krant
buurtkrant van het A-Kwartier jaargang 30 nummer 2 2014
.. . .
Een ijspakhuis in de Westerhavenstraat Anke Slooff In gesprek met Rudolf Bossina
1
Mijn huis: Pim Benus
Belangrijke adressen/telefoonnummers: Politie: 0900-8844 Meldpunt overlast: 5875885 brugt.aanen@groningen.politie.nl Wijkpost Binnenstad voor klachten over uw woonomgeving: 3678910 Huisvuil en Oud Papier: zie de Afvalwijzer op de site van de gemeente: www.gemeente.groningen.nl/restafval/afvalwijzer Groot afval op afroep: 3671000. A-krant: De A-krant is een uitgave van buurtvereniging ‘Het A-Kwartier’ en verschijnt 4x per jaar in een oplage van ruim 1700 exemplaren. Bij een teveel aan kopij kan de redactie besluiten de kopij verkort, niet of pas in een volgend nummer te plaatsen. Ingezonden brieven worden niet anoniem geplaatst en de schrijver/ster is verantwoordelijk voor de inhoud. Bestuur buurtvereniging Het A-Kwartier: Esther Klaver (voorzitter) 06 46133635 Henk Cuperus (secretaris) 3181363 Sjoerd Stienstra (penningmeester) 3114770 Fleur Woudstra (activiteiten) 5892320 Gerard Gosen 06 44454668 Denies Margry 06 34852291
aeklaver@gmail.com henkcuperus@tele2.nl sjoerdstienstra1946@gmail.com fleurwoudstra@gmail.com gerardgosen@hotmail.com d.margry@gmail.com
Buurtpand de Oude Drogisterij: Lage der A 4: Hans Imelman, 3125020 website: www.a-kwartier.nl Hier is elke laatste zondag van de maand de Buurtborrel van 16.00-18.00 uur. Post voor Het A-Kwartier en voor de A-krant kunt u sturen naar: Visserstraat 10a, 9712 CV Groningen. e-mail: hetakwartier@gmail.com Wilt u het A-Mail bulletin ontvangen? Geef uw e-mailadres door aan: amailbulletin@gmail.com
van de redactie Veel reacties op de bijdrage van Diederik Ninck Blok over de weggevoerde Joodse buurtbewoners in de bezettingsjaren. Veel positieve, maar ook een enkele negatieve reactie. Zo zou de lijst van gedeporteerden onvolledig zijn. Dat is op zich correct, maar Diederik gebruikte de gegevens van de site ‘joodsmonument.nl’. De daar vermelde gegevens zijn geverifieerd volgens de peildatum van 1941. Veel meer namen komen voor op de zgn. razzialijsten maar daarbij ontbreken weer overlijdensdatum en plaats van overlijden en er staan namen vermeld van personen die uiteindelijk niet weggevoerd zijn en/of omgebracht. De kwestie heeft de aandacht van het bestuur en het onderzoek wordt voortgezet. De juni-editie van de A-krant: een gevarieerd aanbod met hopelijk lezenswaardige artikelen. Een interview met Rudolf Bossina die -hoewel de pensioengerechtigde leeftijd reeds ruim behaald- de passie voor ‘zijn’ handel nog lang niet is verloren. Aandacht ook voor het opmerkelijke IJspakhuis aan de Westerhavenstraat en galerie Block C die er sinds vorig jaar in is ondergebracht. Scheepsportrettiste Anke Slooff schreef een boek over het complexe proces rond de totstandkoming van een nieuwe zeefdruk en architect Pim Benus vertelt over de geschiedenis van (letterlijk en figuurlijk) zijn huis: Lutkenieuwstraat 28. In de rubriek ‘Dichter bij Toen’ liet huisdichter Sacha Landkroon liet zich dit keer inspireren door een foto van de Visserbrug van vlak na de bevrijding. Daarnaast de onderdelen en rubrieken die u van ons gewend bent: de column en de puzzel van Bob van Dijk, het recept, en een ruime ‘Allerlei uit de Buurt’. Wij wensen u veel leesplezier en vooral een zonnige, oranje zomer. (HS)
inhoud Van de redactie Bestuursberichten Activiteiten buurtvereniging Bobs column Interview: Rudof Bossina Fietsen met Henk Dichter bij Toen IJspakhuis Westerhavenstraat
3 5 7 9 10 16 17 18
De geschiedenis van mijn huis 22 Galerie Block C 25 Scheepskraak 27 Aan tafel bij De Diamant 29 Dagboek Hollandia 30 Zomerpuzzel 33 Allerlei uit de Buurt 35 Colofon 38
van het bestuur • Per 1 januari 2016 worden er geen vergunningen meer verstrekt voor prostitutie in de Vishoek, Hoekstraat en Muurstraat. De uitspraak in het proces van exploitant Music tegen de gemeente is 5 maart jl. gedaan. Music heeft verloren. Hij gaat nog wel in hoger beroep bij de Raad van State. Die uitspraak wordt over een jaar verwacht. Mocht de uitspraak langer op zich laten wachten dan heeft dit geen opschortende werking. De gemeente staat sterk en verder beroep is niet mogelijk. • Het project Meld is afgesloten. Dit project bood rechtstreeks contact tussen buurtbewoners en politie over gesignaleerde overtredingen en overlastsituaties. Het project kende behoorlijke technische startproblemen. De app werkte niet op alle smartphones. Ondanks deze startproblemen is het project toch succesvol verlopen. De deelnemers waren er graag mee doorgegaan. De volgende pilot vind in Utrecht plaats. • De afgebrande boom op de Hoge der A bij de Vissersbrug is vervangen en de twee lindebomen langs de kade die tijdelijk het veld moesten ruimen tijdens de reparatie van de brug zijn teruggeplaatst. De glasbak op deze plek is (weer) verwijderd, men moet nu iets verder naar de Verlengde Visserstraat of achter de Korenbeurs. • Dit jaar is een hoofdpunt van aandacht voor het bestuur de verhouding studentenbewoning en bewoning door niet-studenten. Op de foto: Han Santing Algemene Ledenvergadering van 27 maart heeft Harald Hilbrants daar een verhaal over gehouden. Voor de binnenstad geldt de 15% norm (het maximale percentage studentenbewoning) nog steeds niet. Wel heeft de gemeente besloten dat splitsen van woningen niet meer is toegestaan, zodat het omzeilen van de norm moeilijker wordt. Harald heeft in verschillende buurten onderzoek gedaan. Hij wil dit ook wel voor het A-kwartier. Wie zou als contactpersoon willen optreden? • Het plan is om in de buurt als buurtvereniging Stolpersteine te gaan leggen. Dit zijn koperen herdenkingstekens die gelegd worden in het trotoir bij panden waar weggevoerde Joodse bewoners woonden. In de vorige buurtkrant heeft Diederik Ninck Blok een begin gemaakt met de beschrijving van huizen waar het om gaat. 5
John van Hulst zoekt het verder uit. Het gaat om veel grotere aantallen dan we dachten. Mogelijk moeten we het dan ook laten bij het symbolisch leggen van één steen en het initiatief uitbreiden naar een daarvoor geschikte organisatie. • De Algemene Ledenvergadering van dit najaar vindt plaats op 25 september in het buurtpand De Oude Drogisterij om 20.00 uur.
foto: Han Santing
• De problemen met de stoep aan de kop van de Lage der A bij de A-brug zijn opgelost door het wegdek op gelijke hoogte te brengen als de stoep. Fietsers en auto’s kunnen elkaar daardoor weer makkelijker passeren terwijl er toch nog ruimte voor een terras bij restaurant Opium is. • In de Lutkenieuwstraat wordt na de bouwvak begonnen met de bouw van de Agaathhof. Er komen 17 woningen rond een binnentuin. Eindelijk lijkt er dus iets te gaan gebeuren op de plek waar vroeger congrescentrum Het Tehuis stond. Sinds de sloop van het gebouw in 2005 is het gebied langzaamaan veranderd in een binnenstadsvijver.
• De paaltjes in de Hoekstraat blijven voorlopig weg. Dit om het voor de politie makkelijker te maken om de drugsoverlast tegen te gaan. Tot nu toe heeft dit niet tot een toename van de verkeersoverlast geleid. Gebeurt dit wel dat wordt er opnieuw naar gekeken. Ook in de Lutkenieuwstraat is het paaltje bij de A-kerkhof weggehaald. Hier omdat het in neergeklapte toestand een obstakel voor fietsers en voetgangers vormde met alle risico’s van dien. Als de Lutkenieuwstraat toch weer een sluiproute wordt komt er een nieuwe evaluatie. illustratie: De Zwarte Hond
6
activiteiten buurtvereniging Zondag 29 juni 13.30 uur: F ietsen met Henk (vervalt bij regen) start Lage der A 4 16.00 - 18.00 uur: Buurtborrel in de Oude Drogisterij Zondag 27 juli 16.00 - 18.00 uur: Z omerborrel op het terras van De Sigaar aan het Hoge der A Zondag 31 augustus 13.30 uur F ietsen met Henk (vervalt bij regen) start Lage der A 4 16.00 - 18.00 uur B uurtborrel in de Oude Drogisterij
foto: Bernd Stalman
Zondag 14 september: Reitdiepvaartocht Op deze 2e zondag van september vindt onze Buurtboottocht naar Garnwerd vv met de Leviathan, het schip van Gerrit en Marjolein de Goede, weer plaats. Kosten: 陇 5,oo (陇 3,00 met geldige studentenkaart) inclusief vervoer en (niet-alcoholische) drankjes aan boord. Voor alle bewoners van het A-Kwartier. Aanmelden v贸贸r 1 september per mail: akwartier@gmail.com onder vermelding van
7
naam, adres, telefoonnummer en e-mailadres, o.v.v. ‘Deelname Boottocht’ en het exacte aantal deelnemers. Eigen lunch meebrengen of in Garnwerd op een terrasje aanschaffen. Er is slechts een beperkt aantal plaatsen aan boord, dus wie het eerst komt... Donderdag 25 september 20.00 uur: A lgemene Leden Vergadering 21.15 uur: V errassende tweede helft en gezellige borrel na. Zondag 28 september 16.00 - 18.00 uur: B uurtborrel in de Oude Drogisterij Door omstandigheden komt een vervolg op onze 1ste Culinaire Zwerftocht dit jaar te vervallen. Hopelijk komt-ie in 2015 weer terug!
Hoge der A 20e 9712 AD Groningen 050 3120895
margovandersluis@ziggo.nl www.margovandersluis.nl
8
Verdwenen Vriend Bob van Dijk
Ook uw columnist heeft dus weleens wat flessenscheidingsproblemen. Maar wat verbaasde hem laatst? Zijn stalen vriend, zojuist nog monster genoemd, bleek verdwenen. Verplaatst, honderden meters verder naar de Kraneweg. “Goddammed, why?” zeg je dan als Volkskrantlezend literair figuur. Gaat het om omwonenden die het nu eindelijk gelukt is die bak verwijderd te krijgen vanwege overlast? Zoiets is al vaker gebeurd. Of is het toch een gemeentelijke voorzorgsmaatregel om verdere kademuurscheuren door de zware glascontainerwagen te voorkomen? Maar de naastliggende ondergrondse vuilcontainers worden toch ook geledigd? En er rijden toch nog steeds loodzware vrachtwagens naar die plek? Ambtenaar Kl.Kl. van RO/EZ brengt Het Verlossende Betrouwbare Antwoord: toeristen klagen bij de gemeente over insectenoverlast door de zoete likeuren die ons stalen monster verzwelgt in zijn maag. Zij kunnen niet meer genieten op het naastliggende bankje. Hmmmmm? Blurp??? Ooit een klagende toerist bij de gemeente gezien over dit soort zaken? Kom op zeg, Kl.Kl.: je reinste kulverhaal toch? Hierbij een oproep voor alle A-Kwartierders om een alternatieve plek voor de container te bedenken, desnoods ondergronds want dat kan. Maar u moet niet vreemd opkijken als u voorlopig ledige flessen Domaine Bugadelles (eigen import) in het water ziet drijven met een flessenpostbrief erin: “Geef mij mijn lieve stalen vriend terug!”.
foto: Han Santing
m een beetje zinnig verhaal te schrijven helpt een goed glas wijn. Geen schrijver die dit niet zal beamen. Sterker nog: veel schrijvers hebben een drankprobleem. Na afloop van een inspirerende geestverruimende avond, nacht of vroege ochtend staan er toch minstens drie lege flessen te wachten op het flessenvagevuur: de glascontainer op de Vischhoek. Studenten en scribenten ontmoeten elkaar aldaar in nederige wederzijdse deemoed rond een uur of drie ‘s middags, een dagelijks (sic!) wederkerend ritueel. Gesprekken voeren hoort er niet bij; er wordt gewoon gescheiden en gedumpt. De zonden worden verdoezeld in het stalen monster, ton sur ton.
foto: Han Santing
The Boss: in gesprek met Rudolf Bossina Bob van Dijk/Han Santing 10
P
ottebakkersrijge nummer 20. We zijn te gast bij dé (kunst)schildersbenodigdhedenspeciaalzaak van Groningen: Bossina. Tegenover ons zit, in zijn woonwerkkamer met riant uitzicht op de A, het voormalig Natuurhistorisch Museum en de Zuiderhaven, en met aanhangend koninklijk balkon, een bijzonder vitale en sportief ogende Rudolf Bossina. Als je zou zeggen dat-ie 66 jaar is geloof je het direct, maar hij is mooi wel eventjes geboren in 1938. Gekleed in een rode polo en spijkerbroek zie je hem zó zeilen in zijn zestienkwadraat (made by Helder) bij zijn huis aan het Paterswoldsemeer waarheen hij zich begeeft met een van zijn geliefde Franse oldtimers. Hij is een man van de degelijke ouderwetse stempel en dus vroeg op. Uw reporters werden eigenlijk al om half 9 ‘s morgens uitgenodigd hetgeen wij konden verzetten naar een vroege koffietijd, hoewel daar niets terecht van kwam want “er moest gewerkt worden, dus vraag maar op!”. De heer Bossina heeft zich goed voorbereid: mappen met gegevens staan al in slagorde naast zijn bureau klaar. We moeten hem regelmatig afremmen in zijn verhalend enthousiasme; wát een bron van kennis zit er in die op volle toeren draaiende kop van hem! Toch weten we de grote lijn te ontrafelen. Eerst maar eens over die naam Bossina, die hoor je toch niet al te vaak. Waar komt die vandaan en vooral: waar ligt nou precies de klemtoon: op de ‘o’ of op de ‘i’? Onze vraag blijkt een schot in de roos en we worden getrakteerd op een college genealogie want het is duidelijk dat Rudolf zelf stevig heeft gegraven naar de roots van zijn familie. Die oorsprong lijkt in Bosnië te liggen. Daar stroomt de rivier de Bosna en de streek daaromheen heette ooit zelfs Bossina. Het spoor leidt vervolgens naar Italië. In Venetië is een Porte de Bossina waar de schapenwol uit (jawel) Bosnië het land binnenkwam. En niet alleen de wol, ook de Bossinaders zelf kwamen mee, verstigden zich in Italië en verspreidden zich verder noordwaarts richting Frankrijk, soms onder de naam De Boissonade. Waarschijnlijk bekeerde een deel van Bossina’s zich tot het protestantisme (de zgn. Hugenoten) wat in het Frankrijk van de 17e eeuw een gevaarlijke hobby was. En toen in 1685 het belijden van een ander geloof dat het katholicisme zelfs een strafbaar feit werd, vluchtten duizenden Joden en Hugenoten het land uit. Ruim 12.000 protestanten kwamen in Nederland terecht, o.m. in (de provincie) Groningen, waar vrijheid van godsdienst heerste. Waarschijnlijk is het de voorouders van de huidige generatie Bossina ook zo vergaan. De Franse naam ‘vernederlandste’ en werd Bossinade of (net als ooit) Bossina. Met de klemtoon op de ‘i’. De grootvader van Rudolf Bossina (ook Rudolf Bossina geheten) kwam uit 11
foto’s: Han Santing
www.sksg.nl
De allerbeste kinderopvang.
SKSG laat kinderen zichzelf zijn. Kinderopvang is samenspel. Tussen u en onze mensen, de school en de samenleving. Verantwoorde en veilige kinderopvang met aandacht voor de ontwikkeling van uw kind. Daar bent u naar op zoek. Vertrouwd en bij u in de buurt. Loop gerust eens bij ons binnen of bel voor een vrijblijvende afspraak: 050 317 13 90 SKSG Hummelhuis (0-4 jaar) Spilsluizen 3, 050 313 19 62 Gastouderopvang (0-13 jaar) 050 317 13 91
SKSG Kastanjeplein (0-13 jaar) + de enige Peuterspeelzaal in het centrum Nieuwstad 12, 050 313 98 28
Uw kind in vertrouwde handen Heresingel 10, 9711 ES Groningen t 050 317 13 90 e klantenservice@sksg.nl i www.sksg.nl
Usquert, verhuisde met zijn broer naar de stad en samen startten zij in de Oosterpoort een winkel in verfgrondstoffen. De relatie tussen de twee broers bekoelde en ieder ging zijn eigen weg. De broer opende een winkel in de Oosterstraat die later verhuisde naar het Zuiderdiep, Rudolf begon in 1903 op de huidige plek aan de Pottebakkersrijge zijn zaak. Verf kocht je toen niet bij de groothandel kant-en-klaar maar maakte je zelf uit een mengsel van lijnolie, pigment en siccatief. Veel verfproducten werden geleverd aan de talloze binnenvaartschippers die passeerden. Schippers lagen ofwel afgemeerd in de toen nog open Westerhaven, ofwel legden eventjes aan voor de zaak en haastten zich om nog snel wat koolteer, lijnolie of harpuis in te slaan waarna ze spoorslags cq scheepslags verder voeren. Ook werd veel geleverd aan rondtrekkende kermisexploitanten die buiten het seizoen eveneens in en aan de Westerhaven toefden en in die rustige periode hun boten en hun attracties opschilderden. Opa Rudolf was niet alleen verfproducent maar tevens een niet onverdienstelijk kunstschilder. We krijgen onder andere een olieverfschilderij Opa Rudolf Bossina (midden) ca. 1920 te zien van een gezicht op de Reitemakersrijge dat hij vanuit zijn raam voor de winkel aan de Pottebakkersrijge. Rechts staat zijn zoon Willem. heeft geschilderd, met daarop het zogenaamde Asser Veerhuis en op de Naast Willem een inwonende commensaal en de brugwachter van de museumbrug. achtergrond de A-kerk met zowel de Nederlandse driekleur alsook de Links het personeel van de winkel. Oranje vlag van het Koninklijk Huis halfstok. Het is 1934: het sterfjaar van koningin-regentes Emma. Het favoriete schilderij van onze geïnterviewde Bossina’s grootvader hangt prominent in de kamer: een melancholisch kijkende sint-bernardshond, gemaakt naar een schilderij van de beroemde Groninger dierenschilder Otto Eerelman. Er hangen vele fraaie ingelijste tekeningen en schilderijen aan de Bossinawanden, en evenzoveel staan er op de grond achter elkaar te wachten om getoond te worden. Bossina zelf heeft duidelijk gevoel voor en verstand van schilderkunst. Dat heeft hij van zijn grootvader, op wie hij zichzelf veel vindt lijken qua karakter. Rudolf Bossina: Gezicht op de Reitemakersrijge (1934) Grootvader stierf in 1946 waardoor automatisch de zaak overging op de vader van de huidige Bossina: Willem Bossina. Deze heeft de zaak netjes maar niet ‘con amore’ voortgezet; eigenlijk had hij na zijn HBS-opleiding iets anders willen doen. Hij stopte op zijn 65ste; dat was in 1970. Vanzelfsprekend nam zoon Rudolf als derde generatie het bedrijf over, hoewel hij ook een broer en twee zussen had. Maar zoals gebruikelijk: de oudste werd het. En ditmaal wel degelijk iemand met hart voor de zaak! De jongste generatie Rudolf ging voortvarend als onderne-
13
Kunstproeverij
Erika Stulp
Oude Kijk in ‘t Jatstraat 62
open op afspraak: 050 3184651 06 36167686
www.erikastulp.nl
mer pur sang aan de slag. Het huis naast de winkel werd erbij gekocht, het grondoppervlak van de winkel verdubbeld. Een paar jaren later volgde de aankoop van het aanpalende vijf verdiepingen tellende pakhuis. De branche verbreedde zich: niet alleen verfproducten; met een kunstacademie in de buurt bleek de uitbreiding met kunstschildersbenodigdheden een gouden greep. Ook schuwde de entrepreneur Bossina een uitstap naar de computerwereld niet. Reeds begin jaren tachtig vestigde hij een Apple-zaak even naast de verfzaak, aan de Westerhaven. Inmiddels is de computertak weer afgestoten en zijn verf en kunstschildersbenodigdheden weer de ‘corebusiness’. Die laatste zijn ondergebracht op de eerste twee verdiepingen van het pakhuis. We krijgen een privérondleiding van de heer Bossina door het immense pakhuis. Een fabelachtig gebeuren, fraai uitzicht en vooral: een geheimzinnige, artistiek intrigerende opslag van de meest bijzondere zaken. Bascules, houten vaten met daarin nog verfpigmenten van grootvader, drukpersen, honderden blikken met verf, tandartsstoelen en vele andere afwijkende artikelen zoals scheepskompassen en een aantal dozen met zwarte herenlakschoenen anno 1970, allen maat 44.
foto: Han Santing
De toekomst van de zaak? Van Bossina’s drie kinderen (twee dochters en een zoon) heeft geen belangstelling voor de zaak helaas. Rudy, een van de vaste en trouwe medewerkers, gaat de zaak op een of andere zakelijk te beklinken wijze voortzetten. Hij is opgevoed in het warme Bossina-nest: klantgericht (altijd onmiddellijk een medewerker klaar aan de balie), vertrouwenwekkend (“het is lekker werken bij Bossina”), en herkenbaarheid (men kent gewoonweg de vaste klanten). Het is dan ook moeilijk voor Rudolf Bossina om de zaak los te moeten laten en zich er niet meer mee te bemoeien. Dat doet-ie dus gewoon ook niet! U kunt hem zelf met grote regelmaat nog steeds in de zaak aantreffen en uiteraard een vriendelijk woord van hem tegemoetzien. Een bijzondere (zaken)man, en dat is-ie.
15
Fietsen met Henk Henk Cuperus
foto’s: Henk Cuperus
Zes enthousiastelingen stonden op 25 mei gereed om te gaan fietsen, voorafgaand aan de maandelijkse buurtborrel. Het was prachtig weer: zonnetje, vrijwel geen wind. De nieuwe wijk Meerstad zou deze keer het doel zijn. Enig vergelijkend wijkenonderzoek was op zijn plaats, want het A-kwartier bevat ook water, zij het iets minder. Op het Damsterdiep viel direct al het nieuwe pand van woningcorporatie Nijestee op, dat groot en dominant boven de omringende oude huizen uittorent. Daarna de Oostersluis met pal daarachter in Oosterhogebrug de Tasmantoren, de matzwarte Groningse triomfboog met 221 appartementen en een hoogte van 75 meter. Vanuit een hoge verdieping heb je waarschijnlijk een prachtig uitzicht over Groningen. Of de andere Oosterhogebruggers er zo blij mee zijn is een tweede. Precies waar Lewenborg ophoudt, al weer zes kilometer van het centrum, gingen wij bij Ruischerbrug het Eemskanaal over en een paar kilometer verder lag inderdaad Meerstad. Je zou ook kunnen zeggen Minderstad, want het aantal gebouwde huizen is veel bescheidener dan gepland. Je ziet nu heel veel water en hier en daar een eenzaam blokje huizen, precies het tegendeel van het A-kwartier. Voor kinderen is al dat water natuurlijk een ideaal speelterrein. Via Engelbert (een mooi en sfeervol plaatsje) kwamen we in Waterhuizen, waar we bij een patat-, ijs- en coladealer een welverdiende pitstop inlasten. Het oorspronkelijke plan was om vandaar door te steken naar Haren en dan via de Hoornsedijk naar Groningen te gaan, maar dat ging ons letterlijk te ver, dus via het centrum van Haren en de Helperzoom kwamen we terug in de stad. De timing van dit geheel kon werkelijk volmaakt genoemd worden, want het was op de seconde nauwkeurig vier uur toen de dorstige dapperen hun fiets tegen de gevel van de buurtpand zetten en zich op de de drank konden storten. Er kwam ook nog een aantal nietfietsers opdagen en zo werd het weer een goedbezochte bubo!
16
Visserbrug april 1945 (foto: collectie Harm Renkema)
dichter bij toen
Gestremd
Het was niet dat het in een keer gebeurd was, met een heftige klap zonder oorsprong los van de andere oever, maar een langzame opbouw
naar afstand, alles dat bloot kwam te liggen en echte bevrijding wel ergens onder stalen karkas en papieren spieren had liggen wachten op vinders maar
in het puin van de lente gekoesterd liet. Water onder de brug dat plots zo zichtbaar hier en nu als open wond de stad door ettert, hier en daar als twee
gescheiden wezens laat ontstaan. Stilte. IJzer dat zich niet krijsend buigt, planken die in versplintering schitteren, geen tweede keer breken, hooguit een echo
vervagende nagalm van woorden door spijlen geblazen die gestadig de kusjes die Grietje hem vanaf de Lage der A toewierp barsten laat in de noordenwind. 17
sacha landkroon
Douwe stond daar maar verdwaasd in de verte te wijzen naar dat wat met vreemde voeten getreden alleen nog door water kon gaan.
foto: Han Santing
Een ijspakhuis aan de Westerhavenstraat Han Santing 18
H
alverwege de Westerhavenstraat (op nummer 14-16) staat een opmerkelijk pand. Groot, sober, met een grijs bepleisterde gevel. Tegenwoordig oogt die gevel wat opener door de recente plaatsing van ramen en ingangspartijen aan de linker- en rechterkant, maar vroeger had het gebouw een vrijwel geheel gesloten front, slechts onderbroken door twee bescheiden deuren links en rechts en op de eerste verdieping een opening met luiken met een ijzeren hijsbalk. Aan de rechterkant zat nog een balkon met eveneens een hijsbalk. Op tekeningen uit 1913 wordt duidelijk dat het gebouw toen nog hoger en imposanter was dan nu: er zat nog een zolderverdieping met een zadeldak bovenop. Die verdieping is later gesloopt en nu heeft het complex een plat dak. Het is een beetje een grof gebouw; zeker geen schoonheid, maar wel een met een bijzondere geschiedenis. De oorspronkelijke functie wordt duidelijk als je wat beter kijkt: in het midden van de gevel is een reliëf (een cartouche) zichtbaar van een geornamenteerd schild met daarop een bierton. Het is helder: dit was ooit een bierbrouwerij. Maar daarnaast was het meer. Het gebouw was ook een ijspakhuis.
Cartouche met schild en bierton aan de gevel van Westerhavenstraat 14-16 (foto : Han Santing)
Tegenwoordig denken we nauwelijks meer na als we ons voedsel en andere bederfelijke waar willen koelen en bewaren: daar hebben we de koelkast voor. IJs om onze drankjes te koelen halen we uit het vriesvak en in menig huishouden staat een diepvriezer. En dat gemak danken we allemaal aan de elektriciteit. Dat was vroeger wel anders: ‘s winters was het koud houden nog redelijk te doen door je spullen in een goed geïsoleerde kelder onder de grond te bewaren en was het een strenge winter dan kon je het ijs uit de bevroren gracht zagen. Of men importeerde natuurijs uit Noorwegen. Dat was kwalitatief beter en schoner, maar door het vervoer wel veel duurder. Om het hele jaar over ijs te kunnen beschikken moest het worden opgeslagen en daar waren de ijspakhuizen voor. In een stad als Groningen zijn gegevens bekend van minimaal acht van dit soort pakhuizen, maar bijna allemaal zijn ze verdwenen. Overbodig geworden door mechanische koelmethodes en daarna afgebroken of aangepast aan de wensen van de nieuwe tijd. Het is daarom tamelijk uniek dat in de Westerhavenstraat zo’n ijspakhuis overeind is gebleven. Nog unieker is dat het hier om een bovengrondse koelruimte gaat. Dat kon niet anders want door 19
de hoge grondwaterspiegel was ondergronds bouwen in de Westerhavenstraat onmogelijk. Dat bovengronds koelen stelde stevige eisen aan de bouw: de muren zijn voor de isolatie op sommige plekken 1.30 meter dik met drie spouwen waarvan de middelste opgevuld is met turf. De gesloten voorgevel was b bedoeld om de warmte zo goed mogelijk buiten te houden. De ijsopslag was in het rechter gedeelte van het pand ondergebracht: c een ruimte van 6 bij 6 meter met een imposante hoogte van 9 meter zonder tussenvloeren en met bakstenen wanden. De ruimte was vanaf de voorzijde te bereiken door een kleine lage oped nening met daarin drie achter elkaar geplaatste deuren waardoor luchtsluide 9 meter hoge ruimte voor de ijsopslag (foto: Taco Tel) zen onstonden. Ook die constructie Boven: Links: bouwtekening uit 1913 met een dwarsdoorsnede van de voorgevel. Hierop te zien dat het pand toen nog een zolderverdiewas bedoeld om de warmte buiten en de kou binnen te ping had (a) enis goed op de eerste verdieping een balkon (b). Daaronder houden. Van binnenuit kon het ijs geladen en gelost wor- (c) is de opbouw van de buitenmuur te zien met 3 spouwen waarvan de middelste gevuld was met turf. In 1913 werd een ingangspartij gemaakt in de buitenmuur die nu nog zichtbaar is (d). den via twee kleine openingen in de achterwand. a
Tot eind 19e eeuw was het centrum van Groningen nog steeds omgeven door vestingwerken. De huidige Westerhavenstraat lag letterlijk tegen de wallen aan. Op de beroemde kaart van Haubois uit 1643 is dat goed te zien en het verklaart ook waarom Pottebakkersrijge en Westerhavenstraat taps toelopen in de richting van de Westerhaven. Door de vestingswerken kon de stad niet uitbreiden en pas in 1874 werd van Rijkswege toestemming gegeven om ze te slechten en kon er in de vrijgekomen gebieden gebouwd gaan worden. De brouwerij met daarin het ijspakhuis was een van de eerste panden in de ‘nieuwe’ Westerhavenstraat .
20
Zoals gezegd werd het pakhuis gebouwd voor een bierbrouwerij, een bedrijfstak die eeuwenlang van groot belang was geweest voor de stad Groningen, maar die in de loop van de 19e eeuw sterk terugliep. Koffie, thee en jenever verdrongen het bier als volksdrank. Rond 1850 waren er in de stad nog maar drie brouwerijen actief. Eén van die overgeblevenen was ‘De Beijersche Kuip’, eigendom van de firma Hesselink en Comp. die eerst aan de Brugstraat en daarna aan de Pottebakkersrijge 8 gevestigd was (waar nu cateraar s’Amuse zit). De reden om juist daar neer te strijken had ermee te maken dat het water van de A op die plek de stad binnenkwam en daarom relatief schoon was. Het Duitse (Beierse) bier dat ‘De Kuip’ brouwde was een groot succes: fris, helder en minder aan bederf onderhevig. Het is een zgn. ‘ondergistend’ bier dat wordt bereid bij lage temperaturen (5 tot 10° C) waardoor het normaliter alleen ‘s winters gemaakt kon worden, tenzij de brouwer een koelmogelijkheid had. En zo kwam er een ijspakhuis aan de Westerhavenstraat: achter de oorspronkelijke vestiging van de Beijersche Kuip aan de Pottebakkersrijge. Het koelhuis bleef tot 1913 in gebruik. Rond die tijd was door de mechanisatie het gebruik van natuurijs overbodig geworden en ging men massaal over op kunstmatige koeling. Voor kleine brouwerijen was dat in de regel te duur en zo konden alleen de grote bierbrouwerijen overleven. Ook voor De Beijersche Kuip betekende dit het einde. De grote Zuid Hollandsche Bierbrouwerij (ZHB) nam het bedrijf in 1891 over en gebruikte de ruimtes aan de Westerhavenstraat voor opslag en als distributiepunt van hun eigen bieren. In de rechterkant van de gevel werd daarvoor een ruime ingang gecreëerd. Het ijspakhuis en de brouwerij werden wagenhuis en depot. Als zodanig bleef het pand tot 1980 functioneren en pas rond 2000 kreeg het complex de nieuwe, huidige invulling met ateliers en woonruimte en sinds kort ook Galerie Block C (waarover elders in dit nummer meer). Daarvoor moest de buitenkant noodgedwongen worden aangepast, maar men heeft getracht dit zo secuur en integer mogelijk te doen om zoveel mogelijk het oorspronkelijke, gesloten karakter van de gevel te bewaren. • Bron: ‘Een bovengrondse ijskelder’, Taco Tel en Henk Wierts (jaarboek Hervonden Stad 2012)
21
Lutkenieuwstraat 28
“H
et was in het begin van de jaren negentig. Ik woonde in de Visserstraat en liep enkele keren per week naar ABK Minerva; ik had er een baantje als docent. De kortste route ging via de Lutkenieuwstraat, een rommelig, maar charmant straatje, gedomineerd door het erg lelijke gebouw Het Tehuis, met tot mijn voortdurende verbazing een parkeerterreintje ertegenover. Er stonden altijd vier auto’s, ruimte latend voor een schriel boompje. Ik fantaseerde dat ik daar zou wonen, dat ik er een huis voor mezelf zou bouwen. Bij mijn eerste bezoek aan RO/EZ kreeg ik als reactie: ”Nee, meneer dat kan niet, dat is een openbaar parkeerterrein, u kunt toch ook niet een huis bouwen op de Grote Markt!” Die gedachte leek me wel aardig, maar voorlopig beperkte mijn fantasie zich tot dit terreintje op de hoek van de Kuipersplaats. En bij mijn tweede bezoek, twee weken later, bleek 22
pim benus
23
de geschiedenis van mijn huis
mijn idee goed geland te zijn. Gert Kortekaas, onze stadsarcheoloog, ging er eerst nog graven en vond er ruwe gietijzeren vormen. Voorzichtig concludeerde hij dat hier een tijdelijke ijzergieterij gestaan zou kunnen hebben, waar de gietijzeren kolommen van de Korenbeurs gegoten zouden zijn. Omdat de grond toch ontgraven was, maakte ik er een kelder. Het zou een hoekwoning moeten worden, met twee voorgevels: aan de ene kant aansluitend bij de lage woningen aan de Lutkenieuwstraat en om de hoek passend bij de hoge woningen aan de Kuipersplaats. Het werd een stapeling van volumes. Voor het eerste volume, in baksteen, met de gevel aan de Lutkenieuwstraat, nam ik de goothoogte en de gevelbreedte van de naastliggende woningen over. Met een diepte van bijna twaalf meter bood dit voldoende ruimte voor mijn atelier. Het tweede volume, mijn appartement bovenop het bakstenen deel, buigt naar zijn voorgevel aan de Kuipersplaats. Ook die gevel kreeg een breedte, ongeveer als die van de andere woningen. De diepte van dat volume, of zo je wilt de breedte ervan langs de Lutkenieuwstraat, is ook weer ongeveer twaalf meter. Qua volume ongeveer gelijk aan het eerste, maar dan negentig graden gedraaid, met het trappenhuis als as. Het zou in een contrasterend materiaal uitgevoerd moeten worden, het werd aluminium. En daar weer bovenop een glazen kubus, als een grote dakkapel, mijn slaapplek. Zo is mijn huis naar boven toe steeds lichter. Het beganegrondvolume (atelier) ingebouwd tussen de belendende woningen krijgt alleen daglicht via de voorgevel en is gebouwd van baksteen. De eerste verdieping (woonruimte) het dakterras naast de slaapkamer met uitzicht op de A-kerk krijgt daglicht van ramen aan drie kanten en is Boven: Onder: de woonkamer op de eerste verdieping (foto’s: Han Santing) gebouwd van het lichtere aluminium. De tweede verdieping, de slaapplek, bestaat behalve het dak, geheel uit glas en heeft een plafondhoogte van ruim drie meter: ik slaap op het dak, onder de sterren en, als het er ligt, omringd door sneeuw. Later plaatste ik op de rand van het hoge dakterras een tuinbeeldje, als mijn hommage aan de 16e eeuwse architect Andrea Palladio, die op de tuinmuur van de Villa Capra (La Rotonda) in Vicenza een soortgelijk beeldje liet plaatsen. Het boompje dat hier ooit stond is verhuisd naar het Noorderplantsoen.�
EETCAFÉ HAVENZICHT Dagschotels v.a. € 7,50 tot € 15,00 Keuken open: 17.00 tot 21.00 uur Lage der A 37 Groningen 050 - 3126621 / 06 23140333 cafehavenzicht@ziggo.nl www.havenzichtgroningen.nl
Kunst in veel vormen Gea Scheperkeuter
Verstopt aan de Westerhavenstraat, twee hoog achter, in het voormalige ijspakhuis waarvan de geschiedenis elders in deze krant is beschreven, zit sinds september 2013 een sfeervolle galerie. Initiatiefnemers Marinus Augustijn, beeldend kunstenaar, docent meubelvormgeving bij Vrijdag (voorheen: het Kunstencentrum) en Academie Minerva, en zijn vrouw Agnes Scholte, coördinator opleiding docent Beeldende Kunst & Vormgeving in Leeuwarden, wonen verderop in de straat en bruisen van de plannen.
Hoe kwamen jullie terecht in dit bijzondere pand? Marinus: ‘Zeventien jaar geleden heb ik er mijn atelier ingericht. Er werkten toen al twee andere kunstenaars. In 2011 deed zich de mogelijkheid voor het andere deel van het pand te kopen. Samen met de huidige buren grepen we die kans met beide handen aan.’ Op dit moment wordt er hard gewerkt aan de verbouw van een deel van het ijspakhuis tot woning. En ook Marinus timmert - letterlijk en figuurlijk - aan de weg. Behalve zijn eigen atelier, zitten er nog twee werkplaatsen, heeft hij er een lichte schilderruimte en de galerie gecreëerd. Alles verbouwd volgens nauwgezette regels, want het pand heeft sinds 2012 de status van monument. Hoezo Galerie Block C? ‘Tja, die naam is bij toeval ontstaan. Ik vond in de struiken op het Emmaplein een bordje met die naam erop. De galerie is ook min of meer toevallig tot stand gekomen, dus dat bordje paste ons prima. De politiek is de laatste jaren behoorlijk negatief over de kunstsector, de subsidiekraan wordt meer en meer dichtgedraaid. Wij willen de dingen doen, zoals wij het zelf willen. Laten zien dat kunst leuk en interessant is. Zonder subsidie. Wij hebben op deze manier alle vrijheid.’ Wat is er te zien? ‘Beeldende kunst in de breedste zin van het woord. Onze derde expositie was van grafisch vormgever Hansje van Halem; zij had net een boek uitgegeven, waardoor haar tentoonstelling gunstig 25
genoeg extra bezoekers trok. Hansje maakt sindsdien de affiches voor onze galerie: schitterende zeefdrukken in een kleine oplage. We zien talloze mogelijkheden voor de galerie en krijgen steeds nieuwe ideeën. We raken ook geïnspireerd door het mooie pand: zo lijkt het ons geweldig om een daktuin aan te leggen, een stukje natuur met kunst én uitzicht over de hele stad.’ Variatie en vrijheid ‘Momenteel doen we mee aan de DesignXPO in Groningen. In dat kader kwam Berber Soepboer (mode/textielontwerpster) vertellen over haar werk en het Design & Wadfestival op Schiermonnikoog. Een lezing kan dus ook. Of een keer iets speciaal voor de buurtbewoners organiseren. En we denken over een privé-filmfestival. Het kan alle kanten op!’ Hoewel er voldoende aanbod is om de agenda de komende twee jaar te vullen, houden Marinus en Agnes de mogelijkheden graag zoveel mogelijk open. ‘We willen ons niet zo lang van tevoren vastleggen, er moet ruimte zijn om in te spelen op Werk van Dineke Oosting (foto’s: Han Santing) de kunstactualiteit. Na de zomer bieden we een platform aan weer een andere kunstvorm: Ada Duker, een Groningse schilder, komt haar foto’s van Bologna tentoonstellen.’ Kunstruimte Galerie Block C Open: elke vrijdag, 14-18 uur & op afspraak t/m 12 juli 2014: ‘Arranging Stuff’, Dineke Oosting http://galerieblockc.blogspot.nl
SCHEEPSKRAAK Paasmaandagmorgen heel vroeg: over de kade lopen in een soort militaire marscolonne 4 mannen twee-aan-twee onder aanvoering van een van hen, met een duidelijk doel. Het zijn buitenmannen met doorgroefde koppen en ongewassen kleding. Ze maken een hoop lawaai en hebben er duidelijk zin in. Waarin? Een paasfeestje op een schip! Vanaf de kademuur pakken ze een onzorgvuldig achtergelaten ladder en dalen af in de kuip van de oude groene zeiltjalk, kijken nog even rond en verdwijnen in de eerder die morgen door de leider gekraakte toegangsdeur van de roef. Weg. Niets meer te zien. Een oplettende buurtbewoner waarschuwt de schipper die op dat moment op de wal woont. Paniek! 112 gebeld maar die kwamen nog niet zo 123 want, zoals later uit de politieverhalen blijkt, zijn er voor de hele stad Groningen plus Haren erbij slechts 5 bemande politiepatrouillewagens beschikbaar ... Hoezo die politieke slogans van “meer blauw op straat”? Met een militaire precisie-operatie, schuivend van patrijspoort tot patrijspoort, zowel aan bakboord als stuurboord, verovert de politie het schip en haalt de vier duidelijk dak- en thuislozen van het schip af, regelrecht de arrestantenbus in. De schipper en zijn vrouw mogen de schade opmaken: waardevolle spullen ontvreemd, troep en rommel van een beginnend bierfeestje. En een verruïneerde toegangspoort. Later blijkt er nog een vijfde persoon bij het groepje te behoren: een vrouw die nog op de kade in de struiken zoekt naar verstopt gestolen spul. De schipper en zijn vrouw zullen zich voortaan wel twee maal bedenken voordat ze hun schip op die plek afmeren en zijn inmiddels daarna alweer aan de veiliger kade van de Hoge der A gesignaleerd. Hoewel ... ook daar werd enige jaren geleden een charterschip van een onzer buurtgenoten bezet en werd er zelfs brand gesticht binnen in het schip. Heren en dames schippers: een gratis tip wellicht: neem een hond aan boord! En dan geen brave trendy labrador maar een goeie blaffer uit het asiel. (A.R.) 27
Edwin Silver Oude Kijk in ‘t Jatstraat 53a Groningen 06-20 68 76 92
aan tafel bij:
Restaurant Diamant Een deelnemer aan de Culinaire Zwerftocht van 2013: Restaurant Diamant. Niet alleen voor Chinese en Indische gerechten, in de keuken aan de Astraat wordt ook overheerlijk Thais gekookt. Een voorbeeld om de smaakpapillen vast wat wakker te schudden: Pad Thai. Pad Thai: geroer bakte Thaise no edels met kip vo or 1 persoon Ingrediënten: 2 eetlepels sojao lie 3 versnipperde tenen knoflook 1 kipfilet 1 ei 2 eetlepels vissa us 1 theelepel suike r Bereidingswijze:
Gastvrouw Amy met haar zoontje (foto: Han Santing)
Restaurant Diamant A-straat 22 9718 CR Groningen 050-3131892 geopend: maandag t/m vrijdag: 17.00 - 22.00 uur zaterdag & zondag: 12.00 - 22.00 uur
1 kopje warm wa ter 150 gr rijstnoed els, 2 minu ten geweekt in warm water 2 eetlepels geha kte pinda’s een flinke hand taugé 2 lente-uit jes in ringen een kwart limoe n
• Verhit de so jaolie in een wo k op middelhoog • Voeg de knofl vuur ook toe en bak dit tot het gaat • Voeg de kip geuren toe en roerbak deze tot het ro en bijna gaar ndom aangebra den is • Breek het ei in de wok en vo eg Goed omroer de vissaus en en terwijl het ei suiker toe. stolt • Doe de ingre diënten wat naar de het water on zijkant van de wok en schenk derin de wok • Voeg de noed els toe en roer tot ze zach t zijn • Voeg de geha kte pinda’s en de taugé toe en halve minuut roerbak nog ee door n • Voeg de ringe tjes lente-ui toe • Zet het vuur uit zodra de no edels droogkoken limoensap over en pers wat het gerech t • Eventueel wa t chilipoeder toe voegen voor wa t ex tra pit Smakelijk eten: Amy
www.restaurantdiamant.nl 29
A
nke Slooff portretteert haar stoere en kleurrijke schepen in en rond de stadGroninger Noorderhaven, maar vindt haar energie en inspiratie op ‘het landje’, een zelf-geschapen paradijs in de omgeving van het Noord-Drentse Vries. Die spanning tussen het buiten zijn en het leven in de stad is essentieel voor zowel haar leven als haar werk van beeldend kunstenaar. Zij heeft behoefte aan sterk tegengestelde energieën, zoals ook haar zeefdrukken worden gekenmerkt door duidelijke vormen en contrastrijke kleuren. Of zoals ze het zelf zegt: ‘Ik ben een kleurenmens, maar heb een kapstok nodig.’
In Dagboek Hollandia volgen we het drie maanden durende wordingsproces van een nieuwe zeefdruk, een afbeelding van het aan de Hoge der A afgemeerde zeilschip Hollandia. En inderdaad zie je al lezend de Hollandia ontstaan, leer je meer over Ankes manier van werken (‘…belachelijk langzaam..’). Lees je over de totstandkoming van kleuren en kleurgangen. Mauve onder zwart bijvoorbeeld, om pasverschillen te voorkomen. Of de toevoeging van een extra kleurgang om het contrast tussen stuurwielhoes en masten te vergroten. Bovenal ervaar je de essentie van haar werk: het zoeken naar evenwicht, de kern van het onderwerp – meestal een schip – vangen in een intiem beeld. Tegelijkertijd leef je drie maanden mee met de mens Anke Slooff. Je volgt haar op de dagelijkse ritjes van haar huis in de Visserstraat, via het atelier in de Hofstraat naar de rust van ‘het landje’ bij Vries. Je maakt kennis met de Tarakan, het schip dat ze samen met haar in 2009 overleden echtgenoot Rick Engelen omtoverde in een unieke expositieruimte. Je leert haar honden Toto en Lima kennen als permanente 30
reisgenoten. Je leeft mee met de alledaagse dilemma’s van het leven, zoals het willen kopen van een ets in tijden van financiële krapte. Muziek speelt een belangrijke rol tijdens het ontstaan van haar zeefdrukken. Zelf noemt ze muziek als inspiratie om op een ritmische manier kleur in een kompositie te verwerken. Aan het begin van het ontstaansproces van nieuw werk heeft ze behoefte aan vooral rustige, meestal klassieke muziek. Vaak Bach, zoals een zoekende, aftastende uitvoering van een prelude van ‘Nun komm’ der Heiden Heiland’. Heel passend bij haar gemoedstoestand aan het begin van het wordingsproces van nieuw werk, terwijl ze in een latere fase juist de dynamiek van opzwepende muziek nodig heeft. Maar steeds weer is daar ‘het landje’. Op 13 maart sluit ze een filosofische beschouwing over ‘horror vacui’ – angst voor de leegte – en een technische verhandeling over het schoonmaken van de spoelbak als volgt af: ‘Spinazie gezaaid en een klein maaltje rucola, veldsla en winterpostelein geplukt. Voor morgen nog wat peterselie, selderij en bieslook en op de bar van het schip staat nu een vaasje met amandelbloesem.’ Later worden hekken gerepareerd, grote pollen bamboe en siergras verplant. Daar, in die zelf gecreëerde wereld ervaart ze de kern van het bestaan. Daar ook zoekt ze verbinding met de mensen die belangrijk zijn in haar leven. Voor haar echtgenoot, maar ook voor andere overleden dierbaren worden bomen en struiken geplant. Maar bovenal is het een plek om te ‘spelen’; om planten te verzamelen – ‘meer bijzondere schaduwplanten, Trilliums bijvoorbeeld’ – of om ze zelf te kweken. Om te spelen met kleur, helder, contrastrijk. Net als haar karakteristieke scheepsportretten, waarvan de Hollandia een fraai voorbeeld is. De dagelijkse evaluaties van het weer geven de teksten een krachtig ritme en benadrukken in hun bondigheid de sterke manier waarop Anke is geworteld in de natuur. Andries Bierling Dagboek Hollandia wordt op 6 september gepresenteerd bij Philip Elchers. In luxe gebonden editie met ingelijste zeefdruk (¤ 175,-) en als paperback (¤ 15,-). Informatie: www.ankeslooff.com of www. philipelchers.nl 31
Verlengde Visserstraat 3 | 9718 JA Groningen | T : 050 - 311 52 90 F : 050 - 589 29 25 | E : info@teunbosma.nl | www.teunbosma.nl
TE HUUR Op Schiermonnikoog, het mooiste plekje van Nederland Genieten en relaxen in appartement ‘Schier’ aan de Badweg, op 50 meter van het strand. Vanuit uw woon- en slaapkamer heeft u een riant uitzicht over de zee, de duinen en het strand. U ziet de zeehondjes liggen! Het appartement bevindt zich op de 1e verdieping van het gemoderniseerde Noderstraun-complex. Behalve het unieke uitzicht is er ook een romantische open haard, de inrichting is gerieflijk en sfeervol en van alle gemakken voorzien (ook wifi). Kijk voor meer informatie, mogelijkheden voor reserveren en prijzen op onze website: www.appartement-schiermonnikoog.nl
Ditmaal een kortere zomerpuzzel. Zeven ijssmaken worden gevraagd, allemaal verkrijgbaar in Gelateria ‘PALERMO’ , hoek A-straat/Westerhaven. Zij stellen de prijs beschikbaar: bonnen voor ¤ 10,- korting op hun heerlijke eigen home-made icecream. Jamjam! De zeven smaken vormen een toepasselijk mediterraan eiland. Stuur de oplossing naar: badijk@gmail.com vóór 1 september.
zomerpuzzel
Weinig inzendingen op de rookpuzzel in krant 1/2014. Te lang misschien? De oplossing: ‘Roken is dodelijk’. Winnaar: Peter Roover uit de Visserstraat. Gefeliciteerd! De Kunst&Vliegwerk-cadeaubon komt naar je toe.
1: groene amandel, borrelnoot in harde schil 2: specerij op stokjes, ingrediënt van Coca Cola, er bestaat ook vla van 3: gestold mengsel van cacao, oplossing 2, suiker etc. 4: groene citrusvrucht, tevens Frans automerk zonder puntjes 5: grote Zuid-Spaanse stad aan de zee, vlakbij Gibraltar 6: longdrink-cocktail uit Puerto Rico op basis van ananassap, rum en kokosmelk 7: harde noot, wordt veel gebruikt in chocoladerepen en schuimtaart
33
Vismarkt 33 Groningen (boven DA drogisterij) 06 5757 9694 www.maibeauty.nl
allerlei uit de buurt Sinds kort is de buurt een ridder rijker. Vrijdag 25 april speldde burgemeester Vreeman Douwe-Anne Walsma de koninklijke onderscheiding Ridder in de orde van Oranje Nassau op. Voorgesteld was hij door de Stichting Monument en Materiaal (aan de Westerbinnensingel, ook buurt!) omdat hij 20 jaar voorzitter was. Maar liefst vijf instanties ondersteunden de aanvraag waaronder ook het COC landelijk. Eind jaren ‘60 tot en met de jaren ‘80 zette Douwe-Anne zich zowel plaatselijk als landelijk intensief in voor het COC, alles voor een beter leven voor homoseksuelen. Dat was het hoofdbestuur in Amsterdam niet vergeten. Men schreef een warme ondersteuningsbrief en liet een prachtige bos bloemen op het stadhuis bezorgen. Ook de andere vier groeperingen waren het met de voorsteller eens dat de onderscheiding meer dan verdiend was. Ook vond men het mooi en terecht dat het een ridderschap was geworden. (Ger Euwals) Zondag 30 maart was het zover: de Griekse Paas-buurtborrel, verzorgd door onze Griekse buurtgenote Effia Gkoumassi. Zij hield een praatje over Griekenland, waarvan de strekking was dat alle negatieve verhalen over de Grieken zwaar overdreven zijn en dat Griekenland bezig is met een krachtig herstel van de economische ellende waarin het land zit. Verder vertelde ze over de betekenis van Pasen in Griekenland. Die is veel groter dan bij ons: in het buitenland wonende Grieken worden dan overvallen door heimwee en proberen in Griekenland bij hun familie te zijn, net zoals wij met Kerstmis bij onze familie willen zijn. Grieken vinden goed en lekker eten en drinken heel belangrijk. Wij konden dan ook genieten van tsatsiki (bonensalade), dolma’s (wijnbladeren gevuld met rijst) en ook de drankjes waren Grieks: naar anijs smakende ouzo en de bekende retsinawijn, die enigszins harsachtig smaakt. De combinatie van een beetje cultuur en veel eten en drinken was zeer succesvol. In november is Duitsland aan de beurt: Bier, Bratwurst, Sauerkraut und Schinken mit Kartoffelsalat? (Henk Cuperus) 35
Ondernemen met kennis CreĂŤer een wereld die groter is dan jezelf
De kernactiviteit van Wagner Group is versterking van leiderschap, ondernemerschap en innovatie. www.wagnergroup.nl/hda
Wagner Group is een door de Rijksoverheid erkende instelling voor Hoger Onderwijs.
foto: Sjoerd Stienstra
Op 28 mei stierf op 84 jarige leeftijd Artje Mulder, minder dan een jaar na haar man Piet die op 6 september van het vorig jaar overleed. Artje en Piet waren het bekende melkboeren-echtpaar. Tientallen jaren lang trokken zij met hun wagentje, gevuld met melkproducten en nog veel meer door de stad om overal, dus ook op allerlei adressen in het A-kwartier, hun spullen te leveren vanuit hun magazijn aan de Kuipersplaats. Ze waren veel meer dan zuivelhandelaren, ze hadden ook een sociale rol: van menig klant wisten ze precies hoe die eraan toe was, hadden ze de huissleutel en konden ze, als het nodig was, vrienden, familie en hulpdiensten waarschuwen. Bij hun afscheid in 1995 werden ze gehuldigd in een bomvolle Martinikerk en voor hun sociale inzet, die veel verder ging dan voor het pure zakendoen nodig was, werden zij beide geheel verdiend bevorderd tot ridder in de orde van Oranje Nassau. De laatste jaren verloor Artje door de ziekte van Alzheimer steeds meer het contact met de wereld, maar ze bleef de hartelijke vrouw met het onverwoestbare goede humeur die ze altijd was geweest. Wij wensen haar familie en allen die haar dierbaar waren veel sterkte. (Henk Cuperus) De woensdag v贸贸r Pasen hebben de kinderen uit de buurt paaseieren beschilderd in de Voogdenkamer van het Lamme Huiningegasthuis aan de A-Kerkstraat. De kinderen kregen een verfmolentje met verf en een kwast. Onze penningmeester Sjoerd Stienstra zorgde voor drinken en iets lekkers. Tweede Paasdag konden de kinderen de beschilderde eieren gaan zoeken in de tuin van het gasthuis. Op twee na werden alle eieren gevonden. Daarna was de buurtborrel in de Oude Drogisterij met eiertikwedstrijden. Van de mooi beschilderde en bestickerde eieren was niets meer over. Gelukkig mochten alle kinderen nog een kadootje uitzoeken. (Wilbert Wolthers)
37
Verhuisberichten: kopieerwinkel RCG aan de A-straat gaat per 1 juli zijn deuren sluiten. Naar eigen zeggen noodgedwongen omdat het idee van een copy-shop oude stijl niet meer past in deze tijd. Steeds meer mensen kopiëren en printen thuis. De doe het zelver op grafisch gebied wordt een uitstervend soort die zijn opdrachten liever professioneel uitbesteedt. Formeel heet de sluiting een verhuizing (naar de hoofdvestiging aan de Atoomweg 9) maar in de praktijk betekent dit na ruim 30 jaar het einde van de vestiging in de binnenstad, ooit opgezet door Joost ten Zijthoff en zijn vrouw Jolijt die aan het begin van het digitale tijdperk voorzagen in een behoefte die schijnbaar nu is achterhaald. De echte RCG-fans zullen in de toekomst wat verder moeten fietsen. Het Heykenshuys aan de Brugstraat bij de A-brug wordt verbouwd. In het voormalige bedrijfspand worden 19 wooneenheden voor studenten gecreëerd. De toekomstige bewoners mogen zich gelukkig prijzen want nergens anders heb je zo’n fantastisch uitzicht over de A. Als bedrijfspand had het Heykenshuys geen toekomst meer, de laatste (en sinds tijden enige) huurder was de maritieme verzekeringsmakelaar Marine Insurance International die er 10 jaar zat. Het bedrijf vond een nieuw onderkomen in de Peizerstate aan de Peizerweg.
colofon
De streefdatum van begin mei werd net niet gehaald, maar nu -begin juni- nadert het herstel van de kademuur aan de Kleine der A toch echt zijn einde. In de voorjaarszon nestelen de eerste gelieven zich al voorzichtig op de kaderand of op de treden van de natuurstenen trap. De herplaatsing van het openbaar toilet van architect Rem Koolhaas en fotograaf Erwin Olaf vormt voorlopig het laatste deel van de werkzaamheden die in 2011 begonnen. In november worden nog vier bomen geplant, want daar is het nu het seizoen niet voor. (Han Santing, tekst & foto’s) Redactie: Gea Scheperkeuter, Denies Margry, Henk Cuperus, Bob van Dijk, Han Santing (vormgeving & eindredactie) Kopij voor A-krant 2014-3 inzenden vóór 25 augustus 2014 38
Medewerkers aan dit nummer: Alfred Reyersvader, Andries Bierling, Ger Euwals, Gerard Gosen, Wilbert Wolthers, Fleur Woudstra, Sacha Landkroon, Carlien Dubben (illustraties) Drukwerk: drukwerk Max, Duiven
Word ook lid van Het A-Kwartier Veel mensen denken dat ze lid zijn van de buurtvereniging omdat ze de A-krant ontvangen. Dat is een misverstand. Lid zijn alleen degenen die zich ook daadwerkelijk aangemeld hebben en contributie betalen. Omdat de gemeente de komende jaren flink gaat bezuinigen is het van groot belang dat Het A-Kwartier zo veel mogelijk leden heeft. Behalve financieel heeft dat ook andere voordelen: een sterkere gesprekspartner in het overleg met derden en een veiliger en gezellige buurt. Hierbij geef ik mij op als lid van buurtvereniging Het A-Kwartier Naam: .................................................................. Adres:
..................................................................
Postcode: …………...........
E-mail: .................................................................. Contributie: € 12,50 eenpersoonshuishouden € 17,50 huishouden van 2 of meer personen (omcirkelen wat gewenst is; niet direct betalen, u krijgt een acceptgiro) Deze strook kunt u in de bus doen bij A-Kerkstraat 22-5, of e-mail uw gegevens naar de penningmeester: sjoerdstienstra1946@gmail.com
Pizzeria Ristorante
Napoli A-straat 9 9718 CP Groningen tel. (050) 314 49 91 www.napoligroningen.nl Dagelijks geopend van: 16.00 uur tot 23.00 uur (ook op zon- en feestdagen)