verschiet door vermarkting van het product. De afspraak is dat iedereen toegang kan krijgen tot de technologie en het in overeenstemming met de eigenaar naar hartenlust mag gebruiken om verder te ontwikkelen.’

Alle partijen, zo schrijft het open innovatiemodel verder voor, mogen tijdens het project bij elkaar in de keuken kijken en zo kennis vergaren. Dat kan, zo vindt Bouwens, van onschatbare waarde zijn.

‘Die kennis kun je simpelweg benutten voor je eigen projecten. Een inkijkje kan je zelfs op heel nieuwe ideeën brengen. Ook voor Holst Centre en Imec is kijken in de keuken

van andere bedrijven erg lonend.’

Bovendien geldt ook het adagium: succes brengt succes voort. ‘Als je deel hebt uitgemaakt van een succesvol consortium, stijgt simpelweg je marktwaarde. De kans op deelname aan een ander project wordt groter.’

Vertrouwen Partijen die vooral mikken op snel geld verdienen waren dan ook niet welkom.

Holst Centre, Imec, en partners, waren daar kritisch op. ‘Je moet niet alleen vertrouwen hebben in elkaars kunnen, maar ook in de motivatie. Er was bijvoorbeeld een potentiële partner waar we naderhand toch geen goed gevoel over hadden: de focus lag te veel op easy money.

Meer horen?

Frank Bouwens spreekt op iMaintain 2012 Onderhoud in 4D over open innovatie en sensorontwikkeling.

Kijk voor meer informatie op www.i-maintain.nl/congres

Hoe kom je daar achter? Dat is echt een kwestie van gesprekken voeren en observeren.’

De selectie van partners maakt duidelijk wat een kernbegrip is bij samenwerking: vertrouwen. Hoewel alle deelnemers volgens Bouwens even belangrijk zijn, werken Holst Centre en Imec bijvoorbeeld al jaren samen met mechatronicaspecialist FMTC. Onder meer via dat bedrijf zijn de banden aangeknoopt met andere ondernemingen, waaronder een specialist in geavanceerde radio-communicatie.

‘Natuurlijk ga je eerder in zee met ‘vrienden van vrienden’.’

Bouwens ziet de komende jaren twee grote uitdagingen opdoemen: helder communiceren en faalvrije nieuwe technologie maken. Vooral het laatste is pittig: hoe meer nieuwe technieken ontwikkeld moeten worden, des te groter de kans dat er hindernissen opduiken. ‘De machinemodellen moeten bijvoorbeeld goed werken, inclusief de statistiek. Het radiosignaal met de data moet storingsvrij zijn. En er moet een feedbacklus komen van de engineering naar de sensoren. Ten slotte moeten alle technieken geïntegreerd worden tot wat we beloven: een platform met voorspellend vermogen.’ ■

02

iMaintain 12

018_19_L_artikel.indd 19

21-02-12 10:44

20 MATERIAAL EN TECHNOLOGIE

3D laserscanning kan shutdown voorkomen Ondernemers die hun fabriek of werkplaats op de schop nemen, halen vaak een hoop trammelant in huis.

Bouwtekeningen wijken soms wel meters af van wat in de praktijk is opgetrokken. Er staan muurtjes die er volgens de blauwdruk niet horen of ze ontbreken juist. Installateurs en aannemers verlaten zich daarom niet op tekeningen, nemen ter plekke de maten op en bouwen op de werkvloer nieuwe onderdelen in.

Jeroen Akkermans

Zo’n shutdown is zonde, vindt Willem van Spanje, directeur van DelftTech, een specialist op het gebied van 3D laserscanning (3DLS). Te weinig bedrijven hebben nog in de gaten dat een dagje laserscannen een boel rompslomp bespaart, zegt hij. ‘Met een scan breng je tot op millimeters nauwkeurig de afmetingen van de ruimte inclusief alle objecten in kaart. Het resultaat is een virtuele 3D-kopie van de fabriek.

Daarmee kan elk onderdeeltje prefab gemaakt worden. Dat maakt beheer en onderhoud goedkoper en neemt veel overlast op de werkvloer weg.’

Geboortecertificaat 3D laserscanning is pakweg een decennium oud en is ontwikkeld binnen de olie- en gasindustrie. Een object wordt opgedeeld in tientallen miljoenen punten waarvan de lasterstraalreflecties met een diode worden opgevangen. Van elk punt worden de coördinaten tot op de millimeter nauwkeurig vastgelegd.

De techniek maakt het onder meer mogelijk verzakkingen en verschuivingen van pijpleidingen en tanks te registreren.

Uitgangspunt is een geboortecertificaat, legt Van Spanje uit. ‘Dat houdt in zijn simpelste vorm in: hoe ligt de tank er direct na oplevering bij? Het geboortecertificaat is de referentie voor alle inspectiemetingen daarna.’

‘3D laserscanning maakt beheer en onderhoud goedkoper en neemt veel overlast op de werkvloer weg.’

Meten is weten

Willem van Spanje over 3d scanning: ‘We hebben ontdekt dat er een fysische relatie is tussen de scheefstand van een tank en de conditie van de bodem. Een tank hoeft dus niet meer leeg geschraapt te worden voor inspectie en je vermijdt stilstand.’

02 12 iMaintain

020_21_M_artikel.indd 20

Met 3DLS is van alles mogelijk, zegt Van Spanje. ‘We hebben bijvoorbeeld ontdekt dat er een fysische relatie is tussen de scheefstand van een tank en de conditie van de bodem. Een tank hoeft dus niet meer leeg geschraapt te worden voor inspectie en je vermijdt stilstand.’

Of stel dat een fabriek een tank bestelt in China. De simpele vraag is dan: past ‘ie wel in de fabriek? Van Spanje mat onder meer voor AkzoNobel een object in China op. De 3D-scan werd vervolgens overgeheveld naar de virtuele fabriek. Zo’n operatie kan onaangename verrassingen voorkomen. ‘Een tank pakt bijvoorbeeld met gemak groter uit dan op papier is overeengekomen. De maten en de vormgeving kloppen zelden.’

Abonnees lezen meer op www.i-maintain.nl

21-02-12 10:44

FOTO’S: DELFTTECH

MATERIAAL EN TECHNOLOGIE 21

3D-scans van fabrieken brengen tot op de millimeter nauwkeurig de afmetingen in kaart.

Door hier vervolgens gegevens aan te koppelen, integreer je een database in de scan.

DelftTech pleit sinds kort ook voor een geboortecertificaat van een fabriek, wat asset management een stuk simpeler moet maken. Met een 3D-scan wordt alleen de geometrische situatie vastgelegd. Het idee is om hieraan informatie toe te voegen, bijvoorbeeld de pijp- of klepklasse en de dimensies. Een klik op een leiding in de scan maakt zo in een klap duidelijk wat

‘Het geboortecertificaat

triciteitscentrales van netbeheerder Stedin.

De netbeheerder bouwde in overleg met DelftTech probleemsituaties, boobytraps en valkuilen in. ‘Het onderhoudspersoneel krijgt nu training in een virtuele ruimte .’

Augmented reality Daarnaast belooft 3DSL een handige tool te zijn als het gaat om augmented reality, een techniek om computergemaakte beelden toe te voegen aan de realiteit.

is de referentie voor alle

Meer horen?

inspectiemetingen daarna.’

Willem van Spanje spreekt op iMaintain 2012 Onderhoud in 4D over de toekomst van 3D scanning.

Kijk voor meer informatie op www.i-maintain.nl/congres

voor type het is. ‘In feite integreer je de database in de 3D-scan.’ Onder meer AkzoNobel en Shell hebben interesse in zo’n documentatiesysteem.

3DLS komt ook van pas bij Serious Gaming.

DelftTech maakte een virtuele kopie van elek-

De beelden komen bijvoorbeeld terecht op het vizier van een helm. Bij complexe taken als assemblage, onderhoud en inspecties vormen de beelden een ondersteuning, aldus Van Spanje. ‘Je ziet lagen in de machine of pijp die je van buitenaf niet ziet of je wordt stap voor stap door iets heengeleid.’

Volgens Van Spanje sijpelt het besef van wat 3DLS vermag maar langzaam door. Dat komt deels doordat het nog een relatief jonge techniek is. Bedrijven weten simpelweg niet dat het bestaat.

Shell en AkzoNobel zitten bijvoorbeeld pas sinds kort in de portefeuille van DelftTech. ‘Dat zijn grote jongens die er ook weinig van wisten.’ Maar de trend is wel kerende. Dat heeft waarschijnlijk te maken met de crisis. Nieuwbouw ligt nog steeds op zijn gat, onderhoud wint daarmee aan belang. ‘En dan zie je dat bedrijven meer open staan voor andere technieken.’ ■

02

iMaintain 12

020_21_M_artikel.indd 21

21-02-12 10:44

22 MATERIAAL EN TECHNOLOGIE

Onderzoek zelfherstellende materialen komt op stoom Asfalt dat zelf zijn barsten en scheuren herstelt. Kan dat? Jazeker, zegt dr.

Santiago Garcia Espallargas, wetenschappelijk onderzoeker aan de TU Delft.

Het meeste onderzoek naar zelfherstellende materialen bevindt zich nog in de proeffase, maar de belofte lijkt groot: lagere onderhoudskosten en aanzienlijke levensduurverlenging.

Jeroen Akkermans

Ter bewijs haalt Garcia een stukje Zoab (zeer open asfaltbeton) tevoorschijn waaraan een magneetje kleeft. Het brokje komt uit de koker van de faculteit Civiele Techniek van de TU Delft en bevat heel dunne staalvezels, legt Garcia uit. ‘Door een inductiespoel over het wegdek te bewegen, gaat er een stroom lopen in de staalvezels. De elektrische energie wordt omgezet in warmte, waardoor het bitumen lokaal smelt en scheurtjes dichtvloeien.’

De methode kan een doorbraak zijn in het onderhoud: Zoab verbrokkelt door de open structuur sneller dan andere asfaltsoorten, herstel is lastig en geeft veel overlast. De nieuwe techniek zou de levensduur met honderd tot tweehonderd procent kunnen verlengen. ‘Dit zou de kosten voor onderhoud aanzienlijk reduceren.’

Eind 2010 is op de A58 bij Vlissingen een stuk van enkele honderden meters met het nieuwe asfalt bekleed. De proef loopt nog en moet onder meer uitwijzen hoe

vaak de spoelen moeten uitrukken om het asfalt in conditie te houden.

Truc Het onderzoek naar zelfherstellende materialen is eigenlijk pas sinds een decennium goed op gang. De Amerikaan Scott White maakte in 2001 inerte polymeren die zichzelf kunnen repareren. In de volksmond: verven die krasjes laten dichtvloeien. Zijn truc kwam neer op het inbrengen van minuscule bolletjes met een vloeibare ‘lijm’. Bij een scheur knappen ook de bolletjes, waardoor stoffen vrijkomen die via een chemische reactie de scheur vullen.

Zijn doorbraak gaf de interesse voor zelfreparerende materialen een geweldige oppepper. Op het eerste gezicht bizarre ideeën lijken op dit moment veelbelovend.

De TU Delft bereikte bijvoorbeeld een doorbraak op het gebied van zelfherstellend beton. Aan de mortel worden korrels met bacteriën in slaaptoestand plus een voedselvoorraadje toegevoegd. De korrels

‘Composieten leidingen met ingebouwde zelfherstellende mechanismes hebben de toekomst. Corrosie is dan voltooid verleden tijd.’

FOTO: SAM RENTMEESTER/ FMAX FOR DELFT CENTRE FOR MATERIALS

breken open bij scheurvorming. Zodra de sporen in contact komen met water ontkiemen ze, gaan eten en scheiden kalksteen uit. De microscheuren worden zo in korte tijd gedicht waardoor betonrot wordt voorkomen.

Levensduurverlenging

Santiago Garcia: ‘De toekomst belooft een combinatie van verschillende concepten die nu nog los van elkaar getest worden.’

02 12 iMaintain

022_23_N_artikel.indd 22

De komende jaren staan er kleinschalige proeven op stapel. De belofte lijkt groot: de korrels schelen niet alleen veel onderhoud en reparaties. Het vermoeden is ook dat kunstwerken aanzienlijk langer meegaan.

De Delftse vinding is onlangs toegepast in de dak- en gevelschil van een paviljoen bij Breda. De primeur was een soort laatste redmiddel: het spuitbeton vertoonde al

Abonnees lezen meer op www.i-maintain.nl

21-02-12 10:44

MATERIAAL EN TECHNOLOGIE 23

Eind 2010 is op de A58 bij Vlissingen een stuk van enkele honderden meters met zelfherstellend asfalt bekleed.

Er loopt elektrische energie door het asfalt, waardoor het bitumen lokaal smelt en scheurtjes dichtvloeien.

tijdens de uitvoering scheurtjes. Door alsnog korrels aan de mortel toe te voegen, verdwenen de scheuren in het uitgeharde beton als vanzelf.

Levensduurverlenging en minder onderhoud en reparaties zijn ook de sleutelwoorden als het gaat om zelfgenezende coatings en verf. Garcia is een onderzoeker die nieuwe ‘verf- en coatingconcepten’ ontwikkelt. Hij richt zich onder andere op de toepassing van organische moleculen die bij een diepe kras vrijkomen, reageren met het metaal en een ondiepe beschermende laag vormen. Daarnaast zijn er polymeren die zichzelf repareren zonder toevoegingen: bij een beschadiging vloeien die onder invloed van warmte als een spaghettikluwen in elkaar, en vullen het gat op.

Composieten Welk concept uiteindelijk zijn weg naar de industrie gaat vinden, is nog niet duidelijk. ‘Het vakgebied is nog jong,’ zegt Garcia. Wel bracht AkzoNobel een tijdje geleden een zelfherstellende autolak op de markt. Maar die herstelt meer voor het oog: een echte goede extra bescherming tegen corrosie geeft de verf niet.

Op dit moment loopt er een proef met

Rijkswaterstaat met verschillende soorten verven en coatings op stalen bruggen. Bij die proeven zal het niet blijven, benadrukt Garcia. ‘De toekomst belooft een combinatie van verschillende concepten die nu nog los van elkaar getest worden.’

Zelfherstellende verven en coatings kunnen op tal van plekken onderhoud fors reduceren: van treinassen, bruggen, tun-

nels en damwanden tot windturbines en ballasttanks van schepen. Maar, zo stipt Garcia aan, er is ook nog een andere ontwikkeling: de verdringing van staal door zelfherstellende vezelversterkte composieten. De onderzoeker verwacht dat het komende decennium het onderzoek daarnaar op stoom zal komen. ‘De olie- en gasindustrie kan uiteraard zijn voordeel

Zoab verbrokkelt door de open structuur sneller dan andere asfaltsoorten, herstel is lastig en geeft veel overlast. De nieuwe techniek zou de levensduur met honderd tot tweehonderd procent kunnen verlengen.

Meer horen?

Santiago Garcia spreekt op iMaintain 2012 Onderhoud in 4D over de kans van zelfherstellende materialen.

Kijk voor meer informatie op www.i-maintain.nl/congres

doen met coatings en verven die pijpleidingen beschermen tegen corrosie. Maar composieten leidingen met ingebouwde zelfherstellende mechanismes hebben denk ik de toekomst. Corrosie is dan voltooid verleden tijd, het gewicht loopt aanzienlijk terug en de betrouwbaarheid is over lange tijd gegarandeerd. Maar ook hier geldt: het is nog lang niet duidelijk welk mechanisme van zelfherstel zijn weg naar de markt zal vinden.’ ■

02

iMaintain 12

022_23_N_artikel.indd 23

21-02-12 10:44

24 InnovatIe

theorie en praktijk werken samen aan niet Destructief onderzoek Begin jaren tachtig ontplofte er een kleine Italiaanse chemische fabriek. Zowel werknemers als omwonenden waren zich niet bewust van het risico van chemische stoffen. Dat werd de plant fataal. europese regelgeving volgde snel: voortaan moesten bedrijven met gevaarlijke stoffen de risico’s in kaart brengen. Dat vereiste meer en betere inspectie, onder andere van tankbodems. normen werden geformuleerd. De speurtocht naar nieuwe inspectietechnieken kwam in een stroomversnelling.

Jeroen Akkermans

Verrassend genoeg reageerde ook de olie- en gasindustrie bliksemsnel, vertelt dr. ir. Casper Wassink van de TU Delft. ‘Er is geen logisch verband tussen het ongeluk en tankopslag van olie en gas. Maar de nieuwe regelgeving was in algemene termen gesteld.’

Er was nog iets. Beloftevolle technologie om de bodem van tanks te checken zonder de tank te beschadigen was al decennia voorhanden. Met behulp van magneten is de bodem te magnetiseren.

Op de plekken waar corrosie is, lekt het veld weg. Met een sensor is dat vrij eenvoudig te detecteren. Al begin twintigste eeuw werd er geëxperimenteerd met magnetische inspectie. Nota bene Shell gebruikte een soortgelijke techniek begin jaren zestig.

Toch duurde het rijkelijk lang voordat op grote schaal het verband werd gelegd tussen dit soort technologie en toepassingen in Niet Destructief Onderzoek (NDO). Er was een ontploffing van een chemische fabriek voor nodig, publieke verontwaardiging en een autoriteit die optrad, aldus Wassink. Het geval staat niet op zichzelf.

‘In het algemeen zie je dat nieuwe technieken met NDO-potentie pas na een jaar of dertig het NDO-veld bereiken. Dat is extreem lang. Zelfs in de medische sector gaat het sneller.’

Neem bijvoorbeeld röntgenfoto’s. De stralen werden in 1895 ontdekt. Een jaar later werden er al foto’s gemaakt van soldaten met schotwonden. In de Eerste Wereldoorlog werd röntgentechniek alom ingezet, weet Wassink. ‘Maar een toepassing in NDO was er pas in de jaren ‘30.’

Troebel denken Waarom vinden innovaties zo moeilijk hun weg naar Niet Destructief Onderzoek? En waarom moeten er eerst ongelukken gebeuren voordat onderzoek op gang komt? Wassink bracht de afgelopen jaren een waslijst van oorzaken

02 12 iMaintain

024_25_26_P_artikel.indd 24

in kaart. Stuk voor stuk zijn die terug te vinden in andere takken van sport, zegt de kersverse doctor, die in januari promoveerde aan de TU Delft op het proefschrift ‘Innovation in NDT’. ‘Maar bij NDO komen ze allemaal samen, en zijn ze ook nog eens onderling verstrengeld.’

Troebel denken is een van de oorzaken die Wassink blootlegde. NDO dient in

NDO kan rampen voorkomen, maar ook leiden tot minder onderhoud en shutdowns.

feite twee verschillende doelen: het verhogen van de publieke veiligheid en het vergroten van de productiviteit. Ofwel: NDO kan rampen voorkomen, maar ook leiden tot minder onderhoud en shutdowns. Soms dient NDO beide belangen, maar meestal is dat niet het geval.

De NDO-sector onderscheidt de doelen gek genoeg niet. Men laat ze door elkaar lopen en is zich zelfs niet bewust van een mogelijk conflict. Daardoor is de waarde van een NDO-tool niet helder. ‘Wat levert het nou eigenlijk op? Wat kan het voorkomen? De vaagheid heeft tot gevolg dat een bedrijf minder snel investeert in een nieuwe inspectietechniek’, aldus Wassink.

Hindernissen De waarde van een langere levensduur en minder onderhoud kan groot zijn. De waarde van het nemen van maatschappelijke verantwoordelijkheid eveneens.

Neem BP, dat twee jaar geleden blunderde in de Golf van Mexico en een olieramp veroorzaakte. Keer op keer werd gekozen voor goedkopere of snellere alternatieven waarvan men wist dat ze risicovol waren, aldus Wassink. ‘Er werden bewust risico’s genomen.’ En dat

Abonnees lezen meer op www.i-maintain.nl

21-02-12 10:45

InnovatIe 25

Begrip van wat wetenschappers doen -en dat is niet alleen maar zitten en nadenken achter hun bureau- is beperkt. Hierdoor heeft de praktijk vaak het gevoel dat nieuwe technieken ‘over de schutting worden gegooid’.

heeft de oliemaatschappij geweten. ‘BP kijkt nu aan tegen een enorme schadepost en reputatieverlies.’

Als een NDO-techniek vooral de publieke veiligheid dient, en dus veel kost, is er maar één manier om de methode algemeen geaccepteerd te krijgen: iedereen dezelfde norm opleggen. ‘Daarnaast moet NDO tot het bedrijfsgeweten gaan behoren.’

Als de waarde wel duidelijk is, zijn er ook nog hindernissen. Er is namelijk ook huiver om een nieuwe inspectietool te omarmen. De achtergrond is er een waar Freud wel raad mee zou weten. ‘Er is een wil om te weten. Fouten bijtijds opsporen kan een hoop geld schelen, ongelukken voorkomen. Maar er is ook de wil om niet te weten. Immers, een nieuwe techniek kan een hele massa aan onverwachte onvolkomenheden blootleggen. En die moeten dan gerepareerd worden. En dat kost geld, en moeite. Daarom wil men tegelijkertijd blind blijven en kennis vergaren. Een psychologische spagaat die lastig aan te pakken is.’

Op een ander niveau zijn er ook obstructies die de invoering van innovaties

vertragen. Neem de rol en aard van de toezichthouder. In Nederland is het toezicht uitbesteed aan private partijen.

Tot voor kort hield de overheid toezicht.

Maar zowel de overheid als private partijen zijn niet de aangewezen instanties, meent Wassink. ‘Private partijen zijn niet financieel onafhankelijk. Ze moeten geld verdienen. Als ze te kritisch zijn, verliezen ze klanten. Daarom knijpen ze vaak een oogje toe. De overheid is weliswaar machtig en onafhankelijk, maar die heeft niet de kennis in huis. De overheid sukkelt van nature achter innovaties aan.’

Toezicht Wassink pleit voor het oprichten van financieel onafhankelijke stichtingen, breed gefinancierd door het bedrijfsleven.

Dat komt de invoering van nieuwe NDOtechnieken ten goede. ‘Omdat stichtingen onafhankelijk zijn, geven ze de bedrijfsleiding minder snel een tweede kans.

Bovendien staan ze met beide benen in het veld, kennen nieuwe NDO-technieken.

Er is de knowhow om te zeggen: waarom passen jullie dit of dat niet toe?’

In dit verband maakt Wassink zich ook sterk voor een grotere rol van NDOleveranciers in normcommissies. De structuur van het toezicht staat dat toe. Toch laten ondernemers het afweten. Daarmee behartigen ze hun belangen niet goed, meent Wassink. ‘Kansen om een nieuwe technologie aan de man te brengen of te innoveren, worden zo gemist.’

Maar zelfs als dit allemaal goed geregeld is, zijn er nog de nodige belemmeringen. Want hoe doe je dat nou eigenlijk, innoveren? NDO-dienstverleners werken nu vaak in hun uppie, en houden hun expertise angstvallig geheim. Er wordt bovendien nogal lokaal geopereerd, licht Wassink toe. ‘Een klant belt een dienstverlener in de buurt op: kun je komen kijken, misschien iets ontwikkelen? Vaak krijgt hij nul op het rekest. De dienstverlener heeft geen tijd om iets te onderzoeken.’ Ook de klanten opereren vaak versnipperd en ad hoc. Nieuwe NDO-technieken komen zo maar moeizaam van de grond.

Volgens Wassink is het toverwoord: samenwerken. Bedrijven moeten de handen ineen slaan en dienstverleners aan-

02

iMaintain 12

024_25_26_P_artikel.indd 25

21-02-12 10:45

26 InnovatIe

zetten tot innovatie. Ook die moeten de krachten bundelen. ‘Alleen op die manier is er financiële slagkracht, voldoende spreiding van risico’s en de puf om jarenlang aan iets te sleutelen.’

Angsten Wassink geeft toe dat er veel beren op de weg liggen. Een NDO-dienstverlener is vaak bang om opgeslokt te worden door een grote jongen. Klanten hebben er belang bij dat dienstverleners hun monopolie op een product verliezen: dan wordt het goedkoper. ‘Die angsten zijn vaak ook terecht. Dienstverleners en klanten moe-

Door nieuwe apparaten ‘over de schutting te gooien’, blijft validatie achterwege. ten daarom innovatiemodellen op poten zetten en een gemeenschappelijke visie ontwikkelen, een win-winsituatie creëren.

Dienstverleners moeten elkaar ook meer opzoeken: ze hebben onderhandelmacht.

Samen kunnen ze dan een grote markt betreden om een nieuw product aan de man te brengen. De klanten die participeerden in het ontwikkeltraject strijken bijvoorbeeld een financieel voordeel op.’

Er zitten nog meer haken en ogen aan het innovatieproces. Wetenschappers en NDO-leveranciers werken meestal geïsoleerd van elkaar. Simpel gezegd: wetenschappers gooien iets over de schutting en kijken er daarna niet meer naar om. De ‘jongens uit de praktijk’ snappen de technologie vaak niet, en zijn zelfs in staat hem in te zetten als hamer. Als het apparaat ten minste zwaar genoeg is.

‘Echt waar, dat gebeurt.’

Wetenschappers ontberen vaak praktijkkennis. Daardoor kan het zomaar gebeuren dat een prachtige slimme scanner niet in de tank past. Het komt zelfs voor dat een kansrijk ontwikkeltraject onhaalbaar wordt geacht. ‘Een wetenschapper denkt bijvoorbeeld dat een tankbodem volkomen glad is. Dan heeft een device met een laserstraal om corrosie op te sporen geen zin, concludeert hij. Een kleine blik in een standaardtank zou hem iets heel anders leren.’

Omgekeerd weet personeel van NDObedrijven vaak niet om te gaan met

Casper Wassink: ‘In het algemeen zie je dat nieuwe technieken met nDo-potentie pas na een jaar of dertig het nDo-veld bereiken. Dat is extreem lang.’

nieuwe dure equipment. Vaak zijn ze ook ongeduldig. ‘Wetenschappers, zo is de opinie, zitten maar na te denken achter hun bureau. Er is geen begrip van wat wetenschappers doen: heel hard werken om fundamenteel nieuwe apparatuur te ontwikkelen.’

Door nieuwe apparaten ‘over de schutting te gooien’, blijft validatie bovendien achterwege. Dubbelblind onderzoek kun je niet overlaten aan NDO-bedrijven.

Dat kunnen ze eenvoudigweg niet, zegt Wassink. ‘Het is een vak apart. Klanten krijgen nu een volstrekt verkeerd beeld van wat bijvoorbeeld een nieuwe scanner

in huis heeft. Trial and error is schering en inslag. Een klant loopt bijvoorbeeld met de scanner door de fabriek en concludeert: drie keer raak, twee keer iets gemist, twee keer ten onrechte de tank open geschroefd. En de verwachtingen waren hooggespannen: dit is een nieuwe slimme techniek. Daarom is validatie zo belangrijk. Je weet wat het apparaat vermag en hoe je hem moet gebruiken.’

De oplossing voor al deze problemen ligt eigenlijk voor de hand. ‘Er moeten gemengde teams komen van praktijkmensen en wetenschappers om nieuwe producten te introduceren en verbeteren.’ ■

02 12 iMaintain

024_25_26_P_artikel.indd 26

21-02-12 10:45

UNDER CONSTRUCTION 27

Stationsletters Rotterdam CS gestolen

Zes letters die vroeger deel uitmaakten van de woorden Centraal Station op het treinstation van Rotterdam, zijn gestolen. De bedoeling was dat de letters bij de bouw van het nieuwe station hergebruikt zouden worden. Het gaat om de letters A, A, A, I, N en S. De gemeente had de letters aan het begin van de verbouwing in 2009 in een loods opgeslagen en kwam er afgelopen maart al achter dat ze vermist waren. Daarna is aangifte gedaan, maar tot nu toe zijn de dieven niet gevonden.

Het college van burgemeester en wethouders heeft nu besloten nieuwe letters te laten maken. ‘Het vertrouwde beeld van de letters Rotterdam Centraal kan hiermee behouden blijven’, aldus het college in een brief aan de gemeenteraad. De nieuwe letters zijn wel een stuk energiezuiniger. De oude letters hadden neonverlichting, de nieuwe krijgen led.

Overijverige poetsvrouw in Duits museum Een poetsvrouw in het Museum Ostwall in Dortmund heeft een werk van de Duitse installatiekunstenaar Martin Kippenberger (1953-1997) schade toegebracht. Tijdens het poetsen heeft de vrouw enkele kalkvlekken verwijderd die de kunstenaar doelbewust had aangebracht op zijn werk ‘Wenn’s anfängt durch die Decke zu tropfen’. Het Museum Ostwall in Dortmund had de installatie ‘Wenn’s anfängt durch die Decke zu tropfen’ (Wanneer het dak begint te lekken) uit 1987 in bruikleen gekregen van een verzamelaar. Een poetsvrouw verwijderde de kalkvlekken die de kunstenaar aanbracht op een plastic kuip die opgesteld is onder een houtconstructie.

Het werk is verzekerd voor 800.000 euro en blijft voorlopig te zien in het museum. ‘Er is onherstelbare schade aangebracht op het werk van Kippenberger, maar op zich is het kunstwerk niet vernield. Daarom blijven we het tentoonstellen’, meldt de woordvoerder van Museum Ostwall.

Volgens de museumdirectie zijn er in het verleden duidelijke afspraken gemaakt met de schoonmaakdiensten. ‘Poetspersoneel moet altijd twintig centimeter van de werken vandaan blijven’, klinkt het. Het is nu aan de verschillende verzekeraars om uit te maken wie aansprakelijk gesteld kan worden voor het ongeval en hoeveel een eventuele schadevergoeding moet bedragen.

Manneken Pis pist voorlopig niet meer Manneken Pis, het beroemde beeldje van een plassend jongetje in het centrum van Brussel, pist voorlopig niet meer. In verband met de strenge vorst hebben de autoriteiten de watervoorziening van het beeldje afgesloten, meldde een woordvoerder van het toerismebureau in Brussel. Manneken Pis is een van dé toeristentrekpleisters van de hoofdstad van België. Het is nog onduidelijk hoe lang het beeldje het zal moeten stellen zonder de kenmerkende waterstraal. ‘Dat hangt helemaal af van het weer, zodra de temperaturen weer omhoog gaan, zal het weer in werking worden gesteld’, aldus de woordvoerster van het toerismebureau.

Zijn u curieuze berichten opgevallen in het nieuws voor onze under construction-rubriek? Stuur deze dan naar redactie@industrielinqs.nl 02

iMaintain 12

027_H_under_construction.indd 27

21-02-12 15:42

28 infra

De ‘hersenen’ van de Hartelkering Het onderhoud aan het besturings- en bedieningssysteem van de Hartelkering is voor de komende vijftien jaar uitbesteed door rijkswaterstaat. Zo blijft dit onderdeel van de watervloedkering in het Hartelkanaal bij Spijkenisse upto-date en wordt gegarandeerd dat de Hartelkering functioneert als het erop aankomt.

Erik te Roller

Opdrachtgever Rijkswaterstaat heeft het contract omtrent de Hartelkering gesloten met Siemens Nederland. Werner Krijger, projectmanager onderhoud en renovatie infrastructuur van Rijkswaterstaat, wil meteen het misverstand uit de weg ruimen dat Rijkswaterstaat het beheer van deze stormvloedkering uit handen geeft.

‘Siemens onderhoudt het besturings- en bedieningssysteem en zorgt dat de onderdelen op tijd vervangen worden, zodat alles goed blijft functioneren. Dit maakt deel uit van het totale onderhoud van de Hartelkering, dat voor de rest in handen is van ProBAM. Hetzelfde bedrijf onderhoudt ook de Maeslantkering en de Hollandse IJsselkering (vanaf 2014, red.).

Maar uiteindelijk blijft Rijkswaterstaat voor honderd procent verantwoordelijk voor het functioneren van de Hartelkering bij stormvloed. Deze kering is één van de kritische onderdelen van de kustverdediging, waarvan we het beheer niet uit handen geven. Dit sluit aan bij het beleid van Rijkswaterstaat van de markt tenzij.’

De Hartelkering bestaat uit twee schuiven, één van honderd en één van vijftig meter lang, die bij stormvloed neergelaten worden in het Hartelkanaal om het achterland tegen overstroming te beschermen. De

Water Siemens Nederland is pas sinds enkele jaren actief op het gebied van water.

Eerder heeft het bedrijf een afstandsbedieningscentrale geïnstalleerd bij de vier kleine sluizen voor pleziervaartuigen bij Neeltje Jans in de Oosterschelde.

Onlangs heeft Siemens een contract met Rijkswaterstaat gesloten voor het onderhouden en beschikbaar houden van het besturings- en bedieningssysteem van de Hartelkering.

Verder levert het bedrijf een nieuwe verkeerscentrale voor Rijkswaterstaat in Maasbracht. Vanaf 2013 worden hier één voor één alle vijftien sluizen in de Maas in Zuid-Limburg op aangesloten. Die kunnen straks allemaal op afstand bediend worden. Siemens heeft in nauw overleg met Rijkswaterstaat een ontwerp gemaakt van de apparatuur, waarmee straks minder sluiswachters meer sluizen kunnen bedienen. Dit is in lijn met het streven van Rijkswaterstaat om in de toekomst de taken met minder mensen uit te voeren.

02 12 iMaintain

028_29_30_U_artikel.indd 28

kering dateert van 1997 en hoefde slechts één keer gesloten te worden tijdens een stormvloed in november 2007. Daarnaast gaan de schuiven ieder jaar naar beneden om te testen of ze ook daadwerkelijk functioneren.

Over levensduur heen Siemens heeft destijds ook het besturingsen bedieningssysteem geleverd. Vorig jaar waren verschillende onderdelen van dit systeem over hun technische levensduur heen. Dat wil zeggen dat vervangende onderdelen na een bepaalde datum niet meer te krijgen zouden zijn. ‘Om de betrouwbaarheid en beschikbaarheid van de kering geen gevaar te laten lopen, heeft Rijkswaterstaat vorig jaar al aan Siemens opdracht gegeven het besturingssysteem te vernieuwen’, zegt Léon Soulier, projectleider van Siemens. ‘We hebben dit systeem medio 2011 tussen twee stormseizoenen in vervangen, zodat het weer vijftien jaar meekan. Het systeem bestaat uit een aantal PLC’s die het neerlaten van de schuiven automatisch regelen en besturen.

Het onderhoud bestaat uit het zo nodig vervangen van onderdelen en het regelmatig updaten van de software van de componenten met firmware. Ook het maken van back-ups en uitvoeren van testen hoort erbij. Verder is het systeem redundant, dus dubbel, uitgevoerd. Als één component uitvalt, bijvoorbeeld een PLC, dan neemt een andere de taken over.’

Het bedieningssysteem bestaat uit enkele Windows-pc’s, inclusief beeldschermen, muizen en dergelijke, waarmee operators aansluiting hebben op de PLC’s en kunnen zien of er ook storingen zijn of onderdelen vervangen moeten worden. Om alles bij de tijd te houden zal Siemens dit bedieningssysteem en ook het Windowsnetwerk eens in de vijf jaar vervangen, of zodra het bedrijf dit nodig acht. Ook voert het bedrijf preventief en correctief onderhoud uit. Verder is het bedrijf ver-

Abonnees lezen meer op www.i-maintain.nl

21-02-12 10:44

FOTO: RIJKSWATERSTAAT

infra 29

Voor het onderhoud aan het besturings- en bedieningssysteem van de Hartelkering geldt een resultaatverplichting: de systemen moeten vijftien jaar lang tiptop functioneren.

antwoordelijk voor de beveiliging van het systeem tegen inbraak.

Resultaatverplichting Nieuw is dat Siemens niet alleen een inspanningsverplichting heeft, maar ook een resultaatverplichting. Het bedrijf ontwerpt, installeert en onderhoudt niet alleen een besturings- en bedieningssysteem, maar moet er ook voor zorgen dat dit vijftien jaar lang tiptop functioneert.

Hierdoor hoeft Rijkswaterstaat ook geen onderhoudsplanning meer bij te houden.

Siemens regelt alles en Rijkswaterstaat betaalt daarvoor een vast bedrag per maand. Soortgelijke contracten heeft de dienst afgesloten met ABB, Bosch Rexroth en Logica voor de Maeslantkering en

met Bakker Sliedrecht voor de Hollandse IJsselkering. Krijger: ‘We sluiten met leveranciers en dienstverleners langlopende contracten, waarbij ze zowel het ontwerp,

nis in huis hebben om te weten waarover ze praten en dat ze die kennis borgen.’

Verder lossen de dienstverleners de kinderziekten voor eigen rekening op. Tot voor

‘We hebben dit systeem medio 2011 tussen twee stormseizoenen in vervangen, zodat het weer vijftien jaar meekan.’

het installeren en het onderhoud van installaties voor hun rekening nemen. Op die manier kunnen ze er bij het ontwerp al voor zorgen dat de installaties gemakkelijk te onderhouden zijn. Ook gaan we er vanuit dat de contractpartijen voldoende ken-

kort moest Rijkswaterstaat dat zelf regelen.

Dat pakte bijvoorbeeld verkeerd uit bij de autotunnels bij Roermond en Utrecht waar haperende beveiligingssystemen voor grote vertraging en extra kosten voor rekening van Rijkswaterstaat hebben geleid. ‘We

02

iMaintain 12

028_29_30_U_artikel.indd 29

21-02-12 10:44

30 infra

sluiten nu steeds betere contracten af om juist dit soort vertragingen en kostenoverschrijdingen te voorkomen’, aldus Krijger.

Genoeg kennis behouden ‘Hoewel we de uitvoering en het onderhoud in handen van onze contractpartners leggen, houden we nog genoeg kennis in eigen huis’, vervolgt Krijger. ‘Rijkswaterstaat blijft immers als beheerder verantwoordelijk voor de Hartelkering en andere stormvloedkeringen en moet het werk van de dienstenleveranciers kunnen blijven beoordelen.

met kennis van besturingssystemen in het algemeen.’

Als er storm op komst is, dan waarschuwt een systeem van Logica minstens 24 uur van te voren als de waterkeringen in Zeeland en Zuid-Holland dicht moeten. Logica baseert zich hierbij op de weersverwachting en gegevens over getijden. Het systeem is zo ingericht, dat de keringen op een gegeven moment automatisch sluiten, met of zonder bedienend personeel erbij.

‘Bij een waarschuwing voor een stormvloed gaat er meteen een team variërend van

‘Hoewel we de uitvoering en het onderhoud in handen van onze contractpartners leggen, houden we nog genoeg kennis in eigen huis.’

Hiertoe beschikken we over een team van zes tot acht mensen, specialisten die ook bij de andere stormvloedkeringen betrokken zijn. Om het team heen bevindt zich nog een schil van mensen bij Rijkswaterstaat

waterloopkundigen tot technici naar het bedieningshuis bij de Hartelkering om het proces continu in de gaten te kunnen houden’, vertelt Krijger. ‘Het team vertrekt bijtijds om het risico te vermijden dat het door

Europese aanbesteding in 2026 Rijkswaterstaat heeft onlangs met Siemens een contract gesloten voor het onderhouden en beschikbaar houden van het besturings- en bedieningssysteem van de Hartelkering tot 2026. Deze opdracht heeft Rijkswaterstaat niet Europees aanbesteed. Werner Krijger, projectmanager onderhoud en renovatie infrastructuur van Rijkswaterstaat, legt uit waarom. ‘De Hartelkering dateert van 1997. Toen heeft Siemens ook het besturings- en bedieningssysteem geleverd. De levensduur van dat systeem liep vorig jaar ten einde. Langer wachten met vervanging was niet verstandig, omdat bepaalde vervangingsonderdelen de komende jaren niet meer leverbaar zijn. We wilden het ontwerp van dit systeem echter niet weggooien. Alle kinderziekten zijn er inmiddels uitgehaald en het functioneert naar tevredenheid.

Daarom lag het voor de hand Siemens te vragen de software voor de componenten van het nieuwe besturings- en bedieningsysteem zo te schrijven, dat we het bestaande ontwerp van het gehele systeem zouden kunnen handhaven. Bij aanbesteding zou dat veel minder gemakkelijk zijn geweest’, aldus Krijger.

Léon Soulier, projectleider van Siemens, draagt nog een ander argument aan. ‘Het besturingssysteem moest in de periode van 15 april tot 15 september van 2011 vervangen worden, dus buiten het stormseizoen. Er was weinig tijd en Siemens kon dit op grond van de kennis van het bestaande systeem snel realiseren.’

In 2026 kan Rijkswaterstaat het contract niet meer buiten een Europese aanbesteding om verlengen. Daarom heeft de dienst Siemens, ABB, Bosch Rexroth en Bakker Sliedrecht verplicht om alle kennis rond de stormvloedkeringen goed te documenteren. Dit geschiedt door middel van een zogenoemde functiereconstructie, die de bedrijven gedurende de looptijd van het contract up-to-date zullen houden.

Op die manier kan Rijkswaterstaat in 2026 de opdracht voor bijvoorbeeld de Hartelkering Europees aanbesteden. Mocht Rijkswaterstaat de opdracht tegen die tijd aan een andere firma gunnen, dan hoeft die niet van nul af aan te beginnen en kan de eventuele overdracht van het werk van Siemens aan een andere firma soepel verlopen.

ondergelopen wegen of files wordt opgehouden. Dit team blijft aanwezig zolang de storm woedt. In het uiterste geval, dat er iets mis mocht gaan met het automatisch sluiten van de kering, kan het team trachten de storing op te lossen en desnoods de schuiven bij het zakken met de hand besturen.’

Automatisch neerlaten is beter Soulier: ‘Siemens raadt aan om de schuiven altijd automatisch neer te laten en alleen op handbediening over te gaan als het echt niet anders kan. Het besturingssysteem is namelijk veel beter in staat om de schuiven met behulp van niveaumeters en hydraulische installaties bij het neerlaten horizontaal te houden. Door een hoogteverschil van één meter tussen links en rechts van honderd meter kan de schuif al vastlopen. Er moet dan het nodige hijswerk aan te pas komen om de schuif weer los te krijgen. Het is daarom zaak dit te voorkomen. Vanuit het bedieningshuis is namelijk niet met het blote oog te zien of de schuif scheef hangt of niet, zeker niet bij nacht en ontij.’

De kans dat het zover komt, is klein. De Hartelkering is zo ontworpen dat hij meehelpt de Nederlandse kunst te verdedigen ook bij een zeer hoge waterstand die slechts eens in de tienduizend jaar voorkomt. Daarnaast mag de stormvloedkering slechts één op de tienduizend keer falen.

Soulier: ‘Aangezien de kering normaal maar eens in de tien jaar moet sluiten, betekent dit dat zij uiterst betrouwbaar moet zijn.’

Uitgaande van deze eis heeft Rijkswaterstaat per onderdeel van het besturings- en bedieningssysteem bepaald wat de faalkans mag zijn. Siemens heeft inmiddels aangetoond dat het nieuwe systeem hieraan voldoet. Het besturingssysteem is ook voorzien van een monitoringsysteem die de status van de conditie van de onderdelen bijhoudt en weergeeft. Op deze manier kan Siemens met het systeem ruimschoots aan de norm van Rijkswaterstaat voldoen. ‘Dat maakt het contract bijzonder: het gaat niet alleen om onderhoud, maar ook om het garanderen van de levensduur en beschikbaarheid van het besturings- en bedieningsysteem, zeg maar de hersenen van de Hartelkering. In ruil hiervoor betaalt Rijkswaterstaat ons een vast bedrag per maand gedurende de looptijd van het contract’, aldus Soulier. n

02 12 iMaintain

028_29_30_U_artikel.indd 30

21-02-12 10:44

PRODUCTEN 31

PE-X liner voor olieontginningsbuizen

Monitoring Server

Om aan de strenge eisen van de olieproducerende industrie tegemoet te komen, ontwikkelde Agru een speciale binnenliner voor de olieontginningsbuizen. Deze liner verlaagt de corrosie en de abrasie in de leidingen aanzienlijk en heeft zo een gunstig effect op de levensduur en de onderhoudskosten van de leidingen. Door de olieontginningsleidingen te voorzien van polymerische binnenliners kan de onderhoudsfrequentie en de hieraan gekoppelde kosten, drastisch verlaagd worden. Om deze reden ontwikkelden Borealis en OMV een patent (patent WO 2009/080556) voor het gebruik van ‘crosslinked’ polyethyleen (PE-X) voor toepassing in de olieontginningsindustrie. Inmiddels verwierf Agru een licentie voor het produceren van PE-X binnenliners voor olieontginningsbuizen. www.vink.be

Webeasy brengt een Monitoring Server op de markt voor het monitoren en bewaken van installaties op plekken waar (nog) geen gebouwbeheersysteem aanwezig is. Naast installaties kan men er ook machines op afstand mee bewaken. De Webeasy Monitoring Server werkt uitstekend samen met de Webeasy Installatie Management Software (energiemanagement & installatieanalyse). De Webeasy Monitoring Server heeft een compact ontwerp voor directe montage op de muur. Door de 230VA aansluiting is de unit stekkerklaar voor gebruik. De Monitoring Server beschikt over TCP/IP-aansluitingen zodat men hem ook direct kan aansluiten in een netwerk of op een ADSL-aansluiting. Als optie is de unit met een GPRS-modem verkrijgbaar. In dat geval is een internetaansluiting overbodig. www.webeasy.nl

MCS² systeem Dit MCS² systeem werd specifiek ontwikkeld voor de renovatie en reiniging van allerlei oppervlaktes (steen, metaal, hout). Het pakket werd uit de praktijkervaring samengesteld en bestaat uit een straal- & stripsysteem ‘CE gekeurd’ in mobiele uitvoering, voorzien van allerlei toebehoren (inclusief visuele en auditieve bescherming) en een mobiele schroefcompressor met benzine motor met externe persluchtnakoeler. Het is inzetbaar voor verschillende situaties (multifunctioneel) en is uiterst geschikt voor onder andere het gecontroleerd reinigen van monumenten en natuursteen in het algemeen, het verwijderen van graffiti, het strippen/beitsen van hout, het matteren van glas, het ontroesten van metaalconstructies en het verwijderen van verf (ontlakken). www.phibo.be

App Technische Unie Technische Unie introduceert een app voor de iPad waarmee producten uit het gehele assortiment gevonden, bekeken én direct besteld kunnen worden. Steeds meer installateurs gebruiken tegenwoordig een iPad. Op de werkplaats, onderweg en gewoon thuis. Met deze nieuwe app kunnen klanten van Technische Unie voortaan alle catalogi doorzoeken en online meer dan 280.000 producten bekijken. Inclusief uitgebreide artikelinformatie, illustraties en actuele voorraadinformatie.

Dankzij de eenvoudige zoekfunctie vindt de gebruiker snel en gemakkelijk de juiste producten die direct vanuit de app besteld kunnen worden. De Technische Unie App is gratis verkrijgbaar in de App Store. www.technischeunie.com

App voor stofmaskers

‘New Ready’-pomp

Welk stofmasker heb ik nodig voor het werk dat ik doe? Hoe gebruik ik hem?

Kan ik hem combineren met mijn veiligheidsbril? Met de nieuwe App 3M Aura 9300+ Serie Onderhoudsvrije Stofmaskers weet u meteen hoe het zit. De onlangs geïntroduceerde stofmaskers zitten vol pluspunten ten opzichte van de reeds succesvolle 9300 Serie. Vrijer ademhalen, meer zicht en verbeterd gebruiksgemak bijvoorbeeld. Nu dus nog een pluspunt: de App. Met een demofilmpje, de maskerkeuzehulp, advies en meer. Direct antwoord op uw vragen.

De belangrijkste verbeteringen van de nieuwe 3M Aura 9300+ Onderhoudsvrije Stofmaskers zijn: vrijer ademhalen dankzij extra lage ademhalingsweerstand en toch maximale filtratie, meer zicht dankzij betere pasvorm en minder beslaan van uw veiligheidsbril en verbeterd gebruiksgemak, want de stofmaskers zetten gemakkelijk op en zitten prettiger. www.3MSafety.nl

Flygt lanceert de allernieuwste telg in zijn pompengamma via Quality Pumps & Machines. De ‘New Ready’ is een professionele, duurzame en lichtgewicht pomp, verkrijgbaar in drie types.

De Ready 4, de Ready 8 en de Ready 8S worden telkens aangeboden met of zonder vlotter. Eerder maakte Flygt al bekend Quality Pumps & Machines als partner te kiezen om zijn pompengamma op de huurmarkt aan te bieden. Flygt opteert nu dus ook voor Quality Pumps als exclusief aanbieder van het verkoopsassortiment aan de aannemer. Het gaat daarbij om werf-, drainage-, slurry-, riolerings- en slijtvaste pompen. Voortaan is Quality Pumps & Machines totaalaanbieder van het Flygt-pompengamma. www.qualitypumps.be

Kijk voor meer productinnovaties op www.i-maintain.nl

031_32_33_F_producten.indd 31

02

iMaintain 12

21-02-12 10:43

32 PRODUCTEN

Pistoolschroevendraaierset

Technische kunststoffen

Würth Nederland introduceert van Zebra de 37-delige 2K pistoolschroevendraaierset. De set bevat een pistoolschroevendraaier met verstelbare greep (1/4”), twaalf bits, twaalf doppen (sleutelwijdte vier tot veertien millimeter), verlengstukken, waaronder een flexibel verlengstuk, en een kniegewricht. Bovengenoemde schroevendraaierset is geschikt voor het los- en vastdraaien van alle gangbare boutkoppen, zoals torx, kruiskop, zaagsnede en 4-kant. De kop van de pistoolschroevendraaier uit deze set is uitgerust met een geïntegreerd ratelmechanisme om snel te kunnen werken. Het maximale draaimoment bedraagt veertig Nm. Afhankelijk van de uit te voeren werkzaamheden is de verstelbare greep van de pistoolschroevendraaier te gebruiken als normale schroevendraaier (rechte toestand) of als pistolengreep onder zestig graden (gebogen toestand). www.wurth.nl

Ensinger breidt het programma uit op het gebied van Polyamidimid haffabrikaten (PAI) uit. Naast de reeds in markt bekende TECATOR 5013 komt er nu ook een verbeterde versie voor tribologische toepassingen op de markt. Het gemodificeerde type TECATOR 5031 PVX is gevuld met grafiet en PTFE. Deze toevoegingen maken het materiaal slijtvaster en verhogen de zogenoemde stick-slip eigenschappen. Door de slijtvastheid blijven extreme glijdeigenschappen ook bij drooglopende toepassingen behouden. TECATOR is geschikt voor toepassingen in cryogene omgeving tot aan hele hoge temperaturen. De gebruikstemperatuur gaat tot ongeveer 250 graden Celsius, voor korte duur zelfs tot 270 graden Celsius.

Daarbij is de thermische bestendigheid onder druk zelfs hoger dan bij PEEK, dit geld ook voor de taaiheid van het materiaal. Het stijve materiaal TECATOR biedt perfecte mechanische stabiliteit. www.ensinger-online.com

Beschermend balgsystee

Microsite voor nieuwe 120 slangenpomp

Om de DNCE-zuigerstangen te beschermen tegen stof, spanen of vloeistoffen -zoals olie, emulsies en brandstof- ontwikkelde Festo het beschermende balgsysteem EADB. Deze standaard beschikbare accessoire voor DNCE-zuigerstangen betreft een absoluut lekkagevrij systeem dat voorzien is van een ontluchtingsgat voor de aan- en afvoerlucht. Componenten van Festo worden niet zelden in zware omgevingen toegepast waar zij in aanraking komen met uiteenlopende stoffen en materialen. Om de DNCEzuigerstangen en kogelomloopgeleidingen hiertegen te beschermen, voorziet het DNCE-programma standaard in een balgsysteem waarmee een beschermingsklasse van IP65 is te realiseren.

Het balgsysteem is vervaardigd van nitrilrubber en uitgevoerd met verbindingsstukken van aluminiumkneedlegering. www.festo.nl

Een nieuwe microsite www.wmpg120.com is nu beschikbaar. Het is de eerste van dit type voor Watson-Marlow. De site is ontwikkeld voor personen die meer willen weten over de nieuwe 120 laboratorium slangenpomp voor toepassingen in biofarma, wetenschap, onderzoek en OEM. De website is beschikbaar in vijf talen. De speciale website geeft alle specificaties over de 120 pompen met duidelijk uitleg over de eigenschappen en toepassingsgebieden. Een fotogalerij toont de ideale combinatie van compacte afmetingen en geavanceerde technologie van de 120. De 120 slangenpomp is een belangrijke productontwikkeling voor Watson-Marlow. Het bedrijf heeft de introductie ondersteund met een belangrijke investering in instrumenten en initiatieven om klanten en potentiële gebruikers te ondersteunen. De site is daarom beschikbaar in de Engelse, Franse, Spaanse, Duitse en Portugese taal. www.wmpg120.com

Drukverschiltransmitter Met de recente SIL2 veiligheidscertificering beschikt de nieuwe generatie Deltabar M van Endress+Hauser over alle in de praktijk gewenste toelatingen en testen, zoals voor toepassing in explosiegevaarlijke gebieden of voor veldbus toepassingen. De robuuste Deltabar M met zijn hoge turndown van 100:1 is een uitstekende keuze voor utiliteitstoepassingen, zoals perslucht, stoom, water en distributiesystemen, stikstofmeting evenals verwarming- en koelsystemen. Met een drukverschilmeetbereik van tien mbar tot veertig bar, een nauwkeurigheid vanaf 0,075 procent en het lichtgewicht en compacte ontwerp biedt de PMD55 maximale flexibiliteit. Een uitgebreid assortiment diensten als in-house onderhoud, installed-base management, reparatie en kalibratie is beschikbaar. www.nl.endress.com

Schroefvijzels met kogelomloopspil Het programma schroefvijzels van Servomech is uitgebreid met een variant die voorzien is van een kogelomloopspindel. Hoewel de meeste eigenschappen onveranderd blijven ten opzichte van de eerdere varianten, kunnen deze uitvoeringen snelheden behalen die vier- tot vijfmaal hoger liggen dan bij de standaard uitvoeringen.

Ideaal voor onder meer het neerlaten van automatische deuren bij juweliers, industriële pick&place-toepassingen en andere machines en apparatuur waar hoge belastingen en snelheden een rol spelen.

De Servomech schroefvijzels zijn beschikbaar in twee uitvoeringen.

Model A voorziet in een bewegende schroef, model B in een bewegende moer. Afhankelijk van de applicatie wordt voor één van de modellen gekozen; beide modellen zijn zowel in horizontale als verticale richting -en alle hoeken hier tussenin- in te zetten. www.rotero.com

02 12 iMaintain

031_32_33_F_producten.indd 32

21-02-12 10:43

PRODUCTEN 33

VCA-cursussen in buitenlandse talen

Een houthakkersblouse voor de hardwerkende man

GTA heeft zich vanaf 1992 gespecialiseerd in het begeleiden van bedrijven bij het opzetten, implementeren, integreren en ten uitvoer leggen van kwaliteits-, veiligheids- en milieusystemen volgens verschillende normen en bedrijfsrichtlijnen. In ons dienstverleningspakket verzorgen we onder andere de cursussen VCA - Basis (B-VCA) en VCA – VOL (VOL-VCA). Door een veranderende markt biedt GTA Consultants onlangs haar cursussen VCA– Basis en VCA – VOL in de talen Engels, Duits, Pools en Turks.

Deelnemers van de cursussen doen bovendien examen in deze talen. Omdat de cursisten in hun eigen taal worden aangesproken weten we uit ervaring dat het slagingspercentage uitermate hoog is. De cursussen worden nagenoeg op de locatie van de opdrachtgever verzorgd of GTA regelt indien nodig een geschikte locatie. De cursussen zijn inclusief lesmateriaal, erkend examen, diploma en VCA-pasje. www.gtaconsultants.nl

De houthakkersblouse heeft z’n weg gevonden naar de winkels met werkkleding. Dit is een overhemd uit de nieuwe MASCOT ROCKS-collectie. Een collectie met een ruige, ongedwongen stijl en een moderne twist. De moderne vakman die graag werkkleding draagt met uitstraling, zal zich goed voelen in MASCOTs uitvoering van de houthakkersblouse. MASCOT heeft de houthakkersblouse teruggebracht naar de oorsprong -de hardwerkende man in een mannelijke omgeving. Het MASCOTKingman overhemd is gemaakt van honderd procent katoen en heeft een capuchon met rood rijgsnoer, deelbare rits en een print op de linkerzijde. www.mascot.dk

Multispray

Met het verbeterde assortiment IP67 motorreductoren heeft Mini Motor belangrijke nieuwe resultaten verkregen in operationele veiligheid, betrouwbaarheid in gebruik en uitbreiding van toepassingsmogelijkheden. De modellen zijn gerubriceerd in twee worm-versies (MCF en PCF) en twee coaxiale versies (ACF en PAF), met een vermogen variërend van gemiddeld 35 tot 130 watt en een maximum koppel die gaat van vijf tot twintig Nm. Zij worden onderworpen aan IP67-inspecties overeenkomstig EN 60529. Deze mini-motorreductoren onderscheiden zich -samen met een verminderd verbruik en minimale omvangdoor hun technische kenmerken en prestaties. Enkele van de details die opvallen zijn het ontbreken van koelribben aan de motor om de ophoping van vuil te voorkomen en het gebruik van oliekeerringen in speciale fluorrubber voor een perfecte afdichting en een verhoogde weerstand tegen hoge temperaturen. www.minimotor.com

De WD-40 Company presenteert haar multispray. Juist in de sectoren industrie en ambacht heeft WD-40 een grote schare fans. De reden: als smeermiddel, onderdelenreiniger, contactspray en corrosiebeschermer in één lost het vele problemen in een klap op. Zo biedt de WD-40spuitbus bijvoorbeeld uitkomst bij verroeste onderdelen en gereedschap: dankzij zijn uitstekende capillaire werking breidt het zich snel uit onder roestlagen en maakt bovendien vastzittende onderdelen in een handomdraai los, ook op moeilijk bereikbare plekken. Ook gaat het net zo snel hardnekkig vuil of lijmresten te lijf. Wie WD-40 als reiniger gebruikt, profiteert tegelijkertijd van de verzorgende werking die voorkomt dat er nieuw vuil achterblijft. In de elektra en elektronica wordt WD-40 bovendien gebruikt als contactspray.

Of het nu een tandwiel, as, de motor of kogellagers betreft: met WD-40 kunnen alle bewegende onderdelen eenvoudig worden gereinigd, gesmeerd, losgemaakt en preventief worden behandeld. Mechanismen blijven op deze manier lang soepel en de duurzame inzet van machines en gereedschap in de productie en montage blijft gewaarborgd. www.wd40.nl

Link-Seal

Boek Onderhoudskunde

Link-Seal is een efficiënt systeem om buisdoorgangen die door muren, vloeren en/ of plafonds gaan permanent en hermetisch af te dichten.

De dichting wordt gevormd door afzonderlijke schakels die rond de buis worden aangebracht. De schakels worden door een bout en een moer met elkaar verbonden. Door de bouten aan te spannen worden de schakels samengedrukt waardoor ze uitzetten en zich tussen de buis en muurdoorvoering samen persen. Het resultaat is een perfecte afdichting. www.vink.be

Het boek Onderhoudskundevan prof. ir. Klaas Smit is een omvattend boek over het industriële onderhoudsvakgebied en bestemd voor onderhoudsprofessionals werkzaam in de onderscheiden industriebranches, onderhoudsdienstverlening, engineering-ondersteuning, adviesorganisaties in de private en publieke sector en voor ICT-specialisten in onderhoud. Daarnaast is het boek bruikbaar voor studenten in technisch hoger technisch en het technisch universitaire onderwijs. Hoewel de nadruk ligt op onderhoud van productiesystemen, is het bruikbaar voor technische vlootbeheerders en personen werkzaam in het onderhoud van infrastructuursystemen en van gebouwen. In het boek wordt aandacht geschonken aan theoretische onderbouwing en praktische toepassing van de onderhoudstechnologie. www.vssd.nl/hlf/b017.htm

Betaalbaar alternatief RVD elektromotoren

02

iMaintain 12

031_32_33_F_producten.indd 33

21-02-12 10:43

Hateha Schuch 210x148_5 industrial maintenance 3mm afloop.indd 4

16-2-2012 9:38:29

PRÜFTECHNIK CONDITION MONITORING • PRÜFTECHNIK CONDITION MONITORING • PRÜFTECHNIK CONDITION

Uitgelijnd staat

netjes!

Met ROTALIGN® Ultra draaien de machines langer en vlotter: • Minder slijtage aan lagers en dichtingen • Minder trillingen • Lager energieverbruik ROTALIGN® Ultra is gemakkelijk te bedienen en spreekt de taal van de gebruiker.

PRUFTECHNIK NV, Lichtenauerlaan 102–120, 3062 ME Rotterdam, Tel: 010-204 59 37, Email: info@pruftechnik.nl

www.pruftechnik.com

034_hateha_prueftechnik.indd 1

21-02-12 09:46

WHAT’S NEXT 35

Onlangs kwam de infrawereld bijeen op de tweede editie van InfraCampus in Ahoy Rotterdam om samen plannen te maken om de infrastructuur in Nederland op Olympisch niveau te brengen.

Eén van de conclusies is dat het draait om mentaliteit: als je de lat niet hoog legt, kun je ook niet hoog springen.

Trots en samenwerken succesfactoren Olympische Spelen Tijdens de finale van de dag werd het nieuwe profiel van de Civiele Techniekers van de toekomst gepresenteerd die deze ambitieuze plannen kunnen waarmaken.

Het overkoepelende thema van InfraCampus was ‘Samen Infraambities waarmaken op Olympisch niveau’. Minke Booij (meer-

voudig Olympisch hockeykampioene) opende de dag met het ontsteken van de Olympische InfraVlam en maakte aan de hand van haar Olympische ervaringen een vergelijking tussen topsport en infrastructuur: ‘Wees trots op je prestaties en durf te excelleren!’

Plaza Olympisch Vuur 2028 Onder leiding van dagvoorzitter Erik Peekel gingen Eric Eijkelberg (directeur Olympisch Vuur 2028), Jan Hendrik Dronkers (directeur-generaal Rijkswaterstaat), Henk Ovink (plaatsvervangend directeur-generaal Ruimte en Water en directeur Ruimtelijke Ontwikkeling bij het ministerie van Infrastructuur en Milieu), Ed Nijpels (voorzitter NLingenieurs) en Marcel Engels (voorzitter UNETO-VNI) met elkaar in debat over de kansen en (on)mogelijkheden van de ruimtelijke ambitie van het Olympisch Plan 2028.

Henk Ovink: ‘Het is belangrijk dat we samenwerken, maar vooral ook dat we competitief samenwerken om innovatie uit te lokken en om die ambitie samen te delen. Het is én feest én strijd én excelleren tegelijkertijd.’ Jan Hendrik Dronkers benadrukte dat de Spelen de infrasector een enorme impuls kunnen geven door de samenwerkingsverbanden die gecreëerd kunnen worden en dat daar een kans ligt om de GWW-sector verder te professionaliseren.

Civiele Technieker van de toekomst

Op InfraCampus in Ahoy Rotterdam werd gestreefd naar infrastructuur op Olympisch niveau: ‘Als je de lat niet hoog legt, kun je ook niet hoog springen’.

Tijdens de finale van de dag kregen acht infraprofessionals een oorkonde overhandigd voor hun waardevolle inbreng tijdens de workshops. Daan Stuit (voorzitter MKB Infra) en Annemarie Slootweg (directeur Instituut voor de Gebouwde Omgeving Hogeschool Utrecht) namen het nieuwe profiel van de Civiele Technieker van de toekomst in ontvangst in de vorm van een groot rood hart met als kern: Trots op Civiele Techniek. Of zoals een van de deelnemers het verwoordde: ‘Civiele Techniek is het mooiste vak ter wereld!’

02

iMaintain 12

035_36_37_39_Z_whatsNEXT.indd 35

21-02-12 10:43

36 WHAT’S NEXT

Nu OOk dEElTijdOplEidiNg vOOr MAiNTENANcE Naar aanleiding van de grote vraag uit het bedrijfsleven starten Avans Hogeschool en Hogeschool Zeeland per 1 september 2012 een deeltijdopleiding voor bachelors in International Maintenance Management in Breda.

De deeltijdopleiding International Maintenance Management (IMM) is bedoeld voor professionals die al enige jaren werken in het onderhoud bij het bedrijfsleven of bij de overheid, en die als basis niveau MBO 4 hebben. De opzet van de studie volgt inhou-

delijk grotendeels het curriculum van de voltijdopleiding IMM, waarbij de deeltijdstudenten studeren in eigen tijd combineren met enkele dagdelen per week naar school.

In het bedrijfsleven en bij de overheid is er een grote behoefte aan opleidingen in maintenance op hbo-niveau voor haar huidige medewerkers. De deeltijdopleiding IMM wordt opgestart om hierin te voorzien. Door de toenemende uitstroom van technisch personeel als gevolg van de vergrijzing gekoppeld aan een krapper aanbod van gekwalificeerd technisch personeel, neemt de behoefte aan hoogopgeleide professionals snel toe. Daarom heeft het bedrijfsleven en de overheid er ook belang bij om haar medewerkers aan zich te binden. Dat kan heel goed door medewerkers loopbaanperspectieven te bieden op basis van passende opleidingen.

Op initiatief van Avans Hogeschool en Hogeschool Zeeland is de International Maintenance Academy opgericht, met daarin twee hoofdcomponenten: het opleiden van bachelors in maintenance management en de inrichting van een lectoraat. Dat heeft als doel om onderzoek te stimuleren in dit werkveld.

De International Maintenance Academy biedt sinds 1 september 2011 de voltijdopleiding IMM aan. Sinds 1 november 2011 is Lex Daan benoemd als associate lector, met als hoofdtaak de deeltijdopleiding IMM op te starten per 1 september 2012.

iNfrATEcH 2013

Avans Hogeschool en Hogeschool Zeeland starten de deeltijdopleiding International Maintenance Management om aan de vraag naar opleidingen in maintenance op hbo-niveau voor huidige medewerkers te voldoen.

Van 15 t/m 18 januari 2013 vindt de volgende editie van InfraTech plaats. De tiende editie van deze vakbeurs staat in het teken van Trots. InfraTech borduurt daarmee voort op de uitkomsten van InfraCampus, waar duidelijk naar voren kwam dat de infrabranche trots is op het vak en trots op wat zij presteren en realiseren, maar dat dit nog meer uitgedragen mag worden.

Meer informatie is te vinden op www.infratech.nl

.

BEdrijfSlEvEN ONTSluiT kENNiS vOOr ONdErWijS FME-CWM, de ondernemersorganisatie voor de technologische industrie, ontsluit tientallen technische voorlichtingspublicaties voor het onderwijs. Deze zogenaamde ‘VM Publicaties’ zijn oorspronkelijk ontwikkeld om de praktijkgerichte kennis uit innovatie- en ontwikkeltrajecten bij bedrijven en kennisinstellingen te verspreiden in het bedrijfsleven. In samenwerking met partner en medeoprichter Hogeschool Utrecht, wordt deze kennis nu via de HBO Kennisbank, gratis aan het onderwijs ter beschikking gesteld.

De publicaties hebben betrekking op verbindings- en productietechnologieën en zij worden door veel technici van bedrijven gebruikt. De praktische kennis kan nu ook door techniekdocenten van hogescholen en andere onderwijsinstellingen worden toegepast. Het onderwijs kan de bestanden gratis downloaden via www.hbo-kennisbank.nl Hogeschool Utrecht gaat als grootleverancier mede zorg dragen voor het onderhoud van de publicaties, op basis van het gebruik in het hoger beroepsonderwijs (hbo). De publicaties zijn tot stand gekomen met ondersteuning van de overheid. Vandaar

dat FME de publicaties heeft overgedragen aan publieke kennisinstellingen. De HBO-raad heeft in 2009 de ‘Berlin Declaration on Open Access’ ondertekend waarmee zij zich inzet om alle kennis in het publieke domein vrij toegankelijk te maken.

FME-CWM maakt het mogelijk voor onderwijsinstellingen en haar studenten om technische voorlichtingspublicaties in te zien.

02 12 iMaintain

035_36_37_39_Z_whatsNEXT.indd 36

21-02-12 10:43

WHAT’S NEXT 37

HEijMANS BOOrT ONdEr SiTTArdSE WiNkElSTrATEN

In het laatste kwartaal van afgelopen jaar is het tekort aan technici gegroeid. Bedrijven hebben grote behoefte aan onder andere werktuigbouwkundigen en elektrotechnici.

‘NijpENd TEkOrT AAN TEcHNici’ Nederland kampt met een nijpend tekort aan hoogopgeleide technici. In het laatste kwartaal van afgelopen jaar is de vraag naar technisch specialisten negentien procent hoger dan een jaar eerder. Dat meldde Yacht onlangs, een onderneming die deel uitmaakt van het uitzendconcern Randstad Holding. Vooral in de energiemarkt, maar ook in de industrie is de vraag fors toegenomen. Bedrijven zitten te springen om werktuigbouwkundigen en elektrotechnici. Volgens Yacht is sprake van een kenniscrisis.

EcN ONTWikkElT MATEriAAl kErNfuSiErEAcTOr Het Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN) heeft, in opdracht van de Nucleair Research en consultancy Group (NRG), een materiaal ontwikkeld dat extreme warmtebelastingen aankan. Het materiaal is ontwikkeld voor de internationale kernfusiereactor Iter, maar is ook voor andere extreme toepassingen te gebruiken, aldus ECN.

Instabiel plasma Een extreem thermo-proof materiaal is nodig voor het bouwen van een reactor, waarin het plasma een temperatuur van 100 tot 120 miljoen graden Celsius bereikt. ‘De reactorwand bevindt zich op twee tot drie meter daarvandaan en krijgt voornamelijk te maken met temperaturen tussen de 300 en 1100 graden Celsius. Soms wordt het plasma echter voor een milliseconde instabiel en kan het de wand raken’, vertelt Jan Opschoor van ECN.

Heijmans gaat twee bijzondere schildboringen uitvoeren in de grond onder het centrum van het Zuid-Limburgse Sittard. De boringen zijn onderdeel van het project Water in de Gracht, waarmee de gemeente Sittard-Geleen eerder gedempte grachten in de binnenstad in ere wil herstellen.

Via ondergrondse buizen worden de grachten aan de Begijnenhof- en Dominicanenwal verbonden met een plaatselijke tak van het riviertje de Geleenbeek.

De twee schildboringen, uitgevoerd met betonnen buizen met een binnendiameter van één meter, moeten de in een slangenbocht lopende winkelstraten volgen. Ook moet er een afzinkput worden aangelegd in de hoofdwinkelstraat van Sittard. Meerdere Heijmansdisciplines werken samen in dit project.

Complexe boringen Met een lengte van 293 respectievelijk 126 meter gaat het om de langste en meest complexe boringen in deze kleine diameter tot nu toe. Daarbij worden de boringen uitgevoerd in de nabijheid van diverse funderingen, waardoor nauwkeurigheid van groot belang is. Bovendien is de grondsamenstelling aan de onder- en bovenzijde sterk verschillend (leem en een harde grindlaag). Om dit alles technisch en veilig uit te kunnen voeren, wordt gebruik gemaakt van een automatisch tachymetersysteem, een tussendrukstation en een extern deelbare boorkop.

Schildboren Bij de schildboortechniek wordt het eerste buiselement afgesloten door een boormachine met boorschild. Het buiselement wordt met perscilinders vanuit een perskuip horizontaal in de grond weggedrukt, terwijl een hydraulisch of elektrisch aangedreven snijrad de grond affreest. Deze grond wordt met boorvloeistof gemengd en via leidingen afgevoerd. Als het buiselement is weggedrukt, worden de perscilinders teruggetrokken en kan het volgende buiselement worden aangekoppeld en weggeperst.

Spuitgietproces De ECN-onderzoekers gebruikten wolfraam. Zij voegden daar minieme verontreinigingen van yttrium aan toe om de prestaties verder te verbeteren. Ook ontwikkelden zij een speciaal spuitgietproces om het wolfraam gemakkelijk in alle mogelijke vormen te maken.

Tests In tests blijft het materiaal stabiel tot een temperatuur van ruim boven de 2000 graden Celsius. Ook een cyclus van duizend korte pulsen van 1,13 gigawatt per vierkante meter leiden niet tot scheurvorming, in tegenstelling tot conventioneel materiaal. Naast Iter ziet Opschoor ook andere toepassingen. ‘Bijvoorbeeld in ovens of andere apparaten met plasma-achtige effecten.’

02

iMaintain 12

035_36_37_39_Z_whatsNEXT.indd 37

21-02-12 10:43

Rent your Hydraulics!

HydrauRent offers supporting equipment for conditioning of your hydraulic system and -fluids!

Flushing units up to 2.000 l/min @ 80 bar in 20ft offshore container Modular flushing units; flushing up to FLUSHING UP TO

10.000 L/MIN @ 80 BAR

10.000 l/min possible!

By-pass filtration rigs up to 1.200 l/min

Flexible Saving Quick

De-watering units for hydraulic systems, standard and ATEX applications Cooling units for hydraulic sytems Temporary oil reservoirs up to 4.500 litres Installed and commissioned by professional engineers Also diesel- and electrically driven hydraulic powerpacks up to 800 kW for Rent

Support

www.hydraurent.com

• • • • • •

NDO Stralen & Conserveren (De) montage Reiniging Rigging & lifting Rescue & Evacuatie

038_hydrau_rope.indd 1

Veilig, snel en efficiënt

21-02-12 15:33

WHAT’S NEXT 39

cOluMN: iNduSTriE EN dESigN Op het eerste gezicht twee totaal verschillende werelden, industrie en design, maar de ingewijde weet wel beter.

In de Regio Rotterdam bestaat thans zo’n vier jaar het DesignPlatform Rotterdam (www.designplatformrotterdam.nl).

Dit platform maakt interessante ontmoetingen mogelijk met designers, ondernemers, organisaties en kennisinstituten.

Barrières tussen die partijen ziet het DesignPlatform als onnatuurlijk en als die er zijn, moeten die worden weggenomen.

De regio Rotterdam heeft de creatieve economie omarmd en er een speerpunt van gemaakt. Creatieve economie en design gaan vaak hand in hand. In het ten behoeve van één van de Vlagplantssessies begin dit jaar vervaardigde essay ‘Creatief omgaan met de creatieve economie’ wordt verhelderend ingegaan op bijvoorbeeld de voorwaarden voor de verdere ontwikkeling van de creatieve economie in Rotterdam: de huisvesting van creatieve ondernemers, het stimuleren van creatief ondernemerschap en de mogelijkheid om de vraag naar creatieve producten en diensten te stimuleren. Er zijn inmiddels prima voorbeelden te vinden van dit type ondernemerschap, onder andere in de Van Nelle Fabriek en in de Creative Factory in de voormalige Maashaven Silo op Zuid. Maar daarmee zijn we er nog niet. Ook de RDM-campus heeft nog immer potenties voor creatieve ondernemers. Dat geldt ook voor de omgeving van het Centraal Station en ook in de Drechtsteden zijn er potenties voor de collectieve huisvesting van creatief ondernemerschap.

Het bevorderen en versterken van een bloeiend ondernemend en dynamisch designklimaat in de Rotterdamse regio, dat ontwerpers en ondernemingen aantreft en stimuleert, staat centraal in de activiteiten van het DesignPlatform Rotterdam.

En dat geldt ook, en wat mij betreft met name, voor de (maak)industrie.

Het onderscheid tussen OEM (Original Equipment Manufacturers) en MRO (Maintenance, Repair and Overhaul) is in de industrie een bekend gegeven. De laatste sector wordt met de specialisatie en verdere mondiale arbeidsverdeling voor het haven- en industrieel complex steeds belangrijker. De tweejaarlijkse vakbeurs Maintenance NEXT in Ahoy illustreert dat. En dat geldt ook voor de relatie Industrie en Design.

Tijdens Maintenance NEXT 2011 organiseerde het DesignPlatform Rotterdam een Vlagplantsessie (discussieforum) met als titel ‘Design and Industrial Maintenance’.

Daartoe werd door Gerbrand Bas een uiterst leesbaar essay geschreven: ‘Ontworpen Onderhoud’. Voorbeeld van een onderwerp tijdens deze discussieavond: ‘Toen design niet uitsluitend over spannende concepten ging maar over functionaliteit, gebruiksgemak, milieuvriendelijkheid en meer van dat soort in de laatste jaren wat op de achtergrond geraakte aspecten, was het rekening houden met assemblage en demontage een integraal onderdeel van het vak. Juist bij dat laatste, het geheel of gedeeltelijk uit elkaar halen, werd het interessant. Immers, een bout ergens indraaien levert in de regel geen problemen op, maar diezelfde bout na langdurig

Drs M. (Theo) Schut, Voorzitter DesignPlatform Rotterdam en Voorzitter Adviescomité Maintenance NEXT

gebruik weer losdraaien, dat is een heel ander chapiter. Hier hebben we in essentie de problematiek van het onderhoud te pakken, gebruiksvriendelijk onderhoud om precies te zijn. Die bout met z’n dolgedraaide kop vormt het treffende symbool van een onderhoudsonvriendelijk design. Of beter; onderhoudsvijandig design. Of misschien zelfs wel mens- en milieuvijandig design. Want in onze cultuur van bètareleases en andere bewust gecreëerde onvolmaaktheid wordt te vaak vergeten dat onderhoud en duurzaamheid een warme band met elkaar onderhouden’ (Gerbrand Bas).

De combinatie Industrie en Design biedt vele kansen. Te vaak worden deze twee werelden niet als twee kanten van een en dezelfde medaille gezien. Langzamerhand krijgt het thema gelukkig meer aandacht waartoe ook de activiteiten van het DesignPlatform Rotterdam bijdragen. Een ander voorbeeld is het zogenaamde Repair Manifesto (zie ook www.platform21. nl): ‘Repairing means taking the opportunity to give your product a second life. Don’t ditch it, stitch it! Don’t end, mend it! Repairing is not anti-consumption. It is anti-needlessly throwing things away of product designers: make your products repairable!’

Design in Rotterdam: het omvat talrijke disciplines. Het Rotterdamse designnetwerk is breed en geschakeerd. Alle ontwerpers en hun zakelijke partners maken er deel van uit. Ook de betrokken opleidingsinstituten en studenten horen daarbij.

DesignPlatform Rotterdam bundelt krachten om de Rotterdamse design community te ondersteunen en uit te laten groeien tot een toonaangevende factor. De relatie met de industrie in deze regio is daartoe essentieel.

02

iMaintain 12

035_36_37_39_Z_whatsNEXT.indd 39

21-02-12 10:43

HÉT JAARCONGRES VAN DE NEDERLANDSE VERENIGING VOOR DOELMATIG ONDERHOUD EN HET VAKBLAD IMAINTAIN

22 maart 2012 • De Kuip • Rotterdam

Onderhoud in

4D

Huidige technieken en systemen raken steeds beter geïntegreerd in de

met lezingen, films, interviews en discussie over zelfhelende materialen,

onderhoudsindustrie en zorgen voor meer veiligheid, beter inzicht, lagere

sensoren, open innovatie, onderhoudsvrije installaties, informatisering

kosten en hogere beschikbaarheid. Maar wat wordt de volgende dimensie

en de menselijke maat. Samen met u wordt gekeken waar de

in onderhoud? Tijdens iMaintain 2012 staat Onderhoud in 4D centraal;

onderhoudsindustrie de komende decennia de verdieping kan vinden.

Initiatiefnemers:

Platinasponsor:

INFORMATIE: KIKI NELSON Tel.: +31 (0)20–31 22 791 kiki.nelson@industrielinqs.nl

040_41_iMaintain_adv_spread.indd 2

21-02-12 11:32

▲

Schrijf u nu in en ontvang korting op de iPad 2

Programma 10:00 uur

Ontvangst en registratie

11:00 uur

Opening door de dagvoorzitters

11:10 uur

Diepgang in inspectietechniek Het vervolg op 3D scannen door Willem van Spanje, DelftTech

11:35 uur

Automatisch onderhoud De kans van zelfherstellende materialen door Santiago Garcia, TU Delft

12:00 uur

Gezamenlijk uniek zijn Open innovatie voor sensorontwikkeling door Frank Bouwens, Holst Centre

12:30 uur

Netwerklunch

13:45 uur

Jouw onderhoud, mijn onderhoud Inspirerende filmverslagen van kennisuitwisselingsbezoeken

14:15 uur

iMaintain 4D iPad-actie

De toekomst vandaag Multidimensionale werkvoorbereiding De volgende dimensie in veilig onderhoudswerk door Dolf van der Beek, TNO

Bekijk uw congres-handouts op uw eigen iMaintain iPad 2. Speciaal

15:15 uur

Pauze

iPad 2 aanschaffen met e 199,- korting (Type 16 GB, Wifi. Twv. e 479,-).

15:45 uur

Columns en debat Met Jan Stoker, Hogeschool Utrecht; Brian Gajadhar, Tedopres Documentation; Tiedo Tinga, Nederlandse Defensie Academie

• U betaalt voor een combikaart met iPad 2

16:30 uur

Onderhoud met de D van Duurzaam met o.a. Boris Neefjes, Evides Industriewater B.V.

17:15 uur

Slotwoord met aansluitend relatie-onderhoud

18:30 uur

Avondprogramma met de verkiezing van de

voor dit congres heeft de organisatie van iMaintain een aantrekkelijke aanbieding. Bij registratie voor het dag- en avonddeel kunt u een

dan slechts e 920,– • NVDO-leden betalen bij deze iPad-actie e 700,– voor een combikaart en een iPad 2.

Prijzen zijn exclusief BTW

Maintenance Manager of the Year 2012 Na verwerking van uw betaling wordt uw eigen iPad 2 besteld en direct Ga naar de website voor de filmimpressies van vorig jaar

Goudsponsors:

Mediapartners:

naar u verzonden.

Participanten:

Schrijf u in via: www.i-maintain.nl/congres 040_41_iMaintain_adv_spread.indd 3

21-02-12 11:32

42 volgend nummer

In HeT volgende nummer Kennisonderhoud De nieuwskoppen van de afgelopen tijd zijn niet van de lucht: ‘Bijna dubbel aantal bèta-studenten nodig’, ‘Tekort aan technici loopt toch verder op’ en ‘Nijpend tekort aan technici’. Gelukkig is er een tegenbeweging: ‘Brede samenwerking voor ontwikkeling technische talenten’, ‘Onderwijs en bedrijfsleven pakken tekort aan techniekstudenten aan’.

Hoe gaat de industrie de aanwezige kennis borgen?

iMaintain 2012: Onderhoud in 4D

HÉT JAARCONGRES VAN DE NEDERLANDSE VERENIGING VOOR DOELMATIG ONDERHOUD EN HET VAKBLAD IMAINTAIN

22 maart 2012 • De Kuip • Rotterdam

In het komende nummer veel aandacht voor iMaintain 2012, het congres van iMaintain en de NVDO, met verslagen van de lezingen, columns en debatten. We zoeken de diepgang in maintenance. Hoe gaan we aan de slag met alles wat we niet zien?

Wat is de vierde dimensie in onderhoud?

Natuurlijk mag een verslag van de verkiezing van de Maintenance Manager of the Year 2012 niet ontbreken.

Samenwerking in onderhoud Goede samenwerking tussen contractors en opdrachtgevers kan alle partijen veel opleveren. Helaas niet altijd alleen in positieve zin. Zo valt weerstand bij de werknemer ook soms te proeven, omdat samenwerking zo nu en dan stroef loopt. Onderzoek wijst uit dat drie factoren op orde moeten zijn: vertrouwen, communicatie en de gemeenschappelijke doelen. Hier ligt de basis voor succesvolle samenwerkingsverbanden.

THemA: KennISonderHoud Onderhoud in

4D

Huidige technieken en systemen raken steeds beter geïntegreerd in de

met lezingen, films, interviews en discussie over zelfhelende materialen,

onderhoudsindustrie en zorgen voor meer veiligheid, beter inzicht, lagere

sensoren, open innovatie, onderhoudsvrije installaties, informatisering

kosten en hogere beschikbaarheid. Maar wat wordt de volgende dimensie

en de menselijke maat. Samen met u wordt gekeken waar de

in onderhoud? Tijdens iMaintain 2012 staat Onderhoud in 4D centraal; EN VERDER MaintNL

onderhoudsindustrie de komende decennia de verdieping kan vinden.

Ongemerkt verzamelen bedrijven heel wat data. Vaak worden er zelfs zo veel gebeurtenissen geregistreerd dat operators en onderhoudsmanagers door de bomen het bos niet meer zien. Het is dusInitiatiefnemers: zaak van die data informatie te maken om vervolgens Platinasponsor: de oorzaak van productieproblemen op te sporen. Gelukkig kan slimme software de maintenance manager ondersteunen bij zijn route-cause analyses. En daarmee kan heel wat geld worden bespaard, zo weet ook een bekende frisdrankenproducent. Daarnaast aandacht voor de nieuw opgerichte NVDO-Sectie Zelfstandige in INFORMATIE: KIKI NELSON Maintenance.

Tel.: +31 (0)20–31 22 791 kiki.nelson@industrielinqs.nl

040_41_iMaintain_adv_spread.indd 2

iMaintain Nummer 3 verschijnt 6 april 2012

042_volgend nummer.indd 42

Thema’s 2012 iMaintain 04-2012 engineering

iMaintain 05-2012 Conditiemeting

iMaintain 06-2012 IT in maintenance

iMaintain 07-2012 Contractvormen

iMaintain 08-2012 risicomanagement

iMaintain 09-2012 Benchmarking

iMaintain 10-2012

21-02-12 11:32

duurzaamheid

22-02-12 11:07

Maint

NL

Het magazine van de NVDO

Led-verlichting wordt steeds betrouwbaarder | Help, technici tekort | Best practices: stroomstoringen | Precisieoperatie onder Amsterdam Centraal 043_MA_NVDO_cover.indd 45

21-02-12 10:51

E710

2-YEAR WARRANTY

Smeertechnisch Onderhoud is een hoofdzaak ... √ Smeerschemaʼs opmaken √ Smeertechnisch Onderhoud √ Consultancy + Training √ Oliemonstername + analyse √ Levering smeergereedschap √ Verversingen op hoogte (Tot 60 mtr.) √ Oliefiltratie

Join the E-volution!

Voor Boccard is het

Het Easy-Laser® E710 as-uitlijnsysteem, maakt deel uit van een nieuwe generatie laser meet- en uitlijnapparatuur.

De systemen uit de E-serie zijn standaard voorzien van Bluetooth®, een grafisch kleurenscherm, programmaafhankelijke toetsen en EndurioTM Power Management voor een oneindig lange gebruiksduur.

SPM Instrument B.V. Tel: 0416 373 176

EasyLaser_SPM_E710_NL.indd 1

info@spminstrument.nl www.spminstrument.nl

de Hoofdzaak www.boccard.nl info@boccard.nl Tel.: +31.321.314.620

17-6-2010 15:35:53

+31(0)46.702.23.61

044_boccard_mainten_noord_spm.indd 1

22-02-12 08:39

van de voorzitter Numerus fixus Numerus fixus staat voor vastgesteld aantal. Buiten Nederland wordt dit begrip meestal numerus clausus genoemd. Als voor een opleiding een numerus fixus bestaat, wordt slechts een beperkt aantal studenten tot die opleiding toegelaten.

In Nederland kan een numerus fixus zich voordoen indien er landelijk meer aanmeldingen voor een opleiding zijn dan er plaatsen beschikbaar zijn. Maar een numerus fixus kan zich ook voordoen indien er meer aanmeldingen voor een opleiding bij één bepaalde instelling zijn dan er plaatsen op die bepaalde instelling beschikbaar zijn. Dit heet een instellingsfixus. In dit geval kunnen alle studenten de gewenste opleiding volgen, maar niet altijd aan de instelling van hun eerste keuze.

In Nederland was vooral de studie geneeskunde berucht om haar numerus fixus. De oorsprong hiervan ligt in de jaren ’60, toen de bestaande universiteiten de toestroom van nieuwe studenten geneeskunde niet meer aankonden. Sinds 2011 past ook de TU Delft een numerus fixus toe bij een beperkt aantal bacheloropleidingen om de kwaliteit van het onderwijs te kunnen blijven garanderen.

De instellingen met een numerus fixus-opleiding zijn gerechtigd om tot maximaal vijftig procent van de studenten via decentrale selectie toe te laten.

Maar vandaag kopt de krant toch anders, want de numerus fixus voor geneeskundeopleidingen gaat op de schop.

Het kabinet zal een voorstel van minister Edith Schippers daarover bespreken in de ministerraad. Er kunnen in de toekomst meer studenten worden toegelaten en bovendien kan er meer op kwaliteit geselecteerd worden. Nu wordt nog de helft van de geneeskundestudenten toegelaten door loting.

Een numerus fixus voor technische opleidingen … dat zou wat zijn. Hoe lang zal het nog duren voordat er een overschot is aan technisch personeel? Ik denk dat dit nog heel erg lang gaat duren en ik vraag mij af of dit sowieso wel gaat gebeuren. Natuurlijk hebben we nog een grote achterstand in te halen en natuurlijk moet de aantrekkingskracht van het technisch onderwijs vergroot worden. Maar een overschot zal echter nooit ontstaan.

De waarde van technisch onderwijs is namelijk zo groot dat er altijd vraag zal zijn naar goed opgeleid technisch personeel; binnen de techniek, maar ook ver daar buiten.

Met vriendelijke groet, Bas Kimpel, voorzitter

MaintNL 02 – 2012 45

045_MB_NVDO-D_Voorzitter.indd 45

22-02-12 12:17

Duurzaam ondernemen en onderhoud

Led-verlichting wordt steeds betrouwbaarder Steeds meer bedrijven kiezen voor een duurzame bedrijfsvoering.

Een voor de hand liggende verbetering is het vervangen van ontbrandingslampen door led-verlichting. De led-lampen verbruiken minder energie en gaan veel langer mee. Toch kleven er nadelen aan led. ‘Wij kregen een aantal klachten binnen over de inschakeling van de led-lamp’, vertelt prof. dr. ir. Sjef Cobben, deeltijdhoogleraar Power Quality aan de TU Eindhoven. ‘Naar aanleiding daarvan zijn wij een onderzoek gestart.’

Ingrid Rompa

De faculteit Electrical Engineering kreeg onder meer meldingen van uitschakelende automaten in grote nieuwe kantoorgebouwen, voorzien van led-verlichting. ‘Bij ledverlichting moet men rekening houden met een aantal zaken’, meldt Cobben. ‘Naast het normale energieverbruik heb je te maken met blindvermogen en inschakelstromen.

Dat betekent dat de installateur goed moet weten wat de eigenschappen zijn van de toestellen die hij moet aansluiten en dat hij dat op een goede manier doet. Dat geldt

46 MaintNL 02 – 2012

046_47_49_MF_NVDO-artikel 2.indd 46

21-02-12 11:04

Op de rijbanen van Schiphol wordt op een aantal locaties led-verlichting gebruikt. ‘Die ervaringen zijn goed.’

overigens niet alleen voor led-verlichting, maar ook voor veel andere apparaten.’

Eén van de aandachtspunten voor led-verlichting is de inschakelstroom van de lampen. ‘Die kan vele malen groter zijn dan de inschakelstroom van ‘normale’ lampen.

Wanneer je vervolgens te veel led-lampen op een groep zet, loop je het risico dat de installatieautomaat uitschakelt bij het inschakelen van de lampen. En dan gaat het licht niet branden. Het handigste is ervoor te zorgen dat er niet te veel lampen op een groep zitten, zodat niet te veel lampen gelijktijdig inschakelen.’ Op het moment dat de ledlamp brandt, blijft hij branden, vertelt Cobben. ‘Maar wanneer je verlichting bijschakelt die op dezelfde groep zit, kan de verlichting die al brandt ook uitvallen.’

Slimmer Volgens Cobben treedt de uitval op wanneer men inschakelt op het moment dat de (wissel)spanning maximaal is. ‘Bij de meeste schakelaars is dat niet gedefinieerd. Hij schakelt in op het moment dat je op de

knop drukt. Je zou dat wat slimmer kunnen doen.’ Een technische oplossing is een schakelaar die detecteert hoe groot de spanning is, meent Cobben. ‘En dat je pas inschakelt op het moment dat de spanning in een nulpunt zit. Dan is de inschakelstroom ook heel klein. Die wisselspanning verandert continu. In het Power Qualitylaboratorium in Eindhoven hebben wij inmiddels een schakelaar ontwikkeld waarmee we de inschakelstroom op elk gewenst punt in de sinus kunnen meten.’

De faculteit Electrical Engineering kreeg onder meer meldingen van uitschakelende automaten in grote nieuwe kantoorgebouwen, voorzien van ledverlichting.

Er zouden ook eisen kunnen komen voor de maximale inschakelstroom van toestellen, oppert Cobben. ‘Er zijn nu nauwelijks eisen, maar die zou je wel degelijk kunnen formuleren. Denk bijvoorbeeld aan een normcommissie met fabrikanten, consumentenbonden en netbeheerders.’ Dat zou wel een goede zaak zijn, knikt Cobben.

‘Want we hebben het nu over led-verlichting, maar je ziet bij steeds meer toestellen dat de inschakelstromen behoorlijk groot zijn. Wanneer men veel van dezelfde toestellen gaat gebruiken, is het raadzaam goed na te vragen wat de specificaties zijn.

En als er zaken zijn die de fabrikant niet weet -bijvoorbeeld de inschakelstroomkan men het altijd in ons Power Quality lab laten meten.’

Bedrijven Huishoudens hebben minder last van de inschakelproblemen dan bedrijven in grote kantoorpanden, licht Cobben toe. ‘De reden is dat in een huishouden niet zoveel lampen of andere toestellen tegelijk worden ingeMaintNL 02 – 2012

046_47_49_MF_NVDO-artikel 2.indd 47

47

21-02-12 11:04

Conferenties en trainingen voor de professionals uit de industrie 25+

e 14e editi

topsp rekers

Het nationale Buisleidingen Platform

BioBased Business Cases

2-daagse conferentie

1-daagse conferentie

Kom tot een efficiënte inrichting van risicomanagement conform de herziene Bevb

Het onafhankelijke praktijkplatform voor alle biobased keten partijen!

25 en 26 april 2012 - www.iir.nl/leidingen

24 mei 2012 - www.iir.nl/biobased

Nieuwe opleiding

9-daagse opleiding

Til uw kennis, carrière en onderhoudsorganisatie naar een hoger niveau

Start: 24 mei 2012. Einde: 15 november 2012 www.iir.nl/onderhoudsmanagement

048_iir.indd 1

Wat komt er binnenkort aan?

Masterclass: Veiligheid bij Opslagtanks 30 & 31 mei 2012, Rotterdam www.iir.nl/tankveiligheid Conferentie: Ontwikkeling Ondergrondse Ruimte 20 & 21 juni 2012 www.iir.nl/ondergrondse Conferentie: 360° Veiligheid 27 & 28 juni 2012 www.iir.nl/360veilig

Kijk voor meer informatie op www.iir.nl/im 21-02-12 09:45

schakeld.’ Ook kleine ondernemingen, showrooms of winkels kunnen met deze problemen te maken krijgen. ‘Het gaat voornamelijk om locaties waar men 20 á 25 led-lampen in één keer inschakelt. Ons onderzoek is begonnen naar aanleiding van klachten van een installateur over kantoorgebouwen waar de beveiligingen regelmatig een deel van de installatie uitschakelen. Het is voornamelijk een stuk ongemak.’

Er zouden ook eisen kunnen komen voor de maximale inschakelstroom van toestellen.

Voor een aantal bedrijven heeft het falen van led-lampen grote gevolgen. ‘Wanneer op Schiphol de lampen van een landingsbaan uitvallen is dat heel vervelend. Dus hoe belangrijker je verlichtingsinstallatie is, hoe belangrijker het is dat men er goed over nadenkt. Wanneer Schiphol led-verlichting wil op de start- en landingsbanen, moet men goed onderzoeken welke led-verlichting wordt toegepast, welke eigenschappen de verlichting heeft en wat er zou kunnen gebeuren op het moment dat veel lampen worden ingeschakeld. Zeker wanneer men veel van hetzelfde type lamp toepast.’

Cobben wil Schiphol daarin graag adviseren in zijn Power Quality-laboratorium. ‘Behalve dat we kijken naar de elektrische eigenschappen van de led-lamp, kunnen wij antwoord geven op de vraag wat er gebeurt als je een paar honderd lampen toepast.

Vervolgens kunnen we aangeven hoe de installatie moet worden gebouwd.’

Led-verlichting is duurzaam. Maar eisen hieraan zijn nodig om inschakelproblemen bij bedrijven te voorkomen.

moet worden toegepast qua beleving en kleur, maar ook wordt gekeken naar de technische eigenschappen van de lamp. Met name voor wat betreft elektrotechniek.’

Start- en landingsbanen Op Schiphol wordt al led-verlichting toegepast in specifieke ruimten in de terminal, parkeerplaatsen, reclameborden et cetera.

‘Bij de start- en landingsbanen is de markt nog niet zo ver dat ze op alle gebieden led kunnen aanbieden’, licht Okkinga toe. ‘Dat is puur op basis van de lichttechnische eisen die aan het armatuur worden gesteld.’

zijn geen problemen met uitval van led-verlichting. Dat kan ook niet, want het technisch systeem daarvan is compleet anders dan in een gebouw. Daar is het altijd een spanningsvoerend systeem en voor rijbanen geldt een stroomvoerend systeem. Wij zitten niet met zekeringen en automaten.’

Het systeem is uitontwikkeld door de fabrikant van de armaturen. ‘Zij leveren ook het voedings- en besturingssysteem voor die lampen. We zijn daar drie jaar geleden mee begonnen en vorig jaar is het tweede deel uitgevoerd. De bedoeling is dat we bij elke aanpassing van de infrastructuur de oude verlichting gaan vervangen door de led.’

Schiphol Op Schiphol wordt al veel led-verlichting toegepast. ‘Daar waar het mogelijk is’, vult adviseur Peter Okkinga van de Schiphol Group er aan toe. ‘Led-verlichting is weliswaar niet overal toepasbaar, maar tot nu toe zijn de ervaringen met led-verlichting voornamelijk positief.’

In de aanbesteding voor de led-armaturen worden wel heel duidelijk technische criteria opgesteld waaraan de armaturen moeten voldoen, meldt Okkinga. ‘Goedkope ledarmaturen hebben de neveneffecten waarover professor Cobben het heeft. Dat heeft te maken met het armatuur én met de installatie waarop het armatuur is aangesloten. Er wordt altijd zorgvuldig afgewogen welke led

‘Led-verlichting is weliswaar niet overal toepasbaar, maar tot nu toe zijn de ervaringen met led-verlichting voornamelijk positief.’

Op de rijbanen -het wegenstelsel tussen de baan en het platform waar de vliegtuigen worden afgehandeld- wordt al wél op een aantal locaties led-verlichting gebruikt. ‘Die ervaringen zijn goed’, vertelt Okkinga. ‘Er

Branduren Schiphol houdt zich niet zelf bezig met het voortraject en de onderzoeken in laboratoria. ‘Bij de fabrikant laten we ons vooraf overtuigen dat het echt is wat wij zoeken én we vragen altijd certificaten. Het product moet ook door onafhankelijke derden zijn getoetst en goed bevonden op basis van de wetgeving.’

Wat branduren betreft is flinke winst te behalen, meent Okkinga. ‘De oude lampen branden circa vijftienhonderd uur en de led-verlichting vijftigduizend uur. We hoeven dus veel minder vaak de lampen te vervangen.

Dat scheelt enorm veel aan onderhoudskosten en materiaalkosten.’ n MaintNL 02 – 2012

046_47_49_MF_NVDO-artikel 2.indd 49

49

21-02-12 11:04

Kennismanagement en onderhoud

Gefragmenteerde kennis samenbrengen Veel kennis over processen en procedures zit in de hoofden van werknemers. Die parate kennis kan goed van pas komen in precaire situaties. Maar wat als de werknemer met zijn specialistische kennis niet aanwezig is of als hij volgend jaar met pensioen is? En wie heeft het totaaloverzicht van alle in het bedrijf aanwezige kennis? Kennismanagementsystemen brengen niet alleen alle deelkennis samen, maar borgen ook de continuïteit van bedrijven.

Tim te Winkel

In het weekend legt een storing een chemische fabriek totaal plat. Bij productie-uitval levert elke minuut een schadepost op van vele duizenden euro’s en het verlies loopt dus al snel op tot vele miljoenen. Gelukkig wordt de storing uiteindelijk opgelost, maar het management realiseert zich dat maar twee mensen in de organisatie over de kennis beschikten om de plant weer op te starten en dat bij ziekte of vakantie het systeem wel erg kwetsbaar zou zijn.

‘Kennis zit verspreid in de hoofden van veel verschillende mensen.

Door hun informatie bijeen te brengen en te koppelen, krijg je een totaalbeeld van alles wat belangrijk genoeg is om onder te brengen in een kennissysteem.’

te raadplegen via het eigen intranet. Een aantal vooraanstaande raffinaderijen en chemische plants werkt al volgens deze methode. Een hoogwaardig kennismanagementsysteem leidt tot de minutieuze beschrijving, compleet met illustraties, van bijvoorbeeld opstart- en afsluitprocedures van productiemiddelen in de chemische industrie.

Ook de leiding van de eerder genoemde chemische fabriek besefte zich dat ze haar kwetsbaarheid moest verkleinen. Met een gedetailleerd vastgelegde herstartprocedure heeft het bedrijf nu meer alternatieven, zoals het inschakelen van een deskundige derde die de klus simpel kan klaren met de informatie uit het kennissysteem.

Kennisvlucht De noodzaak is groot om juist in de huidige tijd de beschikking te hebben over gedegen en uniforme informatie over de processen in het eigen bedrijf. Business consultant Frans Terhorst kan ze allemaal opsommen. Zo zijn de processen in de chemische industrie steeds complexer geworden, terwijl één operator vaak een toenemend aantal productie-units onder zijn hoede heeft.

Bovendien verandert de wet- en regelgeving sneller dan ooit tevoren. ‘Maar denk ook eens aan de vergrijzing’, zegt Terhorst.

Ervaren medewerkers op leeftijd verlaten in groten getale het arbeidsproces en hierdoor vloeit in enkele jaren tijd veel kennis de bedrijven uit.’ Terhorst illustreert deze shake-out met een demografisch cijfer: nu is 22 procent van de werkzame Nederlanders 65 jaar en ouder, in 2040 is dit 43 procent.

Actie is dus geboden om de kennis te behouden van de ouderen die nu nog aan het werk zijn. Het inventariseren en vastleggen van de kennis van deze uittreders kan immers voorkomen dat het kennisniveau in een bedrijf achteruit holt. Sterker nog: het zorgt ervoor dat de professionaliteit met grote sprongen vooruitgaat. ‘Kennis is in de meeste con-

Met een kennissysteem dat álle relevante bedrijfsinformatie bevat, verlies je nooit de macht over je bedrijf. Gespecialiseerde organisaties brengen de processen nauwgezet in kaart en verwerken ze tot gedetailleerde hapklare informatiebrokken, die eenvoudig zijn

50 MaintNL 02 – 2012

050_51_MN_NVDO-artikel 3.indd 50

22-02-12 12:29

Chemische plants kunnen met -onder meer- een gedetailleerd vastgelegde herstartprocedure zorgen dat storingen altijd worden opgelost, ongeacht wie er toevallig dienst hebben.

cerns heel fragmentarisch aanwezig’, aldus Terhorst. ‘Het zit verspreid in de hoofden van veel verschillende mensen. Door hun informatie bijeen te brengen en te koppelen, krijg je een totaalbeeld van alles wat belangrijk genoeg is om onder te brengen in een kennissysteem.’

zo leert de ervaring, om de eerste keer dat dit zo grootscheeps gebeurt. Want veelal blijft de eigen inventarisatie van het bedrijf beperkt tot de originele bouwtekeningen van de plant, wat losse manuals én de hoofden van de operators.

Simpele beschrijvingen Meer efficiency Externe consultants en kennisspecialisten leggen alle informatie vast, maar brengen ook hun eigen expertise in, als dit nodig is voor een goed totaalbeeld. Het is dus heel goed denkbaar dat het kennissysteem hierdoor al direct leidt tot meer efficiency.

‘Soms is een bepaalde werkwijze uit gewoonte ontstaan óf om een reden die allang niet meer geldt’, weet Terhorst uit ervaring. ‘Dan moet je die aanpassen en simpeler maken. We stuiten ook op zaken die altijd al fout gezeten hebben.’

Voorbeelden? ‘Een fabriek die vanaf het begin niet juist is ingesteld, veiligheidskleppen die verkeerd zijn geïnstalleerd en dus nooit gefunctioneerd hebben.’ Bij het opzetten van een kennissysteem komen dit soort oneffenheden aan het licht. Onder de hoede van de kennisspecialist wordt immers de hele fabriek -hoe groot die ook is- op een eenduidige manier van A tot Z beschreven.

In veel chemische fabrieken gaat het dan,

Bij het maken van een kennissysteem, brengen deskundigen eerst top-down de knowhow in kaart die intern aanwezig is. Hierbij worden alle ervaringsdeskundigen uitgebreid aan de tand gevoeld en wordt de relevante leveranciersdocumentatie in compacte spreektaal omgezet. Vaak is door eigen operators wel het een en ander aan procedures op papier gezet, maar hierbij is maar zelden sprake van uniformiteit en bovendien is niet elke operator een taalwonder. De gebruikte methodiek levert uiteindelijk simpele beschrijvingen op als: ‘Om machine X te starten moet de zwarte knop rechtsboven op het schakelpaneel eerst helemaal naar rechts worden gedraaid. Daarna moet de schakelaar nog een kwartslag worden teruggedraaid’. Duidelijke taal dus en om het geheel nóg inzichtelijker te maken, gaat de tekst steevast vergezeld van haarscherpe illustraties. Op deze wijze wordt alles uiteindelijk in overzichtelijke onderdelen vastgelegd in een intranet database.

Het kenniseffect Een goed kennissysteem levert talloze voordelen op. Er is aanmerkelijk minder sprake van stilstand van productiemiddelen. Uit de praktijk zijn voorbeelden bekend van een teruggang van stilstand van veertig procent.

Goede en goed toegankelijke kennis leidt bovendien tot een sterke verbetering van de communicatie en het onderlinge begrip. Ook vermindert duidelijke en snel toegankelijke informatie frustraties en verlaagt daarmee het ziekteverzuim tot soms wel 25 procent.

Een goed en goed geactualiseerd kennissysteem maakt het implementeren van nieuwe wetgeving simpeler waardoor bedrijven ook minder kans lopen boetes te krijgen opgelegd. De kans op milieuschade als gevolg van fouten in het proces wordt geringer. Een efficiënt kennissysteem zal in het algemeen tot gevolg hebben dat het productieproces schoner wordt en minder restafval oplevert.

De veiligheid op de werkvloer wordt met wel 25 procent vergroot door gedegen uniforme instructies.

Als gevolg van deze positieve effecten loopt een bedrijf minder risico om imagoschade op te lopen. Het inwerken en trainen van nieuwe medewerkers kan efficiënter en dus sneller en goedkoper en de efficiency in de totale bedrijfsvoering verbetert met twaalf tot vijftien procent. Het zal dan ook geen verbazing wekken dat de invoering van een kennismanagementsysteem resulteert in een grotere winstgevendheid. n MaintNL 02 – 2012

050_51_MN_NVDO-artikel 3.indd 51

51

22-02-12 12:29

cursussen Kennis is onze kracht! Inschrijven kan eenvoudig via de Maintenance Academy op www.nvdo.nl

Komende NVDO Cursussen Locatie: NVDO Verenigingsgebouw, Houten 13-14 maart Praktijkgericht Risicomanagement voor Beheer en Onderhoud van Assets Onderhoudsmedewerkers worden vaak betrokken bij risicoanalyses binnen analysemethodieken zoals RCM en FMECA. Hierin wordt gebruik gemaakt van risicomatrices en worden risicoprofielen opgesteld van technische componenten binnen de installaties. Veelal resulteert dit in keuzes ten aanzien van onderhoudsstrategieën. Binnen risicomanagement is het gebruik van risicomatrices een essentieel onderdeel om kosteneffectiviteit te realiseren voor het beheer en onderhoud van assets.

Door gebruik te maken van risicomatrices en risicogetallen kunnen de risicogevolgen in kaart worden gebracht, wat leidt tot beslissingsscenario’s. Hierdoor kunnen risico’s vermeden worden of bewust worden geaccepteerd op gebieden als productie, kosten, veiligheid, imago en milieu. Door het toepassen van risicomanagement op praktijk gerichte vraagstukken wordt niet alleen de kennis overgebracht, maar leert men ook wat de impact is van de methodiek voor uw organisatie. Ook wordt duidelijk wat de verhouding is tussen de kosten en de opbrengsten bij het implementeren van de risicomanagement.

15-16 maart Meerjarenonderhoudsplanning Bij een meerjarenonderhoudsplanning gaat het erom dat de wensen van een organisatie vertaald worden naar de mogelijkheden van het gebouw waarin die organisatie gehuisvest is. De gebruiker van het gebouw zal keuzes moeten maken over zijn toekomstig gebruik van het gebouw. Een goede meerjarenonderhoudsplanning leidt tot een goede huisvesting en die is van essentieel belang voor het succes van een organisatie. Daarom wordt aan het onderhoud van gebouwcomplexen steeds hogere eisen gesteld.

NVDO-cursussen, leergangen, workshops en studiedagen zijn belangrijk voor elke functionaris die betrokken is bij Beheer en Onderhoud omdat de relevante ontwikkelingen in het vakgebied hier grondig uitgediept worden. De cursussen bieden het gereedschap om elke onderhoudsuitdaging effectief te lijf te gaan.

Start 27 maart RCM II Van de vele miljoenen die bedrijven investeren in onderhoud, is het leeuwendeel gericht op het verhogen van de onderhoudsefficiëntie. Het gaat dan om investeringen in mensen en middelen, die als doel hebben het periodieke onderhoud op de juiste wijze uit te voeren. Het blijkt echter dat veel periodieke taken, ook als ze precies zo worden uitgevoerd als bedoeld, niets opleveren en dat sommige periodieke taken zelfs averechts uitpakken.

Anderzijds blijkt dat er veel periodieke taken ontbreken, die essentieel zijn voor een veilig gebruik van moderne, technische systemen.

We moeten onze aandacht dus verleggen van het op de juiste wijze uitvoeren van periodiek onderhoud naar het uitvoeren van het juiste periodieke onderhoud: van onderhoudsefficiëntie naar onderhoudseffectiviteit. De eerste bedrijfstak die dit systematisch heeft aangepakt, is de burgerluchtvaart. Daar werd een methode ontwikkeld om, gestructureerd en systematisch, het veilige minimum aan periodiek onderhoud te bepalen. Deze methode staat binnen de luchtvaart bekend als MSG3 en daarbuiten als ‘Reliability-centred Maintenance’ (RCM).

Wordt gehouden op verscheidene locaties

3, 4 en 5 april Management van Projecten en Shutdowns Tijdens een Shutdown, ook wel ‘Stop’ genoemd, worden voornamelijk stopgebonden onderhoudswerkzaamheden in combinatie met projecten uitgevoerd. Bij projecten denken wij aan investeringsprojecten voor technische installaties van een grotere omvang, complex van aard, met een tijdelijk karakter. Bij shutdowns of groot onderhoud wordt gedacht aan grote revisies van grotere machines of productie-eenheden, aan procesmatige installaties zoals in de chemie, petrochemie, elektriciteitscentrales en overige min of meer procesmatig ingerichte industrieën.

Zowel bij projecten als shutdowns staat de projectorganisatie los van de operationele organisatie. In geval van shutdowns worden ook projecten in de shutdownaanpak geïntegreerd.

Deze driedaagse cursus leert u projectmatig te werken vanaf de definitie van het project tot en met de afronding en rapportage. Kom door goede organisatie, planning en risicomanagement tot de perfecte shutdown én binnen budget!

Onderwerpen Dag 1: Dag 2: Dag 3:

Introductie/project/integratie/fasering Planning en Contractopbouw/voortgang/begroting/regelgeving/risicomanagement Operationele fase, afronding, rapportage en aansprakelijkheid

52 MaintNL 02 – 2012

052_MQ_NVDO_cursussen.indd 52

21-02-12 15:45

Informatie en onderhoud

Cyclisch rioolbeheer Nederlandse bedrijven beheren hun riolering vaak onvoldoende of doen niets met de rapporten van de structurele inspecties. Dit kan tot grote schade leiden: voor het milieu én voor het bedrijf. Een goed werkend beheersysteem kan die schade voorkomen. Met zo’n systeem wordt de bedrijfsriolering structureel (cyclisch) beheerd.

Heeft u de riolering van uw bedrijf wel op orde Ed Muller en Patrick Scipio

De noodzaak om het beheer structureel op te pakken is meestal tweeledig. Ten eerste eist de wetgeving dat een bedrijf zijn rioleringsysteem periodiek op lekkage moet controleren om bodemverontreiniging te voorkomen. Ten tweede vereist de continuïteit van het bedrijf een goed riool aangezien de bovenliggende infrastructuur instabiel kan raken door breuken in leidingen.

Stappenplan Met een helder stappenplan is het mogelijk te komen tot cyclisch rioolbeheer. Stap één is inventarisatie van het huidige systeem en de resultaten vastleggen in een beheersysteem. Naast de standaardinformatie zoals diepteligging, diameter en maaiveldhoogte is het daarbij ook belangrijk te weten welke substantie door de leiding wordt getransporteerd en onder welk type verharding de

leiding ligt. Deze laatste zaken zijn vooral van belang bij de prioritering van de vervangingsnoodzaak.

Met een helder stappenplan is het mogelijk te komen tot cyclisch rioolbeheer.

Als het beheersysteem volledig is gevuld (inclusief al het video- en fotomateriaal), is de informatie voor iedereen toegankelijk geworden. Vaak is de kennis alleen bekend bij een zeer beperkt aantal mensen en ook nog verspreid over verschillende afdelingen.

De volgende stap is het opzetten van een prioriteringlijst. Door daarin de juiste keuzes te maken kan een goede planning worden

opgezet die door de handhaver geaccordeerd wordt. Bij het maken van de prioritering moet rekening gehouden worden met de getransporteerde stoffen. Leidingen die bodemvreemde stoffen transporteren, hebben een hogere prioriteit dan leidingen waardoor alleen regenwater stroomt. Ook van belang is om te weten welke risico’s er gelopen worden indien een riool niet vervangen wordt. Ligt het riool in een groenstrook en wordt alleen regenwater afgevoerd? Dan is de prioriteit tot vervanging laag ten opzichte van een riool dat chemische stoffen afvoert.

Uitvoering Is de prioritering klaar en is in beeld gebracht welke riolen vervangen, gerepareerd of gerelined moeten worden, dan kunnen de totale kosten in beeld worden gebracht. Aan het bedrijf is het nu de taak om aan te geven wat een redelijke termijn is om alle noodzakelijke maatregelen uit te voeren. Vervolgens kan een vervangingsplan c.q. reparatieplan worden uitgewerkt en ter goedkeuring aan het bevoegde gezag worden voorgelegd.

Nu de maatregelen en de financiële middelen bekend zijn, kan worden overgegaan tot uitvoering van de noodzakelijke werkzaamheden. Nadat de voorgenomen werkzaamheden zijn uitgevoerd, begint het cyclisch beheer. Dit houdt in dat jaarlijks een deel van de riolering wordt geïnspecteerd en beoordeeld, om vervolgens eventuele schades te repareren.

Evenwicht Door structureel cyclisch beheer wordt een evenwichtig investeringsniveau bereikt in combinatie met een rioolsysteem dat voldoet aan de huidige wet- en regeling. En belangrijk voor de continuïteit van de onderneming: de overlast voor het productieproces wordt tot een minimum teruggebracht.

Structureel cyclisch rioolbeheer geeft evenwicht tussen werkzaamheden en investeringen.

En het rioolsysteem gaat ermee voldoen aan de wet- en regelgeving.

Ed Muller en Patrick Scipio zijn werkzaam bij advies- en ingenieursbureau DHV n MaintNL 02 – 2012

053_MJ_NVDO-artikel 4.indd 53

53

21-02-12 11:04

Technologie en onderhoud

Een oersterk leidingstelsel Gasunie beheert één van de grootste hogedruk gastransportnetten in Europa. Het totale netwerk bestaat uit meer dan vijftienduizend kilometer pijpleiding in Nederland en Duitsland. In Nederland ligt ongeveer twaalfduizend kilometer in een ringleiding zodat transport langs meerdere wegen mogelijk is, mocht de aanvoer vanuit één kant stagneren. Leveringszekerheid en veiligheid zijn immers van het grootste belang voor de Nederlandse samenleving en economie.

Renske van den Berg

Op circa dertienhonderd overdrachtspunten (gasontvangstations) nemen de regionale netwerkbeheerders zoals Alliander en Enexis, maar ook tientallen grootverbruikers zoals grote industrieën en elektriciteitscentrales, het transport van Gasunie over. Gasunie transporteert jaarlijks gemiddeld ongeveer honderd miljard kubieke meter gas. Hoe houd je deze infrastructuur gezond?

Integriteit ‘Een groot aantal factoren samen zorgt elke dag weer dat het transport ononderbroken en veilig gebeurt’, vertelt manager maintenance engineering services Marcel Houwing. Het gesprek met hem gaat specifiek over de bewaking van de integriteit van de leidingen. Daarbij onderscheidt hij externe bedreigingen zoals graven of heien van interne zoals het optreden van corrosie.

‘Belangrijk voor veilig en betrouwbaar gastransport is de integriteit, oftewel de handhaving van de kwaliteit van het netwerk. Die moet zijn gegarandeerd voor alle onderdelen van de levenscyclus van een leiding: vanaf het ontwerp en de keuze van het materiaal tot en met het aanbrengen van een coating, het veilig leggen van de leiding en het toepassen van kathodische bescherming, piggingoperaties en externe onderzoeken naar de conditie van het leidingnet.’

Voor de aanleg ‘De integriteitsbeheersing begint met het ontwerp’, legt Houwing uit. ‘De materialen moeten goed zijn, de verbindingen moeten goed zijn en het tracé moet zo goed mogelijk gekozen zijn voor het behoud van de kwaliteit van de pijpleiding.’

‘Belangrijk voor veilig en betrouwbaar gastransport is de integriteit, oftewel de handhaving van de kwaliteit van het netwerk.’

De buizen zijn van een drukbestendige koolstofstaal met een hoge kerfslagtaaiheid, want het gas reist onder hoge drukken tot soms ruim zestig bar van a naar b. ‘Daarnaast zorgen we voor de juiste coatings. Aan de binnenzijde komt een ‘flowcoat’ waardoor het gas gemakkelijker stroomt. Gas dat in de leidingen komt, wordt eerst gedroogd en schoongefilterd. Gas moet vrij zijn van vocht, zuurstof en zwavel anders mag het niet in ons net. Van interne corrosie hebben we dus geen last.’

Om corrosie van buitenaf te voorkomen worden alle buizen -bij voorkeur onder ideale droge en schone omstandigheden in de fabriek- zodanig gecoat dat er geen water en

zuurstof bij het staal kunnen samenkomen.

‘Hiervoor gebruiken we gekwalificeerde coatingproducten, maar ook gekwalificeerde mensen die die coating opbrengen. Een coating bestaat uit een coatlaag, de hechtinglaag en een beschermlaag. Bovendien houdt een opzichter toezicht of omstandigheden tijdens het opbrengen van de coating in orde zijn indien dat niet in de fabriek maar in het veld gebeurt. Hiermee wordt de levensduur enorm verlengd.

Ten slotte volgen er nog eindcontroles. Of een coating rondom goed zit en niet is beschadigd, wordt bijvoorbeeld goed gecontroleerd door de buis ‘af te vonken’. Een ringvormige borstel om de buis met daarop een spanning, geeft een vonk daar waar ergens nog een stukje staal bloot ligt.

‘Afvonken gebeurt altijd. Daarnaast doen we steekproefsgewijs een ‘peeltest’. Dit is een test waarbij we met een inkerving en een gewichtje onderzoeken hoe goed de hechting van de coating op het staal is.’

Na de aanleg Het ontwerp met de juiste materialen, het juiste tracé, de juiste behandeling en de juiste behandelmethode, noemt Houwing de ‘first line of defense’. De ‘second line of defense’ omvat de onderhoudsmaatregelen die Houwing en zijn collega’s treffen als een pijpleiding eenmaal in de grond ligt.

‘In buizen die eenmaal in de grond liggen, voorkomen we corrosie met kathodische bescherming. Een soort batterij -de gelijkrichter- geeft de buis een spanninkje van -1200 tot -1600 megavolt. Dit voorkomt dat metaal gaat oplossen door elektronen af te staan aan de omgeving.’

De second line of defense voor het gastransportnetwerk in Nederland wordt door twaalf ‘gebiedstechnici kathodische bescherming’ (gtkb) onderhouden. Elk jaar moet zo bijvoorbeeld een deel van de 22.000 meetpalen voor kathodische bescherming een keer uitgelezen worden. Hiermee wordt gecontro-

54 MaintNL 02 – 2012

054_55_57_MG_NVDO-B_MMY.indd 54

22-02-12 09:25

Gasunie transporteert jaarlijks gemiddeld honderd miljard kubieke meter gas. Hoe houd je de gasinfrastructuur gezond?

leerd of de beschermspanning nog minimaal -1200 megavolt is en niet verstoord is door externe invloeden.

Drainage Bij de keuze van het tracé kan niet altijd voorkomen worden dat de gastransportleiding in de buurt komt van een hoogspanningsleiding of trein- of tramrails. Daarom is in de second line of defense op sommige plekken en op gezette tijden ook ‘drainage’ van overtollige spanning nodig.

Houwing: ‘Wanneer een trein op gelijkstroom (DC, red.) langsrijdt, beïnvloedt dit de bodem soms tot -400 megavolt. Mensen merken daar niets van, maar voor de conditie van de gastransportleiding moet de spanning tussen -1200 en -1600 megavolt blijven.

Dat kan met drainagekasten die reageren op deze beïnvloedingsspanning. Als de spanning op het spoor stijgt of daalt dan ‘beweegt’ de spanning in de bodem mee. De drainage-

kast zorgt dat de buis aangesloten raakt op het spoor zodat het spanningsverschil tussen bodem en buis toch gelijk blijft.’

Iets vergelijkbaars gebeurt er voor de invloed van wisselstroom (AC, red.) van hoogspanningsleidingen. Houwing: ‘Bij het transport van stroom ontstaan magnetische velden. Deze kunnen zorgen dat er te veel spanning op onze gasbuizen komt. Daar is AC-drainage voor.’

‘Het huidige netwerk is nu gemiddeld veertig jaar oud.

De levensduur is met goed integriteitsmanagement in principe oneindig.’

Een AC-drainage werkt als een aarding met een drempel, legt Houwing uit. ‘Wordt het spanningsverschil met de bodem hoger dan

die drempel, dan treedt de aarding in werking. De drempel voorkomt dat de noodzakelijke beschermspanning voor de kathodische bescherming verdwijnt.’

Inspectie Om te controleren of de genomen maatregelen werken, worden de transportbuizen geïnspecteerd. ‘Dat doen we onder meer door te ‘piggen’. Dat betekent dat een instrument met de druk mee door de leiding beweegt en afwijkingen in de wanddikte opspoort.’ Het meten gebeurt door een magnetisch veld uit te sturen en de terugkaatsing op te vangen.

Het instrument heet dan ook de ‘magnetic flux leakage pig’, kortweg de mfl-pig.

Houwing: ‘De mfl-pig geeft tot op millimeters gedetailleerde data. Daarmee kunnen we krassen en graafschades ontdekken die niet bij ons gemeld zijn. Meten we ergens een afname van wanddikte, dan wordt die plek door de afdeling veiligheid geanalyseerd en wordt door hen MaintNL 02 – 2012

054_55_57_MG_NVDO-B_MMY.indd 55

55

22-02-12 09:25

Woe 28 m nsdag aart Jaarb 2012 eu Utrec rs ht

CAREER EVENT IN CHEMIE, LIFE SCIENCES, LABORATORIUMEN PROCESTECHNOLOGIE, FARMA EN FOOD POWERED BY

TOEGANG IS GRATIS v

Programma: Lezing: Solliciteren via social media Workshop: Aan de slag met solliciteren!

Hbo lezing: Doorstuderen of niet?

Lezing: De voor- en nadelen van promoveren Beursvloer: Meer dan 50 bedrijven en organisaties Carrièreadvies en CV check Stagemarkt Hogeschool Utrecht Master voorlichting En nog veel meer!

TOT ZIENS OP 28 MAART!

REGISTREER NU: WWW.C2WCAREEREXPO.NL Partners

Organisatie UR

AN

YM

US

CCE Adv 2012 210x297 Bezoekers.indd 1 056_betapublisher.indd 1

ran

Ut

S.

rec

.

V.V

U

ht

Sponsors

ym u

s Hogesc

ho

ol

07-02-12 09:45 12:03 21-02-12

Bij de keuze van het tracé komen leidingen soms in de buurt van een hoogspanningsleiding of treinen tramrails. Daarom is in de second line of defense ‘drainage’ van overtollige spanning nodig.

bepaald of en hoe we ingrijpen. Bijvoorbeeld door een schil om de leiding te zetten of een stukje leiding te vervangen.’

Soms is ‘piggen’ niet mogelijk. Houwing: ‘Bijvoorbeeld als er diameterverschillen in het tracé zitten dat je wilt onderzoeken, of bijvoorbeeld een T-stuk.’

Voor die situaties past Gasunie External Corrosion Direct Asessment (ECDA) toe. ‘Op

basis van bouwjaar, ligging in aerobe of anaerobe grond en de kathodische beschermingsgeschiedenis plannen we veldonderzoek in. Direct Current Voltage Gradient (DCVG) is dan een methode om met prikstokken spanningsverschillen op te sporen en dus ook coatingbeschadigingen.’

Een aantal coatingdefecten wordt opgegraven en onderzocht op corrosie en wanddikte-

afname. ‘Met een model bepalen we dan de kans op kritische afname van wanddikte.

Deze is vaak zo klein, dat we de leiding statistisch gezien met een veilige faalkans integer kunnen verklaren’, vertelt Houwing.

‘Het huidige netwerk is nu gemiddeld ongeveer veertig jaar oud. De levensduur is met het bovengenoemde integriteitsmanagement in principe oneindig. Een goede coating houdt twintig jaar stand, waarna je met kathodische bescherming eigenlijk altijd door kan gaan.’ n MaintNL 02 – 2012

054_55_57_MG_NVDO-B_MMY.indd 57

57

22-02-12 09:25

NVDO bedrijvengids Kennisuitwisseling staat centraal bij de NVDO. Daarbij hoort ook kennis over producten en diensten. In de afgelopen jaren ontving u als lid van de NVDO jaarlijks een gedrukt exemplaar van de NVDO Bedrijvengids. Daarin staat een keur van leveranciers van producten en diensten. Een selectie uit deze gids staat voortaan in MaintNL. De Bedrijvengids met alle contactgegevens is online te vinden op www.i-maintain.nl/nvdobg.

Apparatenbouw Almeco Nederland bv Almeco bv Bakker Sliedrecht Electro Industrie bv DiBO FIS - Food & Industrial Supplies DiBO Nederland bv Eurostrut Glynwed bv Heijmans Industrieservice bv Imtech Industrial Services bv ISP Jetting System Europe KEN-group Klip bv Konecranes bv KOOPAL compensatoren MB Plastics Holland bv Mennega Constructies Metalas Cleaning Systems bv Metesco Nederland bv Mikrocentrum MRCONSULT bv Nacap Benelux bv NedClad Technology bv Nem- Standaard Fasel PCA bv Plasticon The Netherlands bv Smit Coating bv Sneep Industries bv SPIE Nederland Stork Industry Services regio Noordoost Suurmond bv Technische Dienstverlening Brabant bv Venko Schilderbedrijven Hoogeveen Z-Safety Services bv

Appendages Amero Compressoren bv Applicom Brandpreventie Systemen bv Bijl & de Jong bv Cofely Experts bv ERIKS bv HTT Industrial Systems bv Hydroflex Hydraulics Imbema Denso bv Imtech Industrial Services bv KEN-group

58 MaintNL 02 – 2012

058_59_61_63_MT_NVDO.indd 58

KOOPAL compensatoren MB Plastics Holland bv Metesco Nederland bv NedClad Technology bv NMF Techniek bv RS Components bv Smit Coating bv Spraybest Europe bv Stork Industry Services Stork Technical Services SynTherm VACTRA bv Van der Ende Valve Services Venko Schilderbedrijven Hoogeveen

Automatisering ABB Actemium Industrial Services Acto Informatisering bv Alfa Laval Benelux bv Asset Management Control Research Foundation Atos Origin bv AVIC Bakker Sliedrecht Electro Industrie bv BAM Techniek bv Baumüller Benelux bv Brink Groep Brüel & Kjær Vibro Copernicos Groep bv Croon Elektrotechniek bv Rotterdam (hoofdkantoor) Exact Software Gilde Main bv iBanx HSE bv IFS benelux bv Imtech Industrial Services bv Infor Isolectra bv KEN-group Mansystems Nederland bv MaxGrip ‘Engineering Maintenance’ MES Metalas Cleaning Systems bv Mikrocentrum Numac Machineonderhoud & Procesoptimalisatie - Hoofdkantoor

PCA bv PlanLogic bv Q3 Concept bv Rijkers Procestechniek bv SAP Nederland bv Schaeffler Nederland bv Sensor Partners SICK bv Siemens Nederland nv SPIE Nederland Stork Asset Management Solutions Stork Industry Services Stork Technical Services Swanenberg Hydrauliek bv TDO bv TDO onderhoud & revisie Technische Dienstverlening Brabant bv Traduco bv Vierpool bv

Betonreparatie GBT Benelux bv Heru bv Imbema Denso bv Ingenieursbureau Westenberg Insituform Rioolrenovatietechnieken bv Metesco Nederland bv Perspect Benelux bv Sika Nederland bv Smit Coating bv Swanenberg Hydrauliek bv Triflex bv Van Dijk bv Venko Schilderbedrijven Hoogeveen

Coatings Chromin Maastricht bv Cilinder-repair Meta Croom bv Engiplast bv GBT Benelux bv Insituform Rioolrenovatietechnieken bv MAVOM bv MB Plastics Holland bv Métallisation Nord Industrie Mikrocentrum NedClad Technology bv Perspect Benelux bv

www.i-maintain.nl/nvdobg

21-02-12 10:52

Poly Products bv PPG Protective & Marine Coatings Sika Nederland bv SKF Benelux Smeets Straal- en Conserveringswerken Stein bv Smit Coating bv Snouck Coating bv Sterling Fluid Systems (Netherlands) bv Stichting Doelmatig Verzinken TCI Cleaning TNO Defensie en Veiligheid Triflex bv Vatis Venko Schilderbedrijven Hoogeveen

Conserveren Bakker Sliedrecht Electro Industrie bv BIS Industrial Services Hertel Integrated Services Jansen-venneboer.com Martec-Nederland MAVOM bv Metalas Cleaning Systems bv MRCONSULT bv Perspect Benelux bv Sigmakalon Protective Coatings NL Smeets Straal- en Conserveringswerken Stein bv Smit Coating bv Stichting Doelmatig Verzinken Venko Schilderbedrijven Hoogeveen

Corrosiebeheersing AIB-Vinçotte Nederland bv BIS Chem bv Brammer Nederland bv Cilinder-repair Meta Croom bv Excelsum Industrial & Marine Services bv GBT Benelux bv Heijchroom bv Hertel Integrated Services Imbema Denso bv Martec-Nederland Métallisation Nord Industrie MRCONSULT bv NedClad Technology bv NMF Techniek bv Perspect Benelux bv Poly Products bv PPG Protective & Marine Coatings Smeets Straal- en Conserveringswerken Stein bv Smit Coating bv Snouck Coating bv Stichting Doelmatig Verzinken Stork Asset Management Solutions Stork Industry Services Stork Technical Services Van Meeuwen Smeerbeheer bv

www.i-maintain.nl/nvdobg

058_59_61_63_MT_NVDO.indd 59

Vatis Venko Schilderbedrijven Hoogeveen

Elektromechanische producten en systemen Bakker Sliedrecht Electro Industrie bv Burgers Ergon Croon Elektrotechniek bv Rotterdam (hoofdkantoor) Dolphin Electro Industrie bv Kemtechniek Mikrocentrum Reikon aandrijftechniek bv Rijkers Procestechniek bv RS Components bv Sensor Partners Stork Industry Services Stork Intermes bv Stork Technical Services

L-A-P Specialty Products & Services LOCK-TILE.NL bv MaxGrip ‘Engineering Maintenance’ Metesco Nederland bv Nacap Benelux bv Onderhoudsgroep Klok bv Perspect Benelux bv PRC Delft Q3 Concept bv Rikken Vastgoedinspectie RPS Kraan Safe Site bv / Safe Maintain Sika Nederland bv Swanenberg Hydrauliek bv TDO bv Triflex bv Venko Schilderbedrijven Hoogeveen Vertogen Management Weerdenburg Huisvesting Consultants (WHC) bv

Gebouwen (onderhoud) AESA Nederland bv Applicom Brandpreventie Systemen bv BAM Techniek bv Brink Groep Burgers Ergon bv Installatietechniek Cofely Services bv Dalkia Gebouwenbeheer bv DHV bv E.S. Supply ETANN Engineering Evenhuis Inspectie & Advies Gemba Service bv Gevotec HaVeP Workwear/Protective wear Heerenstaete Consultants Height Specialists Heijmans Industrieservice bv Heijmans Services Holmatro Industrial Equipment bv HOMIJ Technische Installaties bv Honeywell Building Solutions Imtech SMS Ingenieursbureau Westenberg Kemtechniek

Gereedschappen 2rent bv ABIRD Industrial Rental Services Brammer Nederland bv Enerpac bv ERIKS bv HaVeP Workwear/Protective wear Holmatro Industrial Equipment bv Hydrauvision KEN-group L-A-P Specialty Products & Services LGH Hijsmaterieel bv Metalas Cleaning Systems bv Mikrocentrum Patriot International bv Robert Bosch bv RS Components bv Schaeffler Nederland bv SKF Benelux Swanenberg Hydrauliek bv Systomatic bv Technische Dienstverlening Brabant bv Technom Tools bv Van Eyle & Ruygers - Schwartz MaintNL 02 – 2012

59

21-02-12 10:52

i-Maintain.nl

geeft nog meer waarde voor uw geld

Meer nieuws dan ooit • Actuele berichtgeving over de gehele onderhoudssector • Alle productinnovaties overzichtelijk bij elkaar • Volledig evenementenoverzicht • Online catalogi met producten en diensten • Multimediale bedrijfspresentaties • Tweewekelijkse Nieuwsbrief • Live twitter updates • LinkedIn interacted

iMaintain-abonnees krijgen meer • De nieuwste iMaintain staat een week voor verschijnen online • Abonnees krijgen toegang tot alle eerder verschenen artikelen • Volg de status van nieuwe projecten en uitbreidingen in de projectendatabase • Ga naar www.i-maintain.nl en kies abonneren

i-maintain.nl

Ga direct naar i-maintain.nl en blijf iedereen voor

060_www_iMaintain.indd 43

21-02-12 09:45

Z-Safety Services bv Zeevenhooven Air

Hydraulische controle en apparatuur Excelsum Industrial & Marine Services bv HOBO Hydrauliek Holmatro Industrial Equipment bv Hydrauvision Hydroflex Hydraulics RS Components bv Stork Intermes bv Swanenberg Hydrauliek bv Van Meeuwen Smeerbeheer bv Vatis Z-Safety Services bv

Instrumentatie Brüel & Kjær Vibro Cofely Experts bv Croon Elektrotechniek bv Rotterdam (hoofdkantoor) Elscolab Nederland bv Equflow bv ERIKS bv Eurostrut FLIR Systems Imtech Industrial Services bv Kemtechniek L-A-P Specialty Products & Services Metesco Nederland bv Mikrocentrum Nem- Standaard Fasel PRUFTECHNIK bv Rijkers Procestechniek bv RS Components bv SPIE Nederland Stork Industry Services Stork Intermes bv Stork Technical Services

Kwaliteitscontrole AIB-Vinçotte Nederland bv Applus RTD Benelux Burgers Ergon bv Installatietechniek Chromin Maastricht bv

Evenhuis Inspectie & Advies Ingenieursbureau Westenberg L-A-P Specialty Products & Services Leuvenberg Test Techniek Lloyd’s Register Nederland bv Metesco Nederland bv Nem- Standaard Fasel Sensor Partners Sterling Fluid Systems (Netherlands) bv Stork Industry Services Stork Technical Services Vertogen Management Z-Safety Services bv

Lastechnieken 2rent bv ABIRD Industrial Rental Services HaVeP Workwear/Protective wear Heijmans Industrieservice bv Jansen-venneboer.com Martec-Nederland Meta Croom nv Métallisation Nord Industrie Nem- Standaard Fasel Smit Coating bv Stork Industry Services Stork Technical Services Swanenberg Hydrauliek bv Venko Schilderbedrijven Hoogeveen

Lineairtechniek Baumüller Benelux bv Brammer Nederland bv ERIKS bv HepcoMotion KTR Benelux bv Schaeffler Nederland bv SKF Benelux Van Eyle & Ruygers - Schwartz Load cells Cofely Experts bv Leuvenberg Test Techniek Metesco Nederland bv RS Components bv Wagenborg Nedlift bv

Material management Cofely Services bv Compris Consulting bv European Reliability Centre (ERC) bv GWB Data Management MES Mikrocentrum Nem- Standaard Fasel Numac Machineonderhoud & Procesoptimalisatie - Hoofdkantoor Pelders Maintenance Management Q3 Concept bv Scott Maintenance C&S Stork Industry Services Stork Technical Services Swanenberg Hydrauliek bv

Meetinstrumenten AVIC Brüel & Kjær Vibro Cofely Experts bv Coservices International D.A.R.E!! Consultancy DCI Meettechniek Elscolab Nederland bv Geveke Energy Services HOBO Hydrauliek L-A-P Specialty Products & Services Metesco Nederland bv MRCONSULT bv PRUFTECHNIK nv Ralteco bv RS Components bv Schaeffler Nederland bv Sensor Partners SKF Benelux SPM Instrument bv Stork Intermes bv Wittich & Visser bv

Metalen Applicom Brandpreventie Systemen bv Barteling Buizen bv Engiplast bv Imbema Denso bv Jansen-venneboer.com MB Plastics Holland bv Mikrocentrum Nem- Standaard Fasel Perspect Benelux bv Schmolz + Bickenbach bv Smit Coating bv Stork Industry Services regio Noordoost TCI Cleaning Vatis Venko Schilderbedrijven Hoogeveen WBT-Electron bv Wegusta Holland bv

Niet-destructief onderzoek AIB-Vinçotte Nederland bv

www.i-maintain.nl/nvdobg

058_59_61_63_MT_NVDO.indd 61

MaintNL 02 – 2012

61

21-02-12 10:52

NVDO Jaarboek 2012 Maak uw bedrijf nog beter zichtbaar!

N

INfOrmatIe

OrgaNIsatIe VaN De NVDO

De NVDO kent een Bestuur. Dit Bestuu r is samengesteld uit negen person en die allen een portefeuille behere De negen bestuu n. rders zijn: t 7PPS[JUUFS t 1FOOJOHNFFT UFS FO QPSUFGFVJMMF / 7%0 4FDUJF 4PH

t 4FDSFUBSJT QPS UFGFVJMMFIPVEFS /7% 0 4FDUJF 'PPE

t 1PSUFGFVJMMFIP VEFS 3FHJP /PPSE t 1PSUFGFVJMMFIP VEFS 3FHJP ;VJE FO Q PSUFGFVJMMF ,FOOJT t 1PSUFGFVJMMFIP VEFS 3FHJP 0PTU t 1PSUFGFVJMMFIPV EFS /7%0 4FDUJFT 4JD PO 4VUP FO 5FDIniek t 1PSUFGFVJMMFIPV van uitzendbure EFS /7%0 4FDUJF 4PH het op afstemming eids checklist marketing. In FO ,SJOH /PPSE PM Holland ScM richt zich Vcu Veiligh p, logistiek en 2/9/11 4:04 reDaC tIes gaat om inkoo g en coĂśrdirlijke stoffen. t 1PSUFGFVJMMFIP het met name om samenwerkin land van gevaa VEFS /7%0 +POHFSFO t 3POEF 5BGFM . n vraagt ScM nciers, vervoer over FFUJOH 3FEBDUJF name levera CPBSE t %F QPSUFGFVJMMFT verlengde hierva VLg Reglement n, zoals met *OGSB FO ,SJOH 8FTU X t 3FEBDUJFDPNN externe partije JTTJF +BBSCPFL PSEFO CJK IFU UFS perse gaan van natie tussen stoffen. n. dit jaarboek herver t 3FEBDUJFDPNN 29 en klante tige organische deeld.

JTTJF ctiviteiten.indd distributeurs VOS Vluch /7%0 NVDO J10-05-a /JFVXTCSJFG akt elektronische NVDO gema die FO Deze bestuursleden Nieuwsflits totale kosten en Milieu dragen de verant of Ownership. eid, gezondheid een fabriek of woordelijkheid voor het beleid tcO total cost VgM Veiligh levensduur van binnen de NVDO. Daarnaast organi eering, ende de hele .

Dit beleid is gebaseert de NVDO een design, engin seerd op ideeĂŤn worden gedur , welzijn en milieu zijn kosten voor aantal maal per , meningen en 3POEF 5BGFM .FFUJO eid, gezondheid jaar installatie. Inbegrepen tions, mainwensen uit de /7%0 ,SJOHFO HT -FEFO LVOOFO VgWM Veiligh acht , start-up, opera EF [FT 4FDUJFT [FMG FFO POEFSwerp aandragen t, construction EF +POHFSFOCPB der vallen veel waar in klein verban natuurlijk vanuit procuremen SE FO stoffen. Hieron ing. de Jaarvergader d ische TJFFSE mision over organ gedisc LBO decom tige an sommige XPSEFO %F 3POEF us- tenance en ing.

VOS Vluch dingen waarv 5BGFM .FFUJOHT r plaats bij de NVDO zigheid chemische verbin WJOEFO rplevensduu de aanwe De ontwe lopen te Houten en zijn zijn.

De organisatiest wel uiteen kunnen R Ook ructuur van de toegankelijk voor alle leden en/of de gezondheid E LEVENSDuu tijdsduur waarNVDO is als volgt: leiden. andere belangstellen Kringen hebben tEcHNIScH schadelijk voor f ingeschatte tot verzuring De den. directe contacten voor een voora caties kan buitenlucht kan met de leden van EF /7%0 ;JK PSHBOJ genoemd. Staat van VOS in de binnen de specifi Alle activiteiten rlijke TFSFO FML KBBS HFNJE aat realistisch worden secreta weg van gevaa eenkomsten, lezinge binnen een appar EFME WJFS CJKrieel en administratie er over de spoor n. ondersteund door n en/of bedrijfsbezoe vervo onere ment functi f het NVDO-Bureau blijven ken voor hun VSg Regle .

Dit is onderhoud Jaarvergaderi ng Âą 1700 Leden

Bestuur Raad van Advies

Bureau Secties

Kenniscirculat

ie

Secretariaat FinanciĂŤle adm.

De organisatiestructuur van de NVDO, schematisch weergegeven

Infra

Jongerenboar d

Regioâ&#x20AC;&#x2122;s

Kringen Noord

Brabant-Zeela

nd

Sicon Oost

Friesland

Sog Zuid

Gelderland

Suto West

Project adm.

Techniek

Maintenance Academy

Food

Groningen-Dr

enthe

Limburg Noord Holland Overijssel

West

| NVDO JAARBOEK 2011

NVDO J10-04-alg

emene info.indd

14

2/9/11

Zilver Aluminium Argon Goud Barium Broom Koolstof Calcium Cadmium Chloor Chroom Koper Fluor Ijzer Waterstof Helium

OEK 2011

van de NVDO plus belanghebbenden. Deze uitgave bevat belangrijke informatie over de NVDO en haar secties. Met daarbij uitgebreide informatie omtrent opleidingen, cursussen en activiteiten. Daarnaast bevat de uitgave een complete ledenlijst. Het NVDO Jaarboek fungeert als vraagbaak voor haar leden. Daar kunt u als adverteerder op inspelen Voor de lezersdoelgroep is onderhoud en kwaliteits- en asset-management van essentieel belang voor een goede de afgelopen jaren ontwikkeld tot een

D stoffen.

ONDERHOu AfHANKELIJK tie is gebleken de volgende tOEStANDS s een inspec der worden vaak g vast oerd, nadat tijden LEN Hieron Noordzeecone of door metin dat wordt uitgev ZWARE MEtA door de Derde van een visuel verstaan die entieniveau n), cd dat het interv n. acht elementen ouwd: As (Arsee eid is overschrede air worden besch grooth pb (Lood), te stellen ferentie als priorit r), Hg (Kwik), m), cu (Kope zijn veel van ium), cr (chroo kosten van het enten (cadm totale nelem spore van het Of OWNERSHIp are, Zn (Zink). Als ondersteunen tOtAL cOSt Ni (Nikkel) en het aanschaf, hardw ief voor (inclus noodzakelijk een asset n worden ze gebruik van deze elementen tes daarentege Bij hogere gehal etc.). systemen en onderhoud, biologisch leven. in biologische srisico. n ze accumuleren programma toxisch, kunne cant gezondheid enance is een ze een signifi ivenproductive Maint ement Effect enwoordigen tpM total Equip verteg all van de â&#x20AC;&#x153;Over maakt ren dat in veel e die gebruik voor verbetering we ons realise meetmethod OEE. Wanneer Akoestische ekabel. Deze is de effectieve essâ&#x20AC;? kortweg 2D SEISMIc OEE (en dat gesleepte opnam en per gevingen deze door een schip de zeebodem geplande tijd productieom van ĂŠĂŠn enkele 50% van de nede op van it niet minder dan gebruikt een 2D doors ctiecapacite voornamelijk productietijd) methode levert we onze produ nde methode wordt duidelijk dat grond. Deze â&#x20AC;&#x153;wat in de gepla vinden van olieonder jaar is, is het het de tussen il voor e effectief ten. Het versch ningsmethod nâ&#x20AC;?, en hetgeen efficiĂŤnt benut als eerste verken kunnen worde had rd . â&#x20AC;&#x153;zes grote tijd geproducee of gasbronnen rzaakt door de rd is, wordt veroo e die gebruik geproducee meetmethod Akoestische schip verliezenâ&#x20AC;?.

3D SEISM Ic taan door een aan ere lange simul een 3D diensten die maakt van meerd methode levert ics. Aanvullende eke ekabels. De Added Logist ende het logisti grond en wordt VAL Value gesleepte opnam voegd gedur en de onder dem toege n assem , zeebo en gasworde de n, prijzen een product seren van oliebeeld op van kken, labelle 3:44 PM vinden en analy verpakken, ompa het zoals voor s, ikt proce gebru olobleren. bronnen. tItAtIVE) techn RAtED QuAN gie, zijn variagreerde (geolo el onderhoud 3 DIQ (3D INtEg geĂŻnte Variab van D RHOu ĂŠĂŠn of meer ontwikkelen e olie- en VARIABEL ONDE gie voor het dhouding van ), kwantitatiev ook t.b.v. de instan oir engineering n gebruikt el, maar kan bele maatregelen geofysica, reserv in de tijd variab modellen worde g onderhoud is modellen; deze n gemaakt naar functies. Het gasreservoir bij de ontwikkelin scheid worde ankeen efficiency Er kan onder aliseren. risicoâ&#x20AC;&#x2122;s, kosten en toestandsafh jk de optim planbaar zijn. te om ankeli lden n, , gebruiksafh van olie- en gasve vervanginge storingsafhankelijk en productie betreffen o.a.

De maatregelen rwerkzaamheden. lijk onderhoud. gen en bagge rverin conse renovaties,

94 | NVDO JAARB Stofnaam

van 2012 en wordt verspreid onder alle leden

bedrijfsvoering. Onderhoud heeft zich volwaardige sector. Waarbij de optiek binnen de industrie, infra en gebouwde omgeving is verschoven van kostenpost naar toegevoegde

begrippen

Organen PR en Comm.

N

ACTIVITEITE

IE NVdo sECT rAgE & Food, BEVE FArmA

Het NVDO Jaarboek 2012 verschijnt in de loop ACTIVITEITE

ment), functionalit eit en technologie (Life Cycle), multi, duurzaamheid disciplinaire en en door kennis integrale aanda management -ontwikkeling cht, (effectiviteit, system en innovatie Cradle to Cradle waaronder t 1SPDFTCFIFFS atiek en system .

TJOH FòFDUJWJUFJU FO en) FóDJFODZ

De ambitie van mINI dossIEr Neder duurzAAmhEId en zuinigste landen land is om een van de schoo Het grootste gedee nste in Europa te worde lte van de kapita vesting houdt n. Voor rijkshu algoederen bestaa uit woningen, dat in: isbedrijfsgebouwen, t t 7BOBG L waterbouwkundi grond-, wegPPQU IFU SJKL en ge werken en EVVS[BBN JO t $0 -neutraal machines en ties (fysiek kapita 2 energieverbruik installaal). Voor een kleine per 2012 t N JOEFS de voorraad ook r gedeelte bestaa FOFSHJFWFSCSVJL JO uit niet-materie t

t &FO BBOUBM SJKLTHF el kapitaal (zoals ware). Onderhoud CPVX softFO JT WPPS[JFO en verbetering Cradle-toepassinge WBO $SBEMF UP van de gebou voorraad kunne n wenn een grote bijdrage levere realiseren van n in het duurzaamheidsdo Deze ambities elstellingen. Zo bestaande gebou worden waarg zijn wen met 34% emaakt door: t (FCPVXFO F de grootste veroo kers van CO , zelfs OFSHJF[VJOJH FS UF rzameer dan vervo 2 NBLFO t %VVS[BBN JO er of industriĂŤle ductie. In gebou UF LPQ FO JO B prowen zit dan ook MMF CPVXGBTFO t 5F LJF[FO WPPS het meeste poten om snel tot concre EVVS[BBN NBUFS tieel te CO -reductie JBBMHFCSVJL DPOGP GreenCal 2 te komen.

SN t ,FOOJTPOUX Met de Aanpa JLLFMJOH FO JOOPWBU k Duurzame Ontwi JF kkeling zet de heid in op zes oververschillende De vraag naar themaâ&#x20AC;&#x2122;s, die direct gerelateerd aan duurz aam zijn vastgoed neem klimaatverandering Bin50% van de t sterk toe. & Beverage. en biodiversitei Hiervoor zijnSectie kantoorgebruiker bij elk Food r de t. van n s verde wil de e duurzame huisve themaâ&#x20AC;&#x2122;s kanse binne binnen vijf jaar n te onderhoud ren, maar in â&#x20AC;&#x153;Moni kennis en kund sting, blijkt uit Sectie zullentor Duurzaam n voor identificeonderzoek. Vanwe het zeer beper r kome Neder realisatie hierva beschikbaa kte aanbod en nen deze NVDO ge n meestal nog ijken, land de beperkte nieuw ope-2009â&#x20AC;? vergt voorraad duurz worden en breed nadere instru bouwntwoordel ame kantoorruim ontwikkeldEnkele voorbeelden s-vera hiervan betreffeurs. Daar-mentering. te is dit een grote onderhoud daging. Imple rs,FU TUVS t ) menteer duurz uitasset owne ikers en advis en: s van FO WBO SVJNU aamheid in vijf FMJKLF POUXJ kenni Onderzoek van veranciers, gebru stappen.

Jones Lang La rators, toelebaarheidtrie haar specifiekeLLFMJOH LBO EF LXFUTvanmet sNeder Salle land beleid t indus (2008 %VVS[BNF LBOUP voorende ) toont aan: wateroverlas lange termijn invloed op hebb naast kan de PSIVJTWFTUJOH CMJKGU EF LPNFO de daar beperken, llen op de verdere t op de jaar en schaa rhoud t rs 3FBMJTFSFO WBO de rol vervu EF WJKG onde stimulerenEF OBUJPOBMF rhoud t WBO EF in Nedereen FNJTTJFSFEV CFESJKWFO WJOEU Schoon en waardig onde omgevinguit DUJF EPFMFO haar EVVS[BNF IVJTWF een cruciaal vraags rol voor ng van hoogZuinig vraagt om Europ appar TUJOH ees beleid ontwikkeli belangrijke aten en autoâ&#x20AC;&#x2122;s tuk een , t WBO EF L , omdat in voor ziet de NVDO t 7PPS BOUPPSHFCSVJLFST X land. Hierin a weggelegd CJPCSBOETUP & Farm òFO JT FFO CFMBOH g voor JM FĂłDJĂ&#x2018;OUFS FOFSH gebruik , Beverage om de SJKLF VJUEBHJOH Sectie Food omvang en belan JFindirecteenorm effecteen rhoud t 4USBUFHJTDI met zoâ&#x20AC;&#x2122;n onde op trie landg dat indus zijn ebruik ontwi JOWFTUFSFO JO een kan kkelingskan ,nprijzen EVVS[BBNIFJE voor en sen of niet zal zijn nader in beeld stevige voorsp same MFWFSU FFO wij er te overdhet Laten Nederland breng rong t. enken hoeroldeze op en speel de concurrentie ook bin-en te aspecten mee belangrijke .       rhoud beleid te nemen in hier geen , rol van onde De NVDO Sectie de belangrijke wordt en qua het t *nO dat /FEFS zorge Onroerend Goed zichtbaar(der) MBOE dustr ie [PSH JT FFO Sectie draag de steent ngsin XBU t doet haar je voedi bij!

Dat FòFDUFO WBO EJFFUversch nen de wordt.EF uivingren ikkeld verand eringen ingie zoeken met verde ontw u nog deteprodu niveazijn op de vlees- en ctieketen juist door syner alleen, maar zuivelsector en de intern niet rrentie concu Food ationale gen. ie. Hierin worde nigin-posit n keuzes gema en a-vere colleg zijn flankerend akt beleid en nieuw wat betre ft mate t %F BBOMFH WBO singen voore producten nodig EF JOG staan t.a.v., en oplos SBTUSV die ustrie iek d DUVVS emat enind rbeel WPPS I probln van CO bijvoo FU BGWBOHFO Deopslaa ngsmiddel de el anders dan in de voedi regelgeving 2 vergt nog de nodig 2011 zal FO weer gehe Producenten Het isisnog e invest nder strenge rialen jaarprogramma eringen. niet . In het gingen, waaro lijk wie digheden en rdelen aanigheidduide hiervode voor veel uitda or onde lijk is;elveil werkomstan verant voeds de overheidmofaan verschillen woord skennis eid, bijzondere daaro bedrijfsleveonde titel â&#x20AC;&#x153;Relae-tie Food t Sectie door de overh 0N FFO fieke onderhoud n en dat n, r de FOFSHJFOFVU t doen CPVX ratuur die speci ginge den. WijSBMF HF e; hoe word ologi EF PN complexe appa liseren dacht ,beste haar eigen uitda HFWJOH is het nodig dat iddeltechn UF SFBiddelenindustrie heeft voedingsm huidig ngsm en Elke t. e voedi â&#x20AC;&#x153;best rialen de vereis daard mate worden. n in arborgd?â&#x20AC;?. practicesâ&#x20AC;? stanDe producente igheid gewa grijke uitzon problemen. de voedselveil met ĂŠĂŠn belan een daarnaast waarbij het eld voor mens De Rijksgebouw industrie hebb sectie plaats de product is bedo van ff de endien hun n; omen st wil toonaangev vond de kick-o het gebie dering te make In 2010 endvoork d van duurz stond van veel zijn aan op . tekenhuisve in het ame ingegop sting.ij werd door evene lijke consumptie bestaament Dat doet zij te nde gebou lek. Daarb werkp che installa-duurz op dewen energiezuinig(er) age-sector l specialistis onge aam vallen te maken, in te kopen de Food & Bever aan de veela g om Dat doen wij GMPregels envoor alle bouwfasen, regelgevinin Het onderhoud door onder meer wet- en zoals HACCP, duurz te kiezen eleid. aam mater ntieb ainability, r regelgeving iaalge preve door te partic in het Platform bruik conform ties valt onde iperen erseisen. Maint helpen in haar Duurzame Huisve GreenCalc afnem tracfieke eid, speci sting. Het Platfo Duurzame Huisve veelal onder nt, reinigbaarh rm sting is een alliant Cycle Manageme kennen binie van branche-, Asset en Life onderhoud, ook van het kringleden.king hun eigen speci and tracing, ie dustr Op jaarbas is komeniddelen-in r invloed van honde soonlijke ontmo onde de voedingsm zo vele is, NVDO JAARBO rden nen etinge mede perEK aast 2011 het n iek. | 39 tot Daarn stand, hetgeen de consument, netwerk opleve dynam een goed fieke NVDO J10-05-a rt voor isaties en ctiviteiten.indd kennis organ uitwiss retail 39 eling. de overheid, hoog. %F 4FDUJFT [JKOinnov atiegehalte erg BTQFDU PG CSBODIF HFSJDIUF H op binnen de NVDO, iddelenbedrijf SPFQFSJOHFO te weten:binnen een voedingsm iets 2/9/11 4:05 t 4JDPO of onderhoud PM Wanneer er l ne, productie en. Het aanta 4FDUJF WPPS het gebied van hygiĂŤ *OGPSNBUJF FO grote consequenties hebb $PNN dit enhandel was kan VOJDBUJenONderhoud misgaat F en JO drank IFU voedingsmiddel e een recordaantal van t 4VUP recalls in de 2008 kend oor. in totaal 16.

4FDUJF 6JUCFTUFEFO in de jaren daarv s in 2009 recall 13 ter FO 5PFMFWFSFO15 en t 4PH EFSIPVE chrijdend karak 24 recalls, tegen WBO 0O l het grensovers teren een 4FDUJF 0OSPFS Opvallend is voora fabrikanten expor FOE (PFE dan vaak s. Steeds meer t 5FDIOJFL van de recall een recall moet producten. Bij lijke recalls â&#x20AC;&#x153;Corrosievert *OGSB deel van hun treden. Derge het evenement n worden opge van grote Daarbij zal t 2011 staat t 'PPE kunnen ook in diverse lande Op 31 maar maar lpenâ&#x20AC;? gepland. ld is om de geld, het veel zijn en verhe ling en dat bedoe trouwen in 'PPE #FWFSBH het D Onderhoud kosten niet alleen schijnselen voor rvlaktebehande F 'SB daarmee dus consumentenver NB VASt ONDERHOunselen, tevergaan over oppe verlengen en name t +POHFSFOCPBSE invloed zijn op het rschij kan het object sievevan het meticator corroduur Onder vast onder prestatie-ind omen van lokale levens een merk. it te schuiven. e van l van corrosien ffend midde betre het voork aar make ar in de tijd vooru e gebeuren. waarde die door interventieja iddeleningaan en het zichtb het operationel ngsm De COmmIssIes tegen tatie, g voedi ten. de exploi vuilin n geme de binneworden houd valt ook het gebied van | Dit zijn NVDO-organeDe NVDO bundelt OEK 2011 29 het ontwerp, en kunde op s voor JAARB n die zich kenni Staat NVDO Nt inezige opdracht van het list Aannemers.

Bestuur met een ie aanw MANAgEME fsketens. naderdustr Veiligheids check SuppLy cHAIN rsing van bedrij omschreven opdrac VcA behee ale bezighouden. ht c.q. taak ssen, waarbij en de integr aus. de planning interne proce

waarde en rendementsverbetering.

PM 2/9/11 5:32

Symbool

Symbool

Stofnaam

Ag Al Ar Au Ba Br C Ca Cd Cl Cr Cu F Fe H He

Kwik egrippen.indd NVDO J10-06-b Iodium (= Jood, Jodium) Kalium Magnesium Stikstof Natrium Neon Nikkel Zuurstof Fosfor Lood Platina Zwavel Silicium Tin Zink

94 Hg

I K Mg N Na Ne Ni O P Pb Pt S Si Sn Zn

NVdo krIN

gEN

EN

d Regio Noor d

ACTIVITEIT

begrippen

Elke kring heef t haar eigen een aantal kringbestu leden uit de ur regio. Dit bestu bestaande uit bijeenkom ur organisee sten, terwijl rt de de administr ning door atieve onde het NVDO Bureau gesc rsteukringbestu hiedt. Maar ursleden zijn ook nietvaak te organiser bereid een en waarbij bijeenkom de eigen orga st heer optreedt. nisatie als De kring maak de kringen gastvan de actie t zoveel mog vormen de ve inbreng basis van NVdo-leden van haar leden elijk gebruik inbreng omv onze ontmoete at het aanb . Deze actie n elkaar met vereniging. de kringen. ieden van een ve bezoek, het name binn Binnen het bedrijf voor geven van en werkgebied komsten van een een lezin voor de leden g, maar ook zijn de bijee onze krin inter het vragen ngen dĂŠ gele professionals werp naar om een bepa essante genheid voor in of vera voren te bren ald onderntwoordelijk houd om elka gen tijdens Soms lever voor onde ar te ontm een bijeenkom en de leden roeten en kenn houden en/o een financiĂŤle st. sponsoring. f uit te breid is te onde bijdrage midd Hierdoor kunn rren kringbije en. de krin els en oplossing anderen zijn gen organise enkomste en die reed toegepast, n, meestal met een bedr s bij in de inge eigen bracht word gecombin cultuur en ijfsbezoek en en help eerd techniek en een them bijeenkom rende verb en de st wordt gem cirke a. Een krin etering in gang l van voor giddeld door bezocht. tdute houden.

39 deelnem ers Zonder de traditionele De NVDO tech het oog te kent acht verliezen, krijg nische onderwerpen kringen, waarb cies Groningen uit en onderwer voorbeeld ij geldt dat en Drenthe â&#x20AC;&#x153;reliabilityâ&#x20AC;?, de provinpen zoals een gezam zo ook de provi â&#x20AC;&#x153;innovatieâ&#x20AC;?, bijele ontwikkel enlijke kring â&#x20AC;&#x153;energieâ&#x20AC;? en ncies Noord-Bra ingen binn vormen, t Limburg actubant en Zeela en ons vakg aandacht. nd. ebied voldo Ook wordt t Noord-Bra ende aandacht beste Regio Zuid houdssysteme bant-Zeela ed aan onde n, vastgoed, nd t West rRegio Zuid Dit alles is onderwijs alleen maar en processen t Gelderland mogelijk door Regio West . bijdrage van actieve NVD de vrijwillige t Overijssel Regio Oost O-led van bedrijfsde uren van onze en en het openstelle t Noord-Ho n Regio Oost niet-leden. leden en soms lland Steeds vake ook van t Groningen r werken de Regio West samen aan -Drenthe kringen en evenementen secties t Friesland .

Regio Noor

Voor informatie over adverteren in het NVDO Jaarboek 2012 kunt u contact opnemen met: Rob Koppenol: Telefoon: +31 (0)70 399 0000 E-mail: rob@jetvertising.nl, o.v.v. NVDO Jaarboek 2012.

NVDO JAARBOEK 2011 | 95

2/9/11 5:32 PM

NVDO J10-06-begrippen.indd 95

NVDO J10-05

NVDO JAARB

-activiteiten.ind

d 27

OEK 2011 | 27

2/9/11 4:04 PM

062_NVDOJB2012.indd 1

21-02-12 09:45

Applus RTD Benelux Chromin Maastricht bv Evenhuis Inspectie & Advies Hertel Integrated Services Ingenieursbureau Westenberg Jansen-venneboer.com L-A-P Specialty Products & Services Leuvenberg Test Techniek Metalas Cleaning Systems bv Metesco Nederland bv PRC Delft PRUFTECHNIK nv Prysmian Cables and Systems bv SKF Benelux

Oppervlaktebehandeling ALPHA bvba Chromin Maastricht bv Cilinder-repair Meta Croom nv E.S. Supply GBT Benelux bv Heijchroom bv Imbema Denso bv Jetting System Europe KroTech, Droogijs Reiniging Machines Martec-Nederland MAVOM bv Metalas Cleaning Systems bv Métallisation Nord Industrie Mikrocentrum MRCONSULT bv NedClad Technology bv NL Octrooicentrum Perspect Benelux bv Recontec bv Salotech International bv Smeets Straal- en Conserveringswerken Stein bv Smit Coating bv Snouck Coating bv Stichting Doelmatig Verzinken TCI Cleaning Triflex bv Vatis Venko Schilderbedrijven Hoogeveen

Process engineering ABB Alfa Laval Benelux bv Baumüller Benelux bv Burgers Ergon bv Installatietechniek Busch bv Cofely Noord bv Croon Elektrotechniek bv Rotterdam (hoofdkantoor) Equflow bv Honeywell Building Solutions Imtech Industrial Services bv KEN-group MaxGrip ‘Engineering Maintenance’

www.i-maintain.nl/nvdobg

058_59_61_63_MT_NVDO.indd 63

Metesco Nederland bv MRCONSULT bv NL Octrooicentrum PromoTec bv Rijkers Procestechniek bv Sneep Industries bv Sterling Fluid Systems (Netherlands) bv Stork Industry Services Stork Technical Services Yacht Leeuwarden

Slijtvaste materialen Ceratec Technical Ceramics bv ERIKS bv Ingenieursbureau Westenberg Martec-Nederland Métallisation Nord Industrie MRCONSULT bv NedClad Technology bv NL Octrooicentrum Perspect Benelux bv Smit Coating bv Sterling Fluid Systems (Netherlands) bv Triflex bv Venko Schilderbedrijven Hoogeveen Wegusta Holland bv

Thermografie Actemium Industrial Services AIB-Vinçotte Nederland bv Alewijnse Zwolle BIS Industrial Services Cofely Experts bv Cofely Noord bv Coservices International Croon Elektrotechniek bv Rotterdam (hoofdkantoor) Evenhuis Inspectie & Advies FLIR Systems Hertel Integrated Services Imtech Industrial Services bv Jansen-venneboer.com L-A-P Specialty Products & Services Manders Thermografie Metesco Nederland bv NL Octrooicentrum Recontec bv Sensor Partners SKF Benelux Thermografisch & Adviesbureau Uden bv Van Stratum Elektrotechniek Weerdenburg Huisvesting Consultants (WHC) bv

Test equipment Carl Schenck Machines en Installaties bv Cofely Experts bv D.A.R.E!! Consultancy Elscolab Nederland bv HOBO Hydrauliek L-A-P Specialty Products & Services Leuvenberg Test Techniek Metesco Nederland bv Mikrocentrum NL Octrooicentrum PRUFTECHNIK nv Ralteco bv RS Components bv Sneep Industries bv Stork Industry Services Stork Intermes bv Stork Technical Services Swanenberg Hydrauliek bv Technom Tools bv

Trillinganalyse en techniek Brammer Nederland bv Brüel & Kjær Vibro Carl Schenck Machines en Installaties bv Cofely Experts bv Coservices International Croon Elektrotechniek bv Rotterdam (hoofdkantoor) Imtech Industrial Services bv Kemtechniek Metesco Nederland bv Mol R.E.C. NL Octrooicentrum PRUFTECHNIK nv Reikon aandrijftechniek bv SKF Benelux SPM Instrument bv Sterling Fluid Systems (Netherlands) bv Stolk Transmission Services Stork Turbo Service bv MaintNL 02 – 2012

63

21-02-12 10:52

Best practices

Robuustheid zit in eenvoud Als de kranten berichten over een stroomstoring, gaat dit bijna altijd over het middenspanningsnet. De Nederlandse netbeheerders concentreren zich bij het overleg over best practices dan ook vooral op dit deel van de stroomvoorziening. De digitalisering helpt de beheerders bij het in kaart brengen en monitoren van hun net, waarbij sensoren steeds meer realtime informatie kunnen geven over de toestand van componenten. ‘Je moet echter niet digitaliseren om het digitaliseren’, waarschuwt Frank Binnekamp.

‘Soms zit robuustheid in de eenvoud.’

David van Baarle Dat de afgelopen tijd veel stroomstoringen in het nieuws zijn, heeft meer te maken met de gevoelige antennes van de media dan met een daadwerkelijke degeneratie van de Nederlandse netten. De afgelopen jaren was de gemiddelde betrouwbaarheid van de Nederlandse netten 99,994 procent. Dat is de hoogste betrouwbaarheid van heel Europa. En toch denken de netbeheerders nog beter te kunnen scoren. ‘Nu de afhankelijkheid van stroom steeds groter wordt, is de acceptatiegrens voor uitval navenant lager geworden’, zegt Frank Binnekamp, voorzitter van de taakgroep Infrastructuur van Netbeheer Nederland. ‘Door met elkaar te overleggen en de uitkomsten van proefprojecten met elkaar te delen, denken we de Nederlandse netten nog betrouwbaarder te kunnen maken.’

De wet onafhankelijk netbeheer zorgde voor heel wat turbulentie in de energiewereld.

Om de concurrentie op de energiemarkt te vergroten, besloot de Nederlandse overheid dat beheer en eigendom van energienetten en levering van energie geheel gescheiden moesten plaatsvinden. De Nederlandse energiebedrijven werden opgesplitst in een energiebedrijf en een netwerkbedrijf, waarbij de netwerkbedrijven niet alleen het eigendom kregen over de netten, maar ook de verplichting deze zelf te onderhouden.

Tegelijkertijd breidde de landelijke netbeheerder TenneT zijn taken uit en werd het

verantwoordelijk voor beheer en onderhoud van alle netten boven de honderdtien kilovolt.

Q-factor Omdat regionale netbeheerders geen natuurlijke concurrentie kennen, reguleert de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) de transporttarieven. In de praktijk komt het erop neer dat de netwerkbedrijven maximumtarieven krijgen opgelegd die ze aan hun klanten mogen factureren. Aangezien er geen natuurlijke marktprikkel is om de prestaties van de netten te verbeteren, heeft de NMa de zogenoemde q-factor in het leven geroepen.

Netbeheerders die goed presteren, kunnen op een maximaal één procent hoger tarief rekenen, terwijl slecht presterende beheerders maximaal één procent lager tarief kan worden opgelegd. Om de prestaties op een eerlijke manier te meten, kijkt de NMa naar de best presterende partij en toetst daaraan de relatieve score van de andere beheerders.

Of die aanpak recht doet aan de inspanningen van de netbeheerders, is de vraag. Het is namelijk zeer lastig om een benchmark te maken van netbeheerders die niet alleen qua netomvang van elkaar verschillen, maar ook wat betreft gebruikers, netwerktopologie, leeftijd en ga zo maar door.

Dat betekent echter niet dat de branche geen best practices uitwisselt. Via de vereniging Netbeheer Nederland houdt men elkaar

op de hoogte van gezamenlijke kwesties rondom onderhoud en beheer van gas- en elektriciteitsnetten.

Graafschade Frank Binnekamp is CEO van Westland Infra en vanuit dien hoofde voorzitter van de taakgroep Infrastructuur bij Netbeheer Nederland.

Zoals gezegd wijken de netten van de verschillende netbeheerders in vele opzichten van elkaar af en het net van Westland Infra is wat dat betreft bijzonder. De tuinders in het Westland leveren namelijk zo massaal elektriciteit uit hun warmtekrachtcentrales dat er een virtuele centrale ontstaat van enkele honderden megawatts. En ’s nachts, wanneer de elektriciteitsprijzen het laagst zijn, nemen de tuinders even massaal weer elektriciteit af.

Binnekamp: ‘Door dat schoksgewijze gebruik van het net, warmt deze in korte tijd op, waarna het weer tijd heeft om af te koelen.

Dat de door warmte en koude ontstane rek en krimp tot vermoeiing leidt, mag geen verrassing zijn. Vooral de kabelmoffen hebben veel te lijden van die temperatuurschommelingen en we proberen dan ook zoveel mogelijk te voorspellen wanneer ze faalgedrag gaan vertonen.’

‘Soms zit robuustheid in de eenvoud.’

Het is maar een voorbeeld van de specifieke problemen die de netbeheerders zullen moeten oplossen. Gelukkig zijn er ook meer generieke kwesties die de branche gezamenlijk wil aanpakken. Graafschade is zo’n uitdaging waar men weer eens de aandacht op probeert te vestigen. ‘Een van de grootste bedreigingen van de netintegriteit gaat voor een groot deel buiten onze invloedssfeer om’, zegt Binnekamp. ‘Hoewel de ligging van kabels bekend is bij het kabel en leidingen informatiecentrum (Klic) melden niet alle grondroerders hun activiteiten, met

64 MaintNL 02 – 2012

064_65_66_MP_NVDO-artikel 4.indd 64

21-02-12 15:47

Via de vereniging Netbeheer Nederland houdt de branche elkaar op de hoogte van gezamenlijke kwesties rondom onderhoud en beheer van gas- en elektriciteitsnetten.

alle gevolgen van dien. Nu is het enige wat wij kunnen doen de bedrijven die om welke reden dan ook in de grond moeten graven zoveel mogelijk ondersteunen en vragen of ze na willen denken voordat ze een schop in de grond zetten. We gaan binnenkort met een landelijke campagne tegen graafschade beginnen.’

Zeer betrouwbaar De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat de Nederlandse elektriciteitsnetten een van de, zo niet dé betrouwbaarste netten van Europa zijn. Veel van die betrouwbaarheid hangt samen met het feit dat we in Nederland hebben gekozen om de elektriciteitskabels ondergronds te leggen, waar in het buitenland veelal bovengrondse netten op palen zijn ingericht. Die keuze maakt de netwerken gevoelig voor weersinvloeden zoals hitte, koude, storm en regen. Ondergrondse bekabeling zou dus als best practice kunnen gel-

den. Helaas voor die landen, maar gelukkig voor Nederland, hebben wij hier echter te maken met een zachte bodem waardoor graven een relatief goedkope optie is. De beschikbaarheid van de netwerkinfrastructuur is nu al 99,994 procent en dus is het de vraag of men voor die laatste honderdste procentpuntjes nog extra inspanningen moet verrichten. Het antwoord van de netbeheerders is duidelijk ja. ‘Hoewel de Nederlandse klant jaarlijks gemiddeld een half uur zonder stroom komt te zitten, wordt de economie steeds afhankelijker van stroom. De maatschappelijke relevantie van de toegang tot elektriciteit zal alleen nog maar toenemen en dus mag men van ons verwachten dat we er alles aan doen om zo betrouwbaar mogelijk te leveren. Uiteraard moet je dat altijd afwegen tegen de maatschappelijke kosten die daar tegenover staan. In principe is die maatschappelijke waarde voor een deel vastgelegd in de compensatievergoedingen

die de netbeheerders moeten betalen wanneer een stroomonderbreking langer dan vier uur duurt. Die tijdsduur en het daarmee gemoeide bedrag is ooit vastgesteld na een marktconsultatie. Nu kun je je afvragen wat een acceptabele grens is. Het is in ieder geval een goed instrument om een maatschappelijke kosten-batenanalyse te maken.

Welke kosten vinden we nog acceptabel om 99,999 procent betrouwbaar te kunnen leveren?’

Sensoren Dat de netbeheerders niet afwachten, blijkt wel uit de diverse projecten en pilots die er lopen. ‘Digitalisering van de netwerken is de eerste prioriteit. Door gebruik te maken van geografische informatiesystemen (GIS, red.) kunnen we steeds nauwkeuriger vastleggen wat waar en sinds wanneer ligt. Dat is niet altijd even gemakkelijk aangezien in het verleden niet alles even nauwkeurig is vastgelegd. Veel kabels liggen toch al zo’n veertig jaar in de grond en daarvan heb je niet altijd de historische data voorhanden.

MaintNL 02 – 2012

064_65_66_MP_NVDO-artikel 4.indd 65

65

21-02-12 15:47

Informatietechnologie helpt ons meer inzicht te krijgen in de systemen en maakt bijvoorbeeld preventief of zelfs predictief onderhoud mogelijk. Neem het voorbeeld weer van die kabelmoffen. Met een partial discharge (PD, red.) online meting kun je deelontladingen opsporen en zo zwakke plekken in het net detecteren. Op die manier zou je al kunnen voorspellen wanneer moffen tegen problemen gaan aanlopen en ze preventief vervangen. Nu kijken we of het ook mogelijk is hittesensoren bij de moffen te plaatsen zodat we heel specifiek alleen die moffen hoeven te vervangen die daadwerkelijk beschadigd zijn. Hoe meer data we verzamelen over de hitte-ontwikkeling en de omstandigheden waarin dat gebeurt, hoe beter we in staat zijn uitval te voorspellen. Uiteindelijk is het natuurlijk de bedoeling uitval te voorkomen, hetzij door betere materialen hetzij door de situaties waarin die oververhitting plaatsvindt te vermijden.

De beschikbaarheid van de netwerkinfrastructuur is nu al 99,994 procent en dus is het de vraag of men voor die laatste honderdste procentpuntjes nog extra inspanningen moet verrichten.

Niet voor niets richten de meeste pilots zich op het middenspanningsnet. Hoe hoger de spanning wordt, hoe groter het verzorgingsgebied. Uitval in een laagspanningsnet zal dan ook een kleiner aantal huishoudens treffen dan in het middenspanningsnet.

Netbeheerder Liander startte eind vorig jaar dan ook met een proef met sensoren in de middenspanningsstations. De zogenaamde SASensoren zorgen voor een snelle en accurate lokalisatie van storingen en afwijkingen in de elektriciteitsleidingen. Doordat de locatie van een storing bekend is, kunnen storingsmonteurs veel sneller aan hun werk beginnen om deze te verhelpen. Enexis gooit het over een andere boeg en zorgt voor voldoende back-up capaciteit in de vorm van batterijen zodat monteurs meer tijd krijgen om een storing te verhelpen. ‘Welke aanpak het beste is, moet uiteindelijk de praktijk uitwijzen. Het lastige met dit soort pilots is dat storingen zich niet laten uitlokken. Je weet pas of een oplossing werkt als zich een storing voordoet, maar dat kan best een aantal jaren duren.’

De economie wordt steeds afhankelijker van stroom. De maatschappij verwacht dan ook een steeds grotere betrouwbaarheid. Die is nu al 99,994 procent, maar er wordt gestreefd naar 99,999 procent.

Keep it simple De netbeheerders trekken hun asset management duidelijk naar een hoger plan, maar Binnekamp vraagt zich wel af of de toezichthouder daarin meegroeit. ‘Voor ons gevoel dicteert de NMa nog teveel hoe wij onze processen moeten uitvoeren, terwijl wat ons betreft ze alleen de einddoelen hoeven te benoemen. Na doorvoering van de WON eiste de toezichthouder dat de netbeheerders gebruik moesten maken van een kwaliteitsysteem gebaseerd op risicobeheer.

Daar heeft iedereen zich keurig aan gehouden en dat zou dan ook voldoende vertrouwen moeten geven. Het gevaar ontstaat nu dat iedereen zich bezighoudt met het uitvoeren van de regels zonder het einddoel voor ogen te houden. Een frappant voorbeeld vindt ik het feit dat wij een boete kregen opgelegd nadat we hadden aangegeven ons kwaliteitssysteem aan te passen. Check and balances zijn een intrinsiek onderdeel van elk kwaliteitsysteem. Maar de NMa ging

ervan uit dat de risicoanalyse niet voldeed, anders hoefden we het toch niet aan te passen?’ De rechter deelde de visie van de NMa echter niet en stelde Westland Infra in het gelijk.

Binnekamp ziet nog veel verbeterpotentieel voor zijn branche. ‘Sensoren worden steeds goedkoper en dus kun je overal informatie vandaan halen. Het zou zelfs al mogelijk zijn sensoren in de grond te plaatsen zodat je wordt gewaarschuwd als er wordt gegraven.

Ook in de schakelstations zie je steeds meer digitalisering. Hoewel het fysieke omschakelen nog heel traditioneel analoog gebeurt.

Dat is goed, omdat het al jaren goed werkt.

Je moet oppassen niet door te schieten in digitalisering. We hebben dat gezien met beveiligingsrelais die op zoveel soorten scenario’s konden anticiperen dat ze om de haverklap voor niets het systeem uitschakelden. Mijn advies is dan ook keep it simple.

Wat goed werkt, moet je niet omwille van de automatisering willen veranderen.’ n

66 MaintNL 02 – 2012

064_65_66_MP_NVDO-artikel 4.indd 66

21-02-12 15:48

Column Veel gedoe

Ik ontving pas een digitaal krantje over de aanstaande mensen van mijn generatie. En bovendien, wat mij betreft dag van het onderhoud in 2012. Eind mei staat die weer zorgen de technische scholen zelf maar voor wat leuke gepland omdat de industrie zich zo graag wil laten zien. folders of filmpjes over wat je met een technische opleiIk vraag me af of dat iets uithaalt. Ik moet voor zo’n open ding kan gaan doen. Daar betalen we tenslotte ook belashuis weer aan de slag om mijn personeel zo gek te krij- ting voor. En de ouders van die kinderen, die hebben ook gen om aan een stelletje de verantwoordelijkheid pubers te laten zien wat Ik moet voor zo’n open huis weer aan de om hun kind een juiste voor werk we hier doen. schoolkeuze te laten maslag om mijn personeel zo gek te krijgen ken. De industrie hoeft Alsof die techneuten bij mij daar op zitten te wach- om aan een stelletje pubers te laten zien zich in mijn ogen niet ten. Nee hoor, wat mij be- wat voor werk we hier doen. druk te maken over wie er treft blijven techneuten in een technische opleiding hun rol. Goed zijn in je werk en verder geen poeha. Al die kiest of welke vakken er gegeven worden, dat regelt het uitsloverij. Daar zijn technische mensen niet voor opge- ministerie van OC&W maar. Daar moeten ze trouwens wel leid. En dat moet je ze dus ook niet vragen. De technische eens wat meer werk van maken, ik kan de laatste jaren dienst moet gewoon klaar staan voor als er storingen wel slecht aan nieuwe mensen komen. En dan zou ik in zijn en ze dan snel oplossen. Dat gaat al jaren goed, daar die drukte ook nog de poort van mijn bedrijf open moeten moet wat mij betreft geen pretpark omheen worden ge- zetten? Veel te veel gedoe. maakt. En als die jongens voor hun schoolkeuze willen weten wat techniek is, dan gaan ze maar op internet zoe- Ing. Frans Stokbrood ken. Daar is de hedendaagse jeugd veel beter in dan de Directeur FS Virtual Enterprise

MaintNL 02 – 2012

067_MO_NVDO-Column.indd 67

67

22-02-12 12:30

Vrijdag 25 mei en zaterdag 26 mei 2012

Landelijke dag van het Onderhoud Zien • Leren • Doen

Iedereen profiteert dagelijks van de hoge kwaliteit van ons onderhoud in Nederland. Van infrastructuur tot procesindustrie. Van melkfabriek tot elektriciteitscentrale. En toch is dat voor het grote publiek niet altijd duidelijk. Om te laten zien wat goed onderhoud betekent voor de Nederlandse samenleving, openen allerlei bedrijven hun poorten tijdens de Landelijke Dag van Het Onderhoud.

Het doel van de Landelijke Dag van het Onderhoud is Nederland bekend te maken met het belang van goed onderhoud voor iedereen! Bovendien wil de organisatie jongeren interesseren voor een opleiding of baan in de techniek in het algemeen en onderhoud in het bijzonder. Het thema van de aanstaande Landelijke Dag van het Onderhoud is dan ook “Zien, Leren, Doen” Op vrijdag 25 mei worden scholieren ontvangen door bedrijven die de collega’s van de toekomst onder begeleiding rond willen leiden. Zaterdag 26 mei is bedoeld voor iedere geïnteresseerde bezoeker.

068_adv_dagvanhetonderhoud_A4.indd 1

Is er bij uw bedrijf genoeg te zien, te leren en te doen?

Werk dan mee aan de Landelijke Dag van het Onderhoud.

De Landelijke Dag van het Onderhoud is een initiatief van de Nederlandse Vereniging voor Doelmatig Onderhoud (NVDO) en wordt georganiseerd in samenwerking met Dutch Institute World Class Maintenance, Profion, VOMI en het vakblad iMaintain. Diverse andere brancheverenigingen sluiten aan bij dit initiatief.

Voor meer informatie: www.dagvanhetonderhoud.nl dagvanhetonderhoud@nvdo.nl

21-02-12 09:45

Maintenance Academy

Onderbouw en beheer(s) uw investeringsbeslissingen programma

Op 29 maart a.s. organiseert de NVDO Maintenance Academy de studiedag Asset Life Cycle Management. Onderbouw uw investeringsbeslissingen en verleng de levensduur van uw assets.

Garandeer de betrouwbaarheid en beschikbaarheid met de juiste investeringsbeslissingen.

Tijdens deze studiedag leert u waarde te creeren over de levenscyclus van bedrijfsmiddelen. Hoe maakt u het keuzeproces rond beheer en onderhoud en investeringen transparant? Hoe zorgt u ervoor dat besturing en uitvoering op elkaar aansluiten? Waar legt u prioriteiten en wat betekent dit voor bestaande structuren, cultuur en gedrag? Tijdens deze studiedag nemen wij u mee in waardevolle praktijkvoorbeelden en zoomen we nader in op de installatie die centraal staat. n

Thema De thema’s die tijdens de studiedag Asset Life Cycle Management aan bod komen: • Het genereren van funding; het vrijmaken van voldoende financiële middelen om bedrijfsdoelstellingen te behalen.

• Het verhogen van beschikbaarheid, betrouwbaarheid en veiligheid met de juiste kennis van uw assets.

• Welke data nodig zijn voor strategische informatie en het besparen van kosten.

• Lagere total cost of ownership met gebruik van Overall Equipment Effectiveness.

09.30 uur Ontvangst, registratie en koffie 10.00 uur Welkom en introductie door de dagvoorzitter (Ringo) van Voorst, Marketing Manager SKF Benelux, tevens gastheer van deze studiedag 10.15 uur Doelgericht datamanagement (Rinze) Vallinga, Sr. asset and maintenance management consultant I.E.S. Asset Management BV Bij het opzetten van een informatiearchief moet vanuit meerdere rollen gedacht worden. En dat vooral vanuit de doelen die de verschillende rollen nastreven. Van belang is doelgericht en efficiënt de informatie te verzamelen, te beheren en toegankelijk te maken. Is er een werkwijze die daar bij helpt?

11.00 uur Pauze 11.15 uur Internettechnologietoepassing in Asset Life Cycle Management (Paul) Koop, Algemeen Directeur Quercus Centraal staat bij elk aspect de installatie. De structuur en opbouw van deze bedrijfsmiddelen dienen bij het ontwerp te worden vastgesteld en vastgelegd om bij de aanleg en het onderhoud uniformiteit en eenduidigheid te verkrijgen omtrent de beheersaspecten.

12.00 uur Asset Efficiency Optimalisatie (AEO): SKF’s Asset Life Cycle benadering (Hanno) Spoelstra, Manager Asset Management Services, SKF Benelux Naast lagers, afdichtingen, smeersystemen en mechatronica levert SKF ook services. Hieronder vallen onder meer consultancy en support voor optimalisatie van onderhoudsprocessen voor technische installaties. Op pragmatische wijze ondersteunen wij onze klanten in ruim 130 landen bij het verhogen van prestaties en betrouwbaarheid.

12.45 uur Lunch 13.30 uur Bedrijfspresentatie en rondleiding bij SKF 14.15 uur Asset Management: Onderhoud en Investeringsbeslissingen (Bram) Alkema, Manager Strategie Realisatie, Enexis Asset Management Wat kan je verdienen met goed onderhouds- en investeringsbeleid met hulp van asset management? Beslissingen op basis van onderhoudsprestaties en wat kan ISO-certificering helpen?

15.00 uur Praktische benadering van Life Cycle Management (Hans) Droogh, Manager Traduco In de praktijk worstelt men om op een praktische manier invulling te geven aan Life Cycle Management. In deze presentatie willen wij hier dieper op ingaan en middels enkele praktijkcasussen laten zien hoe hier invulling aan te geven.

15.45 uur Afsluiting door de dagvoorzitter 16.00 uur Netwerkborrel

MaintNL 02 – 2012

069_MD_NVDO-artikel 4.indd 69

69

21-02-12 11:04

Onderhoudskompas

What If? De situatie in de industrie voor de komende jaren is niet te voorspellen. Maar er is wel bij benadering te bekijken wat er kan gebeuren en welke gevolgen dat heeft voor bedrijven en dienstverleners.

Het NVDO Onderhoudskompas biedt al twee edities koers aan de beslissers in Beheer en Onderhoud. In 2010 stonden de technische arbeidsmarkt en gebouwde omgeving centraal. In 2011 zijn de procesindustrie en infrasector belicht. Voor 2012 ligt de focus op de sector Food, Beverage & Farma.

Mark Oosterveer Inmiddels zijn de onderzoekers gestart met de voorbereidingen voor de editie van 2012.

Met ondersteuning van Ernst & Young worden de bevindingen en cijfers van eerdere edities geactualiseerd en waar nodig verbeterd. Voor het Kompas, het gedeelte met feiten en cijfers over de onderhoudsbranche in Nederland, wordt ook deze editie nauw samengewerkt met het ING Economisch Bureau. De uitgave zal dit jaar inzoomen op

onderhoud binnen één uitgebreide sector waarin de industrieën Food, Beverage & Farma zijn vertegenwoordigd. Met de inzet van de representatieve klankbordgroep worden de trends en ontwikkelingen in de voedsel-, drank- en farmaceutische industrie in kaart gebracht. Deze input wordt gebruikt voor het vormen van de mogelijke scenario’s. Door te bepalen welke trends een grote invloed hebben op de sector en het onder-

houdswerk, en deze af te zetten tegen verwachte ontwikkelingen, worden vier realistische scenario’s uitgewerkt.

Topgebieden De verzameling van bedrijven in Food, Beverage & Farma is in de cijfers van het Onderhoudskompas van 2011 goed voor circa 2,9 miljard omzet in onderhoudswerkzaamheden. De cijfers in de brief over het topgebiedenbeleid die minister Verhagen in 2011 naar de Tweede Kamer stuurde, ondersteunen dit beeld. Hoewel de segmentering in de brief iets anders is dan de verdeling van sectoren in het Onderhoudskompas, is het wel duidelijk dat Food, Beverage & Farma van belang zijn voor de Nederlandse industrie. De Agro- en Foodsector is volgens de brief goed voor 4,4 procent van het bruto nationaal product. Life Sciences is als verzamelbegrip goed voor 3,7 procent van het BNP. Gezamenlijk zijn de sectoren verant-

Kansen door versobering Het Onderhoudskompas 2011 voor de infrasector zal in 2012 als inspiratie dienen voor een aantal van de initiatieven van de Sectie Infra van de NVDO. Een belangrijke ontwikkeling is de krimp in investering door de grootste opdrachtgever van Nederland; Rijkswaterstaat. Minder investeren is minder werk, zo leert een snelle som. De vraag is of dat alleen kommer en kwel oplevert of dat het ook bijdraagt aan innovatie en verandering in de sector. Daan Stuit, voorzitter van MKB Infra, geeft het in zijn interview bij het Visiedocument over de infrasector in 2025 aan: ’Tachtig procent van al het infrawerk vindt plaats bij gemeenten. En daar krimpt het aanbod van werk. Dat komt door grote bezuinigingen die uiteraard ook consequenties hebben voor lokale overheden.’ Voor een nieuwe manier van werken in de infrasector is volgens Stuit een aantal keuzes te maken. Die gelden niet alleen voor MKB-bedrijven, maar zijn voor de hele sector van belang. Bij aanbestedingen wordt nog steeds zeer specifiek beschreven wat er moet gebeuren.

Alternatieven die met een lagere Total Cost of Ownership worden aangeboden, worden nog niet toe-

gelaten. Innovaties worden op die manier nog weinig gestimuleerd. Stuit: ‘Voor in de nieuwe aanbestedingswet hebben we wel met de brancheverenigingen gepleit voor innovaties.’

De overheid gaat inmiddels ook inzetten op EMVI, Economisch Meest Voordelige Inschrijving. En dat is een goede ontwikkeling, want het biedt ruimte voor een toekomstgerichte oplossing. Voorwaarde daarbij is wel dat de zaken die niet direct in geld ‘het meest voordelig’ zijn, wel meegewogen worden in het keuzetraject. Stuit: ‘We komen verder als ook de meer softere criteria een waarde krijgen die meegenomen wordt bij de bepaling van wat economisch het meest voordelig is. Daar kan de keten van opdrachtgever en opdrachtnemer nog verder ontwikkelen.’

En zo biedt de versobering wellicht kansen voor de hele sector. De initiatieven van de NVDO Sectie Infra komen bijeen tijdens het jaarcongres iMaintain Infra in november. Dat congres verkent ook de kansen van versobering in infraonderhoud. Op weg naar dit afsluitende congres, worden de scenario’s uit het visiedocument verder uitgewerkt.

70 MaintNL 02 – 2012

070_71_MS_NVDO-artikel 4.indd 70

22-02-12 11:13

woordelijk voor 8,1 procent van het BNP. Food, Beverage & Farma hebben daar een significant aandeel in. In de scenariostudies die aan het eind van dit jaar gepubliceerd worden in de nieuwe editie van het Onderhoudskompas, zal de invloed van het topgebiedenbeleid meegenomen worden.

Parallel De sector vertoont overeenkomsten met de procesindustrie. De strenge eisen aan (voedsel)veiligheid, strikte regulering, controles en het groeiende internationale karakter van de industrie hebben veel weg van de trends in de

procesindustrie. Ook vergrijzings,- opleidings- en veiligheidsissues zijn over en weer herkenbaar. Maar, waar bij de procesindustrie onderhoud steeds vaker als belangrijke schakel in de waardeketen wordt gezien, wordt onderhoud bij Food, Beverage & Farma vaak minder op de juiste waarde geschat. Het Onderhoudskompas 2012 en de sectie Food, Beverage & Farma van de NVDO zijn van belang om dat beeld te verbeteren. In het Visiedocument voor de procesindustrie, dat als onderdeel van het Onderhoudskompas in 2011 was opgenomen, zijn het draagvlak voor de procesindustrie en de mate van (des)inves-

tering in de industrie de drijvers voor de scenariostudies. En omdat de chemische industrie met een aandeel van 2,2 procent in het BNP ook als topgebied wordt aangeduid in de brief van minister Verhagen, zullen wellicht ook hier parallellen te trekken zijn in de kansen en bedreigingen voor de sector Food, Beverage & Farma in de komende decennia.

Quickscan Een snelle blik op de actuele CBS-informatie voor de Nederlandse voedings- en genotmiddelenindustrie laat zien dat de sector in december 2011 ruim 1,5 procent meer heeft omgezet dan in december een jaar eerder. In Nederland nam de omzet met bijna vijf procent toe; de buitenlandse omzet van Nederlandse bedrijven nam met bijna twee procent af. De omzettoename in december is grotendeels toe te schrijven aan de binnenlandse omzetontwikkeling van de onderliggende branche voedingsmiddelenindustrie.

Ook valt op dat de marges volgens deze cijfers sterk onder druk komen te staan omdat de productiekosten stijgen en de afzetprijs daalt. De rol van onderhoud en de invloed op de onderhoudsbudgetten wordt bekeken voor de scenariostudies van het Kompas.

Het Onderhoudskompas 2012 zal in het najaar van 2012 uitgebracht worden als waardevolle publicatie op initiatief van de NVDO en bedoeld als handreiking aan de sector. â&#x2013; MaintNL 02 â&#x20AC;&#x201C; 2012

070_71_MS_NVDO-artikel 4.indd 71

71

22-02-12 11:14

Infra projectteam

Precisieoperatie onder Amsterdam Centraal Terwijl treinreizigers gewoon Amsterdam CS in- en uitreden, schoof vorig jaar vanuit het IJ een tunneldeel van 136 meter en twintig miljoen kilogram onder hun voeten door voor de nieuwe Noord/Zuid metrolijn. Met millimeterprecisie: het gevaarte mocht niet ongecontroleerd tegen de nieuwe fundering stoten waar het maar net tussen paste en die onder het station vele duizenden houten palen heeft vervangen.

Renske van den Berg Dit werk voor de Noord/Zuidlijn was een precair onderdeel van het metroproject dat op een goudschaaltje gewogen zou worden.

Het was ingewikkeld en risicovol, maar nieuwe overschrijdingen van budget of planning zouden ontoelaatbare imagoschade voor de hele Noord/Zuidlijn betekenen. Onvoorziene ongelukken bij de uitvoering zouden al helemaal desastreus zijn: de veiligheid van reizigers, de stabiliteit van het monumentale Centraal Station en de continuïteit van treinverkeer waren in het geding.

De engineering en voorbereiding van het afzinken van de tunnel was in handen van een team van tien personen van verschillende disciplines. Bij de uitvoering werden zij bijgestaan door nog eens vijftien man. Het team verdiende daarmee de prijs ‘Infra Projectteam van het Jaar 2011’, een initiatief van iMaintain en de Nederlandse Vereniging voor Doelmatig Onderhoud.

‘Continu waren er uit alle disciplines specialisten paraat en bij elke stap werd onophoudelijk geanalyseerd.’

Projectleider Mark Vlaanderen Oldenzeel van Mergor Afzinktechnieken, dochterbedrijf van Strukton Civiel, is natuurlijk trots. ‘We hebben deze prijs niet alleen verdiend, maar

samen met hoofdaannemer CSO (Combinatie Strukton/Van Oord, red.) en talloze andere partijen.’ Vlaanderen Oldenzeel licht toe hoe deze klus precies in elkaar stak. Dat maakt namelijk alles duidelijk over de samenhang met andere deelprojecten, disciplines, belanghebbenden en de voorbereiding die dit alles vergde.

Ruimte maken Het tunnelelement is gebouwd aan de overkant van het IJ, in een grote bouwkuip die later een bouwput wordt voor een van de metrostations. De kopse kanten van dit tunneldeel zijn dichtgemaakt met kopschotten zodat het kon drijven. Vervolgens is het via het IJ naar het westelijk havengebied gevaren en daar geparkeerd.

Intussen is achter het CS de De Ruyterkade breder gemaakt, waar het station voor de Noord/Zuidlijn een achteringang krijgt.

Vanaf het IJ aan de achterzijde van het CS waar de metro straks aankomt, moest een ‘ondergrondse gracht’ gemaakt worden waar het tunneldeel tot onder het station ingevaren kon worden. Vlaanderen Oldenzeel: ‘CSO maakte de gracht onder het station middels een ingenieuze constructiemethode. Het station steunt op twintigduizend houten funderingspalen die je niet zomaar kan weghalen. Stukje bij beetje zijn deze krachten overgenomen op een nieuwe funderingsconstructie die wél ruimte overlaat voor het tunnelelement.’

De nieuwe fundering bestaat uit twee dicht aaneengesloten rijen geboorde buispalen.

Segmenten van steeds twee meter boorden opgeteld tot afgewisseld veertig en zestig meter diepte. De rijen vormen twee verticale wanden die onderling met krap dertig meter precies ruimte laten voor de 26,5 meter brede tunnel. Deze rijen zijn aan de bovenzijde overspannen met een horizontale betonvloer. Dit is zowel de fundering voor het station als het ‘dak van de tafel’ waaronder de tunnel later geschoven kon worden.

Vlaanderen Oldenzeel gaat verder: ‘Vervolgens kon CSO vanaf de De Ruyterkade de ruimte onder het station uitgraven.

Omdat de lange buispalen zo min mogelijk moeten vervormen onder de kracht van het station, is met tijdelijke stempelramen en onderwaterbeton twintig meter dieper nóg een laag gemaakt die de buispalen horizontaal steun geeft. Nu was er een dak en een vloer waar het tunneldeel ruim tussen past.’

Met het verwijderen van de kopschermen uit de bouwkuip aan de De Ruyterkade ontstond een open verbinding tussen het IJ en de nieuwe gracht onder het station.

Gecontroleerd laten afzinken Dit was het moment waarop Vlaanderen Oldenzeel en zijn collega’s hadden gewacht.

Het betonnen gevaarte moest naar zijn definitieve plek. ‘Zelfs twintig miljoen kilo beton kan goed drijven, als er maar lucht in zit’, legt Vlaanderen Oldenzeel uit. ‘Al steekt maar dertig centimeter boven de waterspiegel uit, toch kan je er dan aan duwen en trekken om het in beweging te krijgen.’

Met sleepboten voer het tunnelelement vanaf de parkeerlocatie zestien kilometer door het IJ naar het station. Vervolgens was het zaak het tunnelelement in de bouwkuip te manoeuvreren zonder de zijkanten ongecontroleerd te raken. Toen dat gelukt was, werd de bouwkuip bij de De Ruyterkade weer afgesloten met damwanden. ‘Daarna konden we de

72 MaintNL 02 – 2012

072_73_75_t_NVDO-artikel 4.indd 72

22-02-12 12:32

Langzaam wordt het tunnelelement op zijn plek gemanoeuvreerd.

‘Zelfs twintig miljoen kilo beton kan goed drijven, als er maar lucht in zit.’ waterstand verlagen zodat er tussen het tafeldak en het acht meter hoge tunnelelement drie meter werkhoogte ontstond.’ Die was nodig om op het drijvende element pontons voorzien van lieren te monteren. Bij de start van het afzinkproces werden in het tunnelelement grote ballastwaterbassins gevuld. ‘Zo werd het element gaandeweg zwaarder en namen de pontons het gewicht over. Met de lieren konden we vervolgens het element laten zakken tot precies 65 centimeter boven de onderwaterbetonvloer.’

Vlaanderen Oldenzeel stelt dat de projectteamleden en het uitvoeringsteam deze prijs niet alleen hebben verdiend.

De ruimte tussen tunnelelement en vloer werd onder druk gevuld met een zandbed.

‘Om te voorkomen dat daarbij het tunnelelement weer opgeduwd werd, hadden intussen de pontons plaats gemaakt voor starre

ankerverbindingen met stalen balken bevestigd aan het betondak.’

Militaire precisie Terwijl Vlaanderen Oldenzeel dit vertelt, wordt begrijpelijk wat er achtereenvolgens is gebeurd. Maar nog niet hóe het zo heeft kunnen gebeuren. ‘Dat was met een precisie van militair niveau’, vertelt hij. ‘Overal lagen draaiboeken voor klaar en de hele operatie is geleid door afzinkcommandant Maurice Reijm. Continu waren er uit alle disciplines MaintNL 02 – 2012

072_73_75_t_NVDO-artikel 4.indd 73

73

21-02-12 11:05

de nieuwe standaard in webvertising Presenteer uw bedrijf, innovatie of project volgens de nieuwe standaard in webvertising: Bizz56”. Vertel uw verhaal in uw eigen creatieve film van 56 seconden en de boodschap komt aan!

Het doordachte stramien van Bizz56” zorgt ervoor dat u en de filmers van Movielinqs zich kunnen concentreren op het communicatieve en creatieve deel van uw boodschap. En bovenal zorgt Bizz56” voor een snelle, complete en eigentijdse boodschap die de aandacht van uw doelgroep tot het einde vasthoudt. Bizz56”-video’s zijn multiinzetbaar: op uw site, via smartphones en tablets en op social media.

Bizz56” is een product van Movielinqs, een onderdeel van Industrielinqs pers en platform

Scan de QR-code voor een voorbeeld van Bizz56”

Meer weten?

neem contact op met ellen van den Burg (020-3122088) of movielinqs@industrielinqs.nl

Advertentie index Altena Cleaning...................................................................... 6

IIR ....................................................................................... 48

Betapublishers ...................................................................... 56

imaintain........................................................................40, 41

Bizz56’’ ............................................................................... 74

Kepner-Tregoe ........................................................................ 4

Boccard Netherlands ............................................................. 44

Maintenance Partners ............................................................ 44

Burckhardt Compression GmbH .............................................. 84

Nord-Lock Benelux ................................................................ 44

Dag van Het onderhoud ........................................................ 68

NVDOjaarboek 2012 ........................................................... 62

DEG Solutions ...................................................................... 14

Pruftechnik ........................................................................... 34

Delta Heat Services ............................................................... 12

Rope Access group ............................................................... 38

Deltavisie ............................................................................. 66

SPM Instrument .................................................................6, 44

Easy Fairs België .................................................................. 83

Ultimo Software Solutions......................................................... 2

Eco Steam Rental Solutions .................................................... 12

Vector Maintenance Management ........................................... 14

074_index_bizz56.indd 6

21-02-12 09:44

Het plaatsen van het tunneldeel onder Amsterdam Centraal was millimeterwerk. De samenwerking tussen verschillende disciplines heeft de operatie succesvol gemaakt. specialisten paraat en bij elke stap werd onophoudelijk geanalyseerd of alles wat er gebeurde klopte met onze berekeningen.’

Werkvoorbereiders, site-engineers met hun rekengereedschap, lieroperators, ponton-

Terwijl treinreizigers gewoon Amsterdam CS in- en uitreden, schoof vorig jaar vanuit het IJ een tunneldeel van 136 meter en twintig miljoen kilogram onder hun voeten door.

operators, uitvoerders, een maatvoeringsteam van Geocon en duikers van OTN werkten non-stop samen voor een gecontroleerd verloop. ‘Meetapparatuur was geschikt gemaakt voor onderwatermaatvoering onder een dakvloer en vormde onder water de ogen van de afzinkcommandant. Hij kreeg

alle informatie over de exacte locatie en beweging op zijn scherm en instrueerde de lier- en pontonoperators. Vooraf zijn alle denkbare risico-aspecten van de operatie gecontroleerd met uitgebreide checklists.

Zijn de kopschotten die de tunneleinden afsluiten nog steeds waterdicht? Anders zinkt de tunnel midden in het IJ. Hoe houden we de tunnel gegarandeerd in bedwang als hij in beweging komt en eenmaal tussen de funderingswanden in de gracht ligt?’

Prijs verdienen Het spreekt voor zich dat een operatie van zo’n kaliber een voorbereiding vergt van een team van kaliber. Het projectteam heeft daar dan ook tweeënhalf jaar aan gewerkt: ‘Gangbaar is dat engineers berekeningen en tekeningen maken, voorbereiders verzorgen dat het werk in uitvoering kan en uitvoerders dat uiteindelijk doen. Deze aanpak leidt nogal eens tot afstemmingsverschillen tussen disciplines. Een werk als dit kan alleen als de verschillende disciplines van meet af aan hecht samenwerken, elkaars werk checken en het slagen van de

klus zonder twijfel als hun eigen kind zien.’

Daarnaast was er steeds overleg met de hoofdaannemer CSO, de makers van de ruimte waar het tunneldeel naartoe moet. En met vele belanghebbenden: de Havendienst en Rijkswaterstaat willen minimale stremming en veiligheid, ProRail treinzekerheid en veiligheid, Brandweer en politie willen de risico’s op calamiteiten weten en Milieu- en Bouwtoezicht wil dat niemand in gevaar komt en dat er geen milieubelasting optreedt. Vandaar ook dat Vlaanderen Oldenzeel stelt dat de projectteamleden en het uitvoeringsteam deze prijs niet alleen hebben verdiend.

Er was nog nooit eerder een constructie afgezonken onder een gebouw op een zandbed dat nog moest worden aangelegd. De tunnel is tot een kleine meter voor de enorme bouwkuip van het Voorplein vóór het station gepositioneerd. De tussenruimte wordt gevuld met zand, dat rondom wordt bevroren voor stabiliteit. Daarin wordt later de doorbraak gemaakt naar het Voorplein.

Drie aansluitende tunnelelementen worden half 2012 in het IJ afgezonken. n MaintNL 02 – 2012

072_73_75_t_NVDO-artikel 4.indd 75

75

21-02-12 11:05

Arbeid en onderhoud

Help, technici tekort Er is jaarlijks een structureel tekort aan technisch geschoold personeel van vier procent en dus zullen bedrijven alle creativiteit uit de kast moeten halen om toekomstige werknemers te boeien en te binden. Het boekje ‘Help, technici tekort’ geeft niet alleen de cijfermatige onderbouwing van de personeelsschaarste, maar komt ook met originele oplossingen om de scholing te verbeteren en personeel mobieler in te zetten.

David van Baarle De noodkreet van industriële bedrijven wordt steeds luider: ‘help, we hebben een tekort aan technici’. Dat die kreet niet aan dovemansoren is gericht, blijkt wel uit het keur aan initiatieven dat is opgestart om de jeugd richting de bètakant te begeleiden.

Ondanks dat er wel kleine successen worden geboekt, blijven er nog steeds vele technische vacatures onvervuld. Reden voor het Dutch Institute World Class Maintenance en de NVDO om te onderzoeken hoe groot het probleem nu precies is en, misschien nog wel belangrijker, hoe de markt daarmee moet omgaan. Herman den Boeft, penvoerder van het Human Capital-project, ligt de bevindingen toe. ‘Roepen dat het mis gaat met het aantal technisch geschoolden is één ding’, zegt hij, ‘maar je moet wel eerst weten hoe groot het probleem nu daadwerkelijk is.’

Onderzoekers van Sociaal Economisch Onderzoek Rotterdam (SEOR) startten dan ook met een arbeidsmarktonderzoek onder de maintenancesector voor ZuidwestNederland. ‘Uit dit onderzoek kwam naar voren dat er structureel een tekort aan technici is, oplopend naar twee tot drie procent’, zegt Den Boeft. ‘Deze percentages komen aardig overeen met de landelijke cijfers over de technische arbeidsmarkt.’

Mobiele leerplek Naast het kwantitatieve probleem, staat ook nog een kwaliteitsprobleem. ‘Afgestudeerden blijken bij het betreden van de arbeidsmarkt te weinig praktijkervaring te hebben om

direct aan de slag te kunnen gaan. Daardoor moeten bedrijven nog eens investeren in opleiding of begeleiding. Het kan soms wel vier jaar of langer duren voordat leerlingen zelfstandig kunnen en mogen werken.

Aangezien de meeste bedrijven hier geen tijd en geld voor hebben, zal het onderwijs hier weer het voortouw in moeten nemen. Er is een aantal onderwijsinstellingen dat hun leerlingen een zeer inspirerende en praktijkgerichte opleiding aanbiedt, zoals het STC in Brielle. Hier wordt een chemische fabriek gesimuleerd en kunnen leerlingen aan de slag met apparatuur waar ze later ook mee zullen werken. Dat deze aanpak succesvol is, blijkt alleen al uit het feit dat de opleiding ooit startte met honderdzestig leerlingen en dat er nu jaarlijks zeshonderd leerlingen uitstromen.’

‘Roepen dat het mis gaat met het aantal technisch geschoolden is één ding, maar je moet wel eerst weten hoe groot het probleem nu daadwerkelijk is.’

Ook het ROC Westerschelde biedt een dergelijke leerplek. Helaas blijven veel ROC’s nog achter. Men is huiverig voor de investeringen

die ze moeten maken en weten vaak niet het bedrijfsleven te betrekken bij hun plannen.

Om dit gat te overbruggen, bedachten we de mobiele bedrijfsschool. Waarom zou je een leeromgeving zoals het STC Brielle heeft niet mobiel maken? Op die manier kun je veel meer ROC’s bedienen en wordt de investering een stuk lager. Met dit idee zijn we de boer opgegaan en al snel bleek dat een mobiele waterzuiveringsinstallatie de ideale procesomgeving is waarin leerlingen veilig kunnen oefenen. Het Waterschap Brabantse Delta en Waterschap Scheldestromen, Evides en Brabant Water waren direct enthousiast en droegen bij aan het ontwerp voor een dergelijke installatie. Helaas viel de financiering hiervoor buiten de scope van het Human Capital-project, maar wanneer het bedrijfsleven, dienstverleners en het onderwijs gezamenlijk investeren, zou het alsnog een succes kunnen worden. Het ontwerp voor deze waterzuivering op wielen ligt al klaar. Leerlingen moeten dan via een aantal processtappen met klei ‘verontreinigd’ water zuiveren. Behalve dat hier veel processtappen worden doorlopen die refereren aan de praktijk, kunnen leerlingen ook kennis maken met elektro, instrumentatie en procestechniek. Een uiteraard moeten de procesinstallaties ook worden onderhouden.’

Personeel lenen Hoe goed het onderwijs ook wordt, feit is dat er personeelstekorten blijven. Ook daarvoor vond Den Boeft een oplossing. ‘Een groot bedrijf kan het zich nog wel veroorloven om specialisten in dienst te nemen, maar voor kleinere bedrijven wordt dit al lastiger. En zelfs al besluit men toch een eigen specialist aan te stellen, dan blijft de vacature vaak onvervuld. Zo sprak ik met een bedrijf dat al een jaar lang tevergeefs zocht naar een plcspecialist. Nader onderzoek leerde dat een groter bedrijf dat op hetzelfde industrieterrein huisde een drietal plc-specialisten in dienst had. Waarom vraagt dat kleine bedrijf

76 MaintNL 02 – 2012

076_77_MI_NVDO-artikel 5.indd 76

21-02-12 11:05

met die onvervulde vacature dan niet of ze een specialist van de buren mogen lenen? De krapte op de arbeidsmarkt vraagt om creatieve oplossingen en het delen van technisch personeel is zo’n creatieve oplossing. Ik weet dat in het verleden is geëxperimenteerd met banenpools, maar dat werkte niet omdat niemand zich verantwoordelijk voelde voor de pool. Mijn voorstel is om de werknemers gewoon op de normale manier in dienst te nemen, maar ze zo nu en dan ook uit te lenen aan buurtbedrijven. Hoe bedrijven de kosten onderling vervolgens weer verdelen, Ardee heeft daar wel ideeën over, maar in principe is het hun zaak. In ieder geval zullen ze flexibeler moeten omgaan met de bedrijfsgrenzen en waar mogelijk samenwerken met bedrijven in de omgeving. Neem nu de consignatiediensten of storingsdiensten die veel bedrijven hanteren. Werknemers moeten paraat staan om bij eventuele calamiteiten snel in te kunnen grijpen. Bedrijven zouden kunnen overwegen dit soort diensten te

gaan delen. Op die manier bespaar je geld en ontlast je je medewerkers. Ook wanneer bedrijven tijdelijk meer personeel nodig hebben omdat ze bijvoorbeeld een shutdown hebben ingepland, zouden ze kunnen overwegen dit met andere bedrijven op te lossen.

Uiteraard kunnen bedrijven ook overwegen de tijdelijke tekorten via uitzend- of detacheringsbureaus op te lossen, maar dat is vaak duurder dan het delen van capaciteit met andere bedrijven. Bovendien heeft een uitzendkracht vaak minder binding met een bedrijf en zijn assets dan een ‘buurman’ die regelmatig bijspringt.

hij het risico spreidt voor in het geval een van de bedrijven waar hij werkt failliet gaat.’

Den Boeft raadt wel aan om het uitwisselingsconcept goed in de praktijk te testen.

‘We waren begonnen een pilot om het effect van de bedachte concepten te toetsen, maar

‘Waarom vraagt dat kleine bedrijf met die onvervulde vacature dan niet of ze een specialist van de buren mogen lenen?’

Pilot Natuurlijk is zoiets niet van de ene op de andere dag geregeld. Grootste bottleneck is nog wel de werknemer zelf, die bang is zijn zekerheden te verliezen. Aan de andere kant wordt zijn werk wel uitdagender omdat hij ook kan zien hoe het bij andere bedrijven aan toe gaat. Je zou zelfs kunnen zeggen dat

toen de economische crisis toesloeg, was de urgentie niet meer zo hoog. Het werk nam immers af en de deelnemende bedrijven hadden ineens geen personeelskrapte meer.

Toch zou het goed zijn om de juridische aspecten van zo’n uitwisselingsprogramma tegen het licht te houden.’ n MaintNL 02 – 2012

076_77_MI_NVDO-artikel 5.indd 77

77

21-02-12 11:05

Conditiebewaking Veiligheid Maintenance Expertise - Techniek Netwerk en?

De

Nederlandse

Vereniging

voor

van onderhoudsprofessionals biedt

Doelmatig Onderhoud (NVDO) is de

de NVDO een ongeĂŤvenaard netwerk

toonaangevende

branchevereniging

van branchegenoten. De NVDO kent

op het gebied van onderhoud. Het

diverse branche- en aspectgerich-

overdragen van kennis en het realise-

te secties en regionale kringen. De

ren en in stand houden van het groot-

vereniging draagt bij aan (weten-

ste onderhoudsnetwerk van Europa,

schappelijk) onderzoek en brengt

ziet de NVDO als belangrijke doelstel-

trends,

ling. Met een groeiend aantal leden

binnen de branche in kaart.

ontwikkelingen

en

visies

NVDO - Voorveste 2 - Postbus 138 - 3990 DC Houten Telefoon 030 - 634 60 40 | Fax 030 - 634 60 41 | E-mail info@nvdo.nl | www.nvdo.nl

078_79_MR_nvdo.indd 2

21-02-12 11:05

Deel kennis en ervaring

aan! e j d l Me o.nl d v n . w ww aatschap > lidm

ervaar netwerken in groter verband Lidmaatschap van de NVDO biedt vele voordelen: • Professioneel netwerk op het gebied van onderhoud • Kringbijeenkomsten en seminars over

• Jongerenboard • NVDO Onderhoudskompas • (wetenschappelijke) publicaties, waaronder Visiedocumenten

specifieke thema’s • Cursussen over onderhouds-

• Kortingen op ons cursusaanbod van de NVDO Maintenance Academy

management • Studiedagen met actuele thema’s

• Korting op NVDO-studiedagen

• Secties en werkgroepen gericht op

• (gratis) abonnement op de vakbladen iMaintain en MaintWorld

specifieke onderhoudsaspecten • Vacaturebank • Lidmaatschap van de NVDO Group op LinkedIn

Asset

Management,

Duurzaamheid

en

Veiligheid zijn belangrijke thema’s waaraan

• (wetenschappelijke) Onderzoeken

de NVDO regelmatig en in breder verband

• NVDO Corrosie Helpdesk

aandacht besteedt!

Ga naar www.nvdo.nl en meld je aan!

078_79_MR_nvdo.indd 3

21-02-12 11:05

8 t/m 15 maart HCC, Belmont www.mmc-timesaver.nl

Onderhoudsplannen Veel bedrijven hebben geen eigen onderhoudsplan dat beantwoordt aan de eigen situatie en doelstellingen . De reden daarvan is heel vaak dat er geen tijd is om het op te stellen. Met de MMC-Timesaver-methode komt een eigen onderhoudsplan binnen bereik. Deze methode is efficiënt, terwijl er toch een goede onderbouwing komt van alle gemaakte keuzes. Ook zijn er ingebouwde momenten om de gemaakte keuzes te overleggen met bijvoorbeeld productie. Tijdens de cursus Onderhoudsplannen leert u zelf een onderhoudsplan/onderhoudsconcept op te stellen. Daarbij wordt zowel geoefend op een voorbeeldinstallatie als begonnen met een eigen installatie.

13 t/m 16 maart Jaarbeurs, Utrecht www.technishow.nl

Techni-Show Techni-Show is een grote vakbeurs op het gebied van industriële productietechnieken, verwerking en bewerking van metalen, toebehoren en hulpmiddelen. Editie 2010 was goed voor bijna 45.000 bezoekers. In deze hectische tijden is het bijzonder efficiënt om in vier dagen uw hele netwerk te ontmoeten en nieuwe contacten te leggen. Er zijn in deze editie in 2012 veel activiteiten met één gemeenschappelijk kenmerk: actualiteiten en noviteiten presenteren uit de hele breedte van de branche.

14 maart Hotel van der Valk, Houten www.qi.nl

Informatiebijeenkomst trends in de nutssector Exclusief voor de nutssector organiseert Qi ict een informatiebijeenkomst over de laatste technologische trends in uw vakgebied die te maken hebben met SDH, Ethernet, Teleprotection, Smart Grid, SCADA en de beveiliging hiervan. Ook wordt de casus besproken van energiemaatschappij Endesa in Spanje. Er is voldoende gratis parkeergelegenheid en het hotel is prima te bereiken met het openbaar vervoer. Het aantal plaatsen is beperkt, dus schrijf u snel in. U kunt zich inschrijven door een e-mail te sturen naar Huib van Keulen: huib. van.keulen@qi.nl. Ook voor meer informatie over deze bijeenkomst kunt u bij hem terecht.

14 en 15 maart It’s me, Raamsdonksveer www.itsme.eu

S7-Service ‘Storingzoeken en inbedrijfname’ Deze cursus is bedoeld voor medewerkers die S7-PLC’s gaan installeren, software inbedrijfnemen en die storingen moeten oplossen in installaties die bestuurd worden

door SIMATIC S7 PLC’s. Bijvoorbeeld programmeurs, installateurs en service- en onderhoudsmedewerkers.

Als voorkennis is Module S7-BASIS of gelijkwaardige kennis en ervaring vereist. Na het volgen van deze module kan de cursist onder meer SIMATIC S7 PLC’s mechanisch en elektrisch opbouwen, PROFIBUS DP opbouwen en Master Slave deelnemers aansluiten en storingsLED’s interpreteren.

20 maart Excel, Londen www.nbcc.co.uk/ecobuild

Nederlands Paviljoen op Ecobuild 2012 De vakbeurs Ecobuild / Futurebuild vindt plaats van 20 t/m 22 maart 2012 in Londen (Excel). Ecobuild is de grootste bouwbeurs van het Verenigd Koninkrijk en ’s werelds grootste evenement op het gebied van duurzaam ontwerpen en bouwen. De Nederlandse Britse Kamer van Koophandel (NBCC) organiseert in samenwerking met de Koninklijke Metaalunie in opdracht van NL EVD Internationaal een Nederlands paviljoen op Ecobuild 2012 in London. Uitgebreide informatie over dit evenement en deelname vindt u op: www.nbcc.co.uk/ ecobuild

22 maart De Kuip, Rotterdam www.i-maintain.nl

iMaintain2012, onderhoud in 4D Huidige technieken en systemen raken steeds beter geïntegreerd in de onderhoudsindustrie en zorgen voor meer veiligheid, beter inzicht, lagere kosten en hogere beschikbaarheid als resultaat. Maar wat wordt de volgende dimensie in onderhoud? Tijdens iMaintain2012 staat Onderhoud in 4D centraal; met lezingen, films, interviews en discussie over zelfhelende materialen, sensoren, open innovatie, onderhoudsvrije installaties, informatisering en de menselijke maat. Samen met u wordt gekeken waar de onderhoudsindustrie de komende decennia de verdieping kan vinden.

22 en 23 maart Delft www.cursus.paotechniek.nl

Leidinggeven aan uw (project)team Van leidinggevenden wordt verwacht niet alleen taaken inhoudsgericht te opereren maar ook moet de leidinggevende resultaatgericht werken, communicatieve processen kunnen sturen en medewerkers kunnen motiveren. Na deze training beschikt de cursist over diverse instrumenten om -samen met de medewerkersde gestelde doelen van het team of de afdeling te realiseren. Deze cursus is bedoeld voor technisch/natuurwetenschappelijke professionals die als lijn- of projectmanager zijn belast met management- en leidinggevende taken binnen een groep professionals.

80 MaintNL 02 – 2012

080_81_ME_NVDO_agenda 2.indd 80

21-02-12 10:56

AGENDA

23 maart Utrecht www.nen-nextlevel.nl

17 april LantarenVenster, Rotterdam www.havencongres.nl

NEN Next Level

Havencongres Rotterdam

Hoe geeft u richting aan Asset Management? Hoe vindt u de juiste balans tussen budgetten, risico’s en prestaties? Om hier goed invulling aan te geven en daadwerkelijk controle uit te oefenen is de juiste informatie van cruciaal belang. De nieuwe normering NEN 2767-4 biedt u handvaten om hier op een objectieve en uniforme wijze mee om te gaan. Maar hoe kunt u de NEN 2767-4 toepassen om contracten te beheren of budgettaire beslissingen te nemen? Om hier antwoord op te geven en om u verder over de nieuwe normering te informeren organiseren wij vier seminars met als onderwerp ‘NEN Next Level’. Een vervolg op de succesvolle en drukbezochte NEN Roadshows uit 2009. Deze bijeenkomsten worden gezamenlijk georganiseerd door een aantal kennispartijen die de NEN 2767-4 reeds hebben toegepast in de praktijk: NEN, Ultimo Software Solutions, 2iNSPECT en A-Quin.

Ontmoetingsplatform voor havenondernemers. Tijdens dit congres ontmoet u ruim 250 havenmanagers en directeuren werkzaam in transport & distributie, overslag, chemie, opslag, industrie, handel en zakelijke diensterverlening. Ook zijn beleidsmedewerkers centrale en gemeentelijke overheden, kamers van koophandel en werkgevers- werknemersorganisaties welkom.

27 t/m 29 maart Evenementenhal, Gorinchem www.evenementenhal.nl

On & Offshore On- & Offshore is een platform waar ondernemers huidige en potentiële relaties uit de olie-, gas-, (petro) chemische en baggerindustrie elkaar op een prettige manier kunnen ontmoeten. On- & Offshore biedt u volop de gelegenheid om producten en/of diensten onder de aandacht te brengen, informatie uit te wisselen en ideeën op te doen. Hierdoor is On- & Offshore in Gorinchem een veelzijdige gespecialiseerde vakbeurs. Bent u toeleverancier, producent, constructeur, importeur of groothandelaar met betrekking tot het opsporen, produceren, transporteren en ondersteunen van olie, gas en/of de (petro)chemische industrie, dan is dit uw kans om uw potentiële of bestaande relaties te ontmoeten.

v.a. 5 april Hogeschool Utrecht www.cvnt.nl/intro-metaalkunde

Cursus Introductie Metaalkunde U krijgt de noodzakelijke basiskennis. U leert beter adviseren voor een optimale productperformance.

Bovendien gaat u aan de slag met eigen leerdoelen en vindt antwoorden. De opleiding kent een sterk op de praktijk gerichte aanpak. U wordt uitgenodigd om uit uw eigen praktijk casuïstiek in te brengen. Dit doet u aan de hand van een globale analyse van de knelpunten in uw werk. De opgedane kennis kunt u direct in uw werk toepassen. Ook staat een excursie op het programma.

24 mei Hogeschool Utrecht, Centrum voor Natuur en Techniek www.industrielinqs.nl/pml

Profion Maintenance Linqs Met Profion Maintenance Linqs wordt voor industrieel onderhoud de link gelegd tussen politici, overheden, bestuurders en executives van de Nederlandse Industrie om de waarde van industrieel onderhoud aan te tonen.

Tijdens iedere bijeenkomst wordt een specifiek thema uitgewerkt. Twee sprekers geven vanuit een verschillende invalshoek hun kijk op het onderwerp. Aansluitend op de lezingen is er ruimte voor een discussie tussen de bezoekers en de sprekers over de besproken onderwerpen.

25 en 26 mei Diverse locaties www.dagvanhetonderhoud.nl

Landelijk Dag van het Onderhoud Iedereen profiteert dagelijks van de hoge kwaliteit van ons onderhoud in Nederland. En toch is dat voor het grote publiek niet altijd duidelijk. Om te laten zien wat goed onderhoud betekent voor de Nederlandse samenleving, openen allerlei bedrijven hun poorten tijdens de Landelijke Dag van Het Onderhoud. Het thema van de dag is ‘Zien, Leren, Doen’. Op vrijdag 25 mei worden scholieren ontvangen door bedrijven. Zaterdag 26 mei is bedoeld voor iedere geïnteresseerde bezoeker.

7 juni RDM Campus, Rotterdam www.deltavisie2012.nl

Deltavisie 2012: ‘Wij nemen onze verantwoordelijkheid’ De wereldbevolking groeit, terwijl in de Rijn/ScheldeDelta de vergrijzing toeneemt en mensen tot op hoge leeftijd blijven werken. Daarnaast blijft er aandacht voor het verbeteren van veiligheid, duurzaamheid en kwaliteit in de organisatie. Om deze ontwikkelingen het hoofd te bieden, moeten bedrijven hun verantwoordelijkheid nemen. Maar hoe kan en wil de industrie dat doen?

MaintNL 02 – 2012

080_81_ME_NVDO_agenda 2.indd 81

81

21-02-12 11:04

column E-book Stel je voor; ik zit met opgetrokken benen heerlijk op mijn thuisbank. Beker warme chocolademelk erbij, het haardje aan en diep verzonken in de laatste pagina’s van Hosseini’s indrukwekkende roman ‘De Vliegeraar’. Het is een waargebeurd verhaal dat zich afspeelt in Afghanistan en het gaat vooral over de twee jongetjes Amir en Hassan. Het ene jongetje is schathemeltje rijk, het andere jongetje is arm. Bij de jaarlijkse vliegerwedstrijd in Kabul is Amir de vliegeraar, degene die het touw van de vlieger in handen heeft. Hassan is zijn hulpje, de vliegervanger.

‘Voor jou doe ik alles!’ roept Hassan hem toe voordat hij wegrent om de vallende vlieger uit de lucht op te vangen.

Die grenzeloze loyaliteit is niet wederzijds. En daar gaat het hele boek over.

Dit geweldige verhaal is gebundeld in een mooie hardcover en boeit mij vanaf de eerste letter. Ik betrap me erop dat ik tussendoor steeds weer even naar de illustratieve foto’s blader die in dit heerlijke boek zijn opgenomen. En terwijl ik zo ontspannen zit te lezen, gaat de voordeurbel.

Hè getsie, bezoek. En dan volgt er een lang meningsverschil. Want mijn bezoek vraagt zich serieus en ernstig af wanneer ik eens overga op het nieuwerwetse lezen. Da’s toch wel heel ouderwets hoor zo’n boek van papier!

We zijn toch allemaal allang over naar e-book? Nou, ik niet. Hoe moet ik een e-apparaat met opgetrokken benen in hemelsnaam gebruiken en hoe doe ik dat met de chocolademelk? En hoe doe ik dat als het zonnetje straks in het scherm schijnt en hoe groot is de paniek als de

colofon

accu leeg is? Mijn bezoek ziet daar allemaal echt geen probleem in hoor, want anno 2012 is het e-paper aan een nieuwe start begonnen. De e-paperapparaten, de readers, zijn kleiner, sneller en goedkoper geworden en er zijn inmiddels al veel titels verschenen. Het e-book stijgt snel in populariteit. Het apparaat waarmee je het leest is licht en functioneert uitstekend en er kunnen tegelijkertijd ook heel veel boeken meegenomen worden. Dus als je op vakantie gaat: geen kilo’s papier meer mee, maar een apparaatje met een oplader. Bovendien is de productie van een e-book milieutechnisch veel verantwoorder, want er hoeven nauwelijks bomen voor worden gekapt.

En wat dacht je van ruimte? Geen lompe, dure kasten meer in huis vol met boeken, die slechts enkele keren uit die kast komen.

Na twee glazen wijn en een mislukte overtuigingspoging verder, loop ik toch eens naar mijn boekenkast. Er staan wel tweehonderd boeken, netjes op grootte gerangschikt. Er staat een complete collectie Suske en Wiskes, waaronder internationale exemplaren. Ik kijk er met genot naar en pak er zomaar een stuk of drie vast. Ze ruiken lekker, de hele collectie ziet er prachtig uit en ik vind mijn boekenkast een sieraad in huis. Dat e-book vind ik best geschikt hoor, voor handleidingen, instructies en andere manuals. Maar om er nou ‘De Vliegeraar’ op uit te lezen …

Ellen den Broeder-Ooijevaar, Verenigings Manager

MaintNL is het verenigingsmagazine van de Nederlandse Vereniging voor Doelmatig Onderhoud. De naam MaintNL is eigendom van de NVDO.

Postbus 138 3990 DC Houten t +31(0)30 634 60 40 f +31(0)30 634 60 41

e info@nvdo.nl • www.nvdo.nl • www.nvdovac.nl

82 MaintNL 02 – 2012

082_MC_NVDO_Vmanager.indd 82

21-02-12 10:53

PUMPS & VALVES2012

MAINTENANCE 2012

www.easyFairs.com/MAINTENANCE-BE

www.easyFairs.com/PUMPS-VALVES-BE

Registreer u op www.easyFairs.com/PUMPS-MAINTENANCE (code 500) en ontvang uw gratis badge om beide beurzen te bezoeken!

18 & 19 april 2012 â&#x20AC;˘ Antwerp expo Knowledge Partners

Main Media Partners Prebes

Welzijn op het werk

Industrial Media Partner

Media Partners

Maintenance Maintenance

Fluids Processing www.fluidsprocessing.nl

BENELUX

www.ecotips.eu

WAREN ALLE VAKBEURZEN MAAR ZO GEMAKKELIJK!

fluids02_cover.indd 5

185_268_MAINT_P&V_2012_BE_NL.indd 1

083_easy.indd 1

28-3-11 9:52

16/02/2012 11:27:40

21-02-12 09:44

Compressors and Service from the OEM

Customer Support Service – The Full Range for All Your Reciprocating Compressors Valve Service • Engineering Services • Field Service Spare Parts Logistics • Technical Support • Component Repair Revamps • Training • Condition Monitoring & Diagnostics Sustainable Reduction of Your Operating Cost with Our Leading OEM Specialists and Compressor Technology

Contact us: www.burckhardtcompression.com/contacts info@burckhardtcompression.com

Ad_CSS-185x267.indd 1

084_burkhardt.indd 1

11.03.11 16:50

21-02-12 09:44