Copyright©2024MatthieuCalu
UITGEGEVENVOOR VIVES
Dezecursusmagnietgekopieerdenverspreidenworden,nochonlinegeplaatstenverspreidaan derden.Destudentdiezichnietaandezeregelshoudt,wordtonderworpenaansanctieszoals bepaaldinhettuchtreglement.Destudentsteltzichdaarenbovenookblootaanvervolgingwegens inbreukenopdewetgevinginzakeauteursrechten.
Tweededruk,September2024
Wieisdetoerist?
2.1.3 Typeringvandetoerist
3.2 Indelingnaarbestemming
3.2.1 Naardeafstandofreistijd
3.2.2
3.4.1
3.4.2 Sporttoerisme
3.4.3 Gastronomischtoerisme
3.4.4
3.4.6
3.4.7
3.4.8
3.4.9 Plattelandstoerisme
3.4.10
3.4.12 Onderwijstoerisme
4.2.1
4.2.3
4.2.4
4.4.3
4.5.1
4.5.2
5.2
5.2.2 B&B
5.2.3 Vakantiewoning
5.2.4 Hostel
5.2.5 Camping
5.2.6 Camperterrein
5.2.7 Vakantiepark
5.2.8 Jeugdverblijf 86
5.2.9 Anderelogiesvormen
5.3 Componenten
6 Deproductie
6.1 Reiswet
6.1.1 Reisdienst 90
6.1.2 Pakketreis
6.1.3
6.2
9.3 SociaalToerisme
9.3.1 Eenkortegeschiedenis
9.3.2 Huidigesituatie
9.4 Prijzentoeristischebestemmingen
9.4.1 Dubbeleprijsstelling
Deoverheidenhettoerisme
10.1 België
10.1.1 DeVlaamseministervoorToerisme
10.1.2 BelangvanhettoerismevoorVlaanderen
10.1.3 ToerismeVlaanderen
10.1.4 ToerismeVlaanderenenhetbuitenland
Wallonië
10.1.6 ProvincialeToeristischeFederaties
10.1.7 Hetlokaleniveau
10.2 Europa
10.2.1 DeEuropeseUnie(EU)
10.2.2 EuropeanTravelCommission(ETC)
10.2.3 OrganisatievoorEconomischeSamenwerkingenOntwikkeling(OESO)
10.2.4 OverigelandenuitdeEU
DuurzaamToerisme
Duurzaamtoerisme
1. Destudentmaaktkennismetenverwerftinzichtindewerking,destructuurendeorganisatie vandetoeristischesector,zowelvoordeprofit-alsdenon-profitsector:dediverseactoren, producten,takenenprocessen.Erisspecifiekaandachtvoordedeelsectorenreisbureau, touroperatorentoeristischedienst.
2. Destudentwordtzichbewustvandecomplexiteitenvandesnelleevolutiesindetoeristischrecreatievesectorenbeseftdaardoorhetbelangomactuelegebeurtenissen,ontwikkelingen enmaatschappelijketrendstevolgenenhunimpactopenbelangvoordesectorinteschatten.
3. DestudentmaaktkennismetdebegrippenVrijetijd,RecreatieenToerismeenheeftzichtop demanierwaaropzijzichtotmekaarverhouden.
4. Destudentverwerftbasiskennisvaneninzichtindewerkingvandetoeristisch-recreatieve sector,debouwstenenvanhettoeristischproduct,reisorganisatieendebijhorendeactoren.
5. Destudentheeftinzichtinderedenenwaaromergereisdwordtenindeverschillendetypes toeristen.
6. Destudentzietindatelketoeristnodenenwensenheeft,verwachtingenombouwtdaarrond enbegrijptdeconsequentiesdaarvan.
7. DestudentkenthetnutendewerkingvanverzekeringFOenGeschillencommissieen begrijpthunklant-ondersteunendkarakter.
8. Destudentkentdemarktvandereisverzekeringen,zowelnaarproductaanbodalsaanbieders.
9. Destudentheeftinzichtinnoodzaakofwenselijkheidvandereisverzekeringvoordetoerist.
10. Destudentsnapthetnutvansegmenteringvanhetproduct.
11. Destudentbegrijptdecriteriavoorsegmenteringendeimpactervanopdedeaardvande segmentering.
12. Destudentkentdoelgroepenkenmerkenvandebehandeldesegmentenopbasisvandie criteria.
13. Aandehandvaneenaantalcasesleertdestudenteensegmentkritischanalyseren.
14. Vanuitzijnkennismetdesegmentenenhunkenmerkenkandestudentalenigadviesgeven omtrenthetjuisteproductvooreengegevenklant.
Kennen Desyllabusbevatergveelinformatie.Hetisdaaromraadzaamomregelmatigdegeziene inhouddoortenemenenintestuderen.Definitieskunjeletterlijkuithethoofdstuderen ofwelkunjemetkernwoordendiejeonthoudtdedefinitiezelfverwoorden(zolanghetjuist blijftnatuurlijk).
Begrijpen Erwordtverwachtdatdestudentnietenkelreproduceertmaarookeffectiefbegrijptwat erstaat.Vandaarhetadviesombijhetstuderensteedstecontrolerenofjewatjeinstudeert ookeffectiefkuntuitleggen.Eenschemastuderenzonderdeerbijhorendeuitlegvolstaat niet.
Inzicht Erzijnheelwatverbandenteleggentussendelenvandesyllabus.Vandaardatjebijhet doornemen(instuderen)oogmoethebbenvoormogelijkeverbanden.Leteropdatjebijhet duidenvaneenverband
1. beideelementendiejeverbindtuitlegt;
2. daarnaookheteffectieveverbandertussenaantoont.
Algemeen Zorgdatjede(nieuwe)vakterminologiejuistgebruikt.
Eenavondjebioscoopisaltijdmooimeegenomen.Keuzeteover:romantiekofgeweld,exotische strandenofgrauwebuurten,grappigofspannend.Webekijkendefilm,wijvallenvoordesterren, wevolgendeglamourenglittererrond.
Watwetezienkrijgen,isevenwelalleenhetafgewerkteproduct.Webeseffennietdateenfilm ingewikkeldisomtemaken.Datmerkjewelaandeeindgeneriek:acteurs,grimeurs,regisseurs, stuntmannen,decorbouwers,licht-engeluidstechnici,componistenenuitvoerders...minutenlang rollenhunnamenophetschermvoorbij.
Met toerisme ishetnetzo.Demeestemensendenkenmeteenaanopreisleukedingendoen,sun, funendolcefarniente 1 kortomzichheerlijkuitleven.
Maardetoeristischesectoriseenhuismetveelkamers.Detoeristbekommertzichalleenomzijn reisenweetnochbesefthoeveelmensenerbetrokkenzijnbijhetproducerenenorganiserenervan. Indezecursuswillenwedestudent,detoekomstigeprofessional,eenrondleidinggevenindat toerismehuis:welkekamerszijner,wiewerkter,watdoenzedaar?
Wezettenmeteeneenalgemeenverspreidmisverstandrechtomtrentdekamersvanhet“toerismehuis”.Hetisverkeerdtoerismeenkelteassociërenmetvakantieenplezier.Erwordtookheelwat gereisdinhetkadervanstudiesofjob.Studie-enzakenreizenzijntrouwenseenheelbelangrijk segmentvandetoeristischemarkt.
Laatonsookevenkijkennaardegroottevandat“toerismehuis”.Wekunneneigenlijkstellen datdehelewereldonswerkveldis.Mensenreizentegenwoordigoveralheen,metalsgevolgdat gebeurtenissenvanwelkeaarddanookvaakeeninvloedzullenhebbenophettoerisme.
AllesisToerismeentoerismeisalles!Vandaaronsmotto: TheWorldisourJob!
Vanwegedatbredeboeiendevelddattoerismeis,isheteengoedestudiekeuze.Datishettrouwens evenzeeromdattoerismeeengrotetoekomstheeft,zoalsuit Figuur1 blijkt.
1PopulaireItaliaansezegswijze,diebetekent:“Zalignietsdoen.”
Figuur1:(“Toerismeinkerncijfers”, 2023,Pagina3)
AlswekijkennaardecijfersvandeWereldorganisatievoorToerisme(UNWTO)2 zienwedatook nogeensbevestigdin Figuur2
Figuur2:Belangvantoerismealseconomischesector(UNWTO)-(Mediaunwto, 2012)
2DeUNWTOiseenorganisatievandeVNdiezichspecifiekbezighoudtmethetverzamelenvandataenstatistieken rondhettoerismewereldwijd.InhetEngelsheethetdeWorldTourismOrganisation
“ Theworldisabookandthosewhodonottravelreadonlyonepage. ”
Doelstellingen1 Nadithoofdstukmoetje:
• kunnenuitleggenwatvrijetijdis
• kunnenuitleggenwatrecreatieis
• kunnenuitleggenwattoerismeis
St.Augustine
• hetverschiltussenvrijetijd,recreatieentoerismekunnenuitleggen
• kunnenuitleggenwathettoeristischproductisenwelkeelementenditbevat
• deverschillendevormenvanbijstandkunnenopsommenenuitleggen
• destappenvanproductontwikkelingkunnenopsommenenuitleggen
Erisalheelwatgeschrevenoverdepreciezeomschrijvingvanhetbegrip toerisme.Redendaarvoor ishetcomplexekaraktervanhettoerisme.Webekijkeneerstdeaspectenvandesamenleving waarbinnentoerismevaltenproberentoteengoededefinitievantoerismetekomen,omdaarna toerismeenhettoeristischproductopzichnadertebekijken.
Toerisme,vrijetijdenrecreatiezijndrietermendienogaleensdoorelkaargehaaldworden. Natuurlijkzijnzemetelkaarverweven,maarhetisbelangrijkomhetonderscheidduidelijkte kennenvooreengoedbegripvandefenomenen,activiteiten,personenenorganisatiesdieindeze cursusaanbodzullenkomen.
1.1.1
Toerismesitueertzichinhoofdzaakindevrijetijdvandemens,maardanookweernietuitsluitend: denkmaaraanzaken-enstudiereizen.Volgendschemaprobeerthetvolledigetijdsgebruikvande mensintedelen.Hetmechanismevanditschemaisnietdemanierwaaropdemenstegenheteigen tijdsgebruikaankijkt,maarwelhoedemaatschappijdattijdsgebruikordent.
Wevertrekkendaarbijvandestellingdatdemensopbepaaldetijdstippeneenaantaldingenmoet doen,d.w.z.bezighedenwaarvoorhijeigenlijknietechtkiestmaardienoodzakelijkzijn(eventueel buitenzijnwilom).Datnoemenwede plichttijd.
Daarnaastzijnereenaantaldingendiehijwelvrijkiest:datduidenweaanmetdeterm vrijetijd. Daarinsitueertzichhetgrootstestukvanwatwij toerisme noemen.
plichttijd
Arbeidstijd job school niet-arbeidstijd huishouden socialeverplichtingen vrijetijd nuttig&resultaat vorming
lezen(a) TV(a) ontwikkeling vereniging sport hobby lezen(b) nietnuttig&geenresultaat luieren TV(b)
Figuur1.1:Detailanalysevandetijd
Methetschemain Figuur1.1 kunnenwij vrijetijd alsvolgtdefiniëren:
“Vrijetijdomvateenaantalbezighedendiehetindividuvrijwilligonderneemt,hetzij omzichteontspannen,hetzijomzichtevermakenofomzichverderteontwikkelen, hetzijomzijnbekwaamhedendoelmatigteontwikkelenofom(vrijwillig)deelte nemenaanhetgemeenschapsleven,nadathijvoldaanheeftaanzijnberoeps-,zijn gezins-enzijnsocialeverplichtingen.”(Dumazedier, 1962,Pagina’s26–27)
Inwetenschappelijkekringencirculerenverschillendedefinitiesvanhetfenomeen vrijetijd.Die zijnenerzijdsafhankelijkvandeinvalshoekvandeonderzoeker,anderzijdsgebaseerdopde verschillendeinvullingvanbegrippendiewijinonsschemaendefinitiegebruiken.
Dezedefinitiebenadertvrijetijdvanuitsociologischehoek1.Vanuitanderinvalshoekenzijndan ookanderedefinitiesmogelijk,maardiezijnvooronsminderbruikbaar.
1Sociologieisdestudievandemanierwaaropmensenmetmekaarsamenleven,huninteractiefgedrag,hunstructuren enorganisaties.
1.1.2
1.1Watistoerisme?15
Belangrijkomtenoterenisdatvolgensdezedefinitievrijetijdnietenkeldraaitrond ontspanning, maarookzichzelf ontwikkelen ofdeeltenemenaanhet socialeleven behorentotdevrijetijd.Het belangrijkstekernwoordbijvrijetijdisdatalles vrijwillig gebeurt.
Werondenafmetdevertalingenvanvrijetijd:
Frans loisir
Engels timeoff
Duits Freizeit
Spaans tiempolibre
Tabel1.1:Vrijetijdin4talen
Dedefinitievanhetbegrip recreatie iskort:
“Hetgeheelvangedragingendiemeninzijnvrijetijdvrijwilligonderneemtofondergaat, waarvanwordtveronderstelddatzeprimairgerichtzijnophetbevredigenvande eigenverlangensnaarontspanningalsbelevingsactiviteit.”(Heirmanenandere, 1979, Pagina21)
Recreatiebehoortdustotdesfeervande vrijetijd.Belangrijkisdevaststellingdatzijgeenresultaat hoefttegevenennietnuttighoefttezijn.Daaruitvolgtdatzijdussteedsgerichtisop ontspanning, plezier,amusementofrust.Hetisdemenszelfdiebepaaltofzijnactiviteitontspanningisofniet. Recreatieomvateenbreedscalaaanactiviteitendie individuenofgroepen ondernemeninhunvrije tijd,buitenhunverplichtingenophetgebiedvanwerk,studieofandereverantwoordelijkheden.
Recreatiekan zowelfysiekealsmentalevormen aannemen.Fysiekerecreatieomvatactiviteitenzoals sporten,wandelen,fietsen,dansenenanderelichamelijkeactiviteitendiedeconditieverbeteren enenergiegeven.Mentalerecreatieomvatactiviteitenzoalslezen,naarmuziekluisteren,films kijken,kunstmaken,spelletjesspelenenanderebezighedendiegerichtzijnopontspanningenhet stimulerenvandegeest.
Belangrijkeaspectenvanrecreatiezijnonderandere vrijwilligheid enkeuze.Recreatieveactiviteiten wordendoorgaansgekozenopbasisvan persoonlijkevoorkeuren,interessesenbehoeften.Ze biedenmensendemogelijkheidomteontspannen,tegenieten,nieuweervaringenoptedoen, socialecontactenteleggenenhunalgehelewelzijntebevorderen.
■ Voorbeeld1.1 Opeenzonnigemiddagdetuinwieden,kanvoordeenerecreatiezijn,een ontspannendeafwisseling,terwijlhetvooreenandereeenklusis,diemoetgebeuren.Beidevallen duswelondervrijetijd(zolangdetuinwiedennietjeberoepis),maarnietnoodzakelijkvoor iedereenonderrecreatie. ■
Werondenafmetdevertalingenvanrecreatie:
Frans recréation
Engels recreation-leisure
Duits Erholung
Spaans recreación
Tabel1.2:Recreatiein4talen
Eendefinitiegevenvanhetbegrip toerisme isnieteenvoudig.Erdoenheelwatdefinitiesderonde, maarwijbaserenonsopdedefinitievande WereldorganisatievoorToerismevandeVereningde Naties(UNWTO-UnitedNationsWorldTourismOrganisation).Dieomschrijfttoerismealsvolgt:
“Toerismeiseensociaal,cultureeleneconomischfenomeenwaarbijmensenvoor persoonlijkeofzakelijke/beroepsmatigedoeleindennaarlandenofplaatsenbuitenhun gebruikelijkeomgevingreizen.”(UNWTO, geendatum-b)
VerderomschrijftdeVerenigdeNaties(VN)een toerist danweerals:
“eenreizigerdieeenreismaaktnaareenhoofdbestemmingbuitenzijn/haargebruikelijke omgeving,voorminderdaneenjaar,meteenhoofddoel(zaken,vrijetijdofandere persoonlijkedoeleinden)andersdanomindiensttezijnvaneeningezetenentiteitin hetlandofplaatsdiewordtbezocht.Dezereizenvanbezoekerswordenbeschouwdals toeristischereizen.Toerismeverwijstnaardeactiviteitvantoeristen.”(UnitedNations, 2010,Pagina10)
Uitdezetweedefinitieskunnenweeenaantalelementenhalen.Toerismehoudtsowiesoeen verplaatsing innaareenspecifieke bestemming.Daarnaastishet beperktindetijd (maximum 1jaar).Bemerkdatergeenminimumtijdindezedefinitiesstaan.Erzijnimmersookdagjestoeristen2.Een verblijf iseenbelangrijkelementvantoerisme,maardusnietsteedsvantoepassing. Daarnaastzienweookdathetmoetgaanomeen bezoek.Expatsdieindienstkomenvaneenlokaal bedrijfvallendusnietondertoeristen.Daarnaastishetbelangrijkomoptemerkendat zakenreizen dusweldegelijkondertoerismevallen(hetiszelfseenbelangrijketakvantoerisme).Hierzienwe dusdattoerismezichzowelindevrijetijdalsindeplichttijdsitueert.Denkmaaraandebekende vraagbijdedouane:leisureofbusiness?
Opbasishiervankunnenweonzeeigen,misschienietssimpelere,definitievantoerismeopstellen:
“Toerismeishetreizennaareenbestemmingbuitendeeigenomgevingomdievoor kortetijd(minderdan1jaar)tebezoekenenerteverblijven.Ditkanzowelvoor persoonlijkealsberoepsmatigedoeleinden.”(Eigendefinitie)
Binnenhettoerismekunnenwenogeenverdereopdelingmaken.Erzijnveleopdelingenmogelijk endaargaanweverdernogdieperopin.Webeperkenonshiertotdeopdelingintijdensoort.
Alsweopdelennaartijdhebbenwe:
2Hierspreektmendantechnischgeziennietovereenreis,maareenexercusie.Hetblijftwelonderdeelvantoerisme.
1.1Watistoerisme?17
Dagtoerisme Toerismewaargeenovernachtingaanverbondenis.Wesprekenhieroverexcursies.
Verblijfstoerisme Toerismewaaropzijnminst1overnachtingaangekoppeldis.Wesprekenhier vanreizen.
Delenweopnaarsoort,danhebbenweingrotelijnen:
Interntoerismeofdomestictourism Bezoekenvanheteigenland
Binnenkomendtoerismeofinboundtourism Bezoekenvaneenlanddoorniet-ingezetenenvan datland
Uitgaandtoerismeoutboundtourism Bezoekendoordeingezetenenvaneenlandnaareenander land
Gewapendmetdebesprekingvandedriebegrippenvrijetijd,recreatieentoerismekunnenwehet detailschemavandetijd(Figuur1.1)hertekenen.Ditnieuweschematoontdeverwevenheidvande driebegrippen.
Oefening1.1 Duidop Figuur1.2 aanwaarrecreatieentoerismezichbevinden. ■
Tijd
plichttijd
Arbeidstijd
job school niet-arbeidstijd huishouden socialeverplichtingen vrijetijd
nuttig&resultaat vorming
lezen(a) TV(a) ontwikkeling vereniging sport hobby lezen(b) nietnuttig&geenresultaat luieren TV(b)
Figuur1.2:Detailanalysevandetijdmetaanduidingvantoerismeenrecreatie
WerondenafmetdevertalingenvanToerisme:
Frans tourisme
Engels tourism
Duits Fremdenverkehr-Tourismus
Spaans turismo
Tabel1.3:Toerismein4talen
Toerismeenrecreatieomvattenheelwataspectenvanonzesamenleving.Preciesdoordieraakvlakkenendiebredeinvloedheefttoerismeinvloedopeengrootdeelvanonzesamenlevingen heeftdesamenlevingophaarbeurtweerinvloedophettoerisme.Hierondereengreepuitdemeest belangrijkeaspecten.
Hoofdstuk1.Toerisme
Economie Toerismeheeftheelduidelijkeeneconomischeimpact.Ditwordtinkaartgebrachtvia deinternationaalerkende TourismSatelliteAccount(TSA)ofToeristischeSatellietrekening. Wekomenhierlaternogopterug.Daarnaastheeftdeeconomieookeenimpactophet toerismeenistoerismegevoeligvoordeconjunctuurendewelvaart.
Politiek Maatregelendiehetverkeervanpersonenengoederenregelen,zowelgrensoverschrijdend alsbinnenlands,beïnvloedenhettoerismeingrotemate.Vaakisterrorismeeenpolitieke factor.
Recht Dewetgeverbepaaltmeedewerkingenorganisatievanhettoerisme.
Psychologie Inzichtinhetmenselijkgedragisbelangrijkvoortoerisme:hetlaatonstoediezaken aantebieden,waarnaardemensverlangt,entevensdemaniervanaanbiedenvanhetproduct juistaantepakken.
Godsdienst Degodsdienstigegebruikenengewoonteskleurenhetdoenenlatenvanzowelde toeristalsvanhijdiedetoeristontvangt.Verwijzenwijooknaarterrorismedateenreligieuze factorkanzijn.
Ecologie Debestemmingvandetoeristisvaakeennatuurlijklandschap.Deinrichtingenhet behoudvanhetmilieurakendanmeteenhettoerisme.Hierhoortookhetaldanniet vervuilendeof(zelf-)destructievekaraktervanhettoerismezelfthuis.
Geschiedenis Degeschiedenis,meerbepaaldkunstgeschiedenis,isvaakhetmotiefomteopreis tegaan.
Opleiding Alsdetoeristischesectorgoedwilpresteren,danmoethijkunnenbeschikkenover goedopgeleidpersoneel.Reizenopzichkanookdeeluitmakenvaneenopleiding,denken wemaaraanstudiereizen.
Infrastructuur Voorzieningeninzakewegen,accommodatie,restauratie,attractieszijnbasisingrediëntenvanhettoeristischproduct.
Sport Steedsmeermensenreizennaareengrootsportevenementomalstoeschouwerofsupporter allesmeetebeleven.Daarnaastiserhetbelangrijkesegmentvandesportkampenineigen landofbuitenland.
Delijstisnietaf,maarillustreerthetmultidisciplinairekaraktervantoerisme.Datblijktook uitdeprogramma’svandehogescholendietoerismeenrecreatiemanagementaanbieden:het vakkenpakketweerspiegeltdediversiteitvanhettoerismezelf.
Nuwewetenwattoerismeis,kunnenwegaankijkennaarhet toeristischproduct.Deofficiële defintieluidt:
“Eentoeristischproductiseencombinatievanmateriëleenimmateriëleelementen, zoalsnatuurlijke,cultureleendoordemensgecreëerdebronnen,attracties,faciliteiten, dienstenenactiviteitenrondeenspecifiekinteressecentrum,diedekernvormtvan demarketingmixvandebestemmingeneenalgehelebezoekerservaringcreëert,inclusiefemotioneleaspectenvoordepotentiëleklanten.Eentoeristischproductwordt geprijsdenverkochtviadistributiekanalenenheefteenlevenscyclus.”(WorldTourism Organization, 2019)
Ditiseennogalingewikkeldedefinitie,maarwewetenalvastdatheteencombinatieisvan elementen.Latenwedieelementeneveneenvooreenbekijken.
1.2Hettoeristischproduct19
1.2.1 Hetprimairtoeristischproduct
Dedefinitievantoerismeleertdatereenaantalvoorwaardenzijnomvantoerismetespreken:
• Hetisbuitendeeigenomgeving,dusmoetereenverplaatsingzijn:vervoeroftransport(V)
• Erissprakevaneenbepaaldeduurenmeestalhoortdaarduseenverblijfbij:accommodatie oflogies(A)
Ditisechternogmaardebasisvanhettoeristischproduct.Daaromsprekenwevanhet primair toeristischproductofinformulevorm: pr-TP=V+A
1.2.2 Bestemming
Bijeentoeristischproductisdebestemmingopzichnatuurlijkuitermatebelangrijk.Erzijnvele soortenbestemmingenmogelijkvanverschillendeaard:natuur,geschiedenis,cultuur,sport...Hier komenwelaternoguitgebreidopterugin hoofdstuk3
1.2.3 Detoeristischewaardeketen
Indetoeristischesectorzijnerheelwatelementen(materiëleenimmateriële)diesamenmoeten komenomtothettoeristischproducttekomen.Meerderepartijenvoegenwaardetoeaanhet product.Hierondereenkorteopsommingvandebelangrijksteelementenindiewaardeketen.
1.2.3.1Detoeleveranciers
Hetprimairtoeristischproductbestaatuitbouwstenendiesamengevoegdworden.Erzijnin detoeristischesectortalvantoeleveranciersdiedaarvoorinstaan:vanluchtvaartmaatschappijen totautocaristen,vanhotelstotcampings,maarooktoeristischedienstenenaanbiedersopde bestemming(horeca,attracties,...).
Hierbijkanhetzowelgaanoverhetaanbiedenvanmateriëlezakenzoalseenstoelineenvliegtuig ofeenbedineenhotelkamerofhetvoedselineenrestaurantalsimmateriëlezakenzoalseen gidsbeurtineenstadofeengoededienstverleninginhethotel.
1.2.3.2Demakervanhetproduct
De touroperator steltreizensamen.Eenvoudiguitgedruktishijeengrootofkleinbedrijf,aldan nietgespecialiseerdinbepaaldebestemmingenofreistypes,diedediverseingrediëntenvaneen reissamenbrengtendiedanhetzijafzonderlijkhetzijalsgeheeltekoopaanbiedt.Wekomenlater nogmeerindetailterugopdetouroperator.
1.2.3.3Deverkopervanhetproduct
Hetreis-envakantieaanbodvandetouroperatorswordttekoopaangebodenviade reisagenten Hunbasistaakisomaandeklantdebestgeschiktereisofvakantieteverkopen.Alsdeklant geïnformeerdisenbeslistteboeken,danzaldereisagentdieboekingbijdetouroperatoruitvoeren. Ookopdereisagentkomenwelaternogmeerindetailterug.
1.2.3.4Dekopervanhetproduct
Deklantmaakteenkeuzeuithetenormeaanboddatvandaagopdemarktis.
1.2.4
Hoewelheteenaanvaardbaar(verkoopbaar)productis,zalhetprimairtoeristischproductmaar weinigmensentevredenstellen.Daaromvoegtdereisorganisatorerzogoedalsaltijdnogeen aantalextracomponentenaantoe.Diekunnenonderdenoemer bijstand verzameldworden.Die diverseanderedienstenkunnenzelfgecreëerdwordenofingekocht.Sommigevandiediensten biedtdereisorganisatorstandaardaanzijnpakket,anderekandeklantalssupplementbijboeken.
Voorbeeldenvaninbegrependienstenzijn:onthaalopdeluchthaven,transfernaarhethotel, probleemoplossingterplaatse.
Voorbeeldenvansupplementen:verzekeringenautoverhuur.Dezetweedienstenwordendoorde reisorganisatormeestalingekocht.
Hieronderbesprekenweeenaantalvandebelangrijksteextradienstendieeenreisorganisator aanbiedt.
1.2.4.1Hetreisprogramma
Eenbelangrijkeonderdeelvaneenreisishetreisprogramma.Hierbijgaatdereisorganisator eenvolledigprogrammauitstippelenmetactiviteiten,bezoeken,excursies...Ditkunnenvaste programma’szijn,ofeenprogrammaopmaatvandeklant.
Hetisduidelijkdateengoedsamengesteldprogrammahetverschilkanmakentusseneengoedeof slechtereis.Daarbijishetookzeerbelangrijkomsteedsgoedrekeningtehoudenmetdedoelgroep vandereis.Wegaanhierdieperopinin hoofdstuk2.
1.2.4.2Reisbegeleiding
Onderdezenoemerbekijkenweeenaantalfunctiesdiekaderenindemogelijkhedendieeen reisorganisatorheeftomzijnklantentijdenshunreistebegeleiden.Letop:hierbijworden verschillendetermensomsdoorelkaargebruiktennietallereisorganisatiesbiedenallevormenvan reisbegeleidingaan.
Reisleiding Eenreisleiderisverantwoordelijkvoordeorganisatorischeenlogistiekeaspecten vaneenreis.Dereisleiderzorgtervoordatdereisvolgenshetreisprogrammaverlooptenbegeleidt dedeelnemerstijdensverplaatsingenenexcursies.Hijofzijzorgtervoordatallesvlotlooptrond accommodaties,transport,gidsen...maargidstnormaalzelfniet.
IndeberoepskwalificatievanVlaanderenwordteenreisleidergedefinieerdals:
“Hetleidenvaneengroeptoeristentijdenshunreisenhetgevenvaninformatieover geografische,historische,cultureleensocio-economischeaspectenvanhetbezochte gebiedindetaalvandereizigerteneindetoeristenopeenverantwoorde,adequate enaangenamemaniertelatenkennismakenmethetbezochtegebied.”(VKS, 2013b, Pagina1)
1.2Hettoeristischproduct21
Gids Gidsenzijnvooralinhoudelijkeexpertsengevenuitlegaandereizigersbijspecifiekelocaties ofbezoeken.Ditkunnenzowellokalegidsenzijndiedoordereisorganisatoringehuurdworden (enwaardereisleiderdepraktischezakenmeeafspreekt)alsgidsendiedoordereisorganisator meegestuurdwordenvanuitBelgië.
IndeberoepskwalificatievanVlaanderenwordteengidsgedefinieerdals:
“Degidsbegeleidteninformeertpersonen,opeentoegankelijke,interactieve,inspirerendeenonderhoudendemanier,ineenvoorafafgesprokentaal,tijdensspecifieke bezoekenaanlocatiesteneindedebezoekerdegeografische,historische,cultureleen natuurlijkeaspectenervantelatenontdekken,begrijpenenbeleven.”(VKS, 2013a, Pagina1)
ZowelreisleideralsgidszijninVlaanderengeenbeschermdeberoepen.Iedereenmagzichdus gidsofreisleidernoemen.Maarnatuurlijkzaleenreisorganisatornietzomaariedereeninhuren. Erzijn3wegenomreisleiderofgidsteworden:
1. Jeleerthetopjezelf(autodidact)enjeprobeertdereisorganisatorteovertuigenvanjekunnen.
2. Diversetouroperatorsofreisorganisatorenorganiserenhuneigenopleiding.Voorbeelden hierzijnJoker,KrisKras.
3. JevolgteenofficiëleopleidingdieerkendisdoorToerismeVlaanderen.Deopleidingwordt aangebodeninavondonderwijsenwordttoegewezenaanonderwijsinstellingen.Naeen eerstegemeenschappelijkjaarkiestdestudentofwelderichtingreisleidingofwelderichting gidsen.
Host/hostess 3 Dereisorganisatorplaatstopzijnbelangrijkebestemmingeneigenpersoneel.De host/hostessisdevertegenwoordigervaneentouroperatoropeentoeristischebestemming.Zestaan invoorhetonthaalvanvakantiegangersoplocatie.Huntakenzijnondermeer:opvangluchthaven, hoteltransfers,presentatievandesite,hulpverlening,advies,autoverhuur,excursieverkoop.
1.2.4.3Animatie
Feitisdatveelmensendebehoeftehebbenomtijdenshunvakantiegeëntertaindteworden. Voorbeeldenvananimatiezijn:poolquiz,aquagymnastiek,tennis-tornooi,karaoke-avond,etc. Dezezakenwordengeorganiseerddoordeanimator(en),dieofweleenpersoneelslidvanhet logiesbedrijfis,ofwelvandereisorganisator.
Zon-enzeevakantiesbiedenbijnaaltijdeenruimanimatie-aabod.Maarhetisvooralzodatanimatie logiesgebondenis:declubhotelszijnhetvoorbeeldbijuitstek.Grotetouroperatorsbouwenhun eigennetvanClubhotelsuit: TUIMagicLife,Robinsonhotels,BarkieKidsclub bijTUI.
Ineenbrederperspectiefkunnenwehierook beleving bijplaatsen.
1.2.4.4Autoverhuur
Webeperkenonshiertoteenoverzichtvandemogelijkhedenomeenautotehuren. Reisorganisatorenwerkenhiervoorvaakviabrokers,zoalsSunnyCars.
3Anderetermendiehiervoorgebruiktwordenzijn stationmanager en servicesupportrep
Autoverhuurmogelijkheden
vanuitBelgië direct reisbureau opbestemming luchthaven vakantie-oord
Figuur1.3:Mogelijkhedenvoorautoverhuur
Mettoevoegingvandehierbovenbesprokeningrediëntenkomenwedantoteen compleet toeristisch product.
cp-TP=Vervoer+Accommodatie+Programma+Bijstand
Devakwereldsteltdatwenietvaneentoeristischproductkunnensprekenalserslechtséénonderdeelverkocht/aangekochtwordt.Vandaarhetbelangvandecombinatievanmeerdereelementen. Indevaktaalsprekenwevaneen arrangement ofeen pakketreis.Dewetgevinginzaketoerisme heeftdaarzeerveelmeetemaken.4
Wanneerwevanuitdepraktijkvandetoeristisch-recreatievesectorkijken,danontbrekenindeze formuletweeelementen:
1. wiesteektdereisinmekaar?Kooptdeklanteentouroperatorproduct,laathijdereisagent eenàlacarteuitwerkenofgaatdeklantalleszelfregelen?
2. Hoeveelkostdereis?Deprijsiseenergbelangrijkgegevenvoorveeltoeristen.
Endaarnaastzijnbestemmingenverblijfsduurnatuurlijkookbelangrijk,zoalswezageninde definitievantoerisme.
Nuwewetenwatdeverschillendeelementenzijnvanhettoeristischproduct,kunnenwegaan kijkenhoeditproduct5 ontwikkeldwordtdoordereisorganisator.
Stap1:Concept Dereisorganisatorbepaaltwelksoorttoeristischproducthijwilontwikkelen. Datbetekentinhoofdzaakdathijbestemming,doelgroepen(daarmeesamenhangend)budget omschrijft.Diekeuzeszullenhetheleverdereprocessturen.
■ Voorbeeld1.2 WeontwikkeleneenverblijfinTorremolinosvoorgezinnenvooreennormaal budget. ■
Stap2:Prospectie Hetdoelgebiedwordtverkendenonderzochtopdeaanwezigemogelijkheden,d.w.z.V,A,P&B.
■ Voorbeeld1.3
4Wijverwijzenhiervoordoornaardecursus"Reiswetin2TRM".
5“Eenproductisallesdataaneenmarktkanwordenaangebodenvooraandacht,verwerving,gebruikofconsumptie endateenwensofbehoeftekanbevredigen.Hetomvatfysiekeobjecten,diensten,personen,plaatsen,organisatiesen ideeën.”(Kotler&Armstrong, 2021)Ditisdedefinitievaneenproductindemarketing.
1.2Hettoeristischproduct23
• Weonderzoekendemogelijkhedenomerheentevliegen(V).
• Wegaanopzoeknaarkindvriendelijkehotels(A),
• enprogrammaonderdelendiekinderenkunnenboeien(P).
• Wenemeninlichtingeninzakelokaalvervoerdatwenodighebbenvoordeluchthaventransfers enmisschienookvoorexcursies(B).
■
Stap3:Selectie Uitallemogelijkhedenwordteenkeuzegemaakt,natuurlijkinfunctievan dedoelgroepenhetbudget.Wevergelijkenhetaanbodvanelkeleverancierinverhoudingtotde prijs/prijzendiehijvraagtendevoorwaardendiehijstelt.
■ Voorbeeld1.4
• WekiezenvoorchartervluchtenvanTUIfly.(V)
• WeweerhoudeneenaantalhotelsinBenalmadenaomdatzijaanhetstrandliggen(zonder wegertussen)enmogelijkhedenbiedenvoorgezinnenzoalseenafgeschermdkinderbad, ruimespeeltuinenNederlandstaligekinderclub.(A)
• Wehebbeneenpaardossiersovereenaantalaantrekkelijkeexcursies,waaruitwehetAquaparkweerhoudeneneenuitstapnaardegrottenvanNerja.(P)
■
Stap4:Contracting Metdegeselecteerdeleverancierswordenonderhandelingengevoerd inzakevoorwaardenvoorinkoopenprijs.
■ Voorbeeld1.5
• TUIflybiedtdestandaardvoorwaardenaan.(V)
• Inallehotelsbedingenwedatmax.2kinderen(0-12jaar)gratisindekamervandeouders verblijven.(A)
• Weonderhandelenmeteenlokaleautocaristeenforfait-bedrag,fooiinclusief,voorde luchthaventransfersenexcursies,inautocarsmetaircoenkoelkast.(B)
• VanAquaparkkrijgenwedetoezeggingdatonzeklantennietderijaandekassamoeten volgen.Ticketswordenopvoorhandgeleverd:zokunnenzijmeteenbinnen.(P)
■
Stap5:Samenstelling Aldezebouwstenenmoetennuverwerktwordentoteengeloofwaardig, aantrekkelijkenbetaalbaarproduct.
Oefening1.2 Denkeensterugaanjelaatstereisenvuldeelementenvanhettoeristischproduct in.
Bestemming
Verblijfsduur
Vervoer
Accommodatie
Programma
Bijstand
Tabel1.4:Hettoeristischproduct
Alsdeproductontwikkelingafgerondis,staptdetouroperatoroverop productmanagement,d.w.z. hetdagelijksregelenvanallereizendiegeboektzijn.
“ Thetravelerseeswhathesees,thetouristseeswhathehascometosee. ”
G.K.Chesterton
Bijdeanalysevandeconsumptieeerderindezesyllabushebbenwereedsdetoeristengetypeerd enhunverwachtingspatronenbesproken.Westeldentoendatdezindaarvanisomhetaanbodbeter aftestellenopdevraag.Desegmenteringvandevraagmoetdaartoewordenopgevolgdmeteen segmenteringvandataanbod.Voorelktypetoerist,metzijnkenmerkenenverwachtingen,moeter eenproductzijn(gemaaktworden)datbeantwoordtaandekenmerkenendatdeverwachtingen inlost.Hettoeristischproductkanopgesplitstwordeninverschillendetypesvanreizen.Indit hoofdstukbesprekenwedieverschillendetypesaandehandvandeindelingvandeUNWTO (WorldTourismOrganization, 2019).
Maardaarnaastzijnernogheelwatanderecriteriaomhettoeristischproductintedelen.Enwe beginnendithoofdstukdanookmetdeenkelevandieindelingen.
3.1.1 Naardeduur
Deduurvaneenreisiseenprimairgegevenindestatistischeanalysevanhettoerisme.Wij gebruikendeomschrijvingenzoalsdiegehanteerdwordendoordeWESResearch&Strategy, zowelvoordeABTO-statistiekenalsvoorhet2-jaarlijksonderzoeknaarhetvakantiegedragvande Belgen.DieterminologieistrouwensgebaseerdopdievandeETM1 envandeUNWTO(United Nations, 2010).
1DeEuropeanTravelMonitormeetsinds1988hetreisgedragvandeEuropeanenvolgenseenvastwetenschappelijk normenstelselzodatstatischegegevensm.b.t.deverschillendeEuropeselandenonderlinguitwisselbaarworden.
Hoofdstuk3.Typologievanhettoeristischproduct
Daguitstappen ééndag,metrecreatievebedoelingen.Geenovernachting.
Kortevakantie(shortstay) teltminstensééntotmaximumdrieovernachtingen.
Langevakantie(longstay) vanafvierovernachtingensprekenweovereenlangevakantie.
Merkopdatwebijdebeschrijvingentelkensuitgaanvandeovernachtingenennietvanhetaantal urenomhettypetebepalen!Eenreisdievroegstartindemorgenstartopdag1entotlaatduurt opdag3met2overnachtenwordthetzelfdegeteldalseenreisdielaatstartopdag1enalvroeg eindigtopdag3:beidehebben2overnachtingen.
Hoogseizoen/laagseizoen/tussenseizoen zijnniettijdsgebondenmaarinfeiteaanduidingendie gebaseerdzijnophettoeristenaantal.Hungebruikzaldaaromvariërennaargelangdeaard vanhettoeristischproduct.
Zomerperiode/winterperiode iseenindelingdiegebruiktwordtvoordebrochuresvande generalisten.Voorbeideperiodeswordteenbrochuregemaakt,metnieuweprijzen,d.w.z. opbasisvannieuwecontracting.Hetbeginvandezomerperiodewordtbepaalddoorde paasvakantie,dievariabelis.Hetbeginvandewinterperiodesitueertzicheindoktober/begin november.
Weekend/midweek Wordtvoornamelijkgebruiktvoordeverhuurvanverblijveninvakantiedorpen,pretparkene.d.Hierbijwordthetweekendgedefinieerdalsdeperiodediestartop vrijdagmiddageneindigtopzondagavond.
3.1.3
Eenbelangrijkefactorbijdetimingvandereis,zijndeschoolvakanties.Hetgevolgisdatdemeeste mensendieschoolgaandejeugdhebben,ophetzelfdeogenblikopreisgaan.Bovendiengaanze veelalnaarhetzelfdepaarbestemmingen.Wesprekendanvan massatoerisme.
Alsallesvolzit,sprekenwevan saturatie:danishetplafondbereikt,kanerniemandmeerbij. Wanneerdeconcentratietegrootwordtofalshetsaturatiepuntoverschredenwordt,ontstaaner problemen:files,overboeking,langewachttijden,degoutantedrukte.Daarbijjaagtdeenormevraag indieperiodedeprijzendehoogtein.
Vakantiespreiding kanhiervooreenoplossingzijn.Dithoudtindatscholenenbedrijvennietallemaalophetzelfdeogenbliksluiten,maardatinverschillende(aaneensluitende)periodesdoen.Zo wordtdevakantieperiodeuitgerokken,waardoordetoeristenconcentratieverdundwordt:hetzelfde aantaltoeristenmaarovereenlangereperiode(bijvoorbeeld16i.p.v.8weken).
Vakantiespreidingheeftheelwatvoordelen:
• Eenmeergespreidebezettingvanvervoer,logiesenanderetoeristischebedrijvenzorgt vooreenbetereengroteredienstverlening.Daarwordtdetoeristbetervan,maarookde werknemerervaartminderdruk.=Toenamevande kwaliteit.
• Minderconcentratievergemakkelijkthetonderhoudvanallemateriaaleninfrastructuur.= Toenamevande veiligheid
• Dekansopfiles(auto),overboekingen(hotel)enlangewachttijden(pretpark)neemtdrastisch af.=Toenamevande efficiëntie
• Mindermassaletoeloopkomtdebewaringvanheterfgoedtengoede.=Toenamevan conservering
3.2Indelingnaarbestemming47
Maarerzijnooknadelenverbondenaanvakantiespreiding:
• Hetishelemaalnietzekerdatdeprijzenzullendalen.Deindustriekanerookeenuitstekend middelinzienomdedureperiodeteverlengen.
• Despreidingzelfvastleggenzalvoorproblemenzorgen.Alspainzone1werktmetvakantie van1junitot21juni,endekinderenlopenschoolinzone2metvakantievan19junitot19 augustus,dangaandepoppenaanhetdansen.
• Minderdruktebetekentwellichtdatdelangereperiodemetminderpersoneelbemandwordt. Datzorgtvooreenkostenverlaging,maardoetheteerstepluspunt(toenamevankwaliteit) teniet.
• Heelwatvervoers-enlogiesbedrijvenzoudenweleensmeteenovercapaciteitkunnenblijken tezitten,watverliesbetekent.
Vakantiespreidingwordtnualtoegepastineenaantallanden,waaronderNederland,Frankrijk, DuitslandenGroot-Brittannië.Hieronderenkelevoorbeeldenvanhoeditindepraktijktoegepast wordt:
Nederland InNederlandwordthetlandopgesplitstin3zones(Noord,MiddenenZuid)met verschillendevakantieregelingen.Sommigevakanties,zoalsdekerstvakantie,wordenwel gelijktijdiggenomen.
Duitsland InDuitslandzijnde16bondsstatenvoordezomervakantieingedeeldin7groepenelk meteenverschillendeaanvangsdatum.Ookdeanderevakantieperiodeswordengespreid (zelfsdekerstvakantie).
Frankrijk InFrankrijkzijner3zonesvoordetimingvanallevakanties.Devakantiesvangen telkensaanmetéénweekverschil.
Injanuari2014zatendedrieBelgischeonderwijsministersvoordeeerstekeersamenmetKoning FilipomovervakantiespreidinginBelgiëtepraten.DaarwerdhetvoorstelvantouroperatorThomas Cookomvakantieperiodesbetertespreidenoverdeverschillendegemeenschappenafgeketst.Het hoofdargumentwasdatdeconsumentdangunstigertarievenkrijgt."Devakantiesliggenvasttot 2020,daargaanwenietaanmorrelen",zeiVlaamsOnderwijsministerPascalSmet(SP.A)."Eris bovendienteweinigdraagvlakvoorzo’ningreep.Onzedriegemeenschappenzijntekleinomecht eeninvloedtehebbenopdeprijsvanreizen."(VRTNWS, 2014)
In2022kwamdaarechterveranderingindoordathetFranstaligonderwijskoosvooreenandere vakantieregelingmettelkens7wekenles,gevolgddoor2wekenvakantie(eneenzomervakantie van6weken).AangezienhetNederlandstaligonderwijsnietkoosvoordiewijziging,betekentdit defactoeenvakantiespreidinginBelgië.Detoeristischesectoraandekustisalvastpositiefnaeen langerepaasvakantiein2022dienugespreidwasoveraprilenmei.(VRTNWS, 2023)
3.2.1
Afhankelijkvandebestemmingkunnenwereizenindelenineenaantalgrotecategorieën.
Afhankelijkvandeafstandofdereistijdvandevertrekplaatstotdebestemmingkunnenwereizen indelenin3grotegroepen.Hetishierbijwelbelangrijkomhettransportmiddelinachttenemen: eenreisvanuitBruggenaarBarcelonaheefteenheelverschillendereistijdalsweditmetde wagenofhetvliegtuigdoenenzaldusafhankelijkvanhettransportmiddelineenanderecategorie
3.2.2
Hoofdstuk3.Typologievanhettoeristischproduct vallen.Ookzijnerverschillendedefinitiesvoorelkvandezecategorieënenisergeenwereldwijd aanvaardedefinitie.
Kortbijvakanties,dichtbijvakantiesofshorthaul zijnreizendiemenoverweegtvooreenkorte tijdsduur,bijvoorbeeldeenweekendjeweg.Ditstaatgelijkmet minderdan4uurreizen. Bijvervoeroverdegrondkomtditdanneeropeenafstandvanmaximum500km.Methet vliegtuigkunnendeafstandennatuurlijkeenstukgroterzijn. Middellangeafstandstoerismeofmediumhaul zijnreizen tussende4en8uurreistijd.Bij vervoeroverdegrondkomtmendangrofwegtussende400en1500km.
Langeafstandoflonghaul zijnreizenwaarbijde reistijdmeerdan8uur is.VoorBelgiëwordt algemeengestelddatallereizenbuitenEuropaénnaarlandendieniettothetMiddellandse Zeegebiedbehoren,indezecategorievallen.
Oefening3.1 Gaonlineopzoeknaareenvoorbeeldvanelkvandeze3typesreizen. ■
Eeneersteopdelingopbasisvanlocatieisdieoppolitiek-geografischniveau.Hierhebbenwe3 categorieën:
internofbinnenlandstoerisme(domestic) Toeristendieheteigenlandbezoeken internationaal Toerismewaarbijmennaarhetbuitenlandgaat intercontinentaal Toerismewaarbijmennaareenandercontintentreist
Eenandereopdelingisopbasisvanderichtingvandetoerist:
inkomend(incoming) Bezoekenvaneenlanddoorniet-ingezetenenvandatland uitgaand(outgoing) Bezoekendoordeingezetenenvaneenlandnaareenanderland
Eenandereopdelingisdienaardemobiliteitvandereis:blijvenwedegansereisop1plaats,of verplaatsenweonsconstant?
Doorgangstoerisme Dereizigerisopwegnaarzijnhoofdbestemming,maarhechtmeteenook secundairbelangaanlocatieswaarhijonderwegvoorbijkomtenmaaktdaareeneffectieve halte.Bijvoorbeeld:WereizenditjaarnaarTourettes(Provence).Deeerstedagrijdenwetot Lyon,waarwetweemaalovernachten2 omdestadgoedtekunnenbezoeken.Dederdedag rijdenwedoornaarTourettesvooreenverblijfvan14dagen.
Verblijfstoerisme Menblijftvoordeheleduurvandereisopdezelfdeplaats.Ditsluitnietuitdat erexcursiesoftweedaagseuitstappengemaaktworden,maarerisweleenvasteuitvalsbasis voordegansereis.Hetisduidelijkdatdehoofdzaakhierdebestemmingzelfis.
Rondreistoerisme Hierbijverplaatstdetoeristzichvandeenenaardeanderebestemming,ongeachtdeverblijfsduurperbestemming(éénofmeerderenachten).Derondreishoeftniet perséteeindigenophetpuntwaarhijbegon.
Oefening3.2 Gaonlineopzoeknaareenvoorbeeldvanelkvandeze3typesreizen. ■
2Dehotelsdieonderwegaangedaanworden,wordenookwel passagehotels genoemd.
Ingrotelijnenkunnenwereizenookopsplitsentussen individuelereizen en groepsreizen.
Individueelbetekentnietperséopjeeentjereizen.Hetslaattevensophetreizenmeteenbeperkt gezelschap.Eengroepiseengrotersamenreizendgezelschap.Waardegrensdanligttussen individuengroepiseenzaakvandereisorganisator:sommigetouroperatorspassenhetgroepstarief altoevanaf16personen,demeestenevenwelleggendegrensbij20personen.
Bijgroepenonderscheidenwetweesoorten:
Opengroep eenopengroepistoevalligsamengestelduitmensendiezichlosvanmekaarvoor dezelfdegroepsreisinschrijven.
Geslotengroep eengeslotengroepiseenverzamelingmensendieookbuitendereiseengroep vormenomdatzijtoteenclub/vereniging/klasbehoren.
3.4.1
WebaserenonsvoordeindelingvanhettoeristischproductopdeindelingvandeUNWTOWorld TourismOrganization, 2019.
Cultuurtoerismeiseenvormvantoerismewaarbijdebelangrijkstemotivatievandebezoekeris omteleren,ontdekken,ervarenenconsumerenvandetastbareenniet-tastbarecultureleattracties/productenineentoeristischebestemming.Hethoofddoelvandereisisduscultuurteproeven, maarerwordtvandereizigergeenfanatiekegerichtheidopcultuurverondersteldwordt:gemeende interesseennieuwsgierigheidnaarculturelefenomenenvolstaan.
Cultuurisheelbreedenomvatkunst,architectuur,historischencultureelerfgoed,culinairerfgoed, literatuur,muziek,religie,creatieveindustrieënendelevendeculturenmethunlevensstijlen, waardesystemen,overtuigingenentradities3
Hierondereenniet-exhaustievelijstvanvoorbeeldenvancultuurtoerisme:
• Schilderkunstinmusea,kerken,kastelen
• Beeldhouwkunstinmusea,instratenenoppleinen
• Bouwkunst:kerken,kastelen,huizen,monumenten,historischerfgoed(archeologie)
• Muziek:Wenen(walsen),Salzburg(Mozart)...
• Literatuur:Dublin(JamesJoyce),Londen(Dickens)...
• Locatiesvanfilmkunst:Nieuw-Zeeland(LordoftheRings),Brugge(Aspe),deHarry Potter-ToursinEngeland...
• Folklore:CarnavalinRio,RoyaltyinLonden,(metopkop‘theChangingoftheGuard’), stoeten,kermissen
• Onderdompelenindevreemdecultuur.eenverblijfinLapland,fietsreisdoorheenZuidAmerika
• Godsdienst/religie:Heilig-Bloedprocessie(Brugge),SemanaSanta(Sevilla),Passiespel (Oberammergau)en bedevaartstoerisme naarLourdes,Compostella,Mekka,Taizé
3Ditlaatstewordtsomssamengevatindeterm folklore
50 Hoofdstuk3.Typologievanhettoeristischproduct Zowelbijfolklorealsbijgodsdienstisgemeendrespectvandetoeristzeerbelangrijk.Bovendien houdenbeidetypesvakantiehetgevaarindatdebevolkingvanhetgastlandherleidwordttot "bekijkobjecten".
3.4.1.1Cultuurevenementen
Wezienmeerenmeerookdeopkomstvanevenementeninhettoerisme.Detoeristisbereidom zijnvakantietekoppelenaaneenevenementofomzijnvakantiebudgetlouteraaneenevenement tebesteden.Ditisnietandersbijcultuur.Wekunneneenevenementdefiniërenals“eeneenmalig ofbijherhalinggeorganiseerdgebeuren,datspektakelwaardeheeftindezinvaneenuniekeof specialekansofwelindezinvaneenspectaculairofmerkwaardigverloop.”
Specialetentoonstellingen,muziekfestivalse.d.mobiliserenmensenmetzowelspecifiekealsbrede interesse.Enkelevoorbeeldenhiervanzijn:
• Europalia,CultureleHoofdsteden,Erfgoeddag
• TheProms(U.K.enVlaanderen)
• PopfestivalsvanTomorrowlandtotRockWerchter
• FilmfestivalvanCannes
• PauselijkezegenopKerstmisenPasen
Daarnaasthebjeooknogdeherdenkingsevenementen:historischeverjaardagendieworden herdachtmeteenevenement.Voorbeeldenhiervanzijn:
• Nationalefeestdagen:België,21juli&Vlaanderen,11juli
• HerdenkingenvanWereldoorlogIenWereldoorlogIImobiliserenmassa’smensen,zorgt voorwerkenvooralookeenflinkpakinkomsten.
• RegataStorica(Venetië)4
3.4.2
Sporttoerismeiseensoorttoeristischeactiviteitdieverwijstnaardereiservaringvandetoeristdie alstoeschouwertoekijktofactiefdeelneemtaaneensportevenementdatmeestalcommerciëleen niet-commerciëleactiviteitenvancompetitieveaardomvat.Ditiseenvormvantoerismediede laatstejarenzeerpopulairis.
Belangrijkisdathethierdusgaatomeenreisdievollediginhettekenvansportstaat.Detoerist kiestdoelbewustvoordebeoefeningofhetbekijkenvaneen(eventueelmeerdere)sport(en).Het kanookgaanomeensportkampof-stage.Eenactievereiswaarbijookrecreatiefgesportwordt, valteerderonder Avontuurlijktoerisme
Bijsporttoerismewaarbijmenzelfactiefdeelneemtmoetjedenkenaanmarathons,deIronMan, wielerwedstrijdenzoalsParis-Brest-Paris,gravelenmontainbikerace’s,maarookdevoorbereidingenopdiewedstrijdenviasportstages.
Sportevenementenbestaanaljaren,maarde‘Hollywoodisering’ ervanisvrijnieuw.Zezijn inderdaaduitgegroeidtotspektakels:openings-ensluitingsshow,despektakelwaardevande wedstrijdenzelf,hetentertainmentindemarge.Voorbeeldenvanditsoortgroteenspectaculaire sportevenementenzijn:
4eenraceophetwaterdiewordtgehoudenopdeeerstezondagvanseptember.IndeprachtigesettingvandeCanal Grandevindteenhistorischegondelraceplaats.Alsofdatnognietbijzondergenoegis,wordtdewedstrijdvoorafgegaan dooreengondeloptochtmetbijzondere,rijkversierdeoudegondels.
3.4Soortentoerisme51
• DeOlympischeSpelen
• DeWereldbekervoetbal
• DeRondevanVlaanderen
• DeRondevanFrankrijk
• Wimbledon
Gastronomischtoerismeiseenvormvantoerismediewordtgekenmerktdoordeervaringvande bezoekermetetenenaanverwanteproductenenactiviteitentijdenshetreizen.Naastauthentieke, traditioneleen/ofinnovatieveculinaireervaringen,kangastronomischtoerismeookanderegerelateerdeactiviteitenomvatten,zoalshetbezoekenvanlokaleproducenten,hetdeelnemenaan voedselfestivalsenhetvolgenvankooklessen.
Eno-toerisme(wijntoerisme),alseensubtypevangastronomietoerisme,verwijstnaartoerismemet alsdoelhetbezoekenvanwijngaarden,wijnmakerijen,hetproeven,consumerenen/ofkopenvan wijn,vaakbijofaandebron.
Gastronomischtoerismekanzeerkortzijnindetijdenhoeftnietaltijdverwegtezijn.Denk hierbijmaaraaneen gastronomischeweekend.Ookhierbijspelenevenementeneenrol.Enkele voorbeeldenhiervanzijn:
• GarnaalkrokettenfestivalinOostende
• OktoberfestinMünchen
• SalonduChocolatinParijs
Stedelijk/stadstoerismeiseentypetoeristischeactiviteitdieplaatsvindtineenstedelijkeruimte methaarinherentekenmerken,gekenmerktdooreenniet-agrarischeeconomiezoalsadministratie, productie,handelendienstenendoorhetfeitdathetknooppuntenvanvervoerzijn.Bestemmingen instedenbiedeneenbreedenheterogeenscalaaanculturele,architectonische,technologische, socialeennatuurlijkeervaringenenproductenvoorvrijetijdenzaken.
Hetbasiskenmerkvaneen citytrip isdathetquasialtijdomeenkortevakantiegaat.Steden biedeneenzeerbreedgammaprogrammamogelijkhedenaan:bezienswaardigheden,shopping, gastronomieenuitgaansleven.Opditogenblikliggenzeuitstekendindemarktalstussendoortjes.
3.4.4.1Shoppingtoerisme
Winkelenofalleszinsetalagekijkeniseenvastonderdeelvandemeestevakanties.Vaakisde mogelijkheidomteshoppeneenbeslissendefactorindekeuzevandebestemmingofisshopping zelfshethoofddoel.Datheeftdantemakenmethetfeitdathetaanbodaantrekkelijkerisopde bestemmingomeenaantalredenen:seizoensgebonden,prijsgebonden,gammagebonden.
Eenaantalvoorbeeldenzijn:
• kerstshopping
• goedkopelederwaren,juwelen,tapijteninTurkije
• Londen&Parijsmethunimmer,verrassend,extravagant...aanbod
3.4.5
Bergtoerismeiseentypetoeristischeactiviteitdieplaatsvindtineenafgebakendeenbeperkte geografischeruimtezoalsheuvelsofbergenmetonderscheidendekenmerkeneneigenschappendie inherentzijnaaneenspecifieklandschap,topografie,klimaat,biodiversiteit(floraenfauna)ende lokalegemeenschap.Hetomvateenbreedscalaaanvrijetijds-ensportactiviteitenindebuitenlucht.
Dereizigerisopzoeknaareengezond,sportiefkadervandeArdennentotdeAlpen:wandeltochten, mountainbiking...staanophetmenu.
Wintersport,skivakantiesinhetbijzonder,horenhierookthuis
3.4.6 Ecotoerisme
Ecotoerismeiseenvormvannatuurtoerismewaarbijdeessentiëlemotivatievandebezoekerbestaat uithetobserveren,leren,ontdekken,ervarenenwaarderenvanbiologischeenculturelediversiteit meteenverantwoordelijkehoudingomdeintegriteitvanhetecosysteemtebeschermenenhet welzijnvandelokalegemeenschapteverbeteren.Ecotoerismevergroothetbewustzijnoverhet behoudvandebiodiversiteit,denatuurlijkeomgevingenculturelerijkdommenbijzoweldelokale bevolkingalsdebezoekersenvereistspecialebeheerprocessenomdenegatieveimpactophet ecosysteemteminimaliseren.
De TheInternationalEcotourismSociety(TIES)5 iseennon-profitdieopgerichtis1990voorhet bevorderenvanhetecotoerisme.Zijhebbeneenbelangrijkebijdragegeleverdaandeontwikkeling vanecotourismeenzebiedendienstverleningaanleden(inmeerdan190landen)omvantoerisme eenwaardevolinstrumenttemakenvoorhetbehoudendebeschermingvandebioculturele diversiteitenvoordeduurzameontwikkelingvandegemeenschap.
Eenbelangrijkaspectvanhetecotourismeisdecombinatievanhetbehoudvandenatuurénde verbeteringvanhetwelzijnvandelokalebevolking.Menprobeerthierbijverantwoordtereizen naarnatuurgebiedenzonderhierschadeaanterichtenenmetrespectvoorlokalebevolkingenhun cultuur.Deecotoeristwilnietalleendesocialeenecologischeimpactbeperkthoudenmaarwil ookbijdragenaanbehoudvanhetnatuurlijkerfgoedendebiodiversiteit.
Bijhetecotourismezijner,naastdereisagentendetouroperator,eenpaarzeerbelangrijke stakeholdersdieweminderzienbijanderevormenvantoerisme.Zozijnde Non-gouvermentele organisaties(NGO’s) eenbelangrijkepartnerindeontwikkelingvanhetecotourisme.Vaakzijn zeactiefbetrokkenbijhetopstellenvandereisprogramma’senwakenzezooverhetduurzaam karakterervan.SomsstaandeNGO’sookinvoorhetbeheervanbepaaldesitesen/ofgebiedenen natuur-oferfgoedattracties.Daarnaastspelende lokalegemeenschapenlokaledienstverleners ookeenbelangrijkerol,aangezienecotoerismedeverbeteringvanhetwelzijnvandelokale bevolkingvoorogenheeft.Ook gidsen speleninhetverhaalvanecotourismeeenbelangrijke rol,aangezienzijdeervaringvanbezoekersendeeducatieaanzienlijkkunnenverrijkenenze tegelijkdeduurzaamheidendeimpactvanhettoerismeopdenatuurendegemeenschapkunnen controleren.(VanCauwenberge, 2014,Pagina’s449–475)
Heelwatreizigerskiezenvoorecotourismeenlatenzichhierbijleidendoordevoorkeurofde keuzevooreenbepaaldtypelandschapofnatuur:bossen,heide,vlaktes...Menhoefthiervoor nietaltijdvervanhetbeganepadaftegaan.OnderecotoerismevallenbijvooreeldookdeGrand Canyon,hetZwarteWoudofdeCamargue.
5Meerinformatieistevindenophunwebsite https://ecotourism.org
3.4Soortentoerisme53
Letop:ecotourismeenduurzaamtoerismehebbenveelraakvlakken,maarzijnniethetzelfde!Bij duurzaamtoerismegaathetervooralomomhetmilieuzominimaalmogelijktebelastentijdenshet reizenenhetverblijfopjevakantieadres.Bijecotoerismegaathetervooralomcultuur,historie, endenatuurvandeplaatselijkegemeenschaptebehouden,beschermenenterespecteren.Ook moethetecotoerismevantoegevoegdewaardezijnvoordebevolkingophetgebiedvanlokale waardeneneconomischewaarde.
Avontuurlijktoerismeiseenvormvantoerismediemeestalplaatsvindtopbestemmingenmet specifiekegeografischeenlandschappelijkekenmerkenendiemeestalgepaardgaatmeteen fysiekeactiviteit,cultureleuitwisseling,interactieenbetrokkenheidbijdenatuur.Dezeervaring kangepaardgaanmetreëleofvermeenderisico’senkaneenaanzienlijkefysiekeen/ofmentale inspanningvereisen.Dezevakantieisopwindend,eventueelrisicovolenbetekenteenpersoonlijke uitdagingvoordetoerist:hijheeftdurfenuithoudingsvermogennodig.Hierondervallenook sportievevakanties.Detoeristiseropuitomfysiekeinspanningenleverenindebredebetekenis. Menspreekthierookwelvan actievevakanties
Avontuurlijktoerismeomvatoverhetalgemeenbuitenactiviteitenzoalsbergbeklimmen,trektochtenmaken,bungeejumpen,rotsklimmen,raften,kanoën,kajakken,canyoning,mountainbiken, bushwalking,duiken,paardrijden,valschermspringen,speleologie....Erkunnenookbepaalde avontuurlijkeactiviteitenbinnenshuiswordenbeoefend.
3.4.8 Kust-,maritiem-enbinnenvaarttoerisme
Kusttoerisme verwijstnaartoeristischeactiviteitenophetlandzoalszwemmen,surfen,zonnebaden enanderevrijetijds-,recreatie-ensportactiviteitenaandekustdieplaatsvindenaandekustvaneen zee,meerofrivier.Denabijheidvandekustisookeenvoorwaardevoordienstenenfaciliteiten diehetkusttoerismeondersteunen.Hierondervallenookdetypischestrandvakanties(ZZZof Zon-Zee-Zand)indebadplaatsen.Ditiseenzeerbelangrijkemarktvoorhettoerisme.
Maritiemtoerisme verwijstnaaractiviteitenopzeezoalscruisen,zeilen,varenennautischesporten enomvatdebijbehorendediensteneninfrastructuuraanland.
Binnenwatertoerisme verwijstnaartoeristischeactiviteitenzoalscruisen,zeilen,varenennautischesportendieplaatsvindeninwaterrijkeomgevingenbinnenlandsgrenzenenomvatmeren, rivieren,vijvers,beken,grondwater,bronnen,grotwaterenenanderetraditioneelgegroepeerde binnenwateren.
Ongeachthetsoortwatervindjeersteedstalrijkevormenvanwatersportof-animatie:duiken, waterski,rafting,cano,waterfiets,banana...
Plattelandstoerismeiseentypetoeristischeactiviteitwaarbijdeervaringvandebezoekerverband houdtmeteenbreedscalaaanproductendieoverhetalgemeenverbandhoudenmetactiviteitenin denatuur,landbouw,landelijkelevensstijl/cultuur,hengelsportensightseeing.
Plattelandstoerismevindtplaatsinniet-stedelijke(rurale)gebiedenmetdevolgendekenmerken:
1. Lagebevolkingsdichtheid;
Hoofdstuk3.Typologievanhettoeristischproduct
2. Landschapengrondgebruikgedomineerddoorland-enbosbouw;
3. Traditionelesocialestructuurenlevensstijl.
Ditzijngebiedenwaardetoeristdeindrukheeftteontsnappenaandrukte,haastenstress.Plattelandstoerismeheefteenduidelijkpotentieeltotstreekontwikkeling.
Anderetermenhiervoorzijn ruraaltoerisme, agri-toerisme of hoevetoerisme
Plattelandstoerismeisgeëvolueerdnaarmatedebehoefteaangroenenrusttoegenomenis.Bovendienhunkertmenigstadsbewonernaarhetlevenopde"buiten"(compensatiegevoel).Gezinnenmet kleinekinderenvindenopeenhoeveveelkindvriendelijkerecreatieenbezigheden.
Debelangenvereniging LogereninVlaanderenvzw6,dieruim250ledentelt,hanteertvolgende tweetypes:
Plattelandstoerisme gebeurtinkleinschaliglogies(<15kamersof<8vakantieverblijven)gelegen ineenlandelijkeomgeving(buitenstedelijkgebied).Deexploitantisdusgeenlandbouwer. Hoevetoerisme gebeurtinkleinschaliglogiesopeenactiefland-en/oftuinbouwbedrijfinhoofdofbijberoep.Wekunnenhiereenverderetweedelingmakeninhoeveswaardetoeristmag meewerkenenhoeveswaardatnietkan.7
Dekenmerkenvanhethoeve-enplattelandstoerismezijn:
• verblijvenineenrustigeenlandelijkeomgeving
• grotegastvrijheid
• veelpersoonlijkcontact
• kleinschaligeuitbatingendieelkuniekzijn
• wandel-enfietsmogelijkhedenindenabijeomgeving
Deverblijfsmogelijkhedenzijn:
• (gasten-)kamersmetontbijtofhalfpension
• appartementenenstudio’s
• vakantiewoningen
Vakantieophetplattelandiseenzeerpopulairevakantievormgewordenhetlaatstedecennium: Uitcijfersvandevzw.blijktdatVlamingenerdolopzijn.Met77%blijvenzijdegrootstegroep klantenvanlandelijkelogiesuitbatingen.Tochkomenookzakelijkeklanten(13%)enklantenop seminarie(7%)steedsmeerterechtinplattelandslogies.Eenkortverblijfvoortweenachtenscoort duidelijkhetbest(42%bijgastenkamerstot44%voordevakantiewoningen)(“Vlamingendolop plattelandstoerisme”, 2009)
LogereninVlaanderenvakantielandgeeftsinds2012debrochure"Vlaanderenvakantielandüit.De website(www.vlaanderenvakantieland.be)iserguitgebreid.
Frankrijk,Duitsland,Oostenrijkenanderelandenwordenallanggeassocieerdmethoevetoerisme (tourismerural,tourismeàlaferme,farmhouseandruraltourism,ländlicherTourismus).Italiëen Spanje(traditioneelzon-enleisure-bestemmingen)blijvenooknietachteropenhebbeninmiddels ookeenruimaanbodagriturismo.
6LogereninVlaanderenheettetot2012PlattelandstoerismeinVlaanderen.Toendeverenigingerbijdehervorming vanToerismeVlaanderendenieuwetaakbijkreegomnietalleenplattelandslogies,maarookkleinschaliglogiesen B&B’sindestedeninhaarwerkingoptenemen,kloptedienaamnietmeer.Zijnzijnookeigenaarvandemerknaam VlaanderenVakantieland.
7Bijdemeestehoevesmagdegastnietmeewerkenvanwegedespecialeproblematiekinzakeverzekering.
3.4.10
3.4Soortentoerisme55
Gezondheidstoerisme
Gezondheidstoerismeomvatdievormenvantoerismediealsbelangrijkstemotivatiehebben bijtedragenaandefysieke,mentaleen/ofspirituelegezondheiddoormiddelvanmedische enwelzijnsgerichteactiviteitendiehetvermogenvanindividuenvergrotenominhuneigen behoeftentevoorzienenbetertefunctionerenalsindividueninhunomgevingenindemaatschappij. Gezondheidstoerismeisdeoverkoepelendetermvoordesubtypeswellnesstoerismeenmedisch toerisme.
Reedsindeoudheidtrokkendemensennaaroordenwaarerbronnenmetgeneeskundigekrachten waren.Erzijneenaantalkadervoorwaarden:
• Debasisiseenkuuroordmetgeneeskrachtigebronnen:dethermen.
• Erisprofessioneelmedischpersoneelenmateriaal.
• Hetklimaatisredelijkstabielenaangenaam.
• Denatuurisaantrekkelijkenrustgevend.
Daarwaaroorspronkelijkdethermencentraalstonden,iserinhetlaatstedecenniumeenverruiming gekomen.Vroegerkonmenallesonderéénnoemerplaats:gezondheidstoerisme.Maarnumaken weeenduidelijkonderscheidtussenenerzijds wellness enanderzijds medischtoerisme.Dieevolutie isnietsandersdanhetantwoordopeentrendinonzemaatschappij.Welevenineentijdwaarin lichaamscultuurzeerbelangrijkis:wewillenerallengoeduitzienengezondleven.Datheeft meteenhetuitzichtvanhettraditionelekuurtoerismeveranderd.Deoorspronkelijkeaspectenzijn weliswaargebleven,maarerisheelwatbijgekomen.
Dieevolutiegaatnatuurlijkhandinhandmeteenwijziginginhettypetoerist:
• Ineenkuuroordvondjeoorspronkelijkpatiëntendieopdoktersvoorschriftkwamenomte genezenvaneenkwaal.
• Ineenlaterstadium,gepaardgaandmetdedemocratiseringvanhetreizen,gingenbehalve deeerstegroepookdemensenvoorwiehetalgemeenwelzijncentraalstaat,opreisnaar eenkuuroord:alnaargelanghunwensenvolgdenzijgezondheids-ofkuurprogrammasof beperktenzichtotbewustgezondleven.Sportenen/ofactiefzijndedenhunintrede.
• Ineenvolgendefasevindenwenaastdetweealgenoemdegroependemensendiebezigzijn met bodyculture.Indezefasebeginthetgezondheidstoerismealsmaarbrederteworden, gaandevannoodzaaktotluxe,vanmedischebehandelingtotverwennerij.
• Hetlaatstedecenniumkomtdaarnogeen4de typebij:desenioropzoeknaar wellness Vergeethetbeeldvandebekrompen,ziekelijkebejaarde:hetzijn60-plussersdiepro-actief enbewustkeuzesmakenvooreenleukerbestaan!Ditgaatgepaardmeteenvrijhoge koopkracht.Voorhenheeftwellnessverschillendedimensies:desociale(harmoniemetde omgeving,vrienden),despiritueleofmentaleenvooraldefysiekedimensievanschoonheid enconditie.
3.4.10.1Welnesstoerisme
Wellnesstoerismeiseenvormvantoerismediegerichtisophetverbetereneninbalansbrengen vanallebelangrijkedomeinenvanhetmenselijkleven,waaronderfysiek,mentaal,emotioneel, beroepsmatig,intellectueelenspiritueel.Debelangrijkstemotivatievoordewellness-toeristisom deeltenemenaanpreventieve,proactieve,levensstijlverbeterendeactiviteitenzoalsfitness,gezond eten,ontspanning,verwennerijenhelendebehandelingen.
Dehogeprijswaslangeenhinderpaalvoordezetrend:touroperatorshebbendatopgevangendat
Hoofdstuk3.Typologievanhettoeristischproduct opdoorwellnessteintegrerenindepakketten.Zoisspa/wellnessnietpersénogeenspecifiek reistype,waarbijhetnogsteedseenprijzigproductis,maarwordthetgekoppeldaanhetlogies:op diemaniervindjehetterugintalvanbrochures,bijtalvanhotels,vaakgekaderdineencontext vanverwenning.
KuurtoerismegedijtineenaantalEuropeselandenbeterdaninBelgiëomdatziekenfondsof ziekteverzekeringvoorzietinde(gedeeltelijke)terugbetalingvandebehandeling:ondermeerin Duitsland,Oostenrijk,Hongarije,niettoevalliglandenwaarveelwellness-mogelijkhedenzijn.
Hierondervalteigenlijkookderustvakantie.Hetdoelisdoodgewoonomeenpaardagenrustte hebben:geentelefoon,geengezeuroflastigevragen,geenproblemenofstress,geenhaast,geen uurwerk.“Nietsmoet,alleskan”ishetmotto:gewoonrustigeten,slapenenbezigzijn.Hetligt voordehanddatdekeuzevandebestemmingvankapitaalbelangis.
3.4.10.2Medischtoerisme
Medischtoerismeiseenvormvantoerismewaarbijgebruikwordtgemaaktvanevidence-based medischegeneeswijzenendiensten(zowelinvasiefalsniet-invasief).Ditkandiagnose,behandeling, genezing,preventieenrevalidatieomvatten.
Steedsmeermensenkoppeleneenmedischebehandelingaaneentoeristisch-recreatiefverblijfin hetbuitenland.Defactorendiehetsuccesbepalenzijn:
• devergrijzing:deouderwordendemensprobeertdeouderdomendeongemakkenervante snelaftezijn;
• dekwaliteitvandebehandeling;
• dekortewachttijdenvoorbehandelingofdonororganen;
• goedkopevliegreizen,ookopdelonghaul,makendebestemmingenwaardiedemedische behandelingentoegankelijkerzijndanthuis,betaalbaar.
Helaasisaanmedischtoerismeookeenethischdeficitgekoppeld:denkenwemaaraanorganenhandeldoormalafidepersonen.
3.4.11
Zakelijktoerismeiseenvormvantoerismewaarbijbezoekersvooreenspecifiekprofessioneelen/of zakelijkdoelnaareenplaatsbuitenhunwerkenwoonplaatsreizenomeenvergadering,activiteit ofevenementbijtewonen.Debelangrijksteonderdelenvanzakelijktoerismezijnvergaderingen, incentives,conventiesententoonstellingen.Determ vergaderindustrie indecontextvanzakelijk toerismeerkentdeindustriëleaardvandergelijkeactiviteiten.Zakelijktoerismekangecombineerd wordenmetelkandertypetoerismetijdensdezelfdereis.
Zoalswehelemaalinhetbeginvandesyllabusaangaven,omvattoerismeookdeverplaatsingenin hetkadervanhetberoepofdestudies.Wemogennietdefoutmakenomreizendiemenmaakt voordewerkgeverenkelteassociërenmetzakenreizen,dezakenmaninmaatpak:ambtenaren, docenten,bedienden,kaderledenenevenzeerarbeidersverblijvenookvaakinhetbuitenlandin functievanhunjob.
■ Voorbeeld3.1 DebouwvakkeruitTemseverblijftinopdrachtvanzijnwerkgever5x1weekin Noord-Frankrijkomervloerenteleggeninappartementsgebouwen. ■
3.4Soortentoerisme57
In Tabel3.1 zienwehetaantalovernachtingeninVlaanderennaarmotief.Danzienwedatin2021 17%vanalleovernachtingentothetzakelijketoerismebehorenenditduseenbelangrijkonderdeel isvanhettoerisme.
Ontspanningenvakantie MICE Andereberoepsdoeleinden 18574346 1521947 2134052
Tabel3.1:OvernachtingeninVlaanderennaarmotief-2021(“ToerismeisKerncijfers,editie2022”, 2022)
3.4.11.1Zakenreizen/Businesstravel
Doordeinternationalisering(tegenwoordig‘globalisering)vandezakenwereldenindustrie,wordt erzeerveelgereisdinfunctievanhetwerk:verkoopofinkoopinhetbuitenland,overlegmet handelspartnersenopleidingzijndevoornaamsteredenen.
■ Voorbeeld3.2 Zakenreizenzijneromheelwatverschillenderedenen.
• Definancialmanagergaat1weeknaarJapanomderekeningenvanhetfiliaalnatekijken.
• DetextieldesignermaakteendriedaagsbezoekaandetextielbeursinMilaan.
■
Heelwatreisbureausspecialiserenzichindeorganisatievandezakenreizenvoorbedrijven.Hetis immerseenlucratievemarkt.Datbetekentevenwelookdatheteensectoriswaarinspecialisatie steedsnoodzakelijkerwordtomeffectiefaandewensenvandeklanttevoldoen.Gespecialiseerde reisbureau’svoorzakenreizennoemtmeneen TravelManagementCompany(TMC).BCDTravel, CarlsonWagonlit(CWT)enAmericanExpressGlobalBusinessTravelzijnbekendeTMC’s. DeGlobalBusinessTravelAssociation(GBTA)endeBelgianAssociationofCorporateTravel Management(BATM)zijndevoornaamstebelangenverenigingenvoorBelgië.
Eenbedrijfdatmeteenreisbureausamenwerktvoorzakenreizen,heeftdaareen account:alle handelingen(daden)metbetrekkingtotdereizengemaaktdoorpersoneelsledenvanhetbedrijf wordenindatdossier/bestandbijgehoudenenbeheerddooréénverantwoordelijkeinhetreisbureau, de accountmanager.
Bedrijvenwaarheeldikwijlsgereisdwordt,werkenvaakmeteen implant.Dathoudtindatéén ofmeerderepersoneelsledenvanhetreisbureauhunkantoorhebbeninhetbedrijfzelf,zodat zijvandaaruitallezakenreizenkunnenorganiseren.Devoordelenvandergelijksysteemzijn vanzelfsprekend.
3.4.11.2MICE/MeetingsIndustry
MICE staatvoor:Meetings,Incentives,Conventions/CongressandExhibitions.Hoeweldatlabel nogvaakgebruiktwordt,spreektmenrecentindesectorzelfsteedsvakervan MeetingsIndustry. Hetbetrefteenspecifiekmarktsegmentmeteeneigenkarakterdatverschiltvanderestvandesector: verwachtingspatronenvandeklanten,eiseninzakeinhoudensamenstellingvanhettoeristisch product.
HieronderstaanwestilbijdeverschillendeonderdelenvanMICE.
58
Hoofdstuk3.Typologievanhettoeristischproduct Congres-&Seminariereizen Hoewelconvention(seminarie)encongress(congres)samen gebruiktworden,zijnerweldegelijkverschillentussenbeiden.
Een congres is“eengestructureerdesamenkomst(internationaalofnationaal)metdeelnemers uitdezelfdeofaangrenzendevakgebieden,metalsdoelkenniseninformatieuittewisselenvia communicatieveeneducatievemiddelen(zoalsplenairezittingen,lezingen,discussies,workshops, exposities...).Hetaantaldeelnemerskanvariërenvanhonderdtotenkeleduizenden.Eris minstenséénovernachting.Inbredebetekeniswordenhierookontspannendeactiviteiten,zoals socialprograms,partnerprogramsenpre-enpostconvention,bijgerekend.”
Een seminarie is“eengeorganiseerdebijeenkomstmeteenbeperktaantaldeelnemers(tot70 personen),metalsdoelopeeneducatievemaniermeehelpenaantraining,opleidingenbijscholing, vooralviaeencommunicatieféénrichtingsverkeer.Erzijninminderemateonderverdelingen, zoalseenplenairezittingmetdaarnaastworkshops.Doordekortereduur(ééndagsseminarieszijn mogelijk,netalsmeerdereovernachtingen)blijfthetsocialprogramzeerbeperkt.”(Constant& Derudder, 1997,Pagina17)
Voordeorganisatievaneencongreszaldeinitiatiefnemereenberoepdoengespecialiseerde organisaties:
ProfessionalCongressOrganiser(PCO) PCO’szijnonafhankelijkbedrijvendieinopdracht vanderdenentegenbetalingeencongres,seminarieofmeeting(helpen)organiseren.Zij vervullenderolvanadviseurvoordeinitiatiefnemerentussenpersoonbijonderhandelingen metleveranciers.Vaakbiedenzedaarnaastookextradienstenzoalsadministratie,logistiek, locatiescouting,deelnemersregistratie,sprekersselectie,IT-ondersteuningensponsoring. (VanCauwenberge, 2014,Pagina479)
DestinationManagementOrganisation(DMO) EnkelejarengeledenzijnDMO’sontstaanvanuiteennieuwevisieopdecitymarketing.Daarinwordteenbestemmingindebreedte gepromoot.Hetheleeconomische,culturele,historischeennatuurlijkeverhaalwordtmee opgenomen.EenbelangrijkaspectvoorDMO’sishetaantrekkenvancongrestoerisme. DaarvoorhebbenzevaakeenCVB.
ConventionVisitorsBureau(CVB) EenCVBofcongresbureauvoertpromotievoordestadof regiospecifiekalsbestemmingvoorcongressenenmeetings.Ditwordtnietenkelopstedelijk niveaugedaan:zoiserinVlaandereneenspecifiek VISITFLANDERSConventionBureau meteeneigenwebsite https://www.meetinflanders.com/ waaropVlaanderengepromoot wordtalseenidealebestemmingvoorcongressen.
Congressenenseminariesvereisenookdenodigeinfrastructuur.Zoisernoodaanseminarie-en congrescentra,evenementen-ententoonstellingshallenenhotels.Zijmoetenookbeschikkenover denodigecapaciteitentechnischevoorzieningen(zoalsparking,audiovisueleinstallaties,catering ...)
Incentivereizen Vaakwordtdefoutgemaaktalszoueenincentiveeensnoepreisjezijn:een leukcadeauommooivanteprofiteren.Daarmeegaatmenvoorbijaandeessentievanincentives. Motivatiereizenzijneenmiddelwaarmeeeenwerkgeverprobeertzijnwerknemerstotbetere, hogereprestatiesaantezetten.
Hetvolstaatnietomeensuperreisinmekaartelatenstekendooreencompetentereisorganisator endieaantrekkelijkaantebiedenaanhetpersoneel.Hetiseencomplexprojectvan planning tot uitvoeringlooptover eenheletijd enwaarbijheelwat beslissingenenstrategischekeuzes genomen moetenworden.
• Zorgvuldigekeuzevaneenprogrammadatvoldoendestimulerendis.
3.4.12
3.4Soortentoerisme59
• Beredeneerdvastleggenvanhettehalentargetvoordeelnemingaandereis.
• Aantrekkelijkecampagneomwerknemersaantezettenmeetedoen.
• Perfecteorganisatieenuitvoeringvanhetreisprogramma.
• Eenvolgendeprojectopstartenopbasisvandepasafgelopenincentive.
Meerdaneenreiszijnincentiveseigenlijkeenheelprojectbinneneenbedrijf.Elkereisorganisator dieincentiveswilverkopen,moetzichrealiserendathijnietalleeneenperfectereiszalmoeten organiseren,maartevensprofessioneelbijhetheleprojectbetrokkenzalzijn.Zogenaamde IncentiveHouses zijnreisorganisatorendiezichspecialiserenenzoproberenomdemarktvan echtekwaliteitsproductentevoorzien.OokhierkunnenDMO’shunrolinvullen.
Studiereizen Eigenlijkisditeenverzamelnaamvooreenaantalreistypeswaarvandemeeste hiervooralaanbodkwamen.Essentieelishierbijdathethoofddoeldestudieis,hetbijleren. Studiereizenzijnervoorstudentenenscholieren,werkgeversenwerknemers,jongenoud.Congres enseminarie,hobbyvakantie,‘specialinterest’vakantie,cultuurreizen,taalkampen.
Weverwijzenhierspecifiekevennaarhetfenomeenvande familiarizationtrips ofkortweg fam trips. Ditzijnstudiereizendietouroperatorsorganiserenvoordereisagentenopdatdiebeter, grondigerhunproductzoudenlerenkennen.Dereisagentleertdetouroperatorenvooralzijn productenbeterkennen:hijzaldatproductbereidwilliger,enenthousiasterkunnenverkopenomdat hijhetzelfgezienheeft:voordeligvoorbeidepartijendus.
Onderonderwijstoerismevallendievormenvantoerismediealsbelangrijkstemotivatiehebben datdetoeristbetrokkenisbijenervaringheeftmetleren,zelfverbetering,intellectuelegroeiende ontwikkelingvanvaardigheden.Onderwijstoerismevertegenwoordigteenbreedscalaaanproducten endienstenmetbetrekkingtotonderandereacademischestudies,vakantiesomvaardighedente verbeteren,schoolreizen,sporttrainingen,loopbaanontwikkelingscursussenentaalcursussen.