Cruijff kende alle winkels in de buurt. Op vijftienjarige leeftijd moest Johan gaan werken. Via Ajax-relaties kwam hij terecht bij de sportzaak van Perry van der Kar (Ceintuurbaan 149-157), in die panden zitten nu de meubelzaak waar ik ooit een veel te duur bankstel kocht, een cartridgespecialist en een vestiging van SLA waar ik ooit heb ‘gegeten’. Johan over het bestaan als magazijnbediende. ‘Daar zat ik dan in m’n eentje en banjerde met dan dit, dan dat, langs de stellingen heen. Dit bestaan was niks voor mij.’ Cruijff kocht bij De Ru een pot witte verf van Flexa, ivoorwit, en hij wilde een kwast van marterhaar. Hij legde de verkoper uit dat het de beste kwast was. De verkoper vond het ‘een discussiepunt’, het hing er vanaf wat Johan ging verven. We waren allemaal benieuwd. Een deur. Welke deur wil je dan weten? Die van de schuur, of van de woonkamer? En in Barcelona of Amsterdam? De verkoper vroeg of het een houten deur was. Dan was een kwast van marterhaar inderdaad het beste, maar wel eerst schuren. Dat wist Johan ook wel, hij herhaalde dat een kwast van marterhaar het beste was. Hij ging. ‘Tot de volgende keer!’ zei hij. De vrouw voor me kocht een paar blikken hoogglans voor het hout in de slaapkamer, licht oranje. Ze wilde er graag een kwast van marterhaar bij. Ik kocht drie potjes ivoorwit en een paar
ANP
Pim Ras/Hollandse Hoogte
17
kwasten van marterhaar. Het kostte in totaal 89 euro 65. Er zijn vijf deuren mee geverfd. BROER HENNY Johan Cruijff en ik frequenteerden dezelfde zaak op het Rembrandtplein: Café de Kroon (Rembrandtplein 17-1). Hij ging er biljarten met zijn beste vriend Rolf. Toen ik er kwam was het gebouw ‘herbouwd’ en waren de biljarttafels vervangen door luxe fauteuils. Ik kwam er om tussen de middag te lunchen en soms ’s avonds. Het café waarboven de Avro een radiostudio had, was toen een hang-out van Ajax-voetballers. Cruijff kwam graag op het Rembrandtplein. In Saint Germain des Prés zag hij Tom Manders optreden (Dorus), bij Chez Maurice zag hij Johnny Meijer optreden over wie hij veel gehoord van zijn familie uit de Jordaan, waar Cruijffs opa Manus een aardappelhandel dreef (Lindengracht 205). Wat ik nog niet wist, was dat Cruijff samen met zijn broer Henny een winkel had gehad. Henny trof ik ooit in beschonken toestand op het Leidseplein in gezelschap van zijn beste vriend Conny Mus over wie ik toen net een stuk had geschreven in HP/De Tijd (‘Sjaloom condoom’). We dronken vier bier bij de Heineken Hoek (Kleine-Gartmanplantsoen 3), waarbij Henny over Johan zei dat het inderdaad een aardige voetballer was geweest. Geen woord over sportzaak Smit & Cruijff (Elandsgracht 96-98) die de broers in 1968 overnamen. Die is speciaal
bestemd voor jongens met lastige voeten. Voetballers met knobbels of bijzonder gevoelige plekken op hun voeten krijgen er schoenen die speciaal voor hen gemaakt worden. Uit Het Amsterdam van Johan Cruijff: ‘Johan in 1968: ‘Ik ga er af en toe in staan. Veel tijd om erin te werken heb ik natuurlijk niet.’ Echter: ‘Johan was er bijna nooit’, klaagde Henny, ‘toen kregen de mensen het gevoel dat ik Smit was.’ De naam Smit is een overblijfsel: ‘Vroeger was dat hier een begrip, vandaar.’ Later zullen de broers gebrouilleerd raken. Mooi is dat er in Het Amsterdam van Johan Cruijff ook plaats is voor plaatsen die Johan alleen maar passeerde. Zoals de Heineken Brouwerij (Nu Heineken Experience – Stadhouderskade 78), waar ik als journalist van Intermediair ooit nog uren werd rondgeleid door een persvoorlichter met de schitterende naam Johan Kater. Ik woonde er om de hoek (Govert Flinckstraat 354) en stond er duizenden keren stil voor de stoplichten die ook Johan Cruijff gepasseerd heeft op ‘de mooiste dag van zijn leven’, de dag dat hij trouwde met Danny Coster (2 december 1968). Op een foto in Het Amsterdam van Johan Cruijff is de indrukwekkende trouwstoet te zien. Danny over de colonne: ‘Johan had wel twaalf ooms en ik had er maar één. Zoals dat in elke familie gebeurt, werd het een hele koehandel van wie wel en wie niet. Met dertien auto’s reden we wat ongeregeld weg richting stad.’ ~ Zijn stad, Amsterdam.
>