Deuteronomiu
CAPITOLU1
1QuessisòeparollechìMosèhàdettuàtuttuIsraeleda quìàuGhjordanuinudesertu,inapiaghjadifronteàu MariRossu,tràParan,Tophel,Laban,HazerothèDizahab.
2(CisòundicighjornidiviaghjudaHorebperastradadia muntagnadiSeiràKadeshbarnea)
3Èavveneinuquarantesimuannu,inl'undecisimumese, uprimughjornudiumese,chìMosèhàparlatuàifiglioli d'Israele,secondututtuciòchìl'Eternuliaviadatuin cumandamenti;
4Aprèsqu'ileuttuéSihon,roidesAmoréens,quihabitait àHesbon,etOg,roideBasan,quihabitaitàAstaroth,à Edréi:
5DaquìàuGhjurdanu,inupaesediMoab,Mosè cuminciòàdichjaràstalege,dicendu:
6L'Eternu,unostruDiu,cihàparlatuinHoreb,dicendu: Aveteabitatuabbastanzalongunantuàstamuntagna
7Turnate,èpigliateuvostruviaghju,èandateàa muntagnadil'Amore,èàtuttiilochivicinuàquestu,ina piaghja,inemuntagne,èinavalle,èàusudu,èàulatudi umare,àupaesediiCananeièàuLibanu,finuàugrande fiume,ufiumeEufrate.
8Eccu,aghjupusatuaterradavantiàvoi:entraèpussede aterrachìuSignorehàghjuratuàivostribabbi,Abraham, IsaacèGhjacobbu,didààellièàasodiscendenzadopuà elli
9Èviaghjuparlatuàquellutempu,dicendu:Ùnsòmicca capacidipurtàvoistessusolu:
10L'Eternu,uvostruDiu,vihàmultiplicatu,èeccu,sì oghjecum'èl'astridiuceluperamultitùdine
11(USignore,Diudiivostribabbi,virendemillevoltedi piùquant'ètùsì,ètibenedica,cum'ellut'hàprumessu!)
12Cumupossueiusoluàsuppurtàatocumbranza,èuto fardelu,èatodisputa?
13Pigliateomisàvii,èintelligenza,ècunnisciutitràe vostretribù,èlifaròcapidivoi.
14Voimirispondimièdissi:Acosach'èvoavetedettuhè bonapernoi
15Alloraaghjupigliatuicapidievostretribù,omisàviiè cunnisciuti,èliaghjufattucapidivoi,capitanidimillaie,è capitanidicentu,ècapitanidicinquanta,ècapitanidi decine,èufficialitràevostretribù
16Èaghjumandatuàivostrighjudiciinquellutempu, dicendu:Ascoltateecausetràivostrifratelli,èghjudicate bètràogniomuèusofratellu,èustranieruchìhècunellu 17Ùnrispetteretemiccaepersoneinughjudiziu;ma sentereteupicculucum'èugrande;ùnavetemiccapauradi afacciadil'omu;perchèughjudiziuhèdiDiu:èacausa chìhètroppudurapervoi,portalaàmè,èl'aghjuintesu
18Èviaghjuurdinatuàquellutempututtuciòchìduvete fà.
19Èquanduavemupartitudal'Horeb,avemupassatuper tuttuquelludesertugrandeèterribilichìavetevistunantuà astradadiamuntagnadil'Amorrei,cum'èuSignore,u nostruDiu,cihàurdinatu;èsimughjuntiàKadeshbarnea 20Èvidicu:Sòghjuntiàamuntagnadil'Amorrei,chìu Signore,unostruDiu,cidà.
21Eccu,uSignore,utoDiu,hàmessuaterradavantiàtè: saliteèpussedelu,cum'èuSignoreDiudiitobabbit'hà dettu;ùntememicca,nètiscoraggiate.
22Ognunudivoiviavvicinassiàmè,èdisse:Manderemu l'omidavantiànoi,èciscrutaranuupaese,ècifaranusapè daqualeviaavemudacullà,èinqualicitàavemudavene.
23Èaparollamipiaccòbè:èaghjupigliatudodiciomidi voi,unudiunatribù:
24Etilssetournèrentetmontèrentsurlamontagne,etils vinrentàlavalléed'Eshcol,etl'exploirent
25Piglionuufruttudiaterrainesomani,èupurtonuà noi,ècianupurtatuaparolla,èdicenu:Hèunabonaterra chìuSignore,unostruDiu,cidà
26Tuttavia,ùnvulitetemiccacullà,mavirivultatecontru àucumandamentudiuSignore,uvostruDiu.
27Èmurmurateinevostretende,èdite:PerchèuSignore cihàodiatu,cihàpurtatuforadiupaesed'Egittu,per metteciinmanudil'Amorrei,èperdistrughjini.
28Induveandemu?inostrifratellianuscuraggiatuu nostrucore,dicendu:Upopuluhèpiùgrandeèpiùaltuchè noi;ecitàsògrandièmurateàucelu;èinpiùavemuvistu ifigliolidil'Anakim
29Tanduvidicu:Ùnàbbiapaura,nèapauradielli.
30L'Eternu,uvostruDiu,chìvàdavantiàvoi,sibatterà pervoi,cum'ètuttuciòchìhàfattupervoiinEgittu davantiàivostriochji;
31Èinudesertu,induveavetevistucumuuSignore,uto Diu,t'hàpurtatu,cum'èunomuchìportausofigliolu,in tuttuucaminuch'èandatu,finuàch'ètùsiaghjuntuinstu locu
32MainquestacosaùnavetemiccacridutuàuSignore,u vostruDiu.
33Qualehèandatuinastradadavantiàvoi,percercàvoi unlocuperpiantàevostretende,inufocudinotte,per indicàperqualeviaduveteandà,èinunanuvoladi ghjornu.
34L'Eternuhàintesuavocedievostreparolle,ès'hè arrabbiatu,èghjurò,dicendu:
35Disicuru,nimudistiomidistagenerazionemaligna vedràquellabonaterrachìaghjughjuratudidààivostri babbi.
36SalvuCaleb,figlioludiJefunne;elluhàdavede,èàellu daraghjuaterrach'elluhàpisatu,èàisofiglioli,perchè elluhàseguitututtuuSignore.
37Ancul'Eternus'eraarrabbiatucunmèperviadivoi, dicendu:Ùnentrereteancuvoi
38MaisJosué,filsdeNun,quisetientdevanttoi,entrera là-bas:encourage-le,carilenferahéritieràIsraël
39Inpiù,ivostrifiglioli,chìavetedettuesseunapreda,èi vostrifiglioli,chìinquellughjornuùnavianumicca cunniscenzatràubèèumale,entreranuquì,èàellil'aghju dadaraghju,èl'averanupussede
40Mainquantuàvoi,vultate,èpigliateuvostruviaghju inudesertuperastradadiuMariRossu
41Alloravirispunniièmidissi:Avemupeccatucontr'àu Signore,andemuàluttà,secondututtuciòchìuSignore,u nostruDiu,cihàurdinatuÈquanduavetecintuàognunue soarmidiguerra,erateprontiàcullàinamuntagna
42L'Eternum'hàdettu:Diteàelli:Ùnandatemicca,nè cumbatte;perchèùnsòmiccatràvoi;perùnessebattutu davantiàivostrinemici
43Alloraviaghjuparlatu;èùnavetemiccaintesu,mavi rivultatecontruàucumandamentudiuSignore,èandate presuntuosamenteinamuntagna
44Èl'Amorrei,chìstavanuinquellamuntagna,sòghjunti contr'àvoi,èv'anucacciatu,cum'èl'api,èvianudistruttu inSeir,finuàHorma
45ÈvultatevièpienghjitedavantiàuSignore;ma l'Eternuùnhàmiccaascoltuatovoce,nèvidaràl'arechja.
46AllorastavateinKadeshparechjighjorni,seconduài ghjornich'èvostetequì
CAPITOLU2
1Alloraavemuvultatu,èandemuinviaghjuinudesertu perastradadiuMariRossu,cum'èuSignorem'hàdettu,è avemucircundatuamuntagnaSeirperparechjighjorni.
2ÈuSignorem'hàparlatu,dicendu:
3Avetecircundatustamuntagnaabbastanzalongu:vultate versuunordu.
4Ecumandaàupopulu,dicendu:Voiavetedapassàpera costadiivostrifratelli,ifigliolid'Esaù,chìabitanuinSeir; èaveràpauradivoi:fatedunquecuradivoistessi.
5Ùnviintruducemiccacunelli;perchèùnvidaraghju miccadiasoterra,nò,miccatantudilarghezzadipedi; perchèaghjudatuamuntagnadiSeiràEsaùperun pussessu
6Cumpràdaellicarnepersoldi,dapudèmanghjà;èancu cumpràl'acquadiellipersoldi,dapudèbeie.
7PerchèuSignore,utoDiu,t'hàbenedettuintuttel'opere diatomanu:cunnosciatocaminuinstugrandedesertu: inquestiquarant'anni,uSignore,utoDiu,hèstatucunvoi; ùntimancavanunda
8Èquanduavemupassatudainostrifratelli,ifiglioli d'Esaù,chìstavanuinSeir,perastradadiapiaghjada ElathèdaEziongaber,avemuvultatuèpassatuperastrada diudesertudiMoab
9L'Eternum'hàdettu:ÙnannunziatemiccaiMoabiti,èùn liteghjatemiccainabattaglia,perchèùntidaraghjumicca usopaeseinpussessu;perchèaghjudatuAràifigliolidi Lotperunpussessu.
10L'Emimiabitavanuind'itempipassati,unpopulugrande, assai,èaltu,cum'èl'Anakim; 11Chìeranuancucunsideratigiganti,cum'èl'Anakim;ma iMoabitilichjamanuEmims
12L'HorimianuabitatuancuinSeirprima;maifiglioli d'Esaùlisuccedivanu,quand'ellil'avianudistruttudavantià elli,èabitanuinusolocu;cum'èIsraelehàfattuàaterra diusopussessu,chìuSignorelihàdatu.
13Ora,alzati,dissi,èpassaperutorrenteZeredÈandemu soprautorrenteZered
14ÈuspaziuinuqualeeramuvenutidaKadeshbarnea, finuàch'ènoghjunghjemuutorrenteZered,eradi trentottuanni;finuàchìtuttaagenerazionedil'omidi guerrahèstatasparitadatràl'armata,cum'èuSignorelihà ghjuratu
15PerchèveramenteamanudiuSignoreeracontruàelli, perdistrughjellidamezuàl'armata,finuàch'ellieranu consumati
16Alloraavvenne,quandututtil'omidiguerraeranu consumatièmortitràupopulu, 17ChìuSignorem'hàparlatu,dicendu: 18PassareteoghjeperAr,acostadiMoab
19Èquanduviavvicinateàifigliolid'Ammon,ùnli angustiatemicca,èùnviintruducemiccacunelli,perchè ùnvidaraghjumiccadiupaesediifigliolid'Ammonnisun pussessu;perchèl'aghjudatuàifigliolidiLotperun pussessu.
20(Questueraancucunsideratuunpaesedigiganti:i gigantiabitavanuquìintempiantichi;èl'Ammonitili chjamanuZamzummimi;
21Unpopulugrande,assai,èaltucum'èl'Anakim;mau Signorelihàdistruttudavantiàelli;èlisuccedi,èabitanu inusolocu:
22Cum'elluhàfattuàifigliolid'Esaù,chìstavanuinSeir, quand'elluhàdistruttul'Horimidavantiàelli;èli succedivanu,èabitavanuinusolocufinuàoghje
23EtlesAvimsquihabitaientàHasérim,jusqu'àAzza,les Caphtorims,quiétaientsortisdeCaphtor,lesdétruisirent, etdemeurèrentàleurplace)
24Alzatevi,viaghjà,èpassateufiumuArnon:eccu,aghju datuinevostremaniSihonl'Amorreu,rèdiHesbon,èuso paese:cumminciateàpussedelu,ècumbattecunelluin battaglia
25Oghjecumminciaraghjuàmetteutimoreditèèu timoreditènantuàenazionichìsòsottuàtuttuucelu,chì senteranuavostranotizia,ètremaranu,èseranuinangustia perviaditè.
26ÈaghjumandatumessaggeridaudesertudiKedemoth àSihon,rèdiHesbon,cùparolledipace,dicendu:
27Lasciamipassàperutopaese:andaraghjuperastrada alta,ùnvulteraghjunèàdirittanèàmanca
28Mivenderetecarnepersoldi,perpudèmanghjà;èdà miacquapersoldi,ch'epossubeie:solupassaghjunantuà imopedi;
29(Cum'èifigliolid'EsaùchìabitanuinSeir,èiMoabiti chìabitanuinAr,m'hàfattu,finuàch'eaghjupassatuu GhjurdanuinupaesechìuSignore,unostruDiu,cidà 30MaSihon,rèdiHesbon,ùncihàmiccalasciatupassà daellu,perchèuSignore,utoDiu,hàendurcituuso spiritu,ès'obstinòusocore,perch'ellul'hàdatuineto mani,cum'èoghje
31L'Eternum'hàdettu:Eccu,aghjucuminciatuàdàSihon èasoterradavantiàtè:cumenciaàpussede,perpudè lasciàusopaese
32AlloraSihonhèghjuntucontruànoi,elluètuttuuso populu,percumbatteàJahaz
33ÈuSignore,unostruDiu,l'hàdatudavantiànoi;è avemubattutuellu,èisofiglioli,ètuttuusopopulu.
34Èavemupigliatututteesocitàinquellutempu,è distrughjemucumplettamentel'omi,edonneèizitellidi ognicità,ùnavemulasciatunimuperstà
35Soluubistiamechìavemupigliatuperunapredaper noi,èubottudiecitàchìavemupigliatu
36DaAroer,chìhèàarivadiufiumudil'Arnon,èdaa citàchìhèvicinuàufiumu,finuàGalaad,ùncieramicca unacitàtroppufortepernoi:uSignore,unostruDiu,hà datututtuànoi
37Soluinupaesediifigliolid'Ammonùnsitemicca ghjuntu,nèinognilocudiufiumuJabbok,nèinecitàin muntagna,nèintuttuciòchìuSignore,unostruDiu,cihà pruibitu
1Alloraavemuvultatu,èandemuinastradadiBasan;è Og,urèdiBasan,hèghjuntucontruànoi,elluètuttuuso populu,perbattizààEdrei.
2L'Eternum'hàdettu:Ùnàbbiapauradiellu,perchèellu, ètuttuusopòpulu,èasoterralidaraghjuinetomani;et tuferasàluicommetuasfaitàSihon,roidesAmoréens, quihabitaitàHesbon
3AllorauSignore,unostruDiu,hàdatuancuinenostre maniOg,urèdiBasan,ètuttuusopòpulu,èl'avemu battutufinuàch'elluùncifussipiù
4Èavemupigliatututteesocitàinquellutempu,ùnciera miccaunacitàchìùnavemumiccapigliatudaelli,sessanta cità,tuttaaregionediArgob,uregnudiOginBasan
5Tuttequestecitàeranuvallatecùmuraalte,porteè sbarre;accantuàecitàsenzamuragliaassai
6Èl'avemudistruttucumplettamente,cum'èavemufattuà Sihon,rèdiHesbon,distrughjenducumplettamentel'omi,e donneèizitellidiognicità
7Matuttuubestiame,èubottudiecità,avemupigliatu perunapredapernoi.
8Èavemupigliatuinquellutempudaamanudiiduirèdi l'AmorreiupaesechìeradistapartediuGhjurdanu,dau fiumudil'ArnonàamuntagnaHermon;
9(ChìHermon,iSidoniani,chjamanuSirion,èl'Amorreiu chjamanuShenir;)
10Tutteecitàdiapiaghja,ètuttuGalaadètuttuBasan, finuàSalchaèEdrei,citàdiuregnudiOginBasan
11PerchèsoluOg,rèdiBasan,restavadiurestudii giganti;eccu,usolettueraunlettudiferru;Ùnhèmicca inRabbathdiifigliolidiAmmon?Asolunghezzaera novecubiti,èasolarghezzadiquattrucubiti,dopuàu cubitudiunomu.
12Èstaterrachìavemuavutuinquellutempu,daAroer, chìhèvicinuàufiumeArnon,èamitàdiamuntagnadi Galaad,èesocità,aghjudatuàiRubenitièàiGaditi.
13UrestudiGalaad,ètuttuBasan,chìerauregnudiOg, aghjudatuàamezatribùdiManasse;tuttaaregionedi Argob,cùtuttuBasan,chìerachjamatuupaesediigiganti.
14Jair,figlioludiManasse,pigliòtuttuupaesed'Argob, sin'àicunfinidiGeshurièdiMaacathi;èlichjamòdauso propiunome,Bashanhavothjair,finuàoghje.
15EaghjudatuGalaadàMachir
16ÈàiRubenitièàiGaditi,aghjudatudaGalaadfinuàu fiumuArnonamitàdiavalle,èucunfinifinuàufiumu Jabbok,chìhèucunfinidiifigliolid'Ammon; 17Apiaghjaancu,èuGhjurdanu,èasocosta,da Chinnerethfinuàumarediapiaghja,finuàumaresalatu, sottuàAsdothpisgahàest 18Èinquellutempuviaghjuurdinatu,dicendu:U Signore,uvostruDiu,vihàdatustaterraperpussedelu: passeretearmatidavantiàivostrifratelli,ifigliolid'Israele, tuttiquellichìsòadattiàaguerra
19Maevostremòglie,èivostrifiglioli,èutobestiame, (perchèsòch'èvoaveteassaibestiame),stanuinevostre citàch'eaghjudatu; 20FinuàchìuSignorehàdaturiposuàivostrifratelli,è ancuàvoi,èfinuàch'ellianuancupussedeaterrachìu Signore,uvostruDiu,lihàdatualdilàdiuGhjordanu;
21InquellutempuaghjuurdinatuàGhjosuè,dicendu:Ito ochjianuvistututtuciòchìuSignore,utoDiu,hàfattuà stiduirè;
22Ùnlitemerete:perchèuSignore,uvostruDiu,si batteràpervoi.
23Àquellutempu,aghjupricatuuSignore,dicendu: 24OSignoreDdiu,avetecuminciatuàmustràuto servitoreatograndezza,èatomanuputente:perchèchì Diucihèinuceluoinaterra,chìpòfàseconduetoopere, èseconduatoforza?
25Tipregu,lasciamipassà,èvedeabonaterrachìhèoltre uGhjurdanu,quellabellamuntagnaèuLibanu
26MauSignores'erainfuriacunmèperviadivoi,èùn m'hàmiccaintesu;ùnmiparlatepiùdistamateria
27SaliteincimadiPisga,alzal'ochjiàpunente,ànordu,à umeziornuèàulivante,èfighjatecùivostriochji,perchè ùnpassàmiccastuGhjurdanu
28MaisordonneàJosué,encourage-leetfortifie-le,caril passeradevantcepeuple,etluiferahériterlepaysquetu verras
29Dunque,stamuinavalledifronteàBethpeor
CAPITOLU4
1Avàdunque,oIsraele,ascoltaistatutièighjudiziichìvi insegnu,perfàelli,perpudècampà,èandateèpussedea terrachìuSignoreDiudiivostribabbividà
2Ùnaghjustatemiccaaparollachìvimandu,èùnne diminuitemiccanunda,perpudèguardàicumandamentidi uSignore,uvostruDiu,chìvimandu
3IvostriochjianuvistuciòchìuSignorehàfattupervia diBaalpeor:pertuttil'omichìseguitanuBaalpeor,u Signore,utoDiu,lihàdistruttudatràvoi
4MavoichìviattaccààuSignore,uvostruDiu,sìtutti vivioghje
5Eccu,viaghjuinsignatustatutièghjudizii,cum'èl'Eternu, umoDiu,m'hàurdinatu,perfàcusìinupaeseinduve andateperpussedelu
6Mantenedunqueèfateli;perchèquestuhèatosaviezza èavostraintelligenzaàivistadienazioni,chìsentenu tuttiquestistatuti,èdicenu:Disicuru,stagrandenazione hèunpopulusàviuèintesu
7Perchèchìnazionehècusìgrande,chìhàDiucusìvicinu àelli,cum'èuSignore,unostruDiu,intutteecosechì l'invochemu?
8Èchìnazionecihècusìgrande,chìhàstatutièghjudizii cusìghjusticum'ètuttastalegech'eaghjupostudavantià voioghje?
9Fighjatesoluàtèstessu,èguardaatoànima diligentemente,perùnscurdàdiecosechìitoochjianu vistu,èch'elliùnsialluntanassidautocoretuttiighjorni diatovita;
10InparticulareughjornuchìtùstassidavantiàuSignore, utoDiu,inHoreb,quanduuSignorem'hàdettu: Adunatemiupopulu,èlifaraghjusenteemoparolle,per ch'elliamparààtemeàmètuttiighjornich'ellicampanu nantuàaterra,èch'elliponuinsignààisofiglioli.
11Èv'avvicinati,èvistetesottuàamuntagna;èa muntagnabrusgiavacùufocufinuàmezuàucelu,cù bughjura,nuvoleèbughjuradensa.
12USignorevihàparlatudamezuàufocu:aveteintesua vocedieparolle,maùnavetevistunisunasimilitudine; soluvoiintesuunavoce
13Èvihàdichjaratuusopattuch'elluvihàurdinatudifà, ancudececumandamenti;èliscrissenantuàduietavuledi petra
14Èl'Eternum'hàurdinatuàquellutempudiinsignààvoi istatutièighjudizii,affinchìipudessifàinupaeseinduve andateperpussedelu
15Fighjatedunquebèàvoi;perchèùnavetevistunisuna similitudineughjornuchìuSignorevihàparlatuinHoreb damezuàufocu
16Perch'elluùnvicorrompessi,èùnvifaciteunafigura scolpita,asomiglianzadiqualsiasifigura,asomiglianzadi maschileofemina,
17Asumigliadiognibestiachìhènantuàaterra,a somiglianzadiqualsiasiuccellialatichìvolainl'aria, 18Asomiglianzadiognicosachìstriscianantuàaterra,a somiglianzadiqualsiasipescichìhèinl'acquisottuàa terra:
19Èch'èvoùnalzassil'ochjiàucelu,èquanduvivedeu sole,èaluna,èestelle,tuttal'armatadiucelu,ùnsia purtatuàaduràellièàserve,chìuSignore,utoDiu,hà spartutuàtutteenazionisottuàtuttuucelu
20MauSignorevihàpigliatu,èvihàpurtatuforadiu fornudiferru,ancudal'Eggittu,peresseperelluunpopulu dieredità,cum'èvoisiteoghje
21Inoltre,uSignores'eraarrabbiatucunmèperviadivoi, èhàghjuratuchìùnavissimiccapassàuGhjurdanu,èch'e ùnandaraghjuinquellabonaterrachìuSignore,utoDiu, vidàineredità.
22Maaghjudamoreinquestaterra,ùndevemiccapassàu Ghjordanu;mavoipassà,èpussedestabonaterra 23Fateattenteàvoi,perùnscurdàdil'alleanzadiu Signore,uvostruDiu,ch'elluhàfattucunvoi,èùnfate miccaunamaghjinaintagliata,oasomiglianzadiqualsiasi cosachìuSignore,utoDiu,t'hàpruibitu.
24PerchèuSignore,utoDiu,hèunfocuconsumante, ancuunDiughjilosu
25Quand'ètùparturitiifigliolièifigliolidiizitelli,è seretefermatilonguinupaese,èvicorromperete,èfate unamaghjinascolpita,ounasomiglianzadiqualcosa,è fateumaleàl'ochjidiuSignore,utoDiu,perpruvucàluà còllera
26Chjamuoghjeuceluèaterraàtistimunianzacontruà voi,chìprestuperisceràdaaterrainduveandateperu Ghjurdanuperpussedelu;Ùnprolongeretemiccaivostri ghjorninantuàquestu,masaretecompletamentedistrutti.
27USignorevisparghjerààmezuàenazioni,èvirestate pocuinnumerutràenazioni,induveuSignoreviguidà
28Èquìservireteàidii,utravagliudiemanidil'omi,di legnuèdipetra,chìùnvedenu,nèsentenu,nèmanghjanu, nèodoranu
29Mas'èdaquìcerchereteuSignore,utoDiu,utruverete, s'èvocircatecùtuttuutocoreècùtuttaatoànima
30Quandusiteintribulazione,ètuttessecosevisò ghjuntenantuàtè,ancuinl'ultimighjorni,s'èvovultateà uSignore,utoDiu,èubbiditeàasovoce;
31(PerchèuSignore,utoDiu,hèunDiumisericordioso;) ùntiabbandunarà,nètidistrughjerà,nèscurdaràdi l'allianzadiitobabbich'elluhàghjuratuàelli
32Perchèdumandateavàdiighjornichìsòpassati,chì eranudavantiàvoi,daughjornuchìDiuhàcreatul'omu nantuàaterra,èdumandatedaunapartediuceluàl'altru, s'ellucihèstatuqualcosacum'èstagrandecosa,ohèstata intesacusì?
33AghjentehàmaiintesuavocediDiuchìparlavada mezuàufocu,cum'ètùl'aveteintesu,ècampà?
34ODiuhàpruvatuàandààpigliàunanazionedamezuà un'altranazione,pertentazioni,persegni,èmeraviglie,è peraguerra,ècùunamanuputente,ècùunbracciu allungatu,èdagranditerrori,secondututtuciòchìu Signore,uvostruDiu,hàfattupervoiinEgittudavantiài vostriochji?
35Tihèstatumostratu,persapèchìuSignorehèDiu;ùn cihènimuàfiancuàellu
36Daucelut'hàfattusenteasovoce,perch'ellu t'instruissi;èaveteintesuesoparolledamezuàufocu
37Èperchèelluhàamatuitobabbi,perquessach'elluhà sceltuasosumentedopuàelli,èt'hàpurtatuforadi l'Egittuinusovisucùasoputenzaputente;
38Percacciàenazionidavantiàtèpiùgrandeèpiùputenti chètè,perfàtiintrinu,perdàasoterraineredità,cum'è oghje
39Sapetedunqueoghje,ècunsideràinuvostrucore,chìu SignorehèDiuinucelusopra,èsopraaterrasottu:ùnci hènimu
40Guardàdunqueisostatutièisocumandamentichìti manduoghje,affinchìtiandassibè,ècùitofigliolidopuà tè,èperpudèallargàivostrighjorninantuàaterrachìu Signore,utoDiu,vidàpersempre
41AlloraMosètagliòtrècitàdaquìàuGhjordanuversu l'alba;
42Perch'ellufughjissiquìl'assassinu,chìuccideriauso vicinuàl'improvvisu,èùnl'odiavamiccainitempipassati; èchìfughjenduinunadiquestecitàpuderiacampà:
43Valeàdì,Bezerinudesertu,inupianupianu,dii Rubeniti;èRamothinGalaad,diiGaditi;èGolanin Basan,diiManassiti
44ÈquestuhèalegechìMosèpusòdavantiàifiglioli d'Israele:
45Eccuitistimunianzi,èistatutièighjudiziichìMosèhà dettuàifigliolid'Israele,dopuch'ellisòsortid'Egittu
46Dececôté-cileJourdain,danslavalléefaceàBethPéor,danslepaysdeSihon,roidesAmoréens,quihabitait àHesbon,queMoïseetlesenfantsd'Israëlbattirentaprès leursortied'Égypte.
47Etilss'emparèrentdesonpays,etdupaysd'Og,roide Basan,deuxroisdesAmoréens,quiétaientdececôtédu Jourdainversleleverdusoleil;
48DaAroer,chìhènantuàarivadiufiumuArnon,finuà amuntagnaSion,chìhèHermon,
49ÈtuttaapiaghjadistapartediuGhjordanuversuu livante,finuàumarediapiaghja,sottuàesurgentidi Pisga
CAPITOLU5
1ÈMosèchjamòàtuttuIsraele,èlidisse:Ascolta,o Israele,istatutièighjudiziich'eaghjudettuoghjeàe vostreorecchie,chìl'amparà,èguardateèfà.
2USignore,unostruDiu,hàfattuunpattucunnoiin Horeb
3USignoreùnhàmiccafattustupattucùinostribabbi, macunnoi,ancunoi,chìsimututtiquìvivioghje.
4USignorehàparlatucunvoifacciaàfacciaina muntagna,foradiufocu,
5(InquellutempumistavatràuSignoreèvoi,perfàvi vedeaparolladiuSignore,perchèaveteavutuapauradiu focu,èùnsòmiccacullatiinamuntagna;)dicendu:
6Sòl'Eternu,utoDiu,chìt'hàpurtatuforadiupaese d'Egittu,daacasadischiavitù
7Ùnavetemiccaaltridiidavantiàmè
8Ùntifaraialcunamaghjinaintagliata,nèsumigliadi qualcosachìhèinucelusopra,ochìhèinterrasottu,ochì hèinl'acquesottuàaterra.
9Ùntiinchinaretemiccadavantiàelli,nèliserve:perchè eiu,uSignore,utoDiu,sòunDiugeloso,chìvisita l'iniquitàdiibabbinantuàifigliolifinuàaterzaèaquarta generazionediquellichìmiodianu
10Èfàmisericordiaàmillaiediquellichìmiamanuè guardanuimocumandamenti.
11ÙnpigliatemiccaunomediuSignore,utoDiu,in vanu,perchèuSignoreùnriteneràmiccainnocuàquellu chìpigliausonomeinvanu.
12Manteneusàbatupersantificàlu,cum'èuSignore,uto Diu,t'hàurdinatu
13Seighjornivitravaglià,èfàtuttuuvostrutravagliu.
14MausettimughjornuhèusàbatudiuSignore,utoDiu; inelluùnfarainisuntravagliu,nètù,nèutofigliolu,nèa tofigliola,nèutoservitore,nèatoserva,nèutoboe,nèu tosumere,nèalcunudiutobestiame,nèutostraneruchì hèinetoporte;chìutoservitoreèatoservasiriposu cum'ètè.
15Èricurdatechìeriunservitoreinupaesed'Egittu,èchì uSignore,utoDiu,t'hàpurtatuforadaquìcùunamanu putentièunbracciustesu;
16Onorautobabbuèatomamma,cum'èuSignore,uto Diu,t'hàurdinatu;affinchìitoghjorniponuesse prolungati,èchìvivanubèinaterrachìuSignore,uto Diu,vidà 17Ùntumberatemicca
18Nètùùncummetteadulteriu.
19Nèarrubbarete
20Ùndaretemancutistimunianzifalsicontruàutovicinu 21Ùnvulerànèamogliadiutovicinu,nèacasadiuto vicinu,nèusocampu,nèusoservitore,nèasoserva,nèu soboe,nèusosumere,nèciòchìhèdiutovicinu
22QuesteparollechìuSignorehàdettuàtuttaavostra assembleainamuntagna,àmezuàufocu,anuvolaèa bughjuradensa,cùunagranvoce,èùnaghjunghjiapiù.È liscriviainduitavuledipetra,èmelihàdatu
23Èavvenechì,quanduaveteintesuavocedamezuàa bughjura,(perchèamuntagnahàbrusgiatucùufocu),chì viavvicinassiàmè,ancututtiicapidievostretribù,èi vostrianziani;
24Èdite:Eccu,uSignore,unostruDiu,cihàmostratua sogloriaèasograndezza,èavemuintesuasovoceda mezuàufocu;
25Avàdunqueperchèduvemumore?perchèstugrande focuciconsumarà:s'ènosentimupiùavocediuSignore, unostruDiu,alloramureremu
26Qualehèquelludiognicarnechìhàintesuavocediu Diuvivuchìparlavadamezuàufocu,cum'ènoi,èhà campatu?
27Avvicinate,èsentetuttuciòchìuSignore,unostruDiu, hàdadì;èl'avemuàsente,èfà.
28ÈuSignorehàintesuavocedievostreparolle,quandu miparlate;èuSignorem'hàdettu:Aghjuintesuavocedi eparolledistupopulu,ch'ellit'anudettu;
29Oh,ch'ellucifussiuntalicoreinelli,ch'ellimi temevanu,èguardàtuttiimocumandamentisempre,per ch'ellusiabècunelliècùisofigliolipersempre!
30Andateàdìàelli:Fatetornainevostretende
31Mainquantuàtè,staiquìvicinuàmè,ètidicututtii cumandamenti,istatuti,èighjudiziich'ètùliinsegnerai, perch'elliponufàinaterrach'eaghjudatuàpussede
32Observeretedunquedifàcum'èl'Eternu,uvostruDiu, vihàurdinatu;
33AndereteintutteemanerechìuSignore,uvostruDiu, vihàurdinatu,perpudècampà,èperessebècunvoi,èper prolongàivostrighjorniinupaesechìduveretepussede
CAPITOLU6
1Eccuicumandamenti,istatuti,èighjudiziichìuSignore, uvostruDiu,hàurdinatudiinsignààvoi,perpudèmetteli inupaeseinduveandateperpussede
2PerpudètemeuSignore,utoDiu,perguardàtuttiiso statutièisocumandamentichìtimandu,tèèutofigliolu, èufiglioludiutofigliolu,tuttiighjornidiatovita;èchìi vostrighjorniponuesseprolungati
3Ascoltadunque,oIsraele,èguardaàfà;affinchìtisiabè, èch'ètùcresciassai,cum'èuSignoreDiudiitobabbit'hà prumessu,inupaesechìscorridilattièdimeli
4Ascolta,oIsraele:USignore,unostruDiu,hèunSignore: 5ÈamateuSignore,utoDiu,cùtuttuutocore,ècùtutta atoànima,ècùtutteetoforza
6Esteparollechìticumanduoghje,seranuinutocore: 7Èl'insegneretediligentementeàivostrifiglioli,ène parleretequandusiteàpusàinatocasa,èquanducaminate perastrada,èquandusisdraia,èquandusialza.
8Èliligateperunsegnunantuàatomanu,èseranucum'è frontletstràitoochji
9Èliscriveretenantuàipostidiatocasa,ènantuàeto porte
10Èserà,quanduuSignore,utoDiu,t'hàpurtatuinaterra ch'elluhàghjuratuàitobabbi,àAbràhamu,àIsaacèà Ghjacobbu,didààvoiecitàgrandièbellech'ùnavete miccacustruitu
11Ecasepieneditutteecosebonichìùnavetemicca piene,èpozziscavati,chìùnavetemiccascavatu,vigneè alivichìùnavetemiccapiantatu;quanduavetemanghjatu èsanusanu;
12TanduattentiàùnscurdàdiuSignore,chìt’hàfattu foradiupaesed’Egittu,daacasadiaschiavitù
13TemeraiuSignore,utoDiu,èuserve,èghjuràperuso nome
14Ùnandatemiccainseguituàaltridii,diidiidiu populuchìvisòintornu;
15(PerchèuSignore,utoDiu,hèunDiughjilosuàmezu àvoi)chìacòlleradiuSignore,utoDiu,ùnsiaccende contruàtè,ètidistruggedaafacciadiaterra
16ÙntentatemiccauSignore,uvostruDiu,cum'èl'avete tentatuinMassa.
17Observeretediligentementeicumandamentidiu
Signore,uvostruDiu,èisotistimunianzi,èisostatuti ch'ellut'hàurdinatu
18Èfateciòchìhèghjustuèbonuinusguardudiu
Signore,perchìvisiabè,èch'ètùentreàpussedeabona terrachìuSignorehàghjuratuàitobabbi
19Percacciàtuttiitonemicidavantiàtè,cum'èuSignore hàdettu.
20Èquanduutofigliolut'hàdumandatuinutempuàvene, dicendu:Chìsignificheghjanuitistimunianzi,èistatutièi ghjudiziichìuSignore,unostruDiu,t'hàurdinatu?
21Alloraditeàutofigliolu:EramuservitoridiFaraonein Egittu;èuSignorecihàpurtatuforadil'Eggittucùuna manuputente
22L'Eternuhàfattusegnièmaraviglie,grandièdolorosi, annantuàl'Eggittu,àFaraoneèàtuttaasocasadavantiài nostriochji
23Ècihàpurtatuforadiquì,perch'ellucifaciaintru,per dàaterrach'elluhàghjuratuàinostribabbi.
24ÈuSignorecihàurdinatudifàtuttiissistatuti,perteme uSignore,unostruDiu,perunostrubonusempre,per ch'ellucipermettedipriservàavita,cum'èoghje.
25Èseràanostraghjustizia,s'ènoguardamuàfàtuttiissi cumandamentidavantiàuSignore,unostruDiu,cum'ellu cihàurdinatu.
CAPITOLU7
1Quandul'Eternu,utoDiu,t'hàpurtatuinupaeseduv'ètù vaiàpussedelu,èhàcacciatuassainazionidavantiàtè, l'Hittiti,èiGirgashiti,èl'Amorrei,èiCananei,èiPeriziti, èl'HivitièiGhjebusei,settenazionipiùgrandeèpiù putentichètè;
2ÈquanduuSignore,utoDiu,lidaràdavantiàtè;li batterai,èlidistruggeraiintuttu;Ùnfaraimiccaallianza cunelli,nèfàmisericordiaperelli:
3Ùnviferànèmatrimoniucunelli;atofigliolaùndarà miccaàusofigliolu,nèasofigliolaùndareteàuto figliolu
4Perch'ellisviaranuutofiglioludiseguitààmè,perserve àaltridii;cusìarabbiadiuSignores'accenderàcontruàtè, ètidistruggeràsubbitu
5Macusìviaveràcunelli;Distrughjereteisoaltari, abbattereteesoimaghjini,abbattereteisoboschi,è brusgiatecùufocuisoimaghjiniscolpiti
6PerchèsìunpopulusantuàuSignore,utoDiu:u Signore,utoDiu,t'hàsceltuperesseunpopuluspeciale perellustessu,sopraàtuttiipopulichìsònantuàafaccia diaterra
7L'Eternuùnhàmiccafattuusoamorenantuàvoi,nèhà sceltupervoi,perchèeratepiùinnumerudituttiipopuli; perchèeriupiùpocuditutteepersone:
8Maperchèl'Eternut'hàamatu,èperchèelluavia guardatuughjuramentuch'elluaviaghjuratuàitobabbi,u Signorevihàpurtatuforacùunamanuputente,èvihà liberatudaacasadiiservitori,daamanudiFaraone,rè d'Egittu.
9SapetedunquechìuSignore,utoDiu,hèDiu,uDiu fideli,chìguardal'allianzaèamisericordiacùquellichì l'amanuèguardanuisocumandamentipermille generazioni;
10Èrimbursàinfacciaàquellichìuodianu,per distrughjelli;ùnseràmiccalentiàquelluchìuodia,li renderàinfaccia
11Tùdunqueguardàicumandamenti,èistatuti,èi ghjudiziichìtimanduoghje,difàelli.
12Perquessa,s'èvoavetedasenteàstighjudizii,è guardate,èifate,chìuSignore,utoDiu,hàdaguardààtè l'allianzaèamisericordiach'elluhàghjuratuàitobabbi.
13Èt'amerà,tibenedicarà,ètimultiplicà:benediràancuu fruttudiutoventre,èufruttudiatoterra,utogranu,èu tovinu,èutooliu,ucrescitudietovacche,èibandidie topecure,inaterrach'elluhàghjuratuàitobabbi
14Saretebenedettusopraàtuttiipopuli:ùncisarànè maschilenèfeminesteriletràvoi,nètràivostrivacchi
15L'Eternuticacciàtutteemalatie,èùntimetterànantuà emalatiemalignadil'Eggittu,chìtùcunnosci;malimette nantuàtuttiquellichìtiodianu
16ÈcunsumàtuttuupòpuluchìuSignore,utoDiu,ti libererà;utoochjuùnaveràpietàdielli,nèùnserviretei sodii;perchèchìseràunatrappulapertè
17S'ètùdiciinutocore:Stinazionisòpiùchèmè;cumu lipossudispostu?
18Ùnavetemiccapauradielli,maviricurdatebèciòchì uSignore,utoDiu,hàfattuàFaraoneèàtuttul'Eggittu; 19Egranditentazionichìitoochjianuvistu,èisegni,èe meraviglie,èamanuputenti,èubracciuallungatu,chìu Signore,utoDiu,t'hàpurtatufora;
20Inoltre,uSignore,utoDiu,mandaràucalabroneà mezuàelli,finuàchìquellichìsòrimasti,èsipiattanuda tè,saranudistrutti
21Ùnvispaventatemiccaperelli,perchèuSignore,uto Diu,hètràvoi,unDiuputenteèterribili
22L'Eternu,utoDiu,metteràdavantiàtèquellenazionià pocuàpocu;ùnlicunsumàmiccainunavolta,perchèe bestiediucampuaumentanunantuàtè
23MauSignore,utoDiu,lidarààtè,èlidistrughjeràcù unadistruzzioneputente,finuàch'ellisianudistrutti.
24Èelludaràisorèinetomani,ètudistrughjeraiuso nomedasottuàucelu;nimuùnpuderàstàdavantiàtè, finuàchìtùl'avetedistruttu.
25L'imaghjiniscolpitidiisodiibrusgiatecùufocu:ùn vuletemiccal'argentuol'oruchìsònantuàelli,nèpigliate àtè,perùnessemiccaingannatu,perchèhèuna abominazioneàuSignore,utoDiu
26Ùnportamiccainatocasaunaabominazione,perùn esseunacosamaledettacum'èella;perchèhèunacosa maledetta
CAPITOLU8
1Tuttiicumandamentich'evimagnuoghje,virispetterete difà,perpudècampà,èmultiplicate,èandateèpussedeu paesechìuSignorehàghjuratuàivostribabbi
2RicurdatevidituttuucaminuchìuSignore,utoDiu,t'hà purtatuquestiquarant'anniinudesertu,perumiliàti,èper pruvàti,persapèciòchìerainutocore,s'elluguardàiso cumandamenti,onò.
3Èt'hàumiliatu,èt'hàpermessudifàafame,èt'hà alimentatudimanna,chìtùùncunnoscimicca,nèito babbil'anucunnisciutu;perch'ellutifacisapèchìl'omu ùncampamiccasoludipane,madiogniparollachìesce daaboccadiuSignore,l'omuvive
4Itovistimentiùnsòmiccavechjatinantuàtè,nèuto pedes'hègonfiatuinquestiquarant'anni.
5Cunsiderateancuinuvostrucorechì,cum'èl'omu castigausofigliolu,cusìuSignore,utoDiu,vicastighja.
6Perquessa,guardàicumandamentidiuSignore,utoDiu, percamminàinisocamini,èpertemeellu
7PerchèuSignore,utoDiu,t’hàpurtatuinunaterrabona, unaterradiruscellid’acqua,difuntanièdiprufunditàchì nascenudavallièmuntagne;
8Unpaesedigranu,diorzu,diviti,difichièdigranadi; unaterrad'oliud'alivaèdimeli;
9Unpaeseduv’ètùmanghjareteupanesenzascarsezza, ùnvimancanunda;unaterrachìesopetresòferru,èdae somuntagnepudetescavàbronzu
10Quanduavetemanghjatuèsanusanu,allorabenediteu Signore,utoDiu,perabonaterrach'ellut'hàdatu.
11AttentichìùnviscurdatemiccadiuSignore,utoDiu, perùnguardàisocumandamenti,èisoghjudizii,èiso statutichìtimanduoghje.
12Perùnavèmanghjatuèsanusanu,èavetecustruitu bellecase,èviabitateind'è;
13Èquanduitobughjoneèitopecurisimultiplicanu,èu toargentuèutoorusimultiplicanu,ètuttuciòchìt’avete hèmultiplicatu;
14Allorautocores'alza,ètiscurdatediuSignore,uto Diu,chìt'hàpurtatuforadiupaesed'Egittu,daacasadi schiavitù;
15Chìt'hàpurtatuàtraversuquelludesertugrandeè terribili,induveeranuserpentidifocu,scorpioni,èsiccità, induveùncieraacqua;chìt'hàpurtatul'acquadaaroccia disilex;
16Chìt'hàalimentatuinudesertucùamanna,chìito babbiùncunniscianumicca,perpudèumiliàèch'elluti pruvassi,perfàubèàatofine;
17Èditeinutocore:Umoputereèaforzadiamomanu m'hàfattustaricchezza
18MaviricurdatediuSignore,utoDiu,perchèhèquellu chìtidàuputerediottenericchezza,perstabilisceuso pattuch'elluhàghjuratuàitobabbi,cum'èoghje 19Èserà,s'ètùtiscurdatediuSignore,utoDiu,èandate dopuàaltridii,èliserveèliadurà,titistimuniaraghju oghjecontruàvoichìcertamentiperiscerete
20Cum'èenazionichìuSignoredistrughjedavantiàa vostrafaccia,cusìperiscerete;perchèùnavetemiccaesse ubbidientiàavocediuSignore,uvostruDiu
CAPITOLU9
1Ascolta,ÔIsraele:tupasseràoghjeuGhjordanu,per andààpussedenazionipiùgrandeèpiùputentichètè,cità grandièvallatefinuàucelu, 2Unpopulugrandeèaltu,ifigliolidil'Anakim,chìtù cunnosci,èdiqualeaveteintesudì:Qualepòstàdavantià ifigliolid'Anak?
3SapetedunqueoghjechìuSignore,utoDiu,hèquellu chìpassadavantiàtè;Cum'èunfocuconsumante,li distrughjerà,èliferàfalàdavantiàatofaccia;cusìli scacciarete,èlidistrughjiteprestu,cum'èuSignorevihà dettu
4Ùnparlatemiccainuvostrucore,dopuchìuSignore,u toDiu,lihàcacciatudadavantiàtè,dicendu:Perviadia moghjustizia,uSignorem'hàpurtatuàpussedestaterra;
maperamalvagitàdiquestenazioni,uSignoreliscaccia dadavantiàtè.
5Miccaperatoghjustizia,operadrittadiutocore, andateàpussedeasoterra,maperamalvagitàdiqueste nazioni,uSignore,utoDiu,liscacciadadavantiàtè,è ch'ellupòfàaparollachìuSignorehàghjuratuàitobabbi, Abraham,IsaacèGhjacobbu
6SapetedunquechìuSignore,utoDiu,ùnvidàmiccasta bonaterraperpussedelaperavostraghjustizia;perchèsì unpopuludicolluduru
7Ricurdatevi,èùnviscurdatemicca,cumuavete pruvucatuàl'EternuutoDiuàl'irainudesertu:dau ghjornuchìpartitedaupaesed'Egittu,finuàchìsite ghjuntuinquestulocu,sìstatiribellicontruàuSignore
8AncuinHorebavetepruvucatuuSignoreàl'ira,cusìchì uSignores'eraarrabbiatucunvoiperavèdistruttu.
9Quandueracullucatunantuàamuntagnaperricevee tavuledipetra,ancuetavuledil'allianzachìuSignorehà fattucunvoi,tanduaghjustatuinamuntagnaquaranta ghjornièquarantanotti,ùnaghjunèmanghjatupanenè beiuacqua
10ÈuSignorem'hàdatuduietavuledipetrascrittecùu dettudiDiu;ènantuàellierascrittusecondututtee parollechìuSignorehàdettucunvoiinamuntagna,fora diufocuinughjornudil'assemblea.
11Àafinediquarantaghjornièquarantanotte,uSignore m'hàdatueduietavuledipetra,etavuledil'allianza
12USignorem'hàdettu:Alzati,scendiprestudaquì! perchèutopòpuluchìavetepurtatuforadil'Eggittus'hè corrottu;sòprestusviatidaastradach'eaghjuurdinatu;li anufattuunamaghjinafusa.
13Inoltre,uSignorem'hàparlatu,dicendu:Aghjuvistu stupopulu,èeccu,hèunpopuludicolluduru
14Lasciamiinpace,perch'epossudistrughjilli,è sguassateusonomedasottuàucelu,ètifaraghjuuna nazionepiùputenteèpiùgrandechèelli
15Alloraaghjuvultatuèfalatudaamuntagna,èa muntagnabrusgiavacùufocu,èeduietavuledil'allianza eranuinemoduiemani
16Èaghjuvistu,èeccu,avetepeccatucontruàuSignore, uvostruDiu,èv'aviatefattuunvitelludifusione;
17Èaghjupigliatueduietavule,èliscacciòdaemoduie mani,èlirumpiudavantiàivostriochji.
18ÈaghjucascatudavantiàuSignore,cum'èàuprimu, quarantaghjornièquarantanotti:ùnaghjunèmanghjatu pane,nèbeieacqua,perviadituttiivostripiccatichìavete fattupeccatu,perfàumaledavantiàuSignore,per pruvucàluàcòllera.
19Perchèaghjuavutuapauradiarabbiaèdiadispiacere ardentechìuSignoreerainfuriacontruàvoiper distrughjeviMauSignorem'hàascoltatuancuàquellu tempu.
20ÈuSignoreeraassaiarrabbiatucunAaronperavè distruttulu;èaghjupricatuancuperAaronuinustessu tempu
21Èaghjupigliatuuvostrupeccatu,uvitelluchìavete fattu,èl'aghjubrusgiatucùufocu,èl'aghjustampatu,è l'aghjuchjapputuassaichjucu,finuàch'elluerachjucu cum'èapolvera;
22ÈinTabera,èinMassaèinKibroth-Hattaava,avete pruvucatuàl'iradiuSignore
23Cum'èl'EternuvihàmandatudaKadeshbarnea, dicendu:Andateèpussedeupaesechìviaghjudatu; AlloravirivultatecontruàucumandamentudiuSignore, uvostruDiu,èùnavetemiccacridutuinellu,nèascoltatu asovoce.
24Sòstatiribellicontr'àuSignoredaughjornuchìvi cunnoscu
25CusìaghjucascatudavantiàuSignorequarantaghjorni èquarantanotti,cum'èch'eaghjucascatuàaprima; perchèuSignoreaviadettuch'elluvidistrughjia
26AghjupricatudunqueàuSignore,èaghjudettu:O SignoreDIO,ùndistrughjitemiccautopòpuluèato eredità,chìaveteriscattatuperviadiavostragrandezza, chìavetepurtatuforadil'Eggittucùunamanuputente
27Ricurdatividiitoservitori,Abraham,Isaacè Ghjacobbu;Ùnfighjatemiccaàl'ostinazionedistupopulu, nèàasogattivezza,nèàusopeccatu:
28Apettuchìaterrad'onducihàpurtatuforadicia: PerchèuSignoreùnhàmiccapussutupurtàliinupaese ch'elluliaviaprumessu,èperchèliodiava,lihàpurtatu forapertumbàinudesertu
29Masòutopòpuluèatoeredità,ch'ètùfaciaforacùa toputenzaputenteèutobracciustesu
CAPITOLU10
1Àquellutempu,uSignorem'hàdettu:Tagliateduie tavuledipetracum'èeprime,èsaliteversumènantuàa muntagna,èfateunarcadilegnu
2Èscriveraghjunantuàetavuleeparollechìeranuini primitavulinich’ètùrumpiti,èimetteinl’arca.
3Èaghjufattuun'arcadilegnudiacacia,èaghjutagliatu duietavuledipetracum'èeprime,èaghjucullatuina muntagna,avèeduietavuleinmanu.
4Èhàscrittuannantuàetavule,seconduaprimascrittura, idececumandamentichìuSignorevihàdettuina muntagna,damezuàufocu,inughjornudil'assemblea,è uSignoremilihàdatu
5Eiumivultòèfalòdaamuntagna,èaghjumessuetavule inl'arcach'eaghjufattu;èquìsò,cum'èuSignorem'hà urdinatu
6Èifigliolid'IsraelepartianuusoviaghjudaBeerothdii figliolidiJaakanàMosera;quìAaronhèmortu,èquìhè statuintarratu;èEleazar,usofigliolu,hàservituin l'uffiziudiupreteinusolocu
7DaquìsisòandatiinGudgoda;èdaGudgodaàJotbath, unaterradifiumidiacque
8Àquellutempu,l'EternuhàseparatuatribudiLevi,per portàl'archedil'allianzadiuSignore,perstàdavantià l'Eternu,peruservitoreèperbenedireinusonome,finuà oghje
9PerquessaLeviùnhàmiccapartenèereditàcùiso fratelli;USignorehèasoeredità,cum'èuSignoreuto Diulihàprumessu
10Èaghjustatuinamuntagna,seconduaprimavolta, quarantaghjornièquarantanotti;èl'Eternum'ascoltaancu inquellutempu,èuSignoreùntihàmiccadistruttu.
11L'Eternum'hàdettu:Arghjitevi,pigliateuvostru viaghjudavantiàupòpulu,perch'ellientrenuàpussedeu paesechìaghjughjuratuàisobabbididààelli.
12Èavà,Israele,ciòchìuSignore,utoDiu,esigeditè, maditemeàuSignore,utoDiu,dimarchjàintuttiiso
camini,èdiamàellu,èdiserveàuSignore,utoDiu,cù tuttuutocoreècùtuttaatoànima.
13PerguardàicumandamentidiuSignore,èisostatuti, chìvimanduoghjeperuvostrubè?
14Eccu,uceluèuceludiicelihèdiutoDiudiuSignore, ancuaterra,cùtuttuciòchìcihè
15SoluuSignorehàavutupiacèinitobabbiperamàelli, èelluhàsceltuasosumentedopuàelli,ancuvoisopraà tuttiipopuli,cum'èoghje
16Circuncidedunqueuprepuziodiutocore,èùnsiapiù dicollu
17PerchèuSignore,uvostruDiu,hèuDiudiidii,èu Signorediisignori,unDiugrande,putenteèterribili,chì ùncunsidereghjamiccaepersone,nèpigliaricumpensa
18Ilexécutelejugementdel'orphelinetdelaveuve,etil aimel'étranger,enluidonnantdelanourritureetdes vêtements
19Amatedunqueustraneru,perchèeratestranieriinu paesed'Egittu.
20TùtemeuSignore,utoDiu;àellutiserve,èàelluti attaccherete,èghjuràperusonome
21Hèatolode,èelluhèutoDiu,chìhàfattupertèste cosegrandièterribilichìitoochjianuvistu
22ItobabbisòfalatiinEgittucùsessantadecepersone;è avàuSignoreutoDiutihàfattucum'èstellediuceluper amultitùdine
CAPITOLU11
1Perquessa,ameraiuSignore,utoDiu,èguardàsempre usomandatu,èisostatuti,èisoghjudiziièiso cumandamenti
2Ècunnoscioghje,perchèùnparlumiccacùivostri figliolichìùnanumiccacunnisciutu,èchìùnanumicca vistuucastigodiuSignore,uvostruDiu,asograndezza,a somanuputenteèusobracciustesu
3Èisomiraculi,èisoattich'elluhàfattuinmezuà l'EgittuàFaraone,rèd'Egittu,èàtuttuusopaese;
4Èciòchìhàfattuàl'armatadil'Eggittu,àisocavallièài socarri;cumuhàfattul'acquadiuMariRossupersopraà ellimentrech'elliperseguivanudopuàvoi,ècumuu Signorelihàdistruttufinuàoghje;
5Èciòch'elluhàfattupervoiinudesertu,finuàch'ètùsì ghjuntuinstulocu;
6ÈciòchìhàfattuàDatanèAbiram,ifigliolid'Eliab,u figlioludiRuben,cumuaterrahàapertuasobocca,èl'hà inghiottitu,èesofamiglie,èesotende,ètuttuciòchìera inusopussessu,àmezuàtuttuIsraele.
7MaivostriochjianuvistututtiigrandiattidiuSignore chìhàfattu
8Perquessa,viguardàtuttiicumandamentich'evimagnu oghje,perpudèesseforti,èandateèpussedeupaese induveandateperpussedelu;
9Èch'èvopudeteallargàivostrighjorniinupaesechìu Signorehàghjuratuàivostribabbididààellièàaso sumente,unpaesechìscorridilattièdimeli
10Perchèaterra,duv'ètùentreperpussede,ùnhèmicca cum'èaterrad'Egittu,dainduvesitesurtitu,induveavete suminatuatosumente,èl'aveteirrigatucùutopede,cum'è ungiardinud'erbe.
11Maupaese,induveandateperpussede,hèunpaesedi muntagneèvalli,èbeiel'acquadiapioggiadiucelu
12UnaterrachìuSignore,utoDiu,cura:l'ochjidiu Signore,utoDiu,sòsemprenantuàellu,dauprincipiudi l'annufinuàafinedil'annu
13Èaveràdaesse,s'èvositeattentuàimocumandamenti ch'evimagnuoghje,peramàuSignore,uvostruDiu,èper servelucùtuttuuvostrucoreècùtuttaavostraànima
14Chìvidaraghjuapiovadiavostraterrainusotempu,a primapiovaèl'ultimapiova,perpudèriunisceutogranu, utovinuèutooliu
15Manderaghjuerbainitocampagnipèitobestiame,chì tùmanghjassièsanu
16Fateattentiàvoi,chìuvostrucoreùnsiamicca ingannatu,èchìvivultate,èserveàaltridii,èliadurà;
17Alloral'iradiuSignores'accendecontruàvoi,èchjude ucelu,perch'elluùncisiachjesa,èchìaterraùndàuso fruttu;èch'ùnperissiprestudaabonaterrachìuSignore vidà
18Perquessa,metteretesteparollemioinuvostrucoreè inavostraànima,èliateperunsegnunantuàatomanu, peressecum'èfrontletstràitoochji
19Èliinsegnereteàivostrifiglioli,parlendud'elliquandu siteàpusàinatocasa,èquanducaminateperastrada, quanduvistendete,èquanduvialzate
20Èliscriveretenant'àipalidiaportadiatocasa,ènantu àetoporte.
21Chìivostrighjorniponuessemultiplicati,èighjornidi ivostrifiglioli,inaterrachìuSignorehàghjuratuài vostribabbididàli,cum'èighjornidiucelunantuàa terra
22Perchès'èvoguardatediligentementetuttiissi cumandamentich'evimandu,perfàelli,peramàuSignore, uvostruDiu,permarchjàintuttiisocamini,èperattaccà àellu;
23AllorauSignorescacciaràtuttequestenazionidavantià voi,èvoipussederetenazionipiùgrandeèpiùputentichè voi
24Ognilocuinduveapiantadiivostripediseràuvostru: daudesertuèuLibanu,daufiume,ufiumeEufrate,finuà umareultimu,seràavostracosta
25Nimuùnpuderàstàdavantiàvoi,perchèuSignore,u vostruDiu,metteràutimoredivoièutimoredivoinantu àtuttuupaesechìcalcherete,cum'elluvihàdettu
26Eccu,aghjughjuntuoghjedavantiàvoiuna benedizzioneèunamaledizione;
27Unabenedizzione,s'èvoubbiditeàicumandamentidiu Signore,uvostruDiu,chìvimagnuoghje:
28Èunamalidizzione,s'èvoùnubbidìàicumandamenti diuSignore,uvostruDiu,masialluntanassidaastrada ch'evicumandaoghje,perandàdopuàaltridiichìùn avetemiccacunnisciutu
29È,quanduuSignore,utoDiu,t'hàpurtatuinupaese duv'ètùvaiàpussede,ch'ètùmettiteabenedizzionenantu àamuntagnaGarizim,èamalidizzionenantuàa muntagnaEbal
30Ùnsòmiccadal'altrapartediuGhjordanu,àastrada induveusolesitramonta,inupaesediiCanaaniti,chì abitanuinaChampagna,difronteàGuilgal,vicinuàe pianurediMoreh?
31PerchèpassereteuGhjordanuperandààpussedeaterra chìuSignore,uvostruDiu,vidà;
32Èviguardààfàtuttiistatutièighjudiziich’eaghju datudavantiàvoioghje
CAPITOLU12
1Quessisòistatutièighjudizii,chìavetedaesseosservati perfàinaterrachìuSignore,Diudiivostribabbi,vidà perpussede,tuttiighjornichìvivinantuàaterra.
2Distrughjeretetuttiilochiinduveenazionichì pussedereteserveisodii,nantuàemuntagnealte,ènantu àemuntagne,èsottuàogniarburuverde.
3Abbattereteisoaltari,rompereteisopilastri,èbrusgiate isoboschicùufocu;èscavatel'imaghjiniscolpitediiso dii,èdistrughjiteinomidiquellulocu
4ÙnfatemiccacusìàuSignore,uvostruDiu
5MainulocuchìuSignore,uvostruDiu,sceglieràtrà tutteevostretribù,permettequìusonome,cercherete ancuàasoabitazione,èquìsarete
6Èquìvipurtereteivostriolocausti,èivostrisacrifizi,èi vostridecimi,èl'offerazionidievostremani,èivostrivoti, èivostrioparazionilibere,èipriminatidiivostriboièdi ivostripecuri.
7ÈquìmanghjaretedavantiàuSignore,uvostruDiu,èvi rallegrareteintuttuciòchìmetteavostramanu,voièe vostrefamiglie,induveuSignore,utoDiu,t'hàbenedettu.
8Ùnfatemiccadopuàtutteecosechìfacemuquìoghje, ogniomuciòchìhèghjustuinisoochji
9Perchèùnsiteancughjuntuàurestuèàl'ereditàchìu Signore,uvostruDiu,vidà
10Maquand'èvopassateuGhjurdanu,èabitateinupaese chìuSignore,uvostruDiu,vidàineredità,èquand'elluvi daràriposudatuttiivostrinemiciintornu,cusìch'ètù campateinsalvezza;
11TanducisaràunlocuchìuSignore,utoDiu,sceglierà perfàabitàquìusonome;quìvipurteretetuttuciòchìvi cumandaraghju;ivostriolocausti,èivostrisacrifici,i vostridecimi,èl'offertadiavostramanu,ètuttiivostri votisceltichìfateàuSignore:
12ÈvirallegraretedavantiàuSignore,uvostruDiu,voi, èivostrifiglioli,èevostrefigliole,èivostriservitori,èe vostreserva,èuLevituchìhèinevostreporte;perchèùn hàmiccapartenèereditàcunvoi
13Fateattenzioneàùnoffremiccaivostriolocaustiin ognilocuchìvede:
14MainulocuchìuSignorehàdasceglieinunadieto tribù,vipruponel'olocaustu,èquìvifaràtuttuciòch'evi mandu
15Purtantu,pudetetumbàèmanghjacarneintutteeto porte,tuttuciòchìatoànimabrama,secondua benedizzionediuSignore,utoDiu,ch’ellut’hàdatu: l’impurièipurinemanghjanu,cum’èucaprioluèucervu.
16Soluùnmanghjaretemiccausangue;aversaretenantu àaterracum'èl'acqua
17Ùnpudetemiccamanghjàinevostreporteadecimadi utogranu,odiutovinu,odiutooliu,odiipriminatidii tomandriodiitogreggi,nèalcunudiivostrivotichìvo fate,nèevostreoffertelibere,nèl'offertadiatomanu 18MaduvetemanghjallidavantiàuSignore,utoDiu,inu locuchìuSignore,utoDiu,hàdasceglie,tè,èutofigliolu, èatofigliola,èutoservitore,èatoserva,èuLevituchì hèinetoporte;
19FateattenzioneàùnabbandunàmiccauLevitu,finuà chìvivinantuàaterra.
20Quandul'Eternu,utoDiu,allargaràutocunfini, cum'ellut'hàprumessu,ètùdici:Manghjeraghjucarne,
perchèatoànimabramadimanghjàcarne;pudete manghjàcarne,tuttuciòchìatoànimabrama.
21S'èulocuchìuSignore,utoDiu,hàsceltupermetteu sonome,hètroppuluntanudatè,alloratuammazzeretedi utoghjacciuèdiutopecu,chìuSignoret'hàdatu,cum'è t'aghjuurdinatu,èmanghjareteàetoporteciòchìato ànimabrama
22Cum'èucaprioluèucervusimanghja,cusìi manghjate:l'impurièipurinemanghjaranuuguali
23Assicuratevisoludiùnmanghjàmiccausangue: perchèusanguehèavita;èùnpudetemiccamanghjàa vitacùacarne
24Ùnmanghjaretemicca;tuliversarènantuàaterra cum'èl'acqua
25Ùnmanghjaretemicca;affinchìvivàbècùvoièi vostrifigliolidopuàtè,quandufateciòchìhèghjustu davantiàuSignore
26Pigliatesoluevostrecosesantechìavete,èivostrivoti, èandateàulocuchìuSignorehàdasceglie.
27Offrereteivostriolocausti,acarneèusangue,nantuà l'altarediuSignore,utoDiu,èusanguediivostrisacrifizi seràversatunantuàl'altarediuSignore,utoDiu,è manghjareteacarne
28Fighjateèsentetuttesteparollechìticumandimu,chìti andaràbècùtèècùitofigliolidopuàtèpersempre, quandufaciciòchìhèbonuèghjustuinvistadiuSignore, utoDiu
29Quandul'Eternu,utoDiu,taglieràenazionididavantià tè,induveandateperpussedeelli,èlisuccedi,èabitateinu sopaese;
30Fighjateàvoi,ch'ùnsiatemiccaingannatuàseguituà elli,dopuch'ellisaranudistruttidavantiàtè;èch'ùn dumandassimiccaàisodii,dicendu:Cumuservesti nazioniàisodii?ancucusìfaraghjulistessa.
31ÙnfatemiccacusìàuSignore,utoDiu,perchèogni abominazioneàuSignore,ch'elluodia,anufattuàisodii; perchèancuisofigliolièesofiglioleanubrusgiatuinu focuàisodii
32Qualunquecosavimandu,osservateperfà:ùn l'aghjustàmicca,nènediminuite.
CAPITOLU13
1S'ellus'arrizzaàmezuàvoiunprufeta,ounsugnudi sonnii,ètidàunsegnuounamaraviglia, 2Èavveneusegnuoamaravigliachìt'hàdettu,dicendu: Andemudopuàaltridiichìtùùncunnoscimicca,è servemu;
3Ùndaretemiccaàsenteeparollediquelluprufeta,odi quellusugnudisonnii,perchèuSignore,uvostruDiu,vi prova,persapès'elluamateuSignore,uvostruDiu,cù tuttuuvostrucoreècùtuttaavostraànima.
4SeguireteuSignore,uvostruDiu,ètemerete,èguardate isocumandamenti,èubbiditeàasovoce,èuservirete,è viattachereteàellu
5Èquelluprufeta,oquelluchìsunnieghjadisonnii,serà messiàmorte;perchèelluhàparlatudialluntanassidau Signore,utoDiu,chìt'hàpurtatuforadiupaesed'Egittu,è tihàliberatudaacasadischiavitù,percacciàtidaastrada chìuSignore,utoDiu,t'hàurdinatudimarchjà.
6Sìutofratellu,ufiglioludiatomamma,outofigliolu,o atofigliola,oamogliadiutopettu,outoamicu,chìhè
cum'èatoànima,t'induceinsicretu,dicendu:Andemuè serveàaltridii,chìtùùncunnoscimicca,nèitobabbi; 7Valeàdì,diidiidiupopuluchìsòintornuàvoi,vicinu àtè,oluntanudatè,daunaestremitàdiaterrafinuàl'altra estremitàdiaterra;
8Ùnliaccunsentirete,nèl’ascolterete;nèutoochjuùn averàpietàdiellu,nètirisparmiarà,nèl'ammucciarete:
9Matùl'avetedatumbà;atomanuseràprimanantuàellu perfalluàmorte,èdopuamanudituttuupopulu
10Èlilapidaretecùpetri,ch'ellumori;perchèelluhà cercatudialluntanassidauSignore,utoDiu,chìt'hà purtatuforadiupaesed'Egittu,daacasadischiavitù
11ÈtuttuIsraelesenterà,temerà,èùnfaràpiùnundadi malecum'èquestuhètràvoi
12Sèvosentidìinunadietocità,chìuSignore,utoDiu, t'hàdatuperabitàquì,dicendu:
13Certiomi,ifigliolidiBelial,sòsurtitidamezuàvoi,è anualluntanatul'abitantidiasocità,dicendu:Andemuè serveàaltridiichìùnavetemiccacunnisciutu;
14Allorat’inquieterai,ecercate,èdumandate diligentemente;è,eccu,s'elluhèaverità,èacosacerta, chìunataleabominazionehèfattatràvoi;
15Disicuru,uccideretel'abitantidiquellacitàcùufiludi aspada,distrughjendulacompletamente,ètuttuciòchìci hè,èusobestiame,cùufiludiaspada.
16Èriunitetuttuubottinuinmezuàastrada,èbrusgiate cùufocuacità,ètuttuubottinu,peruSignore,utoDiu; ùnseràmiccacustruitudinovu.
17Èùntiattacherànundadiamaledettaàatomanu:chì uSignoresivultàdal'ardorediasocòllera,tifassi misericòrdia,averàcompassioneditè,ètimultiplicà, cum'ellul'hàghjuratuàitobabbi;
18QuanduavetedasenteàavocediuSignore,utoDiu, perguardàtuttiisocumandamentichìtimanduoghje,per fàciòchìhèghjustuàl'ochjidiuSignore,utoDiu
CAPITOLU14
1VoisìifigliolidiuSignoreuvostruDiu:ùnviferite miccataglià,nèfatecalvizzatràivostriochjiperimorti.
2PerchèsìunpopulusantuàuSignore,utoDiu,èu Signoret'hàsceltuperesseunpopulupropiuperellustessu, sopraàtutteenazionichìsònantuàaterra.
3Ùnmanghjaretenundaabominable
4Quessisòl'animalich'èvovimanghjà:uboe,apecuraè acapra,
5Ucervu,èucapriolu,èudaini,èucaprettusalvaticu,èu pigargu,èubuesalvaticuèucamoscu.
6Èognibestiachìparteuzocculu,èfeceafessuraindui unghie,èmasticàaruminatatràebestie,damanghjà
7Tuttavia,ùnlimanghjaretemiccadiquellichìruminanu, odiquellichìdividenul'uccellifessu;cum'èucammellu, èalepre,èucugnu:perchèrumineghjanu,maùndividenu miccauzoccu;dunquesòimpuripervoi
8Èuporcu,perchèdivideuzoccu,maùnruminamicca, hèimpurupervoi:ùnmanghjaretemiccadiasocarne,nè tuccateasocarcassamorta.
9Quessimanghjeretedituttiquellichìsòinl'acqua:tutti quellichìanupinneèsquamevimanghjà:
10Ètuttuciòchìùnhàpinneèsquameùnpudetemicca manghjà;hèimpurupervoi 11Dituttil'acellipurimanghjarete
12Maquestisòquellichìùnavetemiccamanghjà:l'acula, èl'ossifrage,èl'ospray, 13Èuglede,èumilu,èuvulturuseconduasorazza, 14Èognicorbuseconduasorazza, 15Èacivetta,èufalcunotturnu,èucucu,èufalcu seconduasospecie, 16Acivetta,èacivettamaiò,èucignu, 17Etlepélican,l'aiglegéantetlecormoran, 18Èacicogna,èl'aironeseconduasorazza,èa pavoncellaèupipistrelu
19Èognistrisciantechìvolahèimpurupervoi:ùnsi manghjamicca
20Madituttil'acellipuripudetemanghjà.
21Ùnmanghjaretemiccadiqualcosachìmoripersè stessu:dareteàustranieruchìhèinevostreporte,per ch'elluamanghja;opudetevendeàunstraneru:perchèsì unpopulusantuàuSignore,utoDiuÙnvulitemiccaun caprettuinulattediasomamma
22Veramentedecimatetuttuucrescitadiatosumente,chì ucampupruduceannuperannu
23ManghjaretedavantiàuSignore,utoDiu,inulocu ch'elluhàdascegliepermettequìusonome,adecimadiu togranu,diutovinuèdiutooliu,èiprimifigliolidiito boièdiitopecuri;perpudèamparààtemesempreu Signore,utoDiu.
24Ès'èucaminuhètroppulongupervoi,tantuch'ètùùn pòpurtarilu;os'èulocuhètroppuluntanudatè,chìu Signore,utoDiu,sceglieràpermettequìusonome, quanduuSignore,utoDiu,t'hàbenedettu
25Tanduliturnaràinsoldi,èligàisoldiinatomanu,è andarààulocuch'elluhàdasceglieuSignore,utoDiu.
26Èdaretequellusoldipertuttuciòchìatoànimabrama, periboi,operpecure,opervinu,operbevandeforti,o pertuttuciòchìatoànimabramarà;
27ÈuLevituchìhèinetoporte;ùnl'abbandunatemicca; perchèùnhàmiccapartenèereditàcunvoi
28Àafineditrèanni,daràforatuttaadecimadiuto crescitainustessuannu,èametteinetoporte
29ÈuLevitu(perchèùnhàmiccapartenèereditàcunvoi), èustranieru,èl'orfane,èavedova,chìsòind'atoporte, veneranu,èmanghjaranuèsisazianu;chìuSignoreuto Diutibenedicaintuttuutravagliudiatomanuchìfate
CAPITOLU15
1Àafinediognisetteanni,fateunaliberazione.
2Èquestuhèumodudialiberazione:Ognicreditorechì prestaqualcosaàusovicinu,liliberarà;ùnl'esigeràmicca dausovicinu,nèdausofratellu;perchèhèchjamatu liberazionediuSignore
3Diustranieru,pudeteesigilludinovu;maquelluchìhè uvostrucùutofratellu,atomanuvilascià; 4Salvàquanduùncisaràmiccapovirutràvoi;perchèu SignoretibenedicaassaiinaterrachìuSignore,utoDiu, tidàinereditàperpussede
5Solus'ètùascoltiattentamenteavocediuSignore,uto Diu,perosservààfàtuttiissicumandamentich'evimandu oghje
6PerchèuSignore,utoDiu,tibenedica,cum'ellut'hà prumessu;eturegnerainant'àparechjenazioni,maùn regnaranumiccanantuàtè
7S'ellucihèàmezuàvoiunomupovirudiunudiivostri fratelli,ind'unadievostreporteinuvostrupaesechìu Signore,utoDiu,tidà,ùnduràmiccautocore,nèchjude atomanudautofratellupoviru.
8Matuliapriràatomanularga,ècertamentiliprestarai abbastanzaperisobisogni,inciòch'elluvole
9Attentichìùncisiaunpensamentuinutocoregattivu, dicendu:Usettimuannu,l'annudiliberazione,hèvicinu; èutoochjusiamalecontruàutopoverufratellu,èùnlidà nunda;ècriaàuSignorecontr'àtè,èhèupeccatupertè 10Tulidaraidisicuru,èutocoreùnsaràmiccaafflittu quandul'avetedatu,perchèperquessa,uSignore,utoDiu, tibenedicaintutteetoopere,èintuttuciòchìmetteato manu
11Perchèupoviruùncesseràmaidiupaese;perquessa, timandu,dicendu:Aperteatomanulargaàutofratellu,à itopoverièàitomiseriainutopaese
12Ès'èutofratellu,unomuebreu,ounadonnaebrea,ti hèvindutuètiserveseianni;poiusettimuannuulascià andàliberudatè
13Èquanduumandateforadatè,ùnulasciatemiccaandà viotu;
14Lidareteliberamentedautogregnu,èdautopianu,è dautovinu;diciòchìuSignore,utoDiu,t'hàbenedettu, lidarete.
15Èviricurdatechìtùeraschiavuinupaesed'Egittu,è chìuSignore,utoDiu,t'hàriscattatu;
16Èserà,s'elluvidicia:ùnandaraghjudatè;perchèellu tipiaceèatocasa,perchèhèbècunvoi;
17Allorapigliateunaul,èl'infilareteperl'arechjafinuàa porta,èelluseràutoservitorepersempre.Èancuàato serva,fatecusì
18Ùnvipareràmiccaduru,quanduumandatedatèliberu; perchèelluhàvaletuunservitoredoppiuingaghjatupertè, inuservutuseianni,èuSignore,utoDiu,tibenedicain tuttuciòchìfaci
19Tuttiiprimimascichìvenenudiutomandriuèdiuto pecu,santificareteàuSignore,utoDiu;ùnfàmicca travagliucùuprimufiglioludiutotoru,nètosàuprimu figlioludietopecure.
20AmanghjaretedavantiàuSignore,utoDiu,annuper annu,inulocuchìuSignoresceglierà,tèèatocasa
21Ès'ellucihèqualchìdifettu,cum'ès'elluhèzoppu,o cecu,os'elluhàqualchìdifettu,ùnl'avetemiccasacrificatu àuSignore,utoDiu
22Amanghjareteind’atoporte:uimpuruèupurua manghjaràcum’èucaprioluèucervu
23Soluùnmanghjaretemiccausosangue;tulaverserete interracum'èacqua
CAPITOLU16
1OsservàumesediAbib,ècelebrateaPasquaàuSignore, utoDiu,perchèinumesediAbib,uSignore,utoDiu,t'hà purtatuforadil'Eggittudinotte
2SapetedunqueapasquaàuSignore,utoDiu,diupecuè diubughjone,inulocuchìuSignorescegliepermettequì usonome
3Ùnmanghjaretemiccapanelievitatucunellu;sette ghjorni,manghjaretepanesenzalevatucùquestu,ancuu panedil'afflizione;perchètùescitidaaterrad'Egittuin
fretta,chìtiricurdatediughjornuquandusitesurtitudaa terrad'Egittututtiighjornidiatovita.
4Èùnsivedamiccapanelevitucuntèintuttuutolitorale persetteghjorni;nènundadiacarne,chìavetesacrificatu uprimughjornuàasera,restatuttaanottefinuàamatina.
5ÙnpudetemiccasacrificàaPasquainalcunadievostre porte,chìuSignore,utoDiu,vidà
6MainulocuchìuSignore,utoDiu,hàsceltupermette usonome,cisacrificheraiaPasquaàasera,àutramontu diusole,àastaghjonich'ètùsiasurtitudal'Egittu
7Èl'arrustireteèumanghjateinulocuchìuSignore,uto Diu,hàdasceglie;
8Seighjornimanghjatepanisenzalevatu,èusettimu ghjornuseràunaassembleasolenneàuSignore,utoDiu; 9Settesimaneticuntarà:cumenciaàcuntàesette settimanedaquanduprincipiaàmetteafalceàugranu.
10ÈteneteafestadiesettimaneàuSignore,utoDiu,cù untributud'offertaliberadiatomanu,chìdareteàu Signore,utoDiu,cum'èuSignore,utoDiu,t'hàbenedettu.
11EtirallegraràdavantiàuSignore,utoDiu,àtè,èuto figliolu,èatofigliola,utoservitore,atoserva,èuLevitu chìhèinetoporte,èustranieru,èl'orfane,èavedovachì sòàmezuàvoi,inulocuchìuSignore,utoDiu,hàsceltu permetteusonome
12Èviricurdatevich'ètùeraschiavuinEgittu;èt'avete osservatuèfàstistatuti
13Osservàafestadiitabernaculisetteghjorni,dopuavè riunituutogranuèutovinu.
14Èvirallegrareteinatofesta,tè,èutofigliolu,èato figliola,èutoservitore,èatoserva,èuLevitu,ustranieru, èl'orfane,èavedova,chìsòinetoporte.
15Setteghjorni,fateunafestasolenneàuSignore,uto Diu,inulocuchìuSignorehàdasceglie:perchèu Signore,utoDiu,tibenedicaintuttuuvostrucrescita,èin tuttel'operedievostremani;
16Trèvolteinl'annu,tuttiitomasciapparisceranudavanti àuSignore,utoDiu,inulocuch'elluhàdasceglie;ina festadiipanisenzalevatu,èinafestadiesettimane,èina festadiitabernaculi,èùnsiprisentanumiccadavantiàu Signoreviotu.
17Ogniomudaràcum'elluhèpussibule,secondua benedizzionediuSignore,utoDiu,ch'ellut'hàdatu
18Tifaraighjudicièufficialiintutteetoporte,chìu Signore,utoDiu,tidà,inetotribù,èghjudicheranuu populucùghjustizia
19Ùnavariatemiccaughjudiziu;Ùnavetemiccarispettu diepersone,nèpigliàunrigalu:perchèunrigaluceca l'ochjidiisavièpervertisceeparollediighjusti.
20Ciòchìhètuttughjustu,seguiterete,perpudècampàè erediteaterrachìuSignore,utoDiu,vidà 21Ùnvipiantàmiccaunarburetud'arburuvicinuàl'altare diuSignore,utoDiu,chìtùtifarà.
22Nèt'hàdafàunamaghjina;chìuSignoreutoDiuodia
CAPITOLU17
1ÙnsacrificatemiccaàuSignore,utoDiu,nètoru,nè pecure,invecididifettu,nèalcunadisgrazia,perchèhèuna abominazioneàuSignore,utoDiu
2S'ellusitrovaàmezuàvoi,ind'unadievostreportechìu Signore,utoDiu,tidà,omuodonna,chìhàfattua
malvagitàdavantiàuSignore,utoDiu,trasgredenduuso pattu,
3Ès'hèandatuèsirvutuàaltridii,èliadurà,siausole,sia aluna,siaqualcunudil'armatadiucelu,chìùnaghju miccaurdinatu;
4Èvisaràdettu,èl'aveteintesuparlà,èavetedumandatu diligentemente,èeccu,hèvera,èacosacerta,chìunatale abominazionehèfattainIsraele.
5Allorapurtereteàevostreportequelluomuoquella donna,chìhàfattuagattiva,èl'hàlapidatucùpetri,finuà ch'ellimori
6Àaboccadiduitistimoni,oditrètistimoni,quelluchì hèdegnudimorteseràmessiàmorte;madaaboccadiun tistimoneùnsaràmiccamesseàmorte
7Emanidiitistimunianziseranuprimanantuàellu,per falluàmorte,èdopuemanidituttuupopulu.Allora cacciàumaledamezuàvoi
8S'ellucihèunamateriatroppudurapertèinughjudiziu, tràsangueèsangue,tràpreghjudiziuèpreghjudiziu,ètrà colpuècolpu,essenduaffaridicuntruversiainetoporte: allorat'alzati,èticullateinulocuchìuSignore,utoDiu, sceglie;
9Ettuviensverslesprêtres,lesLévites,etverslejugequi seraencesjours-là,etl'interrogeras;èvimustraranua sentenzadighjudiziu:
10Èfateseconduasentenzachìvimustraràquellidi quellulocuchìuSignorehàsceltu;èviosservatedifà secondututtuciòch'elliviinformanu:
11Siconduasentenzadialegech'ellit'insegneranu,è seconduughjudiziuch'ellitidicianu,duveretefà:ùn declinatemiccaàamanudiritta,nèàmanca,daasentenza ch'ellivimustraranu
12Etl'hommequiagiraavecprésomption,etqui n'écouterapointleprêtrequisetientlàpourservirdevant l'Eternel,tonDieu,oulejuge,cethommemourra:ettu éloigneraslemald'Israël
13Ètuttuupopulusenterà,temerà,èùnfaràpiù presuntuosamente
14QuandusareteghjuntuinupaesechìuSignore,uto Diu,vidà,èapussederete,èabitareteinellu,èdicerete: Puderaghjuunrènantuàmè,cum'ètutteenazionichìsò intornuàmè;
15Inognimodu,dareteurènantuàtè,chìuSignore,uto Diu,hàdasceglie:unudiitofratelli,daràunrènantuàtè; 16Maùnmultiplicàmiccaicavalliperellustessu,nèfà chìupopuluvultàinEgittu,perch'elluhàdamultiplicài cavalli,postuchìuSignorevihàdettu:Ùnvultatepiùda quellastrada.
17Ùnsimultiplicheràmiccaemoglieperellustessu,chìu socoreùnsisviaràmicca;
18È,quand'ellus'assiederànantuàutronudiusoregnu,li scriveràunacopiadistalegeinunlibrudaquelluchìhè davantiàisacrificadori,iLeviti
19Èseràcunellu,èelluleghjeinquestututtiighjornidia sovita,peramparààtemeàuSignore,usoDiu,àguardà tutteeparolledistalegeèdististatuti,permetteinpratica
20Chìusocoreùnsiaalzatusopraàisofratelli,èch'ellu ùnsialluntanassidaucumandamentu,àamanudiritta,oà amanca,àafinech'ellupòallargàisoghjorniinuso regnu,elluèisofiglioli,àmezuàIsraele.
CAPITOLU18
1Isacrificadori,iLeviti,ètuttaatribudiLevi,ùnanu miccapartenèereditàcùIsraele:manghjaranul'offertedi l'Eternufattidaufocu,èusoeredi.
2Perquessach'elliùnanumiccaereditàtràisofratelli:u Signorehèasoeredità,cum'ellulihàdettu
3Etceseralemériteduprêtredelapartdupeuple,de ceuxquioffrentunsacrifice,qu'ils'agissed'unboeufou d'unebrebis;etilsdonnerontauprêtrel'épaule,lesdeux jouesetlagueule
4Lidareteancuiprimifruttidiutogranu,diutovinuèdi utooliu,èuprimufruttudiutopecure.
5Perchèl'Eternu,utoDiu,l'hàsceltudatutteetotribù, perstàperserveinunomediuSignore,elluèisofiglioli persempre.
6Ès'elluveneunLevitudaqualcunudievostreportedi tuttuIsraele,induveellustava,èvenecùtuttuudesideriu diasomenteàulocuchìuSignorehàsceltu;
7AlloraserviràinunomediuSignore,usoDiu,cum'è tuttiisofratelli,iLeviti,chìstanuquìdavantiàuSignore 8Avianuastessaporzionedamanghjà,inpiùdiciòchì venedaavenditadiusopatrimoniu
9QuandusareteghjuntuinupaesechìuSignore,utoDiu, vidà,ùnamparàmiccaàfàdopuàl'abominazionidiquelle nazioni
10Ùnsitroveràtràvoinimuchìfaciapassàusofiglioluo asofigliolaperufocu,ochìfaciadivinazione,oun osservatorediitempi,ounincantatore,ounastrega, 11Ounincantatore,ouncunsultorecùspiritifamiliari,o unmago,ounnigromante.
12Perchètuttiquellichìfacenussecosesòuna abominazioneperuSignore,èperviadiqueste abominazioni,uSignore,utoDiu,licacciaforadidavanti àtè
13SereteperfettucùuSignore,utoDiu
14Perchèstinazioni,ch'ètùpussede,anuascoltuà l'osservatoridiitempièàl'invintori;
15USignore,utoDiu,visusciteràunprufetadimezuàtè, diivostrifratelli,cum'èmè;àelluviascolterete;
16SicondututtuciòchìvuliaàuSignore,utoDiu,in Horebinughjornudil'assemblea,dicendu:Ùnlasciate miccasentepiùavocediuSignore,umoDiu,èùnmi lasciatepiùvedestugrandefocu,chìùnmimorimicca
17ÈuSignorem'hàdettu:Anubèdettuciòch'ellianu dettu.
18Lisusciteraghjuunprufetatràisofratelli,cum'ètè,èli metteraghjuemoparolleinbocca;èlidiràtuttuciòchìli cumandaraghju
19Èaveràdaessechìquelluchìùnvolemiccaàsenteàe moparollech'elludiceinumonome,l'aghjudadumandà 20Mauprufeta,chìhàpresumitudidìunaparollainumo nome,chìùnl'aghjumiccaurdinatudiparlà,ochìparlerà innomed'altridii,ancuquelluprufetamorirà
21Ès'ètùdiciinutocore:Cumusapemuaparollachìu Signoreùnhàmiccadettu?
22QuanduunprufetaparlainunomediuSignore,s'ellu ùnhèmiccasuccessu,nèavvene,hèciòchìuSignoreùn hàmiccadettu,mauprufetal'hàdettaperpresuntu:ùn avetemiccapauradiellu.
CAPITOLU19
1QuanduuSignore,utoDiu,hàtagliatuenazioni,chìu Signore,utoDiu,tidàaterra,ètùlisuccede,èabitateine socitàèinesocase;
2Separàpertètrècitàinmezuàutopaese,chìuSignore, utoDiu,vidààpussede
3Tipreparareteunastrada,èdividiteecostediutopaese, chìuSignore,utoDiu,tidàineredità,intrèparti,chìogni assassinupòfughjequì
4Èquestuhèucasudiuslayer,chìfughjeràquì,per ch'ellupòcampà:Quelluchìuccideusovicinuignorante, chìùnhàmiccaodiatuinupassatu;
5Cum'èquanduunomuentrainuboscucùusovicinuper chjappàulegnu,èchìasomanupigliauncolpucùl'ascia perabbassàl'arburu,èatestasfiladal'arbulu,èlampeghja nantuàusovicinu,èch'ellumore;fughjeràinunadi questecità,ècamparà:
6Perchìuvindicatorediusangueperseguiteuslayer, mentreusocorehècaldu,èùnl'aghjunghje,perchèa stradahèlonga,èl'ammazza;invecech'elluùneramicca degnudimorte,inquantuùnl'odiavamiccainutempu passatu
7Perquessa,timandu,dicendu:Separàpertètrècità
8Ès'èuSignore,utoDiu,allargaatocosta,cum'elluhà ghjuratuàitobabbi,ètidàtuttuupaesech'elluhà prumessudidààitobabbi;
9S'ètùguardàtuttiissicumandamentiperfàelli,ch'eti manduoghje,d'amàuSignore,utoDiu,èdimarchjà sempreinisocamini;Tanduviaghjunghjetrècitàpiùper voi,inpiùdiquestitrè:
10Chìusangueinnocenteùnsiamiccaversatuinatoterra, chìuSignore,utoDiu,vidàineredità,ècusìusanguesia nantuàtè.
11Maissiquelqu'unhaitsonprochain,ets'ill'empêche, s'ils'élèvecontreluietlefrappeàmort,etqu'ilmeurt,et s'enfuitdansl'unedecesvilles:
12Alloral'anzianidiasocitàumandaranuàpigliàdaquì, èumetteranuinmanuàuvindicatudiusangue,perch'ellu mori.
13Utoochjuùnhàmiccapietàdiellu,macacciàaculpa diusangueinnocented'Israele,affinchìtivassibè
14Ùnsguassatemiccaupuntudiriferimentudiutovicinu, ch'ellianumessuinatoereditàdiitempiantichi,ch'ètù l'erediteinaterrachìuSignore,utoDiu,t'hàdatuper pussede.
15Untistimoneùnsisuscitaràcontr'àunomuperalcuna iniquità,operqualsiasipeccatu,inognipeccatuch'ellu commette:daaboccadiduitistimoni,odaaboccaditrè tistimoni,l'affareseràstabilitu
16Sèunfalsutistimunianzas'alzacontruàqualcunuper tistimuniàcontruàelluciòchìhèsbagliatu;
17Alorslesdeuxhommesquiserontenlitigese présenterontdevantl'Eternel,devantlesprêtresetlesjuges quiserontencesjours-là;
18Èighjudicifacenuunainquisizionediligente;èeccu, s'elluhèuntistimonefalsu,èhàtestimoniufalsamente contruàusofratellu;
19Alloraviferàcunellu,cum'elluaviapensatudifààuso fratellu;
20Èquellichìrestanusenteranu,temeranu,èdaquìin avantiùnneferanupiùunmaletalitràvoi
21Èutoochjuùnhàmiccapietà;maavitaandràpera vita,ochjuperochju,denteperdente,manupermanu, pedeperpede
CAPITOLU20
1Quandusurtiteàabattagliacontr'àivostrinemici,èvede cavaddi,ècarri,èunpopulupiùditè,ùnabbitepauradi elli,perchèuSignore,utoDiu,hècuntè,chìt'hàpurtatu foradiupaesed'Egittu
2È,quanduviavvicinassiàabattaglia,upretes'avvicinarà èparlerààupopulu
3Èlidicerà:Ascoltate,oIsraele,viavvicinateoghjeàa battagliacontr'àivostrinemici:ùnlasciatemiccaivostri corisguassati,ùntememicca,èùntremetemicca,nèsiate spavintatiperelli;
4PerchèuSignore,uvostruDiu,hèquelluchìvàcunvoi, perluttàpervoicontr'àivostrinemici,persalvà
5Èl'ufficialiparranuàupopulu,dicendu:Qualehèquellu chìhàcustruituunacasanova,èùnl'hàmiccadedicata? ch'elluvadaèvultàinasocasa,perùnmoreinabattaglia, èunaltruomuadedicà.
6Èchìomuhèquelluchìhàpiantatuunavignaèùnnehà ancumanghjatu?ch'ellusiaancuandatuèvultàincasa soia,perch'elluùnmoreinabattaglia,èunaltruomune manghja
7Qualehèomuchìs'hèfidanzatucùunamoglia,èùnl'hà miccapigliatu?ch'elluvadaèvultàincasasoia,perch'ellu ùnmoreinabattaglia,èunaltruomuapiglia
8Èl'ufficialiparranupiùàupopulu,èdicenu:Qualehè omuchìhèspavintatuèdebule?ch'ellusinevadaèvultà incasasoia,chìucorediisofratelliùnsguassatecum'èu socore
9Èserà,quandul'ufficialianufinitudiparlààupopulu, ch'ellifacenucapitanidil'armateperguidàupopulu
10Quanduviavvicinassiàunacitàperluttàcontr'àella, proclamateapace.
11Èserà,s'ellut'hàdarispondedipace,ès'hèapertuàtè, tanduseràchìtuttuupopuluchìsitrovainelluvisarà tributarii,èviserve.
12Ès'elluùnfaràmiccapacecunvoi,mavifaràaguerra, alloral'assediate
13ÈquanduuSignore,utoDiu,l'hàdatuinetomani, chjappàognimasciucùufiludiaspada
14Maedonne,èizitelli,èubestiame,ètuttuciòchìhèin acità,ancututtuuspogliu,piglieretepervoi;è manghjareteubottudiivostrinemici,chìuSignore,uto Diu,t'hàdatu.
15Cusìfateàtutteecitàchìsòassailuntanudatè,chìùn sòmiccadiecitàdistinazioni
16Madiecitàdistupòpulu,chìuSignore,utoDiu,vidà ineredità,ùnlasciaretemiccaavitaànundachìrespira.
17Matulidistrughjeraiintuttu;valeàdìl'Hittiti,è l'Amorrei,iCananei,èiPeriziti,l'HivitièiGhjebusei; cum'èuSignoreutoDiut'hàurdinatu:
18Ch'ellit'insegnanumiccaàfàdopuàtutteeso abominazionich'ellianufattuàisodii;accussìduvete peccatucontruàuSignoreuvostruDiu
19Quanduassediateunacitàperunbellupezzu,perfàa guerracontruàellaperpiglià,ùndistrughjitemicca l'arburetidiellaforzendul'asciacontruàelli,perchèpudete
manghjàdielli,èùnlitagliatemicca(perchèl'arburudiu campuhèavitadil'omu)perimpiegààl'assediu.
20Solul'arburichìsapetech'elliùnsòmiccaarburipera carne,idistrughjiteèitagghiate;etucustruiscimura contraacitàchìtifaguerra,finuàch'ellasiasottumessa.
CAPITOLU21
1S'ellusitrovaunumortuinupaesechìl'Eternu,utoDiu, t'hàdatuperpussedeellu,chjinatuinucampu,èùnsisà qualel'hàtombu:
2Alloraitoanzianièitoghjudicisorteranu,èsimisuranu àecitàchìsòintornuàquelluchìhèuccisu.
3Èseràchìacitàchìhèvicinuàl'omuuccisu,ancu l'anzianidiquellacitàpiglianuunavacca,chìùnhèmicca statafatta,èchìùnhàmiccatiratuinujugu;
4Etlesanciensdecettevilleferontdescendrelagénisse dansunevalléeescarpée,quin'estniépicéenisemée,etlà, danslavallée,illuicouperalecou.
5Èipreti,ifigliolidiLevi,s'avvicinaranu;perelli,u Signore,utoDiu,hàsceltuperserveàellu,èperbenedire inunomediuSignore;èdaasoparollaognicuntruversia èognicolpuseràpruvatu:
6Ètuttil'anzianidiquellacità,chìsòvicinuàl'omuuccisu, silaveranuemaninantuàagiovencachìhèstata decapitatainavalle
7Rispondiranuèdicenu:Inostrimaniùnanumicca versatustusangue,nèinostriochjiùnanuvistu.
8Siipietà,oSignore,àutopòpulud'Israele,chìtùl'ai redimutu,èùnmettemiccasangueinnocenteàutopòpulu d'Israele.Èlisaràpardunatuusangue.
9Alloracacciàaculpadiusangueinnocentetràdivoi, quandufaciciòchìhèghjustudavantiàuSignore
10Quandusurtiteinguerracontr'àitonemici,èuSignore, utoDiu,l'hàdatuinetomani,èl'avetepurtatuprigiuneri 11Èvedetràiprigiuneriunabelladonna,èaveteun desideriuperella,chìl'avetedaatomoglia;
12Alloraapurtereteincasatoia;èsirasaràusocapu,è sgrossaràisounghie;
13Èch'ellahàdacacciàivistimentidiasoprigionia,è fermaràinatocasa,èpiangeràusobabbuèasomamma perunmesesanu;
14Èserà,s'elluùnavetemiccapiacèinella,alloraalascià andàduv'elluvole;maùnavenderetemiccapersoldi,ùn fatemiccamercaderiad'ella,perchèl'aveteumiliata
15Siunomuhàduiemòglie,unaamata,èl'altraodiata,è l'anunatufiglioli,sial'amatasial'odiata;ès'elluhèuso figlioluprimunatuchìeraodiatu:
16Tanduserà,quanduelluhàdafàinereditààisofiglioli ciòch'elluhà,ch'elluùnpòmiccafàufiglioludil'amati primadiufiglioludil'odiatu,chìhèveramenteuprimunatu.
17Maelluricunnosceufiglioludil'odiatuperuprimu natu,danduluunapartedoppiadituttuciòch'elluhà: perchèelluhèuprincipiudiasoforza;udirittudiuprimu natuhèuso
18Sìunomuhàunfigliolutestaruèribellu,chìùn ubbidiscemiccaàavocediusobabbu,oàavocediaso mamma,èchì,quandul'anuchjosu,ùnliascolteràmicca
19Allorausobabbuèasomammal'amparanu,èu purteranuforaàl'anzianidiasocità,èàaportadiuso locu;
20Èdiceranuàl'anzianidiasocità:Stunostrufiglioluhè testaruèribellu,ùnubbidiràmiccaàanostravoce;hèun glutton,èunubriacu
21Ètuttil'omidiasocitàlilapidaranucùpetre,èch'ellu mori;ètuttuIsraelesenterà,èteme.
22Ès'èunomuhàfattuunpeccatudegnudimorte,è ch'elludeveessemessiàmorte,èupenduàunarbre: 23Usocorpuùnrestamiccatuttaanottenantuàl'arburu, matul'aveteintarratuquellughjornu;(perchèquelluchì hèimpiccatuhèmaleditudaDiu;)chìatoterraùnsia miccaimpurtata,chìuSignore,utoDiu,tidàineredità
CAPITOLU22
1Ùnvedraimiccauboidiutofratellu,nèesopecure sviate,èùntipiattàdaelli;inognicasu,liriportereteàu tofratellu
2Ès'èutofratelluùnhèmiccavicinuàtè,os'elluùnu cunnoscimicca,alloraupurtereteàatocasa,èsaràcun voi,finuàchìutofratellul'hàdacircà,èlirestituite
3Inulistessumodufatecùusosumere;ècusìfatecùaso robba;ècùtuttuciòchìhèpersudiutofratellu,ch'elluhà persu,èchìavetetrovu,fatelistessamanera:ùnpudete miccaammuccià
4Ùnvedraimiccal'asinadiutofratellu,nèusoboicascà perastrada,ètipiattàdaelli:l'aiuteràdisicuruàrialzàli
5Adonnaùnportamiccaciòchìapparteneàunomu,nè unomuùnmettemiccaunvestitudidonna,perchètutti quellichìfacenucusìsòabominazioneàuSignore,uto Diu
6Sèunnidud'acelluachanced'essedavantiàtèinastrada inogniarbulu,ointerra,siach'ellisòghjovani,oova,èa digapusatanantuàighjovani,onantuàl'ova,ùnpigliate miccaadigacùighjovani:
7Ma,inognimodu,lasciàadiga,èpigliateàtèighjovani; perch'ellasiabècunvoi,èperprolongàivostrighjorni
8Quanducustruisciunacasanova,fateunmuruperuto tettu,perùnportamiccasanguenantuàatocasa,s'ellu cadequalcunudaquì
9Ùnsuminatemiccaatovignacùdiversisementi,perùn esseimpurtatuufruttudiatosumentechìavetesuminatu, èufruttudiatovigna
10Ùnlararetemiccacùunboeèunsumereinseme.
11Ùnpurtaretemiccaunvestitudidiversitipi,cum'èdi lanaèdilinuinseme
12Tifaraifrangenantuàiquattruquartidiatoveste,cù qualeticopre
13S'èqualcunupigghiaunamòglia,èvààella,èl'odia, 14Èdàl'occasionidiparlàcontr'àella,èpurtateunnome malenantuàella,èdite:Aghjupigliatustadonna,è quandusòghjuntuàella,ùnl'aghjutrovumiccaunaserva: 15Alloraubabbudiafanciulla,èasomamma,pigliaranu èpurteranuisegnidiavirginitàdiazitellaàl'anzianidia citàinaporta
16Èubabbudiazitelladiciaàl'anziani:Aghjudatuamo figliolaàst'omu,èl'odia;
17È,eccu,hàdatul'occasionidiparlàcontruàella, dicendu:Ùnaghjutrovuatofigliolaserva;eppuruquesti sòisegnidiavirginitàdiamofigliolaÈsparghjeranua teladavantiàl'anzianidiacità.
18Èl'anzianidiquellacitàpigliaranuquelluomuèu punirà;
19Èl'amparanuincentusiclid'argentu,èlidaranuàu babbudiafanciulla,perchèelluhàpurtatuunnomemale nantuàunavergined'Israele:èellaseràasomoglia;ùn pòmiccametteasotuttiisoghjorni.
20Mas'elluhèveru,èùnsitrovanuisignidiavirginità perazitella:
21Allorapurtaranuazitellaàaportadiacasadiuso babbu,èl'omidiasocitàalapidaranucùpetri,ch'ella morse,perchèhàfattuunafolliainIsraele,perghjucààa prostitutainacasadiusobabbu;
22S'ellusitrovaunomuchjinatucùunadonnamaritatacù unmaritu,mourranutramindui,sial'omuchìstendecùa donna,siaadonna:cusìcacciàumaled'Israele.
23S'èunafanciullachìhèvergines'hèfidanzatacùun maritu,èunomuatrovainacitàèsimettecunella;
24Alloraipurteretetuttiduiàaportadiquellacità,èli lapidaretecùpetre,ch'ellimorinu;azitella,perchèùn pienghjemicca,essenduincità;èl'omu,perchèhàumiliatu amogliadiusovicinu;
25Mas'èunomutrovaunaghjovanafidanzatainucampu, èl'omul'hàforzatu,èsistendecunella;
26Maàazitellaùnfatenunda;Ùncihèmiccapeccatu degnudimorteinaragazza:perchècum'èquanduunomu silevacontruàusovicinu,èuuccide,cusìhèquestu:
27Perchèl'hàtrovuinucampu,èazitellasposagridava,è ùncieranimupersalvà
28Siunomutrovaunazitellachìhèunavergine,chìùnhè miccafidanzata,èsistende,èsistendecunella,èsi trovanu;
29Alloral'omuchìsimettecunelladarààubabbudia zitellacinquantasiclid'argentu,èellaseràasomoglia; perchèch'ellul'hàumiliata,ùnpòmiccalasciàforatuttii soghjorni
30Unomuùnpigliaràamogliadiubabbu,nèscoprea gonnadiubabbu
CAPITOLU23
1Quelluchìhèferituinepetre,ochìhàusomembru privatutagliatu,ùnentreràmiccainacungregazionediu Signore
2UnbastarduùnentreràinacungregazionediuSignore; Ancuàasodecimagenerazioneùnentreràina cungregazionediuSignore
3UnAmmoniteoMoabiteùnentreràmiccaina cungregazionediuSignore;Ancuàasodecima generazioneùnentreranumiccainacongregazionediu Signorepersempre.
4Perchèùnvianuscuntratucùupaneèl'acquainastrada, quandusitesurtitudal'Eggittu;èperchèanuassuciatu contruàtèBalaam,ufiglioludiBeor,diPethordi Mesopotamia,permaledicàti.
5MauSignore,utoDiu,ùnhàmiccavulsutuàsente Balaam;mauSignore,utoDiu,hàcambiatua malidizzioneinunabenedizzionepertè,perchèuSignore, utoDiu,t'hàamatu
6Ùncercheretemiccaasopacenèasoprusperitàtuttii vostrighjornipersempre
7Ùnaborràmiccal'Edomita;perchèelluhèutofratellu: ùndetetemiccaunEgizianu;perchèeristraneruinaso terra
8Ifigliolichìsònatidaellientreranuinacungregazione diuSignoreinasoterzagenerazione.
9Quandul'esercituescecontr'àitonemici,alloraguardati daognimale.
10S'ellucihèàmezuàvoiunomuchìùnhèmiccapuri perviadil'impuritàchìl'accadiràdinotte,alloras'erafora diucampu,ùnentreràmiccainucampu
11Masarà,quanduasera,silavaràcùl'acqua,èquanduu solescenderà,tornainucampu
12Avereteancuunlocuforadil'accampamentu,induve andarèfora
13Èt’hàunapalanantuàatoarma;èseràchì,quanduvi rilassateàl'esternu,scavàcunellu,èturnaràindaretuè copreciòchìvenedatè
14PerchèuSignore,utoDiu,camminainmezuàuto campu,perliberàti,èdàitonemichidavantiàtè;dunque utocampusaràsantu:ch'elluùnvedanundadiimpuruin tè,èsialluntanassidatè
15Ùndaretemiccaàusomaestruuservitorechìhè scappatudausopadroneàtè
16Abitaràcunvoi,ancuàmezuàvoi,inquellulocu ch’ellusceglieinunadievostreporte,induveellulipiace più:ùnl’opprimeretemicca
17Ùncisaràmiccaprostitutadiefiglioled'Israele,nè sodomitadiifigliolid'Israele.
18Ùnpurteretemiccausalariudiunaputtana,nèuprezzu diuncane,inacasadiuSignore,utoDiu,perognivotu, perchèancuquestiduisòabominazioneàuSignore,uto Diu
19Ùndaretemiccainusuraàutofratellu;usuradisoldi, usuradivittorie,usuradituttuciòchìhèprestatuàusura: 20Àunstranierupudeteprestàinusura;maàutofratellu ùnprestatemiccainusura,affinchìuSignore,utoDiu,ti benedicaintuttuciòchìmettiatomanuinupaeseduv'ètù vaiàpussede
21QuanduavetefattuunvotuàuSignore,utoDiu,ùnti ritardiàpagà,perchèuSignore,utoDiu,certamenti,ti esigerà;èsariapeccatuintè
22Mas'ètùtismettidiprumessu,ùnseràmiccapeccatuin tè.
23Ciòchìhèsurtitudaetolabbre,l'aveteguardatuèfà; ancuunaoffertadivuluntà,seconduchìaveteprumessuàu SignoreutoDiu,chìaveteprumessucùatobocca.
24Quanduviveneinavignadiutovicinu,tandupudete manghjàl'uvachìutosazi,àuvostrupiacè;maùn metteretenimuinuvostruvasu.
25Quandughjunghjiteàugranudiutovicinu,pudete chjappàl'arechjecùatomanu;maùnmoveretemiccauna falceàugranudiutovicinu
CAPITOLU24
1Quanduunomuhàpigliatuunamòglia,èl'hàsposata,è chìellaùntrovamiccagraziaàisoochji,perchèelluhà trovuinellaunacertaimpurità;allorach'elluliscriviuna cartadidivorziu,èlideteinmanu,èamandòforadiaso casa.
2Èquand'ellahèpartutudaasocasa,pòandàèessea mogliadiunaltruomu
3Ès'èl'ultimumaritul'odia,èliscriviunafatturadi divorziu,èlidàinmanu,èamandòforadiasocasa;ose l'ultimumaritumori,chìapigliòperesseasomoglia;
4Usoanzianumaritu,chìl'hàmandatavia,ùnpòmicca ripigliàasomoglia,dopuch'ellahèimpurtata;perchè questuhèabominazionedavantiàuSignore,èùnfate miccapeccatuaterrachìuSignore,utoDiu,tidàin eredità.
5Quanduunomuhàpigliatuunanovamoglia,ùnesce miccaàaguerra,èùnsaràmiccaincaricatudialcuna affari;maseràliberuincasaunannu,èrallegraràamoglia ch'elluhàpigliatu
6Nimuùnpiglieràamacinadiumulinudiufonduodia cimaperprumessu,perchèpigliaavitadil'omuper prumessu
7S'ellusitrovaunomuchìarrubbaqualcunudiisofratelli diifigliolid'Israele,èsifaciunamercaderiadiellu,ou vende;tanduulatrumorirà;ècacciàumaledamezuàvoi 8Fateattenteàapestadilebbra,chìviosservate diligentemente,èfateciòchìisacrificadori,iLeviti,vi insegneranu;
9RicurdatividiciòchìuSignore,utoDiu,hàfattuà Miriaminastrada,dopuchìsiteescedal'Eggittu
10Quanduavetedaprestatequalcosaàutofratellu,ùn entreretemiccaincasasoiaperpigliàusopegnu.
11Staretefora,èl'omuàqualeprestitevipurteràupegnu foradivoi
12Ès'èl'omuhèpoviru,ùndormemiccacùusopegnu:
13Inognicasu,lirestituiteupegnudinovuquanduusole tramonta,perch'elludormainisovestiti,ètibenedica;è tisaràghjustiziadavantiàuSignore,utoDiu.
14Ùnopprimemiccaumercenariuchìhèpoviruèbisognu, ch'ellusiadiivostrifratelli,odiivostristranierichìsòin utopaese,àetoporte.
15Àusoghjornu,lidareteusosalariu,èusoleùnsi tramonterà;perchèch'elluhèpoviru,èmetteusocore nantuàquestu,perùncriàcontruàtèàl'Eternu,èùnsiau peccatupertè
16Ibabbiùnsaranumiccamessiàmorteperizitelli,nèi figlioliùnsaranumiccamessiàmorteperibabbi:ogni omuseràuccisuperusopiccatu
17Ùnpervertiretemiccaughjudiziudiustranieru,nèdi l'orfane;nèpigliateunvestitudiveduvaperprumessu:
18MaviricurdatevichìerischiavuinEgittu,èchìu Signore,utoDiu,t’hàriacquistudaquì;
19Quandutagliàatoracoltainutocampu,ètiscurdatedi uncaprettuinucampu,ùntorneretepiùàpiglià:seràperu stranieru,perl'orfaneèperavedova:chìuSignore,uto Diu,tibenedicaintuttuutravagliudietomani.
20Quandubatteteutooliud'alivu,ùnandaràpiùnantuài rami:seràperustranieru,perl'orfaneèperavedova.
21Quanducuglierail'uvadiatovigna,ùnl'avetemicca raccoltadopu:seràperustranieru,perl'orfaneèpera vedova
22Èviricurdatevich'ètùeraschiavuinupaesed'Egittu: dunquetimandudifàstacosa
CAPITOLU25
1S'ellucihèunadisputatràl'omi,èch'ellivenenuàu ghjudiziu,chìighjudiciponughjudicà;alloraghjustificài ghjusti,ècundannanuigattivi
2Èserà,s'elluhèdigned'essebattuugattivu,chìu ghjudicel'hàdafàchjappà,èdaessebattutudavantiàaso faccia,seconduasoculpa,dauncertunumaru
3Pòdassiquarantabatti,èmiccapiù,perchèchì,s'elluùn superava,èubattevasopraàquesticùparechjebatti,allora utofratelluviparessivili
4Ùnmetteràmiccamuseluuboiquand’ellucalpestau granu.
5Sìifratelliabitanuinseme,èunud'ellimori,èùnanu miccafigliolu,amògliadiumortuùnsimaritaràmicca foracùunstranieru:ufratelludiusomarituentrerà ind'ella,èapigliaràdaelluinmoglie,èaveràdafàu duverediufratelludiumaritu
6Èseràchìuprimunatuch'ellahàdaparturitusuccederàà unomediusofratelluchìhèmortu,chìusonomeùnsia miccacacciatudaIsraele.
7Ès'elluùnvolemiccapigliàamogliadiusofratellu, allorachìamogliadiusofratellucullààaportaversu l'anziani,èdicenu:Ufratelludiumomarituricusadi suscitaràunnomeàusofratelluinIsraele,ùnhàdafàu duverediufratelludiumomaritu
8Alloral'anzianidiasocitàuchjamaranu,èliparranu;è s'ellusifermadavantiàellu,èdice:ùnmipiacemiccaà piglià;
9Alloraamogliadiusofratellughjunghjerààelluina presenzadil'anziani,sguasseràasoscarpadausopede,li sputaràinfaccia,èrispunderàèdicerà:Cusìseràfattuà quelluomuchìùnhàmiccacustruìacasadiusofratellu.
10ÈusonomeseràchjamatuinIsraele:Acasadiquellu chìhàasoscarpa
11Quandul'omisiliteghjanul'unàl'altru,èamogliadi quelluchìs'avvicinaperliberàusomaritudaamanudi quelluchìubatte,èstendeasomanu,èupigliaperi sicreti:
12Alloratagliàasomanu,utoochjuùnaveràpietà 13Ùnaveretemiccainutosaccudiversipesi,ungrandeè unpicculu.
14Ùnaveretemiccainatocasadiversemisure,una grandeèunapiccula
15Mat'aveteunpesuperfettuèghjustu,unamisura perfettaèghjustu,chìivostrighjorniponuesseallungatiin aterrachìuSignore,utoDiu,vidà
16Perchètuttiquellichìfacenutalicose,ètuttiquellichì facenuinghjustizia,sòunaabominazioneàuSignore,uto Diu
17RicurdatevidiciòchìvihàfattuAmalekperviadia strada,quandueratesurtitudal'Eggittu;
18Cumet'hàscontruinstrada,èhàbattutul'ultimiditè, ancututtiquellichìeranudebulidaretuàtè,quandueri stancuèstancu;èùnhàmiccapauradiDiu
19Perquessa,quanduuSignore,utoDiu,t'hàdaturiposu datuttiitonemiciintornu,inupaesechìuSignore,uto Diu,t'hàdatuinereditàperpussedeellu,sguassateu ricordudiAmalekdasottuàucelu;ùntiscurdatemicca
CAPITOLU26
1Èserà,quandusareteghjuntiinaterrachìuSignore,uto Diu,vidàineredità,èapussede,èabitainellu; 2Pigliatediuprimudituttiifruttidiaterra,chìvi purteretediatoterrachìuSignore,utoDiu,vidà,èa metteinunacestera,èandarààulocuchìuSignore,uto Diu,hàsceltupermettequìusonome.
3Èandaiàupretechìseràinquellighjorni,èlidite:I prufessioghjeàuSignore,utoDiu,chìsòghjuntuinu paesechìuSignorehàghjuratuàinostribabbiperdànoi 4Èupretetipigliaràacesteradaatomanu,èamette davantiàl'altarediuSignore,utoDiu.
5ÈparrareteèdìdavantiàuSignore,utoDiu:UnSirianu prontuàperisceeraumobabbu,èfalòinEgittu,èsine stavainEgittu,èsinestavacununipochi,èdiventòquì unanazionegrande,putenteèpupulata
6Èl'Egizianiciimploravanumale,ciaffligìanu,èci imponevanuduraschiavitù
7ÈquanduavemucriatuàuSignore,Diudiinostribabbi, uSignorehàintesuanostravoce,èhàvistuanostra afflizione,unostrutravagliuèanostraoppressione
8ÈuSignorecihàsappiutuforadil'Eggittucùunamanu putenti,ècùunbracciuallargatu,ècungrandeterribili,è cùsegnièmaraviglie
9Ècihàpurtatuinstulocu,ècihàdatustaterra,ancuuna terrachìscorridilattièmeli.
10Èavà,eccu,aghjupurtatuiprimifruttidiupaese,chìtù, oEternu,m’haidatuÈamettedavantiàuSignore,uto Diu,èaduràdavantiàuSignore,utoDiu.
11ÈvirallegrareteinognicosabonachìuSignore,uto Diu,hàdatuàtèèàatocasa,àtè,àuLevituèàu strangeruchìhètràvoi.
12Quanduavetefinitudiadecima,tutteedecimedia vostracrescitadiuterzuannu,chìhèl'annudiadecima,è l'avetedatuàuLevitu,ustranieru,l'orfaneèavedova,per manghjàind'àetoporte,èessesaziate;
13AlloradiretedavantiàuSignore,utoDiu:Aghju purtatuecosesacredaamocasa,èl'aghjudatuancuàu Levitu,èàustranieru,àl'orfaneèàavedova,secondututti itocumandamentich'ètùm'aiurdinatu:Ùnaghjumicca trasgredituitocumandamenti,nèl'aghjuscurdatu.
14Ùnl'aghjumanghjatuinumodolu,nèneaghjutoltu perunusuimpuru,nèneaghjudatuperimorti;maaghju ascoltatuavocediuSignore,umoDiu,èaghjufattututtu ciòchìm'hàurdinatu
15Fighjatedaatosantaabitazione,daucelu,èbenediteu topòpuluIsraele,èaterrachìciavetedatu,cum’èavete ghjuratuàinostribabbi,unaterrachìscorridilatteèdi meli
16OghjiuSignore,utoDiu,t'hàurdinatudifàquesti statutièghjudizii:dunque,iguardàèifacicùtuttuuto coreècùtuttaatoànima
17AveteprupostuoghjeàuSignorediesseutoDiu,èdi marchjàinisocamini,èdiguardàisostatuti,èiso cumandamenti,èisoghjudizii,èdistààsenteasovoce.
18Èl'Eternut'hàprumessuoghjeperesseusopopulu propiu,cum'ellut'hàprumessu,èch'ètùdeviguardàtuttii socumandamenti;
19Èperfàtialtusopraàtutteenazionich'elluhàfattu,in lode,èinnomeèinonore;èperesseunpopulusantuàu Signore,utoDiu,cum'elluhàdettu
CAPITOLU27
1ÈMosècùl'anzianid'Israelehàurdinatuàupopulu, dicendu:Guardatuttiicumandamentichìvimagnuoghje 2ÈughjornuchìpassereteuGhjordanuversuupaesechì uSignore,utoDiu,vidà,ch'ètùtirialzeràpetregrandi,è licalaràcùstuccatu
3Èscrivitenantuàellitutteeparolledistalege,quandu saretepassati,perandàinupaesechìuSignore,utoDiu, vidà,unpaesechìscorridilattièdimeli;cum'èuSignore Diudiitobabbit'hàprumessu.
4Perquessa,quandusaretepassatiinuGhjurdanu,mettite stepetrechìvicumanduoghje,inumonteEbal,èli stuccaretedistuccatu
5ÈcustruitequìunaltareàuSignore,utoDiu,unaltaredi petre;ùnalzàmiccaunstrumentudiferrunantuàelli
6Custruiscil'altarediuSignore,utoDiu,cùepetreintere, èoffrenantuàelluolocaustuàuSignore,utoDiu
7Offreràoffertedipace,manghjaretequì,èvirallegrate davantiàuSignore,utoDiu.
8Èscriveretenantuàepetretutteeparolledistalegeassai chjaramente
9MoïseetlesprêtresLévitesparlèrentàtoutIsraël,et dirent:«Faitesattentionetécoutez,Israël!oghjesì diventatuupopuludiuSignore,utoDiu
10Dunque,ubbiditeàavocediuSignore,utoDiu,è metteinpraticaisocumandamentièisostatutichìti manduoghje
11ÈMosèhàmandatuàupopuluustessughjornu, dicendu:
12QuessistaranunantuàamuntagnaGarizim,per benedizzionediupopulu,quandusareteghjuntinantuàu Ghjurdanu;Simeone,Levi,Ghjuda,Issacar,Ghjiseppuè Beniaminu
13ÈquestisistaranunantuàamuntagnaEbalper maledicà;Ruben,Gad,Aser,Zabulun,DanèNeftali
14ÈiLevitiparranu,èdiranuàtuttil'omid'Israeleàalta voce:
15Mauditsial'omuchìfaciunafiguratagliuzzatao fonduta,unaabominazioneàuSignore,utravagliudie manidil'artighjanu,èametteinunlocusecretu.Ètuttuu populurisponderàèdicerà:Amen
16Maledettosiaquelluchìmetteinluceàubabbuoàaso mamma.Ètuttuupopuludicerà:Amen.
17Maledettosiaquelluchìsguassateamarcadiuso vicinuÈtuttuupopuludicerà:Amen
18Maledettosiaquelluchìfasviàucecuforadiastrada. Ètuttuupopuludicerà:Amen
19Maledettosiaquelluchìpervertiughjudiziudiu stranieru,dil'orfanuèdiavedova.Ètuttuupopuludicerà: Amen
20Maledettosiaquelluchìgiacecùamogliadiubabbu; perchèscopreagonnadiubabbu.Ètuttuupopuludicerà: Amen
21Maledettosiaquelluchìgiacecùqualcunutipudibestia. Ètuttuupopuludicerà:Amen
22Maledettosiaquelluchìgiacecùasosurella,afigliola diusobabbu,oafiglioladiasomammaÈtuttuupopulu dicerà:Amen.
23MaledettosiaquelluchìgiacecùasosuoceraÈtuttuu populudicerà:Amen
24MaledettosiaquelluchìbatteinsecretuusovicinuÈ tuttuupopuludicerà:Amen
25Maledettosiaquelluchìpigliaaricumpensapertumbà uninnocenteÈtuttuupopuludicerà:Amen
26Maledettosiaquelluchìùncunfirmàmiccatuttee parolledistalegeperfàli.Ètuttuupopuludicerà:Amen.
CAPITOLU28
1Èaccaderà,s'ètùascoltediligentementeavocediu Signore,utoDiu,perosservàèperfàtuttiiso cumandamentichìtimanduoghje,chìuSignore,utoDiu, vimetteràinaltusopraàtutteenazionidiaterra 2Ètuttestebenedizionivenenunantuàtè,èti ghjunghjeranu,sèvositeàsenteavocediuSignore,uto Diu
3Benedettusaraiinacità,èbenedettusaraiinucampu 4Benedettuseràufruttudiutocorpu,èufruttudiato terra,èufruttudiutobestiame,l'aumentudietovacche,è ipecuridietopecure.
5Benedettuseràatocesteraèatotenda
6Benedettusaraiquand'ètùentre,èbenedettusarai quand'ètùesci.
7L'Eternufaràchjappàdavantiàtèitonemichichì s'arrizzanucontruàtè:esceranucontruàtèperunmodu,è fughjeranudavantiàtèpersettestrade.
8L'Eternuviurdineràabenedizzioneinivostrimagazzini, èintuttuciòchìvimetteamanu;ètibenedicaràinaterra chìuSignore,utoDiu,vidà.
9L'Eternut'hàstabilituunpopulusantuperellustessu, cum'ellut'hàghjuratu,s'ètùguardàicumandamentidiu Signore,utoDiu,ècamminainisocamini.
10Ètuttiipopulidiaterravederanuchìtùsìchjamatuda unomediuSignore;ètitemeranu
11ÈuSignorevifaràabbundanteinbè,inufruttudiuto corpu,èinufruttudiutobestiame,èinufruttudiato terra,inaterrachìuSignorehàghjuratuàitobabbichìti dà.
12USignoreviapriràusobonutesoru,ucelu,perdàa piovaàavostraterrainasostagione,èperbenedizzionedi tuttuutravagliudiatomanu;
13ÈuSignoretifaràucapu,èmiccaacoda;ètùsarè soprasolu,ètùùnessesottu;s'ètùascoltiicumandamenti diuSignore,utoDiu,chìticumandimuoghje,perosservà èperfàli:
14Èùntilasciàmiccaàamanudiritta,nèàamanca,da alcunadieparollechìticumandimuoghje,perandàdopu àl'altridiiperserve
15Maaccaderà,s'ètùùnascoltiavocediuSignore,uto Diu,perguardààfàtuttiisocumandamentièisostatuti ch'evimanduoghje;chìtuttequestemaledizionivenenu nantuàtè,ètighjunghjeranu:
16Maledettosaraiinacità,èmaledettosaraiinucampu.
17Maledettasaràatocisternaèatotenda
18Maledettisaràufruttudiutocorpu,èufruttudiato terra,ucrescitudietovacche,èigreggidietopecure
19Maledettosaraiquand'ètùentri,èmaledettosarai quand'ètùesci
20L'Eternuvimanderàmaledizioni,vessazioniè rimproveri,intuttuciòchìvimetteamanuperfà,finuà chìtùsiadistruttu,èfinuàch'ètùperisciprestu;perviadi agattivezzadievostreopere,perviadiqualem'hà abbandunatu
21L'Eternufaràapestilenzaaderisceàtè,finuàch'ellu t'aveteconsumatudaaterra,induvetùvaiàpussede
22L'Eternutiferàdicunsumu,èdifebbre,è d'infiammazione,èd'unardoreestremu,ècùaspada,ècù fulminazione,ècunmildiu;ètiperseguiranufinuàchìtu perisci
23Èutoceluchìhèsopraàutocapuseràdibronzu,èa terrachìhèsottuàtèseràdiferru.
24L'Eternufaràapioggiadiatoterrapolveraèpolvara: dauceluscenderànantuàtè,finuàchìtùsiadistruttu.
25L'Eternutiferàsbattàdavantiàitonemici:tiesceda unastradacontr'àelli,èfughjitepersettestradedavantià elli,èsaretespustatuintuttiiregnidiaterra
26Èatocarcassaseràcarnepertuttil'acellidil'ariaèper l'animalidiaterra,ènimuùnlisfrattarà
27L'Eternutiferàcùl'infezzionedil'Eggittu,ècùl'emerdi, ècùascabbia,ècùupruritu,chìùnpòmiccaesseguaritu
28L'Eternutibatteràdipazzia,dicecitàèdimaravigliadi ucore.
29Etut'appressuàmeziornu,cum'èucecugropethina bughjura,èùnavetemiccaprusperuinitomodi; 30Tùtifidanzaraicùunamòglia,èunaltruomustenderà cunella;custruiraiunacasa,èùnabitaretemiccainella: pianteraiunavigna,èùnnecoglierail’uva
31Utoboeseràimmolatudavantiàitoochji,èùnne manghjaretemicca;utosumeresaràsguassatudaato faccia,èùntisaràmiccarestituitu;etopecureseràdatuài tonemichi,èùnaverànimuchìlisalverà.
32Itofigliolièetofiglioleseranudatuàunaltrupòpulu, èitoochjifighjanu,èmancanudibramosuperellituttuu ghjornu,èùncisaràforzainatomanu.
33Ufruttudiatoterra,ètuttiivostritravagli,manghjarà unanazionech’ùncunnosci;ètùsaraisoluoppressatuè sfracicatusempre:
34Perch'ètùsiapazziaperavistadiitoochjichìvivede
35L'Eternutichjappààighjinochjièàigammi,daa piantadiutopedefinuàacimadiatesta.
36L'Eternuvipurterààtè,èàutorèchìvimettenantuà voi,àunanazionechìnètùnèitobabbil'avete cunnisciutu;èciservireteàaltridii,legnuèpetra.
37Èdiventeraiunamaraviglia,unpruverbiu,èunaparola, tràtutteenazioniinduveuSignoretiguidà
38Purteraiassaisumenteforainucampu,ècuglieraipocu; perchèalocustalaconsumerà
39Pianteraivigneti,etaglierai,maùnnebeiedivinu,nè cuglierail'uva;perchèivermilimanghjaranu.
40Averetealiviintutteevostrecoste,maùnviungerete miccacùl'oliu;perchèutoalivighjittaràusofruttu
41Parraretefigliolièfigliole,maùnligodirete;perchè andaranuincattività
42Tuttiitoarburièufruttudiatoterra,alocusta cunsumerà.
43Ustranieruchìhèintès'alzaràsopraàtèassaialtu;etu descenderaiassaibassu.
44T'hàdaprestitu,ètùùnlipristarà:elluseràucapu,ètù saraiacoda
45Inoltre,tuttequestemaledizioniviveneranunantuàtè, èviperseguiranuèvighjunghjeranu,finuàch'ètùsia distruttu;perchèùnavetemiccaascoltatuavocediu Signore,utoDiu,perguardàisocumandamentièiso statutich'ellut'hàurdinatu
46Èseranunantuàtèperunsegnuèperunamaraviglia,è nantuàatosumentepersempre.
47PerchèùnavetemiccaservituuSignore,utoDiu,cun gioiaècungioiadicore,perl'abbundanzaditutteecose;
48Perquessa,viserveàivostrinemicichìuSignore mandaràcontruàtè,inafame,èinasete,èinanuditàèin
mancanzaditutteecose;èvimetteràunjugudiferru nantuàutocollu,finuàch'ellut'hàdistruttu.
49USignorevipurteràunanazionedaluntanu,da l'estremitàdiaterra,velocecum'èl'aculavola;una nazionechìalinguaùncapiscemicca;
50Unanazionediaspettuferoce,chìùncunsidereghja miccaapersonadiivechji,nèfàgraziaàighjovani:
51Manghjeràufruttudiutobestiame,èufruttudiato terra,finuàchìtùsiadistruttu,chìùntilasciarànègranu, nèvinu,nèoliu,nèl'incrementudietovacche,nèdieto pecure,finuàch'ellut'hàdistruttu
52Èt'assediàintutteetoporte,finuàchìitomuraaltiè chjusi,inqualet'avetecunfidatu,intuttuutopaese;è t'assediàintutteetoporteintuttuutopaese,chìuSignore, utoDiu,t'hàdatu
53Èmanghjareteufruttudiuvostrupropiucorpu,acarne diitofigliolièdietofigliole,chìuSignore,utoDiu,t'hà datu,inl'assediuèinastrettezzachìitonemichiti affligeranu.
54Perchìl'omuchìhètenerutràvoi,èassaidelicatu,uso ochjuseràmaleversuusofratellu,èversuamogliadiuso pettu,èversuurestudiisofigliolichìlascià.
55Perch'elluùndaràànimudiacarnediisofiglioli ch'elluhàdamanghjà,perchèùnl'hàlasciatunundain l'assediuèinastrettezzachìitonemichitiaffligeranuin tutteetoporte
56Adonnateneraèdilicatatràvoi,chìùnhàmicca avventuradimetteapiantadiusopedenantuàaterraper dilicatezzaètenerezza,usoochjuseràmaleversuumaritu diusopettu,èversuusofigliolu,èversuasofigliola 57Èversuasopicciottachìescedatràisopedi,èversui sofigliolich'ellahàdaparturià:perchèellalimanghjarà permancanzadituttuinsegretuinl'assediuèastrettezza, chìutonemicut'affacciaràinetoporte.
58S'èvoùnviosservààfàtutteeparolledistalegechìsò scritteinstulibru,ch'ètùtipaurastunomugloriosuè paura,USIGNORETUDIO;
59AllorauSignorefaràmaraviglioseevostrepesti,èe pestidiatosumente,ancugrandipesti,èdilongadurata,è malatiedolorose,èdilongadurata.
60Inpiùch'ellupurterànantuàtètutteemalatiedi l'Eggittu,ch'ètùaviapaura;èsiattaccheranuàtè
61Ancuognimalatie,èognipesta,chìùnhèmiccascrittu inulibrudistalege,uSignorevipurterànantuàtè,finuà chìtùsiadistruttu
62Èviresteretepocuinnumeru,mentrieratecum'èl'astri diuceluperamultitùdine;perchèùnavetemiccaubbiditu àavocediuSignore,utoDiu.
63Èaccaderàchì,cum'èuSignores'hèrallegratupervoi, perfàvibèèpermultiplicàvoi;cusìuSignoresi rallegraràpervoiperdistrughjevi,èperpurtassiinnulla;è visaretestrappatidaaterrainduveandateàpussede.
64ÈuSignoretisparghjerààmezuàtuttiipopuli,dauna estremitàdiaterrafinuàl'altru;èciservireteàaltridii, chìnètùnèitobabbianucunnisciutu,ancudilegnuèdi petra
65Ètràstinazioniùntruveretemiccacunfortu,nèapianta diutopedeùnaverebberiposu;mauSignorevidaràquì uncoretremulu,èunamancanzad'ochji,èunduloredi mente.
66Èatovitapenderàindubbitudavantiàtè;ètipauradi ghjornuèdinotte,èùnaveretemiccaassicurazionediato vita:
67Àamatinadite:"VogliuDiu!èàseradirete:"Vogliu Diuchìeramatina!"perutimorediutocorecùqualeti teme,èperavistadiitoochjichìvivede
68ÈuSignorevipurteràinEgittudinovucùnavi,pera stradadiqualeviaghjudettu:Ùnvivedepiùpiù;
CAPITOLU29
1Eccuiparolledil'allianzachìl'Eternuhàurdinatuà Moisedifàcùifigliolid'IsraeleinupaesediMoab,inpiù dil'allianzach'elluhàfattucunelliinHoreb
2ÈMosèchjamòàtuttuIsraele,èlidisse:Avetevistu tuttuciòchìuSignorehàfattudavantiàivostriochjiinu paesed'EgittuàFaraone,èàtuttiisoservitorièàtuttuuso paese;
3Egranditentazionichìitoochjianuvistu,isegnièquelli grandimiraculi:
4MauSignoreùnvihàmiccadatuuncorepervede,è ochjipervede,èarechjepersente,finuàoghje.
5Èt'aghjupurtatuquarant'anniinudesertu:itovestitiùn sòmiccavechjinantuàtè,èitoscarpiùnsòmiccavechji nantuàitopedi.
6Ùnavetemiccamanghjatupani,nèbeievinuobevanda forte:persapèchìeiusòuSignoreuvostruDiu
7Èquandusiteghjuntuinquestulocu,Sihon,urèdi Hesbon,èOg,urèdiBasan,sòghjunticontruànoiàa battaglia,èlibattemu
8Èavemupigliatuasoterra,èl'avemudatuinereditàài Rubeniti,èàiGaditi,èàamitàdiatribùdiManasse 9Mantenedunqueeparolledistupattu,èfateli,perpudè riesceintuttuciòchìfate.
10VoisteteoghjetuttidavantiàuSignore,uvostruDiu;i vostricapidievostretribù,ivostrianziani,èivostri ufficiali,cùtuttil'omid'Israele, 11Ivostrifiglioli,evostremòglie,èutostraneruchìhèin utocampu,dautagliatorediutolegnufinuàutocavaddu dil'acqua.
12Ch'ètùentreinallianzacùuSignore,utoDiu,èinuso ghjuramentuchìuSignore,utoDiu,facioghjecunvoi
13Perch'ellut'hàstabilituoghjecum'èunpopuluperellu stessu,èch'ellusiapertèunDiu,cum'ellut'hàdettu,è cum'elluhàghjuratuàitobabbi,àAbraham,àIsaacèà Ghjacobbu.
14Mancucùvoisoluùnaghjufattustupattuèstu ghjuramentu;
15Macùquelluchìhèquìcunnoioghje,davantiàu Signore,unostruDiu,èancucùquelluchìùnhèmiccaquì cunnoioghje
16(Perchèsapetecumuavemuabitatuinupaesed'Egittu, ècumuavemupassatupermezudienazionich'èvo passate;
17Èavetevistuesoabominazioni,èisoidoli,legnuè petra,argentuèoru,chìeranutràelli:)
18Perùnessetràvoiomu,odonna,ofamiglia,otribù,chì ucoresialluntanaoghjedauSignore,unostruDiu,per andààserveàidiidistinazioni;perùnessetràvoiuna radicachìportafieleèassenzio;
19Èavvene,quand'ellusenteeparolledistamalidizzione, sibenedicainusocore,dicendu:Averaghjuapace,ancu
s'ellucamminainl'imaginazionediumocore,per aghjunghjel'ubriachezzaàasete.
20L'Eternuùnl'épargnerà,maalloraacòlleradil'Eternuè asoghjilosias'allumettenucontruàquelluomu,ètuttee maledizionichìsòscritteinstulibrugiaceranunantuàellu, èuSignoresguasseràusonomedasottuàucelu
21L'Eternuusepararààumaleditutteetribùd'Israele, secondututteemaledizionidil'allianzachìsòscritteinstu librudialege
22Perquessa,agenerazionechìvenediivostrifigliolichì suscitaràdopuàvoi,èustranieruchìvenedaunpaese luntanu,dicerà,quand'ellivedenuepestidiquellupaese,è emalatiechìuSignorehàmessunantuàellu;
23Èchìtuttuusopaesehèzolfo,èsali,èardenti,chìùn hèmiccaseminatu,nèporta,nèerbacicresce,cum'è l'abbattimentudiSodoma,èGomorra,AdmaèZeboim,chì uSignorehàabbattutuinasocòlleraèinasocòllera
24Ancututteenazionidiceranu:PerchèuSignorehà fattucusìàstupaese?chìsignificaucaloredistagrande rabbia?
25Alloral'omidiceranu:Perchèanuabbandunatul'allianza diuSignore,Diudiisobabbi,ch'elluhàfattucunelli quand'ellulifeceforadiupaesed'Egittu
26Carilss'enallèrentetservaientd'autresdieux,etles prosternèrent,desdieuxqu'ilsneconnaissaientpas,etqu'il neleuravaitpasdonnés
27ÈacòlleradiuSignores'hèaccesacontr'àstupaese,per fàcacciànantuàellututteemaledizionichìsòscritteinstu libru
28Èl'Eternuliarradicòdausopaeseinfuria,infuriaèin grandeindignazione,èliscacciòinunaltrupaese,cum'è oghje
29EcosesicreteappartenenuàuSignore,unostruDiu; maecosechìsòrevelateappartenenuànoièàinostri figliolipersempre,chìpudemufàtutteeparolledistalege
CAPITOLU30
1Èaccaderà,quandututtessecoseviveneranunantuàtè, abenedizzioneèamalidizzione,ch'eaghjumessudavanti àtè,èch'etiricorderaiàmezuàtutteenazioni,induveu Signore,utoDiu,t'hàcacciatu
2ÈturnarààuSignore,utoDiu,èubbidirààasovoce, secondututtuciòchìticumandimuoghje,tèèitofiglioli, cùtuttuutocoreècùtuttaatoànima;
3AllorauSignore,utoDiu,turnaràatoprigionia,èaverà compassioneditè,èviturneràèviriuniràdatuttee nazioni,induveuSignore,utoDiu,t’hàspargugliatu.
4Sequalcunudiitoihècacciatuàl'estremitàdiucelu,da quìuSignore,utoDiu,viriuniscerà,èdaquìvipigliarà
5ÈuSignore,utoDiu,tipurteràinupaesechìitobabbi pussedevanu,ètùapussederete;ètifaràbè,ètimultiplicà sopraàitobabbi
6ÈuSignore,utoDiu,circoncideràutocoreèucoredia tosumente,peramàuSignore,utoDiu,cùtuttuutocore, ècùtuttaatoànima,perpudècampà
7ÈuSignore,utoDiu,metteràtuttequestemaledizioni annantuàitonemicièàquellichìtiodianu,chìt'anu perseguitatu
8ÈturnareteèubbidìàavocediuSignore,èfàtuttiiso cumandamentich'evimanduoghje
9ÈuSignore,utoDiu,tifaràabbundanteinognitravagliu diatomanu,inufruttudiutocorpu,èinufruttudiuto bestiame,èinufruttudiatoterra,perubonu,perchèu Signoresirallegraràpervoiperubè,cum'ellusirallegrava perivostribabbi.
10S'ètùascoltiavocediuSignore,utoDiu,perguardài socumandamentièisostatutichìsòscrittiinstulibrudia lege,èsivultateàuSignore,utoDiu,cùtuttuutocoreè cùtuttaatoànima
11Perquestucumandamentuch'evimanduoghje,ùnhè miccaoculatudavoi,nèhèluntanu
12Ùnhèmiccainucelu,chìtùdicia:Qualehèchìcullà pernoiinucelu,èupurteràànoi,perpudèsenteèfà?
13Èùnhèmiccadilàdiumare,chìtùdicia:Qualesarà pernoiumare,èupurteràànoi,perchìl'avemuintesuè fà?
14Maaparollahèassaivicinuàtè,inatoboccaèinuto core,perpudèfà
15Vede,aghjumessudavantiàtèoghjeavitaèubonu,è amorteèumale;
16Perquessach'eticumandimuoghjed'amàuSignore,u toDiu,dimarchjàinisocamini,èdiguardàiso cumandamenti,isostatutièisoghjudizii,perch'ètù campessièsimultiplicassi;
17Mas'èutocores'hèalluntanatu,dimanerach'ètùùn l'ascolti,masisaràattiratu,èaduràaltridii,èliserve;
18Vidicunuoghje,ch’ètùperissidisicuru,èch’ùn prolongeratemiccaivostrighjorninantuàaterra,duv’ètù passateuGhjurdanuperandààpussedelu
19Chjamuuceluèaterraperregistràoghjecontruàvoi, ch'eaghjumessudavantiàvoiavitaèamorte,a benedizzioneèamaledizzione:perquessa,scegliteavita, chìtùèatosumentecampate
20Perch'ètùamuàuSignore,utoDiu,èch'ètùubbidisti àasovoce,èch'ellutiappiccicassiàellu,perchèelluhèa tovita,èaduratadiitoghjorni,perch'ètùpossiinaterra chìuSignorehàghjuratuàitobabbi,àAbràhamu,àIsaac èàGhjacobbu,didàli
CAPITOLU31
1ÈMosèandòèdissestiparolleàtuttuIsraele
2Èlidisse:Aghjucentuvintiannioghje;Ùnpossupiù esceèentrà;ancuuSignorem'hàdettu:Ùnpassàmiccastu Ghjurdanu
3L'Eternu,utoDiu,passeràdavantiàtè,èdistrughjerà questenazionidadavantiàtè,ètul'avetedapussede;è Ghjosuè,ellupassàdavantiàtè,cum'èuSignorehàdettu.
4Etl'ÉternelleurferacommeilafaitàSihonetàOg,rois desAmoréens,etàleurpaysqu'iladétruit
5Èl'Eternulidaràdavantiàatofàccia,perch'ètùli facissiincunfurmitàcùtuttiicumandamentich'eaghju urdinatu
6Siateforteècuraggiu,ùntememicca,nèapauradielli: perchèuSignore,utoDiu,hèquelluchìvàcuntè;ùnti mancarà,nètiabbandunà
7ÈMosèchjamòàGhjosu,èlidisseinvistadituttu Israele:Siateforteècuraggiu,perchèavetedaandàcun stupopuluinupaesechìuSignorehàghjuratuàisobabbi didàli.èlifaraiineredità.
8ÈuSignore,hèquelluchìvàdavantiàtè;elluseràcun tè,ùntimancarà,nètiabbandunarà:ùntememicca,nèti spavintate
9EtMoïseécrivitcetteloi,etladonnaauxprêtres,filsde Lévi,quiportaientl'archedel'alliancedel'Eternel,età touslesanciensd'Israël
10Mosèliurdinò,dicendu:Àafinediognisetteanni,ina solennitàdil'annudiliberazione,inafestadiitabernaculi.
11QuandututtuIsraelehèghjuntuàvededavantiàu Signore,utoDiu,inulocuch'elluhàdasceglie,leghjite stalegedavantiàtuttuIsraeleàusosente
12Riuniteupopulu,omièdonne,èzitelli,èutostraneru chìhèinetoporte,dapudèsente,èch'elliamparanu,è temenuuSignore,utoDiu,èosservààfàtutteeparolledi stalege
13Èchìisofiglioli,chìùnsapianununda,sentenu,è amparààtemeàuSignore,uvostruDiu,finuàch'èvo campateinupaeseinduveandateinuGhjurdanuper pussedelu.
14L'EternudisseàMosè:Eccu,ivostrighjorni s'avvicinanuch'ètùdevimori:chjamaGhjosu,è presentateviinutabernaculudiacungregazione,perch'e aghjuincaricatuEtMoïseetJosuéallèrent,etse présentèrentdansletabernacled'assemblée
15USignoreapparsuinutabernaculuinunacolonnadi nuvola,èacolonnadianuvolastavasopraàaportadiu tabernaculu
16L'EternudisseàMosè:Eccu,dormecùitobabbi;èstu pòpulus'alzarà,èsiprostituiràdopuàidiidiistranieridiu paese,induvevanuperessetràelli,èmiabbandunarà,è romperàumopattuchìaghjufattucunelli.
17Alloraamocòlleras'accenderàcontruàelliinquellu ghjornu,èl'abbandunaraghju,èammucciaraghjuamo facciadaelli,èseranudivurati,èliaccaderanuassaimaliè guai;cusìch'ellidiceranuinquellughjornu:Ùnsòmicca stimalivenenunantuànoi,perchèunostruDiuùnhè miccatrànoi?
18Èdisicuruammucciaraghjuamofacciainquellu ghjornupertuttiimalich'ellianufattu,chìsisòturnatià altridii.
19Avàdunquescrivitestacanzonapervoi,èinsegnilaài figliolid'Israele:mettelainbocca,perch'ellasia tistimunianzapermècontruàifigliolid'Israele.
20Perquandul'aghjupurtatuinupaesechìaghjughjuratu àisobabbi,chìscorridilattièdimeli;èanumanghjatuè sisazianu,ès'eranugrassu;tandusiturnaranuàaltridii,è liservenu,èmiprovocaranu,èromperanuumopattu
21Èaccaderà,quanduparechjimalièguailisaranu accaduti,chìstacanzonatistimuniaràcontruàellicum'è tistimone;perchèùnseràmiccascurdatudaaboccadiaso sumente:perchècunnoscuasoimaginazionechìviaghjanu, ancuavà,primachìl'aghjupurtatuinaterrachìaghju ghjuratu
22AlloraMosèhàscrittustucantuustessughjornu,èl'hà amparatuàifigliolid'Israele
23IldonnaàJosuè,figlioludiNun,unmandatu,èdisse: Siateforteècuraggiu,perchèpurtereteifigliolid'Israelein upaesechìliaghjughjuratu,èseraghjucuntè
24Èavvenechì,quanduMosèaviafinitudiscrivee parolledistalegeinunlibru,finuàch'ellieranufiniti.
25MoïsedonnacetordreauxLévitesquiportaientl'arche del'alliancedel'Eternel,endisant:
26Pigliatestulibrudialege,èmetteluàulatudil'arcadi l'allianzadiuSignore,utoDiu,peressequìper tistimunianzacontruàtè
27Perchècunnoscuatoribellione,èutocollurigidu: eccu,mentrech'esòancuvivucunvoioghje,visòstati ribellicontr'àuSignore;èquantupiùdopuamomorte?
28Riuniteàmètuttil'anzianidievostretribù,èivostri ufficiali,chìpossudìquesteparolleàl'arechje,èchjamàu celuèaterraperregistràcontruàelli
29Perchèsòchì,dopuàamomorte,vicorromperete completamente,èvisviatedaaviach'eaghjuurdinatu;èu maleviaccadiràinl'ultimighjorni;perchèfareteumalein vistadiuSignore,perpruvucàluincòlleraperutravagliu dievostremani
30ÈMosèhàdettuàl'arechjedituttaacungregazione d'Israeleeparolledistacanzona,finuàch'ellieranufiniti.
CAPITOLU32
1Fatel'arechja,oceli,èparleraghju;èsente,oterra,e parollediamobocca
2Amoduttrinacaderàcum'èapioggia,umodiscorsusi distillaràcum'èarugiada,cum'èapicculapioggianantuà l'erbatenera,ècum'èepioggenantuàl'erba:
3PerchèpublicheraghjuunomediuSignore:attribuitea grandezzaàunostruDiu
4HèaRoccia,usotravagliuhèperfettu,perchètuttiiso modisòghjudiziu:unDiudiveritàèsenzainiquità, ghjustuèghjustu
5Sisòcurrutti,usopostuùnhèmiccaulocudiiso figlioli:sòunagenerazioneperversaètortu.
6VoidunquericusateuSignore,opopuluscemuèsàviu? Ùnhèmiccautobabbuchìt'hàcompru?Ùnt'hàmicca fattu,èt'hàstabilitu?
7Ricurdatividiighjornidil'antica,cunsidereghjal'annidi parechjegenerazioni:dumandateàutobabbu,èvi mustrarà;itoanziani,èvidiciaranu.
8QuanduuAltìssimuhàspartutuàenazioniasoeredità, quand'elluhàseparatuifigliolid'Adam,hàstabilituilimiti diupopuluseconduunumerudiifigliolid'Israele.
9PerchèapartediuSignorehèusopopulu;Ghjacobbu hèulottudiasoeredità
10Utruvòinunaterradeserta,èinudesertudesertuchì urlava;l'hàpurtatu,l'hàstruitu,l'hàtenutucum'èapupadi l'ochju
11Cum'èl'aculasuscitausonidu,svolazzanantuàiso figlioli,stendeesoali,lipiglia,liportanantuàesoali:
12Alloral'Eternusoluuguidò,èùncieramiccaundiu stranucunellu
13Lifececavalcànantuàl'altilochidiaterra,per manghjàacrescitadiicampi;èlifecesucchiàumelidaa roccia,èl'oliudaarocciasiletica;
14Burrudivacca,èlattidipecure,cùgrassud'agnelli,è arietidiarazzadiBasan,ècapre,cùgrassudirinidi granu;èbeieusanguepurudil'uva
15MaGhjeshuruningrassava,ècalciava:sìgrassu,sì ingrossu,ècupertudigrassu;tanduabbandunòuDiuchì l'hàfattu,èhàstimatuarocciadiasosalvezza
16L'anupruvucatuàaghjilosacùdiistranieri,cù abominazionil'anususcitatuinfuria.
17Anusacrificatuàidimònii,miccaàDiu;àidiich'elli ùnanumiccacunnisciutu,àidiinovichìsòghjuntidi novu,chìivostribabbiùntemevanumicca
18DiaRoccachìt'hànatu,tiscurdatediDiuchìt'hà furmatu.
19ÈquanduuSignorel'hàvistu,liaboria,perviadi l'irritazionediisofigliolièdiesofigliole
20Èlidisse:Ammucciaraghjuamofacciadaelli, vederaghjuqualesaràasofine:perchèsòunagenerazione assaiperversa,figlioliinqualeùncihèfede
21M'anumossuàagelosiadiciòchìùnhèmiccaDiu; m'hanupruvucatuàcòlleracùesovanità:èlimuteraghjuà agelosiacùquellichìùnsòmiccaunpopulu;I pruvucaraghjuinfuriacùunanazionestupida
22Perchèunfocus'accendeinamocòllera,èbrusgiarà finuàl'infernupiùbassu,ècunsumeràaterracùaso crescita,èincendiaràifundamentidiemuntagne
23Accumularaghjuimali;Passaraghjuemiofreccenantu àelli.
24Seranubrusgiatidaafame,èdivuratucùucalore ardente,ècùadistruzzioneamara:Manderaghjuancui dentidiebestie,cùuvelenudiiserpentidiapolvara.
25L'épéedehors,etlaterreuràl'intérieur,détruirontàla foislejeunehommeetlavierge,l'allaitementaussiavec l'hommeauxcheveuxgris.
26Aghjudettu:Isparghjeriainicantoni,Ifariacessàu ricordudiellitràl'omi:
27S'elluùntemessil'iradiunemicu,chìisoavversariùn sicumportanustranamente,èch'elliùndicenu:Anostra manuhèalta,èuSignoreùnhàmiccafattututtuciò
28Perchèsòunanazionesenzacunsiglii,èùncihènunda d'intelligenzainelli
29Och'ellifussinusàvii,ch'ellicapiscenuquestu,ch'elli cunsidereghjanuasofine!
30Commentl'unpourra-t-ilpoursuivremille,etdeux mettreenfuitedixmille,àmoinsqueleurRochernelesait vendus,etquel'Eternellesaitfermés?
31Perchèasorocciaùnhèmiccacum'èanostraRoccia, ancuinostrinemicisòstessighjudici
32PerchèasovignahèdiavignadiSodoma,èdiicampi diGomorra:asouvahèuvadifiele,isograppolisò amari:
33Usovinuhèuvelenudiidragoni,èuvelenucrudeledi l'aspidi
34Ùnhèmiccaquestucullucatucunmè,èsigillatutrài motesori?
35Amèhèavindettaèaricumpensa;usopedescenderà inutempudebitu:perchèughjornudiasocalamitàhè vicinu,èecosechìvenenunantuàellisiprecipitanu
36Perchèl'Eternughjudicheràusopòpulu,èsirepentirà perisoservitori,quand'elluvedechìasoputenzahè andata,èùncihènimuchjusu,nèlasciatu.
37Èelludicia:Induvesòisodii,asorocciainqualesi fiavanu?
38Quiamangélagraissedeleurssacrifices,etquiabule vindeleurslibations?ch'ellisialzàèaiutanu,èessea vostraprutezzione.
39Vedeavàchìeiu,ancueiu,sòellu,èùncihèmiccaun diucunmè:ammazzu,èdàavita;Iferite,èguarì:nèùn cihènimuchìpòliberàdaamomanu.
40Perchèalzuamanuàucelu,èdicu:Vivupersempre
41S'èaghjuaffucatuamospadascintillante,èamomanu pigliaughjudiziu;Faraivindettaàimonemici,è premiaraghjuquellichìmiodianu
42Fararaghjuimofreccedisangue,èamospadadivorerà acarne;èchìcùusanguediiuccisièdiiprigiuneri,dau principiudiavendettanantuàunimicu
43Rallegrate,onazioni,cùusopòpulu,perchèvindicàu sanguediisoservitori,èvinderàisoavversari,èserà misericordiosoàasoterraèàusopopulu
44ÈMosèghjunseèpronòtutteeparolledistucantuà l'arechjediupopulu,elluèOshea,figlioludiNun
45ÈMosèhàfinitudidìtuttequesteparolleàtuttuIsraele:
46Èlidisse:"Fateuvostrucoreàtutteeparollech'e aghjutistimuniatuàmezuàvoioghje,chìavetedaurdinàà ivostrifigliolidiguardààfà,tutteeparolledistalege
47Perchèùnhèmiccaunacosavanapervoi;perchèhèa vostravita:èperquestucosaviprolongateivostrighjorni inupaese,induveandateinuGhjurdanuperpussedelu
48USignorehàparlatuàMosèquellughjornustessu, dicendu:
49SalitenantuàstamuntagnaAbarim,àamuntagnaNebo, chìhèinupaesediMoab,chìhèdifronteàGhjericu;è eccuupaesediCanaan,ch'eaghjudatuàifigliolid'Israele perpussessu:
50Èmorinantuàamuntagnaduv'ètùsali,èriuniteàuto pòpulu;cum'èAaron,utofratellu,hèmortuinamuntagna diHor,èfùriunituàusopopulu
51Perviach'èvoavetetrascuratuàmètràifiglioli d'Israeleàl'acquediMeriba-Kades,inudesertudiZin; perchèùnmisantificatemiccaàmezuàifigliolid'Israele
52Matuvedraiaterradavantiàtè;maùnandarèind’èa terrach’aghjudatuàifigliolid’Israele
CAPITOLU33
1ÈquestuhèabenedizzionechìMosè,l'omudiDiu,hà benedettuifigliolid'Israeleprimadiasomorte.
2Èdisse:L'EternuhèvinutudaSinai,ès'hèalzatuda Seir;splendevadaumonteParan,èghjunsecùdece millaiedisanti:daasomanudirittapartiaunalegeardente perelli
3Iè,hàamatuupopulu;tuttiisosantisòinatomanu:èsi pusonuàitopedi;ognunuriceveràdietoparolle.
4Mosècihàurdinatuunalege,ancul'ereditàdia cungregazionediGhjacobbu
5ÈerarèinJeshurun,quanduicapidiupopuluèetribù d'Israeleeranuriuniti
6LasciatechìRubencampà,èùnmori;èchìisoomiùn sianupocu
7ÈquestuhèabenedizzionediGhjuda;èelludisse: Ascolta,oSignore,avocediGhjuda,èportaluàuso pòpulu;ch'ellulisomanibastassi;èsiateunaiutuperellu daisonemici
8ÈdiLevidisse:ChìutoThummimèutoUrimsiacùu tosantu,chìavetepruvucatuinMassa,ècunqualeavete litigatuàl'acquediMeriba;
9Chìdisseàusobabbuèàasomamma:Ùnl’aghju miccavistu;nèricunnosceisofratelli,nècunnosceiso figlioli,perchèanuosservatuatoparolla,èguardatuuto pattu.
10InsegneranuàGhjacobbuitoghjudizii,èàIsraeleato lege:vimetteranul'incensudavantiàtè,ètuttuusacrifiziu brusgiatunantuàutoaltare
11Benedite,Eternu,asoricchezza,èaccettal'operadieso mani:chjappàilombidiquellichìs'arrizzanucontruàellu, èdiquellichìuodianu,ch'elliùnsirisuscitanumicca
12ÈdiBenjamindisse:L'amatidil'Eternuabitaràin salvezzavicinuàellu;èl'Eternuucopreràtuttuughjornu, èch'elluabiteràtràesospalle
13ÈdiGhjiseppudisse:BenedettudauSignoreasoterra, perecosepreziosediucelu,perarugiadaèperl'abissuchì sistendesottu
14Èperipreziosifruttichìportausole,èperipreziosi pruduttidialuna, 15Èperecoseprincipalidiemuntagneantiche,èpere cosepreziosediemuntagnedurevuli,
16Èperecosepreziosediaterraèapienezza,èpera bonavuluntàdiquelluchìabitavainamachja:chìa benedizzionevenenantuàucapudiGhjiseppu,ènantuàa cimadiatestadiquelluchìeraseparatudaisofratelli
17Asogloriahècum'èuprimufiglioludiusotoru,èeso cornesòcum'èecornedilicorni;cunelli,hàdasbattàu populuinsemeàl'estremitàdiaterra;èsòidecemiladi Efraim,èsòimillaiediManasse
18ÈdiZabulundisse:Rallegrate,Zabulun,inuvostru esce;è,Issacar,inetotende
19Chjamanuupopuluàamuntagna;cioffrenusacrifici dighjustizia,perchèsughjeranudil'abbundanzadiimariè diitesoriammucciatiinarena
20ÈdiGaddisse:BenedettusiaquelluchìallargaGad; stàcum'èunleone,èstrappaubracciucùacoronadia testa
21Èhàfattuaprimaparteperellustessu,perchèquì,in unapartediulegislatore,erapusatu;èghjunsecùicapidi upopulu,hàeseguituaghjustiziadiuSignore,èiso ghjudiziicùIsraele
22ÈdiDanhàdettu:Danhèunzitelludileone:saltarà daBasan
23ÈdiNephtalidisse:ONephtali,satudigrazia,èpienu diabenedizzionediuSignore:pussedeupunenteèusudu.
24ÈdiAserdisse:ChìAsersiabenedettucùizitelli! ch'ellusiaaggradèvuleàisofratelli,èch'elluimmergeu sopedeinl'oliu.
25Itoscarpiseranuferruèbronzu;ècum'èitoghjorni, cusìsaràatoforza
26Ùncihènimucum'èuDiudiJeshurun,chìcavalca nantuàuceluinuvostruaiutu,èinasoeccellenzainu celu.
27UDiueternuhèutorifughju,èsottusòl'armieterni;è dicerà:Distrughjilli
28AlloraIsraeleabitaràinsalvezzasolu:afontanadi Ghjacobbuserànantuàunaterradigranuèdivinu;ancui socelicascanuarugiada
29Felicesì,oIsraele:qualehècum'ètè,opopulusalvatu dauSignore,uscududiutoaiutu,èqualehèaspadadia toeccellenza!èitonemichisaranutrovatibugiardiàtè;è tucalpesterainantuàisoaltilochi.
1ÈMosècullàdaepianurediMoabàamuntagnadiNebo, àacimadiPisga,chìhèdifronteàGhjericu.ÈuSignoreli fecevedetuttuupaesediGalaad,finuàDan,
2ÈtuttuNephtali,èupaesed'Efraim,èManasse,ètuttuu paesediGhjuda,finuàumareultimu
3Èusudu,èapiaghjadiavallediGhjericu,acitàdie palme,finuàZoar
4USignorelidisse:«Questuhèupaesechìaghju ghjuratuàAbràhamu,àIsaacèàGhjacobbu,dicendu:U daraghjuàatodiscendenza;t’aghjufattuvedecùitoochji, matùùnandarèquì.
5AlloraMosè,uservitorediuSignore,morsequìinu paesediMoab,seconduaparolladiuSignore
6Etill'enterradansunevalléedanslepaysdeMoab,face àBeth-Péor,maispersonnen'aconnusonsépulcrejusqu'à cejour
7ÈMosèaviacentuvint'anniquand'elluhèmortu:uso ochjuùneramiccasbulicatu,nèasoforzanaturalesi calava
8Èifigliolid'IsraelepienghjenuperMosèinipiaghjidi Moabtrentaghjorni;
9Josuè,figlioludiNun,erapienudispiritudisaviezza; carMoïsel'avaitposélesmainssurlui,etlesenfants d'Israëll'écoutèrent,etfirentcommel'Eternell'avait ordonnéàMoïse
10Etilnes'élevaplusunprophèteenIsraëlcommeMoïse, quel'Eternelavaitconnufaceàface,
11IntuttiisegnièemeravigliechìuSignorehàmandatu àfàinupaesed'EgittuàFaraone,èàtuttiisoservitorièà tuttuusopaese,
12Èintuttaquellamanuputente,èintuttuugrande terrorechìMosèhàmostratuinvistadituttuIsraele.