GroenLinks Magazine mei 2011

GROENLINKS magazine UITGAVE VAN GROENLINKS - nummer 3 - mei 2011

Kaalslag van democratie in Hongarije

Digitale vrijheid versus auteursrechten

Onderkant arbeidsmarkt wacht miljardenbezuiniging

Verbod

Succes

Duitse Groenen duurt voort

op discriminatie of ruim baan voor het vrije woord?

W

in actie

Wie: Sarah Haaij Wat: Reist vanaf 3 mei met een schoolbus drie en een halve maand lang via de historische handelsroute van Marco Polo naar Beijing. Langs de route worden scholen bezocht en gefilmd Waarom: Omdat kinderen overal ter wereld recht hebben op goed basisonderwijs.

Kinderen in Nederland kunnen de Kids4kids expeditie volgen via www.kids4kidsproject.com foto Michiel Wijnbergh

GRÜnen nemen de leiding

6

eerlijk delen

Klaver wil niet bezuinigen op onderkant arbeidsmarkt

10

hongarije Democratie in zwaar weer

22

GROENLINKS MAGAZINE UITGAVE VAN GROENLINKS - NUMMER 3 - MEI 2011

Kaalslag van democratie in Hongarije

Digitale vrijheid versus auteursrechten

Onderkant arbeidsmarkt wacht miljardenbezuiniging

Verbod

Succes

Duitse Groenen duurt voort

op discriminatie of ruim baan voor het vrije woord?

Cover: Een moskee in Haarlem werd in 2007 beklad met ­racistische tekens en leu­ zen. Ook wer­ den de ramen ingegooid met stenen.

Foto Joost van den Broek/hollandse hoogte

Wie bewaakt de bewakers?

GroenLinks in discussie over democratie.

Op pagina 25.

Manifestatie: schoon genoeg van kernenergie 15

Joan Flikweert is guerrilla gardener 27

open debat

G

redactie

en antidiscriminatiewetgeving: een afweging

6

Rechten ‘GroenLinks is erg sterk in inhoudelijke onderbouwing, maar in het huidige politieke debat doen argumenten er eigenlijk niet meer zoveel toe’, zei Liesbeth van Tongeren in het vorige Magazine. We moeten niet altijd in de weer zijn met cijfertjes, maar een gevoelsdiscours ontwikkelen dat meer mensen aanspreekt. Ik bied bij deze maar meteen mijn excuses aan, want dit Magazine begint toch weer met cijfertjes.

De verhoudingen tussen verschillende bevolkingsgroepen in Nederland staan al jaren onder druk. Bij dramatische incidenten zoals de schietpartij in Alphen aan de Rijn wordt direct gevraagd naar de afkomst van de dader – alsof je daarmee de kern van het gebeurde te pakken hebt. Frits Bolkestein beweerde in een interview eind vorig jaar dat het verstandiger is voor orthodoxe – dus zichtbaar religieuze – joden om te emigreren, gezien de omvang die het antisemitisme in Nederland inmiddels zou hebben aangenomen. Maar waar hebben we het nu precies over? Wie wordt er gediscrimineerd, door wie, hoe vaak en op welke manier? Ik kan het niet helpen, maar op dat soort momenten word ik toch weer nieuwsgierig naar de cijfertjes.

auteurs 12 rechten

Onze cultuur bevriest

GroenLinkser in de zorg Ada Keur 32

En verder 2 In actie 14 Korte berichten 20 Media & meer 24 Opinie 26 Brieven 26 Strip 27 Online lezen 28 Partijkatern

Discriminatie in daad moet strafbaar zijn, daarover kan iedereen het makkelijk eens zijn. Maar met discriminatie in woord begeef je je op een ander terrein: dat van de vrijheid van meningsuiting. Mensen mogen zich vrijelijk uitspreken, maar mensen in kwetsbare posities – groepen die vaak het mikpunt zijn van discriminatie – mogen zich beroepen op het grondrecht bescherming tegen discriminatie. Twee rechten die botsen; om daartussen de balans te vinden is nog niet zo makkelijk. Of het recht van kunstenaars om te kunnen beschikken over – en te kunnen verdienen aan – hun eigen creatie, tegenover het recht van iedereen om vrijelijk te kunnen opereren op het internet. Of het recht om mee te kunnen doen aan de maatschappij via werk, wat niet voor iedereen even vanzelfsprekend is. Rechten waarover we het misschien niet altijd meteen eens zijn, maar waarmee – zo mag je toch hopen – binnen een democratisch bestel behoedzaam wordt omgesprongen. Totdat blijkt dat in een democratisch mede-EU-lid basisrechten als het recht op een vrije pers zonder pardon de nek om worden gedraaid.

Wat rest is het recht op opstand, zoals Kees Kalkman bepleit in zijn opinieartikel over Libië. Dan is het niet langer een kwestie van afwegen, dan moeten we gewoon partij kiezen. Voor wie, en met welke middelen zetten we die keuze kracht bij? Daar kunnen wij het in Nederland en in dit blad gelukkig flink over oneens zijn.

Carolien Ceton Waarnemend hoofdredacteur

foto jet budelman/hollandse hoogte

Zw

wijgen is fout Ooit was Nederland gidsland op het gebied van mensenrechten, maar nu zijn we Europa’s zorgenkindje als het gaat om etnische verhoudingen. ‘In tijden van crisis moet je kunnen terugvallen op wettelijk vastgelegde rechten.’ door Carolien Ceton

D

e Raad van Europa tikte Nederland herhaaldelijk op de vingers en Europees mensenrechtencommissaris Thomas Hammarberg hekelde de diepe tweedeling in de maatschappij. Is het werkelijk zo slecht gesteld met de interetnische verhoudingen in Nederland? En wat kunnen we daaraan doen? Aan het woord zijn Marija Davidovicˇ, juridisch onderzoeker; Tofik Dibi, Tweede Kamerlid en Raymond Nethe van de kritische joodse organisatie Een Ander Joods Geluid.

Marija Davidovicˇ: ‘Je moet je richten op de balans tussen verschillende

foto bert kommerij

grondrechten’

komt vooral doordat mensen vaak geen aangifte doen. ‘Dankzij surveys weten we dat er veel meer plaatsvindt. Zolang je beschikt over kleine aantallen, moet je altijd voorzichtig blijven in je conclusies. Maar het monitorproject loopt al jaren en wordt altijd op dezelfde manier uitgevoerd; daardoor kunnen we de grote trends toch ontwaren.’

De Monitor analyseert niet alleen de cijfers van discriminatoire delicten, maar ook de maatschappelijke reactie erop. Davidovicˇ: ‘Discriminatie van verschillende etnische groepen roept een verschillende mate van weerstand op. Bij sommige groepen is er een lagere tolerantiegrens voor discriminatie; dan zie je ook dat de discriminatie veel verzet oproept. Bij andere groepen wordt er makkelijker op gereageerd.’ Om welke groepen het dan gaat, verandert met de tijd. ‘Tien tot twintig jaar terug waren het de Antillianen en Surinamers die er heel slecht vanaf kwamen, nu zijn het de Marokkanen.’ Bij antisemitische incidenten ligt de tolerantiegrens erg laag, wat zich vertaalt in een grote bereidheid om er iets tegen te doen. ‘Als we kijken naar de cijfers is er veel vaker sprake van geweld en discriminatie tegen moslims, maar dat haalt het nieuws veel minder.

De bereidheid om discriminatie tegen moslims aan te pakken is dan ook veel lager.’ Juist die lage bereidheid is gevaarlijk en zet de etnische verhoudingen binnen Nederland onder druk.

Groepsbelediging

Marija Davidovicˇ is stadsdeelraadslid voor GroenLinks in Amsterdam Oost en als onderzoeker verbonden aan de Monitor Racisme & Extremisme, een tweejaarlijkse rapportage die uiteenlopende vormen van rassendiscriminatie, antisemitisme en extremisme in kaart brengt. Davidovicˇ: ‘De Monitor onderzoekt enerzijds de discriminatieverboden – discriminerende belediging, verspreiding van discriminerende teksten, enzovoort – en anderzijds racistisch geweld. De nieuwste cijfers gaan over 2009: het monitoronderzoek steunt op allerlei jaarcijfers en loopt daardoor altijd een jaar achter.’ Het totale aantal gevallen van discriminatie en geweld dat door het Openbaar Ministerie geregistreerd wordt, lijkt niet groot, maar dat

Een van de manieren om discriminatie aan te pakken is het verbieden van discriminerende belediging. Het is in Nederland strafbaar om iemand uit te schelden op grond van zijn ras, geloofsovertuiging of seksuele voorkeur. Tofik Dibi wil juist op dit punt een debat aangaan. ‘Hate crimes – de klappen – moet je streng bestraffen, maar hate speech – de woorden – moet je decriminaliseren. Ik wil eens goed bekijken welke wettelijke beperkingen we nu hebben op de vrijheid van meningsuiting, en daar misschien een aantal van schrappen.’ Voor Dibi staat het open debat voorop, en daarvoor moet iedereen vrijuit kunnen spreken. Spil in dit debat is artikel 137c dat discriminerende beledigingen of groepsbelediging verbiedt; het artikel waarop PVV-voorman

‘Elk incident is er één te veel’ Raymond Nethe van Een Ander Joods Geluid zit enkele dagen later aan tafel, en geeft zijn visie op het besprokene. ‘Natuurlijk moet je alles eerlijk kunnen zeggen, maar de grens ligt bij respect voor de ander. Je mag wel hard zijn in het politieke debat, dat hebben de grote politieke partijen in het verleden te weinig gedaan.’ Nethe benadrukt het belang van dialoog en onderling contact om spanningen weg te nemen. ‘Excessen zoals het bekladden van synagogen

8

en moskeeën, of bepaalde uitspraken die worden gedaan tijdens voetbalwedstrijden, moet je aanpakken. Praten met die jongens helpt. Onlangs riep een speler van ADO Den Haag in de euforie na een overwinning “we gaan op jodenjacht”, later heeft hij spijt betuigd en is hij geschorst door club en KNVB. Ik ben het met Dibi eens dat de voetbalclub hier zelf tegen op moet treden.’ Nethe brengt ook het incident op 4 mei enkele jaren geleden in herinnering, waarbij jonge-

ren in Amsterdam met herdenkingskransen gingen voetballen. ‘Er zijn toen verschillende initiatieven genomen, zoals een voetbalwedstrijd tussen joodse- en moslimjongeren. En er is veel voorlichting gegeven over bijvoorbeeld de rol die Marokko heeft gespeeld in de Tweede Wereldoorlog – een deel van de Marokkanen heeft met de geallieerden meegevochten. Dat helpt om de ideeën van die jongeren over joden te relativeren. Vaak weten ze amper waar ze het over hebben;

mei 2011 / GROENLINKS MAGAZINE

Geert Wilders onder meer is aangeklaagd. Dibi ziet weinig in het proces: ‘Het Wildersproces toont aan hoe diep de verdeeldheid is geworden in Nederland. Het zal alleen maar verliezers opleveren.’ Maar is het dan geen haatzaaien wat Wilders doet, waarmee hij bepaalde groeperingen veel schade berokkent? Dibi: ‘GroenLinks verdedigt de vrijheid van meningsuiting van Wilders terwijl hij daarmee heel veel mensen in Nederland beschadigt, dat klopt. Daarom is het ook onze plicht om hem verbaal alle hoeken van de Kamer te laten zien. Maar de oplossing is níet om hem de mond te snoeren.’ Dibi ziet het als een opdracht om vooral de jongere generatie te leren om de kracht van het woord te gebruiken. ‘Ik hoor allochtone én autochtone jongeren vaak beweren dat “Wilders er toch zelf om vraagt”. Ik kan me daar boos over maken, en wil ze inspireren om de ideeën van Wilders te bestrijden met hun eigen ideeën. Om op die manier te laten zien hoe belangrijk het is dat je in een land woont waar je vrijelijk met elkaar kunt discussiëren. Daar waar je in een land als bijvoorbeeld Marokko heel veel dingen niet kunt zeggen.’

Artikel 137c is helemaal niet bedoeld om mensen het zwijgen op te leggen, vindt Davidovicˇ, maar om een benedengrens aan te leggen in omgangsvormen. ‘Ook verbale discriminatie kan enorme gevolgen hebben. Je hoeft niet bedreigd te worden om je bedreigd te voelen. Dat leidt dan tot vermijdingsgedrag; homostellen die in een an-

De cijfers Het aantal gevallen van discriminatie die het Openbaar Ministerie registreerde, daalde van 232 in 2008 naar 160 in 2009. Bij 119 van die 160 gevallen gaat het om discriminerende belediging; de meest voorkomende discriminatievorm. Er wordt het vaakst gediscrimineerd op grond van ras. Dit cijfer laat ook de grootste daling zien (18%), terwijl het relatieve aandeel antisemitische discriminatiefeiten juist toenam (ook 18%).

Racistisch geweld laat al jaren een dalende trend zien, met daarbinnen een steeds kleiner aandeel antisemitisch geweld. Uitzondering hierop is 2009 dat juist een lichte stijging van antisemitisch geweld laat zien, wat zeer waarschijnlijk samenhangt met de Gaza-oorlog begin 2009. In 2009 werden 148 geweldsincidenten geregistreerd (216 in 2008), waarbij het aantal antisemitische incidenten steeg van 14 naar 18 en het aantal anti-islamitische incidenten daalde van 89 naar 52.

Raymond Nethe: ‘Het is belangrijk dat je elkaar niet gaat isoleren’

hun mening wordt vooral beïnvloed door berichtgeving uit het Midden-Oosten. Als de spanningen daar oplopen, nemen hier de incidenten toe.’

Het Joods Marokkaans Netwerk verricht veel goed werk, vertelt Nethe. ‘Op bijeenkomsten van dat netwerk komen veel jongeren af. Dat is nodig. Je moet elkaar niet isoleren, maar zorgen dat er contact tussen de gemeenschappen blijft bestaan. Ook op

GROENLINKS MAGAZINE / mei 2011

dere wijk gaan wonen bijvoorbeeld. Dus moet je mensen erop aan kunnen spreken welk gedrag in de maatschappij ongewenst is. Ook bij groepsbelediging moet je ergens een grens leggen, waarop gehandhaafd wordt.’

Balans Grondrechten kunnen botsen, maar je moet nooit de één voor de ander opofferen, vindt Davidovicˇ. ‘Als je je concentreert op één enkel onrecht, of het nu antidiscriminatie is of het vrije woord, is dat in het belang van een paar mensen.

Als je focust op de balans tússen de verschillende grondrechten, is dat in het belang van de maatschappij als geheel. Als je die balans kwijtraakt, geef je de bescherming van bepaalde waarden op. Dat je als je iemand met een keppeltje op ziet lopen niet de Hitlergroet mag brengen bijvoorbeeld.’ Dibi ziet dat heel anders: ‘Die bescherming geef je niet op. Je strijdt alleen op een andere en volgens mij effectievere manier. Scheldpartijen als vieze gore stinkmoslim, ik heb ze vaak genoeg naar mijn hoofd gekregen. Dan denk ik:

boboniveau is er overleg. In verschillende Amsterdamse stadsdelen zijn gesprekken georganiseerd, je hebt de Marokkaanse buurtvaders, allerlei verschillende mensen vieren tezamen het Suikerfeest. Dat zijn allemaal manieren om elkaar te vinden, en dat is de enige manier om een maatschappij te creëren waar we op een normale manier kunnen samenleven. Je moet altijd proberen met elkaar in gesprek te komen.’ Alleen in laatste instantie moet je aangifte doen, vindt

Nethe, als het een dusdanig ernstig incident betreft dat het echt niet anders kan. ‘Maar ik denk dat je daar op zichzelf niet zo veel mee bereikt. Wij moeten het als samenleving zelf doen.’

Nethe juicht Dibi’s plan om in gesprek te gaan met PVV-stemmers toe. ‘We moeten PVV-stemmers niet wegzetten als foute club. De meeste mensen hebben niet zo’n vastomlijnd idee waarom ze op een >

9

DE NIEUWE KEUKEN…

Natuurlijke materialen, energiezuinige apparatuur, oerdegelijk vakmanschap. Ontworpen en uitgevoerd volgens uw eigen wensen.

Bernhagen Natuurkeukens, Traay 196-198, Driebergen-Rijsenburg, tel. (0343) 755 006. info@natuurkeukens.nl www.natuurkeukens.nl

…NATUURLIJK MOOI

natuurkampeerterrein Landgoed Old Putten Oud landgoed met parkbos, beek, ruime plaatsen, kampvuurplaats, ‘huiskamer’, verse broodjes, knutselen, kindvriendelijk, ideaal voor jonge gezinnen, wandel- en

Adverteren in GroenLinks Magazine?

fietsgebied, trekkershutten, comforthut. Midden in de natuur gelegen op 500 m van vestingstadje Elburg. * Groenlinks 10% korting op kamperen

Adviesburo

Cadex

0111 643307 | info@cadex.nl | www.cadex.nl

info@oldputten.nl

tel. 0525-68 19 38

www.oldputten.nl

uw mediagids op milieugebied

co2 markt Doe mee, koop co2 Voor een beter klimaat en een groene economie Op de CO2markt kun je CO2-uitstootrechten van de Europese industrie wegkopen en deze rechten laten vernietigen. Voor elk recht dat je koopt, voorkom je gegarandeerd dat er een ton CO2 de lucht in gaat. De CO2markt is een nieuwe manier om je CO2 te compenseren: betrouwbaar en effectief.

*

www.co2markt.eu

compenseer nu en koop uitstootrechten op via www.co2markt.eu

^

Tofik Dibi: ‘Er bestaat geen copyright op woorden’

Foto Bob Bronshoff

gooi het er maar uit. Soms is dat de eerste stap op weg naar vooruitgang. Een van de redenen dat het debat de afgelopen jaren zo explosief is geworden, is omdat veel zaken te lang onder de oppervlakte bleven. Ik zou het erg vinden als we daar weer naar terug zouden gaan.’ Davidovicˇ reageert: ‘Ik vind het knap dat jij er zo mee om kunt gaan. Maar dat doe je wel vanuit een comfortabele positie binnen de maatschappij. Voor mensen in een kwetsbaarder positie is dat een stuk ingewikkelder. Voor hen moet je een vangnet hebben.

Wat blijft er anders over voor iemand die op straat continu wordt uitgescholden, maar daarvoor niet langer bescherming kan zoeken bij de politie?’

Schelden in het stadion In de voetbalstadions van Nederland worden joden als groep veelvuldig uitgescholden. Gaat het dan om – antisemitische – groepsbelediging die strafbaar gesteld moet worden? Een ingewikkelde kwestie, want ‘jood’ is een geuzennaam van Ajax, en dus een scheldwoord dat supporters van andere clubs gebruiken als – negatief – synoniem voor ‘Ajacied’. Het verband met etniciteit en religie is nagenoeg verdwenen. Davidovicˇ: ‘Maar het blijft extreem ongemakkelijk. Uitlatingen als “Hamas Hamas, joden aan het gas” kunnen niet door de beugel: daarvoor word je veroordeeld.’ Dibi: ‘Maar waarom moet dat door de rechter worden opgelegd? Regel dat als voetbalclub. Je moet mensen ook zelf verantwoordelijk maken voor hun woorden. Er bestaat echt geen copyright op woorden.’ Daarmee ga je wel voorbij aan een van de kerntaken van de overheid, vindt Davidovicˇ: ‘De overheid moet bepaalde groepen beschermen en het recht handhaven. Als je zegt: wij vinden dat zo’n club dat zelf moet doen, leg je heel veel bij het individu en de betrokken partijen.

Die keuze voor individualisering is gevaarlijk. Bij discriminatie wordt er steeds meer van uitgegaan dat je een klacht moet indienen en het allemaal zelf moet oplossen. Maar als individu is het heel erg moeilijk om een trend vast te stellen die je kan helpen om discriminatie te bewijzen. Wordt iemand beschuldigd van burenoverlast omdat hij herrie maakt, of omdat het een buitenlander is?

Met een groot aantal voorvallen krijg je de grote

> bepaalde partij stemmen. Dat geldt voor alle partijen.’ Discriminatie van moslims komt vaker voor dan van joden, maar roept minder maatschappelijke weerstand op, beaamt Nethe.

‘Maar het is belangrijker dat je niet in getallen gaat denken. Elk incident is er één te veel.’ En de maatschappelijke bereidheid om in het geweer te komen tegen discriminatie van moslims? ‘Dat zal komen, naarmate er meer bekendheid ontstaat met de

GROENLINKS MAGAZINE / mei 2011

moslimgemeenschap en die ook zelf meer naar buiten gaat treden. In een gesprek met een moskeebestuur werd ons eens gezegd: “Ja maar jongens, wij hebben zelf ook heel veel last van dat groepje Marokkaanse jongeren dat zich misdraagt. Dat doen ze ook naar ons toe.” Naar je eigen gemeenschap toe is het moeilijk om dat soort dingen naar buiten te brengen, maar het is goed als dat eerlijk gezegd wordt.’

lijn in het vizier en heb je misschien een zaak, maar als individu heb je die positie niet.’

In gesprek Wat kunnen we doen aan een klimaat waarin onverdraagzaamheid steeds meer de norm wordt?

Dibi: ‘We kunnen enorme vooruitgang boeken in dit debat als GroenLinks als linkse partij ook met PVV-stemmers in gesprek zou gaan. Dat moet je niet overlaten aan Wilders. De zorgen van de PVV-aanhang zijn ook onze zorgen: de oma die vervreemdt van haar wijk, omdat zoveel buren de taal niet spreken. Of de homoseksuele man die vroeger demonstreerde voor gelijke rechten voor immigranten maar nu door hun kinderen in elkaar wordt geslagen. We worden boos om dezelfde dingen, maar wij hebben alleen maar afstand genomen. Ik wil die mensen de komende tijd actief op gaan zoeken, om te beginnen met een bijeenkomst in Limburg.’ Dibi wil nadrukkelijk een onderscheid maken tussen de PVV als partij en haar kiezers. ‘Die kiezers moeten onze prioriteit zijn. Dat zijn ook onze mensen. Die linksrechtstegenstelling tussen de PVV en GroenLinks is slecht voor iedereen. En ondertussen hollen we alleen maar van incident naar incident.’

Dibi wil niet met PVV-stemmers praten uit electorale overwegingen, maar om het contact te herstellen. Hij wil over het eigen partijbelang heenkijken en een visie ontwikkelen op de langere termijn. Toch is het juist het gebrek aan een langetermijnvisie in Dibi’s hate speech-verhaal waar Davidovicˇ keer op keer over valt. ‘In tijden van crisis moet je kunnen terugvallen op wettelijk vastgelegde rechten, zeker als je kijkt naar de geschiedenis van de totstandkoming van die wetten. Met de Tweede Wereldoorlog vers in het geheugen zijn indertijd in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens een grote groep mensenrechten vastgelegd, die er vooral op gericht zijn om de kwetsbaren te beschermen. Als wetgever moet je niet in de waan van de dag wettelijk willen vastleggen wie wel of niet recht heeft op bescherming.’ < 11

Tast het bestaande auteurs­ recht onze digitale vrijheid aan? Vorig jaar strandde de discussie binnen GroenLinks, maar met de plannen voor een downloadverbod is de kwestie opnieuw urgent.

Help!

door Marije Wilmink

V

orig jaar maart viel in GroenLinks’ conceptverkiezingsprogramma te lezen dat het huidige auteursrecht – geldig tot zeventig jaar na de dood van de laatste rechthebbende – de vrije verspreiding van boeken, films, muziek en andere artistieke uitingen teveel tegenhoudt. Het leidt bovendien tot uitwassen.

Neem Walt Disneys rechtszaken tegen crèches en tienerfanclubs die Mickey Mouse op hun website afbeelden. Of het uitsterven van het samplen; muzikanten lopen niet graag het risico claims van platenmaatschappijen aan de broek te krijgen. GroenLinks pleitte daarom voor beperking van het auteursrecht tot commercieel hergebruik, en tot een periode van tien jaar na creatie van het kunstwerk.

Piratenpartij Gemiddeld wordt

97%

van de royalties in de eerste zeven jaren na verschijning van een werk geïncasseerd (Volkskrant, 2 april 2010) In het huidige systeem ontvangen schrijvers of musici minder dan

10%

van de opbrengst van hun inspanningen (idem) Slechts

10%

van de artiesten kan van auteursrechten leven. Die 10% ontvangt 90% van alle betaalde royalties (Smiers, 2009)

12

Dat schoot een aantal Nederlandse schrijvers en musici, waaronder Geert Mak en Jerney Kaagman, compleet in het verkeerde keelgat. In de Volkskrant kwamen ze tegen het voorstel in het geweer. GroenLinks zou een ‘piratenpartij’ zijn die makers een redelijke vergoeding voor hun werk wil ontzeggen en de zeggenschap over hun werk wil ontnemen.

Femke Halsema en Mariko Peters deden drie dagen later in dezelfde krant nog een moedige poging om het tij te keren. Het ging er juist om kunstenaars een sterkere onderhandelingspositie te geven tegenover uitgevers of producenten. Nu moeten makers vaak genoegen nemen met een miniem percentage van de opbrengsten. Maar het mocht niet meer baten. De fractie, geschrokken van de kritiek, keerde op haar schreden terug. In het definitieve verkiezingsprogramma staat nog wel dat de termijnen van het auteursrecht verkort moeten worden, maar concreter dan dat wordt het niet meer.

Downloadverbod Onlangs laaide de discussie weer op toen staatssecretaris Teeven zijn plannen voor een downloadverbod presenteerde. Critici roeren zich. Daphne van der Kroft van de organisatie Bits of Freedom, die opkomt voor digitale vrijheid: ‘Handhaving van zo’n verbod veronderstelt deep packet inspec-

tion: screening van de inhoud van alle internetverkeer. Het briefgeheim wordt dan als basisrecht overboord gegooid. Een ander probleem is dat Teeven steeds verzekert dat aanbieders aangepakt zullen worden, niet gewone internetgebruikers, maar dat helemaal niet kan garanderen. Hij wil het verbod namelijk in het civielrecht onderbrengen, wat maakt dat iedereen die dat wil zaken kan aanspannen. Het Uitgeversverbond liet al weten dat het ook individuele downloaders wil gaan aanklagen.’ Volgens Van der Kroft moet je vooral legale alternatieven stimuleren. ‘Mensen zijn echt wel bereid om te betalen voor goed aanbod. Kijk maar naar het succes van iTunes.’

Kyteman Volgens Judith Sargentini, die zich namens GroenLinks in het Europarlement sterk maakt voor digitale vrijheid, is het belangrijk om niet de eindgebruiker aan te slaan, maar de commercie. ‘Piratensites laten zien dat er geld te verdienen valt met downloaden. Zorg dat de makers daar hun deel van krijgen in de vorm van bulkcontracten, zoals cafés die nu afsluiten om muziek te mogen draaien. Je moet je verre houden van technieken als deep packet inspection. Het Franse systeem willen we helemáál niet achterna, waar mensen na drie keer illegaal downloaden afgesloten kunnen worden; zonder internettoegang kunnen mensen niet eens meer bankieren of werken. Er is een vorm van auteursrechthandhaving nodig die niet direct burgers raakt. Voorstanders van een downloadverbod denken dat mensen daardoor gaan betalen voor downloads, maar waarschijnlijk zullen ze gewoon minder downloaden. Verder zullen artiesten hun inkomenspositie via andere wegen moeten versterken. Denk aan wat musici zoals Kyteman doen: de platenmaatschappijen links laten liggen, muziek gratis weggeven en geld verdienen met optredens en merchandising.’

Romantische notie van het genie Joost Smiers, lid van de GroenLinks-werkgroep Cultuur, Kunst en Media, wil een veel fundamentelere discussie voeren dan die over inkorting van het mei 2011 / GROENLINKS MAGAZINE

foto Tom Purves

de cultuur bevriest auteursrecht. De oud-lector politicologie van de kunsten vindt het loutere feit dat artistieke uitingen tot persoonlijk eigendom worden gebombardeerd een gotspe. ‘Er gaat een enorm westers-romantische notie van de kunstenaar achter schuil. Het idee van het genie dat iets maakt uit het niets. Alsof artiesten geen deel uitmaken van een cultuur en voortborduren op een reeds bestaande schat aan beelden en teksten. Bach en Shakespeare pakten overal melodieën en teksten vandaan en gebruikten die in hun eigen werk. En wat voor moois leverde dat niet op! En nu mag een muzikant nog geen drie noten gebruiken die een ander eerder achter elkaar plakte? Zo bevries je de cultuur.’

Smiers benadrukt ook het voordeel van afschaffing van het auteursrecht voor kunstenaars. ‘Geld verdienen wordt makkelijker. Waarom brengen ze hun werk niet gewoon op de vrije markt en proberen er klanten voor te vinden? Zonder dat ze hun eigendomsrechten overdragen aan een aantal krachtpatsers die de markt domineren en met veel marketing blockbusters en bestsellers creëren?

Wat nodig is, is een normalisering van de markt.

Hoe? Door die dominante culturele conglomeraten fors veel kleiner te maken. Dat kan door het resoluut inzetten van het mededingingsrecht. Misschien kun je onder die verhoudingen als auteur of filmmaker of muzikant geen multimiljonair meer worden. Is dat zo’n aderlating, als daarmee oneinGROENLINKS MAGAZINE / mei 2011

dig veel meer kunstenaars kunnen leven van hun werk en er veel meer culturele diversiteit ontstaat?’

Nieuwe verdienmodellen Smiers gaat samen met filosoof Pieter Pekelharing een visiepamflet schrijven over een beter evenwicht tussen auteursbescherming en vrije toegang tot cultuur. Dit op verzoek van het Wetenschappelijk Bureau van GroenLinks. Directeur Dick Pels: ‘Veel mensen zijn er ongelukkig over dat de fractie vorig jaar terugkrabbelde nadat een elite van beroemde auteurs voor haar eigenbelang opkwam. Met dit pamflet willen we nieuwe ideeën hierover stimuleren.’ Pels meent dat vooral gefocust moet worden op alternatieve verdienmodellen die niet alleen grote namen maar ook kleine krabbelaars meer bestaanszekerheid geven. Pels: ‘De muziekindustrie is op dit vlak erg vooruitstrevend. Maar ook voor schrijvers zijn er alternatieven. Ikzelf schreef in 2003 een boek over Fortuyn. Daar verdiende ik niet veel mee, maar het leverde me wel een goede naam op. Daardoor werd ik veel gevraagd voor mediaoptredens en lezingen, en dát leidde tot nieuwe inkomsten. We moeten de eereconomie meer ruimte geven tegenover de geldeconomie. In de filmwereld is het lastiger, want voor grotere films heb je grote investeringen nodig. We moeten per domein van cultuurproductie gaan uitvogelen wat werkt.’ <

Gregg Michael Gillis, beter bekend als dj Girl Talk, speci­ aliseert in mashups – compo­ sities die zijn ontstaan uit het samenvoegen van meerdere, al bestaande muziekstukken – en sampling. Gillis heeft al zijn albums uitgebracht via het platenlabel Illegal Art. In 2007 trad hij op in Good Copy Bad Copy, een documentaire over auteursrecht en cultuur. In 2008 diende hij als proefper­ soon voor de fair use doctrine – in de VS staat auteursrecht beperkt gebruik van materi­ aal toe zonder toestemming van de rechthebbende – in de documentaire RiP!: A Remix Manifesto.

13

s Die Grünen binnenkort ‘kok in Groen-Rood kabinet’ Onder Gerhard Schröder (1998-2005) waren de Duitse Groenen ober in een kabinet met een sociaaldemocratische kok, zei Europarlementariër en voormalig partijvoorzitter Reinhard Bütikofer onlangs op een internationaal Groen congres. Hij voegde eraan toe dat ‘binnenkort de rollen misschien zijn omgekeerd’.

Sinds de overwinning in Baden-Württemberg heeft de partij in de peilingen de wind in de rug. Die Grünen stootten in ‘Porsche Country’ de conservatieven na 57 jaar van de troon, versloegen de sociaaldemocraten en sleepten hun eerste deelstaatpremier binnen. Volgens opiniepeiler Info GmbH hadden zij in

Berlijn 30 procent gescoord als daar eind april verkiezingen waren geweest in plaats van september aanstaande.

Dat is 3 procent meer dan de regerende SPD. In Bremen, dat op 22 mei stemt, staan ze op 24 procent (+ 7,5), en passeren daarmee de CDU die niet verder komt dan 22 procent. Een onderzoek van opiniepeiler TNS Emnid van 1 mei plaatst de Groenen en de sociaaldemocraten landelijk op gelijke hoogte: 24 procent.

Waarmee Groen-Rood bijna een absolute meerderheid zou hebben in de Bondsdag.

De partij dankt haar succes deels aan externe omstandigheden: de Fukushimaramp heeft in Duitsland het antikern­energiesentiment

aangewakkerd waarvan ze de politieke ‘eigenaar’ is. Regeringspartijen CDU en FDP verkeren in zwaar weer, de SPD kwam de verkiezingsnederlaag van 2005 nooit echt te boven en de opmars van Die Linke is allang gestopt.

Maar deels dankt ze het volgens Bütikofer aan eigen kracht. Op lokaal niveau heeft de partij bewezen regeringsrijp te zijn en ‘niet steeds de radicaalste oplossingen te eisen’. Ze heeft een brede, consistente agenda die ‘duurzaamheid verbindt met de noodzaak van het terugdringen van de staatsschuld’.

En haar netwerk bestrijkt alle lagen van de maatschappij.

Lin Tabak

Zwartboek om bibliotheken open te houden Scholieren van zeven scholen demonstreerden dinsdag 18 april voor een bibliotheek in de Haagse Schilderswijk. Ook GroenLinks Den Haag ziet niets in het collegevoorstel om het aantal bibliotheekfilialen in de stad terug te brengen van achttien naar twaalf, waardoor onder andere de vestiging in de Schilderswijk verdwijnt. Daarmee wil het college van B en W twee miljoen euro besparen.

Raadslid Arjen Kapteijns vindt dat bedrag niet opwegen tegen de nadelen: ‘Kinderen moeten in hun eigen wijk naar de bieb kunnen lopen of fietsen. Om te lezen, internetten of om een spreekbeurt voor te bereiden. Als de bibliotheek verder weg is, moet vaak een ouder mee en dan wordt de drempel direct veel hoger. De wijkbibliotheek is belangrijk voor kinderen, ouderen en mensen met een wat kleinere portemonnee, ook als ontmoetingsplek.’ De partij werkt aan een zwartboek met zorgen en wensen van bibliotheekbezoekers. De bekende schrijvers Marjan Berk, Koos Meinderts en Lydia Rood hebben ook een bijdrage ingestuurd.

Extra groen door guerrilla gardeners Zo’n 25 Groningse guerrilla gardeners leggen in hun stad een tuintje aan op het Ciboga-terrein, waar nog veel grond braak ligt. In en rond het paasweekend van 23 en 24 april is op zo’n vijftig plekken in het land door guerrilla gardeners voor extra groen gezorgd. Guerrilla gardeners nemen zelf de schop ter hand om bloemen en struiken te planten op plekken in hun eigen straat of buurt waarvan zij vinden dat die dat nodig hebben. GroenLinks ondersteunt de actie, die voor de vierde keer overal in het land plaatsvond.

Resultaten worden verzameld op de website www.guerrillagardeners.nl

‘De afgelasting onder­mijnt de bedoeling van de lezing: het bevorderen van het debat’ Klaas Breunissen, initiatiefnemer van de Noord-Hollandse Willem Arondéuslezing, nadat de lezing dit jaar werd afgelast omdat de inhoud ‘te partijpolitiek’ zou zijn.

> Zie magazine.groenlinks.nl/arondeus 14

mei 2011 / GROENLINKS MAGAZINE

kort Bouw kolencentrale gestopt Nuon heeft toegezegd tot 2020 geen kolen te zullen gebruiken in de elektriciteitscentrale in de Groningse Eemshaven. De elektriciteitsproducent noemt als redenen onder andere het stijgen van grondstofprijzen en de ‘constructieve dialoog’ met natuur- en milieuorganisaties, waaronder Greenpeace, de Waddenvereniging en de Natuur en Milieufederatie Groningen. De organisaties protesteren al jaren tegen de kolencentrale. Wel gaat Nuon gas stoken in de centrale; de betrokken organisaties trekken hun juridische bezwaren daartegen in. GroenLinks is blij met het besluit. Tweede Kamerlid Liesbeth van Tongeren sprak in een reactie van een ‘win-win-win’. RWE/Essent bouwt wel door aan een kolencentrale in de Eemshaven.

Volle Dam protesteert tegen kernenergie Enkele duizenden mensen bezochten zaterdag 16 april de manifestatie ‘Schoon genoeg van kernenergie’. GroenLinks was als een van de organisatoren met veel groene ballonnen duidelijk aanwezig op de Dam in Amsterdam. Inmiddels hebben ruim 84.000 mensen de petitie tegen een nieuwe kerncentrale getekend op de website www.schoongenoegvankernenergie.nl. > Lees een impressie van de manifestatie. Zie magazine.groenlinks.nl/ manifestatie

‘In een recente peiling stonden we op de zesde plaats. Omdat bijna alle hoger geplaatste partijen veel langer bestaan, ziet de pers ons als partij van de toekomst’ Abdelkader Zitouni, voorzitter van Groen Tunesië.

> Zie magazine.groenlinks.nl/tunesie

Twee Gedeputeerden In de provincies Utrecht en Groningen maakt GroenLinks na de Provinciale Statenverkiezingen van 2 maart deel uit van de coalitie. In alle provincies zijn de Gedeputeerde Staten inmiddels bekend.

Flevoland was begin mei de laatste. In de vorige periode maakte GroenLinks ook in twee provincies deel uit van de coalitie, toen in Noord-Holland en Zeeland. De nieuwe gedeputeerden voor GroenLinks zijn Wiebe van der Ploeg in Groningen en Mariëtte Pennarts in Utrecht, in de vorige periode waren zij beide fractievoorzitter in de provincie. In die periode had GroenLinks 31 Provinciale Statenleden; nu zijn dat er 34.

GROENLINKS MAGAZINE / mei 2011

Kunduz: complete helderheid vereist Tijdens het Kunduzdebat van dinsdag 26 april in de Tweede Kamer voerde Mariko Peters namens GroenLinks het woord. De voorwaarden voor de missie stonden bij dit eerste voortgangsdebat niet ter discussie, zegt Peters. ‘In januari hebben we na een bewogen debat ja gezegd tegen een missie met deze kenmerken. Dit laatste debat was vooral nodig om duidelijkheid te krijgen omtrent de training. We hebben nu zwart op wit dat de agenten achttien weken training krijgen en niet worden ingezet in een andere provincie, waar we de mensen niet in de gaten kunnen houden.’ Complete helderheid ten aanzien van alle kenmerken van de missie is een vereiste voor Peters. ‘Deze missie is het resultaat van een motie die wij hebben ingediend onder een totaal andere politieke constellatie.

Onder dit voor GroenLinks moeilijke politieke gesternte, met de PVV als de gedoogpartner, is het heel belangrijk om maximale verantwoording en toelichting te eisen; wij geven het

kabinet geen enkel voordeel van de twijfel.’ Die houding van GroenLinks heeft nu al tot een andere werkwijze bij het kabinet geleid, vindt Peters.

‘Het detailniveau van de brieven die het kabinet de Tweede Kamer schrijft, de uitgebreide briefings, dat is verfrissend beter. Deze openbaarheid en mate van verantwoording is winst voor de democratie.’

Zodra de missie haar huidige kenmerken niet meer vertoont, of zodra ze de haar gestelde taken niet meer kan volbrengen, ontstaat er een nieuwe situatie. Peters: ‘Dan zullen we moeten heroverwegen. Ik zeg niet automatisch: dan wordt het alsnog een nee. Je moet deze missie altijd weer beoordelen op grond van de op dat moment geldende omstandigheden.’ Of de missie in haar huidige vorm van start zal gaan, moet nog blijken. ‘Het grote werk begint met het controleren van de missie in de praktijk.’

Carolien Ceton

15

foto Klaas Fopma/hollandse hoogte

Eerlijk d 16

mei 2011 / GROENLINKS MAGAZINE

Bijna een jaar zit de voor­malig DWARS-­ voorzitter Jesse Klaver in de Tweede Kamer. Een van zijn belangrijkste actiepunten op dit moment is zijn strijd tegen de bezui­niging op de onderkant van de arbeids­markt. door Annet de Kruijf

H

alf april stuurde Tweede Kamerlid Jesse Klaver een mail naar de fractievoorzitters van GroenLinks in gemeenten en provincies met de oproep zich te verzetten tegen het conceptbestuursakkoord. In dit akkoord is onder meer opgenomen dat verschillende uitkeringen zoals de Wet werk en bijstand (WWB), de Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten (Wajong) en de Wet sociale werkvoorziening (WSW) worden samengevoegd in een Wet werken naar vermogen.

De gemeenten krijgen de verantwoordelijkheid voor de uitvoering.

Wet Saneren naar Vermogen

delen GROENLINKS MAGAZINE / mei 2011

Met die decentralisering is op zich niks mis vindt Klaver, maar dat de gemeenten niet voldoende geld krijgen om mensen behoorlijk aan het werk te kunnen helpen, is hem een doorn in het oog. ’Ik zou het eerder de Wet Saneren naar Vermogen noemen’, zegt Klaver, verwijzend naar de 2 miljard bezuinigingen. Klaver wil dat GroenLinksgemeenteraadsfracties moties indienen met het doel dat gemeenten op het VNG–congres in juni zullen besluiten om de bezuinigingen op de onderkant van de arbeidsmarkt uit het bestuursakkoord te halen. Er kwamen veel reacties binnen van de fractievoorzitters. ‘Heel positieve reacties, met name omdat we als fractie proberen samen te werken met andere geledingen.’ Zelf heeft hij een debat aangevraagd dat half mei in de Kamer aan de orde komt.

17

‘Ik verwonder me over het geringe contact tussen de geledingen in de partij’ En daar is het is het hem – naast de politieke efficiëntie – bij deze actie ook om te doen. ‘Toen ik voorzitter was van DWARS liep ik vaak op het Landelijk Bureau rond en verwonderde me over het geringe contact tussen de geledingen in de partij, met name tussen de lokale afdelingen en de Tweede Kamerfractie. Daar wil ik in ieder geval op mijn terreinen, Sociale Zaken en Onderwijs, verandering in brengen. Toen ik net als Tweede Kamerlid begonnen was, heb ik mensen van de onderwijswerkgroep en een aantal externe experts uitgenodigd om aan mijn keukentafel te komen praten over de onderwijsbegroting. En ik heb een wethoudersbijeenkomst georganiseerd over de WIM, de Wet investeren in mensen.’ In de door GroenLinks bepleite WIM heeft de gemeente de regie bij het begeleiden van mensen naar een reguliere baan. Als dit niet mogelijk is, sluit een individu een participatiecontract af met de gemeente, tegen een vergoeding van het wettelijk minimumloon. Klaver: ‘De WIM is ons voorstel voor het bundelen van WWB, WIJ, Wajong en WSW, waarbij het ons gaat om het meedoen van mensen.’

Verheffen

CV Vrije School (VMBO T): 1999 – 2004 Studie bachelor Social Work: 2004 – 2008 Schakelprogramma Politicologie (Universiteit van Amsterdam, niet afgerond) 2008 – 2009 Voorzitter DWARS: 2008 – 2009 Voorzitter CNV Jongeren: 2009 Lid Sociaal-Economische Raad: 2009 Lid Programmacommissie Tweede Kamerverkiezingen: 2009 Tweede Kamerlid: 2010 – heden

18

Een paar keer in het interview herhaalt Klaver dat het hem in de politiek om mensen gaat. Hij wil graag de vrijheid van zoveel mogelijk mensen vergroten en iedereen eerlijke kansen geven: ’Eerlijk delen is mijn motto. Eerlijk delen in de wereld, maar ook kansen eerlijk verdelen. Mijn denken over de verzorgingsstaat is gekleurd door het rapport van de Wetenschappelijke Raad voor Regeringsbeleid uit 2006 over verzekeren en verheffen. Verzekeren is mij niet ambitieus genoeg; verheffen hoort daar ook bij. Ik wil dat mensen in staat gesteld worden om hun hart te volgen, en hun talenten te ontplooien. Sommige mensen hebben daar wat hulp bij nodig, die moeten wij geven.´ En als mensen zelf geen behoefte hebben om verheven te worden? ’Als je geen zin hebt om te werken, zou het wel vreemd zijn als we zeggen: doe maar lekker niks, dan krijg je een uitkering. Uiteindelijk is dat wel het belastinggeld dat we met elkaar opbrengen. Om op sociale zekerheid de solidariteit van mensen te behouden moet je streng zijn. Niemand vindt het erg om belasting te betalen als dat wordt uitgegeven aan bijvoorbeeld gehandicapten die problemen hebben om aan het werk te komen. Dat ligt anders bij iemand die liever de hele dag computerspelletjes doet.’

Je wordt regelmatig getypeerd met de door Halsema geïntroduceerde termen vrijzinnig of links–­ liberaal. Hoe kijk je daar zelf tegenaan? ’Ik houd echt niet van etiketjes. Niet uit principe, maar ik kan er niets mee. Ik vind wat ik vind en dat is niet zo zwart-wit. Ik ben aan de ene kant heel moralistisch, met sterke opvattingen over wat goed is en wat kwaad. Aan de andere kant wil ik andere mensen niet in hun vrijheid beperken.’

Zo vond Klaver het verplichten van een maatschappelijke stage op scholen betuttelend. ‘Het woord betuttelen is niet zo goed gekozen, maar ik vind dat scholen dit zelf moeten kunnen bepalen. Ik ben voorstander van maatschappelijke stages, het zou goed zijn als scholen die invoeren en dat gebeurt ook al, maar stel het niet verplicht.

Vrijheid van onderwijs is voor mij heel erg belangrijk.’

Misverstanden Het motto ‘eerlijk delen’ past Klaver ook toe op die andere portefeuille van hem, het onderwijs. ’Eerlijk delen van kennis is zo belangrijk. Ik wil ervoor zorgen dat onderwijs toegankelijk is voor iedereen, dat je opleidingen kunt stapelen. Ik heb zelf ook een vmbo-diploma, terwijl ik nu in de Tweede Kamer zit.

Dat is inderdaad wel bijzonder op het cv van een Tweede Kamerlid. ’Er bestaan drie misverstanden over mij: dat ik uit Amsterdam kom, dat ik vwo heb gedaan en dat ik uit een zeer gegoede familie kom. Dat ligt allemaal een beetje anders. Ik kom uit Brabant, uit een familie van kleine ondernemers, die keihard hebben moeten werken. Mijn moeder was twintig toen ze mij kreeg van een Marokkaanse vader. Ik ben zonder hem opgegroeid. Mijn moeder heeft altijd gekozen voor economische zelfstandigheid, ze heeft onder meer een schoonheidsspecialistenpraktijk gehad, een friettent en nu is ze zorgmanager. Doordat ze zoveel moest werken, ben ik voornamelijk opgevoed door mijn opa en oma. Mijn opa heeft weliswaar alleen lagere school gedaan, maar hij is een echte intellectueel. Hij heeft me van kleins af aan gevoed met wijze lessen zoals “macht corrumpeert”, waardoor ik al vroeg aan het denken werd gezet.’

Klaver kreeg een vmbo-advies van docenten die niet veel vertrouwen in hem hadden. Zijn moeder had dat wel. ‘Ze zei: als mijn zoon bakker wil worden, wordt hij bakker, maar ik zie meer in hem. Toen ik tijdens mijn eindproject op het vmbo ontdekte wat mijn idealen waren, ben ik mei 2011 / GROENLINKS MAGAZINE

daar heel hard aan gaan werken. Ik heb van huis uit meegekregen dat je je hart moet volgen en moet vertrouwen op jezelf. Dat doe ik nog steeds.’

Een bliksemcarrière volgde, en op een geven moment zat Klaver, nu 25, op zijn 23e als voorzitter van de CNV-jongeren in de Sociaal-Economische Raad. ‘Ik zat daar met wijze grijze heren aan tafel, wat heel interessant was, fantastisch om zo jong al in een van de belangrijkste adviesraden terecht te komen. Maar ik had moeite met hun realiteitszin. Ze zeiden: ach, je komt er nog wel achter.

Daar ben ik nooit zo van onder de indruk. Dat heeft niets met mijn leeftijd te maken, maar met optimisme. Dat heb ik altijd gehad. Op mijn tiende was ik met school op speurtocht. We moesten informatie over Steenbergen verzamelen. Ik stelde voor om met de burgemeester te gaan praten, maar volgens de leraar zou dat nooit lukken. Ik heb met mijn klasgenoten gewoon bij de burgemeester aangebeld, en we kregen alle benodigde informatie op een dienblad aangereikt.’

Bestuursakkoord 21 april jl. werd het voorlopig bestuursakkoord 2011-2015 ondertekend door onderhandelaars van de rijksoverheid, gemeenten, provincies en waterschappen. In dat akkoord wordt geregeld dat het Rijk veel taken gaat overdragen aan de lagere overheden op het gebied van onder meer arbeidsmarkt, AWBZ, jeugdzorg, ruimte en water. De sociale werkvoorziening wordt bijvoorbeeld een uitvoeringstaak van gemeenten en natuurbeheer wordt – nog meer – een verantwoordelijkheid van de provincies. Verschillende provincies hebben al laten weten niet in te zullen stemmen met het onderhandelingsresultaat. Sommige grote gemeenten geven aan te weinig geld te krijgen voor de extra taken.

Volgens de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) zijn de bezuinigingen op de sociale werkplaatsen nu het grootste struikelblok.

Het conceptbestuursakkoord wordt tijdens het VNG-congres van 6 juni a.s. voorgelegd aan de leden, maar of zij ermee in zullen stemmen is vooralsnog twijfelachtig.

In de Tweede Kamer zul je toch ook geconfronteerd worden met een hoop realiteitszin?

‘Ja, maar dat is niet erg. Je moet ook niet naïef zijn. Ik kan heel blij worden van kleine succes-

foto david rozing/hollandse hoogte

‘De overheid is geen bedrijf dat wij zo efficiënt mogelijk moeten runnen’

Werknemers van sociale werkvoorziening Roteb in Rotterdam stellen pakketten samen en pakken deze in aan de lopende band.

jes. Laatst werd er een motie van mij aangenomen, waardoor mensen die te veel geld hebben ontvangen van de overheid dat niet terug hoeven te betalen als het om kleine bedragen gaat en de fout bij de overheid ligt. Dat kan om vijftig euro per maand gaan, maar voor een bijstandsmoeder is dat veel geld. Maar uiteindelijk moet je je laten leiden door het grote verhaal. En dat grote verhaal is dat de overheid geen bedrijf is dat wij zo efficiënt mogelijk moeten runnen, en dat burgers geen klanten of aandeelhouders zijn, maar mensen.’ <

Karen Veldkamp / AI

I

Het volk bestaat niet

Krachtige verbondenheid

Hoe moeten linkse partijen omgaan met de opkomst van populistische partijen?

Dick Pels, directeur van het Wetenschappelijk Bureau van GroenLinks, zoekt in zijn nieuwe boek Het volk bestaat niet – leiderschap en populisme in de media­democratie het antwoord in een ‘nieuwe, optimistische elitetheorie van de democratie’. Hierin staat de personendemocratie centraal: Pels wil bijvoorbeeld een gekozen premier en burgemeesters. Politiek moet volgens hem bestaan uit een wisselwerking tussen elite en volk. De elite moet vooruit durven lopen op het volk, dat de waarheid niet in pacht heeft. Het volk moet het nodige weerwerk kunnen geven aan de politiek als deze door macht wordt gecorrumpeerd.

Beiden spelen hun eigen rol binnen de democratie: de een kan plannen van de ander dwarsbomen. Aansprekende politieke personen zijn nodig om te voorkomen dat volk en elite uit elkaar drijven; zij overbruggen de kloof omdat juist lager opgeleide kiezers zich beter met personen kunnen identificeren dan met programma’s. Daarnaast versterkt de personendemocratie de scheiding der machten. Als premier en parlement elk hun eigen mandaat hebben, verzwakt dat de coalitiedwang die se-

Amnesty International bestaat vijftig jaar. Op 28 mei 1961 verscheen in de Engelse krant The Observer het artikel ‘De vergeten gevangenen’, geschreven door Peter Benenson. Deze oproep tot actie voor zes gewetensgevangenen bleek de start van een wereldwijde mensenrechtenorganisatie. In het Amsterdamse Pakhuis de Zwijger houdt Amnesty op 28 mei haar jubileumfeest onder het motto ‘De kracht van verbondenheid’. Met onder andere een voorstelling over gewetensgevangenen waarin acteurs als Kitty Courbois, Huub Stapel en Halina Reijn spelen. Harm Ede Botje leidt een debat over de grenzen van de vrijheid van menings-

20

rieuze controle op de regering voorkomt.

Pels’ punt dat coalitiediscipline populistische onvrede voedt, verdient onze aandacht. Tijdens de coalitievorming sluiten partijen compromissen die, indien zij gepresenteerd worden als de eigen standpunten, hun geloofwaardigheid schaden.

Als fracties zich onafhankelijker opstellen van het kabinet en compromissen en eigen standpunten helder onderscheiden, zal het vertrouwen in de politiek toenemen. Op die manier kan Pels’ personendemocratie het huidige stelsel versterken.

Echter, door te stellen dat de elite elitairder moet worden en het volk populistischer, blijft Pels uitgaan van de populistische assumptie dat het volk en de elite ondeelbare blokken zijn. De opkomst van nieuwe rechtse partijen als de PVV zorgt er juist voor dat de diversiteit aan meningen van de bevolking ook in het parlement vertegenwoordigd wordt. Het populisme drijft volk en elite niet verder uit elkaar, het zorgt er juist voor dat het volk zich in haar zelfgekozen elite blijft herkennen. Ook zonder personendemocratie heeft ons democratische stelsel een groot verbindend vermogen. Simon Otjes De Bezige Bij 224 p., 18,50 euro

uiting. Er zijn optredens van vervolgde en gevluchte kunstenaars en de mogelijkheid persoonlijke gesprekken te voeren met activisten uit China, Rusland en Congo.

Ook wordt de BBC-documentaire When they are all free over vijftig jaar Amnesty getoond, met daarna een debat met regisseur James Rogan. En natuurlijk wordt er actie gevoerd voor gewetensgevangen. De twee dagen voorafgaand aan het jubileumfeest vinden er in Pakhuis de Zwijger thema-avonden plaats rondom de toekomst van mensenrechtenactivisme.

Op een speciale website is 50 jaar Amnesty in beeld gebracht. > www.50jaar.amnesty.nl

Niet doen, Alex!

Ook afgelopen Koninginnedag maakte koningin Beatrix geen aanstalten om haar titel door te geven. Dus het kan nog. ‘Doe het niet, Alex’ zegt republikein Hans van den Bergh in dit boek, en geeft hem daarvoor een overvloed aan argumenten.

Uitgeverij Meulenhoff 192 p.

15,‑ euro

mei 2011 / GROENLINKS MAGAZINE

media&meer

www.etenisomopteeten.nl

Wereldbollen in het park

Poëtische chaos en orde

En niet om weg te gooien

Verspreid door stadsdeel Amsterdam West, met cultuurpark Westergasfabriek als belangrijkste locatie, verschijnen van 7 juni tot eind september vijftig kleurrijke, menshoge wereldbollen. Ze vormen de gratis openluchttentoonstelling Cool Globes.

De beschilderde en beschreven wereldbollen zijn gemaakt door internationale en Nederlandse kunstenaars als ‘een warm pleidooi voor een koelere aarde’. Cool Globes reist al vier jaar de wereld over om het bewustzijn rond oplossingen voor klimaatveranderingen te vergroten.

In 2007 was de première in Chicago, Verenigde Staten.

Op de wereldbollen staan idealistische en praktische, grotere en kleinere ideeën om de klimaatproblemen aan te pakken. > www.coolglobes.nl

De klank van de dichters uit verschillende landen, hun gedreven, inspirerende kijk op de wereld en de kracht en de schoonheid van de taal: op de 42e editie van het Poetry International Festival van 14 t/m 19 juni zal het leiden tot een grote rijkdom en verscheidenheid aan poëzie.

Festivalthema in de Rotterdamse schouwburg is Chaos & Orde. In speciale programma’s is ook aandacht voor maatschappij en actualiteit.

Daarin reageert de poëzie op ontwikkelingen als de financiële crisis, revoluties en de enorme behoefte aan self exposure via internet.

Met onder andere Robert Hass en Les Murray, twee maatschappelijk betrokken dichters uit respectievelijk de VS en Australië, en Nazih Abou Afach, een politiek geëngageerde Syrische dichter. > www.poetry.nl

Want eten weggooien is zonde, toch? De boodschap van Etenisomopteeten.nl is wel duidelijk. En veel eten weggooien doe ik niet. Denk ik. Dus ik doe de Weggooitest op de site.

Eén à twee keer per week doe ik boodschappen; soms maak ik een boodschappenlijstje; groenten in blik, koekjes of sauzen die over de houdbaarheidsdatum zijn, gooi ik pas weg als ik de inhoud niet meer vertrouw; van oud brood maak ik tosti’s (van niet zulk oud brood ook vaak, trouwens); en na de warme maaltijd houd ik doorgaans eten over, maar dat is dan weer voor de volgende dag. Dat kan nooit een hoge score geven, lijkt me zo. Maar dat kan wel. De test geeft aan dat ik ‘gemiddeld’ scoor op voedselverspilling. Jaarlijks kieper ik ruim vijftig kilo goed voedsel in de afvalbak, wat overeenkomt met het gemiddelde in Nederland. Dat kost me bijna 175 euro per jaar.

Natuurlijk heeft de site tips om dat beter aan te pakken. Onder de kopjes ‘slim kopen’, ‘slim koken’ en ‘slim bewaren’.

Cool Globes: een warm pleidooi voor een koelere aarde GROENLINKS MAGAZINE / mei 2011

De website is een initiatief van Milieu Centraal en het Voedings­centrum en bestaat inmiddels een half jaar. Met de site willen ze inzicht geven in voedselverspilling en er praktische oplossingen voor bieden. In totaal verspilt de Nederlandse consument voor 2 tot 2,4 miljard euro per jaar aan voedsel, aldus de site. Iets wat vooral gebeurt met kleine beetjes tegelijk, waardoor je het niet zo merkt. Nog zo’n lekker weetje: voedselverspilling is niet alleen slecht voor de portemonnee, maar ook voor het milieu. Om de voeding te produceren, bewerken, verpakken en vervoeren is veel energie nodig. Gooi je een kilo voedsel weg, dan gooi je in feite een halve liter benzine aan energie in de prullenbak.

Voor wie de taal geen probleem is, de Britse evenknie www.lovefoodhatewaste.com is nog uitgebreider. Daarop enkele leuke tools, zoals een portiecalculator en een party food planner. Ingeven hoeveel mensen komen, hoe lang het feestje duurt, en daar zijn de recepten.

Marc van Dijck Websitetip voor deze rubriek?

Mail magazine@groenlinks.nl

21

Z

e hadden zich hun doorbraak bij de verkiezingen van april vorig jaar beslist anders voorgesteld, de leden van Lehet Más a Politika (LMP), Politiek Kan Anders. Amper twee jaar geleden werd de partij geboren uit een samenzweerderige bijeenkomst van professoren, mensenrechtenspecialisten en journalisten die moe waren van de corruptie van de oude socialistische garde en het steeds nationalistischer en populistischer Fidesz. Bij de verkiezingen behaalde ze 7,54 procent, méér dan enige Groene partij in het voormalig Oostblok ooit. Dat was goed voor zestien zetels in het nationale parlement.

Maar wat voor parlement! Fidesz, dat 52 procent van de stemmen had binnengesleept, bezette dankzij een bonus van de kieswet tweederde van de 386 zetels. Wat betreft het nationalistische deel van haar programma kon zij rekenen op het extreemrechtse Jobbik, dat met niet minder dan 47 zetels binnenkwam. Fideszleider Victor Orbán zette zijn overmacht meteen in voor wat onder democraten als ergste nachtmerrie geldt: het via democratische weg om zeep helpen van de democratie.

Wettenfabriek Dat, zegt Szél, hadden we niet verwacht. ‘Orbán had een uitermate non-informatieve campagne gevoerd. Confrontaties met concurrenten die hem tot concrete uitspraken zouden kunnen verleiden, was hij systematisch uit de weg gegaan.’

Die vaagheid was na de overwinning op slag voorbij. ‘Vanaf de eerste zittingsdag van het parlement gedraagt de regering zich als een ware wettenfabriek. Ze gunt de oppositie nauwelijks tijd voor het geven van commentaar, laat staan voor het aangaan van een dialoog met de samenleving. Ze dwingt ons in een puur reactieve rol.’

Een voorbeeld van die dadendrang is de nieuwe grondwet die het parlement vlak voor Pasen aannam, die de waarden van Fidesz – god, het gezin en het roemrijke Hongaarse verleden – tot nationale norm verheft. ‘Het voorstel, gepubliceerd op 9 maart, is in minder dan zes weken door het parlement gejaagd. Wij (en de sociaaldemocraten, LT) zijn uit het debat gestapt omdat ons commentaar niet serieus werd genomen. We wilden naar de besprekingen terugkeren onder de volgende voorwaarden: de tekst diende per referendum te worden voorgelegd aan de kiezers of door een volgend parlement te worden geratificeerd; het constitutionele hof dat in november een aanzienlijk deel van zijn bevoegdheden moest inleveren, diende die terug te krijgen; en er moest tijd komen voor een serieus publiek debat. Ook die eisen zijn genegeerd.’

Blanco pagina Dat publieke debat was ook met het inwilligen van de LMP-eisen moeilijk geweest. Vanwege een andere maatregel: de mediawet, die de pers ondergeschikt maakt aan een door Fidesz bemande autoriteit en hoge straffen stelt op alle publicaties die naar haar oordeel onevenwichtig zijn.

Toen het voorstel werd gelanceerd, net na het zo22

Terwijl aan de zuidgrenzen van de Europese Unie de democratie oprukt, verliest ze in het hart, Hongarije, in rap tempo terrein.

LMP, een pijlsnel opgekomen Groene partij, vecht terug. Woordvoerder Bernadett Szél zet uiteen hoe lastig dat is. door Lin Tabak

Hongarije: democratische

nacht Bernadett Szél, woordvoer­ der van de LMP

merreces van 2010, ontlokte het in medialand een golf van protest. Het dagblad Népszabadság verscheen met een blanco pagina, een radiojournalist laste een minuut stilte in – en moest die bekopen met zijn baan. Nadien bleef het akelig stil. Tot de Europese Commissie de Hongaarse regering dwong om de internationale pers uit te zonderen van de sancties en het Europees Parlement bij monde van Daniel Cohn-Bendit, voorzitter van de Groene fractie, Orbán de mantel uitveegde over zijn aanslag op de pluriformiteit. De media díe zich daarover uitspraken, wonden zich echter vooral op over de bemoeizucht van het buitenland.

Dat roept de vraag op wat er nog over is van de vrije pers. Szél: ‘Die hebben we niet meer. Er zijn nog steeds kranten die onze kritische analyses publiceren, dus een totale dictatuur zoals Cuba zijn we nog niet. Maar kritische analyses door eigen journalisten brengen ze niet meer. Het is een geleidelijk proces; de directeuren van de belangrijkste radio- en tv-zenders zijn vervangen door managers uit het Fideszkamp. Eigenaren van de grote media nemen steeds minder risico. Journalisten passen zich aan, uit pure angst voor hun baan. En vakdeskundigen zijn steeds terughoudender in het geven van kritisch commentaar.’

mei 2011 / GROENLINKS MAGAZINE

foto Toby Binder/Anzenberger/hollandse hoogte

tmerrie Leeggebloed

Daarmee verdwijnt wéér een bron van mogelijke kritiek. Een zoveelste, want al meteen na zijn aantreden begon Orbán met het systematisch uit de weg ruimen van tegenspraak. Eerst promoveerde hij kritische partijgenoten weg naar het Europese Parlement, vervolgens benoemde hij trouwe volgelingen op posten als hoofd van de Rekenkamer en directeur van het kantoor van de procureurgeneraal. De nieuwe grondwet stelt hem in staat om nog veel verder te gaan. Omdat voor aanpassingen voortaan geen viervijfde maar een tweederde meerderheid nodig is, kan zijn partij in elk geval tot de volgende verkiezingen met de democratische spelregels doen wat ze wil.

Hoe verover je vanuit zo’n positie de democratische rechtsstaat terug? ‘Daarvoor is een maatschappelijk bewustwordingsproces nodig’, zegt mensenrechtenspecialist Miklós Harazti tijdens een door de Groene Europarlementsfractie georganiseerd debat over de Hongaarse democratie. Maar het soort bewustwording waaraan hij refereert, die in de Arabische wereld de jongeren de straat op drijft om vrijheid en democratie te eisen, lijkt in Hongarije ver weg. Twee omwentelingen heeft het land sinds de Tweede WereldGROENLINKS MAGAZINE / mei 2011

oorlog al achter de rug; de neergeslagen opstand van 1956 en de val van het IJzeren Gordijn. Áls jongeren ergens massaal voor warmlopen, lijkt het vooral voor de anti-Romahetze van extreem rechts. ‘Onze maatschappij is oud, versleten, leeggebloed’, zegt LMP-parlementariër István Elek tijdens hetzelfde debat. ‘Een nieuwe cultuur creëren wordt een lang en moeilijk proces.’

Het afgebrande huis van Csaba Csorba in het Hongaar­ se dorp Tatarszentgyoergy.

Neonazi's vielen er in 2010 ver­ schillende Roma aan. Csorba's zoon en kleinzoon overleefden de aanval niet.

Vruchtbaarheid Szél is optimistischer. ‘Het klopt dat onze samenleving relatief oud is’, zegt ze: ‘sinds de jaren tachtig daalt de vruchtbaarheid. Dat is een teken: in een vrolijke samenleving is de vruchtbaarheid hoger. De mensen moeten worden gemotiveerd; we moeten opnieuw leren om te vechten voor onze rechten en om solidair te zijn met elkaar. En daarin kunnen wij vanuit onze visie op duurzaamheid en mondiale rechtvaardigheid het voortouw nemen, beter dan de sociaaldemocraten die hier – in tegenstelling tot bij jullie – staan voor de oude garde en een politiek die stamt uit de negentiende eeuw.

Op het moment hebben we vooral aanhang in de grote steden. De uitdaging is die uit te breiden naar het platteland en buiten de intellectuele elite, en om toe te werken naar een breder perspectief.’ < 23

ergekeerd?

Opinie Libië en het recht op opstand De 1 meiviering van GroenLinks Amsterdam stond dit jaar in het teken van het vredesideaal van GroenLinks en Libië.

Het onderwerp leidde tot een bescheiden opkomst en een levendige discussie. Kees Kalkman geeft commentaar.

H

et debat concentreerde zich gelukkig meer op Libië dan op de door de organisatoren veronderstelde ‘breuk met de pacifistische en antimilitaristische traditie, of wat daar nog van resteert binnen GroenLinks’. Ik heb grote weerzin tegen die veronderstelde traditie die telkens weer van stal wordt gehaald als er binnen de partij discussie woedt over een militaire interventie. GroenLinks is nooit een pacifistische partij geweest, maar wel altijd een partij waarbinnen pacifisten en antimilitaristen actief zijn, zolang ze een verschil kunnen maken in de uitkomst.

Het verzet tegen de Golfoorlog van 1991 uit de vroege geschiedenis van de partij is ons terecht bijgebleven. Dat verzet kwam voort uit de constatering dat niet alle diplomatieke en economische middelen waren gebruikt om de verovering van Koeweit ongedaan te maken. Maar kort daarna vond in Noord-Irak een andere militaire operatie door NAVOlanden plaats: operatie Provide Comfort. Deze operatie voorzag in een no-flyzone ter bescherming van de opstandige Koerden tegen het Iraakse leger, in combinatie met een beperkte militaire aanwezigheid op de grond voor humanitaire hulpverlening. Provide Comfort was niet afgedekt door een resolutie van de Veiligheidsraad, maar binnen GroenLinks was er vrijwel geen oppositie tegen. Het humanitaire karakter van de missie was duidelijk, ook al werd ze door NAVO-landen uitgevoerd.

Mijn voorspelling is dat militaire interventies en oorlog binnen GroenLinks altijd controversieel zullen blijven, omdat zich binnen die partij nu eenmaal mensen verzamelen die kritisch staan tegenover dit soort ondernemingen, of ze zich nu pacifist noemen of niet.

De nadruk in het debat valt daarbij op de toepassing van criteria op een concrete situatie. Het gaat dan om legitimiteit, effectiviteit (waaronder de zorg om een situatie niet erger te maken dan die is), proportionaliteit en de intenties en belangen van de interveniërende mogendheden.

Kijkend naar Libië wil ik vooral het recht van de bevolking beklemtonen om in opstand te komen tegen een tiranniek bewind. In die zin vind ik dat je in dit conflict partij moet kiezen, zoals Europarlementariër Judith Sargentini in de discussie in Amsterdam ook naar voren bracht. Voor de aanvankelijke operatie van NAVO-landen om de opmars van het regime naar Benghazi – hoofdkwartier van de opstandelingen – te stoppen met een no-flyzone en luchtaanvallen zag ik helaas geen alternatief. Maar daarna werd snel duidelijk dat de NAVO ging fungeren als de luchtmacht van de rebellen zonder strategisch perspectief op een oplossing. Hier wreekt zich de militaristische benadering van de NAVO, die weigert serieus te investeren in diplomatie en bemiddeling en alleen militaire dwangmaatregelen kent. Zolang dit niet verandert, is de kans dat de impasse voortduurt groot.

Kees Kalkman VD AMOK (AntiMilitaristies OnderzoeksKollektief)

24

mei 2011 / GROENLINKS MAGAZINE

GroenLinks in debat over democratie Na het laatste verkiezings­congres komt het debat over democratie langzaam op gang in de partij. Het Magazine bezocht in één week twee discussiebijeenkomsten.

D

e minimale meerderheden waarmee het laatste verkiezingscongres het referendum uit het verkiezingsprogramma heeft gehaald en het afschaffen van de Eerste Kamer er in heeft gehouden, zijn directe aanleidingen voor het nieuwe debat over democratie. Tijdens twee bijeenkomsten in april, georganiseerd door vier verschillende partijgeledingen, werd gesproken door onder meer oud-politicus Bas de Gaay Fortman, NRC-columniste en filosofe Marjolijn Februari, politicoloog Philip van Praag, senator Jan Laurier en Dick Pels, directeur van het Wetenschappelijk Bureau.

Het is hoog tijd dat het democratiedebat nieuw leven wordt ingeblazen. Pels: ‘De discussie over democratie binnen GroenLinks staat stil. De laatste programmacommissie schreef de standpunten omtrent democratie gewoon over uit het programma daarvoor.’ Februari schetst een breder kader: ‘Na de Tweede Wereldoorlog is democratie steeds minder een nastrevenswaardig ideaal geworden als wel een criterium voor beoordeling. Het begrip zelf is niet meer in ontwikkeling.’

(Romeins dichter, SO) al stelde: wie bewaakt de bewakers?’

Hiervoor kun je institutionele oplossingen zoeken. Volgens Jan Laurier heeft de Eerste Kamer hier een rol in: ‘Democratie moet gepaard gaan met recht en rechten. Anders is democratie niets anders dan een dictatuur van de meerderheid.

Dit is een thema bij uitstek van de Eerste Kamer.’

GroenLinks vindt dat de Eerste Kamer mag worden afgeschaft, op voorwaarde dat er een andere institutionele regeling komt: wetten moeten door de rechter kunnen worden getoetst aan de grondwet.

Een andere vorm van democratische vernieuwing die controversieel is binnen GroenLinks, is het referendum. Van Praag denkt dat juist het referendum de macht en tegenmacht in een democratie kan versterken: ‘Het correctief referendum geeft burgers greep op de politiek. Het is een belangrijke aanvulling op de huidige vertegenwoordigende democratie en houdt politici bij de les.’

Wie bewaakt de bewakers?

De Gaay Fortman heeft minder vertrouwen in institutionele oplossingen dan Laurier: ‘Democratie is bovenal een mentaliteit: luisteren, belangen afwegen en verantwoording afleggen. Wij vertrouwen te veel op regelingen.’ Ook Februari benadrukt het belang van een democratische houding: ‘Democratie gaat om de actieve erkenning van wederzijdse belangen, om een sociale houding ten opzichte van mensen met een andere mening. Dat vereist het inzicht dat jouw keuzes effect hebben op anderen.’

Moet GroenLinks democratische vernieuwing zoeken in institutionele veranderingen of in kritisch burgerschap? Moet zij de rechtsstaat versterken, burgers meer zeggenschap geven, of gaat dat hand in hand? Meer dan ooit verdienen dat soort vragen heldere antwoorden van een ideeënpartij.

De Gaay Fortman maakt een onderscheid tussen het ‘formeel-politieke’ en het ‘politiek-juridische’ aspect van democratie. Met het formeel-politieke aspect bedoelt hij ‘het principe van de vervangbaarheid van de macht: verkiezingen geven de mogelijkheid om de macht te veranderen. De meerderheidsregel is maar een middel daartoe.’

Daarnaast is er het politiek-juridische aspect: ‘Macht vereist tegenmacht. De rechtsstaat betekent dat de overheid is gebonden aan de wet en dat er toegang is tot een onafhankelijke rechterlijke macht.’ Hoe verhouden deze twee aspecten zich tot elkaar? De Gaay Fortman: ‘Kan de rechtsstaat bij meerderheidsbeslissing worden afgeschaft? Het is lastig om de grondwet te veranderen, maar het handhaven van de grondwet doen de Staten-Generaal zelf. En zoals Juvenalis GROENLINKS MAGAZINE / mei 2011

Democratische mentaliteit

Simon Otjes

25

h De leegheid van eenzijdige vrijheid In een uitstekend artikel zet Dick Pels in het GroenLinks Magazine van april vraagtekens bij het door Femke Halsema zo bejubelde vrijheidsideaal. Halsema, zo schrijft hij terecht, ‘is het individualisme en anarchisme van de jaren zeventig blijven idealiseren en heeft te weinig beseft dat deze inmiddels een duistere zelfkant hebben laten zien die rechtstreeks verantwoordelijk is voor de hyperconsumptie, haast en hufterigheid’.

Hoewel ik verheugd ben met dit tegengeluid moet mij van het hart dat Pels net als Halsema een mythe over de jaren zeventig in stand houdt die op zijn minst eenzijdig is: dat acties in de zeventiger jaren vooral gekenmerkt werden door het verlangen naar en de strijd voor meer vrijheid. In feite waren er in dat decennium twee progressieve hoofdstromen. Waren de acties van de anarchistisch georiënteerde stroming (onder andere Provo) vooral gericht op het bevorderen van persoonlijke ontplooiing, voor de stro-

26

brieven ming van (neomarxistische en radicaal-christelijke) politieke activisten tegen onder andere de apartheid in Zuid-Afrika en de junta’s in Latijns-Amerika stond de gezamenlijke strijd voor rechtvaardigheid centraal.

Natuurlijk was er overlapping, maar de accenten lagen duidelijk anders. Hoewel GroenLinks de laatste jaren het accent op individuele ontplooiing verdedigt door te stellen dat er in feite geen tegenstelling bestaat tussen de idealen van vrijheid en rechtvaardigheid, wordt toch het begrip vrijheid als eerste op de troon gehesen en wordt wat gemakzuchtig verondersteld dat rechtvaardigheid een onderdeel is van die vrijheid. Volledige vrijheid is echter alleen mogelijk en respectabel als er tegelijkertijd volledige rechtvaardigheid heerst. Hoe waardevol de vruchten van de emancipatie, voortgekomen uit de acties in de jaren zeventig ook zijn, het zou jammer zijn als solidariteit met onderdrukten daardoor op de tweede plaats komt. Vrijheid als eerste prioriteit krijgt in een wereld waar onrechtvaardig-

Brieven aan de redactie van maximaal 250 woorden zijn welkom. De redactie houdt zich het recht voor brieven in te korten of niet te plaatsen.

heid nog steeds dominant is, een decadent karakter. Mijn angst dat GroenLinks uit electorale, pragmatische of ideologische motieven op weg is naar het (moreel nihilistische) liberale midden, is een angst die ik gelukkig ook constateer bij Kritisch GroenLinks en bij De Linker Wang. Ik hoop dan ook dat de vraagtekens die Pels zet bij het eenzijdige vrijheidsideaal een begin zullen zijn van een hernieuwde discussie over de prioriteiten van onze strijd.

Hans Beerends, Amsterdam

Landbouwbeleid Een nieuw Europees Gemeenschappelijk Landbouwbeleid is in de maak – bepaald een uitdaging voor GroenLinks.

De tweede voedselcrisis in een decennium, die inmiddels in Noord-Afrika grote gevolgen heeft, maakt de relevantie van het landbouwbeleid zonder meer duidelijk. De landbouwwerkgroep van GroenLinks heeft al flinke vorderingen gemaakt met het ontwikkelen van uitgangspunten voor dat nieuwe beleid. Geconstateerd

wordt dat het tijdperk van de liberalisering als oplossing van alle kwalen voorbij is. De zorg voor voedselzekerheid vergt dat de productie van basisvoedsel (en daarmee de grondgebonden landbouw) niet aan de wereldmarkt wordt uitgeleverd.

Bescherming is nodig, maar die moet dan wel gepaard gaan met productiebeheersing, anders komen er toch weer overschotten. De landbouw in ontwikkelingslanden moet opgebouwd kunnen worden en niet vals weggeconcurreerd. Het aanleggen van buffervoorraden om de markt te reguleren, is noodzakelijk voor voedselzekerheid.

Dit geldt zowel voor derdewereldlanden als voor Europa. Als GroenLinks de term Groen in de naam wil waarmaken, is aandacht binnen GroenLinks voor voedsel, landbouw en platteland belangrijk. Het maakt een groot verschil of je een platteland hebt met boeren dan wel zonder boeren, zeker ook voor behoud van landschap en natuur. GroenLinks, let op uw saeck!

Jaap Schouls, Wageningen Landbouwwerkgroep

mei 2011 / GROENLINKS MAGAZINE

Geïnspireerd

‘Tuinieren met een Zorromasker’ Joan Flikweert (43) heeft als alleenstaande moeder GroenLinks opgebeld en gezegd: ‘Ik zit op de bank, en wil iets doen.’ Nu, 15 jaar later, is ze actief voor GroenLinks Zwolle en een bedrijvige guerrilla gardener. Gevraagd naar een kunstzinnige inspiratiebron noemt zij de natuur van o.a. de Veluwe.

‘Ik haal mijn inspiratie uit midden in ’t bos zitten, en ben verzot op de Veluwe. Het is er groen en fris, met grote bomen en ongerepte natuur. Ik steek de IJssel over en dan ben ik er. Ik kom hier in mijn eentje maar ook met mijn vier kinderen; zij vinden het ook prettig in ’t bos.

De stilte van de pure natuur, het echte, daar vind ik gewoon de basis. Als ik klem zit in mijn hoofd kom ik hier tot rust, tot nadenken.

Drie jaar geleden ontstond het idee van guerrilla gardening, ik dacht meteen: dat is iets voor mij.

Zelf heb ik ook een rare groene tuin. Vol met bomen, struiken en planten, waardoor er eigenlijk geen tuin meer over is.

In Zwolle ben ik de kar gaan trekken. Zo’n zes keer per jaar roep ik een groepje bij elkaar. Als de spullen zijn ingeslagen, gaan we naar de beoogde spot en daar meteen aan de slag.

Het heeft iets ondeugends, dat maakt het leuk. We gaan altijd midden in de nacht en doen dan Zorromaskers op. Het heeft iets speels maar met een serieuze inslag; groen moet en kan. En guerrilla gardening laat zien wat je in een halfuurtje voor elkaar kunt krijgen. Daar word ik blij van.’ Rieke Spierings

Online lezen Is GroenLinks een voorhoedepartij of een speelbal van maatschappelijke ontwikkelingen? Lees de mening van prominente partijleden over visieontwikkeling binnen de partij in de verslagen van vijf avonden ‘Cursus Gedachtegoed’. > Zie magazine.groenlinks.nl/gedachtegoed

‘Gay is niet een slecht woord. Voor mij betekent het: God accepts you.’ Rowland Jide Macaulay is predikant, theoloog en homoseksueel, een bijzondere combinatie bij veel kerkgenootschappen. De in Londen geboren Nigeriaan sprak op 16 april jl. in de Amsterdamse Bijlmer over kerk en seksuele diversiteit. > Zie magazine.groenlinks.nl/dialoogdag

Beschermt de overheid onze persoonsgegevens goed genoeg en hoe ziet een veilige digitale samenleving eruit? GroenLinks hield op 29 april jl. een miniconferentie over privacy. Europarlementariër Judith Sargentini: ‘Uiteindelijk gaat het om de politieke wil.’

Vaste columnist Jos van der Lans was dit keer he‑ laas verhinderd. Op zijn plaats GroenLinkser Lukas van der Heijde, die oproept om in verzet te komen tegen de strafbaarstelling van illegalen.

Levenslang illegaal Levenslang, dat is het vonnis dat de regering voor ogen heeft voor mensen zonder verblijfsvergunning – waaronder uitgeprocedeerde asielzoekers – in Nederland.

Hun verblijf in ons land wordt strafbaar gesteld. Eenmaal illegaal, kunnen ze nooit meer legaal worden. Zo worden ze veroordeeld: levenslang illegaal, en levenslang strafbaar.

Het verzet tegen deze strafbaarstelling is breed gedragen. Velen hebben de petitie tegen geen strafbaarstelling al getekend. Steden zoals onder andere Amsterdam willen niet dat zieken en kinderen verkommeren in hun straten. Vakbonden willen niet dat de onderbetaling van (illegale) werknemers makkelijker wordt doordat zij minder voor hun rechten op durven te komen, uit angst om maanden in de cel terecht te komen.

Het verzet komt ook uit Europa. Het Europese Hof van Justitie heeft geoordeeld dat illegaliteit strafbaar stellen in strijd is met het Europese recht. Dit werd duidelijk in een zaak waarbij een man twaalf maanden celstraf had gekregen omdat hij Italië niet had verlaten. Minister Leers moet officieel nog reageren, maar heeft eerder gezegd dat hij slechts boetes op wil leggen. Dat zullen dan wel strafrechtelijke boetes zijn, omdat illegalen vaak niet kunnen betalen. Waarvoor zij dan alsnog vastgezet kunnen worden...

Illegalen kunnen nu ook vastgezet worden ‘ter voorbereiding van hun uitzetting’. Zo werd in Winterswijk een man aangehouden die de geboorte van zijn kind aan kwam geven. Kinderen die niet worden aangegeven omdat hun ouders bang zijn om opgepakt te worden, worden onzichtbaar voor het consultatiebureau. Later gaan ze niet naar school, omdat de scholen niet weten dat deze kleine 'crimineeltjes' wel gewoon leerplicht hebben. De strafrechtelijke detentie zal iedereen zonder papieren criminaliseren.

Maar de regering is meer van plan. Nog voor de zomer wil ze vastleggen dat wie eens illegaal geweest is, later niet legaal kan worden. Nu krijgen ernstig zieken en ouders van Nederlandse kinderen een verblijfsvergunning.

In uitzonderlijke gevallen krijgt iemand die geen reispapieren kan krijgen, een 'buiten schuld status'. Moeten deze mensen in de marge blijven leven, afhankelijk van liefdadigheid of mensen die hen uitbuiten?

GroenLinksers, kom in actie, teken de petitie en laat je werkgever of stad hetzelfde doen. Discussieer met mensen van andere politieke partijen. En verzin zelf een list.

Lukas van der Heijde, GroenLinks-lid en fondsenwerver bij het ASKV/Steunpunt Vluchtelingen – www.askv.nl

> Zie magazine.groenlinks.nl/privacybescherming GROENLINKS MAGAZINE / mei 2011

27

Geef een groen ­compliment Mensen of organisaties die zich keihard inzetten voor natuur en milieu, verdienen een compliment, vinden wij.

Voor veel GroenLinks-afdelingen is het inmiddels traditie geworden om daarom ‘Groene Lintjes’ uit te reiken.

Compleet met persberichten, een jury, toespraken en een speldje. Maar het kan ook eenvoudiger: stuur een e-card naar mensen van wie jij vindt dat ze een groen compliment verdienen.

Er zijn teveel voorbeelden om op te noemen.

Denk bijvoorbeeld aan de biologische slager of een milieubewuste kapper, iemand die altijd zwerfvuil uit het plantsoen opraapt, mensen die een parkje onderhouden of een bioloog die leuke stukjes in de krant schrijft. Iedereen die iets voor natuur of milieu doet, vindt het leuk als anderen dat opmerken en hun waardering laten blijken Het enige dat je nodig hebt is hun mailadres.

Hoe werkt het?

Ga naar groenlinks.nl/actief, daar vind je de link naar de e-card. Vul je naam, mailadres, mailadres van de ontvanger en een boodschap in. Geadresseerden krijgen na het sturen van een e-card binnen enkele minuten een mailbericht met een link erin (“U heeft een e-card ontvangen van GroenLinks.nl”). De ontvanger kan op de link klikken om de kaart te bekijken. Als je wilt, krijg je bericht als de ontvanger de kaart heeft bekeken. Je kunt desgewenst één boodschap aan meer ontvangers sturen. Je ontvangt ook zelf een link naar je e-card.

28

IK VIND DAT JIJ EEN GR OEN LINTJE VERDIE NT.

Uitreiking door je afdeling?

Als je afdeling voor dit jaar al plannen heeft om groene lintjes uit te reiken, kun je misschien helpen.

En anders kun je zo’n uitreiking misschien zelf organiseren? Het is niet ingewikkeld en heel leuk om te doen. Neem daarvoor contact op met je afdelingsbestuur, onder andere voor de beknopte handleiding Groene Lintjes. Daarin staat alles wat je nodig hebt.

Groen zich in Links reik t gro zetten voor na ene lintjes u it tuur en /of milieaan mensen of orga u. nis

WWW.G

groenlinks@tweedekamer.nl Wat vindt GroenLinks van ontpoldering van de Hedwigepolder?

Om de bereikbaarheid van de Antwerpse haven te garanderen is de Westerschelde uitgediept.

GroenLinks was daar niet voor, maar legde zich neer bij de afspraak dat de aangerichte schade voor de natuur goed gecompenseerd zou worden. De vroeger regelmatig droogvallende stukken Westerschelde waren een luilekkerland voor heel veel

vogels. Nederland maakte binnen de Europese Unie afspraken met andere landen om zulke natuur elders te realiseren. Door de Hedwigepolder te gebruiken als overloopgebied, ontstaat daar hetzelfde type natuur dat bij de verdieping verloren ging. Diverse commissies zochten tevergeefs naar alternatieve locaties. GroenLinks hecht eraan dat die af-

ROENLIN

aties d

ie

KS.NL

Wat vindt GroenLinks van onderwerpen uit de actualiteit?

Publieksvoorlichting antwoordt.

spraken worden nagekomen en verwacht niet dat er ineens wél een alternatief voor ontpoldering van de Hedwigepolder blijkt te zijn. Het kabinet, dat daar wel in gelooft, kiest voor een confrontatie met de Europese Unie op dit punt. GroenLinks ziet daar niets in. Wij zijn namelijk trots op het natuurgebied dat kan ontstaan in de Hedwigepolder.

mei 2011 / GROENLINKS MAGAZINE

Groenlinks academie De GroenLinks-Academie verzorgt opleidingen, trainingen en ­coaching voor actieve GroenLinksers. Waar kun je je tot de zomer voor inschrijven?

• 26 mei: Voorbereiding van het debat (workshop): Oefenen met de standaard-geschilpunten, ter voorbereiding van een debat.

• 18 juni: Overtuigend debatteren (dagtraining): Leer hoe je sterk staat in het debat.

• 18 juni: Evaluatie- en voortgangsgesprekken (dagtraining): Handvatten voor bestuurders en fractievoorzitters voor gesprekken met raads- of Statenleden, wethouders of gedeputeerden.

• 18 juni: Webmastertrainingen: Voor beginnende en gevorderde lokale webmasters.

• 25 juni: Social media (dagtraining): Ontdek de kenmerken en mogelijkheden van sociale media als weblogs, facebook en twitter.

• 2 juli: Vrijwilligersmanagement (dagtraining): Actieve vrijwilligers zijn onmisbaar voor een afdeling. Maar hoe vind je ze en houd je ze?

• Op aanvraag: teambuilding en strategiesessies voor fracties en afdelingen, in-companytrainingen en individuele coaching.

Meer informatie over de trainingen en inschrijving: academie.groenlinks.nl.

Groenlinks Vacatures De publieksdienst ondersteunt de Tweede Kamer in haar werk. Ook biedt de afdeling studenten de mogelijkheid om ervaring op te doen met voorlichting en beleids­ondersteuning in de politiek. Vanaf september 2011 is er weer ruimte voor een

stagiair •

•

Buitenlandse Zaken, OS en Defensie (m/v) http://organisatie.groenlinks.nl/node/67117 Milieu, Energie, LNV en Verkeer (m/v) http://organisatie.groenlinks.nl/node/67119 (deels beleidsondersteunende taken, minimaal 6 maanden, open voor WO studenten)

• Economie en Financiën/Volksgezondheid, Welzijn en Sport (m/v) • Onderwijs, Cultuur en Wetenschap/Sociale Zaken en Werk­ gelegenheid (m/v) • Justitie/Integratie/Binnenlandse Zaken (m/v) http://organisatie.groenlinks.nl/node/67116 (minimaal 6 maanden, open voor HBO en WO studenten).

GROENLINKS MAGAZINE / mei 2011

Een politiek-bestuurlijke loopbaan? Schrijf je in voor

Zin in GroenLinks!

Op 9 september start de volgende groep GroenLinksers met de loopbaanleergang Zin in GroenLinks (ZiGL). De leergang is bedoeld voor leden die actief willen worden in de partij.

Deelnemers interviewen actieve GroenLinksers van voor en achter de schermen en leggen werkbezoeken af.

Zo leren ze de partij beter kennen en ontdekken ze waar ze hun eigen kennis en ervaring kunnen inzetten.

In juni vindt de selectie van de nieuwe deelnemers plaats; het aantal aanmeldingen voor de leergang is tot nu toe telkens groter dan de 30 beschikbare plaatsen.

De opzet valt zodanig in de smaak dat de leergang nu ook op lokaal niveau navolging heeft gekregen; onder andere in Leiden en Amsterdam oriënteren leden zich via een lokale leergang op hun ontwikkelmogelijkheden binnen de gemeentepolitiek.

Wie wanneer en waar?

De leergang is voor jong en oud, werkend of student.

Een commissie selecteert de deelnemers, met name op basis van motivatie en achtergrond. Er zijn bijeenkomsten op de volgende

data: vrijdag 9 en zaterdag 10 september (startweekend), zaterdag 5 november, zaterdag 17 december en zaterdag 28 januari 2012 (locatie: Utrecht). De opdrachten vergen gemiddeld een dagdeel per week. We vragen een eigen bijdrage van €150. Als dit bezwaarlijk is, neem dan contact met ons op.

Alumnidagen Tijdens de alumnidagen ontmoeten huidige en oud-deelnemers elkaar en interessante gasten uit verschillende gelederen van de partij. Op de alumnidag van 9 april vertelde Eerste Kamerlid Tineke Strik bijvoorbeeld over de provinciale verkiezingen en de gevolgen daarvan voor de Eerste Kamer en voor GroenLinks.

Tweede Kamerlid Linda Voortman discussieerde met de aanwezigen over verschillende onderwerpen rond het thema ‘wonen’, waaronder ‘scheef huren’.

Meer informatie: academie. groenlinks.nl/ziningroenlinks.

Aanmelden voor de leergang van 9 september? Vraag een intakeformulier aan via academie@groenlinks.nl (vóór 1 juni terugsturen; selectie wordt gehouden in juni).

Doe je mee met de werkgroep Natuurbescherming?

Op 18 mei was de oprichtingsbijeenkomst van de landelijke werkgroep Natuurbescherming. De werkgroep wil beleidsmatig en praktisch invulling geven aan het groene profiel van GroenLinks. Dit wil zij doen door in brede zin aandacht te vragen voor natuurbescherming in Nederland, door o.a. het bestaande contact met natuurbeschermingsorganisaties te versterken. De werkgroep wil op praktische wijze GroenLinks profileren door bijvoorbeeld excursies te organiseren over landschap, water, vogels en dergelijke. Help jij mee? Voor aanmelding en/of informatie kun je contact opnemen met Hans Wijering via hans.wijering@xs4all.nl of 055-3669871.

29

Agenda DINSDAG 24 MEI Debat ritueel slachten Zie elders op deze pagina’s.

DONDERDAG 26 MEI WeCan; Bestrijding van geweld tegen vrouwen Themabijeenkomst na afloop van FemNetvergadering.

19.30-21.30 uur, Utrecht. Zie femnet.groenlinks.nl/agenda

VRIJDAG 27 MEI Trek in de Toekomst Zie elders op deze pagina’s.

27 MEI – 29 MEI Local Councillors meeting Europese Groene Partij (EGP), Berlijn. Zie europeangreens.eu

WOENSDAG 8 JUNI Downloadverbod Werkgroepbijeenkomst van de Europawerkgroep en de Werkgroep ICT, over het downloadverbod in Nederland en Europa.

19.30 uur, Landelijk Bureau, Oudegracht 312 Utrecht.

WOENSDAG 22 JUNI Femnet-bijeenkomst Twee onderwerpen: abortus en gender-aspecten van de hervormingen in het hoger onderwijs. Met Tweede Kamerleden Linda Voortman en Jesse Klaver.

19.30 uur, Landelijk Bureau, Oudegracht 312 Utrecht.

ZATERDAG 2 JULI Roze zaterdag Dit jaar in Groningen. Werkgroep RozeLinks loopt mee in de parade en is aanwezig met een stand op de informatiemarkt. Zie rozezaterdagen.nl Jouw werkgroepactiviteit in deze agenda? Plaats ’m tijdig in je werkgroep­ agenda op groenlinks.nl.

30

Debat ritueel slachten De Partij voor de Dieren (PvdD) heeft een wetsvoorstel ingediend voor het verbieden van onbedwelmde rituele slacht “volgens Israëlitische en islamitische ritus”. De Tweede Kamerfractie overweegt om dat voorstel te steunen. Twee GroenLinks-waarden lijken hier te botsen; hoe verhoudt verbeteren van dierenwelzijn zich met de vrijheid je levensovertuiging vrij te beleven? De De Landbouwwerkgroep en De Linker Wang (GroenLinks-platform voor geloof en politiek) organiseren een debat.

Tweede Kamerlid Tofik Dibi licht allereerst als woordvoerder dierenwelzijn de positie van de fractie toe. GroenLinks verzet zich al jaren tegen onbedwelmde rituele slacht. In 2008 dienden de Partij voor de Dieren en GroenLinks samen een motie in om een einde te maken aan het onbedwelmd ritueel slachten.

In Zwitserland, Noorwegen, Zweden, Finland en IJsland bestaat al een nationaal verbod.

Het is de hoogste tijd dat Nederland zichzelf aan dat rijtje toevoegt. Vandaar dat GroenLinks het initiatiefwetsvoorstel van de Partij voor de Dieren verwelkomt.

Zijn er alternatieven te bedenken voor het wetsvoorstel van de PvdD die beter recht doen aan zowel godsdienstvrijheid als dierenwelzijn? Daarover gaat het de rest van de avond. Met bijdragen vanuit andere politieke partijen, joodse, islamitische en christelijke organisaties en deskundigen op het gebied van dierenwelzijn.

Dinsdag 24 mei 18.30 – 22.00 uur, Lan­ delijk Bureau GroenLinks, Oudegracht 312 Utrecht. Zie landbouwwerkgroep. groenlinks.nl voor achtergrond en documentatie.

Green Summer University De tweede Green European Summer University wordt gehouden van 8 tot en met 11 september, weer op de grens van Duitsland en Polen. Voor allen met een kritische en creatieve instelling.

• Plenaire sessies waarin visies op de

toekomst van Europa centraal staan;

• workshops over tal van onderwerpen,

als broedplaatsen voor nieuwe antwoorden, oplossingen en concepten; • prettig samenzijn, plezier, muziek, cultuur en goed gezelschap.

Zie www.green-summer-university. eu (je krijgt korting als je vóór 20 juli betaalt)

Trek in de Toekomst Eten op tafel, dat lijkt zo vanzelfsprekend. Maar ons bord is een stuk van een wereldwijde voed‑ selketen. En onze voedselvoorziening speelt een grote rol in onze welvaart, gezondheid en het milieu, hier en elders op de wereld, nu en in de toekomst. Verontrustende berichten over voed‑ selprijzen, ziektes of bijvoorbeeld de effecten van klimaatverandering halen steeds vaker de kranten. Reden voor de Landbouwwerkgroep, het Milieunetwerk en de werkgroep Internationale sa‑ menwerking om een breed opgezette discussie‑ middag te organiseren over voedselvoorziening.

Aan de hand van een inleiding van Rudy Rabbinge, en met de GroenLinks verkiezingsprogramma’s op de achtergrond, zal in vier aparte workshops gediscussieerd worden over voedselveiligheid, biodiversiteit, energie en grondstoffen en de internationale context van voedselproductie en consumptie. Zie ook het programma:

• Plenair: Scenario's en dilemma's voor landbouw &

voedselvoorziening, met Rudy Rabbinge (Wageningen UR); • Plenair: Duurzaamheidscriteria en voedselvoorziening; • Workshop Voedselveiligheid, met Robert v Gorcom (RIKILT - Wageningen UR) en Paul Smeulders (Provinciale Staten Noord-Brabant); • Workshop Biodiversiteit, met Teo Wams (Natuurmonumenten) en Rik Grashoff (Tweede Kamerfractie) • Workshop Energie & grondstoffen, met Eric Smaling (universiteit Twente) en Bas Eickhout (Europarlement) • Workshop Internationale context, met Niels Röling (emeritus Wageningen UR) en Titia van Leeuwen (Provinciale Staten Noord-Holland) Vrijdag 27 mei 14.00 – 19.00 uur, Meeting Plaza Utrecht (naast Utrecht CS).

Aanmelden tot maandag 23 mei. Kosten voor deelname en maaltijd bedragen 20 euro.

Zie landbouwwerkgroep.groenlinks.nl/ trekindetoekomst

mei 2011 / GROENLINKS MAGAZINE

Colofon

Leden krijgen meer te zeggen over kandidatenlijsten Als het aan het partijbestuur ligt, krijgen de leden voortaan meer invloed bij de samenstelling van kandidatenlijsten. Tegelijk wordt de positie van de kandidatencommissie versterkt door herinvoering van de ‘volgordelijke’ voordracht. Aanleiding voor deze veranderingen is een aangenomen ‘anti-blokkenmotie’ op het laatste Congres. De motie sprak de wens uit om kandidatencommissies een steviger positie te geven.

GroenLinks heeft inmiddels goede ervaringen met het lijsttrekkersreferendum en bij veel andere politieke partijen is ook een ledenraadpleging voor de rest van de kandidatenlijsten inmiddels een begrip.

Partijbestuurslid David Rietveld: “De afgelopen jaren heeft GroenLinks flinke stappen gezet in het professionaliseren van de selectie van kandidaten. Daarover is dan ook geen discussie meer. Over de wijze waarop het Congres de uiteindelijke kandidatenlijsten vaststelt, is de afgelopen jaren juist wel veel gesproken, maar tevreden zijn we nog niet.” Volgens het partijbestuur is het daarom tijd om de stap richting ledenraadpleging te zetten.

De bedoeling is dat aan het volgende Congres een voorstel voor een nieuwe procedure wordt voorgelegd. Op dit moment wint het partijbestuur adviezen in bij experts en betrokkenen. Mocht u zelf ideeën, opmerkingen of suggesties hebben, dan bent u bij deze van harte uitgenodigd ze zo spoedig mogelijk kenbaar te maken. Dat kan het best per e-mail naar Ron Zeefat van de afdeling ‘Partij en Netwerk’ op het Landelijk Bureau (via: rzeefat@groenlinks.nl)

GroenLinks houdt je op de hoogte Naast het papieren GroenLinks Magazine bieden we diverse elektronische nieuwsbrieven die je op de hoogte houden van GroenLinks in het algemeen of over speciale onderwerpen: • De GroenLinks Nieuwsbrief: tweewekelijkse nieuwsbrief met nieuws en achtergronden uit de partij, leden zijn automatisch geabonneerd.

• Nieuwsbrief Europa: iedere vrijdagochtend een update van het nieuws van GroenLinks Europa, je kunt je abonneren.

• De nieuwsbrief Klimaat: komt uit als de actualiteit daarom vraagt, over GroenLinks en klimaat/energie.

• De nieuwsbrief Kinderopvang: komt uit als de actualiteit daarom vraagt, over GroenLinks en kinderopvang.

• De nieuwsbrief Onderwijs: komt uit als de actualiteit daarom vraagt, over GroenLinks en onderwijs.

Voor de nieuwsjunks is er nog de perslijst: ontvang alle persberichten van de Tweede Kamerfractie, GroenLinks Europa en het Landelijk Bureau. Gemiddeld twee per dag.

Meer informatie en abonneren: zie groenlinks.nl/nieuwsbrieven

GROENLINKS MAGAZINE / mei 2011

Kunduz Op het congres is afgesproken dat de Kamerfractie de uitvoering van de missie naar Kunduz kritisch blijft volgen en hierover actief contact onderhoudt met de leden. De fractie en het bestuur hebben inmiddels een klankbordgroep gevormd met experts van binnen en buiten de partij.

Verder biedt het partijbestuur ondersteuning aan afdelingen die contact willen opnemen met (ex-) leden die moeite hebben met de besluitvorming rond ‘Kunduz’. Begin april vond onder meer een gesprek plaats met leden en ex-leden uit de provincie Drenthe. De voorzitters van lokale afdelingen spelen in dit proces een belangrijke rol.

Wil je speciaal op de hoogte gehouden worden over de civiele politietrainingsmisie in Afghanistan?

Meld je dan aan voor de Kunduz-mailinglijst via Publieksinformatie GroenLinks: groenlinks@ tweedekamer.nl

Contact Adreswijziging doorgeven: groenlinks.nl/ contact/service Contact met landelijk bestuur, webmasters, webwinkel: groenlinks.nl/ contact/service Contact met Tweede Kamerleden: groenlinks. nl/contact/publieksdienst Inhoudelijke vragen over GroenLinks-plannen en -beleid: groenlinks.nl/ contact/publieksdienst

GroenLinks Magazine Nr. 3, mei 2011 GroenLinks Magazine is een uitgave van het partijbestuur van GroenLinks en verschijnt 6 maal per jaar in druk. Het wordt samengesteld door een onafhankelijke redactie, die werkt op basis van een redactiestatuut.

Abonnement Leden van GroenLinks ontvangen het blad gratis. Anderen kunnen zich abonneren voor € 17,50 per jaar. Er is een gesproken editie beschikbaar voor mensen met een leeshandicap. Opgave via het Landelijk Bureau van GroenLinks, Postbus 8008 3503 RA Utrecht Bezoekadres: Oudegracht 312 Utrecht tel. 030 2399900 info@groenlinks.nl www.groenlinks.nl Redactie Carolien Ceton (waarnemend hoofdredacteur), Marc van Dijck (redacteur), Simon Otjes en Lin Tabak.

Redactieadres: Postbus 8008 3503 RA Utrecht tel. 030 2399909 magazine@groenlinks.nl http://magazine.groenlinks.nl Aan dit nummer werkten verder mee: Rinske Bijl, Pieter Geenen, Lukas van de Heijde, Kees Kalkman, Daphne Kuilman, Annet de Kruijf, Rieke Spierings, Michiel Wijnbergh en Marije Wilmink.

Publieks­voorlichting: Johan Theunissen Vormgeving Ruparo (Ingeborg Seelemann en Ivo ­Sikkema), Amsterdam www.ruparo.nl Druk Meijer Rotatie op 100% kringlooppapier.

ISSN 1380 3700 Advertenties Adviesbureau Cadex 0111 643307, www.cadex.nl Tweede Kamerfractie GroenLinks Postbus 20018 2500 EA Den Haag tel. 070 3183030 fax. 070 3182685 groenlinks@tweedekamer.nl Sluitingsdatum 20 juni (verschijnt 9 juli) Voorpaginafoto Joost van den Broek/Hollandse Hoogte

Rectificatie In het vorige Magazine stond bij de rubriek ‘In actie’ ten onrechte vermeld dat Fatiha Ouflur zich vrijwillig liet criminaliseren.

Dat moet zijn: Fatiha Oufkir.

Dit katern is een uitgave van het Landelijk Bureau GroenLinks.

31

&werk

lb

‘Ouderenzorg heeft extra mensen hard nodig’ Naam: Ada Keur Leeftijd: 62 jaar Beroep: jeugdverpleegkundige en lactatiekundige Missie: gezonde mensen gezond houden

Ada Keur werkt al bijna 45 jaar als verpleegkundige, maar praat erover met het enthousiasme van iemand die net aan iets nieuws is begonnen. Ze begon op haar achttiende aan een verpleegkundige opleiding, kwam daarna al snel in de jeugdgezondheidszorg terecht, en werkt daar nog altijd. Met een team van artsen en verpleegkundigen draait ze spreekuren op het consultatiebureau. Ze legt huisbezoeken af en geeft voorlichting en ondersteuning aan ouders.

Vooral die voorlichting vindt ze belangrijk: ‘Je moet je niet alleen richten op het beter maken van zieke mensen, maar ook zorgen dat gezonde mensen niet ziek worden. Vertel mensen hoe ze gezond kunnen leven, in een gezonde omgeving, met gezonde voeding.

Dat is altijd mijn uitgangspunt geweest.’

Bij die gezonde levensstijl hoort ook het geven van borstvoeding. ‘In de jaren zeventig was borstvoeding in Nederland helemaal niet zo vanzelfsprekend. Mijn collega’s moesten lachen om mijn streven vrouwen drie maanden borstvoeding te laten geven. Ik stond echt bekend als borstvoedings-Ada. Nu is het gelukkig een stuk normaler geworden.’ Naast haar werk voor het consultatiebureau werkt

32

Keur een dag per week als lactatiekundige.

Samen met een collega is zij verantwoordelijk voor de ondersteuning en opleiding van alle jeugdgezondheidszorgmedewerkers van de GGD in Amsterdam op het gebied van borstvoeding. ‘Wij zorgen voor voldoende scholingsuren, apparatuur en materialen, en de beleidsafstemming op stedelijk niveau. Alles vanuit het idee dat borstvoeding niet alleen goed is voor moeder en kind, maar voor de gezondheid van iedereen.’

Loze verkiezingsbelofte Verpleegkundigen waren de laatste tijd weer volop in het nieuws. De kabinetsbelofte dat er 12.000 extra verpleegkundigen zouden komen, blijkt toch niet zo makkelijk te realiseren, erkende minister Schippers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Keur heeft niet de indruk dat er op haar specifieke werkterrein een enorm tekort aan personeel is. ‘Van die 12.000 extra verpleegkundigen ben ik dus ook nooit warm of koud geworden.

Er wordt zoveel beloofd rondom de verkiezingen waar toch niks van terechtkomt. Maar in de ouderenzorg zijn die mensen natuurlijk wél hard nodig. Het lijkt mij een goed scenario om

de directeuren dan eerst eens wat minder te laten verdienen. Het verschil tussen de beloning van het management en het werkveld is wel erg groot, en niet in verhouding tot de werkinzet.’

Het enthousiasme van Keur blijkt zich net zo makkelijk uit te strekken tot andere onderwerpen dan haar werk. Milieu bijvoorbeeld: ‘Ik ben ook heel lang milieu-Ada geweest, omdat ik altijd hamerde op kringlooppapier en dat soort dingen.’ En de economische zelfstandigheid van vrouwen: ‘Waarom hoor je in de huidige discussie over huwelijkse voorwaarden niemand over de economische gevolgen die dat voor een grote groep vrouwen zal hebben?’ Keur is niet voor niets actief bij de GroenLinks-werkgroep FemNet. In haar woonplaats Heemstede was ze twaalf jaar lang gemeenteraadslid. Ook zat ze een jaar of vier in het bestuur van Milieudefensie.

Ondanks dat haar pensioengerechtigde leeftijd bijna is bereikt, wekt ze op geen enkele manier de indruk het binnenkort rustiger aan te willen gaan doen. ‘Van alleen maar koffie drinken de hele dag zou ik helemaal gek worden.’ < Rinske Bijl

mei 2011 / GROENLINKS MAGAZINE

foto daphne kuilman

GroenLinkser in de zorg: