Uitkrant maart 2019

MRT 2019

STRAAT TAAL GAAT VIRAAL

Magazine van Amsterdam Marketing

jaargang 53 #6

00 UK COVER MRT.indd 1

14-02-19 16:58

R S

M

1 TROPENMUSEUM.NL

00 UK COVER MRT.indd 2

i

14-02-19 16:58

adverte

Amstel 56-58 | 020 624 05 34 | www.dekleinekomedie.nl

KLAP OP DE MAAND

17.00 uur

vr 1 mrt Vrijmibo met inhoud. Roos Schlikker in gesprek met actuele gasten.

Met een splinternieuw lied van Tjeerd Gerritsen (Het Nieuwe Lied).

BAROKOPERA AMSTERDAM

met inleiding

zo 3 mrt Opera is een oude kunstvorm, maar kan akelig actueel zijn.

Deze voorstelling bewijst dat. BarokOpera rocks!

MAAIKE OUBOTER

wachtlijst

ma 4 mrt Een concert over verlangen, geluk en liefde. Over hoe aandoenlijk we kunnen zijn in al onze onhandigheid.

RENÉ VAN MEURS

wachtlijst

di 5 & wo 6 mrt Mooie verhalen, rake grappen in een tempo om heftig van te hijgen, een avondje adembenemend ad rem.

WANT ER KOMEN ANDERE TIJDEN 2

do 7 t/m za 9 mrt Met Theo Nijland, Meral Polat, Eran Ben-Michael, George Elias Tobal, Sabrina Starke, Anne Soldaat en een snoeiharde band o.l.v. Wilko Sterke.

TIM KNOL

ma 11 mrt En weer snijdt hij zich los van de lijn der verwachtingen. Keer op keer weet Tim Knol zichzelf te overtreffen.

ABDELKADER BENALI

première

di 12 mrt Literatuur, vertelling en theater, onnavolgbaar verknoopt door schrijver Abdelkader Benali. Duizend-en-een-nacht in één avond.

KATINKA POLDERMAN

wo 13 t/m za 16 mrt ‘Het is razend knap hoe ze ogenschijnlijk laconiek de wereld om zich heen fileert.’ (De Telegraaf)

MARCEL DE GROOT

zo 17 mrt Nieuwe liedjes, oudere liedjes en stokoude liedjes. Verhalen en anekdotes met koele humor en donkerbruine stem

JAN BEUVING & PATRICK NEDERKOORN

wachtlijst

ma 18 mrt ‘De liefde achter de bureaucratie van de Belastingdienst wordt blootgelegd. “Buitengewoon verrassend en hilarisch’ (De Telegraaf)

MICHA WERTHEIM

première

di 19 t/m za 23 & di 26 t/m za 30 mrt Hij prikkelt. Hij tergt. Hij ontregelt. Hij is tegendraads. Kortom: hij is Micha Wertheim. Voor alle duidelijkheid.

RUBEN HEIN

première

zo 24 mrt ‘Zijn zelfgeschreven songs hebben een vriendelijke openheid, maar ook altijd een rauw randje.’ (OOR).

MATHILDE SANTING

ma 25 mrt Sinds jaar en dag is ze één van de beste zangeressen van Nederland en beleeft nu haar muzikale wedergeboorte.

RONALD GIPHART

12.30 uur

vr 29 mrt Lunchpauzeverhalen. Ronald Giphart komt voorlezen uit zijn eigen lievelingsverhalen van anderen.

HERMAN IN EEN BAKJE GEITENKWARK

reprise

zo 31 mrt Eén podium, vier jongens en een veelvoud aan absurde bedenksels.

‘Een buitengewoon strakke voorstelling’ (Theaterkrant)

Gratis toegang musea Gratis rondvaart Gratis openbaar vervoer in Amsterdam en meer

MADAMA BUTTERFLY —

Giacomo Puccini

23 april – 13 mei Wonderschone enscenering eindelijk weer te zien

Hoofdsponsor

iamsterdam.com/citycard

uitkrant adv 90x252.indd 1

17-01-19 13:35

maart 2019

5

SMIBANESE Als je ouder bent dan pakweg 21 is de kans groot dat je niet begreep wat er op onze cover staat. Nou, goed dan. Het gaat om een fictief gesprek over deze Uitkrant tussen twee jongeren in Amsterdamse straattaal, en de vertaling luidt ongeveer als volgt: Hoe is 't vriend, heb je dat verhaal gelezen?

Joh, praat niet zo raar, dat lees ik niet. Die mensen spreken armeluistaal.

Ik liet de tekst vooraf lezen aan mijn zoon van dertien, geboren en getogen Amsterdammer, en zijn reactie was: ‘Ja, en?’ Hij snapte niet dat ik het niet snapte.

De straattaal van Nederland is eigenlijk de straattaal van Amsterdam. Hier komt een groot deel van de rappers en hiphoppers vandaan die op de Nederlandse radio te horen zijn en die hun straattaal in hun songs verwerken. Maar heb je het over de straattaal van Amsterdam, dan heb je het over de straattaal van de Bims, oftewel De Bijlmer.

Met de meeste nationaliteiten van Nederland in één wijk is het ook wel logisch dat straattaal juist daar geboren wordt. Het is een mengeling van Surinaams, Marokkaans, Amerikaans-Engels, omkeertaal en nog een paar. Je zou het Bijlmers kunnen noemen, maar Smibanese klinkt beter, sinds Soortkill van hiphopcollectief SMIB de taal opgetekend heeft in het Smibanese Woordenboek, dat overigens al voor de derde keer helemaal uitverkocht is.

Hoe onbegrijpelijk die taal is voor mensen van middelbare leeftijd, blijkt wel uit de verklaring die Soortkill gaf toen er op FunX Radio werd gevraagd naar de herkomst van zijn eigen naam: ‘Als je zegt dat iemand lomp is, zeg je ‘soort lompe kil is die kil’. Die guy is dan gewoon een soort van lompe persoon.

Maar als je die eigenschap weglaat, hou je dus alleen soort kill over. Dat is eigenlijk een soort vaag personage.’

Jaja. Oké.

Er ligt weliswaar een hele gemeente tussen Amsterdam en de Bijlmer (alleen tattas zeggen Zuidoost), maar de oversteek naar de schoolpleinen van Amsterdam-Zuid is allang gemaakt. Ook roomblanke jochies op het gym tarpen Smibanese. En nu staat het dus zelfs in dit brokanese kaolo tatta krantje.

Wie trouwens wil weten hoe het is om in de Bijlmer op te groeien, leze het mooie interview met schrijver Murat Isik (p. 32), die de oude Bijlmer koestert en er het liefst terug naar toe zou verhuizen.

Bart van Oosterhout Hoofdredacteur b.vanoosterhout@iamsterdam.com

FOTO SIESE VEENSTRA

VOLG ONS: iamsterdam.com facebook.com/iamsterdamnl iamsterdam.com/uitmail youtube.com/videoiamsterdam coverillustratie: Sjoerd van Heumen/Bureau Studio

INHOUD P.06 WAT IS ER NIEUW?

Nieuws uit de stad met o.a. Amsterdam Fashion Week, een podcastfestival, het vrouwelijk orgasme, verschillende hardloopevenementen, Femke Halsema die voor het blok wordt gezet in De Balie en de vaste rubriek Wij gaan naar…

P.10 STRAATTAAL GAAT VIRAAL

Straattaal is van alle tijden, maar die van nu maakt het wel heel bont. Van Sranang, Papiamento en Marokkaans tot Amerikaans, oud-Amsterdams en compleet verzonnen woorden: hoog tijd voor een lesje nieuw-Mokums.

P.19 KUNST & VERMAAK

Een interview met Boekenweekessay-schrijver Murat Isik, de wereldpremière van ITAtheaterstuk Falling man, David Hockney naast Van Gogh, Le Mystère des Voix Bulgares, filmfestival CinemAsia en de column van Emma Curvers.

P.37 ETEN & DRINKEN EN ZO

Protest-posts en #freethenipple: maak kennis met Instagram-feminisme. Verder: een toer door de Plantage, de column van Nadja Hüpscher, waarom Marie Kondo niet bij iedereen joy sparkt en natuurlijk de nieuwste winkels en restaurants.

P.63 TOT SLOT

Archiefbeeld van een (nogal) open huis op Kattenburg, tips voor buiten de stad en schrijver en theatermaker Marjolein van Heemstra over haar Amsterdamse favorieten.

P.49 AGENDA

De onmisbare culturele maandagenda en het colofon (op p. 60)

6

krant KRANT

maart 2019

OPENING

Wat is er nieuw? (in de stad)

Nieuws uit de wereld van kunst en cultuur, nieuwe uitgaanslocaties, de top 5 evenementen, het talent van de maand en tips van de straat.

JULIE GREVE

samenstelling Janna Reinsma

Kunstenaarscollectief Kamp Seedorf heeft met hun Damsko Strijder de ontwerpwedstrijd voor een eerbetoon aan Eberhard van der Laan glansrijk gewonnen. Met meer dan 4000 stemmen liet het de andere inzendingen mijlenver achter zich. De originele Damsko Strijder verscheen op de Wibautstraat, kort nadat de toenmalige burgemeester bekend had gemaakt ongeneeslijk ziek te zijn. Het werd later door een reiniger van het GVB verwijderd. Het winnende ontwerp is verrijkt met de inmiddels beroemde woorden uit Van der Laans afscheidsbrief aan de stad: ‘Zorg goed voor onze stad en voor elkaar’. Het kunstwerk zal minimaal vijf jaar te zien zijn op een hoge betonnen zuil op het Mercatorplein.

maart 2019 MOGLI

De Berlijnse singer-songwriter Mogli (Selima Taibi) trok met haar partner en filmmaker Felix Starck een jaar lang door Noord-Amerika voor de docu Expedition happiness. De gletsjers in Alaska en de jungle van Mexico inspireerde haar tot The Mirrors Tour. Een persoonlijke, muzikale reis vol melancholische arrangementen, indringende drumpartijen folkmelodieën.

Tolhuistuin 26 maart

FUTURES PAST & PRESENT Deze expositie toont het werk van Céline van Balen, Julie Greve, Esther Kroon en Helga Paris; vier fotografen van wie de opkomst – of ondergang – van hun carrière wordt bepaald door bijzondere factoren. Die variëren van persoonlijke omstandigheden tot de invloed van het lot. Wat de vrouwen verder

CLARA HERMANS

HOEDER VAN DE STAD

TOP 5 uitgaan

verbindt, is hun talent om een direct engagement met hun onderwerp aan te gaan.

Huis Marseille Vanaf 9 maart

ALL HANDS ON DECK De vijf leden van muziektheatergroep Wëreldbänd zijn behalve rasmuzikanten ook performers in de stijl van The Marx Brothers en Mini en Maxi. Samen met de dansers van Scapino maken zij in All hands on deck een turbulente scheepsreis. Totaaltheater over verlangen, liefde, geluk, ontberingen, afscheid en heimwee.

ITA 24 t/m 26 maart

ART In dit komische toneelstuk over vriendschap kruipen Waldemar Torenstra, Thijs Römer en Frederik Brom in de huid van de vrienden Serge, Mark en Ivan. Nadat Serge een hypermodern schilderij

heeft gekocht, belanden de drie mannen in een verhitte discussie. Wanneer Serge de andere twee vervolgens een ultieme uitdaging voorstelt, komt hun vijftien jaar lange vriendschap op het spel te staan. Of was die vriendschap toch maar een illusie?

DeLaMar 9 en 10 maart

CLAUDIA DE BREIJ - NU Ze is vrolijk, hoor, die Claudia, daar niet van. Maar ook een beetje bang. Bang dat de oorlog komt, en dat je dan moet schuilen. Je kunt erover zingen. Je kunt er ook iets aan doen. Maar hoe?

Hoe ga je de golven van de geschiedenis te lijf zoals Willem van Oranje, zoals Mahatma Ghandi of toch zoals Piet van de lokale fanfare uit het dorp van haar jeugd? En wanneer doe je dat dan? Dat weet ze wel: nú.

Koninklijk Theater Carré 19 t/m 22 maart

7

‘HET MOET EN KÁN ANDERS. DE GROTE VERVUILERS MOETEN EERLIJK BETALEN. GENOEG GETREUZELD, HET KLIMAAT WACHT NIET.’ MILIEUDEFENSIE, DE FNV, GREENPEACE, DEGOEDEZAAK EN DE WOONBOND ORGANISEREN DE KLIMAATMARS VOOR EEN EERLIJK KLIMAATBELEID.

10 maart (startpunt: De Dam, 13.00 uur)

OP EEN HOLLETJE Hardlopers kunnen deze maand hun sportieve hart ophalen. Tijdens de KLM Amsterdam Urban Trail (5 of 10 kilometer) ren je door en langs bijzondere locaties in Noord, zoals de scheepsbouwloods op de NDSM-werf, het piratenschip van Radio Veronica en de Tolhuistuin, en roetsj je van de glijbaan midden in het Hyperion Lyceum. Woon je meer richting het zuiden van de stad? Ook dan is een goeie runner’s high binnen handbereik: later in maart vindt AmstelveenZ Lentemarathon (hele of halve marathon) plaats, die onder andere door het Amsterdamse Bos loopt.

17 maart, amsterdamurbantrail.nl 24 maart, lentemarathon.nl

HET OOR WIL OOK WAT Het podcastvirus grijpt om zich heen en uiteindelijk raakt iedereen besmet. Het Oorzaken Festival zet eind deze maand de allermooiste audioverhalen op een voetstuk. Zowel voor luisteraars van het eerste uur als kersverse nieuwsgierigen is er veel moois te horen. Onder meer op het programma: talks en workshops van de Amerikaanse hoofdgasten Scott Carrier (Home of the Brave) en Chenjerai Kumanyika (Uncivil, Seeing white), een audio-installatie van collectief Schik (bekend van de prijswinnende podcast Bob), een luistersprookje van Pascal van Hulst, live podcastshows (onder meer De eeuw van de amateur en Dipsaus) en nieuw werk van bijzondere makers als Man met de microfoon.

In en rond De Brakke Grond en het Torpedotheater 29 t/m 31 maart oorzakenfestival.nl

SHOWTIME In maart kan Amsterdam zich met een beetje goeie wil weer kort Parijs wanen, tijdens de maarteditie van de Amsterdam Fashion Week. Het Compagnietheater wordt het creatieve hart, met shows van ontwerpers als Marlou Breuls, Hul le Kes van Sjaak Hullekes, Ninamounah en Maison The Faux, en presentaties van merken als Stieglitz in samenwerking met Toral Shoes, Kimberley Jenneskens, Liesbeth Sterkenburg, The New Originals en Silvian Heach. Daarnaast zijn er een expo gecureerd door ontwerper Duran Lantink, een tijdelijk Libertine Café en een parfumlab van Keva Fragrances. Fashionista’s, smaakmakers, influencers en wannabe’s: hier wil je bij zijn.

Compagnietheater en andere locaties 7 t/m 10 maart amsterdamfashionweek.nl

@uitinams

Elke maand belonen we een gouden tipgever met een plek in de Uitkrant. Deze keer is dat @laurenszeeman, die de Overtoom wist vast te leggen op het gouden uur, wanneer het licht op z’n warmst is en de stad op haar knapst.

Volg @uitinams op Instagram voor je dagelijkse dosis culturele tips en hotspotinspiratie in Amsterdam. Ook iets moois te delen? Deel je foto met #uitinams.

8

krant KRANT

maart 2019

OPENING

‘WE KIJKEN ERNAAR UIT OM ONS NIEUWE WERK IN JE GEZICHT TE BLAZEN.’ DE NIJMEEGSE BAND DE STAAT KOMT 16 MAART DE AFAS LIVE OMVER FEESTEN.

WIJ GAAN NAAR... tekst en foto’s Lily Heaton

HALSEMA UITGEHOORD De Balie organiseert al geruime tijd het programma Operatie Interview.

Beroemde gasten worden hierbij live aan de tand gevoeld door drie wisselende topinterviewers – maar weten van tevoren niet wie dat zijn. Het publiek weet waar de interviewers in het gesprek naar op zoek gaan, de geïnterviewde niet. Dat leverde al vaker spannende gesprekken op, bijvoorbeeld toen Eberhard van der Laan plotseling zijn vrouw, journalist Femke van der Laan, tegenover zich kreeg. Hij liet zich eerst een paar vloeken ontvallen voordat hij in lachen uitbarstte (YouTube-tip!). Deze maand is de eer aan burgemeester Femke Halsema, die zowel veel lof als kritiek krijgt. Hoe zal ze zich staande houden?

De Balie 10 maart

DEJAN LAZI (41, PIANIST) EN ZEN HU (53, VIOLIST):

‘Tijdens een van onze concerttours zijn we verliefd geworden op deze bruisende, kosmopolitische stad. Daarom zijn we een paar jaar geleden van München naar Amsterdam verhuisd. Bovendien heeft Amsterdam een van de mooiste concertzalen ter wereld: het Concertgebouw, waar wij beiden geregeld optreden. Zoals op 16 en 18 maart, met het Nederlands Kamerorkest.’

NOORDWAARTS Op 13 april is het zover: dan openen meer dan veertig bijzondere locaties hun deuren voor publiek met verrassende programma’s. Wat dacht je van een exclusieve rondleiding door het normaliter gesloten depot van wetenschapsmuseum Nemo, een filmmarathon in FC Hyena, een kunstfietstocht of feesten in antieke trammetjes? Of toch maar schommelen op de A’dam Toren, weerwolven bij het kampvuur, bingo spelen, boulderen of zelf brood bakken? Tip: bij de volgende Uitkrant vind je een handige flyer met het volledige programma!

13 april iamsterdam.com/24h

MARTHA SHARDALOW (27, FREELANCE COPYWRITER):

‘Ik ben gek op de eclectische muziekscene in Amsterdam, dus je vindt me sowieso vooraan bij het optreden van mijn nieuwste ontdekking: de Amerikaanse act The Internet, op 18 maart in Paradiso.’

9

TIJDENS HETEROSEKS BEREIKT 66% VAN DE VROUWEN EEN HOOGTEPUNT TEGENOVER 95% VAN DE MANNEN. DAAROM IS ER OP 8 MAART IN DE BALIE EEN GENOTSVERBETERENDE AVOND MET ALS TITEL: ‘KOMT ALLEN (KLAAR) – HOE DICHTEN WE DE ORGASMEKLOOF?’ MET UITKRANT-COLUMNIST EMMA CURVERS.

ZAINAB GOELAMAN (27, LIDMAATSCHAPSMANAGER BIJ SOHO HOUSE):

‘In mijn vrije tijd ga ik graag op culturele ontdekkingsreis. Op Subbacultcha-concerten durf ik blind af te gaan; geen idee wat voor muziek het is of wie erop afkomt, maar hun programmering is altijd goed en ik hou van verrassingen. Op donderdag 21 maart ga ik naar De School voor duistere, surrealistische indierock van Alex Zhang Hungtai, Circular Ruins en Oceanic.’

TOLGA ÇATALKAYA (32,CREATIEF PRODUCER):

‘Tot 10 maart kun je nog naar de expositie 1001 vrouwen in de 20ste eeuw in het Amsterdam Museum, dus daar ga ik heen. Ook ga ik 29 maart naar Jan Blomqvist & band in De Marktkantine om de eerste lentedagen in te luiden. Eindelijk!’

GERTJAN VAN DEN BERG (29, CREATIEF DIRECTEUR):

‘Als je een koffiefanaat bent zoals ik, wil je het Amsterdam Coffee Festival (1 tot 3 maart in de Westergasfabriek) niet overslaan. Ideaal als je kieskeurige vrienden hebt die hun zoektocht naar het perfecte kopje koffie heel serieus nemen.’

TALENT

LAETITIA GERARDS

Geboren: 18-06-1993 Talent: Sopraan Te zien: 26 en 28 maart tijdens A little night music van de Nederlandse Reisopera in Carré ‘Soms kan ik niet geloven dat ik dit daadwerkelijk aan het doen ben. Dit is waar ik altijd van droomde: op het podium staan. En dat het me gelukt is, vind ik geweldig. Ik werk er heel hard voor en krijg dat ook terug. Het is een grappige zoektocht geweest die me heeft gebracht waar ik nu ben. Als kind begon ik met cellolessen; ik speelde in een orkest en kwam zo met klassieke muziek in aanraking. Maar ik speelde ook graag toneel. Toen ik een jaar of veertien was, dacht ik: musical! Zingen en acteren, dat leek me het helemaal. Ik besloot er een opleiding in te volgen, maar al tijdens die studie merkte ik dat ik eigenlijk alleen iets had met de stukken van Bernstein en Sondheim; ik miste de klassieke muziek. Pas toen werd het me duidelijk. Ik deed auditie voor de opleiding klassieke zang (opera) aan het Conservatorium in Amsterdam, en daar kwam alles samen. Nu werk ik als freelance sopraan en mag ik binnenkort weer Sondheim zingen. Zo is de cirkel een beetje rond. Ik heb er heel veel zin in. De cast van de Nederlandse Reisopera is een geweldige mix van mensen uit de opera-, musical- en toneelwereld en we inspireren elkaar enorm. Ik denk dat A little night music een heel bijzondere voorstelling wordt.’

10

krant KRANT

OPENING

straattaal

GEHOORD OP STRAAT

Zijn we net gewend aan tatta’s (blanke Nederlanders) en planga’s (zonnebrillen), klinken er alweer nieuwe cryptische woorden op straat. Tijd voor een taalreis door Amsterdam.

11

Van Bims tot Bolo en van Ginna tot Nawfside*: straattaal leeft en is meer aan de oppervlakte dan ooit.

Hoe ontstaat het en wat is de invloed ervan op de genormeerde taal? tekst Nick Klaessens

NIEUW-MOKUMS

I

SMIB

MARCEL KRIJGSMAN

edereen houdt van doekoe sinds Def Rhymz in 1999 een oorwurm van jewelste dropte. Donnie zorgde vorig jaar met zijn snelle planga’s voor een verkooppiek in de lelijke-zonnebrillenbranche, terwijl Boef pech op de weg en hulp van een kech kreeg. Wellicht heb je de laatste tijd vaker huts a niffauw gehoord op straat of in de tram. En topografie op het schoolplein gaat allang niet meer over Almere, Purmerend en Zaandam, maar over Ally, Purra en Zaantje. Je weet toch. Sowieso.

Klinkt toch te gek, die straattaal? Het verspreidt zich niet voor niks als een kudde rolkoffers bij aankomsthal 3 op Schiphol. Hiphopcollectief Smib uit de Bijlmer (Bijlmer is Bims, en dan omgedraaid) bracht zelfs een heus Smibanese Woordenboek uit. Het Smibanese is een mengelmoes van Amsterdams, Sranantongo, Engels, Papiaments, verschillende Afrikaanse talen en ga verder maar na welke nationaliteiten er in Bimre woonachtig zijn. Heb je ooit gehoord dat een lexicon met woorden die door jongeren in één stadsdeel gebezigd worden, uitverkocht was? Het gebeurde tot drie-

maal toe met het Smibanese Woordenboek. Tweeduizend stuks van het in eigen beheer uitgegeven boekje gingen er over de toonbank: op. Ongekend. ‘Meer ga ik er niet maken’, zegt bedenker en maker Soortkill vanachter zijn bureautje in een zijstraat van de Damstraat. De 25-jarige schrijver fikt tijdens het vrolijke gesprek achteloos een houtje weg. ‘Smib heeft een fanbase, dus toen het boek werd aangekondigd, begon ik niet op nul. Wij zijn de creatieve jongens die meer doen dan alleen muziek maken. Binnen dat straatje past het, maar dat er tweeduizend verkocht zouden worden, had ik zelf ook niet verwacht. Wat ik interessant vond, was dat ook ouders van onze fans het boekje wilden hebben. De populariteit van hiphop verspreidt zich door het hele land, het is niet meer alleen een Amsterdam-dingetje. Smibanese is een dialect geworden.’

WEST VS ZUIDOOST Dat is meteen een heikel punt, want niet iedereen in de scene was enthousiast over het woordenboek.

Soortkill ziet het als destruc-

>

JOETJE, JAJEM EN GAJES BEKKEN NOG ALTIJD VERDOMD LEKKER *Bijlmer, Bos en Lommer, Gein (Zuidoost) en Noord

12

krant KRANT

OPENING

straattaal

‘Serieus, in West heb je Nederlandse guys die met een mocro-accent praten’

TAALVERNIEUWERS • De Jeugd van Tegenwoordig: Ga naar hun show op 7 juni en hoor een vol Olympisch Stadion ‘heb een vouw in m’n dickies, yo we houden het jiggy, bout it bout it als een gek met al dat goud in m’n mikkie’ meezingen.

Sevn Alias: Niemand schakelt zo soepel tussen Marokkaans, Engels, Nederlands en Creools als deze 22-jarige Amsterdammer.

Latifah: Sinds haar 101Barz-sessie (bijna vier miljoen keer bekeken op YouTube) gaat ze harder door haar lyrics dan Usain Bolt op de 100 meter.

Frenna: Deze Hagenees heeft zonder twijfel de meeste buzzwords per vierkante meter in zijn teksten.

Josylvio: Ter wereld komen in ’t Gooi is geen garantie voor een bekakte r.

Josylvio verrijkt de Nederlandse rap met Arabische slang. Letterlijk: le7nesh (‘slangen’) is dankzij hem een nieuw synoniem voor de popo’s/blauwen/wouten/skotoe.

Soortkill

>

tief denken om straattaal als codetaal te zien. ‘Er bestaan veel ideeën over dat het een geheime taal is, maar dat is helemaal niet zo. Het taaltje is er gewoon. Het boek biedt context voor mensen die niet in de Bijlmer wonen of ouder zijn. Wij communiceren binnen Smib altijd in deze taal, voor ons is het automatisme. Maar het grootste deel van de tijd spreek ik gewoon Nederlands, hoor.’ Sinds kort is het woordenboek te leen bij de OBA. Jongerentaal verandert te snel om het te kunnen bijhouden en dan is het ook nog streek- of zelfs wijk-gebonden.

Soortkill weet er alles van: ‘Amsterdam is klein, maar voor mensen in de Bijlmer is het echt ver weg. Ik ken genoeg mensen die pas op hun vijftiende voor het eerst in het centrum komen. Zelf ben ik opgegroeid in West en heb ik eigenlijk overal in de stad gewoond, omdat mijn pa makelaar is. West, Oud-Zuid en Oost zijn echt aan het centrum gelinkt. Als je uit Zuidoost komt, is dat hele stuk rond Spaklerweg en Van der Made een flinke bufferzone. In West leven mensen heel anders met elkaar dan in Zuidoost, dat doet din-

gen met je vocabulaire. De straattaal in West is Marokkaans-influenced.

Serieus, daar heb je Nederlandse guys die met een mocro-accent praten. In Zuidoost hoor je juist invloeden uit Afrika en het Papiaments.

Dat is het interessante aan Nederland: in Roffa (Rotterdam, red.) heb je weer Kaapverdische invloeden.

Maar hé, we leven in een kleine omgeving. Daardoor kun je snel begrijpen wat de ander bedoelt. Net zoals je in het Nederlands de betekenis van een woord kunt achterhalen als je moeite steekt in de context: meestal kun je op basis van de woorden eromheen wel bedenken wat iemand bedoelt. En alles wat lekker klinkt, blijft hangen.’

ORIGINEEL AMSTERDAMS Het oud-Amsterdams echter, dat is hard aan het verdwijnen. Op zich best zonde, want joetje, jajem en gajes bekken verdomd lekker.

Hoe kijkt Osdorp Posse-voorman Def P naar het huidige jargon de boulevard? ‘Het is een vast gegeven: al zolang taal bestaat, verandert het continu. Dat zal altijd zo blijven. Al zouden we in de loop der eeuwen

Boef

MARCEL KRIJGSMAN

13

TYPISCH ‘AMSTERDAMS’ Veel ‘Amsterdamse’ woorden komen uit het Jiddisch, Vlaams of zelfs Duits.

Vijf knoeperts van voorbeelden: Aggenebbisj: waardeloos, van slechte kwaliteit. Komt van het Jiddische nebekh, wat ‘arme’ of ‘ongelukkige’ betekent.

In 2006 door Het Parool-lezers verkozen tot ‘Mooiste Amsterdamse woord’.

Gajes: slecht volk. Ontstaan in het Bargoens, de taal die in de onderwereld werd gesproken en waar veel Jiddische woorden in terechtkwamen. Komt van gojim (niet-joden) of van chaijjes (leven, wat later ‘gepeupel’ werd).

Bolus: broodje of gebakje. Meegebracht naar Amsterdam door de Sefardische joden (het Spaanse bola) en verspreid over het land, waar het uiteindelijk in Zeeland eeuwige roem verwierf.

Ratjetoe: mengelmoes. Van het Franse ratatouille, gebruikt door de Hugenoten die in de Jordaan kwamen wonen.

Famke Louise

SIESE VEENSTRA

Gabber: vriend. Het Jiddische woord voor vriend is chaveer.

>

krant KRANT

6X MEER STRAATTAAL • Video ‘Wat betekent het woord ‘kech’?’ op YouTube, waarin Sofie van den Enk rapper Mula B vraagt naar het woord ‘kech’.

• Smibanese Woordenboek Sinds kort te leen bij de OBA. SMIB maakt ook het tijdschrift SMIBANESER, te bestellen via smibaneser.nl.

• Boek Straattaal van Jiska Duurkoop, over ‘het geheim van een geheimtaal’.

• Instagram Het account @thuisbezorgdtori post geinige recensies die op Thuisbezorgd.nl voorbijkomen. Vaak vol straattaal.

• Minidocu Van bonefluijter tot faya, over straattaal nu en vroeger. Te zien op het YouTube-kanaal van het Stadsarchief.

• Boek Alles rustig van uw eigen Uitkrantjournalist Nick Klaessens, over zijn voetbalteam in Noord.

Jacin Trill

OPENING

straattaal

SIETSE VEENSTRA

14

15

BART HEEMSKERK

>

fuseren tot één wereldtaal, zelfs dan zal het blijven veranderen op lokaal niveau. Het is een levend organisme, dat openstaat voor invloeden die mensen meebrengen uit andere landen en culturen. Ons nummer Origineel Amsterdams richtte zich specifiek op ouderwetse termen. Dat heb ik toen expres gedaan, omdat het Amsterdams van mijn ouders en grootouders dreigde uit te sterven. Door al die nieuwe invloeden worden een hoop van die woorden niet meer gebruikt. Ik vond het grappig om er een zooitje nieuw leven in te blazen. Tot onze verbazing werd het een grote hit, dat was een bijzondere ervaring.’

STEREOTYPES In hoeverre dringt straattaal uiteindelijk door tot burgertaal? Blijft het bij enkele bekende woorden, zoals bling en battle? Psycholoog en taalwetenschapper Jiska Duurkoop bracht eind 2018 een verhelderend boek uit over deze kwestie: Straatpraat. De Haagse zocht uit hoe moderne straattaal Nederland verenigt en verdeelt, en trok daarvoor de wijken in. ‘Op woordniveau is straattaal zeker een verrijking’, vertelt Duurkoop. ‘Maar kijk naar de sprekersgroepen zelf: zij zijn er helemaal niet mee bezig om het algemeen Nederlands te veranderen. Het is bedoeld als informele optie of geheimtaal voor erbij; het laatste wat ze willen, is dat iedereen zo gaat praten. Ik omschrijf straattaal als een sociodialect, een niet-bestaand woord dat voor de samenvoeging van sociolect en dialect staat.

Het is namelijk gebonden aan een sociale laag, maar óók aan een streek. Een parallel met het oude Mokums zou kunnen zijn dat er een ondergangsdenken is. Er is altijd een vrij negatieve gedachtegang over dialect en streektaal; mensen staan klaar met stereotypische beeldvorming over de gebruikers

BART HEEMSKERK

‘De populariteit van straattaal kan goede dingen doen voor de samenleving’

Frenna & 777Band

ervan. Dat was vroeger met het Jiddisch net zo. Dieven, klootjesvolk, anders, onbekend.

Ik vrees dat we anno nu nog steeds negatief denken over taalafwijking. Dat we voorbijgaan aan het verhaal van de niet-standaardtaal. Het is iets van alle tijden en talen.’

JE MOEDER IS EEN KECH? En toch hebben ze het inmiddels zelfs op Limburgse en Brabantse schoolpleinen over scorro (school), osso (huis) en fatoe (grap).

De hitlijsten worden dan ook gedomineerd door Nederlandstalige hiphop. En dan hebben we het niet eens over Lil’ Kleine en Ronnie Flex. Frenna en Mula B gaan viraal, maar ook Snelle, Bizzey, Sevn Alias, Jacin Trill en Famke Louise zijn vaste klanten van de Top 50 Nederland op Spotify. Ook festival Eurosonic Noorderslag was begin dit jaar een onvervalst hiphopfeestje te noemen.

‘Straattaal en hiphop zijn allebei een product van de jeugd en hun subculturen’, vertelt Duurkoop. ‘Al sluit straattaal de wereld

>

16

krant KRANT

OPENING

straattaal

‘TAAL IS EEN LEVEND ORGANISME, HET VERANDERT CONTINU’

V A( ) tot Z( ) PETRA VAN AKEN

Aggie [znw.] a’ggie Bavaria’s 8.6%-bier. ‘Hoeveel aggies heb je bij je?’

Jiska Duurkoop, auteur van Straatpraat

Batra [znw.] b’atr’aa Een es gevuld met (meestal alcoholische) drank. ‘Batra’s worden gebost in de club.’ Campina [znw.] kam’pi’naa Blanke vrouwen. ‘Mijn hele familie is getrouwd met campina’s, daarom hebben we alleen lightskin baby’s.’ Dampamang [znw.] dam’pa’mang Een supersnel persoon. ‘ Terwijl Patrick Kluivert een echte killer voor het doel was, is Justin meer een dampamang op de ank.’ Eraf [ww.] er’af In ďŹ guurlijke zin afstappen van iets waar je ‘op’ was. ‘Ik ben niet meer op jonko, ben al een tijdje eraf.’ Fatoe [znw.] fa’toe Een grap. ‘Hoe wil je een fatoe maken over zo’n gevoelig onderwerp?’ Guap [znw.] goe’ap Geld. ‘Heb je guap?’ Ham [bnw.] h’eam Acroniem voor ‘Hard As a Motherfucker’, oftewel iemand die hard gaat. ‘Ik ga ham in de scene.’

Ice [znw.] ai’s Sieraden. ‘Zo veel ice in me bek, ze noemen me de winter.’ Jaxie [znw.] jak’sie Ajax. ‘Wist je dat Promes in de jeugd bij Jaxie speelde?’

guap heb, ga ik voor me ribba.’ Spijker [znw.] sp’ei’ker Een persoon die heel zuinig is met zijn uitgaven. ‘Deze man pakt veel money, maar is een kaolo spijker.’ In dezelfde categorie: ‘skeer’, oftewel gierig.

Kaolo [bnw.] kau’loh Surinaams scheldwoord, letterlijk: poepgat. ‘Je moet niet aan me kaolo haar zitten, jongen!’

Trobie [bnw] troh’bie Problemen in het Surinaams. ‘Ik hou niet van trobie.’

Loesoe [bnw.] loe’soe Vertrekken vanaf een bepaald punt. ‘Hoe laat gaan we loesoe?’

Undercover[bnw.] onder’koffer Onherkenbaar. ‘Undercover, kill.’

Moe [bnw.]

Iets wat een negatieve lading met zich meedraagt. ‘Het is moe om met het OV naar Lowlands te gaan.’

Vlammen [ww.] vlam’me Heel erg je best doen. ‘Vroeger was ik kaolo vlammende met die ballie.’

Niffo [znw] nih’foh Neef in het Surinaams, maar tegenwoordig ook synoniem voor vriend/gast/kerel. ‘Nee niffo, zo gaan we niet in zee.’ Oba [znw.] oo’baa Buurthuis bij Amsterdam Centraal Station, waar minderjarigen hangen als tijdverdrijf. ‘Leren bij OBA is verre van efďŹ ciĂŤnt tijdens examenperiodes.’ Panja [bnw.] pan’jah Stomdronken zijn. ‘Hij is te panja om te rijden.’ Quickie [ww.] kwik’ie Een snelle wip. ‘Toen ik youngboy was, was ik op die quickie tegen me wil, maar nu heb ik stamina net een paard.’ Ribba [znw.] rih’bah Rijbewijs. ‘Zodra ik genoeg

Wakka [ww.] wa’ka Lopen in het Surinaams. ‘Laten we wakka zetten, heb geen zin om te wachten op de eerste metro.’ X-videos [znw.]

Een van de meest gebruikte pornosites, afkomstig uit Praag. ‘Maak een kino met ’r en ik bonk het op x-videos.’ Yusu [bnw.] joe’soe Serieus. ‘Als je ons nu niet yusu neemt, ben je gek.’ Zehma [bnw.] zeh’mah Zogenaamd. ‘Hij deed zehma alsof hij niet wist dat het voor genodigden was.’

SIETSE VEENSTRA

17

functioneel gezien meer buiten, waar hiphop juist contact met de wereld zoekt. Vergeet niet dat niet alle nederhoppers straattaal spreken. De populariteit van straattaal kan goede dingen doen voor de samenleving. Vanuit bewustwording naar taaltolerantie: mensen verplaatsen zich in de ander, diens belevingswereld maar ook diens uitdrukkingsvermogen. Het verenigt werelden – dat was ook het streven van Straatpraat.

Lukt niet altijd. Er is een grappig interview op YouTube waarin aan rappers gevraagd wordt wat kech dan betekent en of ze dat dan ook tegen hun moeder of zus zouden zeggen.

Je ziet dat die rappers het moeilijk hebben om de betekenis en bedoeling ervan over te brengen. Ik vind dat spanningsveld vermakelijk. Taal mag prikkelen.’

HUTS Volgens Soortkill zijn er niet per se grote taalvernieuwers aan te wijzen. Iedereen die het spreekt, geeft nieuw leven aan taal. ‘Neem die track die nu hard gaat: Huts van The Blockparty en Mouad Locos. Die stond wekenlang op nummer één. Dat hele ‘huts’ werd allang gezegd, bijvoorbeeld met voetbal of tijdens FIFA. Wanneer je iemand passeert, zeg je: ‘Huts!’ Maar nu is het nieuw leven ingeblazen en vragen mensen wat het betekent.’ Volgens Huts-artiest Mouad Locos is het ‘een stopwoord zonder eenduidige betekenis’. De hoppa

llirT nicaJ

of hatseflats van nu dus (overigens al werd ‘huts’ al gebezigd door Pippi Langkous in de jaren zeventig). Soortkill: ‘Als er nu een artiest komt die een woord uit het Smibanese vaak gebruikt, drijft dat weer boven. Bij de meeste mensen gebeurt het onbewust. Bij Smib zijn we er wat bewuster mee bezig, omdat we onze lifestyle monetizen (vermarkten, red.). Dan ga je anders naar jezelf kijken.’

Daarover gesproken: wat vindt Soortkills pa, de makelaar, van dit alles? ‘Hij besefte het eerst niet, haha. Als ouder wil je gewoon dat je kinderen naar school gaan. Sinds dit jaar kan ik beter aan hem uitleggen wat we doen.

Op tv ziet hij alleen Ronnie Flex en Lil’ Kleine.

Als ik hem vertel hoe deze industry werkt en waar wij staan als Smib, ziet hij wel dat het serieus is. Ik laat hem nu ook dingen zien: bijvoorbeeld dat woordenboek. Pas bij de derde druk vertelde ik hem dat ik het geschreven had. Dat vond hij mooi, toen nam hij het wel serieus. Ouders zijn altijd sceptisch. Als ik het had verteld tijdens het maken, had hij gezegd: waar de fok ben je mee bezig? Ga werk zoeken, wat loop je nou een woordenboek te schrijven?

Daarom hield ik het eerst voor me. Is toch mooi zo. Mijn volgende boek is geïnspireerd op een boek van Anton de Kom. Uiteindelijk wil ik heel veel boeken op mijn naam hebben staan, maar goed: ik ben pas 25 jaar. Eerst trainen, trainen en als ik ouder ben, sla ik toe.

Je moet een bodybuilder worden in wat je doet.’

Latifah

>

Samen thuis, samen /uit Uit in Amsterdam, ontdek het allemaal.

iamsterdam.nl/uit

krant KRANT

maart 2019 20 23 24 28 32

HET ZWANENMEER

‘HET LAND HEEFT DE WERELD ZO VEEL TE BIEDEN, MAAR IS NU IN HANDEN VAN EEN PAAR IDIOTEN DIE HET VIA MILJARDAIRSKRANTEN KAPOT MAKEN.’ Aldus schrijver Joris Luyendijk over Groot-Brittanië. Tijdens de zesde editie van het St. Patrick’s Festival Amsterdam gaat hij met de Ierse schrijver Fintan O’Toole in gesprek over de Brexit-gevolgen.

Brexit Conversation 16 maart Uilenburgersjoel

JAZZFEST AMSTERDAM Acht jaar geleden besloten de jazzmuzikanten Felix Schlarmann en Norbert Kögging dat de wervelende Amsterdamse jazzscene een eigen festival verdiende.

Eentje waarbij het niet draaide om de grote artiesten, maar juist om verrassingen, jong talent en onbekende combinaties. Zo ontstond Jazzfest Amsterdam, dat vorig jaar achthonderd bezoekers trok. Nog steeds vormen de bioscoopzalen en gangen van Studio/K de thuishaven van het jazzfeest, dat dit jaar op 23 maart losbarst (kaarten vanaf 25 euro). Verwacht optredens die je van je sokken blazen, van traditionele swing en wereldmuziek tot weerbarstige impro of cross-over. En voor wie stiekem hoopt op grote namen: Ben Wendel, Tineke Postma en Guy Salamon zijn al gestrikt.

ANGELA STERLING

23 maart, Studio/K, jazzfest.nl

Sinds de première in 1877 zijn er van dit ‘ballet der balletten’ al meer dan 150 variaties verschenen. Zo heb je een acrobatisch Zwanenmeer, waarin de zwanenprinses haar pirouettes doet op het hoofd van haar prins, en is er een variant waarin de prins valt op een mannelijke zwaan. De Mariinsky-versie uit 1885 van Marius Petipa en Lev Ivanov blijft ongeëvenaard. Rudy van Dantzig inspireerde er in 1988 voor Het Nationale Ballet een eigen tijdloze variatie op, geholpen door de decors van Toer van Schayk en – uiteraard – de weergaloze muziek van Tsjaikovski.

16 t/m 31 maart Nationale Opera en Ballet

19

TONEELSTUK FALLING MAN EMMA CURVERS THE MYSTERY OF THE BULGARIAN VOICES EXPO: DAVID HOCKNEY EN VAN GOGH INTERVIEW: MURAT ISIK

20

krant KRANT

KUNST & VERMAAK

podim

Ode aan de vallende man Zijn sprong uit de knarsende North Tower staat op menig netvlies gebrand. Aan The falling man wijdde schrijver Don DeLillo al een roman, nu is er het theaterstuk van Julien Gosselin. tekst Margriet Prinssen foto Jan Versweyveld

THE FALLING MAN: DE FOTO Het lijkt of hij keurig recht naar beneden duikt, één been opgetrokken. Op de achtergrond zie je de twee torens van het World Trade Center in New York. Wie de man is, is nog altijd niet zeker; er sprongen die dag, op 11 september 2001, honderden mensen uit het gebouw, verstikt door rook en hitte.

Het is een van de meest iconische beelden uit de 21ste eeuw, dat van The falling man. De foto is gemaakt door Richard Drew, een persfotograaf van Associated Press die toevallig in de buurt was, bezig met een modereportage.

Iemand riep tegen hem: ‘Oh my God, look!’ en wees omhoog. Het was 9 uur, 41 minuten en 15 seconden plaatselijke tijd.

theater Vallende man ITA 14 t/m 30 maart

FALLING MAN: HET BOEK De grote Amerikaanse schrijver Don DeLillo wijdde zijn roman Falling man (2007) aan de onbekende man op de foto. Hij laat hem echter ontsnappen uit het inferno, lichtgewond en in de war.

Bebloed en verdwaasd loopt hij rond in Manhattan, de straat ‘was geen straat meer, maar een wereld, een tijd en ruimte van vallende as en bijna nacht.’ Zonder te weten waarom, gaat hij naar het huis van zijn ex-vrouw en hun zoon, van wie hij gescheiden leeft. Hij begint een verhouding met een vrouw van wie hij per ongeluk de aktetas meenam tijdens zijn vlucht uit de toren.

Later reist hij de wereld over, een groot deel van zijn vrienden is omgekomen. Wat hij ook probeert, het helpt niet. De dramatische gebeurtenissen hebben zijn leven overhoop gehaald. Hoe verwerken mensen een traumatische ervaring?

FALLING MAN: HET STUK Bij Internationaal Theater Amsterdam maakt Gosselin een nieuwe voorstelling, gebaseerd op DeLillo’s Vallende man, met in de hoofdrollen onder meer Eelco Smits (de vallende man op het posterbeeld), Hans Kesting en Maria Kraakman. Gosselin wordt dé belofte van het Franse theater genoemd. Op zijn 26ste veroverde hij het Festival d’Avignon (2013) met een enthousiast ontvangen bewerking van Elementaire deeltjes van Michel Houellebecq, die een paar jaar later ook in Amsterdam te zien was. ‘Overrompelend en vitaal’, oordeelde de Volkskrant. Afgelopen zomer bracht Gosselin op het festival in Avignon al een marathonvoorstelling op basis van drie romans

van DeLillo: Joueurs, Mao II en Les noms, die in april bij ITA te zien is.

Maar eerst dus Vallende man.

Gosselin kiest, zegt hij in inter-

21

mis deze niet ‘IK WIL DAT HET PUBLIEK PINGPONGT TUSSEN DIE TWEE UITERSTEN’

views, bewust voor hedendaagse teksten: ‘Waarom teruggrijpen op de Grieken als je een geweldige, moderne tekst tot je beschikking hebt? Eentje die als geen andere onze samenleving bij de kladden grijpt? (…)

Ik wil een krachtig effect bereiken bij het publiek. Enerzijds moet het een flinke fysieke ervaring zijn, zoals wanneer je naar een rock-concert gaat, een muzikale en poëtische ontlading. Anderzijds wil ik de toeschouwer laten nadenken over wat hij ziet. Ik wil dat het publiek als het ware pingpongt tussen die twee uitersten.’ Gosselin voelt zich aangesproken door het werk van DeLillo: ‘Hij stelt heel grote vragen, maar behandelt ze niet op een puur politiek niveau.

Aan de hand van verhalen van vaak heel gewone mensen bedrijft hij een soort intieme archeologie.

In Vallende man maakte hij duidelijk dat terrorisme om veel meer gaat dan een reeks ontploffingen. Het is een besmetting die zich in onze levens heeft genesteld.’

LUNCHPAUZEVERHALEN Steeds meer theaters doen wat extra’s tussen de middag. Er zijn al de (gratis) concerten in het Concertgebouw en Nationale Opera & Ballet en de bekende lunchpauzetheatervoorstellingen in Bellevue, maar ook De Kleine Komedie doet nu mee: ’s middags openen hier de deuren voor een voorleessessie.

Elke laatste vrijdag van de maand worden in intieme setting lunchpauzeverhalen voorgelezen door bekende schrijvers. Zij maken een keuze uit hun eigen lievelingsverhalen van andere schrijvers. Eerder lazen al Tommy Wieringa en Maartje Wortel voor en op 29 maart is Ronald Giphart aan de beurt. Een opbeurend idee voor iedereen die tussen de middag wel toe is aan een Broodje Verhaal.

DE KLEINE KOMEDIE 29 MAART

SAN HOLO Je hebt van die Nederlandse artiesten over wie je in eigen land niet zo veel hoort, maar over de grenzen belachelijk groot zijn. Sander van Dijck, alias San Holo, is er zo eentje.

Hier stond hij al wel op Lowlands, maar in de tussentijd tourt de 28jarige producer en muzikant de hele VS door en trad hij onder meer op de gigafestivals Coachella en Ultra Miami op. Op 30 maart is hij weer even over uit Los Angeles – waar hij sinds een paar jaar woont – om de grote zaal van Paradiso te laten stomen. Reken op een show vol eigenzinnige trap en future bass met elektrische gitaar – niet te missen.

PARADISO 30 MAART

OPERA FORWARD FESTIVAL Deze maand presenteert De Nationale Opera het Opera Forward Festival.

Twee weken lang bruist het er van de activiteiten, niet alleen in het eigen theater aan het Waterlooplein maar in de hele stad: in Muziekgebouw aan het ’t IJ, de Westergasfabriek en Internationaal Theater Amsterdam zijn nieuwe opera’s en muziektheatervoorstellingen te zien. Tijdens de OFF Days is Nationale Opera & Ballet drie dagen lang de thuisbasis van studenten, jongeren en talenten.

Het bomvolle programma omvat onder meer (gratis te bezoeken) korte talentopera’s van de hand van studententeams, jamsessies en keynote speeches van beroemdheden als regisseur Peter Sellars.

DIVERSE LOCATIES 28 FEBRUARI T/M 17 MAART

22

krant KRANT

podim

KUNST & VERMAAK

Luie stoel In haar zesde voorstelling lijkt Katinka Polderman luchtiger van toon, totdat ze over dierenleed begint. En dat weer keihard relativeert. dat aan den lijve toen Polderman zong dat ze bij constipatie een cd met hun grootste hits opzet. Ook in deze voorstelling komen weer stevig schurende zinnen voorbij, maar ze zijn vaak wel wat serieuzer dan in bovenstaande voorbeelden. De meezinger Het leven is te kort voor idealen kun je het middelpunt van de avond noemen.

Polderman is moralistisch over milieu en dieren, maar relativeert dat ook weer direct. Zelf zit ze immers ook maar op een zolderkamer liedjes te zingen.

Sowieso kun je dat relativeren met een gerust hart aan Katinka Polderman overlaten.

En dan vooral het relativeren van De Mens. Voor haar geboorte was de wereld ook al af, zingt ze in een wat serieuzer nummer. En dat zal hij na haar dood nog steeds zijn.

Polderman draagt een steentje bij De Kleine Komedie 13 t/m 16 maart

KRIJN VAN NOORDWIJK

S

ommige mensen nemen zichzelf waanzinnig serieus (shout out naar Peter R. de Vries!), maar niet Katinka Polderman. In haar nieuwe voorstelling Polderman draagt een steentje bij zit ze in een luie stoel op een rommelige zolderkamer. Ze draagt een pyjamabroek en pantoffels in de vorm van konijntjes. De cabaretier zingt haar liedjes, drinkt een theetje en praat wat praatjes. Het ziet er kneuterig uit en daardoor lijkt het een luchtige avond. Een niemendalletje. Maar zoals zo vaak bedriegt die schijn. Polderman werd vooral bekend dankzij Pipapijpen, oftewel het Pijplied, waarin ze mannen vertelt hoe fijn orale seks wel niet is voor vrouwen en wat je allemaal voor geinige dingen met sperma kunt doen. Dat soort sarcastische teksten werden haar handelsmerk.

Nick en Simon ondervonden

SANNE PEPER

tekst Mike Peek

In de kliniek Hannah Hoekstra speelt de rol van haar leven als de actrice Emma, die zich staande houdt met een cocktail van drank, drugs en medicijnen. tekst Veerle Corstens

D

e voorstelling People, places & things van Oostpool kon in januari rekenen op vijf sterren van de Volkskrant. En aangezien tweevoudig Gouden Kalfwinnaar Hannah Hoekstra (32) de motor van elke scène is, mag dat grotendeels haar verdienste heten. Zij speelt de drank- en drugsverslaafde actrice Emma, die ook tijdens de groepssessies in de afkickkliniek nog verschillende rollen op zich neemt. De jonge en knappe Emma is zo manipulatief en destructief dat ze iedereen om haar heen mee de afgrond in sleurt. ‘Mensen met een verslaving denken dat ze het gebroken middelpunt zijn van het universum’, wordt erover gezegd in het stuk.

Als publiek ga je mee in de verwarring, zeker als Emma al hallucinerend in verschillende personen haar moeder herkent, die steeds gespeeld

worden door dezelfde actrice: Ariane Schluter.

De voorstelling is een plek waar therapie en theater, fictie en werkelijkheid subtiel door elkaar lopen. Als toeschouwer word je zo meegezogen in de gestoorde ervaring, mede dankzij het draaiende decor en het hysterische licht, dat je zelf het idee krijgt in een trip te zitten. Hoewel een drank- en drugsverslaving kan voelen als een ver-van-je-bed show, kwam het gevoel Hoekstra tijdens de repetities juist bekend voor. Toen een afkickexpert kwam vertellen over de beloningssystemen in het brein, herkenden alle acteurs de reacties op gelukzalige dopamineshots – was het niet in verdovende middelen, dan toch zeker in liefde, werk of sociale media.

People, places & things Frascati theater 12 t/m 16 maart

COLUMN

a rves

23

a

IN DE STAD

Aflevering 35: Waarin Emma vreest steenrijk en alleen over te blijven

Emma Curvers is schrijver en journalist.

gebieden. Ik doe dan alsof ik haar het buitenleven en geluk ij de post zit een brief waarin staat dat ik rijk ben. van harte gun, maar ik helaas een fataal gebrek aan het huis Tenminste, als ik even meewerk. Volgens de brief willen heb gevonden. ‘Ai… het grondtype in dit gebied is erg gevoelig namelijk alle urban professionals in Noord wonen en zou ik voor bodemverzakkingen en zinkgaten’, stuur ik terug. ‘Dat wel gek zijn als ik daar niet koninklijk van profiteer. Ik krijg wordt opnieuw funderen!’ Zeggen dat het huis recht onder de brief trouwens regelmatig, zo regelmatig dat ik begon te een aanvliegroute dan wel op een breuklijn ligt, werkt ook vermoeden dat er een bron van printerinkt in de grond onder altijd. Trekt ze toch niet na. Als ze volhoudt, heb ik altijd een mijn huis moet zijn gevonden. Maar nee, mijn huis is zomaar rottende dakconstructie achter de hand. Dan zit mijn taak zeventig procent in waarde gestegen, zonder dat er iets aan is er weer op en blijft ze alsnog om de hoek in Noord wonen. verbeterd. Het slechte nieuws: alle andere huizen in de buurt Voorlopig dan. Op een bepaald moment ook, dus ik moet na de verkoop helaas SINDS KORT IS OOK zijn mijn breuklijnen, houtwormen en verhuizen naar Bommelskous of aanvliegroutes op. Dan zit ik hier, zonder Dwingeloo. Steeds als ik de brief krijg, MIJN ZUS GAAN zus, tussen gebouwen die Manhattan en ligt hij me een tijdje op mijn bureau aan DREIGEN. DE HOND Buenos Aires heten. Vandaar dat de brief te kijken. Taxatie, de foto’s voor op HEEFT ZE ALVAST blijft liggen. Het is een dreigement; zoiets Funda: alles gooit de makelaar gratis in gooi je niet zomaar weg. Als ik mensen op het bankje tegende strijd. Steeds meer mensen rondom mij zwichten. Mensen over mijn huis zie zitten, stel ik me voor dat het vermomde die kinderen hebben gekregen, of honden, mensen die geen investeerders zijn. Hebben ze nou een bouwtekening bij zich, zin hebben om met hun kinderen en honden een hoogslaper en zwaait die vrouw daar met een kleurenwaaier? Als ik te delen. De een na de ander verhuist de stad uit of begint te erlangs loop, zou ik zweren dat ze me zachtjes toe-smiespelen: zinspelen op z’n vertrek door subtiele plattelandspropaganda ‘Ey, pssst… Verkopen?’ te verspreiden. Ze gaan naar Landsmeer, Wormer, LutjewinMisschien moet ik me voorbereiden op het onvermijdelijke kel of nog verder. En ze plegen onderling geen enkel overleg en me toch maar oriënteren op het buitenleven. De echte met elkaar om ook maar enigszins in een praktisch patroon breuklijn ligt aan de Ring, het is alleen nog afwachten aan rondom mij te gaan wonen. welke kant ik mee mag doen. Ik denk dat ik de makelaar toch Sinds kort is ook mijn zus gaan dreigen. De hond heeft ze eens uitnodig voor de vrijblijvende taxatie. Al is het maar om alvast. Voortdurend stuurt ze Funda-links van snoezige ze een middagje van hun werk te houden. hans-en-grietje-huisjes die grenzen aan weidse natuur-

ELLIS REGINA PHOTOGRAPHY

B

24

krant KRANT

ang

KUNST & VERMAAK

Je weet niet wat je hoort Van rapper Drake tot dj Tiësto: niemand kan de mystieke keelklanken van dit vrouwenkoor uit Sofia weerstaan. Op 12 maart staat Le Mystère des Voix Bulgares in het Concertgebouw. tekst Floor van Dijck

K

muziek The mystery of the Bulgarian voices ft. Lisa Gerrard 12 maart Het Concertgebouw Grote zaal

lanken als strepen en punten, harmonieën als snijdende lijnen, strak op elkaar, maar juist ook dwars door elkaar. Nee, makkelijk in ons westers getrainde gehoor ligt het repertoire van Le Mystère des Voix Bulgares niet per se.

Maar betoverend is het wel, als die in traditionele Bulgaarse kledij gestoken dames perfect synchroon hun mond opentrekken. Authenthiek, tijdloos en ook ergens heel modern.

De muziekstijl, obratbotka genoemd, ontstond grofweg in de fifties, met de opdracht aan componist Filip Kutev om de traditionele Bulgaarse volksmuziek te moderniseren. Hij koppelde de traditionele klanken aan moderne en meer westerse muziek en zocht er de beste

stemmen uit het hele land bij.

Om in het koor te kunnen zingen, moest je een heel sterke zangeres zijn, omdat gebruikgemaakt wordt van de openkeel-zangtechniek. De Zwitserse musicoloog Michel Cellier ‘ontdekte’ de tijdloze melodieën en de rijke, sprookjesachtige harmonieën en bracht de muziek in 1975 uit op zijn kleine label.

De plaat, die destijds vooral door musicologen werd verspreid op cassettes, leidde jarenlang een nogal teruggetrokken bestaan.

Totdat de baas van het toonaangevende Britse poplabel 4AD hem in zijn bezit kreeg. Hij vond het de mooiste muziek die hij ooit had gehoord en besloot dat de wereld moest ervaren wat hij ervoer tijdens het luisteren: kortsluiting in het hoofd.

DRAKE & TIËSTO Daarom bracht hij in 1986 het album Le mystère des voix Bulgares – dat uiteindelijk de naam van het koor werd – opnieuw uit op zijn eigen label.

Via internationale distributiekanalen kwam de plaat terecht in de platenzaak en kon het uitgroeien tot culthit. Heel veel muzikanten en componisten van die tijd, zoals Kate Bush en Dead Can Dance, lieten zich inspireren door de mystieke zang. En een hele generatie leerde anders luisteren. Het koor sleepte in 1988 een Grammy in de wacht voor het beste traditionele folkalbum en tourde eindeloos de wereld rond in verschillende samenstellingen.

Passend in de huidige wereldmuziektrend worden de Bulgaarse zangeressen ook nu weer omarmd

25

mis deze niet We Are Public selecteert elke maand drie dingen die je echt niet mag missen. Met een We Are Publicabonnement voor €17 per maand krijg je gratis toegang tot deze en vele andere voorstellingen en events. wearepublic.nl

TIA TOROK

AUTHENTHIEK, TIJDLOOS EN OOK ERGENS HEEL MODERN

HOE SMAAKT JUDASOOR? In deze editie van de proef-en-testavond De Smaak van Vlier onderzoeken Mediamatic, Brouwerij Oedipus en kunstenaar Zeger Reyers de smaak van judasoor, een zwam die vaak groeit aan de bast van de vlier.

Maatschappijredacteur Marije Ligthart selecteerde dit programma.

Kom luisteren, proosten én proeven.

CARYS LAVIN ANNELIES VAN DER VEGT

Mediamatic Dome, 7 maart (vrij entree voor leden van We Are Public).

FILOSOFISCHE ZOEKTOCHT

KRACHTIGE ALT Want voor het eerst in twintig jaar is er nieuwe muziek en een nieuw album, BooCheeMish. Daarop zijn heel wat traditionele instrumenten te horen, maar gaat het koor ook de samenwerking aan met

andere artiesten. Zo is de Bulgaarse beatboxer SkillerR (Alexander Deyanov) op vier nummers te horen, maar ook zangeres en componist Lisa Gerrard (ook op de foto) van de Australische band Dead Can Dance. Haar krachtige alt tilt de Bulgaarse stemmen weer een stap hoger.

Gerrard is dan ook van de partij in Het Concertgebouw, waar ze met het koor nummers van het nieuwe album én solonummers vertolkt. En zo zorgen twee grote namen uit de jaren tachtig samen voor een sterk staaltje tijdloze virtuositeit.

Carré, 13 maart (vrij entree voor leden van We Are Public).

ANNELIES VAN DER VEGT

door de avant-garde én de popmuziek. Onder meer rapper Drake, zanger Jason Derulo, dj Tiësto en de Frans-Cubaanse tweelingzussen Ibeyi gebruikten samples of verwijzingen naar het koor. Vorig jaar was het vrouwenkoor een van de hoogtepunten van het Utrechtse festival Le Guess Who?, dit jaar staat het in Het Concertgebouw.

De Franse Bernard-Henri Lévy, een van de grootste filosofen van deze tijd, komt naar Carré. In zijn (Engelse) voorstelling Looking for Europe trekt hij ten strijde tegen de anti-Europese sentimenten. Hij vreest dat de Europese verkiezingen in mei de rampzaligste ooit worden. De voorstelling was in Londen en New York binnen één dag uitverkocht.

ORGELPIONIER In Cathedral mobile van Jacob Lekkerkerker worden live orgelklanken gemanipuleerd en gemixt. Losjes gebaseerd en geïnspireerd op de mobiles van de bekende Amerikaanse beeldhouwer Alexander Calder.

Laat je meevoeren door een van de pioniers op het gebied orgelmuziek en live elektronica.

Het Orgelpark, 30 maart (vrij entree voor leden van We Are Public).

26

krant KRANT

KUNST & VERMAAK

iek

‘Mijn identiteit is iets nieuws in deze wereld’ Hij draagt jurken en een baard en zingt traditionele volksliedjes in het conservatieve Bosnië. Op 9 maart staat de genderfluïde Božo Vrećo in De Duif. tekst Marjolein Koster

W

e spreken af in een theehuis in de Bosnische hoofdstad Sarajevo, waar Božo Vreco (35) net afscheid neemt van een fan. Zijn verschijning is opvallend. Ondanks de sneeuw en gladde stenen loopt de zanger vandaag gewoon op hakken. Hij draagt een zonnebril en hoed, maar incognito is hij allerminst. Met zijn tatoeages – symbolen die naar allerlei Europese volken verwijzen – gelakte nagels en perfect getrimde baard valt hij op in het straatbeeld van Bosnië en Herzegovina.

muziek Božo Vreco 9 maart De Duif

ONBEANTWOORDE LIEFDE Vreco groeide op als etnische Serf in Bosnië. Hij studeerde archeologie in Belgrado en verhuisde daarna naar Sarajevo, de bakermat van de sevdahmuziek. ‘Sevdah gaat altijd over verdriet, over onbeantwoorde liefde. In gedachten is die man of vrouw je geliefde, maar het gaat eigenlijk over de verbeelding. Ik hou ervan om te schrijven over persoonlijke tragedies, dat is de kern van sevdah.

Het is niet vrolijk.’ Sevdah heeft een lange geschiedenis op de Balkan en Vreco’s keuze om zich eerst te verdiepen in archeologie, is dan ook niet willekeurig. ‘Ik wilde teruggaan naar de basis van de sevdah door a capella te zingen, net als de vrouwen honderden jaren geleden deden.’

Inmiddels zijn Vreco’s concerten in de Bosnische regio steevast uitverkocht en staat hij op podia in de hele wereld.

Van de VS tot aan Australië, maar vooral in Europa. Hij kiest de locaties met zorg, moderne gebouwen passen niet bij zijn muziek. Vandaar ook zijn keuze voor het oude kerkgebouw van De Duif aan de Prinsengracht.

MAN, VROUW EN KIND De eerste keer dat Vreco zijn vrouwelijkheid liet zien, was in 2013 tijdens een concert. Hij ging backstage, kleedde zich om en kwam in een jurk het podium op. ‘In die tijd was ik een beetje als een vlinder, ik spreidde voor het eerst mijn vleugels. Nu weet ik beter wie ik ben. Ik draag

27

ONDER DE MOTORKAP De ha ndhaver, de parkwachter, de stra tenveger: in elke Uitkra n t kijken we mee met een stad sgenoot die de stad draaiende houd t. tekst en foto Alice Boothby

datgene waar ik op dat moment zin in heb. Het is een samensmelting van mijn mannelijkheid en vrouwelijkheid; een soort dualisme.’ Vreco maakt sierlijke gebaren met zijn handen. ‘Op het podium zien mensen het kind dat aan het spelen is, ze zien de vrouw die aan het wachten is op haar geliefde en ze zien de man die altijd weer zal terugkeren.’

EEN STERKE MAN ÉN VROUW Bosnië staat bekend als een conservatief land, waar de rechten van LGBTQ’ers niet altijd worden beschermd.

Daarom is het opmerkelijk dat Vreco zo populair kon worden in zijn thuisland. ‘In het begin heb ik wel negatieve reacties gekregen. Gelukkig ben ik nooit fysiek aangevallen, maar er zijn nare dingen over me gezegd en geschreven.’ Op dit moment overheerst bij Vreco de positieve energie die hij krijgt van zijn publiek. ‘Ik heb veel overleefd: oorlog, bombardementen, honger. Ze vormen nu een inspiratie voor mijn muziek.

En ze hebben een sterke man én vrouw van me gemaakt, want ik ben het allebei. Om sevdah te kunnen zingen, moet je wat meegemaakt hebben. Je moet hebben liefgehad, maar je moet ook teleurstelling kennen en misschien zelfs vermorzeld zijn.’

OPEN EN VRIJ Hij hoopt anderen te inspireren, met name de LGBTQ-community. ‘Mijn identiteit is iets nieuws in deze wereld. Mensen zijn bang om zichzelf te zijn en worden daarom een kopie van iemand anders. Het is ongebruikelijk om trots te zijn op wie je bent. Bij mij is alles open en vrij, en ik denk dat mensen me daarom waarderen.’ Daarnaast wil de zanger een positief geluid uit Bosnië laten horen. ‘Ik wil die conservatieve en mannelijke cultuur die heerst binnen de sevdah openbreken. Het is kunst, en dat moet je bevrijden.

Als ik ergens optreed, oefen ik ook niet met die muzikanten. Mijn muziek ontstaat op het podium.’

Hamid Ders (48) woont in Almere Buiten en werkt als voorman veegdienst in Zuid.

Hij werkt al 23 jaar bij de stadsreiniging.

ZO ZIET MIJN DAG ERUIT ‘Mijn dag begint aan de Van Heenvlietlaan. Eerst omkleden, daarna begin ik met het sorteren van meldingen. Die kunnen overal over gaan: van bladeroverlast tot hondenpoep. Zodra ik mijn papierwerk in orde heb, kijk ik wie er bij mij is ingedeeld en controleren we de auto. Dan bepalen we de route. Helaas kunnen we niet op elke melding ingaan – dan kan ik zowat achter elke hond in Amsterdam aan blijven lopen.’

DIT MAAKT MIJN WERK ZO LEUK ‘Het gevoel dat ik mensen kan helpen. Ik ben begonnen in De Pijp en werk al jaren in Zuid. Die wijk voelt als mijn huis. En als je huis smerig is, wil je dat natuurlijk schoonmaken. Dat doe ik dan ook graag. Laatst vroeg een oudere vrouw of ik ook haar portiekje wilde meenemen. Maar natuurlijk, zei ik. Het is niet gebruikelijk,

maar ik heb het toch voor haar gedaan. Zo werk je mee aan een stukje sociale controle van de buurt. Als stadsreiniger help je op verschillende manieren. Je probeert er voor iedereen te zijn.’

HIER ERGER IK ME AAN ‘Mensen die verwachten dat we echt álles kunnen opruimen. Als ik dan uitleg dat mijn gebied reikt van het Surinameplein tot het industrieterrein, kan ik rekenen op meer begrip. En dat met vijf man!’

TIP VOOR DE BURGEMEESTER ‘Op tv zijn reclames te zien over vuurwerk, over hoe we bewuster moeten omgaan met elkaar en de wereld. Maar je ziet nou nooit een reclame over hoe we Nederland met z’n allen schoon kunnen houden. Daar zouden we ons best bewuster van mogen zijn.’

Hamid in actie zien? Check zijn verhaal op iamsterdam.nl/ onderdemotorkap

28

krant KRANT

KUNST & VERMAAK

eo

Natuurlijke selectie De Britse David Hockney (81) maakte naam met zijn iconische zwembadschilderijen, maar hij is ook een begenadigd natuurschilder. Zijn gigantische doeken hangen nu naast die van de Hollandse meester in het Van Gogh Museum. tekst Joke van der Weij

‘D

expo Hockney – Van Gogh.

The joy of nature Van Gogh Museum t/m 26 mei

e wereld is kleurrijk en prachtig, vind ik. De natuur is geweldig. Van Gogh aanbad natuur. Van Gogh was niet alleen maar ongelukkig, kijk maar naar zijn werk. Er zijn altijd dingen die je depressief kunnen maken, maar we moeten vrolijk naar de wereld kijken.’ Aan het woord is de Engelse kunstenaar David Hockney, die als pop-artschilder waarschijnlijk meer vertrouwd is met vrolijkheid dan de domineeszoon Vincent van Gogh.

Maar het is een opluchting om Van Gogh nu eens gekoppeld te zien aan ‘joy’ in plaats van ernst, obsessieve gedrevenheid en waanzin.

Beide kunstenaars zijn gefascineerd door de natuur, gebruiken felle kleuren en experimenteren met perspectief, al deed Van Gogh dat met een speciaal houten frame om

het perspectief goed te krijgen en gebruikt Hockney een iPhone. In totaal zijn er in de tentoonstelling Hockney – Van Gogh. The joy of nature naast verscheidene Van Goghs zo’n 120 Hockneys te zien, waaronder het gigantische The arrival of spring in Woldgate, East Yorkshire in 2011. Het middelpunt zijn de Yorkshire landscapes: buitengewoon kleurrijke doeken waarop Hockney het Engelse landschap weergeeft zoals dat zich dat in alle seizoenen aan hem openbaart.

Als extraatje heeft fotograaf Rineke Dijkstra een portret geschoten van de nu 81-jarige meester.

van zijn iconische ‘pool portraits’ werd afgelopen november nog geveild voor bijna tachtig miljoen euro, het hoogste bedrag dat ooit voor een kunstwerk van een levende schilder is betaald. Maar aan het eind van de jaren negentig keert de succesvolle Hockney na veertig jaar vanuit het zonnige Los Angeles terug naar zijn geboortegrond, Yorkshire Wolds, om de natuur te schilderen. Vooral de seizoenen, en de manier waarop licht, ruimte en natuur constant in beweging zijn. In Yorkshire werkte hij vroeger op boerderijen om zakgeld te verdienen; hij kent het landschap nog goed.

80 MILJOEN EURO David Hockney is een begenadigd natuurschilder, maar roept bij veel mensen allereerst een associatie op met Californische zwembaden. Eén

EXTRA GROOT Het verblijf in Yorkshire brengt hem terug naar zijn jeugd en ontroert hem, een gevoel dat hij graag wil delen met degenen die

GETTY IMAGES

29

Aartsengel Michael

Kabbala

HEARTBREAK HOTEL

DAVID HOCKNEY, THE ARRIVAL OF SPRING IN WOLDGATE, EAST YORKSHIRE IN 2011, CENTRE POMPIDOU, PARIS , FOTO: RICHARD SCHMIDT

Heartbreak Hotel

naar zijn doeken komen kijken. Die zijn niet voor niets erg groot; als het landschap heel groot en weids is, voelt dat volgens Hockney als een uitnodiging om er deel van uit te maken. Het gaat niet om ‘groot om het groot zijn’, maar het is een uitdaging om middels een groot formaat het idee van een traditioneel landschap te overstijgen.

In Van Goghs pogingen om de alomvattende natuur vast te leggen, vindt hij in Hockney zijn evenknie.

Zo schreef de Hollandse meester in een verslag van een schildertocht: ‘Goed, ik heb er twee tekeningen van gemaakt – van het vlakke landschap waar niets was dan… het oneindige… de eeuwigheid.’ En Hockney: ‘Dat is precies wat ik in Yorkhire ben gaan proberen, ik wilde de spanning weer in het landschap zien te krijgen.

Daarom ging ik buiten schilderen,

puur om me een nieuwe taal eigen te maken. Ik probeerde daar een nieuw soort ruimte te creëren.’

INTENSE BLIK De overeenkomst tussen sommige van Hockneys schilderijen met bekende doeken als De oogst, Veld met irissen bij Arles en Tuin van de inrichting SaintPaul is frappant, ondanks het grote verschil in kleurgebruik – en het is heel bijzonder om ze naast elkaar te zien.

En de vergelijking blijft niet beperkt tot het onderwerp (bomen, bloemen, het perspectief waarmee een weggetje uitloopt op de einder), maar zit hem vooral in de beleving, in de intense blik op een wereld die verder toch zo ‘gewoon’ is.

Die beleving van licht en ruimte overstijgt het realisme. Als je lang voor hun schilderijen staat, wordt het vanzelf een transcendente kijkervaring – en de combinatie maakt het nog sterker.

mis deze niet

Iedereen viert de liefde, maar wie heeft er aandacht voor gebroken harten? Buiten Nederland wordt daar heel verschillend mee omgegaan. In elk geval: delen helpt, en het Tropenmuseum biedt een luisterend oor.

Hoe? Kunstenaars leveren aandacht voor lichaam en geest met echte zielstreling. Er is eerste hulp bij relatiepijn en een liefde & verdriettour door het museum. In een minidocu leer je dat je liefdesverdriet kan oplossen door het slachten van een haan (Burkina Faso) of het nemen van een dodelijke pastille d’amor (Nicaragua). Beetje drastisch, dan toch liever eerst maar eens een flinke borrel (Nederland).

Tropenmuseum, 9 en 10 maart

AARTSENGEL MICHAEL De militante aartsengel Michaël maakt korte metten met een paar gevallen engelen. Als kampioen van het goede en zuivere balanceert hij zelfbewust op een afvallige die het uitschreeuwt van de pijn. Diens kameraad is al omwonden door een zwarte slang, achter hen schemert het hellevuur. Het imposante doek Sint Michaël van Luca Giordano is in het kader van de serie religieuze meesterwerken tijdelijk te zien in De Nieuwe Kerk. De barokschilder liet maar liefst 1200 werken na, zijn bijnaam was dan ook ‘Luca fa presto’ (Italiaans voor: Luca is snel). Toch is er vrijwel nooit iets van hem te zien in Nederland, dus een warm welkom voor deze prachtige Sint Michaël.

De Nieuwe Kerk, t/m 7 april

KABBALA Wie het woord ‘kabbala’ in de mond neemt, heeft het over de oude tradities waarmee joodse mystici het bestaan probeerden te doorgronden. En dan gaat het al gauw over de oerkennis van God, de schepping en hoe wij mensen daar een plaats in hebben. Geen dingen die je dagelijks in de krant leest, maar voldoende interessant om kunstenaars, cineasten en popiconen te inspireren. Je hoeft er ook niet joods voor te zijn.

Madonna maakt er goede sier mee en ook iemand als David Bowie was gefascineerd door deze eeuwenoude mystiek. Toch een beetje huiverig?

De tentoonstelling begint met een ‘decompressieruime’ waarin je rustig kunt overgaan van de gewone wereld naar die van de kabbalamystiek.

Joods Historisch Museum, 29 maart t/m 25 augustus

30

krant KRANT

KUNST & VERMAAK

ilm

Op je tachtigste uit de kast De twaalfde editie van filmfestival CinemAsia legt de focus op de ‘Aziatische LHBTQ-beleving’. Want: ‘Er wordt binnen de cultuur te weinig over gepraat.’ tekst Bregtje Schudel

3X OOK OP CINEMASIA

D

e allereerste films die CinemAsia in 2003 in Filmhuis Cavia programmeerde, waren LHBTQ-films.

Maar naarmate het festival groter werd en een steeds breder publiek aansprak, raakte juist dat gedeelte een beetje ondergesneeuwd.

De hoogste tijd dus om daar nu weer wat extra aandacht aan te besteden, vindt Darunee Terdtoontaveedej, coördinator van het focus-programma. ‘De Aziatische LHBTQ-beleving bestaat wel degelijk, maar er wordt, ook binnen de Aziatische cultuur, weinig over gesproken.

Wij praten niet over onze problemen in het openbaar.’

film CinemAsia Film Festival 5 t/m 10 maart Diverse locaties cinemasia.nl

HET HELE ALFABET Het continent Azië omvat 48 landen, dus de Aziatische ‘queer experience’ is een heel diverse, weet Terdtoontaveedej. ‘In Indonesië en China wordt er met harde hand opgetreden tegen LHBTQ’ers, terwijl in Taiwan en Thailand, waar ik oorspronkelijk vandaan kom, een meer progressieve wind waait.’

Naast diversiteit in landen en culturen – het programma bevat films uit Taiwan, de Filipijnen, China en Hongkong – is er ook gezocht naar een zo breed mogelijke vertegenwoordiging van de gemeenschap. ‘We proberen het hele LHBTQ-alfabet te omvatten.’

Zo gaat het Chinese drama The rib (Zhang Wei) over de relatie tussen een streng katholieke vader en zijn zoon, die een geslachtsverandering wil ondergaan. ‘In China heb je, zelfs wanneer je volwassen bent, toestemming van je ouders nodig voor deze ingreep.’ En in Rainbow’s sunset (Joel Lamagan) komt een man op tachtigjarige leeftijd uit de kast. ‘Die film kreeg behoorlijk wat aandacht in de Filipijnen, ook omdat de hoofdrollen werden gespeeld door gerenommeerde acteurs.’

OUDERWETS Ook belangrijk is het AmerikaansKoreaanse romantische drama Fish bones (Joanne Mony Park), over de Zuid-Koreaanse immigrant Hana. Haar romantische

The lady improper Wanneer haar vader in het ziekenhuis belandt, krijgt Siu Man (Charlene Choi) de leiding over het familierestaurant.

Als verpleegkundige weet ze alles over menselijke anatomie, maar weinig over de Hongkong-cuisine. Onderdeel van het nieuwe culinaire filmprogramma OISHII Asia. Regie: Jessey Tsang.

The third wife De net getrouwde, veertienjarige May heeft één taak: zo snel mogelijk een zoon baren. Maar wat wil May, levend in negentiende-eeuws Vietnam, zelf? Zelfverzekerd en sensueel filmdebuut. Regie: Ash Mayfair.

Dark figure of crime Waarom zou je toegeven dat je nog zes doden op je geweten hebt, wanneer je al vastzit voor één? Dat is wat detective Hyung-min (The chaser) moet achterhalen in deze sfeervolle, Zuid-Koreaanse thriller.

Regie: Kim Tae-gyoon.

gevoelens voor een vrouwelijke muziekproducent stroken niet met haar traditionele opvoeding. In Hana’s tweestrijd zullen meer migranten zich herkennen, denkt Terdtoontaveedej. ‘Veel Aziatische families die naar het Westen emigreren, blijven vasthouden aan ouderwetse gebruiken en ideologieën. Zelfs wanneer die in het thuisland inmiddels enorm achterhaald zijn.’

31

film

Er is leven na de oorlog Films over traumatische ervaringen zijn er genoeg. Maar hoe gaat het daarna, wanneer het stof is neergedaald? Dat is, kort gezegd, het uitgangspunt van het uitgebreide en veelzijdige filmprogramma Shell Shock: de kracht van verhalen, dat 22 maart bij EYE van start gaat.

Voor veel van de geselecteerde documentaires vormt praten een belangrijk onderdeel bij traumaverwerking. Een tekstvoorbeeld is Let there be light van John Huston (The Maltese falcon, The misfits), die vlak na de Tweede Wereldoorlog een groep getraumatiseerde soldaten volgde tijdens hun psychiatrische behandeling. Want dat oppotten geen optie is, bewijzen de hoofdpersonages in serieuze drama’s als Taxi driver (Martin Scorsese), Redacted (Brian De Palma) en Voir du pays (Muriel & Delphine Coulin), maar ook die in politieke thrillers als The manchurian candidate (John Frankenheimer) en populaire komedies als Airplane! (Jim Abrahams, David & Jerry Zucker).

Een aantal van de films bekijkt het trauma juist van binnenuit. Zij zoeken de grens op tussen waan en werkelijkheid (Jacob’s ladder, La casa lobo), tussen heden en verleden (Hiroshima mon amour) en tussen feit en fantasie (Waltz with Bashir, foto). Met randprogramma.

Shell Shock @ EYE 22 maart t/m 22 mei eyefilm.nl

in première

Sterren gegeven door onze filmrecensent Bregtje Schudel. Geen sterren betekent niet gezien.

ON THE BASIS OF SEX

ROZE FILMDAGEN

Wie na de documentaire RBG nog niet genoeg had van Ruth Bader Ginsburg, Amerikaanse opperrechter en voorvechter van vrouwenrechten, gaat zitten voor de biografische film On the basis of sex.

Hierin staat Ruth (Felicity Jones) nog aan het begin van haar baanbrekende carrière.

Regie Mimi Leder Release 7 maart

De 22ste editie van de Roze Filmdagen is groter dan ooit, met 138 films uit 46 landen. Dit jaar staat het LGBTQ-festival met het programma 50 shades of activism stil bij de Stonewall-rellen, die in 1969 in New York plaatsvonden.

Ook is er aandacht voor sport en religie.

14 t/m 24 maart, Het Ketelhuis & Westergastheater rozefilmdagen.nl

CINEDANS Al zestien edities lang begeeft Cinedans zich op het raakvlak tussen bewegend beeld en beweging. Met ook dit jaar weer de mooiste dansfilms en -documentaires, waaronder één over Anne Teresa De Keersmaeker en Louise Lecavalier. Ook gaat de eerste lange dansfilm van Clara van Gool in première: The beast in the jungle, met dansers Sarah Reynolds (NDT) en Dane Jeremy Hurst (Rambert Dance Company).

8 t/m 10 maart in EYE cinedans.nl

DESTROYER Wie zegt dat antihelden alleen gespeeld kunnen worden door mannen?

Zo goed als in Destroyer hebben we Nicole Kidman lang niet gezien. Lang, lang geleden infiltreerde agent Erin Bell (Kidman) succesvol bij een bende bankovervallers. Tot die ene fatale overval. Dan laat plots de spoorloos verdwenen bendeleider, weer van zich horen.

Regie Karyn Kusama Release 14 maart

HIGH LIFE

US

High life laat zich het best omschrijven als een ‘dwarse film’: je vindt hem óf geweldig óf verschrikkelijk, maar nooit ‘gewoon oké’. Robert Pattinson reist met zijn baby door de ruimte, het onbekende tegemoet. Maar de reis begon ooit met meer: een groep van acht criminelen en een onvoorspelbare wetenschapper (Juliette Binoche).

Regie Claire Denis Release 14 maart

‘Er staat een familie op onze oprit.’ Jordan Peele (Get out) is nog lang niet klaar met ons de stuipen op het lijf te jagen. Een relaxed weekendje weg verandert voor de familie Wilson in een horrorshow wanneer ze worden belaagd door een groep moordlustige dubbelgangers. Met Lupita Nyong’o, Winston Duke en Elisabeth Moss.

Regie Jordan Peele Release 21 maart

ASH IS THE PUREST WHITE

‘NU VERANDERT ER LANGZAAM IETS’

Liefde gaat niet over rozen.

Althans niet in het leven van Qiao (Tao Zhao, vrouw van regisseur Zhangke Jia) en haar gangsterliefje Bin (Fan Liao). Wanneer Qiao, om haar geliefde te redden, een pistool ter hand neemt, belandt ze voor vijf jaar in de gevangenis. Zal hij op haar wachten? Episch en bitterzoet liefdesverhaal.

Regie Zhangke Jia Release 28 maart

Zijn we ooit goed genoeg?

Alle deelnemers aan de therapie- en coachingsessies in deze documentaire zijn op zoek naar hun betere zelf. De een fluistert met paarden, de ander klimt in bomen. De camera observeert. Winnaar Beste Nederlandse film op het Internationaal Documentaire Festival Amsterdam.

Regie mint film office Release 21 maart

32

krant KRANT

KUNST & VERMAAK

interiew

Murat Isik:

‘Dit is nog maar het begin’ Zijn roman Wees onzichtbaar, een coming-of-age én kroniek van de Bijlmer, leverde Murat Isik (41) de Libris Literatuur Prijs op.

Voor het Boekenweekessay 2019 schreef hij over zijn moeders emancipatiestrijd. ‘Ze wilde zélf iemand worden.’ tekst San van de Ven foto’s Sacha de Boer

Wees onzichtbaar gaat over een gezin dat opgroeit met een tirannieke vader, gebaseerd op je jeugd in de Bijlmer. Wat hoopte je dat deze roman zou doen?

‘Ik wilde het ware verhaal vertellen van de Bijlmer – ik koester die naam, Zuidoost zou ik nooit zeggen. Het is veel meer dan een getto, en het was in eerste instantie helemaal geen getto. Het begon juist als een heel moderne idealistische wijk, de modernste ter wereld.

Heel weinig mensen weten dat. Ik kwam er zelf ook pas achter tijdens de research.’

Koester je warme gevoelens voor de Bijlmer?

‘Zeker. Ik was vijf toen ik er kwam wonen en achttien toen we vertrokken – dat waren heel vormende jaren.

Maar ik was opgelucht dat we daar weggingen, want de Bijlmer was niet bewoonbaar meer. De hele flat stroomde leeg, al mijn vrienden waren al weg. Mensen zeiden ook: woon je nog in de Bijlmer? Staat het er nog? Nu, jaren later, mis ik die wijk en de flat: Fleerde.

Er staan nu rijtjeshuizen. De flats die zijn blijven staan, zijn vernieuwbouwd en hebben een hip kleurtje gekregen. Ze wilden wel iets van die oude Bijlmersfeer behouden, maar daarbinnen moest iets nieuws opstaan. De hoop moest terugkeren. Het moest verlost raken van het stigma dat aan de Bijlmer kleefde.’

‘Zelf had ik het ook logischer gevonden als een vrouw het Essay had geschreven’

Als het nu over de Bijlmer gaat, gaat het nog steeds over een mislukte wijk.

‘Het was mislukt, maar het is uit z’n as herrezen. Toen wij er woonden, stond op een gegeven moment een derde van de appartementen leeg. Nu is er geen leegstand, sterker nog: je komt op een wachtlijst als je er een huis zoekt. De buurt is ook aan het veryuppen.

In mijn tijd was het een zwarte wijk, het is nu meer een afspiegeling van de Amsterdamse maatschappij.

Al heeft dat ook nadelen: als je als starter uit de Bijlmer wat wil kopen, moet je tegenwoordig veel centen hebben.’

Heb je je er weleens onveilig gevoeld?

‘Elke dag, als kind al. We waren altijd aware. Elk moment kon het omslaan, kon iemand snappen.

Er was niet veel voor nodig om in een vechtpartij te belanden, dan moest je gewoon knokken. In die zin heeft het me weerbaar gemaakt. Ook heb ik daar een instinct voor gevaar ontwikkeld; ik ben heel erg van het scannen van de omgeving en kan in een miniseconde zien of het foute boel is. Als je opgroeit in Amstelveen of Aerdenhout, heb je dat instinct volgens mij niet. En voor het slapengaan controleer ik of alle deuren en ramen echt goed op slot zitten, nog steeds.

In de Bijlmer liep het tuig op onze galerij en is er drie keer bij ons ingebroken.’

Je woont nu met je vriendin en zoon in Hoofddorp.

Zou je hem laten opgroeien in de Bijlmer?

‘Ja, waarom niet? Ook in de oude Bijlmer, hoor. Ik ben toch goed terechtgekomen – en met mij vele anderen.

Ik kom er nog steeds vaak; mijn moeder woont er, mijn beste vrienden. Het voelt als thuiskomen. Dat onze plek er niet meer staat, doet pijn. Het is ontmanteld; het voelt alsof het van me is afgepakt. Dan is het een fijne gedachte dat het zal voortleven in het boek. Het is een kroniek van de Bijlmer, maar ik idealiseer het niet.

Daarvoor is het verhaal iets te rauw. Ik laat de mooie maar ook de mindere kanten zien: de junks, de springers, de potloodventers.’

In het boek beschrijf je ook de drop-outs. Waarom ben jij niet op het verkeerde pad beland?

‘Nou, ik was best stout als kind, hoor. Minder braaf dan Metin, de hoofdpersoon in Wees onzichtbaar. Ik had een vriendengroepje waarin jongens zaten die brommers stalen en zo. Ik heb zelf ook weleens iets gepikt. En raampjes ingegooid van kelderboxen, dat soort dingen. Maar ik had ook een andere kant: ik vond het ook fijn om te lezen. Ik had tweehonderd van

>

33

‘De Bijlmer – ik koester die naam.

Zuidoost zou ik nooit zeggen’

34

krant KRANT

KUNST & VERMAAK

interiew

MURAT ISIK • Werd geboren op 11 september 1977 in het Turkse Izmir • Zijn familie is Zaza, een klein volk met een eigen taal en cultuur dat oorspronkelijk uit Perzië komt • Verhuisde in 1983 met zijn ouders en zusje naar de Bijlmermeer • Studeerde rechtsgeleerdheid aan de UvA en de universiteit van San Francisco en werkte veertien jaar als jurist • Debuteerde in 2012 met zijn roman Verloren grond, waarmee hij de Bronzen Uil Publieksprijs won • Ontving voor Wees onzichtbaar, dat in 2017 uitkwam, de Libris Literatuur Prijs 2018 en de Boekhandelsprijs. Het was vorig jaar ook het bestverkochte Nederlandse boek • Schreef het Boekenweekessay Mijn moeders strijd, over de emancipatiestrijd van zijn moeder • Woont in Hoofddorp met zijn verloofde en zoon Thorgan (2)

DE BIJLMER VAN MURAT Kinderboerderij Gliphoeve: ‘Die staat pal voor de beruchte flat Gliphoeve, de eerste Bijlmerflat die door Surinamers werd gekraakt in 1975. Na een kat-enmuisspel tussen de krakers en de politie mochten ze blijven.

Gliphoeve werd de eerste Surinaamse flat, met een heel eigen tropische vibe. Sommige appartementen werden goktentjes, eethuisjes en discotheken met livemuziek, en er werden dieren gehouden en geslacht op het balkon. Een van de bouwvakkers die werkte in Gliphoeve, vond een keer een diertje dat was achtergelaten. Hij begon een kinderboerderij op het grasveldje voor de flat. Ik kwam daar vroeger met mijn ouders vaak, het is typisch de Bijlmer.’

• Shopperhal in de Amsterdamse Poort: ‘Daar hangt nog de oude Bijlmer-vibe. Je vindt er veel Surinaamse eethuisjes en Chinese toko’s. Asian Fantasy is een goeie, daar eet je heel lekkere nasi met gegrilde kip.’

• Kwaku Summer Festival: ‘In de zomer móét je naar Kwaku, voor de sfeer, de mensen, het eten. Ik ben er vaak geweest, ook voor mijn boek, om inspiratie op te doen voor de Kwaku-scène.

Daar beginnen mensen heel vaak over tijdens lezingen.’

die Marvel-comics – X-men, Spider-Man, Hulk – dat is een heel fijne wereld om in te duiken. En ik had mijn moeder natuurlijk, die zei: jij gaat naar het vwo, jij gaat me trots maken! Dat wilde ik ook doen voor haar.

Ik voelde me enorm schuldig als ik slechte cijfers haalde. Dan dacht ik: mijn moeder heeft het al zo moeilijk met mijn onhandelbare vader, en nu heb ik ook nog eens gefaald. Dat is best een zware last voor een jongen van twaalf. Ga het maar doen, als je gepest wordt op je nieuwe school en je leraren zeggen: jij hoort eigenlijk niet thuis op het vwo, jij bent een mavo-kindje.’

Was je moeder niet trots geweest als je de mavo had gedaan?

‘Minder, denk ik. Ze wilde het maximale, het hoogst mogelijke onderwijs voor ons. Eerst vwo, dan de universiteit en iemand worden: de kansen pakken die zij niet had in Turkije – een beetje het klassieke migrantenouder-verhaal. Behalve dat zij wél ging werken, ging emanciperen en de strijd aanging met mijn vader. Ze wilde zelf iemand worden. En tegen

‘LERAREN ZEIDEN: JIJ HOORT NIET THUIS OP HET VWO, JIJ BENT EEN MAVOKINDJE’

alle verwachtingen in is ze ook iemand geworden. Daar gaat mijn Boekenweekessay over, Mijn moeders strijd.’

Inmiddels heb je je moeder trots gemaakt. Is het hoogst haalbare nog steeds je streven of mag het ook gewoon goed zijn?

‘Nee, ik wil meer. Dit is nog maar het begin. Ik ben net twee jaar fulltime schrijver, er zit nog heel veel in me dat eruit moet. Mijn debuut Verloren grond is vertaald in het Duits, Zweeds en Turks, maar Wees onzichtbaar moet ook internationaal gaan, vind ik. Dat gaat ook gebeuren. Er komt een tv-serie van Wees onzichtbaar aan, en een toneelstuk. Maar ik ben geen workaholic, hoor. Ik kan ook heel goed andere dingen doen: lezen, ontspannen, tijd doorbrengen met mijn gezin.’

Jij schrijft het essay, Jan Siebelink het Boekenweekgeschenk. De keuze voor twee mannelijke auteurs terwijl het thema ‘de moeder de vrouw’ is, veroorzaakte een rel. Schrijft dat anders?

‘Niet anders, maar er hing wel iets omheen. Ik zat ineens in het oog van de storm. Ik begrijp de kritiek

35 goed en ik had ook voorzien dat er discussie zou ontstaan – al had ik niet verwacht dat het zo groot zou worden. Zelf had ik het ook logischer gevonden als een vrouw de opdracht had gekregen, of in elk geval: een van beide. Er zijn genoeg goeie vrouwelijke schrijvers in Nederland. Het enige waar ik moeite mee had, was dat ik voor het gemak geschaard werd onder de witte, bevoorrechte mannelijke schrijvers, terwijl ik mijn hele leven een buitenstaander ben geweest, altijd onderschat werd en opgroeide in een opgegeven wijk.

En nu zou ík ineens privileged zijn? Dat stak wel. Je mag kritiek hebben op het thema, maar ga mij niet tot rekenen tot de elite.’

In het essay komt naar voren hoe schaamte altijd een thema was binnen jullie gezin. Je moeder deed haar best de vuile was binnen te houden, en jij gooide het naar buiten in een grotendeels autobiografische roman. Was dat spannend?

‘Tuurlijk, ik moest iets overwinnen. Het voelde ook als taboedoorbrekend: dat je schrijft over een gewelddadige vader en een gezin dat op het mijne lijkt. Ik dacht soms: kan ik dit wel doen? Mijn vader leefde op dat moment nog, dat maakte het moeilijker. Het is fictie en uitvergroot, maar er zijn wel overeenkomsten met hem. Hij heeft het nooit kunnen lezen, want drie weken nadat de oerversie af was, is hij overleden. Als hij het had gelezen, was hij zeker heel boos geworden.

Maar daar had ik maling aan. Ik was mijn hele leven al boos op hem. Laat al die ellende dan maar een verdomd goed boek opleveren, dacht ik.’

Dat verantwoordelijkheidsgevoel naar je moeder toe voelde je niet voor je vader?

‘Nee, ik dacht: jij deugt gewoon niet. Jij bent iemand die voor zichzelf geleefd heeft, je hebt geprobeerd mijn moeder klein te houden, ons altijd een onveilig gevoel gegeven. Als jij je dan exposed voelt, so be it. En daarbij: we hebben altijd de rol gespeeld van het ideale gezin, ook voor kennissen en vrienden. Twee kinderen die naar het vwo gaan, braaf, altijd verzorgd, altijd een glimlach. Maar intussen broeide, schuurde en ontplofte het af en toe. Ik was het beu om dat ideale plaatje te moeten verkondigen. Het heeft me lang een gesloten mens gemaakt, daar had ik in mijn eerste relaties wel last van. Later merkte ik dat je alleen verbinding kunt maken met anderen als je je opent.’

Ben je nieuwsgierig naar je Turkse achtergrond?

‘Voor mijn debuut ben ik daar ingedoken. Het boek speelt zich af in een Zaza-dorp in Oost-Turkije; een beetje mijn familieverhaal, maar dan in fictieve vorm.

Maar mijn wereld is hier. Ik ben in de Bijlmer geworteld, dat is mijn thuis. Ik voel me geen Turk. Mijn vader zei altijd: ‘Wij zijn Zaza’s, geen Turken.’ Als je mij op straat ziet, denk je niet meteen: hé, een Nederlander.

Maar ik ben het wel. Ik denk en droom in het Nederlands, ik schrijf in het Nederlands, dit is mijn land.’

Je bent opgeklommen uit een achterstandsbuurt, en dus een rolmodel. Zie je dat zelf ook zo?

‘A ls je uit Bos en Lommer of Slotervaart komt en je ziet op tv een Nederlandse schrijver met een Turkse naam de Libris winnen – dat heeft wel impact op die jongens en meisjes. Ik geef veel lezingen op scholen, alleen al om te laten zien dat niet alle schrijvers wit zijn. In mijn tijd had je geen Turks- of Marokkaans-Nederlandse schrijvers. Hermans, Reve, Mulisch: dat waren de

‘LAAT AL DIE ELLENDE DAN MAAR EEN VERDOMD GOED BOEK OPLEVEREN, DACHT IK’ iconen, en ze schreven bijna allemaal over de Tweede Wereldoorlog. Dat was niet mijn wereld. De Bijlmer bestond niet eens in de letteren.’

Wat wil je de jongeren van nu meegeven?

‘Durf te dromen en investeer in jezelf, alleen al door te lezen. Door te lezen ontwikkel je je taalvaardigheid, je spreekvaardigheid, je vocabulaire. Je komt veel verder als je de taal beheerst. Als je niet met een accent praat, geen straattaal gebruikt tijdens een sollicitatiegesprek, niet met een petje op binnenwandelt. Kleine dingen maken uit. Maar zelfs dan: je moet ook doorzetten, af en toe slikken, want je gaat afgewezen worden. Er ís discriminatie op de arbeidsmarkt. Ik heb als jurist gewerkt en was stagebegeleider bij de gemeente Amsterdam. Daar merkte ik hoe moeilijk het voor hbo-studenten met een Turkse of Marokkaanse achtergrond is om een stageplek te krijgen. Ze zeiden: ‘Meneer, we hebben honderd brieven gestuurd en u bent de eerste die reageert.’’

Je was doodongelukkig als jurist, maar hebt het toch veertien jaar volgehouden. Waarom?

‘Voor mijn gevoel ben ik altijd schrijver geweest, maar ik belandde op een gegeven moment in die ratrace van 9-tot-5. Ik ging lang voor zekerheid. Ik moest eerst een huis kopen, want mijn Amsterdamse huurwoning werd te duur. Het schrijven hield me op de been. Mijn debuut deed het goed, maar daar kon ik niet van leven. Ik moest met iets goeds komen. Uiteindelijk heb ik vier jaar en drie maanden aan Wees onzichtbaar gewerkt.

Een week voordat het uitkwam, ben ik gestopt als jurist.

Het werk zelf, inhoudelijk, deed ik met mijn ogen dicht, maar het was afzien. Twee jaar voordat ik echt stopte, stond ik op het punt ontslag te nemen. Ik had het helemaal gehad. Met een aantal zure collega’s, de reorganisatie, de kantoortuin. Misschien ben ik iets te lang doorgegaan, maar ik heb geen spijt. Ik heb op kantoor de werkende mens leren kennen, met al z’n zwakheden en karakters. En de kantoormentaliteit: hoe inefficiënt het is, hoe mensen elkaar treiteren, elkaar tegenwerken, slappe managers die niet willen ingrijpen.’

Klinkt als een nieuwe roman.

‘Ja, haha, ik moet er iets mee doen, het is gewoon een boek. Maar nu werk ik aan een roman over San Francisco, waar ik ooit een halfjaar gestudeerd heb. Ik ben nu vooral veel aan het researchen. Het speelt zich af in 2001, voor en na 9/11. Het gaat niet over de aanslagen, maar over die stad en de hoofdpersoon die daar komt. Wat het met hem doet, dat land, heel anders dan Nederland. Hoe zijn blik verruimd wordt.’

Een Turks-Nederlandse hoofdpersoon?

‘Dat zit er dik in, hè? Ik kan er niet te veel over vertellen, maar het decor is al geschetst.

En ik heb er heel veel zin in.’

Murat Isik tourt tijdens de Boekenweek (23 t/m 31 maart) door het land met lezingen en signeersessies. Ook ligt dan Mijn moeders strijd in de boekhandels.

>

TOP 5 ➋

I amsterdam Store

Amsterdam CS, IJ-zijde

➊

➌

➍ ➊ FOOOTY Met Foooty, de opvouwbare bal, heb je altijd een rugbybal, frisbee of voetbal bij de hand. De plastic onderdelen zijn te koop als pakketje en klik je zo in elkaar. €12,95

➍ THE DUTCH AND THEIR BIKES Ruim tien jaar lang fotografeert de Amerikaanse fotograaf Shirley Agudo de Nederlandse fietscultuur en al haar facetten; van bakfietsmoeders tot hipsters op fixies en alles wat ertussenin zit. €29,90

➋ CRE8 KETTING

➎ LOWLANDER BEER Bierjongen Frederik Kampman wilde weten wat er gebeurde als je botanische kruiden, specerijen en fruit zou gaan brouwen. Het resultaat: eigenzinnig bier uit de lage landen. €14,95

De Amsterdamse studio Cre8 maakt met 3D-printers en lasersnijders bijzondere accessoires. Draag de Amsterdamse grachtengordel om je nek. €29.-

➎

➌ EL JEFE SALSA Volgens de legende opgezet door een Mexicaanse ex-militair die ‘de smaak van de revolutie ontdekte’. Amsterdamse salsas in Mexicaanse stijl. €5,95

#iamsterdamstore

krant KRANT

at 2019 38 41 42 44 44 46

37

WJOSVZ: INSTAGRAMFEMINISME NADJA HÜPSCHER UIT ETEN TREND: ANTI-KONDO EN ZO: WINKELS DE BUURT: PLANTAGE

WIJNTJE? KOFFIE?

‘ZE KOMEN IN ALLE SOORTEN EN MATEN: STEVIG, KNAPPERIG, ZACHT, ALLES. IDIOOT GEWOON HOEVEEL IK ERVAN EET.’ Yvette van Boven verklaart de liefde aan groenten in Trouw. Logisch dus dat haar eigen servies- en textiellijn voor het Amsterdamse &klevering vol pompoenen, courgettes en radijzen staat.

Vanaf 1 maart te koop, klevering.nl

Nippen, slurpen, proeven en proosten: het kan deze maand volop in de Westergasfabriek.

In het eerste weekend (1 t/m 3 maart) vindt niet alleen het Coffee Festival plaats, met baristawedstrijden, koffiecocktails en latte art, maar drie weken later is het de beurt aan wijn. Op het Amsterdam Wine Festival (22 t/m 24 maart) proef je ruim 300 wijnen – van klassiek tot bio tot natuur – en hapjes uit het zuidelijk halfrond. Doe tussendoor een wijnquiz, stamp druiven of volg een masterclass – of daag jezelf uit álle wijnstands van het festival af te vinken. amsterdamcoffeefestival.nl amsterdamwinefestival.nl

GEBROUWEN DOOR VROUWEN BAR Het streefbedrag van een ton werd al na één week bij elkaar gecrowdfund en dus konden Do en Tessel de Heij meteen aan de slag met hun eigen bierbar. Die opent binnenkort op de Jan Pieter Heijestraat, in het pand waar voorheen Café Frieda zat. De zussen in Het Parool:: ‘Er komt een nieuwe bar in met twaalf taps aan de muur, craftbeer style. En een aquarium, waar vissen om onze bierflesjes heen zwemmen.’ Inderdaad: dat wordt in de rij staan op 1 maart, tijdens de officiële opening.

38

krant KRANT

ETEN & DRINKEN EN ZO

instagramfeminisme

Wat je ook steeds vaker ziet...

INSTAGRAMFEMINISME

Ambrien Moeniralam

Marthe de Win

39

Madeleijn van den Nieuwenhuizen

Vergeet de barricaden: een beetje feminist gebruikt tegenwoordig Instagram om ongelijkheid aan te kaarten. Oppervlakkig? ‘Alleen zo’n foto plaatsen, is een beetje de bal voor het doel leggen en dan weglopen.’ tekst Anne Dirks

MANS GENOEG

‘J

ij mag echt wel onder mij liggen.’

Het staat met roze en blauwe krijt geschreven op de stoep rond de hoek van het Rembrandtplein en de Reguliersdwarsstraat. Op de IJburglaan, in hetzelfde kleurige handschrift: ‘Hey schatje, kom is naar hier.’ Het is het werk van de Amsterdamse Ambrien Moeniralam (16), die al sinds haar dertiende te maken heeft met intimiderende opmerkingen op straat. ‘Vieze hoer’ en ‘Ik wil mijn pik in jouw kont stoppen’, bijvoorbeeld.

Ambrien: ‘Per toeval kwam ik twee jaar geleden het Instagram-account Catcalls of New York City tegen. Het zag er zo kleurig en vrolijk uit, al die teksten op straat. Maar ik schrok toen ik las wat er stond. Dat jonge meisjes, sommigen pas elf, zulke heftige opmerkingen naar hun hoofd krijgen!

Tegelijkertijd herkende ik het, want het gebeurt ook in Amsterdam.’

Om straatintimidatie onder de aandacht te brengen, begon Ambrien in 2017 het eigen account @catcallsofams (nu bijna 6000 volgers). In eerste instantie vroeg ze alleen

familie en vrienden om hun teksten en ervaringen, maar al snel gingen andere instagrammers haar ook berichten sturen over wat er in Amsterdam naar hen geroepen of geschreeuwd werd. ‘Feminisme leerde ik pas kennen op Instagram. Op school was er nooit aandacht aan besteed. Opeens kwam ik Instagram-accounts tegen die zich uitspreken voor gelijkheid van vrouwen met inspirerende quotes, illustraties en foto’s. Instagram heeft ervoor gezorgd dat ik feminist werd.’

VIERDE GOLF Eind 2017 ging de hashtag #metoo viral. De actie, ooit begonnen door de Amerikaanse Tarana Burke in 2006 om seksueel wangedrag zichtbaar te maken, ging een eigen leven leiden.

Op Twitter deelden meer en meer vrouwelijke Hollywood-sterren hun ervaringen met seksuele intimidatie, in Silicon Valley moest een grote investeerder vertrekken na beschuldigingen op Facebook. Plots werd datgene wat in het verleden verzwegen of gefluisterd werd, zwart-op-wit gepubliceerd, online. En kon de

>

‘INSTAGRAM HEEFT ERVOOR GEZORGD DAT IK FEMINIST BEN’

40

krant KRANT

ETEN & DRINKEN EN ZO

instagramfeminisme

‘IK BEN ER NIET OP UIT OM JOURNALISTEN AAN DE SCHANDPAAL TE NAGELEN’

4X MEER VOOR VROUWEN Dit is er in de stad te doen rond Internationale Vrouwendag.

WAT? De Bovengrondse presenteert samen met de Melkweg New Femininity Talks, over Beyoncé-feminisme, de feministische kunstinstallatie Womanhouse en wat het betekent om je vrouwelijk te voelen. Met de expo Curated by girls: new feminity.

WAAR & WANNEER? 8 maart van 19.00 tot 21.00 uur in de Melkweg WAT? Internationale Vrouwendag wordt gevierd in de Gebrouwen door Vrouwen Bar. Een avond vol bier, veel verrassingen en girlpower.

WAAR & WANNEER? 8 maart, 20.00 tot 03.00 uur in de nieuwe Gebrouwen door Vrouwen Bar (Jan Pieter Heijestraat) WAT? Altijd al willen leren coderen?

Tijdens het Youth tech fest where girls innovate event (een hele mond vol) leer je meer over een carrière in de techniek.

WAAR & WANNEER? 9 maart, 10.00 tot 13.30 uur, in Nemo WAT? Een nieuwe Women’s March door het centrum van Amsterdam, waar vrouwen én mannen de straat op gaan om aandacht te vragen voor gelijke rechten, meer compassie en een eind aan discriminatie.

WAAR & WANNEER? 9 maart, 12.30 tot 15.00 uur, met als startpunt de Dam

hele wereld oordelen. Dat de MeToo-beweging zo groot kon worden – er wordt zelfs gesproken van de vierde feministische golf – is grotendeels te danken aan sociale media. Daarmee kun je een boodschap verspreiden én een groot publiek bereiken.Maar in tegenstelling tot Twitter en Facebook bleef Instagram lange tijd een vrij traditioneel beeld van ‘vrouwelijkheid’ geven.

Vooral beelden van meisjes in bikini, broodjes avocado en make-uptutorials met gecontourde wangen konden rekenen op veel likes. Maar daar lijkt verandering in te komen. Juist Instagram wordt nu door vrouwen ingezet om een verandering teweeg te brengen. ‘Het is het hardst groeiende platform van het afgelopen jaar’, zegt Madeleijn van den Nieuwenhuizen (27), die juridisch onderzoeker en activist is. Via haar Instagram-account @zeikschrift kaart zij sinds 2016 onzin in de Nederlandse media aan.

Ze plaatst screenshots van artikelen en zet uiteen waarom er volgens haar sprake is van seksisme, racisme of bodyshaming.

SCHANDPAAL ‘Er staat een nieuwe generatie feministen op die zich bewust wordt van de ongelijkheid tussen

mannen en vrouwen en dat actief aan de kaak wil stellen, bijvoorbeeld via Instagram. Tot voor kort werd er door oudere generaties neergekeken op dit soort platforms, want oppervlakkig, maar dat is aan het veranderen. Ik heb in New York gewoond, waar online activisme veel normaler is. Dat heeft mij geïnspireerd.’’

Het laatste halfjaar verdubbelde het aantal volgers van haar account (nu ruim 10.000), wat volgens haar iets zegt over de tijdgeest en Instagram zelf. ‘In tegenstelling tot Twitter – dat heel erg een platform van zenden, van conclusies en vlugge likes is – biedt Instagram qua inrichting ruimte voor dialoog. Het stelt mij in staat om de inhoud te selecteren en in te leiden, en vervolgens kan het gesprek plaatsvinden in de comments of via privéberichten. Ik ben er niet op uit om journalisten aan de schandpaal te nagelen, maar juist om redacties en individuen te wijzen op hun blinde vlekken en daarover te praten.’ Tot nu toe heeft dat effect. Zo zocht de nieuwe hoofdredacteur van Cosmopolitan onlangs contact met haar om aan te geven dat ze het seksistische taalgebruik in het blad wil aanpakken, en is de mediacriticus zelfs per februari de nieuwe columnist van Vogue.

41

In het wild

OM TE VOLGEN Voor nog meer feminisme op je feed: @damnhoneyhetboek: Podcast, boek en Instagram-pagina van Nydia van Voorthuizen en Marie Lotte Hagen over alles wat met feminisme te maken heeft. @hildeatalanta: Nederlandse illustrator die wereldwijd faam verwierf met haar The Vulva Gallery – jawel, een pagina vol vagina’s. @diversityrules: De Nederlandse mode-activist Janice Deul maakt zich hard voor meer diversiteit in bladen en geeft op haar Instagramaccount het goede voorbeeld.

BEYONCÉ BOULEVARD ‘Instagram kan je bereik enorm vergroten’, zegt Marthe de Win (29), een van de oprichters van De Bovengrondse. De Amsterdamse feministische actiegroep kreeg vorig jaar veel media-aandacht toen ze in een aantal Nederlandse steden de straatnamen omdoopten tot vrouwelijke varianten om de scheve man-vrouwverhouding in het straatbeeld recht te zetten. De Dam werd de Dame, het Rokin de Beyoncé Boulevard.

Naast dat soort ludieke acties organiseert de Bovengrondse discussieavonden, bijeenkomsten en borrels om gendergelijkwaardigheid aan te kaarten. Een groot deel van hun publiek vinden zij via Instagram. ‘De manier waarop we Instagram kunnen inzetten, is voor ons nog steeds zoeken.

Uiteindelijk draait het bij De Bovengrondse om de acties in de offline wereld. We noemen onszelf niet voor niets een ‘doe-tank’. Maar Instagram wordt wel gebruikt om te delen wat we aan het doen zijn en wat de uitkomsten zijn van de acties.’ Zoals de PvdA-motie die op 14 februari werd aangenomen door de Amsterdamse gemeenteraad om meer straten naar vrouwen en migranten te vernoemen, en de actie ‘Top 2000 vrouwenstemmen’ die ervoor zorgde dat er meer vrouwelijke artiesten in de Top 2000 stonden.

OKSELHAAR Dit is iets wat Ambrien, Madeleijn en Marthe gemeen hebben: alle drie vinden ze hun publiek online, maar hun acties hebben gevolgen in de offline wereld. Hun Instagram-feeds dienen een duidelijk doel in tegenstelling tot de persoonlijke accounts met een feministische ondertoon.

De Win: ‘Ik denk dat het belangrijk is dat je nadenkt over wat je online post. Welk gesprek wil je aanboren? Wat zijn de onderliggende structuren en wat wil je daaraan veranderen? Spreek je daarover uit. Alleen zo’n foto plaatsen is een beetje de bal voor het doel leggen en dan weglopen.’

Een platform als Instagram helpt de boodschap te verspreiden naar je achterban, maar ook naar mensen die normaal gesproken niet snel met het feministisch gedachtegoed in aanraking komen.

‘Het beeld van Instagram als oppervlakkig platform is achterhaald’, zegt Van den Nieuwenhuizen stellig. ‘Het kan zo veel meer zijn. Met @zeikschrift wil ik mensen niet alleen aanzetten tot nadenken, maar ook het zelfvertrouwen geven dat hun mening ertoe doet.’

Nadja Hüpscher luistert af

Drie mensen delen een kamer in het OLVG. Achter een gordijntje spreekt een verpleegkundige een vrouw toe.

>

Verpleegkundige U kent de bijwerkingen natuurlijk niet – die wilt u misschien ook helemaal niet weten – maar toch lees ik ze even voor: gehooruitval, minder zicht, lusteloosheid, misselijkheid, braken, uitdrogen, botpijn, concentratieverlies, geheugenproblemen… Ik kan nog wel even doorgaan. Het kan ook zijn dat het zich beperkt tot wat moe zijn, uitlopend naar somberte, met in het ergste geval een depressie.

Vrouw Ik wil het niet weten, alsjeblieft, wilt u daarmee stoppen? Ik wil alleen weten of ik er dik van word.

Verpleegkundige Dat kan. Maar je kunt ook juist afvallen, of gele uitslag krijgen. Excuus.

Vrouw Ik heb wel ’ns iemand gezien die heel erg opgeblazen was. Wat kan ik daartegen doen?

Verpleegkundige De ellende is dat je er weinig zeggenschap over hebt. Er zit een stofje in dat ook in prednison zit. Krijgt onze Koning ook, daar heeft hij dat opgeblazen van, maar ik weet niet hoeveel hij van dat stofje krijgt en in welke concentratie.

Gaat-ie mij ook niet vertellen natuurlijk.

Interesseert me verder ook niet.

Vrouw Ik heb nieuwe schoenen gekocht, m’n moeder draait zich om in haar graf als ik hier met afgetrapte schoenen zou rondlopen. En een nieuwe ochtendjas: mooi, fris mintgroen.

Verpleegkundige Nou, ik heb liever een schone onderbroek, als je het mij vraagt. Ik trok vanmorgen mijn onderbroek op (maakt gebaar tot aan oksels) – ik heb nog altijd de basic van de Hema, daar schaam ik me niet voor – en krak: een scheur van hier tot hier. Ik hoop niet dat ik een ongeluk krijg vandaag, zal je net zien. Ze zien je liggen. ‘Mevrouwtje, we knippen even uw ondergoed los, o, uw onderbroek zit al helemaal los.’ Maar genoeg over mij: zijn er verder nog vragen? Dingen waar u zich zorgen over maakt?

42

krant KRANT

ETEN & DRINKEN EN ZO

starans

UIT ETEN

Onze favoriete nieuwe restaurants, cafés en eetwinkels tekst Famke en Floor van Praag @ shortlist-amsterdam.nl

DOMENICA

JANUS VAN DER EIJNDEN

eten service sfeer Gemiddelde menuprijs: €40

DOMENICA

N

a meer dan dertig jaar meesterlijk Frans koken en zo ongeveer iedereen opgeleid te hebben die er momenteel toe doet in de keukens van Amsterdam, sloot chef-kok Wil Demandt in oktober de deuren van zijn restaurant Bordewijk. En nu is er een nieuw team gevestigd op deze legendarische plek aan de Noordermarkt: Flavio Ghignoni Carestia en Kelly Schuurman, jarenlang chef en gastheer/ sommelier bij dat andere culinaire instituut, Toscanini. Het zal je maar te doen staan: de grote schoenen van Wil vullen én voldoen aan de verwachtingen die je nu eenmaal krijgt opgelegd als Toscanini-telg.

De dappere mannen van Domenica namen het oude Bordewijk flink onder handen: een nieuwe, houten vloer, een gigantische marmeren bar, slagerstegels tegen de muur – maar de ruimte is nog steeds

redelijk sober en verre van knus.

Niks aan het handje hoor: naarmate de avond vordert, zorgen de beslagen ramen, de bezette tafels en de bar vol etende en proostende mensen voor genoeg sfeer. Op de kaart staan moderne Italiaanse gerechten, wat minder traditioneel dan Toscanini. We eten geroosterde beenmerg met langoustine en bergamot – en lepelen het intimiderende bot leeg dat het een lieve lust is. De burrata met cime di rapa (Italiaanse raapstelen), geroosterde aardpeer en ansjovis is vooral een bordje lekkere groenten met een beetje romige kaas. Het is een verhouding waaraan we moeten wennen – doorgaans krijg je bijna een hele bol – maar die we eigenlijk alleen maar toejuichen in deze klimaatmoeilijke tijden. De porties zijn sowieso niet echt ruim: van de linguine met een boterige saus met rode mul, artisjok en bottarga

(gedroogd viskuit) hadden we heel graag wat meer gewild, al weten we heus wel dat pasta voor de puristen slechts een tussengerecht is.

Door met de vis van de dag: op de huid gebakken doradefilet met spinazie, zwarte kool, cantharellen en een ongelooflijk lekkere saus waarin we paddestoelen, citroen en knoflook ontwaren. Zo ongekend diep van smaak dat we het bord helemaal schoon weer teruggeven.

Alle tafels zijn bezet op deze donderdagavond, met veel horecamensen, schrijvers en klanten uit voorgenoemde zaken. Kortom: een bourgondisch joie de vivre-publiek dat je zaak kan maken. Door die sfeer, maar vooral door het goede eten en de toegewijde bediening kunnen we wel zeggen dat ze aardig passen, die grote schoenen van Wil. Noordermarkt 7 restaurantdomenica.com

43

Steeds meer horeca openen een tweede, derde of zelfs vierde filiaal in de stad. Dit zijn de fijnste aanwinsten: LUNCHTIJD • Vegan Junkfood Bar opent een vierde filiaal: dat is verantwoord, plant-based snacken met bitterballen, frites ‘kapsalon’ en burgers.

Reguliersdwarsstraat 57

• Little Collins West: Melbourne-style brunches met bijvoorbeeld pompoenwafels, gerookte zalm met gepocheerde eieren of Indiase dahl.

Bilderdijkstraat 140

• The Lebanese Sajeria serveert handgemaakte manouche (Libanees flatbread) met za’atar en labneh. Ook te vinden in de 9 Straatjes.

Utrechtsestraat 69

• Pho 91 West: snelle pho’s, buns, summer rolls en ander Vietnamees lekkers.

BAR REDBONE Na Bar BEP en de fijne Golden Brown Bar in de JP Heijestraat, waar je al sinds jaar en dag goed Thais kunt eten, opende horecaondernemer Waldy Brewster Bar Redbone in de Jan Evertsenstraat. Het interieur van deze sfeervolle nieuwe kroeg mag dan wat Chinees aandoen (het rood-goud en de draken van het voormalige Chinese restaurant mochten deels blijven), je eet hier toch echt Indiaas bij je biertje of natuurwijn. Veel vegetarische gerechten, zoals samosa’s, saag paneer en korma, maar ook een prawn tikka masala en tandoori chicken.

Jan Evertsenstraat 11 Op Facebook: Redbone Amsterdam

@SHOT BY MARV/MARVIN DUIKER

Kinkerstraat 106

CARSTENS Brasserie Carstens brengt het platteland naar de stad.

Hartje stad zelfs, want het restaurant hoort bij het Victoria Hotel tegenover het Centraal Station. De keuken gebruikt vooral ingrediënten van Nederlandse bodem: van Baambrugs big en Hollandse spinazie tot kabeljauw uit de Noordzee. Bedenker van dit concept is Maik Kuijpers, die lange tijd chef-kok was bij driesterrenrestaurant De Librije.

Maar verwacht niks geks of buitenissigs, je krijgt bij Carstens vooral wat stevigere, goed klaargemaakte kost, zoals langzaam gegaarde lamsnek met gezouten boerenyoghurt, spruiten van de volle grond, krootjes (rode biet) met mierikswortel, grof gesneden rauwe biefstuk met zure bom of een boerenkoolsalade in caesarstijl.

Hasselaerssteeg 1 carstensbrasserie.nl

LA LOTTERIA Bij La Lotteria krijgen mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt de kans het horecavak te leren. Het ontspannen restaurant in het (duurzaam gerenoveerde) pand van Goede Doelen Loterijen op de Zuidas wordt gerund door The Colour Kitchen en serveert gerechten die lekker en ook nog eens betaalbaar zijn. Van bruschette en pizzette tot ravioli en tiramisu.

Allemaal gemaakt van biologische en fairtrade ingrediënten.

Beethovenstraat 200 lalotteria.thecolourkitchen.com

44

krant KRANT

ines

ETEN & DRINKEN EN ZO

TREND

EN ZO...

De nieuwste & leukste winkels in de stad

samenstelling Imke Walenberg

KLAAR MET KONDO tekst Floor van Dijck

De halve wereld is dol op haar: de Japanse Marie Kondo. Na haar bestsellerboeken is de opruimgoeroe nu ook een kijkcijferhit op Netflix. Fans kirren over de zalige manier waarop ze kleren opvouwt tot pakketjes en bedanken, helemaal volgens de KonMari-methode, ook hún spullen voor de bewezen diensten: weg ermee.

Maar waar succes is, is ook kritiek. In de media verschijnen steeds meer manifesten tégen het ‘ontspullen’: het streven naar minimalisme is zielloos en een uitvloeisel van onze huidige wegwerpmaatschappij. Duurzaam is de opruimrage ook al niet. Want rigoureus weggooien kan ook weer leiden tot koopwoede. Zo beschreef Teun van de Keuken in de Volkskrant-column hoe hij ongewild een hele berg nieuwe truien kocht na een te enthousiaste Kondo-actie.

Want: soms heb je spullen gewoon nódig. Een saaie longsleeve sparkt misschien geen joy, maar je hebt ’m ongemerkt wel de hele winter aan. En wat dacht je van een schroevendraaier, een bokkenpootje, dat platte mondstukje van je stofzuiger?

De kringlopen puilen er inmiddels van uit: Rataplan aan de Van Slingelandtstraat krijgt de laatste maanden veel meer binnen dan normaal. ‘Vooral boeken, kleding en kleingoed’, vertelt een medewerker. Duurzaam bedoeld, maar als het niet verkoopbaar is, gaan al die spullen gewoon alsnog de container in.

Tip voor de amateur-opruimer: leg je zooi eerst een tijd op zolder of in de berging. Word je er over een jaar nog steeds niet blij van? Dan mag het weg. Of nog beter: maak die selectie al vóór het kopen. Is het van mooie kwaliteit? Heb je het nodig? En waarom dan? Des te minder blijft er over dat je later alleen maar moet weggooien.

KOLIFLEUR Menig modeliefhebber heeft er wel een in zijn of haar bezit: een dure trui of designrok die fantastisch leek in de winkel, maar in de kast toch niet zo’n match was. Zonde om zo’n goed item dan te laten stofhappen, vinden ze bij Kolifleur. In deze boutiek shop je dus tweedehands (of beter: ‘pre-loved’) kleding van high end-merken. Denk: Samsoe&Samsoe, Essentiel en Isabel Marant. Doordeweeks op afspraak, op zaterdag kun je gewoon binnenlopen.

Laurierstraat 185 kolifleur.com

45

MADMEN BICYCLE CAFE Op IJburg kunnen wieler- én koffieliefhebbers sinds januari terecht in dit kleurige café. Want ja, ook als je geen fietsliefhebber bent, is het hier goed relaxen.

Dat is ook het doel van MadMen Bicycle Cafe: een plek creëren waar je je band kunt laten plakken of een gloedjenieuwe vintage racefiets kunt kopen (of bewonderen), maar ook gewoon even kunt genieten van een kop koffie met iets lekkers. Daarnaast worden er fietsevents georganiseerd en kun je er workshops volgen.

RUELLE SOUS MARIN Cadeautjes, koffie én een bossie ruikers: dit nieuwe bloemenzaakje in hartje Amsterdam biedt een totaalpakket aan. Met het oog op duurzaamheid droogt eigenaar Renske de bloemen die niet meer kunnen worden verkocht en verwerkt die in nieuwe boeketten of stukken.

Ook wordt vanaf maart bloemengroothandel Bloomer de leverancier voor Ruelle Sous Marin, vanwege hun duurzame omgang met groen- en bloemresten. En de koffie die wordt geschonken, die komt van een label dat een eco-vriendelijk productieproces hanteert. Kortom: dat verdient een bloemetje.

Molsteeg 1 ruellesousmarin.com

IJburglaan 444 Op Facebook: madmenbicyclecafe

VERSE GOOD STORE Een platform voor duurzame, veelal jonge, merken, dat is Verse. Alle goodies die je in deze concept store aan de Prinsengracht shopt, hebben een goed verhaal. Denk: organic beautyspul van Albus & Flora, laptophoezen van het Amsterdamse O My Bag en heel veel mode van merken als Kings of Indigo en Maium. Eigenaar Ciara vertelt je graag ter plekke meer over de winkel en de producten die ze verkoopt.

Prinsengracht 581-1 versegoodstore.com

RECYCLEKID Alles in RecycleKid is óf tweedehands óf gemaakt van gerecycled materiaal. Zoals de naam al doet vermoeden, richt deze winkel op IJburg zich op de kleinere klant. Want waarom zou je als ouder steeds nieuwe kleren kopen als je kinderen er toch zo weer zijn uitgegroeid? Hetzelfde geldt voor speelgoed: kan vaak nog vele rondes mee. Leuk: de meubels in Recyclekid zijn gemaakt van oude deuren uit gerenoveerde woningen in de buurt. Wil je zelf kleding inbrengen, lees dan eerst de voorwaarden op de website goed door.

Van der Pekstraat 101 recyclekid.nl

krant KRANT

ETEN & DRINKEN EN ZO

HORTUS BOTANICUS

BARBARA VAN AMELSFORT

46

Als een van de oudste botanische tuinen van Europa verdient de Hortus Botanicus absoluut een bezoek. Op 23 maart is daar extra reden toe: dan kun je deelnemen aan de rondleiding Voorjaarsbloeiers, waarbij je alles leert over het voorjaar. Van heide tot sneeuwklokjes en magnolia’s: hierna kent de lente geen geheimen meer voor je.

Plantage Middenlaan 2a dehortus.nl

t

47

Pantaet

DE TUIN VAN DE STAD Geen stukje centrum is zo groen als de Plantage. Tel daar steengoede restaurants en mooie musea bij op en je weet waar je dit jaar de lente wilt inluiden. tekst Inger van der Ree illustratie Barbara van den Berg/SaltyStock

J

ogen van Duitse militairen. Een andere culinaire hoogvlieger is het nabijgelegen Restaurant Entrepot , een voormalig biljartpaleis waar Xander Waller en Arvid Schmidt (eerder werkzaam voor Toscanini, Arles en het pop-uprestaurant De Trekvogel) de scepter zwaaien. Slow cooking, eigenwijze wijnen en eten à la carte zijn de codewoorden. Niet voor niets gaf culinair recensent Hiske Versprille deze plek een 9.

Blijf nog even in dit gedeelte van de Plantage: ook Bloem Eten en Drinken verdient een vermelding. Alle gerechten en drankjes dragen hier het EKO-keurmerk en ook niet onbelangrijk: op het terras heb je in de zomer tot ’s avonds laat zon.

PARADIJS(VOGELS) Begin je dag in de Plantagebuurt bij het begin: de Hortus Botanicus , zie kader), tegenover het Wertheimpark, nog altijd het enige park in stadsdeel Centrum.

Zet koers naar Café-Restaurant De Plantage , waar de eigenaren van Dauphine en café-restaurant Amsterdam een prachtige plek hebben gerealiseerd.

Vanuit de serre hoor je de exotische vogels van Artis kakelen en geniet je van (bijvoorbeeld) een gele linzensoep met harissa, biet en mint. Het is ook de moeite waard om bij Borrl Kitchen neer te strijken. Trap af met een Negroni, met vermout gemaakt van kruiden uit de Hortus Botanicus. Een paar deuren verder is het Verzetsmuseum . Sinds 1 februari wordt hier de tentoonstelling Nach Holland gepresenteerd, die door middel van fotoalbums de oorlog toont door de

LIEFS UIT RUSLAND Eigenlijk net buiten de grens van de Plantagebuurt, maar niet minder leuk is het NewWerktheater , gevestigd in het voormalige theater van toneelgroep Het Werktheater. Op donderdag en vrijdag kun je hier dineren, daarnaast zijn verschillende ruimtes in het pand te huur.

‘Ontbijten en lunchen kan bij ons elke dag.

Onze eggs benedict zijn beroemd’, zegt pr-manager Nikki Brandenburg. Ook Zoku Hotel , (zie kader) is zo’n plek die je als Amsterdammer niet mag missen.

Natuurlijk kan ook een klassieker als de Hermitage Amsterdam in dit rijtje niet ontbreken, te meer omdat het museum in 2019 tien jaar bestaat. Mikhail Piotrovsky, museumdirecteur van de Hermitage in Sint-Petersburg, koos de allermooiste werken uit collecties van Russische tsaren en verhuisde ze voor de

EWOUT HUIBERS

e zou ze maar wat graag willen bedanken, de Amsterdammers die in de tweede helft van de zeventiende eeuw en masse nee zeiden tegen een huis aan de rand van het Joods kwartier.

Hun desinteresse in de Plantage als woonbuurt ontketende een bijzondere stadsuitbreiding: in plaats van panden uit de grond te stampen, werden hier tuinen en parken aangelegd en opende een hortus botanicus. Daar stopte de ontwikkeling van de natuur in dit stukje stad niet: in 1838 opende dierentuin Artis. En ook al werd na 1860 dit gedeelte van de stad meer bebouwd; nog altijd is de Plantage een oase. Niet alleen van rust en groen, inmiddels ook van kunst en cultuur.

tentoonstelling De schatkamer naar Amsterdam. In de Hermitage vind je ook het Outsider Art Museum , (zie kader).

HUISKAMERKUNST Steek de Magere Brug over voor nog meer kunst – deze keer bij iemand thuis. Onder de noemer Art a casa verkoopt Wiebke van der Scheer kunst vanuit haar woonkamer. ‘Het voordeel is dat je meteen kunt zien hoe een kunstwerk boven een bankstel staat. In een galerie is dat moeilijk inschatten.’ De kunstwerken beginnen bij 25 euro. Stop ook even bij Carré , waar je in maart een concert kunt bijwonen van de Ierse zanger Glen Hansard. Mocht je tijdens je Plantageontdekkingstocht overigens opvallend veel fietsen voorbij zien rijden met een blauwe voorband; dat kan kloppen. De Flagship store van Swapfiets zit hier. Dit uit Delft afkomstige bedrijf zette de hele fietsenmarkt op zijn kop: voor vijftien euro per maand lease je een fiets die, als er iets mis is, binnen een dag vervangen of gemaakt wordt.

Je dagje in stijl afsluiten? Zet dan koers naar Tango Amsterdam , de tangoschool van Arjan Sikking en Marianne van Berlo. ‘We vonden de Argentijnse tango altijd al schitterend, maar we dachten: dat kunnen wij nooit’, vertelt Sikking. Onterecht, bleek later: ‘Inmiddels geven we al jaren les. Het is een sociale dans, de muziek is prachtig. Ik kan het iedereen aanraden.’ In maart zijn er op vrijdagen en zondagen regelmatig tangosalons, vanaf mei vinden ze plaats in het Oosterpark.

ZOKU HOTEL

OUTSIDER ART MUSEUM

Waarschijnlijk associeer je de Weesperstraat, met haar luidruchtige verkeer en minimale groenvoorziening, niet meteen met een rustgevend kopje koffiedrinken.

Dan ken je de rooftopbar van het Zoku Hotel nog niet. Een uitzicht over de stad waar je U tegen zegt, hangmatten en kassen vol groenten: dit wordt je nieuwe favoriete voorjaarsspot.

‘Outsider Art kwam in de belangstelling toen psychiater Hans Prinzhorn een boek publiceerde met kunstwerken van mensen uit psychiatrische instellingen’, vertelt Tamar Herfs, medewerker publiek en onderwijs. Voor veel kunstenaars, zoals Appel en Dalí, was het een inspiratie. ‘Ook Jean Dubuffet had een grote verzameling, daar tonen wij dit seizoen werken uit.’

Weesperstraat 105 livezoku.com

Amstel 51 outsiderartmuseum.nl

48

krant KRANT

g

CADEAU BIJ ABONNEMENT

Hete saus zonder troep

t.w.v.

€19,9 5

El Jefe Primo Salsa: smaakt naar Mexico, wordt in Amsterdam gemaakt. Zonder toegevoegde troep zoals suiker of bindmiddelen.

De eerste saus, Picante, won meteen de titel ‘Best Hot Sauce’ op het Dutch Chili Fest in 2014.

Inmiddels is er ook een mildere, groene versie en een extra pikante Volcán saus.

Waar je al die hete lekkernij bij moet eten? Daar kan founding father ‘El Jefe’ kort over zijn: El Jefe Salsa Picante kan echt overal bij. Lekker op burgers, pizza, pasta, gebakken eieren, een cracker met avocado... Put it on everything!

Als nieuwe abonnee van de Uitkrant Amsterdam krijg je nu alle drie de smaken van El Jefe Primo Salsa cadeau. Wees er wel snel bij, want op is op!

Meer weten over deze Amsterdamse saus?

Kijk op eljefeprimosalsa.com of stuur een e-mail naar salsa@eljefeprimosalsa.com.

Ga naar iamsterdam.com/uitkrant, neem een jaarabonnement (€ 29,95) en ontvang de sauzen van El Jefe.

PUT IT ON E V E RY T H I N G

Deze actie is geldig t/m 21 maart

mail & win!

MY FOOLISH HEART 10x DVD t.w.v. € 14,99 Vrijdagnacht 13 mei 1988. De legendarische jazztrompettist Chet Baker sterft onder mysterieuze omstandigheden op straat voor zijn hotel in Amsterdam. Wanneer detective Lucas zijn laatste dagen probeert te reconstrueren, ontmoet hij Chets laatste geliefde Sarah, de trouwe vriend Simon en de verdachte bewonderaar Doctor Feelgood. Terwijl Lucas betoverd raakt door de muziek en het levensverhaal van de aan lager wal geraakte muzikant, daalt hij dieper af in Chets duistere ziel, waar hij wordt geconfronteerd met zijn eigen schaduwzijde.

My foolish heart is vanaf 6 maart verkrijgbaar op dvd en video on demand!

Deze actie is geldig t/m 21 maart

PUT IT ON E V E RY T H I N G

PUT IT ON E V E RY T H I N G

GA NAAR IAMSTERDAM.COM/ACTIES

REMBRANDT PRIVÉ 5x2 toegangskaartjes met rondleiding door de expositie + gebak en thee/koffie op zaterdag 13 april 2019 om 13.00 uur (t.w.v. ongeveer € 45) Rembrandt privé vertelt het persoonlijke verhaal van de grootste schilder uit de Nederlandse geschiedenis. Hij liet talloze sporen na in de archieven. Het Stadsarchief Amsterdam bezit de grootste collectie Rembrandt-documenten over zijn werk, zijn opdrachtgevers, zijn vrouwen, kinderen en geldproblemen. Dankzij de toepassing van augmented reality (AR) worden de originele documenten toegankelijk gemaakt, verrijkt met beeld en geluid en digitaal geïllustreerd met kunstwerken van over de hele wereld. Dichter bij Rembrandt kun je niet komen.

Deze actie is geldig t/m 21 maart

maart 2019

KRANT

50

t/m

60 60 63 64 66

49

AGENDA: MUZIEK, THEATER, DANS, CABARET, FESTIVALS, MUSEA & EXPOSITIES COLOFON AMSTERDAM TOEN DE STAD UIT GROETEN UIT

MEROL Eerst was er Ik wil een kind van jou, toen zomerkneiterhit Lekker met de meiden en ten slotte de zeer repeatvriendelijke decemberhit Kerst met de fam: 2018 was een lekker jaar voor Merel Baldé, of Merol. Alle reden om daar in 2019 keihard mee door te gaan, met het nieuwe liefdeslied Hou je bek en bef me – speciaal voor Valentijnsdag – én drie shows in Paradiso…

Die helaas strak uitverkocht zijn.

Dat wordt dus Ticketswap in de gaten houden of hopen op nóg een extra ingelaste show van de zangeres. En anders kun je altijd nog op 2 maart afreizen naar Rotterdam voor Merols show op Museumnacht, of haar op 16 maart meemaken als support act voor Vive la Fête in Hoofddorp.

JOOST TERMEER

Paradiso 24 en 28 maart, 2 april

KRANT

POP & JAZZ ROOS BLUFPAND Op haar derde album ‘Kleed me uit’ bezingt de Nederlandse zangeres haar momenten van wanhoop en twijfel, maar vooral ook van opluchting en trots, nu zij al die lagen kleding kan laten vallen. vr 1 19:00, Melkweg, € 11,35 AB BAARS TRIO & SIMON TOLDAM TRIO Prettig obstinaat en verbazingwekkend toegankelijk, dat geldt voor beide trio’s in dit dubbelconcert: Nederlands impro-trots het Ab Baars Trio en de Deense ontdekking het Simon Toldam Trio. vr 1 20:30, Bimhuis, € 15,FOCUS Met een volstrekt unieke vorm van progressieve rock manifesteerde Focus zich in de eerste helft van de jaren 70 als het succesvolste en meest gewaardeerde exportproduct van de Nederlandse popmuziek. Een halve eeuw later is de band nog altijd ‘alive & kicking’. vr 1 20:00, Q-Factory, € 21,50 THE MAVERICKS Voor The Mavericks begon het succes met hun hit ‘Dance The Night Away’. Het laatste album van de Amerikanen, ‘Brand New Day’, is een mix van nummers die doen denken aan de jaren 90 hits en nieuw werk. za 2 20:00, AFAS Live, € 54,88 BRENDAN PERRY De Britse singer-songwriter is bekend geworden met Dead Can Dance, een band die hij in 1980 oprichtte. Zijn muzikale basis ligt in de punkrock, maar sindsdien heeft hij met vele stijlen en genres geëxperimenteerd, wat geresulteerd heeft in een unieke muziekstijl. za 2 20:30, Zonnehuis, € 25,JOOST De Nederlandse Joost ‘Money’ Klein (1997), ook wel EenhoornJoost genoemd, is een muzikant en YouTuber. Hij is o.a. bekend van zijn nummer ‘Scandinavian Boy’ en zijn album met goede vriend Donnie, getiteld: ‘M van Marketing’. zo 3 19:30, Paradiso, € 16,ESPEN ERIKSEN TRIO WITH ANDY SHEPPARD Meesters van de melodie uit Noorwegen bundelen hun krachten met de Britse stersaxofonist Andy Sheppard. zo 3 20:30, Bimhuis, € 20,BAPTISTE W. HAMON ‘Americana chansons’, zo zou je de liedjes van de singer-songwriter uit Parijs kunnen noemen. advertentie

Beethoven Symfonie ‘Pastorale’

6

za 9, zo 10 maart Het Concertgebouw www.orkest.nl

maart 2019

AGENDA

Authentieke Americana, gezongen in zijn moerstaal. zo 3 16:00, Paradiso, € 12,50

TOP 3 POP

do 14 20:00, AFAS Live, € 44,50 MEG MAC De Australische singer-songwriter Megan McInernery maakt deel uit van een generatie nieuwe muzikanten die de gospel en soul terugbrengen in de pop. Onlangs bracht ze de single ‘Give Me My Name Back’ uit. do 14 19:30, Paradiso, € 10,-

NENEH CHERRY De Zweedse singer-songwriter, rapper en producer maakte eind jaren ‘80 een mix van triphop en rap en brak door met haar monsterhit ‘Buffalo Stance’. Na 30 jaar weet ze nog altijd relevant te blijven. zo 3 19:00, Melkweg, € 22,70 SUNN O))) Het geluid van deze legendarische Amerikaanse band, dat meestal gelieerd blijft aan drone, metal of andere sonische, aardbeving opwekkende geluidskunsten, beweegt zich soms ook naar de andere kant van het muzikale spectrum met minimalistische geluiden. ma 4 19:30, Paradiso, € 25,HUNTER HAYES De virtuoze Hunter Hayes maakt zomerse en luchtige countrypop. Hij bespeelt meer dan 30 instrumenten, tourde mee met Taylor Swift en is getekend bij Atlantic Records in Nashville. di 5 19:30, Melkweg, € 28,40

MOGLI De Berlijnse singer-songwriter Mogli (Selima Taibi) trok met haar partner en filmmaker Felix Starck een jaar lang door Noord Amerika om de documentaire Expedition Happiness te maken, en werd geïnspireerd door de gletsjers in Alaska en de jungle van Mexico voor haar The Mirrors Tour. Een persoonlijke, muzikale reis met nummers vol melancholische arrangementen, indringende drumpartijen en folk melodieën. Tolhuistuin, 26 maart

CARI CARI Dit Oostenrijkse duo, gewapend met bijzondere instrumenten als de didgeridoo en een mondharp, wordt het liefdeskind van The Kills en The xx genoemd worden. wo 6 20:00, Paradiso, € 9,KOKOKO! De uit Kinshasa (Congo) afkomstige band met een opmerkelijk instrumentarium maakt hypnotische dance tracks met politieke boodschappen. wo 6 20:30, Tolhuistuin, € 15,DEAF HAVANA De Britse band debuteerde met een geluid dat post-hardcore combineerde met pop-punk maar nu, zo’n 10 jaar later, zijn die scherpe kantjes helemaal verdwenen. Het vijfde album van dit vijftal is overwegend mainstream rock te noemen, compleet met catchy, poppy refreintjes. do 7 19:00, Melkweg, € 18,15 MOZES AND THE FIRSTBORN Dit Eindhovense viertal speelt een geslaagde mix tussen sleazy grunge en powerpop. De inspiratie varieert hoorbaar van Guided

By Voices en Beck tot Weezer en Nirvana. do 7 20:30, Bitterzoet, € 11,BLACKBIRD Blackbird is het alter ego van singer-songwriter Merel Koman.

De van oorsprong Limburgse heeft een krachtige, zuivere stem en is geïnspireerd door artiesten als Joni Mitchell, Lianne la Havas, Crosby Stills & Nash, First Aid Kit en John Mayer. do 7 20:00, Paradiso, € 10,GERS PARSDOEL Een eerlijk en ontwapenend concert vol verhalen en muziek. In zijn tweede theatershow speelt de rapper samen met zijn band zijn grootste hits, favoriete nummers en nieuwe liedjes. vr 8 20:30, DeLaMar Theater, € 15,50 MARK TURNER QUARTET Gloednieuwe band rond een van de meest invloedrijke saxofonisten van zijn generatie, bekend van Fly en bejubeld om zijn expressieve en tegelijk intieme tenorspel vr 8 20:30, Bimhuis, € 22,-

BRUNO BOLLAERT

50

IDER De Noord-Londense vriendinnen Megan en Lily kwamen in 2016 met hun eerste track Sorry, een zwoele, piano-gedreven ballad die de interesse wekte van producer en singer-songwriter Shura.

Met haar hulp maakten ze de eerste EP Gut Me Like An Animal met een sound die doet denken aan grootheden als Rhye en London Grammer: Kalme vocals tegen elektronische beats met een 80’s randje.

Melkweg, 6 maart

SWMRS Aanstekelijke liedjes van een kwartet uit Oakland California waarbij een vuig rock ‘n roll geluid, opruiende, hitsige teksten en een licht bubbelgum-gehalte wordt gecombineerd met rauwe vocalen. za 9 19:30, Melkweg, € 14,75 GUS DAPPERTON De 21-jarige Gus Dapperton uit Warwick, New York vervaagt alle denkbare lijnen. Zijn lo-fi indiefunk mengt hedendaagse popmuziek met de sound van 60’s rock. zo 10 19:00, Melkweg, € 17,05 ADHD Dit IJslandse viertal blinkt uit in atmosferische, op rock geënte improvisaties met een prominente tenorsax en een rauwe elektrische gitaar. zo 10 20:30, Bimhuis, € 17,LIZZ WRIGHT Soul, jazz en gospel die je raakt.

Haar roots, uit het diepe zuiden van Amerika, klinken door in al haar liedjes die variëren van broeierig warm tot spiritueel diep. zo 10 20:30, Paradiso, € 24,-

BLACKWAVE De jazzy beats van Willem Ardui en de soulvolle flow van rapper Jaywalker doen direct denken aan oldschool, laidback hiphop uit de vroege jaren negentig. Mic check, de ontwapenende debuut-ep van de groep, laat de liefde voor de Afro-Amerikaanse muziekgeschiedenis goed horen. Op het podium wordt het Antwerpse hiphopduo vergezeld door hun begeleidingsband met Antwerpse jazzmuzikanten.

Paradiso, 22 maart

NIGHT LOVELL Dit hiphoptalent uit Toronto is bekend van zijn projecten als ‘Concept Vague’, ‘Red Teenage Melody, en z’n ‘1855’ tour. ma 11 20:30, Bitterzoet, € 15,STEVE GUNN Deze New Yorkse gitarist en songwriter met een bijzonder stemgeluid maakt al meer dan vijftien jaar muziek. Hij speelt lang uitgesponnen nummers met veel ruimte voor hypnotiserend gitaarspel. di 12 19:45, Bitterzoet, € 14,GNASH De uit L.A. afkomstige songwriter bestormde de hitlijsten met zijn wereldwijde hit ‘i hate u, i love u’ maar heeft bewezen veel meer te zijn dan een one-hitwonder. wo 13 19:00, Melkweg, € 17,25 THE HOLLIES The Hollies behoort tot de meest succesvolle en geliefde bands uit de Britse pop invasie van de jaren zestig. In ‘The Best of Hollies’ komen alle successen van de groep voorbij, waaronder ‘Just One Look’, ‘I’m Alive’ en ‘Stop Stop Stop’.

RENÉ FROGER – FAVOURITES IN CONCERT Van Engelstalige powerballades en swingende evergreens, tot aan Nederlandstalige meezingers: alle muzikale pareltjes passeren in zijn bijzondere nieuwe tournee de revue. do 14 20:00, Koninklijk Theater Carré, € 26,KABAKA PYRAMID De Jamaicaanse Kabaka Pyramid combineert klassieke rootsreggae en dancehall met moderne hiphop-invloeden met positiviteit en spiritualiteit. do 14 20:00, Melkweg, € 22,70 YOTAM SILBERSTEIN QUARTET Van bebop tot cool jazz en van Braziliaans tot tango en flamenco: gitarist Yotam Silberstein verbindt het allemaal met een ongekende souplesse en precisie. do 14 20:30, Bimhuis, € 18,HOLLAND ZINGT HAZES Alle grote Hazes hits gezongen door topartiesten als Jeroen van der Boom, Xander de Buisonjé, Peter Beense, Samantha Steenwijk, Danny de Munk, Jamai, Johnny de Mol, Nick & Simon en uiteraard Roxeanne en André Hazes jr.. vr 15, za 16, vr 22, za 23 20:00, Ziggo Dome, € 31,40 t/m € 151,40 DAREDEVILS Een muzikale blikseminslag van astronomische proporties, waarbij classics en gewaagde actuele hits in elkaar versmelten. vr 15 20:00, Poppodium P60, € 12,50 t/m € 15,FRANK RENSEN De Rotterdamse singer-songwriter en gitarist heeft in 2018 met een paar instrumenten, een microfoon en een laptop, zijn ideeën van de afgelopen jaren uitgewerkt, wat heeft geresulteerd in de EP ‘1/2’. za 16 20:30, Theater de Roode Bioscoop, € 10,COLTER WALL Rolling Stone magazine noemde de Canadese singer-songwriter van slechts 23 jaar een van de country artiesten die je móet kennen en refereerde daarbij aan grote namen als Hank Williams, Johnny Cash en Townes van Zandt. za 16 20:30, Tolhuistuin, € 15,RAGGENDE MANNE Zelf omschrijven de mannen hun muziek als hectische jazzpunk, wat eigenlijk extreem chaotisch bespeelde instrumenten zijn, veel woede, maffe hysterische capriolen en bizarre teksten die zanger Bob Fosko als een maniak het publiek in spuugt. za 16 20:00, Melkweg,€ 17,05 SPOT ON DAVID KWEKSILBER De vele kanten van sax- en klarinetvirtuoos David Kweksilber worden belicht in drie nieuwe bands, met saxofoonhelden, tapdans-improvisatie, overrom-

maart 2019 pelende dancefunk en veel meer. za 16 20:30, Bimhuis, € 18,-

TOP 3 CLUBS

POETS OF THE FALL De muziek van deze Finse alternatieve rockband is een unieke mix van pop, rock en metal. di 19 19:00, Melkweg, € 22,70 KOMODO Dit vijftal maakt naar eigen zeggen vintage exotic rock-‘n’-roll, stevig geworteld in de 50’s, 60’s en 70’s, met stijlelementen en instrumenten uit verre windstreken. wo 20 19:00, Melkweg, € 11,35 LINUS EN ØKLAND / VAN HEERTUM / ZACH De melancholie van folk en de openheid van de minimal music klinken door in de muziek van het Vlaamse duo, gitarist Ruben Machtelinckx en saxofonist/ multi-instrumentalist Thomas Jollings, in een ontmoeting met gelijkgestemde musici onder wie de Noorse violist Nils Økland. do 21 20:30, Bimhuis, € 19,KIMBRA Het grote publiek leerde Kimbra in 2012 kennen als de ‘andere stem’ uit Gotye’s grote hit ‘Somebody That I Used to Know’.

Op haar albums ‘The Golden Echo’ en ‘Primal Heart’ mixt ze pop met R&B, jazz en rock elementen. do 21 20:00, Tolhuistuin, € 18,ERNST DANIËL EN COOSJE SMID Liedjes die nooit vergeten zijn en van ouder op kind worden overgebracht: zoals Ernst Daniël Smid ze doorgeeft aan zijn dochter Coosje. Samen brengen ze pareltjes van onder andere Ramses Shaffy, Jules de Corte, Annie M.G. Schmidt en Willem Wilmink ten gehore. do 21 20:30, DeLaMar Theater, € 17,50 SILJE NERGAARD Vanuit Noorwegen verovert jazzzangeres Silje Nergaard de hele wereld. De afgelopen twintig jaar speelde ze met artiesten als Al Jarreau, Pat Metheny, Toots Thielemans en John Scofield.

Begeleid door haar driekoppige combo brengt ze ingetogen, romantische liedjes, waarin pop en jazz elkaar ontmoeten. do 21 20:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 20,JON AND ROY De Canadese band Jon and Roy maakt relaxte akoestische folkrock met reggae. do 21 19:45, Bitterzoet, € 16,PINHANI Door het gebruik van traditio-

MODESELEKTOR Gernot Bronsert en Sebastian Szary vormen sinds 1996 het Berlijnse duo Modeselektor en staan bekend om hun mix van stijlen met o.a. techno, IDM, hip-hop, grime en dubstep, en om hun audiovisuele shows. Al 20 jaar drukken ze een stempel op de elektronische scene. Als DJ’s, maar ook als producers, promoters en labeleigenaren. Eerder dit jaar verscheen een nieuw album Modeselektion, Vol. 04 waarop samenwerkingen staan met o.a. Lone, Rødhåd en Radio Slave.

Paradiso, 6 maart

ALEX KOZOBOLIS

SIK-K Deze Zuid-Koreaanse rapper maakt poppy rap met Engelse en Koreaanse teksten. Hij is de meester van de Koreaanse hiphop en trap scene en verovert het podium met Woodie Gochild en DJ SMMT van Jay Park’s label H1ghr. Verwacht absolute megahits als ‘Party (Shut Down)’, ‘Fire’, ‘Xibal’, ‘Iffy’ en ‘Yacht’. di 19 19:30, Q-Factory, € 30,t/m € 95,-

BIRGIT KAULFUS

VINTAGE TROUBLE De band Vintage Trouble maakt traditionele r&b, in de stijl van Chuck Berry en The Rolling Stones. Het is de sound van oude soul gecombineerd met rock invloeden. di 19 20:30, Paradiso, € 26,-

LEIFUR JAMES De Britse elektronische producer en multi-instrumentalist kreeg dankzij zijn moeder, een klassiek getrainde pianiste, de liefde voor muziek met de paplepel ingegoten. Hij maakt warme akoestische producties, gemixt met analoge synths en zijn eigen soulvolle stem. Op het debuutalbum A Louder Silence is de invloed van zijn moeder, die hem cello leerde spelen, evenals die van Nick Murphy fka Chet Faker en Nicolas Jaar duidelijk hoorbaar.

Paradiso, 16 maart nele melodieën en ritmes en deze om te zetten in iets compleet nieuws wordt de Turkse band beschouwd als één van de meest bijzondere bands van het land. vr 22 21:00, Podium Mozaïek, € 29,KENNY B Kenny B was met ruim tien nummer 1 hits al een begrip in Suriname, toen hij in 2015 het Nederlandse muzieklandschap veroverde met zijn megahit ‘Parijs’. De afgelopen maanden heeft Kenny B gewerkt aan zijn nieuwe album. vr 22 20:00, Poppodium P60, € 17,ETTA BOND De Britse staat bekend om haar soulvolle vocalen en haar directe attitude. Ze heeft samengewerkt met onder andere Plan B, Wrecht 32 en Labrinth. vr 22 22:00, Paradiso, € 10,ALLISON MILLER BOOM TIC BOOM Allison Miller geldt als een van de toonaangevende jazzdrummers van dit moment en wordt bejubeld om haar melodische drumstijl, maar ook om haar verdiensten als componist, song-

BIMHUIS SOUNDSYSTEM Resident DJ Radikal Rupert nodigt voor iedere editie van Bimhuis Soundsystem ‘crate diggers’ uit met een unieke sound en platenkeuze. Ter ere van het 1-jarige bestaan is dat de Nederlandse Tienson Smeets: percussionist bij Jungle By Night en Bruxas en dj onder de naam Tien Son. Zijn gevoel voor strakke ritmes en een frisse sound, gemixt met zijn draaiskills zorgen voor een avontuurlijke dansavond vol soulvolle grooves.

Bimhuis 2 maart schrijver en bandleider. Haar bonte ‘familie’ Boom Tic Boom uit New York presenteert het album ‘Glitter Wolf ’. vr 22 20:30, Bimhuis, € 18,HAROLD LÓPEZ-NUSSA TRIO Harold López-Nussa is een van de vaandeldragers van de Cubaanse jazzpiano: charismatisch en ongekend flexibel in zijn spel. za 23 20:30, Bimhuis, € 18,I’M WITH HER Sara Watkins, Sarah Jarosz en Aoife O’Donovan hebben allemaal al hun sporen verdiend met een solo-carrière met een mix van folk, bluegrass, jazz, werelden kamermuziek. Een spontane performance in 2014 in Colorado bracht de dames bij elkaar. za 23 20:30, Paradiso, € 17,50 FERNANDO LAMEIRINHAS EN JUAN PABLO DOBAL ‘IN CONCERT’ De twee muzikale vrienden brengen met humor en passie een verrassend muzikaal programma waarbij rijkelijk gebruik wordt gemaakt van elementen uit fado, tango en andere wereldmuziek. zo 24 15:30, Buiksloterkerk, € 15,- t/m € 17,50

RUBEN HEIN - BOVENTOON In Boventoon maakt Ruben Hein muziek, haalt hij herinneringen op en laat hij zien hoe het is om een plaat te maken. Hoe hij zich voor zijn laatste album ‘Groundwork Rising’ opsloot in een bos. Met als gezelschap alleen een rammelende, rode piano. Om zijn muzikale basis terug te vinden. zo 24 20:15, De Kleine Komedie, € 11,50 ELDERBROOK Als Elderbrook maakt Alexander Kotz minimalistische elektronische beats die hij met zijn zachte zangstem begeleidt. Zijn stijl komt mede tot stand door de geluidsfragmenten die hij in het alledaagse leven opneemt. wo 27 20:30, Bitterzoet, € 12,YUNA De charismatische singersongwriter uit Maleisië maakt een verfijnde combinatie van pop, akoestische folk en soulvolle R&B. De nummers zitten vol catchy melodieën en pakkende teksten. Haar talent wordt vergeleken met Feist, Adele en Norah Jones. wo 27 20:30, Paradiso, € 16,JOEY BARON / BRAM DE LOOZE / ROBIN VERHEYEN Nieuwe variaties op de tijdloze composities van Thelonious Monk met de Amerikaanse drumgigant Joey Baron en sterspelers uit Belgische bands als TaxiWars en LABtrio. wo 27 20:30, Bimhuis,€ 19,THE DEAD SOUTH Het Canadese bluegrass/folkkwartet speelt deze tour met hun originele line-up en dus met Colton Crawford (banjo, kick-drum) weer in de band. wo 27 19:30, Melkweg, € 22,70 AJ TRACEY De sound van de 24-jarige Londenaar, die twee keer werd genomineerd voor een MOBO Award, varieert van grime tot afrobeat naar dancehall. do 28 19:30, Melkweg, € 17,05 KT TUNSTALL Schotse singer-songwriter KT Tunstall kreeg internationaal succes in 2005 met ‘Suddenly I See’ en ‘Black Horse and the Cherry Tree’. Nu is ze terug met inspirerende en emotioneel beladen nummers. do 28 19:30, Paradiso, € 25,SKINNY LISTER Dit zestal uit Londen maakt energieke folk-punk met een repertoire van idyllische ballads tot met rum overgoten pubsongs. do 28 19:30, Tolhuistuin, € 13,-

51

BEATS AND PIECES BIGBAND Beats & Pieces uit Manchester brengt invloeden van dance tot rock en van Bowie tot Radiohead binnen het bigband-spectrum. vr 29 20:30, Bimhuis, € 18,THE KOOKS The Kooks maakt Britpop zoals Britpop bedoeld is met een charmante frontman die de heerlijke meezingliedjes losjes uit zijn mouw schudt. vr 29 20:00, AFAS Live, € 40,32 TRIJNTJE OOSTERHUIS De Nederlandse zangeres ontvangt bijzondere muzikale vrienden en collega’s en wordt begeleid door het Metropole Orkest met een extra grote bezetting van circa 70 musici. vr 29 20:00, Ziggo Dome, € 30,SWINDLE Hoe je z’n stijl ook wil noemen, het resultaat is boeiend en origineel tegelijkertijd. Zijn inspiratie put hij uit de jazz-, funk- en soulplaten die hij thuis hoorde, tot de garage, UK funk, grime en dubstep waarmee hij opgroeide. vr 29 20:00, Paradiso, € 10,LE BUTCHERETTES Intense Mexicaanse garagepunk gepaard met heftige gitaren en bloederige rekwisieten, wat symbool staat voor het obscene geweld in de geboorteplaats van Le Butcherettes in Mexico en de fascinatie voor dood en opoffering. vr 29 22:00, Paradiso, € 12,SHARON VAN ETTEN De New Yorkse zangeres heeft bij veel nummers de gitaar ingeruild voor synthesizers. Het onlangs aangekondigde ‘Remind Me Tomorrow’ is een bombastischer en meer uptempo album dan het vier jaar geleden verschenen ‘Are We There?’. vr 29 20:30, Paradiso, € 17,50 PHRONESIS Deze energieke formatie uit Londen geeft een futuristische draai aan de jazzformule piano, bas en drums. za 30 20:30, Bimhuis, € 20,HEINO Een van de grootste en meest succesvolle Duitse zangers ooit viert in december van dit jaar zijn 80ste verjaardag. Dit wordt gevierd met een afscheidstour met enkele nieuwe nummers. zo 31 19:00, Melkweg,€ 30,DULFER PLAYS BLUES Dulfer gaat met vrije geest en compromisloze energie het repertoire van Leadbelly te lijf, bijgestaan door gitaarheld Jerome

advertentie

16 maart – 2 juni

HET ZWANENMEER

52

KRANT

Hol en baritonsaxofonist Koen Schouten. zo 31 16:00, Theater de Roode Bioscoop, € 20,-

naar Justin om via de The White Stripes uit te komen bij Franz Ferdinand, Britney en veel meer. za 9 23:30, Melkweg, € 12,10

CLUBS

DIGITAL MYSTIKZ / GOMES / BRUTUZZ / DJ PLUS / PIRO / MANTRA De Zuid Londense Digital Mystikz (Mala & Coki) behoren tot de pioniers van de dubstep en beloven tijdens Sonic Boom het Krackfree Soundsystem maximaal te benutten. vr 15 00:00, Melkweg, € 20,45

ILLUMINATOR De Amsterdamse dj Afra timmert de laatste jaren lekker aan de weg met een eigenwijze sound. Van ijskoude electro to gloeiend hete chicago en high energy ghetto house. Ze wordt vergezeld door Spielraum’s wonderkind KI/KI en een back2back set van Jack Roland en Tekken. za 2 00:00, Melkweg, € 9,80 JORIS VOORN BDAY BASH Vier het uitzinnige verjaardagsfeest van de Nederlandse dj Joris Voorn mee op de beats van Joris himself, Edwin Oosterwal, Boris Werner en Franky Rizardo. zo 3 23:30, Paradiso, € 28,50 BLISS SIGNAL Bliss Signal is een nieuwe samenwerking tussen twee namen met totaal verschillende achtergronden. Jack Adams, oftewel MUMDANCE, staat bekend om zijn dansvloermuziek die grime samensmelt met techno, noise en bijpassende sound designesthetiek. James Kelly was vooral bekend als oprichter van de black metal-groep Altar of Plagues, later bracht hij solo experimentele elektronica uit als ‘WIFE the music act’. ma 4 22:00, Paradiso, € 8,YOJI BIOMEHANIKA / GENTECH / DJ JP / BENRG De organisatie achter de legendarische Tom Harding & JP nachten haalt de extravagante Japanse dj Yoji Biomehanika naar Amsterdam. De line up wordt afgemaakt met een speciale samenwerking van Mark Sherry en Scot Project als Gentech, BeNRG en natuurlijk DJ JP. vr 8 21:00, Melkweg, € 20,45 DANCE WITH THE DEAD Dit duo bestaat uit de twee muzikanten Justin Pointer en Tony Kim. Ze speelden in verschillende heavy metal bands, voordat ze samen een band vormden. Het tweetal produceert elektronische muziek op basis van synthesizer melodieën met invloeden uit hun heavy metal verleden. za 9 20:30, Paradiso, € 15,ZER00’S HEROES De beste én slechtste hits uit de jaren 2000. Van Pharrell tot Beyoncé en van Gigi D’Agostino

POLO & PAN Achter de draaitafels van de Parijse club Le Baron ontmoette het duo Polo & Pan (oftewel dj’s Polocorp en Peter Pan) elkaar.

Ze ontdekten hun gemeenschappelijke interesse in het fuseren van genres en een samenwerking was geboren. Zachte Franse melodieën gecombineerd met hedonistische dance en uitdagende percussie za 16 19:30, Melkweg, € 19,30

TOP 3 THEATER

AART STAARTJES EN VICTOR REINIER - EEN GOED MENS Speciaal voor Aart Staartjes schreef Flip Broekman de thrillerkomedie Een goed mens in de regie van Johan Doesburg.

Een dokter krijgt aan het eind van zijn leven zijn jongere ik op bezoek. Ze willen maar een ding van elkaar weten: wat is de reden dat er zoveel anders is gegaan dan hij verwacht had?

Is zijn jongere alter ego zo naïef of is de oude dokter te cynisch? Of komen ze er samen achter dat hun leven helemaal niet zo mislukt is?

Schouwburg Amstelveen 7 maart

P.U.L.S.A.R. Trippy techno, spaced out electro en vuige acid met Sjamsoedin, Ultrastation (Nuno Dos Santos en Cosmic Force) en Rochat. za 16 00:00, Melkweg, € 9,80 THE BUG B2B IRATION STEPPAS Na beruchte edities in Londen en Berlijn is het nu de tweede keer dat Pressure naar Amsterdam komt. The Bug neemt hiervoor Iration Steppas en Miss Red mee voor een speciale all night set met een mix van dub, dancehall en grime. za 16 00:00, Melkweg, € 18,15 BRAIN DAMAGE Martin Nathan aka Brain Damage is een van de grondleggers van de Franse dub-scene met harde experimentele beats inclusief donkere, zware bassen en vieze snares. zo 17 19:00, Melkweg, € 14,80 MARTIN SOLVEIG LIVE De Franse superster en DJ is bekend van de grote hit ‘Hello’ met Dragonette. Dit jaar lanceerde Martin een spetterende show vol verrassingen waarin hij de rol aanneemt van zowel DJ als performer en het podium deelt met speciale live muzikanten en dansacts. wo 20 19:30, Melkweg, € 22,70 LAIBACH Laibach is één van die bands die iedere metal-, elektro- of industrial liefhebber gezien moet hebben. Door hun creatief gebruik van totalitaire esthetiek weet de band evenveel haat als fascinatie op te roepen met een unieke show vol duistere en poë-

advertentie

TANNHÄUSER — 6 april – 1 mei

vr 1 20:15, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 12,50 STAATSOPERA VAN TATARSTAN - BARBIER VAN SEVILLA De beroemde aria van de Barbier van Sevilla, Figaro, is misschien wel de bekendste opera-aria die er is. Op 24-jarige leeftijd schreef Rossini de komische opera ‘Il Barbiere di Siviglia’. Tot op de dag van vandaag blijft het werk één van de meest opgevoerde opera’s. za 2 20:00, Schouwburg Amstelveen, € 45,-

ART In dit komische toneelstuk over vriendschap kruipen Waldemar Torenstra, Thijs Römer en Frederik Brom in de huid van de drie vrienden Serge, Mark en Ivan. Nadat Serge een hypermodern schilderij heeft gekocht belanden de drie vrienden in een verhitte discussie.

Wanneer Serge zijn vrienden vervolgens een ultieme uitdaging voorstelt, komt hun 15 jaar lange vriendschap op het spel te staan. Of was die vriendschap toch maar een illusie?

DeLaMar, 9 en 10 maart tische bombast. vr 22 20:00, Melkweg, € 29,50 MARIBOU STATE Het Britse producersduo bestaande uit Chris Davids en Liam Ivory creëren muziek met soulvolle vocals, elektronische klanken en fijne beats. vr 22 19:30, Melkweg, € 19,30 FULL MOON - WHITE MOON Vier areas met gave acts, spectaculaire led- & lasershows en de beste dj’s waaonder Marco V, Billy The Kit, Spider, D-Rashid, MEM, Ruben Vitalis, Santito en meer. za 23 21:00, The Box, € 32,60 YALLAH YALLAH Een nacht met Marokkaanse hiphop, reggaeton uit Egypte en Israël, speeddabke uit Libanon, trap uit Syrië, Palestijnse hiphop plus talloze andere vibes uit het Midden Oosten met Diggers DJ Tommi (Wiebel, Balkan Beatz) en Slowpoke (De Tropen). za 23 23:30, Melkweg, € 11,50 DAVE CLARKE Een bijzonder speciale editie want Dave Clarke brengt Dollkraut Band, Coldgeist, Trish Trash en Job Sifre mee voor een

HEISENBERG Kan een liefdesrelatie op latere leeftijd onderzocht worden via een wetenschappelijk principe? Heisenberg verwijst naar de Duitse natuurkundige Werner Karl Heisenberg, die het onzekerheidsprincipe introduceerde, dat gaat over het onvoorspelbare gedrag van elementaire deeltjes. Dit wordt verbeeld door de chemie tussen een man en een vrouw, topacteurs Hans Croiset en Elsie de Brauw, die in alles van elkaar verschillen, in de regie van Johan Simons.

ITA, 15 t/m 17 maart

COLIN LANE

ZWARTE KOFFIE Een nacht vol hiphop, funk, soul en disco onder leiding van dj’s DRok en Mr.Speak. za 2 23:30, Paradiso, € 13,50

maart 2019

AGENDA

live performance en punky elektronica. za 23 22:45, Melkweg, € 17,25 SAN HOLO AFTERPARY Voor de officiële afterparty van San Holo’s uitverkochte concert nodigt hij niemand minder dan GANZ en Hucci uit! za 30 22:00, Paradiso, € 15,-

KLASSIEK & OPERA

DOMINIQUE VLEESHOUWERS - TRACKS Geïnspireerd door Beethoven zijn eigenaardigheden zal de jonge slagwerker met zijn gezelschap een ander licht op Beethoven laten schijnen. Met muziek, maar ook met verhalen, beelden en zelfs een duel. vr 1 21:00, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 17,FARKAS QUINTET De blaaskwintetten van Carl Nielsen en Arnold Schönberg gelden als absolute topwerken.

Beiden halen het maximale aan differentiatie en klankkleur uit de instrumenten. Met transparant, uiterst fijnzinnig spel geeft het Farkas Quintet een grootse uitvoering van deze klassiekers.

CALEFAX Is het echt of slechts een droom?

En als het een droom is, is het daarmee onecht? Calefax speelt in dit concert werken die zich in het schemergebied bevinden tussen dromen, verbeelding en de realiteit van alledag: hallucinerende muziek uit alle tijden. za 2 20:15, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 12,50 DARIA VAN DEN BERCKEN Na haar succesvolle project ‘Händel at the piano’, wil pianiste Daria van den Bercken door met het ontdekken van zijn muziek.

Arrangeur Wijnand van Klaveren bewerkte een aantal van zijn orgelconcerten voor piano en strijktrio. Daarnaast werk van Fauré en Franck. za 2 14:00, Noorderkerk, € 16,50 CAMIEL BOOMSMA Voor het eerst te horen bij Vrienden van de Kamermuziek: een piano solo recital. De opkomende pianist Camiel Boomsma ontroerde vele mensen in binnen en buitenland met zijn gevoelige spel. Ondanks zijn 28 jaar weet hij een volwassenheid, gedrevenheid, diepte en poëzie naar voren te brengen in zijn uitvoeringen. zo 3 16:00, Amstelkerk, € 15,t/m € 23,JEAN-MICHEL BLAIS Jean-Michel Blais maakt prachtige neoklassieke pianocomposities die, ondanks het ontbreken van woorden, vaak als poëtisch worden omschreven. zo 3 20:30, Zonnehuis, € 14,MARKUS STENZ DIRIGEERT ELGAR EN WALTON Het Radio Filharmonisch Orkest en Markus Stenz in een Britser dan Brits ochtendconcert. Met Elgars Chanson de matin, diens Chanson de nuit, en Waltons Eerste symfonie. zo 3 11:00, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 21,MAESTRO ERIC - FLAMENCO! Ergens op de hete Spaanse hoogvlaktes woont de twaalfjarige Fabion met zijn hond Slome.

Fabion en Slome worden gepest maar dan ontdekken ze de flamenco. Een stoere dans waarin je handen en voeten tekeergaan en waarmee je zomaar een Spaanse superheld kunt worden. (9+) zo 3 13:30 en 15:30, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 16,RACHEL PODGER - EEN ‘NIEUWE’ BACH De zes suites voor cello solo behoren tot Bachs bekendste en meest geliefde werken. Met Rachel Podger komen Bachs arpeggio’s en ‘batteries’ nu ook tot leven op viool met een uniek, vijfsnarige instrument dat speciaal voor dit project wordt gebouwd. di 5 20:00, De Waalse Kerk, € 10,- t/m € 24,-

53

maart 2019

SINFONIA ROTTERDAM: CONTRASTEN De romantische pianomuziek van Chopin wordt vergezeld door enerzijds pure onschuld en vreugde van de slechts 15-jarige Mozart en anderzijds door zware trauma’s van Sjostakovitsj als gevolg van de onderdrukking door de Russische Communistische Partij. wo 6 20:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 15,RADIO FILHARMONISCH ORKEST - FIN DE PARTIE ‘Fin de partie’ naar het beroemde toneelstuk van Samuel Beckett, is de eerste opera van de 91-jarige György Kurtág, een van de grootste hedendaagse componisten. De composities van György Kurtág hebben met hun kale, geconcentreerde, intens expressieve stijl een onuitwisbare stempel gedrukt op de ontwikkeling van de twintigste-eeuwse muziek. wo 6, vr 8 20:00, zo 10 14:00, Nationale Opera & Ballet, € 16,- t/m € 101,DONNACHA DENNEHY + ENDA WALSH - THE SECOND VIOLINIST ‘The Second Violinist’ gaat over een gewone man wiens leven wordt beheerst door sociale media, morbide fantasieën en gewelddadige videospelletjes.

De vioolspeler zoekt naar troost in de muziek van de Italiaanse renaissancecomponist Carlo Gesualdo, naar schoonheid in een donkere wereld. do 7, za 9 21:00, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 17,KOPELMAN KWARTET - MOZART, KISSIN EN TSJAIKOVSKI Het Kopelman Kwartet wordt wereldwijd geroemd om zijn lyrische kracht. In dit programma speelt het uitersten: Mozart, Tsjaikovski en de Nederlandse première van werk van sterpianist Evgeny Kissin. do 7, za 9 20:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 36,BARTÓK, BEETHOVEN EN GEESTESVERWANTEN Markus Stenz dirigeert de Vierde symfonie van Beethoven en maakt zich, samen met het Radio Filharmonisch Orkest, sterk voor twee Duitse en twee Hongaarse componisten aan weerskanten van het symfonische spectrum. za 9 14:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 35,GROOT OMROEPKOOR EN LAVINIA MEIJER À LA FRANÇAISE Samen met Het Groot Omroepkoor speelt harpiste Lavinia Meijer Frans repertoire.

BAS-DE BROUWER

TOP 3 KLASSIEK

DE NATIONALE OPERA - CARUSO A CUBA De Nederlandse componist en dichter Micha Hamel heeft Caruso a Cuba gecomponeerd als een kameropera. De opera is gebaseerd op de roman Como un mensajero tuyo van de Cubaanse schrijfster Mayra Montero en wordt begeleid door het Nederlands Kamerorkest. De kleur van het kamerorkest is verrijkt met synthesizers, geluidseffecten, een ontstemde piano en een Aidatrompet. Daarnaast vertolken acht zangers in totaal veertien rollen.

ITA, 3 t/m 9 maart

MARCO BORGGREVE

OPERA2DAY VIVALDI: DANGEROUS Een spiksplinternieuwe barokopera, met muziek van Antonio Vivaldi. De vurige en virtuoze operamuziek van de Venetiaanse componist is bezig aan een ware ‘comeback’. In deze voorstelling komen Vivaldi’s meest opwindende aria’s samen op een nieuw libretto. Er wordt een al even opwindend verhaal mee verteld, gebaseerd op de roemruchte briefroman Les Liaisons Dangereuses. di 5 20:00, Koninklijk Theater Carré, € 17,50

DAVID FRAY De 37-jarige Franse meesterpianist wordt vanwege zijn muzikale interpretaties en houding achter de piano vergeleken met de legendarische pianist Glenn Gould.

Zijn ambitie: ‘If, over my life, I can play all the works of Bach, Mozart, Schubert, Haydn, Brahms and Schumann, then I shall be very happy!’ Fray’s zangerige, ronde toucher en zijn delicate souplesse zijn ideaal voor Bachs meesterlijke Goldberg-variaties!

Het Koninklijk Concertgebouw, 10 maart zo 10 11:00, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 21,NEDRLANDS BLAZERS ENSEMBLE -DAS LIED VON DER ERDE ‘Das Lied von der Erde’ van Mahler, volgens Leonard Bernstein Mahlers greatest symphony, bezingt het leven en de dood aan de hand van een ode aan de natuur. do 14 20:30, Podium Mozaïek, € 12,50 MARC-ANDRÉ HAMELIN - ABSOLUUT MEESTERSCHAP De Canadese pianist MarcAndré Hamelin speelt muziek van Mario Castelnuovo-Tedesco en Alexis Weissenberg naast geliefde werken van Schubert, Fauré en Chopin. vr 15 20:15, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 12,50 PETER GREGSON - BACH, THE CELLO SUITES Bach’s Cello Suites, een van de bekendste en meest geliefde werken in de klassieke muziek, krijgt een moderne bewerking van de jonge Schotse componist Peter Gregson. vr 15 20:30, Zonnehuis, € 20,-

MARIA MILSTEIN De Russische violiste Maria Milstein, winnares van de Nederlandse Muziekprijs 2018, speelt de Nederlandse première van In excelsis van Alexander Raskatov. Haar Bergonzi-viool uit 1750 is weliswaar anderhalve eeuw jonger, haar spel is er niet minder verbluffend om.

Meer Russische noten klinken in de Zesde symfonie van Tsjaikovski. Het laat zich raden waarom de symfonie vaak is bestempeld als een muzikale zelfmoordbrief.

Het Koninklijk Concertgebouw, 30 maart FEEST DER POËZIE LOUIS COUPERUS Een afwisselende voorstelling met werk van en muziek uit het werk van de grootste Nederlandse romanschrijver, Louis Couperus. Voordrachtskunstenaar Simon Mulder brengt bekend en minder bekend werk. za 16 20:30, Geelvinck Pianola Museum, € 15,HELENA RASKER In 1840 voltooide Schumann talloze liederen en maar liefst drie liedcycli, waaronder ‘Frauenliebe und Leben’. In acht gedichten wordt het liefdesverhaal van een vrouw, van eerste ontmoeting tot de dood verteld. Contralto Helena Rasker zingt en wordt begeleid door pianist Simon Slepper. za 16 14:00, Noorderkerk, € 16,50 OPERAPARTY POCKET OPERA Romantische muziek uit opera’s van Verdi en Donizetti, maar ook intriges, politiek gekonkel en uiteindelijk zoals het in een beetje opera hoort: een moord... zo 17 15:00, Theater De Meervaart, € 15,-

HET KONINKLIJK CONCERTGEBOUWORKEST PETROESJKA (6+) Een spetterend familieconcert voor kinderen van 6 tot en met 12 jaar. Stravinsky’s beroemde ballet in een nieuwe, eigentijdse versie. De muziek is nog altijd even fris en fruitig: zelden is er kleurrijkere balletmuziek geschreven. zo 17 13:00 en 15:30, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 10,KIRSTI CONSORT – LES FEMMES D’ESPRIT Een internationaal ensemble bestaande uit de IJslandse alt Anna Vala Ólafsdóttir, de Finse violiste Kirsti Apajalahti, de Nederlandse celliste Elianne Ardts en de Mexicaanse klavecinist Miguel Espinoza. Het ensemble richt zich op muziek die is geschreven door vrouwelijke componisten uit de barok. zo 17 12:00, Oosterkerk, gratis TRIO WEITHAAS HECKER - HELMCHEN: SCHUBERT EN DVORÁK Pianist Martin Helmchen en cellist Marie Elisabeth zijn getrouwd en een veelgeprezen duo.

Sinds kort vormen de twee een nieuw pianotrio met violist Antje Weithaas. Het trio speelt werken van Schubert en Dvorák. ma 18, wo 20 20:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 32,EERBETOON AAN PAVEL HAAS Een ode aan Pavel Haas, de meest getalenteerde leerling van Leos Janácek die 75 jaar geleden stierf in Auschwitz. Zijn ‘Derde strijkkwartet’ uit 1938 is een hoogst originele combinatie van modernisme en Tsjechische volksmuziek-invloeden. di 19 20:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 36,DE NEDERLANDSE REISOPERA - A LITTLE NIGHT MUSIC Het werk van Sondheim onttrekt zich aan de grenzen van theaterwetten en is een genre op zich.

‘A Little Night Music’ sleepte in 1973 vijf Tony Awards in de wacht en is wereldwijd door talloze grote operahuizen op het repertoire gezet. do 21 19:30, Schouwburg Amstelveen, € 46,HET NEDERLANDS KAMERORKEST - MAHLER IN PARADISO ‘Hoe hou je het uit in een stad waar het altijd regent en zo’n lawaai is?’, zei Gustav Mahler tegen collega-componist Alphons Diepenbrock. Met de stad en het klimaat had hij niets, maar over de musici en het Amsterdamse publiek raakte Mahler niet uitgepraat. Het Nederlands Kamerorkest speelt zijn meest intieme muziek. do 21 20:30, Paradiso, € 17,50 NEDERLANDS KAMERORKEST - ROMANTISCHE SCHOONHEID MET MAHLER EN SCHÖNBERG Dat Mahler ook kleinschalig en intiem kan zijn, bewijst het Nederlands Kamerorkest met het aangrijpende Adagietto, een teder liefdeslied uit zijn Symfonie nr. 5. De muziek van Arnold Schönberg gaat verder op de weg die Mahler was ingeslagen. vr 22 20:15, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 31,-

advertentie

28 feb t/m 10 mrt

opera forward.nl MARISS JANSONS LEIDT BRSO IN SAINT-SAËNS’ ORGELSYMFONIE & DVORÁK 9 Sinds 2003 is Mariss Jansons chefdirigent van het Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks (BRSO). Met landgenote Iveta Apkalna brengt hij een uitvoering van Saint-Saens’ Derde symfonie. vr 22 20:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 45,EMERSON STRING QUARTET Het Amerikaanse Emerson String Quartet koppelt Benjamin Brittens indrukwekkende laatste strijkkwartet aan Verdi’s enige proeve in het genre. Operacomponist Verdi schreef zijn enige strijkkwartet in Napels tijdens een productie van zijn succesopera ‘Aïda’. za 23 20:15, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 12,50 HET RIETVELD ENSEMBLE Het Rietveld Ensemble en Vrienden speelt het derde concert in een serie van vijf concerten met muziek van Louise Farrenc: Nonet in Es groot Op.38 en Bohuslav Martinu: Nonet Nr. 2 H.374. za 23 13:00, De Engelse Kerk, gratis CARMEN - TANIA KROSS Deze moderne en speciaal voor Tania gemaakte uitvoering van ‘Carmen’ trok twee jaar geleden volle zalen door heel Nederland.

Reden genoeg voor Tania om in 2019 nog een keer in de huid te kruipen van de krachtige, zelfstandige en vurige Carmen! za 23 20:30, zo 24 15:00, DeLaMar Theater, € 19,50 KCOV AMSTERDAM CARMINA BURANA Onder begeleiding van dirigent Frank Hameleers zingt het KCOV Amsterdam de originele versie van de ‘Carmina Burana’.

In dit meesterwerk bezongen de middeleeuwse monniken van Beadvertentie

Schönberg

Verklärte Nacht

vr 22 maart Muziekgebouw aan ’t IJ www.orkest.nl

AMSTERDAM ART 54 galerieselectie

TEGENBOSCHVANVREDEN Bloemgracht 57 2 FEBRUARI - 16 MAART SELF – CONTEMPORARY EVI VINGERLING De zintuigen van Evi Vingerling staan altijd op scherp. Haar werk getuigt van een geloof in de beweeglijkheid van de ons omringende werkelijkheid. Ze put haar inspiratie uit dat wat ze om zich heen ziet, en ook uit poëzie en literaire of theoretische teksten van anderen.

GALERIE VAN GELDER Planciusstraat 9-A 16 FEBRUARI – 23 MAART THE BEAR, THE SQUARE & THE EMPHASIS - NICOLAS CHARDON Nicolas Chardon zoekt in zijn kunst naar iets dat plotsklaps opduikt als hij schildert op ruitjesstof. Zijn abstracte vormen volgen steeds de golvende lijnen van de textielpatronen waarin de vormen gevangen zitten: er is sprake van spel en concept.

LUMEN TRAVO Lijnbaansgracht 314 02 MAART - 26 APRIL: MODERN BUILDING STEPHEN WILLATS Wat begon met een fascinatie voor sociale woningbouw als omarming van een modernistische beeldtaal, veranderde langzaam in een kritische houding tegenover de woonomstandigheden in zulke ‘tower blocks’. De werken in de expositie van de Britse kunstenaar Stephen Willats onderzoeken de symboliek van deze woongebouwen.

maart 2019

KRANT

THE MERCHANT HOUSE Herengracht 254A 08 MAART – 21 APRIL: ANDRÉ DE JONG. OPENBARINGEN. DEEL II — TEKENINGEN EN FOLDS – ANDRÉ DE JONG Deze presentatie is het tweede deel van een tentoonstellingsreeks waarin de complexiteit van het unieke oeuvre van André de Jong centraal staat.

In deel één werd de link tussen zijn fotografisch werk en zijn tekeningen onderzocht. Deel twee richt zich op de verlenging van zijn grafisch werk naar de grote papieren reliëfs.

STIGTER VAN DOESBURG Elandstraat 90 9 MAART – 6 APRIL BRICK MOON - PIM BLOKKER Pim Blokker ziet zijn werk als een spel, waarbij hij bestaande ideeën probeert te ontwrichten of op een andere manier neerzet. Zo ontstaan er schilderijen waarbij ernst en humor elkaar afwisselen, of beiden juist naast elkaar bestaan.

GRIMM Keizersgracht 241 1 FEBRUARI – 16 MAART IF I WROTE A POEM – NICK VAN WOERT Nick van Woert (US, 1979) reflecteert met zijn werk op onze moderne samenleving, de technologie en vooruitgang.

Hij ziet de materialen die we dagelijks gebruiken als een directe afspiegeling van wie we zijn. Met zijn nieuwe serie sculpturen bevraagt hij hoe onze identiteit is verbonden met de dingen waarmee we ons omgeven.

Samenstelling Amsterdam Art. Voor een compleet overzicht van tentoonstellingen, evenementen en wekelijkse tips zie amsterdamart.com

nediktbeuern de lente, de liefde en de kroeg. Carl Orff zette hun teksten eigentijds op muziek. za 23 20:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 32,50

‘Das atmende Klarsein’ (19801981) van Luigi Nono centraal, een zelden gehoorde 20steeeuwse klassieker. do 28 20:15, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 12,50

roman van Gerbrand Bakker, is een aangrijpend verhaal, dat door de lichtheid van de taal, naast tragiek, ook humor in zich draagt. zo 3 15:00, Theater Oostblok, € 7,- t/m € 9,50

BANDOCELLO Cellist Karel Bredenhorst en bandoneónist Andreas Rokseth spelen samen een greep uit hun debuutcd met bekende en onbekende cello-hits en Argentijnse volksmuziek. za 23 14:00, Noorderkerk, € 16,50

PIOTR ANDERSZEWSKI Als íemand de ‘Diabelli-variaties’ van Beethoven zou kunnen claimen dan is het de Poolse pianist Piotr Anderszewski. Sinds Anderszewski ze speelde als 21-jarige tijdens de Leeds Piano Competition, horen ze bij hem zoals de ‘Goldbergvariaties’ bij Glenn Gould. vr 29 20:15, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 12,50 t/m € 39,-

REVOLUTIONS (12+) ‘Revolutions’ is geïnspireerd door de beroemde werken ‘1984’ van George Orwell en ‘The Circle’ van Dave Eggers. Noël Fischer, bekend van o.a. de succesvolle familievoorstelling ‘Polleke’, regisseert deze jongerenvoorstelling met live dj en videowalls. zo 3, ma 4 20:00, ITA, € 15,-

KOM, WE GAAN SPELEN! (4 EN 5 JAAR) Tijdens KleuterSinfonietta mag iedereen meedoen! Verstoppertje of tikkertje, wie is het grootst, wie kan het snelst? De zes muzikanten weten de leukste spelletjes en strijken en plukken erop los. zo 24 10:00, 12:00 en 14:00, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 14,MARTHA ARGERICH & STEPHEN KOVACEVICH De Argentijnse Marta Argerich is met recht een levende legende te noemen. Ze wordt door veel mensen gezien als een van de meest magistrale pianisten aller tijden. De Amerikaanse pianist Stephen Kovacevich debuteert in de serie Meesterpianisten. zo 24 20:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 68,SIMON KEENLYSIDE & JULIUS DRAKE De Brit zingt Haydn, Mozart en Schubert en heel veel meer.

Recent werd hij geprezen voor zijn hoofdrollen in ‘I Pagliacci’ en ‘Don Giovanni’. Maar hij is ook een begenadigd liedzanger en verkent het liedrepertoire van Britten tot Schubert. Hij wordt begeleid door Julius Drake. di 26 20:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 30,ANNE SOFIE VON OTTER + PEKKA KUUSISTO + BENGT FORSBERG De Zweedse mezzosopraan en haar vaste pianist Bengt Forsberg breken een lans voor prachtig, onbekend repertoire.

Deze keer mogen componisten Jean Sibelius en Erich Korngold op haar buitengewone vertolkingskunst rekenen. Ook neemt ze de onconventionele Finse violist Pekka Kuusisto mee voor instrumentale miniaturen van Tor Aulin. wo 27 20:15, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 37,50 t/m € 47,NATIONAL PHILHARMONIC ORCHESTRA OF RUSSIA Dimitri Sjostakovitsj begon aan zijn ‘Negende symfonie’ toen de Tweede Wereldoorlog eindelijk voorbij was. Het publiek verwachtte een heroïsch superstuk, een ware overwinningssymfonie, maar Sjostakovitsj had de somberheid van de oorlog van zich afgeschud. Zijn ‘Negende’ is verrassend licht en opgewekt, vrolijk en briljant. De spectaculaire en overrompelende Symfonische dansen van Rachmaninoff uit 1940 sluiten er prachtig bij aan. wo 27 20:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 24,SILBERSEE - STIMMUNG II In deze tweede editie in de de cyclus ‘Stimmung’, een jaarlijkse reeks muzikale evenementen over de menselijke stem, staat

DAMASK ENSEMBLE Het vocaal kwartet Damask viert de passietijd met een uitvoering van ‘the little match girl passion’ van David Lang. De componist goot het sprookje van Hans Christian Andersen in het format van de Matthäus-Passion.

Het resultaat is een verrassende maar integere vertelling. za 30 14:00, Noorderkerk, € 16,50 AMSTERDAMS GEMENGD KOOR - MOZART EN MENDELSSOHN Het Amsterdams Gemengd Koor is een geoefend amateurkoor van zo’n 130 zangers. Het koor zingt de ‘Grote’ Mis in c van Mozart en ‘Die erste Walpurgisnacht’ van Mendelssohn. zo 31 14:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 37,50

TONEEL & THEATER

GO!GO!GO! FRIDAY In de negende editie van Go!Go!Go! Friday presenteert jong theater- en muziektalent, muziek, dans, film, poëzie en theater en zichzelf aan het publiek en aan elkaar. vr 1 19:30, CC Amstel, € 6,TROOST - LA GIRAFFA In deze voorstelling vechten liefde en vriendschap tegen angst en ambitie. Troost-acteur Richard Greve schreef een komisch drama over machthebbers van nu en speelt met hun drijfveren, angsten en oppervlakkigheid. vr 1 t/m zo 10 20:15, Het Amsterdams Theaterhuis, € 13,- t/m € 16,CHITCHAT (4+) Charlotte Goesaert en Karolien Verlinden maken een wervelende dansvoorstelling met zelfgemaakte klanken, gekoppeld aan bewegingen die variëren van heel zacht tot heel wild. In dit virtuoze dansduet botsen twee meisjes er grappig op los. Ze giebelen, schaterlachen, proesten, spelen, kletsen, dansen, stoeien, vechten en maken het weer goed. za 2 16:00, Theater De Krakeling, € 12,NOUBA FLAMENCO CAFE MARRAKESH Andalusische muziek kent een traditie in Marokko die nog steeds springlevend is. Deze vierde editie van ‘Café Marrakesh’ belooft weer een bijzondere avond te worden, met een combinatie van Andalousische muziek en flamenco. za 2 21:00, Podium Mozaïek, € 25,THEATERGROEP KWATTA (8+) - PERENBOMEN BLOEIEN WIT ‘Perenbomen bloeien wit’, naar een

EMMA WIL LEVEN Actrice Lisse Knaapen stapt in de rol en kruipt in het hoofd van Emma, die op twaalfjarige leeftijd wordt gediagnosticeerd met anorexia, en vertolkt zo Emma’s twijfels, angsten en geestige observaties. Gebaseerd op de gelijknamige, indrukwekkende documentaire van Jessica Villerius. zo 3 15:00, Compagnietheater, € 7,50 ISHI, INDIANENWIJSHEID VOOR DE 21E EEUW Twee acteurs en een singersongwriter onderzoeken op het podium de kern van het dier zijn, hoe je omgaat met de wereld om je heen en wat er gebeurt als je nieuwsgierigheid groter is dan je angst. zo 3 14:30, Theater De Krakeling, € 12,MAAIKE OUBOTER - VANAF NU IS HET VAN JOU Een concert over verlangen, geluk en liefde. Over hoe aandoenlijk we kunnen zijn in al onze onhandigheid. Maaike Ouboter is terug in het theater met nieuwe liedjes, een nieuwe zoektocht en een speuren naar sporen van menselijkheid. ma 4 20:15, De Kleine Komedie, € 11,25 ZUIDPOOL - DRIE ZUSTERS Er zijn weinig toneelteksten geschreven die zo universeel betekenisvol zijn, ongeacht het moment in de geschiedenis of het moment in een individueel mensenleven waarop ze worden opgevoerd. Veel meer dan naar de zussen en hun kleurrijke en bij tijden absurd-tragische entourage, kijken wij hier naar onszelf. do 7, vr 8 20:00, De Brakke Grond, € 10,- t/m € 17,TG. LYNX - APOCALYPSE HOW De makers van TG. Lynx zijn gefascineerd door ‘preppers’, mensen die zich wapenen tegen het einde der tijden. Simon Weeda schreef een zwarte komedie over het voorbereiden op het einde der tijden. Met Julia van de Graaff, Elisa Beuger en Stijn Westenend. do 7 20:30, CC Amstel, € 17,50 t/m € 20,THEATER ARTEMIS - DE MAN DIE ALLES WEET Een kleutervoorstelling met encyclopedische pretentie. De man die alles weet beweert van wel. Maar achter ieder antwoord schuilt alweer een nieuwe vraag.

In deze keynote speech voor kleuters probeert René van ‘t Hof te balanceren op het dunne koord van het allesomvattende weten. Samen met zijn assistenten Tjebbe Roelofs en Keimpe de Jong doet deze ‘deskundoloog’ een poging de kinderen te vertel-

55

maart 2019

KALIEF VAN NEDERLAND Kalief van Nederland is een voorstelling die ons voert van Kaatsheuvel naar Tanger. En verder. Een hommage aan de kracht van oraliteit. Literatuur, vertelling en theater, onnavolgbaar verknoopt door schrijver Abdelkader Benali. Duizend-eneen-nacht in één avond. di 12 20:00, De Kleine Komedie, € 6,- t/m € 12,-€ 11,25 GAME OVER (14+) Na eerdere prijswinnende jongerenvoorstellingen als ‘Bromance’ en ‘Pretpark’, regisseert Timothy de Gilde nu ‘Game Over’, een gevoelige voorstelling over levenslust, stervenslust en onoverwinnelijke vriendschap. wo 13 t/m vr 15 16:00 en 19:30, Theater De Krakeling, € 12,OVER DE NATUUR VAN DE DINGEN Piet Menu over de voorstelling: ‘Huisregisseur Suze Milius en Lowie van Oers tonen hoe helderheid en eenvoud leiden tot grote rijkdom. In drie persoonlijke verhalen vatten ze ons hele universum.’ wo 13, do 14 20:30, Theater Bellevue, € 11,BERNARD-HENRI LÉVY LOOKING FOR EUROPE De Groene Amsterdammer en Nexus Instituut presenteren de Franse filosoof, schrijver en columnist Bernard-Henri Lévy.

Met zijn voorstelling ‘Looking for Europe’ trekt hij ten strijde tegen de anti-Europese sentimenten. wo 13 20:00, Koninklijk Theater Carré, € 20,DEGASTEN - MY NAME BEFORE NAOMI Aan de hand van Naomi’s verhaal, over migratie, mensenhandel, seksualiteit, religie en mensenrechten, wordt een beeld geschetst van de complexiteit van ongemakkelijke thema’s als mensensmokkel en vrouwenhandel. wo 13 t/m za 16 20:00, Frascati, € 7,50 t/m € 11,CLAUDIA Het verhaal van de Argentijnse Claudia Poblete wordt als documentair theater op de bühne gebracht door La Conquesta del Pol Sud, met Claudia als verteller. Uit haar relaas wordt stukje bij beetje duidelijk wat haar overkomen is, in combinatie met documentaire beelden en onderzoeksfeiten die het gezelschap zelf verzamelde in Argentinië. do 14 21:00, Frascati, € 13,50 t/m € 17,FAHD LARHZAOUI SHIRT UIT FAHD! Theatermaker en acteur Fahd Larhzaoui brak in 2014 door met zijn solo ‘Schijn’ over een man die een dubbelleven leidt.

In ‘Shirt uit Fahd!’ speelt Fahd

BENJAMIN MENGELLE

HOLY F Nu het feministisch debat weer hoogtij viert, de ‘silence breakers’ people of the year zijn geworden, #MeToo een nieuwe betekenis kreeg en geen lockerroom meer hetzelfde is, vragen Eva Marie de Waal en Sophie van Winden zich af hoe het er nu werkelijk voor staat met de positie van de vrouw. zo 10 20:30, Theater Bellevue, € 11,- t/m € 27,50

TOP 3 DANS

DU DÉSIR D’HORIZONS Pionier van de Afrikaanse hedendaagse dans Salia Sanou keert terug naar zijn favoriete thema’s: eenzaamheid en afwijking, individu tegenover collectief, herkomst en ontworteling, grenzen en verbanning. Aan de basis liggen dansworkshops die Sanou gaf in vluchtelingenkampen in Burundi en zijn geboorteland Burkina Faso, en teksten van Samuel Beckett.

Met veel energie, optimisme en humor ‘vertellen’ dansers, een verteller en jonge vluchtelingen over universele thema’s.

ITA, 12 maart

CLARA HERMANS

len over het ‘alles’. zo 10 14:30, Theater De Krakeling, € 12,-

RED HAIRED MEN De Belgische choreograaf Alexander Vantournhout vertaalt met drie andere performers de korte, geestige en bevreemdende teksten van de absurdistische Russische schrijver Daniil Charms (1905-1942) naar het podium.

Choreografisch materiaal wordt gecombineerd met andere elementen, zoals circus en magie. ‘Wat er gebeurt is subliem nutteloos, origineel, op een droge manier komisch en heerlijk om naar te kijken’, aldus de Theaterkrant De Brakke Grond, 12 en 13 maart opnieuw een opzienbarende solo met zijn kenmerkende fysieke en gepassioneerde speelstijl. do 14 20:30, Theater De Meervaart, € 13,ITA - VALLENDE MAN Met Falling Man (2007) schreef de Amerikaanse schrijver Don DeLillo een reflectie op het mondiale terrorisme en het effect ervan op een New Yorks gezin in de nasleep van 9/11. De voorstelling maakt deel uit van een groot project van de Franse regisseur Julien Gosselin op basis van het werk van Don DeLillo. do 14 t/m za 30, ITA, € 29,50 LATEN WE EERLIJK ZIJN ‘Laten we eerlijk zijn’ is een pijnlijk grappige komedie over relatieproblemen en burenstress, met Owen Schumacher, Beau Schneider en Hanneke Drenth. vr 15, za 16 20:30 en zo 17 14:30, DeLaMar Theater, € 17,50 THEATER RAST - IK ZIE IK ZIE WAT JIJ NIET ZIET Aysegül Karaca, actrice en zangeres, ziet slecht. Buitengewoon slecht zelfs. Zij gaat door het leven met een zicht van twintig procent. Lang heeft ze dat niet

ALL HANDS ON DECK De vijf leden van muziektheatergroep Wëreldbänd zijn behalve ras muzikanten ook performers in de stijl van de Marx Brothers en Mini en Maxi. Samen met de dansers van Scapino maken zij in All Hands on Deck een turbulente scheepsreis. Choreograaf Ed Wubbe stuurt een bont gezelschap de zee op met dansers die zingen en muzikale komieken die dansen. Totaaltheater over verlangen, liefde, geluk, ontberingen, afscheid en heimwee.

ITA, 24 t/m 26 maart onder ogen willen zien. Ze wilde een normaal meisje zijn! In een muzikale, humoristische voorstelling deelt Aysegül haar wereld met het publiek. vr 15, za 16 21:00, Podium Mozaïek, € 17,50 SHREW HER In deze voorstelling vraagt maker Ira Kip zich af hoe wij onze gendernormen opnieuw kunnen bepalen in de 21ste eeuw en binnen de LHBTQ+ context.

Een multidisciplinaire theatervoorstelling met invloeden uit de mode, dancehall muziek en visuele media. vr 15 20:30, Compagnietheater, € 12,50 NASRDIN DCHAR - JA Na zijn solo’s ‘Oumi’ en ‘DAD’ komt Gouden Kalf-winnaar Nasrdin Dchar met de nieuwe solovoorstelling ‘JA.’ In de top tien van meest stressvolle gebeurtenissen staat op nummer zeven: trouwen. Nasrdin neemt het publiek mee in de voorbereidingen van zijn huwelijk: het samenstellen van de gastenlijst, het menu en alle vragen die daarbij komen kijken. vr 15 20:30, Schouwburg Amstelveen, € 24,-

LEO AFRICANUS AMSTERDAMS ANDALUSISCH ORKEST E.A. Leo Africanus combineert verschillende muziekstijlen, vertelkunst, cabaret en toneel in een voorstelling over het leven van de legendarische Andalusische en Afrikaanse wereldreiziger Hassan El Wazzan en in het bijzonder zijn gesprekken met paus Leo X in een politiek woelige tijd. Het wordt een confrontatie tussen twee wereldlijke geesten, moslim en katholiek, waarin ze elkaar geschiedenis bekijken en proberen te begrijpen. vr 15 19:30, Theater De Meervaart, € 10,VIA BERLIN EN CELLO OCTET INSTANT LOVE ‘Instant Love’ laat zien hoe kwetsbaar mensen zijn als ze de autonomie over hun eigen leven kwijtraken. Zo verandert wat het mooiste tussen twee mensen zou moeten zijn, in het meest afschuwelijke. Een gloednieuwe en actuele tekst van Ko van de Bosch in regie van Ria Marks. vr 15 t/m zo 17 20:30, Theater Bellevue, € 11,M46 - IN ‘T VIZIER M46 staat voor Toneelvereniging Maastricht, opgericht in 1946.

‘In ’t vizier’ bestaat uit twee intrigerende eenakters die zich op Engelse bodem afspelen. vr 15 20:30, De Nieuwe KHL, € 10,- t/m € 12,VADERTJE EN MOEDERTJE (6+) Een voorstelling over sprookjes en hoe deze middeleeuwse verzinsels nu nog steeds onze moraal en onze rolverdeling bepalen. za 16 16:00 zo 17 14:30, Theater De Krakeling, € 13,MARCEL DE GROOT - DOOR Marcel de Groot zingt nieuwe liedjes, oudere liedjes en stokoude liedjes. Hij vertelt verhalen en anekdotes. Met koele humor en donkerbruine stem. zo 17 20:15, De Kleine Komedie, € 11,50 JAKOP AHLBOM - LE BAL Mensen dansen, flirten, maken ruzie en vervelen zich in het danslokaal van ‘Le Bal’. Ze komen en gaan. De voorstelling begint rond 1918, aan de vooravond van the roaring twenties, en wervelt door de tijd tot aan het hier en nu. di 19 t/m do 21 20:15, Theater De Meervaart, € 10,ODISSEIA ‘Odisseia’ is de nieuwe voorstelling van de beroemde (en in eigen land beruchte) Braziliaanse regisseur Leonardo Moreira en zijn gezelschap Cia Hiato. Een rockende roadtrip over moderne vrouwen. Humoristisch, activistisch, feministisch en hyperactueel. di 19 18:30, ITA, € 28,50 STADSASTRONAUT Met de Academie voor Stadsastronauten (ASA) onderzoekt Marjolijn van Heemstra samen met toekomstbureau Monnik hoe aardbewoners kunnen leren leven als ruimtevaarders: met uitzicht op de sterren en inzicht in de kwetsbaarheid van onze planeet. Een verslag van een doe-het-zelf ruimtevaarder op zoek naar het allergrootste in het allerkleinste. di 19 t/m za 23 20;30, Frascati, € 13,50 t/m € 17,-

SMOEDER - 15 JAAR LATER Inmiddels zijn Marcel Musters en Maria Goos bijna vijftien jaar verder dan die eerste keer dat ze SMOEDER speelden. Ze hebben verloren, ze hebben gewonnen. Ze leven nog. Ze spelen nog, ze schrijven nog. Ze hebben nog lief. Hoe kijken ze nu aan tegen de levens en de dood van hun moeders? wo 20 t/m zo 24 20:30, Theater Bellevue, € 11,TURKS FRUIT De roman van Jan Wolkers vertelt het verhaal van de heftige liefde tussen een beeldhouwer en een liftster. Hun ongekend passionele relatie krijgt een dramatische wending als de jonge vrouw ernstig ziek wordt. De toneelbewerking van Sophie Kassies is een ongekuiste, sensuele én ontroerende hommage aan dit liefdesverhaal zonder weerga. vr 22 20:00, Schouwburg Amstelveen, € 30,HET LAAGLAND GEWOON HELD (8+) Een energieke en kleurrijke voorstelling waarin vier superhelden de uitdagende missie aangaan om gewoon te zijn. Vliegend, springend en vallend met alle bravoure en verlegenheid die daarbij hoort. za 23 16:00, zo 24 14:30, Theater De Krakeling, € 13,CARLA HARDY EN LINDA VAN AKKEREN - BEWAAR JE TRANEN MAAR VOOR LATER Een voorstelling gebaseerd op het veelbewogen levensverhaal van de Amsterdamse Linda van Akkeren: Linda was 35 jaar hulp in de huishouding van de bekende dominee Nico ter Linden, die gefascineerd was door de verhalen over haar roerige, straatarme jeugd en leven in de Amsterdamse volksbuurten. zo 24 16:00, de Nieuwe KHL, € 13,50 CARAVAN (5+) Vier jonge, virtuoze podiumbeesten trekken zich niets aan van grenzen. Ze versmelten Arabische, Ierse en Turkse klanken met klassieke muziek en jazz.

Een muzikale wereldreis met pianist Julian Schneemann en zijn drie vrienden – de Turkse Sinan Arat op de fluit, de funky altvioliste Yanna Pelser en percussietovenaar Jeroen Batterink. zo 24 13:30, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 11,BLACK MEMORIES (14+) Een krachtige dans- en muziekvoorstelling over de rijkdom aan culturen die we in Nederland kennen en het scherpe contrast met een pijnlijk en onverwerkt slavernijverleden. di 26 t/m vr 29 19:30, Theater De Krakeling, € 13,advertentie

28 feb t/m 10 mrt

opera forward.nl

TIP 5610 LEZING & DEBAT

maart 2019

KRANT

HOUD JE VAN DISCUSSIE EN DEBAT? DAN ZIJN DIT DE TIEN LEZINGEN DIE JE DE KOMENDE MAAND NIET MAG MISSEN.

1) PINK BELIEF

Afl. 2 van de driedelige serie Coming in - Coming out: LGBTIQ’ers komen in de kerk, moskee of synagoge vaak dezelfde uitdagingen tegen. Voor hen zou geen plek zijn binnen het geloof.

Queer gelovigen uit alle religieuze gemeenschappen vechten tegen deze uitsluiting. Zij gaan in gesprek o.l.v. Sylvana Simons.

De Rode Hoed, 4 maart, 20:00u

2) STADSLEVEN1

Live talkshow van Tracy Metz en design platform What Design Can Do. Presentatie van de uitkomsten van de Clean Energy Challenge. De challenge richtte zich op de energieproblematiek in Amsterdam, Delhi, Nairobi, Mexico City en Sao Paulo. Met o.a. Andy van den Dobbelsteen.

Pakhuis de Zwijger, 6 maart, 20:00u

6) WEEK TEGEN RACISME

1.

6.

2.

7) DE MOEDER, DE SCHRIJVER

7.

3) PARADISOLEZING

Biotechnologie gaat de komende jaren een cruciale rol spelen in milieu, klimaat, gezondheid, economie en wetenschap. Carlijn Bouten van de TU Eindhoven houdt een Paradisolezing over hoe je je lichaam kunt verleiden tot zelfherstel. Bouten ontwikkelde een kunststof hartklep die binnen het lichaam transformeert in levend weefsel.

Paradiso, 10 maart, 11:00u

3.

5) HOE WERKT NEDERLAND: NATIONALE IDENTITEIT

Het begrip ‘identiteit’ is groeiend aanwezig in de maatschappelijke discussie. Mensen identificeren zich sterker met wat ze als onderscheidend aan zichzelf vinden. Ook heeft immigratie geleid tot een (her)beleving van de nationale identiteit. Hoe kan het onderwijs een rol spelen in het overbruggen van die verschillen?

Met Alexander Rinnooy Kan en Paul Schnabel.

De Balie, 14 maart, 15:30

Het Boekenweekthema is De moeder, de vrouw.

Daarom schreven 13 vrouwen een verhaal voor de bundel Ik moeder. Deze avond gaan tien schrijvers in gesprek over het moederschap en schrijven. Met o.a. Roos Schlikker, Jannah Loontjens, Sanneke van Hassel, Yasmine Allas, Saskia De Coster en Neske Beks.

De Balie, 19 maart, 20:00u

8) OMGAAN MET VLIEGSCHAAMTE

8.

4) SKIN DEEP: WERELDVROUWEN

In het kader van Internationale Vrouwendag een gesprek met zwarte en witte vrouwen aan de top over hun positie en identiteit.

Hebben zwarte vrouwen dezelfde ruimte als witte vrouwen? Wat kunnen ze van elkaar leren? Andrew Makkinga gaat met hen in gesprek over hun keuzes, aanpak en dilemma’s.

De Rode Hoed, 12 maart, 20:00u

In de aanloop naar de landelijke demonstratie tegen racisme (zaterdag 23 maart) lanceren Pakhuis de Zwijger en Comité 21 maart de Week tegen Racisme. Met workshops, netwerkbijeenkomsten, dialogen, panel-gesprekken, lezingen en filmvertoningen. Dit in samenwerking met maatschappelijke organisaties, experts, kunstenaars en stadmakers.

Pakhuis de Zwijger, 18 t/m 23 maart

4.

Een avond over dat gevoel dat je krijgt van een in plastic verpakte komkommer in de supermarkt of wanneer je een vliegticket boekt voor een driedaagse stedentrip. Een avond over onze nieuwe emoties: vliegschaamte, landschapspijn en natuurrouw. Met Gustaaf Haan, Jantien de Boer en Evanne Nowak.

Artis Collegezaal, 21 maart , 20:00u

9) PSYCHEDELICA EN WETENSCHAP

9.

5.

Samengesteld door TXTradio, het online platform voor lezingen, interviews en debat. De meeste debatten zijn na afloop terug te luisteren op TXTradio.nl

Een onderwerp dat eigenlijk thuishoort in het Trippenhuis – het gebouw van de KNAW-. Op dit symposium spreken specialisten vanuit verschillende disciplines binnen de gezondheidszorg, de sociale wetenschappen en de geschiedschrijving over psychedelica. Georganiseerd door de KNAW en Stichting OPEN. OBA Oosterdok, 25 maart, 16:00u - 21:00u

10) CIRCL COLLEGE TOUR: (ON)WAARHEDEN OVER BEWERKT VOEDSEL

10.

E-nummers zijn slecht en wil je gezond eten dan kook je zelf groente en haal je ze niet uit blik. Maar klopt dit wel? Wat is veilig en voedzaam? Levensmiddelentechnoloog Tiny van Boekel probeert feit van fictie te onderscheiden.

The Circl, 27 maart, 18:30u

NEDERLANDSE REISOPERA A LITTLE NIGHT MUSIC Opera of musical? Het werk van Stephen Sondheim onttrekt zich aan de wetten van genres. Zijn musicals zijn een genre op zich.

Zelf omschreef hij zijn ‘A Little Night Music’ als een ‘musical comedy of manners’. De musical, naar een verhaal van Hugh Wheeler en geïnspireerd door Ingmar Bergman’s film ‘Smiles of a Summer Night’, stamt uit 1973 en sleepte in dat jaar al meteen vijf Tony Awards in de wacht.

Met Paul Groot, Susan RigvavaDumas, Laetitia Gerards en Guido Spek. di 26, do 28 19:30, Koninklijk Theater Carré, € 16,50 TEMMEN VAN DE FEEKS Regisseur Nina Spijkers laat alle vrouwenrollen door mannen spelen en alle mannenrollen door vrouwen in een feestelijke voorstelling vol dubbelrollen, nepwimpers, prachtige taal, muziek en show. Met Roeland Fernhout in de rol van feeks Katherina. di 26 t/m za 30 20:30, Theater Bellevue, € 11,TGSTAN EN TEATRO NACIONAL D. MARIA II - THE WAY SHE DIES Wie leest, weet dat een boek je kan veranderen. Regisseur Tiago Rodrigues kiest ‘Anna Karenina’, niet om het verhaal te vertellen, maar om te tonen dat het lezen van een tekst een heel leven kan omgooien en je kan aanzetten tot radicale ideeën. wo 27 20:30, ITA, € 21,TJITSKE REIDINGA, PETER BLOK E.A. - SINGLE CAMPING Een zoetzure muzikale komedie over vijf kersverse singles op een camping, gerund door een fanatieke therapeute en een genderneutrale animatieclown. wo 27, do 28 20:00, Schouwburg Amstelveen, € 34,- t/m € 35,MOUNIR SAMUEL - EN TOEN SCHIEP GOD MOUNIR In een wervelende solovoorstelling zet de Egyptisch-Nederlandse journalist, schrijver en theatermaker Mounir Samuel de grenzen van geografie, geaardheid, gender, geloof en geslacht op scherp. do 28 21:00, Podium Mozaiek, € 17,KOM HIER DAT IK U KUS Na de toneelbewerking van haar debuutroman ‘Vele hemels boven de zevende’ is nu Op de Beecks confronterende verhaal over Mona en de verhoudingen in haar familie voor het theater bewerkt.

Een toneelvoorstelling vol humor, scherpte en ontroering met o.a.

Sophie van Winden, Dragan Bakema en Reinout Bussemaker. vr 29, za 30 20:30, zo 31 14:30, DeLaMar Theater, € 17,50 NOEM HET MAAR LIEFDE TONEELGROEP MAASTRICHT Anniek Pheifer en Jeroen Spitzenberger spelen de hoofdrollen in een gloednieuwe toneeltekst van Ilja Leonard Pfeijffer. Het stuk beschrijft 15 scènes die onherroepelijk uitdraaien op het consumeren van de liefde. 15 scènes, 15 personages, 15 keer seks.

In de regie Michel Sluysmans wordt ‘Noem het maar liefde’ een hilarische en ontroerende reis langs bedrog, eenzaamheid, verleiding, verlangen en het snakken naar echte liefde. vr 29 20:00, Schouwburg Amstelveen, € 29,- t/m € 30,-

LIKEMINDS EN SAMAN AMINI - A SEAT AT THE TABLE Een vlijmscherpe theatervoorstelling over het gevoel van liefde en haat voor ons vaderland. Een ontroerend, humoristisch en kritisch portret van hoe racisme zich manifesteert in onze samenleving. za 30 20:15, Theater De Meervaart, € 10,DARK SHADES OF LIGHT De voorstelling is een fantasie over het leven en sterven van meneer de Wit en wat aan zijn leven voorafging. Het publiek wordt door de spelers meegenomen in een intense ontdekkingsreis naar de essentie van het menselijke lijden. za 30 20:00, CC Amstel, € 17,50 t/m € 20,LEV In een uitbundige voorstelling met meerstemmig gezongen liederen reis je over de hele wereld. Een muzikaal feest door 5 acteurs/zangers en een koor. Met alle ruimte voor het publiek om uit volle borst mee te zingen. za 30 16:00, Theater De Krakeling, € 13,- t/m € 16,-

DANS

LOUISE LECAVALIER BATTLEGROUND Louise Lecavalier was jarenlang het gezicht van La La La Human Steps, het Canadese gezelschap dat sinds de jaren 1980 wereldwijd furore maakt.

De voorstelling gaat over idealen en teleurstellingen, geïnspireerd door Italo Calvino’s boek ‘De ridder die niet bestond’ – over een middeleeuwse ridder die een toonbeeld van ridderlijkheid, medelijden, godsvrucht en trouw is, maar enkel een leeg harnas blijkt te zijn. zo 11, ma 12 20:00, ITA, € 23,50 KALPANARTS - SUPERHUMAN: OUR INNER DARKNESS In een hedendaagse dansvoorstelling van choreograaf en cultureel antropoloog Kalpana Raghuraman gaan zes dansers en een zangeres op zoek naar een nieuwe superheld. Een held die óók kwetsbaar en onaangepast durft te zijn, een superhuman.

Met elkaar maken zij de donkere kanten van de held zichtbaar, om zo de complexiteit van de mens en de menselijkheid van de held bloot te leggen. zo 10 15:00 en 20:30, CC Amstel, € 17,50 t/m € 20,DUNJA JOCIC THE PROTAGONIST In de nieuwe voorstelling ‘The Protagonist’ van Dunja Jocic volgen we een narcistische, kille jonge vrouw. In haar dwangmatige computerverslaving heeft ze zich vereenzelvigd met de digitale wereld. In een poging grip te krijgen op haar leven, neemt ze het rigoureuze besluit offline te gaan. Haar toevlucht tot de analoge wereld veroorzaakt een stroom aan surrealistische dagdromen. di 12 20:30, Theater Bellevue, € 11,CONNY JANSSEN DANST BROOS Na HOME (2017) en de remake van INSIDE OUT (2018) is BROOS het nieuwste werk van Conny Janssen voor het theater. BROOS verhaalt over de kwetsbaarheid van het leven, van de eerste schreeuw tot de laatste zucht.

57

maart 2019

ZIEL | ROUH - ICK & AMSTERDAMS ANDALUSISCH ORKEST Muziek uit Al-Andalus en hedendaagse dans botsen, schuren, zoeken en vinden elkaar in deze voorstelling. Twee disciplines, twee beschavingen, twee denkkaders, twee tradities maken samen een som die ver boven de simpele optelling uitstijgt. zo 17 16:00, Theater De Meervaart, € 15,GERMAINE ACOGNY - SOMEWHERE AT THE BEGINNING In deze voorstelling verbeeldt de charismatische choreografe Germaine Acogny haar eigen levensverhaal en trekt ze parallellen met de moderne Afrikaanse geschiedenis sinds de Tweede Wereldoorlog. Een vloed van beelden, geluiden, taal en dans vertelt onder andere over haar vader, die onder de blanke heerschappij diende, haar almachtige voodoo-grootmoeder en haar vlucht naar Europa. ma 18 20:30, Frascati, € 13,50 t/m € 17,NACHTHEXEN II - LA PARISIENNE Een multidisciplinaire voorstelling, gebaseerd op een oprecht dagboekverslag van de aanslagen in Parijs in de nacht van 13 op 14 november 2015 van de Parijse Cécile Lassonde. Krachtig en ingetogen dans, stevig en gevoelig teksttheater, doordringende en verstilde live muziek. di 19 20:30, Theater Bellevue, € 11,THE RUGGEDS - BETWEEN US De crewleden van The Ruggeds kennen elkaar sinds hun tienerjaren. In deze voorstelling proberen ze de banden te ontrafelen die hen verbinden. Ze mixen muziek, acrobatiek, humor en dans tot een verbluffende show. zo 24 16:00, Theater De Meervaart, € 5,-

CABARET

STAND-UP COMEDY SHOW (NL) De top van de Nederlandse comedians. elke vr, za 20:30, Comedy Café, € 15,- t/m € 17,50 IMPROV COMEDY SHOWS Boom Chicago zet grappige, slimme comedy shows (EN) neer in haar theater aan de Rozengracht. elke wo t/m vr 20:30, za 20:00, zo 19:00, Boom Chigaco, € 10,- t/m € 24,95 COMEDYTRAIN Comedytrain is een verrassingspakket: Je weet nooit van tevoren wie er precies komen spelen, behalve dan dat het een exquise selectie uit het Comedytrain collectief betreft. elke wo, do, vrij & za 20:30, Toomler, € 11,50 t/m € 18,50

ANGST EN ANDER ZAAIGOED Het is tijd voor actie! Zangzaad is de beste munitie voor een bangloze toekomst. Tekstdichters, musici en performers, onder aanvoering van Theo Nijland.

Met de muzikale oproerkraaiers: Meral Polat, Eran Ben-Michael, George Elias Tobal, Sabrina Starke en Anne Soldaat. do 7 t/m za 9 20:15, De Kleine Komedie, 11,50 VILAIN GAI

NEDERLANDS DANS THEATER 2 - SETTLE FOR MORE Veelbelovende dansers tonen wat zij waard zijn in het dynamische kwartet ‘Simple Things’ (2001) van grootmeester Hans van Manen en in het veelgeprezen ‘Midnight Raga’ (2017) van Marco Goecke. Daarnaast creëren de jonge dansers en choreografen Bryan Arias en Felix Landerer hun eerste werk voor NDT 2. za 16 20:00, Schouwburg Amstelveen, € 29,-

TOP 3 CABARET

CLAUDIA DE BREIJ - NU Claudia de Breij. Ze is vrolijk hoor, daar niet van, maar ook een beetje bang. Bang dat de oorlog komt, en dat je dan moet schuilen. Jaja. Je kunt er over zingen. Je kunt er ook iets aan doen. Maar hoe? Hoe ga je de golven van de geschiedenis te lijf zoals Willem van Oranje, zoals Mahatma Ghandi of toch zoals Piet van de lokale fanfare uit het dorp van haar jeugd? En wanneer doe je dat dan? Dat weet ze wel: NU. Koninklijk Theater Carré, 19 t/m 22 maart

CHLO LEENHEER

wo 13, do 14 20:30, ITA, € 23,50

MICHA WERTHEIM - VOOR ALLE DUIDELIJKHEID Hij prikkelt. Hij tergt. Hij ontregelt. Hij is tegendraads. In dit pleidooi van Micha Wertheim voor alle duidelijkheid. Want we leven in duidelijke tijden. Het is steeds duidelijker wie de vijand is. En waar die zit.

Het is ook duidelijk dat er fouten zijn gemaakt. En wie de fouten heeft gemaakt. En dus wordt de oplossing ook steeds duidelijker. Volgens Micha. En Micha kan het weten.

De Kleine Komedie 19 t/m 30 maart ROUÉ VERVEER HEPPIE DE PEPPIE Hij wordt geprezen om zijn driftige en enthousiaste speelstijl, charisma en talent om te improviseren en geeft op originele en grappige wijze een eigen kijk op de wereld. vr 1 20:30, DeLaMar Theater, € 12,50 JOHAN GOOSSENS - VLAM Ook al is hij ondertussen boven de dertig, heeft een burgerlijk koophuis en gebruikt hij onderzetters als iemand een biertje komt drinken, Johan Goossens houdt het vuurtje brandend, met rake observaties, onweerstaanbare grappen en prachtige liedjes. vr 1, za 2 20:30, Theater De Meervaart, € 13,TRUDY LABIJ & FRANS MULDER - ’T IS NOGAL FRIS VOOR DE TIJD VAN HET JAAR Een eenmalige gezamenlijke voorstelling waarbij twee onthutsend eerlijke en meedogenloos geestige solo’s naadloos in elkaar overgaan. Ze vertellen en zingen over hun levens, liefdes, ouders en carrières, filosoferen over het heden en de nabije toekomst en maken zich met veel

GUZMAN Dingen die wellicht herkenbaar zijn, dingen die op zijn minst opmerkelijk zijn, dingen die opzienbarend zijn. Zijn het ontboezemingen? Wie weet. Na Ga-Bie-Jer komt Javier met Guzmán. Het is het tweede programma in een trilogie, die afgesloten zal worden met Francisco. In Guzmán kijkt Guzman terug op zijn grillige leven, zijn stormachtige carrière en vertelt hij dingen die je nog niet van hem wist.

Bellevue 20 t/m 23 maart plezier kwaad over zaken waar een mens toch niks aan kan veranderen. vr 1 20:30, Schouwburg Amstelveen, € 23,HANS AARSMAN - DOKTER AARSMAN Hans Aarsman is schrijver, fotodetective en fotojournalist, en vooral bekend als scherp analyticus van nieuwsfoto’s. In ‘Dokter Aarsman’ behandelt de fotodetective enerverende gevallen uit zijn dagelijkse praktijk. za 2 20:30, Schouwburg Amstelveen, € 21,ALFIE BROWN In Comedytrain International Presents, de nieuwe show van de charmante en rauwe Brit over politiek, vaderschap en sexschandalen. zo 3 20:30, Toomler, € 19,50 RENÉ VAN MEURS - IK BELOOF NIKS Het zou zomaar kunnen. Een voorstelling vol mooie verhalen.

Rake grappen in een tempo om heftig van te hijgen. Een avondje adembenemend ad rem. Maar René van Meurs belooft niks. di 5, wo 6 20:15, De Kleine Komedie, 10,25

DE PARTIZANEN HET LEVEN AN SICH Op geheel Partizaanse wijze, in hoog tempo, gaan de twee mannen er alles aan doen om je te verbazen, te verwarren, te ontroeren en hard te laten lachen. vr 8 20:30, Schouwburg Amstelveen, € 19,SERMIYAN MIDYAT SERMIYAN MIDNIGHT De Turkse stand-up comedian, regisseur, acteur en theaterspeler vertelt over zijn kindertijd tot nu in een eigen, komische en unieke steil. zo 10 19:00, Podium Mozaïek, € 22,50 BRIGITTE KAANDORP EH...

La Kaandorp zal opnieuw een poging wagen de wereld voor de mensen in de zaal te duiden en orde in de chaos te scheppen. Of zij daarin zal slagen is de vraag, maar dat mag de pret niet drukken, want ondertussen valt er genoeg te lachen. ma 11, di 12 20:00, Schouwburg Amstelveen, € 32,TIM KNOL In ‘Lost & Found 2’ speelt hij nieuw werk van zijn vierde album ‘Cut the Wire’, aangevuld met een aantal schitterende covers. Omlijst door verhalen. En anekdotes. ma 11 20:15, De Kleine Komedie, € 11,25 FUNDA MÜJDE - FUNDA STELT ZICH AAN Funda was stuk na haar autoongeluk. En niemand had medelijden met haar. In de regie van Celil Toksöz worden Funda’s verhalen omgezet tot een hilarische voorstelling over de blik van ‘de Ander’, Funda’s lief én leed en het verschijnsel van ‘aanstellen’ in onze huidige maatschappij. do 14 t/m za 16 20:30, Theater Bellevue, € 11,LENETTE VAN DONGEN PARADIJSKLEIER Zit je uitgeput op de bank gevangen tussen droom en werkelijkheid en weet je het ook allemaal even niet meer? In ‘Paradijskleier’ fileert Lenette van Dongen op hilarische wijze jouw dromen en laat je weer verliefd worden op je eigen werkelijkheid. Saai is het nieuwe spannend. vr 15 20:00, Schouwburg Amstelveen, € 24,JAN BEUVING EN PATRICK NEDERKOORN - LEUKER KUNNEN WE HET NIET MAKEN Jan Beuving en Patrick Nederkoorn schieten te hulp. Ze leggen de liefde bloot achter de bureaucratie van de Belastingdienst.

Achter het controleren achter de komma. Scherp, intelligent en ongelooflijk geestig. Met mooie liedjes en hilarische lappen tekst en Tom Dicke achter de piano. ma 18 20:15, De Kleine Komedie, € 11,50 PIEPSCHUIM GROTE WOORDEN Piepschuim heeft een naam

opgebouwd met energieke en goed ontvangen shows met muziek, cabaret en theater. In hun nieuwe show gaan de mannen helemaal los en ze gebruiken daarbij ‘Grote Woorden’. Zo noemen zij dit bij voorbaat hun allerbeste programma. Nóóit was een voorstelling zo veelzeggend en ongelooflijk maatschappelijk relevant. vr 22 20:30, Schouwburg Amstelveen, € 20,JANNEKE JAGER FEMME FAÇADE Een muzikale voorstelling op het snijvlak van cabaret & kleinkunst, waarin Janneke begeleid wordt op piano en gitaar door twee muzikanten. Liedjes waarin het leven in al zijn breekbaarheid wordt bezongen zijn de leidraad van de show. Dapper vertelt ze over haar worsteling met een familiegeheim en de zorg voor een zieke vader. zo 24 15:00, Betty Asfalt Complex, € 17,50 HOOFDLETTER 3 Hoofdletter 3 is een poëtische samenwerking tussen een man met een stem (Gerson Main), een man met een doel (Tijdelijke Toon) en de nieuwe Kaandorp (Nicole). Gewapend met woorden, een danser een piano en een gitaar, flirt Hoofdletter 3 met de ruimte en de mogelijkheden van het theater. zo 24 16:00, Theater Bellevue, € 11,FREEK DE JONGE DE SUPPOOST In De Suppoost staat Freek voor het eerst in jaren weer alleen op het toneel. Als zaalwachter van een museum neemt hij je mee op avontuur, van voorvallen tijdens ontmoetingen met bezoekers tot invallen betreffende kunst- en vliegwerk. di 26 20:00, Schouwburg Amstelveen, € 29,- t/m € 30,THEATERTROEP/JUDITH HERZBERG - OPGEDIEPT Judith Herzberg schreef met ‘Leedvermaak’ (1982), ‘Rijgdraad’ (1995) en ‘Simon’ (2002) een beroemde en fascinerende trilogie over de stille impact van de Tweede Wereldoorlog op een Joodse familie. In samenwerking met de eigenzinnige en ruim vijftig jaar jongere Theatertroepers schrijft ze nu een vierde deel, passend bij deze tijd. za 30 20:30, Schouwburg Amstelveen, € 20,KARIN BLOEMEN - SOUVENIRS Verrassende nieuwe songs, onvoorspelbare conferences, prachtige jurken en dito decor.

Je verzamelt heel wat in je leven.

Foto’s van bijzondere momenten, advertentie

VALLENDE MAN

14 — 30 MRT INTERNL THEATER AMSTRDM

58

KRANT

ZOE LYONS Comedytrain International Presents: Zoe Lyons. ‘Deze Britse heeft alles in huis om een zaal plat te spelen’, aldus The Guardian. zo 31 22:30, Toomler, € 19,50

FESTIVALS

DON’T LET DADDY KNOW Dit jaar zal Don’t Let Daddy Know bestaan uit een geheel nieuwe productie met een indrukwekkend podium! Met vrijdag optredens van o.a. Tiësto, Afrojack, Timmy Trumpet, Headhunterz, Mike Williams, Dimitri Vangelis & Wyman en The Him en op zaterdag: Don Diablo, Nicky Romero, Quintino, Coone, Third Party, Sem Vox, Todd Helder en special guests Sunnery James & Ryan Marciano. vr 1, za 2 22:00, Ziggo Dome, € 48,16 t/m € 198,53 CINEDANS DANCE ON SCREEN Cinedans – Dance on Screen Festival viert zijn 16e editie in Eye Filmmuseum en in A-Lab’s Playground. Naast nationale en internationale dansfilms en documentaires maken ook installaties, VR-dans projecten, lezingen, debatten en workshops deel uit van het festival. Highlights zijn o.a.: ‘New Dutch’, een selectie van de beste korte dansfilms uit Nederland, Clara van Gools nieuwe dansspeelfilm ‘The Beast in the Jungle’, de Nederlandse premiére van een documentaire over de wereldberoemde Canadese danseres en choreografe Louise Lecavalier, de premiere van de documentaire ‘Mittens’ over Anne Teresa de Keersmaker en een speciale voorstelling van de baanbrekende films van Maya Deren uit het Eye filmarchief. vr 8 t/m zo 10 diverse aanvangstijden en locaties, diverse prijzen ROZE FILMDAGEN Elf dagen lang kan je in het Ketelhuis en het Westergastheater genieten van het beste wat de internationale roze cinema te bieden heeft. Met gasten, debat, maar vooral met speelfilms, documentaires en shorts die je raken. do 14 t/m zo 24 diverse aanvangstijden en locaties, diverse prijzen advertentie

Schumann

Symfonie

2

za 16, ma 18 maart Het Concertgebouw www.orkest.nl

BOEKEN IN DE HALLEN De boekenschat op deze markt wordt bijeengegaard door nijvere boekhandelaren uit het hele land. Er zijn boeken te vinden op tal van terreinen. Bijzondere boeken, heel goedkope boeken, bijna nieuwe boeken, maar ook stokoude. zo 17 10:00 - 18:00, De Hallen Amsterdam, gratis WONDERLAND FESTIVAL Wonderland Festival Indoor is een house en techno festival waar alles draait hier om het onwerkelijke, waar je innerlijke excentrieke zelf geen grenzen kent. Het thema is gebaseerd op Carroll’s bekende ‘Alice In Wonderland’, waarbij alle aanwezigen in een psychedelische wereld vol vreemde figuren terechtkomen zodra ze het festival binnenstappen met drie area’s gericht op house, tech-house en techno. za 23 13:00, Thuishaven, vanaf € 29,50

maart 2019

­

TOP 3 EXPO

door Hella Niemeijer

SCHELTENS & ABBENES - ZEEN Maurice Scheltens (1972) en Liesbeth Abbenes (1970) zijn erin geslaagd een internationale, artistieke praktijk op te bouwen op het kantelpunt tussen opdracht- en autonome fotografie en worden beschouwd als Nederlands meest vooruitstrevende hedendaagse stilleven fotografen. In hun onderzoek naar de anatomie van objecten komen voorwerpen tot leven door ze uit de dagelijkse context te halen, erop in te zoomen, ze te kadreren om zo zorgvuldig tot de kern ervan door te dringen.

FOAM, vanaf 15 maart

SEXBOERDERIJ HET GOUDEN KALF - GUMMBAH EN LEONARD BEDAUX CINEMA Een overrompelend multi media spektakel waarin literatuur en cinema een absurd verbond sluiten en zo adembenemende inzichten bieden in het menselijk leven. za 2 20:30 Betty Asfalt Complex, € 17,50 DE GROTE REBELSE VOORLEESESTAFETTE - OBA (6+) OBA is 100 jaar en daarom viert de OBA feest! De hele middag wordt er voorgelezen uit ‘Bedtijdverhalen voor rebelse meisjes 1 & 2’. wo 6 15:00 OBA Banne, wo 20 15:00 Mercatorplein en za 23 15:00 De Hallen, gratis KAMAGURKA - DE GRENZEN VAN DE ERNST Een voorstelling waarin Kamagurka afwisselend speelt en leest.

Hij mixt nieuw materiaal dat hij voor het eerst laat horen met tekst die tot dertig jaar terug kan gaan. Archeo-logisch dus, maar tegelijkertijd verrassend actueel. vr 8, za 9 20:30, Betty Asfalt Complex, € 15,DANS IN DE HALLEN Kom kijken naar dansoptredens of doe zelf mee tijdens een van de proeflessen in verschillende stijlen. Daarnaast is er een markt met kleding en dansscholen. Van amateur tot professional, iedereen is welkom! zo 10 13:00, De Hallen Amsterdam, gratis THE ADDAMS FAMILY Een hilarische voorstelling, omlijst door een fantastisch live orkest, de nieuwste special effects en een ongeëvenaard decor. Met

EEN LEVEN LANG THEATER: WILLEM NIJHOLT Ivo van Hove gaat met Willem Nijholt in gesprek over zijn indrukwekkende en veelzijdige carrière, van het vroege toneelwerk in de jaren zestig, via de Wim Sonneveld-theatershows, tot de musicals van onder andere Annie M.G. Schmidt en Cabaret, Oliver en Miss Saigon, naar zijn rol als Claudius in Hamlet zo 31 16:00, ITA, € 12,50

MUSEA

ALLARD PIERSON MUSEUM

DIVERSEN

ALL STARS - JIM BAKKUM, KEES BOOT E.A. Voor deze nieuwe Nederlandse musical schreef Thomas Acda samen met David Middelhoff de muziek, is de regie van Frank Lammers en de choreografie/ staging van Daan Wijnands. De hoofdrollen worden gespeeld door o.a. Jim Bakkum en Kees Boot.

Een feelgood voorstelling over vriendschap, volwassen worden, eigenwijze vrouwen en vasthouden voor man en vrouw, jong en oud en aanvaller of verdediger. vr 1 t/m za 9 diverse aanvangstijden, Theater De Meervaart, € 37,-

die hun geliefden aan de zee verloren laat niemand onberoerd.

Met o.a. Bill van Dijk, Mariska van Kolck en Joke de Kruijf. za 23 20:00, Schouwburg Amstelveen, € 39,- ABEL’S AMERICANANA Een bonte avond vol rootsmuziek! Country, folk, blues, soul én mooie verhalen. do 28 20:30, Betty Asfalt Complex, € 17,-

Archeologisch museum van de Universiteit van Amsterdam.

Oude Turfmarkt 127, tel. 525 25 56 www.allardpiersonmuseum.nl

AMSTERDAM MUSEUM JULIE GREVE

mooie en minder mooie herinneringen, spullen die je al lang niet meer gebruikt. Als huis en hoofd zo vol zitten, dan wordt het tijd voor de grote schoonmaak.

In ‘Souvenirs’ voegt Bloemen de daad bij het woord en gooit alle ballast de deur uit. za 30 20:00, Schouwburg Amstelveen, € 34,- t/m € 35,-

AGENDA

VERLANGEN NAAR MEKKA Voor een kwart van de wereldbevolking is Mekka dé plek waar je een keer in je leven geweest moet zijn.

De hadj is de belangrijkste islamitische bedevaart waar jaarlijks miljoenen mensen aan deelnemen, waaronder duizenden Nederlanders.

Wat trekt de pelgrims? Welke indrukken en ervaringen doen zij op, onderweg, ter plekke en na terugkomst?

Tropenmuseum t/m 12 februari 2020 Pia Douwes, Johnny Kraaijkamp, Tony Neef e.a. wo 13 t/m zo 31 diverse aanvangstijden, DeLaMar Theater, € 52,50 HEAD OF THE RIVER AMSTEL Head of the River Amstel is sinds het kampioenschap in 1933 voor het eerst werd gehouden uitgegroeid tot een van de populairste roeiwedstrijden van het land waar niet op een baan wordt geroeid maar op een rivier met onvoorspelbare wateren. Tijdens de klassieker der roeiwedstrijden is bij editie 2019 ook aandacht voor KiKaRoW, om geld in te zamelen voor dit goede doel. za 16, zo 17 10:00 - 17:00, Start: Rozenoordbrug HADEWYCH MINIS - WAT IS HET GEHEIM VAN ZELF LIEDJES SCHRIJVEN? (8+) Multitalent Hadewych Minis vertelt alles over haar liefde voor muziek, hoe het is om je eigen liedjes te schrijven én ze laat ook horen hoe prachtig haar stem klinkt. zo 17 15:00, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 8,50 JP DEN TEX JP den Tex is een gerenom-

FUTURES PAST & PRESENT In deze tentoonstelling wordt het werk van vier vrouwelijke fotografen getoond: Céline van Balen, Julie Greve, Esther Kroon en Helga Paris. Vier fotografen met een groot talent, van wie de opkomst – of ondergang – van hun carrière wordt bepaald door bijzondere factoren. Wat deze vier fotografen verder verbindt, is hun grote talent om een direct engagement met hun onderwerp aan te gaan.

Huis Marseille vanaf 9 maart meerde Nederlandse singer/ songwriter, die zijn beeldende liedjes combineert met theatrale elementen als ‘storytelling’ en ‘spoken word’. Hij zal zijn album ‘Wolf!’ integraal uitvoeren, in de originele bezetting, met het héle verhaal! De voorstelling is Nederlands gesproken, Engels gezongen. Met gitariste/mandolinespeelster Yvonne Ebbers en violist Diederik van Wassenaer. zo 17 16:00, De Nieuwe KHL, € 16,VUILE HUICHELAAR 6 - MORGEN BEGINT NU Telkens weer kijken rasechte theatervrouwen Saskia en Paulette met vrolijke verbijstering naar het leven. Maar wat willen ze nou eigenlijk? Wat staat er op de bucketlist? In deze zesde ‘Vuile huichelaar’ komen wederom nieuwe meezingliedjes, hilarische sketches en originele typetjes voorbij. vr 22 20:30, DeLaMar Theater, € 22,50 OP HOOP VAN ZEGEN Een oer-Hollandse musical gebaseerd op het toneelstuk van Herman Heijermans. Het wel en wee van de vissersweduwe Kniertje en de andere vrouwen

De geschiedenis van Amsterdam vanaf de middeleeuwen.

1001 vrouwen in de 20ste eeuw Verhalen van inspirerende, beroemde en beruchte vrouwen. t/m 10 maart Gewoon Stoer! 80 jaar Margriet 80 vrouwen van nu met een bijzonder levensverhaal. Fotograaf Sacha de Boer legde hun kracht vast in een serie unieke portretten. t/m 10 maart Kalverstraat 92, tel. 523 18 22 www.amsterdammuseum.nl

AMSTERDAM PIPE MUSEUM Overzicht van de rookcultuur.

Prinsengracht 488, tel. 421 17 79 www.pipemuseum.nl

MUSEUM HET SCHIP DE AMSTERDAMSE SCHOOL

Museum Het Schip toont de schoonheid van de Amsterdamse School in volle glorie.

Gaudí en de Amsterdamse School Een tentoonstelling met prachtige, fantasievolle voorwerpen van de Catalaanse architect en maquettes van zijn bekendste gebouwen. t/m 31 maart Oostzaanstraat 45, tel. 686 85 95 www.hetschip.nl

BEZOEKERSCENTRUM AMSTERDAMSE BOS

Bezoekerscentrum van het grootste stadsbos van Nederland.

Bosbaanweg 5, tel. 545 61 00 www.amsterdamsebos.nl

ANNE FRANK HUIS

De onderduikplaats waar Anne Frank haar dagboek schreef tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Prinsengracht 267, tel. 556 71 05 www.annefrank.org

DE APPEL ARTS CENTRE

Kunstencentrum exposities op locatie, tel. 625 56 51 www.deappel.nl

ARCAM

Architectuurcentrum Amsterdam Prins Hendrikkade 600, tel. 620 48 78 www.arcam.nl

ARTIS

De oudste dierentuin van Nederland met olifanten, pinguïns, giraffen, zeeleeuwen, apen, kamelen, duizenden vlinders in het Vlinder­- pavil-

maart 2019 joen, een aquarium en nog veel meer.

De staat van natuur Foto’s van de Duitse fotograaf Claudius Schulze die hij maakte tijdens zijn reis door Europa op zoek naar het Europese landschap.

Plantage Kerklaan 38, tel. 0900278 47 96, www.artis.nl

IJpromenade 1, tel. 589 14 00 www.eyefilm.nl

FOAM AMSTERDAM

Vijzelstraat 32, tel. 723 0560 www.debazelamsterdam.com

Centrum voor fotografie, ontmoet-ingsplek voor fotografen en discussieplatform.

Feast for the eyes t/m 3 maart Erwin Blumenfeld in color - His New York Years t/m 14 april Santu Mofokeng - Stories t/m 28 april Eva O’Leary - Happy Valley t/m 28 april Scheltens en Abbenes - ZEEN vanaf 15 maart Keizersgracht 609, tel. 551 65 00 www.foam.org

BIJBELS MUSEUM

VAN GOGH MUSEUM

APPIE BAANTJER MUSEUM

In de kelder van café Heffer, vlakbij de plek waar Baantjer jarenlang werkte als rechercheur.

Oudebrugsteeg 7, tel. 428 44 88 www.heffer.nl

DE BAZEL

Ontmoetingsplaats voor bijbel, kunst en cultuur in een monument.

In het Cromhouthuis.

Dit is mijn verhaal - Over geloof, hoop en inspiratie. t/m 27 oktober Herengracht 366, tel. 624 24 36 www.bijbelsmuseum.nl

BIJZONDERE COLLECTIES UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM

Cultureel erfgoed tentoonstellingen in historische panden.

Oude Turfmarkt 129, tel. 525 73 00 www.bijzonderecollecties.uva.nl

COBRA MUSEUM

De Cobra Museum collectiepresentatie De CoBrA-beweging was een van de belangrijkste kunstbewegingen in de 20ste eeuw. Het Cobra Museum toont steeds in wisselende tentoonstellingen haar CoBrA-collectie.

Cobra 70: een meerkoppige slang t/m 2 juni Sandbergplein 1, Amstelveen, tel. 547 50 50 www.cobra-museum.nl

CROMHOUTHUIS

Stadspaleis uit de Gouden Eeuw.

Herengracht 366, tel. 624 24 36 www.cromhouthuis.nl

DIAMANTMUSEUM

Een reisverhaal. Een reis die 200 km onder de aardkorst begint en eindigt in de ring aan uw vinger.

Paulus Potterstraat 8, tel. 30 55 300 www.diamantmuseumamsterdam.nl

VAN EESTERENMUSEUM

Museum over de stedenbouw­ kundige Van Eesteren en de Westelijke Tuinsteden.

Rijke eenvoud. Interieurs & objecten uit de wederopbouw.

De expositie toont gerestaureerde meubelensembles van bekende Nederlandse ontwerpers, objecten van verzamelaars en werk van hedendaagse makers. Daarnaast is er een randprogramma met lezingen, creatieve workshops en nachtelijke videokunst. t/m 5 mei Noordzijde 31, tel: 447 1857 www.vaneesterenmuseum.nl

EYE FILMMUSEUM

Dagelijks voorstellingen. Informatieen documentatiecentrum.

Jan Svankmajer - The Alchemical Wedding t/m 3 maart A Tale of Hidden Histories Tentoonstelling die met het werk van beeldend kunstenaars Broomberg & Chanarin, Omer Fast, Chia-Wei Hsu en Meiro Koizumi laat zien hoe kunstenaars film en video, maar ook bijvoorbeeld diaprojectie, documenten, foto’s en geluid inzetten om verhalen over de geschiedenis te onderzoeken, deconstrueren en ‘ontmaskeren’. vanaf 16 maart

De grootste collectie werken van Vincent van Gogh ter wereld.

Hockney - Van Gogh: The Joy of Nature Als je naar Hockneys kleurrijke schilderijen kijkt, laat het zich niet moeilijk raden dat Van Gogh een grote bron van inspiratie is. t/m 26 mei Paulus Potterstraat 7, tel. 570 52 00 www.vangoghmuseum.nl

HET GRACHTENHUIS

17e-eeuws grachtenpand met de geschiedenis van de grachtengordel én de kunst van de Gouden Eeuw.

Herengracht 386, tel. 421 16 56 www.hetgrachtenhuis.nl

HERMITAGE AMSTERDAM

Wisseltentoonstellingen afkomstig uit de collectie van het beroemde museum in Sint-Petersburg.

Portrait Gallery of the Golden Age Dertig reusachtige groepsportretten uit de zeventiende eeuw uit de collecties van het Amsterdam Museum en het Rijksmuseum.

De schatkamer!

Meesterwerken uit de Hermitage t/m 25 augustus Amstel 51, tel. 530 87 55, www.hermitage.nl

HOLLANDSCHE SCHOUWBURG

Ooit een theater, nu een monument met een tentoonstelling, ter nagedachtenis aan de duizenden joden die in de WOII vanuit dit gebouw werden gedeporteerd naar de concentratiekampen.

Plantage Middenlaan 24, tel.

531 03 40, hollandscheschouwburg.nl

DE HORTUS

Een van de oudste (1682) botanische tuinen.

In het jaar 2019 zal de Hortus Botanicus Amsterdam in het teken staan van planten en gezondheid.

Plantage Middenlaan 2 A, tel. 625 90 21, www.dehortus.nl

HORTUS BOTANICUS

In 1967 opgezet ten behoeve van onderwijs en onderzoek.

Van der Boechorststraat 8, tel. 598 93 90, www.vu.nl

HUIS MARSEILLE

Eigentijdse en historische fotografie in 17e-eeuws pand.

Een combinatie van recent werk van jonge Afrikaanse fotografen met het werk van Afrikaanse fotografen van verschillende generaties uit de collectie van Huis Marseille en de Han Nefkens H+F Collection t/m 3 maart Futures Past & Present De tentoonstelling toont het werk van vier vrouwelijke fotografen: Céline van Balen, Julie Greve, Esther Kroon en Helga Paris. vanaf 9 maart Keizersgracht 401, tel. 531 89 89 www.huismarseille.nl

INTERNATIONAAL INSTITUUT VOOR SOCIALE GESCHIEDENIS Een van de grootste documentatieen onderzoekscentra ter wereld op het terrein van sociale geschiedenis en geschiedenis van de arbeiders­beweging.

Cruquiusweg 31, tel. 668 58 66 www.iisg.nl

JAN VAN DER TOGT MUSEUM Lita Cabellut – Een kroniek van het oneindige t/m 3 maart Anneke Schat t/m 3 maart Dorpsstraat 50, Amstelveen, tel. 641 57 54 www.jvdtogt.nl

JOODS HISTORISCH MUSEUM

Objecten en kunstvoorwerpen die een relatie hebben met religie, cultuur en geschiedenis van de joden in Amsterdam.

Chim (David Seymour 1911-1956), legendarisch fotojournalist t/m 10 maart Nieuwe Amstelstraat 1, tel. 531 03 10 www.jhm.nl

KATTENKABINET

Expositie van kunstwerken met als onderwerp ‘de kat’.

Herengracht 497, tel. 626 53 78 www.kattenkabinet.nl

KLEDERDRACHTMUSEUM

Streekkostuums. Voor iedereen met interesse in folklore.

Herengracht 427, tel. 845 23 99 www.hetklederdrachtmuseum.nl

MUSEUM WERF ‘T KROMHOUT

Het museum toont historie van Nederlands Industrieel Erfgoed.

Hoogte Kadijk 147, tel. 627 67 77 www.kromhoutmuseum.nl

MUSEUM VAN LOON

Grachtenhuis uit de 17e eeuw met familieportretten, stijlkamers en Franse tuin.

Pieter van Loon Allestekenaar in het hart van de 19e eeuw. t/m 13 mei Keizersgracht 672, tel. 624 52 55 www.museumvanloon.nl

MADAME TUSSAUDS

Museum met wassenbeelden.

Dam 20, tel. 522 10 10 www.madametussauds.nl

MUSEUMHAVEN

Restauratie, behoud, onderhoud van historische binnenvaartschepen.

Oosterdok 12 www.museumhavenamsterdam.nl

MUSEUMTRAMLIJN

Tramdienst met historisch materieel.

Rit van ong. 7 km en ong. 30 min. van Haarlemmermeerstation naar Bovenkerk. Elke zo t/m oktober.

Amstelveenseweg 264 www.museumtramlijn.org

NATIONAAL HOLOCAUST MUSEUM

Plek waar menselijke moed en onbaatzuchtigheid tot uiting kwamen.

De Jodenvervolging in foto’s.

Nederland 1940-1945. t/m 6 oktober Plantage Middenlaan 27, tel. 531 03 10, www.jhm.nl

NEMO SCIENCE MUSEUM

Centrum vol wetenschap en technologie.

Leven in het heelal In de nieuwe tentoonstelling Leven in het heelal ga je mee op ontdekkingsreis naar de verste uithoeken van het heelal.

Oosterdok 2, tel. 531 32 33 www.nemosciencemuseum.nl

DE NIEUWE KERK

De op een na oudste kerk van Amsterdam (1414) met 16e- en 17e-eeuws orgel.

Meesterwerk 2019 Expositie van het imposante werk Sint Michaël (ca. 1633) van Luca Giordano. t/m 17 april Dam 1, tel. 638 69 09 www.nieuwekerk.nl

MUSEUM AMSTERDAM NOORD

Over de geschiedenis van Noord.

Zamenhofstraat 28 A www.museumamsterdamnoord.nl

MUSEUM ONS’ LIEVE HEER OP SOLDER

Amsterdams koopmanshuis met 17e-eeuwse schuilkerk.

Tentoonstelling 130 jaar Museum Ons’ Lieve Heer op Solder O.Z. Voorburgwal 38-40, tel. 624 66 04, www.opsolder.nl

OUDE KERK

Ontdek het onzichtbare leven.

Artisplein, Plantage Kerklaan 38-40, tel. 0900-278 47 96, www.micropia.nl

Hedendaagse kunst en cultuur in het oudste gebouw van de stad. Onder de grafzerken bevindt zich het graf van Saskia van Uylenburgh, de eerste echtgenote van Rembrandt.

Meer Oude Kerk, tentoonstelling in de zeven historische zijruimtes: Eigen collectiestukken en topbruiklenen vormen een samenspel tussen erfgoed en hedendaagse kunst. The Instrument of Troubled Dreams, installatie van Janet Cardiff and George Bures Miller. tot 29 april Oudekerksplein 23, tel. 625 82 84 www.oudekerk.nl

MOCO

KONINKLIJK PALEIS

MOLEN VAN SLOTEN

PIANOLA MUSEUM

MAX EUWE CENTRUM

Permanente tentoonstelling over de schaakgeschiedenis; mogelijkheid om te schaken (computer); schaakbibliotheek.

Max Euweplein 30 A-1, tel. 625 70 17www.maxeuwe.nl

MICROPIA

Museum voor moderne kunst.

Daniel Arsham – Connecting Time t/m 30 september Honthorststraat 20, tel. 370 19 97 www.mocomuseum.com Poldermolen met Kuiperijmuseum, ‘Rembrandt op Zolder’ een audiovisuele presentatie, maquette ‘Amsterdam en het water’; activiteiten voor kinderen.

Akersluis 10, tel. 669 04 12 www.molenvansloten.nl

MULTATULI MUSEUM

Boeken van en over Multatuli. Zijn bureau, bibliotheek en sterfbed.

Korsjespoortsteeg 20, tel. 638 19 38 www.multatuli-museum.nl

Van stadhuis in de gouden eeuw tot stadspaleis van Lodewijk Napoleon en het Koninklijk Paleis op de Dam. Dam, tel. 522 61 61 www.paleisamsterdam.nl Collectie pianola’s, elektrisch aangedreven reproductievleugels en 20.000 muziekrollen.

Westerstraat 106, tel. 627 96 24 www.pianola.nl

MUSEUM HET REMBRANDTHUIS

Het huis van Rembrandt met een collectie prenten en schilderijen.

Rembrandt’s Social Network. t/m 19 mei Jodenbreestraat 4, tel. 520 04 00 www.rembrandthuis.nl

59

RIJKSMUSEUM

Overzicht van de Nederlandse kunst en geschiedenis met dagelijks rond­leidingen, workshops of cursussen.

Alle Rembrandts Ter gelegenheid van zijn 350ste sterfjaar in 2019 presenteert het Rijksmuseum voor het eerst in de geschiedenis een overzichtstentoonstelling van alle schilderijen, prenten en tekeningen van Rembrandt uit eigen collectie. t/m 10 juni Chintz: Global Textile t/m 21 juli Museumstraat 1, tel. 0900-07 45 www.rijksmuseum.nl

HET SCHEEPVAARTMUSEUM

Het museum laat zien hoe de zee de Nederlandse cultuur heeft bepaald.

Ontdek 500 jaar maritieme geschiedenis. Van Gouden Eeuw, het leven aan boord tot virtuele zeereis en de replica van het VOC-schip ‘Amsterdam’.

Hans Op de Beeck - Sea of Tranquillity Een tentoonstelling over een imaginair mysterieus en decadent cruiseschip van de Belgische kunstenaar Hans Op de Beeck t/m 9 juni 2019 ms Oranje - Koers gewijzigd Tachtig jaar na de tewaterlating op 8 september 1938 spreekt dit schip door zijn iconische status en zijn veelbewogen geschiedenis nog steeds tot de verbeelding. t/m 18 juli 2019 Kattenburgerplein 1, tel. 523 22 22 www.hetscheepvaartmuseum.nl

STADSARCHIEF AMSTERDAM ‘s Werelds grootste stadsarchief.

Rembrandt Privé t/m 7 april Bewaard voor de Stad t/m 26 mei Vijzelstraat 32, tel. 251 15 11 www.amsterdam.nl/stadsarchief

STEDELIJK MUSEUM

Moderne en hedendaagse kunst en vormgeving.

Echte luxe...

Schenkingen en aanwinsten beeldende kunst 2012 – 2018. t/m 3 maart Tino Sehgal - This Variation 4 februari t/m 3 maart Freedom of Movement Gemeentelijke Kunstaankopen t/m 17 maart Raquel van Haver - Spirits of the Soil t/m 7 april Pinball Wizard: The Work and Life of Jacqueline de Jong t/m 18 augustus Museumplein 10, tel. 573 29 11 www.stedelijk.nl

TASSENMUSEUM HENDRIKJE Grootste tassenmuseum ter wereld.

Duurzame tassen Permanente tentoonstelling Herengracht 573, tel. 524 64 52 www.tassenmuseum.nl

THEO THIJSSEN MUSEUM

De Amsterdamse schrijver, onderwijzer, vakbondsman en sociaal-democratisch politicus Thijssen (1879-1943) is vooral bekend als schrijver van de roman Kees de jongen.

De gelukkig klas - Theo Thijssen en het onderwijs. Over de werkelijkheid achter het verhaal van deze roman uit 1926. t/m 8 juni 1e Leliedwarsstraat 16, tel. 420 71 19 www.theothijssenmuseum.nl

TROPENMUSEUM

Museum over wereldculturen.

Things That Matter doorlopende tentoonstelling BITTER Chocolate Stories Kinderverhalen over cacaoplantages in West-Afrika. t/m 6 augustus Cool Japan

60 t/m 1 september Verlangen naar Mekka t/m 12 februari 2020 Linnaeusstraat 2, tel. 088-0042 800 www.tropenmuseum.nl

TROPENMUSEUM JUNIOR

ZieZo Marokko: elk weekend en tijdens vakanties 14.30 uur Juniorreis (6-13 jaar); 11.00, 11.30, 12.00, 12.30 en 13.00 uur Familiereis (alle leeftijden).

ZieZo Marokko In het museum staat een vliegtuig klaar. Stap in, riemen vast, op naar Marokko!

Linnaeusstraat 2, tel. 088-0042 840 www.tropenmuseumjunior.nl

NEDERLANDS UITVAART MUSEUM TOT ZOVER

Verleden, heden en toekomst van de omgang met de dood.

Kruislaan 124, tel. 694 04 82 www.totzover.nl

VERZETSMUSEUM

Nederland voor, tijdens en vlak na de Tweede Wereldoorlog.

Nach Holland - De meidagen van 1940 door Duitse ogen. t/m 19 mei Plantage Kerklaan 61, tel. 620 25 35 www.verzetsmuseum.org

WERELDERFGOED PODIUM STADSARCHIEF AMSTERDAM Dé startplek om kennis te maken met UNESCO Wereld­erfgoed in Nederland.

Vijzelstraat 32, tel. 251 49 95 www.werelderfgoed.nl

MUSEUM WILLET-HOLTHUYSEN

Volledig ingericht grachtenpand.

Kunst & Passie Een groep ‘objets d’art’ uit de verzameling van Abraham Willet.

Herengracht 605, tel. 523 18 22 www.willetholthuysen.nl

Plan een avondje /uit Plan een Plan avondje een /uit avondje /uit

WOONBOOTMUSEUM

Gevestigd op de Hendrika Maria, een voormalig zeilend bedrijfsvaartuig (1914). Aan boord krijgt men een beeld van deze woonvorm Prinsengracht 296 K, tel. 427 07 50

Uit in Amsterdam, ontdek het allemaal.

Uit in Amsterdam, ontdek het allemaal.

Uit in Amsterdam, iamsterdam.nl/uit ontdek het allemaal.

Hoofdredactie Bart van Oosterhout Vormgeving Het Zomerpaleis: Saskia Franken, Martijn Blokland Ontwerp Loes Koomen Eindredactie Scherp: Renate Dahlmans, San van de Ven. Annemarie Bleeker (Agenda) iamsterdam.nl/uit Medewerkers aan dit nummer Barbara van den Berg/SaltyStock, Annemarie Bleeker, Alice Boothby, Emma Curvers, Veerle Corstens, iamsterdam.nl/uit Floor van Dijck, Anne Dirks, Bart Geeraedts/TXT, Lily Heaton, Sjoerd van Heumen/Bureau Studio, Nadja Hüpscher, Daniël Kieft/We Are Republic, Nick Klaessens, Mike Peek, Famke en Floor van Praag (ZIN), Margriet Prinssen, Inger van

KRANT

maart 2019

AGENDA

ADRESSEN

ArenA Boulevard 590, tel. 0900-687 42 42 www.afaslive.nl AIR Amstelstraat 16, tel. 820 06 70 www.air.nl Amstelkerk Amstelveld 10, tel. 520 00 60 www.stadsherstel.nl Amsterdamse Bostheater De Duizendmeterweg 7, tel. 670 02 50 www.bostheater.nl Apollofirst Apollolaan 123-127, tel. 577 38 00 www.apollofirst.nl Arti et Amicitiae Rokin 112, tel. 624 5134 www.arti.nl Artis Plantage Kerklaan 38-40, tel. 278 47 96 www.artis.nl Badhuistheater Boerhaaveplein 28, tel. 668 51 02 www.badhuistheater.nl De Balie Kleine-Gartmanplantsoen 10, tel. 553 51 51 www.debalie.nl Café Belcampo Hannie Dankbaarpassage 10, tel.

303 28 86 www.cafebelcampo.nl Theater Bellevue Leidsekade 90, tel. 530 53 01 www.theaterbellevue.nl Betty Asfalt Complex Nieuwezijds Voorburgwal 280, tel. 626 46 95 www.bettyasfalt.nl Bimhuis Piet Heinkade 3, tel. 788 21 50 www.bimhuis.nl Bitterzoet Spuistraat 2, tel. 421 23 18 www.bitterzoet.com Blijburg Pampuslaan 501, tel. 416 03 30 www.blijburg.nl Boom Chicago Rozengracht 117, tel. 217 04 00 www.boomchicago.nl The Box Mekongweg 5, tel. 614 54 92 www.the-box.events De Brakke Grond Nes 43, tel. 422 26 66 www.brakkegrond.nl Bijlmerparktheater Anton de Komplein 240, tel. 311 39 33 www.bijlmerparktheater.nl Koninklijk Theater Carré Amstel 115-125, tel. 0900-25 25 255 www.carre.nl CBK Oost Oranje-Vrijstaatkade 71, tel. 253 5456 www.cbkamsterdam.nl CC Amstel Cullinanplein 1, tel. 523 09 74 www.ccamstel.nl Cinetol Tolstraat 182

www.cinetol.nl Het Claverhuis Elandsgracht 70, tel. 624 83 53 Comedy Café IJdok 89, tel. 638 39 71 www.comedycafe.nl Compagnietheater Kloveniersburgwal 50, tel. 520 53 10 www.compagnietheater.nl Koninklijk Concertgebouw Concertgebouwplein 10, tel. 0900-671 83 45 www.concertgebouw.nl Conservatorium van Amsterdam Oosterdokskade 151, tel. 527 75 50 conservatoriumvanamsterdam.nl Het Cromhouthuis Herengracht 366, tel. 624 24 36 www.cromhouthuis.nl Dansmakers Amsterdam Gedempt Hamerkanaal 203, tel. 689 17 89 www.dansmakers.nl DeLaMar Theater Marnixstraat 402, tel. 0900-335 26 27 www.delamar.nl Doka Wibautstraat 150, tel. 261 21 00 www.volkshotel.nl/nl/doka Dominicuskerk Spuistraat 12, tel. 624 21 83 www.dominicusamsterdam.nl De Duif Prinsengracht 756, tel. 520 00 90 www.stadsherstel.nl Engelse kerk Begijnhof 48, tel. 624 96 65 www.ercadam.nl EYE Filmmuseum IJpromenade 1, tel. 589 14 00 www.eyefilm.nl Frascati Nes 63, tel. 751 64 00 www.frascatitheater.nl Grand Café Genieten Oranje-Vrijstaatplein 2, tel. 253 55 54 Griffioen Uilenstede 106, tel. 598 51 00 www.griffioen.vu.nl De Hallen Hannie Dankbaarpassage 47, tel. 705 81 64 www.dehallen-amsterdam.nl Johan Cruijff Arena ArenA Boulevard 1 www.johancruijffarena.nl De Kleine Komedie Amstel 56 -58, tel. 624 05 34 www.dekleinekomedie.nl Jeugdtheater De Krakeling Nieuwe Passeerdersstraat 1, tel. 624 51 23 www.krakeling.nl LAB111 Arie Biemondstraat 111, tel. 616 9994 www.lab111.nl Theater de Meervaart Meer en Vaart 300, tel. 0900-4107777 www.meervaart.nl Melkweg Lijnbaansgracht 234 a, tel. 531 81 81 www.melkweg.nl Mezrab Cultureel Centrum Veemkade 576 www.mezrab.nl

Muziekgebouw aan ‘t IJ Piet Heinkade 1, tel. 788 20 00 www.muziekgebouw.nl Nationale Opera & Ballet Amstel 3, tel. 625 54 55 www.operaballet.nl NDSM werf Tt. Neveritaweg / Mt. Ondinaweg www.ndsm.nl NEMO Oosterdok 2, tel. 531 3233 www.nemosciencemuseum.nl De Nieuwe KHL Oostelijke Handelskade 44, tel. 77 91 575 www.denieuwekhl.nl De Nieuwe Liefde Da Costakade 102, tel. 589 16 80 www.denieuweliefde.com Noorderkerk Noordermarkt 44, tel. 620 44 15 www.noorderkerkconcerten.nl Theater De Omval Ouddiemerlaan 104, tel. 600 18 97 www.theaterdeomval.nl Oostblok Sajetplein 39, tel. 665 45 68 www.oostblok.nl Oosterkerk Kleine Wittenburgerstraat 1, tel. 627 22 80 www.oosterkerk-amsterdam.nl Orgelpark Gerard Brandtstraat 26 tel. 515 81 11 www.orgelpark.nl OT301 Overtoom 301, tel. 412 29 54 www.ot301.nl Oude Kerk Oudekerksplein 23, tel. 625 82 84 www.oudekerk.nl Pakhuis De Zwijger Piet Heinkade 179, tel. 624 63 80 www.dezwijger.nl Club Panama Oostelijke Handelskade 4, tel. 311 8686 www.panama.nl Paradiso Weteringschans 6-8, tel. 626 45 21 www.paradiso.nl Paradiso Noord Buiksloterweg 5C, tel 760 48 20 www.paradiso.nl Pianola Museum Westerstraat 106, tel. 627 96 24 www.pianola.nl Podium Mozaiek Bos en Lommerweg 191, tel. 580 03 80 www.podiummozaiek.nl Polanentheater Polanenstraat 174, tel. 682 13 11 www.polanentheater.nl Poppodium P60 Stadsplein 100 A, Amstelveen, tel. 345 34 45 www.p60.nl Posthoornkerk Haarlemmerstraat 124-126, tel. 520 00 90 www.stadsherstel.nl Prince Claus Fund Gallery Herengracht 603, tel. 344 91 60 www.princeclausfund.org Q-Factory Atlantisplein 1, tel. 760 67 80

www.q-factory-amsterdam.nl RAI Europaplein 2-22, tel. 549 12 12 www.rai.nl Roode bioscoop Haarlemmerplein 7, tel. 625 75 00 www.roodebioscoop.nl Schouwburg Amstelveen Stadsplein 100, Amstelveen, tel. 547 51 75 www.schouwburgamstelveen.nl Schuilkerk De Hoop Hartveldseweg 23 Diemen, tel. 520 00 90 www.schuilkerkdehoop.nl Singelkerk Singel 452, tel. 623 45 88 www.doopsgezindamsterdam.nl Splendor Nieuwe Uilenburgerstraat 116, tel. 845 33 45 www.splendoramsterdam.com Stadsschouwburg Leidseplein 26, tel. 624 23 11 www.ssba.nl Sugarfactory Lijnbaansgracht 238, tel. 627 00 08 www.sugarfactory.nl Teatro Munganga Schinkelhavenstraat 27-HS, tel. 675 98 37 www.munganga.nl Theater Amsterdam Danzigerkade 5, tel. 705 50 59 www.theateramsterdam.nl Tolhuistuin IJpromenade 2, tel. 763 06 50 www.tolhuistuin.nl Toomler Breitnerstraat 2, tel. 670 74 00 www.toomler.nl Toon Jan Evertsenstraat 4-6-8, tel. 06 288 68 070 www.toon.amsterdam Vondelkerk Vondelstraat 120 www.vondelkerk.nl Vondelpark Openluchttheater Vondelpark, tel. 673 14 99 www.openluchttheater.nl VU De Boelelaan 1105, tel. 598 98 98 www.vu.nl Waalse Kerk Walenpleintje 159, tel. 623 20 74 www.dewaalsekerk.nl Werkgebouw Het Veem Van Diemenstraat 412, tel. 627 87 14 www.veem.nl Cultuurpark Westergasfabriek Pazzanistraat 4, tel. 586 07 10 www.westergasfabriek.nl Ziggo Dome De Passage 100, tel. 0900-2353663 www.ziggodome.nl Zonnehuis Zonneplein 30, tel. 520 00 90 www.zonnehuis-amsterdam.nl Zuiderkerk Zuiderkerkhof 72, tel. 308 03 99 www.zuiderkerkamsterdam.nl

der Ree, Janna Reinsma, Erik Schmitz/Stadsarchief, Bregtje Schudel, Imke Walenberg, Joke van der Weij, Jolien Klitsie/ Amsterdam Art Aanleveren (agenda)gegevens aprilnummer - 25 februari meinummer - 25 maart juninummer - 29 april Stichting Amsterdam Marketing De Ruyterkade 5, 1013 AA Amsterdam, T 020-702 61 00 informatie@iamsterdam.com Adverteren Afdeling Relaties, T 020-702 61 80 partner@iamsterdam.com Uitgever Amsterdam Marketing Drukker Corelio Printing

Distributie Flyerman distributie@iamsterdam.com Abonnementen Abonnementenland Postbus 20, 1910 AA Uitgeest T 0251-257 924 of WhatsApp T 06-4655 8054 www.bladenbox.nl Adreswijzigingen en opzeggingen: www.aboland.nl klantenservice@aboland.nl Jaarabonnement €31,99 (Is €2 duurder geworden i.v.m. de verhoging van het BTW tarief) Het abonnement wordt jaarlijks stilzwijgend verlengd.

Abonnementen kunnen zowel schriftelijk als per e-mail worden

opgezegd onder vermelding van het klantnummer, met een opzegtermijn van 3 maanden. Een abonnement is pas opgezegd, wanneer de abonnee daarvan een schriftelijke bevestiging heeft ontvangen via post of e-mail.

Een adreswijziging kan alleen worden verwerkt als het oude adres en het nieuwe adres schriftelijk of per e-mail worden doorgegeven.

Prijswijzigingen voorbehouden.

Uitkrant is een geregistreerd merk van Amsterdam Marketing.

Verschijnt 10 maal per jaar.

Oplage 60.000 exemplaren.

Redactie noch uitgever kunnen

aansprakelijk worden gesteld voor eventuele foutieve vermeldingen. © 2019 Niets uit deze uitgave mag op welke wijze dan ook worden overgenomen zonder voorafgaande toestemming van de auteursrechthebbenden.

AFAS Live

Het volgende nummer van de Uitkrant verschijnt op 21 maart, de abonnees ontvangen de krant de zaterdag ervoor.

happinez festival 10, 11 & 12 mei Taets Zaandam

LEZINGEN /// WORKSHOPS /// MEDITATIE /// YOGA MUZIEK /// HEALINGS /// CEREMONIES /// MARKT Jan Geurtz Susan Smit Swami Jyothirmayah Mr. Breath Tijn Touber Jessica Graham Yasmin Boland Andrea Owen James Wallman Ingrid Fettel Lee Marianne Power Mannenkracht Afke Reijenga Erica Jago DJ Isis & Mozes DJ Mimi Love DJ Franca Lex Empress Shift Meditation & vele anderen!

Mis het niet! Koop nu je tickets happinezfestival.nl

62

krant KRANT

TOT SLOT

service & info

info

me info er iams op terd .com am

LAST MINUTE TICKET SHOP In de Last Minute Ticket Shop koop je op de dag van de voorstelling online kaarten met korting tot 75 procent.

Elke dag is er een nieuwe selectie van voorstellingen en concerten van de Amsterdamse theaters en concertzalen. lastminuteticketshop.nl

I AMSTERDAM STORE

Valid until 31-12-201 8 Check in each carr and out required ier on ever with y trip

Als Amsterdam een winkel zou zijn, hoe zou die er dan uitzien?

Het antwoord op die vraag vind je aan de IJ-zijde van het Centraal Station. Ontdek het beste van Amsterdam in de I amsterdam Store.

IJ-hal (noordzijde Centraal Station) Voor openingstijden zie: iamsterdam.com/store

ADRESSEN - Stationsplein 10 (tegenover Centraal Station) - Aankomsthal 2, Schiphol Plaza Voor openingstijden zie: iamsterdam com/visitorcentres

CLASS 2

HET AMSTERDAM & REGION TRAVEL TICKET

I AMSTERDAM VISITOR CENTRES Bezoek een van onze Visitor Centres voor informatie over Amsterdam en de regio, voor excursies & rondvaarten, plattegronden en gidsen, tickets voor het openbaar vervoer, souvenirs, hotel-reserveringen en de I amsterdam City Card. iamsterdam.com/visitorcentres twitter.com/Iamsterdam

1DAY

AMSTER AM & REGDIO N TRAVEL TICKET

Een ideaal cadeau voor bezoek van buiten de stad: aanschaf van de City Card geeft toegang tot meer dan 40 musea, openbaar vervoer, een rondvaart, 25 procent korting op attracties, eten en drinken en meer! Verkrijgbaar bij de I amsterdam Visitor Centres, I amsterdam Store, hotels, rederijen, musea en GVB Tickets & Info punten.

Met de nieuwe versie van het ARTT-ticket kun je onbeperkt gebruikmaken van het openbaar vervoer in Amsterdam en de omliggende regio – dag en nacht, met bus en trein – gedurende 1, 2 of 3 dagen.

Ontdek Haarlem, rijk aan cultuur, winkels en bezienswaardigheden zoals het Teylers of het Frans Hals Museum.

De ARTT-tickets zijn verkrijgbaar bij de I amsterdam Visitor Centres, de I amsterdam Store, GVB Tickets & Informatie op het Stationsplein en het OV Servicecenter in de IJhal van het Centraal Station.

Meer info: iamsterdam.com/citycard

Meer info: iamsterdam.com/area

I AMSTERDAM CITY CARD

krant KRANT

TOT SLOT

amsterdam toen

63

Amsterdam toen

BINNENKIJKEN, 28 MEI 1917 tekst Erik Schmitz foto Chris de Ruig/Stadsarchief Amsterdam

Grote Kattenburgerstraat 32, mei/juni 1917

O

p maandagavond 28 mei 1917 werd Kattenburg opgeschikt door een daverende klap. Toen de stofwolken waren opgetrokken, bleek een deel van de gevel van Grote Kattenburgerstraat 32 naar beneden te zijn gestort. In de val was ook de oude gevelsteen meegesleurd – bouwjaar 1661 – waarop een kanon was afgebeeld.

Een dag eerder was een bewoner al bij de politie gaan klagen dat het metselwerk steeds meer naar voren helde, zodanig dat men een hand in de spleet kon steken. Het was blijkbaar geen aanleiding voor direct ingrijpen. De timmerman die op dinsdag zou langskomen voor wat herstelwerk, kon weinig meer uitrichten: boven de hoge, houten onderpui was nu een gapend gat.

Het is een onwerkelijk gezicht, zo’n inkijkje

in het huis van een arbeidersgezin op de Eilanden. De omgekiepte tafel stond tegen de voormuur, erboven een simpele gaslamp.

Voor de schouw staat een ijzeren fornuis – kookgelegenheid en verwarming in één – en het meubilair is uiterst spaarzaam: een linnenkast, twee stoelen, een laag kastje.

Boven de linkerbedstee hangen lijstjes; de enige decoratie in de kamer. In deze kleine ruimte (16 vierkante meter) woonde een gezin met zeven kinderen. Als de kamer ernaast er ook bij hoorde, was dat bijna 21 vierkante meter. Samen met de familie in het achterhuis deelden ze een plee op de gang.

Hier woonden stukadoor en opperman Jan Willem van den Bos (41), zijn vrouw Hinke Boschhakker (39) en hun kinderen Helena (15), Hendrika (11) Johannes (10), Bastiaan (6), Antonius (4), Arend (3) en de 1-jarige Rein.

Ruim een week na de klap verhuisden ze naar Tweede Kattenburgerstraat 6-II. Er zouden nog twee kinderen geboren worden, maar Rein overleed in 1919, kort na zijn derde verjaardag.

Het huis werd hersteld en kreeg nieuwe gevelstenen: anno 1918. In 1964 werd het gesloopt. Tegenwoordig loopt het fietspad lang het Marineterrein op de plaats van de vroegere Grote Kattenburgerstraat. Waar ooit nummer 32 stond, davert het verkeer over de nieuwe, veel bredere Kattenburgerstraat.

Wil je een afdruk bestellen van deze mooie foto of van een van de andere beelden uit het Stadsarchief? Dat kan bij de Stadsboekwinkel in het Stadsarchief, Vijzelstraat 32. stadsboekwinkel.nl

64

krant KRANT

TOT SLOT

DE STAD UIT

de stad uit

Kom uit je comfortzone, pak de fiets of de trein en bezoek deze evenementen buiten de stad.

FERDINAND BAUER

tekst Inger van der Ree

ZIJ DOEN ERTOE

Menig hipperd heeft er tegenwoordig een (of meer) in huis: klassieke botanische tekeningen van bloemen en planten. En voor iedereen die zo’n prent redelijk achteloos aan zijn muur heeft gehangen – want ja, het stáát ook gewoon mooi op die donkergeverfde muur – is er in het Teylers Museum de tentoonstelling Bloemen, kunst en kennis. Die volgt de zoektocht van de Oostenrijkse botanische kunstenaars Franz en Ferdinand Bauer, die veel nieuwe kennis over planten vergaarden tijdens de gouden eeuw van de botanische kunst (rond 1800). Voor de echte fan is er ook een collegereeks die start op 20 maart.

Film is een uitermate krachtig communicatiemiddel, zo blijkt elk jaar weer tijdens het Movies That Matter Festival, een internationaal evenement rondom mensenrechten en een duurzame samenleving. Dit jaar kent het festival, dat traditiegetrouw plaatsvindt in Den Haag, drie competitieprogramma’s: Activist, met internationale films over mensenrechtenverdedigers, Camera Justitia dat met internationale films inzoomt op het belang van een rechtsstaat en Dutch Movies Matter, waarin Nederlandse speelfilms en documentaires aandacht vragen voor verschillende vormen van mensenrechten. Volgens de organisatie zijn er in elk geval drie films die je niet mag missen: de roadmovie Yomeddine (foto), de documentaire Drømmeland en de in Beiroet gesitueerde film The Tower (Wardi).

Haarlem 20 maart t/m 24 april teylersmuseum.nl

Den Haag 22 t/m 30 maart moviesthatmatter.nl

© 2005 -2018 ANA MARÍA HORNA Y FERNÁNDEZ.

DOOR DE OGEN VAN KATI DE FOTOGRAFÍA Y GRÁFICA KATI Y JOSÉ HORNA,

PEDRO FRIEDEBERG, COLECCIÓN ARCHIVO PRIVADO

BLOEMLEZING

De in Hongarije geboren Kati Horna (1912-2000) maakte in haar leven aardig wat mee. Met haar fotocamera in de aanslag was ze getuige van de val van het Oostenrijks-Hongaarse Rijk, het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog, de Tweede Wereldoorlog én de Spaanse Burgeroorlog. Fotograferen was haar manier om als vrouw een onafhankelijk leven te lijden en tegelijkertijd een bijdrage te leveren aan de veranderende politieke situaties. Ze woonde in onder andere Parijs, waar ze zich specialiseerde in poëtische zwart-witbeelden, maar ook in Berlijn, Spanje en Mexico. Het Cobramuseum toont met de expositie Kati Horna, compassie en engagement haar werk voor het eerst in Nederland.

Amstelveen 3 maart t/m 30 juni cobra-museum.nl

65

‘HET ALBUM VORMT HET VERSLAG VAN DIE STOFFIGE DUDE DIE NAAR BUITEN PROBEERT TE TASTEN, DIE ERACHTER KOMT DAT HIJ MEERDERE IDENTITEITEN HEEFT.’

COLLECTIE MUSEUM BOIJMANS VAN BEUNINGEN, ROTTERDAM, C/O PICTORIGHT AMSTERDAM 2019, FOTO: STUDIO BUITENHOF, DEN HAAG

SINGER-SONGWRITER LUCKY FONZ III BRACHT VORIGE MAAND ZIJN SPEELSE ZEVENDE (!) ALBUM MULTIMENS UIT. IN HET TILBURGSE 013 HOOR JE VRIJDAG 29 MAART HOE DIE IDENTITEITEN KLINKEN.

LEVE HET EILANDLEVEN Dit voorjaar reizen zo’n zeventig jonge kamermuziektalenten vanuit de hele wereld af naar Schiermonnikoog, waar in maart het festival Jong Talent plaatsvindt. Nu denkt de kenner misschien: Schiermonnikoog had toch al een kamermuziekfestival? Klopt! Jong Talent is het zusje van het Kamermuziekfestival Schiermonnikoog, dat elk jaar in oktober plaatsvindt.

Deze jeugdige variant staat garant voor koffieconcerten in schilderachtige kapelletjes van bijvoorbeeld Thomas Beijer en muzikale documentaires (Maria by Callas, The trout), maar ook: nachtwandelingen met een sterrenkundige, die alles kan vertellen over de ruim drieduizend sterren aan de Schiermonnikoogse hemel.

Schiermonnikoog 16 t/m 21 maart schiermonnikoogfestival.nl

PICASSO’S VROUWEN Op zijn veertiende zat hij al op de kunstacademie van Barcelona, een jaar later kon hij tijdens zijn eerste expositie met het schilderij Eerste communie rekenen op lovende kritieken. Nog altijd geldt Pablo Picasso als een icoon van de kunst uit de twintigste eeuw. Niet gek dus dat menig musea nog regelmatig zijn werk exposeert. Deze lente is de beurt aan de Kunsthal, met de tentoonstelling Picasso op papier. De expositie toont een onderbelichte kant van Picasso’s werk: bijzondere kleurenlino’s die hij maakte toen hij in de zeventig was, van vrouwen die een belangrijke rol in zijn leven speelden.

Rotterdam t/m 12 mei kunsthal.nl

OP KROEGENTOCHT Bij het Café Theater Festival is niets wat het lijkt: een wc-deur blijkt een theaterrekwisiet, een barkruk een mini-podium en een luidruchtige barman een acteur. En dat maakt dit kleinschalige theaterfestival in Utrecht juist zo leuk. Dit jaar doen er 28 kroegen mee die samen een podium bieden aan zo’n 250 voorstellingen, verspreid door de hele stad. Jonge theatergezelschappen, zoals Bart & Maarten, Club Lam en Kira en Pinar, hebben voorafgaand aan het festival een ontwikkeltraject gevolgd in de Café Theater Fabriek en staan klaar om jouw kroegentocht naar een hoger niveau te tillen.

Utrecht 7 t/m 10 maart cafetheaterfestival.nl

krant KRANT

TOT SLOT

VLIEGENBOS

DURGERDAM

EERSTE HERINNERING AAN AMSTERDAM ‘Tot mijn negende woonde ik in de Rivierenbuurt. Altijd als we naar opa’s en oma’s waren geweest, deden we een wedstrijd wie het eerst de RAI zag. Dat was ons gevoel van thuis.’

BESTE EIGENSCHAP VAN AMSTERDAMMERS ‘Van mijn negende tot mijn negentiende was ik Rotterdammer. En zeker in die tijd was doe-maar-gewoon-dan-doe-je-al-gek-genoeg daar het uitgangspunt. Wat ik heel fijn vind aan Amsterdam, is dat je hier veel meer mag zijn wie je bent.’

THEATER ‘In Frascati ben ik twaalf jaar geleden begonnen met theatermaken. Als ik daar geen schrijfcursus had gevolgd of makerstraject had gevolgd, was het nooit zover gekomen.

Ik bewonder de mensen die er werken om hun spannende en experimentele programmering vol namen en internationale grootheden die we hier nog niet kennen.’

VERLIEFD IN AMSTERDAM ‘Ik ben heel vaak verliefd geweest in Amsterdam. Dat kan ook goed in deze romantische stad waar je hele nachten over straat kunt zwerven en zittend op bootjes van andere mensen eindigt.’

LEUKSTE BUURT ‘Noord is niet alleen gezellig en mooi, maar ook heel dynamisch. Gek genoeg doen de open ruimte en vele windgaten me aan Rotterdam denken. Lelijke nieuwbouw naast mooie oude huizen geven me dat wederopbouwgevoel. En elke dag met de pont naar mijn werk gaan, is ook heerlijk.’

groeten uit

AL PONTE

FRASCATI (BAS DE BROUWER)

66

Marjolijn van Heemstra Theatermaker Marjolijn van Heemstra (37) kijkt in haar voorstelling Stadsastronaut vanuit de ruimte naar de aarde en het stadse leven. Van 19 t/m 23 maart staat ze in Frascati. tekst Veerle Corstens foto Maarten van der Kamp

CAFÉ ‘De twee Italiaanse vrouwen van Al Ponte aan het IJplein bieden niet alleen de lekkerste koffie van Amsterdam, maar ook het allermooiste uitzicht.’

BOS ‘Het lekker ruige en ongerepte Vliegenbos was voor mij een ontdekking toen ik in Noord kwam wonen. Wist je dat dat het oudste stadsbos van Nederland is? De beheerders laten alles liggen wat er valt. Het wordt wel bijgehouden, maar vooral omwille van de natuur.’

BIOSCOOP ‘FC Hyena is een gezellige huiskamerbioscoop: je kunt er lekker eten, wegzakken in knusse banken en je mag eten en drinken mee de zaal in nemen. En niet te vergeten: ze draaien er goede films.’

STADSTRONAUT ‘Ik vind het opvallend dat astronauten, die vanuit de ruimte naar de aarde hebben kunnen kijken, altijd terugkomen als een soort ambassadeur voor duurzaamheid. In Stadstronaut onderzoek ik hoe je dat andersom kunt gebruiken; hoe kunnen wij onder de dampkring

diezelfde ervaring hebben? Amsterdam is bijvoorbeeld een van de meest lichtbevuilde steden ter wereld, wat als we de sterren weer zouden kunnen zien en kunnen ervaren dat de wereld groter is dan alleen onze eigen straat?’

IK ZOU WILLEN SLAPEN IN… ‘De Koepelkerk. Vanaf het glazen torentje erbovenop moet je geweldig naar de hemel kunnen kijken.’

TOEKOMSTVISIE ‘Ik hoop dat Amsterdam een heel groene stad wordt. De stad is innovatief genoeg om zich aan te passen aan veranderingen, dus ik vind het gek dat je hier zo weinig groene daken ziet. Ik hoop ook op een autovrije binnenstad. Waarom maken we niet een soort openluchtmuseumroute voor de toeristen zodat de rest van de stad overblijft voor de Amsterdammers?’

VEILIG ‘De veiligheid van deze stad is, zeker voor vrouwen, een verademing. Ik hoef nooit na te denken over wat ik aan doe en dat is best wel uniek. Er zijn maar een paar steden ter wereld waar je je zo lekker door het leven kunt bewegen.’

OOIT NOG WONEN ‘Ik zou dolgraag willen wonen in een van die kleine huisjes in Artis. Het is zo’n rare plek: dankzij het planetarium en de dieren word je de hele tijd herinnerd aan andere vormen van leven. Ik denk dat het mijn hoofd openzet voor iets groters. En mijn kinderen van twee en vier zullen het ook wel leuk vinden.’

Stadsastronaut – Een handleiding voor de toekomst 19 t/m 23 maart Frascati theater

Rembrandt’s Social Network Museum Het Rembrandthuis 1 feb - 19 mei 2019

Ontmoet de mensen achter Rembrandt en ontdek hun invloed op zijn kunst. Het hoogtepunt is het portret dat Rembrandt maakte van zijn zoon Titus, dat nooit eerder op een tentoonstelling in Europa is getoond.

iamsterdam.nl/rembrandtjaar

advertentie heel staand.indd 2 00 UK COVER MRT.indd 67

08-02-19 09:48 14-02-19 16:59

The Joy of Nature

00 UK COVER MRT.indd 68 VGM_HK adv Uitkrant 1/1 210x276mm_d7-2 opties.indd 2

© David Hockney. The Arrival of Spring in Woldgate, East Yorkshire in 2011 (twenty eleven) (detail). Foto: Richard Schmidt. Centre Pompidou, Paris. Musée national d’art moderne – Centre de création industrielle

Hockney – Van Gogh

Plan je bezoek, boek je tickets online.

Ook met een Museumkaart.

Vanaf 1 maart

14-02-19 16:59 01/02/2019 16:07