ΠΟΛΥΚΑΤΟΙΚΙΑ ΣΤΗΝ ΚΗΦΙΣΙΑΣ 272, ΑΘΗΝΑ (1957) Η πολυκατοικία αυτή ως προς τα γενικά της χαρακτηριστικά, αποτελεί το παράδειγμα μιας ευέλικτης κάτοψης. Ουσιαστικά, πρόκειται για τη πρώτη μοντέρνα διάταξη χώρων με συρόμενα χωρίσματα στην Ελλάδα. Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον βρίσκεται στις όψεις. Συγκεκριμένα, στη βορειοδυτική και νοτιοδυτική, γίνεται μία κατασκευή από σκυρόδεμα, διάτρητων τοίχων, των λεγόμενων κλωστρών, τα οποία είχαν εφαρμοστεί στην Ελλάδα από καιρό σε νησιώτικα παραδοσιακά σπίτια. Στη περίπτωση του κτηρίου αυτού, τα κλωστρά εκτός από διακοσμητικό και λειτουργικό στοιχείο, μετατρέπονται, ειδικά στη βορειοδυτική όψη που βλέπει στη λεωφόρο Κηφισίας, σε ένα μετέωρο τοίχο, ο οποίος βρίσκεται σε προεξοχή από την υπόλοιπη οικοδομή περίπου 1 m110. Με αυτή του τη κίνηση, ο Νίκος Βαλσαμάκης σχεδιάζει έχοντας υπόψιν την ιδιωτικότητα και ότι χτίζει δίπλα σε μία μεγάλη λεωφόρο, ενώ παράλληλα στοχεύει να καλυτερεύσει τις συνθήκες εξέλιξης ζωής στον ημιυπαίθριο χώρο.
184
174_
Νότια όψη της πολυκατοικίας στη Κηφισίας
175_
Εσωτερική άποψη, Προοπτικό Σκίτσο
176_
Τα κλωστρά στη δυτική όψη της πολυκατοικίας, Νίκος Βαλσαμάκης
Το αίτημά του αυτό συνδυάζεται και με τη πρόθεση για προστασία και σκίαση. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνεται αρχικά από τη χωροθέτηση του κτηρίου στο οικόπεδο, καθώς αφήνεται η νότια πλευρά ανοιχτή για αερισμό και βλάστηση, έτσι ώστε ακόμα και η δημιουργία των μετέπειτα κτηρίων να συμμετάσχουν στη προστασία από τους κρύους ανέμους. Σε σκίτσο που έχει κάνει ο ίδιος για να αποδώσει την αίσθηση του εσωτερικού, που ενωποιείται με τον ημιυπαίθριο, ο οποίος προστατεύεται από τα κλωστρά, φαίνεται ότι παρόλη τη γραμμική διάταξη του όγκου, έχει προβλέψει ακόμα και το βάθος των χώρων και συνολικά της κατασκευής, ότι θα συμμετάσχει στο να μη διεισδύει το καλοκαίρι ο ήλιος στο εσωτερικό, σε αντίθεση με το χειμώνα. Για το λόγο αυτό, τα κλωστρά τοποθετούνται στις πλευρές που έχουν επαφή με τη Δύση, επειδή ο ήλιος είναι πιο δυσάρεστος το καλοκαίρι σε αυτές τις όψεις. Σε αντίθεση, με τον ανατολικό ήλιο τις πρωινές ώρες που είναι ευχάριστος, όπως ο ίδιος αναφέρει, και στις συγκεκριμένες όψεις δεν υπάρχουν κλωστρά, όμως τα ανοίγματα είναι μετριασμένα, και στη βορεινή όψη πολύ μικρά. Σημαντικό στοιχείο επίσης είναι ότι στη τελευταία όψη, δημιουργεί μία ζώνη ανάσχεσης τοποθετώντας χώρους περιορισμένης χρήσης, όπως διάδρομοι, κουζίνες και μπάνια, προστατεύοντας έτσι τους χώρους κύριας χρήσης. 110 Δήμητρης Φιλιππίδης, ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ, ΜΕΛΙΣΣΑ, Αθήνα, 1984, σελ. 289-295.