‘We zijn zuinig op de familiecultuur van Tosch’
Van Lienden & Kooistra is dé accountant en adviseur voor het familiebedrijf met vestigingen in Rhenen en Barneveld. Voor ons is een familiebedrijf méér dan een gewoon bedrijf. Het heeft historie, sterke familiewaarden en een grote betrokkenheid van iedereen die er werkt. Het belang van de familie is vaak groter dan het belang van het bedrijf. “Persoonlijke factoren spelen een voorname rol bij de bedrijfsmatige beslissingen die genomen worden”, aldus Jaap van Lienden, partner Van Lienden & Kooistra.
In een familiebedrijf zijn de familie en het bedrijf sterk met elkaar verweven. De onderneming, het eigendom en de familie vormen de kern van het familiebedrijf.
Van Lienden & Kooistra houdt zich veel bezig met bedrijfsopvolging binnen families. Overweeg je je onderneming over te dragen aan (één van) jouw kinderen? Dan komt er veel op je af. Het is belangrijk jezelf de vraag te stellen: ‘Wat is in het belang van mijn familiebedrijf? “Een succesvolle opvolging van het familiebedrijf staat of valt bij een gedegen plan van aanpak”, aldus Peter Kooistra, partner Van Lienden & Kooistra.
“Je hebt niet alleen te maken met accountancy en fiscaliteit, maar ook met de zachte kant van mensen met hun gevoelens”, gaat Peter verder. Er wordt bijvoorbeeld besproken wat de wensen van de eigenaren zijn, evenals de wensen van de opvolgers. Daarnaast wordt er gekeken of de opvolgers ook klaar zijn voor de opvolging. Je moet dus als adviseur goed communiceren met alle familieleden en je inleven in alle psychologische processen die meespelen. Dat kan inhouden dat er ook een gezinsgesprek plaatsvindt met kinderen die het familiebedrijf niet gaan overnemen. Ondanks dat zij niet direct betrokken zijn, zijn ze wel indirect betrokken.
“Een overname is succesvol als zowel de familieverhoudingen als de continuïteit van het bedrijf in stand worden gehouden.”
Peter Kooistra, partner Van Lienden & Kooistra.
Van Lienden & Kooistra heeft een whitepaper gemaakt met een stappenplan voor bedrijfsopvolging. In acht stappen worden de belangrijkste onderdelen van een bedrijfsopvolgingstraject behandeld, met speciale aandacht voor familie, familieverbanden en emoties. Het doel is om een solide basis te leggen voor een succesvolle overdracht van het familiebedrijf, waarbij harmonie binnen de familie behouden blijft en de continuïteit van het bedrijf gewaarborgd wordt.
Om op een laagdrempelige manier kennis te maken met de verschillende onderdelen van bedrijfsopvolging, houdt Van Lienden & Kooistra regelmatig een familietafel. Dit is een kleinschalige, gratis bijeenkomst over onderwerpen die met bedrijfsopvolging te maken hebben. Iedereen kan zich voor deze familietafels aanmelden. Houd hiervoor onze website in de gaten.
Naast de gratis familietafelevenementen biedt Van Lienden & Kooistra ook trainingen over uiteenlopende onderwerpen aan. Deze zijn te vinden op de website van familiebedrijvigheid.nl. Deze trainingen zijn gericht op het vergroten van talent, het realiseren van groei en het verbeteren van rendement binnen familiebedrijven.
Denk jij ook na over bedrijfsopvolging binnen jouw familiebedrijf? Of heb jij andere vraagstukken die spelen binnen jouw familiebedrijf waar je graag advies over wilt? De adviseurs van Van Lienden & Kooistra schuiven graag bij jouw familietafel aan!
Het belang van de familie is vaak groter dan het belang
BARNEVELD - Samen met de familie ondernemen. We doen het relatief vaak in Barneveld. 26 procent van alle bedrijven in de gemeente Barneveld is namelijk een familiebedrijf.
Dat blijkt uit onderzoek van het CBS. In totaal gaat het om 2090 bedrijven. Het grootste deel daarvan is in handen van meerdere eigenaren die samen één familie vormen. Denk bijvoorbeeld aan meerdere generaties die samen een bedrijf runnen of broers en zussen die samen aan het roer van de onderneming staan.
Slechts 34 gemeenten in Nederland hebben een hogere dichtheid aan familiebedrijven dan Barneveld. Je vindt relatief de meeste familiebedrijven op Ameland en in Staphorst. Amsterdam en Utrecht tellen juist relatief de minste familiebedrijven.
De cijfers gaan over het jaar 2020. Het CBS spreekt daarbij van een familiebedrijf als één familie direct of indirect een meerderheid van zeggenschap heeft. Bij beursgenoteerde bedrijven gaat het om 25 procent van de zeggenschap. Verder moet de familie formeel betrokken zijn bij het bestuur en het bedrijf moet ook juridisch overdraagbaar zijn. Zzp'ers tellen in de statistieken niet mee.
BARNEVELD - Doe je zaken in Barneveld?
Dan heb je vaak te maken met een familiebedrijf. In deze uitgave met de titel 'De mooiste familiebedrijven in de gemeente Barneveld' tekenen we de verhalen op van deze parels in het netwerk. Wat opvalt is dat het stuk voor stuk mooie, gezonde bedrijven zijn die maar één doel voor ogen hebben: hun klanten en opdrachtgevers bedienen met producten en diensten waar ze trots op zijn. Dat doen ze met sterke waarden, die van generatie op generatie worden overgedragen. Met een betrokkenheid die je rustig uniek kunt noemen. En met heel nadrukkelijk het oog op duurzaamheid en continuïteit op de lange termijn. Veel lees- en leerplezier!
h De redactie van Hiemstra Media, uitgever van Business in Barneveld
BARNEVELD - Ze zijn over het algemeen klein, hebben vaak een lange historie en zijn samen goed voor pakweg eenderde van alle banen in Nederland. Familiebedrijven spelen een belangrijke rol in onze economie.
Dat blijkt uit onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek. In 2020 telde Nederland 285 duizend familiebedrijven. Het gros daarvan (86 procent) heeft minder dan 10 werknemers in dienst, maar vergis je niet: ook onder de grootste Nederlandse bedrijven zitten veel familieondernemingen. Van de 500 grootste bedrijven in ons land is 39 procent een familiebedrijf, claimt belangenorganisatie FBNed.
Bij de meeste familiebedrijven (87 procent) heeft één generatie van de familie de touwtjes in handen. Ook zijn de meeste familiebedrijven (92 procent) volledig in handen van één familie. Bij 24 procent van de familiebedrijven had één eigenaar de volledige zeggenschap over het bedrijf. Bij 68 procent had het bedrijf meerdere eigenaren die samen één familie vormen en zo de volledige zeggenschap hadden.
Lange levensduur
Familiebedrijven zoals Van Ee Staal (zie pag. 8) leveren een belangrijke bijdragen aan de werkgelegenheid.
BARNEVELD - Heineken is qua omzet het grootste familiebedrijf van Nederland. SHV, bekend van onder meer de Makro, Mammoet en Nutreco, volgt de bierbrouwer op de hielen. Reisorganisatie BCD Travel completeert het podium.
Dat blijkt uit jaarlijks onderzoek van EW Magazine. Grote lokale en regionale spelers in de top 200 van familiebedrijven zijn onder meer De Heus (Ede), Denkavit (Voorthuizen) en Vreugdenhil Dairy Foods (Nijkerk).
Tiende generaties aan het roer Het oudste familiebedrijf van ons land? Dat is Bakker Verkerk uit de Meern. De roots van het bedrijf gaan terug naar 1621, de leiding is inmiddels in handen van de tiende generatie. Een meer bekende naam in de top 10 die is opgesteld door Nyenrode Business Universiteit, is Swinkels Family Brewers. De brouwer van onder meer Bavaria kent een familiehistorie die terug gaat tot 1680.
Al die familiebedrijven zorgen samen voor een forse werkgelegenheid: in totaal gaat het volgens het CBS om zo'n 2,2 miljoen banen. De gezamenlijke omzet van alle familiebedrijven in Nederland kwam uit op 456 miljard euro, de toegevoegde waarde op 115 miljard euro.
Kijken we naar sectoren? Dan komen we relatief de meeste familiebedrijven tegen in de landbouw, bosbouw en visserij. Ook in de horeca, de autohandel en -reparatie en de detailhandel zijn familiebedrijven goed vertegenwoordigd. Over het algemeen zijn die familiebedrijven relatief stabiel, blijkt uit hun levensduur. Van de familiebedrijven had 46 procent een leeftijd van 10 tot 30 jaar. 18 procent was 30 jaar of ouder. Daarmee zijn familiebedrijven gemiddeld ouder dan nietfamiliebedrijven.
De special 'De mooiste familiebedrijven van de gemeente Barneveld', editie 2023 is een uitgave van Hiemstra Media en wordt per post met ons reguliere magazine Business in Barneveld verzonden aan ondernemers en managers in de gemeente Barneveld.
© 2023 Business in Barneveld verschijnt zes keer per jaar in een oplage van 4000 exemplaren. Wél KvK ingeschreven in de gemeente Barneveld, maar geen magazine ontvangen? Contact ons via info@hiemstramedia.nl of bel (0342) 820 225.
Opvallend profileren in deze uitgave?
(0342) 820 225 of (06) 165 250 20.
Concept Redactie, fotografie en opmaak Team Hiemstra Media
Drukwerk en verzending
Succesvolle familiebedrijven zijn als goede wijn. Gelaagd van smaak, gerijpt door de jaren. En dat is precies wat je ‘proeft’ wanneer je binnenstapt bij Wijnwinkel Barneveld, waar Jan en Liesbeth van den Brink (vierde generatie) de ‘ouderwetse’ gastvrijheid koesteren en verder bouwen aan de toekomst.
Het is zaterdagmiddag. Aan de Tulpenstraat 10 in Barneveld klingelt de winkelbel onophoudelijk. Jong en oud, singles en gezinnen, ondernemers en consumenten; het publiek is zo gemêleerd als het wijnassortiment en de speciaalbieren in de rekken. Ondertussen druppelen via de webshop bestellingen binnen. Doordeweeks rijdt de bestelbus af en aan om restaurants, cateraars, bedrijven en verenigingen te voorzien van frisdranken, alcoholvrije drankjes en natuurlijk bier, wijn en gedestilleerd. Voor de kantine of bar, maar ook voor bedrijfsborrels of een open dag. En ook de op maat gemaakte relatiegeschenken of gepersonaliseerde wijn- en likeurflessen vliegen de deur uit.
In een kleine twintig jaar tijd groeide Wijnwinkel Barneveld uit tot een begrip in de omgeving. Al gaan de roots van het familiebedrijf nog veel verder terug. Naar verluidt begon Gerrit van den Brink in 1898 een zuivelhandel. Dat is dus al 125 jaar geleden! De oudste papieren dateren van 1912, de Kamer van Koophandel schrijft over een ‘melkslijterij’. Decennialang is dat de corebusiness van de familie. Tot de jaren negentig aanbreken.
Selfmade
Het is de periode waarin nieuwe wijnlanden als Australië en Chili opkomen, met wijnen die veel toegankelijker zijn dan bijvoorbeeld de Franse Bordeaux’s. Melkboer Gert van den Brink ziet kansen in Barneveld. In zijn rijdende winkel kunnen er nog wel een paar flessen bij. “Omzettechnisch stelde het in die tijd nog weinig voor hoor”, lacht Gert.
De Barneveldse ondernemer studeert in die tijd hard op druivenrassen, teeltmethodes en smaken. Tijdens vakanties
in Zuid-Italië ontdekt Gert prachtige, toegankelijke wijnen, die nog niet veel in Nederland te vinden zijn. Deze wijnen vallen ook bij de klanten goed in de smaak en zo krijgt Wijnwinkel Barneveld steeds meer vorm.
Lage drempel
In 2007 zet Gert zijn winkelwagen stil. Inmiddels is Wijnwinkel Barneveld dan al gestart. Het assortiment past aanvankelijk nog in vier IKEA-stellingen op de zolder aan de Tulpenstraat. Al snel neemt de vraag echter zo sterk toe, dat uitbreiding nodig is. Het geheim? Een uitgebreid netwerk, een lage drempel, een gastvrije houding én ontzorgen.
“Door al die jaren op de rijdende winkel heb jij een band opgebouwd met mensen”, springt Liesbeth in. “Waar mensen eerst melk kwamen halen, komen ze nu wijn halen. Je grote kracht is dat je nooit elitair over wijn deed en doet.
>> Aandacht
Geef je klanten oprecht tijd en aandacht en hou de communicatie persoonlijk. Aandacht is geen trucje dat je 'wel even' toepast. Het verschil maak je alleen als je het echt meent.
>> Klantrelaties
Wil je je klanten vasthouden, verras ze dan op zijn tijd!
Hoe de vierde generatie Van den Brink verder bouwt aan de toekomstTekst: Hiemstra Media Foto's: Fabian Boot Fotografie V.l.n.r.: Liesbeth, Willy, Erik, Jan en Gert.
En of iemand nu 5 of 50 euro aan een fles wilde uitgeven, iedereen was voor jou even belangrijk. Dat is nog steeds zo.”
Cultuur koesteren
Inmiddels staat Liesbeth samen met echtgenoot Jan aan het roer van Wijnwinkel Barneveld. Samen koesteren ze de warme cultuur die hun (schoon)ouders in de zaak stopten. “Omdat het bij ons past, de appel valt nu eenmaal niet ver van de boom, maar ook omdat we graag bijdragen aan mooie momenten. Want wijn gaat over genieten, over momenten samen. Dat is wat wij belangrijk vinden”, zegt Jan.
Warmte zit hem ook in kleine gebaren. Een snoepje voor kinderen die meekomen naar de winkel. Een belangstellende vraag. Heb je vandaag gewonnen met voetbal? Hoe is het in jullie nieuwe huis? Jan: “We zijn oprecht geïnteresseerd, dat is onze kracht. We willen onze klanten aandacht en goed advies geven en iets laten beleven in onze winkel. Dat is onze meerwaarde t.o.v. online bestellen. Hoewel dat uiteraard ook kan via onze webshop.”
Langetermijnrelaties
Door die aandacht weten niet alleen Barnevelders de wijnwinkel te vinden. “Er komen hier mensen uit onder andere Scherpenzeel, Woudenberg, Lunteren, Ede, Doetinchem en Oosterbeek. En niet alleen voor exclusieve wijnen hoor, ook voor een flesje van 8 of 10 euro. Ze hebben over ons gehoord en zijn nieuwsgierig, de persoonlijke aandacht doet de rest”, zegt Liesbeth.
“Aandacht betekent ook tijd nemen voor een goed advies”, vult Jan aan. Over wijn-spijscombinaties bijvoorbeeld.
“Ik vind het leuk om mensen te prikkelen. Dan komen ze binnen voor een Chardonnay, maar gaan ze de deur uit met een hele andere wijn. Achteraf hoor je dan dat ze enorm genoten hebben en dat geeft mij een goed gevoel. Ik ga voor de langetermijnrelatie en dat betekent dat we ons best doen om onze klanten af en toe te verrassen.”
Onverwachte overname
Dat de vierde generatie het familiebedrijf zou overnemen, was geen vanzelfsprekendheid. “In 2012 zaten mijn vrouw en ik te praten over de toekomst”, blikt Gert (73) terug. “Zij wilde stoppen, ik eigenlijk nog niet. Maar je doet het samen en dus besloten we dat we het bedrijf te koop zouden zetten. Kort daarna kwam Jan naar me toe. Pa, wat denk je ervan als we samen de zaak gaan runnen? Dat kwam voor mij als een totale verrassing, maar stiekem was ik dolbij. Achter de geraniums belanden is niets voor mij.”
Voor Jan betekende het een serieuze carrièreswitch. “Ik heb mijn vader altijd keihard zien werken. Melkboer worden? Nooit van mijn leven. Ik koos voor de architectuur, maar ik merkte door de jaren heen dat mijn werk me steeds minder energie gaf. Een verbouwing zorgt altijd voor stress, daar heb je dus constant mee te maken. Wijn is daarentegen een product dat mensen blij maakt.”
We regelen het voor je “Klanten kijken er echt naar uit om naar ons toe te komen en wat lekkers uit te zoeken. We dragen met onze dranken bij aan bijzondere momenten, waarbij we mensen ook ontzorgen. Bijvoorbeeld door gekoelde dranken te leveren voor een feestje en mee te denken over de hoeveelheid die ze nodig hebben. Of door relatiegeschenken te leveren aan een bedrijf. We proberen onze klanten het gevoel te geven:
We regelen het voor je! Maak je geen zorgen!”
Voor de overname werd geregeld, vonden er uitgebreide familiegesprekken plaats. Want Jan’s ambities waren duidelijk, maar hoe zat het met die van broer Erik? “Erik gaf al snel aan: ik heb liever de zekerheid van elke maand een vast salaris. Hij werkt ook in het familiebedrijf, regelt voor een groot deel de bezorgservice, en dat gaat goed. Als vader kan ik ervan genieten dat allebei mijn zoons op hun plek zitten, ieder in hun eigen rol”, vertelt Gert.
Blik op de toekomst
Onder de vierde generatie staat Wijnwinkel Barneveld niet stil. Integendeel zelfs. Jan: “In de afgelopen tien jaar hebben we een modern kassasysteem gerealiseerd, twee webshops gelanceerd, de marketing geprofessionaliseerd en is ons bedrijf en ons team gegroeid. Het bedrijf maakt dus op alle fronten sprongen vooruit. De kunst is om, ondanks de groei, toch dat persoonlijke karakter erin te houden. Daarom gaat er bijvoorbeeld nog steeds een handgeschreven briefje bij de online bestellingen. En we hebben nog genoeg ideeën voor de toekomst.”
Deze ideeën staan wel noodgedwongen op een wat later pitje. Nu gaat alle extra tijd zitten in het herstel van de locatie aan de Amersfoortsestraat 65 na de brand in 2020. Nog wel. Want in oktober staat de heropening op de planning. Zien we straks dezelfde winkel terug? “Dat houden we nog even een verrassing”, lacht Jan. “Een extra reden om straks te komen kijken. Jullie zijn allemaal van harte welkom.”
h wijnwinkelbarneveld.nl
Tijdelijke adres Tulpenstraat 10, vanaf het najaar 2023 Amersfoortsestraat 65.
Ze staan relatief kort aan het roer van het familiebedrijf, maar nu al denken Brechtje van den Beuken en haar broer Gerard van den Bosch na hoe ze Bosch Beton in de toekomst zouden kunnen overdragen aan de volgende generatie: als sociaal, duurzaam en circulair familiebedrijf. In gesprek over hun drijfveren én keuzes.
Rijd je over de A1 langs Barneveld? Dan kan je niet om Bosch Beton heen. Met 33.400 m2 aan productiefaciliteiten is het één van de grootste fabrieken van Barneveld. En dan hebben we het nog niet over het buitenterrein gehad, waar keerwanden klaarstaan voor het transport naar projecten in de grond-, weg- en waterbouw en de agrarische sector.
Grijs van buiten, groen van karakter Wat je aan de buitenkant niet ziet, is dat het om de meest duurzame keerwanden in de markt gaat. Gemaakt met behulp van gefilterd regen- en afvalwater en schone stroom van 18.500 zonnepanelen op het dak. En met tot wel de helft minder cement, waardoor de CO2-uitstoot tot zo’n wand 35% lager ligt dan bij traditionele keerwanden.
Met de presentatie van een nieuwe betonreceptuur zette Bosch Beton eerder dit jaar een nieuwe stap op weg naar haar ultieme missie: de productie van een 100% circulaire betonnen keerwand. Die missie hang nauw samen met wat Brechtje en Gerard zien als hun grootste zakelijke opgave: Bosch Beton klaarmaken voor de transitie naar een circulaire economie. “Beton heeft ongeëvenaarde constructieve eigenschappen en een lange levensduur. We kunnen er misschien minder van gebruiken in de bouw door bijvoorbeeld slanker en slimmer te bouwen, maar er blijft altijd beton nodig. Tegelijkertijd weten we ook dat grondstoffen steeds schaarser worden en dat de productie van met name cement sterk vervuilend is. Als we op lange termijn willen blijven bouwen met beton, moeten we daar oplossingen voor vinden”, vertelt Brechtje.
Dat Bosch Beton een koplopersrol inneemt in die transitie, heeft alles te maken met het familiekarakter van het bedrijf. Zelf namen Brechtje en Gerard de betonbusiness
in 2019 over, ooit willen ze op hun beurt het bedrijf kunnen overdragen aan de volgende generatie. “Dat moment is nog ver weg, maar je moet er wel nu al over nadenken”, zegt Gerard. “Verder zien we het ook als een verantwoordelijkheid. We zijn in Nederland één van de grotere spelers in de markt, als wij stappen zetten heeft dat impact. En eerlijk gezegd: ik vind het ook uitdagender om voorop te lopen dan om te volgen.”
Koplopersrol in de genen
Dat ondernemende karakter kregen ze van huis uit mee. Moeder Gerrie runde naast het gezin en de kalverboerderij de verkoop en logistiek, vader Gert van den Bosch pionierde met betonproducten en technieken voor de agrarische sector. “Hij had - én heeft - een ongekende drang om te innoveren. Hij was bijvoorbeeld één van de eersten met hoge sterkte beton en zelfverdichtend prefabbeton, maar ook met KIWA- en KOMOcertificeringen. En hij durfde te investeren, ook zonder dat hij precies wist hoe en wanneer hij dat zou terugverdienen. Het werk komt vroeg of laat wel naar je toe als je kiest voor kwaliteit, was één van zijn motto’s. Dat heb ik van hem geleerd”, zegt Gerard.
Brechtje zag al op jonge leeftijd hoe haar vader groots durfde te denken. Waar veel betonproducenten zich op de Nederlandse markt richtten, trok haar vader al snel de grens over naar België en Duitsland. “Als kind mocht ik soms mee in de auto naar zakelijke afspraken en kreeg ik een ijsje voor het wachten. Dat kon in die tijd nog. Onze ambitie om een Europese marktspeler te worden, is wel daar geboren.”
Brechtje, Gerard en de andere kinderen in het gezin groeiden op in het familiebedrijf, dat lange tijd gevestigd was achter het ouderlijk huis in Kootwijkerbroek. “Als we in de zomer de ramen open hadden staan, hoorde je het trillen van de mallen om de beton te verdichten. Leveranciers en klanten kwamen over de vloer in huis, waar het kantoor en de kantine waren. Vanaf mijn twaalfde liep ik rond in de fabriek. Ik ben gewoon onderaan de ladder begonnen, heb urenlang staan vegen”, vertelt Gerard. “Ook dat zit wel in onze cultuur. Je stroopt de mouwen op en doet wat er moet gebeuren. Als het druk is springen bijvoorbeeld kantoormedewerkers van ons nog steeds bij in de productie. Dat zie je in andere bedrijven niet snel.”
Jezelf bewijzen
Dat ze het familiebedrijf zouden overnemen? Dat was geen vooropgezet plan, blikken broer en zus terug. “Ik ben in 2010 in het bedrijf gekomen, Gerard volgde twee jaar later. We zijn allebei op verkoop begonnen en moesten onszelf als ieder ander bewijzen. Of misschien wel iets meer. Ik was bijvoorbeeld altijd een uur eerder dan de rest op kantoor”, zegt Brechtje.
“Onze vader heeft ons nooit gepusht om Bosch Beton over te nemen”, vult Gerard aan. “Als we dat niet hadden willen doen, had hij het bedrijf gewoon verkocht. Dat heeft hij wel eens verteld. Maar stiekem denk ik dat hij dat makkelijker kon zeggen nadat hij wist dat wij het bedrijf wilden voortzetten.”
De samenwerking? Die voelt natuurlijk. “We zijn heel complementair aan elkaar”, vertelt Brechtje. “Gerard richt zich vooral op de verkoop en grote specialprojecten, ik houd me meer bezig met alles daaraan ondersteunend.”
Daarin vertrouwen broer en zus elkaar blindelings. “Als Brechtje zegt dat ze iets oppakt, weet ik dat het voor elkaar komt. Soms misschien anders dan ik gedacht had, maar daar heeft ze dan ongetwijfeld goede redenen voor. We voelen allebei niet de drang om over elkaars schouder mee te kijken.”
Waar vader Gert en moeder Gerrie het fundament legden, bouwen Brechtje en Gerard dat verder uit. Naast de opgaven op het gebied van duurzaamheid liggen er stevige internationale ambities. Bosch Beton wil in West-Europa dezelfde sterke marktpositie opbouwen als in Nederland. “Ongeveer de helft van onze omzet komt al uit het buitenland, maar de markt is daar natuurlijk veel groter. In de Duitse wegenbouw zijn we bijvoorbeeld nog maar een kleine, jonge speler. Daar zien we veel kansen. Op termijn denken we ook aan productielocaties over de grens, om transportafstanden te beperken”, vertelt Brechtje.
Ruimte scheppen voor groei
Om zulke nieuwe groeistappen te zetten, breidde Bosch Beton onlangs het managementteam uit. Dat bestaat nu naast Brechtje, Gerard en CFO Henk Hop uit een commercieel directeur, een productiemanager en een operationeel manager office. “We zijn in de afgelopen jaren hard gegroeid. Ongemerkt komt er steeds meer op je bureau te liggen. Daardoor verlies je focus en duurt het, als je niet oppast, te lang voordat je op nieuwe ontwikkelingen kunt reageren. Voor je het weet, word je zelf de rem op de groei. Dat willen we voorkomen”, zegt Gerard.
De uitbreiding van het managementteam biedt Gerard en Brechtje ook ruimte om meer aan Bosch Beton, dan in het
familiebedrijf te werken. Brechtje: “Humaan en duurzaam ondernemerschap zijn daarbij voor ons heel belangrijk. We zouden bijvoorbeeld misschien meer kosten kunnen besparen door minder voor ons personeel te doen, of aan de kwaliteitsknoppen van ons product te draaien ten koste van de klant. Maar daar voelen we ons niet goed bij, dus dat doen we niet.”
Wederkerig zaken doen
Ook wederkerigheid is een kernbegrip in haar visie op ondernemerschap. “Ik geloof dat je pas echt toekomstbestendig bent, als je zaken zo doet dat iedereen er beter van kan worden. Want goed voor mij én goed voor jou is uiteindelijk goed voor ons allemaal. Daarom hebben we recent bijvoorbeeld ons 3e generatie betonmengsel geïntroduceerd met 50% cementreductie, zonder een meerprijs te vragen. Schonere productie voor ons, even betaalbaar voor de klant, en samen reduceren we CO2 wat voor iedereen beter is. Die wederkerigheid zit ook in de manier waarop we met medewerkers willen omgaan. Wat werkt voor jou, waar sluiten jouw talenten aan op onze behoeftes en hoe kunnen we daardoor samen nog verder groeien? Dat vinden we hier belangrijk. Ik geloof dat we mede daarom veel jongeren en zowel mannen als vrouwen aantrekken. De gemiddelde leeftijd hier is momenteel 32 jaar, dus de groeipotentie is enorm. En de man vrouw verdeling op kantoor kruipt inmiddels voorzichtig richting de 50/50. Dat is iets wat in de bouwwereld best uniek is, en ik vind het mooi om te laten zien dat dat met de juiste intentie dus niet alleen kan, maar uiteindelijk ook meer brengt.”
Hoe vader en zoon zich samen in de metaalwereld vestigen met Van Ee Staalspecialisten
Iedere dinsdagmorgen zitten Henk en Martijn Van Ee met elkaar om tafel om met elkaar te sparren. Meestal gaat dat over hun bedrijf: Van Ee Staalspecialisten. Vader Henk richtte het bedrijf 45 jaar geleden op, toen nog vanuit de schuur van zijn ouders. Nu, tientallen jaren later, is het bedrijf een gevestigde naam in de metaalbranche en heeft zoon Martijn de dagelijkse leiding. “Toch is het fijn om iedere week nog even samen om tafel te zitten.”
Tekst: Hiemstra Media
Foto's: Pauw Media
In 1978 begon Henk in de schuur van zijn ouders in Kootwijkerbroek met wat laswerk. Eerst drie dagen in de week, maar al snel werd dat een fulltime baan.
Sinds 2008 werkt Martijn bij Van Ee en sinds 2017 zit hij in het directieteam van het bedrijf. Samen met een team met twee andere directeuren heeft hij nu de leiding. “We hebben goed gekeken hoe we de juiste mensen op de juiste plekken konden krijgen. Dat is voor ons heel erg belangrijk, want op die manier bouw je de ideale werksfeer. Als ondernemer ben je niets zonder een goed team om je heen”, vertelt Martijn.
Zakelijk overleg tussen vader en zoon Ondanks dat vader Henk al een tijdje steeds meer stappen terug zet, is hij nog steeds zeer betrokken bij het familiebedrijf. “Iedere vrijdag zit ik met het directieteam, maar iedere dinsdag zitten wij met z’n tweetjes”, vertelt Martijn. Dat is niet zomaar een vader-zoon-gesprekje, maar dat gaat over zaken. “We bespreken bijvoorbeeld investeringen, maar ik breng mijn vader ook op de hoogte van verloop van projecten en wat we bijvoorbeeld doen om nieuwe collega's binnen te halen. We denken daar dan samen over na, ook omdat hij natuurlijk tientallen jaren ervaring heeft waar we uit kunnen putten.”
Henk vult aan: “Omgekeerd kijkt Martijn met een frisse blik naar het bedrijf en brengt hij nieuwe ideeën in. Zo vullen we elkaar mooi aan.” De komende jaren staan voor het tweetal in het teken van hoe Martijn het bedrijf, definitief, van zijn vader over gaat nemen. “Dat had ik 45 jaar geleden niet kunnen denken natuurlijk”, zegt Henk. "Maar dat is logisch, toch? Het begint heel erg klein en we
zijn behoorlijk gegroeid in de loop der jaren.”
Oog voor detail
De samenwerking tussen vader en zoon verloopt behoorlijk vlotjes: “We hebben eigenlijk nooit discussies
Wat begon met wat laswerk in een schuur groeide in bijna een halve eeuw uit tot een gevestigde naam in de metaalbranche. Van Ee Staalspecialisten staat anno 2023 bekend als een totaalleverancier. Van een eenvoudige spantconstructie voor een loods tot een gedecoreerde trap, stalen ballustrades of een ingewikkelde staalconstructie voor utiliteitsgebouwen. De Barneveldse staalspecialisten produceren en monteren zo ongeveer alles. Sommige projecten eindigen uit het zicht, verborgen in een bouwconstructie. Andere zijn voor iedereen zichtbaar, zoals complete wandel- en verkeersbruggen of kunstwerken van staal die in de openbare ruimte te zien zijn. Kortom, vakmanschap van Van Ee heeft geleid tot mooie projecten in architectuur, bouw en industrie.
of onenigheden waar we niet uitkomen”, vertelt Henk. “Tuurlijk. We zijn het niet altijd eens met elkaar, maar dat is logisch. Als we daar met zijn tweeën over praten en over nadenken, komen we altijd tot een oplossing.”
Het grootste verschil tussen het tweetal is het oog voor detail. Martijn legt uit: “Als m’n vader hier is, dan kan hij zo de tuin van het pand even gaan sproeien omdat ‘ie bang is dat het er anders niet mooi uit ziet. Daar zou ik niet zo snel aan denken.” Henk vult aan: “Nee, maar als je daar niet aan denkt, ziet de tuin er straks niet meer uit. Ik vind dat soort dingen hartstikke belangrijk.”
Martijn óók, zegt hij. Maar dan op een andere manier: “Ik vind het belangrijk dat het gebeurt, maar ik probeer zo te organiseren dat zulke taken goed verdeeld zijn in het team en dat het geborgd is dat die tuin mooi blijft. Het gaat natuurlijk wel om de uitstraling van het bedrijf.” Wat op een andere manier bijdraagt aan de uitstraling van het bedrijf, is de duurzame aanpak die Van Ee in 2020 introduceerde. “Samen zijn we in gaan zien dat circulair bouwen de toekomst heeft. Los van het feit dat het Rijk en aannemers hier steeds meer eisen aan opleggen, vinden we het zelf ook belangrijk om goed voor de aarde te zorgen. EECULAIR® is nu een onderdeel van ons bedrijf.”
Duurzaamheidstrend
Het is een passend verzamelbegrip voor de duurzame aanpak die Van Ee aanhoudt om toekomstgericht te bouwen. “We zien de vraag hiernaar steeds meer toenemen. Klanten die hiervoor kiezen, worden er ongelooflijk blij van. Ook zakelijk gezien moeten we gewoon met de duurzaamheidstrend mee, anders raak je achterop en dat wil je als bedrijf natuurlijk niet.”
Met zijn tweeën denken Henk en Martijn regelmatig na over de juiste stap voor Van Ee. Tegelijkertijd gaat het ook niet altijd over het bedrijf. Henk: “Als we op een verjaardag bij elkaar op visite komen of op woensdagavond een hapje eten, dan gaat het in principe niet over werk.” Dat kan soms best een uitdaging zijn, maar gaat meestal heel natuurlijk volgens het tweetal. “Als het alleen maar over werk gaat, krijgen we ook problemen met onze andere familie natuurlijk”, lacht Martijn.
Hoe de toekomst van het familiebedrijf eruit ziet, weet het tweetal niet. “Er kan natuurlijk van alles gebeuren, wij hebben niet alles in de hand. Maar de komende tijd gaan we ons wel focussen op nóg meer efficiëntie en kwaliteit, zodat we onze klanten nog beter van dienst kunnen zijn.”
Zo zet Van Ee, ook in de tweede generatie, stappen naar een stabiele toekomst.
h vaneestaal.nl
Hoe broers Ronny en Daan Morren bouwen aan
Ze behoren tot de beste ICTwerkgevers van Nederland en krijgen wekelijks aanbiedingen om het bedrijf voor een dikke zak met geld te verkopen. Voorthuizenaren Ronny en Daan Morren bouwen echter onverstoorbaar door aan ‘hun’ Tosch. “Er blijven steeds minder familiebedrijven over in de IT, dat maakt ons juist bijzonder.”
Tekst: Hiemstra Media
Foto's: Pauw Media
Hij herinnert zich het moment nog goed, nu zo’n zeven jaar geleden. Na een bedrijfskundige studie ging Daan Morren aan de slag als risicoanalist bij een groot autoconcern. “Mooi werk hoor, maar ik hield me met 0,1 procent van het bedrijfsproces bezig. Dat was het niet. Ik wilde meer impact hebben.”
Dus belt hij zijn broer Ronny. Die heeft als mede-eigenaar van Tosch een groot regionaal netwerk. “Ik vroeg hem of hij niet een leuk bedrijf kende waar ze iemand zoals ik kunnen gebruiken. Ron wist wel wat, we spraken ‘s avonds af om erover door te praten. Onderweg naar Voorthuizen belde hij me op: Daan, ik heb er nog eens over nagedacht. Wil je niet bij ons komen werken?”
Zakelijke match
Dat hij ooit zou samenwerken met één van zijn zes broers of zussen, had Ronny nooit gedacht. Maar de entree van Daan in 2016 blijkt een briljante zakelijke match. “Even gechargeerd: oprichter Erik Top en ik waren allebei meer mannen van de techniek. We groeiden vooral organisch, het overkwam ons meer dan dat we het planden. Met Daan hadden we ineens iemand in huis die nadacht over structuur en bedrijfsprocessen. Waar willen we naartoe, wat en wie hebben we daarvoor nodig? Hij ging werken áán het bedrijf”, vertelt Ronny.
Het blijkt een belangrijke pijler onder de groei die Tosch in de afgelopen jaren meemaakt. Want door bedrijfsprocessen te optimaliseren, te standaardiseren en te digitaliseren, kan het Barneveldse bedrijf bovengemiddeld veel klanten bedienen met een voor IT-begrippen relatief compacte organisatie. Daan: “Om je een beeld te geven: we hebben
maar 0,6 fte op de administratie. Bij IT-bedrijven met een soortgelijke omvang gaat zijn dat er meestal 2 tot 3.”
Steeds veranderen
Die andere pijler? Dat is een continu focus op wereldwijde techontwikkelingen. Het zorgt ervoor dat Tosch zich steeds kan meebewegen met veranderende klantbehoeftes. Ronny: “Toen we in de jaren negentig begonnen, lag de focus op operationele ICT. We leverden hardware, configureerden servers en beheerden netwerken. Door de jaren heen werd ICT meer en meer een kernproces voor onze klanten en daarmee veranderde ook onze rol. We ontwikkelden oplossingen om overal en altijd te kunnen werken, gingen steeds vaker strategisch meedenken op ICT-gebied.”
Datagedreven werken met AI
En nu staat het Barneveldse ICT-bedrijf voor een nieuwe fase: het tijdperk van data, artificial intelligence (AI) en machine learning (ML). Daan: “De vraag is niet of je daarmee aan de slag moet als bedrijf of organisatie, maar hoe snel je dat doet. Er zijn nu al voorbeelden waar datagedreven partijen complete branches op hun kop zetten. Superlegal gebruikt bijvoorbeeld AI om juridische teksten te checken. Waar een topadvocaat in 95 minuten gemiddeld 85% van de fouten opspoort, komt een AI-bot in 26 seconden tot 94%.”
Bij Tosch gebruiken ze zelf al volop kunstmatige intelligentie, bijvoorbeeld als co-pilot bij het programmeren van data-oplossingen voor klanten. Daan: “Ook onze rol verandert door de opkomst van AI. We krijgen een meer strategische en adviserende rol, waarbij we onze klanten helpen om datagedreven te
een IT-bedrijf dat als een magneet klanten én medewerkers aantrekt
werken en nieuwe tools te integreren in hun strategie en bedrijfsprocessen.”
Daarvoor is er nog wel het nodige werk aan de winkel. “Iedereen wil aan de slag met AI, maar wat veel mensen vergeten is dat kunstmatige intelligentie alleen werkt als je data op orde zijn. Pas dan kun je geavanceerde analyses maken over waarom iets gebeurt in je bedrijf of nog beter: voorspellingen doen over wat er nog gaat gebeuren. Daar ligt een gigantische opgave waar wij onze klanten bij gaan helpen, met nieuwe tools als Microsoft Fabric. Tegelijkertijd blijven we ook partner voor bijvoorbeeld je online werkplek of cybersecurity”, vertelt Daan.
Complementair aan elkaar
Dat doet Tosch als een familiebedrijf, nadat oprichter Erik Top in 2020 een nieuwe weg insloeg. De twee broers vullen elkaar daarbij naadloos aan. Daan: “Ronny is super technisch. Hij doorgrondt de meest complexe technieken en kan oplossingen voor zich zien voordat ze bestaan. Tegelijkertijd houdt hij wel steeds het belang van klanten voor ogen: wat is voor hen functioneel? Die balans is een van zijn grote krachten.”
Omgekeerd waardeert Ronny de helikopterview die zijn jongere broer meebrengt naar de zaak. “Daan kijkt met een gezonde afstand naar onze processen en strategie. Hij is ook breed georiënteerd. Hij volgt niet alleen ontwikkelingen in de IT op de voet, maar kijkt ook hoe koplopers in de markt ermee werken. Met die helikopterview daagt hij mij ook regelmatig uit om na te denken over onze dienstverlening.”
Elke dinsdagmorgen zitten ze bij elkaar in het ‘Torentje’
om samen te sparren over Tosch en om beslissingen te nemen. Ronny: “We vertrouwen elkaar volledig, maar veel dingen zijn gewoon leuker om samen te beslissen. En zeker als het om nieuwe medewerkers gaat, vinden we het heel belangrijk dat we daar allebei het juiste gevoel bij hebben. We zitten in de luxepositie dat mensen hier graag willen werken. Alleen dit jaar hebben we al meer dan 75 sollicitaties gehad en ook is er dit jaar en vorig jaar nog niemand vertrokken. Dat komt mede omdat we zuinig zijn op onze cultuur en we de 'wil' van een kandidaat belangrijker vinden dan de skill.”
In die cultuur van Tosch zie je elementen terug van het gezin waarin de broers opgroeiden. “Bij ons thuis was iedereen even belangrijk en kon er over alles gepraat worden. Dat vinden we binnen Tosch ook belangrijk. Daarom hebben we bijvoorbeeld geen directiekamer, maar zitten we op de werkvloer tussen de collega’s en organiseren we elk kwartaal een meeting waarin we het complete team betrekken bij onze volgende stappen”, vertelt Daan. Nog zo’n waarde uit huize Morren die je terugziet in de Tosch-cultuur? Betrouwbaar zijn. Ronny: “Als je iets belooft, dan doe je het ook. En als je iets doet, dan doe je het goed. Dat kregen we van huis uit mee. Dat is binnen Tosch ook de standaard. Ik zou me echt schamen als ik bij een klant kom terwijl we iets niet goed geregeld hebben. Ik vind het ook belangrijk dat we steeds nadenken: waar helpen we een klant écht mee? Als je wilt kun je in de ICT snel geld verdienen met oplossingen waar klanten eigenlijk niet bij gebaat zijn. Maar dat zou ingaan tegen alles waar we voor staan.”
Wat: ICT, DATA en Cybersecurity
Voor wie: MKB-bedrijven
Hoe: met 37 slimme collega’s
Waar: in Barneveld
• Breng in je directie- of managementteam complementaire persoonlijkheden samen.
• Blijf in een krappe arbeidsmarkt kritisch op wie je aanneemt: geef topprioriteit aan een fit op cultuur.
• Optimaliseer je workflows tot in detail en automatiseer zoveel mogelijk routinematige processen, zodat je meer tijd overhoudt voor taken die een verschil maken voor je klanten.
Om diezelfde reden wijzen de broers consequent aanbiedingen af van investeerders die geïnteresseerd zijn in Tosch. Daan: “Ik krijg wekelijks pitches toegestuurd, helemaal toegesneden op ons bedrijf. We hoeven bij wijze van spreken alleen nog maar onze handtekening te zetten. Om ons heen zien we regelmatig bedrijven met een soortgelijke omvang opgekocht worden. Ze komen dan in handen van investeringsbedrijven, die een groep vormen en zo’n bundel aan bedrijven met een mooie winst doorverkopen. Daarmee gaat vaak ook het karakter van de bedrijven verloren. De medewerkers lopen weg, de klanten ervaren minder nabijheid. Het is nooit een doel op zich geweest, maar langzamerhand worden we juist als familiebedrijf speciaal in onze branche!”
h tosch.nl
De Keukenmakery: bedreven meubelmakers met liefde voor handwerk
De Keukenmakery brandde tot twee keer toe volledig af. Er een punt achterzetten zou niemand ze kwalijk hebben genomen. Maar dankzij veel hulp pakten Gerrit van den Brink en zijn zoons de draad weer op. De Keukenmakery is een onderneming die bloeit als nooit tevoren. Niet met snelle verkoop en gladde praatjes. Wél door ambachtelijke kwaliteit te leveren op een manier die past bij een écht familiebedrijf.
Zesentwintig jaar geleden richtte Gerrit van den Brink
De Keukenmakery op. In de jaren die volgden vond een groeiend aantal betaalbare, handgemaakte keukens en meubels van topkwaliteit een weg richting een particuliere en zakelijke klantenkring. Sinds vier jaar is het bedrijf gevestigd op bedrijventerrein De Valk. Die verhuizing vindt zijn oorsprong in twee gebeurtenissen die een zware wissel trokken op de bedrijfsvoering en die tot op de dag van vandaag voelbaar zijn: tot twee keer toe brandde de onderneming van Gerrit tot op de grond toe af.
Opkrabbelen
De gevolgen waren enorm. Als je tot twee keer toe je bedrijf in puin ziet liggen, hoe moet je dan verder? Nog altijd kampt Gerrit met de gevolgen van een burn-out die onvermijdelijk bleek. “Toen ik het laatste restje puin van de tweede brand wegbracht, ging het mis. Alsof ik van een berg viel. Ik kon helemaal niets meer. Ik heb er met behulp van talloze gesprekken vier jaar over gedaan om weer op te krabbelen. Om nooit meer de oude te worden.”
vader over te nemen”, blikt zoon Martijn terug. “Alles wat daarvan over was waren lopende opdrachten, een schuld én een goede naam. Best een risico, want konden we dit wel? Ineens moesten we ook nauw samenwerken. Wie doet wat? Welke investeringen gaan we doen?”
“Mijn broer Erik is bijvoorbeeld best wel ondernemend. Ik ben net als mijn vader wat voorzichtiger. Daarin heb ik veel geleerd. Want in de afgelopen jaren heb ik bij bijna alle investeringen gemerkt dat ik van tevoren voorzichtig ben geweest. Dan is het goed dat je iemand naast je hebt die zegt: gewoon gas erop en doorpakken.”
Elkaar aanvullen
Inmiddels runt Martijn De Keukenmakery samen met zijn vader, die inspringt wanneer zijn gezondheid dat toelaat. Jongste broer Bart werkt sinds 2,5 jaar in de zaak en heeft de ambitie om op termijn samen met Martijn het bedrijf voort te zetten. “We vullen elkaar goed aan. Bart is een manusje-van-alles, heeft overzicht over de projecten en stuurt goed aan. Ik heb de technische kennis en kan goed tekenen waardoor ik zowel de klant als de collega’s op de werkvloer goed kan bedienen.”
De periode die volgde was een lastige, maar ook een tijd waarin De Keukenmakery verder gevormd werd tot wat het nu is. Gerrit's vier zoons, en vele anderen, schoten hem te hulp om in een inderhaast ingericht tijdelijk onderkomen de lopende opdrachten te kunnen realiseren. Een hectische periode waarin de broers elkaar intensief tegenkwamen.
“In korte tijd moesten we besluiten om de zaak van onze
Nieuwe klanten blijven zich aandienen en de werkzaamheden breiden ook steeds meer uit met zakelijke klanten. “De laatste jaren werken we steeds meer voor bedrijven in de omgeving van Barneveld. Zo hebben we diverse kantinekeukens, kantoorinterieurs, balies en kasten geleverd, onder meer voor in showrooms en winkels. We merken dat het persoonlijke contact en de klik hierbij ook gewaardeerd wordt.”
h dekeukenmakery.nl
‘In korte tijd moesten we besluiten om de zaak van onze vader over te nemen’
Dat het dna van een familiebedrijf niet alleen in de genen van de familieleden zit? Dat blijkt elke dag bij Schuiteman Accountants & Adviseurs. Relatiemanagers Annette Monshouwer en Johan Jol vertellen hoe de familiecultuur vorm krijgt in hun dagelijks werk.
Tekst: Hiemstra Media
Foto's: Pauw Media
Als relatiemanagers zijn Annette en Johan het eerste aanspreekpunt en de adviseur voor ondernemers. “We sparren bijvoorbeeld over het werkkapitaal dat ze nodig hebben om verder te groeien, maar ook over zaken als de herstructurering van werkmaatschappijen of de rol die een ondernemer in zijn bedrijf heeft. Vaak help ik een ondernemer zelf met een advies, maar soms breng ik ze ook in contact met één van onze financiële, fiscale of juridische specialisten”, vertelt Johan.
Opvolging in het familiebedrijf Een deel van de klanten zijn zelf een familiebedrijf. Johan en Annette zien dat deze bedrijven vaak net als Schuiteman een langetermijnvisie hebben. Ze maken geen rare sprongen, groeien gestaag. Wat ook typerend is? “De betrokkenheid die je in zulke bedrijven ziet. Niet alleen de familieleden, maar ook medewerkers zetten vaak een stapje harder voor elkaar”, zegt Annette. Waar in het verleden de volgende generatie vaak automatisch het familiebedrijf voortzette, is dat nu minder vanzelfsprekend, ziet de Voorthuizense relatiemanager. “Niet ieder kind wordt gelukkig van het ondernemerschap en heeft daar ook de vaardigheden voor. Ik ga daar vroegtijdig het gesprek over aan met ondernemers en breng ze eventueel in contact met onze organisatieadviseur, die kan ondersteunen met interviews, assessments, coaching en begeleiding.”
Betrokkenheid begint in eigen huis
Dat het helemaal niet erg hoeft te zijn dat een volgende generatie het familiebedrijf niet voortzet? Daar is Schuiteman zelf het beste bewijs van. Het kantoor werd in 1968 opgericht door Hein Schuiteman en werd later mede voortgezet door zijn zoon Evert-Hein. Die nam in 2020 weliswaar afscheid van het kantoor, maar de familiecultuur bleef. “Ook al zijn we inmiddels met ruim 180 collega’s, de organisatie is nog altijd heel plat. Ik kan hier gewoon bij
iedereen binnenlopen zonder afspraak. Wat er ook op je visitekaartje staat, iedereen is hier even belangrijk en we delen lief en leed”, vertelt Annette. “Wat ik mooi vind is dat de directie aan medewerkers vraagt om mee te denken over de visie en strategie”, vult Johan aan. Die betrokken cultuur wordt door Schuiteman niet als vanzelfsprekend beschouwd. In de onboarding voor nieuwe collega’s en de ontwikkelprogramma’s voor medewerkers is er structureel aandacht voor de vier kernwaarden: ondernemend, persoonlijk, eerlijk en no-nonsense.
Adviseren met oog op de lange termijn
Hoe krijgen die kernwaarden invulling in het dagelijks werk van relatiemanagers Johan en Annette? “De ultieme vorm van ondernemend zijn, is wat mij betreft aansluiten bij de behoefte van de klant”, zegt Annette. “De ene ondernemer vindt makkelijk zelf zijn weg, de ander vindt het prettig als je breed meedenkt. Er is geen aanpak die voor iedereen werkt, je moet jezelf steeds afvragen: hoe help ik deze ondernemer verder? Wat is zijn of haar verhaal en hoe kan ik helpen om zijn of haar ambities te behalen?”
Een klant écht helpen betekent voor Johan optreden als sparringpartner voor de ondernemer en op financieel en fiscaal gebied ontzorgen. “De mogelijkheden gebruiken, met de insteek om het praktisch en eenvoudig te houden, maar fiscaal wel zo optimaal mogelijk. Met als speerpunt uiteraard dat de geest van de wet leidend is in de advisering. Want dat iets fiscaaltechnisch kan, betekent niet dat je het automatisch ook moet doen. Soms is het beste advies een simpel advies: niet doen. Ook al levert ons dat minder op en kunnen we daardoor niet laten zien hoe deskundig we zijn. De langetermijnrelatie met een klant is namelijk veel meer waard.”
h schuiteman.com
Ze hebben meer dan eens bij een klant gezeten die pas na afloop ontdekte met vader en zoon te maken te hebben. Want te koop lopen met zijn achternaam vindt Marc van der Boon (28) niet nodig. Zijn vader René beschouwt de expertise en aanwezigheid van zijn zoon binnen Leertouwer weliswaar als een voorrecht, maar verbindt er vooralsnog geen conclusies aan voor de toekomst.
Tekst: Hiemstra Media
Foto's: Pauw Fotografie
Of hij drie jaar geleden een officieel sollicitatiegesprek heeft gehad? “Niet echt”, geeft Marc lachend aan. “Nou ja, informeel. Aan de keukentafel. Maar de maanden daarvoor hebben we het er natuurlijk uitvoerig over gehad binnen de familie. Mijn studie lag al een aantal jaar achter me. Ik had inmiddels meters gemaakt als consultant bij een onderneming in Utrecht, en binnen Leertouwer konden ze iemand met mijn kennis, ervaring en achtergrond goed gebruiken.”
Al op de basisschool
Hij noemt zichzelf ondernemend. Geen specialist maar een generalist. En ‘als snotneus op de basisschool’, zoals hij het zelf uitdrukt, wist hij al dat hij in het bedrijf van zijn vader wilde werken. “Dat is vroeg inderdaad, maar het is wel de reden geweest dat ik bedrijfskunde ben gaan studeren. En omdat het me gezond leek om werkervaring op te doen bij een ander bedrijf, ben ik dat eerst gaan doen. Drie jaar geleden ben ik bij Leertouwer gaan werken. Ik kan me hier volop ontwikkelen, leer de organisatie kennen en werk samen met collega’s aan interessante projecten.”
Van dichtbij ziet Marc hoe er binnen Leertouwer onder leiding van zijn vader grote stappen worden gezet. “Er gebeurt ontzettend veel in de technische installatiebranche”, geeft René aan. “De energietransitie, automatisering en robotisering, de noodzaak om data slim en efficiënt in te zetten in je interne en externe bedrijfsvoering, elektrificatie en ga zo maar door. Binnen Leertouwer hebben we - naast goede technische vakmensen - jonge mensen zoals Marc nodig. Jonge mensen die ervoor gestudeerd hebben, nieuwe inzichten geven en hun kennis kunnen delen.”
Niet dat hij anders had verwacht, maar de samenwerking met zijn vader kent voor Marc na drie jaar vooralsnog alleen voordelen. Niet alleen geniet hij als jonge en ambitieuze bedrijfskundige van de uitdagende projecten waaraan hij samen met collega’s werkt, hij heeft zijn vader
bovendien op een andere manier leren kennen. “Ik krijg een completer plaatje van hem. Voorheen kende ik hem alleen als mijn vader, maar nu zie ik hem ook in zijn rol als ondernemer en leidinggevende. Iemand die verantwoordelijkheid draagt voor de mensen die hier werken. Als kapitein op het schip, die weloverwogen beslissingen neemt, knopen doorhakt, richting geeft. Ik hoorde altijd dat ik op mijn moeder lijk, maar ik kom er steeds meer achter dat ik ook veel gemeenschappelijk heb met mijn vader. Dat ik dezelfde aanpak heb bijvoorbeeld en over veel zaken hetzelfde denk.”
Als hij naar zijn zoon Marc kijkt, denkt René onwillekeurig weleens terug aan de periode dat hij zelf als jonge jongen het bedrijf van zijn vader inkwam, waar hij op 32-jarige leeftijd eigenaar van werd. En trekt hij vergelijkingen met de onderneming en zichzelf toen en nu. Verschillen zijn er zeker. Niet alleen door de razendsnelle technologische ontwikkelingen in de installatiebranche, ook door de
• Wat je zelf als normaal of vanzelfsprekend beschouwt, kan door medewerkers als onderscheidend worden ervaren.
• Of de volgende generatie nu wel of niet de ambitie heeft om het bedrijf over te nemen op de lange termijn, het is altijd slim én gezond om eerst ervaring op te doen buiten het eigen familiebedrijf.
• Een gezond familiebedrijf streeft continuïteit na in de relaties met klanten en medewerkers en heeft een goede langetermijnvisie.
• Innovatieve bedrijven hebben jonge mensen nodig met frisse inzichten die hun kennis kunnen inbrengen.
toegenomen omvang van het bedrijf: destijds net 100 medewerkers en nu rond de 170. Desondanks is Leertouwer nog steeds een echt familiebedrijf, met een echte familiecultuur. Waaruit dat volgens René blijkt? “Een gezond familiebedrijf heeft heel sterk een langetermijnvisie. En streeft continuïteit na in de relaties met klanten, medewerkers en leveranciers.
Bij Leertouwer is dat onder leiding van mijn vader sterk ontwikkeld. Er werken hier mensen die al langer bij het bedrijf zitten dan ik. Voor de vakantieperiode hadden we onze zomerbarbecue waar we twee medewerkers in het zonnetje hebben gezet die hier al 25 jaar in dienst zijn. Er was daar zelfs een gepensioneerde aanwezig die hier vijftig jaar gewerkt heeft. Ook de relatie met veel klanten en leveranciers dateert al van vele tientallen jaren terug. Dat zegt iets over het dna en de cultuur van dit bedrijf. Maar er zijn ook mensen die een aantal jaar hun kennis inbrengen en dan weer vertrekken. Ook dat brengt hen persoonlijk en ons als bedrijf weer een stap verder.”
Diezelfde familiecultuur heeft hem in zijn jaren als
beginnend ondernemer ook de nodige hoofdbrekens gekost, vertelt René. Want de keerzijde van de medaille die familiebedrijf heet, laat ook uitdagingen zien. “Als je lang samenwerkt en op de werkvloer vertrouwd raakt met elkaar, kan het bijvoorbeeld moeilijk zijn om elkaar feedback te geven zonder dat het persoonlijk wordt opgevat. De neiging kan ontstaan om vanwege de lieve vrede bepaalde zaken maar te laten zoals ze zijn. Ik heb moeten leren om helder en duidelijk te communiceren, ook als een boodschap niet per se leuk is. Ik leer ook steeds beter om mezelf daarin kwetsbaar op stellen. Te laten zien dat ik ook niet altijd alles weet, maar dat ik het op een goede manier wil aanpakken en dat we er met elkaar wel uitkomen.”
Nog een kenmerkende eigenschap van een familiebedrijf als Leertouwer? Dat de dagelijkse gang van zaken door medewerkers als vanzelfsprekend wordt beschouwd, terwijl het door nieuwelingen wellicht als bijzonder wordt bestempeld. Klein voorbeeld? “Laatst hadden we een medewerkersmeeting. Na afloop moest de ruimte
weer leeggeruimd worden en werd ik door een nieuwe medewerker aangesproken. Hij was verbaasd dat ik had meegeholpen met het sjouwen van de stoelen. Dat is toch grappig? Zelf vinden we dat hier normaal. Soms heb je even een opmerking nodig van anderen om te beseffen dat vanzelfsprekend blijkbaar ook bijzonder kan zijn.”
Toekomst
In het proces van het leren kennen en eigen maken van de organisatie zijn het deze en vele andere zaken waar Marc regelmatig over spart met zijn vader, geeft hij aan. En voelt hij zich door zijn omgeving aangemoedigd om de keuzes te maken die hij wil. “Het is wat mij betreft juist heel goed dat Marc nog zo jong is”, geeft zijn vader aan. “Dat geeft hem tijd en ruimte om alle ins en out van het bedrijf te leren kennen. Te bepalen waar zijn kracht ligt en te ervaren of het plezier en de ambitie blijvend is. De toekomst ligt nog open.”
h leertouwer.nl
John van Ginkel was nog piepjong toen hij op zijn 18e bij zijn vader in het familiebedrijf ging werken. In een klein bedrijfspand aan de Marconistraat verkocht zijn vader toen al keukens en dat doet John vandaag de dag nog steeds in een écht familiebedrijf. Want niet alleen zijn vrouw en dochter draaien als familie mee: het hele team van wel veertig man voelt als familie. “Het is prachtig om te zien waar we nu staan.”
Het is een begrip geworden in Barneveld: het keukencentrum van Van Ginkel Keukens. Tientallen keukens in allerlei soorten en maten laten keukenkopers de talloze mogelijkheden voor hun nieuwe keuken zien. John van Ginkel, nu 58 jaar oud, nam het bedrijf op zijn 35e over van zijn vader. “Ik vond werken al heel vroeg véél leuker dan school.” Nu, 23 jaar later, dendert dit avontuur nog onverminderd door. Want datzelfde pand waar zijn vader ooit ook werkte, is inmiddels al meerdere keren uitgebreid en gemoderniseerd.
Personeel fungeert als voetbalteam
“Toen ik het bedrijf overnam, hadden we vijf mensen in dienst. Inmiddels is het bedrijf behoorlijk gegroeid”, zegt Van Ginkel. In het keukencentrum lopen tegen de veertig medewerkers rond. “Het is een fantastische groep mensen die echt fungeren als een team. Ik vergelijk het zelfs vaak met een voetbalteam. Iedereen gaat hier voor elkaar door het vuur om de klant tevreden te maken. Dat zijn waarden, die altijd al voorop hebben gestaan binnen dit bedrijf.”
Want van zijn vader nam Van Ginkel het klant-iskoning-principe maar wat graag over. “Dat blijft een punt waarop je het verschil kunt maken. Als een klant bij ons binnenkomt doen we er als team alles aan om hem of haar respectvol te behandelen en verder te helpen met de vraag die er is.”
En dus stopt Van Ginkel al sinds de overname heel veel energie in het bedrijf. “Als je iets overneemt van je vader, dan wil je het al heel snel ‘beter’ doen. Niet omdat mijn vader het niet goed deed, maar omdat ik wil presteren en wil laten zien dat ik het óók kan”, vertelt hij. Het voordeel van John was dat het bedrijf toentertijd nog redelijk klein was. “Toen hadden we dus vijf personeelsleden en kon ik als ondernemer meegroeien met het bedrijf. Nu is het zoveel groter: ga er maar aan staan als je nu nog een bedrijf van deze grootte over moet nemen.”
De dochter van John, Manon, werkt samen met zijn vrouw Wilma bij EigenStijl Wonen: een tweede bedrijf dat ook uit de koker van de keukenzaak is ontstaan en die grenst aan het keukencentrum.
De bedoeling is dat Manon EigenStijl later helemaal van Wilma over gaat nemen. Tot de overname door Manon wordt het bedrijf klaargestoomd om nóg beter en stabieler te worden. De wisselwerking tussen Van Ginkel Keukens en EigenStijl Wonen is er al vanaf het begin. Wilma startte haar woonwinkel in de kelder van de keukenzaak, maar breidde al snel uit. Inmiddels heeft de woonwinkel een grote showroom in het pand en zie je de unieke touch van Wilma en Manon overal terug. Zo vinden klanten in de hypermoderne keukens van Van Ginkel het meubilair van EigenStijl terug. “Dat is uniek voor ons: het zorgt ervoor
dat we onze klanten volledig kunnen ontzorgen, want een keuken is misschien wel het belangrijkste in huis, maar iedereen wil óók een fijne bank om op te zitten.”
‘Bijzonder om met elkaar samen te werken’ Klanten lopen makkelijk een rondje door de twee winkels, die binnen aan elkaar verbonden zijn. John, Wilma en Manon komen elkaar tijdens de werkdag daardoor ook regelmatig tegen. Maar, als familie op zakelijk gebied samenwerken, heeft ook een moeilijkere kant. Want wat doe je als je het volstrekt met elkaar oneens bent? “Dat komt bij ons ook weleens voor, maar we versterken elkaar juist”, vertelt Manon. “Het is juist goed als je het soms oneens bent, want uit onze discussies komen uiteindelijk altijd mooie dingen.” John vult aan: “Neem bijvoorbeeld het ontwerp van een keuken. Manon heeft haar stijl en ik heb die ook. Als we onze beide creatieve kijk op de dingen combineren, komen we altijd tot iets nieuws wat onze klant vaak heel mooi vindt.”
En dus blijft het drietal elkaar voorlopig versterken én met elkaar samenwerken. Dit jaar doen ze dat extra feestelijk: Van Ginkel Keukens bestaat namelijk 65 jaar. John: “We zitten ook nog eens vijftig jaar op deze locatie dus dat is echt een feestje waard, met het hele team.”
h vanginkelkeukens.nl
John
gaat voor elkaar door het vuur om de klant tevreden te maken”Tekst: Hiemstra Media Foto's: Pauw Media
Een goed product is belangrijk. Het verschil maak je als bedrijf door de manier waarop je met mensen omgaat. Die les kreeg ondernemer Richard Wentzel van Impex met de paplepel ingegoten.
Het Barneveldse familiebedrijf ontwikkelt, produceert en levert kwalitatief hoogwaardige drinknippels en innovatieve drinkwatersystemen voor pluimvee. Die zorgen ervoor dat kippen altijd toegang hebben tot schoon, koel en vers drinkwater. “Het belang daarvan wordt nog wel eens onderschat, maar kippen bestaan voor 70 procent uit water. Bij alle belangrijke processen in hun lichaam speelt water een rol. Als een kip niet voldoende drinkt, heeft dat grote invloed op productieresultaten en het welzijn van de dieren”, vertelt Richard Wentzel.
Relaties voor het leven
Sinds 2007 staat hij aan het roer van het Barneveldse familiebedrijf, dat wereldwijd actief is. Van Indonesië tot de Verenigde Staten en van Colombia tot Algerije; je vindt de drinkwatersystemen van Impex in meer dan 90 landen. De basis voor dat mondiale netwerk werd gelegd door Richard's vader: Willem Wentzel.
“Hij snapte al vroeg dat onze echte groeikansen over de grens lagen. En dus stapte hij in het vliegtuig naar bijvoorbeeld Azië, om daar onze drinknippels te demonstreren. Waar veel vertegenwoordigers direct na een beurs weer naar huis vlogen, bleef mijn vader juist. Dan bezocht hij de bedrijven met wie hij contacten had gelegd op de beurs en sprak hij met ze over hun uitdagingen en behoeften. Op die manier bouwde hij relaties voor het leven, want veel klanten uit die tijd zijn nog altijd bij ons.”
Loyaliteit als kracht
Inmiddels vliegt Richard Wentzel zelf regelmatig de wereld over. Net als zijn vader steekt hij veel tijd en aandacht in het onderhouden van relaties met dealers en leveranciers. “Een andere les die ik van hem leerde is dat loyaliteit een van je grootste krachten is. Wij switchen bijvoorbeeld niet snel van partners of leveranciers. Dat kost soms op korte termijn iets meer, maar levert je op lange termijn zoveel meer op.”
Die loyaliteit gaat bij Impex ver. Het beste bewijs daarvan? Dat vind je misschien wel in Weilmunster. In 2014 ging er een schok door het kleine Duitse dorp toen de fabriek afbrandde waar Impex haar drinknippels produceerde. Veel dorpsbewoners werkten in de fabriek, die daarmee een cruciale rol speelt in de lokale economie. Waar veel andere bedrijven de kans zouden aangrijpen om een herstart te maken op een meer strategische locatie, bleef Impex het dorp trouw. Er werd een gloednieuwe, 4000 m2 grote fabriek teruggebouwd met de nieuwste machines, high tech robots en een eigen drinkwaterlaboratorium. Een keuze die ervoor zorgt dat de Wentzels nog altijd op handen worden gedragen in het dorp.
Geen woorden, maar daden
Zelf vindt Richard Wentzel het eigenlijk geen verdienste. “Ik vind het normaal dat je er bent voor mensen die betrokken zijn bij je bedrijf. Juist in mindere tijden komt het aan op je daden in plaats van je woorden. Ik geloof dat je daar ook veel voor terugkrijgt.”
“Veel medewerkers werken hier al jarenlang en zien Impex als meer dan een werkgever. Het bedrijf voelt ook een beetje van hen”, vult partner Angelique de Graaf, HRmanager bij Impex aan. “Daar zijn we trots op en de warme cultuur in het bedrijf is belangrijk voor ons. We willen dat medewerkers zich gezien en gehoord voelen, want zij maken de organisatie. Als medewerkers lekker in hun vel zitten, dan merken klanten dat.”
“Absoluut”, zegt Richard. “Dat krijg ik ook terug van onze dealers uit bijvoorbeeld Colombia of Thailand. Jullie zijn er altijd voor ons, het voelt alsof we familie zijn. Als je weet wat familie in die landen betekent, is dat het mooiste compliment dat je kunt krijgen!”
h impex.nl
Richard Wentzel (Impex) bouwt als tweede generatie aan een warm internationaal familiebedrijfTekst: Hiemstra Media Foto's: Fabian Boot Fotografie
Roordink Bedrijfswagens groeide uit van een klein familiebedrijf tot een bloeiend bedrijfswagencentrum
Zijn vader Gijs was een pionier. Een slagvaardige ondernemer die overal kansen zag. Twee jaar voordat de oprichter van Roordink Bedrijfswagens overleed, kreeg Bert Roordink de leiding over het familiebedrijf, waar verspreid over vier locaties ruim honderd mensen werken. Dat doet hij op zijn eigen manier. Bedachtzaam, realistisch en (“net als mijn vader”) betrokken.
Tekst: Hiemstra Media
Foto's: Fabian Boot Fotografie
Bert Roordink moet er zelf om lachen als hij het vertelt: de plek waar nu het bureau staat waaraan hij dagelijks werkt, vergadert en gesprekken voert, was ooit zijn slaapkamer. En de tegenoverliggende kantoorruimte? Daar werd jarenlang gedoucht door het gezin Roordink. Een familiebedrijf in optima forma dus.
Van jongs af aan was Bert op de werkvloer te vinden. Als zoontje van de baas was dat niet altijd makkelijk, geeft hij aan. “Je moet twee keer zo hard werken om te bewijzen dat je het net zo goed kunt als je collega’s. Ik zie het nu ook bij mijn twee zoons van 17 en 20 die hier in hun vrije tijd werken. Ze moeten extra hun best doen. Niet omdat ik het zeg, maar om geaccepteerd te worden.”
Meewerken
Dat hij bij Roordink Bedrijfswagens zou gaan werken was voor Bert niet vanzelfsprekend. Toch stapte hij eind jaren negentig in als service-adviseur, om vervolgens door te groeien naar de functie van bedrijfsleider en later technisch directeur. De samenwerking met zijn vader? “Die was goed, maar verliep niet altijd zonder slag of stoot. We zijn heel verschillend en pakten de zaken allebei anders aan. Dat was vroeger al zo. Als de auto werd ingepakt voor de vakantie, konden we dat beter niet samen doen. Het was of hij, of ik. Dan ging het prima. Eigenlijk ging het zakelijk ook zo. Ik was verantwoordelijk voor mijn deel en kon daarover na overleg mijn eigen beslissingen maken.”
Soms probeerden collega’s hen wel tegenover elkaar uit te spelen, herinnert Bert zich lachend. “Gingen ze eerst bij mij peilen hoe ik over dingen dacht en daarna bij senior, zonder te vertellen dat ze al bij mij waren geweest. Je vader
vindt het goed, kreeg ik dan te horen. Terwijl ik al een besluit had genomen. Dan hadden we wel even een goed gesprek met elkaar om de boel weer duidelijk te krijgen. Maar dat lukte altijd.”
Zelf is hij bedachtzamer dan zijn vader was, denkt Bert. Minder impulsief. “Mijn vader was iemand die altijd en overal kansen zag en snel beslissingen nam. Daar heb ik veel van kunnen leren. Want je kunt een nacht slapen voordat je een nieuwe stap zet of een beslissing neemt, maar als die nacht voorbij is zijn de feiten onveranderd. Ik heb geleerd dat snel besluiten nemen je in veel gevallen op een voorsprong zet.”
Leren delegeren
Over de nacht gesproken. Wakker van zijn werk ligt hij nooit. Op zijn nachtkastje ligt altijd een kladblokje met een pen ernaast. “Als me iets te binnen schiet noteer ik het. Dan draai ik me om en slaap ik lekker verder.” Hij is een man van structuur, geeft hij aan, bijna op het perfectionistische af. “Dat was mijn vader ook, maar hij kon er als geen ander een praktische draai aan geven. Dat vind ik knap. Hij zei altijd: ‘De laatste twintig procent kost qua tijd, energie en geld net zoveel als de eerste tachtig procent’. Daarmee bedoelde hij: een 8 is ook goed genoeg. Streef niet naar een 10, want die laatste twee punten staan niet in verhouding met de inspanning die je ervoor moet leveren. Hij had gelijk. Er glipt bij mij heus nog weleens een 9 tussendoor, maar naarmate ik ouder word neem ik steeds makkelijker genoegen met een 8. En in het verlengde daarvan leer ik ook steeds beter delegeren. Iemand doet het anders dan ik zou doen, maar het is goed. Goed genoeg.”
Sinds het overlijden van zijn vader in 2016 denkt hij bij het nemen van grote beslissingen vaak aan wat senior gedaan zou hebben. ”Dat neem ik mee in mijn overwegingen. De laatste keer was dat bij het sluiten van onze vestiging in Coevorden, in juni dit jaar. Dat was nodig, want van de dertien jaar zijn er zakelijk gezien weinig florissante periodes geweest. Maar het was ook moeilijk, want het gaat om acht medewerkers die slecht nieuws krijgen. Dat gaat totaal tegen je gevoel in. Ik dacht: wat zou mijn vader gedaan hebben? Die zou ook niet zijn doorgegaan zonder
perspectief. Dat maakte het makkelijker om met de rest van de directie die beslissing te nemen. Maar ik vind het nog steeds moeilijk dat we dit besluit hebben moeten nemen, ondanks het feit dat zij allemaal een herplaatsingsaanbod hebben ontvangen binnen onze vestiging in Zwolle.”
Of zijn zoons in de toekomst de zaak zullen overnemen is nog koffiedik kijken. Bert:“Het vertrekpunt is hun geluk, dat staat voorop. We hebben nu een driekoppige directie, bestaande uit commercieel directeur Jan Dunnink, technisch directeur Alex van Beek en mijzelf, aangevuld met een hr-manager en een controller. Ik beschouw hen
als familie en we delen dezelfde visie en waarden. Dus of mijn kinderen nu wel of niet in het familiebedrijf stappen, de familiecultuur van Roordink Bedrijfswagens is hoe dan ook geborgd.”
En, wil Bert benadrukken, ook achter de schermen kan familie een cruciale rol spelen in een familiebedrijf. "Mijn vader had zonder de steun van mijn moeder het bedrijf nooit op deze wijze kunnen bouwen. Voor mij geldt precies hetzelfde: mijn vrouw is de stabiele factor die ervoor zorgt dat ik me kan richten op het ondernemen. En dat ik op deze plek sta, heb ik ook te danken aan mijn zus van wie ik de aandelen over kon en mocht nemen. In die zin is het voortzetten van het familiebedrijf ook iets wat mij gegund is."
h roordink.nl
• Streef niet naar een 10, want die laatste twee punten staan niet in verhouding met de inspanning die je ervoor moet leveren. Een 8 is soms ook goed genoeg.
• Stel een besluit niet uit. Je kunt er een nacht over slapen, maar als die nacht voorbij is zijn de feiten onveranderd.
‘Samen de toekomst tegemoet, met vertrouwen en continuïteit als fundament.’
Jochem Poelman, Schuiteman HR Consultancy
Schuiteman HR Consultancy biedt een breed scala aan diensten die u helpen om de menselijke kant van uw bedrijfsvoering te versterken.
Familiebegeleiding bij opvolging
Leiderschapsontwikkeling
Assessment
Teamontwikkeling