194 BALKANLARDA G ELECEK T ASAVVURU KÜLTÜR, SÝYASET, ÖRGÜTLENME VE ÝÞBÝRLÝÐÝ ALANLARI
Giriþ Osmanlý Ýmparatorluðu'nun daðýlmasýyla birlikte Ýslam dünyasýnda yaþanan parçalanma ve bölünme, Balkanlarda çoðunluðu Müslüman olan yalnýzca iki devletin, Arnavutluk ve Bosna'nýn ortaya çýkmasýna sebep oldu. Arnavutluk, 1913'te, Müslüman Arnavut nüfusun yarýdan fazlasýnýn ülke topraklarý dýþýnda olduðu hâlde teþekkül etti. Ancak yine de Arnavut nüfusun %75'inden fazlasý Müslüman'dý. Arnavutluk'tan1 eþi görülmemiþ bir biçimde ayrýlmýþ olan Müslüman Arnavutluk'un topraklarý Sýrbistan, Yunanistan, Makedonya, Karadað ve Müslüman Sancak'a2 teslim edildi. Osmanlý Ýmparatorluðu'nun daðýlmasý, beraberinde bu deðiþimleri getirmiþ, bir zamanlar çoðunluk olan halklar azýnlýk ve ikinci sýnýf vatandaþ konumuna düþürülerek her türlü vahþete maruz býrakýlmýþ, sürgüne ya da asimilasyona uðratýlmýþ yahut da dinlerini terk etmeleri yönünde baský görmüþtür. Sonuç olarak, yukarýda bahsedilen bölgelerden insanlar Türkiye'ye göçe zorlanmýþtýr. Bosna'da da benzer bir durum yaþanmýþtýr. Bosnalý Müslümanlar çoðunluktayken Sýrp ve Hýrvatlar onlar üzerinde hükümranlýk kurmaya ve bu bölgedeki Müslümanlarý aðýr bir þekilde cezalandýrmaya kalkýþmýþlardýr. Osmanlý Ýmparatorluðu'nun daðýlmasý Arnavutluk, Bosna ve Türkiye çevresinde yer alan topraklarda da oldukça þiddetli gaddarlýklara ve katliamlara neden olmuþtur. 20. yüzyýl boyunca bu bölgelerdeki Müslümanlar çeþit çeþit iç savaþlar yaþamýþ ve Huntington'un Medeniyetler Çatýþmasý ve Yeni Dünya Düzeni adlý eserinin Ýslamit periferik bölümünde bahsettiði gibi farklý kültür ve medeniyetlerin kurbaný olmuþlardýr.3 Bundan, Osmanlý Ýmparatorluðu'nun yýkýlmasýnýn Balkan Müslümanlarý açýsýndan ölümcül olduðu sonucunu çýkarabilmekteyiz; çünkü bu parçalanmanýn neticesinde Müslümanlar tehcir edilmiþler; Sýrplar, Yunanlýlar, Makedonlar, Karadaðlýlar, Bulgarlar ve Hýrvatlar tarafýndan anlatýlamayacak derecede aðýr, sürekli ve yoðun bir þekilde zulüm ve iþkencelere maruz býrakýlarak katledilmiþlerdir. II. Dünya Savaþý'yla birlikte, parçalanmýþ Balkanlardaki zulüm ve soykýrýmda baþka bir dönem baþlamýþtýr. 1945'te, Yunanistan'ýn kuzeyindeki Çamerya bölgesindeki Müslüman Arnavutlar etnik temizliðe tabi tutularak Arnavutluk ve Türkiye'ye göçe zorlanmýþlardýr. Arnavutlarýnýn Nazilerle iþ birliði yaptýðý gerekçesiyle evler ve camiler Papandreou hükümetince yýkýlmýþ veya müsadere edilmiþtir. Ancak yine de bu durum II. Dünya Savaþý sonrasýnda 1967'de yaþanan zulüm kadar kötü deðildir. O tarihte Yugoslavlar ve Sovyetlerce Arnavutluk'ta tesis edilen komünist rejim, din özgürlüðünü ortadan kaldýrmýþ ve Arnavutluk'u tanrý tanýmaz bir ülke olarak ilan etmiþtir.4 Varþova Paktý'nýn daðýlmasý, Doðu Avrupa ülkelerindeki sosyalist sistemin çökmesi ve Soðuk Savaþ'ta sona gelinmesi, Balkan Müslümanlarýný sevindirse de aslýnda onlar için son derece kanlý neticelere yol açmýþtýr. Bosnalý Müslümanlar ve Kosovalý Arnavutlar Yugoslavya'nýn daðýlmasýndan sonra en aðýr bedeli ödeyen iki grup olmuþtur. Sýrp güçlerinin Bosna ve Kosova'da iþledikleri suçlarýn ve pek çok savaþ sahnesinin görüntüleri hafýzalarýmýzda hâlâ canlý bir þekilde durmaktadýr.5 Uluslararasý güçlerin Bosna ve Kosova'da konuþlanmasý, baþlangýçta bu ülkelerdeki Müslümanlarca hoþ karþýlanmýþtý; çünkü -Bosnalý ve Kosovalý Müslümanlar istediklerini elde etmemiþ olsalar da- onlara göre bu, maruz kaldýklarý Sýrp zulmünün sona ermesi demekti. Ancak yabancý güçler bu iki ülkeye girdiklerinde pek çok misyoner örgütü de beraberlerinde getirmiþlerdir.