Hoofdstuk 1 Ouders
“Mijn vader vertelde er niet veel over, je kwam nooit in gesprek met je ouders in die tijd�
Cos - hoofdstuk 1 - Ouders
Vader Mijn vader heeft een Nederlandse vader en een Indische moeder. Die grootouders heb ik niet gekend. Mijn vader vertelde er niet veel over, je kwam nooit in gesprek met je ouders in die tijd.
Nederlandse gezinnen. Tot haar 25e jaar, toen trouwde ze met mijn vader. Miep Hagestein: Onze oma is bij mijn moeder gaan wonen toen die trouwde met mijn vader. Hij overleed toen ik zes maanden oud was. Toen moest mijn moeder gaan werken, want een weduwenuitkering was er niet. Ze heeft bij de spoorwegen gewerkt en mijn oma deed bij ons het huishouden.
Moeder Mijn moeder is opgegroeid in Batavia. Ze kwam uit een gezin van een Nederlandse vader en een Indonesische moeder. Ze had een oudere zus en een broer die jong overleden is.
Oma Tjang Miep Hagestein: Oma sprak geen woord Nederlands en ze wilde het ook niet leren, want wij verstonden het Maleis toch wel en ze sprak liever helemaal geen Nederlands dan krom. Wij antwoordden haar meestal in het Maleis maar als we met elkaar Nederlands spraken, verstond ze wel degelijk
Miep Hagestein: Of onze opa puur Hollands was of ook gemengd, dat weet ik niet. Daar werd nooit over gepraat. Wat ik weet is dat mijn oma bij hem het huishouden deed en ook de rest, zoals toen gebruikelijk was. Toen ze 15 jaar was, kreeg ze haar eerste kind, mijn moeder Harriet. Vijf jaar later kwam Christine, de moeder van Cos. Ze was niet getrouwd. Een paar jaar later overleed de vader van de meisjes. Men zegt dat hij iets verkeerds had gegeten, dat hij vergiftigd was. Dat is allemaal overlevering, het staat nergens. Toen hij overleed, werden de kinderen weggehaald, men zei dat onze oma geen recht had op haar kinderen. Harriet en Christine Esche werden in een weeshuis gestopt en mijn oma wist jarenlang niet eens waar ze gebleven waren. De meisjes hadden wel de naam van hun vader, dus ze zijn geĂŤcht. Er werd heel weinig over verteld, later hoorden we deze dingen. Mijn moeder heeft het behoorlijk hard gehad in dat weeshuis. Ze was niet zo goed in leren maar wel heel handig. Na de lagere school is ze meteen als kindermeisje in dienst gegaan, als een soort au pair, bij rijke 4
Annie - hoofdstuk 1 - Ouders
Vader Onze vader was een Hollander. Hij is geboren in 1878 als Hendrik (Henk) Emile Noothout. Zijn ouders waren vlak voor zijn geboorte naar Indië uitgezonden. Onze vader heeft de Machinistenschool in Amsterdam gedaan en weigerde daarna om, zonder enige opleiding vooraf zoals zijn vader wilde, als onderdirecteur bij zijn vader op het bedrijf te gaan werken. Hij zocht en vond werk op een houtzagerij. Zijn ouders hebben toen een bediende en vertrouweling, een djongos, achter hem aan gestuurd om hem bij te staan. Deze Ali is zijn hele leven bij hem gebleven, mang (oom) Ali noemden wij hem. Vader was zijn chef maar ze waren ook vrienden. Na een aantal verschillende betrekkingen waaronder, zoals mang Ali het ons vertelde, de ontginning van een oerwoud in theetuinen, gaf vader op goed moment Nederlandse conversatieles aan gegoede Indonesiërs. Daar ontmoette hij rond 1913 onze moeder.
Huwelijk Mama heeft ons verteld hoe Papa haar ten huwelijk vroeg: ze ging weleens met hem mee de tuinen inspecteren. Op een gegeven moment gaf hij haar een ontluikende jasmijn. “Vindt u dit geen prachtige bloem?” vroeg hij. Ze zei ja, verder niks, maar ze werd er doodzenuwachtig van. De vrouw van Ali zei dat het misschien de inleiding tot een huwelijksaanzoek was, “want zo doen de Hollanders dat”. Moeder wilde haar ontslag indienen, maar de vrouw van Ali raadde aan nog een nachtje te wachten. De volgende dag vroeg hij haar ten huwelijk. Papa heeft geschreven aan zijn moeder (onze grootvader was toen al overleden) dat hij wilde trouwen met nji mas Emi Ahja. Moma, onze grootmoeder, was kwaad: “Met een inlandse trouw je niet. Je gaat desnoods, als je het nodig hebt, met haar samenleven.” Maar ze trouwden toch, in 1915. Zijn moeder heeft toen verklaard dat hij haar zoon niet meer was. Uiteindelijk is Papa, ongeveer acht jaar later, naar zijn moeder toe gegaan. Mama had erop aangedrongen dat Papa het goed zou maken. Papa wilde alleen gaan, als Mama ook mee ging. Zo gebeurde het en Moma was helemaal idolaat van Emi!
Moeder Onze moeder werd geboren in 1895 als Emi Tarmanah Ahja. Haar titel was nji mas, wat hoort bij de laagste adel in Nederlands-Indië. Zij kwam uit een Indonesische islamitische familie. Haar vader was een rijk man, hij had uitgestrekte sawahs (rijstvelden). Mama wilde graag onderwijzeres worden, maar dat mocht niet van haar ouders, die vonden dat een meisje thuis moest blijven, trouwen en voor de huishouding zorgen. Met een goede vriendin ging ze naar de Nederlandse conversatielessen van meneer Noothout. Toen vader een betrekking kreeg als directeur van een theefabriek in de buurt, heeft hij geschreven aan mijn grootvader dat hij zijn dochter heel geschikt vond als secretaresse en dat ze ook aan de theepluksters lees- en schrijflessen kon geven. Dat gebeurde, ze woonde bij mang Ali en zijn vrouw. 5
Cos - hoofdstuk 2 - Kindertijd
6
Annie - hoofdstuk 2 - Kindertijd
7