GroenLinks Magazine augustus 2012

GROENLINKS MAGAZINE Groen Nieuwe On/zin Bijlage: UITGAVE VAN GROENLINKS - NUMMER 4 - AUGUSTUS 2012

Europa heeft ons gered van Rutte I

namen op de kandidatenlijst

van peilingen en stemwijzers

de kunst van het campagnevoeren

W

in actie

Wie: Ron Cremers Wat: Campagne voor de verkiezingen.

GroenLinksers flyeren 23 juli op de druk bezochte Roze Maandag van de Tilburgse kermis.

Waarom: ‘Voor ons in Tilburg was het de start van de campagne. Flyeren is heel leuk om te doen. Je komt in contact met kiezers, en op de kermis kan dat licht en luchtig. Als mensen je zien en wat kunnen vragen, heeft dat tien keer meer effect dan alleen een folder door de brievenbus.’ foto Michiel Wijnbergh

EUROPA

heeft een gezicht nodig

6

EVEN VOORSTELLEN:

Corinne Ellemeet, Bram van Ojik en Niels van den Berge

20

UITNEEMBAAR CAMPAGNEKATERN de kunst van campagnevoeren

GROENLINKS MAGAZINE Groen Nieuwe On/zin Bijlage: UITGAVE VAN GROENLINKS - NUMMER 4 - AUGUSTUS 2012

Europa heeft ons gered van Rutte I

namen op de kandidatenlijst

van peilingen en stemwijzers

de kunst van het campagnevoeren

15

Opinie: ‘GroenLinks moet duidelijk maken dat arbeidsmigratie over mensen gaat en niet over arbeidsmiddelen’ Op pagina 27

Buurtwerk is kind van de rekening 14

Veel linkse politiek begon bij bevlogen theologen 24

onnen met vrijwilligers werven. Laat het leger groeien en langs de deuren maar! #GroenLinks #RotterdamNoord @josvanderlans @jesseklaver praat in ieder geval het snelst van alle k

andidaten. Als het in de TK niks wordt, kan hij iig nog tv-dominee worden @jaapih GroenLinks-Tweede Kamerfractie meest faire fractie @SimonOtjes @tofthissen is ooit roadie geweest van een popgroep! @selcuk_nl Alles went, behalve Van Gent. Maar voo

ral: #stoerwijf, bedankt @kathalijne Way to go, Jolande! "NL moet geen soevereiniteit herwinnen van Brussel, maar van de financiële markten!" @Snuzel Campagne voeren bij de zwar

van opiniepeilingen en kieswijzers in verkiezingstijd

12

APRIL RANSHUIJSEN

maakt van haar fysieke beperking haar kracht

32

En verder

Groen moet je doen: eten verbouwen in de stad 25

2 In actie 14 Korte berichten 24 Media & meer 26 Opinie 28 Brieven 28 Strip 29 Column 30 Partijkatern

G

keesboonman Jesse Klaver, campagneleider GL. Let op hem na 12

redactie Aaf Idee: ik doe een Aaf. U weet wel, die Volkskrantcolumniste die voortdurend te horen krijgt dat ze alleen maar over haar kinderen schrijft.

Stomvervelend. Maar soms een uitkomst – zoals nu. Ik ga het over mijn kinderen hebben.

Mijn kinderen vertellen mij regelmatig waarover zij vinden dat ik moet schrijven in het Magazine.

Over echt belangrijke dingen, dingen die zij er tot hun grote teleurstelling niet in terugvinden.

Het Amazonewoud bijvoorbeeld, en dat er overal ter wereld alsmaar bomen gekapt worden, terwijl we die zo hard nodig hebben. Of bedreigde diersoorten, die nooit meer terugkomen als ze eenmaal uitgestorven zijn. En dat is heel erg, want natuur is mooi. Dat gras leuker is dan een snelweg (en autorijden stom, want daar ga je van overgeven), dat niemand wat heeft aan grote gebouwen die leegstaan, dat je nooit moet worden als de koningin – zo rijk en dan toch zo weinig weggeven aan andere mensen.

Gelijk hebben ze: laten we het hebben over wat echt belangrijk is, de inhoud. Bas Eickhout zegt hetzelfde over Europa: ‘Kijk naar waar Europa belangrijk is: natuur, milieu. Als Europa er niet was, had Bleker het natuurbeleid kapotgemaakt.’ Het is de sociale kant van Europa waar de schoen wringt, en we moeten alles op alles zetten om daar verandering in te brengen.

Ook Corinne Ellemeet wil vechten voor wat zij echt van waarde vindt, en noemt als voorbeeld kunsteducatie: ‘In Frankrijk is het heel normaal dat je klassen met jonge kinderen rond ziet lopen in musea’ (en hier niet, dat kan ik beamen.

Als je met kinderen zomaar los rondloopt in een museum en niet in het kader van een speciaal kinderprogramma, heb je subiet een eenheid suppoosten op je nek). Bram van Ojik wil tegen de stroom inroeien, dromen verwezenlijken en praktisch aan de slag gaan à la Americana.

‘Politiek is meer dan het vertellen van mooie verhalen, het gaat om het veranderen van de samenleving.’

Mijn kinderen zeggen het hem bijna woordelijk na. ‘En niet alleen over schrijven hoor mam, ook actievoeren. Want we moeten wel de wereld veranderen!’ En zo is het maar net. Laten we zo snel mogelijk beginnen.

Carolien Ceton

september @JaapJansen Wij wachten op de tweet van Henk, mede namens Ingrid #PVV @NiekeJansen En jawel.. Onze plak-ster heeft het weer gered: het allereerste verkiezingsaanplakbiljet in #Kampen is van #GroenLinks! @josvanderlans #groenlinks

ZIN EN ONZIN

#GroenLinks #Campagne @josvanderlans @GroenLiesbeth fossiel rechts staat stil in de file. GL fietst fluitend voorbij @janrotmans Explosie van lokale, duurzame initiatieven: wie niet goed kijkt is verrast, wie wel goed kijkt vindt het logisch #VVM @

rte cross was tof! Vannacht even wat slaap inhalen en morgen flyeren in Tilburg, roze maandag

Waar koopt Paulus de Wilt die pakken? @selcuk_nl wij beginnen met de inhoud. En ons kennende zijn we daar nog wel even mee bezig @AmelieVe Zo. Campagne is vandaag be

FOTO: MARIETTE CARSTENS/HOLLANDSE HOOGTE

Mr. Eur

In een tijd waarin de eurocrisis zich voortsleept en de euroscepsis groeit, is ‘Europa’ een belangrijk verkiezingsonderwerp.

Verdere Europese integratie is hard nodig om tegenwicht te kunnen bieden aan de macht van de banken. ‘Maar dat is moeilijk, omdat er te veel jaren te weinig aandacht aan Europa is besteed’, zegt Bas Eickhout. Wat ging er mis en hoe moet het beter? door Lara de Brito

Gezocht: rope m/v

Dick Pels: ‘Je moet je niet

G

eert Mak beschrijft in zijn boekje De hond van Tišma. Wat als Europa klapt? de strijd tussen economisten en monetaristen rond de invoering van de muntunie. De monetaristen, die geloofden dat een gezamenlijke munt zou leiden tot een politieke unie, wonnen en de euro werd ingevoerd. We zijn een verstandshuwelijk aangegaan en staan nu verbaasd te kijken dat er geen liefde is.

Rens van Tilburg, onderzoeker voor de financiele sector bij Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO), vat de huidige problemen in Europa samen: ‘Het probleem is dat de economische eenwording veel sneller is gegaan dan de politieke. Dat begon met de interne markt waar de milieu- en sociale regels bij zijn achtergebleven. Daar is de monetaire unie zonder bankentoezicht bijgekomen.’

Europa als bedreiging GroenLinks was kritisch over de invoering van de euro. Kees Vendrik, toenmalig financieel woordvoerder, voorspelde de huidige problemen. Gaandeweg is GroenLinks steeds positiever geworden over Europa. Waar kwam de omslag?

Europarlementariër Bas Eickhout beaamt dat Europa niet begonnen is als GroenLinks ideaal.

‘Maar ondertussen is Europa ook milieu-Europa.

Daardoor kwam de GroenLinkse draai: het groene project van Europa. We hebben onze knopen geteld. Vendrik was (in 1997, LdB) tegen Europa omdat Europa niet sociaal genoeg was. We hebben gekozen voor verdere integratie om het juist socialer te maken. De SP heeft een andere keus gemaakt.’

Een Europa van mens en milieu in plaats van markt en munt, een mooie frase die politiek leider Jolande Sap in haar speeches regelmatig herhaalt. Maar als het gaat om mens en milieu en niet om markt en munt, waarom krijgen we als kiezers slechts economische argumenten te horen? Europa is goed voor ons omdat het goed is voor onze portemonnee. Nederland draagt 100 euro per Nederlander bij aan Europa maar ver-

Referenda Europa 1952 Het referendum van 2005 over de Europese grondwet was niet het eerste referendum over Europa in ons land. In 1952 hielden Delft en Bolsward al een referendum over de Europese samenwerking. De voorloper van de Europese Unie, de Gemeenschap voor Kolen en Staal, werd in dat jaar opgericht.

De steden werden landelijk en internationaal nieuws. Een karavaan politici uit Den Haag ging erheen op campagne. Onder hen Joseph Luns en Marga Klompé. Ook toen ging de discussie over het verliezen van soevereiniteit.

Daarover zei Klompé: ‘Soevereiniteit is een uitgehold begrip. Nederland is niet soeverein meer, want wat betekent soevereiniteit als andere landen ons geen grondstoffen leveren?’ Ondanks dat de CPN mensen had opgeroepen om niet te gaan stemmen, was de uitslag in beide steden een overduidelijke ‘ja’ voor Europese samenwerking, maar liefst 93 en 97 procent.

8

laten tegenhouden door de gedachte dat er geen Europese identiteit zou bestaan’

dient, omdat we een exportland zijn, er ruimschoots aan. ‘Dit levert de gemiddelde Nederlander ongeveer 2000 euro op’, valt er op de site van GroenLinks te lezen: ‘We hebben dus een vol maandsalaris extra te besteden dankzij de EU.’ Een gemiddelde is leuk, belangrijker is hoe het verdeeld is. We weten dat lager opgeleiden minder vertrouwen hebben in Europa. Maar levert het hun ook minder op? Eickhout: ‘Hoger opgeleiden zien de winst van Europa eerder. Die hebben al een wereld die groter is dan Nederland.

Lager opgeleiden zien de negatieve kanten van globalisering sneller. Het voordeel voor lager opgeleiden is indirecter, moeilijker te begrijpen.

Neem de pensioenfondsen, die hebben veel aan Europa verdiend, dat vergeten we in tijden dat het minder gaat.’

Monique Kremer, onderzoeker aan de Universiteit van Amsterdam, gespecialiseerd in de verzorgingsstaat en Europa, is ook niet overtuigd dat lager opgeleiden minder van Europa profiteren. Het hangt er ook van af hoe je lager opgeleid definieert, benadrukt ze. ‘Nederland krijgt veel landbouwsubsidies. Behoren boeren tot de lager opgeleiden of niet?’ Feit blijft dat het gevoel er is dat Europa minder voordelig is ‘voor de gewone arbeider’. En ook dat gevoel verdient de aandacht van GroenLinks.

Moreel falen Niet alleen de mensen die het als onrechtvaardig voelen om ‘op te draaien’ voor de problemen van zuidelijke landen, hebben moeite met Europa, ook degenen die juist in een solidair Europa geloven. Want ondanks de miljardeninvestering van Nederland in het noodfonds, is het beeld van de uitzichtloosheid van de situatie van de gewone Griek of Spanjaard hartverscheurend. Zo kan solidariteit er onmogelijk uitzien. Waar zien we die dan wel? ‘Onze solidariteit zit vreemd genoeg in het financiële systeem’, zegt Kremer: ‘We voelen ons misschien niet solidair, maar door onze afdrachten aan Europa zijn we dat feitelijk wel.’

Econoom Amartya Sen stelt dat de economische crisis een product is van moreel falen. Het falen van een systeem dat enkel op financiële waarden is gefundeerd. Welvaart en welzijn, de relatie daartussen, is een belangrijk fundament van het GroenLinks-gedachtegoed. Welvaart helpt bij het bereiken en behouden van welzijn. Maar wat betekent welvaart zonder welzijn? Want dat is de weg waar we ons al lang op begeven; er is een AUGUSTUS 2012 / GROENLINKS MAGAZINE

Monique Kremer: ‘We voelen ons misschien niet eenzijdige focus op economische groei. Voor veel burgers is economische stabiliteit een weinig aansprekend gegeven. Ze zoeken naar de morele component van Europa: waarom Europa goed is.

Eickhout ondersteunt die gedachte. ‘Je moet niet beginnen met het economische verhaal. Europa wordt door de regering al versmald tot rekenmachine. Je moet kijken naar waar Europa belangrijk is: natuur, milieu. Als Europa er niet was, had Bleker het natuurbeleid kapotgemaakt en was er niets gedaan aan de luchtkwaliteit in Nederland.’

Voor de groene kiezer is de morele waarde van Europa makkelijker aan te wijzen: het milieuEuropa heeft ons beschermd tegen Ruttes rechtsgrijze regering. Het is sociaal Europa dat wringt.

Baken van democratie Het toppunt van democratische tristesse was toen de toenmalige Griekse premier Papandreou met het idee kwam om de immense bezuinigingsplannen voor te leggen aan zijn bevolking. Hoe haalde hij het in zijn hoofd, luidde de reactie van Europese leiders. Het beeld van een beledigde Ronald Plasterk in de Tweede Kamer was alleszeggend – of die Grieken gek waren geworden.

Dat referendum mocht er niet komen. Eickhout: ‘Was dat referendum er maar wel gekomen. Vanuit democratisch oogpunt was het heel goed dat Papandreou op die manier steun wilde vragen voor het project.’ GroenLinks had zich daar duidelijker over moeten uitspreken en het moeten ondersteunen, vindt hij.

Om burgers mee te kunnen nemen in verdergaande integratie is meer democratische legitimiteit noodzakelijk. Burgers moeten het gevoel krijgen dat ze zeggenschap hebben over wat er in Europa gebeurt. Dat draagvlak en democratie daarmee gelijkgesteld worden, zit Kremer niet lekker. ‘Is het alleen maar democratisch als we het er allemaal mee eens zijn?’, luidt de retorische vraag. ‘Als politieke partijen vinden dat er een democratisch tekort is, moet de oplossing ook duidelijk worden. Is het stelsel fout? Moet er meer directe democratie komen? Of ligt het democratisch tekort vooral aan het ontbreken van een gesprek over Europa?’

Rens van Tilburg: ‘Ik wil er wel over denken of twee euroblokken niet beter zou zijn dan één’ GROENLINKS MAGAZINE / AUGUSTUS 2012

solidair, maar door onze afdrachten aan Europa zijn we dat wel’

Het zijn weliswaar twee totaal verschillende zaken – Kremer wijst daar terecht op – maar beide worden als noodzakelijk gezien door GroenLinks: er moet aan meer demos gewerkt worden én er moet meer directe democratie komen. Niet verwonderlijk, voor de meest democratische partij van Europa. * Dick Pels, directeur van het Bureau de Helling en pleitbezorger van politieke vernieuwing: ‘Op democratie moeten we radicaal inzetten. In plaats van de Europese Raad moeten de Commissie en het Europarlement versterkt worden.’ Pels wijst ook op het belang van personen in de politiek: ‘We hebben een Mr. of Mrs. Europe nodig.’ Kremer en Eickhout betogen hetzelfde: Europese politici moeten een gezicht krijgen.

Nieuwe Europese droom Daarnaast vindt Pels dat er een nieuw groot verhaal nodig is. Een verhaal dat gepaard gaat met een gezonde dosis Europees paternalisme.

Het moet gaan over beschaving. ‘GroenLinks mag daar best elitair in zijn.’ Pels ziet graag een GroenLinks dat offensief is in het uitdragen van een Europees beschavingsideaal. Het GroenLinks-verhaal blijft te veel hangen in de Green New Deal, vindt Pels. ‘Een prima verhaal, maar een normatieve inbedding ontbreekt.’ Pels is ervan overtuigd dat uiteindelijk iedereen, ook de mensen die zich nu primair bezighouden met materiële zaken zoals een baan, een breder verhaal nodig heeft.

‘Nooit meer oorlog is achterhaald, dat is te veel het verhaal van de Europese elites’, constateert Pels. ‘In plaats van een achteruitkijkende benadering moeten we een positief ideaal hanteren: dat van een samenleving waaruit het geweld in al zijn vormen (economisch, politiek, sociaal, seksueel, verbaal) zo veel mogelijk is verbannen. Dat is een verhaal dat passie kan wekken, en de basis kan vormen voor een soort Europees nationalisme.’ Pels ziet een nieuwe multiculturele identiteit voor zich. ‘Dat moet groeien. Je moet je niet laten tegenhouden door de gedachte dat er geen Europese identiteit zou bestaan. Denk aan voetbalfans, het songfestival, mensen die op vakantie gaan. Een bezoek is het prille begin, het eindpunt is trouwen met een buitenlander.’

Hebben mensen niet eerst sociale bescherming nodig en dan pas een groot verhaal? ‘Sociale bescherming kun je alleen bieden door het financieel kapitalisme te beteugelen’, antwoordt Pels: 9

‘In feite gaat het om een oud socialistisch ideaal.

Maar anders dan de SP denkt, is “socialisme in één land” niet langer denkbaar. Daar hebben we een politieker en democratischer Europa voor nodig.’

Pels: ‘Ik pleit niet voor een abstract kosmopolitisme waar denkers als Cuperus en Baudet terecht kritiek op hebben. In Marokko voel ik me niet thuis en in Libië zou ik me niet happy voelen. Omdat het low trust societies zijn. We moeten ons richten op Europa en bottom-up een Europees gevoel voeden.’ Cuperus en Baudet hebben moeite met het idee van wereldburgerschap omdat ze geloven dat het geen gevoelde, herkenbare identiteit is.

Kremer reageert op Pels’ pleidooi: ‘Het is niet genoeg voor een visie op Europa, het zou aangevuld moeten worden met een debat over sociaal Europa. We hebben verschillende benaderingen van een sociaal Europa nodig. Er moet een debat komen over hoe je de sociale component inricht.

Moet er een sociaal minimum komen voor Europa? Moeten er grotere sociale fondsen komen om schokken op de arbeidsmarkt op te vangen?

Meer scholing? Het verhaal van Dick Pels is geen politiek alternatief.’ Van Tilburg herinnert aan het feit dat de zorgen van burgers nu vooral de economie betreffen. ‘En dat lijkt me terecht. Daar zul je als politiek dus een antwoord op moeten geven.’

Overleven Politici lijken zich nu vooral bezig te houden met de schuldvraag: wie is verantwoordelijk voor de schulden in de landen die in de problemen zitten? De schuldkwestie staat een snelle oplossing in de weg. Niet de zuidelijke landen, maar het ontbreken van toezicht op de financiële markten heeft de eurocrisis veroorzaakt, zegt Van Tilburg.

Door de invoering van de euro konden zuidelijke landen praktisch gratis geld lenen. ‘De heersende gedachte was dat de markt het wel het beste zal weten. De bankiers – daar en hier – hebben er goed aan verdiend, maar ze hebben hun kerntaak, het inschatten van risico’s, verwaarloosd.’

De eurocrisis zet de situatie onder druk, snelle integratie is nu hard nodig. We hebben meer Europa nodig. ‘Om te voorkomen dat we door banken gerund blijven worden’, zegt Eickhout: ‘Dat is erg moeilijk omdat er te veel jaren te weinig aandacht aan Europa is besteed, ook door GroenLinks.’

De Europese Unie kent geen exitstrategie, landen kunnen niet uit de Unie stappen. Ook Klaas Knot, directeur van de Nederlandse Bank, verklaart dat er geen plan B is. En dat wekt ergernis.

Hoezo is er geen alternatief? Het roept rebellie op bij burgers. Socioloog Willem Schinkel zei het mooi tijdens een uitzending van het televisieprogramma Het Filosofisch Kwintet: vrijheid is het hebben van alternatieven.

ADVERTENTIES

e

Zomer

Kamperen met gratis terreinwacht

Start deze pittige zomer met kruiden of maak plannen voor een inspirerende opleiding vanaf september Zomer(vakantie)week Kruiden Een midweek waarin je kruiden intensief leert kennen en toepassen Start 16 juli Natuurvoedingskundige Leer alles over het inzetten van natuurvoeding bij ziekten van deze tijd Driejarige opleiding in deeltijd Start 21 september Natuur- en tuintherapeut Pas de natuur toe en spreek zo het zelfhelend vermogen van mensen aan Tweejarige opleiding in deeltijd Start 25 september Bezoek ook onze landgoeddagen met workshops over ons aanbod op 23 juni en 1 september Meer weten? Kijk op www.kraaybeekerhof.nl of bel ons op telefoonnummer 0343-512925

Kamperen op een van de 132 Natuurkampeerterreinen is genieten van wat de natuur te bieden heeft vanuit uw tent, caravan of camper. Ook leuk met kinderen! Met de Natuurkampeerkaart in Het Groene Boekje 2012 heeft u toegang tot alle terreinen in deze gids. Het Groene Boekje is voor + 14,95 te koop bij alle Natuurkampeerterreinen, ANWB, Bever en reisboekhandels, of via www.natuurkampeerterreinen.nl.

‘Politici moeten onmiddellijk stoppen met zeggen dat het licht uitgaat,’ zegt Eickhout. Die houding werkt averechts. Hij vervolgt: ‘Het tussenmodel heeft zijn einde bereikt. We hebben twee opties: of we kiezen voor de euro en werken aan een politieke unie, of we geven de euro op. Dan krijg je een los-vaste samenwerking, naar Brits model.’ Een interne markt zonder gezamenlijke munt. Van Tilburg is, net als Eickhout, van mening dat uit de euro stappen geen goede keuze zou zijn. ‘Waar ik wel over wil denken, is of twee euroblokken niet beter zou zijn dan één. Vergeleken met de VS is de afstand tussen noord en zuid in Europa veel groter qua taal en cultuur. Als je dan ziet wat de Amerikanen jaarlijks naar elkaar overmaken, dan vraag ik me af of de Europeanen daartoe ooit bereid zijn.’ Een zuidelijke euro zou de zuidelijke landen de mogelijkheid geven om de munt te devalueren. ‘Wat ze in het verleden met enige regelmaat deden en wat ze nu graag ook zouden willen doen.’

Gaat Europa het overleven? Eickhout vindt het spannend. ‘Het is een verrekt lastig verhaal. De vraag is of de geesten rijp zijn.’ De Tweede Kamer heeft haar eigen probleem gecreëerd. ‘Eerst het beeld schetsen van de Grieken die de hele dag ouzo drinken aan het strand, en daarna moeten uitleggen waarom er noodhulp naartoe moet.’

Eickhout wijst op het gepolariseerde debat in Nederland. Het Europese debat kent slechts twee smaken: voor of tegen. Eickhout noemt het debat onvolwassen. ‘Als je kritiek hebt op wat er met Grieken en Spanjaarden gebeurt, word je neergezet als een tegenstander van Europa. Maar als je kritiek hebt op Nederlands beleid wordt toch ook niet gezegd: u bent tegen Nederland.’

Veel meer dan in andere landen hebben de Nederlandse middenpartijen zich laten meesleuren door het anti-Europasentiment. Eickhout: ‘Elk land heeft zijn eigen PVV. Maar in Nederland is de houding van de middenpartijen – CDA, VVD en PvdA – erg opvallend. Dat betekent dat er in het midden een zee van ruimte is ontstaan om je te onderscheiden met een genuanceerd eurorealistisch verhaal, zoals GroenLinks dat al jaren consequent vertelt. Dat verhaal kan wel wat zichtbaarder gemaakt worden in het debat.’

Die genuanceerde visie valt duidelijk terug te lezen in het verkiezingsprogramma, maar in de campagne lijkt de nadruk meer op Nederland te liggen. Een keuze die Pels verraste: ‘Ik was verbaasd dat ons verkiezingsprogramma, waarin Europa op zowat alle bladzijden terugkomt, de titel “Groene kansen voor Nederland” kreeg.’

Bas Eickhout: ‘Je moet kijken naar waar Europa belangrijk is: natuur, milieu’

king is nooit betrokken bij de Europese integratie. Politici schrokken toen in 2005 een meerderheid ‘nee’ zei tegen de Europese grondwet. Maar een andere politieke attitude bleef achterwege.

Wat we van de opkomst van het het Fortuynisme konden leren, is dat het niet slim is om sceptische kiezers over te laten aan populistische partijen. Kritiek op Europa door eurosceptici, over het sociaal en democratisch tekort, is veelal legitiem. GroenLinks heeft inhoudelijk oog voor deze groep, maar wel op abstract niveau. Eickhout geeft toe dat GroenLinks moeite heeft met het formuleren van de boodschap. Het zou goed zijn als GroenLinks – geëquipeerd met het Europees paternalisme van Pels – moeite deed om de sociale sceptici te overtuigen van de waarde(n) van Europa. Eickhout: ‘Laat het hosannaverhaal aan D66 over. Daar bereik je de kosmopolieten mee, maar verlies je de sociaal geëngageerden, en die heb je keihard nodig om het project te laten slagen.’ < *Uit een onafhankelijke vergelijking in 2009 van alle verkiezingsprogramma’s door het Montesquieu Instituut en het Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen blijkt dat GroenLinks de grootste democratische ambitie heeft voor Europa.

Uitgaven 2012 per doelstelling (Bron: Rijksbegroting)

2%

Bijdrage internationale samenwerking EU

0%

Een hechtere Europese waardengemeenschap

0%

Versterkte Nederlandse positie in de Unie van 27

Europees paternalisme Een Nederlandse en een Europese identiteit hoeven elkaar niet uit te sluiten. Pels streeft dan ook een gelaagde identiteit na. Maar die ontstaat niet vanzelf. Investeren in een Europese waardengemeenschap is een must (zie kader). De euroscepsis in Nederland heeft ruimte gekregen door de onzichtbaarheid van Europa in de Nederlandse politiek – zoals Eickhout ook aangaf. De bevolGROENLINKS MAGAZINE / AUGUSTUS 2012

98% Nederlandse afdrachten aan de EU Uit deze cijfers blijkt dat de Nederlandse regering het niet als belangrijk ervaart om te investeren in een Europese waardengemeenschap (0% wordt er aan deze doelstelling uitgegeven). Deze cijfers bevestigen het beeld van een binnenlandse politiek die Europa louter als een economische samenwerking beschouwt.

11

Samen in het

stemh

Twee zetels verlies, één zetel winst: met de verkiezingen op komst draaien politieke barometers overuren. De kiezer zoekt z’n heil bij kieswijzers die het lastige keuzeproces moeten vergemakkelijken.

Is dat handig? Over de zin en onzin van opiniepeilingen en kieswijzers in verkiezingstijd. door Marije Wilmink

D

e Tweede Kamerverkiezingen komen eraan. Bijna dagelijks worden we bestookt met opiniepeilingen die moeten laten zien hoe de politieke verhoudingen liggen. Op basis daarvan wordt druk gespeculeerd welke partij het grootst wordt: SP of VVD? Net als in eerdere campagneperiodes klinkt er ook kritiek op het enorme belang dat aan de opiniepeilingen wordt gehecht. Ze zouden een eigen leven leiden en kiezers beïnvloeden in hun stemgedrag. En politici laten hun oren er te veel naar hangen, waardoor ze het gevaar lopen hun eigen beginselen te verloochenen. Als tegenreactie zien we al jaren een toenemend aantal stemwijzers op internet die kiezers moeten helpen hun politieke keuze te bepalen

Maurice de Hond Peilingen zijn gebaseerd op steekproeven. Voor een betrouwbare uitkomst is het belangrijk dat deze ‘aselect’ zijn, dat wil zeggen dat alle Nederlanders evenveel kans hebben om in de steekproef te komen. Maar niet alle populaire peilingen in Nederland zijn aselect. Die van TNS/NIPO wel, maar die van Neerlands peilkoning Maurice de Hond en van EenVandaag niet. Beide maken gebruik van internetpanels waarvoor deelnemers zich vrijwillig kunnen aanmelden. Dat geeft een enorme vertekening. Wie geen internetaansluiting heeft, doet niet mee. En alleen politiek geïnteresseerden met tijd om vragenlijsten in te vullen, melden zich aan. De uitkomsten worden wel gewogen, dus ‘vertaald’ naar de doorsnee bevolking. Als er bijvoorbeeld relatief veel mannen meedoen, weegt de mening van deelnemende vrouwen zwaarder. Ook voor zaken als leeftijd en inkomensniveau corrigeren ze de uitkomsten. Toch neemt dit de vertekening, die inherent is aan een aselecte steekproef, niet weg.

12

op basis van inhoudelijke standpunten, weg van de waan van de dag.

Strategisch stemmen Wellicht zijn we beter af zonder die opiniepeilingen met hun – mogelijk – corrumperende effecten. Moet Nederland het voorbeeld volgen van Frankrijk, waar vanaf een dag voor de verkiezingen geen peilingsresultaten meer mogen verschijnen? Of van Luxemburg, dat verkiezingspolls vanaf een hele maand voor de verkiezingen aan banden legt? ‘Nee, beslist niet’, stelt Galen Irwin.

De oud-hoogleraar politicologie heeft zich jarenlang beziggehouden met opiniepeilingen en kiezersgedrag. Al die jaren heeft hij zich verbaasd over de steeds terugkerende kritiek op het verschijnsel opiniepeilingen. ‘Opiniepeilingen zijn niets meer en niets minder dan een vorm van informatie die kiezers gebruiken om hun stem te bepalen. Daar kun je toch niets op tegen hebben? Helemaal in Nederland is het begrijpelijk dat daar behoefte aan is. Een van de problemen van het Nederlandse stelsel is dat kiezers geen invloed hebben op de formatie van het kabinet. Ze moeten maar afwachten wat er uit de coalitieonderhandelingen komt. Dus het is niet meer dan normaal dat kiezers door “strategisch stemmen” proberen hierin te sturen, door op een partij in het linkse of rechtse blok te stemmen die een goede kans maakt de grootste te worden. Omdat de grootste in Nederland nu eenmaal het voortouw krijgt in de formatieonderhandelingen.’

Het kontje van de lijsttrekker Ook de politicologen Tom van der Meer en Armèn Hakhverdian van de Universiteit van Amsterdam vinden het niet problematisch dat kiezers hun stem bepalen op basis van trends in opiniepeilingen. ‘Althans, dat is niet beter of slechter dan stemmen op basis van traditie, verkiezingsprogramma’s, stemwijzers of het kontje van de lijsttrekker’, schrijven ze op hun weblog Bedreigdedemocratie.nl. ‘Maar dan moet de berichtgeving over opiniepeilingen wel kloppen. En daar gaat het consequent fout.’

Van der Meer en Hakhverdian onderzochten in mei van dit jaar de stelling dat kiezers geneigd zijn op partijen te stemmen die het goed doen in de peilingen, het zogenaamde bandwagon effect.

Ze legden 23 duizend deelnemers van het EenVandaag Opiniepanel de uitslag van een peiling AUGUSTUS 2012 / GROENLINKS MAGAZINE

hokje voor, voorzien van verschillende soorten begeleidende teksten over de uitslag voor de PvdA: neutraal, positief en negatief. Eén deelgroep kreeg alleen de kale peilingsuitslag te zien, zonder begeleidende interpretatie. Op basis hiervan kwamen ze tot de conclusie dat blootstelling aan peilingen an sich geen invloed heeft op stemgedrag, maar dat een negatieve of positieve duiding wel degelijk uitmaakt. Met andere woorden: als er gezegd wordt dat het goed gaat met een partij, dan zullen kiezers eerder op die partij stemmen.

Zetels gissen En dat is waar de schoen wringt, ook in de ogen van Irwin. Want journalisten en politieke bloggers hebben er een handje van om veel betekenis te hechten aan kleine schommelingen in peilingen.

Bovendien zijn ze nogal selectief in hun beslissing wanneer dat nieuwswaardig is. Neem het alarmerende bericht dat 20 mei jl. overal opdook, dat GroenLinks een historisch dieptepunt had bereikt.

De partij was drie zetels gedaald in een peiling van Maurice de Hond. Toen De Hond een week later weer peilde, bleek GroenLinks twee zetels gestegen te zijn. Dat dit laatste niet in het nieuws kwam en het eerste wel, dát is wat effect heeft.

Nog erger is dat dit soort informatie helemaal niet klopt. Want het toekennen van zetels op basis van verkiezingspolls brengt een enorme foutmarge met zich mee, en dus misinformatie. Irwin: ‘Twee zetels verschil is statistisch niet-significant. De statistische marges en het systeem van

Stemmentracker In juli van dit jaar werd met veel bombarie een nieuwe variant kieswijzer gelanceerd: de Stemmentracker. Deze is niet zoals andere kieswijzers gebaseerd op verkiezingsprogramma’s of stellinglijsten die partijen eerst zelf invullen, maar gaat uit van feitelijk stemgedrag van partijen in het recente verleden. Klinkt prettig objectief, maar kan in de praktijk verwarrend uitpakken.

Je krijgt stellingen voorgelegd als ‘De btwverhoging op podiumkunsten moet pas per 1 januari 2012 worden ingevoerd’. Als je hier ‘vóór’ invult, ben je dan voor die btw-verhoging in het algemeen, of alleen voor uitstel van de datum van invoer van die maatregel, omdat je eigenlijk tegen bent? En hoe zat dat bij de partijen die voor stemden?

GROENLINKS MAGAZINE / AUGUSTUS 2012

restzetelverdeling en lijstverbindingen dat we in Nederland kennen, maken dat je er zo één of twee zetels naast zit. Een kop als ‘VVD wint één zetel in peiling’ is gewoon kant-en-klare nonsens, dat kun je helemaal niet staven. Die omzetting van peilingsuitslagen naar zetels, daar zouden journalisten echt mee moeten stoppen.’

Optellen en aftrekken En de kieswijzers dan, die de laatste jaren zo in opmars zijn? Nadat miljoenen mensen de Stemwijzer (een initiatief van ProDemos) hadden omarmd, schoten de kieswijzers als paddenstoelen uit de grond: Kieskompas, KieswijzerWij-­ zer, Groene Kieswijzer, Programmavergelijker

'Bij de berichtgeving over opiniepeilingen gaat het consequent fout’ Ouderen, Wie is de ideale minister-­president van Nederland?. Inmiddels blijkt uit onderzoek dat maar liefst negentien procent van de kiezers zijn partijkeuze laat afhangen van de uitkomst van een kieswijzer. Handig en betrouwbaar hulpmiddel? Wat Irwin betreft absoluut niet. ‘Kieswijzers geven geen informatie maar een stemadvies, en dat vind ik helemaal dubieus. Ik ben al veertig jaar bezig om te begrijpen hoe mensen hun stem bepalen, en dat is een zeer gecompliceerd proces waarin enorm veel factoren een rol spelen.

En dan zouden kieswijzermakers even vertellen hoe mensen het beste kunnen stemmen? Het is niet gewoon een kwestie van optellen en aftrekken van standpunten, maar ook van prioriteiten stellen; van het grote verhaal waar je wel of niet achter staat. Gelukkig zijn er inmiddels kieswijzers waar je kunt aangeven welke kwesties je belangrijker vindt dan andere, maar dan nog. Geef liever gewoon een helder overzicht van standpunten van partijen rond bepaalde kwesties. Dan help je mensen in hun keuzeproces door ze duidelijk en snel te informeren, maar ga je niet samen met ze in het stemhokje staan.’ < 13

s Groen en fair

Nieuwe Wob De tijd is rijp voor meer transparantie, vindt GroenLinks-Tweede Kamerlid Mariko Peters. Begin juli diende zij een initiatiefwetsvoorstel in voor een nieuwe Wet op de openbaarheid van bestuur (Wob).

De Wob regelt de openbaarheid van bestuur door de overheid. Maar te veel informatie blijft nu geheim, aldus Peters. Minister Liesbeth Spies van Binnenlandse Zaken ontwikkelt momenteel een ‘Wet aanpassing Wob’ die de mogelijkheden om informatie aan te vragen volgens critici verder beperkt. Peters wil met haar wetsvoorstel juist regelen dat openbaarheid de regel wordt en de gronden waarop een uitzondering kan worden gemaakt, worden verscherpt. Informatie moet sneller en systematischer via internet beschikbaar komen, vindbaar met een register. Alle met publiek geld gefinancierde diensten moeten eronder vallen, dus ook een grote groep (semi-publieke) instellingen die er nu buitenvallen. In beroep gaan tegen een afwijzing moet kunnen bij een onafhankelijke ‘informatiecommissaris’.

De huidige Wob is verouderd, legt Wob-expert Roger Vleugels uit. Vleugels werkte mee aan Peters’ wetsvoorstel. ‘De omschrijving “alle bestuursorganen” was in de jaren tachtig prima, maar nu niet meer. Bijvoorbeeld het Havenbedrijf Rotterdam, delen van Schiphol en ziekenhuizen: ze zijn geprivatiseerd en vallen er niet meer onder. Het initiatiefwetsvoorstel definieert het zo dat de wet ook op die bedrijven van toepassing is.’

Ook de onafhankelijke informatiecommissaris zou een grote verbetering betekenen. ‘Nu moet je in bezwaar bij degene die je verzoek heeft afgewezen, dat is natuurlijk heel gek. Internationaal blijkt dat een onafhankelijke informatiecommissaris ook minder vaak een gang naar de rechter oplevert.’

Het gebruik van de Wob inperken, zoals de Wet aanpassing Wob van Spies zou doen, is niet nodig zegt Vleugels. ‘In vergelijking met landen om ons heen wordt in Nederland heel weinig gewobt.’

In de maand voordat Peters het wetsvoorstel indiende, vroeg ze geïnteresseerden om mee te denken via nieuwewob.nl. Daar is de tekst van het voorstel nu te lezen.

De GroenLinks-Tweede Kamerfractie is uitgeroepen tot fairste fractie van het afgelopen jaar. Volgens Fair Politics (Evert Vermeer Stichting), heeft ze zich het hardst ingezet voor rechtvaardig beleid ten opzichte van ontwikkelingslanden. GroenLinks-Kamerlid Rik Grashoff is samen met PvdA-er Lutz Jacobi en D66’er Stientje van Veldhoven door Natuurmonumenten benoemd tot groenste politicus. De drie werkten samen aan de initiatiefwet Mooi Nederland, dat Natuurmonumenten een ‘feest voor de natuur’ noemt.

‘Het vertrouwen tussen ontwikkelingslanden en rijke landen is niet sterk genoeg om tot een oplossing te komen’

FOTO: WILLEM WAGENAAR

Bas Eickhout is teleurgesteld over de resultaten van de VN-duurzaamheidstop Rio+20, van half juni in Brazilië.

Wegbezuinigd Bouwspeelplaats ’t Landje in Amsterdam Nieuw-West vierde afgelopen juni zijn veertigjarig bestaan. Integreren doen ze er al jaren: kinderen van allerlei etniciteiten timmeren aan hun hut, paardenmeisjes van de ponyclub gaan bootje-varen met jongens die er komen tafeltennissen. Ook kandidaat-Kamerleden Tofik Dibi en Paulus de Wilt waren te gast op het jubileum. De feestelijkheden hadden een stevig rouwrandje: ’t Landje raakt de helft van zijn subsidie kwijt door bezuinigingen op het buurtwerk – vijf van de zeven werknemers moeten vertrekken. De blauwe clownsneuzen werden uitgedeeld door clowns die kalenders verkochten om geld op te halen voor een nieuwe ponyclubkeet.

14

Uit de JSF? Nederland moet uit de ontwikkeling van de Joint Strike Fighter (JSF) stappen, de door defensie gewenste opvolger van gevechtsvliegtuig F16. Een Tweede Kamermeerderheid – waaronder GroenLinks – stemde op de laatste dag voor het reces in met een motie daartoe, nadat de PvdA had aangegeven de Nederlandse deelname aan de steeds duurder wordende ontwikkeling niet meer te zien zitten. GroenLinksKamerlid Arjan El Fassed pleitte tevergeefs voor een parlementaire enquête; volgens hem kunnen alleen ondervragingen onder ede inzichtelijk maken hoe het JSF-project financieel zo uit de hand heeft kunnen lopen. Minister Hillen van Defensie zegde toe dat een onafhankelijk instituut uiterlijk in november rapporteert over de kosten, waardoor een besluit op zijn vroegst na de verkiezingen valt.

AUGUSTUS 2012 / GROENLINKS MAGAZINE

O

E N G A P M A C P O Beste GroenLinkser, We gaan campagne voeren! Verkiezingen halen het beste boven in GroenLinksers. We hebben uitstekende kandidaten, 27.000 trouwe leden die vol energie campagne willen voeren en een ijzersterk verhaal. We weten wat ons als GroenLinks onmisbaar maakt voor Nederland: onze vernieuwende groene oplossingen. Zeker nu, tijdens de financiĂŤle crisis.

Die oplossing is verrassend simpel. Stop met de miljardensubsidies op vervuilende diesel, olie en steenkool, dan krijgt schone energie uit zon, water en wind een eerlijke prijs.

Met de opbrengst kunnen wij voor eerlijke salarissen, eerlijke banen creĂŤren voor extra docenten, verpleegkundigen en andere werkzoekenden. Voor altijd, want lang nadat de steenkool en de olie op zijn, is er de zon en de wind.

Onze wijze van groen en links met elkaar verweven is voor onszelf zo logisch, dat we er bescheiden over zijn. Voor wie ons niet kent, zijn onze groene oplossingen juist opzienbarend en daarom doen we Nederland tekort als we niet met ons allen onze groene aanpak uitdragen. Waar we ook zijn. Op het strand, in het park, achter de computer, op twitter en bij de buren. Dus GroenLinksers, we moeten het samen doen.

We zijn niet de rijkste partij, maar wel de partij met de leden die het best onze verkiezingsbelofte uitdragen. Als ieder lid tien nieuwe kiezers overtuigt, kunnen we met elf zetels Nederland een groen programma bieden. We hebben drie keer goud in handen: ons verkiezingsprogramma, onze kieslijst met mensen die eensgezind voor groen en links gaan en ons derde goud: dat zijn jullie, onze leden.

Er is veel te winnen. Ik heb er zin in. Ik hoor graag van je en hoop je snel te zien!

Jolande Sap

GROENLINKS MAGAZINE / AUGUSTUS 2012

15

EEN GOED CAMPAGNEGESPREK Campagnevoeren is posters plakken, flyers rondbrengen, maar vooral: praten met potentiële kiezers. Er gaat tenslotte niets boven persoonlijk contact. De GroenLinksAcademie geeft tips voor een goed campagnegesprek.

1 WEET MET WIE JE EEN GOED GESPREK KUNT VOEREN De campagne is kort en krachtig, je hebt geen tijd voor uitgebreide gesprekken of om veel energie te steken in lastig te overtuigen mensen. Het geheim: richt je op die mensen die nog maar een klein zetje nodig hebben om op GroenLinks te stemmen. Die nog twijfelen tussen partijen of overwegen om om strategische redenen op een grote partij te stemmen.

Sta je bijvoorbeeld op een verkiezingsmarkt, let dan vooral op de eerste signalen of iemand interesse heeft. Oogcontact is belangrijk. Als iemand wegkijkt, is dat geen opmaat voor een vruchtbaar gesprek...

Verdeel je tijd goed. Er zijn mensen die uitgebreid met je willen discussiëren of gedetailleerde vragen hebben. Probeer deze gesprekken kort te houden, zeker als ze al op GroenLinks stemmen of dat juist nooit zullen doen. Hou het gesprek prettig, wees vriendelijk en verwijs door naar de flyer, de website of social media, als ze iets specifieks willen weten. Richt je daarna weer op anderen.

2 ZOEK IETS GEMEENSCHAPPELIJKS De ander vraagt zichzelf altijd af: “Waarom zou ik naar jou luisteren?” Zoek dan ook naar wat jullie gemeenschappelijk hebben. Als je met flyers langs de deuren gaat, is een neenee- of ja-nee-sticker een indicatie dat je met mensen te maken hebt die geen behoefte hebben aan overbodige folders e.d. Dat levert jou een prima openingszin op!

Hoe weet je nou of je daadwerkelijk aansluit bij de ander? Heel simpel: stel een vraag. “Ik zie dat u een sticker op de brievenbus heeft, zou u een uitzondering willen maken voor informatie over GroenLinks?”

Zoek vooral bij strategische stemmers naar waar het verkiezingsprogramma aansluit bij hun behoeften en belangen. Wij hebben tenslotte nog altijd het beste programma en een partij hoeft niet per se groot te zijn om invloedrijk te zijn.

3 WEES NIET BANG OM EEN GESPREK TE BEËINDIGEN Je kunt in situaties belanden die niet leiden tot het doel van je campagnegesprek, namelijk een stemmer erbij. Als je toch in een discussie belandt, als iemand je onvriendelijk of erger bejegent (reactietype “Zakkenvullers!”), beëindig vriendelijk maar duidelijk het gesprek: “Wij gaan het niet eens worden, ik ga weer verder, een prettige dag verder!”.

MEER WETEN? Vraag je afdelingsbestuur of er een lokale training in campagnegesprekken voeren wordt georganiseerd, of neem contact op met de GroenLinks-Academie, academie@groenlinks.nl.

GROENLINKS UITDRAGEN? Je kunt vandaag al beginnen!

Met trainingen (geven) in campagnegesprekken, uitzoeken waar GroenLinkssympathisanten wonen en juist daar samen huis-aan-huisgesprekken gaan voeren, je aanmelden bij info@groenlinks.nl als fotograaf, blogger of twitteraar, actief worden op ons facebook, onze campagnefilmpjes doorsturen en natuurlijk ook met doneren in het verkiezingsfonds, giro 5555.

16

AUGUSTUS 2012 / GROENLINKS MAGAZINE

TOP 3

MEEST GESTE

LDE

VRAGEN 1 WAT HEEFT GROENLINKS BEREIKT?

V.l.n.r.: Bram van Ojik, Liesbeth van Tongeren, Jesse Klaver, Jolande Sap, Niels van den Berge, Corinne Ellemeet, Tofik Dibi, Arjan El Fassed

EEN GROENER NEDERLAND IS STERKER

EEN GROENER NEDERLAND IS GEZONDER

Eerste pinksterdag van dit jaar. Alle zonnepanelen in Duitsland produceren samen de helft van alle energie die het land op die dag nodig heeft. Dat is geen toekomstmuziek, dat is een paar maanden geleden. Een groene economie werkt. Biedt echte oplossingen. En de tijd daarvoor is nu. De enige weg uit de crisis is de groene weg. Een schone economie die nieuwe banen schept. Die gelijke kansen biedt voor iedereen. Waar ruimte is voor natuur. Dit is het moment om door te pakken. Om het volgende kabinet een groen hart te geven.

Voorkomen is beter dan genezen.

GroenLinks wil dat iedereen in Nederland gezond kan leven. Dat betekent betaalbaar biologisch voedsel, geen megastallen vol dierziektes. Schone lucht in onze steden, niet meer asfalt. En groene ruimte om te bewegen in de buurt, geen leegstaande bedrijventerreinen. Zo kunnen onze kinderen gezond opgroeien. Een groener Nederland is gewoon een kwestie van gezond verstand.

EEN GROENER NEDERLAND SCHEPT BANEN De vervuiler ontvangt subsidie, de vernieuwer staat er alleen voor. Dat is hoe het nu in Nederland is. Er gaat zes miljard overheidssubsidie op aan vervuilende bedrijven. Dat moet dus precies andersom.

Het maken van banen moet goedkoper worden en het opstoken van olie duurder.

GroenLinks beloont duurzame initiatieven.

Investeren in zonne- en windenergie. In isolatie van huizen. Samen levert dat honderdduizenden nieuwe banen op. En een schoner milieu.

GROENLINKS MAGAZINE / AUGUSTUS 2012

EEN GROENER NEDERLAND IS EERLIJKER In een groener Nederland heeft iedereen gelijke kansen. En bepaal je zelf hoe je die wilt benutten. GroenLinks wil een groene economie. Een economie waarin duurzaamheid en de menselijke maat centraal staan. Waar iedereen een eerlijke kans heeft op een goede baan. Ook als je een handicap hebt. We willen meer zekerheid voor flexwerkers. Betaalbare kinderopvang en flexibele arbeidstijden.

En bovenal: meer investeren in onderwijs.

Hoe je begint, mag niet bepalen waar je uiteindelijk uitkomt. Wel zo eerlijk.

GroenLinks heeft met het Lenteakkoord laten zien concrete resultaten te kunnen bereiken. Dat akkoord is verre van ideaal. Om de begroting op orde te krijgen moet er bezuinigd worden. Die lasten verdelen we eerlijk. We hebben wel vijftien van de meest pijnlijke en asociale bezuinigingen terug kunnen draaien. Zoals die op het pgb, de natuur en het passend onderwijs. En we starten met een grote economische vergroening.

Iedereen die Stef Blok van de VVD na afloop chagrijnig heeft zien kijken, weet: GroenLinks heeft echt iets voor elkaar gekregen. En in het volgende kabinet kunnen we nog veel meer verschil maken. Een groener Nederland is mogelijk.

2 EUROPA, JA OF NEE? Een groener Nederland begint met Europa. Zo simpel is het. Neem de Rijn. Die stroomt door tien landen.

Wat helpen strenge regels tegen lozing, als die in de andere negen niet gelden? Er moet in heel Europa veel veranderen zoals strengere begrotingsregels voor landen en meer regulering van de financiĂŤle sector. Dus Europa: ja. Maar wel anders.

3 IS DUURZAAM ECHT GOEDKOPER? Olie wordt alleen maar duurder.

Ondertussen raakt ook onze gasbel op. Wind en zon zijn voor Nederland de beste energiebronnen. Daarmee zijn we minder afhankelijk van olie en de landen die het produceren.

Door het milieu te sparen, sparen we juist onze portemonnee. Bijvoorbeeld door onze huizen te isoleren. Dat betekent voor iedereen een lagere energierekening en het levert ook nog eens duizenden banen op.

17

R U O T E N G A P CAM EMBER ZATERDAG 1 SEPT gneactiviteit

STUS VRIJDAG 17 AUGU

mpa Zoetermeer: ca tent oorburg: muziek -V am Leidschend met podium in tatie met publiek Alkmaar: presen

t de campagne Lowlands Op18 augustus star Biddinghuizen: e nd re een spette van GroenLinks met US TERDAG 18 AUGUST ZA zomer le he De t. ch re Ut kick-off in GNESTART Utrecht: CAMPA en en at id nd ka gaan we met onze US TERDAG 18 AUGUST ZA el ve zo om in nd la t le stadspicknick vrijwilligers he Haarlem: muzika spicknick van te overtuigen Zutphen: gezin mogelijk mensen er r op GroenLinks US om op 12 septembe ZONDAG 19 AUGUST n ee je d on derz der vin Groningen: Noor te stemmen. Hieron je plaatsen waar STUS selectie van data en MAANDAG 20 AUGU arkt VU m m Ko ek .

EEwe genkomen Amsterdam: ID GroenLinks kunt te ook en help mee!

centrum pagneactiviteit Hilversum: cam

ZONDAG 2 SEPTEM

gneactiviteit Utrecht: campa cknick Amsterdam: pi nick Groningen: pick

VRIJDAG 7 SEPTEM

EMBER ZATERDAG 8 SEPT

in Valkenberg Breda: activiteit it met muziek Tilburg: activite iteit met muziek Rotterdam: activ dium iten bij open po lu Haarlem: aans gsmarkt Hoorn: verkiezin

iteit TOP-festi

Tilburg: Univers

GUSTUS

DONDERDAG 23 AU

DWARS op Maastricht: met INKOM en ag introductied

ZONDAG 9 SEPTEM

US

he ijsjes it met biologisc Tilburg: activite aatid nd ka et m iteit Den Bosch: activ Kamerlid ant Open Air Eindhoven: Brab

US ZONDAG 26 AUGUST

BER

iteit met muziek Rotterdam: activ tit met kandidaa Leiden: activite Kamerlid aatiteit met kandid Den Haag: activ Kamerlid

10-12 SEPTEMBER t-

it met kandidaa

Utrecht: activite Kamerlid

BER

bioscoop op Eindhoven: solar avonds) (â&#x20AC;&#x2122;s n zonnepanele

STUS DINSDAG 21 AUGU val

ST ZATERDAG 25 AUGU

BER

ffensief

Hele land: sloto

aangepast. lijks bijgewerkt en ge da g no t rd wo De touragenda groenlinks.nl. er de tour vind je op ov ie at rm fo in ele Alle actu

18

AUGUSTUS 2012 / GROENLINKS MAGAZINE

kort

R

FOTO JURJEN DONKERS

Burgerinitiatief vangt bot

Zelf energie opwekken Zelf duurzame stroom opwekken moet belastingvrij kunnen, ook als je het in groepsverband doet. Dat vindt GroenLinks-partijleider Jolande Sap, die woensdag 11 juli samen met Eneco-baas Jeroen de Haas windmolen Duinvogel in Scheveningen bezocht, een samenwerkingsverband tussen het elektriciteitsbedrijf en buurtbewoners.

‘Veel Nederlanders willen samen met de buren zonnepanelen of een windmolen kopen,’ zei Sap, ‘maar zij lopen daarbij tegen oneerlijke belastingregels aan. De overheid zit deze groene energieprojecten nog te vaak in de weg. Dat moet echt anders.’

Veel mensen, weinig discussie Over studietax en vrouwenquota ontstond enige discussie, maar het 31ste GroenLinks-congres zorgde niet voor grote verrassingen. Wel voor een recordopkomst. Belangrijkste onderwerpen waren de kandidatenlijst voor de verkiezingen van 12 september a.s. en het verkiezingsprogramma. Het congres was volgzaam; bij slechts vier van de 242 amendementen die in stemming werden gebracht, werd tegen het advies van het partijbestuur in gestemd. Ook het lijstvoorstel de kandidatencommissie werd nagenoeg overgenomen. De top vijf bleef ongewijzigd, met 'nieuwkomer' Bram van Ojik op plaats twee.

Zie magazine.groenlinks.nl/congres30juni12

Luchtvervuiling meten bij A13 De luchtkwaliteit langs de A13 bij de Rotterdamse wijk Overschie is al slecht en wordt nog slechter als de maximum snelheid er weer omhoog gaat, vreest fractievoorzitter Arno Bonte van GroenLinks Rotterdam.

Negen jaar geleden werd hier voor het eerst een 80-kilometerzone ingevoerd vanwege de slechte luchtkwaliteit. De uitstoot van stikstofdioxide nam met dertig procent af, en ook fijnstof, geluidsoverlast en het aantal verkeersongevallen werden teruggedrongen. Nu heeft Minister Schultz van Haegen van Verkeer de maximumsnelheid

sinds 1 juli weer op 100 kilometer per uur gesteld. Om de ernst aan te tonen heeft GroenLinks Rotterdam begin juli vier metingen laten doen, waaruit bleek dat de Europese norm van 40 microgram per kubieke meter ruim wordt overschreden. Een langdurige meting van de Milieudienst Rijnmond pakte lager uit, maar het resultaat overschreed nog steeds de norm. Bonte: ‘De gezondheid van meer dan tienduizend Rotterdammers staat op het spel. Nu de lucht viezer blijkt te zijn dan de minister dacht, moet ze terugkomen op haar besluit.’

GROENLINKS MAGAZINE / AUGUSTUS 2012

Sinds 2006 is het mogelijk om een landelijk burgerinitiatief in te dienen, maar heel succesvol waren de meeste indieners niet. Het Instituut Maatschappelijke Innovatie inventariseerde dat slechts vier van de twaalf initiatieven door de Tweede Kamer ontvankelijk verklaard zijn. Het instituut wil het middel burgerinitiatief versterken en initiatiefnemers meer kans van slagen bieden. Vooral de ‘tweejaarsregeling’ staat succes in de weg. Daarin staat dat het onderwerp in de afgelopen twee jaar niet in de Kamer behandeld mag zijn geweest. Afschaffen van die regel is dan ook een van de aanbevelingen van het onderzoek, net als betere begeleiding van initiatiefnemers.

Don Quichot in Noord-Holland Op 9 juli stemde Provinciale Staten Noord-Holland in met het voor een half jaar bevriezen van alle nieuwe aanvragen voor de bouw van windmolens op land.

De coalitie van VVD, PvdA, CDA en D66 had dat eerder in haar coalitieakkoord opgenomen. De provincie vecht als Don Quichot tegen windmolens, zo reageerde GroenLinks. ‘Want die molens komen er echt wel, alleen nu zonder regie van de provincie’, zegt Titia van Leeuwen, fractievoorzitter van GroenLinks. Kleinere projecten vallen mogelijk onder gemeentelijk beleid; grote parken onder het Rijk, zegt ze. Ze vreest wel dat er overal losse molens verschijnen als de provincie geen eigen beleid voert, en dus niet in overleg met initiatiefnemers en gemeenten gaat. ‘En dat is precies wat we niet moeten willen.’

In de vorige Staten – met GroenLinks in het college – was nog een ‘windkansenkaart’ vastgesteld als basis voor de ontwikkeling van wind op land. Om bij nieuwe windmolens weerstand onder omwonenden te voorkomen, moeten zij zorgvuldig betrokken worden bij de planvorming, vindt GroenLinks, die lokale windenergie-initiatieven wil stimuleren. De Amsterdamse wethouder Ruimtelijke Ordening en Energie Maarten van Poelgeest (GroenLinks) reageerde ‘verbijsterd’. Hij zet juist in op windenergie. Volgens hem is het onduidelijk hoe de beslissing van de provincie juridisch uitpakt. In geval van een provinciaal belang kan die een gemeentelijk besluit aanvechten, maar Van Poelgeest vraagt zich af of er bij windmolens een provinciaal belang is. ‘Wij gaan gewoon door.’

Getest Elke stad kent hindernissen voor mensen met een lichamelijke beperking. Die zijn doorgaans wel op te lossen, maar dan moeten ze eerst in kaart zijn gebracht. Dat is precies wat Groenen in meer dan vijftien plaatsen in Europa hebben gedaan, zoals hier op 13 juni in het Oostenrijkse Wenen. Ze maakten al dan niet voor de gelegenheid in een rolstoel een tocht door de stad. De actie was een initiatief van Europarlementariër Marije Cornelissen.

19

FOTO'S MARGOT SCHEERDER EN MICHIEL WIJNBERGH

Even voors De drie nieuwkomers in de top tien van de kandidatenlijst van GroenLinks. Over drijfveren, helden en inspiratiebronnen. door Noortje Thijssen en Pepijn Vloemans

Corinne Ellemeet: ‘Vechten voor wat echt van waarde is’

Lees uitgebreide interviews met de top 10 kandidaatKamerleden op bureauhelling.nl 20

‘Al van jongs af aan zoek ik het debat op. Tijdens mijn middelbareschooltijd won ik een beurs waarmee ik naar een internationale school kon.

In die periode heb ik veel verschillende mensen ontmoet. Ik vind het belangrijk om je met mensen met andere opvattingen te omringen; daar leer je meer van dan van gelijkgestemden. Vooral bij de mensen uit Oost-Europa, Azië en Afrika zag ik een enorme drive. In hun land kregen zij als één van de weinigen de kans om te studeren, en die grepen zij met beide handen aan. Studeren was voor ons meer gratuit; dat is een keerzijde van welvaart. Als je niet alles aangereikt krijgt, ontstaat er ook creativiteit.

Vrouwbeelden Ik ben geschiedenis gaan studeren vanwege mijn interesse in de ander. Als cultuurhistoricus leer je over mensen die bepalend zijn geweest voor de geschiedenis, over de veranderingen die zij in gang hebben gezet. Ik verdiepte me in Conrad Busken Huet, die zich al in de negentiende eeuw bezighield met vrouwbeelden – al was hij als persoon conservatief. Emancipatie boeit mij. Femke Halsema vind ik een voorbeeld van een sterke, charismatische vrouw. Zij staat voor vernieuwing. Liberalisme met oog voor kwetsbare mensen spreekt mij aan. Jolande Sap zet die lijn door.

Ik wil laten zien dat je carrière kunt maken én AUGUSTUS 2012 / GROENLINKS MAGAZINE

stellen een gezin kunt hebben. De samenleving is echt niet zo geëmancipeerd als we denken. Werkende moeders krijgen nog steeds een schuldgevoel aangepraat. Daarnaast is mijn gezin ook een drijfveer. Door mijn kinderen van drie en vijf wordt het een heel persoonlijke ambitie om onze economie te vergroenen. Straks komen zij in een wereld terecht waar veel zekerheden helemaal niet meer zo vanzelfsprekend zijn.

voedselproducenten en lokale klanten bij elkaar.

Maar grote bedrijven kunnen net zo goed interessant zijn. Neem Philips, dat is in staat slimme lampen te ontwikkelen die aangaan op het moment dat er daadwerkelijk mensen in de buurt zijn. Daarmee kun je een hoop energie besparen.

Met dat soort partners kan de politiek verbindingen aangaan. Ik ben een teamspeler, werk graag voor het collectieve belang. Met samenspel bereik je de beste resultaten.’

Kunst en cultuur Ik wil vechten voor wat ik écht van waarde vind, zoals kunsteducatie. In Frankrijk is het heel normaal dat je klassen met Corinne Ellemeet jonge kinderen rond ziet lopen in musea. Het is beGeboren: Rotterdam, 26 april 1976 Opleiding: Bedrijfskunde, Geschiedenis (UvA), langrijk om te leren naar American Studies (Smith College, USA), Internakunst te kijken, dan zie je tional Baccalaureate (UWC Adriatic, Italië) welk statement een kunWerk(te) als: Adjunct-directeur Westergasfastenaar wil maken. Hoge briek, adjunct-directeur Economisch Programkunst is voor mij geen vies mabureau Amsterdam Topstad, beleidsmedewoord zolang die maar werker ministerie van VWS toegankelijk is. De bezuiEn verder: Co-auteur verkiezingsprogramma nigingen op de cultuurLokaalSociaal, campagnecommissie Groensector vind ik kwalijk. Het Links, steunfractie GroenLinks De Ronde Venen is goed als kunstenaars ondernemerschap creëren, maar vergis je niet: juist nu is het heel moeilijk om investeerders te vinden.

Dansen is mijn passie: ballet, salsa. William Forsythe en George Balanchine zijn indrukwekkende choreografen, met klassieke techniek maakten zij moderne stukken. Daar geloof ik in: vernieuwen vanuit een solide basis. Ook in de boeken die ik lees, zie je het klassieke en moderne terug.

De oude Russen, zoals De Meester en Margarita van Michail Boelgakov, vind ik fantastisch, maar ik ben ook fan van een eigentijdse schrijver als Ian McEwan. Bij hem denk ik: wow, een boek van zo’n niveau is in mijn tijd geschreven. Ook de Jamaicaans-Engelse schrijfster Andrea Levy is geweldig, zij snijdt met humor pijnlijke onderwerpen aan. Soms kan de politiek wel wat meer humor gebruiken.

Samenspel Doelgericht werken is iets wat de politiek van het bedrijfsleven kan leren. De politiek zou meer op zoek moeten naar partners. Dan denk ik aan kleine ondernemers zoals Mike Venekamp. Hij brengt in de kop van Noord-Holland lokale GROENLINKS MAGAZINE / AUGUSTUS 2012

21

Bram van Ojik Geboren: Veenendaal, 22 september 1954 Opleiding: Economie (VU) Werkt(e) als: Directeur Voorlichting, Inspectie en Sociale Ontwikkeling bij ministerie van Buitenlandse Zaken, ambassadeur te Benin, freelance journalist, voorzitter Milieudefensie, campagneleider en voorzitter programmacommissie GroenLinks, Tweede Kamerlid, beleidsadviseur (Oxfam)Novib En verder: Bestuur Nederlands Instituut voor Meerpartijendemocratie

beginnen gewoon. Dat praktische spreekt me aan, dat zonnige optimisme, tegen de stroom in roeien. Dat verschil tussen de Europese en Amerikaanse mentaliteit herken je meteen in beide boeken.

Doen waar je voor staat Wat ik waardeer in een politicus is de moed impopulaire standpunten te verdedigen tegenover de eigen achterban. De toespraak waarmee Joschka Fischer als minister van Buitenlandse Zaken voor Die Grünen zijn eigen congres probeerde te overtuigen van militair ingrijpen tijdens de oorlog in Kosovo, zal ik nooit vergeten. Ook zijn kompaan Daniel Cohn-Bendit toont altijd weer leiderschap, vertelt bevlogen over Europa en neemt zijn eigen achterban mee.

Jolande Sap kan wat mij betreft met haar steun aan de Kunduzmissie en het Lenteakkoord in die traditie komen te staan.

Die waardering voor de moed tegen de stroom in te roeien, doen waar je voor staat, komt van mijn vader. Als metaalarbeider uit Veenendaal nam hij het altijd op voor anderen. Soms was dit niet zo gezellig op feestjes, dan zei iemand iets over buitenlanders en eindigde de avond in politiek geruzie.

Achteraf waren mijn moeder, mijn zus en ik wel altijd trots op hem. Hij maakte zijn opvattingen ook concreet. Dan nodigde hij Turkse gastarbeiders thuis uit. Zaten we met ons allen op zondag in de tuin. Dan bleek er een kapper tussen te zitten en die knipte voor het zicht van de buurt onze haren.

Bram van Ojik: ‘Tegen de stroom in’ ‘Deze vakantie neem ik een stapel boeken mee die ik nu eindelijk eens uit wil lezen. Pas las ik The sense of an ending van Julian Barnes, een Engelse schrijver. Het boek gaat over vier vrienden, waarvan de slimste zelfmoord pleegt. De anderen worstelen met de vraag wat ze daarvan moeten vinden: is het een heldhaftig verzet tegen de zinloosheid van het leven of laffe wanhoop? Ook The art of fielding van de Amerikaan Chad Harbach gaat over vriendschap, met wederom een hoofdpersoon die een einde aan zijn leven maakt. Maar het is veel optimistischer, het gaat om het verwezenlijken van dromen en aan de slag gaan. Typisch Amerikaans.

Ik voel meer voor die Amerikaanse mentaliteit.

Laatst zag ik Hillary Clinton speechen, ongelooflijk inspirerend. Ze zei: alle kinderen van de wereld hebben het recht minstens vijf jaar oud te worden. Wat heb je daarvoor nodig? Gezondheidszorg, goede voeding, opgeleide ouders, een stabiele overheid, zo somde ze op. En hoe gaan we dat regelen? Een Europeaan was allang afgehaakt, die zou zeggen: onmogelijk. Amerikanen 22

Ideeën verkopen Mijn idealen zijn door de jaren heen gelijk gebleven. In de jaren zeventig werd ik door Grenzen aan de Groei van de Club van Rome milieubewust. Ik geloof in de oplossing van milieuproblemen via de markt: de vervuiler betaalt. Voor tien euro een vliegticket naar Barcelona, dat kán gewoon niet. Vrijheid verkies ik boven verboden.

Toen ik voorzitter was van Milieudefensie voerden we al harde actie tegen de uitbreiding van het vliegverkeer, terwijl we tegelijk met de directies van Schiphol en KLM aan tafel bleven zitten.

Waarom de vervuiler nog altijd niet betaalt in Nederland? Dat is een goede vraag. Waarschijnlijk omdat Nederland een bulkland is: wij kiezen voor kwantiteit boven kwaliteit. De belangen die daarmee gemoeid zijn – de haven, Schiphol, fossiele energie, landbouw – zijn enorm.

Eigenlijk ben ik een kruidenier. Als ik een idee heb, wil ik dat ook aan de man brengen. Ik vond het heerlijk om in een Wereldwinkel eerlijke producten te verkopen. Hetzelfde is van toepassing op de politiek. Politiek is meer dan het vertellen van mooie verhalen, het gaat om het veranderen van de samenleving. Daarvoor moet je je ideeën wel willen en kunnen verkopen.’

AUGUSTUS 2012 / GROENLINKS MAGAZINE

Niels van den Berge: ‘Ik kies voor het individu’ ‘Ik heb altijd een sterk rechtvaardigheidsgevoel gehad, ik voel me geroepen op te komen voor groepen mensen die zichzelf moeilijk kunnen representeren. Als student kraakte ik met vrienden een pand van een sociale verhuurder. Daar woonden we met vluchtelingen die geen verblijfsvergunning hadden. We hoopten op een generaal pardon; de vluchtelingen waren voor 2001 gekomen en zouden waarschijnlijk mogen blijven. Door die periode ben ik gaan inzien wat een voorrecht het is om hier geboren te worden.

We hebben een rechtszaak tegen de verhuurder gewonnen en mochten in het pand blijven. Dat heeft me gesterkt in de overtuiging dat optimisme loont.

Ik maak onderscheid tussen een positief en negatief rechtvaardigheidsgevoel. Positief betekent andere mensen helpen en bereid zijn te delen.

Negatief betekent je eigen rechten en ruimte beschermen, ook als dit ten koste gaat van anderen. Het opvangen van vluchtelingen dwong me tot persoonlijke concessies, we moesten privacy en luxe inleveren. Dat had ook iets moois. Het maakte ons als groep hechter. Helpen moet wel altijd leiden tot zelfstandigheid. Door werk of een verblijfsvergunning te regelen, heb ik vluchtelingen zelfstandig zien worden.

Het leed van de wereld George Orwells werk – 1984, Boerderij der dieren en Houd de sanseferia hoog – raakt me. Dat laatste boek speelt zich af in Londen in de jaren dertig en gaat over de spanning tussen idealisme en realisme bij een schrijver die werkt voor een commercieel reclamebureau. Het is een socialist die een hekel krijgt aan de producten met slogans die hij verkoopt. Daarom besluit hij dichter te worden. Daar kan hij niet van leven, maar hij houdt zich voor dat het niet erg is om, net als de kwetsbaren, arm te zijn. Straatarm geworden besluit hij uiteindelijk terug te gaan naar het reclamebureau. Hij had zichzelf voor de gek gehouden. Ik denk dat je niet het leed van de wereld op je schouders moet dragen, al ben je nog zo idealistisch. Zo heb ik de afgelopen jaren geleerd te reflecteren en soms afstand te nemen door een strandwandeling of een stuk zeilen. Want ik ben wel een workaholic.

Maar ik laat mezelf vooral inspireren door mensen, niet door boeken. Ik geloof in dialoog, mensen met elkaar in contact brengen. Mensen die een hekel hebben aan allochtonen, vinden hun Turkse buurman vaak wel een prima vent. De kloof tussen burger en politiek is alleen te dichten door eerlijk te zijn, door te praten vanuit waarden en drijfveren. GroenLinksers kunnen vaak goed over maatregelen praten, maar kiezers willen weten waarom je ergens voor staat. De maatregelen komen daarna. Mensen hebben veel gedeelde dromen – een goede toekomst voor jezelf en kinGROENLINKS MAGAZINE / AUGUSTUS 2012

Niels van den Berge

deren – maar we slagen er te weinig in om dit voor het voetlicht te brengen. Kathalijne Buitenweg vormt daarop een uitzondering; zij is bij uitstek iemand die hoofd en hart verbindt.

Geboren: Bad Honnef, 28 december 1984 Opleiding: Rechten (Radboud Universiteit, niet afgerond) en Bos- en Natuurbeheer (Universiteit Wageningen) Werkt(e) als: Tijdelijk Tweede Kamerlid GroenLinks, beleidsmedewerker Tweede Kamerfractie en Europarlementariërs, duoraadslid GroenLinks Wageningen, woordvoerder Milieu & Inrichting DWARS En verder: Kandidatencommissie GroenLinks Den Haag, coördinatiegroep Milieunetwerk, coördinatiegroep Jongeren Milieu Actief

De waarde van het individu Mensen lijken soms veel op andere dieren, we hebben oerinstincten als haat en liefde. Daar zitten kwaadaardige kanten aan, die vaak niet te rationaliseren zijn. Dieren denken vaak in termen van de eigen soort of clan. Bijen bijvoorbeeld. De darren zijn in de winter overbodig, dus steken de vrouwtjes hen dood en in het voorjaar kweken ze weer nieuwe mannetjes om de koningin te bevruchten. Ook de mens denkt vaak in termen van de groep. Mens versus dier of de Nederlander versus de rest. Als ik moet kiezen, kies ik voor het individu. Er is geen enkel argument krachtig genoeg om de waarde van het individu ondergeschikt te maken. Dat onderscheidt ons echt van dieren.’ <

23

I

Bevlogen theologen Als er iets is wat GroenLinks en andere partijen kunnen leren van het boek Bevlogen theologen, dan is het wel dat politici en predikanten veel gemeen hebben: allebei willen ze de wereld verbeteren. Veel twintigste-eeuwse linkse politiek in Nederland is voortgekomen uit de inzet van dominees en gelovigen.

Predikanten stonden aan de wieg van de vredesbeweging, de anti-armoedebeweging en ontwikkelingssamenwerking. Zij getuigden tot ver buiten de kerkmuren in de publieke ruimte en tot in de Tweede Kamer toe van hun geloof in een andere wereld, op grond van het bijbelse visioen van vrede en gerechtigheid.

Krijn Strijd (1909-1983) bijvoorbeeld, was er diep van overtuigd dat het optreden van Jezus niet anders kon worden nagevolgd dan door een pacifistische en antimilitaristische houding. Hij werd een van de oprichters van de PSP, die later weer opging in GroenLinks. Koos Koster koos vanuit zijn geloof partij voor de guerrillastrijd tegen de LatijnsAmerikaanse dictatoren van de jaren zeventig. Het kostte hem zijn leven, toen hij voor de IKON op pad was in El Salvador.

CPN’er en oud-Tweede Kamerlid voor GroenLinks Ab Harrewijn luidde de noodklok over de armoede in Nederland.

De criteria voor de keuze van de in dit boek besproken predikanten zijn niet erg duidelijk. Waarom wordt een van de bekendste 24

sociale dominees, J.J. Buskes, niet besproken? En waarom staat er maar één vrouw in het boek? Doordat praktisch alleen overleden predikanten – alleen Bé Ruijs, de enige vrouw, is nog in leven – worden besproken, wordt aan de twintigste eeuw eigenlijk geen recht gedaan.

Vraagstukken als racisme en (homo)seksualiteit ontbreken.

Het accent ligt op het ‘sociale’ vraagstuk en de vragen rond oorlog en vrede.

Het beeld dat ook in GroenLinks nog bestaat, van de dominee als wereldvreemde betweter, blijkt een voorstelling uit de negentiende eeuw. Tot de Tweede Wereldoorlog traden predikanten vaak op als volksopvoeders en opiniemakers, maar met de toenemende ontkerkelijking werden sociaal bewogen predikanten steeds vaker actievoerders, critici van zowel kerk als overheid. Dit boek is van harte aanbevolen aan GroenLinksers om hun kennis van de sociale betrokkenheid van gelovigen bij te spijkeren, iets wat hard nodig is op een moment dat religie op een nieuwe manier weer volop in het publieke debat aanwezig is.

Erica Meijers

Len Wie kent niet zijn prents tegen kernwapens? De vredesproblematiek ligt hem na aan het hart, vertelde tekenaar Len Munnik enkele jaren geleden in Trouw. ‘Die omsluit zoveel. Begrip voor elkaar, respect voor elkaar. Iedereen te eten geven. En niet eerst ik.’ Toen Len Munnik in 1972 in die krant zijn eerste prent publiceerde, was dat het begin van een nu veertig jaar durende carrière als cartoonist. Hij stond eerst dagelijks links onderin op pagina drie, daarna op dezelfde plek op

de voorpagina en vervolgens op Podium. Rode draad in zijn werk is het vertrouwen in idealen als de weg om de samenleving prettiger te maken en de planeet bewoonbaar te houden. In 1996 won hij de Inktspotprijs. Recent werkt hij ook aan kinderboeken en schilderijen. In de Grote Kerk van Breda is tot en met 26 augustus een overzichtstentoonstelling van Munniks werk te zien, Trouw aan je idealen. Toegang is gratis.

Zie lenmunnik.nl

Opruimen Als iedereen een beetje doet, doen we samen een heleboel. Op 21 september is het Keep it clean day, de dag om zwerfafval op te ruimen. Meedoen? Je wandelt naar buiten, pakt wat rotzooi op en stopt het in de prullenbak. Klaar!

Zie Keepitcleanday.nl

Bevlogen Theologen. Geëngageerde predikanten in de negentiende en twintigste eeuw, Paul Werkman en Rolf van der Woude (red.), Uitgeverij Verloren, 494 p., 38 euro AUGUSTUS 2012 / GROENLINKS MAGAZINE

media&meer

Groen moet je doen Stadslandbouw Vanuit het Zuiden Visies op een groene economie zijn vaak Westers georiënteerd: hergebruik van grondstoffen en belasting op verspilling. Met de bundel Denkend aan duurzaamheid – Zeven visies op groene en eerlijke economieën vanuit het Zuiden willen de ngo’s Both ENDS en Cordaid lezers inspireren met nieuwe ideeën. Zeven Zuidelijke visionairs laten hun oplossingen zien; van groene daken in Caïro tot blauwe luchten in Beijing. Visies waarbij ontwikkelingslanden niet buiten de boot vallen. Zoals samenstellers Hans van de Veen en Han van de Wiel in het voorwoord zeggen: ‘plekken waar wij wel grondstoffen en producten vandaan halen maar nauwelijks inspiratie’. Zij ontdekken achter de verhalen een opvallende constante: een terugkeer naar de menselijke maat.

Zie bothends.nl / cordaid.nl

Syrië Maarten Zeegers studeerde islamitisch recht in het Syrische Damascus toen de vlam in de pan sloeg en opstanden tegen het regime uitbraken. Hij was er om onderzoek te doen naar drie dingen waar je er in het openbaar niet over praat: seks, politiek en religie. Het boek dat hij daarover wilde schrijven, werd door de opstand meteen actueel. In Wij zijn Arabieren verhaalt hij losjes over zijn leven in Syrië en geeft hij een inkijkje in een land waar buitenlandse journalisten niet gewenst zijn.

Dat deed hij ook anoniem voor verschillende kranten, totdat hij vorig jaar werd opgepakt en wegens deze ‘illegale journalistieke praktijken’ het land werd uitgezet.

Wij zijn Arabieren - Portret van ondoordringbaar Syrië, Maarten Zeegers, Uitgeverij Podium, 240 p., 18,50 euro

‘Ontwikkelingslanden zijn plekken waar wij wel grondstoffen en producten vandaan halen, maar nauwelijks inspiratie’ GROENLINKS MAGAZINE / AUGUSTUS 2012

Zelf actie ondernemen voor een betere wereld. Huibert de Leede (35) is stadslandbouwer. Met ‘Uit je eigen stad’ brengt hij het verbouwen van voedsel naar de Rotterdammer toe.

‘In, voor en met de stad voedsel produceren, dat is stadslandbouw. Wij doen dat in Rotterdam. De groente verbouwen we op anderhalve hectare braakliggende grond bij het Marconiplein; de komende tien jaar blijft deze grond beschikbaar. In april gingen de eerste zaadjes de grond in en nu al verkopen we de eerste groente.

Daarnaast zijn we een loods aan het opknappen waarin we begin september een restaurant en een winkel openen. In de loods gaan we ook kippen houden en vis kweken.

We willen stadsbewoners weer verbinden met de productie van hun eten; de productie dichtbij brengen. Het is een sociale opgave om samen eten te produceren. Gezond, duurzaam, maar vooral lekker eten. We hebben een vrijwilligerspool van zo’n zeventig buurtbewoners; zij doen allerlei klussen. Maar we werken professioneel.

We hebben bijvoorbeeld ook een tuinder die betaald wordt. “Uit je eigen stad” is een bedrijf. Dat is een verschil tussen ons en andere stadslandbouwprojecten: wij willen het rendabel maken en er een boterham aan kunnen verdienen. Daar zit een spanningsgebied met onze ideële doelstelling. Maar om van die doelstelling een succes te maken, moet je ook financieel duurzaam zijn. Als je voedsel levert aan lokale horeca, moet je wel constant zijn.

Stadslandbouw kan kleinschalig en grootschalig zijn, van buurtmoestuinen en eten verbouwen op je balkon tot een echt bedrijf.

We hebben voorbeelden van stadslandbouwprojecten in Amerika bezocht, waar het idee is ontstaan. Voedsel produceren kan op alle denkbare plekken. In onbruik geraakte industrielocaties, op kantoordaken, in voormalige showrooms of tijdelijk bruikbare groenstroken. Alles wordt afgestemd op de dynamiek van de stad.

Samen met de twee andere oprichters werk ik fulltime voor “Uit je eigen stad”. Ik ben organisatiedeskundige, zij komen uit de vastgoed en landbouw. Met onze achtergrond vullen we elkaar goed aan. We zijn alle drie echte stadsbewoners, maar met een boerenhart. Anderhalf jaar geleden hebben we onze banen opgezegd om vol voor dit project te gaan. We zijn nu druk met de opbouw van de keten: productie, logistiek, lokale afzet, winkel, restaurant. Op termijn willen we in Rotterdam vierduizend maaltijden per week produceren en in meerdere steden zitten. We denken aan Amsterdam, Utrecht en Amersfoort.’

Marc van Dijck Je groene idealen in de praktijk: doen! Tips voor deze rubriek van harte welkom op magazine@groenlinks.nl 25

Opinie

Kansen pakken, kansen missen Er ligt een prachtig plan klaar voor hervorming van de woningmarkt: Wonen 4.0. Helaas hebben politiek Den Haag en nu ook GroenLinks het terzijde geschoven.

Een gemiste kans, vindt Ynskje van Meurs.

G

‘Geld van huurders, de armste groepen in Nederland, gaat hiermee rechtstreeks naar de algemene middelen’ 26

roene kansen voor Nederland. Zo heet het programma waar GroenLinks de verkiezingen voor 12 september mee ingaat. Maar met die focus dreigen we andere kansen te missen. De woningmarkt vlot trekken is een speerpunt van bijna alle politieke partijen, leren de media. Juist op dit terrein ligt een gouden kans voor het oprapen. Die kans heeft het congres op 30 juni gemist.

Want wat is er aan de hand? Op 23 mei 2012 presenteerden de organisaties van de kopers, huurders, verkopers en verhuurders een akkoord om de woningmarkt te hervormen: Wonen 4.0. In dit plan wordt steun van de overheid (hypotheekrenteaftrek en huurtoeslag) ondergebracht in één woontoeslag voor mensen met een lager of bescheiden middeninkomen. Ook bepaalt de kwaliteit van een woning (zoals grootte, ligging of luxe) de huurprijs van een woning, net zoals dat met een koopprijs het geval is.

Dat voorstel komt niets te vroeg, want de woningmarkt zit muurvast. Kopers stellen een aankoop uit vanwege onzekerheid over de hypotheekrenteaftrek, huiseigenaren zien de prijzen alleen maar dalen. Huurders verhuizen niet omdat ze financieel slechter af zijn of domweg niet aan de beurt komen. Ontwikkelende partijen haken een voor een af en bouwen niet meer. Door Wonen 4.0 over te nemen kan de politiek de woningmarkt openbreken. Maar politiek Den Haag legde Wonen 4.0 naast zich neer. Ook GroenLinks legde het ter zijde in het conceptprogramma.

De afdeling Groningen diende een motie in om in ieder geval de uitgangspunten van Wonen 4.0 te omarmen; die motie is massaal aangenomen.

Het slechte nieuws is dat het definitieve programma daar niet op aansluit. Bij mijn weten komt GroenLinks op voor de ‘have nots’, de ‘outsiders’,

mensen die weinig kansen krijgen van de gevestigde orde. Op de woningmarkt zijn dit huurders en jongeren. Het gros van de huurders en jongeren woont in een sociale huurwoning omdat zij geen eigen woning kunnen betalen. Daar is niets mis mee en die mensen moeten vooral betaalbaar wonen, al dan niet met huurtoeslag. In het programma zijn juist deze groepen de klos.

Teleurstellend was bijvoorbeeld de reactie van het partijbestuur op een amendement van de landelijke werkgroep Wonen: de korting op de huurtoeslag wordt niet teruggedraaid. Daarnaast is kwalijk dat huurders met een inkomen boven 33.000 euro volgens het Lenteakkoord jaarlijks meer huur gaan betalen, los van de kwaliteit van hun woning.

Het argument is om ‘scheefwonen’ tegen te gaan, huurders met een wat hoger inkomen in een sociale huurwoning zouden te weinig huur betalen en de doorstroming tegenhouden. Maar deze scheefwoners profiteren niet van de hypotheekrenteaftrek en krijgen geen huurtoeslag. Ze kosten de belastingbetaler geen cent en houden geld over om in de economie te investeren.

De grootste misser zit hierin: de extra inkomsten die dit oplevert, gaan naar de corporaties. In het Lenteakkoord zijn die corporaties op hun beurt verplicht om met ingang van 2013 – via de zogenoemde verhuurdersheffing – mee te betalen aan de kosten van de huurtoeslag. Een bezuiniging op overheidsuitgaven die het kabinet-Rutte voor ogen had met ingang van 2014. Met steun van GroenLinks is deze naar voren gehaald. De heffing is een veelvoud van de inkomsten die verhuurders van de ‘scheefwoners’ zouden incasseren. Geld van huurders, de armste groepen in Nederland, gaat hiermee rechtstreeks naar de algemene middelen en komt niet ten goede aan de volkshuisvesting. Dit terwijl kopers op allerlei manieren voordeel krijgen, zoals premies voor starters en een blijvende hypotheekrentaftrek voor het gros van de kopers.

Al met al heeft het congres de nieuwe fractie met een onduidelijke agenda opgezadeld. Dat valt de congresgangers niet kwalijk te nemen; de verhuurdersheffing wordt bijvoorbeeld nergens in het programma genoemd. De uitweg voor de fractie is niet zo ingewikkeld: Wonen 4.0 nog eens goed bestuderen en daarnaar handelen tijdens de coalitiebesprekingen. Vanuit Groningen gunnen we de Haagse fractie die ruimte van harte. < Ynskje van Meurs, lid van de afdeling Groningen AUGUSTUS 2012 / GROENLINKS MAGAZINE

Arbeidsmigratie: driedubbel winst Kleurrijk Platform vindt dat GroenLinks een migratiebeleid moet ontwikkelen dat Nederland uit de rechtse impasse trekt. Een voorzet van deze landelijke werkgroep voor een GroenLinkse visie op arbeidsmigratie: een arbeidsvisum van zes maanden, met gerede kans op verlenging.

N

og altijd wordt de politieke en maatschappelijke discussie rondom arbeidsmigratie bepaald door clichés, vooroordelen en onjuistheden. Dat maakt het bespreken van innovatieve voorstellen moeilijk. Het is daarom bewonderenswaardig dat het congres op 30 juni de motie van Kleurrijk Platform (ondersteund door Feministisch Netwerk en GroenLinksPlus) heeft aangenomen om een vernieuwde visie rondom arbeidsmigratie te ontwikkelen. We kunnen niet langer om deze discussie heen. Het meest rechtse kabinet van naoorlogs Nederland heeft een frontale aanval uitgevoerd op migratie en participatie van immigranten. Daarmee heeft het kabinet Nederland van de rest van de EU geïsoleerd op het thema migratie.

Hoog tijd dus voor GroenLinks om met een progressief alternatief te komen. De geschiedenis laat zien dat mensen bij economische tegenwind haard en huis verlaten om geluk en werk elders te vinden. Deze mensen worden door rechts krampachtig buiten de poorten van Nederland en Europa gehouden. Ze worden niet toegelaten, waarmee rechts niet alleen hen tekortdoet, maar ons allen. Het vergrijzende Europa heeft migranten nodig. Steeds meer vertrekken liever naar China of de VS. Migranten leveren een belangrijke bijdrage aan de samenleving. De beweringen van rechts dat migratie te veel kost, blijken niet te kloppen; meerdere studies hebben het tegengestelde bewezen. Evenmin is er enig bewijs voor de stelling dat hoger geschoolde migranten meer bijdragen dan laaggeschoolden – nog los van de vraag of GROENLINKS MAGAZINE / AUGUSTUS 2012

Werkgroep Kleurrijk Platform houdt zich bezig met het bevorderen van diversiteit binnen GroenLinks en het ontwikkelen van een constructief diversiteitsbeleid. Dat betekent dat we te maken hebben met verschillende thema’s: discriminatie aan de poort (uitgaansleven, arbeidsmarkt), inburgeringsbeleid en migratiebeleid in al zijn aspecten.

er waterdichte rekenmethoden zijn om dergelijke berekeningen accuraat uit te voeren. Beide typen migranten, zowel de ‘hoofden’ als de ‘handen’, leveren een meerwaarde. Hoger en lager opgeleiden verzorgen voor elkaar een infrastructuur – cultureel, politiek, religieus – waar de samenleving als geheel ook van profiteert.

Mensen, geen arbeidsmiddelen De uitdaging waar we voor staan, is dan ook hoe we migranten welkom kunnen heten én hen goede kansen kunnen bieden, zodat ze een waardevolle aanvulling zijn op onze arbeidsmarkt en in onze samenleving. Kleurrijk Platform wil een nieuwe en vooral GroenLinkse visie. Een visie die verdere ontwikkeling voor alle betrokkenen mogelijk maakt. Het beleid moet arbeidsmobiliteit niet belemmeren en een goede rechtspositie bevorderen om te voorkomen dat er een tweedeling op de arbeidsmarkt ontstaat tussen werknemers met volledige en met beperkte rechten. Een dergelijke tweedeling maakt migranten kwetsbaar voor uitbuiting.

In de visie van GroenLinks moet duidelijk worden dat arbeidsmigratie over mensen gaat en niet over arbeidsmiddelen. Daarom vindt Kleurrijk Platform dat GroenLinks arbeidsmigratie moet koppelen aan een perspectief op integratie en deelname in de samenleving. Nederland kan zich niet permitteren om dezelfde fouten van de jaren zeventig te maken, toen het ontbreken van een duidelijk integratieperspectief tot uitsluiting en spanningen in de samenleving leidde.

Kleurrijk Platform stelt een triple win model op arbeidsmigratie voor, waarbij de belangen van migrant, herkomstland en ontvangend land in evenwicht zijn. Een model waarin migranten de ruimte en kansen krijgen om naar Nederland te komen, om te werken én om desgewenst – tijdelijk – weer terug te gaan naar het herkomstland zonder hier opgebouwde rechten te verspelen.

Laten we een arbeidsvisum invoeren van zes maanden, waarin iemand de tijd heeft om werk te vinden. Is werk gevonden, dan wordt het visum verlengd en worden (verblijfs)rechten opgebouwd. Een dergelijk sterke arbeids- en verblijfsrechtelijke positie is in onze visie hét basiselement voor een flexibel en modern arbeidsmigratiebeleid. De migrant heeft in een nieuw land kansen gevonden; de extended familie in herkomstlanden wordt geholpen; wij hebben een waardevolle toevoeging aan onze economie en geluk. Duidelijk een triple win model. < Kleurrijk Platform

27

h Groenen.nl De brief van Hans Boer en het stukje van Jos van der Lans in het laatste GroenLinks Magazine zijn mij uit het hart gegrepen. Ik ben van mening dat politiek rechts/ links niet meer van deze tijd is. Zo makkelijk als wij steeds weer nieuwe logo’s en affiches laten ontwerpen, zo moeilijk wordt er gedaan over de naamsverandering. Van mij mag dat links er wel uit: wij zijn niet links, we zijn ook niet rechts, wij zijn voor duurzaamheid!

Door een naamsverandering komen we ook ‘los van links’, met de SP en PvdA hebben wij niks. Wij kiezen voor duurzaam: ecologie, groene economie, solidariteit. Laten we daar nou eens werk van maken. Dat zou ons ook een prachtige middenpositie geven in het politieke landschap. Zo zouden we veel van onze thema’s kunnen inbrengen ook bij een coalitie met CDA en ChristenUnie en, waarom niet, VVD. Ik was blij met het Lenteakkoord, een

28

brieven geweldige prestatie waar we op door moeten borduren.

Als we ons los kunnen maken van ‘links’, zouden veel meer kiezers naar ons toetrekken.

Daarom nu de oproep aan velen: laten we ons los maken van ‘links’ en groeien naar Groenen.nl.

Will Kranenburg, raadslid Leidschendam-Voorburg, bestuurslid Linker Wang

Winkeltijden Als winkelier van twee natuurvoedingswinkels, een Ekoplaza in Arnhem en een Van Nature in Nijmegen, ben ik het hartgrondig eens met Arend Wesdijk (Nieuwsbrief, 22 juni 2012) wat betreft zijn standpunt over winkelopeningstijden. Naar mijn mening heeft GroenLinks de gevolgen van het vrij laten van de openingstijden danig onderschat. Het is voor de kleine zelfstandige weer een aderlating, want hij heeft zijn rustdag hard nodig. Door de beslissing bij de gemeenten te leggen, krijg je in elke gemeen-

Brieven van maximaal 250 woorden zijn welkom, voor in het Magazine of op de site. De redactie behoudt zich het recht voor brieven ingekort of niet te plaatsen.

te een oorlog tussen de supermarkten en grote winkelketens enerzijds en de kleine zelfstandigen anderzijds; en ik ken de uitslag al. Dus, kies je voor de winkel op de hoek, breek dan de winkeltijdenwet niet open.

Om met Janis Joplin te spreken: ‘Freedom is just another word for nothing left to loose.’

Rudie Wijnen, Nijmegen

Vuile handen?

In het laatste GroenLinks Magazine licht Hans Boer toe waarom hij zich niet meer thuis voelt binnen GroenLinks. Hoewel niet iedereen dezelfde stap zet als hij – opzeggen – hoor ik zijn argumenten vaker. Behalve afzonderlijke politieke besluiten van de fractie waarover je van mening kunt verschillen, signaleert hij ook trends in de partij die uiteindelijk tot zijn besluit leiden, zoals het toenemend liberalisme, partijcentralisme en invloed boven ideaal. Over sommige punten kan ik kort zijn: in Kunduz hebben we niks te zoeken, het is onverantwoord

om een maatschappelijk gedragen pensioenakkoord op deze wijze om zeep te brengen, het is gemakkelijk genoeg om mensen te ontslaan en nutsbedrijven horen overheidsbedrijven te zijn. En hoe heftig betrokken je je ook kunt voelen bij de impact van dergelijke besluiten, je kunt er ook over van mening verschillen: misschien kun je toch iets nuttigs doen in Kunduz, het pensioenakkoord wordt voor een groot deel door jongeren betaald en het gaat niet om nog makkelijker ontslaan, maar om sneller weer aan het werk geraken. Het begrotingsakkoord voor 2013 roept bij mij aanzienlijk warmere gevoelens op dan bij Hans. Het is natuurlijk niet fijn om medeverantwoordelijk te zijn voor zo veel lastenverzwaringen. Ik heb er een tijdje buikpijn van gehad. De echte vraag is of we er genoeg voor terugkrijgen. En de wezenlijke onderliggende vraag is of we bereid zijn tot compromissen.

In het akkoord zitten genoeg trendbreuken (vergroening,

AUGUSTUS 2012 / GROENLINKS MAGAZINE

ontwikkelingssamenwerking, compensatie lagere inkomens, hypotheken, geen Wet werken naar vermogen, werkgevers betalen WW) om het te rechtvaardigen. Ik zie geen enkele andere manier waarop we dit hadden kunnen bereiken. Toch doet dit akkoord blijkbaar pijn bij velen.

GroenLinks heeft moeite met de macht. Macht betekent vuile handen maken, compromissen sluiten. Dat voelt al snel als principes inleveren. We hebben immers principiële vragen over de huidige maatschappelijke ordening. We zouden die zo graag wezenlijk veranderen, principieel sociaal en principieel groen en liefst snel een beetje. Ik denk ook af en toe: weg met de banken, weg met Shell; laten we ons eigen groene hoekje gaan inrichten; stuur CEO’s elk jaar een maand op stage in Soedan; en andere wilde gedachten. Maar dan bedenk ik al snel: ging het

niet ook om het bestrijden van onderdrukking en uitbuiting?

Daarover gaat het GroenLinksliberalisme wat mij betreft: dat niemand een ander zal onderdrukken en dat onderdrukkende structuren dus afgebroken dienen te worden. Alleen grotere individuele vrijheid kan ons verder brengen. Dat is niet beginselloos, zoals Hans Boer schrijft. Ja, we zullen – en daarin zijn we te weinig expliciet en te weinig zichtbaar – solidair moeten zijn, maar daarin zal ruimte moeten zijn voor de menselijke pluraliteit en dus ieders individualiteit. Daarvoor moeten we vuile handen willen maken. Als we een trend kunnen keren dan is dat niet alleen gerechtvaardigd, maar ook een plicht.

Hans Sietsma, bestuurslid afdeling Groningen

Lees de hele brief op magazine. groenlinks.nl/brieven

Online lezen Meer brieven op magazine.groenlinks.nl/brieven Foutieve plaatsing zonnepanelen Naar aanleiding van de coverfoto van het vorige Magazine wijst Paul Rebers op het belang van juiste plaatsing van zonnecellen: niet in de schaduw.

Meer opinieartikelen op magazine.groenlinks.nl/ opiniemagazine Bezuinig op verspilling In de totale keten van ‘boer tot bord’

gaat in Nederland naar schatting dertig tot veertig procent van al het voedsel verloren door onnodige verspilling. Dat kost in totaal ongeveer 3,6 miljard euro per jaar. Als we toch moeten bezuinigen, zegt DWARS, waarom dan niet op verspilling?

Ontwikkelingssamenwerking: het kind en het badwater

De gemiddelde Afrikaan heeft het de afgelopen jaren iets beter gekregen, dat klopt, en de groeicijfers zijn hoog. Maar die groei is grotendeels pervers, schrijft Jan Ruyssenaars in een reactie op het laatste Magazine. Bezuinigen op de hulp is gevaarlijk en slecht.

Een sociaalliberale rustdag Arend Wesdijk vindt niet dat een verruiming van de winkeltijdenwet mensen de ‘vrije keuze’ laat; het is juist funest voor kleine middenstanders en daarmee ook voor de sociale cohesie in de wijk. Zijn voorstel: verplicht iedere winkel een dag dicht te gaan, maar laat de winkelier zelf kiezen welke dag.

GROENLINKS MAGAZINE / AUGUSTUS 2012

jos Vrijzinnigheid & tolerantie Mag ik u iemand voorstellen? Christiaan S., woonachtig in Kerkhoven* en aldaar ambtenaar van de burgerlijke stand.

Hij heeft volgens eigen telling inmiddels 476 paren in de echt verbonden. Hij is er goed in. Hij heeft een intuïtie ontwikkeld voor het type stel dat tegenover hem plaats neemt; zenuwachtig, vrolijk of statig – hij weet tijdens de plechtigheid precies de juiste toon te treffen. Zijn succesformule: een gedegen voorgesprek + jarenlange ervaring + een grabbelton aan kwinkslagen en anekdotes waar voor ieder wat passends in zit.

Behalve voor homoparen.

Sorry, maar daar lukt het niet bij. Hij kan het niet. Zo is hij niet opgevoed. Toen hij in 1993 beëdigd werd, was dat ook geen kwestie. Van hem mogen ze trouwen. Maar je moet alleen niet aan hem vragen zo’n huwelijk af te sluiten. Dat gaat niet. Dan hapert zijn succesformule. Het hoeft ook niet, want meerdere beëdigde trouwambtenaarcollega’s hebben aangegeven zo’n plechtigheid met liefde te zullen voltrekken.

Toch raakt Christiaan S. zijn bijbaan kwijt. Hij staat namelijk te boek als weigerambtenaar. En die moeten of iets doen wat ze niet willen of ze worden ontslagen. Dat er in Kerkhoven geen homotrouwprobleem is, is niet relevant. De meerderheid in de Tweede Kamer wil dat weigerambtenaren uit hun ambt worden ontzet.

Christiaan S. begrijpt niet dat partijen die zich liberaal en vrijzinnig noemen vooropgaan in deze – ja, hij kan niet anders noemen – heksenjacht. Hij had altijd gedacht dat vrijzinnigheid iets met tolerantie te maken had, maar vermoedelijk heeft hij dat niet helemaal goed begrepen. Ook vrijzinnigen kunnen kennelijk niet zonder vijandsbeeld: de weigerambtenaar als vleesgeworden homofoob. Hallo! Hij is geen homohater, hij wil ze alleen niet trouwen. En eerlijk gezegd kan hij zich ook niet een homostel voorstellen dat door hem getrouwd zou willen worden. Wie wil het belangrijkste uur van zijn leven doorbrengen met een ex-weigerambtenaar?

Maar goed, trouwen kunnen homostellen probleemloos, in Kerkhoven, in Lutjebroek, in Giethoorn; ja, in elke gemeente. Dus welk hoger politiek doel dient de verdere vervolging van weigerambtenaren? Die verdwijnen vanzelf, want nieuwe trouwambtenaren weten nu waar ze aan beginnen. Waarom mag hij niet gewoon blijven? Hij heeft nog wel een mailtje gestuurd naar de woordvoerders in de Tweede Kamer. Kunt u het me nog eens uitleggen?

Nooit echt antwoord gekregen.

Volgend jaar trouwt zijn lievelingsnichtje. Ze heeft altijd gezegd dat ze bij hem wil trouwen. Hij vreest dat hij haar zal moeten teleurstellen.

Hij is verdoemd. Hij is weigerambtenaar.

Jos van der Lans is cultuurpsycholoog en publicist. Voor GroenLinks was hij lid van de Eerste Kamer. Volg hem via: www.josvdlans.nl en/of @josvanderlans. * Christiaan S. en Kerkhoven zijn niet de echte namen. De betrokkene wil om begrijpelijke redenen liever anoniem blijven.

29

Duizenden vrijwilligers zetten zich in voor de campagne Tijdens de verkiezingscampagne gaan duizenden vrijwilligers voor ons de straat op.

Zij zetten zich in om een goed verkiezingsresultaat voor GroenLinks te realiseren.

We stellen er graag drie aan u voor. We hebben hen gevraagd wat hun motivatie is om mee te helpen en wat ze tijdens de campagne gaan doen.

Naam: Paul Vermast Leeftijd: 35 jaar Beroep: gemeenteraadslid in Dronten

Waarom vind je het belangrijk om mee te helpen?

“Als gemeenteraadslid ben ik natuurlijk gewend om GroenLinks uit te dragen. In de aanloop naar de verkiezingen van september is er alle reden om een stapje extra te zetten.

In de campagne hebben we nog een hoop werk te verzetten om te komen tot een mooi resultaat. Als we allemaal dat stapje extra zetten, komt dat zeker goed.”

Wat ga je doen voor GroenLinks?

“Ik help het webteam van het landelijke bureau. Dat ondersteunt de lokale webmasters altijd bij vragen en problemen, maar komt daar door de verkiezingsdrukte niet meer aan toe. Daarom spring ik de komende tijd in, zodat hopelijk alle lokale websites ook actueel zijn. Juist in campagnetijd is dat extra belangrijk!”

Collegereeks Waardevolle Economie Bureau de Helling en de GroenLinks-Academie organiseren dit najaar een collegereeks over Waardevolle Economie. In vijf lezingen gaan we met verschillende deskundigen op zoek naar de oorzaken van de crisis en groene en sociale antwoorden hierop. Data: van 29 oktober tot en met 26 november. Locatie: Utrecht. Meer informatie: bureaudehelling.nl/agenda.

30

Naam: Menno Slaats Leeftijd: 30 jaar Beroep: hovenier

Wil je ook vrijwilliger worden? Meld je dan aan via actief.groenlinks.nl.

Naam: Linda Kiewiet Leeftijd: 38 jaar Beroep: senior marketing manager

Waarom vind je het belangrijk om mee te helpen?

“Om de boodschap niet alleen op papier uit te dragen, maar ook op straat. Veel GroenLinksers staan daar misschien niet om te springen, maar het is juist erg leuk om te doen: een praatje maken en mensen overtuigen. Vaak blijken mensen een verkeerde inschatting te maken van onze standpunten en kunnen ze er na een kort gesprek toch mee instemmen. Daarnaast is het een erg gezellige groep mensen die campagne voert, voor mij ook een reden om mee te helpen.”

Waarom vind je het belangrijk om mee te helpen?

“Ik wil natuurlijk een zo groot mogelijk GroenLinks, zodat we een stem hebben in toekomstig beleid. Ik vind het belangrijk dat duurzaamheid, rechtszekerheid en gelijke kansen niet vergeten worden de komende jaren, en daarvoor heeft GroenLinks het meeste oog. Het tij zit op dit moment niet helemaal mee, maar als we veel ons gezicht laten zien en onze ideeën goed over de bühne brengen, kunnen we sterk uit de verkiezingsstrijd komen.”

Wat ga je doen voor GroenLinks?

“Zo vaak als mogelijk ga ik met de festivaltour mee om mensen in het land enthousiast te maken voor onze groene en sociale standpunten. En natuurlijk ga ik meehelpen met de lokale campagne in Eindhoven. Zodat we 12 september ook daar heel veel stemmen krijgen!”

Wat ga je doen voor GroenLinks?

“In mijn woonplaats, Dordrecht, help ik mee met het lokale campagneteam. Onder andere flyers schrijven en daarna uitdelen als we de straat op gaan. Ook heb ik voor het eerst met het landelijke actieteam meegedaan. Bij het festival Over het IJ hebben we bezoekers gefotografeerd die via GroenLinks een ‘groene groet’ stuurden. Deze zomer kun je ons op nog veel meer festivals tegenkomen!

Het lijkt misschien vroeg, maar veel mensen reageren juist enthousiast dat we nu al bezig zijn.”

Dit katern is een uitgave van het Landelijk Bureau GroenLinks.

Vooraankondiging vacatures Partijbestuur In 2013 komen er twee vacatures in het Partijbestuur: bestuurslid Financieel Beleid (penningmeester) en bestuurslid Europa en Internationaal. De kandidatencommissie gaat in het najaar aan de slag. Meer informatie volgt in de digitale nieuwsbrief en op de website groenlinks.nl/vacatures

AUGUSTUS 2012 / GROENLINKS MAGAZINE

Colofon

Ineke, Mariko en Bruno bedankt!

Voor drie Tweede Kamerleden was het congres van 30 juni jl. hun laatste als Kamerlid.

Ineke van Gent, Mariko Peters en Bruno Braakhuis stelden zich niet herkiesbaar. Ze werden voor hun werk uitvoerig bedankt door partijvoorzitter Heleen Weening en kregen groot applaus van het congres.

Langstzittend Kamerlid van de drie is vicefractievoorzitter Ineke van Gent. Sinds 1998 heeft ze zich met ziel en zaligheid ingezet voor sociale rechtvaardigheid, groene politiek en een solidaire, vreedzame samenleving. Nu vindt ze het tijd voor nieuwe uitdagingen. Ze viel op als een scherp en gepassioneerd debater en een zeer betrokken politica op vooral de sociale themaâ&#x20AC;&#x2122;s.

Ze diende talloze initiatiefwetten in, vaak ook samen met collegaâ&#x20AC;&#x2122;s van andere partijen. Met het CDA maakte Van Gent haar meest recente wetsvoorstel om flexibel werken mogelijk te maken. Met het afsluiten van het Lenteakkoord eind april heeft Van Gent een van haar laatste grote politieke klussen geklaard. In totaal zat Van Gent bijna 25 jaar in de politiek.

Heldin Van de partij krijgt Van Gent als geschenk een naar eigen inzicht in te vullen symposium aangeboden. â&#x20AC;&#x153;Je bent honderd procent GroenLinks, je bent in hart en nieren een partijvrouwâ&#x20AC;?, sprak partijvoorzitter Weening op het congres Van Gent toe: â&#x20AC;&#x153;Ineke, je bent een inhoudelijke duizendpoot, alle onderwerpen â&#x20AC;&#x201C; van financiĂŤn tot homorechten â&#x20AC;&#x201C; kon je aan en dat pĂĄkte je ook aan, op een manier zoals alleen jij dat kan. Veertien jaar in de Kamer, veertien jaar onze GroenLinkse heldin.â&#x20AC;?

Bruno Braakhuis neemt na ĂŠĂŠn periode afscheid van de Kamer. Hij blikt tevreden terug op zijn periode, maar wil terug naar het bedrijfsleven.

Braakhuis is woordvoerder financiĂŤn en economische zaken. Hij boekte tastbare resultaten in debatten over de financiĂŤle crisis, telecom en belastingontwijking. Zo zorgde hij voor een

GROENLINKS MAGAZINE / AUGUSTUS 2012

GroenLinks Magazine is een uitgave van het partijbestuur van GroenLinks en verschijnt 6 maal per jaar in druk. Het wordt samengesteld door een onafhankelijke redactie, die werkt op basis van een redactiestatuut.

Abonnement Leden van GroenLinks ontvangen het blad gratis. Anderen kunnen zich abonneren voor â&#x201A;Ź 17,50 per jaar. Er is een gesproken editie beschikbaar voor mensen met een leeshandicap. Opgave via het Landelijk Bureau van GroenLinks Postbus 8008 3503 RA Utrecht Bezoekadres: Oudegracht 312 Utrecht tel. 030 2399900 info@groenlinks.nl www.groenlinks.nl

Mariko Peters en Ineke van Gent worden in de bloemen gezet. Ze nemen afscheid op hun laatste congres als Kamerlid. Bruno Braakhuis was niet aanwezig op het congres.

Kamermeerderheid voor netneutraliteit, waardoor telecomaanbieders geen extra kosten meer mogen rekenen voor gebruik van hun netwerk.

Hart en ziel Mariko Peters stond na de val van het laatste kabinet-Balkenende aan de wieg van de voortzetting van de Nederlandse samenwerking met Afghanistan, waar zij vroeger als diplomaat werkte. Ze is woordvoerder buitenlandse zaken, cultuur en media. Petersâ&#x20AC;&#x2122; verzet tegen de cultuurbezuinigingen werd in het Lenteakkoord bekroond. Onlangs lanceerde zij een initiatiefvoorstel voor meer transparantie van bestuur: de Nieuwe Wob. â&#x20AC;&#x153;Ik denk dat ik voor heel veel GroenLinksers spreek als ik zeg hoe sterk ik jouw drive bewonderâ&#x20AC;?, sprak Weening haar toe. â&#x20AC;&#x153;Goede tijden of slechte tijden, Mariko gaat altijd door. Met hart en ziel. Geweldig zoals je strijdt voor de kwetsbaren in de wereld.â&#x20AC;?

Recordaantal leden op verkiezingscongres Op zaterdag 30 juni vond het 31ste GroenLinks-congres plaats in Vredenburg Leidsche Rijn (Utrecht).

Ruim 1600 leden zorgden voor een recordopkomst. Zij spraken over het verkiezingsprogramma â&#x20AC;&#x153;Groene kansen voor Nederlandâ&#x20AC;? en stelden de kandidatenlijst vast voor de Tweede Kamerverkiezingen. Lijsttrekker Jolande Sap presenteerde vol vertrouwen het team waarmee ze de verkiezingen ingaat: â&#x20AC;&#x153;Met deze fantastische kandidatenlijst boordevol talent en ervaring gaan we keihard aan de slag. Want een sterk GroenLinks kan na 12 september een sleutelrol spelen in een groener en socialer Nederland.â&#x20AC;? Het congres nam het advies van de kandidatencommissie voor de top van de lijst volledig over: Bram van Ojik, Liesbeth van Tongeren, Jesse Klaver en Linda Voortman kwamen op plaatsen 2 tot en met 5. Bij de plaatsen 6 tot 10 stegen de

GroenLinks Magazine Nr. 4, augustus 2012

zittende Kamerleden Rik Grashoff (6) en Arjan El Fassed (7). Niels van den Berge en Corinne Ellemeet kwamen op plaats 8 en 9. Tofik Dibi werd gekozen op plaats 10. In haar speech benadrukte Jolande Sap dat in de afgelopen tien jaar vijf kabinetten hebben gefaald in het aanpakken van de grote uitdagingen waar Nederland voor staat. â&#x20AC;&#x153;De tijd is nu om de omslag te maken naar een sociale en groene toekomst. Dat kan met een groene economie waar de vervuiler betaalt en waar werken wordt beloond. Het levert duizenden banen op; Duitsland en Denemarken bewijzen het. DĂĄt is wat wij voor Nederland willen.â&#x20AC;?

Lees alles over het laatste congres, het verkiezingsprogramma en de kandidaten op congres.groenlinks.nl.

Lees het verslag dat GroenLinks Magazine maakte, op magazine.groenlinks.nl/ congres30juni12.

Redactie Carolien Ceton (hoofdredacteur), Marc van Dijck (redacteur), Harmen Binnema, Lara de Brito, Katinka Eikelenboom, Simon Otjes en Lin Tabak.

Redactieadres: Postbus 8008 3503 RA Utrecht tel. 030 2399909 magazine@groenlinks.nl magazine.groenlinks.nl Aan dit nummer werkten verder mee: Rinske Bijl, Jurjen Donkers, Pieter Geenen, Kleurrijk Platform, Jos van der Lans, Erica Meijers, Ynskje van Meurs, Margot Scheerder, Noortje Thijssen, Pepijn Vloemans, Michiel Wijnbergh en Marije Wilmink.

Vormgeving Ruparo (Ivo Sikkema en Ingeborg Seelemann), Amsterdam www.ruparo.nl Druk Meijer Rotatie op 100% kringlooppapier.

ISSN 1380 3700 Advertenties Adviesbureau Cadex tel. 0111 643307 www.cadex.nl Tweede Kamerfractie GroenLinks Postbus 20018 2500 EA Den Haag tel. 070 3183030 fax 070 3182685 groenlinks@tweedekamer.nl Sluitingsdatum 10 september (verschijnt 29 september)

Contact t

"ESFTXJK[JHJOH EPPSHFWFO mijn.groenlinks.nl

t

$POUBDU NFU MBOEFMJKL CFTUVVS webmasters: groenlinks.nl/contact/service

t

$POUBDU NFU 5XFFEF ,BNFSMFEFO groenlinks.nl/contact/ publieksdienst

t

*OIPVEFMJKLF WSBHFO PWFS (SPFO-JOLT plannen en -beleid: groenlinks.nl/contact/ publieksdienst

t

-BOEFMJKL #VSFBV (SPFO-JOLT Postbus 8008 3503 RA Utrecht (030) 2 39 99 00 Bezoekadres: Oudegracht 312 3511 PK Utrecht.

31

GroenLinkser als zelfstandig ondernemer ‘Het geeft een kick om alles

ZELF TE DOEN’

Naam: April Ranshuijsen Leeftijd: 35 jaar Beroep: spreker en trainer Missie: een inclusieve samenleving waaraan iedereen naar vermogen kan bijdragen

‘Ik heb van mijn fysieke beperking mijn kracht gemaakt’, stelt April Ranshuijsen. Als zelfstandig ondernemer, kampioen rolstoelhockey, actief lid van een cliëntenwerkgroep én steunfractielid voor GroenLinks in Nijmegen zet ze eigenhandig vooroordelen over gehandicapten op losse schroeven. ‘Je hebt zelf invloed op het beeld dat andere mensen van jou hebben. Klopt het met wat je wilt bereiken? Of moet je het veranderen? Door mijn spierziekte ben ik ervaringsdeskundige geworden op het gebied van empowerment en beeldvorming.

Dat gebruik ik in mijn lezingen en trainingen.

Vaak hoor ik achteraf dat mensen door mij hun beeld over mensen in een rolstoel hebben bijgesteld.’

In overleg met haar opdrachtgevers – overheid, bedrijven, non-profitorganisaties – bedenkt ze trainingen en workshops op maat.

Haar opleiding als theatermaker komt hierbij goed van pas. Zo werkt ze met rollenspelen en probeert ze op een creatieve manier

32

buiten de bestaande kaders te denken. Haar onderneming bestaat nu twee jaar. ‘Ik ben een ondernemend persoon, met een eigen visie.

Het is moeilijk om daar een perfect passende baan in loondienst bij te vinden. Ook kan ik als zelfstandige veel beter mijn eigen tijd indelen en mijn energie doseren.’ Het ondernemerschap geeft haar veel voldoening. ‘Mentaal en fysiek werken op elkaar door. Het geeft me een kick om alles zelf te doen, en daar krijg ik weer meer energie van.’

Toch kleven er ook risico’s aan het zelfstandig ondernemerschap. De inkomensonzekerheid bijvoorbeeld. Ranshuijsen staat daarom achter de punten uit het GroenLinks-verkiezingsprogramma om de positie van freelancers te verbeteren. ‘Arbeidsongeschiktheidsverzekeringen en pensioenopbouw moeten toegankelijker worden. De tijden zijn nou eenmaal veranderd, steeds meer mensen willen flexibel werken.’

Winnaarsmentaliteit Ranshuijsen heeft ook ambities op het politieke vlak. ‘Van jongs af aan kom ik op voor de belangen van anderen. De afgelopen tijd kwam ik op voor iets dat ook mezelf aangaat: het persoonsgebonden budget (pgb). Met het

pgb kunnen mensen de regie over hun eigen leven houden. Die autonomie is zo essentieel voor het gevoel van eigenwaarde. Met de clientenwerkgroep heb ik gelobbyd voor behoud van het pgb, en intensief contact gehad met het ministerie, de staatssecretaris en Tweede Kamerleden. Iedereen zei altijd al tegen me dat ik de politiek in moet, maar nu is de vlam echt overgeslagen.’ Inmiddels is ze lid van de steunfractie van GroenLinks in Nijmegen.

Dat ze ooit de stap naar de landelijke politiek maakt, sluit ze zeker niet uit.

Ondanks haar drukke agenda vindt Ranshuijsen ook tijd om te sporten. Ze koos voor rolstoelhockey. ‘Er zijn ook andere sporten die ik zou kunnen doen, maar de meesten zou ik door mijn beperking alleen op een laag niveau kunnen beoefenen. Bij rolstoelhockey kan ik toch aan de top spelen.’ Ranshuijsen behoort tot de beste spelers van de wereld: in september 2011 won ze de internationale Canadian Challenge Cup voor individueel rolstoelhockey.

En ze werd al tweemaal kampioen met het Nederlandse team: in 2004 wereldkampioen en in 2012 Europees kampioen. ‘Ik heb een echte winnaarsmentaliteit’, concludeert ze dan ook.

‘Ik wil overal het maximale uit halen.’ < Rinske Bijl

AUGUSTUS 2012 / GROENLINKS MAGAZINE

FOTO RINSKE BIJL

&werk

lb