Poradnik zdrowego żywienia

Dr n. med. Magdalena Maciejewska-Cebulak

Zdrowy styl życia, obejmujący regularną aktywność fizyczną oraz prawidłowo skomponowaną dietę, pełni ogromną rolę w kształtowaniu zdrowia człowieka. Powszechnie wiadomo, że zdrowe nawyki żywieniowe zmniejszają ryzyko powstawania chorób dietozależnych, pomagają utrzymać masę ciała na prawidłowym poziomie oraz chronią przed rozwojem chorób nowotworowych.

Odpowiedni sposób żywienia jest również ważny w chorobie. Zapobiega niedożywieniu, wspomaga układ immunologiczny, a także dostarcza organizmowi niezbędnych składników odżywczych. Niektóre rodzaje farmakoterapii wymagają stosowania się do reżimu żywieniowego, którego celem jest zapewnienie wchłaniania leku w jak największym stopniu. Niniejszy poradnik ma na celu ułatwić lekarzowi edukację żywieniową pacjenta stosującego eltrombopag, aby mógł osiągnąć jak najlepsze efekty terapeutyczne.

Spis treści:

Zalecenia żywieniowe z małopłytkowością

Czy odpowiednia dieta w małopłytkowości jest ważna?

Prawidłowe odżywianie wpływa na ogólny stan zdrowia pacjenta. Pełnowartościowa dieta wspiera układ odpornościowy oraz czerwonokrwinkowy, zmniejszając dzięki temu skłonność do infekcji i ryzyko wystąpienia niedokrwistości. Ponadto pokrycie wraz z dietą zapotrzebowania na energię i składniki odżywcze chroni przed utratą masy ciała i rozwojem niedożywienia. Z drugiej strony zdrowy styl życia chroni przed rozwojem otyłości, chorób dietozależnych (m.in. cukrzycy typu 2., nadciśnienia tętniczego, chorób układu sercowo-naczyniowego) oraz nowotworowych.

Prawidłowo zbilansowana dieta ma również ogromne znaczenie dla skuteczności farmakoterapii eltrombopagiem. Spożywanie produktów i posiłków o wysokiej zawartości wapnia w okresie krótszym niż 4 godziny przed i 2 godziny po przyjęciu dawki leku istotnie zmniejsza jego wchłanianie, obniżając tym samym skuteczność terapii.

Znaczenie prawidłowej masy ciała Otyłość jest czynnikiem ryzyka powikłań zakrzepowo-zatorowych, dlatego pacjenci powinni dążyć do uzyskania lub utrzymania prawidłowej masy ciała. W przypadku nadwagi i otyłości zaleca się redukcję masy ciała.

u pacjenta małopłytkowością

Podstawowe zalecenia zdrowego odżywiania

Codzienna aktywność fizyczna Aktywność fizyczna zapobiega występowaniu nadwagi i otyłości. Wspiera także układ odpornościowy i pobudza metabolizm. Zalecana minimalna dawka ruchu to 30 minut każdego dnia.

Uregulowanie posiłków Spożywanie 4 lub 5 posiłków w regularnych odstępach czasu (co 3-4 godziny) zmniejsza ryzyko podjadania przypadkowych i niezaplanowanych przekąsek. W przypadku terapii eltrombopagiem zakazane jest spożywanie przekąsek bogatych w wapń na 4 godziny przed i 2 godziny po przyjęciu leku.

Nawodnienie organizmu

Zalecana ilość to około 30 ml na każdy kilogram masy ciała, jeśli pacjent nie wymaga szczególnych zaleceń ze względu na swój stan i choroby współwystępujące. Większość tej ilości powinna stanowić woda. Poza rekomendowaną ilością wody, można wypić 2-3 filiżanki innych napojów, np. herbaty lub naparu ziołowego.

Warzywa i owoce podstawą diety

Stanowią cenne źródło witamin, składników mineralnych oraz związków antyoksydacyjnych - to im warzywa i owoce zawdzięczają swoje prozdrowotne właściwości. W diecie większą część powinny stanowić warzywa, ponieważ zawierają mniej kilokalorii niż owoce i nie są źródłem fruktozy (czyli cukru prostego).

Warzywa należy uwzględniać w 3-4 posiłkach, a owoce w 2-3 (z czego jedną porcję owoców można zastąpić szklanką soku).

Produkty zbożowe z pełnego przemiału zamiast oczyszczonych zbóż

Pełnoziarniste pieczywo, grube kasze, płatki zbożowe, ryż brązowy, mąka pełnoziarnista (typ 1850 lub 2000), makarony pełnoziarniste to cenne źródła błonnika pokarmowego, witamin z grupy B, magnezu oraz

cynku. Składniki te wspierają pracę układu pokarmowego i nerwowego. Charakterystyczną cechą produktów zbożowych z pełnego przemiału jest niski indeks glikemiczny, dzięki temu po ich spożyciu poziom glukozy nie wzrasta gwałtownie (w przeciwieństwie do oczyszczonych produktów zbożowych).

Mleko i przetwory cennym źródłem wapnia

W przypadku stosowania eltrombopagu nie wolno spożywać produktów będących źródłem wapnia na 4 godziny przed i 2 godziny po przyjęciu leku, ponieważ wpływa to niekorzystnie na jego wchłanianie. Poza tym okresem spożycie produktów mlecznych jest zalecane, ponieważ wapń jest kluczowym składnikiem mineralnym kości i zapobiega rozwojowi osteoporozy. Należy spożywać produkty mleczne o naturalnym smaku oraz unikać smakowych i dosładzanych odpowiedników.

Źródła białka potrzebne codziennie

Mięso, ryby, jaja, nabiał, nasiona roślin strączkowych powinny znaleźć się w jadłospisie każdego dnia. Należy jednak pamiętać, że niektóre ryby (tj. sardynki) i nabiał są źródłem wapnia i ich spożycie wymaga zachowania reżimu żywieniowego u pacjentów przyjmujących eltrombopag.

Oliwy, oleje roślinne, nasiona, orzechy – codziennie w niewielkiej ilości

Stanowią cenne źródło jedno- i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, a także witaminy E. Jednakże w małej objętości dostarczają dużo kilokalorii, dlatego nie należy spożywać ich w nadmiarze.

Przyprawy i zioła zamiast soli

Smak potraw warto uzyskiwać stosując zioła i przyprawy. Warto ograniczać nie tylko sól, ale także gotowe fixy, mieszanki przyprawowe i kostki rosołowe z dodatkiem glutaminianu sodu.

Unikanie żywności wysokoprzetworzonej oraz słodyczy

Produkty te są skoncentrowanym źródłem kilokalorii, ale nie zawierają żadnych cennych składników odżywczych.

Suplementacja diety

Suplementacja diety

Eltrombopag wchodzi w interakcje ze składnikami suplementów diety stanowiącymi kationy wielowartościowe, jak np.:

Dlatego na 4 godziny przed i 2 godziny po przyjęciu eltrombopagu nie wolno przyjmować suplementów diety zawierających wymienione składniki mineralne (dotyczy to zarówno preparatów jednoskładnikowych jak i multiwitaminowych).

Z uwagi na ryzyko niedoborów w okresie jesienno-zimowym, zalecana jest suplementacja witaminy D. W przypadku udokumentowanych niedoborów dawkę należy dostosować indywidualnie.

Reżim żywieniowy w trakcie terapii z zastosowaniem eltrombopa gu

Reżim żywieniowy w trakcie terapii z zastosowaniem eltrombopagu

W trakcie farmakoterapii z zastosowaniem eltrombopagu należy unikać spożywania produktów będących źródłem wapnia na 4 godziny przed i 2 godziny po przyjęciu dawki leku. Jest to konieczne z uwagi na interakcję oraz możliwe osłabienie działania leku, a w efekcie mniejszą skuteczność terapii. W tym czasie nie wolno spożywać produktów na bazie mleka (krowiego, koziego i owczego), wody wysokozmineralizowanej, napojów roślinnych wzbogaconych w wapń oraz innych produktów spożywczych będących źródłem wapnia. Takie same zasady będą dotyczyły suplementów diety zawierających w składzie żelazo, wapń, magnez, glin, selen i cynk.

Zaleca się, aby w okresie reżimu żywieniowego ilość wapnia w posiłku nie przekraczała 50 mg.

Nie należy całkowicie rezygnować ze źródeł wapnia w ciągu całego dnia, a jedynie w okresie na 4 godziny przed i 2 godziny po przyjęciu leku. Wapń jest składnikiem mineralnym niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Stanowi główny składnik kośćca, zapewnia twardość zębów, bierze udział w przewodnictwie nerwowym i odpowiada za kurczliwość mięśni poprzecznie prążkowanych. Dlatego poza okresem reżimu żywieniowego pacjent powinien uzupełniać swoją dietę w ten składnik odżywczy.

Kiedy należy unikać źródeł wapnia w diecie w trakcie stosowania

Tab. 1. Przykładowa organizacja całodziennego planu z uwzględnieniem reżimu

Produkty spożywcze, których należy unikać na

4h przed, oraz

2h po przyjęciu eltrombopagudawki

Produkty zabronione:

Mleko krowie, kozie i owcze oraz przetwory :

Produkty mleczne fermentowane (kefir, jogurt, maślanka)

Twaróg

Sery

Desery mleczne

Śmietana

Sery śmietankowe

Ricotta

Sery typu feta

Mozzarella

Napoje roślinne wzbogacone w wapń

Należy czytać etykiety tych produktów i bezwzględnie unikać dodatku węglanu

lub fosforanu wapnia

Woda wysokozmineralizowana

Tofu wzbogacone w wapń (z dodatkiem siarczanu wapnia)

Sardynki

Produkty spożywcze wzbogacone w wapń (konieczne jest czytanie etykiet produktów spożywczych)

Tab. 2. Produkty zabronione w okresie reżimu żywieniowego

2. Produkty spożywcze, których nie należy spożywać w dużych ilościach

Produkty wymienione poniżej stanowią źródło wapnia (100 g tych produktów zawiera powyżej 100 mg wapnia), jednakże standardowa porcja tych produktów nie dostarcza dużej ilości wapnia (tab. 1). Dla przykładu 100 g migdałów dostarcza 239 mg wapnia, natomiast jedna łyżka niecałe 36 mg. Należy zwrócić uwagę, aby nie przekroczyć podaży 50 mg wapnia, uwzględniając wszystkie pozostałe produkty w posiłku.

Tab. 3. Konieczne jest ostrzeżenie pacjentów, że kilka porcji tych produktów może zaburzyć wchłanianie eltrombopagu.

Produkty zaburzające wchłanianie eltrombopagu

Mak

Sezam

Nasiona chia

Suszone figi

Migdały

Soja

Zielonolistne warzywa (natka pietruszki, jarmuż)

Produkty spożywcze fortyfikowane w wapń

Ciąg dalszy tabeli 4. na

→

Tab. 4. Pokarmowe źródła wapnia

stronie obok

Czy napoje roślinne przygotowane samemu są źródłem wapnia?

Napoje roślinne takie jak migdałowy, owsiany, ryżowy, sojowy, kokosowy nie zawierają tyle wapnia ile mleko krowie, kozie lub owcze. Ilość tego składnika będzie uzależniona od jego ilości w surowcu i nie będzie taka sama jak w samym produkcie, ponieważ część wapnia pozostaje w odciśniętej masie.

Jeżeli na 1000 ml napoju zostanie użyte 100 g danego produktu, w 250 ml (czyli w jednej porcji) ilość wapnia będzie mniejsza niż ¼ jego zawartości w 100 g tego produktu.

Spożywanie napojów roślinnych wykonanych samemu (zwłaszcza z owsa, kokosu i ryżu) jest więc bezpieczne w okresie reżimu żywieniowego, pod warunkiem nie przekroczenia 50 mg wapnia uwzględniając również inne produkty w posiłku.

Tab.

Ilość wapnia w napojach roślinnych

Czy można spożywać masło?

Zawartość wapnia w 100 g masła to zaledwie 16 mg. Porcja masła (10 g) dostarcza 1,6 mg wapnia. Jego spożywanie w niewielkich ilościach nie stanowi zagrożenia dla właściwego wchłaniania eltrombopagu.

5.

Poniższy jadłospis dekadowy jest odpowiedni dla osób w trakcie terapii eltrombopagiem. Uwzględnia reżim żywieniowy. Zawartość wapnia w śniadaniu oraz II śniadaniu nie przekracza 50 mg wapnia, dlatego lek należy przyjąć najpóźniej po śniadaniu.

Wartość energetyczna jadłospisu to:

2200 kcal

Dodatkowe zalecenia żywieniowe:

 Posiłki należy spożywać w regularnych odstępach, co 3-4 godziny;

 Pomiędzy posiłkami należy unikać podjadania i pić wodę;

 Po śniadaniu i drugim śniadaniu nie wolno spożywać produktów będących źródłem wapnia;

 Rekomendowana ilość wypijanej wody to 30 ml na kilogram masy ciała (czyli osoba o masie ciała 50 kg powinna wypijać 1500 ml wody każdego dnia);

 W pierwszej połowie dnia należy wypijać wyłącznie wodę źródlaną. W tym czasie zabronione jest wypijanie wody wysokozmineralizowanej z uwagi na wchłanianie eltrombopagu;

 Każdego dnia należy zadbać o regularną aktywność fizyczną. Zmniejsza ona ryzyko wystąpienia nadwagi i otyłości, będących czynnikiem ryzyka wystąpienia zakrzepów;

 Do obiadów, podwieczorków i kolacji dozwolone jest dodawanie świeżych warzyw, również zielonolistnych.

Dzień 1

Śniadanie:

Placuszki bananowe z polewą czekoladową

Wykonanie:

Banany, jajko, mąkę, cukier, cukier wanilinowy, proszek do pieczenia, mąkę i połowę porcji oleju zmiksować. Następnie

usmażyć placki na pozostałej porcji oleju. Z masła i czekolady zrobić polewę (rozpuścić czekoladę w maśle).

II śniadanie:

Kanapka z masłem orzechowym i bananem

Wykonanie:

Pieczywo posmarować masłem orzechowym, na wierzch ułożyć plasterki banana.

Obiad: Łosoś na szpinaku

Wykonanie: Łososia ugotować na parze lub upiec w piekarniku (w folii aluminiowej lub w pergaminie). Posiekaną cebulę i czosnek podsmażyć na oliwie, następnie dodać szpinak, gdy zwiędnie doprawić do smaku solą, pieprzem i gałką muszkatołową. Podawać z ugotowaną komosą i fasolką. Całość posypać nasionami sezamu.

Podwieczorek:

Koktajl ananasowo- truskawkowy

Wykonanie: Zmiksować wszystkie składniki.

Kolacja:

Krem z cukinii z nutą imbiru

Wykonanie:

Czosnek, cebulę i imbir zeszklić na maśle. Następnie dodać pokrojoną cukinię i bulion. Gotować około 15-20 minut. Następnie dodać przyprawy i śmietanę, zmiksować na gładką masę. Podawać z pieczywem.

Składniki:

80 g bananów

0,5 jaja (1 sztuka na dwie porcje)

50 g mąki pszennej

8 g cukru

30 ml mleczka kokosowego

10 ml oleju rzepakowego

1 łyżeczka cukru wanilinowego

0,5 łyżeczki proszku do pieczenia

20 g gorzkiej czekolady

10 g masła

Składniki:

30 g chleba żytniego pełnoziarnistego

10 g masła orzechowego

50 g banana

Składniki:

150 g filetu z łososia (przyprawić solą i pieprzem cytrynowym)

10 g startego parmezanu

50 g cebuli

3 g czosnku

5 ml oliwy z oliwek

20 g świeżego szpinaku

80 g komosy ryżowej

100 g fasolki szparagowej

10 g nasion sezamu

Przyprawy:

sól, pieprz, gałka muszkatołowa

Składniki:

100 g truskawek

50 g świeżego ananasa

150 ml napoju migdałowego (bez dodatku cukru w składzie)

Składniki:

300 g cukinii

100 g cebuli

3 g czosnku

10 g świeżego korzenia imbiru

10 g masła

150 ml bulionu warzywnego

100 ml śmietany 12% tł.

30 g pieczywa żytniego pełnoziarnistego

Przyprawy:

sól, pieprz, imbir mielony, gałka muszkatołowa

Dzień 2

Śniadanie: Śniadanie tropikalne

Wykonanie:

Płatki ugotować na wodzie, następnie dodać mleczko kokosowe i pozostałe składniki.

II śniadanie:

Sałatka z tofu

Wykonanie:

Warzywa i tofu pokroić, wymieszać. Z oliwy, miodu, musztardy i soku z cytryny zrobić dressing.

Obiad:

Obiad z parowaru

Wykonanie:

Mięso zamarynować w przyprawach i oliwie, następnie wszystkie składniki ugotować na parze.

Podwieczorek:

Sok z migdałami

Kolacja:

Shakshuka

Wykonanie:

Cebulę zeszklić na oleju, następnie dodać pomidory, przyprawy i dusić na wolnym ogniu do czasu odparowania wody. Następnie zrobić 2 wgłębienia i wbić jaja. Dusić pod przykrywką kolejne 5-7 minut. Obsypać posiekanym szczypiorkiem. Danie podawać z pieczywem.

Składniki: 80 g płatków jęczmiennych

błyskawicznych

20 g żurawiny suszonej

100 g świeżego ananasa

10 g wiórków kokosowych

120 ml mleczka kokosowego

Składniki:

30 g sałaty masłowej

50 g pomidora

50 g świeżego ogórka

50 g papryki

25 g cebuli

30 g tofu (niewzbogaconego w wapń)

10 ml oliwy z oliwek

5 g miodu

5 g musztardy Łyżka soku z cytryny

Składniki:

150 g mięsa z piersi z kurczaka (przyprawić solą, pieprzem, papryką mieloną, imbirem mielonym i czosnkiem granulowanym)

100 g kaszy gryczanej

150 g kalafiora

150 g brokułów

10 ml oliwy z oliwek

Składniki:

250 ml świeżo wyciskanego soku jabłkowego

20 g migdałów

Składniki:

100 g cebuli

10 ml oleju rzepakowego

300 g pomidorów w puszce, krojonych

2 jaja

20 g szczypiorku

30 g chleba żytniego pełnoziarnistego

Przyprawy:

sól, pieprz, papryka mielona, oregano, bazylia

Dzień 3

Śniadanie:

Zapiekany ryż z jabłkami

Wykonanie:

Ryż ugotować na napoju ryżowym, dodać miąższ z laski wanilii. Naczynie żaroodporne wysmarować olejem, ułożyć połowę masy ryżowej, następnie pokrojone jabłka, obsypać cynamonem, następnie ułożyć drugą warstwę ryżu. Piec ok. 20 minut w temp. 200°C. Przed podaniem polać miodem.

II śniadanie:

Obiad:

Makaron w sosie pesto

Wykonanie:

Makaron ugotować, pozostałe składniki zmiksować na pesto i wymieszać z makaronem.

Podwieczorek:

Koktajl porzeczkowy

Wykonanie:

Zmiksować wszystkie składniki.

Kolacja:

Twarożek z fety

Wykonanie:

Fetę utrzeć z jogurtem i koperkiem. Tak przygotowanym twarożkiem smarować kanapki, ułożyć pomidora i posypać nasionami słonecznika.

Składniki:

100 g ryżu basmati

150 g jabłka

10 g płynnego miodu

200 ml napoju ryżowego (niewzbogaconego w wapń)

Cynamon

Miąższ z połowy laski wanilii

Składniki:

Duża pomarańcza

10 g nasion słonecznika

Składniki:

100 g makaronu z soczewicy

Pęczek świeżej bazylii

30 g parmezanu

10 g orzeszków pinii

20 ml oliwy z oliwek

30 ml bulionu warzywnego

Ząbek czosnku

Przyprawy:

sól i pieprz

Składniki:

250 ml maślanki naturalnej

100 g czerwonej porzeczki

10 g miodu

Składniki:

60 g sera feta

100 g jogurtu naturalnego

10 g koperku

10 g prażonych nasion słonecznika

100 g pomidora

60 g pieczywa żytniego pełnoziarnistego

Dzień 4

Śniadanie:

Pasztet z dorsza

Wykonanie:

Cebulę i czosnek zeszklić na maśle, następnie dodać pozostałe składniki (oprócz pieczywa i ogórków) i zmiksować.

Przełożyć do formy keksowej (wyłożonej wcześniej papierem do pieczenia) i piec w piekarniku (ok. godzinę w temp. 200°C). Podawać z pieczywem posmarowanym awokado.

II śniadanie:

Kawa bananowa

Wykonanie:

Wszystkie składniki zmiksować.

Obiad:

Udko z kurczaka w pomidorach

Wykonanie:

Mięso i pokrojone warzywa polać olejem, dodać przyprawy. Piec w naczyniu żaroodpornym (220°C przez około 40-50 minut). Ziemniaki zawinąć w folię aluminiową (każdego ziemniaka osobno) i piec.

Podwieczorek:

Miseczka owocowa

Wykonanie:

Owoce pokroić i posypać zmiksowanymi orzechami.

Kolacja:

Leczo z ciecierzycą

Wykonanie:

Kaszę ugotować. Cebulę z czosnkiem zeszklić na oleju, osolić. Następnie dodać pozostałe pokrojone warzywa i dusić do miękkości. Po tym czasie dodać ciecierzycę, przecier, koncentrat i przyprawy. Gotować kolejne 15 minut. Na koniec doprawić. Całość podawać z kaszą. Posypać natką pietruszki.

Składniki:

80 g filetu z dorsza

10 g masła

20 g bułki tartej

20 g cebuli

3 g czosnku

1/3 jaja (1 sztuka na 3 porcje)

60 g pieczywa graham

70 g awokado

Przyprawy: estragon, sól i pieprz

Składniki:

100 ml napoju sojowego (niewzbogaconego w wapń)

100 g banana

Łyżka kawy rozpuszczalnej

20 g miodu

Składniki:

200 g ud z kurczaka (minimum 2 godziny przed pieczeniem zamarynować:

łyżka sosu sojowego, łyżeczka musztardy, odrobina chili, kurkuma, słodka papryka mielona, ząbek czosnku, 10 ml oleju rzepakowego)

100 g cukinii

150 g papryki

100 g cebuli

200 g ziemniaków

10 ml oleju rzepakowego

2 ząbki czosnku

Przyprawy:

koperek, oregano, papryka mielona

Składniki:

50 g gruszki

100 g pomarańczy

50 g kiwi

20 g orzechów laskowych

Składniki:

50 g cebuli

3 g czosnku

10 ml oleju rzepakowego

100 g cukinii

50 g dyni

100 g papryki

5 g papryczki chili

30 g marchewki

100 g ciecierzycy konserwowej

200 ml przecieru pomidorowego

5 g koncentratu pomidorowego

30 g kaszy jęczmiennej (pęczak)

Przyprawy:

sól, pieprz, zioła prowansalskie, natka pietruszki

Dzień 5

Śniadanie: Brownie z fasoli

Wykonanie:

Wszystkie składniki (poza czekoladą i masłem) zmiksować, przełożyć do keksówki lub form do muffinek i piec (30 minut w temp. 180°C). Z masła i czekolady przygotować polewę czekoladową i polać na upieczone ciastka.

II śniadanie:

Kanapka z tofu i pomidorem suszonym

Z podanych składników złożyć kanapki.

Obiad:

Bataty faszerowane

Wykonanie: Soczewicę moczyć przez minimum 30 minut, następnie opłukać i ugotować. Cebulę zeszklić na oleju, dodać startą marchewkę, pokrojoną cukinię, pomidory i przyprawy. Dusić razem około 10-15 minut, następnie wrzucić soczewicę i wymieszać. W razie potrzeby doprawić do smaku. Batata naciąć wzdłuż i wstawić do piekarnika (200°C na 20 min.). Następnie wyjąć ok. połowy miąższu i nałożyć farsz. Oprószyć startym serem i wstawić do piekarnika, do czasu roztopienia sera. Oprószyć koperkiem.

Podwieczorek: Smoothie

Wykonanie: Wszystkie składniki zmiksować.

Kolacja: Grzanki z mozzarellą

Wykonanie:

Pieczywo nasmarować oliwą, następnie ułożyć pomidora i mozzarellę, przed podaniem oprószyć pieprzem i listkami świeżej bazylii.

Składniki:

30 g czerwonej fasoli z puszki

10 g jaja (1/6 sztuki; 1 sztuka na 6 porcji)

10 ml oleju rzepakowego

10 g ksylitolu

30 g miodu

10 g kakao naturalnego

50 g banana

0,5 łyżeczki proszku do pieczenia

20 g gorzkiej czekolady

10 g masła

Przyprawy: Szczypta soli, cynamon

Składniki:

30 g pieczywa graham

5 g masła

40 g tofu (niewzbogaconego w wapń)

30 g pomidorów suszonych

10 g kiełków fasoli mung

Składniki:

60 g soczewicy czerwonej

10 ml oleju rzepakowego

100 g cebuli

60 g marchewki

100 g cukinii

100 g pomidorów w puszce

5 g koperku

250 g batatów

50 g sera żółtego

Przyprawy:

sól, pieprz, majeranek, oregano i kurkuma

Składniki:

100 g marchewki

150 g jabłka

100 g banana

150 ml wody

Odrobina świeżego korzenia imbiru

Składniki:

60 g pieczywa pełnoziarnistego

10 ml oliwy z oliwek

60 g mozzarelli

200 g pomidora

Przyprawy: świeża bazylia, pieprz

Dzień 6

Śniadanie:

Chlebek bananowy ze śliwkami

Wykonanie:

Jajo, ksylitol i masło zmiksować. Następnie dodać rozgniecionego banana. W drugiej misce wymieszać mąkę, proszek do pieczenia, sodę i sól. Połączyć obie masy, na koniec dodać orzechy. Ciasto włożyć do podłużnej formy, wyłożonej wcześniej papierem do pieczenia. Piec ok. godzinę w temp. 180°C. Śliwki poddusić na patelni z dodatkiem goździków (należy je wyjąć przed podaniem).

II śniadanie: Dyniowo-gruszkowa owsianka

Wykonanie:

Płatki owsiane ugotować na wodzie, następnie dodać cynamon i purée z dyni. Całość wymieszać, wkroić gruszkę, polać miodem i dodać pestki dyni.

Obiad:

Makaron ze szpinakiem i fetą

Wykonanie:

Makaron ugotować. Na oleju zeszklić posiekaną cebulę i przeciśnięty przez praskę czosnek, dodać pokrojone pomidory suszone, dodać odrobinę soli. Następnie dodać szpinak, gdy zwiędnie dodać kremowy serek, doprawić przyprawami. Całość połączyć z makaronem i fetą.

Podwieczorek

Kolacja:

Sezamowy twarożek z warzywami

Wykonanie:

Warzywa pokroić, dodać serek i sezam. Opcjonalnie doprawić solą i pieprzem do smaku. Podawać z pieczywem.

Składniki:

0,5 jaja (1 sztuka na dwie porcje)

20 g ksylitolu

25 g roztopionego masła

1 banan

40 g mąki pszennej

Łyżeczka proszku do pieczenia

¼ łyżeczki sody oczyszczonej

10 g rozdrobnionych orzechów włoskich

50 g mrożonych śliwek

Przyprawy:

2 goździki, szczypta soli

Składniki:

20 g płatków owsianych

5 g płynnego miodu

50 g gruszki

20 g purée z dyni

5 g pestek dyni

Przyprawy:

Szczypta cynamonu

Składniki:

150 g makaronu penne pełnoziarnistego

100 g cebuli

5 g czosnku

50 g świeżego szpinaku

10 g pomidorów suszonych

20 g kremowego serka

30 g sera typu feta

10 g oleju rzepakowego

Przyprawy:

sól, pieprz, czosnek granulowany, gałka muszkatołowa

Składniki:

150 g marchewek pokrojonych w słupki

30 g migdałów

Składniki:

200 g serka wiejskiego

10 g prażonych nasion sezamu

45 g rzodkiewki

5 g szczypiorku

90 g świeżego ogórka

60 g chleba żytniego pełnoziarnistego

Dzień 7

Śniadanie:

Owsianka z masłem orzechowym

Wykonanie:

Płatki owsiane ugotować w wodzie, następnie dodać masło orzechowe i miód. Wymieszać. Do tego wkroić plasterki banana i dodać borówki.

II śniadanie:

Kanapki z guacamole

Awokado zmiksować, dodać sprasowany czosnek, doprawić solą, pieprzem i skropić sokiem z cytryny. Tak przygotowaną pastą posmarować pieczywo, ułożyć plasterki pomidora i dodać drobno posiekaną cebulę.

Obiad:

Indyk w czerwonym pesto

Wykonanie: Makaron ugotować. Pierś z indyka pokroić na kawałki i ugotować na parze. Z oliwy, suszonych pomidorów, orzechów, parmezanu i czosnku zrobić sos pesto (miksując wszystkie składniki). Doprawić do smaku. Sos wylać na makaron, dodać mięso, pomidora i rukolę.

Podwieczorek:

Zielony koktajl

Wykonanie: zmiksować wszystkie składniki.

Kolacja:

Sałatka z mozzarelli

Wykonanie: z mozzarelli, pomidora, oliwy i bazylii zrobić sałatkę, można doprawić odrobiną soli, pieprzu i ulubionymi ziołami. Z pieczywa zrobić grzanki (zapiec w piekarniku).

Składniki:

80 g płatków owsianych

30 g masła orzechowego

100 g banana

30 g borówek

10 g płynnego miodu

Składniki:

60 g awokado

25 g cebuli

80 g pomidora

30 g chleba żytniego razowego

2 ząbki czosnku

Odrobina soku z cytryny

Składniki:

100 g mięsa z piersi z indyka (przyprawić odrobiną sosu sojowego, słodką papryką mieloną, pieprzem i czosnkiem)

100 g makaronu spaghetti pełnoziarnistego

10 g oliwy z oliwek

20 g pomidorów suszonych

10 g orzeszków pinii

10 g parmezanu

10 g rukoli

100 g pomidorków koktajlowych

Przyprawy:

2 ząbki czosnku, sól i pieprz do smaku

Składniki:

150 ml wody

100 g jabłka

100 g gruszki

2cm świeżego korzenia imbiru

20 g płynnego miodu

20 g świeżego szpinaku

Sok z całej limonki

Składniki:

60 g mozzarelli

100 g pomidora

10 g oliwy z oliwek

60 g chleba pełnoziarnistego

Świeża bazylia

Dzień 8

Śniadanie:

Sałatka z kurczakiem, pomidorami suszonymi i awokado

Wykonanie:

Sałatę porwać, pomidory, awokado i oliwki pokroić, dodać do sałaty. Kurczaka ugotować na parze lub upiec, następnie pokroić na kawałki, dodać do sałatki. Całość polać oliwą z cytryną. Do tego podać grzanki z pieczywa graham (wstawić je do piekarnika na około 3 minuty w temp. 180°C).

II śniadanie:

Owsianka orzechowo-borówkowa

Wykonanie:

Płatki owsiane ugotować w wodzie, następnie dodać masło orzechowe. Udekorować borówkami.

Obiad:

Polędwica wołowa z burakami i ziemniakami

Wykonanie:

Polędwicę przyprawić solą i pieprzem, grillować na patelni grillowej. Kaszę ugotować. Buraka upiec w folii, następnie pokroić na plastry, ułożyć polędwicę. Całość skropić oliwą, sokiem z cytryny i obsypać natką pietruszki.

Podwieczorek:

Koktajl truskawkowy

Wykonanie:

Zmiksować wszystkie składniki.

Kolacja:

Krewetki w sosie śmietanowym

Wykonanie:

Krewetki zamarynować w oleju i przyprawach. Następnie usmażyć na patelni, na koniec dodać masło i śmietanę.

Dusić razem około 5 minut, następnie obsypać świeżą natką pietruszki. Do tego sałatka z sałaty i pomidorów, skropiona sokiem z cytryny.

Składniki:

30 g sałaty masłowej

10 g pomidorów suszonych

50 g awokado

10 g oliwek

20 ml oliwy z oliwek + sok z połowy cytryny

100 g mięsa z piersi z kurczaka (przyprawić solą, pieprzem i ziołami prowansalskimi)

100 g pieczywa graham

Składniki:

40 g płatków owsianych

10 g masła orzechowego

100 g borówek

Składniki:

150 g polędwicy wołowej

100 g kaszy jęczmiennej pęczak

200 g buraków

10 ml oliwy z oliwek

Sok z połowy cytryny

Natka pietruszki

Składniki:

150 g jogurtu naturalnego

200 g truskawek

10 g nasion sezamu

Składniki:

150 g krewetek

10 ml oliwy z oliwek

10 g masła

50 ml śmietany 12% tł.

50 g sałaty masłowej

100 g pomidorów

Sok z połowy cytryny

Przyprawy:

sól, pieprz, sprasowany czosnek, świeża natka pietruszki

Dzień 9

Śniadanie:

Wrapy z zielonym pesto

Wykonanie:

Kurczaka pokroić na kawałki i ugotować na parze. Tortille wysmarować pesto (zmiksować oliwę, orzechy, płatki drożdżowe, bazylię i wodę. Doprawić solą i pieprzem).

Dodać kurczaka, sałatę i pomidora.

II

śniadanie:

Gryczanka migdałowo-truskawkowa

Płatki zalać wodą i gotować na małym ogniu (ok. 10 minut). Następnie dodać truskawki i migdały.

Obiad: Łosoś na purée z groszku i frytki z batatów

Wykonanie:

Łososia oprószyć koperkiem i zawinąć w pergamin. Bataty pokroić jak na frytki, oprószyć solą, pieprzem, skropić oliwą.

Łososia i bataty upiec (ok. 30 minut w temp. 200°C).

Groszek ugotować, następnie zmiksować z jogurtem, doprawić solą, pieprzem i sokiem z cytryny. Łososia podawać na purée z dodatkiem frytek z batatów.

Podwieczorek:

Jogurt z pomarańczą

Kolacja:

Kasza manna z malinami i migdałami

Wykonanie:

Mleko zagotować, następnie dodać kaszę manną (ciągle mieszając). Udekorować malinami i płatkami migdałów.

Składniki:

2 placki pszennej tortilli

50 g mięsa z piersi z kurczaka (przyprawić solą, pieprzem, papryką mieloną słodką i ostrą)

50 g sałaty lodowej

100 g pomidora

10 g oliwy z oliwek

10 g orzechów włoskich

0,5 łyżeczki płatków drożdżowych

Garść świeżej bazylii

Woda – do gęstości sosu pesto

Składniki:

40 g płatków gryczanych

50 g truskawek

5 g płatków migdałowych

Składniki:

100 g filetu z łososia (przyprawić solą i pieprzem cytrynowym)

200 g mrożonego groszku zielonego

250 g batatów

10 g oliwy z oliwek

30 g jogurtu naturalnego

2 łyżki soku z cytryny

Koperek i szczypiorek

Składniki:

150 g jogurtu naturalnego

1 duża pomarańcza (ok. 300 g)

Składniki:

60 g kaszy manny

300 ml mleka 1,5% tłuszczu

100 g malin

10 g płatków migdałowych

Dzień 10

Śniadanie:

Sałatka z krewetkami i awokado

Wykonanie:

Sałatę porwać, pomidora i cebulę pokroić. Krewetki i sprasowany czosnek podsmażyć na oliwie, następnie dodać do sałatki. Wkroić awokado. Podawać z grzankami (chleb wstawić do piekarnika na około 3 minuty – 180°C).

II śniadanie: Focaccia z pomidorami

Wykonanie:

Z wody, cukru i drożdży zrobić rozczyn. Następnie dodać sól i mąkę, wyrobić ciasto. Odstawić do wyrośnięcia na około 1 godzinę. Następnie wyłożyć na blasze, wkroić pomidory, posypać oregano i polać oliwą zmiksowaną z czosnkiem. Piec około 20 minut w temp. 200°C.

Obiad:

Kotleciki marchewkowe z dipem jogurtowo-koperkowym

Wykonanie:

Kaszę, kalafior, brokuły i marchew ugotować na parze. Posiekaną cebulę zeszklić na oleju. Następnie dodać ugotowaną marchew, siemię lniane, jajo, przyprawy. Zmiksować na jednolitą masę. Następnie formować kotleciki i obtoczyć w sezamie. Kotleciki upiec w piekarniku (180°C. przez 20-30 minut).

Podwieczorek:

Przekąska owocowa

Kolacja: Gofry wytrawne

Wykonanie:

Ubić olej, jaja, mleko, mąkę, proszek do pieczenia i sól. Z tak powstałej masy zrobić gofry. Na oliwie zeszklić sprasowany czosnek, dodać pokrojone pomidory i doprawić solą i pieprzem. Gofry smarować rozgniecionym twarogiem, ułożyć masę pomidorową i obsypać rukolą.

Składniki:

50 g sałaty masłowej

50 g pomidora

30 g cebuli

100 g awokado

100 g krewetek (przyprawić solą i pieprzem)

10 ml oliwy z oliwek

3 g czosnku

90 g chleba graham

Składniki:

5 g świeżych drożdży

5 g cukru

50 ml wody

50 g mąki pszennej

Szczypta soli

5 ml oliwy z oliwek

0 g czosnku

100 g pomidorów

Oregano

Składniki:

100 g marchewki

50 g cebuli

10 ml oleju rzepakowego

5 g siemienia lnianego

0,5 jaja (1 sztuka na dwie porcje)

20 g nasion sezamu

100 g jogurtu naturalnego + sprasowany

ząbek czosnku + 10 g koperku

100 g kaszy bulgur

300 g kalafiora i brokułów

Przyprawy:

sól, pieprz, papryka słodka mielona, papryka wędzona mielona

Składniki:

3 mandarynki

20 g orzechów laskowych

Składniki:

5 ml oleju rzepakowego

0,5 jaja (1 sztuka na dwie porcje)

50 ml mleka 1,5% tł.

30 g mąki orkiszowej

5 ml oliwy z oliwek

1/4 łyżeczki proszku do pieczenia

Szczypta soli

100 g twarogu półtłustego

100 g pomidora

Listki świeżej bazylii

5 g czosnku

10 g rukoli

PIŚMIENNICTWO

1. Jarosz M. (red.), Praktyczny Podręcznik Dietetyki; IŻŻ 2010

2. Jarosz M. (red.), Normy żywienia dla populacji Polski; IŻŻ 2017

3. Revolade. Charakterystyka produktu leczniczego, https://www.ema.europa.eu

4. Ulotka leku Revolade, https://www.novartis.pl

5. Przygoda B., Kunachtowicz H., Nadolna I., Iwanow K., Wartość odżywcza wybranych produktów spożywczych i typowych potraw, wyd. 7, PZWL 2019

6. Rusińska A., Bossowski A., Płudowski P. i wsp., Zasady suplementacji i leczenia witaminą D –Nowelizacja 2018, Standardy Medyczne/ Pediatria 2018, 15: 531-559

Jadłospis został opracowany z wykorzystaniem kalkulatora dietetycznego Aliant.

Przedstawione informacje mają charakter poglądowy i stanowią opinię własną autora. Właściwe dostosowanie diety do indywidualnych potrzeb pacjenta pozostaje w gestii lekarza prowadzącego i wymaga całościowego uwzględnienia stanu pacjenta, w tym stosowanego leczenia i potencjalnego uczulenia na niektóre składniki pokarmowe. Należy skonsultować się z lekarzem w celu ustalenia optymalnego postępowania żywieniowego.

Copyright © 2023 by hematoonkologia.pl

Wszelkie prawa zastrzeżone. Książka jest chroniona prawem autorskim. Przedruk i reprodukcja w jakiejkolwiek postaci całości lub części książki bez pisemnej zgody wydawcy są zabronione. Procedury i praktyki przedstawione w tej książce powinny być stosowane zgodnie z zasadami i standardami obowiązującymi w określonej sytuacji. Dołożono wszelkich starań, aby potwierdzić dokładność zamieszczonych tu informacji oraz aby rzetelnie przedstawić ogólnie przyjęte zasady praktyki klinicznej. Zarówno autor, jak i wydawca nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za pominięcia, niedopatrzenia ani za efekty wykorzystania prezentowanego tu materiału. Książka nie udziela żadnych gwarancji na wykorzystanie zawartych w niej informacji.

Redaktor prowadzący: Agnieszka Giannopoulos

Opracowanie redakcyjne: Hematoonkologia.pl Agnieszka Giannopoulos

ul. Kilińskiego 18

20-809 Lublin

Projekt graficzny, DTP: Ola Szatkowska

Drukarnia: Comernet