Kwartaalblad Humanitas Groningen stad Jaargang 6, nummer 3, oktober 2013
- Jongeren en rouw - Begeleide Omgangsregeling - Kindervakantieweken
Inhoud pag. 04
pag. 08
pag. 07
pag. 10
En verder Agenda pag. 02 Podium pag. 03
Jongeren en Rouw
Rolstoeltraining
Begeleide Omgangsregeling
Kindervakantieweken
Agenda 27 november Een netwerk samen sterk Voor mantelzorgers is het belang van een sterk netwerk groot. Maar hoe bouw je dat op? Tijdens een bijeenkomst in Het Dok (Kajuit 4 in Lewenborg), hoort u er meer over. Het is van 19.30 uur tot 21.00 uur en u kunt zich opgeven via het MIP, tel. 050 – 312 60 00. 9 november Dag van de Mantelzorg Om mantelzorgers te bedanken voor hun inzet organiseren de gemeente Groningen en diverse zorg- en welzijnsinstellingen stadswandelingen. Deelnemers worden onderweg getrakteerd op koffie/thee met iets
02
lekkers of op een lunch. In de weken daarvoor zijn er diverse workshops voor mantelzorgers. Voor meer info zie www.humanitasgroningen.nl of bel het MIP, tel. 050 – 312 60 00. Introductietrainingen Bij Humanitas starten binnenkort diverse trainingen. De introductietraining voor nieuwe vrijwilligers vindt plaats op 31 oktober en 29 november. Voor de introductietrainingen voor nieuwe vrijwillige coördinatoren, ‘omgaan met dementie’, ‘rolstoeltrainingen’ en andere projectgebonden trainingen zie www.humanitasgroningen.nl.
Rondje Aa- kerk pag. 12
Foto: Jette Haan.
Colofon
Humens is een uitgave van Humanitas afdeling Groningen stad. Het magazine verschijnt vier keer per jaar en wordt in een oplage van 2.050 exemplaren verspreid onder vrijwilligers, leden, relaties en andere geïnteresseerden. Redactieadres: Humanitas Groningen stad Redactie Humens Akerkhof zz 22 9711 JB Groningen Email: humens.groningen@humanitas.nl Website: www.humanitasgroningen.nl Redactie: Jan Alting, Carrelien Spiering, Stannie van de Besselaar, Nynke Koornstra, Dirk Goudberg. Fotografie: Han Santing Concept, tekst- en eindredactie: Statement communicatie adviesbureau, Groningen Vormgeving en opmaak: The Lift Visuele Communicatie, Groningen Rechten Alle rechten voorbehouden. Overname of verveelvoudiging van tekst of beeld uit deze uitgave is alleen toegestaan na voorafgaande toestemming van de redactie.
Humanitas viert Vrijwilligersfeest Waar zouden we zijn zonder onze vrijwilligers? Precies! Nergens! Zij verdienen het om minstens één keer per jaar flink in het zonnetje gezet te worden. Dat doet Humanitas dan ook, tijdens het grootse Vrijwilligersfeest! Het pand van Humanitas Groningen Stad was op 20 juni rond het eind van de middag afgeladen met mensen. Zodra men zich van de regenkleding had ontdaan, kon men bonnetjes inruilen voor een hapje en een drankje. Als gevolg van het regenachtige weer was de tuin leeg, maar in de Globe en in de Tuinzaal was het des te drukker. De ruimte werd gevuld met swingende wereldmuziek en iedereen genoot van een groots lopend buffet met verschillende, verse salades. Saamhorigheidsgevoel Veel vrijwilligers kenden elkaar, zodat er tijdens het eten druk werd gesproken over de meest recente ervaringen.
Er hing een zeer gemoedelijke sfeer en er was sprake van een groot saamhorigheidsgevoel. In 2012 schreef ik mijn eerste bijdrage voor Humens, maar afgelopen 20 juni maakte ik voor het eerst kennis met het begrip ‘Vrijwilligersfeest’. Het voelde als een warm bad: ik sprak vele mensen die ik eerder al eens had geïnterviewd. Verdwijntrucs Wie zich van tevoren had opgegeven kon zich na het eten laten vermaken door goochelaar/mentalist Jochem Nooyen in het Der Aa-Theater. Zwevende tafeltjes en verdwijntrucs: Jochem beheerste het allemaal. Hij betrok het publiek bij zijn show en verklapte zelfs het geheim van een aantal trucs. Al met al hadden de vrijwilligers een geweldig feest. Het gevoel van waardering zal menig vrijwilliger hebben gestimuleerd om zijn/haar huidige functie met tenminste nog een jaar te verlengen! Nynke Koornstra 03
Niet alleen de deelnemers zijn jong, ook de organisatie en begeleiding is in handen van vier bevlogen jongvolwassenen. Humens sprak met twee van hen: Sigrid Leeuwerik en Lian van der Steeg. “Individuele rouwbegeleiding wordt al langer gedaan,” vertelt Lian. “Ik was en ben daar ook actief mee bezig. Zingeving en de echtheid rond overlijden spreken mij erg aan. Anke Mulder, consulent bij Humanitas, had al eens onderzocht of er in Groningen behoefte was aan een lotgenotengroep voor jongeren, maar het bleek lastig om een groep te vormen en eigenlijk hadden we de moed al opgegeven.”
Sigrid Leeuwerik (l) en Esse van der Molen stonden aan de basis van de lotgenotengroep.
Jongeren en rouw Dat Humanitas moeilijke thema’s niet schuwt, is alom bekend. ‘Jongeren en Rouw’ is daar een bijzonder voorbeeld van. Na een lange aanloop ging in 2012 de eerste lotgenotengroep van start. Dit najaar zal een nieuwe groep beginnen rond het thema dat ons allemaal, vroeg of laat, raakt.
04
Nieuwe impuls Toen opeens, ongeveer een jaar geleden, meldde Sigrid zich. Zij had na het overlijden van haar vader positieve ervaring opgedaan met een lotgenotengroep. “Er was van alles voor volwassenen, maar een lotgenotengroep voor jongeren bleek heel moeilijk te vinden”, herinnert ze zich. Nadat ze over een scholenvoorlichtingsproject van Humanitas in Almere had gelezen, wilde ze iets dergelijks ook in Groningen realiseren. Vanuit haar persoonlijke missie zette ze zich met veel energie in voor de werving van deelnemers. “Ik wilde het onderwerp bespreekbaar maken. Het werven was spannend tot op het laatste moment. We hebben van alles gedaan: gemaild, Facebook ingezet, contact gezocht met hogescholen, studiedecanen, huisartsen en de GGZ. Uiteindelijk lukte het en konden we starten!”
Intakegesprekken Met alle potentiële deelnemers werden eerst intakegesprekken gevoerd. Die waren nodig om de wederzijdse verwachtingen vooraf helder te krijgen en na te gaan of iemand écht wilde meedoen in een groep en bereid én in staat was om te delen. Uiteindelijk bleef er een groep van vijf deelnemers over. Die kwamen zeven maandagavonden bijeen, toevallig tijdens de donkere
heel veel te vertellen,” vervolgt Lian. “De deelnemers waren tussen de 19 en 25 jaar. Het opleidingsniveau verschilde niet veel en iedereen zat op dezelfde golflengte. Goed luisteren, ervaringen delen en elkaar respecteren: dat kenmerkte deze groep.” Opnieuw vertellen De meeste deelnemers hadden één van hun ouders verloren, soms al
‘In een lotgenotengroep kun je je verhaal opnieuw vertellen’
dagen rond Kerst. In het voorjaar, toen het weer lichter werd, werd er een terugkomavond georganiseerd. Kwaliteiten vullen elkaar aan De begeleiding van de avonden werd steeds in tweetallen gedaan. Lian doet onder meer coaching, Sigrid houdt van creatief werken met groepen, Ralph studeert psychologie/sociologie en Esse, die het team onlangs kwam versterken, is ervaringsdeskundige en heeft een opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening gedaan. Kortom, er staat een team met verschillende specialisten, die elkaar mooi aanvullen. “Uiteraard was er wel een programma, maar de groep had elkaar zó ook al
enkele jaren terug, anderen relatief kort geleden. “Verlies en rouw blijken toch universeel”, aldus Lian. “Soms heeft iemand weinig mensen om mee te praten. En na een tijdje wordt het meestal stil. Het blijkt, dat het praten met mensen die een zelfde sóórt verhaal hebben, maar niet jóuw verhaal, de kracht is van een lotgenotengroep. Ook het opnieuw kunnen vertellen van je verhaal is belangrijk. Als het verlies langer geleden is en mensen in je omgeving niets meer vragen, is een lotgenotengroep een plek waar je je verhaal opnieuw kunt vertellen. In de loop van de tijd kan het verhaal immers veranderen. Ook voor verlegen mensen is een
05
lotgenotengroep een plek die ruimte en veiligheid biedt.” Methodieken en rituelen Sigrid en Lian maken gebruik van het bordspel ‘Alle Sterren van de Hemel’, een methodiek ontwikkeld door Daisy Luiten. Sigrid: “Het spel nodigt met onverwachte vragen uit tot verder praten. “In de latere bijeenkomsten hebben we het spel gebruikt. Onderwerpen die al eerder besproken waren, kwamen soms opnieuw aan bod. Dat gaf verdieping, maar maakte de gesprekken soms ook juist luchtiger.” Veiligheid “Rituelen zijn ook belangrijk. Een ‘altaartje’ met foto’s laat zien dat je iemand eert en aandacht geeft, zonder dat dat per se voor iedereen religieus hoeft te zijn,” vervolgt Lian. Daarbij kwam er ook veel vanuit de groep zelf en die ruimte is er ook. De veiligheid en ruimte in de groep maakte dat de deelnemers foto’s, filmpjes en muziek die tijdens de uitvaart werd gedraaid, meenamen. Net als rouwkaarten. “We hebben ook zelf veel geleerd en we zoeken naar evenwicht in ruimte en
structuur”, aldus Lian en Sigrid. “De plek waar de avond gehouden wordt, moet een prettige ruimte zijn. Een te grote ruimte met TL-balken aan het plafond geeft niet bepaald een veilig en vertrouwd gevoel. Het Humanitaspand heeft gelukkig geschikte ruimtes!” Toekomstplannen Dat we hier met betrokken én deskundige jongeren te maken hebben, blijkt uit hun ideeën over de toekomst. Het succesvolle programma wordt niet simpelweg herhaald, maar wordt goed doordacht en verder ontwikkeld. “Mindfullness bijvoorbeeld, omdat het helpt gevoelens te aanvaarden zonder te veroordelen of te beoordelen. Juist bij rouwverwerking is dat van cruciaal belang,” vertellen Lian en Sigrid. Maar ook het creatief en beeldend werken, met poëzie bijvoorbeeld, krijgt een plek in het programma. De werving van een groep bleek lastig. Maar ook daarin is veel geleerd. “Adverteren levert veel op! Contacten met opleidingen hangen erg af van de personen die je er treft”, vertelt Sigrid. “Komend najaar starten we met voorlichting op opleidingen en
Ons bereikte het droeve bericht dat kort na dit interview de vader van Lian van der Steeg onverwacht is overleden. Wij wensen haar alle kracht en sterkte toe.
06
scholen, deels als werving, maar vooral ook om het onderwerp bespreekbaar te maken.” Veel voldoening Sigrid: “Mogelijk kan er in de toekomst iets voor jongeren in de puberteit worden georganiseerd. Maar de problematiek bij deze groep is vrij complex. Bij het voortgezet onderwijs is het niet makkelijk om binnen te komen. Decanen verwijzen vaak naar individuele hulp, maar het komt ook voor dat studieadviseurs de informatie doorgeven aan leerlingen of studenten die ze kennen.” Lian en Sigrid kijken tevreden terug. Het gaat volgens hen om de groep, die ze echt samen moeten begeleiden. Daaruit putten ze veel voldoening. Samen met Ralph en Esse maken ze zich op voor de volgende groep. Stannie van den Besselaar
Een wonder! U bent aan het winkelen in de binnenstad en daar ziet u een groepje van 5 tot 6 rolstoelers met evenzoveel begeleiders. De begeleiders proberen de rolstoelen langs op het trottoir geparkeerde fietsen te manoeuvreren, voorzichtig stoeprandjes op en af als ze oversteken. En dan, opeens, staan de rolstoelers op en bieden hun zitplaats aan hun begeleiders aan! Even later zijn de duwers rolstoelers en andersom! U knippert met uw ogen, wrijft ze nog eens uit en vraagt zich af of u zojuist een wonder hebt gezien! Helaas, de kans is véél groter dat u net getuige bent geweest van de rolstoeltraining van Humanitas! Gemêleerde groep Zo’n vier keer per jaar organiseert Humanitas een rolstoeltraining. Deelnemers zijn onder andere
stagiaires en vrijwilligers van het bezoekwerk van Humanitas, die er regelmatig op uit gaan met rolstoelafhankelijke mensen. “Ook mensen ‘van buiten’ zijn welkom”, vertelt Piet Risselada van Humanitas. Resultaat is meestal een gemêleerde groep deelnemers, jong en oud.
aan den lijve hoe het is om je over te leveren aan iemand anders. En dat is van wezenlijk belang!” vervolgt Piet. ‘‘Want als je zelf ervaart hoe griezelig het is om vooruit een stoep of helling af te rollen en het gevoel krijgt dat je uit de rolstoel kiepert, ga je heel anders te werk als duwer!’’
Uitdagingen Na een korte theorieles is het tijd voor het echte werk: het praktijkgedeelte. Piet: “De Groninger binnenstad biedt meer dan genoeg ‘uitdagingen’: geparkeerde fietsen op de stoep, hobbels en kinderkopjes, ontoegankelijke winkels en het hellingbaantje bij de supermarkt op de kop van de Vismarkt!”
Tips & trucs Deelnemers vinden het ook heel bijzonder om te ervaren hoe de buitenwereld reageert op een ‘gehandicapte’. Het wisselen van plaats leidt dan ook vaak tot hilarische taferelen. Na een training van zo’n 1,5 uur, met de nodige tips en trucs, is het tijd voor het Certificaat van Deelname! Een praktische training, die weliswaar geen wonderen, maar wel veel plezier oplevert.
Griezelig Om en om is men ‘duwer’ en ‘geduwde’. “Zo ervaart iedereen
Stannie van de Besselaar
07
“Het is mijn werk om ervoor te zorgen dat kinderen van gescheiden ouders weer contact krijgen met de niet-verzorgende ouder”, vertelt vrijwilligster Klazien Bosch. Zij doet dit werk al 10 jaar en nog steeds met enorm veel plezier. “Het geeft mij als gepensioneerd gymnastieklerares het gevoel nog steeds een zinvolle bijdrage te kunnen leveren aan de samenleving.”
Klazien Bosch: “Kinderen willen geen partij kiezen.”
‘Het kind moet centraal staan’ Als het gescheiden ouders niet lukt een omgangsregeling voor hun kind(eren) te treffen, kan het BOR-project (Begeleide Omgangsregeling) van Humanitas uitkomst bieden. Daarmee kunnen kinderen toch contact blijven houden met beide ouders.
08
BOR-kamer “Als BOR-vrijwilliger heb je een standaard werkwijze: ik ontvang de verzorgende ouder - meestal de moeder en de kinderen in het pand van Humanitas. Vervolgens neem ik de kinderen mee naar de zogenaamde BOR-kamer. Daar zit de vader al. Terwijl ik er bij blijf, kan de vader met de kinderen praten en spelen. Er ligt namelijk allemaal speelgoed in de ruimte. Na één of twee uur breng ik de kinderen weer terug naar hun moeder, die boven op hen wacht.” Hartverwarmend Door de begeleide omgang en aansluitende evaluatiegesprekken ontstaat bij de verzorgende ouder vaak weer vertrouwen in de nietverzorgende ouder als medeopvoeder van de kinderen. Uiteindelijk is het de bedoeling dat de ouders na verloop van tijd een Zelfstandige Omgangsregeling treffen en dat ze Humanitas
niet meer nodig hebben. “Ik vind het BOR-werk prachtig”, zegt Klazien. “Je maakt hartverwarmende situaties mee. Omdat er vaak zo veel strijd is, of is geweest, tussen de ouders, weet het kind zich in het begin soms geen houding te geven
over de hoofden van de kinderen heen hun conflict voortzetten. Daar zijn deze bijeenkomsten niet voor bedoeld.” Klazien vindt dit werk vooral zo leuk omdat ze voor het grootste deel kan putten uit haar eigen levenservaring als ouder
“Op een gegeven moment zie je kinderen toch ontdooien”
naar de niet-verzorgende ouder. Het gedraagt zich gereserveerd. Maar op een gegeven moment zie je dat kinderen toch ontdooien. Zij hebben een diep geworteld gevoel om geen partij te kiezen voor één van beide ouders.” Voor de kinderen Klazien loopt ook wel eens tegen vervelende zaken aan: “Bijvoorbeeld als de vader bij het kind begint te informeren naar de nieuwe vriend van moeder. Dat willen we absoluut niet hebben. Dan wijs ik de vader terecht. Hij dient zich te beperken tot vragen over de bezigheden van zijn kinderen: dus hoe het op school gaat en wat zij in hun vrije tijd met hun vriendjes doen. Dat eisen we omdat we willen voorkomen dat de ouders
en als oud-gymnastieklerares. “Ik hoef in dit werk dus niet te voldoen aan allerlei protocollen die mij voorschrijven hoe te handelen. Uiteindelijk doe je dit voor de kinderen. Onderzoek heeft uitgewezen dat het van wezenlijk belang is voor de ontwikkeling van kinderen dat zij regelmatig contact met beide ouders hebben.” Meer weten over de BOR? www.humanitasgroningen.nl/BOR. Dirk Goudberg
09
levend ganzenbord. Marisha doet dit jaar voor het De kindervakantieweken vinden plaats in de laatste eerst mee aan de kindervakantieweken en wil volgend week van juli en de eerste weken van augustus. Ook jaar wel weer: “We hebben sinds maandag al heel wat dit jaar is er weer een bijzonder afwisselend programma dingen ondernomen. De leukste activiteit tot nu toe opgezet vol met activiteiten. In de omgeving van de vond ik het spelen van vlaggenroof. Vanmiddag gaan kampeerboerderij vermaken de kinderen zich met we kanoën. Dat heb ik nog nooit eerder gedaan, dus onder andere knutselen, wandelen, balspellen, levend daar heb ik heel veel zin in!” Stratego en een zeskamp. Op de dinsdagmiddag ligt de Drachtster Compagnonsvaart vol kano’s en ontdekken kinderen met zwemdiploma hoe moeilijk het is een rechte koers te varen. ‘‘Vol verhalen en herinneringen komen Kinderen zonder zwemdiploma vermaken zich een stuk verderde kinderen weer thuis’’ op met midgetgolf. Zo geniet ieder kind op zijn eigen manier van de activiteiten.
Bewegen is een belangrijk aspect van de kindervakantieweken.
Kinderen laten hun zorgen thuis Jaarlijks organiseert Humanitas Groningen kindervakantieweken in Bakkeveen. Op kampeerboerderij ‘Harmsdobbe’ mogen kinderen die om financiële, sociale of medische redenen niet op vakantie kunnen, even al hun zorgen achter zich laten.
10
Ongedwongen en gezellig De 35 kinderen die deelnemen, zitten in de leeftijdscategorie 5 tot en met 14 jaar. Caroline Penning en Lodewijk Ansing hebben de eerste week van augustus ‘de leiding’. Daarnaast is er nog een team van 12 begeleiders om de kinderen in het prachtige landschap van It Fryske Gea te ondersteunen en van alle gemakken te voorzien. De keukenploeg zorgt voor gezonde en lekkere maaltijden. Aangezien er een druk schema wordt afgewerkt, heerst er ‘s avonds een kalme, gemoedelijke sfeer, als iedereen, bijkomend van het dierengeluidenspel en de spooktocht, met warme chocolademelk om het kampvuur zit. Ochtendgymnastiek Aan alles is gedacht. Ook aan de gezondheid. Zo staat er een nachtwandeling op het programma, start de groep ‘s ochtends soms met ochtendgymnastiek, wordt er een Zweeds loopspel gespeeld en is er tijd om te zwemmen. Dankzij al deze activiteiten kunnen de kinderen fit deelnemen aan de andere programmaonderdelen, zoals de vossenjacht en het spelen van
Dierentuin en bonte avond Op woensdagmorgen wordt eindelijk de bestemming van het speciale uitje van die dag bekend gemaakt: een bezoek aan de dierentuin in Emmen. Iedereen is blij dat ze op bezoek gaan bij bavianen, flamingo’s en leeuwen. Woensdagavond zorgt een korte ziekte-uitbraak voor veel extra werk: drie begeleiders gaan naar huis om te herstellen. Een dag later is iedereen weer paraat en arriveert extra hulp. De week wordt op vrijdagavond feestelijk afgesloten met een bonte avond, vol karaoke en optredens. En dan is het alweer zaterdag: tijd om naar huis te gaan. Vol verhalen en herinneringen komen de kinderen weer thuis. Deze week vol belevenissen zullen ze niet gauw vergeten! Nynke Koornstra
11
Rondje Aa-kerk
Band met Indonesië “Indonesië hoort bij mijn leven”, zegt Hilda Oosting op een tropisch hete dag in haar tuin. Ze is vrijwilligster en vrijwillig coördinator bij dementerenden. Al meer dan 15 jaar bezoekt ze jaarlijks het weeshuis Panti Asuhan in Menado, Indonesië om sponsorgeld voor de kinderen te brengen. En gastvrij als ze is, heeft ze menig kind of jongere een thuis geboden. Hilda voelde zich als kind al senang bij haar oom uit Indonesië. Toen ze de kans kreeg om een rondreis te maken door ‘haar’ land, werd ze meteen getroffen door de hartelijkheid van de mensen. Ze overnachtte in tehuizen van stichting ‘Indonesische wees- en zwerfkinderen’. “Ik wilde me meteen inzetten om deze minder bedeelde kinderen nieuwe kansen te bieden.’’ Dat deed ze graag: tot aan haar pensioen werkte ze als kinderverpleegkundige en daarnaast nam ze tijdens de vakanties pleegkinderen op in haar gezin. Nu richt ze haar activiteiten op het weeshuis in Menado. 12
Feestmaal Eens per jaar bezoekt Hilda het weeshuis. We bieden de kinderen een feestmaal aan. Dat is een echte luxe voor deze kinderen, die het meestal moeten doen met rijst, een beetje groente en af en toe vlees. Ik neem ook altijd ballonnen mee en andere dingetjes. De kinderen zijn zo blij met deze gewone dingen. Verder bekijken we ter plekke wat er nodig is in en rond het huis. Soms lijkt het dweilen met de kraan open.” Kinderen en dementerenden “Zo lieten we twee jaar terug nieuwe deuren plaatsen. Maar door het vochtige klimaat zijn ze nu al weer verrot. Nu zetten we in op duurzame materialen die we bij de lokale bevolking kopen.” Met haar sponsorwerk combineert Hilda twee grote passies: Indonesië en haar betrokkenheid met kinderen. Haar vrijwilligsterwerk bij dementerenden past daar bij: “Je ziet iets van het kind terugkomen bij de ouderen. En daar voel ik me goed bij.” Carrelien Spiering