วารสารทองค�ำ
OCTOBER - DECEMBER 2012
มากไปหรือนานไปมันก็ไม่ดีด้วยกันทั้งนั้น ถ้าเป็น การรักษาโรค การทานยาติดต่อกันนานเกินไปอาจ จะทำ�ให้เกิดผลข้างเคียงอย่างเรื่องของการสะสม ในร่างกายหรือมีผลต่อไต ในเศรษฐกิจก็เช่นกัน การใช้นโยบายกระตุน้ มากเกินไปก็อาจจะส่งผลร้าย ต่อเศรษฐกิจโดยรวมเช่นกัน อย่างอาการดือ้ ยากรณี นีผ้ มขออนุญาตเทียบเคียงกับกรณีของญีป่ นุ่ ในช่วง การเกิดวิกฤติทางเศรษฐกิจในญี่ปุ่น รัฐบาลญี่ปุ่น ดำ�เนินนโยบายแบบผ่อนคลายอย่างต่อเนื่องโดย เฉพาะนโยบายดอกเบี้ยต่ำ� จนท้ายที่สุดต้องเทกัน หมดหน้ า ตั ก แต่ เ ศรษฐกิ จ ก็ ยั ง ไม่ ต อบสนองใน เชิงบวกเท่าที่ควร และทำ�ให้เศรษฐกิจญี่ปุ่นแทบ จะอยู่กับที่เป็นเวลากว่าทศวรรษ หรือที่เรียกว่า lost decade แต่มากไปกว่านั้นถ้ามีการใช้ QE กันยาว ๆ (สหรัฐฯ ใช้ QE แบบไม่มีกำ�หนดระยะ เวลาโดยปล่อยสภาพคล่องเพิ่มทุกเดือนประมาณ 8.5 หมื่นล้านดอลล่าร์สหรัฐฯ จาก QE3 ประมาณ 4 หมื่นล้านต่อเดือน และ QE4 ประมาณ 4.5 หมื่น ล้านต่อเดือน) สิ่งที่ตามมาคือผลข้างเคียงที่เกิดขึ้น กับระบบสกุลเงิน ในช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 เกิดสงครามค่าเงินขึ้น โดยแต่ละประเทศพยายาม ที่จะกดให้ค่าเงินตนเองอ่อนค่าลงเพื่อที่จะทำ�ให้ ประเทศมีความได้เปรียบในการแข่งขัน (ประเทศ ที่ ส กุ ล เงิ น อ่ อ นค่ า เที ย บสกุ ล เงิ น อื่ น จะทำ�ให้ การค้าขายดีขึ้น) จนทำ�ให้ 3 ประเทศมหาอำ�นาจ สหรัฐอเมริกา อังกฤษ และฝรั่งเศส สร้าง Brenton wood system หรือมาตรฐานทองคำ�ขึ้นมาเพื่อ
รักษาสมดุลเรื่องอัตราแลกเปลี่ยน ซึ่งท่านทราบ หรือไม่ว่าการใช้ QE ในปัจจุบันกระทบต่อระบบ สกุ ล เงิ น เป็ น อย่ า งมาก ซึ่ ง เกิ ด ขึ้ น ใน 2 ปั จ จั ย หลัก ๆ ด้วยกัน ประการแรกในด้านของการเพิ่ม ปริ ม าณเงิ น ขึ้ น ในระบบถ้ า เรากล่ า วตามแนวคิ ด ทางเศรษฐศาสตร์แบบตรงไปตรงมาเมื่อปริมาณ เพิ่มมูลค่าต้องลด ดังนั้นการเพิ่มขึ้นในเชิงปริมาณ นั้นจะทำ�ให้สกุลเงินนั้น ๆ มีการอ่อนค่าลงเทียบ สกุลเงินอื่น หรือในทางตรงกันข้ามสกุลเงินของ ประเทศที่ ไ ม่ ไ ด้ มี ก ารดำ�เนิ น นโยบายก็ จ ะมี ก าร ปรับตัวแข็งค่าขึ้นและเสียอำ�นาจในการแข่งขันไป ในที่ สุ ด ซึ่ ง เป็ น เรื่ อ งพื้ น ฐานที่ ป ระเทศเหล่ า นั้ น จะหันมาดูแลค่าเงินด้วยการเข้าแทรกแซง ประการ ที่ 2 คื อ ในช่ ว งที่ เ ศรษฐกิ จ ของประเทศพั ฒ นา ชะลอตัวลงนโยบายดอกเบี้ยที่ใช้ก็จะเป็นนโยบาย ดอกเบี้ ย ต่ำ� ซึ่ ง ในส่ ว นนี้ จ ะกระทบต่ อ เงิ น ทุ น เคลื่ อ นย้ า ย โดยวิ ธี คิ ด คื อ เงิ น จะไหลเข้ า สู่ ที่ มี ผลตอบแทนมากกว่า (โดยปรับเรือ่ งความเสีย่ งแล้ว) ดังนั้นเมื่อ 2 ประเทศมีส่วนต่างดอกเบี้ยห่างกัน มาก ๆ จะทำ�ให้เงินไหลเข้าสู่ประเทศที่มีอัตรา ดอกเบี้ยสูงกว่า ในกรณีนี้เรียก carry trade ซึ่งจะ ยิ่งทำ�ให้ประเทศที่มีดอกเบี้ยสูงค่าเงินแข็งค่าขึ้น จะเห็นว่าการใช้ QE หรือนโยบายในการเสริม สภาพคล่องเข้าสู่ตลาดแม้จะเป็นผลดีต่อเศรษฐกิจ ในช่วงของการฟื้นตัวแต่การใช้ในปริมาณมาก ๆ หรือระยะเวลายาว ๆ อย่างที่เป็นอยู่ในปัจจุบัน อาจจะสร้ า งปั ญ หาใหม่ ใ นอนาคต ถ้ า ในกรณี ที่ เศรษฐกิจดีขึ้นแล้วธนาคารกลางอาจจะสามารถ ถอนมาตรการออกได้ทันแต่ถ้าเศรษฐกิจยังไม่ฟื้น เนื่องจากการตอบสนองต่อนโยบายไม่ดีเท่าที่ควร ประกอบกับปัญหาใหม่ทเี่ กิดขึน้ จากการใช้นโยบาย นาน ๆ อาจจะยิ่งทำ�ให้เศรษฐกิจที่แย่อยู่แล้วกลับ แย่มากขึ้น แต่อย่างไรก็ดีนี่เป็นเพียงการมองในมุม ที่ค่อนไปในทางร้ายมาก ๆ ซึ่งอาจจะไม่เกิดขึ้น สิ่ ง ที่ ต้ อ งระมั ด ระวั ง คื อ สภาพคล่ อ งที่ เ พิ่ ม ขึ้ น อย่ า งต่ อ เนื่ อ งจะทำ�ให้ ต ลาดการลงทุ น มี ค วาม ผันผวนมากขึน้ และนีห่ มายรวมถึงราคาทองคำ�ด้วย เช่นกัน ฉบับนี้ลากันไปก่อนครับ พบกันใหม่ฉบับ หน้านะครับ สวัสดีครับ 47