Mooi leven t maart 2013
3
Goed geregeld voor Op papieren rompslomp zit niemand te wachten. Maar verrassingen bij overlijden of scheiden zijn nog veel vervelender. Daarnaast kan het financieel voordeel opleveren om zaken goed vast te leggen.
>>
Fotografie: Levin den Boer
een gerust gevoel Nieuwe relatie Annika heeft op haar 72e een nieuwe liefde gevonden: Aart (74). Na anderhalf jaar is Annika zo vaak bij Aart in huis dat ze haar eigen appartement opzegt en bij hem intrekt. Ze beleven vijf gelukkige jaren, maar dan wordt Aart ziek en overlijdt. Annika wil graag in het huis blijven wonen. Maar officieel is de woning nu van de kinderen van Aart. “Als je gaat samenwonen zonder iets te regelen, kunnen de kinderen in principe beslissen dat de nieuwe partner het huis uit moet”, reageert notaris Coert Zondervan op het fictieve voorbeeld. “Dit soort dingen gaan bijna altijd goed zonder dat je iets hebt geregeld, maar áls het fout gaat, heeft het een enorme impact.” Erfrecht Ook wie het voorrecht heeft om van een lang en gelukkig huwelijk te genieten, doet er goed aan om over de toekomst te denken. “Vaak is er in het verleden wel een regeling getroffen, maar is die nog actueel? In 2003 is het erfrecht veranderd, waardoor de langstlevende partner de erfenis krijgt als de ander overlijdt tenzij er iets anders is geregeld.
Als je voor die wetswijziging al een testament had, gelden die afspraken gewoon. Dan kan het nog steeds gebeuren dat de kinderen meteen een deel van de erfenis krijgen en de overgebleven partner hun medewerking nodig heeft bij de verkoop van het huis.” Via een testament kan ook het betalen van erfbelasting uitgesteld worden totdat de langstlevende partner is overleden. De erfgenaam moet uiteindelijk toch betalen, maar de weduwe of weduwnaar wordt er niet mee opgezadeld op een moment dat er toch al allerlei financiële zaken op hem of haar afkomen. Huwelijkse voorwaarden Af en toe het stof blazen van huwelijkse voorwaarden kan ook geen kwaad. Nog maar een voorbeeld: Klaas en Edith zijn dertig jaar geleden getrouwd. Omdat Klaas net zijn eigen onderneming was gestart, hebben ze vastgelegd dat hun financiën gescheiden blijven. Het is het paar voor de wind gegaan en hun vermogen is gegroeid. Het voelt als iets wat ze samen hebben bereikt, maar als Klaas zou overlijden, ziet de fiscus het hele bedrag als erfenis. Dus moet Edith over het hele bedrag belasting beta-
len. Zondervan: “Je kunt in zo’n geval vastleggen dat bij overlijden van één van beiden alsnog de regels worden toegepast alsof je in gemeenschap van goederen getrouwd was. Vroeger moest dat via de rechtbank, maar tegenwoordig kan een notaris dat zonder rechtbank doen.”
lijkheid is een lening. Je hoeft hiervoor niet naar de notaris, maar het is wel belangrijk om de afspraken goed vast te leggen, zeker als er meer kinderen zijn. Ook voorkomt het gedoe met de Belastingdienst.” De regels voor zo’n lening zijn overigens wel strenger geworden.
Hogere bijdrage zorg Niet alleen privé-omstandigheden kunnen veranderen, ook overheidsregels. Neem de hogere eigen bijdrage voor zorg die mensen met eigen vermogen sinds 1 januari moeten betalen. “Mogelijk zou je daar omheen kunnen door alvast te schenken aan je kinderen, vooruitlopend op de erfenis. Maar er is ook een kans dat de fiscus dit erfdeel toch terugvordert. Nog niet alles is duidelijk.”
Hypotheek afgelost Nog zo’n voordeel van op leeftijd zijn: senioren hebben vaak een hypotheekvorm waarbij aan het eind van de looptijd alles is afgelost. Maar, de hypotheekakte op het huis blijft bestaan. “De notaris moet een verklaring afgeven dat de akte vervalt. Tegenwoordig stuurt de bank meestal een brief om mensen daarop te wijzen, maar bij mensen die al langer geleden de laatste termijn betaald hebben, zorgt het wel eens voor verwarring. Bovendien kan het tijd kosten om - na alle fusies in het bankwezen - de hypotheekverstrekker op te sporen. Dat is vervelend als je plotseling een hypotheek wilt bij een verhuizing. Het is dus handiger om de akte op te heffen zodra het huis is afbetaald. Mensen die daarvoor bij mij komen, komen vaak wel met een brede smile binnen”, lacht Zondervan.
Kinderen helpen Ouder zijn heeft ook voordelen. Wie nog heeft kunnen profiteren van de grote waardestijging van huizen, kan soms kinderen helpen om een eigen woning te kopen. “Voor schenkingen geldt een extra hoge vrijstelling als het geld gebruikt wordt voor de aanschaf van een huis. Een andere moge-