VIVES - bachelor toerisme en recreatiemanagement - Destinations worldwide 2 - Azië - India

1.8.8.7

INDIA (in het Hindi ; “Bharat”)

1.1 INDIA : BAKERMAT VAN DE AZIATISCH FILOSOFIE

Als we nu over India spreken, dat hebben we het over het land dat zich heeft losgetrokken van Het Britse Gemenebest op 15 augustus van het jaar 1947, net als ook Pakistan. De geschiedenis van het Indische denken gaat echter veel verder terug, tot wel 5000 jaar waarin zich filosofische en vooral ook religieuze ideeën hebben gevormd, die tot op vandaag hun invloed hebben op India, maar ook buiten de grenzen van India, omdat India nu éénmaal een land was waaruit veel monniken vertrokken naar de rest van Azië, vooral dan Zuid Oost Azië. In dit land, dicht tegen de Himalaya, zijn ook diverse andere wereldgodsdiensten ontstaan, zoals Boeddhisme en Jaïnisme en later nog het Sikhisme. (www.indiaweb.nl/cultuur-india, 2019) 1

Als wij dit land willen begrijpen en respectvol bezoeken dat zijn er heel wat historische, culturele, filosofische en vooral religieuze zaken die wij deels moeten kennen. (Indien niet dan kunnen we de opdeling India / Pakistan niet begrijpen)

We zullen daarom, bij de start van een cursus Azië, jou meenemen naar de denkwereld van een heel andere cultuur dan de onze. Het grootste interculturele verschil dat je immers in onze wereld kunt meemaken is het verschil tussen West en Oost (en niet tussen Noord en Zuid).

1.2

DE LEVENSBESCHOUWING

VAN INDIA : HindoeofSanatana Dharma

'Hindoe' is geen Indisch, geen Sanskriet woord; het is de Perzische benaming voor Indiërs. Het begrip 'hindoeïsme' is dus een westers woord om het complex geheel van gewoonten, rituelen en voorschriften te beduiden die millennia lang de Indische maatschappij richting hebben gegeven. Het hindoeïsme is een verzamelnaam voor "losjes met elkaar verbonden praktijken en geloven, gaande van een soliede basis animisme tot een spitse top van ijle en abstracte spiritualiteit. Daartussen ligt zulk een enorm terrein dat 'het' hindoeïsme elk wat wils te bieden heeft - een voor de buitenstaander chaotisch gamma met de hoogste en de laagste praktijken, met het meest middelmatige en het meest extreme." (F. Boenders, 1981, p 62)

1 https://www.indiaweb.nl/cultuur-india/de-geschiedenis/ op 4 januari 2019 geraadpleegd

Het hindoeïsme is eerder een cultuur dan een geloof, maar dan wel een cultuur met een grote verscheidenheid van religieuze ervaringen en voorstellingen en van theologische en filosofische gedachtegangen. Je kunt atheïst, monotheïst, polytheïst en noem maar op zijn, en je toch Hindoe noemen; je kunt één god of vele of geen enkele god vereren, en toch Hindoe zijn (Callewaert, 1987, p.II/1). Het is dus niet gemakkelijk vast te stellen wat het gemeenschappelijke is in al die verschillende aspecten van het hindoeïsme. Eén feit is wel duidelijk, het gaat om een 'Indische' godsdienst: 80 % van de Indiase bevolking zou Hindoe zijn, ongeveer 850 miljoen mensen dus. Buiten India vinden wij ook nog grote groepen Hindoes in Nepal, Bali, Suriname, Trinidad, Afrika, Groot-Brittannië.

Hindoe : 83 %

Moslim : 11,2 %

Christen : 2,6 %

Sikhs : 1,9 %

Boeddhisme : 0,7 %

Jainisme : 0,5 %

Parsen (Zoroastrisme) : 110 000

joden : 20 000

Wie kan ik nu een 'Hindoe' noemen? Het minimum is dat je eet en je kinderen uithuwt binnen de beperkingen van je (sub)kaste, dat je je thuis voelt in de traditie die de wetten van het karma als bepalend weet en dat je eerbied hebt voor de koe, al is dat laatste ook geen strikte verplichting.

Er zijn binnen de pluriformiteit van het hindoeïsme een aantal voorstellingen terug te vinden waaraan slechts weinig Hindoes (zeg maar Indiërs) zullen twijfelen. Zo is het geloof in de wedergeboorten of 'zielsverhuizing' te vinden in alle wijsgerige scholen van het hindoeïsme. Dit geloof veronderstelt dat de wedergeboorte van de ziel wordt bepaald door de som van de goede en de slechte daden die zij in een vorig leven(s) heeft gesteld. Dit noemt men "karma". Karma betekent letterlijk: 'werk', 'daad' of 'handeling'. Elke Hindoe gelooft dat een daad, dat alle daden, het gevolg zijn van een oorzaak, en dat zij op hun beurt oorzaak worden van andere gevolgen. Karma betekent zodoende: daad en de gevolgen van de daad.

De eindeloze kringloop van oorzaken en gevolgen heet de 'samsara': de eindeloze kringloop van leven en dood, en van dood naar wedergeboorte, enz., de eeuwige cirkel, het 'wiel', dat geen begin kent en waar geen einde aan komt. De mens is dus gevangen in het rad van de wedergeboorten. De dood is niet het einde, maar een overgang naar een volgend leven. Het is precies mijn 'karma' dat bepaalt hoe ik 'wedergeboren' zal worden. De daden die ik stel, de goede en de slechte, bepalen de

kwaliteit van mijn volgende lichaam en leven. Je kunt karma vergelijken met vlekken op een spiegel: hoe meer vlekken, hoe slechter je volgende geboorte. Het komt er dus op aan voor de Hindoe om je spiegel zo 'schoon' mogelijk te krijgen voor je sterft.

Indiërs spreken niet van 'hindoeïsme', ze noemen hun religie sanatana dharma: de eeuwige godsdienst, of beter nog: de eeuwige orde. Een centraal begrip in het hindoeïsme is dus dharma: een begrip dat eigenlijk niet vertaald kan worden, het betekent zoiets als: innerlijke wet, orde, regelmaat, plicht. Wij kunnen het nog best met voorbeelden verduidelijken: het is dharma voor de zon om dagelijks op te staan, dharma voor de rivier om naar de zee te stromen, voor de koning om zijn onderdanen te beschermen, voor de boer om het veld te ploegen, voor de os om de ploeg te trekken,... Dharma is de 'eeuwige orde' die het bestaan van alle mensen, van elk dier, iedere plant, van alle onbezielde en bezielde wezens regelt. Je zou het bijna kunnen vertalen met natuurwet. J. Gonda schrijft in "de Indische godsdiensten" over dharma:

"Het centrale en fundamentele begrip in leven, leer, gebruiken en opvattingen is dharma, het principe der stabiliteit, van het in stand blijven, het gedrag in overeenstemming met de aard die iemand of iets krachtens zijn natuurlijke aard eigen is. Zolang iets zich aan zijn dharma houdt, houdt het zijn wezen en karakter, is zijn optreden, wijze van doen, willen en streven zoals het zijn moet. Dharma is de wetmatigheid, regelmaat, harmonie, het fundamentele evenwicht, de norm die heerst in natuur en mensenwereld. En daarbij moet men bedenken, dat in een maatschappij als de oude Indische, men veel minder onderscheid dan wij maakte tussen verschillende cultuurprovinciën: godsdienst, sociaal leven, recht, kunst en evenmin de terreinen waarop natuurwetten al dan niet gelden. Men maakte geen scherp onderscheid tussen orde en wetmatigheid in de materiële natuur enerzijds, en ethische, sociale, juridische anderzijds. Processen in de natuur en in de mensenwereld verlopen, althans behoren te verlopen, volgens hun dharma, dit is volgens de aan hun aard eigen orde en wetmatigheid. Er is slechts één dharma die zich verschillend uit. Indiërs voelen er meer iets in als onze natuurwetten dan iets als een ethisch principe. Het is dharma van de zon dagelijks op te komen en licht uit te stralen, dharma voor de koe dat ze melk geeft,..., het is voor ons allen dharma waarheid te spreken, maar ook te eten en te drinken en wel op de traditionele manier. De dharma uit zich verschillend: voor een koopman is hij anders dan voor een vorst. Maar eenieder heeft zijn deel aan de eeuwige en universele dharma te verwezenlijken... Als men de gevestigde gewoonten van zijn familie, sexe, kaste, ambt, leeftijd nakomt, dan leeft men volgens de dharma." (Gonda, 1974)

Het hindoeïsme is dus veeleer een levensvorm dan een godsdienst. Het geloof van de Hindoe is immers niet afhankelijk van het al dan niet bestaan van God. Een Hindoe kan dus zowat alles geloven. Meestal zijn

de Hindoes polytheïstisch te noemen, maar welke werkelijkheid men aan deze bijna ontelbare goden toekent, is een zaak die de Hindoe voor zichzelf mag uitmaken. Deze persoonlijke vrijheid is kenmerkend voor het hindoeïsme; anderzijds is het ook duidelijk dat Indiërs bijna niet anders dan Hindoe kunnen zijn; ook al zijn ze atheïst, ook al beweren ze ongelovig te zijn, ze worden geboren, binnen hun eigen kaste, als Hindoe.

1.3 DE GESCHIEDENIS VAN INDIA

Wie naar India reist, zal tal van bizarre toestanden meemaken die slechts begrijpelijk zijn als je in de teletijdmachine teruggaat naar het verleden. Heel wat pre-agrarische maatschappijen - ook de onzehebben systemen ingebouwd om het individu en vooral de maatschappij te doen functioneren. Zo ook in het oude India: veel toestanden nu, zijn vanuit de hedendaagse werkelijkheid niet meer te verklaren, ze zijn in een ver verleden ontstaan en zijn tot in het heden blijven bestaan omdat ze werden opgetild naar het religieuze niveau. Als wij de (religieuze) cultuur van India dus willen begrijpen, hebben we een historische sleutel nodig. (KREYNS, 2011) (We vermijden details, maar linken naar toeristische momenten en monumenten)

1.3.1 De Harappacultuur

De geschiedenis van de Hindoecultuur gaat minstens terug: tot 1500 vóór Christus, en volgens velen tot ca 3000 voor Chr.. 2 Opgravingen in de jaren 1921 en 1922 hebben een oude cultuur in de vlakten van de 'Indus' blootgelegd. Deze cultuur wordt nu de cultuur van het Indusdal of Harappacultuur genoemd; een cultuur die sterk doet denken aan Mesopotamië en Egypte uit de periode 2500-1500 vóór Christus ( 3) Deze beschaving wordt nu als “de Dravidische beschaving” aangeduid. (G. Parrinder, 1986) 4

Opgravingen tonen ommuurde steden met rechte straten en stenen gebouwen, zoals in Mohenjo Daro en Harappa, momenteel in Pakistan gelegen.

Deze oude cultuur reconstrueren is zeer moeilijk, er zijn immers weinig sporen overgebleven. Toch

2 Wij laten hier de préhistorie, in casu het paleothicum buiten beschouwing dat tot 40 000 jaar terug gaat ; fragmenten daarvan zijn te vinden in Centraal India in Bhimbetaka.

(3) Uit resten aardewerk en sieraden wordt er vaak besloten dat er handel was tussen het oude Mesopotamië en India. (Parringer, 1986, p 67-68). De naam Harappa dankt men aan de opgraving van de vermoedelijke hoofdstad: Harappa. (R.P.Beaver, 1983, p 173)

4 uit https://www.indiaweb.nl/cultuur-india/de-geschiedenis/ geraadpleegd op 4 januari 2019

heeft men een reeks elementen gevonden die voor het begrijpen van het hedendaags cultuur van belang kunnen zijn.

In Mohenjo-Daro: een groot centraal bassin:

- stenen en bronzen beeldjes: vooral beeldjes van (zwangere) vrouwen;

- beeldjes van dansende meisjes;

- fallussymbolen;

- sieraden met daarop veel dieren en soms een man met gekruiste benen in yogahouding.

1.3.2 De Vedische tijd.

In het midden van het tweede millennium vóór Christus vielen Arische stammen vanuit wat nu Rusland en Afghanistan is, India binnen. Zij waren, wat religie en taal betreft, verwant aan de Grieken, Romeinen, Germanen en Perzen. (Verschillende van die oude Arische stammen zijn op dezelfde manier blijven leven in het Noorden van Kashmir) Zij geloofden in vele goden en hun maatschappij was opgedeeld in een drietal standen: priesters, ridders en handarbeiders. Uiteraard waren de priesters voor het godsdienstig leven belangrijk, zij wisten hoe de offers moesten worden gebracht en verleenden hulp aan de offeraars. Hun kennis omtrent de offergebruiken hebben zij, na 'eeuwenlange' mondelinge overlevering, vastgelegd in een literatuur: de Veda's: de volgens de Hindoes oudste literatuur van de mensheid. Feit is dat zij de grondslag van het hindoeïsme vormen, en tot op vandaag in hoge eer worden gehouden en vlijtig bestudeerd. Ze zijn geschreven door de risji's of wijzen die in de oude tijd de goddelijke waarheid hebben ontvangen en doorgegeven. De Veda's zijn dan ook "sjroeti" (dit wil zeggen gehoord).

De Veda's (= weten) - geschreven in klassiek Sanskriet - zijn enigszins te vergelijken met onze gezangboeken. Het zijn verzamelingen van hymnen, strofen en spreuken voor gebruik bij het offerritueel. Indirect vertellen ze ook iets over de religie van de oude Ariërs. Er zijn vier verzamelingen Veda-teksten:

Mohenjo Daro 1 Figuur 1 : Mohenjo Daro

- de Rigveda: de eerste en meest belangrijke, bestaat uit 10 boeken, waarin 1.028 hymnen of lofliederen op verschillende goden staan opgetekend, samengesteld door de priesters die deze hymnen zongen bij de offerdiensten;

- de Samaveda: de melodieën die werden gezongen door de priesters (Samaga of Udgatar) tijdens de offerplechtigheid;

- de Yajurveda waarin de offerteksten staan die werden uitgesproken door de priesters (Adhvaryu);

- de Atharvaveda zo genoemd naar een priestergeslacht, waarin de toverspreuken of magische formules staan ( 5).

In deze periode (voor 1000 vóór Christus) wijkt het Arische geloof niet veel af van andere Indogermaanse godsdiensten. Zij eerden hoofdzakelijk de krijgsgod: Indra, god van regen en donder (die tegelijkertijd de grote soma-drinker was), Varuna: god van de zee en de hoeder van de kosmische orde (vaak ook vereerd onder de naam Varuna-Mitra) en ook wel Agni, de god van het vuur (het offervuur). Ook nog Prajapati (Heer der Schepselen), Maruts (god van de stormen) Savitr(i) (zonnegod) en Ushas (godin van de dageraad) (Hoefer, 1995)

1.3.3 De opkomst van de priesterkaste en de filosofische literatuur

Vanaf het jaar 1000 vinden er belangrijke ontwikkelingen plaats binnen het hindoeïsme. De priesters (de brahmanen) zetten hun speculaties rondom de offerpraktijken voort. Steeds meer wordt het offer in zichzelf belangrijk, minder belangrijk is aan wie het wordt gebracht. Het juiste offerritueel houdt de wereldorde in stand. Op dit moment werd de priesterstand steeds belangrijker, want alleen zij konden de mensen in contact brengen met de kosmische machten en de voortzetting van het leven garanderen. De in versvorm geschreven Vedische geschriften worden in deze periode aangevuld met een nieuwe prozaliteratuur, waarin een steeds diepzinniger filosofie wordt ontwikkeld.

- Brahmana's: prozateksten van brahmaanse priesters met uitvoerige, vaak mythische commentaren op de Veda's

- Aranyaka's: de boeken van het woud, opgesteld door leraren en kluizenaars. Deze gaan al meer in de richting van wat wij filosofie zouden noemen. Er wordt nagedacht over de betekenis van het offer en brahman

- De Oepanisjaden (dicht-bij-zitten) vormen de diepzinnigste heilige teksten van het oudere hindoeïsme. De oudste van de 108 Oepanisjaden stammen uit de 6de eeuw, en worden nog tot de

(5) De Veda's worden Samhita's genoemd (verzamelingen), de boeken noemt men mandala's (cirkels) en de strofen: mantra's

sjroeti gerekend, ze zijn opnieuw in versvorm geschreven ( 6). De meeste Oepanisjaden zijn anoniem, maar zeker drie wijze schrijvers zijn bekend: Yajnavalkya, Oeddalaka (Aruni) en Svetasjvatara

De schrijvers van de Oepanisjaden hielden zich niet langer bezig met smekingen tot de goden en rituele offers; zij zochten naar de eenheid die achter de veelheid van de verschijnselen ligt, naar de grond van het universum: Brahman. Het is het absolute, het allerhoogste, het is de geest die de gehele kosmos omvat en regeert, het neutrale oerprincipe van het universum, het kent geen begin en geen einde. Het is het enige ware werkelijke, het is! ( 7) De schrijvers van de Oepanisjaden onderzochten ook de aard van het menselijke bewustzijn, de kern van het menselijke zijn: atman. Deze schrijvers kwamen tot de conclusie dat het wezen van het individuele zelf (het atman) niets anders is dan de Werkelijkheid die de kosmos ondersteunt (het Brahman). Of zoals het staat in de Chandogya-Oepanisjaad: "tat twam asi" (dat zijt gij): jij, het individuele zelf bent het universele zelf. In deze periode groeide ook de idee van de verlossing uit de kringloop: de moksja. 8De weg daar naartoe was er één van kennis en geestelijk inzicht.

Naast de idee van samsara en karma komen ook een reeks andere leringen naar voren. Er is sprake in de Svetasjvatara van theorie (samkhya) en praktijk (yoga), twee begrippen die in de Indische filosofie tot grote ontwikkeling zijn gekomen. Het laatste vers van deze Oepanisjaad introduceert het begrip bhakti, liefde tot God of devotie, dat ook een zeer grote betekenis zou krijgen in de Indische godsdienst. "De Grote Ziel (mahatma) moet een liefdevolle devotie (bhakti) hebben voor God en voor zijn leraar (goeroe). Dan zal de waarheid helder over hem lichten." (G.Parrinder, 1986)

1.3.4 De tijd van de grote verhalen en nieuwe ideeën

De grens tussen ouder en jonger hindoeïsme is moeilijk te trekken. Misschien moeten wij zelfs eerst van een (epische) overgangsperiode spreken, die zich situeert in de eeuwen vóór en nà het begin van onze jaartelling. In die periode kreeg de verering van de koe en het kastestelsel duidelijker vormen.

De heilige literatuur werd aangevuld met zeer populaire, in sommige opzichten minder filosofische werken. Het zijn de itihasa (zoals het was): de heldendichten; verzamelingen van legenden, mythen,

(6) De voornaamste zijn wel: de eerste: Brihadaranyaka (groot bosboek) dat nadenkt over het probleem van het begin, de tweede: Chandogya en ook nog de Svetasjvatara.

(7) Al betekent Brahman nu de goddelijke en absolute werkelijkheid, oorspronkelijk betekende het waarschijnlijk de heilige kracht die door offers wordt opgeroepen.

8 In de Brhad Aranyoka Upanishad lezen we vers 14 : “Sterven is het opgaan van het individuele zelf in het grote zelf, zoals een klomp zout in water verdwijnt “de ware, grote identiteit van alles, het Zelf, was en is er altijd, en gaat niet verloren. Op het alles dragende en alles omvattende licht van de kennis, de ware kennis, het Zelf, heeft de dood geen vat.” (p. 52)

geschiedenis, fabels, theologie, filosofie, ethiek en nog veel meer. De twee voornaamste en wereldberoemde werken zijn:

- Mahabharata (groot India-verhaal): het langste gedicht ter wereld (100.000 verzen in 220.000 regels) en vergelijkbaar met de bijbel, Odyssee, sprookjes van Grimm en de werken van Plato in één gedicht.

Op zich gaat de Mahabharata over een niet-religieus gegeven: het gaat namelijk over de broederstrijd tussen de zonen van Pandoe (Pandava's) en de zonen van Koeroe (Kaurava's). Deze laatsten hebben aan de eersten de troon ontroofd, en in een langdurige oorlog heroveren de Pandava's (één van de zonen heet Arjoena) het rijk. De winnende koning wordt gekroond, er is een groot offer, en uiteindelijk sterft iedereen. In dit epos komen belangrijke thema's zoals 'dharma' (gerechtigheid of recht), 'ahimsa' (geweldloosheid), 'avatara' (verschijningen van de god Visjnoe), noodlot, plicht en medelijden,..., aan bod.

In dit epos staat een 700 verzen tellend gedicht dat, dank zij Gandhi en de vele vertalingen, wereldberoemd is. Het gedicht (al is het geen sjroeti) wordt zo vereerd dat het wel eens de vijfde Veda genoemd wordt: de Bhagavadgita (het lied van de Verhevene).

Bij het zien van de vijand (waaronder familieleden) raakt de pandoekrijger Arjoena in de war door de dreigende slachtpartij en hij legt de wapenen neer. Zijn wagenmenner Krisjna, die in werkelijkheid een incarnatie is van de god Visjnoe, geeft hem de raad zich toch in de strijd te storten. Krisjna leert hem in te zien dat men wel het lichaam kan doden, maar niet het wezenlijke, dat immers onvergankelijk is. Hij maakt hem ook duidelijk dat de mens in zijn toewijding aan God zijn taak of plicht moet verrichten zonder zich te hechten aan de resultaten van zijn handelingen. Arjoena is nu eenmaal ridder en hij moet dus de plichten van zijn stand nakomen (dharma-yoga). Aan het slot van het gedicht roept Krisjna op tot de devotie van de Bhakti-yoga. Het is immers onmogelijk God te bereiken langs het smalle pad van de kennis (jnana-yoga), terwijl het pad van de liefde licht is en toegankelijk voor iedereen. ( 9)

- Ramayana: een 24.000 verzen tellend gedicht waarin Rama de avatara van Visjnoe is, gezonden om de demon Ravana te vernietigen. Het verhaal is opgedeeld in zeven boeken.

Rama geeft zijn aanspraken op de troon op en trekt zich terug in het bos met zijn vrouw Sita en zijn broer. Sita wordt echter ontvoerd door Ravana en meegenomen naar Sri Lanka. Met behulp van Hanuman en zijn apenleger doet Rama een inval op het eiland en bevrijdt zijn vrouw, die haar kuisheid tegenover de avances van Ravana heeft weten te bewaren. Sita en Rama worden herenigd en herwinnen de troon.

Bij deze epische werken sluit de Poerana-literatuur (oude verhalen) aan, uitvoerige werken van encyclopedische aard, vol met tradities over de goden, het ontstaan van de wereld, heilige plaatsen en gebruiken,... (4de-14de eeuw nà Christus). Eén van de meest geliefde is de Bhagavata Poerana (9de-10de eeuw), het vertelt over de jeugd van Krisjna, zijn avontuurlijke boterdiefstallen en zijn

(9) Bhagavad-gita, Deventer, 183: 11,53 en hoofdstuk 12.

gevechten met demonen. In zijn jeugd flirtte hij met koeienhoedsters, stal hun kleren als zij een bad namen en danste met hen. Hij speelde op de fluit, gekleed in een geel gewaad met een kroon van pauweveren. Het verhaal kreeg na verloop van tijd - vooral rond de koehoedster Radha - volkse en erotische trekjes...

(In deze periode waren er verschillende pogingen om de epische periode in het hindoeïsme te systematiseren; zo ontstonden er verschillende filosofieën die hun schriftelijke neerslag vonden in een groot aantal soetra's. Zij stammen uit het begin van onze jaartelling. De samengevatte stellingen van de verschillende filosofische richtingen waren echter te kort om goed begrepen te worden, zodat men commentaren nodig had. Op die commentaren schreef men dan nog eens commentaren (op de commentaren). Zo ontstonden een zestal orthodoxe filosofieën of zienswijzen, waarvan de Vedanta (einde van de Veda's) de belangrijkste kan genoemd worden. De drie grote filosofen van de Vedanta waren:

- Sjankara: voor hem is er maar één werkelijkheid, die van het brahman, waarmee de atman in de mens identiek is. De rest van de werkelijkheid: de wereld is maja = illusie;

- Ramanoeja: de ziel, de wereld is een deel van het brahman: zoals het zelf meer is dan het menselijke lichaam, zo overstijgt God de materiële vorm (met andere woorden het brahman is de werkelijkheid in het atman);

- Madhva: het onderscheid tussen God en de ziel van de mens is reëel en onoverbrugbaar; ieder individu verschilt in bepaalde punten van een ander.)

In de tijd van de grote epen, is de volgende ontwikkeling ook zeer belangrijk: uit de vele goden, die de Hindoes sedert de vedische tijd kenden, gaan er twee een dominerende rol spelen: Visjnoe en Sjiva. Miljoenen Hindoes zoeken in een vurige liefdevolle overgave (bhakti) aan één van deze beide goden een uitweg uit het onheil in deze wereld. Het is te begrijpen dat deze vorm van godsdienst voor de grote massa veel aantrekkelijker was dan de weg van meditatie en zelfinkeer. In India hebben deze verschillende wegen elkaar nooit uitgesloten, iedere Hindoe kiest de voor hem meest geschikte weg. Zo hebben Visjnoeïten en Sjivaïten nooit vijandig gestaan tegenover elkaar.

Ongeveer 500 nà Christus komt het sjaktisme op. Hier valt de nadruk op de gemalin van de hoogste God. Deze vrouw is dan de verpersoonlijking van zijn goddelijke kracht. Een bekend voorbeeld is de godin Doerga (ongenaakbare) of Kali (de zwarte), de gemalin van Sjiva.

Figuur 2 : Chhausatyogini tempel van de oermoeders

In bepaalde sekten “stijgt ze zelfs in betekenis uit boven de god, die dan van haar afhankelijk wordt” (J.Sperna Weiland, Th.P. van Baaren, 1982, p48,49). Zo is Kali in de mythologie niet alleen de bevallige vrouw van Sjiva die met haar kinderen vertoeft in de Himalaya, zij is ook een strijder die vele wapenen hanteert en rijdt op een buffel of een tijger. Met bebloede handen danst zij op het uitgestrekte lichaam van haar man. Toch wordt Kali vereerd als de Grote Moeder. Vrouwen bezoeken haar tempels om kinderen of gezondheid te vragen, de bomen hangen er vol met dankoffers ( 10).

1.3.5 De modernere tijd

Vanaf de jaren 1000 nà Christus onderging India verschillende buiten-Indische invloeden. Vanaf de 11de eeuw waren er de islamitische invasies. Deze hebben vooral het Noorden van India sterk verandert, positief in de bouw van prachtige Mogholwerken (Taj Mahal) vooral in de 16e eeuw, maar ook negatief in de vernietiging van blasfemische tempels. Vanaf de 16de eeuw komen er ook de westerse invasies van Portugezen, Fransen (Goa) en uiteindelijk de Engelsen. India diende uiteraard op deze nieuwe uitdagingen te reageren. Wij noemen hier slechts enkele vooraanstaande personen: Ram Mohan Roy (1772-1833), ook wel de vader van het nieuwe India genoemd, trachtte het hindoeïsme te hervormen door oude waarden een nieuwe inhoud te geven. Hij poogde, onder invloed van het christendom, de passages van de Hindoe-schriften, die dicht bij een ethisch monotheïsme komen, te verenigen. Zo legde hij de basis voor het hindoeïsme onder de Indiase intellectuelen ((R.P.Beaver, 1983, p 177) 11).

(10) Deze Sakti-verering is uitvoerig besproken en geïllustreerd in A. Mookerjee, Kali. De vrouwelijke kracht, Den Haag, 1988, uit het Engels vertaald (11) Roy stichtte de Brahma Samadj (vereniging voor de verering van God) die een grote invloed uitoefende op intellectueel India. De in het westen vaak gelezen dichter en romanschrijver Rabindranath Tagore (1861-1941) heeft deze beweging artistiek fris leven ingeblazen. Deze beweging is echter ook verscheurd door de Arya-samadj (de gemeenschap der Ariërs) die radicaler het hindoeïsme in zijn oude glorie wilde herstellen. Zij hebben in de 20e eeuw politiek vorm gekregen in het optreden van de

Een andere belangrijke figuur, Ramakrisjna (1836-1886), kwam tot de overtuiging dat alle religies relatief waar waren en dat het in de religie universeel gaat om de ervaring van de eenheid met God. Die eenheid kan beleefd worden langs overgave (bhakti) of langs de weg van de bewustwording van onze eenheid met brahman. Na hem werd door één van zijn belangrijkste leerlingen: Vivekananda, de Rama-Krisjna-zending opgericht. Deze zending heeft in India een grote sociale activiteit ontwikkeld. Welgekend is uiteraard M.K. Gandhi (1869-1948) die lange tijd de nationalistische beweging van de Congrespartij heeft geleid. Hij streefde naar een van wantoestanden gezuiverd hindoeïsme, en liet zich inspireren door Hindoese idealen: geweldloosheid (ahimsa), streven naar waarheid (satyagraha) en bezitloosheid. Zeer bekend is zijn campagne ten gunste van de outcasts of paria's, die hij 'kinderen Gods' (haridjans) noemde; zo doorbrak hij het odium van hun onaanraakbaarheid.

Als wij de vraag stellen naar het hindoeïsme nu of naar de Indiër vandaag, dan moeten wij minstens met twee elementen rekening houden. Aan de ene kant is er een groeiend aantal geseculariseerde Hindoes die zich weinig van religieuze verplichtingen aantrekken, maar zichzelf toch nog als Hindoe beschouwen (onder andere door hun lid zijn van een bepaalde kaste). Aan de andere kant is er de enorme massa, die nog nauwelijks beïnvloed is door de moderne ontwikkelingen. Voor hen zijn de goden, godinnen, boze en goede geesten nog volop werkelijkheid. Zeker is wel dat er nog talloze Hindoes zijn die met volle toewijding de godsdienstige rituelen verrichten. Een bezoek aan India kan u zeker nog in contact brengen met duizenden overtuigde, gelovige Hindoes. (Callewaert, 1987, 2010)

Besluitend zetten wij hier een paar Hindoe-kenmerken op een rij:

- een Hindoe erkent het gezag van de Vedische geschriften (de sjroeti), wie dat verwerpt, stelt zich buiten het hindoeïsme;

- nog steeds is het kastenstelsel voor het hindoeïsme typerend;

- elke Hindoe beschouwt de koe als heilig dier en zal haar niet willen slachten, laat staan haar vlees eten;

- door heel het hindoeïsme trekt de leer van de reïncarnatie en van het karman. Het lot van de mens wordt bepaald door het effect van zijn daden en dit werkt door in een volgend leven;

- algemeen verbreid is de gedachte dat de tijd eindeloos ronddraait in cirkels binnen grotere cirkels.

Misschien is het daarom dat de Hindoe minder haast heeft en zich gelatener in zijn lot schikt dan wij (K. Hemmes, Th.P. Van der Haar, 1986, p 40 ; J. Sperna Weiland, Th.P. van Baaren, 1982, p.51).( 12)

Hindoe-Mahasabha-partij. (12) Shiva wordt hier afgebeeld als de kosmische scheppingsdanser in een vuurcirkel (1) die de vernietiging en de herschepping van de wereld representeert. Met de trommel in zijn rechterhand (4) slaat hij het ritme van de schepping; met het vuur in zijn linkerhand vernietigt hij het. Zij rechtervoet houdt de duivel van de onwetendheid in bedwang (3) zijn opgetrokken linkervoet en omlaag gehouden linkerhand duiden op de verlossing.

1.4 DE GODEN VAN HET HINDOEISME

zelf op te zoeken vul aan op basis van colleges

attributen rijdieren

Veda's:

AGNI

De god van het vuur. De levenskracht van de natuur.

Soma

God verbonden met een bepaalde drug

+ | +

Nu:

Shakti:

BRAHMA De SCHEPPER

De heer van de schepselen.

INDRA

De strijder tegen de chaos. God van de hemel en van de oorlog.

Visjnoe

Hij die de ruimte afmeet en de tijd in beweging zet.

VISJNOE De BEHOUDER

De bestuurder van het menselijke lot. (Daalt neer in 10 avatara's.)

Matsya de vis Koerma de schildpad

Varaha het zwijn

| Swayambu of MANU (de eerste mens |

SARASVATI

Godin van kennis, wetenschap en waarheid.

Nara-simha de man-leeuw

Vamaha de dwerg

Paroesja-Rama Rama met een bijl

Rama-chandra held uit Ramajana

Krisjna de minnaar, strijder en koning Is zelf een zeer Boeddha de verlichte

Kalki die nog moet komen |

LAKSJMI

Godin van geluk, voorspoed en schoonheid.

VAROENA

De priester-koning. Bewaarder van de kosmische orde.

Roedra

De grote vernietiger en grote heelmeester

SJIVA

De VERWOESTER

De vernietiger en herschepper van leven. (Verschijnt in tijden van nood.)

| | linga | | | | | | | | Ganesja | God van het | geluk | | | Kartikeja | de zeshoofdi| ge oorlogsgod | | | populaire God | | | | yoni | |

KALI|DOERGA|PARVATI| OEMA

Grote moeder, aantrekkelijk en schrikwekkend; symbool van oordeel en dood, maar ook voorspoedbrengend.

Recent, onder invloed van het christendom, heeft men drie belangrijke hindoegoden in een soort drieëenheid willen zien: Brahma, Visjnoe en Shiva. Het is echter zeer de vraag of dit wel juist is

1.4.1.1

Brahma

Brahma is de schepper bij uitstek, de god die het dichtst ligt bij het onpersoonlijke oerprincipe van de werkelijkheid: Brahman; en daarom ook ver staat van de wereld van de mensen. Brahma wordt dan ook bijna niet aanbeden in India, er zijn nauwelijks tempels aan hem gewijd, en hij wordt zelden afgebeeld op sculpturen en schilderijen.

Het is begrijpelijk dat de hindoe, die haakt naar eenheid, niet zo gek is op Brahma, want, louter schepper als hij is, kan hij de mens niet ter hulp komen. Als het niet goed gaat met de mens zoekt de hindoe dan ook vaak de verantwoordelijkheid bij Brahma, die maar schept en schept, en zich daar verder in het geheel niets van aan trekt. Brahma maakt geen onderscheid tussen goed en kwaad; dat het geschapene voor de mens een slechte zaak blijkt speelt geen rol, voor Brahma is alles schepping.

Zijn gemalin is de Saraswati, godin van kunst en muziek. Zij is de dochter die hij schiep…en verlangend naar uitkeek (zie hoofden) Hun kind is Manu, de eerste mens op aarde.

1.4.1.1.1 Pushkar : best bekende Brahma-tempel (één van de weinige) 13

13 Je moet het land doorzoeken om andere tempels van Br één van de oudste tempels daar, ook in Khajuraho is er een Brahma tempel

Figuur 3 : het heilig meer van Pushkar

Pushkar is een klein, gezellig, “ontspannen” dorp in Rajasthan (zie praktisch deel) Het trekt pelgrims en toeristen aan, maar vooral ook ‘heilige’ mannen en hippies. Ze zijn er voor het heilig meer (niet betreden als toerist) de ‘sfeer’ en ook de Brahmatempel. (die in vergelijking met andere bouwwerken in India behoorlijk ontgoochelend is) Er zijn in Pushkar een 400 tal tempeltjes, maar iedereen komt voor die ene Brahmatempel ; er zijn immers zeer weinig Brahmatempels, de verhalen waarom zijn divers…. (zie colleges)

De tempel is uit de 14e eeuw, uit marmer en steen, sterk gekleurd onder een rood dakdeken en met zilveren munten en “hamsa”vogel motieven (zwaan of gans)

Pushkar en zijn meer ligt tussen twee bergen met elk daarop hun eigen tempel, de ene gewijd aan Saraswati, de ander aan Gayatri (volgens de mensen in Pushkar de ‘andere’ jongere vrouw van Brahma). In deze heilige stad mag je geen alcohol drinken en enkel vegetarisch eten Het is meestal vol geboekt in november als er de grote kamelenkermis is. Hier moet je ook zijn voor een ‘jointje’ als is het ontspanningsoord Manali in de Himalaya het epicentrum van de Indische hasjproductie. (KREYNS, 2011,p10))

1.4.1.2 Visjnoe of Vishnu

Miljoenen mensen (Vaishnava's) aanbidden Visjnoe, of beter één van de avatars van Visjnoe zoals Krisjna of Rama. Een intense verering vinden we b.v. in Tirupathi in Zuid-India, waar dagelijks duizenden pelgrims samenstromen om een glimp van de godheid op te vangen. Visjnoe wordt voorgesteld als een jonge man, met op zijn borst een wonderjuweel, in zijn vier armen discus, schelp, knots en lotus, zittend op een lotus of op een vogel, of rustend op de wereldslang Ananta. Hij staat waarschijnlijk het dichtst bij onze christelijke opvatting van goddelijke liefde. In zijn wereld van schijn treft de mens het goed met Visjnoe die hem vaardig leidt langs de vele listen en lagen die 's mensen levenspad onveilig maken. Visjnoe voelt zich niet te groot of te onverschillig om op aarde te komen en neer te dalen en tussenbeide te komen als er voor de zwakke mens onraad dreigt. Daarom vertegenwoordigt Visjnoe het reddende, behoudende principe; hij staat voor de orde, de stabiliteit, de harmonische levenshouding.

Zijn partner Laksmi is zeer populair, zij brengt immers ‘voorspoed’ en geluk ; er zijn ook feesten naar haar genoemd.

Honderden tempels (en soms hele steden) zijn gewijd aan Vishnu of aan zijn meest bekende avatars, Krishna of Rama ; ook zijn sakti is zeer populair omdat zij geluk en voorspoed brengt. (bv in Zuid India

zijn volgens de Vaishanieten de Padmanabhaswamy tempel in Trivandrum, de Adikesava Perumol tempel in Kamyakumari en de Ananthapuram Tempel in Kasargol heilige Vishnoe plaatsen)

Figuur 4 : Padmanabhaswamy tempel in Trivandrum in Kerala in Zuid Indië

1.4.1.3

Shiva : de God van de dood van de dood

Een andere zeer populaire god in India is de voor ons westerlingen moeilijk te begrijpen Shiva. Hij kan verschillende gedaanten aannemen, nu eens is hij een jongeling, een danser, een heerser, dan weer een dier, of zelfs gewoonweg een fallus.

Vooreerst staat Shiva voor de god die leven schenkt, de mannelijke potentie, de kracht, de schepping. Zijn symbolen nemen dan ook de vorm aan van verwekkers par excellence: de stier (Nandi) en de fallus (Linga).

Hij wordt ook vaak voorgesteld als 'Natesha': de heer van de dans. Hij danst de 'Tandava', de grote kosmische dans, zo schept hij, zo transformeert hij de wereld van de illusie (Shiva danst op Maya) tot de ware kosmische wereld van de rust. Ook vandaag nog, wanneer de hindoes ritueel dansen, zoeken zij eenheid, versmelting met het goddelijke (de meeste tempels van Siva hebben dan ook een danszaal).

Shiva is echter niet alleen schepper, hij is tevens de vernietiger; daarom zijn de plaatsen waar men Shiva intens vereert oorden van de dood (b.v. Varanasi in Noord-Indië, Pashupatinath in Nepal). Op die plaatsen vind men ook vele heilige mannen: 'sadhu's', met op hun voorhoofd drie horizontale strepen als symbool van Shiva. Zij hebben alles vaarwel gezegd, beoefenen yoga en mediteren bij de verbrandingsplaatsen.

Shiva staat niet alleen voor mannelijke kracht, hij kan ook een uiterst vrouwelijk gestalte aannemen, dat deel van hemzelf noemt men 'shakti'. In zijn aantrekkelijke vorm heet hij Parvati: dame van de berg , of Oema: de schitterende. Vaak neemt hij echter ook een schrikwekkend en bloeddorstig gestalte aan in Kali of Doerga. (Mookerjee, 1988) In tempels aan haar gewijd worden talrijke dierenoffers gebracht. 14

14 Op youtube kun je muziek vinden die Shiva bezingt ; ik vond oa een stuk “Om Namah Shivaya” dat Shiva maar liefst 5 uren en een half aan één stuk met deze zin bezong

Shiva schept en vernietigt dus onophoudelijk het universum, dit wordt goed weergegeven in volgend vers uit de Brahma-vaivarta-Purana: "Gij zijt de Dood van de dood; Degene die de wereld van de dood vernietigt; de Heer van de dood, de oorzaak van de dood; de Overwinnaar van de dood". Door de vernietiging die Shiva bewerkstelligt, verleent hij toegang tot een hoger bewustzijn van eenheid: eenheid met god of versmelting met het absolute. Door zijn voortdurend scheppen veroordeelt Brahma (zie hoger) ons tot de wereld van de veelheid; Shiva herschept ons tot wezens die terug eenheid kunnen bereiken. Daarom noemt men hem 'Mahadeva': de grote god.

1.4.1.3.1

Steden van Shiva in India

1.4.1.3.1.1 Varanasi

5 : Varanasi : de ghats

De heiligste stad langs de Ganges is Varanasi = Benares, het is ook de plaats waar de Hindoe wil sterven. Varanasi is een wespenneststad, een chaotische hutsepot van rare snuiters en heilige mannen, dat met zijn stank, zijn lawaai, zijn opdringerige jongetjes, zijn weerzinwekkende bedelaars, zijn uitwerpselen en zijn lucht van bederf ,... de mens stil maakt (in F. Boenders, F. Coppens,1981, p. 21-24.).Kijk zeker op https://www.youtube.com/watch?time_continue=658&v=IMTFv4mojPw Miljoenen bedevaarders komen jaarlijks naar Varanasi om er te baden en te bidden. Zie colleges 15

15 Een documentaire over Varanasi vindt u op : https://www.youtube.com/watch?v=EX-zkkB7Y3M

Figuur

In Varanasi kun je elke avond, bij zo nsondergang (17u) de ‘Ganga Aarti’ bijwonen aan de heilige Dasawamedh ghat , vlak bij de K ashi Vishwanath Tempel.. “ Although a spectacular must -see, some pe ople consider it to be too much of an artificial and sho wy extravaganza to have a lot of meaning in a spiritual context ” (Cook, 2018).

1.4.1.3.1.2

Bubaneshwar : de tweede stad van Shiva in India

Een aanrader is zeker ook Bhubaneswar. gewijd aan Shiva en hoofdstad van de deelstaat Orissa, vaak genoemd de stad van de duizend tempels. Van 750 tot 1278 zouden er samengeteld 7000 tempels hebben gestaan, waarvan er nu nog 100 te bewonderen zijn. Eén van de mooiste tempels van heel India is de “Lingaraj temple” (1104), met een grondvlak van 150 X 150 meter en een 40 m hoge toren, helaas enkel voor Hindoes.

Te bezoeken zijn wel de 50 kleine tempels in het complex. In deze stad is ook het meer 'Bindusagar Tank', waarvan het water volgens de legenden alle zonden schoonwast, omdat het water van alle heilige stromen van India bevat. Bhubaneshwar trekt jaarlijks duizenden trekvogels aan, zeer geliefd bij vogelaars.

6 : Lingaraja tempel te Bubhaneshwar

Figuur

1.5 DE LEVENSDOELEN VAN EEN HINDOE

Vaak wordt gesteld dat de Hindoe slechts één levensdoel heeft; dit is zeker niet helemaal juist, de Hindoe heeft verschillende doelstellingen in het leven:

1.5.1 Artha: het verwerven van stoffelijk bezit

Artha betekent letterlijk: ding, voorwerp, substantie. Alles wat men behoeft om een degelijk huishouden te runnen is daarin begrepen. Daarin zijn ook begrepen de fraaie dingen die de mensen in zijn dagelijkse omgeving bij zich wil hebben: bloemen, juwelen, mooie kleren, lekker eten, kunstwerken...

Dit kan voor ons westerlingen raar klinken. India roept bij ons het beeld op van de uitgemergelde, in zichzelf verzonken yogi, of de uitzinnige, halfnaakt en high rondlopende heilige man. Wij moeten ten zeerste opletten met sloganmatige ideeën zoals "het Oosten is meer spiritueel, ascetisch". Dergelijke uitspraken zouden wel eens even anachronistisch kunnen lijken als 'het wilde Westen'. China en India zijn twee landen die zeer materialistisch zijn. (KREYNS, 2011, p7))

1.5.2 Kama: de zinnelijke passie, de liefde

Opnieuw een doelstelling die wij als westerlingen niet verwachten bij de Hindoe. Het is echter opvallend hoeveel passionele aandacht in het hindoeïsme besteed wordt aan de zinnelijke liefde. Ik vermeld slechts enkele elementen: de god 'Kama' (te vergelijken met Cupido): de vleesgeworden begeerte die bij tijden zowel de hemel als de aarde beheerst ; de roemruchte sculpturen op de tempels van Kajuraho, de schitterende liefdesscènes in de Mahabharata, de linga- en yoni-cultus. Ook hier lijkt het hindoeïsme onbegrijpbaar te zijn, enerzijds de strenge ascetische yoga-beoefening en anderzijds de erotische exploten van Shiva en Krisjna ( 16).

(16) In het werk van Arthur Koestler, 1974,: vinden wij duidelijk terug hoe moeilijk (en verkeerd) het begrijpen van die dubbelzinnigheid volgens hem is: "De gelijktijdige beschaamde ontkenning en triomfantelijke bevestiging van sex in de legende is een aanwijzing van de diepe en oude wortels van de hindoe-dubbelzinnigheid. De erotische tempelversieringen waarin wellustige en koortsige fantasie in eindeloze en onvermoeibare variaties hoogtij viert in honderden taferelen langs de wanden, geven de bezoeker het gevoel dat hij in een geheiligd bordeel van de goden is verzeild geraakt; en de tempeldanseressen van een recent verleden moeten daar een tastbare bevestiging van zijn geweest. De alomtegenwoordige kleurenprodukties van Shiva en zijn verleidelijke Parvati, van Krishna's gestoei met de gopi's, de aanbidding van de lingam, zijn blijvende herinneringen aan de voortplantingsdrift en scheppen een sfeer die

1.5.2.1

Khajuraho : tempeldomein vol Kama…

Heel bekend zijn ook de tempels van Khajuraho, vooral omwille van hun erotische sculpturen. Khajuraho biedt echter nog meer dan dat 17. De herontdekte tempels (22 van de 85) getuigen van de oude Indo-Ariaanse stijl. Vooral de zuid westelijke tempelgroep is zeer de moeite. Je vindt er een van de oudste tempels van India, geheel uit graniet opgetrokken, gewijd aan Kali (met haar 64 helpsters

De Lakshmi tempel met een 2,5 meter hoog beeld van een avatar van Vishnu : het wild zwijn. Even hoog is de lingam in de Matangesvaratempel, gewijd aan Shiva. Net genoemde tempels dateren uit de 10 e E na Chr. De grootste en misschien wel mooiste tempel is de KANDARIYA MAHADEVA, met 646 godenbeelden buiten en 226 beelden binnen, allen ca. één meter hoog. Ook Jaïn-tempels zijn er te vinden, zoals de Ghantai tempel (met Jaïn-godin) en vooral de Parsvanath-tempel( 18)

doordrenkt is van verraderlijk symbolisme; toch moet sex tegelijkertijd worden gevreesd en gemeden, en het symbool zijn betekenis worden onthouden. Het is een voorbeeld te meer van de onverschilligheid jegens tegenstrijdigheid, van het vreedzaam samengaan van logische tegenstellingen in de emotionele sfeer." (Koestler, 1974)

17 Meer info hoor je van de (grappige) gids in Khajuraho : zie https://www.youtube.com/watch?v=2X5bDqgnASE (18) De Lakshmana-tempel in Khajuraho, bestaat uit meer dan 30 tempels die hier tijds de regering van de Chandella-dynastie werden gebouwd. De tempel die boven op een terras staat, is aan de vier hoeken omringd door kleinere tempels De tempel zelf is op een oost-west-as gebouwd en wordt gedomineerd door een groot, piramidevormig dak of SIKHARA . Op de ronde bekroning ervan wordt vaak een vlag gestoken. De toegangspoort leidt via een hal nar de GARBHAGRIHA, het binnenste gedeelte van het heiligdom, dat onder de sikhara is gelegen.

1.5.3 Dharma: de gerechtigheid (zie ethiek)

Zoals reeds aangeduid zit de Hindoe gevangen in het rad van de wedergeboorten (de samsara). De dood is voor hem niet het einde maar een overgang naar een volgend leven. Deze gedachte vult de Indiër niet met vreugde: het betekent namelijk dat de mens in de eeuwige kringloop gevangen zit. Het eigenlijke doel van de Hindoe is dan ook geen van de bovenstaande, die immers ontdekt worden als illusie (maya), maar wel de 'Moksja': de verlossing uit de samsara. Moksja is "verloren zijn voor of losgelaten worden door de kringloop van wedergeboorte en de gebondenheid aan de materiële wereld" (R.P.Beaver, 1983, p 189). Dit is de hoogste waarde voor de Hindoe: de bevrijding uit de aardse bestaansvorm ( 19). Wie de moksja niet bereikt zal met het rad der wedergeboorten blijven meedraaien en telkens weer de last van het leven op zich moeten nemen (J Sperna Weiland, 1982, p59).

Hoe kan men de moksja' het heil nu bereiken? Voor het begrip 'weg' gebruikt het hindoeïsme het woord 'yoga' (of marga), en er zijn verschillende wegen. Let wel, deze wegen sluiten elkaar niet uit, men kan zelfs verschillende wegen combineren. De hindoe moet de door hem gekozen weg op eigen krachten afleggen, van een helpende god is geen sprake (de derde weg is daarop een uitzondering), de kan weg van de kennis zijn (djnana-yoga), of van het juiste handelen (karma-yoga) of via devotie (bhakti-yoga)( 20)

1.6 DE INDISCHE MAATSCHAPPIJ EN HUN ETHIEK

De plaats van de Hindoe in de maatschappij wordt altijd - ook nu nog - bepaald door de stand of kaste waartoe hij behoort. Reeds in de Rig Veda vinden wij een scheppingsmythe die een eerste aanduiding geeft van de standenverdeling. In deze mythe wordt een groot mannelijk Wezen (de Poeroesja of Wereldziel) geofferd door de goden. Dit offer brengt leven en orde voort, ook de sociale orde:

* De mond = de priesterklasse = brahmanen

* De armen = de adel = ksjatriya's

* De dijen = de kooplieden | boeren = vaisjya's

(19)Interview van professor Sankarana-rayanan in de BRT-documentaire over Oosterse godsdiensten: Goden uit het Oosten. (20)Vanuit de Samkhya-filosofie, dat geen samensmelting van de individuele ziel met de supreme substantie (brahman) aanvaardt (omdat ze niet in het bestaan van zo'n substantie geloven) en vooral sinds Patanjali (5de eeuw) die van de yoga een filosofie maakte, is yoga als geconcentreerde meditatie in India populair geworden. Yoga is bij ons vooral gekend als praktische discipline, de zogenaamde raja-yoga die een achtvoudige methode van concentratie aanbiedt. 1. Yama (zelfbedwang) 2. Niyama (de in acht te nemen gedragsregels) 3. Asana (lichaamshouding) 4. Pranayama (ademregeling) 5. Pratyahara (terugtrekken der zintuigen) 6. Dharana (concentratie) 7. Dhyana (meditatie) 8. Samadhi (volledige absorptie, of de totaal bevrijde ziel). Zie F. Boenders, F. Coppens, o.c., p. 78.

Deze drie standen zijn de ingewijden, de 'tweemaal geborenen' * De voeten =de dienaren|arbeiders = sjoedra's ( 21)

Deze vier standen (varna's = kleuren) zijn later onderverdeeld in een groot aantal kasten (djati's): een drieduizendtal. In de praktijk is de kaste veel belangrijker geworden dan de stand, behalve misschien voor de brahmanen. Hoewel de brahmaan in de loop der tijden allerlei soorten werk is gaan verrichten, wordt hij toch geacht de man te zijn die in bijzondere relatie staat met brahmaan (daarom heeft hij in principe ook het recht te leven op kosten van anderen). Onderaan de sociale ladder vinden wij de 'untouchables', de 'outcasts' of paria's (harijans). Deze 'onaanraakbaren' worden door de hogere kasten als onrein beschouwd, ze hebben geen recht om de tempels te betreden, wie door hen wordt aangeraakt acht zich met vuil besmet, hun blik of hun schaduw kan voedsel van anderen verontreinigen. Zij zijn de verworpenen der aarde; deze 'kastelozen' beslaan momenteel 52% van de Indische bevolking (Verleyen, 1990,p.123). Deze hiërarchische verdeling maakt deel uit van de door God bedoelde natuurlijke orde; er valt dan ook niet aan te tornen. Het kastenstelsel wordt immers in stand gehouden door het geloof in reïncarnatie. In welke kaste je geboren wordt, is het resultaat van je karma, die leert dat je in dit leven de prijs betaalt voor je fouten in vorige levens, maar evengoed profiteert van je positieve gedrag in het verleden.

"Daarom zullen de kastelozen nooit een revolutie ontketenen tegen elitaire hoge kasten. Dat zou immers een verzaking van hun karmische plicht betekenen, die hen in dit leven misschien enige materiële vooruitgang zou opleveren, maar waarvoor zij in een volgend leven ongetwijfeld een hoge prijs zouden moeten betalen. De Hindoe zit in beginsel zijn karmische geboorterecht uit... Dat verklaart een andere bekende eigenschap van de Hindoe: verdraagzaamheid of, zoals je het vaak ervaart, fatalistische gelatenheid. Dat het dragen van karma niet meevalt blijkt wel uit de massa van zure gezichten die je overal aanstaart. Een menigte lachende Indiërs is een zeldzaamheid." (J. Kamp , 1990, p89) De koppeling van het kastenstelsel aan de idee van goddelijke orde, maakt haar bijna onverwoestbaar. Officieel werd in 1949 het kastenstelsel afgeschaft, maar nog steeds worden in India de kastenregels gerespecteerd !

Discriminatie van de outcasts is volgens de grondwet verboden, maar "In beginsel heeft de kasteloze (er zijn 300 miljoen harijans (Kuitert, 1991, p61) geen recht op respect of bijstand. Het is ten slotte zijn eigen schuld als hij door zijn gedragingen in vorige levens naar beneden is getuimeld in de kastenhiërarchie. Hij moet zelf maar weer zien omhoog te klauteren: dat is zijn individuele verantwoordelijkheid: daar past geen sociale dienst bij

(21) Het is mogelijk dat deze sjoedra's de oorspronkelijke bevolking van India uitmaakten, maar door hun donkerder huidskleur (varna) door de binnenvallende Ariërs veracht werden. Deze sjoedra's kunnen pas in een volgend leven verlost worden omdat ze niet tot de 'ingewijden' (= oorspronkelijke standen van de Ariërs) behoren.

De Hindoe "gedraagt" zich alleen tegenover de vertegenwoordigers van een hogere kaste. Alles dat beneden hem staat wordt onverbiddelijk genegeerd, getrapt of uit de hoogte bejegend." (Kamp, 1990,p. 91) “strontrapen is geen vrije keuze : voor de laagste kasten is het een sociale plicht” (Nath, 2018) En mogen wij tegen deze achtergrond opmerken dat toeristen geen Hindoe zijn, met andere woorden kasteloos...

Het centrale begrip van de hindoeïstische ethiek is 'dharma': de menselijke plichten. Deze plichten worden vermeld in de dharmaboeken die in oude tijden geschreven zijn. Een van de beroemdste is dat van Manoe (2de eeuw na Christus).

Vooreerst wordt iemands plicht bepaald door de stand waartoe hij behoort: de varnadharma. Bijvoorbeeld voor de brahmanen zijn dat vooral de plicht tot studie, tot het geven van religieus onderwijs, tot het brengen van offers, tot liefdadigheid. De sjoedra's hebben de plicht tot dienstbaarheid aan de drie hogere standen. Een belangrijke regel stelt nu dat elk zich aan zijn eigen dharma moet houden: 'Beter is het de eigen dharma onvolmaakt na te komen dan die van een ander volmaakt.' (Kuitert, 1990)

Toch is de beroepskeuze niet langer afhankelijk van de kaste; paria's kunnen opklimmen (in theorie) tot de hoogste ambten. Maar het kastensysteem werkt toch door. De vrees voor verontreiniging die zou ontstaan door contact met leden van een andere kaste is reëel. Ook de simpelste ontmoetingen tussen mensen zijn onderhevig aan voorschriften die lichamelijke aanrakingen en hartelijke samenspraak uitsluiten. "Afgezien van de miljoenen die op straat slapen, leeft de gemiddelde stadsbewoner ofwel nog steeds op beperkte schaal, maar in vrijwel dezelfde hiërarchieke traditie, binnen de gemeenschappelijke familiehuishouding, of leidt hij het bestaan van een ontheemde, ontworteld in benauwende eenzaamheid, hunkerend naar broers, zusters en mamma, de ooms en tantes, aangetrouwden en grootouders, die zijn gesloten, dichtbevolkte, veilige universum vormden... omdat hun leven gebonden is door een anachronistische traditie, met ondermeer het gehandhaafde taboe op meetafelen, gezelligheid, contact tussen de seksen." (A Koestler, 1974)

Wij moeten echter onmiddellijk duidelijk maken dat de plichten (dharma) van de Hindoe tegenover de mens (en ruim gezien tegenover de natuur) slechts een betrekkelijke waarde hebben. Het gaat in het hindoeïsme op de eerste plaats niet om een ethiek, maar om de moksja, om de verlossing, en die betekent een bevrijd worden uit de banden van deze wereld. (W.M. Callewaert, 2010)

Het grootste ongeluk van de mens is onwetendheid (avidja), waardoor men gebonden blijft aan het eeuwige rad, en het laatste streven is er dan ook niet zozeer op gericht om een goed mens te zijn als wel om door te stoten naar het ware, verlossende inzicht. Dit wordt duidelijk in het ideaal van de vier levensstadia van de Hindoe (ashram). Dit ideaal geldt enkel voor een lid uit de hoogste drie standen.

1.6.1 Leerling

Men wijdt zich aan de studie van de heilige schriften (Veda's) onder begeleiding van een goeroe of leraar. In de hoogste kasten wordt deze levensperiode met de nodige rituelen ingeluid: de jongen krijgt het heilige snoer, uit drie strengen bestaande, als teken dat hij nu 'tweemaal geboren' is.

1.6.2 Huisvader

Men huwt, krijgt kinderen en neemt deel aan het economische leven. In die periode kan men dus een wereldse carrière maken.

1.6.3 Kluizenaar (in het woud)

Als men de zoon van zijn zoon gezien heeft, kan men zich terugtrekken in het bos om zich aan geestelijke zaken te wijden. (eventueel samen met de vrouw).

1.6.4 Asceet

Deze laatste periode brengt men door als eenzaam rondzwervende asceet, geheel los van de wereld. In deze laatste fase zoekt men meestal een heilige plaats zoals Benares, waar men de dood afwacht in een heilige omgeving, mediterend over de totale verlossing.

Bovenstaande beschrijvingen gelden enkel voor mannen. De vrouw heeft de plicht haar man te dienen en 's morgens met eerbied voor hem te ontwaken. De vrouw staat in India -ondanks alle politieke inspanningen- nog steeds op de tweede plaats. "De kindersterfte bij meisjes ligt veel hoger dan bij jongens. Bij meisjes gaat het niet zozeer om een moedwillig doden, maar eerder om verwaarlozing: meisjes krijgen minder vlug geneeskundige zorgen en worden niet ingeënt tegen tyfus en cholera, zij mogen pas eten nadat alle mannen hebben gegeten. Er sterven elk jaar 3,5miljoen kinderen beneden de vier jaar, maar het sterftecijfer bij meisjes ligt 60 % hoger dan bij jongens." Een dochter betekent voor de familie immers vaak een financiële ramp, want zij moet de bruidsschat betalen.

De geboorte van een jongen betekent een groot feest, dat van een dochter wordt verzwegen (alle foetussen zijn mannelijk en slecht gedrag van de vrouw verandert de foetus in een meisje). Zo is ook de vrouw - of haar slecht karma - verantwoordelijk voor het overlijden van haar man. Een weduwe brengt dus ongeluk, want "weduwschap is een straf voor zonden bedreven in een vorig leven. Dus moet een weduwe boete doen anders kan ze nooit vergiffenis krijgen.

Ze mag maar een maaltijd per dag nemen, ze slaapt op de vloer; ze draagt alleen witte sari's en mag geen juwelen dragen. Iedereen verwacht van haar dat ze haar hele leven kuis blijft, ook al is ze nog een erg jonge vrouw... Ze wordt vaak de slaaf van iedereen, ze moet de smerigste karweien opknappen." (Lauwer, 1988, p.89) Hertrouwen kan niet meer; tegen deze achtergrond is de gruwelijke sati (de weduwe die zichzelf verbrand) al meer begrijpbaar...

1.7 CULTUS: GEBRUIKEN EN FEESTEN

1.7.1 Huisliturgie

In de cultus van het hindoeïsme ligt de nadruk op de persoonlijke toewijding en verering; gemeenschappelijke godsdienstoefeningen zoals onze eucharistie bestaan er niet.

Tweemaal geboren Hindoes voeren hun riten driemaal daags uit, de eerste maal voor zonsopgang: Men zingt de 'mantra' OM op een zoemende wijze, dan herhaalt met de naam van zijn god, roept de wijzen in herinnering en identificeert zichzelf met Brahman. Dan moet men de 'gayatri-mantra' reciteren en hun eigen riten plegen in een aparte kamer of hoek waar beelden of andere symbolen van hun goden staan. Men zit met naakt bovenlijf en blote voeten op een kleedje, het gezicht naar het oosten, de benen gekruist, ademhaling onder controle; terwijl men de naam van de God herhaalt en vijf lichaamsdelen aanraakt om de godheid daarin op te nemen. Zijn beeld (murti) wordt gewassen en gekleed. De god ontvangt wierook, licht, bloemen en vruchten

"De Gita zegt immers dat de godheid een betere smaak geeft aan groenten, bloemen, vruchten of water die hem met liefde worden geofferd (9,26)." (Parringer, 1986, p.85) De avonddiensten lijken hierop maar zijn iets korter; de middagdienst kan ook het raadplegen van de goeroe bevatten. Het beeld in de tempel wordt ook behandeld als een levend wezen: 's morgens wordt het gewekt, gebaad en aanbeden met de passende formules, 's middags krijgt het een maaltijd, in de namiddag wordt het beeld gezalfd en versierd. 's Avonds staat een ceremonie met lampen en een avondmaal op het programma.

Uiteraard zijn er ook de riten van de levenscyclus:

- gebruiken rond de (1e) zwangerschap;

- geboorteriten en ceremonieën:

* eerste vaste spijzen;

* eerste knippen van het haar;

- rond 10 jaar: periode van leerling (inwijdingsceremonieën);

- huwelijk: riten die het onheil moeten afweren en de vruchtbaarheid moeten bevorderen; dood: de dode wordt meestal gecremeerd, na de lijkbezorging volgen ceremonieën: baden, zich scheren, samen een maaltijd gebruiken... (op vele plaatsen worden aan de gestorvenen nog regelmatig voedsel en andere gaven aangeboden).

Vele Hindoes hebben het ideaal minstens eenmaal in hun leven een pelgrimstocht te maken naar bijzondere heilige plaatsen, rivieren of tempels.

1.7.2 Feesten en/of festivalreis (verwar niet met rock festivalreizen) 22

De Hindoe is dus niet verplicht een tempeldienst bij te wonen, hoewel de tempels op grote feesten vol zijn. Het binnengaan in een tempel, en specifiek de zegen van de brahmaan brengt immers reinheid: de Hindoe gelooft dat zijn karma wordt gezuiverd door in de tempel te gaan bidden.

Ontwerp en inrichting van de tempel zijn ritueel bepaald en gefundeerd in mythische waarheid. De tempel stelt in klein bestek het universum voor. In het middelpunt staat het godenbeeld, waarin de god woont. De plattegrond wordt bepaald door een ritueel schema: jantra. De diensten in de tempels worden geleid door priesters, die ook voor de beelden zorgen. Gewoonlijk krijgt het belangrijkste beeld van de tempel voedsel en verfrissingen gedurende de dag en brengt men het 's nachts naar bed. Gelovigen voeren er hun 'poedja' uit, waarna men deelt in de goddelijke maaltijd van water en 'prasada': voedsel dat eerst aan de goden geofferd en dan aan de gelovigen uitgedeeld wordt.

Het kan gebeuren dat men op binnenplaatsen daden van Krisjna of Rama opvoert of dat de goeroes er onderrichten. De binnenplaatsen hebben meestal bassins voor de rituele baden. De grote en fantastische tempelpoorten (gopoera's) dragen afbeeldingen van goden, demonen, koningen, wijzen en gewone mensen.

22 reizen naar muziekfestivals bestaan natuurlijk ook , zie sinds 2017 : https://www.yourlittleblackbook.me/nl/festivalreizen-buitenland2017/ en zoveel anderen…

Een overzicht van de hindoefeesten is moeilijk, omdat vele feesten of slechts een regionale betekenis hebben of alleen binnen bepaalde kasten worden gevierd; hieronder bieden wij de hindoese jaarkalender - beginnend in de lente - met daarbij vermeld enkele algemeen gevierde feesten ; sommige touroperator focussen precies op één of ander festival. 23

1. Madhoe: Nieuwjaarsfeest dat soms 2 weken duurt. De huizen ondergaan een voorjaarsschoonmaak;

2. Madhava;

3. Sjoekra;

4. Sjoeci;

5. Nabha: Wagenfeest in Bengalen en Orissa (stad Puri): een beeld van Visjnoe wordt op een enorme torenvormige wagen voorbijgetrokken, omstuwd door tienduizenden feestvierders; meestal in juli

6. Nabhasja; Naga Panchami feest gewijd aan Ananta, de wereldslang

Geboorte van Krisjna (janmastami) vooral in Agra, Bombay,Mathura

In september viert men in Bombay (Chowpatty Beach) en Pune Ganesh Chaturthi, de verjaardag van de dikke god Ganesha.

7. Isa: Doerga-Poeja waarbij men Doerga viert als strijdster tegen demonen.

Ram lila of Dussehra of Dassehra-feest een tiendaags feest waarbij men het verhaal van de Ramayana speelt, met de tiende dag de overwinning van Rama op de demon Ravana. (nov) Divali (lichtfeest) ter ere van Visjnoe, waarop men geschenken aan Laksjmi geeft; deze godin van voorspoed en gezondheid bezoekt dan alle huizen waar een licht brandt (gevierd in alle kasten);

8. Oerdja: Dasara: feest ter ere van Kali met processies, dansen en geschenken;

9. Saha; 10. Sahasja;

11. Tapa; Shivaratri Vastendag ter ere van Shiva

12. Tapasja Holi (lentefeest) Voorjaarsfeest ter ere van Krisjna (in het noorden, ter ere van Shiva in het zuiden). Een feest met oude vruchtbaarheidsrituelen, waarin men dansend in de straten loopt, gekleurd water of poeder naar elkaar gooit, met processies en vreugdevuren.

23 Zie voor festivalreizen in India, bv het Holi feest in het voorjaar : https://shoestring.nl/festivalreizen/festivals-in-india, of van dezelfde groep : https://koningaap.be/festivalreizen geraadpleegd op 13 januari 2019 ; zie ook https://www.djoser.be/festivalreizen/ met een HOLI reis eind februari 2019 en in oktober een DIWALI festivalreis, en ook nog https://www.nativetravel.nl/soort-reis/festivalreizenindia/ of https://www.dim-sum.nl/reisinfo/festivalreizen , met vaak aandacht voor het kamelenfestival in Pushkar.

Een van de grootste religieuze feesten van heel de wereld is het Kumbh Mela feest dat in de heilige steden om de 12 jaren wordt gevierd : Nasik, Allahabad, Hardwar, Ujjain. Extra informatie over dit ongelooflijk (massa)feest dat nu, in 2019 weer zeer belangrijk is omdat het doorgaat in Allahabad (waar eigenlijk om de zes jaar een Kumbh doorgaat, zie die van 2013)) : zie http://www.allahabadkumbhyatra.com/ Op die site vindt u de verschillende bad-momenten, die starten op 14 januari 2019 24

“Naar schatting 15 miljoen hindoes hebben zich verzameld op het punt waar de Ganges en de Yamuna samenstromen, twee heilige rivieren in het noorden van India. Tegen het einde van het religieuze festival in maart zullen misschien tot tien keer zoveel mensen - meer dan de volledige bevolking van Rusland in het water gebaad hebben” (SAFI, 2019)

U ziet dat de Kalpvasperiode samenloopt met de u aangeboden colleges ; je kunt drie of vier daagse Kumbh Mela pakketten (en combinatiereizen) boeken (zie https://www.thekumbhallahabad.com/

Kumbh Mela

Makar Sankranti (1St shahi Snan) 14/15 January 2019

Paush Purnima 21 January 2019

Paush Ekadashi Snan 31 January 2019

Mauni Amavasya (Main Royal Bath 2nd Shahi Snan) 04 February 2019

Basant Panchami (3rd shahi Snan) 10 February 2019

Maghi Ekadashi 16 February 2019

Maghi Poornima 19 February 2019

Maha Shivratri 04 March 2019

24 Zie ook http://www.allahabadkumbhyatra.com/kumbh_mela_allahabad.php voor meer informatie ; raadpleging data kumbh Mela op 10/1/2019 Mooi beeldmateriaal uit 2018 (al zit er een klein foutje in) vindt u ook op https://www.youtube.com/watch?v=sCjFv9907lw met een verwijzing van de verschillende locaties,

Filmliefhebbers rond dit feest kunnen kijken naar een documentaire van Harshit Jain (1 uur en 9 minuten) over de Kumbha door verschillende professoren en dokters verklaard : https://www.youtube.com/watch?v=ReWiJ4pd6Kc

1.7.3 Plaatsen langs Heilige rivieren

“The name of the Ganges is known all throughout the land of India. This river that runs for 1,560 miles (2506 km) from the Himalayas all the way to the Bay of Bengal is more than just flowing water. This river is life, purity, and a goddess to the people of India. The river is Ganga Ma, "Mother Ganges." Her name and her story is known all throughout the land. It is the story of how she poured herself down from heaven upon the ashes of King Sarga's sons. Her waters would raise them up again to dwell in peace in heaven. Not only that, but anyone who touches these purifying waters even today are said to be cleansed of all sins.”

'Water' is binnen het hindoeïsme zeer belangrijk; zeker gekend is de Ganges: de heiligste rivier, symbool van leven zonder einde. De rivier is de godin Gangha zelf die op de Himalaya viel en naar beneden stroomt. De rivier zien, er zich in reinigen, er een slok van drinken zijn dan ook 'bijna' heilige daden.

De Ganges is een zogenaamde vrouwelijke rivier, de Brahmaputra (zoon van Brahma) is de tweede heiligste, en is als het ware de mannelijke versie : Deze 2900 kom lange rivier is immers de zoon van Brahma.

1.7.3.1

List of Sacred Rivers (met hyperlink)

Bhagirathi Brahmaputra Chambal Gandak

Ganga Ghaghara Godavari Gomti

Gumti Jhelum Kali Ben Kaveri

Krishna Mahanadhi Narmada Pamba

Phalgu Pykara Shipra Son River or Sone

Tapti

Yamuna

1.7.3.2

Thamirabarani Tungabhadra Vaigai

Rishikesch

Rishikesch is volgens sommigen de geboorteplaats van de Indische Yoga ; mensen die India willen bezoeken omwille van de Yoga gaan best daar heen (of ook wel Mysore). De plaats is bezaaid met Ashrams, waarvan de meest bekende de Parmarth Nitekan ashram is, waar ’s avonds de Ganga Aarti doorgaat

Een andere nu weer open zijnde ashram is de Maharishi Mahesh Yogi, die in 1960 door de Beatles werd bezocht. Ook de Ayurveda geneeskunde en massages worden er toegepast.

In Rishikesh kan je ook veel tempels bezoeken, of zelfs in de buurt raften (graad 3 en 4)

Rishikesh trekt nog maar enkele jaren (yoga)-toeristen, het is er veel natuurlijker en rustiger dan in Haridwar of Varanasi. Alleen daarom zou ik die plaats boven de rest adviseren aan Westerlingen (Hindoes zelf gaan uiteraard liever naar Haridwar), maar ook omdat je er Westerse voeding vindt (al is het een heilige stad, dus vegetarisch…) en aangename guest houses. Er is een luchthaven op amper 35 km (Dehadrun’s Jolly Grant Airport), zeker aan te raden in de maanden sept en oktober (niet juli of augustus : moessonregens) of in de maand maart als er het internationaal Yoga festival is.

1.7.3.3

Hardiwar

Een van de plaatsen waar een druppel nektar viel is Hard(i)war ; het is ook één van de “sapta puri” 25of 7 heilige religieuze plaatsen van India. Een heilige pelgrimsplaats is een plaats waar een god een bepaald gedaante heeft aangenomen ; naar een dergelijke plaats op pelgrimstocht gaan, biedt een verhoogde kans op Moksha.

“ The Haridwar Ganga Aarti is held at Hari-ki-Pauri ghat. The name of this famous ghat literally means "Feet of the Lord". A footprint on a stone wall there is said to belong to Lord Vishnu. In terms of spiritual importance, Hari-ki-Pauri is considered to be equivalent to Dashashwamedh Ghat where the aartitakes place in Varanasi. Legend has it that some nectar (amrit) landed there after falling from a pot carried by the celestial bird Garuda.” 26

De Godin die in Hardiwar je wensen vervult is Mansa Devi (tempel) ; pelgrimstochten naar Hardiwar gaan door in de maanden april, mei. En uiteraard tijdens de Kumb Mela.

De Ganga Aarti in Haridwar is van de drie Ganga Aartis in India de meest interactieve ; daarom spreekt die de meeste Indische Hindoe pelgrims aan, al is ze iets minder spectaculair (lees commercieel) dan die van Varanasi. Het blijft wel een spiritueel circus van mensen, Pandits, babas, goden, luidsprekers, bellen, zingen, bloemen, geuren en vooral ook vlammen. Volgens sommigen is het één van de meest inspirerende zaken om bij de te wonen van heel India. (Peterse, 2018)

25 De zeven heiligste pelgrimsplaatsen zijn Haridwar, Varanasi, Kanchipuram, Ayodhya, Ujjain, Mathura en Dwarka.

26 zie : https://www.tripsavvy.com/haridwar-essential-travel-guide-1539708

1.8 INDIA :toeristischeinfo

Niet iedereen is gek op een hindoeïstisch land als India. India vertedert inderdaad niet, het is geen land van warme gastvrijheid en zwoele romantiek; in India ligt de ellende van de mensheid op straat. Sommige mensen ergeren zich verschrikkelijk aan de ambiguïteit die leeft in het Hindoe-gedrag en de Indische filosofie. De desinteresse van de mensen daar voor toeristen, de schijnbaar fatalistische gelatenheid blijft voor velen onbegrijpelijk en onaanvaardbaar...Ook de economische revolutie van Rajiv Ghandi in de jaren 1990 hebben de ambiguïteit verhoogt met enerzijds gezinnen die op koeienstront koken (“nergens ter wereld zijn sloppenwijken zo groot als in Delhi, Mumbai en Kolata” . (KREYNS, 2011)) en anderzijds de nieuwe technologieën (India is 2e grootste softwareproducent ter wereld) die India ontwikkelt (Joustra, 2012)

Toch heeft India een prachtige cultuur, met in de steden (steen)rijke tempels, kleurige feesten en een zinderende religie, die westerlingen alleen het gapen overlaat. Wij willen hier dan ook enkele 'toeristische' duidingen geven.

1.8.1 praktische info betreffende India ( 27)

opp. : 3 280 483 km² (108 maal België)

Landschap : alles van bergen (Himalaja) tot woestijn (Thar-woestijn)

munt : rupee (Rs) 1 euro is ongeveer 80 Indian rupees 28 (tel je wisselgeld)

Voor souvenirs, vergelijk de prijs met de State Emporium-winkels (Dehli Haat / Dilli Haat)

Taal : Hindi (40%), in het Zuiden meer Tamil, voor Islamieten het Urdu (er zijn 23 officiële talen erkend in India)

1,1 miljard mensen

Verkeer : links rijden, opgelet taxi (Uber)

(27) Gebruikte gidsen : Gilleske KREYNS, Rough Guide India, 2011, Spectrum, Houten-Antwerpen, 1240 p. H. KROOK, Reishandboek voor India, Elmar reis handboeken, 1981, 288p ; Leon PETERSE, Dominicus-India, 2018, Dominicus landengids, 416 p. ; Rayman GILL-RAI, India. Zien, ruiken, horen, proeven, voelgen, 2016, Fontaine Uitgevers, New Dehli, 224 p. ; R. SENGUPTA, Our world in Colour, Ajanta en Ellora,Guidebook Company Limited, Hong Kong, zd,21 p.; S. PUNJA, Our world in Colour : Khajuraho, Guidebook Company Limited, Hong Kong, zd., 29p.; Arendo JOUSTRA, India. Hoe het land van Ghandi en Ganges een wereldmacht werd. Plus : de oude banden met Nederland, 2012, Reed Business, Elsevier, Amsterdam ; TROTTER, Gidsen voor de wereldreiziger, India, Nepal en Sri Lanka ; Hans HOEFER, India Insight Guides, Zeewolde, 1995, 351 p. ; Ali BROWNLIE BOJANG, Land in zicht. India, 2015, Corona, 48p.

28 Raadpleging op 21 januari 2019 : 1 euro = 80,944 Indian rupee

1.8.2 Klimaat :

India heeft door zijn grootte verscheidene klimaatzones, van een tropisch klimaat in het zuiden tot een gematigd klimaat in het noorden. Het grootste gedeelte van India wordt echter gekenmerkt door een moessonklimaat en kent 3 seizoenen.

• Het koele seizoen van oktober tot februari : koel en droog,

• het hete seizoen van maart tot juni, al is Maart en April eerder ‘warm’ met 30°c in het Noorden en 25°c in het Zuiden, daarna overal tot 45°c

• het moessonseizoen van midden juni tot september. (zeer voelbaar in de jungle en Bengaalse delta ; maar in de Himalaya verhoogt ze de kans op aardverschuivingen)

In het Zuid Oosten zijn er ook tot november nog veel regenkansen. Kijk je naar de gemiddelde regenval dan krijgt Delhi gemiddeld 640 mm per jaar, maar reis je dichter naar Nepal in het noordoosten dan kan de regenval oplopen tot 3040mm.

“In Kerala durft het ook in oktober en december regenen” (KREYNS, 2011p. 12) ; In de Thar woestijn in het Noordwesten regent het dan maar maximum 50 mm. per jaar.

Beste periode lijkt ons algemeen : febr/maart of oktober/november

1.8.3 Vluchten naar India 29

Brussel – Coimbatore (CJB)

Snelste

43u 30m

van

530 EUR

Brussel – New Delhi (DEL)

Snelste

21u 20m

van

328 EUR

Brussel – Haiderabad (HYD)

Snelste

29u 25m

van

400 EUR

Brussel – Kochi (COK)

Snelste

31u 15m

van

328 EUR

Kaartoefening :…

transportoefening : …

Brussel – Udaipur (UDR)

Snelste

33u 30m

van 539 EUR

Brussel – Jaipur (JAI)

Snelste

24u 13m

van

416 EUR

Brussel – Kolkata (CCU)

Snelste

26u 33m

van

378 EUR

Brussel – Poona (PNQ)

Snelste

35u 35m

van

369 EUR

1.8.4 Lokaal transport in India

Brussel – Bangalore (BLR)

Snelste

25u 36m

van

427 EUR

Brussel – Mumbai (BOM)

Snelste

18u 25m

van

359 EUR

Brussel – Mysore (MYQ(BLR))

Snelste

80u 5m

van

747 EUR

Brussel – Madras (MAA)

Snelste

27u 15m

van

432 EUR

29 zie https://www.momondo.be/ontdek/artikel/wat-te-doen-in-india-beste-plaatsen geraadpleegd op 5 januari 2019

1.8.5 Lokale gebruiken in India

Smuk en sier

Producten van de koe :

Koken, verwarmen, Bouwen ontsmetten…

de welgekende “Delhi belly” of reizigersdiarree (zonder foto) is moeilijk te vermijden maar vermijdt zeker water dat niet uit gesloten flessen komt, maar ook ‘gewassen’ groenten Eet met de reine hand.

Politiek : geen gespreksthema, zeker niet in Kashmir

Tel je kleingeld bij wisselen, vertrouw niet altijd je taxichauffeur (über ?)

Bij een bezoek aan de tempel moeten borst, rug, schouders en bovenarmen bedekt blijven (dus geen strandkledij) Hoewel sommige tempels zeer expliciet zijn, is je te onbedekt kleden ongepast… maak geen mooie rij, duw…

Eet met 1 hand, best de rechtse.

1.8.6 Kaart India met de deelstaten 30

30 Kaart : zie http://www.orangesmile.com/common/img_country_maps/india-map-0.jpg (18/01/2019) doorklikken om te vergroten

1.8.6.1 Heilige steden en heilige plaatsen (elke plaats heeft een hyperlink)

1.8.6.1.1 Karnataka

o Basavanagudi Bijapur Chamundeshwari Temple Dharmasthala Gokarna Kaiwara Kollur

o Saundatti Sharvana belgola Simhanagadde Somnathpur Sringeri Srirangapatna

1.8.6.1.2 Madhya Pradesh

o Kabir Chabutra Maheshwar Omkareshwar

1.8.6.1.3 Maharashtra

o Alandi Audumbar Bhimashankar Ganeshpuri Ganpatipule Haji Ali Dargah Jejuri Kolhapur

o Moregaon Nanded Nashik Paithan Pandharpur Parli Vaijnath Ratnagiri Shani Shingnapur

o Shirdi Titwala Triambakeshwar Tuljapur Wai

1.8.6.1.4 Uttar Pradesh

o Chitrakoot Devi Patan Garhmukteshwar Gorakhpur Kampil Kushinagar

1.8.6.1.5 Uttarakhand

o Badrinath Gangolihat Gauri Kund Gomukh Guptakashi Jageshwar Janki Chatti

o Joshimath Kalpeshwar Madmaheshwar Nanakmatta Panch Prayag Piran Kaliyar Sharif

o Rishikesh Rudranath Tungnath Yamunotri

1.8.6.1.6 Andhra Pradesh

o Ainavilli Annavaram Daksharamam Dwaraka Tirumala Kanipakam Kotipalli Srikalahasti

1.8.6.1.7 Himachal Pradesh

o Baba Balaknath Mandir Baijnath Temple Chamba Chintpurni Jwalamukhi Temple

o Manikaran Naina Devi Temple Paonta Sahib Rewalsar Sarahan Tarna Devi Temple

o Trilokinath Temple

1.8.6.2 UNESCO WERELDERFGOED IN INDIA 31

1.8.6.2.1 Cultural Heritage

o Agra Fort

o Ajanta Caves

o Archaeological Site Of Nalanda Mahavihara (Nalanda University)

o Buddhist Monuments @ Sanchi

o Champaner-Pavagadh Archaeological Park

o Chhatrapati Shivaji Terminus

o Elephanta Caves

o Ellora Caves

o Fatehpur Sikri

o Great Living Chola Temples

o Group Of Monuments @ Hampi

o Group Of Monuments @ Mahabalipuram

o Hill Forts Of Rajasthan

o Historic City Of Ahmadabad

o Humayun's Tomb

o Mahabodhi Temple Complex @ Bodh Gaya

o Mountain Railways Of India

o Qutb Minar And Its Monuments

o Rani-Ki-Vav (The Queen’s Stepwell) @ Patan

o Red Fort Complex

o Rock Shelters Of Bhimbetka

o Sun Temple, Konark

o Taj Mahal

o The Jantar Mantar

1.8.6.2.2 Natural Heritage

o Great Himalayan National Park Conservation Area

o Kaziranga National Park en Keoladeo National Park

o Manas Wildlife Sanctuary en Nanda Devi And Valley Of Flowers National Parks

o Sunderbans National Park en Western Ghats

• 31 Werelderfgoed site is een plaats op aarde die een speciale culturele of geestelijke betekenis heeft en een uitzonderlijke universele waarde heeft voor de mensheid. Het kan een gebouw, stad, woestijn, woud, eiland, meer, monument of berg zijn. Zij staan in de lijst van werelderfgoed opgesteld door de ‘united Nations Educational, Scientific and Cultural Organisation’ genoemd Unesco, dat gevestigd is in Parijs Frankrijk Laatste raadpleging 21 januari 2019

1.8.7 India : het Noorden

1.8.7.1 Jammu & Kashmir

Om zaken te bezoeken kun je op het hyperlinkwoord Kashmir klikken en zo de belangrijkste bezienswaardigheden leren kennen (naar beneden scrollen)

1.8.7.1.1 Srinagar en excursies

Srinagar 32 belichaamt romantiek en sublieme natuur. Deze zomerhoofdstad van de staat Jammu & Kashmi en is de grootste stad in de “Kashmir Valley.” Srinagar ligt langs de oevers van de Jhelum rivier, een zijrivier van de Indus. en is zeer populair en één van de meest aantrekkelijke bestemmingen voor natuur- en avontuur-liefhebbers, vooral bekend voor zijn tuinen, oevers en ‘huisboten’, Kashmir handwerk en gedroogd fruit Je mag je in die streek verwachten aan schilderachtige landschappen met op de achtergrond de himalaya bergen, majestueuze historische gebouwen en diverse devote plaatsen van aanbidding : te bezichtigen zijn bv de rivier Jhelum, het dal Lake, de Mughal Gardens (met de Shalimar Bagh (in een Mogholtuin van 12,4 ha), de Luc Garden en het Chashma Shahi wordt de tijd van het grote Mughal tijdperk weer levend) Jama Masjid, Hazratbal en de Shankaracharya tempel

Een leuke toeristische activiteit is op het meer genieten van de sierlijke “shikaras” of verblijven in de Houseboat Hotels. 33 Vakantie in Srinagar lijkt onvolledig zonder een romantische boottocht in het sprankelende water van het 8 km lange meer. De ontzagwekkende drijvende groentenmarkt en het groene Dachigam National Park, de paradijselijke Nishat garden

32 The name Srinagar derives from two Sanskrit words: Sri means “glory, prosperity”, also a name for the hindu goddess Lakshmi and nagar meaning “city”, which would make “City of Lakshmi” or, “City of Prosperity”.

33 Wil je op zoek naar de betere houseboats vindt je in de link naar volgend (reclame)artikel een lijst met een 15 tal interessante houseboats https://traveltriangle.com/blog/best-houseboats-in-kashmir/

benadrukken de diversiteit van deze veelzijdige stad.

Dicht bij Srinagar, lees 141 km, vindt je de Amarnath cave met daarin een gletsjer lingam van Shiva ; de legende zegt dan ook dat Shiva hier in die grot, aan Parvati het geheim van onsterfelijkheid heeft onthuld. Het is een populair pelgrimsoord, die voor de meeste pelgrims een tocht van 4 dagen inhoudt over 42 km. De grot is 3888 m hoog, velen geven dan ook op (je kunt je als bezoeker ook met de helikopter tot op 6 km laten vliegen en dan de rest te voet doen ) Vooral juli augustus trekken veel pelgrims (400 000/jaar)

1.8.7.1.2

Jumma stad

Deze stad krijgt vele namen en wordt vaak genoemd “de winter hoofdstad van Jammu & Kahmir” of ook vaak “de stad der tempels” (zoals zovele plaatsen in India) Het is alvast een populaire toeristische bestemming, vermoedelijk door zijn unieke schoonheid met prachtige berglandschappen, groene valleien, tempels en grote paleizen allemaal pastelrijk gekleurd in mistige ochtenden. Voor velen is het de echte ontsnapping aan het drukke werkleven (zou Tom Waes zeggen) maar ook een regio voor religieuze pelgrimstochten als voor studenten (twee universiteiten).

De bezienswaardigheden zijn Amar Mahal (een paleis dat nu museum is met vele boeken), het Bahu fort met zijn tuin (op een 5tal kom van het centrum, op de linkeroever van de Tawi-rivier,

3000 jaar oud ; maar vooral interessant en een must see, omdat er net voor een schrijn is van de godin Kali 34, de tuin heet Bagh-e-Bahu) , Mubarak Mandi paleis, het Mansar meer (dat geluk brengt aan gehuwde koppels), de Salal-dam en zijn meer of zelfs de grafplaats van de heilige Peer Baba, die 500 jaar oud werd.

In het centrum van de stad heb je de iconische tempel Raghunath, het grootste schrijn van Noord India, bestaande uit 7 tempels met elk hun eigen toren. De hoofdtempel is gewijd aan de god Rama, de andere tempels hebben goden die ook in de Ramayana worden genoemd

Vanuit Jumma kun je ook excursies doen naar Purmandal (religieus pelgrimsoord, met een grote Parvati tempel en verschillende Shiva schrijnen.) of ook naar Dera Baba Banda (zie verder)

1.8.7.1.3

Katra en omgeving

De Vaishno Devi tempel op de gelijknamige berg gelegen, is één van de heiligste Tempels van het Hindoeïsme en is aan de godin Shakti gewijd. De tempel bevindt zich op 13,5 km van Katra in het noorden van de Indiase staat Jammu en Kasjmir Vooral in de maanden december en januari komen pelgrims er op bezoek (10 miljoen per jaar), stappend, kruipend of op een pony De tempel is gewijd aan een godin die een manifestatie is van “shakti”, maar in de tempel worden 33 Hindoegoden vereerd. De legendes (die leren dat het heer Rama was die de godin onsterfelijk maakte en die plaats koos) vertellen dat de godin kracht schenkt aan de zwakken, zicht aan blinden, rijkdom aan de armen en kinderen aan de kinderloze koppels…

34 Open van 5 uur ’s morgens tot 22 uur ’s avonds, kost 10 INR per persoon (prijs begin januari 2019)

Vanuit Katra kunnen mensen van om het even welk geloof ook naar het heiligdom van de Sikhs : Dera Baba Banda (Bahadun), een andere naam voor Lachmas Das en een favoriet pelgrimsoord van Gobind Singh. De maand april komen duizenden Sikhs hier op pelgrimstocht (30 000 per jaar)

1.8.7.1.4 Gulmarg voor de wintersport

Sinds 1927 is Gulmarg het centrum voor de wintersport, als vindt u er ook de hoogste golfbaan ter wereld. Skiërs gaan er dus best in de wintermaanden (er is ook eind januari altijd een winterfestival) 35, maar de temperaturen zijn soms extreem, natuurliefhebbers gaan dan ook liever in de zomer. (in de zomer is het groen, met golfterrein, natuurparken met hertjes, de aardbeienvallei…) 36

Er is een kabelgondola van maar liefst 60 km (langste ter wereld), die je in twee uren leidt over prachtige landschappen. (niet op zondag) Wil je zin krijgen, kijk dan naar https://www.youtube.com/watch?v=i56PEYXz40U

35 gerpleegd op 22 januari 2019 zie https://www.treebo.com/blog/places-to-visit-in-gulmarg/

• 36 “Khilanmarg is another spectacular destination situated in the vicinity of Gulmarg offering unmatched view of the Himalayan range. A frozen lake situated 13 kms beyond Khilanmarg also attracts attention as a popular tourist attraction in Gulmarg. The virgin terrains of Nagin Valley and the sacred shrine of Baba Reshi sanctify this serene valley. The undying spectacle called Gulmarg gives millions of reasons to travellers across the globe to throng here”.

1.8.7.1.5

Ladakh en Leh

We veranderen van Hindoecultuur naar een Boeddhistische cultuur door in het Noorden van India naar het Westen te trekken richting Nepal/China. Vooral de zomer in Ladakh trekt veel toeristen, al lijkt volgens ons de herfst en de vroege winter meer avontuurlijk, dus sept/okt, maar ook april/mei is Ladakh het bezoeken waard. Een topmoment is er in de zomer, wanneer het Hemis festival wordt gevierd en je dus het klooster op je agenda zet. Van november tot februari raden we af, tenzij je een ijsbeer of hardcore trekker (Chadar trek) bent. Het “toerismeseizoen” in die streek is van april tot juli ; het is dan ook de periode waarin je meest makkelijk mensen vindt die ook actief zijn in het toerisme.

De mensen In Ladakh zijn ‘Dards’, één van de oude etnische Arische groepen. Ze zijn meestal boeren, nauw met elkaar verbonden, en het merendeel is boeddhist. De meeste mensen hebben dan ook een Tibetaanse levensstijl. Ze houden alvast evenveel van dansrijke festivals. Het Hems Tse Chu is daarbij het meest bekende festival. 37 Het eten is er ‘niet caloriearm’ maar de typische gerechten als Thupka, Momos, Sku en Thenthuk zijn allen lekke, net als Paba en Tangtur en hun niet te missen Butter Tea.

In de streek kun je zeer veel kloosters bezoeken en prachtige valleien en bergen, oude dorpen en hier en daar een paleis.

• 37 festivals in Ladakh : Hems Tse-Chu, Dosmoche Festival, Losar Festival (A Tibetan Festival), Sindhu Darshan Festival, Ladakh Festival (cultural festival), Tak-Tok Festival (summer festival)

Figuur 7 : Het Leh paleis

Figuur 8 : Nubra vallei

Kies je Leh als centrale uitvalbasis dan kunnen we de volgende zaken aanraden als je er een week zou verblijven :

• the Thiksey Monastery, Shanti Stupa, Shey Palace and Leh Tibetan Market.

• Tsemo Castle, Hemis Monastery, Alchi Choskor Monastery, Stok Monastery, and Spituk Monastery.

• In Nubra Valley, check out Khardung La, Hunder Sand Dunes, Bactrian Camels, Maitreya Buddha, Shyok River and Siachen river as well as road to Siachen.

• In Zanskar valley, visit Stongdey Gompa, Bardan Gompa, Zangla Palace, Rangdum Village, Phuktal Gompa, Pibiting, Doksa Camp, Zanskar River, Suru Valley, Ta Tso and Lang Tso Lakes.

• Check out the fairytale lakes of Ladakh, such as Pangong So, Tso Moriri, Startspuk Tso, and more.

1.8.7.2 Delhi

“Delhi is het symbool van het oude India en nieuwe, zelfs de stenen hier fluisteren aan onze oren van de leeftijden van lang geleden en de lucht die we inademen is vol van de stof en de geuren van het verleden, zoals ook van de verse en doordringend winden van het heden” - Jawaharlal Nehru. Delhi, de hoofdstad van India is de derde grootste stad van de wereld, gelegen in Noord-CentraalIndia en staat op de westoever van de rivier Yamuna. Het is in het oosten begrensd door Uttar Pardesh en in het noorden, westen en zuiden door Haryana. De eeuwige Yamuna is getuige geweest van de glorie en de tumultueuze geschiedenis van de 3000 jaar oude Delhi. Delhi is verspreid over een

oppervlakte van 1483 vierkante kilometer, heeft een bevolking van ongeveer 14 miljoen en drukke straten. Ik koos de foto hiernaast omdat je zou beseffen dat de gemiddelde snelheid met het lokaal transport ongeveer 10 km/u is, het is er immers steeds spitsuur.

Delhi is een kosmopolitische stad, waar verschillende culturen en tradities elkaar ontmoeten. Het werd jaren geleden het centrum van koninklijke en later Britse macht, en is nog steeds het centrum van de politieke macht van dit groot en druk bevolkt land. Delhi is een goede inleiding tot het land, niet alleen omdat het de meest courante aanvlieghaven is, maar ook omdat daar oud en nieuw te vinden zijn met een kleurenpallet dat vele culturen toont Het oude Delhi, ook wel Shajahanabad genoemd, werd onder de Moslims vanaf de 17e eeuw de hoofdstad, door de beruchte Shah Jahan ingesteld. Het Ramlila paviljoen staat op het kruispunt tussen het oude en nieuwe Delhi

1.8.7.2.1 Het oude

Dehli :

Het is een levendig gebied met kleurrijke bazaars, smalle straatjes en een niet te controleren chaos aan mensen en producten. Oud Dehli is een museum van marmer en zandsteen gebouwen getuigend van de Indo Islamitische architectuur ; vele gebouwen staan dan ook ‘in reparatie’.

1.8.7.2.2

Het Nieuwe Delhi

Het andere Delhi is de keizerlijke stad, door de Britten tot hoofdstad van India gemaakt. Het is ook de uitvalbasis geworden voor vele bezienswaardigheden van India. Het nieuwe Delhi neemt je mee via ruime, met bomen omzoomde lanen naar imposante (regerings)gebouwen , zoals het

Parlement, de Rashtrapati Bhavan (de plaats van de parades), de India Gate (ter ere van Indiase soldaten die gemarteld werden tijdens de Afghaanse oorlog, nu afspraakhoek), Connaught Place en verschillende administratieve gebouwen zoals de Zuid en Noord blokken.

Het restaurant dat in Delhi het meest wordt ‘aangeraden’ is Bukhara in het ITC Maurya hotel (…) waar je de grootste naan kunt eten van India. Uiteraard moet je er ook boterkip eten (uitgedacht door Moti Mahal)

De gezellige drukte (als je niet bestolen wordt) vindt je in de Chandni Chowk, de grootste Bazaar van India. De lengte van de markt is 4 km, hier kunt u producten vinden voor elke smaak, van voedsel tot sieraden. Het is beroemd om zijn enorme aanbod van zijden stoffen en voorwerpen van edele metalen.

Laxminarayan tempel

Ook wel genoemd het Birla Mandir. Deze Laxminarayan-tempel werd gebouwd door de familie Birla in 1938. Het is een tempel met een grote tuin en fonteinen erachter. De tempel trekt duizenden volgelingen op Janmashtami dag, de verjaardag van Lord Krishna. De vader van de natie, Mahatma Gandhi, werd vermoord in dit tempelcomplex in 1948.

Humayun's Tomb

Humayun's Tomb is negen jaar na de dood van Humayun's gebouwd door zijn vrouw Haji Begum. Ontworpen door een

Perzische architect Mirak Mirza Ghiyas genaamd, en voltooid in 1565, het bouwwerk was een trendsetter van de tijd. Er wordt gezegd dat alle latere Mughal monumenten, met inbegrip van de Taj Mahal, hun inspiratie in dit gebouw vonden.

Qutub Minar

De Minar is gelegen in Zuid-Delhi. Het werd gebouwd door Qutub-ud-din Aibek voor de moslimdynastie die Delhi veroverde in 1206. Het is een gecanneleerde rode zandstenen toren, hoogte 72,5 meter, steeds versmallend en die bedekt is met ingewikkelde gravures en kalligrafische verzen uit de Koran. De toren is een voorbeeld van prachtige Islam-architectuur ; en was het begin van de zogenaamde Indo-islamitische bouwstijl.

Rode Fort

Als je door het oude, drukke Delhi wandelt, met gevoelens die ergens hangen tussen verbijstering, verwondering en soms walging, kom je plots voor de wallen van het Rode fort te staan. De bouw begon in 1639 toen Shahjahan besloot om zijn rijkdom naar Delhi te brengen. Het rode fort : Qila-i-Mubarak (gelukkig citadel), werd in acht jaar voltooid. Hoewel de Britten er veel van afgebroken en veranderd hebben, is de hoofdstructuur van het imposante fort nog zichtbaar en indrukwekkend.

Chandni Chowk

Shah Jahan bouwde rond zijn fort en bidplaats ook een zeer fascinerende markt, en dit omdat zijn dochter zou kunnen shoppen… Vroeger was de markt onderverdeeld door met water gevulde grachten, die als zilver glansden in het maanlicht. Al zijn de grachten nu dicht, het blijft één van de Azië’s grootste handelsmarkten, met oude Moghol ambachten die nog steeds binnen de kleine straatjes worden beoefend, maar ook uiteraard alles rond gsm, laptops zodat traditie en moderniteit elkaar ontmoeten, en zo een typisch ‘India’ tonen.

Raj Ghat

Op de oever van de legendarische Yamuna, die langs Delhi stroomt, is er Raj Ghat : de laatste rustplaats van Mahatma Gandhi, de geestelijke vader van de natie

Bahá ' í tempel (Lotus Tempel)

Akshardam (oud en new)

De Bahá ' í tempel, gelegen in Zuid-Delhi, is gebouwd in de vorm van een lotus. Het is een opvallende bouwwerk , gebouwd door een andere godsdienst : de Baha'i-gemeenschap of de Baha’isten. (zie colleges)

Dit is een immens Hindoeïstische tempelcomplex, door vele vrijwilligers gebouwd, en dat zijn deuren opende op 6 november 2005 met daarin de heilige Swaminarayan. Een aanrader (zie colleges)

Er is ook een magistrale muziekfontein.

1.8.7.3 Orissa

1.8.7.3.1 De tempel van Konarak : de zonnegod Surya

• De “Konark Sun Temple” ligt zeer dicht bij de heilige stad Puri, en is gewijd aan de zonnegod Surya. Het is een meesterwerk van Middeleeuwse Indische architectuur en hoort bij het Unesco werelderfgoed.

• De tempel is vooral bekend voor zijn grootheid en zijn gedetailleerd sculptuurwerk, die eigenlijk geen gelijke heeft in de Westerse wereld (zie opmerkingen en foto’s college) Het concept van de tempel is een ontwerp als een enorme hemelse wagen, door zeven paarden getrokken, met 24 wielen die elk 10 voet diameter hebben, met spaken en gedetailleerd sculptuurwerk (zie foto’s wielen in het college) ; twee leeuwen die olifanten overwinnen, bewaken de inkom De “Nata Mandir” voor de “Jagamohana” is ook volledig uitgewerkt. Tussen al dat sculpteerwerk zijn ook erotische sculpturen te vinden, maar daarnaast ook sculpturen van dieren, bladeren, mensen, strijders, paarden maar vooral de drie beelden (zonsopgang, middag en zonsondergang) van de zonnegod Surya zijn indrukwekkend…

1.8.7.3.2 Puri : de wagenstad

Ook heilig is de stad Puri (anderhalf uur rijden van Bubaneshwar) , en daarom dus een belangrijk Hindoe-pelgrimsoord. Bekend is het Gundicha Bari, een ommuurde hof met een tempel met een 58 meter hoge toren, gewijd aan de Heer van het Universum, met aan de ingang het Garudabeeld alsook twee leeuwenbeelden. Hier houdt men ook jaarlijks het "Tath Yatra", het wagenfeest (juni-juli) ter ere van Krisjna, waarvan de grootste wagens wel 14 meter hoog zijn.

Het grote wagenfeest genoemd Puri Rath Yatra festival gaat uit van de aanbidding van heer Jagannath, een reïncarnatie van heer Vishnu en heer Krishna. Het viert de jaarlijkse terugkeer van Jagannath (samen met zijn broer Balabhadra en zijn zus Subhadra) naar zijn geboorteplaats, de Gundicha tempel. In 2034 is er nog een groter feest waarin de houten beelden van die goden een nieuw lichaam krijgen.

Figuur 9 : Jagannath tempel in Puri

1.8.7.4 Uttar Pradesh

1.8.7.4.1 Agra

1.8.7.4.2 Fatehpur Sikri (stad van keizer Akbar)

1.8.7.5 Deelstaat Rajasthan

Het meest populair bij toeristen is Rajasthan ; je vindt er immers de mooiste bouwwerken ter wereld, de afstanden tussen de bezienswaardigheden zijn haalbaar en het is zeer betaalbaar.

In de colleges wordt u meegenomen naar de grootste bezienswaardigheden. (noteer bij de foto’s)

Baroli (en Mandapa)

Shekhawati : Nawalgarh

Bikaner

Dehnok

Galta (nobody)

Jodpur

Ranakpur (Jain)

Jaipur

Jaisalmar

maar ook Kota, Kumbalgarh, Nagada en Osiyan

1.8.7.6

De grottempels in Maharashtra

1.8.7.6.1 Ellora

Ben je op zoek naar de historie van India dan zijn er minstens twee plaatsen aan te raden, die daarom ook meestal in de reisbrochures worden opgenomen : Ellora en Ajanta. Ellora, op 25 km. van Aurangabad, bevat een dertigtal uit de rotsen gehouwen tempels (of zouden we zeggen kathedralen), die een mengeling van hindoeïsme, boeddhisme en jaïnisme bieden. Grotten 13 tot 29 zijn hindoeïstisch. Pronkstuk is de KAILASH, een tempel van 30 m. hoog, met een opp. van 1700 m². met binnenin scènes uit de Shiva-legenden. Deze hoge tempel is niet opgebouwd maar uit één massief basalten rotsgebergte uitgesneden.

zie documentaire 28/1/2019

1.8.7.6.2 Ajanta

De grotten in Ajanta liggen in een hoefijzervormige vallei en zijn eerder boeddhistisch

1.8.8 Het Zuiden van India

Al zijn de Elephanta-grotten op een eiland bij Bombay majesteitelijk, (vooral de Shiva-grotten) voor het 'fantastische' hindoeïsme moet u zich naar Zuid-Indië begeven, meer bepaald in de provincie Tamil Nadu, maar ook het Westen heeft heel wat te bieden. In het Zuiden hebben de Moslims geen rijk gebouwd, er zijn dus veel tempels, lees tempelsteden, blijven bestaan. Hier worden de goden 5 maal per dag geëerd. Het ritueel onderdompelen van de beelden en het versieren met bloemen eindigt met de 'arti', het rondzwaaien van een olielamp. 38

1.8.8.1 Kanchipuram

Op 70 km. van Chennai (het vroegere Madras) ligt één van de zeven heilige pelgrim-steden van India : Kanchipuram (of Kanchià, (Sjiva Vishnoe Kanchi) een voormalige hoofdstad van de Pallava's en Chola's (7e-13e E); de bijnaam van de stad is daardoor de stad van de duizend tempels. Daar zijn nu nog een 150-tal tempels van in gebruik, waaronder de Shivatempel Kailasanathar en Vishnu-tempel van Vaikunta perumal (Heer van de bergen). De Kailasanathartempel is een goede start om de stad te bezoeken, en toont je de essentie van de zogenaamde Dravidische tempelarchitectuur. Deze stijl begon ooit met het inkappen van grotten en evolueerde tot het uithakken van monolithische schrijnen uit massieve rotswanden en finaliseerde in tempels van de grond opgebouwd volgens een complexe en heilige structuur. 8 Shivaschrijnen omkransen de toegang tot een domein met een pyramidale beeldenruimte (Vimana) ; deze is door 58 kleine Shivaheiligdommen omringt die allen versierd zijn met mooi houtsnijwerk en frescos. Dit alles wordt gedragen door leeuwenpilaren, typisch voor de Pallava architectuur.

De majestueuze tempel gewijd aan Visjnoe “Vaikunta Perumal” werd door de Pallavakoning Nandivarman II gebouwd. Het merkwaardige hier is dat de drie heiligdommen op elkaar zijn gebouwd, waarbij Vishnu in ‘zithouding’ (onderste), ‘liggende’ en ‘staande’ (bovenste) positie wordt uitgebeeld. Alleen het onderste niveau is steeds toegankelijk.

38 Een behoorlijke lijst van monumenten vindt u op https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Monuments_of_National_Importance_in_Kanchipuram_distric t (geraadpleegd op 28/1/2019)

Figuur 10 : Kailasanathar in Kanchipuram

Het grootste domein (9 ha) is de Ekambareshwara tempel (1509) ook gewijd aan Shiva, met een gopuram van 59 meter, met een zaal met 1000 pilaren en met in één van de vijf hoven een 4 takkige Mangoboom van 3500 jaar oud, wordt gezegd.

1.8.8.2 Mahabalipuram

Mahabalipuram (of Mamallapuram),op 55 km. van Madras, met zijn vijf ratha's (hemelse wagens) gehouwen uit de monumentale rotsen die uit de zee oprijzen (de grootste is gewijd aan Shiva) Combinaties met het strand spreken uiteraard toeristen aan.

Bekendst is de 'Shore tempel' of 'Jalasayana' (Hij die op de golven rust ; zie video);

Beroemd in heel India is ook de boetedoening van Arjuna

1.8.8.3

Madurai

In Madurai (symbool van de Tamilcultuur ; het Athene van het Oosten) vindt je de Sri Meenaksitempel tempel gewijd aan Shiva en de sensuele Parvati (daar Sundaresvara en Minakshigenoemd) waar iedere avond hun huwelijksnacht opnieuw geënsceneerd wordt...(zie video) De tempel krijgt ongelooflijk mooie tripadvisorfeedback

Figuur 11 : gopoeram van Ekambareshwara tempel

Figuur 12 Mahabalipuram shore tempel

1.8.8.4 Kumbakonam

De stad ligt tussen twee rivieren, de Cauvery en de Arasalar ; de naam komt van de godheid Aadhi Kumbeshwarar… Net als Kanchepuram is deze stad gekend voor zijn zijdeproductie en zijn vele tempels. (er was ook metaalindustrie)

Er is hier een uniek Mahamaham festival om de twaalf jaar, afhankelijk van de stand van de zon en Jupiter. Iedereen duikt dan effen onder in de Mahamahamtank, samen met alle lokale goden die iedereen dan mee brengt. Omwille van de hogeschool en art college wordt het soms ook Cambridge van Zuid India genoemd.

We raden ook aan om de weg naar de Navagraha tempels te nemen (de goden die de negen planeten voorstellen)

(zie video in colleges)

1.8.8.5

Tanjore of Thanjavur

De Brihadisvaratempel is één van de grootste Hindoeïstische tempelcomplexen ter wereld en staat in de Indiase stad Thanjavur (74 tempels) in de staat Tamil Nadu. De tempel is hoofdzakelijk gewijd aan de Hindoeïstische god Shiva en voor het heiligdom ligt zijn 4 meter hoog en 6 meter lange stier Nandi te wachten (dagelijks met olie ingesmeerd.) De tempel werd gebouwd in het begin van de 11e eeuw in opdracht van de Cholakoning Rajaraja Chola en is een voorbeeld van Dravidische architectuur. Aanbidders van Vishnu, Shiva en ook shaktivormen als Parvati, maar ook Kartikeya (hier soms genoemd Murugan, Skandha, Kumara of Subrahmanya) kunnen er hun gading vinden.

1.8.8.6

Chidambaram

In Chidambaram zou Shiva zijn kosmische dans hebben gedaan ; de tempel noemt dan ook de Natarajatempel. Het is dan ook één van de meest heilige plaatsen voor de Shivaïeten. het is een tempelcomplex van 13 ha. Speciaal is de tempel gewijd aan Shiva Nataraja (hier soms Adavallan genoemd), waar Shiva zijn legendarische dans voor Parvati zou hebben opgevoerd. Het tempelcomplex bevat bijna 50 meters hoge gopoera's, uit de 10 - 16e eeuw, versierd met de dansende Shiva in de 108 houdingen van de klassieke Indische dans. Shiva is hier de ongrijpbare (akasa) alles doordringende, onzichtbare. ( 39) Je vindt er ook nog een Parvati tempel, Ganesh tempel en een Govindaraja tempel

1.8.8.7 Tiruchirappalli

Tiruchirappalli of kortweg Trichy, heeft diverse tempels, maar ook een ‘Lady of Lourdes’ kerk, en moskeeën…

De Brahmapureeswarar is speciaal, omdat het nog een Brahmatempel is ; hier kan je je lot wijzigen…

De meest stilistisch mooie tempel is de Srirangantempel, met prachtige gopoerams en paarden op ware grootte. Deze Sri Rangan-athaswamy tempel heeft een oppervlakte van 2,5 km², met oa de 1000 pilaren zaal, 21 gopoerams waarvan de grootste 73 meter hoog is en zijn zeven hoven, waterreservoirs, heiligdommen, monumentale galerijen, vormt het heiligdom een echte stad. (dit zou de 7e of 8e zelfmanifestatie van Vishnu zijn)

Speciaal, op een oeroude rotsblok staat er in deze stad ook nog de Rockforttempel De twee dammen alsook de watervallen zijn een bezienswaardigheid.

Volgens de legenden overwon Shiva in deze stad een driekoppige demon, getuigend daarvan de tempelwijk met de Sri Jambukeswaratempel.

(39) Zie H. HOEFER, Insight Guides INDIA, Zeewolde, 1995, p.240

1.8.8.8 Somnathpur (let op : West kust)

Somnathpur is nauwelijks gekend ; het bevat een heiligdom Chennakesava tempel (of Keshava tempel) uit de 13e eeuw in het Zuid Westen van India. Prachtig gesteente dat tot in de diepste details is uitgewerkt en ter ere van Vishnu. De architectuur is die van de Hoysala koningen. (gebouwd door Narasimha II, en staat model voor die Hoysala stijl. Er is een centraal plein omgeven door een ommegang met pilaren met beschadigde heiligdommen. Op een vierkant van je drie symmetrische heiligdommen (garbha-griha) die elk incarnaties van Vishnu bevatten. De pilaren, buitenmuren, plafonds zijn allemaal bewerkt met theologische motieven uit het Hindoeïsme, alsook met fragmenten uit de Ramayana en Mahabharata. De namen van de goden : Keshava, Janardhana en Venugopala zijn namen die vermeld worden in de Bhagavat Gita, allemaal verwijzend naar Krishna

1.8.8.9 Badami

De grotten van Badami, aan een meertje, bevatten enkele merkwaardige hermafrodiete beelden van Shiva. (zie colleges)

1.8.8.10 Halebidu

Halebid of Halebidu ligt in Karnataka, en was tijdens de 12e eeuw de hoofdstad van het Hoysala keizerrijk.

Twee tempels trekken de aandacht, de sterk gedecoreerde Hoysaleshwara Shiva tempel (al krijgt ook Shiva, zelfs Surya hier beelden) en de Kedareshware tempel.

De eerste tempel is een dubbel-tempel met steeds vooraan een Nandi heiligdom

Het sculpteerwerk is er indrukwekkend, en kent nergens in Europa zijn gelijke

Ook al heb je niet zo veel met tempels, je kunt Hampi eigenlijk niet bezoeken, zonder een rondje te maken langs de belangrijkste ruïnes en tempels. De Virupaksha tempel en de Vijaya vittala tempel zijn daarbij de 2 belangrijkste. (500 rps inkom) Om de tempels te bezoeken, kun je voor een paar euro kun je een tuk-tuk te huren en je rond laten rijden. Spreek van tevoren goed af wat je precies wilt en voor hoe lang. Je kunt natuurlijk ook zelf een fiets of brommer huren en de boel op eigen houtje verkennen. Wil je alle tempels zien, trek dan minimaal 3 dagen uit voor een bezoek aan Hampi

1.8.8.11

Hampi

1.9 Woordenlijst(India)

basti : Jain tempel

bazaar: winkelwijk

burka kledij voor Moslimvrouwen

Chaitya boeddhistentempel

Dargah graf van een Moslimheilige

dharamsala religieus logement

gompa Tibetaans klooster

gopuram torenpoort

juggernaut tempelwagen

mandir tempel

mandapam zuilengang voor de tempel

masjid moskee

math klooster

mullah moslim’priester’ sikhara hindoetempel

swami ingewijde monnik

torana tempelingang of portaal

vihar boeddhistenklooster

vimana centrum van een hindoetempel

Zorg voor eigen aan de colleges aangepaste kaarten !

Bibliografie

Callewaert, W. (1987). Het Hindoeïsme. Syllabus bij theologische Leergang Christendom en de wereldgodsdiensten. Leuven: CCV.

Cook, S. (2018, 10 14). tripsavvy.com Opgehaald van ganga-aarti-india-guide: https://www.tripsavvy.com/ganga-aarti-india-guide-1539713

F. Boenders, F. C. (1981). De goden uit het Oosten. Utrecht/Hasselt.

Gonda, J. (1974). De Indische godsdiensten. Wassenaar.

Hoefer, H. (1995). India Insight Guides. Zwolle: Insight guides.

J Sperna Weiland, T. V. (1982). Antwoord. Gestalten van geloof in de wereld van nu. Amsterdam.

Joustra, A. (2012). India. Hoe het land van Ghandi en Ganges een wereldmacht werd. Plus : de oude banden met Nederland. Amsterdam: Elsevier Reed Business.

Kamp, J. (1990, 5 2). Een reus die stikt in eigen arrogantie. Knack. Koestler, A. (1974). De lotus en de robot. Amsterdam.

Kreyns, G. (2011). Rough Guide India. Houten-Antwerpen: Spectrum.

Kuitert, H. (1990, 5 2). Eendracht maakt macht. Knack

Lauwer, G. D. (1988, 12 14). Geen enkel verhaal is helemaal waar. Knack

Mookerjee, A. (1988). Kali. De vrouwelijke kracht (uit het Engels vertaald). Den Haag. Nath, G. (2018, oktober 9). Strontrapen hoort bij de vacature. De Standaard

Parringer, G. (1986). De godsdiensten van de wereld. Historisch en actueel. (uit het Italiaans vertaald). Spectrum.

Peterse, L. (2018). India landengids. Dominicus.

R.P.Beaver, J. B. (1983). Handboek van de wereldgodsdiensten (uit het Engels vertaald). Den Haag.

Safi, M. (2019, januari 21). Ik ben mijn portefeuille en mijn broer kwijt. De Standaard OVERNAME van Guardian

Verleyen, M. (1990, 11 7). Het einde van een interregnum. Knack Winand M. Callewaert, I. G. (2010). Een geschiedenis van India. Ontmoetingen op wereldschaal. Leuven: Acco. www.indiaweb.nl/cultuur-india. (2019, 1 4). Opgehaald van https://www.indiaweb.nl/cultuurindia/de-geschiedenis