GroenLinks Magazine - Februari 2011 by webteam groenlinks

GROENLINKS magazine UITGAVE VAN GROENLINKS - nummer 1 - februari 2011

Kunduz Verkiezingen Na Cancún Afscheid GroenLinks stemt toe

Voor de provincie: iedere stem telt

Het trauma is hersteld Femke Halsema’s maar hoe nu verder? politieke testament

Het woord is aan...

Jolande Sap

in actie

Onderwijs loopt te hoop Elfduizend studenten demonstreerden vrijdag 21 januari op het Malieveld in Den Haag tegen bezuinigingen op het onderwijs. De ‘Halbe-heffing’ is de grootste steen des aanstoots: staatssecretaris Halbe Zijlstra (VVD) wil studenten in het hoger onderwijs die meer dan een jaar studievertraging oplopen, jaarlijks drieduizend euro extra aan collegegeld laten betalen. ‘Dit kabinet morrelt met haar langstudeerboete en een leenstelsel voor de masterfase aan het toekomstperspectief van jongeren met weinig financiële middelen. Daarmee zetten ze tegelijkertijd de toekomst van onze kenniseconomie op het spel’, aldus Giel van der Steenhoven, één van de DWARS-ers die erbij waren. foto Michiel Wijnbergh

jolande sap een vliegende start

Afghanistan partij en fractie in debat

CancĂ&#x161;n

en de lange weg naar Durban

Schaduwkabinet en andere voorstellen: over samenwerking tussen de Tineke Strik bij wake uitzetcentrum 12

oppositiepartijen. Op pagina 13

Helden op het internet 21

In een sloep op zoek naar veiliger oorden 20

op de rem provincie Noord-Holland in de kijker 14

redactie Kiezen Dit eerste nummer van het GroenLinks Magazinenieuwe-stijl gaat over een van de belangrijkste dingen in het leven van een politieke partij: kiezen. De keuze van Femke Halsema om te stoppen met haar werk in de Tweede Kamer. De keuze van haar opvolger Jolande Sap en de Tweede Kamerfractie in een zaak van leven en dood: de politiemissie in Afghanistan. De keuze van de kiezer, die straks bepaalt wie zijn provincie bestuurt. En natuurlijk de keuze die het congres maakt(e) over de kandidaten voor de Eerste Kamer. Kiezen is moeilijk, zeker als je weet dat er mensen zijn die niet blij zijn met de uitkomst. Dat geldt voor grote en voor kleine kwesties. Zo is ervoor gekozen om het Magazine, zoals u dat nu in handen hebt, voortaan zes keer per jaar te laten verschijnen. Om de kosten te verlagen, maar ook om tegemoet te komen aan de wens van veel leden om minder papier te verspreiden.

behoudt oppositie de meerderheid?

eerste kamer En verder 2

In actie

12 Kort 20 Media & meer 24 Brieven

Het bestuur en de redactie zijn erin geslaagd om een alternatief te creĂŤren, dat het karakter van het Magazine als platform voor alle geluiden binnen de partij behoudt. En er komt ook iets bij: een tweewekelijkse digitale nieuwsbrief. De motie op het congres tegen de bezuiniging op het Magazine laat zien dat verschillend gedacht wordt over deze keuze. Twee van de vijf redactieleden kunnen zich er niet in vinden. Dat is jammer, want de re-styling van een blad biedt een redactie unieke kansen om nieuwe journalistieke wegen te zoeken om het debat in de partij vorm te geven. Kwaliteit boven kwantiteit. Ik denk dat dat een goede keuze is. Ik wens u veel leesplezier toe.

25 Column 26 GeĂŻnspireerd 27 Strip 28 Campagnekatern

Postverspreider Joris Leijten geeft niet op 32

met agenda

Abe Mijdam waarnemend hoofdredacteur

Jolande Sap is de nieuwe fractieleider. Met de discussies over een nieuwe Afghanistanmissie en progressieve samenwerking stond ze meteen in de spotlights. tekst Marc van Dijck

adat ze tweeënhalf jaar geleden toetrad tot de Tweede Kamer groeide Jolande Sap al snel uit tot de rechterhand van Femke Halsema. Nu volgt ze Halsema op, die vlak voor het kerstreces haar vertrek aankondigde. ‘Beheerst, overtuigd en wijs’, waren de woorden van de aftredende fractievoorzitter voor Sap, wier groei ze ‘met bewondering’ had aanschouwd. In het nieuwe jaar herhaalde Sap Halsema’s oproep tot samenwerking tussen de linkse en progressieve partijen, ook al waren de reacties van de beoogde samenwerkingspartners terughoudend. Bovendien werd een nieuwe missie naar Afghanistan actueel. Omdat het kabinet voor de missie geen steun had van zijn gedoogpartner én de PvdA en SP meteen nee zeiden, is de stem van GroenLinks cruciaal.

De Tweede Kamerfractie – op Ineke van Gent na – besloot na een week vol debatten steun te geven aan een civiele politietrainingsmissie naar Afghanistan. Sap lichtte in de Kamer toe dat de fractie stond voor een zware en gewetensvolle afweging, maar dat er vertrouwen was dat de voorliggende missie – met alle toezeggingen die het kabinet haar deed – ‘in de complexe realiteit van Afghanistan’ kan slagen. ‘Het zit in de genen van GroenLinks om vanuit idealisme internationale politiek te willen voeren. Op basis daarvan hebben wij deze missie naar Afghanistan beoordeeld’, aldus Sap. Natuurlijk, ze had het niet erg gevonden als het onderwerp half december was afgerond. Het was geen gemakkelijk ja, maar, zegt Sap: ‘ik vind het

Jolande Sap: ‘Progressieve samenwerking vraagt lange adem’

groen toekomst is

‘We moeten onze progressieve krachten bundelen, zodat we meer kiezers aan ons kunnen binden’

foto margot scheerder

heb buiten het parlement, ook als leidinggevende. Die bagage komt me goed van pas.’

wel mooi dat het meteen om zo’n wezenlijke politieke kwestie ging.’ Je zag niet op tegen de Afghanistandiscussie? ‘Ik ervaar dit als een van de zwaarste politieke afwegingen die je als parlementariër kunt maken. We hebben internationale solidariteit hoog in het vaandel staan; we willen bijdragen aan mensenrechten, ook in conflictgebieden. Aan de andere kant realiseer ik me goed dat de mensen die je uitzendt en die je daar opleidt, reële gevaren lopen. Ik wilde daarom héél goed geïnformeerd een afweging kunnen maken. En als je zelf uit je diepste overtuiging je oordeel hebt opgemaakt, dan kun je dat oordeel verantwoorden tegenover je partijgenoten.’ Was het vooraf een optie om verdeeld te stemmen? ‘Ja, maar het is niet de sterkste. Het was me een lief ding waard geweest als we er unaniem uit waren gekomen, maar ik respecteer ieders gewetensvolle afweging. Dat is ook het soort leiderschap dat ik wil neerzetten.’ Een ander soort leiderschap dan dat van Femke Halsema? ‘Je neemt ongetwijfeld je persoonlijke stijl mee. Femke en ik lijken op veel punten op elkaar. We zijn allebei daadkrachtig; we staan voor onze idealen, maar ook voor een zorgvuldig debat. Een verschil is dat ik een langere voorgeschiedenis 8

Vond ze het Kamerlidmaatschap al een droombaan, haar nieuwe rol bevalt Sap nog beter. De druk is hoger, maar dat ligt haar wel. Haar man en kinderen – een dochter van 15 en een zoon van 11 – denken met haar mee, speeches test ze altijd eventjes thuis uit. Ze kijkt niet op tegen mediaoptredens of een debat in de partij. Ze loopt ook al even mee. Want hoewel ze pas tweeënhalf jaar in de Kamer zit, is Sap al sinds 1993 als sociaaleconomisch deskundige actief in de partij. Ze werkte mee aan de doorrekening van verkiezingsprogramma’s, maakte deel uit van de programmacommissies in 2006 en 2010 en daartussen van de beginselcommissie-Van Ojik. Het was dan ook niet verrassend dat ze bij haar aantreden als fractievoorzitter aangaf op de ingezette lijn door te gaan. Sap: ‘Met name de sociaaleconomische visie, dat is helemaal mijn ding. Van inkomensbescherming naar participatie, van inkomenszekerheid naar werkzekerheid met behoud van een fatsoenlijk inkomen. Daar geloof ik in.’

Bijsturen

CV Jolande Sap 1963 Geboren in Venlo 1981-1989 Studie economie, Universiteit van Tilburg 1992-1996 Wetenschappelijk medewerker Emancipatieraad 1996-2003 Diverse functies bij het ministerie van Sociale Zaken 2004-2008 Directeur Expertisecentrum Leeftijd 2008-heden Tweede Kamerlid

Bij de aankomende campagne voor de Provinciale Statenverkiezingen heeft Sap voor het eerst een dragende rol. Wie weet kan GroenLinks in een flink aantal provincies, waar het beleid op voor GroenLinks belangrijke terreinen als ruimtelijke ordening en openbaar vervoer wordt gemaakt, in de coalitie terechtkomen. Het CDA raakt – waarschijnlijk – haar vanzelfsprekende machtspositie kwijt en het is maar de vraag of VVD en CDA in de provincies ook willen samenwerken met de PVV. Bovendien zullen deze verkiezingen ook de samenstelling van de in mei te kiezen Eerste Kamer bepalen. Het kabinet-Rutte is jong, en de oppositie heeft nu nog de meerderheid in de Eerste Kamer. Sap: ‘Als we ervoor zorgen dat de oppositie die behoudt, dan zal dit minderheidskabinet echt moeten gaan knokken voor z’n voorstellen en daarmee stevig bijgestuurd worden – wat heel erg hard nodig is. En wellicht zal het dan ook vrij snel z’n langste tijd gehad hebben.’ Is ‘we’ GroenLinks of een progressieve samenwerking? ‘Ik ga in deze campagne allereerst voor een sterker GroenLinks, vanuit onze visie en idealen. Maar ik ga ook voor een sterke progressieve oppositie, tegenover dit kabinet. Het is nodig dat februari 2011 / GROENLINKS MAGAZINE

Valt het je niet tegen hoe andere partijen reageren op die oproep? ‘Nee, iedereen maakt daar zijn eigen afweging in. We moeten het beeld naar buiten toe alleen beter met elkaar bewaken. Het publieke debat gaat vooral over wat ons verdeelt, terwijl onze verschillen onderling veel kleiner zijn dan die tussen de rechtse partijen nu. Maar je ziet het cynisme in de politiek en media. Dus we gaan dat samenwerkingsproject voor de lange termijn lekker rustig achter de schermen uitbouwen, en dan voor de volgende verkiezingen met een aantal samenwerkingsinitiatieven komen. Maar ik ben realist genoeg om te weten dat dit forse stappen zijn die een hele lange adem vergen.’ Raakt het groene aspect niet ondergesneeuwd bij progressieve samenwerking? ‘De kern van een moderne progressieve beweging zal altijd het groene hart zijn. We zullen dat nooit afleggen om op het sociale profiel tot overeenstemming te komen; dat is ook niet de toekomst. Maar ik heb goede hoop dat D66 te bewegen is om wat groener te worden.’

‘Het moment is aangebroken, ik verlaat de Tweede Kamer’ Vrijdag 17 december kondigde Femke Halsema haar afscheid aan. Op de persconferentie presenteerde ze Jolande Sap, unaniem gekozen door de fractie, als opvolgster. Halsema trad op haar 32ste toe tot de Kamer om twaalfenhalf jaar te blijven. Acht jaar daarvan als fractievoorzitter. Halsema beraadt zich nog op haar toekomst. Naast een parttime hoogleraarschap wil ze een boek gaan schrijven. Met een knipoog voegde ze eraan toe: ‘Verder denk ik dat ik mijn keuken ga verven en heel intens van mijn midlifecrisis ga genieten.’ Na haar afscheid verscheen Zoeken naar vrijheid, een bundeling van lezingen en artikelen uit haar jaren als partijleider (zie pagina 20).

Onvoorstelbaar Sap wijst op zusterpartij Bündnis 90/Die Grünen in Duitsland als inspirerend voorbeeld voor GroenLinks. In sommige deelstaten staat de partij op bijna dertig procent, naar Nederlandse verhoudingen onvoorstelbaar hoog. Sap verwacht dat in de toekomst kiezers meer en meer geneigd

Samenwerking ja. Fusie nee De discussie over progressieve samenwerking op de partijraad van 15 januari werd gedomineerd door de uitspraak van Jolande Sap dat zij een fusie met D66 en PvdA niet onvoorstelbaar vindt. Voor partijvoorzitter Henk Nijhof is ‘een fusie nu niet aan de orde. We koersen aan op inhoudelijke samenwerking.’ De vraag over progressieve samenwerking is uiteindelijk de vraag welke koers GroenLinks moet kiezen. GroenLinksers die hechten aan de traditionele positie op groene en sociale thema’s, oriënteren zich op de SP. Partijraadslid Eric Stols: ‘Duurzaam liberalisme is

GROENLINKS MAGAZINE / februari 2011

foto harold pereira

progressief en links Nederland groeit. Nederland heeft al decennia lang bijna altijd een rechtse meerderheid. Wil je dat doorbreken, dan helpt een nieuw elan. Dat kunnen we bereiken door krachten te bundelen met D66, en de PvdA als zij voor een progressieve koers kiest. Alleen als je kijkt naar het sociaaleconomische terrein en de zorg stemt D66 vaak met het rechtse blok mee. Maar ik heb de overtuiging dat we ze mee kunnen nemen in onze sociaaleconomische agenda, dat heb ik ook gemerkt bij de Paars-plusonderhandelingen.’

waan- en wensdenken.’ GroenLinksers die een sterkere nadruk leggen op de vrijzinnige, progressieve identiteit van GroenLinks, zijn meer georiënteerd op D66. Nijhof ziet verwantschap met zowel D66 als SP: ‘Met D66 op culturele onderwerpen, maar op veel economische onderwerpen zitten we veel dichter bij de SP.’ Partijraadslid Faiza Oulahsen benadrukte de kracht van GroenLinks’ positie: ‘We combineren het sociale van de SP met het vrijzinnige van D66 en anders dan de PvdA zijn we een integere partij. Daarmee hebben wij een unieke positie.’ SO

zullen zijn om groen tot een kernpunt in hun overweging te maken. ‘Als je je groene, duurzame ambities weet te koppelen aan wat er op een bepaald moment leeft onder de bevolking, zoals in Duitsland de Groenen nu doen met kernenergie en de bouw van het prestigieuze station in Stuttgart, maakt dat een enorm kiezerspotentieel los.’ Maar in Duitsland bestaat geen D66-achtige partij: links van het midden zijn de Groenen de enige progressieve partij. ‘Dat zal ongetwijfeld meespelen. Daarom kan het voor ons zo interessant zijn om intensief met elkaar samen te werken. Om te zeggen: stem op een van ons, dan kun je erop rekenen dat wij goed samenwerken om samen in de regering terecht te komen.’ Is dat waar je op doelt? ‘Inhoudelijk vind ik het heel belangrijk dat we de Nederlandse arbeidsmarkt klaar maken voor de toekomst, zodat iedereen mee kan doen. En dat we op het terrein van milieu en duurzame economie een doorbraak forceren. Maar zolang dit kabinet er zit, moet je tevreden zijn met het kleine verschil dat je kunt maken als oppositiepartij. Daarom moeten we doorstoten naar een middengrote partij om na een volgende Tweede Kamerverkiezing weer serieus aan de formatietafel te kunnen zitten.’ < 9

eerste vuurproef, niet alleen voor het kabinet-Rutte maar ook voor de nieuwe

e NOS-verslaggever berichtte zaterdag 15 januari vanuit de partijraadsvergadering over Afghanistan alsof het de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties betrof. ‘De GroenLinks-fractie hoopte hier ruimte te krijgen voor een eventuele steun aan een tweede missie naar Afghanistan’, zei hij vanuit een verhitte partijraadsvergadering in de Utrechtse stadsschouwburg waar zojuist was gestemd. ‘Die ruimte is er na deze uitspraak eigenlijk niet meer.’ Die inschatting is onjuist gebleken. De partij is over oorlogsdeelname van oudsher verdeeld. Het protest tegen deze nieuwe expeditie begon in mei, direct nadat de Kamerfractie samen met die van D66 het initiatief had genomen voor een vervolg op de militaire missie naar Uruzgan, waarop het kabinet zojuist was gestrand. Een Kamermeerderheid vond het uitzenden van een politiemissie die bijdraagt aan de wederopbouw van de rechtsstaat een mooi middel om de internationale gemeenschap te laten zien dat ons land zich nog steeds verantwoordelijk voelt. Een groep onder aanvoering van vredesactivist Sietse Bosgra was onaangenaam verrast. Als je je geld aan zoiets uitgeeft, stelden ze in een open brief, doe dat dan niet in een door burgeroorlog verscheurd gebied waar corruptie de kans op succes vrijwel tot nul reduceert. De fractie, wetend hoe gevoelig het onderwerp in de partij ligt, beloofde een bijeenkomst voor betrokken leden te beleggen. Deze bijeenkomst vond plaats op 12 januari in vergadercentrum Hoog Brabant te Utrecht. Daar verschenen bijna zeventig leden die meer dan ééns vergezeld waren van een afdelingsmandaat dat (vrijwel) unaniem tégen het regeringsvoorstel was. ‘Gaan jullie hiermee akkoord’, zei een Groninger, ‘dan stem ik op 2 maart op een andere partij.’ Ook de fractie heeft grote bezwaren, zei de net aangetreden fractieleider Jolande Sap, door de helft van de Tweede Kamer- en de helft van de senaatsfractie gesecondeerd. De verhouding civielmilitair is scheef, er is te veel NAVO-bemoeienis en de beoogde provincie, Kunduz, wordt steeds onveiliger. Maar er zijn ook positieve elementen, zoals een buitengewoon scherp mandaat en veel aandacht voor civiele wederopbouw. ‘We willen de hoorzitting dus afwachten met een open mind – en dat zijn we ook aan onze motie verplicht.’ Toen gebeurde iets opmerkelijks: een confrontatie bleef uit. Het kamp-Bosgra gaf ruimte. ‘Houd aan jullie motietekst vast,’ zei antimilitarist Kees Kalkman, ‘want daarmee is op zich weinig mis. En stem tegen alles wat haaks daarop staat.’ ‘Geef alternatieven’, zei Sam Pormes uit Assen. Sap gaf ruimte terug. ‘Ik heb begrip voor jullie emoties’, zei ze. ‘En ik waardeer dat velen zeggen:

foto hollandse hoogte

De nieuwe Afghanistanmissie was de

leider van GroenLinks en de partij zelf. Zonder GroenLinks zou er in de Kamer geen meerderheid te vinden zijn geweest voor de missie. Een korte reconstructie van de besluitvorming. tekst Lin Tabak

Geen ge Ineke van Gent houdt vast aan ‘nee’

ik zou graag GroenLinks blijven stemmen op 2 maart.’ Maar ze zei ook: ‘Jullie geven me ook argumenten. En jullie dragen alternatieven aan.’ De opluchting na afloop was vrijwel unaniem. Op de partijraadsvergadering van 15 januari, waar een geheel ander gezelschap bijeen was dan op de bijeenkomst in Utrecht, sloeg de stemming weer om. Hier werd niet gesproken over alternatieven maar vooral over de geringe slaagkans van de missie. Bovendien mag de partijraad, in tegenstelling tot de leden die bijeen waren in Utrecht, richtinggevende uitspraken doen. En dat gebeurde ook: 31 leden spraken zich tegen verdere Afghanistanbemoeienis uit (en 17 vóór) en 47 tegen het meegaan met dit kabinetsvoorstel (en 0 voor). Dat de fractie haar steun zou intrekken, leek voor velen nog slechts een kwestie van tijd.

Investeren en uitleggen Tot het marathondebat in de Kamer op 26 en 27 januari. Ruimte voor alternatieven – ‘knippen en plakken’ zei buitenlandminister Rosenthal – was er niet. Alleen bijkleuren kon. Dat deed Sap, door onder meer ‘keiharde garanties’ te vragen dat door Nederland opgeleide politieagenten niet voor militaire aanvalstaken worden ingezet. Terwijl PvdA, SP en PVV het vermogen van Nefebruari 2011 / GROENLINKS MAGAZINE

Afghanistan emakkelijk ja derland om dat af te dwingen in twijfel trokken, schetste Sap de kansen. ‘Wij laten ons niet leiden door cynisme. Als dit lukt, zetten wij een nieuwe standaard neer en bieden we Afghanistan perspectief voor de komende tien, vijftien jaar.’ Ze kreeg toezeggingen voor negen ja-stemmen van de fractie – alleen Ineke van Gent stemde tegen – waarmee de Nederlandse missie van start kan. Een missie waar vanaf nu GroenLinks medeverantwoordelijk voor is. Maar binnen de partij is de strijd nog niet voorbij. Opzeggingen dreigen, een motie van afkeuring van de Midden-Oostenwerkgroep ligt bij het congres. ‘We moeten veel investeren en uitleggen,’ aldus Sap de volgende ochtend op de radio. Maar ze gelooft dat ze de critici kan overtuigen. ‘Dit is echt een civiele missie. Als je de kans krijgt om je politieke idealen in de praktijk te brengen, dan moet je doorpakken.’

Ook Grünen verdeeld Via het programma Nieuwsuur raakten ook de Duitse Groenen bij de besluitvorming betrokken. Bondsdaglid Hans-Christian Ströbele raadde GroenLinks instemmen met de nieuwe missie ‘dringend af’, zelfs waar het om zuivere politietaken gaat, ‘omdat dat als hulp aan de bezetter en GROENLINKS MAGAZINE / februari 2011

dus als bijdrage aan de escalatie van het conflict zal worden gezien’. Twee dagen later benadrukte Europarlementariër Reinhard Büttikofer in Brussel tegenover Sap juist de kansen van politiemissies. Ergo: ook de zusterpartij is verdeeld. Toch neemt zij juist grotere afstand van het Afghaanse conflict. In 2001 voerde de Groene buitenlandminister Joschka Fischer zijn land de Afghaanse oorlog in, als bondgenoot in de Amerikaanse operatie Enduring Freedom. In 2007, toen de partij weer in de oppositie zat en Fischer in de VS, trok een congresmeerderheid de steun aan Enduring Freedom in en wilde een verschuiving van militaire taken naar politie-opbouw. Eind januari besliste de Bondsdag over het verlengen van de Duitse troepenaanwezigheid in Afghanistan. De beslissing viel na het ter perse gaan van dit blad. ‘Wij zetten in op een aftocht van Duitse militairen vóór eind 2014’, zei Fridtjof Schmidt, buitenlandwoordvoerder van de fractie, vóór de Nederlandse Kamerbehandeling. Maar ook daarover is geen eenstemmigheid. Van acht leden mogen de troepen langer blijven, van tien moeten ze eerder weg. ‘Steun aan politiemissies’, zegt Schmidt, ‘kunnen we ons wèl ook na 2014 voorstellen. Maar het plan van de Nederlandse regering is tegenstrijdig.’ <

> Voor verdere ontwikkelingen kijk op http://magazine. groenlinks.nl 11

s Voorlopig gered De Groene Oost-Westdialoog, waarin Groene partijen uit EU-lidstaten opkomende zusterpartijen in Turkije en de westelijke Balkan assisteren bij hun vaak moeizame start, is voorlopig veiliggesteld. Het initiatief wordt voor een belangrijk deel uit Nederlandse subsidies gefinancierd en maakt deel uit van het zogeheten Matraprogramma, dat aspirant-lidstaten van de Europese Unie helpt bij de overgang naar een pluralistische democratie. Het kabinet wilde de subsidie van ruim dertig miljoen euro per jaar schrappen, maar een Kamermeerderheid stak daar in december – voorlopig – een stokje voor. LT

Hart voor natuur Bij de publieksactie Hart voor Natuur hebben boswachters, natuurgidsen en vrijwilligers op zondag 2 januari zo’n veertigduizend bezoekers ontvangen. Op 150 plekken in het land vertelden zij wat er daar concreet gaat veranderen als gevolg van de bezuinigingen op budgetten voor natuur en landschap. Op veel plaatsen waren wandeltochten georganiseerd. Ook GroenLinks-Tweede Kamerlid Linda Voortman en collega Liesbeth van Tongeren deden mee. De laatste wandelde in het Amsterdamse Diemerbos: ‘Wandelen bij wijze van actievoeren tegen te radicale bezuiniging op de natuur. Heerlijk weer’, liet ze weten op twitter. Hart voor Natuur is een samenwerking van twintig natuur- en milieuorganisaties. Een nieuwe activiteit volgt op 19 en 20 februari. MvD > Zie www.hartvoornatuur.nu

‘Chavez van Europa’ Daniel Cohn-Bendit noemde de Hongaarse president Viktor Orbán twee weken geleden de ‘Chavez van Europa’: ‘die niets begrijpt van de structuur van de democratie’. De reden voor de tirade van de Europese Groene fractieleider was de nieuwe Hongaarse perswet, die Hongaarse media op straffe van hoge boetes verplicht tot het brengen van ‘evenwichtige informatie’. ‘Denkt u dat Nixon de berichtgeving over Watergate evenwichtig vond, of Bush die over Abu Ghraib?’, aldus Cohn-Bendit. De wet strookt niet met de Europese wetten voor de vrijheid van meningsuiting, stelde hij. Als de EU haar accepteert, heeft ze geen verhaal meer tegen totalitaire regimes. LT

Jolande Sap en Eerste Kamerfractievoorzitter Tof Thissen op het podium met de lijsttrekkers voor de Provinciale Statenverkiezingen, op de campagnebijeenkomst van 8 januari ‘Zin in 2 maart’.

Hoge lat

Visie op cultuur

Jong WB

Het Europese Burgerinitiatief, dat een miljoen Europese burgers het recht geeft om een wens of eis op de EU-agenda te plaatsen, komt in zicht. Half december nam het Europese parlement met grote meerderheid de spelregels aan. Ze leggen de lat hoger dan de Groene fractie had gewild: burgers krijgen twaalf maanden voor het verzamelen van handtekeningen in plaats van achttien, en tweederde van de lidstaten eist het nummer van paspoort of identiteitsbewijs. De initiatiefnemers, een club van 120 ngo’s, gaat het komende jaar bij de betreffende landen pleiten voor het laten vallen van die eis. LT

In Leiden pleit GroenLinks in navolging van het Jeugdsportfonds voor een Jeugdcultuurfonds dat ervoor zorgt dat elke Leidse jongere met cultuur in aanraking kan komen. Het is een van de punten uit de cultuurvisie die de partij tijdens haar nieuwjaarsreceptie presenteerde. Duoraadslid Robbert van Heuven: ‘We hopen dat het college met deze visie in haar hand aan de slag gaat om de cultuursector in Leiden, al dan niet tegen de tijdsgeest in, een extra kwaliteitsimpuls te geven. Dat kan door scherpe keuzes in de verdeling te maken, want we zijn ons er reuzebewust van dat er in deze tijd niet méér geld is voor cultuur’. MvD

De partij krijgt een Jong ‘WB’. Initiatiefnemers zijn drie ex-stagiaires van het Wetenschappelijk Bureau van GroenLinks. ‘We willen een netwerk vormen van jonge GroenLinksers die inhoudelijk over onderwerpen willen discussiëren, maar ook activiteiten willen organiseren zoals een masterclass of een documentaireavond waarbij we dan de regisseur uitnodigen’, zegt initiatiefnemer Dieuwertje ten Brinke. Doelgroep zijn studenten en jong afgestudeerden. Tijdens het ochtendprogramma van het congres op 5 februari vindt een eerste presentatie van de plannen plaats. MvD

februari 2011 / GROENLINKS MAGAZINE

kort

Oppositie sluit aarzelend de gelederen

‘Mark, here we come!’ Het heeft even geduurd, maar ineens zijn ze overal: pogingen van linkse en progressieve oppositiepartijen om vereend een halt toe te roepen aan het rechtse kabinet. Na aanvankelijke polarisaties neigen de voorstellen steeds sterker naar een breed front.

‘Onmenselijk beleid niet accepteren’ Vanaf 24 december jl. is de Europese terugkeerrichtlijn volledig van kracht. De richtlijn is in Nederland nog niet in wetgeving omgezet; de Tweede Kamer heeft een wetsvoorstel daartoe in behandeling. De richtlijn heeft voor- en nadelen, stelde GroenLinksEerste Kamerlid en specialist migratierecht Tineke Strik op 5 december jl. tijdens een maandelijkse wake van critici van het uitzetbeleid, bij uitzetcentrum Zestienhoven in Rotterdam. Enerzijds verplicht de EU-richtlijn, die de ministers in Brussel enkele jaren geleden aannamen, zelfs tot strengere regels, zegt ze. Zoals een inreisverbod naar alle EU-lidstaten van maximaal vijf jaar voor mensen die worden uitgezet. Maar de richtlijn

biedt ook bescherming: zo mag vreemdelingendetentie alleen als uiterste middel worden ingezet, gelden er waarborgen voor kwetsbare groepen en moeten de omstandigheden van de detentie niet erger zijn dan strikt noodzakelijk. De wakers geven het goede voorbeeld, vindt Strik, omdat ze daarmee aangeven ‘onmenselijk beleid’ niet te accepteren: ‘Ook rechters roepen Nederland keer op keer tot de orde. Kabinet Rutte heeft een ware hetze tegen illegalen aangekondigd. Gemeenten zullen daar rechtstreeks de gevolgen van ondervinden. Laten we hen daarom oproepen om zich te weer te stellen tegen een inhumane behandeling van mensen zonder papieren.’ MvD

Klimaatvriendelijkste bestuurders

Drie wethouders erbij

Het FairClimateFund onderzocht in samenwerking met het VARA-programma Vroege Vogels in december de klimaatvriendelijkheid van burgemeesters en wethouders van de twintig grootste gemeenten. GroenLinks-wethouder Mirjam de Rijk uit Utrecht bleek met een persoonlijke uitstoot van 1,1 ton co2 per jaar het klimaatvriendelijkst te leven. Er is onder andere gekeken naar gasverbruik, elektra, autokilometers en vakantievluchten van de bestuurders. Op nummer drie eindigde ook een GroenLinkser, Jan van der Meer uit Nijmegen. SP-er Gerrie Elfrink uit Arnhem kwam op plek twee in het lijstje terecht. > Zie www.fairclimatefund.nl

De gemeenteraads- en herindelingsverkiezingen van 24 november jl. hebben de partij naast negentien raadsleden ook drie wethouders opgeleverd. Nen van Ramshorst (Bussum), Wil de VriesKempes (Naarden) en Erika Spil (De Ronde Venen) zijn de nieuwe bestuurders namens GroenLinks. In de Ronde Venen deed GroenLinks mee met de combinatielijst PvdA/GroenLinks LokaalSociaal.

GROENLINKS MAGAZINE / februari 2011

Zo werd tijdens de manifestatie ‘Een Ander Nederland’ – een initiatief van de PvdA – door tientallen sprekers eensgezind een alternatief voor dit kabinet bepleit. Columnist Jan Mulder hield er een krachtig pleidooi voor een breed verbond: ‘Jolande, pak door! Hijs via de progressieve vleugel de PvdA aan boord, dan volgt via Emile Roemer de radicale SP vanzelf.’ Een van de meest concrete voorstellen tot nog toe is het schaduwkabinet van de Tilburgse PvdA-wethouder Jan Hamming. Een kabinet, dat ‘geen partijen maar ideeën’ fuseert, naar voorbeeld van het schaduwkabinet van PvdA, D66 en PPR in 1971 dat de opmaat werd voor het eerste kabinet-Den Uyl. GroenLinkser Gon Mevis, ex-collega en plaatsgenoot, nam het voorstel over en vulde aan. ‘Zo’n kabinet’, zei hij tijdens de laatste vergadering van de partijraad van GroenLinks, ‘moet ook lokale politici tellen, die de brug kunnen slaan naar de concrete gevolgen van het kabinetsbeleid die nu zichtbaar worden op het lokaal niveau – denk aan bezuiniging op het budget voor jong gehandicapten, integratiecursussen en maatschappelijke ondersteuning. Zo’n kabinet moet op vier, vijf hoofdpunten ideeën ontwikkelen en praktische initiatieven nemen. Want praten over samenwerking alleen is niet genoeg, we moeten met een stevig, concreet verhaal laten zien dat het anders kan.’ De partijleiders reageerden afhoudend. ‘Dan doen we het alleen met lokale mensen’, zegt Hamming vastberaden, ‘maar we gaan zeker dóór.’ Lin Tabak Meer voorstellen en meningen over samenwerking tussen oppositiepartijen op http://magazine.groenlinks.nl

‘Provincie kan tegenwicht bieden aan kabinetsbeleid’ GroenLinks draait al twee periodes mee

Op d

in het college van Noord-Holland. De huidige fractievoorzitter en de nieuwe lijsttrekker bespreken het milieubeleid, de Landsbanki-affaire en de stand van zaken onder het gedoogkabinet van Rutte. tekst Roos Menkhorst

1 Hoogwaardig openbaar vervoer 2 Meer geld voor jeugd- en pleegzorg 3 Kleinschalige milieuvriendelijke veehouderij

In aanloop naar de Provinciale Staten verkiezingen in maart 2011 besteedt GroenLinks Magazine aandacht aan thema’s uit de provincie, dit keer Noord-Holland.

e campagneteams zijn er klaar voor. Dit worden de spannendste Provinciale Statenverkiezingen ooit: de toekomst van het kabinet-Rutte staat immers op het spel. De invloed van de Provinciale Staten op de landelijke politiek was niet eerder van zulk cruciaal belang. De GroenLinks-fractie van de provincie Noord-Holland beseft dat maar al te goed. ‘Ik zie de provincie als plek waar je tegenwicht kan bieden aan het huidige kabinet,’ zegt Titia van Leeuwen. Ze is de kersverse lijsttrekker bij de Statenverkiezingen. Van Leeuwen werkt al jaren als rijksambtenaar bij het ministerie van VROM, de laatste jaren als plaatsvervangend directeur klimaat en luchtkwaliteit. Van Leeuwen: ‘Met de komst van het nieuwe kabinet zag ik dat de mogelijkheden voor een goed milieubeleid werden ingeperkt. Je zag de nieuwe politieke lijn ook terug in het gedrag van ambtenaren en departementen: men hoeft de milieuambtenaar niet meer overal bij te betrekken. Bij de provincie zijn milieu en natuur speerpunten, daar wil ik mij op gaan richten.’ GroenLinks vormt in Noord-Holland een coalitie met VVD, CDA en PvdA. Van Leeuwen neemt bij de komende verkiezingen het stokje over van huidig fractievoorzitter Binnema. Acht jaar zat hij in de Provinciale Staten, de laatste periode als fractievoorzitter. Binnema: ‘Ik heb het met veel plezier gedaan, maar ik ben ook toe aan iets nieuws.’ Daarom heeft hij zich nu kandidaat gesteld voor de Eerste Kamer. Met een gevoel van trots kijkt hij terug: ‘We hebben de afgelopen twee periodes

foto: margot scheerder

speerpunten van GroenLinks in Noord-Holland

laten zien dat we een betrouwbare en goede bestuurspartij zijn.’ GroenLinks zorgde in het college voor meer geld voor openbaar vervoer en ook schoner openbaar vervoer, vertelt Binnema. ‘We hebben fors geïnvesteerd in duurzame energie. Dat riep soms weerstand op bij bewoners en wethouders, maar uiteindelijk is het ons op veel plekken goed gelukt. We hebben natuurgebieden aangelegd en een forse bijdrage geleverd aan de ecologische hoofdstructuur’, somt hij verder op.

Roerige tijden Toch kenmerkten de afgelopen vier jaar zich in de media vooral door affaires en lastige beslissingen, geeft de huidige fractievoorzitter toe. Het begon eigenlijk al vlak na de onderhandelingen, bij de verkiezing van de Eerste Kamer. ‘Een van onze leden had verkeerd gestemd: van álle zeven februari 2011 / GROENLINKS MAGAZINE

foto Hollandse Hoogte

de rem ‘We hebben een forse bijdrage geleverd aan de ecologische hoofdstructuur’ partijen had ze de eerste vrouw aangekruist.’ Dan was er ook nog een Statenlid dat halverwege de termijn afhaakte. Het ‘hoogtepunt’ kwam in 2009 met de Landsbanki-affaire. De provincie had eigenhandig 78 miljoen euro ondergebracht bij de IJslandse bank. Binnema: ‘Nog steeds zijn er onzekerheden over waar dat geld nu is. Als provincie hebben we destijds beslag laten leggen op bedrijven waar Landsbanki in had geïnvesteerd. Op die manier wilden we ervoor zorgen dat iedereen zou worden terugbetaald. Het kabinet heeft daar toen een stokje voor gestoken. Wij zijn een procedure gestart, en die hebben we ook gewonnen. Maar toen was het al te laat en konden we aansluiten in de lange rij van schuldeisers. Het is maar de vraag hoeveel geld we uiteindelijk terugkrijgen en wanneer.’ Na de affaire moest GroenLinkser Harry Borghouts aftreden als commissaris van de Koningin. GROENLINKS MAGAZINE / februari 2011

Binnema: ‘Dat is heel hard aangekomen. Voor een klein deel was de kritiek terecht, maar het gaf geen volledig beeld. Alles werd in die tijd op een hoop gegooid. Sommige partijen wekten de indruk dat Borghouts persoonlijk het spaargeld van de provincie naar IJsland had gebracht. Een belachelijke voorstelling van zaken; hij ging niet eens over de financiën.’ Het was VVD-er Ton Hooijmaijers die hier politiek verantwoordelijk voor was. Hij trad ook af, en het voltallige college volgde hem. In het nieuwe college van Gedeputeerde Staten keerden vier van de zeven gedeputeerden terug. Binnema: ‘Ondanks dat het een ontzettend lastige periode was, bleef de samenwerking – ook met de VVD – tussen de verschillende partijen prettig. De oppositie heeft zeker pogingen gedaan om ons uit elkaar te drijven, maar dat is ze niet gelukt. We hebben bewezen dat we een zuchtje wind, maar ook een flinke storm kunnen overleven.’

Vasthouden aan je eigen agenda Met de komst van de PVV – voor Noord-Holland is dat onder meer Hero Brinkman – verwacht lijsttrekker Van Leeuwen zeker nog een paar stormen: ‘Ook in de Provinciale Staten zal het scherper worden. Iedereen liet elkaar altijd netjes uitpraten. Ik verwacht dat het er de komende periode verhitter aan toe zal gaan. Daar is niks mis mee, maar het moet wel tot iets leiden. Zodra het gaat over de islamisering van Noord-Holland heb ik toch het idee dat we onze tijd zitten te verdoen.’ Van Leeuwen neemt zich voor om zich niet te laten verleiden tot dat soort discussies: ‘We moeten ons vooral vasthouden aan ons eigen frame. Ik wil me hard gaan maken voor lokale energievoorzieningen en het openbaar vervoer.’ Ze voegt eraan toe: ‘Ik ben ooit begonnen als ecoloog bij de provincie NoordHolland. Na de landelijke politiek en een carrière als rijksambtenaar keer ik nu voor een deel terug bij de provincie. Ik ben al zestig, dat is behoorlijk oud. Maar ik wil graag de laatste jaren van mijn carrière mede hieraan wijden. En voorkomen dat het milieubeleid in Noord-Holland wordt afgebroken.’ <

Rechtse meerderheid of niet? Op woensdag 2 maart zijn de Provinciale Statenverkiezingen. De Statenleden kiezen vervolgens op 23 mei een nieuwe Eerste Kamer. Op 2 maart wordt dus indirect de samenstelling van de Eerste Kamer bepaald, waarbij de hamvraag is of het huidige gedoogkabinet de meerderheid zal behalen. GroenLinks zet in op samenwerking, met elf provinciale lijstverbindingen. De meeste lijstverbindingen zijn aangegaan met de PvdA, soms aangevuld met D66 of de Partij voor de Dieren. Voor meer informatie rond de campagnes, zie het campagnekatern achterin dit Magazine.

Gemengde gevoelens na

Cancún

Op de laatste dag van de besprekingen gooien Greenpeace en TckTckTck, een initiatief van de Global Campaign for Climate Action, een gigan tische reddingsboei naar onderhandelaars die te water zijn geraakt. Foto Hollandse Hoogte

februari 2011 / GROENLINKS MAGAZINE

De klimaatkaravaan, die eind 2009 in Kopenhagen terechtkwam in een diepe greppel, werkte zich in Cancún terug naar de weg. Of het konvooi in amper tien maanden voldoende vaart weet te maken voor de klim naar de Durbantop, is nog een open vraag. Enkele trekkers uit deze partij kijken verder dan de Haagse onwil en zien perspectief. tekst Lin Tabak

GROENLINKS MAGAZINE / februari 2011

et meest opvallende effect van ‘Cancún’ was de merkwaardige mix van blijdschap en pessimisme na afloop. Denktank E3G legde de nadruk op wat was bereikt (zie kader) en repte zelfs van een mogelijke beperking van de temperatuurstijging van de atmosfeer tot 1.5°C. Tegelijkertijd stelde milieuorganisatie Friends of the Earth dat de boot van strengere reductieverplichtingen was gemist en de deur was geopend naar een opwarming met niet minder dan 5°. En terwijl krantencommentaren zich uitputten in scepsis, keerden ‘onze mensen’ terug met een opgetogen verhaal. ‘Het is net als te weinig geld hebben voor het opknappen van je huis’, zegt Liesbeth van Tongeren, milieuwoordvoerder in de Tweede Kamer. ‘Baal je dat keuken en tuin niet zijn gedaan of ben je blij dat de woonkamer een nieuw verfje heeft? Maar laten we wel wezen, na de mislukking van “Kopenhagen” waren deze succesjes hard nodig.’ Ook ex-parlementariër en klimaatactivist Wij nand Duyvendak, die al ruim twintig jaar meeloopt in het internationale circuit, relativeert. ‘Die mengeling van optimisme en pessimisme zie ik al sinds mijn eerste Klimaattop in Rio de Janeiro in 1992: het Wereld Natuurfonds dat op-

timisme uitstraalt, Milieudefensie dat teleurgesteld roept dat weer eens bijna niks is bereikt. Deels is het een kwestie van strategie. Boosheid kan zaken in beweging brengen. Maar hoop is belangrijker. En die is terug; als Cancún was mislukt, was de klimaatballon langzaam leeggelopen en zag het er nu echt somber uit. Dat neemt niet weg dat tachtig tot negentig procent van het werk voor “Durban” (waar eind november de volgende top begint, LT) nog moet gebeuren.’ Europarlementariër Bas Eickhout: ‘Na de traumatische ervaring van Kopenhagen is het vertrou-

Wijnand Duyvendak: ‘De hoop is terug; als Cancún was mislukt, zag het er foto angelo goedemondt

nu echt somber uit’

wen in het internationale proces hersteld. Maar grote spelers als China en de Verenigde Staten zijn amper van positie veranderd. En de kans dat de VS alsnog bewegen, neemt sinds het verslechteren van de positie van Obama alleen maar af.’

Niet wachten op de overheid Niet alleen in de VS dreigt een terugslag, ook in Nederland wint de klimaatscepsis terrein – iets wat Van Tongeren sinds haar terugkeer op de thuisbasis dagelijks ondervindt. ‘In Cancún bepleitten regeringsleiders de urgentie op een manier die ik in Nederlandse zaaltjes niet verkocht krijg. Ons kabinet doet of het hele klimaatprobleem een verzinsel is van de linkse kerk.’ Vanuit de oppositie, beseft ze, valt daar weinig méér tegen te ondernemen dan het kabinet te wijzen op zijn inconsequente beleid. ‘Onze regering beweert dat windmolens op subsidies draaien in plaats van op wind. Als ze werkelijk in de vrije markt gelooft, moeten de subsidies op fossiele energie worden afgeschaft. Ik heb het nagerekend: 7,5 miljard aan gemeenschapsgeld gaat naar fossiele energie, tegen 1,4 miljard naar schone. Schaf je beide af, dan kan groene energie heel goed op eigen benen staan.’ ‘Verder lijkt een ramp soms wel de enige manier om vooruitgang te boeken’, zegt Van Tongeren tijdens het interview, dat plaatsvindt in de nasleep van de brand bij Chemie-Pack in Moerdijk. ‘We 18

Cancún kort • De Wereldbank gaat het klimaatfonds uit het Kopenhagen Akkoord beheren. Bovendien moet het fonds tussen nu en 2020 groeien naar 100 miljoen euro per jaar. • Er is een structuur overeengekomen voor de technologieoverdracht van industrie- naar ontwikkelingslanden. • Er is een mechanisme afgesproken om CO2emissiestijging door ontbossing tegen te gaan.

kregen in de Kamer ineens kamerbrede steun voor mijn motie die eist dat 170 vergelijkbare bedrijven op brandveiligheid worden gecontroleerd. Terwijl jarenlang vergeefs is gevraagd om crisisplannen en handhaving op orde te brengen.’ Toch koerst ze vooral op actie en voortgang buiten het parlement: ‘Technisch kán het, omschakelen naar duurzame energie. Een heleboel mensen, organisaties, provincies en bedrijven hebben dat al gedaan. Aan mijn partijgenoten zou ik daarom willen zeggen: wacht niet op de rijksoverheid maar kijk wat je zelf kunt doen. Begin met dingen die je leuk vindt: kleding, voorkomen dat je woning onnodig warmte lekt, met anderen samen een windmolen aanschaffen. Maak medebewoners en buurtgenoten warm. En maak het groter via je netwerken en de lokale politiek: scholen kunnen aan schone energie gaan doen en als het daar lukt, kan de voetbalkantine het ook.’ Ook Duyvendak zet zijn troeven in buiten het parlement, ‘want met politici alléén gaat het niet lukken. Terwijl 2010 weer tot de warmste jaren ooit hoorde, waait hier de politieke wind keihard van rechts. Dit kabinet veroorzaakte op klimaatgebied de grootste breuk sinds 1989, het jaar dat met het Nationaal Milieubeleidsplan het klimaatbeleid volwassen werd. Dat beleid kwam er mede dankzij ministers van VVD en CDA; de partijen die nu voor de breuk verantwoordelijk zijn.’ Gelukkig bestaat er ook leven buiten Den Haag. ‘Een aantal gemeenten in de Rijnmond gaat aandelen kopen in een windmolenpark,’ zegt Duyvendak, ‘omdat het Rijk niets meer doet. Het is maar één voorbeeld, gemeenten en bedrijven zijn nu trekkers. De verandering komt niet meer uit Den Haag; we zullen haar zelf in gang moeten zetten.’ Dat is minder vaag dan het misschien klinkt. In 2009 was Duyvendak een van de motoren achter Beat the heat, een evenement in de Utrechtse Jaarbeurs dat duizenden bezoekers trok. Begin 2010, nauwelijks hersteld van de kater van de Kopenhagenmislukking, haalde hij het Engelse initiatief 10:10 naar Nederland. Het project is inmiddels in 48 landen gelanceerd en mobiliseert gemeenten, universiteiten, bedrijven, clubs, individuen en alles wat daartussen zit om tien procent CO2-uitstoot per jaar te besparen. Een blik op de site leert dat alleen al zeshonderd bedrijven meedoen, van Philips Nederland tot een enkele huisartsenpraktijk. ‘De kunst is alleen nog’, zegt Duyvendak, ‘om al die ambities in de aanloop tot Durban meer smoel te geven. Want we gaan weer net zo pieken als najaar 2009.’

Voorbij Kyoto Het slagen van Durban hangt niet alleen af van maatschappelijke steun maar ook van geopolitieke verhoudingen. Die zijn nog gespannen. China blijft weigeren om internationaal reductieverplichtingen aan te gaan zolang de VS, kampioen CO2-uitstoot, dat niet eerst hebben gedaan. Daarmee staan twee landen die samen verantwoordelijk zijn voor de helft van de mondiale uitstoot, februari 2011 / GROENLINKS MAGAZINE

‘Het Engelse initiatief 10:10 mobiliseert in inmiddels 48 landen gemeenten, universiteiten, bedrijven, clubs, individuen en alles wat daartussen zit om tien procent CO2-uitstoot per jaar te besparen’

Liesbeth van Tongeren: ‘Ons kabinet doet of het hele klimaatprobleem een verzinsel is van de linkse kerk’

Vorig jaar na Kyoto wilde Eickhout dat de Europese Unie zou inzetten op China, om zo blijk te geven van goede wil, en samen met China de druk op de VS op te voeren. Maar sinds kort zit China vrijwel dagelijks aan tafel met de VS en ziet de EU, lijkt het, niet meer staan. Nu wil Eickhout vooral contact zoeken met landen eromheen: ‘De ambities van China zie ik nog steeds. Het is geïnteresseerd in investeren in ontwikkelingslanden én begrijpt dat het baat heeft bij een ambitieus milieubeleid. Niet alleen vanwege de afnemende luchtkwaliteit door het groeiende aantal auto’s, ook vanwege de voordelen die het land ziet voor zijn

Bas Eickhout: ‘We moeten ons niet verliezen in de Kyotosymboliek, waarbij alleen de rijke landen reductieverplichtingen aangaan’

Foto Bob Bronshoff

buitenspel. Sinds Cancún dreigen bovendien ook Canada, Japan en Rusland de stekker uit het zogeheten Kyotoproces te trekken, waarmee het op losse schroeven komt te staan. Hoe valt dat te voorkomen? ‘Door te veranderen van strategie’, zegt Eickhout. ‘Kyoto – waarin alleen de rijke landen reductieverplichtingen aangaan – is een symbool geworden, een heilige mantra die oplossingen blokkeert. Maar in Cancún is nu afgesproken om de opwarming van de aardatmosfeer te beperken tot 2°C. Met alle tot nu toe toegezegde concrete maatregelen komen we op een stijging van het dubbele. Hoe we met elkaar dat gat kunnen dichten, zou de inzet moeten worden van het debat, niet of dat onderdeel zou moeten zijn van Kyoto of een apart spoor.’ Het mooie van Cancún is, dat daar het bestaan van dat gat is erkend.’

exportpositie. Dat zal blijken uit het nieuwe vijfjarenplan voor de economie dat in maart wordt verwacht. En het blijkt uit de cijfers: vorig jaar zette Ernst & Youngs Renewable Energy Attractiveness Index China op de eerste plaats. Maar tegen China kun je inderdaad lastig zeggen: je móet. Dus kan de EU beter proberen om de landen eromheen te masseren: Brazilië, Zuid-Afrika en met name India, dat in Cancún een belangrijke rol speelde als brug tussen China en de VS.’ Het probleem is volgens Eickhout dat daarmee het initiatief in handen dreigt te komen van die andere landen, en dat de Europese Unie helemaal aan de zijlijn komt te staan. ‘De EU laat zich vastzetten in die onmogelijke Kyotodiscussie tussen China en de VS. Dan kun je geen invloed uitoefenen. De EU kan beter een podium bieden aan die andere landen en daar zoveel steun verzamelen dat China meegaat, zelfs zónder de VS. Die uiteindelijk ook zullen bewegen, maar daarop moeten we niet wachten.’ De vraag is of dat allemaal op tijd zal lukken. ‘Als we ons verliezen in het symbolische debat van wel of niet een vervolg op Kyoto, lukt het zeker níet. Maar je moet je ook realiseren dat het over een geheel nieuwe wereldorde gaat, die zich rond het klimaatbeleid het helderst manifesteert, een wereld die steeds meer multipolair wordt, zonder duidelijke leider.’ < Meer over GroenLinks in Cancún op www.klimaattopmexico.nl

GROENLINKS MAGAZINE / februari 2011

Piet den Blanken

Politiek testament Op een hevige winterdag in december nam Femke Halsema plotseling afscheid als politiek leider van GroenLinks. Een dag later verscheen Zoeken naar vrijheid, een bundeling van lezingen en artikelen uit haar jaren als partijleider. Het laat prachtig zien vanuit welk perspectief Halsema vanaf 2002 opereerde. Maar bovenal is het een inspirerend politiek testament. Een boek met vrijheid als hoofdthema heeft eerlijk gezegd niet meteen mijn intense belangstelling. Vrijheid is een loos containerbegrip geworden, waarvan iedereen de mond vol heeft en dat steeds minder zeggingskracht heeft. Maar Halsema overtuigt met haar pleidooi voor het terugpakken van het thema door progressieve politici. En dan doelt ze niet op de eendimensionale ‘ik zeg wat ik denk’-vrijheid die met Pim Fortuyn in de mode kwam. Halsema pleit voor een vrijheidsbegrip dat op twee benen staat. Om vrijheid voor haar burgers te waarborgen, moet de overheid zowel iets doen als 20

iets laten. Ze moet kwetsbare burgers beschermen tegen al te grote ongelijkheid die alle keuzevrijheid in de kiem smoort. Maar als het gaat om persoonlijke relaties, religie en culturele uitingen moet de overheid haar handen juist thuishouden. Haarfijn analyseert ze hoe rechts het momenteel precies andersom doet: druk in de weer met inmengen in de persoonlijke levenssfeer (zoals het verbieden van boerka’s), maar onder het motto ‘laat de markt z’n werk doen’ nalaten om de kans op vrijheid voor kansarmen te vergroten. De bundel toont Halsema op haar best: charmant met een fileermesje in de hand. De helderheid en zinnigheid die zij in het politieke debat bracht, spat ook in dit boek van de pagina’s af. Het is een boek dat de burger moed geeft, en helpt bij het ontleden van het bizarre politieke krachtenveld dat Nederland teistert. Marije Wilmink

Tentoonstelling ´Bootvluchtelingen´ Afrikanen die in vervallen vissersbootjes de overtocht maken van Marokko naar de Canarische Eilanden, op zoek naar een beter bestaan in Europa (2006-2008). Of Vietnamezen die uit angst voor onderdrukking na de oorlog hun communistische vaderland ontvluchten in kleine scheepjes (1975-1980). Ronddobberend op drukke vaarroutes hoopten ze te worden opgepikt door Europese vrachtschepen.

Overeenkomst tussen deze vluchtelingen is de keuze voor hun vluchtmiddel: de boot. De tentoonstelling ‘Bootvluchtelingen' is te zien tot en met 4 september in het Maritiem Museum Rotterdam. Foto's van Piet den Blanken en de eigen museumcollectie. Zie www.maritiemmuseum.nl

‘Om vrijheid het best te waarborgen moet de overheid dingen doen, maar juist ook dingen laten’

Zoeken naar vrijheid Uitgeverij Bert Bakker 15,00 euro februari 2011 / GROENLINKS MAGAZINE

media&meer

www.one11.nl

Verhalen over bouwers 50 eenvoudige dingen

Groen onderneemt

Verzuring, ontbossing en smeltende ijskappen... de toekomst lonkt niet erg en de praktijk is weerbarstig. Gelukkig zet Andreas Schlumberger voor de huis-tuin-enkeukenwereldverbeteraar 50 tips op een rijtje om energie – en je eigen portemonnee – te besparen. Schudt je tafelkleed uit voor de mussen en vul je plastic sportflesje gewoon met kraanwater.

Is GroenLinks een partij voor ondernemers? Op 14 februari presenteert ondernemerswerkgroep De Werkvloer het boekje Ondernemen is Groen en Links, waarvoor verschillende GroenLinkse ondernemers zijn geïnterviewd. Aansluitend debat met onder andere Tweede Kamerlid Bruno Braakhuis.

50 die je kunt doen om de planeet te redden en daarbij geld te besparen Uitgeverij van Gennep 14,50 euro

Meer informatie op http://dewerkvloer.groenlinks.nl/eindpresentatie

Bamboefiets

'Tien jaar geleden was het 9/11, wij gaan een One11 creëren.' Op één januari ging de site One11.nl met verhalen over helden online. Gemaakt door journalisten, met name correspondenten in het buitenland, van uiteenlopende media. Zij willen een ander geluid bij het nieuws laten horen: niet cynisch, maar positief. Toch willen ze geen goednieuwskrant maken; de verhalen mogen 'schuren'. Die verhalen gaan over 'bouwers', mensen die op de achtergrond werken en zich daar met hart en ziel inzetten voor een betere wereld. Initiatiefnemer is Bas Mesters, correspondent in Italië voor de NOS en NRC Handelsblad. Hij vroeg collega's mee te doen. 'De eerste weken van het jaar overvoeren wij Nederland via de media en op onze website met "bouwers". Gewoon, omdat we niet alleen het leven en de samenleving kritisch volgen, maar ook willen laten zien dat we zo nu en dan verrast zijn door de manier waarop mensen tegen de mainstream in doorknokken en antwoord zoeken op de vraag: wat nu?' Die bouwers zijn helden, volgens Mesters. Hij nodigt deelnemende journalisten uit om het verhaal dat ze voor One11 maken ook in hun krant of op hun zender te publiceren. Want dat is natuurlijk de beste plek voor verhalen over helden. Inmiddels staan onder andere student Godfrey Bulla uit Soedan, activiste Sevgül Uludag˘ uit Cyprus, de Spaanse rechter Baltasar Garzón, wethouder Mehdi Bigaderne uit Frankrijk en de Keniaanse zakenvrouw Atia Yahya in de spotlights. Ook is een Nederlander geïnterviewd, de armoede bevechtende 'pater' Gerrit Poels uit Tilburg. En er komen er dagelijks bij. Lezen! Als het lukt een 'One11' te creëren, heeft Mesters plannen voor de toekomst, zo is te lezen op de site. Bijvoorbeeld schoolklassen bezoeken die via skype contact leggen met de helden. Marc van Dijck

Een klimaatneutrale fairtrade fiets gemaakt van zeer milieuvriendelijk materiaal, waarmee kleine zelfstandigen in Ghana een redelijke boterham kunnen verdienen. Te mooi om waar te zijn?

‘We willen laten zien dat we

Kijk op www.eerlijkekansen.nl

doorknokken en antwoord zoeken

verrast zijn door de manier waarop mensen tegen de mainstream in op de vraag: wat nu?’

GROENLINKS MAGAZINE / februari 2011

strijd Op het congres van 5 februari wordt de kandidatenlijst van de Eerste Kamer samengesteld. Maar er is meer: het afscheid van Femke Halsema en natuurlijk de onlangs voorgenomen missie naar Afghanistan. tekst Simon Otjes Marijke Vos: om het kabinet het vuur aan de schenen te leggen

anvankelijk leek het samenstellen van de Eerste Kamerlijst het enige grote onderwerp van het congres op 5 februari te worden. Dat paste ook wel in een middag, en daarom werd er een inhoudelijk ochtendprogramma georganiseerd door het Landelijk Bureau. Door recente politieke ontwikkelingen, zoals het afscheid van Femke Halsema en de discussie over een nieuwe Afghanistanmissie, belooft het toch een spannend congres te worden. Bovendien is het referendum op de agenda gezet en heeft de Eerste Kamerlijst nog eens aan belang gewonnen, doordat de senaat in de laatste maanden van 2010 haar tanden heeft laten zien aan het kabinet-Rutte. De belangstelling voor het congres is groot: de partij was zelfs genoodzaakt een grotere locatie te zoeken, Vredenburg in Utrecht. Donderdag 27 januari stemde GroenLinks in met de politiemissie naar Afghanistan; tegenstanders zullen zich zeker roeren op dit congres. Jolande Sap zal haar eerste grote speech

als fractievoorzitter houden. In het interview in dit Magazine heeft zij al aangekondigd aan te zullen sluiten bij de koers van haar voorganger (zie pagina 6). Femke Halsema zelf neemt afscheid van de partij. Op de agenda staat een onderwerp waar zij in de Tweede Kamer lang aan heeft gewerkt: de referendumwet. Hoewel het vorige congres het referendum uit het partijprogramma heeft geschrapt, zal het partijbestuur nu aan het congres vragen of de fractie toch verder kan gaan met dit initiatiefwetsvoorstel. Belangrijk blijft natuurlijk toch de samenstelling van de Eerste Kamerlijst (zie hiernaast). Op de verkiezingsprocedure kwam na het laatste congres kritiek. Jos van der Lans, zelf oudEerste Kamerlid, karakteriseerde haar zelfs als 'een mensonterende loterij'. Op dit congres zal naar aanleiding van die ervaringen meer informatie worden gegeven over de kandidaten. Het partijbestuur bekijkt later of de verkiezingsprocedure alsnog moet worden aangepast; iets waar Van der Lans hoe dan ook om zal vragen. <

‘Wij praten wij brenge Opnieuw meldden zich verbazend veel kandidaten voor de senaat: een ex-Tweede Kamerlid, een voormalig commissaris van de Koningin, ex-wethouders en -Statenleden. Zij brengen jaren aan maatschappelijke ervaring met zich mee. Waarom willen ze zo graag? Het Magazine vroeg het vijf van de kandidaten. Vanwege het huidige kabinet ‘dat ik het vuur aan de schenen wil leggen’, zegt Marijke Vos, en ‘dat grondrechten ter discussie stelt en alleen wil regelen hoe hier geld wordt verdiend’, stelt Ruard Ganzevoort. ‘De februari 2011 / GROENLINKS MAGAZINE

foto’s margot scheerder

om de Eerste Kamer

Thof Thissen: een breed palet aan maatschappelijke ervaring

Tineke Strik: partijen trekken vaak gezamenlijk op

Ruard Ganzevoort: de compassie weer terugbrengen

Margreet de Boer: helpen bij het versterken van eigen kracht

niet over samenwerking, n die in de praktijk’ Eerste Kamer heeft een grotere afstand tot het partijpolitieke spel dat niet altijd tot de beste resultaten leidt’, zegt Vos. ‘Niet politieke wenselijkheid voert hier de boventoon,’ beaamt Tineke Strik, ‘maar kwaliteit, effectiviteit en uitvoerbaarheid. Daardoor trekken partijen vaak vergaand gezamenlijk op. En wanneer er een politieke scheidslijn is, voeren linkse fracties vaak ook namens elkaar het woord. Wij praten niet over samenwerking, maar brengen die in de praktijk.’ Over het bestaansrecht van de Eerste Kamer zijn de kandidaten minder ambivalent dan de partij zelf. Kritiek is er op de indirecte verkiezing ‘die de legitimiteit wankel maakt’, aldus Margreet GROENLINKS MAGAZINE / februari 2011

de Boer. Maar functie en kwaliteit moeten blijven. Voor kandidaat-lijsttrekker Thissen is de keus principieel; hij sloeg er verschillende aanzoeken voor een Tweede Kamerlidmaatschap voor af. ‘De senaat bestaat uit mensen die niet dagelijks in de politieke draaikolk zitten, maar ook andere functies vervullen. Die brengen een breed palet aan actuele maatschappelijke ervaring mee.’ ‘Wat de dialoog met de regering gelijkwaardiger maakt’, vult Strik aan, ‘en geregeld tot belangrijke toezeggingen leidt.’ ‘Je ziet nu in toenemende mate het nut’, aldus Thissen. ‘Van het elektronisch patiëntendossier bijvoorbeeld bleken de grote problemen met veiligheid, privacy en inzagerecht pas bij behandeling in de senaat.’

Ook specialismen leggen gewicht in de schaal. De Boer, die ‘als advocaat weet hoe wetgeving voor mensen praktisch uitpakt’, wil erop toezien dat wetten ‘mensen helpen bij het zich emanciperen en het versterken van hun eigen kracht’. Vos hoopt alle ‘wetgeving, met name op economisch gebied, te kunnen verbinden met duurzaamheid, zodat we kunnen laten zien dat wij een sterk verhaal hebben met de Green New Deal’. Ganzevoort wil de compassie terug, ‘het vermogen om je te laten raken door de nood van anderen en die van de natuur’. En Strik wil de burger betrekken bij Europese besluiten ‘die zelden Nieuwsuur halen, maar wel gevolgen hebben voor het leven hier – omdat Europa allang binnenland is.’ < Lin Tabak 23

brieven

h Afghanistanmissie Al ruim twintig jaar houd ik me beroepsmatig met Afghanistan bezig. Twee keer ben ik er geweest, eenmaal onder Talibanbewind (met Farah Karimi) en een keer onder westers bewind. Dat alles heeft me gesterkt in de overtuiging dat Nederland niets in het land te zoeken heeft, behoudens het bieden van humanitaire hulp. Ik deel dan ook de visie van Sietse Bosgra (GroenLinks Magazine, december 2010). Twee toevoegingen. De suggestie dat we met name vrouwen in de steek zouden laten door niet mee te doen, getuigt van naïviteit. De Taliban en een groot deel van de bevolking, zeker op het platteland, hebben dezelfde behoudende ideeën over vrouwen. De meesten van hen zijn er van overtuigd dat meisjes niet naar school hoeven en vrouwen thuis horen. De emancipatie van de vrouw steun je dan ook niet door mannen, merendeels analfabeten, in zes weken (sic) op te leiden tot politieagent. Moeten zij de vrouw verdedigen? De enige die het nu met pijn en moeite lukt om op te komen voor vrouwen zijn de vrouwen zelf, met name vrouwelijke parlementariërs. De fractie moet ook beseffen dat de kabinetsmissie de oorlog van het westen steunt, met een groeiend aantal burgerdoden en vluchtelingen als gevolg. In Kandahar, waar de westerse troepen met een opmars bezig zijn, is het aantal vluchtelingen sterk toegenomen en het veroverde gebied voor een belangrijk deel ontvolkt. Moeten we dat willen? Antoon Claassen fractievoorzitter GroenLinks Wassenaar

Samenwerking De mantra dat de progressieve politieke krachten samen moeten werken of zelfs tot één formatie moeten komen, wordt tot vervelens toe herhaald zonder dat er kennelijk een analyse nodig is van wat dat

‘progressieve’ voorstelt. Op het grondvlak is een initiatief ontstaan dat wel een duidelijke keuze heeft gemaakt: een nieuwe partij, waarin GroenLinks en D66 opgaan en die derhalve erg aantrekkelijk zal zijn voor het verlichte deel van de PvdA en wellicht het linkervleugeltje van de VVD. En hoezeer Femke Halsema ook gekapitteld is vanwege de uitspraak waarbij zij de PvdA voor de fundamentele keuze plaatste tussen de SP en GroenLinks en D66; die uitspraak is de enige consequentie die getrokken kan worden uit de weg die onze partij de laatste jaren heeft gevolgd. Natuurlijk wringt de PvdA zich in alle bochten om de keuze te ontlopen. Reden temeer om de pressie te vergroten. Dat lukt het best als de vrijzinnige stroming zich eerst zelf versterkt en zo voor de PvdA een niet langer te versmaden minnaar wordt. Ik vind het daarom onbegrijpelijk dat we overvallen zijn met de mededeling dat PvdA en GroenLinks zich beraden over een gezamenlijke toekomst al dan niet samen met D66, terwijl iedereen kan weten dat zo’n combinatie nu voor D66 volstrekt buiten de orde is. Hoe meer GroenLinks in z’n eentje aanschuurt tegen de PvdA, hoe verder we ons verwijderen van wat een nieuw vrijzinnig elan zou kunnen zijn. Henk Branderhorst Doorn

Samenwerking (2) Het valt me op dat de argumenten om samen te werken met één of meerdere partijen om meer macht (invloed?) te krijgen, wel erg strategisch en pragmatisch van aard zijn. De reden om bij GroenLinks te blijven is voor mij tot nog toe het principiële, inhoudelijke karakter van de partij. Natuurlijk zijn er hier en daar inhoudelijke overeenkomsten te bespeuren, zeker bij de Partij voor de Dieren, de PvdA en de SP. En ja, ook soms bij D66, maar dan gaat het

‘De enige die het nu met pijn en moeite lukt om op te komen voor vrouwen zijn de vrouwen zelf, met name vrouwelijke parlementariërs’ 24

meestal om liberale standpunten – waar ik meestal niet zo blij mee ben. Om de eigenheid en het recht van bestaan van GroenLinks te behouden, zal een groene, sociale koers wat mij betreft leidend moeten zijn. Dan komen alleen de Partij voor de Dieren en de PvdA in beeld, en soms de SP en de ChristenUnie. En, aangezien de PvdA maar één zetel minder haalde dan de VVD bij de verkiezingen in juni, lijkt mij de meest logische stap een samenwerking met de PvdA aan te gaan. Wel of niet met behoud van de eigen identiteit van GroenLinks. In alle andere gevallen lijkt het me beter de luis in de pels te blijven en een principiële groensociale partij. Anders gaat GroenLinks op in de massa van andere visies en kan iedereen wel zwevende kiezer worden. Geertje Kuipers Culemborg

Hoezo partijraad? Kennelijk worstelt het partijbestuur nog steeds met de taken van de vernieuwde partijraad. Dat valt op te maken uit de argumentatie die het partijbestuur gebruikt als reactie op een amendement van de afdeling Utrecht. Het gaat om de termijnenregeling in het Huishoudelijk Reglement. Het partijbestuur stelt het congres voor dat niet de algemene ledenvergadering maar het bestuur kan besluiten om een volksvertegenwoordiger een extra termijn toe te kennen. Op landelijk niveau is dat dus het partijbestuur. De voorgestelde regeling voorziet tevens in een beroepsmogelijkheid, ‘om te voorkomen dat er een onredelijke macht bij een bestuur komt te liggen’. Een termijn verlengen op landelijk niveau gaat gepaard met een politiek belang dat de gehele partij raakt. Afdeling Utrecht heeft daarom voorgesteld vooraf advies in te winnen bij de partijraad. Daardoor wordt het draagvlak bij de besluitvorming vergroot. Het partijbestuur wijst dit voorstel af omdat, zo argumenteert het bestuur, de partijraad haar controlerende en adviserende taken zou hebben overgedragen aan de toezichtraad en zich voornamelijk zou richten op politiek inhoudelijke debatten. Voor alle duidelijkheid: de toezichtraad is voor toezicht op organisatorische, juridische en financiële aspecten van het werk van het partijbestuur, niet op politieke aspecten. De partijraad daarenfebruari 2011 / GROENLINKS MAGAZINE

jos

Brieven aan de redactie van maximaal 250 woorden zijn welkom. De redactie houdt zich het recht voor brieven in te korten of niet te plaatsen.

tegen formuleert volgens de statuten ook conclusies die richting geven aan het politieke beleid en bewaakt de implementatie hiervan o.a. bij het partijbestuur. Ook stelt de partijraad volgens het Huishoudelijk Reglement het verkiezingsplan vast. Met tachtig betrokken leden uit alle hoeken van het land, uit de landelijke werkgroepen en uit Dwars is de partijraad hét aangewezen orgaan om mee te denken over de vraag of een volksvertegenwoordiger uit de Tweede Kamer wel of niet een extra termijn door mag gaan. Zó voorkom je onredelijke macht bij een bestuur! Els Dijkstra Utrecht

Geef cirkelmigratie een kans Kleurrijk Platform schrijft circulaire migratie af nog voordat het is uitgeprobeerd (Opinie, GroenLinks Magazine december 2010). Niet verstandig, vindt Judith Sargentini, Europarlementariër voor GroenLinks. Terwijl in Nederland een taboe rust op bijna alle vormen van arbeidsmigratie, zoekt Europa vooral naar tijdelijke vormen van arbeidsmigratie voor laaggeschoolden. Uit eigenbelang, maar ook omdat ontwikkelingslanden daar baat bij kunnen hebben. Het probleem is dat veel arbeidsmigranten na het verstrijken van hun werkvergunning langer willen blijven. De neiging om te willen blijven is echter veel kleiner als de poort naar Europa open blijft staan voor de migrant die teruggaat. > Lees het volledige artikel op http://magazine.groenlinks. nl. Zie ook het Engelstalige artikel: www.boell.eu/downloads/Class_of_2009_web.pdf (vanaf pagina 32)

Sturen met techniek Kan techniek stimuleren dat mensen de juiste keuze maken zonder hen daartoe te dwingen? Ja, leert de zware sleutelhanger in hotels. Tussen individuele keuzevrijheid en sturing door de overheid bestaat altijd een zekere spanning. Het Wetenschappelijk Bureau van GroenLinks en de GroenLinks Academie verkennen een ‘derde weg’ met een lezingencyclus over ‘vrijzinnig paternalisme’. Emeritus hoogleraar filosofie Hans Achterhuis sprak op de laatste discussieavond van de cyclus over de mogelijkheid techniek in te zetten bij het stimuleren van mensen om de moreel juiste keuze te maken zonder hen daartoe te dwingen. Een relevante les voor GroenLinks, dat probeert als vrijzinnige partij groene en sociale doelen in de praktijk te brengen. Simon Otjes > Lees het volledige artikel op http://magazine.groenlinks.nl

GroenLeaks Ambtsbericht 83621, 26 januari 2011 – Hedenmiddag uitgebreid geluncht met Pieter de G. van het ministerie van AZ, waarbij later ook Floris-Jan B. en Rogier S. van EZ en BuZa aanschoven. De sfeer was, zoals altijd, plezierig. Het gespreksonderwerp was de bijdrage van Nederland aan het opleiden van een civiele politiemacht in Afghanistan. Pieter, Rogier en Floris-Jan zijn niet zonder meer optimistisch gestemd. De grootste onzekerheid zit bij de politieke leider van GroenLinks, Jolande Sap. Zij is nieuw, dat maakt de contacten wat onwennig. Maar goed, op zich is Sap voor een missie, per slot heeft GroenLinks daar eerder in een motie zelf om gevraagd. Alleen ziet zij geen brood in de voorgestelde invulling daarvan, vooral ook omdat haar partij in meerderheid tegen is. Te riskant, te militair en wat haar boven alles schijnt te storen is dat er geen echt overtuigend investerings- en opleidingsprogramma aan ten grondslag ligt om in Afghanistan daadwerkelijk een rechtsstaat op te bouwen. Haar strategie, aldus Pieter, Rogier en Floris-Jan, zal zijn om zulke politieke voorwaarden aan een missie te verbinden, dat het kabinet daar niet op in kan gaan. Denkt zij. Om die reden hebben wij nauwgezet doorgenomen wat Rutte allemaal moet toezeggen. Die F16’s waren sowieso al als wisselgeld ingebouwd, en de militaire bescherming kunnen we ook volledig overlaten aan de Duitsers. In dat opzicht loopt alles volgens plan. Of dat voldoende is, blijft onzeker. Wij hebben daarom gesuggereerd om het scherper te spelen. We moeten er een publieke lakmoesproef van maken, die moet aantonen of GroenLinks klaar is voor het dragen van bestuurlijke verantwoordelijkheid. Zo hebben we dit vorige week ook met Maxime Verhagen besproken. Die had al aangegeven dit signaal bij Sap te zullen doen belanden. Volgens Pieter is ook Rutte bereid indirect aan Sap duidelijk te maken, dat een nee in de toekomst niet zonder consequenties zal blijven. Nu nee, is voor altijd een streep door Paars-plus of regeren met het CDA. Wij hebben ten slotte laten weten, dat de president bereid is om Sap deze week persoonlijk te bellen, want wij weten dat Sap daar als nieuwkomer gevoelig voor is. Bovendien heeft zij grote bewondering voor Obama. Als Washington nog meer suggesties heeft, horen wij dat graag. En snel. Jos van der Lans

GROENLINKS MAGAZINE / februari 2011

Geïnspireerd

‘Mijn stijl is: je idealisme in praktijk brengen’ Niels van den Berge (26) droomde ervan om lid van de GroenLinkse Tweede Kamerfractie te worden. Nu Mariko Peters met zwangerschapsverlof is en Femke Halsema uit de fractie is gestapt, krijgt hij deze kans. Gevraagd naar een boek, film, schilderij, lied of televisieprogramma dat hem ooit aan het denken heeft gezet, noemt hij de speelfilm The Bubble.

DE NIEUWE KEUKEN…

Natuurlijke materialen, energiezuinige apparatuur, oerdegelijk vakmanschap. Ontworpen en uitgevoerd volgens uw eigen wensen. Bernhagen Natuurkeukens, Traay 196-198, Driebergen-Rijsenburg, tel. (0343) 755 006. info@natuurkeukens.nl www.natuurkeukens.nl

…NATUURLIJK MOOI

Adverteren in GroenLinks Magazine?

Adviesburo

Cadex

0111 643307 | info@cadex.nl | www.cadex.nl

uw mediagids op milieugebied

Colofon GroenLinks Magazine Nr. 1, februari 2011 GroenLinks Magazine is een uitgave van het partijbestuur van GroenLinks en verschijnt 6 maal per jaar in druk. Het wordt samengesteld door een onafhankelijke redactie, die werkt op basis van een redactiestatuut. Abonnement Leden van GroenLinks ontvangen het blad gratis. Anderen kunnen zich abon neren voor € 17,50 per jaar. Er is een gesproken editie beschikbaar voor mensen met een leeshandicap. Opgave via het Landelijk Bureau van

GroenLinks, Postbus 8008, 3503 RA Utrecht Bezoekadres: Oudegracht 312, Utrecht, 030 2399900, info@groenlinks.nl, www.groenlinks.nl Redactie Abe Mijdam (waarnemend hoofdredacteur), Carolien Ceton en Marc van Dijck (redactie), Carin Hereijgers, Simon Otjes en Lin Tabak. Redactieadres: Postbus 8008, 3503 RA Utrecht. 030 2399909, magazine@groenlinks.nl, http://magazine.groenlinks.nl Aan dit nummer werkten verder mee: Rinske Bijl, Pieter Geenen, Angelo Goedemondt, Hilco Koke, Jos van der Lans, Margot Scheerder, Rieke Spierings, Michiel Wijnbergh en Marije Wilmink. Publieks voorlichting: Tom Ludwig

Vormgeving Ruparo (Ingeborg Seelemann en Ivo Sikkema), Amsterdam www.ruparo.nl Druk Bevrijding, Amsterdam, op 100% kringlooppapier. ISSN 1380 3700 Advertenties Adviesbureau Cadex 0111 643307, www.cadex.nl Tweede Kamerfractie GroenLinks Postbus 20018, 2500 EA Den Haag, Tel. 070 3183030 Fax. 070 3182685 groenlinks@tweedekamer.nl Sluitingsdatum 14 maart (verschijnt 2 april) Voorpaginafoto Adriaan van Dam

‘In de film The Bubble van de Israëlische regisseur Eytan Fox, worden een Israëlische en een Palestijnse man verliefd op elkaar. Ze krijgen een relatie en gaan samenwonen in Tel Aviv. De Palestijnse man werkt onder een valse Israëlische identiteit. Als hij teruggaat naar Palestina, komt hij in ernstige problemen. De film laat goed zien hoe Palestijnse en Israëlische jongeren worstelen met het conflict. En hoe hevig dit is. Ook voor de jongeren die tegen de strijd zijn en bijvoorbeeld gewoon met elkaar uitgaan; ze worden er ongewild toch in meegezogen. Deze film heeft me geïnspireerd om naar een vluchtelingenkamp in Palestina te gaan. Wat ik daar aantrof, hakte er stevig in. Zoveel mensen die in armoede leven; er waren een schooltje en ziekenhuisje van de VN, maar dat was het dan ook. Ik heb geprobeerd om op mijn manier en met mijn beperkte mogelijkheden de situatie daar iets beter te maken. Als vrijwilliger heb ik Engelse les gegeven aan kinderen tussen de 10 en 16 jaar. Die kinderen vonden Engelse les belangrijk, omdat het ze – in hun eigen woorden – “een kans gaf om mijn eigen verhaal aan toeristen te kunnen vertellen”. Kinderen een stem geven is belangrijk. Het was ook mooi om te zien hoe al die mensen, ondanks het gebrek aan goede kansen, toch uit het leven proberen te halen wat erin zit. Dat is ook mijn stijl: je idealisme in de praktijk brengen. Uit eerste hand horen hoe het in elkaar steekt. Daarom heb ik voor GroenLinks gekozen; geen zwart-witdenken maar wél rechtvaardigheid op alle fronten. Vanaf mijn dertiende ben ik actief bij DWARS, mijn eerste GroenLinks-congres bezocht ik toen ik rond de 16 jaar was en nu zit ik tijdelijk in de Tweede Kamer als eerste woordvoerder Europa en defensie en tweede woordvoerder Landbouw en Natuur. Wat ik in deze korte tijd hoop te bereiken, is dat we het politieke debat over Europa op een betrokken en constructieve manier kunnen voeren.’ Rieke Spierings februari 2011 / GROENLINKS MAGAZINE

groenlinks @tweedekamer.nl Wat vindt GroenLinks van onderwerpen uit de actualiteit? Publieksvoorlichting antwoordt.

Wat vindt GroenLinks van het korten op het pensioen? De situatie waarin sommige pensioenfondsen nu verkeren is schrijnend. Op dit moment moeten enkele pensioenfondsen korten omdat ze ver beneden de dekkingsgraad zitten. GroenLinks vindt het van belang dat er snel inzicht komt in welke pensioenfondsen met structurele problemen kampen en welke fondsen alleen in de problemen zijn gekomen door de huidige marktverstoring. Meer inzicht zou veel leed kunnen voorkomen. Zo wil de partij alleen in het uiterste geval – bij fondsen die structureel in de problemen zitten – korten op het pensioen. GroenLinks pleit voor een basisbedrag aan gegarandeerde rechten in een nieuw pensioenstelsel. Dat moet voorkomen dat een werknemer in de eerste tien jaar van een carrière alleen maar risicovolle pensioenrechten opbouwt en bij een korte loopbaan dus nauwelijks zekerheid heeft. GroenLinks wil een bodem, zodat mensen in ieder geval verzekerd zijn van AOW en een stukje pensioen. De rest van hun pensioen blijft afhankelijk van beleggingen.

GROENLINKS MAGAZINE / februari 2011

Groenlinks academie De GroenLinks-Academie verzorgt trainingen, opleidingen en coaching voor actieve GroenLinksers.

Aanbod Het aanbod eerste helft 2011 (open inschrijving) bevat onder andere:

12 maart: Persoonlijke presentatie. Hoe kom je zo overtuigend mogelijk over als je het woord voert in een raadsvergadering, in de fractie of in een interview? En zeg je non-verbaal hetzelfde als verbaal? Onze trainers geven je feedback en praktische tips. 2 april: In de raad. Hoe werkt het? Training Raadsinstrumenten en Financiën. Moties, amendementen, vragen …: hoe gebruik je deze instrumenten als raadslid? En wat moet of kan je met de begroting en binnenkort met de voorjaarsnota? Na deze training weet je wat je te doen staat! 9 april: Strategisch onderhandelen. Hoe krijg je draagvlak voor je voorstellen? Hoe ga je om met ‘rattenstreken’ van anderen? Adequaat reageren, strategisch handelen, onderhandeltactieken, ethiek en eerlijkheid: het komt allemaal aan de orde in deze training. De onderwerpen van de trainingen in mei en juni, meer informatie, het nieuwste aanbod en voor inschrijving ga je naar http://academie. groenlinks.nl

Campagne Provinciale Statenverkiezingen

Tof Thissen: “Wij staan voor een toekomst die we vormgeven door te investeren in mensen, innovatie en groene oplossingen. Met hart en ziel en met scherp verstand.”

Jolande Sap: “Meer GroenLinks in het provinciale bestuur om samen te werken aan belangrijke voorzieningen”.

Kies voor de Toekomst KIES VOOR DE Wat gaat Nederland kiezen op woensdag 2 maart? Deze verkiezingen gaan over de toekomst van Nederland. We stemmen dan voor de Provinciale Staten en – indirect – voor een nieuwe Eerste Kamer. GroenLinks, onder leiding van Jolande Sap, fractievoorzitter in de Tweede Kamer, en Tof Thissen, beoogd fractieleider van de Eerste Kamer, gaan voor die nieuwe toekomst. GroenLinks laat zien dat het anders kan. Door duurzaamheid, werkgelegenheid en een eerlijke inkomensverdeling tegelijk aan te pakken. GroenLinks wil de arbeidsmarkt moderniseren, het onderwijs verbeteren en de economie duurzamer maken.

TOEKOMST KIES

GROENLINKS

Onze speerpunten    28

groen: dieren milieuvriendelijke landbouw voorzieningen: goed openbaar vervoer en een groen landelijk gebied participatie: iedereen doet mee en wie kan die werkt

Onze boodschap Kies voor de toekomst Groen, samenwerken en investeren. GroenLinks investeert in de toekomst. Goede investeringen verdienen zichzelf terug. Talloze plannen van GroenLinks bewijzen dat in de praktijk. Groen is goed. Als we investeren in groene innovatie, landbouw, natuur en goede ideeën, dan blijven wij en onze kinderen gezond. Iedereen doet mee. Als we investeren in werk voor mensen, kan iedereen bijdragen aan een sterk en gelukkig Nederland. Samen maken we ons land sterk. Als we investeren in elkaar, komen we verder dan alleen. We stimuleren een toekomstbestendige economie en zorgen voor een goed pensioen.

februari 2011 / GROENLINKS MAGAZINE

Campagne Provinciale Statenverkiezingen

Campagnevoeren: Hoe doe je mee? Er valt echt iets te kiezen op 2 maart: meer GroenLinksers in de provinciale staten én een sterkere senaatsfractie. De Eerste Kamer is bedoeld om de wetgeving van de Tweede Kamer te controleren. Wij hopen dat het huidige kabinet straks, net als nu, slechts op minderheidssteun in de Eerste Kamer kan rekenen. Want dat komt ten goede aan de kwaliteit van onze samenleving en onze visie voor een groene en sociale toekomst. Er valt dus iets te winnen voor de provincies en voor de Eerste Kamer als veel mensen op GroenLinks gaan stemmen; dit betekent dat we wederom een groot beroep doen op jullie, de leden van GroenLinks, om heel actief en alert en met groot uithoudingsvermogen campagne te voeren. Kies de campagne die bij je past: binnen achter de computer of liever buiten op straat? In een groep of liever individueel? Onder bekenden of juist liever onder algemeen publiek? Iedereen die wil, kan bijdragen aan de campagne.

Samen sta je sterk Als je met andere mensen samen wilt campagne voeren kun je aansluiten bij activiteiten van je afdeling, zoals: posters plakken, flye-

ren op straat of huis-aan-huis en meehelpen met het slotoffensief. Je afdeling organiseert dit soort activiteiten. Neem contact op met je afdeling en meld je aan!

Ook in je eentje help je mee GroenLinks zijn we met z’n allen, dus zetten we GroenLinksers in om met ons online campagne te voeren. www.groenlinks.nl/actief #toekomst Net als op straat gaan we in dialoog. Zo houd je jezelf scherp, weet je wat er speelt en kun je anderen overtuigen om te kiezen voor de toekomst. Laat zien dat je van GroenLinks bent. Jouw netwerk is belangrijk voor ons. Deel onze berichten, straal GroenLinks uit en help zo mee voor een betere #toekomst.

GROENLINKS MAGAZINE / februari 2011

Praten met mensen is een van de belangrijkste eigenschappen voor politici. Luisteren, horen wat er speelt, je eigen ideeën uiten en commentaar, reacties en ook kritiek ontvangen. Internet heeft dat stukken makkelijker gemaakt. En daar gaan we volop mee door tijdens en na de campagne. Praat mee met GroenLinks. Deel jouw netwerk en laat zien dat je voor de toekomst kiest met GroenLinks. GroenLinks is ook te volgen op Youtube en Hyves.

Als er weinig ruimte in je agenda zit, is individueel campagnevoeren misschien wat voor jou. Laat je vrienden en collega’s weten dat je achter GroenLinks staat. Vraag het gratis pakket individueel campagnevoeren aan via groenlinks.nl/actief.

Op straat of online? Of je nu van de persoonlijke benadering bent of meer van het online netwerk, we bieden zowel online als offline materiaal aan. Van een poster die je in het raam kan hangen tot een e-card die je aan je hele adressenboek kunt sturen.

Campagne Provinciale Statenverkiezingen

Kom in actie! In het hele land vinden acties plaats. Kijk bij je eigen afdeling wat jij kunt doen.

wicht bielzen als je een actie met het OV van plan bent. Op de website voor actieve leden vind je nog meer voorbeelden van acties die je met je afdeling kunt oppakken.

Valentijnsactie

Kopje koffie mevrouw?

14 februari, de dag waar we met extra warmte aandacht geven aan onze dierbaren, leent zich prima voor een actie van GroenLinks. Leuk om aan mee te doen. Op Valentijnsdag zetten we de mensen in het Openbaar Vervoer in het zonnetje. We maken Valentijnskaarten Ga je met ons mee? die je uit kan delen aan reizigers in het openbaar vervoer. Kortom, een actie waar je makkelijk op inhaakt. Je krijgt de kaarten via je afdeling of in het pakket individueel actievoeren. Ook is er een e-card die je kunt verzenden. Kijk op groenlinks.nl/actief

Wie zegt er nu nee tegen een heerlijk kopje koffie? Deel je tijdens het flyeren of kraam

Goed boeren Ook hebben we materialen die je kunt inzetten bij je eigen acties. Zoals een enorm groot bord met de tekst GOED BOEREN VOOR DE TOEKOMST, om in de wei te zetten of bij een biologische boerderij in de buurt. Of decorstukken van een tram/ bushalte en lichtge30

staan wat warms uit, dan zullen de kiezers je dankbaar zijn. En dat bied je aan in een unieke kartonnen beker. Speciaal voor de campagne gemaakt! De kartonnen bekers met woordzoeker kosten een dubbeltje per stuk en zijn te koop in de webwinkel. groenlinks.nl/webwinkel

Slotoffensief Ken je dat? Mensen om je heen die nog twijfelen? Die nog niet zeker weten op welke partij ze gaan stemmen? Die twijfelen of deze verkiezing belangrijk genoeg is om naar de stembus te gaan? Al die mensen willen we op de valreep nog overhalen om te gaan stemmen! En jij kan meedoen!

De laatste drie dagen voor 2 maart zetten we nog even alles-op-alles om zo veel mogelijk stemmen binnen te halen. Door te flyeren op drukke trein- en busstations, door te twitteren, op facebook je vrienden te motiveren etc. Wij kunnen je hulp goed gebruiken, dus doe mee!

De laatste beetjes helpen! februari 2011 / GROENLINKS MAGAZINE

Campagne Meer informatie Verkiezingsprogramma's, kandidaten en contactinformatie van je lokale afdeling: groenlinks.nl/lokaal Voor inhoudelijke vragen over landelijke onderwerpen kun je terecht bij de standpuntenpagina op groenlinks.nl en de Publieksdienst via groenlinks.nl/contact. Via je afdeling krijg je tips mee voor campagne voeren op straat.

Agenda zaterdag 5 februari

maandag 14 februari

Congres GroenLinks Vredenburg Leidsche Rijn, Utrecht 12.00 uur Zie artikel op pagina 22

Tof Thissen bij NOS TV

donderdag 10 februari politiek café GroenLinks Amsterdam 20.00 – 22.00 uur Prinsengracht 96, Amsterdam

zaterdag 12 februari studiebijeenkomst: Naar een gezamenlijke groene visie op Gemeenschappelijk Europees landbouwbeleid (GLB). Meer informatie: zie http://europawerkgroep. groenlinks.nl/landbouw

zondag 13 februari Jolande Sap in Radio 1 debat (tussen de middag)

wo 16 februari Jolande Sap bij #penw

dinsdag 1 maart Jolande Sap bij NOS TV

woensdag 2 maart Provinciale Statenverkiezingen Zie ook artikel op pagina 14

donderdag 10 maart Lezing: Gender in de campagne 19.30 uur, Landelijk Bureau Utrecht

kijk voor de actuele agenda op groenlinks.nl/agenda

oproepen Gender in de campagne Hoe wordt in de campagne omgegaan met mannelijke versus vrouwelijke lijsttrekkers, en hoe beïnvloedt dat keuzes van het campagneteam? De reguliere vergadering van FemNet wordt op 10 maart gevolgd door een themabijeenkomst over gender in de campagne, een dieper gravende analyse van hoe GroenLinks zichzelf letterlijk zichtbaar maakt als een emanicaptiepartij. Sprekers zijn Anita de Horde (GroenLinks), en Sophie Joosten, die onderzoek doet naar gender en leiderschap. Tijd: 19.30 uur Plaats: Landelijk Bureau, Oudegracht 312, Utrecht Aanmelden via femnet@groenlinks.nl

Bestuurders netwerk van start Tijdens de campagnedag ‘Zin in 2 maart’ op 8 januari is het bestuurdersnetwerk GroenLinks officieel van start

gegaan. De aanwezige wethouders, burgemeesters, waterschapsbestuurders en Tweede Kamerleden hebben met elkaar enthousiast gesproken over vraag en gewenst aanbod binnen dit netwerk. Zo zal regelmatig een nieuwsbrief verschijnen, een website de lucht in gaan en zijn er afspraken gemaakt om in april een landelijke vervolgbijeenkomst te organiseren. Een kerngroep o.l.v. Berry Groen, oudburgemeester van Uithoorn, bereidt deze bijeenkomst verder voor. Voor meer informatie kun je contact opnemen met Evert van Schoonhoven via bestuurdersnetwerk@groenlinks.nl of tel. 030-2399911.

Vacature congrespresidium In verband met een vacature na het congres van 5 februari 2011 is het congrespresidium op zoek naar een nieuw lid. Heb je interesse? Kijk voor meer informatie op http://organisatie.groenlinks.nl/ vacatures

Dit katern is een uitgave van GroenLinks Landelijk Bureau, team Campagnes. Foto’s: Adriaan van Dam, Jan Willem Mulder.

GROENLINKS MAGAZINE / februari 2011

&werk

lb Hoe zien GroenLinkse idealen eruit op de werkvloer? Een interview met een…

GroenLinkser in de post:

onze rechten op’

‘Wij eisen

én misverstand wil Joris Leijten meteen uit de wereld helpen: 'Ik ben geen postbode, maar een postverspreider.' Het verschil? 'Postbodes zijn mensen die bij TNT in vaste dienst werken voor minstens twintig uur per week. Alle anderen zijn postverspreiders. Zij werken op basis van een zogenaamde Overeenkomst van Opdracht (OVO). Met een OVO heb je helemaal geen rechten: geen vakantiegeld, geen pensioensopbouw, geen opzegtermijn of gegarandeerd aantal uur werk, en geen recht op WW of doorbetaling bij ziekte.' Leijten krijgt de brieven die hij bezorgt per stuk betaald en zit daarmee onder het minimumloon. Lekker goedkoop voor zijn werkgever dus. En dat is natuurlijk ook de reden dat TNT van haar dure vaste krachten af wil. Het verschil in arbeidskosten met de nieuwe spelers op de postmarkt is door de OVO's te groot geworden.

Solidair met postbodes En zo dreigt het beroep postbode te verdwijnen. Leijten steunt de acties van de TNT-postbodes, en stond in zijn blauwe Sandd-kleding al twee keer in Den Haag tussen de grote menigte van oranje postbodes. 'Mensen begrepen er niks van. Wat doet dat blauw hier? Maar het dwong ook wel respect af. De media pikten het na32

tuurlijk ook op, dus kreeg ik 's avonds een telefoontje van mijn chef: Joris, wat deed jij bij die demonstratie?!' Zijn solidariteit met de postbodes is voor Leijten vanzelfsprekend. 'Wij willen rechten krijgen, zij willen hun rechten niet kwijt.' Om ook de postverspreiders in actie te krijgen, blijkt in de praktijk echter lastig. 'Ik ken mijn collega's niet. De post wordt bij mij thuis bezorgd, ik sorteer het thuis en breng het rond in drie wijken rondom mijn huis. De enige Sandd-medewerker die ik ken is de chauffeur. Niemand weet dus wie de postverspreiders zijn, ook de vakbond niet.' Drie jaar lang bezorgde Leijten twee keer per week de post voor Sandd. Nu stopt hij ermee. 'Ik deed het niet voor het geld, mijn inkomsten werden het laatste jaar toch afgetrokken van mijn uitkering. Ik deed het om actief te blijven, contacten in de buurt te hebben. Sociaal gezien vind ik het dus wel jammer.' Maar Leijten werd deels arbeidsongeschikt verklaard. Nu krijgt hij een Wajong-uitkering en begint hij aan een re-integratietraject. Ook met zijn eigen bedrijf gaat hij dit jaar waarschijnlijk stoppen. 'Ik heb museologie gestudeerd, met als specialisatie educatie. In 2005 ben ik begonnen als zelfstandige.' Onder de naam Joleijt voerde Leijten een aantal educatieve projecten uit, onder meer op scholen. 'Acquisitie is echter niet

Naam: Leeftijd: Beroep: Missie:

Joris Leijten 31 jaar postverspreider alle OVO’s de wereld uit

mijn sterkste kant, en in deze tijd blijkt het voor mij te lastig om werk te vinden.'

Nooit opgeven Geschiedenis en cultuur zijn grote passies voor Leijten. Bij GroenLinks werd hij in 2002 actief in de werkgroep Kunstroof, die zich inzette voor de ratificatie van het Unesco-verdrag uit 1970 over het tegengaan van kunstroof. ‘Ik ben een volhouder. Ik heb me daar net zolang in vastgebeten totdat de ratificatie in 2008 een feit was. Nu doe ik hetzelfde bij de strijd op de postmarkt. Al stop ik zelf als postbesteller, ik ga tot het gaatje. Tot alle OVO’s verdwenen zijn.’ Bij GroenLinks stond Leijten al drie keer op de lijst voor de gemeenteraadsverkiezingen in Naarden, en een keer bij de provinciale verkiezingen. Ook zit hij in het bestuur van de afdeling Naarden-Bussum. Hij praat vol vuur over de lokale politieke ontwikkelingen en weet alles over de geschiedenis van de gemeente. ‘Daarvoor komen ze altijd bij mij. Dat vind ik ook het leuke van GroenLinks, dat er de ruimte is om je deskundigheid in te zetten voor je politieke idealen.’< Rinske Bijl februari 2011 / GROENLINKS MAGAZINE