hataların olabileceğini zikreder. Esasen burada
Fırkası içinden bir muhalif grubun peyda
açıkca görülmektedirki Mustafa Kemal Paşa
edilmesi fikrini ortaya atar ancak bu fikir İsmet
memleketin bir valisinden gelen bu eleştiriyi
Paşa tarafından derhal reddedilir ve aynı parti
örtbas etmek istemiş ve bu tip tatbikattan
içinde muhalif bir grup oluşturmanın uygun
kaynaklı
düşmeyeceğini söyler.
durumların
her
zaman
cereyan
edebileceğini belirtmiştir. Bu noktada hükümeti kuran Cumhuriyet Halk Fırkası’nın reisinin halen Gazi Mustafa Kemal olduğunu hatırlamak gerekir. Ardından aynı suali memleketin bir hariciyecisi olan Ali Fethi Bey’e yöneltir. Fethi Bey
de
hükümetin
bazı
hususlardaki
politikalarının eksiklerinden bahseder ve Gazi de bunu destekler nitelikte bir kısım mebusun yapılan
yanlışları
gördükleri
halde
ses
etmediklerinden şikayet eder ve buna çare olarak muhalif bir fırka teşkil etmenin lüzumunu açıklar. Ardından kurulacak muhalif bır fırkanın başında Ali Fethi Bey’i görmeyi istediğini belirtir. Ali Fethi Bey İsmet Paşa ile karşı karşıya kalmak istemediğini zikretsede Paşa Hazretleri bahsi kapatır. Ertesi gün İsmet Paşa Yalova’ya gelmişlerdir
ve
akşam
Reis-i
Cumhur’u
konağında ziyaret eden Ali Fethi Bey orada İsmet Paşa’ya tesadüf eder. Gazi Mustafa Kemal derhal
muhalif
fırka
mevzusunu
açar.
Konuşmalarından anlaşıldığı üzere hükümet
Esasen
muhalif
fırkayı
kurma
arefesinde Fethi Bey’in iki çekincesi vardır. Bunlardan birincisini Fethi Bey’in şu sözlerinde bulmak mümkündür: “ İsmet Paşa’nun suret-i haktan görünerek, bir entrika ile aleyhimde manevra
çevirmesi
ihtimali
mütemadiyen
zihnimi işgal ediyordu”. Diğer bir çekincesi ise muhalif partinin peyda olmasından sonra Reis-i Cumhur olarak tarafsız kalması beklenilen Paşa hazretlerinin hem Cumhuriyet Halk Fırkası reisliğini hem de Reis-i Cumhurluğu aynı anda götürmesi
halinde
muhalif
partiye
olan
tutumunun nasıl olacağıdır. Ancak Gazi’nin şu sözleri Ali Fethi Bey’i mütmain kılar: “ Bu fırkalar benim iki evladım gibi olacak ve ben sizin babanız olacağım. Bir baba iki öz evladına nasıl müsavi muamelede bulunuyorsa, ben de aynı veçhile bu iki fırkaya muamele edeceğim. Bundan emin olunuz.Bu teşebbüs memleket için çok hayırlı neticeler verecektir”
reisi İsmet Paşa bu fikri destekler konumdadır
Bütün bu girişimler, fikir teatileri,
ancak İsmet Paşa’nın samimiyetine asla itimat
tartışmalar neticesinde nihayetinde Serbest
etmeyen Ali Fethi Bey muhalefete tahammülün
Cumhuriyet Fırkası kurulur. Lakin ilk pürüzler
güçlüklerinden,
henüz kuruluş mektubunun
yapılacak
muhalefetlerden
cevaplanması
kaynaklanacak muhtemel şahsi dargınlıkların
meselesinde peyda olur. Bu mektupta Gazi
olabileceğinden bahseder. Fethi Bey’in bu
Mustafa Kemal’in Cumhuriyet Halk Fırkası’nın
konuşmalarına
Kemal
reisi olduğu gerekli gereksiz her fırsatta
kararında kesin olduğunu her fırsatta belli eder.
yinelenmiş, Mustafa Kemal’in partiyle olan
Bunun üzerine Fethi Bey Cumhuriyet Halk
derin münasebeti her seferinde tekrar edilmiştir.
rağmen
Mustafa