buurtkrant van het A-Kwartier jaargang 36 nummer 2 2020
krant
Het Nieuwe Normaal leven met corona
Wonen in het A-Kwartier
Hoge der A 35
Voorzitter op zee
Esther Klavers laatste etappe
Politie: 0900-8844 Meldpunt overlast: 050-5875885 brugt.aanen@groningen.politie.nl Wijkpost Binnenstad voor klachten over uw woonomgeving: 050- 3678910 of www.gemeente.groningen.nl/overlast-en-zorg-melden A-krant: De A-krant is een uitgave van buurtvereniging 'Het A-Kwartier' in Groningen en verschijnt vier keer per jaar in een oplage van 2500 exemplaren. Bij een teveel aan kopij kan de redactie besluiten de kopij verkort, niet of pas in een volgend nummer te plaatsen. Ingezonden brieven worden niet anoniem geplaatst en de schrijver/ster is verantwoordelijk voor de inhoud. Banknummer buurtvereniging: NL33 INGB 0005 031 398 t.n.v. Buurtvereniging Het A-Kwartier Buurtpand de Oude Drogisterij: Lage der A 4: Hans Imelman, 050-3125020 Hier is elke laatste zondag van de maand de Buurtborrel van 16.00-18.00 uur Website Buurtvereniging: www.a-kwartier.nl Wilt u op de hoogte blijven van de meest recente ontwikkelingen en activiteiten, meldt u dan aan voor het A-mailbulletin. Stuur een mail naar hetakwartier@gmail.com o.v.v. 'aanmelding A-mail bulletin'. Post voor Het A-Kwartier en de A-krant: Westerbinnensingel 49 9718 BS Groningen e-mail: hetakwartier@gmail.com Bestuur buurtvereniging Het A-Kwartier: Henk Cuperus (secretaris) Fleur Woudstra (voorzitter a.i./activiteiten) Gerrit de Goede (penningmeester) Trinet Holtslag
06-30 60 89 29 06-28 92 24 77
Verspreiding van de A-krant: Hans en Tineke Mulder, Schuitemakersstraat 7a 06-26 76 96 60/050-3120413 mail: ormu@home.nl Hier kunt u zich ook aanmelden als u mee wilt helpen de A-krant te bezorgen.
van de redactie
Voor de redactie bood het genoeg aanknopingspunten om over te schrijven. Neem bijvoorbeeld het artikel over de twaalf studentes die plotseling aan huis gekluisterd waren. Of het gedicht van Sacha Landkroon over een herkenbaar coronamoment. En we spraken met verschillende passanten die het zoetjesaan weer aandurfden om langs de A te gaan zitten. Aandacht ook voor nieuwe producten die zich aandienden tijdens de lockdown. Tot slot delen enkele redactieleden hun persoonlijke ervaringen. Een ding is duidelijk: deze periode is niemand in de koude kleren gaan zitten.
We hopen dat u in goede gezondheid mag genieten van deze A-krant en voor straks: een heel prettige zomer. (Anne von Gleich, namens de redactie}
colofon
Omslag: Brugstraat juni 2020 (foto: Han Santing)
Uiteraard bespreken we ook 'virusvrije' thema's. Bijvoorbeeld de parkeersituatie aan de Hoge en Lage der A en de langverwachte metamorfose van het plein aan de Sledemennerstraat. Ook leuk: de geschiedenis van Hoge der A 35, opgetekend door huidig bewoner Johan Grit. Of de oprichting van de eerste zwemclub van het A-Kwartier. Met 2 leden.
Redactie: Henk Cuperus, Tjerd van Riemsdijk, Hans van de Sande, Wilma Mik, Tjitske Zuiderbaan Anne von Gleich (eindredactie) Han Santing (vormgeving & foto's)
Medewerkers aan dit nummer: Esther Klaver, Fleur Woudstra, Karlijn Donders, Pieter de Hart, Koen Schuiling, Gerrit de Goede Jan Ottens (foto's) Sacha Landkroon (gedicht) Kopij voor A-krant 2020|3 inzenden vóór 15 augustus 2020
Drukkerij De Marge, Groningen
3
Fietsenruiming Stoeldraaierstraat, foto: Han Santing
Waar deze editie aanvankelijk over 35 jaar A-Kwartier zou gaan, besloot corona ons feestje over te nemen. Zonder slingers, dat wel. En iedereen was - zonder aankondiging - uitgenodigd. Sommige genodigden moesten hun zaak sluiten, anderen maakten extreem lange dagen in de zorg. De meesten bleven thuis, handen wassend en peinzend over alle veranderingen. Mondiaal, maar ook in onze eigen wijk.
Het Juridisch Spreekuur gratis juridisch advies
www.hetjuridischspreekuur.nl
"Gain klouker spul den minsen, kist 'r oapen mit vangen", zei mijn moeder als ze weer eens geconfronteerd werd met de vindingrijkheid en creativiteit van haar medemens in tijden van nood. Apen vangen is dan misschien niet de handigste uitvinding voor deze tijden van pandemie en lockdown, maar op talloze manieren weet de homo sapiens ook nu weer oplossingen te vinden om de crisis te lijf te gaan. Ik noem in deze harde dagen: de ellebogenklink, take-away koffie, spatschermen, mondkapjes, 1,5-meter duimstokken, quarantainetroost-tv, desinfecteeralcohol, nieuwe maandnamen juno en julij en ga zo maar door. Ook in onze wijk zijn mensen met nieuwe producten bezig en daarom ruimt de A-krant haar yellow pages - als gepast huldeblijk - in voor deze vastberaden ondernemers. (HS) Een uitzonderlijk aangezicht heeft de Hoge der A dezer dagen. Heel anders dan in het voorjaar en zomer van voorgaande jaren. Dan was de kade vrijwel leeg, op een enkele passant voor een nachtje na. De schepen van de bruine vloot waren dan volop in bedrijf: varen met grote gezelschappen op de Friese wateren, op het IJsselmeer of het Wad. Nu liggen ze kop aan kont tekst: Wilma Mik mooi te wezen in het A-Kwartier. En dat heeft alles te maken met de maatregelen vanwege het coronavirus. De 1,5 metersamenleving levert ook in deze branche hoofdbrekens op. "Dan passen we ons aanbod toch aan", zegt schipper Paul Wijk van de klipper Nova Cura monter. "We gaan in de zomervakantie weer varen, maar dan met minder mensen aan boord." Hij organiseert sinds drie jaar vaarvakanties voor gezinnen op het Oostwad. Bijvoorbeeld vertrekken vanuit Dokkum, voor anker in het Lauwersmeer en dan door naar Schiermonnikoog. Daar een dagje aan de wandel met de boswachter of op de fiets het eiland rond. Al wat de groep verlangt. Er is nu plaats aan boord voor vier volwassenen en vier kinderen. En ja, dan gaat de prijs iets omhoog. Dat bleek geen beletsel voor de boekingen: de zomer zit vol. Het vergde wel het een en ander aan marketinginspanningen, hij zag bijkans scheel van het getuur naar zijn laptop. In het najaar start hij met reizen voor een andere doelgroep: 60-plussers, met ruimte voor yoga, meditatie, schilderen. "We zoeken de rust op met het Wad als decor. Heerlijk toch! Corona of geen corona." (meer info: 06 16814686/www.klippernovacura.nl)
Met minder gasten toch het Wad op
5
Studenten en corona
tekst: Hans van de Sande
J
e hoort soms wel geklaag over jongeren die het niet zo nauw nemen met de coronaregels, dus besloot de A-krant daar in eigen buurt onderzoek naar te doen. Ik koos daarom voor een soort jongeren waar onze stad rijkelijk mee is gezegend: studenten. En dan in het bijzonder de soort waar, wegens hun losse levenswandel, de meeste kritiek op gehoord wordt: Vindicaters.
Ik kwam uit bij Huize de Bunckert, aan de Westersingel nummer 53. Dit pand uit 1888 staat momenteel te boek als Gemeentelijk Monument Light. Aan de vele fietsen en de bestickerde voordeur zag ik meteen dat dit een studentenhuis moest zijn. En ja hoor: hier wonen en werken 12 vrouwelijke studenten.
Via een klassieke trap gingen we naar boven, waar zes van de bewoonsters in de keuken aan een grote tafel op me zaten te wachten. Ik moet zeggen: leuke meisjes. De andere zes waren al naar hun ouders toe voor het Hemelvaartsweekend en deze dames zouden ook binnenkort het ouderlijk huis opzoeken. De huiskat bleef dan voor een dagje koning van de muizen en het pand. Ze konden mak-
foto: Hans van de Sande
foto: Han Santing
De wachtkamer Na het maken van een afspraak, betrad ik op de afgesproken tijd het pand. De voordeur bleek toegang te geven tot een met wit marmer bevloerde gang. Vroeger had hier een arts gewoond dus de kamer naast de voordeur heette nog steeds WACHTKAMER. Nu is deze term nog steeds van toepassing, want de jongste bewoonster dient haar carrière daar te beginnen. Zeer passend. Op een kapotte bierfles in een hoek van de verder brandschone gang na, zag het er keurig uit, en ook de tuin bleek een redelijk aangename plek te zijn, zij het eerder geschikt voor sociaal verkeer dan voor natuurgenot. De dames zoeken echter nog naar houten tuinbanken, want de huidige pallets zitten, ondanks de zelfgemaakte kussens, niet erg lekker. Heeft u nog een tuinbankje over? Stop een briefje in de bus en ze komen het graag ophalen.
• Zes Bunckert bewoners: Bente, Lynn, Teuntje, Daphne, Anouk en Sophie
kelijk weg, zeiden ze, want het studeren ging toch via het internet. Of je in Apeldoorn zit te studeren of in Groningen maakt dan niet zoveel uit. Studeren ten tijde van corona "Hoe gaat dat dan?", vroeg ik. Nou, ze hadden digitale werkbesprekingen met hun docenten, konden videocolleges volgen, kregen per e-mail opdrachten (inclusief deadline) en bovendien moesten ze via het internet tentamen doen. Ze studeerden uit 'echte boeken', dat dan weer wel. "Hoe werkt dat dan bij zo'n tentamen?", vroeg ik, "kun je niet heel makkelijk fraude plegen?". Dat kon je wel proberen, vertelden ze, maar er waren voorzorgsmaatregelen genomen en ze hadden plechtig beloofd niet te spieken. De consequenties bij betrapping waren extra zwaar. Ik heb verder niet doorgevraagd, maar als ik zelf docent was, zou ik de kennis van de studenten achteraf nog wel eens willen checken. In elk geval bleek dat de dames behoorlijk aan het werk zijn. Elke avond bespreken ze de plannen voor de volgende dag en regelen ze dat de studietijd voor alle aanwezigen ongeveer gelijk is. Dit om elkaar niet af te leiden en na het studeren wat leuks te kunnen doen, zoals spelletjes of sporten. Dat vond ik wel een verstandige regeling en de dames stegen in mijn achting. Omgaan met de regels • Twaalf jonge blommen in de tuin Het bleek dat de studentes de regels die onze overheid zo wijs voor ons had bedacht, op verstandige wijze naleefden. In feite hadden ze de afgelopen twee maanden praktisch in quarantaine geleefd door voornamelijk met huisgenoten op te trekken. Ze reisden zo weinig mogelijk, en als iemand naar zijn ouders was geweest, werd diegene verondersteld het een weekje extra kalm aan te doen en veel op de eigen kamer te blijven. Na elke persconferentie van de Minister President bespraken ze hoe dat naar hun eigen situatie vertaald moest worden en daar hielden ze zich dan ook aan. Oftewel: Rutte kan trots zijn op deze dames. Ook hun conditie werd goed verzorgd: extra gezond eten en veel 8
sporten in het Noorderplantsoen. Bootcamp, doen ze daar, wat dat ook maar moge zijn. En natuurlijk hardlopen, kortom, ze zorgen goed voor zichzelf. Van huisgenoten naar zussen De meiden vinden het opvallend wat de crisis voor hun eigen, kleine samenleving doet. Aan de ene kant is het in zo'n studentenhuis de norm dat je zoveel mogelijk samen doet, maar nu geven ze elkaar haast als vanzelf toch meer ruimte dan vroeger. Aan de andere kant was het voor de crisis wel heel gezellig, maar toch ook wel wat oppervlakkig. Ze zijn het er over eens dat ze door de quarantaine nader tot elkaar zijn gekomen. "Het is meer alsof we twaalf zussen zijn geworden", zei er een en de anderen knikten enthousiast. "Ja, zo voelt het!" Toch hebben ze allemaal kennissen of vrienden die vermoedelijk corona (gehad) hebben, maar in deze onzekere tijd blijft het bij vermoedens. Hoewel de ziekte voor jongeren helemaal niet zo ernstig is, nemen ze de voorzorgen serieus in acht. Ze doen dat eigenlijk beter dan uw verslaggever, moet ik tot mijn schande bekennen. Surprisediner Maar ja, het zijn en het blijven studenten, dus af en toe moet er gefeest worden. Zo werd onlangs voor een van de meisjes een surprisediner aangericht. Aanvankelijk waren ze met zijn allen bij haar ouders uitgenodigd voor het verjaardags• De feesttafel in volle glorie diner, maar door de corona ging dat niet door. De prille eenentwintigjarige werd om drie uur om een boodschap gestuurd die twee uur zou duren, en toen ze terugkwam was er niemand, maar stond er een schitterend gedekte tafel klaar, allemaal geleende spullen, maar het zag er prachtig uit en het rook ook heel lekker. Toen sprongen plots haar vriendinnen uit alle hoeken tevoorschijn en barstte ze van pure verrassing en geluk in luide snikken uit. Het is nog een mooie avond geworden! 9
Groningen, 15 mei 2020 Beste Mensen, vandaag zou u met elkaar het 35-jarig Jubileum van uw Buurtvereniging vieren. Helaas, het loopt anders dan verwacht. De coronapandemie gooit roet in het eten. De geplande festiviteiten zijn voorlopig uitgesteld. Dat is heel erg jammer. Maar ook heel erg noodzakelijk willen we het virus kunnen indammen en bestrijden. De teleurstelling is begrijpelijk. Tegelijk tekent het ook de grote betrokkenheid van de bewoners bij hun buurt en hun Buurtvereniging. Namens het gemeentebestuur van Groningen feliciteer ik alle buurtbewoners van het A-Kwartier met het zevende Lustrum van de Buurtvereniging. Vijfendertig jaar die worden gekenmerkt door een enorme betrokkenheid, geweldige inzet, aanstekelijk enthousiasme en - misschien wel het allerbelangrijkste - een forse portie doorzettingsvermogen. Daarvoor verdient u naast de felicitaties vooral heel veel waardering en dank.
foto: Gemeente Groningen
U heeft in die vijfendertig jaar veel meegemaakt. Mooie dingen. Vervelende dingen. Regelmatig heeft u te maken gehad met bestuurders en politici. Al was het maar omdat een aantal hardnekkige problemen zich maar moeizaam lieten oplossen. Prostitutie en drugsoverlast waren de aanleiding voor regelmatig overleg en contact tussen uw buurt en het gemeentebestuur. Veel is er ondertussen verbeterd, er gloort weer perspectief, al blijft er nog genoeg te wensen. U woont hier in een prachtig, authentiek stukje Groningen. Met een historie die ons terugvoert naar de boerenbuurtschap in de Middeleeuwen. Tegenwoordig is het ook een buurt met hoop en perspectief. Veel mensen wonen hier met zichtbaar plezier, met zichtbare trots. Er is veel te doen, te zien, te ondergaan. De buurt kent talloze verhalen. Markante Groningers hebben hier gewoond, gewerkt en geleefd. Ik noem er ĂŠĂŠn: H. N. Werkman, die zijn laatste atelier aan de Lage der A had en er zijn mooiste, zijn beroemdste druksels printte. We ontmoeten elkaar vandaag niet. Hopelijk zie ik u over niet al te lange tijd. Ondertussen wens ik u al het goede. Koen Schuiling (burgemeester) 10
van het bestuur • In wat voor bizarre tijd leven we toch, ook in het A-Kwartier. Door het levensbedreigende coronavirus loopt alles anders dan verwacht. Onze buurtvereniging bestaat 35 jaar, maar een grootschalige viering zit er niet in. Alle feestelijkheden die zo enthousiast door de lustrumcommissie waren voorbereid, moesten noodgedwongen een jaar worden uitgesteld. En wel naar het laatste weekend van mei 2021. Wat in 't vat zit verzuurt niet, mits we ons op tijd tegen het coronavirus kunnen wapenen. • Eigenlijk zou u nu dus de lustrumeditie van de A-Krant in handen moeten hebben, maar ook die komt pas in 2021 uit. Enigszins lamgeslagen door alle tegenslag lukte het vicevoorzitter Fleur Woudstra toch nog om de A-Krantredactie op te peppen voor deze alternatieve uitgave. Een deel van hen overlegde via Zoom, een deel op een muurtje aan de Hoge der A, uiteraard op gepaste afstand. Om alsnog tot een mooie zomer-editie van de A-krant te komen.
foto: Han Santing
• Bewoners gepasseerd Overvallen voelden wij binnenstadbewoners ons door het feit dat er niet met onze bewonersorganisatie is overlegd over de wel erg drastische 'Tijdelijke Corona Noodmaatregelen', die per 1 juni in onze binnenstedelijke straten en pleinen zijn ingegaan. Jaar in jaar uit steekt het bestuur vrijwillig veel tijd in goed overleg met de gemeente. Maar nu het er echt op aankwam, bleek de 11
DESIGN MEUBELEN VERLENGDE VISSCHERSTRAAT 1 9718 JA GRONINGEN TELEFOON 050 - 314 36 22 MOBIEL 06 - 30 899 191 INFO@HOEKJEGRONINGEN.NL
WWW.HOEKJEGRONINGEN.NL
Kunstatelier Noes Met werk van Beeldend Kunstenaar Annuska ‘t Hart
Geopend op afspraak en iedere zaterdag van 13.00-17.00 u
Pottebakkersrijge 13 9718 AG Groningen Telefoon 06-30109303 Website www.annuska-t-hart.nl
• Op verzoek van de straatvertegenwoordiger van de Turftorenstraat wordt er door de gemeente gekeken of het doorgaand autoverkeer daar weg kan. Samen met diverse Turftorenstraatbewoners en kroegeigenaren zijn daar 'leefregels' opgesteld voor de eploitatie van tijdelijke terrassen. De regels worden 1/11 opgeheven.
foto: Han Santing
foto's: Han Santing
gemeente plompverloren buitengewoon ingrijpende maatregelen te nemen, die ons heel direct treffen. En dat zonder van tevoren met de buurtvereniging, de direct getroffen omwonenden en de Fietsersbond te overleggen. Samen waren we vast tot betere • Gemeente besluit oplossingen gekomen. Zo dreigden er onnodig veel conflicten door het onbezonnen verwijderen van geparkeerde fietsen en ook auto's, zonder dat daar goede alternatieven en - voor de buurt aanvaardbare - oplossingen tegenover stonden. Na onze protesten nodigde de gemeente ons alsnog uit voor • Bewoners besluiten anders spoedoverleg. Wijkwethouder Roeland van der Schaaf zegde toe dat de maatregelen tijdelijk zijn en dat er voor de binnenstadbewoners een mogelijkheid wordt geschapen om gemakkelijk mee te kunnen denken en om betere oplossingen aan te kunnen dragen.
• Eindelijk gerechtigheid. Pandjesbaas Joshua Camera moet een deel van het pand aan de Westerbinnensingel afbreken. Hoewel hij het over de erfgrens heen bouwde, meent hij nog altijd in zijn recht te staan: "Volkomen onzin en het kadaster zit fout." Als de pandjesbaas niets doet, kan 13
foto: DvhN
hij boetes krijgen die kunnen oplopen tot € 100.000. Tot sloop komt het jammer genoeg nog niet direct: Camera kan nog voor de laatste keer in hoger beroep gaan. • Goed groen nieuws Wat fijn: de verdere vergroening van de Sledemennerstraat is begonnen. Hierover valt elders in dit nummer uitgebreider te lezen. Ook de rest van de wijk groeit en bloeit. Overal zijn de geveltuintjes met hun opmars bezig en kleuren de straten. • Gelukkig lijkt de gemeente nu serieus werk te maken van het labelen en ruimen van fietswrakken en weesfietsen (ook van Swapfiets). Ziet u een of meerdere fietsen die - al veel te lang staan weg te roesten? Aarzel niet en geef dit aan de gemeente door. • Als alles goed gaat, zal Esther Klaver bij thuiskomst, na haar quarantaineperiode, eindelijk de voorzittershamer weer voortvarend kunnen overnemen van Fleur. Die zal zich dan weer helemaal op de hopelijk toch nog te organiseren buurtactiviteiten storten. Maar dan wel op de verplichte anderhalve meter afstand. • Fietsenweeshuis aan de Ossenmarkt (foto: Han Santing)
Een mooie en vooral ook gezonde zomer gewenst.
14
Voorzitter op Zee tekst & foto's: Esther Klaver
Onze voorzitter is met haar partner een zeilreis aan het maken van Tonga naar Turkije. Inmiddels zijn ze voorbij Fiji, de Solomon Eilanden, Papoea-Nieuw-Guinea, Indonesië, Maleisië, Sri Lanka en de Malediven gevaren. De afgelopen maanden zijn ze de Indische Oceaan overgestoken en via de Rode Zee naar Egypte gevaren. Hier pikken we de draad van hun reisverslag weer op. Mijn laatste reisverslag in deze krant, eindigde met: "Eenmaal in Port Tewfik (Egypte), komt er een loods aan boord die ons in twee dagen door het Suezkanaal loodst. Aan de andere kant van deze 80 zeemijlen tellende waterweg, ligt Europa aan onze voeten. De keuze is reuze: wordt het Cyprus, Turkije of Griekenland? Waar we 'Acalephe' ook zullen afmeren, het belooft weer een mooi avontuur te worden!" Dit was vóór het corona-tijdperk. Nu weten we beter. Twee dagen Suezkanaal werden uiteindelijk 42 en eenmaal aan de andere kant bleek de keuze zeer beperkt te zijn: alle landen waren in lockdown, alle grenzen zaten op slot en de havens waren gesloten voor de pleziervaart. Desalniettemin is het een mooi avontuur geworden! Al met al lagen we zes weken in Ismaïlia, een havenplaats halverwege het Suezkanaal, in afwachting van milde winden op de Middellandse Zee en de versoepeling van de COVID19-maatregelen. Uiteindelijk hebben we - nadat Griekenland de toegang tot haar vaarwateren voor de zoveelste keer had uitgesteld - de sprong gewaagd. Met in het achterhoofd: komen we Griekenland niet in, dan stomen we door naar Italië en beproeven we daar onze 15
kansen. Vangen we ook daar bot, dan is er nog geen man overboord: de kustlijn van Europa is lang en als we die lijn netjes stuurboord houden, dan komen we vanzelf in Nederland uit. Er is echter een 'maar': een terugreis naar ons vertrouwde kikkerlandje verlengt onze reis met 4000 mijl en ca 2 maanden varen, terwijl de boot na 20.000 mijl en 3 jaar varen, aan groot onderhoud toe is. Dat laatste laten we weten aan de Nederlandse ambassade in Athene, die vervolgens haar best doet om ons in Griekenland op het droge te krijgen. Het mag niet baten: de centrale overheid kan op voorhand geen toestemming geven, dat moeten de lokale havenautoriteiten doen. En dus varen we, onder dreiging van 5000 euro boete voor het schenden van de Griekse noodwet, via Kreta en Zakynthos richting Preveza, terwijl de eigenaar van de boot een Griekse scheepsagent inschakelt om met de lokale autoriteiten in conclaaf te gaan. De bureaucratische molen heeft acht dagen nodig om te besluiten dat we op grond van 'force majeur' naar een jachthaven in Preveza mogen varen. In het zicht van die haven, houdt de motor ermee op. Maakten we ons in eerste instantie nog zorgen over de geloofwaardigheid van ons verhaal, nu blijkt eens te meer hoezeer dit bootje aan groot onderhoud toe is. Met de bijboot duwen we Acalephe over de grens, ze heeft het gehaald, wij hebben het gehaald. Mission accomplished!
16
Tja, als je dan toch een mondkapje op moet, dan maar beter eentje die vrolijk oogt. Of stijlvol is. Jaja, die zijn er. Ook in ons A-Kwartier. Buurtgenoot Margo van der Sluis zag haar handel in zelfontworpen kleding en sierraden danig instorten tijdens de lockdown. "Een paar oorbelletjes en een shawl, dat was het wel." Dan moet je iets anders verzinnen en toen in het nieuws tekst: Wilma Mik kwam dat ook Nederland aan de mondkapjes moest, was het helder voor haar: tijd voor uitbreiding van het assortiment. Ze experimenteerde met verschillende lapjes, met verschillende stoffen: "Viscose is niet prettig, katoen juist wel. Inmiddels ben ik met verbeteringen bezig, zoals een metalen neusbeugeltje zodat je het kapje beter kunt afsluiten. Fijn voor brildragers. En een elastiek-systeem waarmee je het kapje op maat kunt spannen." Kijk in de etalage van/bel aan bij: Hoge der A 20/20e of bel 06 22752055
Mondkapjes als modeartikel
En ook Pluimage aan de Kromme Elleboog biedt diverse vrolijke mondkapjes. Twee van de vaste ontwerpers zijn aan de slag gegaan: hoedenontwerpster Mirjam Nuver maakt katoenen kapjes, soms passend bij een hoed van haar hand. Simone van Eerdenburg breit mondkapjes van fijne katoenen garens. Eigenaresse Jacqueline Sluis: "Het mag er ook wel leuk uitzien toch?" Er was meteen veel belangstelling en er komt steeds nieuwe aanvoer. Telefonisch bestellen kan ook. Zie www.pluimage.nl
17
O
ngeveer 3 jaar geleden ging de gemeente Groningen over tot het realiseren van een beter leefklimaat in het centrum. Bussen en auto's werden verbannen en de openbare ruimte werd het domein van wandelaars en fietsers. Een parkeerverbod voor de Hoge der A tot aan de Turftorenstraat was onderdeel van de plannen. Het fraaie resultaat is op de foto zichtbaar. Het contrast met de situatie aan de overzijde, de Lage der A, is groot. De vraag is: welke omstandigheden hebben dit verschil mogelijk gemaakt en vooral: waar zijn de auto's en de fietsen gebleven? Geen statussymbool meer Het voornemen van een parkeerverbod viel de betrokken 16 bewoners met hun 20 auto's nauwelijks op. Van 'inloopavonden' was men sowieso niet gecharmeerd. Op de voorlichtingsbijeenkomst werd het plan met de gebruikelijke gelikte beelden rooskleurig voorgesteld. Het zag er ook aantrekkelijk uit: geen 'blik' meer voor de deur! De ergernis daarover bestond al langer: "Zet je auto ergens anders neer als je in Groningen wilt winkelen."
Parkeren aan de Hoge- & Lage der A
De bewoners kozen eieren voor hun geld. In de Agaathhof waren 17 stadswoningen gebouwd met maar liefst 57 parkeerplaatsen. Te koop voor â‚Ź 39.990,- per stuk. Vier daarvan zijn verkocht aan bewoners van de Hoge der A. Ook in de buurtgarage Sledemennerstraat, aan de overkant, was nog wel ruimte, voor een redelijk bedrag. Daarnaast was de huur van een viertal parkeerruimten op een privĂŠ-binnenterrein aan de Noorderhaven nog een mogelijkheid. En voor de enkeling die zich dit niet kon permitteren, of er geen moeite voor wilde doen, creĂŤerde de gemeente 3 extra parkeerplaatsen voor de deur van de verderop wonende buren. 18
Parkeermeter eindelijk weggehaald Na al deze inspanningen kon men nog steeds niet genieten van een vrij uitzicht op het water: het winkelend publiek maakte nog steeds gebruik van de vrijgekomen parkeerplaatsen, omdat het parkeerverbod niet gehandhaafd werd. Ook was de parkeermeter voor dit vak niet weggehaald. "Het moet niet gekker worden" was de algemene en voor de hand liggende gedachte. Men kwam in beweging, het thema haalde de pers. De gemeente plaatste tenslotte een bord: 'parkeersituatie gewijzigd' en haalde de parkeermeter weg. Ook plaatste het stadsbestuur enige bloembakken zodat het parkeren inderdaad lastig werd. Hoera, het was gelukt, voor de 16 betrokkenen althans. Voor de overigen aan de kade en aan de overzijde van de A zijn de druiven zuur: de parkeerdruk is toegenomen. De 'beleving van het water' heeft daar een geheel ander karakter dan aan het zonnige Hoge der A. De openbare ruimte is niet gratis "Wie foto's ziet uit de jaren '60 en '70 met auto's in de Herestraat, en geparkeerde auto's op de Vismarkt en het Martinikerkhof, verbaast zich erover dat we dat toen normaal vonden." Deze zin liet wethouder Paul de Rook optekenen in de nota: 'Ruimte voor de straat: visie, uitgangspunten en beleid 2018-2025'. Deze verbazing kun je nog steeds hebben als je een blik werpt op de foto van de Lage der A anno 2020. Opnieuw stellen we ons de vraag: hoe is dit mogelijk? Het antwoord is dat de ruimte vrijwel gratis beschikbaar gesteld wordt voor het parkeren van auto's en fietsen en het aanleggen van terrassen. Dat we het kennelijk nog steeds normaal vinden dat we ons privé-eigendom gratis in de openbare ruimte kunnen stallen. Parkeren alleen voor bewoners? Het gebruik van de straat voor parkeren is overigens niet gratis meer: aan de Lage der A € 98,28 en aan de Hoge der A € 271,80 per jaar. Verschil moet er wezen! Maar het is een schijntje. Kijk maar naar de Agaathhof om te zien wat de werkelijke kosten zijn. De straat is bepaald niet gratis: iedere burger betaalt via de gemeentelijke belastingen mee aan inrichting en onderhoud. Slecht 40% van de adressen in het A-Kwartier bezit een auto en claimt persoonlijk een plek in de openbare ruimte. De rest van de bewoners, en ook de bezoekers van de stad (afgezien van familie en vrienden), worden geacht dit te respecteren. Een zaak om eens goed over na te denken.
Wat vindt u: kan de openbare ruimte gebruikt worden voor privé-eigendom- men, zoals fietsen, auto's of terrassen? Deel uw mening en/of ideeën met onze redactie, via annevongleich@gmail.com
19
Een nieuwe manier om de A te gebruiken
D
tekst & foto's: Hans van de Sande
e stroom waar onze buurt zijn naam aan ontleent, kan op allerlei manieren gebruikt worden en bijna al die manieren verenigen het nuttige met het aangename. Het meest in het oog springend is natuurlijk het gebruik als stedelijk decor. Wat de bocht van de Keizersgracht is voor Amsterdam, is de Hoge der A voor Groningen. De aangename schoonheid van dit fameuze stadsgezicht heeft geleid tot onderstaand gedichtsfragment, waarin de lotgevallen van de Drentse A(a), wanneer deze stroom eenmaal in Stad is aangeland, bezongen worden: Fragment uit: De Drentsche A De A, gevat in stedelijken dwang nog voedster van een rijken kring van grachten weet wel een spoedig einde zich te wachten en in het stervensuur heur stillen drang in 't steengemetseld bed nog te verzachten sluipend in tragen onbemerkten gang. N.E.M. Pareau, 1935 (pseudoniem voor H.J. Scheltema) • De oprichters van OadA: Esser & De Jongh
Inspiratiebron en woongenot Uit het gedicht kunnen we afleiden dat de A gebruikt kan worden als inspiratie voor hoogstaande poĂŤzie. De dichter H.J. Scheltema, tevens hoogleraar Romeins recht, was dan ook woonachtig aan diezelfde Hoge der A, op nummer 8, wat weer een ander nut is: je kunt eraan wonen. Dit nut deelde Scheltema met verschillende verdienstelijke Nederlanders, zoals de historicus Johan Huizinga, de oerkastelein Koos Huizinga, de jurist Stof de Jongh en de schilder H.W. Mesdag. Scheltema had, zoals u kon lezen, opgemerkt dat hij aan een stroom woonde. Hij beschouwde het vullen van de stedelijke grachtenkring als nut van de A, maar hij kende tevens de wisselvalligheid van deze stroom, en gebruikte daarvoor het fraaie beeld van het stervensuur van de Drentse A. 20
Waterweg Een voor de hand liggend gebruik van de A is de waterweg. Eindeloze stoeten van boten hebben haar bevaren en zijn, bij hoog water, aan haar hoge kaden afgemeerd. Ook nu de invloed der getijden niet meer merkbaar is, speelt de Stadse A nog steeds een betekenisvolle rol, zij het vooral voor de pleziervaart. Ze is bijvoorbeeld een deel van de 'Staande Mastroute (SMR)', die het Zeeuwse Breskens, via Amsterdam en Lauwersoog, verbindt met Delfzijl. Irrigatiekanaal Van oorsprong was de A, evenals haar zuster de Hunze, een afwateringsbeek voor Drenthe. Beide wateren liepen aan weerszijden van de Hondsrug, die Groningen nog steeds tot een van de heuvelachtigste steden van Nederland maakt. Langzamerhand is wel het een en ander veranderd. Zo kun je bij langdurige droogte meemaken dat de stroomrichting van de A niet van Zuid naar Noord is, zoals ze altijd was, maar omgekeerd. Men doet dat door bij Lemmer IJsselmeerwater in te laten, dat vervolgens via de grote kanalen Groningen bereikt en daarna het verdorrende Drenthe binnen spoelt. De A dient dus ook als irrigatiekanaal. We hebben nu enkele manieren besproken waarop men de A kan gebruiken, maar er zijn er meer. Mocht u een stukje willen schrijven over een bijzonder gebruik van de A, dan ziet de redactie dat gaarne tegemoet. Voorlopig moeten we het doen met het tijdens de corona-crisis ontwikkelde concept OadA: breng een Ode aan de A door erin te gaan zwemmen. Ode aan de A (OadA) Dit initiatief is opgeworpen door eerdergenoemde De Jongh, die zichzelf soms als een reïncarnatie van een dolfijn ziet, in samenwerking met de filosoof Bram • Het parcours op Koningsdag (foto: Han Santing) Esser, de denker van het onverwachte. Ode aan de A (OadA) houdt in dat iedereen die aan de A woont op regelmatige tijden een zwemtocht door de A maakt. Men kan OadA dus rustig een beweging noemen, want als men meedoet is het zwemmen of verzuipen. Na afloop van het bad klimt men de A uit en gaat zijn huis binnen. Daartoe heeft de gemeente al op regelmatige afstanden badtrapjes geplaatst. Dat deed zij overigens niet zozeer om de zwemkunst aan te moedigen, eerder het tegendeel: het was al enkele keren voorgekomen dat mensen in het water vielen maar er - bij gebrek aan trapjes - niet meer uit konden komen. Dat was natuurlijk een doorn in het oog van de plaatselijke politici, die op deze wijze stemmen dreigden te verliezen, en zo is het gekomen. 21
De handige wijze waarop De Jongh en Esser van deze situatie gebruikmaakten tekent hun nieuwe beweging: vrijheidsgericht, sportief, creatief en bovenal: met een open oog voor mogelijkheden die het leven ons biedt, maar waar men uit gewoonte zijn ogen voor sluit. Men kan het vrijheidsgevoel dat het A-zwemmen geeft vergelijken met het in een heel mooi bootje door Groningen varen. Toch schiet die vergelijking ernstig tekort: nat is de mens dichter bij zijn oorsprong dan droog en de essentie van een bootje is dat je droog blijft. De kop is eraf Een eerste tocht, op Tweede Pinksterdag, waarbij helaas het derde lid van OadA verstek moest laten gaan, duurde een stief kwartier. Dit natuurlijk in verband met de temperatuur, die wel om verfrissing vroeg, maar niet te veel. Het water was redelijk helder, welriekend en fris en de heren konden zich voorstellen dat daarvan tot ca. 1880 bier van werd gebrouwen. Leuke wetenswaardigheid: bijna alle stadjers drinken het Drentse A-water nu nog, omdat het hier uit de kraan komt. De stroom was rustig en de diepte was ruim voldoende, ca. twee meter aan de kanten en meer dan drie meter in het midden. Men zwom van de A-brug naar de Noorderhaven en weer terug, zodat ik vrees dat ze misschien wel langer te water waren dan opgegeven, en daarmee onderkoeling riskeerden. Maar ja, ze zijn - zoals de Duitser zegt - 'unverfroren' en de verwarmende dranken stonden bovendien klaar. Wat betekent dat voor u? Het streven van de OadA is dat de zwemtocht door de A een vast onderdeel gaat worden van het leven van de aanwonenden. Dat niet-aanwonenden zich in deze mooie hobby zullen storten zijn onvermijdelijk en welkom. Het ware echter te wensen dat de grote architect Bouma, die aan de A twee brugwachtershuisjes en een urinoir bouwde, nog even op aarde verscheen om voor deze gasten een Amsterdamse-school-kleedhokje te ontwerpen. De aanwonenden hebben al kleedhokjes, dus groot hoeft het niet te zijn. De beweging zoekt nog sponsors voor de aanschaf van versterkende middelen. Na het bad dienen de levensgeesten immers weer opgewekt te worden met iets stevigs en daar de leden een goede smaak hebben is enige ondersteuning in dezen welkom.
• Het keerpunt van de OadA
22
Stond ie daar, een beetje gedachteloos bij de Ekoplaza zijn potje pindakaas af te rekenen. Toen zijn oog viel op een hangend geometrisch kunstwerk. Bij nadere beschouwing bleek het een spatscherm met een rode omkadering. Buurtgenoot en beeldend kunstenaar Dolf Verlinden was meteen gegrepen, de radertjes begonnen te werken.
Artistieke spatschermen tekst: Wilma Mik
23
foto: René Walhout/RTV Noord
Hij zag een tentoonstelling voor zich met allemaal hangende vormen. Transparant, zodat je er doorheen kunt kijken. Maar eerst maar eens spatschermen maken die naast functioneel ook fraai zijn en kunnen verbinden. Want de gebruikelijke schermen scheppen afstand, een sociale barrière die het vertrouwde, menselijke contact in de weg staat. Dat kan anders, dacht Dolf. Hij benaderde kunstenaars uit binnen- en buitenland om artistieke spatschermen te ontwerpen die het gevoel van isolement aan beide zijden van het plexiglas kunnen doorbreken. Ze hangen inmiddels al bij balies en kassa's in Groningen, Hoogezand, Assen, Moskou, Parijs, Chicago. Bij onze eigen Flokstra zie je een scherm van de hand van Dolf. 'Doorkunst', zoals het project inmiddels heet, kreeg vleugels toen de stichting Kunst en Cultuur van de provincie Groningen besloot de helft van de kosten te subsidiëren. "Dat maakt de drempel voor winkeliers en bedrijven aanzienlijk lager en de kunstenaars houden er dan ook nog iets aan over." Deze actie die loopt tot oktober geldt alleen voor kunstenaars uit de provincie , de opdrachtgever kan overal vandaan komen. Dolf was zelf al zoekende naar het gebruik van andere materialen en vormen, van linnen naar glas, van het platte vlak naar objecten. "Ineens zag ik nieuwe • Balie Optiek Magnifiek, Groningen (foto: Dolf Verlinden) mogelijkheden. Dat hoor ik ook van de andere kunstenaars. Voor mijn eigen vrije werk ben ik nu ook aan het experimenteren met plexiglas. Zonder het coronavirus was dat wellicht nooit gebeurd." En die expositie, die komt er. Ooit. Als de artistieke spatschermen hun werk hebben gedaan.
de geschiedenis van mijn huis
Hoge der A 35
tekst: Johan Grit 24
Het was zo'n leuk idee van de redactie t.g.v. het 35-jarig jubileum van Het A-Kwartier: korte items over alle nummers 35 in de buurt. Een dwarsdoorsnede van onze wijk. Helemaal origineel was het idee niet, want bij het vorige lustrum trok de redactie langs alle nummers 30. Maar goed, toen was het een geslaagd onderdeel in de jubel-editie van de A-krant en dus voor herhaling vatbaar. Maar nu gooide corona roet in het eten. Langs de deuren gaan leek geen goed idee en dus werden er briefjes in de bussen 35 gestopt met een oproep om mee te doen. De meeste aangeschrevenen hadden andere dingen aan het hoofd, maar buurtgenoot Johan Grit reageerde enthousiast. Vandaar zijn verhaal over zijn huis: Hoge der A 35. (HS)
N
foto: Han Santing
ee, het was geen liefde op het eerste gezicht. Sterker nog, ik heb echt getwijfeld of het niet beter was om het aanbod af te wijzen. Toen ik in 2003 op zoek was naar een eigen onderkomen werd ik gebeld door een goede vriend die me eerst vroeg hoe het met me ging en eindigde met: "Je kan volgende week wel tijdelijk in een pand van me in de binnenstad, kijk maar even of het wat voor je is." Een paar uur later stond ik met de sleutel in de hand voor het huis aan de Hoge der A 35. Leuk, dacht ik, de stoeptegels waren net vervangen door gele klinkers, herinner ik me nog. De buurt leek ook niet verkeerd en het was niet ver van mijn werk. Maar eenmaal binnen zakte het enthousiasme snel weg. Het had veel weg van een uitgeleefd studentenhuis. Oud, gedateerd, versleten en op sommige plaatsen zelfs verrot. Bovendien leek het de laatste tien jaar niet meer te zijn schoongemaakt. Na aandringen van mijn vriend ("Weet je wel hoe mooi je hier zit?") heb ik het aanbod toch maar geaccepteerd. Wennen aan de stad Groningen kende ik alleen maar van mijn werk. Ik woonde in een vrijstaand huis aan een doodlopend straatje in een fraai brinkdorp in Zuidoost-Drenthe. Geen verkeer, geen wandelaars en heel veel privacy. En nu: rondom verkeer, voetgangers, fietsers en erger nog: scooters die knetterend de binnenstad in raasden. De eerste weken was het dus wennen. Het huis aan de Hoge der A is een hoekwoning met heel veel raamoppervlak met enkel glas, het leek alsof de fietsers door het huis reden. Ieder gesprek, en zelfs het knarsen van de fietsketting, was te horen. Gek genoeg raak je daar binnen een paar weken
• Het huis ca. 1900 (foto: RHC Groninger Archieven)
25
aan gewend en nu is het een prettig stadsgeluid, je mist het als het er niet meer is. Rijksmonument Het huis is een rijksmonument, gebouwd rond 1874, op de plaats waar ooit een stadsboerderij heeft gestaan. Helaas is daar niet veel meer van terug te vinden, alleen op oude stadsplattegronden uit de zestiende eeuw. Het is gebouwd door de Groningse zakenman Jonkman die er een handel in pianola’s in startte. Het is een fraai en statig herenhuis met vijf traveeën, dat wil zeggen een huis met vijf identieke raampartijen naast elkaar. Hoe meer traveeën, hoe meer aanzien. Aan het huis is in de zelfde stijl een pakhuis gebouwd met de ingang aan de Visserstraat. Dat is nu in gebruik als wooncomplex met kleine studio’s. Na de Tweede Wereldoorlog en in de jaren '70-'80 Het Het huis heeft ernstige schade opgelopen toen in de laatste dagen voor de bevrijding de Visserbrug is opgeblazen. Door deze explosie zijn alle ramen en deuren eruit geblazen. Zelfs de pannen lagen van het dak. Zie de foto net na de bevrijding, de oorspronkelijk deuren en ramen zijn met noodvoorzieningen hersteld. Het was een huis met allure, dat vond je ook terug in allerlei details in en aan het huis. Maar door vochtproblemen, zwamvorming en verwaarlozing was het eens zo statige huis in de jaren '70-'80 tot een bouwval met dichtgespijkerde ramen geworden. Tussen 1980 en 1984 is het huis op een sobere • Hoge der A, jaren '40 (foto: RHC Groninger Archieven) • Schade aan de Visserbrug bij de bevrijding april 1945 (foto: Collectie Harm Renkema) • Hoge der A, 1967 (foto: RHC Groninger Archieven) • Nummer 35 met geblindeerde ramen. Hoek Hoge der A/ Visserstraat, 1978 (foto: RHC Groninger Archieven) • Pagina rechts: Advertentie NvhN 21-6-1932
26
Interieur Hoge der A 35 (foto's: Johan Grit)
manier gerenoveerd, in twee appartementen gesplitst en aan twee nieuwe eigenaren verkocht. Dertig jaar later, toen ik in het huis trok, was alles ver over de houdbaarheidsdatum. De keuken lag half uit elkaar en het bad was door de verrotte, houten vloer gezakt. Het Kreta-blauwe plafond in de badkamer was grotendeels zwart door de schimmel. Maar de nood was voor mij hoog en samen met een goede vriend hebben we het huis weer redelijk schoon en bewoonbaar gekregen.Gelijk na het betrekken van de woning jeukten m’n vingers om iets aan die erbarmelijke staat te doen. Ik had door de jaren heen al genoeg ervaring opgedaan met de renovatie van twee andere monumentale woningen. Bij het afronden van de laatste renovatie was ik ervan overtuigd: "Dit doe ik nooit weer." Maar hoe mooi zou het zijn om dit huis weer de allure te geven die het rond negentienhonderd had? Als huurder van een woning heb je helaas niet zoveel mogelijkheden. Die situatie veranderde drie jaar later, toen de eigenaar het appartement te koop aanbood. Na wat financieel gepuzzel werd het in 2006 mijn eigendom. Ik dacht: "Dit is mijn plek en hier krijg je mij niet meer weg." Vanaf dat moment begon de renovatie, die tot 2017 heeft geduurd. Lange tijd leefden we tussen het bouwmateriaal en puin, maar het was het waard en bovenal: het is gelukt. De sfeer van toen is weer terug, mede dankzij het historische besef van mijn partner en zijn liefde voor de geschiedenis. Bezoek van voormalig bewoonsters Ergens tussen de bouwklussen door stonden er opeens twee oude dametjes voor het huis. Ze tuurden aandachtig naar de gevel en probeerden een glimp op te vangen via het raam. Nieuwsgierig openden we de voordeur. Het bleken twee zussen en dochters te zijn van de kapper, ze waren in de oorlogsjaren in ons huis opgegroeid. Of ze even binnen mochten kijken. Erg leuk om te horen hoe onze kamer toen als herenkapsalon diende en het voorste slaapkamertje de damesafdeling was. Hoe ze speelden in de lange gang met de marmeren vloer, die als kind eindeloos 27
leek. Hoe ze met een groot gezin in een kamer van 3,5 bij 3,5 meter leefden. Ze waren zo blij als een kind dat ze nog even die oude sfeer konden proeven. Helaas kennen we slechts weinig van de geschiedenis van alle andere voorgaande bewoners op ons adres. Als lezers hier nog herinneringen aan hebben horen we dit graag. Ook foto’s zijn welkom. Dit jaar vieren we 75 jaar vrijheid en die vrijheid voelen we iedere dag. Als de nazi’s geslaagd waren in de vernietiging van alles wat afweek van hun norm dan waren wij er niet meer geweest. Ik ben vrij en mag zijn wie ik ben. Iedere ochtend ga ik wandelend via de Turftorenstraat en de Zwanestraat naar het werk en ’s avonds vaak via de Vismarkt weer terug. Zelfs na ruim 17 jaren overvalt me nog telkens het gevoel van trots en bewondering als ik langs de Hoge der A loop. Wat een voorrecht om hier in vrijheid te mogen wonen. Ik voel me vrij in Groningen en ben trots op mijn stad, de jongste stad van Nederland, maar met een rijke historie.
Galerie Erika Stulp Oude Kijk in 't Jatstraat 62
geopend: donderdag, vrijdag, zaterdag: 14.00 - 17.00 (maar soms is het een bel-galerie) 050 318 4651 / 06 36 16 76 86 www.erikastulp.nl erikastulp@live.nl
Jarige Vissen Tjitske Zuiderbaan Als rasechte Vissenvrouw kan ik moeilijk knopen doorhakken. Geen wonder, met die twee vissen die elk hun eigen kant op zwemmen. Bedenken wat ik wil eten, kan een ware kwelling zijn. Kleding kopen doe ik bij voorkeur tweedehands, dan is niet elk gewenst kledingstuk voorhanden in mijn maat. Bepalen welke film het moet worden in de bios of op Netflix, kost minstens zoveel tijd als de film zelf. Of het behalen van de 65 (vooralsnog medicijnvrij, knock on wood) reden voor een feestje is, kost zoveel wikken en wegen, dat ik uiteindelijk twee weken voor de, inmiddels memorabele datum, nog een locatie moet vastleggen. De keuze voor een locatie is niet al te ingewikkeld. Het moet gezien mijn horecaverleden een kroeg zijn, liefst op kruipafstand van de Oude Kijk in het Jat. `Het beloofde land’ is daarom een voor de hand liggende optie, en beschikbaar op 14 maart, de dag voor mijn verjaardag. Op 27 februari echter wordt de eerste besmetting met het coronavirus in Nederland bekendgemaakt, en op 6 maart valt de eerste coronadode. Iedereen zit aan de doemmodellen spuwende media gekluisterd en houdt het hart vast. Zo ook mijn genodigden. In de week vóór de eerste persconferentie van Rutte en consorten, zeggen steeds meer vrienden af voor mijn feest. Moet ik het nou wel of niet door laten gaan? De ene Vis blupt: Je wordt maar een keer 65! De andere wil geen risico lopen. Ik overleg met de baas van Het beloofde land. Amper een paar maanden open, nét de loop er een beetje op, ziet hij zijn omzet dramatisch kelderen. Ik heb met hem te doen, maar met intussen meer dan de helft aan afzeggingen, is de party mood mij in de schoenen gezakt. Ik blaas de boel af. Op de dag van het feest besluit ik toch te gaan borrelen in Het beloofde land, voor het geval ik niet iedereen op tijd heb bereikt. Een handjevol dappere vrienden vindt mijn 65ste verjaardag belangrijker dan een of ander vaag virus, waar alleen maar oude, dikke, zieke mensen aan overlijden. En dat zijn wij (nog) niet. Zo zitten wij op 14 maart in de kroeg aanvankelijk wat onwennig bij elkaar. We zoenen niet en tikken ellenbogen aan bij wijze van begroeting. Het bier vloeit rijkelijk, we bestellen bitterballen bij de Sleutel en laten pizza aanrukken. Er ontstaat zelfs een opstootje wanneer een aquascept met zijn (wie weet wel besmette) neus in de pizza duikt om te ruiken of er vis op zit. Aquascepten vertrouwen 29
vissen niet. Nog later op de avond worden er zowaar enkele onevenwichtige danspasjes uitgevoerd en in het holst van de nacht vallen we elkaar in de armen. Op mijn verjaardag kondigt Rutte de intelligente lockdown af. De scholen gaan dicht, de horeca, theaters en bioscopen ook. Voor iedereen die geen vitaal beroep heeft, blijft het devies: binnen blijven en afstand houden, anderhalve meter. Handen wassen, handen wassen en nog eens handen wassen. Hoesten en niesen in de ellenboog. Er geldt een samenscholingsverbod voor meer dan drie mensen. Ben ik blij dat ik op het nippertje mijn verjaardag toch min of meer heb gevierd. Het wordt al snel duidelijk wat de eerste levensbehoefte van de Nederlander is: wc papier en pasta. Met lege schappen in supermarkten tot gevolg. Bruiloften worden uitgesteld, crematies live gestreamd. Alleen naaste familieleden en intimi mogen fysiek de laatste eer bewijzen. Opa’s en oma’s zien hun kleinkinderen van achter glas. Zijn de grootouders bij de tijd, dan zoomen ze met hun nazaten. Gesloten grensovergangen herinneren aan koude oorlog en scheiden geliefden. De huidhonger is groot. Nu er minder auto’s rijden, wordt de lucht steeds schoner, en de roep om de klimaatcrisis juist nu aan te pakken, steeds groter. Ik verhuis tijdelijk naar Noord Groningen, waar de lucht al schoon was. Na een paar weken voel ik mij opmerkelijk rustig. Nu er geen extern vertier mogelijk is, is de keuzestress verdwenen. Voor het eerst in mijn 65-jarige bestaan, zwemmen mijn Vissen dezelfde kant op.
30
A
an de Hoge der A, Lage der A, Kleine der A en Pottebakkersrijge, zijn grote openbare ruimtes met water. Zodra de zon schijnt, worden - met name de zonnige kades aan de oostzijde van het water - bevolkt door stadjers en studenten. Op de Hoge der A is het (weer) vooral erg druk op het terras van café De Sigaar, her en der zitten bewoners en passanten op bankjes. Er wordt genoten van drankjes, de historische ambiance van de gebou- tekst: Tjerd van Riemsdijk wen en de afgemeerde schepen. De kade, het groenere aanlegplatform met de trappen en het plantsoentje, is meer een 'vrijplaats' voor allerlei stadjers in verschillende samenstellingen. Ze eten en drinken, roken en/of kopen hun jointje of sigaretje en vieren feest met hun 'eigen' muziek. Om regelmatig even verstoord te worden door een wat lawaaierige 'bierboot' van de Toeter of een andere 'café-boot' waarvan de deelnemers een sanitaire stop behoeven. De hengelaars zijn er veelal als het minder mooi weer is.
Zonnige quarantaine aan de Diepenring
Het werd stil aan de kade... In de zonnige periode van de 'intelligente lockdown', leek het of iedereen de stad had verlaten. Geen auto's en fietsers op straat. Een enkele wandelaar was overduidelijk hoorbaar door de vluchtige stappen die naar de supermarkt leidden. Het voelde soms als een onheilspellend, onontkoombaar lot. Na de eerste versoepelingen werd het alras wat drukker op straat. Toch leken de mensen • •
31
Boven: Stelletjes netjes op gepaste afstand van elkaar aan de Kleine der A, 17 mei Midden en onder: En op een mooie Pinksterdag gingen de terrassen weer open, zoals hier bij De Sigaar aan de Hoge der A. Langs het water staan de tafeltjes netjes verspreid, maar niet iedereen houdt zich aan de regels (foto's: Han Santing)
zich nog wat ingetogener door de stad te begeven. De stilte overheerste nog steeds. Toen er langzamerhand weer wat bezoekers naar de waterkant kwamen, besloot ik om de sfeer te gaan proeven. Deze was opvallend: aan de Hoge der A was bijna sprake van een serene rust. Tussen het historisch erfgoed voelde deze plek zowat aan als een kloostergang. Als verdwaalde bezoekers zaten een jongeman en zijn gezellin op een van de bankjes waar voorheen parkeerplekken waren. Op de kade en het platform zaten veelal paren van vrienden, geliefden of collega's. Heel af en toe was er sprake van een groepje van maximaal 4 personen. Onder hen natuurlijk vele studenten. In alle rust werd er wat gedronken en gegeten, doch vooral genoten van elkaar, het weer en de omgeving. Af en toe opgeschrikt door wat speedy lopende voorbijgangers. Op een enkele, zeer zomerse avond, werden er kleden op de grond gedrapeerd, om vervolgens te barbecueën en tot ver in de avond drankjes te nuttigen. Voor velen een mooi alternatief voor het overvolle Noorderplantsoen, Stadspark en Hoornsemeer. Echter, na de aankondiging dat de horeca en haar terrassen weer open zouden gaan, leek wel of het geduld van de thuiszitters al te veel op de proef was gesteld. Het werd onrustiger aan de kade: hardere muziek, meer gekissebis en gedeal door en voor de junks, en grotere groepjes in de bootjes. Ook het terras van museumcafé 'Het Pomphuis' ging langzamerhand los. Voor mij een goed moment om wat aanwezigen te interviewen.
• Alexandra en haar vriend Gerard zitten op een bankje. Voor Gerard, die bij de faculteit Geschiedenis werkt, is dit geen onbekende plek: "'s Middags maak ik graag een rondje vanaf de Harmonie naar de gracht en via de Brugstraat weer terug. Nu hier bankjes neergezet zijn zit ik hier graag. De bruine vloot die hier ligt geeft een speciale sfeer aan dit gebied. Het is een mooie plek om samen een broodje te eten. Vooral tijdens corona: minder stress en meer tijd om te lunchen."
foto's: Tjerd van Riemsdijk
32
• Philip en Henry wonen beiden in Stad en zijn bevriende collega’s bij Philips in Drachten. Vanwege corona zitten ze nu aan de waterkant, in plaats van met hun collega’s een rondje te lopen. Op mijn vraag hoe ze de lockdown ervaren, antwoorden ze met een gezamenlijk standpunt over het thuiswerken: "Digitale vergaderingen zijn vaak effectiever dan lijfelijke, er wordt minder omheen gekletst. Toch heeft het video-vergaderen ook wel nadelen. Door technische storingen beginnen de vergaderingen vaak wat later. Ook mis je de lichaamstaal". Toch verwachten de heren dat veel bedrijven het thuiswerken als 'normaal' gaan beschouwen. "Werkplekken in een kantoor zijn immers kostenposten. Thuiswerken betekent voor dergelijke bedrijven behoorlijke besparingen." • Aan een tafeltje ontmoet ik 2 buurtbewoners met hun vriendenpaar uit Arnhem. "Wij zitten hier vaak. Vooral in deze periode. Er hangt hier altijd een fijne sfeer. En met dit weer samen thuis zitten is ook niet alles... We halen zo meteen pizza’s en met onze heerlijke witte wijn vermaken we ons bijzonder goed. Het is ook leuk om al die bootjes te zien aanmeren en te zien vertrekken. Begin juni, als de grenzen opengaan, gaan we met ons campertje naar Oost-Europa." • Op het muurtje van het plantsoentje zitten 2 bezorgers van Thuisbezorgd.com samen te wachten om voedselpakketjes te gaan bezorgen. Met zowel de fietsen als hun kleding geheel in oranje gestoken. Met een brede lach antwoorden ze mijn vraag waarom ze hier zitten: "Met dit weer is dit een heerlijk plekje om op een bezorgvraag te wachten. Maar we hoeven vast niet lang te wachten. De bedrijven waarvoor wij werken hebben het ineens veel drukker." Beiden bezorgers zijn internationale studenten, de Zweedse Christopher studeert medicijnen en de Italiaanse Johanna houdt zich bezig met gamedesign. "Er zijn geen colleges. De grenzen zijn gesloten, waardoor we niet naar ons land terug kunnen. Bovendien moeten we extra bijverdienen om ons verblijf hier te kunnen betalen." 33
• Op de stenen kade zitten 8 jongedames in een kring op de grond. Eenieder met een bierblikje en wat knabbeltjes. Het kan haast niet missen dat het studenten zijn. En inderdaad: "Jaaa, we wonen allemaal vlakbij, in verschillende meisjeshuizen. Wij zijn allemaal lid van Vindicat." Een aantal zijn commerciële economiestudenten aan de Hanze-hogeschool, enkelen studeren medicijnen en biochemie aan de RUG. "Normaal zitten we op het nieuwe terras van Het Pomphuis of bij De Sigaar. Nu dus hier. Het is zo’n relaxte sfeer met weinig stress; er zijn alleen nog maar digitale werkgroepen en colleges." • Eenzaam op het muurtje van het plantsoen zit Arnold met zijn laptop. Hij woont vlakbij, in een van de studio’s. "In de coronaperiode werk ik op mijn bank. Maar nu, met dit mooie weer en met de behoefte om mensen om mij heen te zien, vind ik het lekker om aan de waterkant te werken." Op mijn vraag bij welke bank hij werkt, verschijnt er een glimlach op zijn gezicht: "Nee, thuis werk ik óp mijn bank, als enige meubel in mijn studio. Ik werk voor een internationaal marketingbedrijf, met 1000 collega’s in Groningen. Ik denk dat ik na deze pandemie in de regel thuis zal moeten gaan werken. Dat wordt saai, maar het scheelt het bedrijf wel heel wat ruimte."
34
Herstel Buurtgenoot Pieter de Hart is redacteur en programmamaker bij RTV Noord. Ook presenteert hij iedere vrijdag het discussieprogramma De Week tot Eén op Radio Noord en schrijft hij wekelijks een column. In 'Herstel' vertelt hij over zijn ervaringen op de Intensive Care waar hij na een hersenbloeding op zijn huwelijksreis in Como terecht kwam. Deze column werd gepubliceerd op 18 april j.l. op een moment dat honderden coronapatiënten op IC's vochten voor hun leven. Mijn vrouw kwam onlangs terug uit het ziekenhuis waar ze werkt en zei: "Ik stapte vandaag het nieuws binnen." Ze zei dat vanwege alle beschermende kleding die nodig is tegen het coronavirus. Ik kan me wel een voorstelling maken van wat sommige van die COVID-19-patiënten te wachten staat als ze wakker zijn geworden. Het is wellicht te vergelijken met hoe ik bijkwam in een Italiaans ziekenhuis na een hersenbloeding. Dat is nu ruim een half jaar geleden.
hoofd. En toen kwam die maandagochtend. Ik werd wakker met gruwelijke hoofdpijn. Een bloedvat in mijn hoofd was geknapt, zo bleek later. Op het moment was er alleen die pijn. En een gevoel van verlamming in mijn benen. En de waarschijnlijkheid dat hier mijn leven zou eindigen. Mijn vrouw dacht daar anders over. Ze alarmeerde een ambulance en dirigeerde die naar het juiste ziekenhuis in Como waar de afdeling neurochirurgie weet wat te doen met dit soort letsel. De bloeding werd er vakkundig gestelpt en ik werd na een voor mij onbekende periode wakker. Met veel hoofdpijn. Waar ik van de broeders en zusters veel paracetamol tegen kreeg. De weken daarop heb ik aan den lijve ondervonden met hoeveel liefde en toewijding de Italiaanse verpleging patiënten verzorgt. Ik doopte de Spaanse hoofdzuster Christina 'la Reina d'Espana' maar ze waren stuk voor stuk geweldig. Die weken waren intens, verwarrend soms: Podcastafleveringen die op mijn
Het was een zonovergoten dag, die 21ste september afgelopen jaar, waarop mijn grote liefde Gea en ik trouwden in een café in de binnenstad. Alles wat we hoopten gebeurde die dag: het was mooi weer, het diner smaakte heerlijk, er werd veel gelachen, er was zoveel liefde. De band speelde geweldig, het was een prachtig feest. Die week daarop gingen we op huwelijksreis. Naar het Comomeer, in ons lievelingsland Italië. En dat was al net zo fijn, al had ik af en toe wat zeurende pijn in mijn 35
telefoon stonden, klonken in mijn oren als opgenomen op de verkeerde snelheid. Ik zocht bij het spreken vaak naar woorden, vond het soms moeilijk om te praten, maar voelde wel dat ik beter werd. Mijn kinderen mochten mij maaltijden voeren, die heerlijk smaakten. We waren wel in Italië. Voor ik me in herinneringen verlies: na een aantal weken konden we terugkeren met een ambulance naar het UMCG. Daar bleek hoeveel spiermassa een mens kwijtraakt, als die een paar weken lang alleen maar ligt. Een operatie aan mijn hoofd was nodig, waarna mijn revalidatie begon. En mijn Hollandse verpleegperiode. Met al evenveel aandacht en liefde als in Italië. Half november ben ik overgebracht naar Beatrixoord, waar ik verder kon revalideren en oefenen.
heel veel kunnen verbeteren. Ik denk er met dankbaarheid aan terug. Maar ik denk vooral aan al dat leed dat momenteel door het virus wordt aangericht. In het ziekenhuis in Como waren ze streng: ik mocht niet eerder dan in de loop van de middag bezoek ontvangen. Hoe onmenselijk zwaar moet het zijn voor al die patiënten en hun familie en vrienden, die elkaar helemaal niet kunnen zien. Soms alleen sterven. Ik was al ver in mijn revalidatie, toen corona alles lam legde. Trainen doe ik nu thuis. Ik wandel met mijn vrouw. We zijn zo blij dat ik er nog ben. Ik denk regelmatig aan de hel waar ze in Italië doorheen gaan. En hoop zo dat er een vaccin wordt gevonden. Tot die tijd zal ik nog beter worden en steeds meer kunnen werken. Zoals aan de podcastserie 'de Genezers'. Van harte aanbevolen, met een toepasselijke titel. Ik wens u allemaal heel veel sterkte. En hoop dat u niet vergeet, om af en toe te genieten van het leven. Dat in een paar weken tijd zo totaal overhoop is gegooid.
Ik hoop dat veel patiënten die nu op de intensive care verblijven, de kans krijgen om daar in Haren bij te komen en aan te sterken. Momenteel is de kliniek voor de meeste therapieën gesloten. Al die kundige, gedreven, geduldige en aardige mensen kunnen hopelijk weer snel bewijzen dat beschadigde lijven en leden nog
Pieter de Hart
De culinaire cadeaushop Grote Kromme Elleboog 8 telefoon 050 31 88 451 www.leuklekker.nl
36
Sledemennerplein van doorn in het oog, naar lust voor het oog tekst en foto's: Henk Cuperus Al bij de oplevering van de nieuwbouw aan de Westerbinnensingel-Sledemennerstraat (1987!) viel het plein tussen beide straten, dus naast de onderdoorgang, bepaald niet op door zijn esthetische waarde. Sterker nog, het was foeilelijk. Het werd dan ook het SM-plein genoemd, want alleen een zelfkastijder lukte het erop te kicken. Maar dankzij het doorzettingsvermogen van een aantal omwonenden en de medewerking van Joke en Ron, onze vrienden bij de dienst RO/EZ, wordt de kale vlakte nu omgetoverd tot een fraaie tuin, in plaats van een marteling voor het oog te zijn. Tegels zijn weggehaald, tuinaarde is gestort en nu is het wachten op de beplanting. Dat schijnt pas te kunnen als het eerst flink heeft geregend, maar dat is de laatste jaren een zeldzaam natuurverschijnsel in Nederland. In Nederland, jawel! We krijgen zo langzamerhand een woestijnklimaat lijkt het wel. Overigens gaat de vergroening wel degelijk door, en niet alleen op het plein, want op allerlei plaatsen in onze wijk worden geveltuintjes aangelegd. De boel knapt er enorm van op en als de SM-tuin er eenmaal is zijn we weer wat verder. Hopelijk kunnen we deze plek dan het Super Mooie plein noemen! 37
Deskundig en persoonlijk Voor al uw wensen op notarieel gebied Onder andere voor advies over: ! ! ! ! !
(levens)testamenten nalatenschappen estate planning vastgoed ondernemingen en rechtspersonen
mevr. mr. Thea van der Veur (notaris) mevr. mr. Melanie Benus (kandidaat-notaris dhr. Bareld Timmer (juridisch medewerker)
Noorderhaven z.z. 34 â??050-3185188â??www.forumnotariaat.nl
Het afhaalloket van pizzeria Napoli, Sledemennerstraat om 18.30 uur (foto: Han Santing)
dichter bij nu
Thuisbezorgd/thuis bezorgd
of stijgt onze noodzaak aan eigen begeerten met stip? Wat we zeker weten is dat we zullen moeten blijven eten om onze vege lijven
We zijn in recente decennia niet zo verdeeld geweest; moeten we naleven of even de kont tegen de krib; beleefd notie nemen van kwetsbaren
in leven te houden. Daarom bestelt het leeuwendeel van de mensen voer op bevel. Terwijl we thuis bezorgd zitten wezen over anderhalvemetersystemen wordt de prak bij je thuisbezorgd.nl 39 39
sacha landkroon
We zitten in onze brede kamers wetten en regels in acht te nemen waarvan we niet eens zeker weten of ze met ĂŠĂŠn of twee maten meten.
Noordelijk Scheepvaartmuseum weer open tekst: Karlijn Donders foto's: Fotostijl/Scheepvaartmuseum Net als bij veel andere musea, zijn de medewerkers van het Noordelijk Scheepvaartmuseum dolblij dat het museum vanaf begin juni weer open is. Het publiek is als vanouds van harte welkom; wel met een paar nieuwe 'spelregels'. Zo zijn de openingstijden en looproutes aangepast en moeten bezoekers van tevoren via de website een e-ticket reserveren, dit kan ook via een QR code bij de balie. Het museum volgt hiermee de richtlijnen van de Museumvereniging en het RIVM. Tentoonstelling Tweede Wereldoorlog naar volgend jaar "We zijn heel benieuwd hoe het gaat met het online reserveren", vertelt Wicher Kerkmeijer, conservator van het museum in hartje Stad (foto links). "Mensen willen ook wel weer eens naar een museum en na bijna drie maanden thuiswerken, online vergaderen en veel ander computerwerk, willen wij zelf ook graag weer ín het museum aan de slag." Door corona moest het museum de tentoonstelling Op de vlucht voor de Bevrijders, in samenwerking met het Oorlogs- en Verzetscentrum Groningen, noodgedwongen doorschuiven naar 2021. "Hoewel we niet fysiek aanwezig waren in het museum, hebben we de afgelopen weken zeker niet stil gezeten. Zo zijn we druk bezig met de voorbereidingen voor de tentoonstelling die in september opent en natuurlijk met de ontwikkeling van het nieuwe Museum aan de A. Daarnaast hebben we een online aanbod ontwikkeld zodat we onze bezoekers ook in deze rare tijd iets kunnen bieden, op de website én via social media. Maar het is heel fijn voor alle medewerkers, onder wie veel vrijwilligers, om elkaar weer in levende lijve te zien en natuurlijk weer bezoekers te kunnen ontvangen." Digitale tours Nadat het museum de deuren moest sluiten, heeft het educatieteam doe-opdrachten gemaakt voor kinderen (en ouders) die wel eens iets anders wilden doen dan uren op de telefoon of Netflixen. Op de website van het museum zijn verschillende opdrachten te vinden. Ook volwassenen komen online aan hun trekken. Wicher licht toe: "Een aantal van onze topstukken staan op collectiegroningen.nl En onlangs hebben we een digitale replica van onze twee opvallende middeleeuwse panden aan de Brugstraat laten maken. Hiermee kun je vanaf elke plek ter wereld ons museum bezoeken. Onze wens voor zo’n digitale tour was 40
er al veel langer, en door corona konden we het in no-time realiseren." Bezoekers kunnen vanaf hun eigen bank op ontdekkingstocht gaan door de bijzondere gebouwen en de collectie. Je ziet de situatie zoals het nu is, de gebouwen en de collectie, inclusief topstukken, zijn tot in ieder detail haarscherp vastgelegd. De digitale tours zijn op noordelijkscheepvaartmuseum.nl te bekijken. Het Canterhuis Het Canterhuis (op de bijgaande foto het rechter huis) uit de 15e eeuw, van oorsprong een middeleeuws zaalhuis, dankt zijn naam aan de Groninger geleerde en advocaat Johannes Canter. Je begint je bezoek in de motorenhal van begin 20e eeuw, waar je de geur van olie zelfs digitaal kunt ruiken. Een topstuk is de gietijzeren en stalen compound-zuigermachine uit 1924, gebouwd op een steenworp afstand van het museum aan het Hoendiep door Machinefabriek Botje, Ensing & Co. Via de entreehal kun je naar de kelder, met een stenen gewelf uit waarschijnlijk begin 14e eeuw. In de zaal er pal boven valt de schoorsteenbetimmering van de Groninger beeldsnijder Struiwig op. Via de trap in de entreehal kom je weer in het oudste deel van het Canterhuis, met originele stookplaats en middeleeuwse muur. Weer een trap hoger is de vroegere pakzolder met opvallende blauwe deur. Deze is 18e eeuws en afkomstig van Ameland. Het laatste trapje omhoog voert je naar de indrukwekkende zolder met de originele laat-middeleeuwse kap uit de 15e eeuw. Vanuit de Hanzezaal in het Canterhuis maak je via de Poortkamer uit de 16e eeuw de oversteek naar het Gotisch Huis. Gotisch Huis Dit pand (op de foto het linker huis) heeft vanaf de oudst bekende eigenaar in de 15e eeuw, burgemeester Evert Wygboldus, tot ver in de 18e eeuw dienst gedaan als bierbrouwerij, daarna als jeneverstokerij en vanaf de 19e eeuw werd het als pakhuis gebruikt. Op de begane grond staat de ori41
ginele stuurhut van de kustvaarder 'Erebus'. Dit schip is in 1950 gebouwd in Hoogezand en is genoemd naar de Griekse god van de duisternis. Normaliter blijft de stuurhut gesloten voor publiek, maar digitaal kun je nu zelf achter het roer plaatsnemen. In het voorhuis op de eerste etage staat een roerkop, een kostbaar houtsnijwerk dat vanaf de middeleeuwen bij veel schepen ter versiering werd aangebracht op het roer en die het schip moest beschermen. Het 18e eeuwse exemplaar is gehelmd met de bek van een zeemonster en bovenop een kleine krokodil. Het scheepsmodel iets verderop, van de tjalk 'Vink', (foto links) is door zijn gedetailleerdheid een echt pronkstuk. Het scheepsmodel stond vanaf het begin van de twintigste eeuw in een bruin rokerig café. Op een andere verdieping zie je het winkelinterieur van Th. Grómmel v/h P.P. van der Meché, compleet met machinegaren en vlokkenzeep en voordat je het weet sta je helemaal boven op zolder onder de imposante middeleeuwse dakconstructie van de voormalige brouwerij.
Het Noordelijk Scheepvaartmuseum verandert de komende jaren in het nieuwe algemeen historisch Museum aan de A. Het wordt een historische ontmoetingsplek waar de verhalen van Groningen en Groningers worden verteld. De geschiedenis van Groningen beleef je straks niet alleen ín het museum, maar ook in het historische A-kwartier en daarbuiten in de stad en provincie. Het toekomstige museum bestaat uit vijf historische, aan elkaar verbonden, panden. In de eerste fase van het project, die over twee jaar wordt afgerond, wordt het Pakhuis aan de Schuitemakersstraat, het Jhr. Rhijnvis Feithhuis aan de Kleine der A en de huidige motorenhal grondig aange past. De nieuwe vaste presentatie in het Canterhuis en Gotisch Huis krijgt daarna vorm. Conservator Wicher Kerkmeijer licht toe: "Dit doen we allemaal niet alleen hoor, dit doen we met onze partners: het Groninger Museum, de Groninger Archieven en Noorderpoort en natuurlijk met andere instellingen in Stad en provincie en het publiek!"
Kijk voor meer informatie op https://noordelijkscheepvaartmuseum.nl/nl/ Facebook: NoordelijkScheepvaartmuseum Instagram: NoordelijkScheepvaartmuseum
42
Adieu café Havenzicht Bé van der Laan voor zijn café Havenzicht aan de Lage der A. Tot 4 juli is deze klassieke bruine kroeg nog open. Daarna moeten we het doen met de herinneringen, het café wordt verbouwd tot een woning. Bye bye Bé, het ga je goed. foto: Jan Ottens
De A-Krant verschijnt 4 maal per jaar in een oplage van 2500 exemplaren. Advertenties kleiner dan A5 zijn liggend. Aanleveren graag kant en klaar in PDF. Hebt u (nog) geen advertentie, dan kan onze vormgever deze tegen een bescheiden meerprijs leveren. Dat gaat altijd in overleg met de adverteerder. De nota wordt achteraf verstuurd, dus over het voorafgaande kalenderjaar. Voor meer informatie: hetakwartier@gmail.com t.a.v. Gerrit de Goede
1/4 pagina: € 68,75 1/3 pagina: € 92,1/2 pagina: € 137,50 1/1 pagina: € 275,-