Raport Co blokuje polskich startupowców

Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany.

Doświadczenia uczestników Szkoły Pionierów w kontekście wyników badań oraz rekomendacji zawartych w raporcie The Future of European Competitiveness autorstwa Mario Draghiego.

Patronat Honorowy

Raport został opracowany w ramach projektu Szkoła Pionierów PFR przy ścisłej współpracy z Partnerem Strategicznym Allegro oraz Partnerem Merytorycznym Raportu Fundacją Startup Poland.

Patronat Honorowy

07.05.2025

Wprowadzenie

Wprowadzenie Polska i Europa na starcie nowej ery. Czas zbudować własną Ligę Mistrzów innowacji.

Europa Środkowo-Wschodnia, a w szczególności Polska, już dziś buduje solidne fundamenty – jesteśmy liderem regionu pod względem liczby dojrzałych startupów. Coraz więcej firm dojrzewa z myślą o skalowaniu się globalnie.

To dobry moment, by przyspieszyć i stworzyć warunki, które ten rozwój umożliwią – bo to scaleupy są tymi, które realnie kształtują przyszłość technologii i globalne przewagi.

Jak pokazuje raport Dealroom: CEE 2025, Polska to motor napędowy innowacji w regionie. Choć wyzwania – takie jak ograniczony dostęp do późniejszego finansowania – pozostają, coraz wyraźniej widać, że inwestorzy i twórcy innowacji dostrzegają potencjał naszej części Europy.

Eliza Kruczkowska Dyrektorka Departamentu Rozwoju Innowacji, PFR S.A. Rok 2025 może stać się ważnym momentem dla rozwoju polskich i europejskich innowacji.

W obliczu dynamicznego postępu technologicznego – z dominacją AI, big data i intensyfikacją globalnej rywalizacji – coraz wyraźniej widać, że możemy odegrać znacznie większą rolę na światowej scenie technologicznej.

Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany

Zamiast koncentrować się na barierach, coraz częściej mówimy o możliwościach.

Wiemy, co możemy poprawić: potrzebujemy stabilnych i przejrzystych regulacji, lepiej dopasowanych narzędzi wsparcia oraz przestrzeni do eksperymentowania. I takie inicjatywy już się pojawiają. Jedną z nich jest Szkoła Pionierów PFR – program, który od lat wspiera młodych innowatorów nie tylko wiedzą, ale też inspiracją i praktycznymi kompetencjami.

Co więcej, pozytywna zmiana nie ogranicza się do Polski. Na poziomie europejskim rośnie przekonanie, że potrzebujemy nowego podejścia – odważniejszego, bardziej sprzyjającego innowacjom. Głos takich liderów jak Mario Draghi to sygnał, że jesteśmy gotowi przedefiniować ramy działania Unii, by wspierać rozwój, a nie go ograniczać.

Dziś nie pytamy już, czy Polska i Europa mogą być innowacyjne. Pytamy: co jeszcze możemy zrobić, by przyspieszyć ten rozwój?

Gra toczy się o coś więcej niż startupy. To gra o przyszłość naszej gospodarki, o miejsca pracy, dobrobyt i pozycję w globalnym wyścigu technologicznym. Wierzymy, że to my – wspólnie – możemy stworzyć ekosystem, w którym firmy nie tylko startują, ale odważnie skalują się na cały świat.

Z takim nastawieniem ruszamy z kolejną edycją Szkoły Pionierów PFR. I jesteśmy przekonani: najlepsze dopiero przed nami.

Zapraszam do lektury i do działania!

Eliza Kruczkowska

3

Wprowadzenie

Jak jeszcze lepiej wspierać innowacyjność w Polsce?

Marta Mikliszańska Dyrektorka ds. publicznych w Allegro

Wspólnie z Polskim Funduszem Rozwoju i Fundacją Startup Poland postanowiliśmy zmierzyć się z tym pytaniem, ponieważ staje się ono rozstrzygające dla naszego regionu i jego miejsca w globalnej gospodarce. Szczególnie dzisiaj, w czasie niespotykanych napięć geopolitycznych i ekonomicznych zawirowań, staje się jasne, że tylko tworząc warunki sprzyjające powstawaniu i skalowaniu nowych rozwiązań, możemy przyciągać kapitał zamiast go szukać, a talenty zatrzymywać, zamiast je tracić.

Jako przedsiębiorcy dobrze wiemy, że pierwszym krokiem do zmiany jest rzetelne zrozumienie systemowych barier – dopiero wtedy można je skutecznie usuwać. Dlatego sięgnęliśmy po twarde dane, doświadczenia absolwentów Szkoły Pionierów i perspektywę uznanych ekspertów. Łącząc te źródła, chcemy wskazać, dzięki czemu innowacja w naszym regionie przyspiesza, a gdzie wciąż hamuje ją nadmierna biurokracja, brak kapitału czy wsparcia.

generując około 1% polskiego PKB. Ale – jak każdy biznes – zaczęło się od pomysłu i odwagi, by go zrealizować. Chcemy, aby w Polsce powstawało jak najwięcej podobnych historii. Ten raport ma być do tego drogowskazem: wskazuje, co już działa, a gdzie musimy młodym przedsiębiorcom pomóc i jak wspólnie możemy tworzyć środowisko, w którym kolejne śmiałe idee będą przeistaczać się w międzynarodowe sukcesy.

Gorąco zachęcam do lektury.

Marta Mikliszańska

Tegoroczna edycja raportu ma też dla nas szczególny wymiar: Allegro świętuje właśnie 25 lat działalności w Polsce. Dziś nasza platforma łączy ponad 20 milionów kupujących z tysiącami sprzedających w całym regionie,

Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany

4

Spis treści

• Jak skutecznie pracować z venture builderem – porady dla founderów i chcących pracować w tym modelu.............. 20 • W jaki sposób aniołowie uskrzydlają founderów?.............................. 21 • Kiedy VC wyciąga worek z pieniędzmi?.............................................. 22

Wprowadzenie

3

Spis treści

5

Europejska gospodarka na rozdrożu: rekomendacje Mario Draghiego a polski ekosystem

Co jest największym wyzwaniem dla nowych founderów? – badanie losów absolwentów Szkoły Pionierów PFR

23

• Szkoła Pionierów PFR – o projekcie i badaniu..................................... 24

6

• Rekomendacje z raportu „Jak poprawić konkurencyjność Unii Europejskiej”.............................. 7

• Jak potoczyły się losy Absolwentów Szkoły Pionierów oraz co stanowiło największe bariery po projekcie?............................ 24

Poznaj historie Pionierów i co z nich wynika

28

• Kondycja polskiego ekosystemu innowacji.......................................... 8

• 3 lekcje płynące z historii Pionierów.................................................. 37

• Określenie kluczowych rekomendacji dla Polski w perspektywie raportu Draghiego i „Polskie Startupy”...................... 11

Co dalej?

8 kluczowych rekomendacje dla rozwoju ekosystemu startupowego w Polsce

38

Autorzy raportu

43

• Opinia ekspercka............................................................................. 13

Polski ekosystem startupowy z perspektywy praktyków

14

• Społeczność – serce ekosystemu..................................................... 15 • Sztuka otwierania drzwi – networking, który stwarza okazje biznesowe...................................... 16 • Jakich akceleratorów potrzebują polskie startupy?............................ 17 • Podtrzymać ogień – kompleksowa ścieżka rozwoju startupów............ 18 • Za młodzi na startup? Przeciwnie!..................................................... 19

Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany

5

Europejska gospodarka na rozdrożu: Wprowadzenie rekomendacje Mario Draghiego a polski ekosystem

Europejska gospodarka na rozdrożu: rekomendacje Mario Draghiego a polski ekosystem Rozdział został opracowany przez ekspertów Fundacji Startup Poland

Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany

6

Europejska gospodarka na rozdrożu: rekomendacje Mario Draghiego a polski ekosystem

Rekomendacje z raportu „Jak poprawić konkurencyjność Unii Europejskiej” Opublikowany we wrześniu 2024 r. raport byłego premiera Włoch Mario Draghiego stanowił odpowiedź na zgłoszoną przez Komisję Europejską potrzebę analizy wyzwań i szans stojących przed europejską konkurencyjnością.

Dokument ten zorientowany jest na wskazanie szeregu rekomendacji mających na celu poprawienie stanu europejskiej gospodarki.

Jego implementacja, w tym oczywiście jej zakres, pozostaje jednak w ręku samej Komisji Europejskiej.

Analiza Draghiego opiera się na przekonaniu, że obecny europejski model rozwoju gospodarczego ulega wyczerpaniu. Unia Europejska natomiast przegrywa rywalizację zarówno ze Stanami Zjednoczonymi, jak i Chinami.

Symbolem tego jest fakt, że Bruksela nie odegrała roli lidera w dwóch znaczących rewolucjach cyfrowych naszych czasów, wyznaczonych przez pojawienie się Internetu oraz

Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany

rozwiązań chmurowych. Stojąc przed trzecią z nich – opartą o sztuczną inteligencję – musi przyjąć postawę proaktywną. Wykreowanie nowego modelu wzrostu uzależnione jest według Draghiego od umiejętności UE do zwiększenia własnej innowacyjności, w szczególności w zakresie zaawansowanych technologii, budowy sektora technologicznego, dekarbonizacji, wzrostu konkurencyjności, jak i również ograniczeniu zależności surowcowych od zewnętrznych potęg. Bez takiego jakościowego skoku technologicznego, w optyce Draghiego, UE grozi kryzys wykraczający poza gospodarkę i dotykający samego sens jej istnienia.

Raport Draghiego przesycony jest myśleniem opartym o potrzebie innowacyjności i konkurencyjności oraz przekonaniu o istotnej roli technologii dla przyszłości projektu europejskiego. Nie dziwi więc, że kreuje on przestrzeń do wsparcia ekosystemu startupów jako istotnego elementu potencjalnego sukcesu europejskiej gospodarki. Sprawnie także analizuje zaistniały stan rzeczy, dostrzegając systemowe obciążenia, ograniczające rozwój branży innowacyjnej: ograniczony kapitał prywatny, niskie inwestycje w badania i innowacyjność,

skomplikowaną i drogą w implementacji sieć regulacji prawnych, brak należytego wykorzystania infrastruktury na potrzeby najnowszych technologii (takich jak AI), brak integracji badań akademickich z klastrami innowacyjności, jak również istniejącą lukę kompetencyjną w społeczeństwach europejskich.

Z punktu widzenia ekosystemu startupowego, cel w postaci zwiększenia potencjału eksportowego i zapewnienia skalowalności międzynarodowej europejskich startupów może zostać osiągnięty poprzez: • poprawę dostępu do kapitału prywatnego i zwiększenie apetytu na ryzyko w finansowaniu, w tym także: • rozszerzenie zachęt dla aniołów biznesu oraz inwestorów w kapitał zalążkowy, czy pobudzenie inwestycji ze strony funduszy emerytalnych w innowacyjne firmy w wybranych sektorach; • zwiększenie poziomu inwestycji VC oraz integrację rynków kapitałowych Europy w celu lepszego ukierunkowania wysokiego poziomu oszczędności gospodarstw domowych;

7

Europejska gospodarka na rozdrożu: rekomendacje Mario Draghiego a polski ekosystem

• poprawę otoczenia regulacyjnego (uproszczenie, stabilizację, harmonizację), w tym także poprzez usprawnienie systemu zamówień publicznych i system podatkowy wspierający startupy. Do tego postulatu należy także wprowadzenie jednolitego statusu prawnego dla innowacyjnych startupów (Innovative European Company) dającego jednolite zasady w całej UE i gwarantującego jedną rejestrację; • rozbudowę infrastruktury cyfrowej i obliczeniowej, jak również lepsze wykorzystanie danych i AI jako zasobu dla gospodarki opartej na innowacyjności, w tym także umożliwienie dostępu do superkomputerów dla startupów; • zaadresowanie problemu ograniczonej puli talentu oraz luki kompetencyjnej na rynku; • umożliwienie startupom skorzystania z istniejącego trendu zwiększonych europejskich wydatków na obronność, w tym także na przemysł kosmiczny.

Aspektem, który może generować problemy z punktu widzenia europejskiego ekosystemu startupów jest skłonność Raportu Draghiego do promowania rozwiązań dążących do

Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany

koncentracji rynku i wsparcia dla europejskich strategicznych graczy w zakresie nowych technologii. Z jednej strony może być to zrozumiale z punktu widzenia potrzeby przesunięcia punktu ciężkości rozwoju najnowszych technologii do Europy. Z drugiej strony, wśród części komentatorów rodzi zarzuty o odejście od zasady wyrównywania szans graczy rynkowych.

Kondycja polskiego ekosystemu innowacji Polski ekosystem innowacji, na czele z dynamicznie rozwijającą się sceną startupową, z roku na rok zyskuje na znaczeniu. Pełni on istotną rolę w ekscytującej dla Polski perspektywie jaką jest transformacja w nowoczesną gospodarkę 4.0, do której jesteśmy gotowi dzięki strategicznemu położeniu i wewnętrznym warunkom. Polska, rozwijając mocne strony ekosystemu innowacji i adresując odpowiednio jego słabe strony, może napędzać swoją konkurencyjność innowacyjnymi rozwiązaniami technologicznymi dla konsumentów indywidualnych, przemysłu i biznesu.

Raport „Polskie Startupy”, publikowany przez Fundację Startup Poland, jest jednym z kluczowych źródeł wiedzy o kondycji młodych, innowacyjnych firm w Polsce. Dokument ten przedstawia dane, opinie i trendy obserwowane wśród polskich startupów, a także diagnozuje potrzeby oraz bariery rozwoju dla polskiego ekosystemu innowacji. W grudniu 2024 r. miała miejsce premiera jubileuszowej, dziesiątej edycji raportu „Polskie Startupy”, podsumowującą dekadę rozwoju polskiego środowiska

8

Europejska gospodarka na rozdrożu: rekomendacje Mario Draghiego a polski ekosystem

startupowego. Jest to nie tylko zbiór statystyk na temat polskiego ekosystemu innowacji, ale też obraz zmian jakie ten ekosystem przechodził przez ostatnie lata.

Wzrost mimo wielu wyzwań – to obecny stan polskiego ekosystemu startupowego jaki przedstawia zeszłoroczny raport „Polskie Startupy”.

Aż 43% startupów w 2024 r. odnotowało znaczące wzrosty przychodów w ciągu ostatniego roku, a kolejne 26% deklaruje umiarkowane wzrosty. Jednak aż 8% firm zgłaszało duży spadek przychodów, co wskazuje na różnorodne rezultaty, zależne od branży i sytuacji finansowej. Mimo globalnego spowolnienia inwestycyjnego, większość startupów działających w Polsce odnotowała wzrost przychodów w stosunku do poprzedniego roku.

Do kluczowych trendów kształtujących ekosystem innowacji w Polsce należą: rozwój AI, outsourcing i nearshoring, technologie finansowe (FinTech) oraz e-commerce. Coraz większe znaczenie zyskuje również cyberbezpieczeństwo – zwłaszcza w kontekście geograficznego sąsiedztwa Polski z wojną w Ukrainie, co jeszcze mocniej podkreśla potrzebę silnej ochrony cyfrowej jako istotnego elementu ekosystemu innowacji w Polsce. Według

Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany

ostatniego raportu „Polskie Startupy” kluczowe słowa najlepiej oddające istotę głównego produktu lub usługi startupów działających w Polsce to właśnie technologia AI oraz internet rzeczy (IoT) – wskazuje na nie 28% respondentów. Kolejne popularne terminy to „analityka”, „narzędzia badawcze” i „business intelligence” (według 12% respondentów), „medtech” (według 14% respondentów) oraz „hardware” (według 12% respondentów). Wysokie miejsce na liście zajmuje też „edukacja”, przemysł 4.0, foodtech, e-commerce, a także greentech i HRtech.

Fundamentami sukcesu polskich startupów i mocnymi stronami ekosystemu innowacji są w szczególności wysoki poziom kompetencji technicznych, liczne programy wsparcia instytucjonalnego, globalne ambicje i otwartość na nowe technologie. Polska nadal dysponuje solidnym zapleczem IT, inżynieryjnym i matematycznym, co przyciąga inwestorów i umożliwia rozwój zaawansowanych technologii.​ Coraz więcej polskich startupów planuje ekspansję na rynki zagraniczne, szczególnie do krajów UE i USA, co świadczy o rosnącej pewności siebie i dojrzałości rynku.​Ponadto, obszary takie jak AI, deep tech czy green tech zyskują

na znaczeniu, a polskie startupy chętnie inwestują w rozwój zaawansowanych rozwiązań.​ Wyzwania, będące nadal słabymi stronami ekosystemu innowacji w Polsce, to przede wszystkim ograniczony dostęp do finansowania dla startupów na późniejszych etapach rozwoju, niestabilność regulacyjna, niewystarczający system zachęt dla inwestorów, nadmierna biurokracja przy prowadzeniu działalności operacyjnej, wysokie koszty zatrudnienia i niedobór specjalistów w szczególności w obszarze IT, trudności w ekspansji zagranicznej, a także deficyty we współpracy pomiędzy uczelniami i biznesem.

Z badania Fundacji Startup Poland jasno wynika, że wzmocnienie finansowania startupów i rewizja instytucji publicznych mających wspierać rozwój startupów jest kluczową barierą do pokonania w rozwoju ekosystemu innowacji w Polsce. 55% procent respondentów w raporcie „Polskie Startupy” 2024 wskazuje na brak źródeł finansowania, a 38% na trudności w pozyskaniu finansowania na kolejnych rundach rozwoju jako najtrudniejsze do pokonania bariery w ekosystemie innowacji w Polsce.

9

Europejska gospodarka na rozdrożu: rekomendacje Mario Draghiego a polski ekosystem

Chociaż wiele startupów korzysta z funduszy publicznych na wczesnym etapie działalności, brakuje kapitału dla firm w fazie skalowania. W konsekwencji startupy często szukają finansowania za granicą, co może prowadzić do przenoszenia działalności poza Polskę. ​ Rekomendacje dotyczące wzmocnienia finansowania startupów pokazują przede wszystkim potrzebę zmniejszenie ilości podmiotów finansujących, ponieważ role instytucji publicznych się uzupełniają i brak jest tu jasnego podziału kompetencji. Warto rozważyć również umożliwienie finansowania ekspansji zagranicznej ze środków B+R, budowanie kompetencji i ekspertyzy urzędników państwowych na temat finansowania czy zmianę sposobu finansowania akceleratorów na związany z możliwością obejmowania udziałów w akcelerowanych projektach. Kluczowa jest tu również stabilność prawna w całym okresie finansowania, ciągłość obowiązujących umów i niedziałanie prawa wstecz.

Stabilne otoczenie podatkowe oraz skuteczny system zachęt inwestycyjnych powinny stanowić fundament polskiego ekosystemu innowacji. To właśnie te elementy w dużej mierze decydują o zdolności

Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany

kraju do przyciągania kapitału i wspierania rozwoju nowoczesnych, opartych na wiedzy gałęzi gospodarki. Inwestycje w innowacje i nowe technologie mają kluczowe znaczenie dla budowania konkurencyjności Polski na arenie międzynarodowej. Dobrze zaprojektowane instrumenty wsparcia dla inwestorów nie tylko przyciągają fundusze, ale też wspomagając rozwój startupów, tworzą nowe miejsca pracy i napędzają wzrost gospodarczy. Z drugiej strony, brak przejrzystych i stabilnych ram prawno-podatkowych może działać zniechęcająco – sprawiając, że inwestorzy przeniosą swoje zainteresowanie do krajów oferujących bardziej sprzyjające warunki do rozwoju innowacyjnych projektów. Na potrzebę rozwoju skutecznego systemu zachęt inwestycyjnych w Polsce i stabilnego otoczenia podatkowego wskazuje 23% ankietowych w zeszłorocznym raporcie „Polskie Startupy”.

W aktualnych warunkach w Polsce dla budowania ekosystemu innowacji opartego na stabilnym systemie podatkowym i systemie zachęt dla inwestorów potrzeba m.in. struktury commitmentowej funduszy VC, rozszerzenia ulg podatkowych dla inwestorów na cały rynek, umożliwienie inwestycji części kapitału przez

fundusze emerytalne w fundusze VC, stabilności podatkowej i niedziałania prawa wstecz, wsparcia podatkowego dla fundacji rodzinnych, a także wprowadzenie ESOP w spółce z o.o., w której to formie prawnej działa większość startupów w Polsce.

Utrzymanie stabilności regulacyjnej w Polsce jest również jednym z warunków dla ekspansji zagranicznej startupów działających w Polsce, ponieważ koncentrowanie się na zmieniających się przepisach w działalności operacyjnej w Polsce powoduje, że startupy nie mają przestrzeni do umiędzynarodowienia swojej działalności.

Trudności w pozyskiwaniu talentów oraz rosnące koszty zatrudnienia pracowników w Polsce, to również coraz bardziej dotkliwa bariera w rozwoju ekosystemu innowacji w Polsce. Koszt zatrudnienia pracowników wzrósł w szczególności po wejściu w życie „Polskiego Ładu”, który obniżył wynagrodzenia netto. Niedobór specjalistów wynika z rosnącego zapotrzebowania na talenty IT i braku usprawnionych procesów zatrudniania osób spoza UE.

10

Europejska gospodarka na rozdrożu: rekomendacje Mario Draghiego a polski ekosystem

Dla dalszego, dynamicznego rozwoju ekosystemu innowacji w Polsce konieczne jest również określenie roli jednostek naukowych w ekosystemie innowacyjnym i wzmocnienie współpracy pomiędzy startupami a uczelniami.

Do usprawnienia współpracy pomiędzy uczelniami i biznesem rekomendowane jest w szczególności wprowadzenie nauki przedsiębiorczości w szkołach od wczesnego etapu szkolnego w regularnym wymiarze, reforma programów o charakterze inkubacji akademickiej, czy zmiana procedur wyceny transferu technologii.

Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany

Określenie kluczowych rekomendacji dla Polski w perspektywie raportu Draghiego i „Polskie Startupy” Prowadzone przez Fundację Startup Poland działania mapujące główne przeszkody w rozwoju polskiego ekosystemu startupowego, ale także i zgłaszane przez środowisko startupowe potrzeby, wykazują wysoką zbieżność z analizą zawartą w Raporcie Draghiego. Opublikowana w 2024 r. 10. edycja flagowego raportu „Polskie Startupy”, grupująca nastroje wśród polskich przedstawicieli branży innowacyjnej pokazuje, że stojące u podłoża analizy Draghiego przekonania są także obecne wśród polskich startupów. Jednocześnie, zgłoszone i propagowane przez Startup Poland „Rekomendacje do Strategii rozwoju innowacyjności” zawierają postulaty adekwatne do tych, które zawarte są w raporcie przedstawionym Komisji Europejskiej.

prywatnego, trafia w Polsce na podatny grunt.

Według raportu „Polskie Startupy” ponad 56% badanych wskazuje na utrudniony dostęp do finansowania, postrzegając go jako istotną barierę dla działania. Wyraźnym czynnikiem decyzyjnym dla startupów w kontekście planowania dalszego rozwoju za granicą jest również stabilność regulacyjna. Startup Poland postuluje przyjęcie postawy mającej na celu stabilizację, uproszczenie i harmonizację otoczenia regulacyjnego (w tym przede wszystkim systemu podatkowego), jak również przyjęcie systemu zachęt dla inwestorów (np. poprzez ulgi podatkowe). Jako rozwiązania pożądane w polskim systemie prawnym, rekomenduje się wprowadzenie struktury commitmentowej funduszy VC niepodlegającej pod reżim KSH, co mogłoby wpłynąć na zwiększenie udziału inwestorów zagranicznych w private equity.

Postulatem zbieżnym również z Raportem Draghiego jest zwiększenie limitów inwestycji przez fundusze emerytalne w fundusze VC, co również w polskich warunkach oznaczać mogłoby zwiększenie dopływu kapitału prywatnego do polskich startupów.

Kluczowy dla Draghiego postulat rozszerzenia dostępu branży innowacyjnej do kapitału

W opisywany trend może wpisać się inicjowana przez Ministerstwo Finansów Innovate

11

Europejska gospodarka na rozdrożu: rekomendacje Mario Draghiego a polski ekosystem

PL jako nowa platforma inwestycyjna mająca na celu wspieranie innowacyjnych przedsięwzięć. W szczególności stanie się tak jeśli zrealizuje ona obiecywane ograniczenia obciążeń podatkowych, stworzenie nowej struktury funduszowej, czy pobudzenie inwestycji w AI. Nie ulega wątpliwości, że w działaniach administracji publicznej w Polsce widoczny jest także trend deregulacyjny, w ramach inicjatywy SprawdzaMY. Miarą jego sukcesu oraz sprawczości będzie wyjście poza polityczną narrację i wsłuchanie się w postulaty środowiska, które dąży nie tylko do uproszczenia, ale przede wszystkim do stabilizacji oraz zwiększenia przewidywalności podejmowanych działań legislacyjnych. W takim duchu należy także odczytywać postulaty Draghiego, nastawione na konkurencyjność europejską, dostrzegające nadmierne obciążenie regulacyjne sektorów innowacyjnych opartych na AI oraz danych.

Polska branża innowacyjna dostrzega potencjał, jaki przynosi rozwój sztucznej inteligencji. Dla polskich startupów AI to oraz częściej rzeczywistość. Już ponad połowa z nich (56%) stosuje AI do zwiększenia efektywności pracy, a dla 13% startupów AI jest kluczowym elementem modelu biznesowego. 28% startupów wskazało technologie AI jako jedno

Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany

z kluczowych słów charakteryzujących ich produkty. Dane te potwierdzają rosnącą rolę zaawansowanych technologii cyfrowych oraz AI w modelach biznesowych polskich startupów, co wpisuje się w postulaty Draghiego o wykorzystaniu cyfryzacji i sztucznej inteligencji jako elementu przewagi konkurencyjnej. Tempo dalszego rozwoju jest jednak, na co słusznie zwraca Draghi, uzależnione od dalszego rozwoju infrastruktury cyfrowej.

działania dot. wsparcia dla rozwoju kapitału ludzkiego i pozyskania zagranicznych talentów. Zakres przedsiębiorców uprawnionych do uproszczonej ścieżki postępowań administracyjnych nie oddaje jednak natury branży innowacyjnej. MRiT skupia się bowiem wyłącznie na przedsiębiorcach realizujących inwestycje o znacznych nakładach lub tworzących znaczną liczbę miejsc pracy, o co trudno wśród startupów.

Brak kapitału ludzkiego wciąż stanowi przeszkodę w rozwoju startupów w Polsce. To nie tylko wysokie koszty zatrudnienia (zgłaszane przez 50% z przedstawicieli środowiska), lecz również brak pracowników o odpowiednich kompetencjach (dla 18% z ankietowanych).

Zaadresowanie luki kompetencyjnej w Europie, postulowane przez Draghiego, jest konieczne także w Polsce. W naszym przypadku to jednak także rywalizacja z operującymi na terenie Polski korporacjami, oferującymi wyższe płace i stabilność zatrudnienia, trudną do uchwycenia w branży innowacyjnej. W świetle powyższego, Startup Poland zgłasza także postulat uwzględnienia rozwoju kadry technologicznej jako istotnego elementu strategii rozwoju kraju. Wśród prac legislacyjnych Ministerstwa Rozwoju i Technologii obecne są co prawda

Raport „Polskie Startupy 2024” pokazuje także, że najczęstszą motywacją do poszukiwania inwestorów jest chęć ekspansji międzynarodowej (46% ankietowanych), natomiast przytłaczająca większość 91% startupów rozważa rozwój na rynku europejskim. To trend, z którego z pewnością ucieszyliby się twórcy Raportu Draghiego. Tak jak i oni, Startup Poland dostrzega znaczenie ekspansji zagranicznej jako kluczowego elementu sukcesu startupów.

Fundacja rekomenduje intensyfikację działań wspierających polskie startupy za granicą, w tym reformę Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu oraz wprowadzenie wielojęzycznej dokumentacji administracyjnej już na etapie rejestracji firmy​.

12

Europejska gospodarka na rozdrożu: rekomendacje Mario Draghiego a polski ekosystem

Opinia ekspercka Polski ekosystem innowacji wykazuje silne fundamenty i duży potencjał wzrostu, jednak wymaga dalszej profesjonalizacji i uproszczenia otoczenia regulacyjnego. Kluczowe działania na przyszłość to przede wszystkim wzmocnienie systemu zachęt dla inwestorów, usprawnienie procedur zatrudniania obywateli spoza UE w Polsce, zacieśnienie współpracy między nauką a biznesem, a także tworzenie bardziej przyjaznego środowiska legislacyjnego dla innowacji. Raport „Polskie Startupy” jasno pokazuje, że mimo wyzwań, Polska ma potencjał, by stać się znaczącym graczem w europejskim ekosystemie innowacji.​ Zarówno z polskiej, jak i europejskiej perspektywy widać wyraźnie, że jeśli chcemy budować innowacyjną i odporną gospodarkę, musimy stworzyć środowisko, które nie tylko wspiera rozwój technologii, ale przede wszystkim nie utrudnia jej powstawania.

– musi zainwestować w innowatorów, ułatwić im dostęp do jednolitego rynku, zapewnić odpowiednie finansowanie oraz przyspieszyć procesy legislacyjne. Polska ma szansę stać się liderem tej zmiany w regionie – jednak tylko pod warunkiem konsekwentnej modernizacji systemu wsparcia dla startupów.

Jako organizacja reprezentująca polski ekosystem startupowy, w pełni popieramy potrzebę wdrażania rozwiązań, które będą odpowiadały na realne potrzeby młodych innowatorów – zarówno tych, którzy dopiero zaczynają swoją drogę, jak i tych, którzy są już na etapie ekspansji. Startupy potrzebują jasnych reguł gry, szybkich decyzji administracyjnych i dostępu do inteligentnego kapitału. Tylko wtedy będą mogły rzeczywiście konkurować – nie tylko w Polsce, ale i w Europie oraz na świecie.

Zgadzamy się z rekomendacjami raportu Draghiego, który podkreśla, że Europa – jeśli chce skutecznie konkurować globalnie

Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany

13

Wprowadzenie Polski ekosystem startupowy z perspektywy praktyków

Polski ekosystem startupowy z perspektywy praktyków Próby odpowiedzi na kluczowe wyzwania, z jakimi mierzą się polscy startupowcy każą zatrzymać się przy zagadnieniach współtworzących obecne środowisko ich funkcjonowania. Od narzędzi pobudzania innowacyjnej przedsiębiorczości, przez efektywny networking, aż po wsparcie ze strony akceleratorów i finansujących – każdy z tych bazowych „puzzli” odgrywa istotną rolę w kształtowaniu przyszłości innowacyjnych przedsięwzięć w krajowym ekosystemie innowacji. W tej części przekrojowymi spostrzeżeniami, doświadczeniami i wnioskami dzielą się praktycy aktywnie zaangażowani w jego budowę i rozwój.

Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany

14

Polski ekosystem startupowy z perspektywy praktyków

Społeczność – serce ekosystemu

Maciej Sadowski Co-founder Startup Hub Poland Każdy ekosystem, w tym startupowy, wymaga odtwarzalności. Aby gospodarka mogła się rozwijać w kierunku wysokomarżowych brandów opartych o autorskie technologie i nowe modele biznesowe, potrzebny jest coroczny dopływ nowych pomysłów i projektów, czyli founderów. Jakość ekosystemu uzyskuje się zarówno przez doskonalenie liderów, jak i przez podaż nowych projektów. Konkurencja i sieciowanie przy dużym wysyceniu sprawiają, że kapitał dostrzega atrakcyjne szanse na zwroty z inwestycji i wartościowe wdrożenia.

Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany

Dostęp do kapitału jest kluczowy dla powtarzalności ekosystemu. Początkujący founderzy, którzy trafili na okres obfitości środków wysokiego ryzyka, dają przykład nowym generacjom pomysłodawców do dołączenia do ekosystemu startupowego. Gdy inwestycje zostają ograniczone, founderzy zostają w korporacjach, ekosystem traci wysycenie nowymi pomysłami, co zniechęca inwestorów do planowania nowych inwestycji w danym kraju. Wyjściem z tej pułapki jest osiągnięcie kilku sezonów stabilności, które utrwalą wizerunek ekosystemu jako obfitującego w projekty. Najlepsze rynki innowacji przyciągają także talenty z zagranicy, kusząc je doskonałą infrastrukturą i inkluzywnością. Infrastruktura to nie tylko przestrzenie coworkingowe, laboratoria czy lokalizacje eventów, ale także wymiar materialno-logistyczny oraz intelektualny, finansowy i prawny. Aktywne uniwersytety, programy akceleracyjne, sieć inkubatorów i funduszy zalążkowych, przystępne instrukcje prawne, ułatwienia formalne w prowadzeniu biznesu, jakość życia, bezpieczeństwo, oferta kulturalna i edukacyjna – to czynniki, które startupy biorą pod uwagę przed decyzją o przeniesieniu się do nowego kraju.

Siłę ekosystemu mierzy się także gotowością jego przedstawicieli do pomocy nowicjuszom. Łatwy dostęp do wiedzy o tym, z kim, gdzie i o czym można porozmawiać, tworząc indywidualną mapę wejścia na rynek, jest zadaniem dla insiderów. Niezależnie od motywacji – czy pomoc tę oferuje się non-profit i z wewnętrznej życzliwości, czy z chęci „wyinkubowania” sobie na przyszłość wartościowego partnera biznesowego lub klienta, dobrym standardem jest postawa gościnności, inkluzywizmu i tolerancji wobec innych kultur, doświadczeń i sposobów myślenia. Przyjazne intro, godzina mentoringu, podpowiedź najważniejszych imprez czy tytułów prasowych mogą bardziej przysłużyć się podnoszeniu jakości i spójności naszej technologicznej społeczności, niż ulga podatkowa na CIT. Ulgę podatkową łatwo wprowadzić mogą też inne kraje – autentyczną otwartość buduje się przez lata.

15

Polski ekosystem startupowy z perspektywy praktyków

Sztuka otwierania drzwi – networking, który stwarza okazje biznesowe

Artur Kurasiński Przedsiębiorca, inwestor, twórca, The Foundation Dla wielu przedsiębiorców początek startupowej ścieżki to samotna wyprawa przez nieznane terytorium: pomysł, ryzyko, testy, iteracje.

W tym chaosie łatwo zapomnieć, że największe szanse często nie przychodzą z ekranu komputera, ale… przez drzwi, które potrafimy otworzyć.

Bardzo często to jest żywa osoba: mentor, inwestor, wspólnik, czasem nawet konkurent. Sztuka networkingu to dziś jedna z najważniejszych kompetencji przedsiębiorcy

Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany

– i jednocześnie jedna z najbardziej niedocenianych. W polskim ekosystemie innowacji wciąż brakuje kultury dzielenia się kontaktami i wzajemnego wspierania. Zbyt często patrzymy na relacje w kategoriach transakcyjnych: „a co ja z tego będę miał(a)?”. Tymczasem najbardziej owocne znajomości to te, które nie zaczynają się od pitcha, ale od ciekawości, zaufania i gotowości do pomocy. To właśnie z takich relacji rodzą się niespodziewane szanse: zaproszenia do prestiżowych programów, klienci z polecenia, dostęp do ukrytych rund inwestycyjnych, partnerstwa budujące przewagi konkurencyjne.

startupowego, potrzebujemy inwestycji nie tylko w technologie i fundusze – ale też w kulturę relacji. To właśnie te „miękkie” kompetencje stają się dziś twardą walutą przyszłości.

Networking nie jest sztuką autopromocji – to sztuka autentycznego słuchania i budowania mostów. Uczestnictwo w takich wydarzeniach jak Aula Polska (obecna już od ponad 17 lat!) czy The Foundation to nie powinno być ekstrawagancją, ale biznesowym racjonalizmem.

Największe talenty w ekosystemie to często nie osoby z najgłośniejszym profilem na LinkedInie, ale ci, którzy potrafią stworzyć sieć powiązań opartą na wzajemnym szacunku i zrozumieniu.

Taka sieć nie tylko wspiera innowacje – ona je przyspiesza. Dlatego jeśli myślimy o budowaniu silniejszego polskiego ekosystemu

16

Polski ekosystem startupowy z perspektywy praktyków

Jakich akceleratorów potrzebują polskie startupy?

Bartosz Józefowski Pełnomocnik Zarządu ds. dual-use, Krakowski Park Naukowo-Technologiczny Startupy nie potrzebują akceleratorów.

Potrzebują kontaktów biznesowych i dostępu — a właściwie rekomendacji — do funduszy VC. Większość młodych firm potrzebuje także kogoś, kto się z nimi nie zgodzi. Kogoś, kto zakwestionuje ich założenia, wytknie braki i będzie zadawał trudne pytania. Zwłaszcza na początku, w fazie euforii, łatwo wpaść w pułapkę confirmation bias.

Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany

Założyciele startupów potrzebują wyrwać się z własnego środowiska — by złapać szerszą perspektywę, postawić sobie ambitniejsze cele, spojrzeć na swój biznes inaczej. Często przydaje się też doradca, który podpowie, jak zwalidować hipotezę, jak taniej zbudować prototyp, z kim porozmawiać na danym etapie rozwoju. Founderzy potrzebują również mentoringu. Kogoś, kto pomoże im rosnąć — czasem doradzi, a czasem po prostu będzie wsparciem.

Bo droga przedsiębiorcy jest wymagająca i często samotna. Potrzebują też dostępu do wiedzy: o sprzedaży, kwestiach prawnych czy budowaniu zespołu.

I jeszcze jedno — umiejętność mądrego i skutecznego mówienia o swoim startupie. Ładny pitch deck nie wystarczy.

być świetnym wyborem. Na pytanie: jakich akceleratorów potrzebują startupy, potrafię odpowiedź tylko: różnych. Jedni zbudują firmę bez żadnego programu. Inni skorzystają z trzech różnych. I to też jest okej.

Na końcu: pieniądze. Najlepiej w formie non-dilutive funding. Jeśli founder ma wszystkie te kompetencje i kontakty w swoim osobistym networku — albo jeszcze lepiej, w osobistym toolboxie — nie potrzebuje akceleratora. Ale jeśli któregoś z tych zasobów Ci brakuje, jeśli czujesz, że wsparcie może się przydać — choćby po to, by nadać pracy tempo, zmusić się do systematyczności, stanąć ramię w ramię z innymi startupami — wtedy akcelerator może

17

Polski ekosystem startupowy z perspektywy praktyków

Podtrzymać ogień – kompleksowa ścieżka rozwoju startupów

Natalia Kupsik Ekspertka ds. rozwoju innowacji, Polski Fundusz Rozwoju Czy przez 72 godziny można stworzyć obiecujący founderski zespół i znaleźć biznesową niszę wartą eksplorowania? Można. Ale to nie takie proste. Wie o tym każdy, kto na własnej skórze próbował lub choćby w roli obserwatora śledził podsycane zapasami pizzy maratony projektowania innowacji. Coraz szerzej otwierane przed talentami z różnych środowisk drzwi do świata hackathonów w niejednym zdołały obudzić startupowego ducha. Niestety, obok zbawiennej w dynamicznie zmieniających się

Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany

warunkach „płynności formy”, jego cechą charakterystyczną jest ulotność.

Niemoderowany proces rozwoju nowatorskich przedsięwzięć biznesowych bez względu na szerokość geograficzną nie traci impetu tylko w wyjątkowych okolicznościach. Mowa tu o zaangażowaniu silnej liderskiej jednostki z ponadprzeciętną motywacją i dogłębnym zrozumieniem branży, która porywa za sobą pozostałych co-founderów, inwestorów i oczywiście klientów. Przypadki te, choć inspirujące, zdarzają się w praktyce zbyt rzadko, by budować na nich fundamenty konkurencyjności krajowej gospodarki. Na masową skalę i w odpowiednim tempie pozwala zrobić to dopiero „zewnętrzna machina” – dobrze zaplanowany, iteracyjny rytm walidacji biznesowo-technologicznej z silnym zaangażowaniem praktyków o doświadczeniu founderskim lub inwestorskim. Zjawisko gasnącego w nieodpowiednich warunkach potencjału dobrze zapowiadających się zespołów potwierdzają wyniki badań absolwentów Szkoły Pionierów, spośród których w niemal 30% przypadków wstrzymanie prac wynikło z braku strategii dalszego działania.

Nieodzwierciedlająca puli technologicznych talentów podaż startupowych projektów z wysokim potencjałem inwestycyjnym to bolączka charakterystyczna dla dojrzewających ekosystemów startupowych. Z myślą o przyspieszeniu tej naturalnej ewolucji, warto zaczerpnąć z doświadczeń krajów, które mają ją już za sobą (np. Francja). Kluczowe jest równoległe stymulowanie inwestycyjnego zaangażowania kapitału prywatnego oraz zapewnienie szerokiego katalogu jednolitej pod kątem jakości oferty dla innowatorów na różnym etapie rozwoju – od pomysłu do skalowania i ekspansji. W połączeniu ze strategicznym finansowaniem (np. granty jedynie na czas luki przed zakończoną walidacją) i włączeniem w globalny mentorsko-founderski network, podejście to stwarza nadzieje na optymalne wykorzystania rynkowych zasobów.

18

Polski ekosystem startupowy z perspektywy praktyków

Za młodzi na startup?

Przeciwnie!

Jan Bartkowiak Prezes i Founder Fundacji Econverse W Polsce panuje przekonanie, że młody wiek to przeszkoda w zakładaniu własnego biznesu.

Doświadczenia z Econverse pokazują jednak, że jest wręcz przeciwnie – młodzi ludzie mają ogromny potencjał, by odnosić sukcesy w świecie startupów czy własnych projektów.

Econverse to fundacja, której celem jest wsparcie młodych Polaków w rozwijaniu przedsiębiorczości i umiejętności przyszłości poprzez symulacje tworzenia startupów. Od debiutu na Stadionie Narodowym w 2022 roku, organizacja wsparła ponad 5 000 osób, zdobywając przy tym zaufanie czołowych ekspertów

Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany

i firm, takich jak Microsoft, Orange czy Baker McKenzie. Kluczowym elementem naszej działalności jest praktyczne podejście do edukacji biznesowej. Uczestnicy mają okazję rozwijać swoje pomysły pod okiem doświadczonych mentorów, co pozwala im na zdobycie realnych umiejętności niezbędnych w świecie startupów. Takie podejście odpowiada na deficyt praktycznej edukacji biznesowej w polskich szkołach, gdzie dominuje teoria kosztem praktyki.

Ważnym aspektem jest również zmiana podejścia do porażki. W tradycyjnym systemie edukacji błędy są często piętnowane, co zniechęca młodych ludzi do podejmowania ryzyka. Z drugiej strony, Econverse promuje kulturę, w której porażka jest postrzegana jako naturalny element procesu nauki i innowacji.

Ponadto, międzypokoleniowa współpraca odgrywa kluczową rolę w edukacji biznesowej.

Doświadczeni przedsiębiorcy dzielą się swoją wiedzą z młodymi talentami, jednocześnie ucząc się od nich nowego spojrzenia na biznes i technologii. Takie podejście sprzyja tworzeniu dynamicznych zespołów, w których innowacyjność łączy się z doświadczeniem. Kończąc optymistycznym akcentem, warto zauważyć, że

młodzi Polacy są coraz bardziej zainteresowani zakładaniem własnych firm. Według badań Global Entrepreneurship Monitor, aż 53% polskich nastolatków marzy o własnym biznesie, choć wielu z nich nie wie, od czego zacząć.

Inicjatywy takie jak Econverse dostarczają im niezbędnych narzędzi i wsparcia, aby mogli zrealizować swoje ambicje.

Podsumowując, młody wiek nie musi być przeszkodą, a może być wręcz atutem w świecie startupów, pozwalając talentom na szybszy start i eksperymentację. Dzięki inicjatywom takim jak Econverse, młodzi Polacy mają szansę rozwijać swoje pomysły, zdobywać praktyczne doświadczenie i uczyć się od najlepszych. To właśnie w ich rękach leży przyszłość polskiej gospodarki. I dlatego tak ważne jest, aby w działalność wspierającą młode talenty angażowała się jak największa część ekosystemu, a podobnych inicjatyw pojawiało się jak najwięcej, również na poziomie lokalnym.

19

Polski ekosystem startupowy z perspektywy praktyków

Jak skutecznie pracować z venture builderem – porady dla founderów i chcących pracować w tym modelu

Bartosz Narzelski Venture Partner, CPO Future Finance Venture Lab Venture building staje się coraz popularniejszym modelem budowania nowych przedsięwzięć. Nic dziwnego – to skuteczny framework, który metodycznie przekształca pomysły w rentowne biznesy. Niezależnie od tego, czy jesteś founderem szukającym wsparcia dla swojego pomysłu, czy inwestorem/przedsiębiorcą

Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany

chcącym zbudować własny venture builder – poniżej garść przemyśleń i spisanych doświadczeń.

Jeśli jesteś founderem – pamiętaj, że skuteczny venture builder (tak jak startup) pomaga w systematycznej weryfikacji hipotezy biznesowej w procesie, który powinien być bezlitosny.

Dlatego ważna jest umiejętność odkochania się w pierwszym pomyśle w procesie testowania założeń, szybkich eksperymentów i podejmowania decyzji w oparciu o dane i nie intuicję.

Dzięki takiemu podejściu skracasz pętlę uczenia się i unikniesz kosztownych pomyłek.

Venture builder buduje zespoły, pokrywające trzy kluczowe obszary kompetencji: technologiczne, sprzedażowo-menedżerskie oraz badawczo-projektowe. Szukaj tych talentów albo jasno komunikuj luki kompetencyjne, które trzeba uzupełnić. W ekosystemie startupowym reputacja otwiera drzwi do kluczowych zasobów. Ułatwia ona „lepkość” do pozyskania talentów do zespołu, pierwszych klientów, czy inwestorów / partnerów. Dlatego warto pracować nad reputacją: efektywny networking, otwarty proces budowania i pracy, dzielenie się wiedzą – zaprocentują.

Jeśli chcesz założyć swoje startup studio – pamiętaj, że skuteczny venture builder potrzebuje powtarzalnego procesu przekształcania pomysłów w rentowne biznesy. Nie da się jednak znać na wszystkim. Unikniesz błądzenia po ślepych zaułkach dzięki specjalizacji w domenie problemowej. Przewagą venture buildera nad pojedynczymi startupami jest możliwość uczenia się z doświadczeń wielu projektów jednocześnie. Warto więc zbudować (nie)formalny system gromadzenia i dzielenia się wiedzą i doświadczeniem pomiędzy founderami.

Niełatwo jest wypracować skuteczny model operacyjny dla startup studio. Dlatego warto je budować tak jak przedsiębiorca: łączyć różne źródła finansowania – od kapitału prywatnego, korporacyjnego, przez programy publiczne i wczesne przychody z projektów.

20

Polski ekosystem startupowy z perspektywy praktyków

W jaki sposób aniołowie uskrzydlają founderów?

W praktyce oznacza to pomoc w dopracowaniu modelu biznesowego, wskazówki dotyczące wprowadzenia produktu na rynek, wsparcie przy budowaniu zespołu czy przygotowaniu do kolejnych rund finansowania. Co równie istotne, anioł biznesu często otwiera przed startupem drzwi do wartościowych kontaktów – potencjalnych klientów, partnerów biznesowych i funduszy VC. Taka relacja może również znacząco podnieść wiarygodność spółki w oczach kolejnych inwestorów.

Dominik Krawczyk Dyrektor Generalny Cobin Angels

Rola anioła biznesu wykracza więc daleko poza samą inwestycję kapitałową i jest daleka od charakterystyki inwestora pasywnego, często spotykanego w innych klasach aktywów. Angel investing to inwestowanie czasu, zaangażowania i know-how, które może mieć decydujące znaczenie dla sukcesu przedsięwzięcia, a z kolei aniołowi biznesu pomóc zlewarować swoją inwestycję i ograniczyć ryzyko upadku przedsięwzięcia. W ekosystemie startupowym, w którym tempo zmian i konkurencja są ogromne, dobrze dobrany anioł może stać się jednym z kluczowych czynników przewagi konkurencyjnej dlatego należy dobierać go świadomie i z określonymi z góry założeniami.

W ramach naszej działalności w Cobin Angels

Anioł biznesu to dla startupu coś znacznie więcej niż tylko inwestor finansowy. To doświadczony partner, który wnosi nie tylko kapitał, ale przede wszystkim wiedzę, kontakty i realne wsparcie strategiczne. Dla startupu na wczesnych etapach rozwoju, współpraca z aniołem może okazać się kluczowa dla przetrwania i rozwoju. Dzięki doświadczeniu zdobytemu często jako przedsiębiorcy lub menedżerowie wysokiego szczebla, aniołowie biznesu rozumieją dynamikę wczesnego etapu i są w stanie pomóc jako zewnętrzny doradca.

Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany

co miesiąc wybrane przez nas startupy mają możliwość pitchowania przed kilkudziesięcioma angelami zrzeszonymi w ramach naszej społeczności, co przedkłada się dla startupów na skrócenie drogi do znalezienia odpowiedniego inwestora.

21

Polski ekosystem startupowy z perspektywy praktyków

Kiedy VC wyciąga worek z pieniędzmi?

Wojciech Drewczyński Operating Partner, Balnord VC VC nie inwestują w pomysły. Inwestują w zespoły, które są zdolne do realizacji ambitnych wizji. Do tego, żeby sprawnie pozyskać kapitał od inwestorów nie wystarczy udowodnić, że potrafisz szybko się uczyć i dostarczać wartość dla swoich klientów.

Nie wystarczy także umiejętność zatrudniania lepszych od siebie, którzy pomogą Ci zbudować globalny biznes. Nie będą się liczyć tylko Twoje umiejętności fundraisingowe i możliwość pozyskiwania kolejnych rund finansowania przy wyższych wycenach. Nie wystarczy także

Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany

przełomowa technologia, która będzie bić na głowę konkurencję.

Większość inwestorów w ciemno zainwestowałaby w startup oferujący te elementy. Jednak potrzebujesz jeszcze czegoś więcej, żeby pozyskać kapitał od VC. Musisz zbudować zaufanie.

Ono jest kluczem do tego, żeby inwestor zaangażował nie tylko swój kapitał, ale także czas i wszystkie zasoby jakimi dysponuje, żeby pomóc Ci osiągnąć sukces. Największą przeszkodą w pozyskiwaniu finansowania nie jest brak kapitału na rynku. Jest nim brak wiarygodności. Trudno zbudować je na jednym spotkaniu. To proces, na który składają się nie tylko Twoje obietnice, ale także wcześniejsze działania i determinacja w dążeniu do wyznaczonego celu.

Najlepsze inwestycje dzieją się poza oficjalnym obiegiem. Pomiędzy ludźmi, którzy mogą sobie ufać. Zacznij budować relacje zanim zapytasz o kapitał. Im większe grono osób, które mogą ręczyć za to, że warto z Tobą pracować, tym łatwiej dotrzesz do wartościowych inwestorów.

Wtedy, gdy nadejdzie właściwy moment, sami wyciągną worek z pieniędzmi.

Tworzenie środowiska sprzyjającego masowemu generowaniu innowacji, ich pogłębionej walidacji, pozyskiwaniu finansowania i wymianie zasobów – w tym na poziomie międzynarodowym to zadanie wymagające zjednoczonych wysiłków wielu ekosystemowych aktorów. Każdy z nich, świadomy swej roli, może wymiernie wspierać polskich założycieli startupów w pokonywaniu wyzwań takich, jak budowanie founderskiego zespołu, zarządzanie nim, czy tworzenie i rozwój prawdziwie innowacyjnych rozwiązań. By było to możliwe niezbędne jest jednak skoncentrowanie działań wokół wspólnie zarysowanych standardów inkubacyjno-akceleracyjnych, dostępności kapitału, transferu do polskiego ekosystemu najlepszych światowych praktyk, a także promowaniu inicjatyw popularyzujących przedsiębiorczość startupową wśród interdyscyplinarnych talentów.

22

Co jest największym wyzwaniem dla nowych founderów?

Wprowadzenie – badanie losów absolwentów Szkoły Pionierów PFR

Co jest największym wyzwaniem dla nowych founderów?

– badanie losów absolwentów Szkoły Pionierów PFR

Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany

23

Co jest największym wyzwaniem dla nowych founderów?

– badanie losów absolwentów Szkoły Pionierów PFR

Szkoła Pionierów PFR – o projekcie i badaniu

Jak potoczyły się losy Absolwentów Szkoły Pionierów oraz co stanowiło największe bariery po projekcie?

Szkoła Pionierów PFR to projekt, który w ciągu 7 edycji przyciągnął 350 Pionierów, którzy stworzyli 102 zespoły, 49 spółek i pozyskali ponad 270 mln złotych finansowania

W ramach prac nad raportem zespół PFR przeprowadził badanie ankietowe wśród absolwentów Szkoły Pionierów PFR, aby sprawdzić, jaka była największa wartość płynąca z udziału w projekcie, jak potoczyły się losy Pionierów oraz jakie, ich zdaniem, są największe bariery i wyzwania po zakończeniu programu. W tym rozdziale zostaną przedstawione najważniejsze wnioski płynące z badania.

Szkoła Pionierów PFR to program o charakterze venture buildingowym stanowiący pierwszy krok przed akceleracją dla początkujących przedsiębiorców i wizjonerów technologicznych. Jest realizowany od 2018 roku wspólnie z Partnerem Strategicznym – Allegro.

Podczas 3 tygodni intensywnych warsztatów uczestnicy mają szansę zbudować zespół, zwalidować swój pomysł na biznes i stworzyć MVP gotowe do prezentacji inwestorskiej. Uczestnictwo w programie to także okazja do poznania osób o zróżnicowanych kompetencjach, gotowych do budowania startupu.

Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany

Co trzeci Pionier kontynuuje pracę nad startupem 34% badanych zadeklarowało, że dalej rozwija swój własny startup, co ciekawe aż połowa z nich robi to w zespole, który zawiązał się podczas projektu i rozwija dalej projekt zapoczątkowany w Szkole Pionierów. Pozostali z nich kontynuują współpracę w niezmienionym składzie, jednak pracują już nad nowymi projektami lub modyfikują skład zespołu o osoby spoza projektu. Decyzję o zmianie kierunku często motywowało odkrycie bardziej atrakcyjnej

niszy rynkowej. Część zespołów wskazuje również na zmianę zainteresowań członków lub bariery technologiczne, które uniemożliwiły dalszy rozwój pierwotnych rozwiązań i skłoniły do zmiany strategii projektowej.

Prawie połowa Pionierów, którzy kontynuowali pracę, pozyskała finansowanie Od rozpoczęcia pierwszej edycji pozyskane finasowanie przez Pionierów przekroczyło 270 mln zł. Prawie co drugiemu projektowi, który kontynuował prace nad swoim projektem udało się pozyskać zewnętrzne finansowanie.

W większości pochodziło od funduszy VC, aniołów biznesu oraz z konkursów i grantów.

24

Co jest największym wyzwaniem dla nowych founderów?

– badanie losów absolwentów Szkoły Pionierów PFR

Czy udało się Wam pozyskać zewnętrzne finansowanie na rozwój pomysłu wypracowanego podczas Szkoły Pionierów? Źródło: opracowanie własne, badanie ankietowe wśród absolwentów programu Szkoła Pionierów PFR, n=71.

42% Tak

Okiem Pionierów „W 2022 roku sfinalizowaliśmy naszą pierwszą rundę inwestycyjną z Aligo VC. Dzięki pozyskanemu finansowaniu zrealizowaliśmy 12-miesięczny projekt badawczo-rozwojowy, w ramach którego powstała platforma Theraply VR. Przeprowadziliśmy testy z udziałem 100 dzieci i 16 terapeutów.” – mówi Jakub Kreft, absolwent Szkoły Pionierów. „Po Szkole Pionierów otrzymaliśmy grant w wysokości 1 miliona euro z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. (...) Obecnie zmierzamy do komercjalizacji powstałych w projekcie technologii.”

– wspomina Łukasz Kopiński, absolwent Szkoły Pionierów.

Start po starcie – co było najtrudniejsze po Szkole Pionierów? Zespół i jego rozwój Kluczowym pytaniem w badaniu było sprawdzenie co stanowiło największe bariery w rozwoju startupu, szczególnie dla tych, którzy zrezygnowali z rozwoju swojego pomysłu.

Połowa badanych wskazała, że w początkowej fazie budowy startupu po zakończeniu projektu największym wyzwaniem jest zbudowanie silnego i komplementarnego zespołu. O ile Szkoła Pionierów dla ok. 20% uczestnikom pozwoliła stworzyć stabilny trzon zespołu to w przypadku pozostałych 14%, którzy nie zaprzestali prac po projekcie, nastąpiły zmiany personalne.

58% Nie Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany

25

Co jest największym wyzwaniem dla nowych founderów?

– badanie losów absolwentów Szkoły Pionierów PFR

Nietrafione w potrzeby rynku rozwiązanie oraz brak dalszej strategii działania to kolejne wyzwania Kolejnymi barierami był brak zainteresowania produktem lub usługą ze strony grupy docelowej, a także poczucie, że po zakończeniu programu brakuje im wystarczająco silnej strategii na dalsze działania.

Analizując pozostałe bariery 17% badanych wskazało na trudności w rozwoju technologii, na której bazowało rozwiązanie. Co ciekawe, tylko 9% Pionierów odpowiedziało, że wyzwaniem było pozyskanie finansowania na dalszą działalność.

Jakie wyzwania lub bariery pojawiły się po zakończeniu programu? Źródło: opracowanie własne, badanie ankietowe wśród absolwentów programu Szkoła Pionierów PFR, n=71.

Rozwój zespołu Brak zainteresowania rozwiązaniem na rynku Brak strategii dalszego działania Bariery zwiazane z rozwojem technologicznym rozwiązania Pozyskanie finansowania na dalszą działalność Zbyt duża konkurencja na rynku

Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany

50% 31% 29% 17% 9% 4% 26

Co jest największym wyzwaniem dla nowych founderów?

– badanie losów absolwentów Szkoły Pionierów PFR

Okiem Pionierów „Jednym z największych wyzwań było to, że nie przyszłam do programu z gotowym, dopracowanym pomysłem, lecz z jego koncepcją, która w trakcie trwania Szkoły Pionierów ewoluowała i zmieniała się.

W związku z tym kluczowym wyzwaniem było precyzyjne zdefiniowanie finalnego produktu, określenie odpowiednich kanałów dystrybucji oraz sprecyzowanie grupy docelowych odbiorców. Dodatkowo dużym wyzwaniem było również zbudowanie zespołu, który podzielałby moją wizję i był gotowy do wspólnej pracy nad projektem.” – mówi Justyna Bącela, absolwentka programu Szkoła Pionierów.

Kompetencje miękkie i sieć kontaktów to podstawa Szkoły Pionierów Według zdecydowanej większości absolwentów projekt przede wszystkim pomaga w nawiązywaniu nowych kontaktów i współpracy, zwiększa pewność siebie, dodaje motywacji do działania oraz wspiera przedsiębiorcze nastawienie.

Ale to nie wszystko – Pionierzy podkreślają również, że podczas programu nabyli dodatkowe kompetencje biznesowe i lepiej rozumieją rynek, na który wprowadzali swój produkt lub usługę.

„Program upewnił nas, że nasz pomysł ma sens i że istnieje realna potrzeba takiego rozwiązania. Przystępując do programu miałyśmy już wizję naszego rozwiązania i ona się raczej nie zmieniła pod kątem technologicznym, ale uzyskałyśmy wiele narzędzi do tego, aby naszą wizję realizować, o których wcześniej nie miałyśmy pojęcia.” – podkreśla Agnieszka Razim, absolwentka Szkoły Pionierów PFR.

Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany

27

Wprowadzenie Poznaj historie Pionierów i co z nich wynika

Poznaj historie Pionierów i co z nich wynika Szkołę Pionierów PFR tworzą przede wszystkim jej uczestnicy – absolwenci. Dlatego w kolejnej części to właśnie Pionierzy z różnych edycji programu odpowiedzieli na pytania dotyczące ich drogi po zakończeniu Szkoły.

Wielu z nich kontynuuje prace nad projektami rozpoczętymi w trakcie programu, a niektórzy utrzymują bliskie relacje z członkami swoich zespołów. W tej części dzielą się radami dla przyszłych Pionierów, opowiadają o największych wartościach i lekcjach wyniesionych z programu oraz o tym, jak potoczyły się ich losy po zakończeniu udziału w Szkole Pionierów PFR. Swoje historie opowiedzieli: Łukasz Kopiński, Karolina Wojtas, Paweł Paczuski, Agnieszka Razim, Justyna Bącela, Jakub Kreft, Emilian Łyga oraz Katarzyna Gryzło.

Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany

28

Poznaj historie Pionierów i co z nich wynika

Łukasz Kopiński

Współzałożyciel, Ribes Technologies

Historia pioniera Podczas Szkoły Pionierów PFR Łukasz wraz z zespołem pracował nad technologią detekcji miejsc występowania szkodników na plantacji krzewów owocowych.

W ramach zrealizowanego projektu powstało pięć autorskich produktów, które wspólnie tworzą zintegrowaną technologię.

• Absolwent IV edycji Szkoły Pionierów PFR, • Współzałożyciel startupu agritech – Ribes Technologies, • Projekt otrzymał grant w wysokości 1 miliona euro z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. „Bardzo cenię sobie doświadczenia wyniesione ze Szkoły Pionierów PFR. Mimo upływu czasu często odwołujemy się z co-founderem Mironem Marczukiem do informacji przekazanych nam podczas warsztatów.

Zdecydowanie Szkoła Pionierów PFR ukształtowała nas i wpłynęła na nasze dalsze działania.”

Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany

W lutym 2023 roku zespół otrzymał dofinansowanie w wysokości 1 miliona euro z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Po 20 miesiącach intensywnej pracy projekt zakończono w grudniu 2024 roku, a jego rozliczenie miało miejsce w marcu 2025 roku.

Obecnie trwają działania zmierzające do komercjalizacji rozwiązań technologicznych opracowanych w ramach projektu.

Trzy najcenniejsze lekcje wyniesione w programu: • Zapraszaj do zespołu osoby lepsze od siebie.

• Deleguj procesy, bo wiele osób zrealizuje je lepiej od Ciebie.

• Nie ma osób niezastąpionych. Łukasz podkreśla, że Szkoła Pionierów PFR pomaga uporządkować działania rozwojowe, zweryfikować wartość pomysłu, budować zespół i nawiązywać relacje z inspirującymi ludźmi.

Sukces to... „Na obecnym etapie, gdy opracowaliśmy już nową technologię ochrony krzewów owocowych i stworzyliśmy urządzenia łączące hardware z software – co kiedyś uważałem za sukces – dziś prawdziwym sukcesem jest dla mnie ich komercjalizacja, zdobycie trakcji i rozwijanie obecności naszych rozwiązań na rynku pod marką Ribes Technologies.”

29

Poznaj historie Pionierów i co z nich wynika

Karolina Wojtas

Dyrektorka rozwoju strategicznego, Everiz & Venture Partner, Eurazeo Ventures

• Absolwentka I edycji Szkoły Pionierów PFR, • Obecnie odpowiedzialna za rozwój strategiczny Everix oraz Venture Partner w Eurazeo Ventures.

Historia widziana z dwóch stron Już podczas udziału w Szkole Pionierów PFR Karolina pracowała w funduszu venture capital.

Największą wartość program wniósł jednak w zupełnie innym obszarze – to właśnie tutaj poznała osoby, z którymi później założyła własny startup. Możliwość znalezienia się „po drugiej stronie stołu” – w roli founderki, a nie analityczki – okazała się dla niej niezwykle ciekawym i rozwijającym doświadczeniem. Pozwoliło jej to spojrzeć na codzienną pracę w zupełnie nowy sposób.

Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany

Oczekiwania, które program przerósł Przystępując do programu, Karolina liczyła przede wszystkim na to, że spotka interesujące osoby, z którymi będzie mogła wymieniać się pomysłami i doświadczeniem. Rzeczywistość przerosła jej oczekiwania. Podkreśla, że społeczność absolwentów Szkoły Pionierów PFR jest jedną z najcenniejszych, do jakich należy – stara się w niej aktywnie uczestniczyć i regularnie spotyka się z jej członkami.

Sukces to... „Sukces to posiadanie wolności, która w wymiarze zawodowym pozwala na pracę nad projektami, które są dla mnie ważne i rozwijające. To możliwość realizowania tych projektów z osobami, z którymi chcę współpracować, które mnie inspirują i sprawiają, że wzrastam jako człowiek.”

„Dzisiaj, kilka lat po zakończeniu swojej edycji wciąż jestem w stałym kontakcie z wieloma z Pionierów. Z częścią z nich zdarza nam się współpracować zawodowo, a z innymi po prostu prywatnie się przyjaźnimy.”

Dla tych, którzy chcą ruszyć z miejsca Karolina szczególnie poleca udział w Szkole Pionierów osobom, które są na początku swojej drogi w budowaniu startupu i chcą zwiększyć swoje szanse na sukces, a także przyspieszyć rozwój pomysłu.

W ciągu zaledwie miesiąca uczestnicy otrzymują skondensowany pakiet wiedzy niezbędnej do sprawnego poruszania się w świecie startupów. Poznają kluczowych aktorów ekosystemu, zdobywają świadomość dostępnych form wsparcia i uczą się, jakie kolejne kroki warto podjąć.

Dla części z nich to również moment, w którym poznają swoich przyszłych współzałożycieli.

30

Poznaj historie Pionierów i co z nich wynika

Paweł Paczuski

Współzałożyciel i CEO, upmedic

• Absolwent III edycji Szkoły Pionierów PFR, • Współzałożyciel i CEO startupu healthtech – upmedic, Technologia potrzebuje opowieści „Udział w programie polecam osobom technicznym, które mogą zdobyć umiejętności miękkie, biznesowy sznyt oraz umiejętność występowania publicznie. Program daje mnóstwo możliwości by się rozwijać w tym obszarze i to naprawdę potem procentuje, bo najlepsza technologia oparta na twardych umiejętnościach potrzebuje miękkiego jej sprzedawania.”

Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany

Historia Pioniera Szkoła Pionierów PFR okazała się dla Pawła idealnym merytorycznym wprowadzeniem do budowania firmy produktowej.

W momencie udziału w III edycji Programu, wspólnie z bratem prowadził butikowy software house, specjalizujący się w tworzeniu produktów cyfrowych dla klientów zewnętrznych.

Coraz mocniej myśleli o rozwinięciu własnego rozwiązania.

Wówczas upmedic funkcjonował jako solidny prototyp, a celem stała się jego komercjalizacja. Szkoła Pionierów PFR dostarczyła Pawłowi wiedzy i umiejętności, które okazały się kluczowe na dalszej drodze rozwoju projektu. Dziś upmedic jest wykorzystywany przez setki lekarzy w Polsce, w tym przez największych operatorów medycznych – w dużej mierze dzięki doświadczeniom zdobytym podczas programu.

Relacje zbudowane w trakcie programu okazały się trwałe – zespół pozostaje w kontakcie do dziś.

Balansując między wizją a zespołem Paweł wskazuje, że strategicznym wyzwaniem w trakcie udziału w Szkole Pionierów PFR była dla niego konieczność pogodzenia pracy nad własnym produktem z udziałem w projekcie zespołowym. Już wtedy chciał w pełni skupić się na rozwijaniu Upmedic, jednak nie planował angażować do niego współzałożycieli spoza firmy. W ramach zespołu stworzonego podczas Programu udało się zbudować prototyp nowego rozwiązania, który jednak nie przetrwał – głównie ze względu na różne priorytety członków zespołu w tamtym okresie.

Sukces to... „Sukcesem nazywam stan rzeczy, gdy widzę jak moje działania mają realny i pozytywny wpływ na innych ludzi. Miarą jakości sukcesu jest to, jak moje działania mogą się skalować.

Jak moje wysiłki zamienić w mechanizmy organizacyjno-technologiczne do wywierania pozytywnego wpływu systemowo.”

31

Poznaj historie Pionierów i co z nich wynika

Agnieszka Razim

Współzałożycielka, Micronose

• Absolwentka V edycji Szkoły Pionierów PFR, • Współzałożycielka startupu Micronose.

3 rady dla przyszłych Pionierów to: 1. Postawcie na networking. W trakcie Szkoły poznacie mnóstwo ludzi, którzy potem będą się przewijać na różnych etapach Waszej działalności.

2. Przygotujcie się na to, że program to ciężka praca, szczególnie będziecie musieli wysilić swoją kreatywność.

3. Bawcie się dobrze. Szkoła Pionierów to świetna odmiana dla codzienności.

Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany

Historia Pionierki Po zakończeniu programu wydarzenia nabrały ogromnego tempa. Agnieszka razem z zespołem formalnie założyła spółkę, Micronose, specjalizującą się w rozwiązaniach dla alergików.

Ich pierwszy produkt – suplement Allertis – jest już dostępny na rynku. Obecnie przygotowują się także do udziału w programie akceleracyjnym Idea Global, którego celem jest rozwój personalizowanej terapii alergii.

Program jako katalizator działania Szkoła Pionierów PFR dała uczestniczce i jej zespołowi pewność, że ich pomysł ma sens i odpowiada na realną potrzebę rynkową.

Przystępując do programu, miały już określoną wizję rozwiązania – ta nie uległa większym zmianom od strony technologicznej – ale zdobyły szereg narzędzi, które pomogły tę wizję skutecznie realizować.

Dowiedziały się między innyi, jak badać potrzeby klientów, jak przygotowywać dokumentację niezbędną do pozyskania finansowania oraz jak skutecznie pitchować swój pomysł przed inwestorami.

3 najcenniejsze lekcje wyniesione z programu: 1. Potrzeby klienta zawsze muszą być na pierwszym miejscu.

2. Excel ma znaczenie – konieczne jest dokładne przemyślenie i policzenie kosztów oraz potencjalnych zysków.

3. Do każdej rozmowy trzeba być dobrze przygotowanym i mieć pitch deck na wysokim poziomie. „Mentoring przygotował nas na to, że nie będzie łatwo i że większość naszych wysiłków może nie mieć żadnego efektu, ale że nie można się zrażać. Trzeba wierzyć w swoje rozwiązanie i w końcu się uda.”

Agnieszka szczególnie poleca udział w Szkole Pionierów PFR młodym osobom, które jeszcze nie podjęły ostatecznej decyzji co do swojej ścieżki kariery, ale już posiadają konkretne umiejętności. Według niej program świetnie obrazuje realia pracy w startupie i pozwala zweryfikować, czy taka ścieżka zawodowa rzeczywiście im odpowiada. Dodatkowo, poleca program naukowcom – ponieważ skutecznie łączy świat nauki z biznesem.

32

Poznaj historie Pionierów i co z nich wynika

Jakub Kreft

Współzałożyciel i CEO, Unicorn VR World

• Zwycięzca II edycji Szkoły Pionierów PFR, • Współzałożyciel i CEO edutech startupu – Unicorn VR World, • Laureat ReaktorX, XR4All, InCredibles, oraz uczestnik „Impact is Real”, kampanii realizowanej przez Meta.

Sieć kontaktów to siła! „To właśnie sieć kontaktów – z innymi uczestnikami, absolwentami, mentorami, prowadzącymi i zespołem PFR – stanowi jeden z najmocniejszych atutów tego programu. Daje nie tylko dostęp do wiedzy i inspiracji, ale też otwiera realne możliwości współpracy, wsparcia i rozwoju zawodowego.”

Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany

Historia Pioniera Po ukończeniu Szkoły Pionierów PFR dla Jakuba i jego zespołu rozpoczęła się prawdziwa startupowa przygoda. Projekt Unicorn VR World zyskał nowy impuls do działania – pojawiła się dodatkowa motywacja, medialne zainteresowanie oraz pierwsze rozmowy z funduszami inwestycyjnymi.

Zespół zdecydował się na rozwój metodą bootstrappingu i przystąpił do programu akceleracyjnego ReaktorX. To właśnie tam narodził się pierwszy produkt – Kurs Terapeuty VR. W kolejnych miesiącach pracowali nad prototypami, rozwijali społeczność wokół projektu, aż w 2022 roku udało się zamknąć pierwszą rundę inwestycyjną z funduszem Aligo VC. Dzięki pozyskanemu finansowaniu możliwa była realizacja 12-miesięcznego projektu badawczo-rozwojowego, w ramach którego powstała platforma Theraply VR. Przeprowadzono testy z udziałem 100 dzieci oraz 16 terapeutów, co potwierdziło potencjał terapeutyczny opracowanego rozwiązania.

To była intensywna, ale niezwykle satysfakcjonująca droga. Jak podkreśla Jakub – wszystko zaczęło się właśnie od Szkoły Pionierów PFR. Z międzynarodowej perspektywy: Jakub wspomina, że z perspektywy uczestnika misja zagraniczna stanowiła absolutnie kluczowy element Szkoły Pionierów PFR. Umożliwiła nie tylko poszerzenie horyzontów i poznanie funkcjonowania zagranicznego ekosystemu startupowego, ale także nawiązanie międzynarodowych kontaktów. Kuba wrócił z zupełnie nowym spojrzeniem na rozwój swojego projektu, wzbogacony o konkretne doświadczenia i inspiracje z globalnego rynku.

Sukces to... „Dla mnie sukces to nie tyle liczby, nagrody czy rozgłos, co realna zmiana w życiu drugiego człowieka. Ale sukces to też ten spokojny głos z tyłu głowy, że wszystko jest na swoim miejscu (...). To nie zawsze wielkie momenty – czasem to po prostu świadomość, że robisz coś wartościowego i nie jesteś w tym sam.”

33

Poznaj historie Pionierów i co z nich wynika

Justyna Bącela

Współzałożycielka i CEO, Weregolf

• Zwyciężczyni III edycji Szkoły Pionierów PFR, • Współzałożycielka i CEO sportowego startupu – Weregolf.

• Po programie projekt otrzymał dofinansowanie na rozwój w ramach programu operacyjnego Polska Wschodnia.

Od networkingu do pitchu – praktyczne umiejętności z pierwszej ręki „Najcenniejsze były dla mnie umiejętności związane z networkiem i budowaniem relacji biznesowych. Szkoła Pionierów dała mi także solidne podstawy w zakresie strategii rozwoju produktu oraz skutecznego pitchowania przed inwestorami i partnerami biznesowymi.”

Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany

Od pomysłu do startupu.

Po zakończeniu Szkoły Pionierów PFR Justyna kontynuowała prace nad pomysłem. Projekt Weregolf to startup oferujący inteligentny strój umożliwiający śledzenie ruchów gracza, wspierający naukę i doskonalenie swingu golfowego.

Po programie Weregolf trafił do inkubacji we Wschodnim Akceleratorze Biznesu, a następnie uzyskał dofinansowanie w ramach Programu Operacyjnego Polska Wschodnia. Przez kolejne lata projekt brał udział w szeregu inicjatyw wspierających rozwój przedsiębiorczości, takich jak The Break, Biznes w Kobiecych Rękach, Grow up Tech czy V4 Innovative Training.

3 najcenniejsze lekcje wyniesione z programu: 1. Ludzie to klucz do sukcesu.

2. Iteracja i testowanie – pierwszy pomysł to tylko punkt wyjścia. Kluczem jest dostosowanie produktu do potrzeb rynku.

3. Komunikacja i storytelling – nawet najlepszy projekt trudno będzie rozwinąć, jeśli nie potrafi się o nim dobrze opowiedzieć.

Dla Justyny kluczowym wyzwaniem było precyzyjne zdefiniowanie finalnego kształtu produktu, określenie właściwych kanałów dystrybucji oraz sprecyzowanie grupy docelowej.

Choć Szkoła Pionierów to intensywny i wartościowy czas, to – jak zauważa uczestniczka – prawdziwe wyzwania zaczynają się po zakończeniu programu. Właśnie wtedy uczestnicy muszą samodzielnie wdrażać zdobytą wiedzę i mierzyć się z kolejnymi etapami budowania firmy. W jej opinii kontynuacja wsparcia po zakończeniu programu– np. w formie mentoringu czy konsultacji – mogłaby znacząco pomóc zespołom w utrzymaniu dynamiki rozwoju, budowaniu relacji biznesowych i skuteczniejszym pokonywaniu barier. Takie rozwiązanie sprawiłoby, że finał programu nie byłby końcem, ale początkiem trwałej relacji z ekosystemem ekspertów i mentorów.

Sukces to... „Sukcesem jest dla mnie nie tylko wytrwałość, ale także budowanie wartościowego zespołu, który wierzy w misję i wizję projektu.”

34

Poznaj historie Pionierów i co z nich wynika

Emilian Łyga

Współzałożyciel i CEO, Snacklab

• Absolwent I edycji Szkoły Pionierów PFR, • Współzałożyciel i CEO, Snacklab • Snacklab znalazł się w 2025 roku w prestiżowym rankingu Financial Times wśród 1000 najszybciej rozwijających się firm w Europie Historia Pioniera Podczas Szkoły Pionierów PFR Emilian pracował nad koncepcją automatyzacji transportu pacjentów w szpitalach, opartą na technologii autonomicznych pojazdów AGV (automated guided vehicles). Pomysł zakładał wykorzystanie tej technologii w łóżkach szpitalnych – bez konieczności udziału personelu medycznego.

Projekt znalazł się w finałach takich inicjatyw jak Polska Przedsiębiorcza, Przedsiębiorcze

Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany

Mazowsze oraz Szkoła Pionierów PFR. Ostatecznie jednak uznano, że rozwiązanie jest zbyt niedojrzałe technologicznie i wymaga zbyt dużych nakładów finansowych na wdrożenie w realnych warunkach szpitalnych.

Obecnie jest współzałożycielem i CEO firmy Snacklab, producent chrupek kukurydzianych, który w 2025 znalazł się w prestiżowym rankingu Financial Times wśród 1000 najszybciej rozwijających się firm w Europie – jako jedyna firma z Polski w kategorii Food & Beverages.

3 rady dla przyszłych Pionierów: 1. Misje zagraniczne – to bezcenna okazja do poznania globalnego podejścia do biznesu i poszerzenia horyzontów.

2. Prowadzenie firmy na skalę ogólnokrajową (lub większą) jest możliwe. Trzeba tylko przełamać bariery w głowie.

3. Tworzenie startupu to często samotna ścieżka, szczególnie na początku. Trzeba być na to przygotowanym i mieć pełną świadomość długiego, wieloletniego procesu budowania produktu.

Dla kogo Szkoła Pionierów?

Szkołę Pionierów podzieliłby na dwie główne grupy odbiorców: Osoby z pomysłem na biznes – program daje możliwość przetestowania, dopracowania i zweryfikowania swojego pomysłu, z pomocą doświadczonych ekspertów i w gronie świetnie dobranych ludzi. Dla wielu może to być moment decyzji: czy warto inwestować kolejne 2–3 lata w rozwój tego projektu, czy lepiej poszukać nowej drogi.

Osoby bez konkretnego pomysłu, ale zainteresowane przedsiębiorczością – program to świetne miejsce na poznanie potencjalnych współzałożycieli i sprawdzenie, jak wygląda praca zespołowa w intensywnym startupowym tempie. Daje szansę zarówno na szybkie złapanie wspólnego flow z kimś, jak i na zrozumienie, z kim nie warto wiązać dalszych planów biznesowych.

Sukces to... „Jest to świadomość, że ktoś docenia wartość produktów, usług, które my robimy.”

35

Poznaj historie Pionierów i co z nich wynika

Katarzyna Gryzło CEO, HearMe

• Absolwentka III edycji Szkoły Pionierów, • CEO startupu w obszarze zdrowia psychicznego – HearMe. Historia Pionierki Podczas udziału w Szkole Pionierów PFR Katarzyna współtworzyła projekt inteligentnego czujnika wilgotności gleby, przybierającego formę charakterystycznej ciupagi. Urządzenie to, po wbiciu w ziemię, dostarczało użytkownikowi informacji o stanie nawodnienia gleby – za pośrednictwem wiadomości SMS lub aplikacji mobilnej. Rolnik mógł również pozostawić urządzenie – nazwane eCiupagą – na polu, a dane odczytywać zdalnie z dowolnego miejsca.

Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany

Po zakończeniu programu projekt uzyskał pierwsze finansowanie, które umożliwiło jego skalowanie na rynki zagraniczne. Zespół pozyskał także inwestorów z Polski, Hiszpanii oraz Niemiec i osiągnął próg rentowności (break-even).

Główną motywacją do pracy nad tym rozwiązaniem była rosnąca skala problemu kurczących się zasobów wodnych – zarówno w Polsce, jak i na świecie.

Aktualnie, Kasia rozwija swój kolejny projekt, startup rozwijający technologię z zakresu zdrowia psychicznego – HearMe. Rosnące wyzwania Po zakończeniu Szkoły Pionierów Kasia stanęła przed wyzwaniem pogodzenia rozwijania innowacyjnego projektu z codziennymi obowiązkami zawodowymi. Co więcej, jednym z największych wyzwań było także dotarcie do docelowej grupy odbiorców – rolników.

Przekonanie ich do udziału w rozmowach wymagało wysiłku i zbudowania zaufania, jednak szczere rozmowy z użytkownikami końcowymi okazały się kluczowe dla rozwoju przyjaznego i funkcjonalnego produktu.

3 najcenniejsze lekcje wyniesione z programu: 1. Kluczowe znaczenie ma odpowiedni dobór członków zespołu.

2. Program pokazał, jak istotne jest budowanie i pielęgnowanie sieci kontaktów.

3. Rozwój produktu to proces ciągły. W świecie, gdzie technologie i potrzeby użytkowników dynamicznie się zmieniają, produkt również musi ewoluować i dostosowywać się do nowych warunków. „Szkoła Pionierów PFR jest dla każdej osoby, która kiedyś pomyślała: „fajnie byłoby założyć własny startup”.”

Sukces to... „Chodzić co wieczór spać z myślą, że zrobiłam dobrą robotę. Niekoniecznie idealną, ale dobrą. Myślę też, że 6-letnia Kasia byłaby ze mnie superdumna. A to dla mnie ważny element osobistej podróży życiowej.”

36

Poznaj historie Pionierów i co z nich wynika

3 lekcje płynące z historii Pionierów.

II. Tu zaczyna się przygoda z innowacją!

III. Wyzwania? Czyli kolejne etapy rozwoju.

Badanie oraz historie Pionierów pokazały, że Szkoła Pionierów PFR to program, który aktywnie wspiera polski ekosystem startupowy oraz przyszłych przedsiębiorców.

Absolwenci Szkoły Pionierów PFR wskazują, że dzięki programowi zdobyli nowe kompetencje biznesowe i dogłębnie poznali rynek, na który planowali wejść ze swoim produktem.

Pionierzy wskazują, że program daje możliwość przetestowania, dopracowania i zweryfikowania swojego pomysłu dzięki wiedzy i wsparciu mentorów. Co więcej, polecają program wszystkim tym, którzy są zainteresowani ścieżką zawodową w startupie. Według nich Szkoła Pionierów PFR świetnie obrazuje realia pracy w tym dynamicznym środowisku.

Absolwenci wskazują, że pomimo silnego przygotowania, prawdziwe wyzwania rozpoczynają się dopiero po zakończeniu programu. Pionierzy często mierzą się z wyzwaniami takimi jak: niedopasowanie produktu lub usługi do grupy docelowej, problemy wewnątrz zespołu czy brak spójnej strategii rozwoju. Warto jednak podkreślić, że jedynie niewielki odsetek uczestników wskazuje brak finansowania jako główną trudność.

I. Ludzie i relacje – kompetencje przyszłości!

Historie absolwentów jasno wskazują, że programy venture buildingowe, takie jak Szkoła Pionierów PFR, wspierają przede wszystkim rozwój nowych kompetencji miękkich. Wśród nich na pierwszym miejscu wymieniają umiejętności prezentacji, a także pozyskanie nowej sieci kontaktów, nawiązywanie relacji oraz budowanie nowych współprac i partnerstw.

Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany

37

Co dalej? 8 kluczowych rekomendacji Wprowadzenie dla rozwoju ekosystemu startupowego w Polsce

Co dalej?

8 kluczowych rekomendacji dla rozwoju ekosystemu startupowego w Polsce

Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany

38

Co dalej? 8 kluczowych rekomendacji dla rozwoju ekosystemu startupowego w Polsce

Polski ekosystem innowacji stoi dziś na progu dojrzałości – między potencjałem a rzeczywistym skalowaniem firm technologicznych.

Największym wyzwaniem jest stworzenie warunków, w których startupy nie tylko powstają i rozwijają się w Polsce, ale również z powodzeniem rozwijają się globalnie.

Odpowiadając na to wyzwanie formułujemy praktyczne rekomendacje płynące z raportu Draghiego w świetle badań kondycji polskiego ekosystemu innowacji oraz realnych wyzwań startupowców: Poniższe rekomendacje operacjonalizują główne postulaty raportu Mario Draghiego w kontekście realiów polskich startupów i wyników programu Szkoła Pionierów PFR

I. Kompleksowa ścieżka rozwoju startupów Wniosek: Startupy lub innowatorzy kończący udział w inicjatywach takich, jak hackathony, programy inkubacyjne czy akceleracyjne mają problemy ze znalezieniem dalszego wsparcia.

Rekomendacja: Stworzenie kompleksowej ścieżki rozwoju startupów zapewniającej instrumenty wsparcia na wszystkich etapach rozwoju od pomysłu biznesowego (np. poprzez zapewnienie warunków do walidacji) przez stworzenie modelu biznesowego i PoC, inwestycje aż do ekspansji zagranicznej startupów.

II. Regulacje i klimat prawny

zarówno podatkowych, jak i związanych z zatrudnieniem, własnością intelektualną czy compliance. W konsekwencji, wielu innowatorów decyduje się przenieść działalność do jurysdykcji bardziej przyjaznych przedsiębiorczości technologicznej, takich jak Estonia czy USA. Rekomendacje: • wprowadzenie jednolitego statusu prawnego dla innowacyjnych startupów (Innovative European Company) dającego jednolite zasady w całej UE i gwarantującego jednorazową rejestrację, • wprowadzenie ESOP w spółce z o.o., w której to formie prawnej działa większość startupów w Polsce, • wdrażanie postulatów opracowanych w ramach inicjatywy SprawdzaMY,

Wniosek: Utrzymanie stabilności regulacyjnej w Polsce jest kolejnym warunków dla rozwoju i umiędzynarodowienia polskich startupów.

Zamiast koncentrować się na produktach, kliencie i skalowaniu, founderzy zmuszeni są śledzić zmiany legislacyjne i dostosowywać się do lokalnych, często sprzecznych wymagań

Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany

39

Co dalej? 8 kluczowych rekomendacji dla rozwoju ekosystemu startupowego w Polsce

III. Wsparcie globalizacji polskich startupów jako standard programów inkubacyjnych i akceleracyjnych Wniosek: Odpowiednie tempo rozwoju startupów oraz pozyskiwania finansowania wymaga skalowania działalności na rynkach zagranicznych.

Rekomendacja: Uwzględnienie w programach akceleracyjnych realizowanych w Polsce komponentu wejścia na rynki zagraniczne od samego początku budowy startupu. Wymaga to włączenia founderów w międzynarodowe sieci kontaktów (innych founderów, inwestorów, ekspertów oraz mentorów).

IV. Zwiększenie dostępu do kapitału inwestycyjnego Wniosek: Dostęp do kapitału na etapie seed i Series A+ jest ograniczony, szczególnie dla projektów naukowych i deeptech.

Rekomendacje: zwiększenie dostępu do kapitału prywatnego m.in. w ramach Innovate Poland. Dodatkowo ważne jest zapewnienie finansowania na poziomie pre-seed dla projektów, których IP pochodzi z jednostek naukowych a także tzw. technologii deeptech.

• rekomenduje się również wprowadzenie struktury commitmentowej funduszy VC niepodlegającej pod reżim KSH; rozszerzenia ulg podatkowych dla inwestorów na cały rynek; wsparcie podatkowe dla fundacji rodzinnych.

• postulatem zbieżnym również z Raportem Draghiego jest także zwiększenie limitów inwestycji przez fundusze emerytalne w fundusze VC, co również w polskich warunkach oznaczać mogłoby zwiększenie dopływu kapitału prywatnego do polskich startupów.

Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany

V. Rozwój infrastruktury cyfrowej dla startupów Wniosek: Utrzymanie szans polskich startupów na arenie międzynarodowej (szczególnie w obszarze wykorzystania sztucznej inteligencji) wymaga dostępu do infrastruktury cyfrowej, która umożliwia m.in. szybkie prototypowanie, wykonywanie zaawansowanych obliczeń (np. naukę algorytmów potrzebnych do tworzenia rozwiązań autonomicznych), testowanie w tzw. sandboxach.

Rekomendacja: • rozszerzenie kompetencji cyfrowych polskich founderów poprzez edukację w zakresie wykorzystania i wdrożenia polskich modeli językowych np. Bielik lub PLLuM. Modele te umożliwiają startupom tworzenie rozwiązań AI typu: chatboty, asystenci głosowi, narzędzia do automatyzacji procesów oraz testowania produktów lub usług na platformach chmurowych.

• wdrożenie rozwiązań typu sandbox, czyli platform multiaplikacyjnych, które zapewniają dostęp do usług chmurowych.

40

Co dalej? 8 kluczowych rekomendacji dla rozwoju ekosystemu startupowego w Polsce

Dzięki nim zapewniane jest bezpieczeństwo danych, rozwój i aktualizacja aplikacji, oraz standardy przechowywania danych dostosowane do polskich regulacji. Platforma taka jak sandbox zapewnia startupom wsparcie techniczne, optymalizację kosztów i dostęp do najnowszej technologii.

• zapewnienie startupom dostępu do infrastruktury obliczeniowej High Performance Computing (HPC) w celu poprawy ich konkurencyjności na rynku europejskim. Wsparcie w prowadzeniu eksperymentów z wykorzystaniem superkomputerów oraz prowadzenie prac badawczo-rozwojowych.

VI. AI Poland – operacjonalizacja strategii AI przez startupy Wniosek: Polska aktualizuje swoją strategię rozwoju sztucznej inteligencji, ale nadal brakuje operacyjnego i dedykowanego podejścia do rozwoju startupów AI, szczególnie w kontekście dostępu do zasobów, możliwości testowania technologii oraz internacjonalizacji. Obecne działania rozproszone są pomiędzy wiele instytucji, a startupy nie mają jasnej ścieżki wsparcia – zarówno infrastrukturalnego, jak i kapitałowego – na różnych etapach rozwoju.

Rekomendacja: Powołanie inicjatywy parasolowej na wzór AI Sweden, który byłby programem: • publiczno-prywatnym, • komplementarnym wobec krajowej strategii AI,

VII. Wykorzystanie kapitału ludzkiego i wiedzy pochodzącej z jednostek naukowych Wniosek: Zarówno raport Mario Draghiego jak i polskie publikacje wskazują na wyzwanie związane z deficytem we współpracy pomiędzy uczelniami i biznesem, a także bardzo niskim poziomem inwestycji w technologie wywodzących się z jednostek naukowych.

Rekomendacja: • uruchomienie działań w obszarze venture buildignowych dla naukowców, których celem jest komercjalizacja wyników badań naukowych, • uruchomienie dedykowanych wehikułów inwestycyjnych posiadających zachęty dla inwestorów, którzy zainwestują w projekty z IP pochodzącym z jednostek naukowych.

• skoncentrowany na startupach i skomercjalizowanej innowacji.

Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany

41

Co dalej? 8 kluczowych rekomendacji dla rozwoju ekosystemu startupowego w Polsce

VIII. Największe wyzwania początkujących founderów

• dostęp do infrastruktury technologicznej umożliwiającej m.in.: testowanie rozwiązań czy też produkcje małych i testowych wolumenów produktu.

Wniosek: Początkujący founderzy najczęściej mają problemy z rozwojem interdyscyplinarnego zespołu, nietrafionym rozwiązaniem na rynku, dalszą strategią działania oraz trudnościami w rozwoju technologii. Rzadziej na wstępnym etapie występują problemy z finansowaniem projektu (pojawia się on na kolejnych etapach).

Rekomendacja: Programy wsparcia startupów powinny koncentrować się na następujących obszarach: • wsparcie w uzupełnieniu brakujących kompetencji w zespole (np. venture building), • szybka walidacja biznesowa zapotrzebowania na rozwiązanie, • dostęp do mentorów-praktyków (founderów, inwestorów), którzy odnieśli sukces startupowy wspierający zbudowanie planu rozwoju startupu,

Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany

42

Autorzy raportu

Autorzy raportu Zespół PFR

Eliza Kruczkowska Dyrektorka Departamentu Rozwoju Innowacji PFR

Zespół Fundacji Startup Poland

Natalia Kupsik Eksperta ds. rozwoju ekosystemu innowacji

Kinga Kamińska Redaktorka Naczelna portalu startup.pfr.pl i koordynatorka projektów

Fundacja Startup Poland to niezależny think-tank technologiczny i organizacja non-profit, założona w 2015 roku w Warszawie. Jej misją jest wspieranie rozwoju polskiego ekosystemu startupowego poprzez identyfikację i eliminację barier prawnych oraz administracyjnych, które utrudniają rozwój młodych firm technologicznych.

Działania fundacji skupiają się na reprezentowaniu interesów startupów w dialogu z administracją publiczną, instytucjami Unii Europejskiej, samorządami, inwestorami oraz środowiskiem akademickim.

Paweł Huras Menadżer Zespołu Rozwoju Innowacji w Startupach

Co blokuje polskich startupowców?

Wyzwania i perspektywy zmiany

Julia Klimiuk Koordynatorka projektu Szkoła Pionierów

Aleksandra Wirth Redaktorka portalu startup.pfr.pl oraz koordynatorka projektów

43

Partnerem Strategicznym Szkoły Pionierów PFR oraz Raportu jest Allegro.