Frontaal Winter 2020

Frontaal

Burgerpanel vs. klimaat

Urban Xxxxx Jungle, monkeyxxxx business?

Gent Xxxxx zonder xxxx gas

winter 2020

jaar van de fiets

expert Ulrike

06

16

ontmoet Lily

urban jungle

in dit nummer

13

20

Gent en omstreken

2

06 mobiliteit 2021, het jaar van de fiets?

13 ontmoet Lily Meersschout 'Frituur Lily'

08 burgerpanel Burgerparticipatie als oplossing voor klimaatimpasse?

14 ontdek Mic Mac Minuscule, geboortelijst met tweedehandspullen

Milieu inzichten

16 expert Dr. Ulrike Braeckman over windparken op zee 20 topic Urban jungle: Wel zo groen als het lijkt?

23 roots Yousif, Koerdistan 25 column Ik ben oud.

Ik ben versleten.

26 voortaan Duurzame tips

statiegeld

edito

Naar een groener Gent

28

vrijwilliger Jeroen

Op 29 september keurde de Gentse gemeenteraad het ontwerp ruimtelijk uitvoeringsplan Groen goed.

In december start het openbaar onderzoek. De voorlopige goedkeuring van dit RUP Groen is een belangrijke stap naar een groener Gent. Hiermee krijgen liefst 102 gebieden in de stad een groene bestemming, van kleine groene vlekjes in het centrum, tot grote natuurgebieden aan de rand van de stad. Het kleinste deelgebied is 62m², het grootste 55 ha. Globaal gaat het om meer dan 480 ha. Dat is twee keer de Bourgoyen.

34

Front van goodwill

28 in actie Statiegeld: klaar voor system change

34 vrijwilliger Jeroen Staelens

Het gaat veelal om gronden die vandaag nog bebouwd kunnen worden, omdat ze in woonzone of zone voor openbaar nut liggen. Maar binnenkort niet meer. Dankzij dit RUP krijgen ze een bescherming als groene zone.

In totaal krijgen 372 ha gronden in de stad een groene bestemming. Zo worden ze gevrijwaard voor bebouwing, ook in de verdere toekomst. Daarnaast worden een aantal landbouwgebieden aan de randen van de stad omgezet naar natuurgebied. Zo krijgen we er in Gent in één klap nieuwe 115 ha natuurgebieden bij.

De aanslepende Coronacrisis heeft nogmaals duidelijk gemaakt hoe groot de behoefte is bij Gentenaars aan meer groen in de buurt en in de stad. De nood is hoog.

De redding is nabij.

Erik Grietens beleidswerkgroep GMF

35 Jules 30 bouwadvies Gent zonder gas

36 kalender 38 volg ons

33 faq dakisolatie

39 over ons

3

X2

kort nieuws

Frontaal

Burgerpanel vs. klimaat

Knip je lidkaart uit!

NIEUW! Dit jaar bezorgen we jou je GMF-lidkaart op het bonnenblad dat in dit nummer zit. Knip hem uit, je lidnummer vind je op je etiket, vul in en hou bij!

4

Urban Xxxxx Jungle, monkeyxxxx business?

Stad Gent wil het aantal zonnepanelen op Gentse daken verdubbelen tegen 2025, onder andere door Gentenaars te adviseren over en begeleiden bij de installatie, aantrekkelijke energieleningen te voorzien en bedrijven te overtuigen om over te schakelen op zelf geproduceerde zonne-energie!

winter 2020

Gent Xxxxx zonder xxxx gas

@frontaal

LEZ is more?

Wil je ons tijdschrift liever digitaal ontvangen?

Is een papieren exemplaar niet aan jou besteed?

Dat kan! Stuur een e-mail naar frontaal@gentsmilieufront.be met ‘Liever Frontaal digitaal’ als onderwerp en we zetten je op de lijst.

Zo ontvang je 4 keer per jaar onze digitale Frontaal in je mailbox.

In januari 2021 blaast de Gentse lage-emissiezone (LEZ) 1 kaarsje uit, maar de discussie rond de LEZ is springlevend. Sinds het mobiliteitsplan kan geen enkel thema de Gentse gemoederen beroeren zoals de LEZ dat doet. Tijd om een eerste balans op te maken: wat zijn de positieve en negatieve effecten van de Gentse LEZ geweest? Waarom werden ze in andere grote steden ingevoerd en daarna weer afgevoerd? En wat is de sociale impact van de maatregel: wordt rondrijden in de binnenstad een voorrecht van de happy few, of verbetert de LEZ precies de lucht- en levenskwaliteit van alle Gentenaars? GMF en VormingPlus organiseren op 11 maart een debat met onder andere schepen van Milieu en Klimaat Tine Heyse en andere uitgesproken voor- en tegenstanders van de LEZ. Het debat gaat door in zaal De Blauwe Vogel in De Krook, maar zal ook live gestreamd worden via social media.

Over de beschikbaarheid van tickets (corona, weet wel) wordt later nog gecommuniceerd, maar schrijf je alvast in op gentsmilieufront.be/lezismore!

— Swipend bladeren

— Nieuw mobiliteitsdebat in 2021

pix_Lieven Symons

‘Een druk wandelweekend is een betoging voor meer natuur’

Volgens Natuurpunt-voorzitter Lieven De Schamphelaere kunnen er nooit te veel natuurliefhebbers zijn, maar wel te weinig natuur.

— De Standaard, 12 november 2020

Champions League

9050 in beweging

Eigen lof stinkt

Avanti Gentbrugge! Na Sint-Amandsberg en Zwijnaarde zette GMF dit najaar opnieuw een interactief proces op poten om, samen met bewoners en wijkcomités, te komen tot een ideaal verkeersplan voor hun buurt. Voor Gentbrugge organiseerden we een kort maar krachtig (digitaal) traject, met als centrale uitgangspunt: hoe moeten onze straten eruitzien als we ook ruimte willen voor vergroening, verkoeling, speelelementen en ontmoeting? De straat is immers van iedereen, kostbaar publiek domein met méér functies en uitdagingen dan louter mobiliteit. We grijpen de wijkmobiliteitsplannen aan om op een andere manier naar onze straten te kijken, en willen zo ook de stad inspireren om haar mobilteitsscenarios bij te sturen en te verrijken. In onze plannen schuiven we 4 principes naar voor. 1/ de straat als verblijfsruimte: schrap onderbenutte parkings en creëer meer leefruimte voor iedereen. 2/ Gentbrugge, walhalla der fietsstraten: in smalle straten worden fietsstraten de norm, niet de uitzondering. 3/ weg met sluipverkeer: samen met de buurt denken we na hoe we hier vanaf kunnen komen. 4/ leefkwaliteit voor iedereen: samen zoeken naar een evenwicht tussen een goede luchtkwaliteit en een vlotte bereikbaarheid voor auto’s van het handelsapparaat.

Meer weten? Op gentsmilieufront.be vind je al onze mobiliteitsplannen terug!

GMF wordt als regionale milieuvereniging gesubsidieerd door het Departement Omgeving van de Vlaamse overheid. Hiervoor maken we een meerjarenplan op (vind je op onze website) waaruit we jaarlijks ons jaarplan puren. Dit rapporteren we dan aan de overheid. Afgelopen zomer werden we door een jury verhoord over onze voorbije werkjaren. We kregen pluimen voor onze maatschappelijke visie, groei, professionaliteit en zelfreflectie. Quote: “GMF speelt niet meer op provinciaal niveau. GMF is Champions League”.

Que viva!

— Mobiliteitsplannen voor Gentbrugge

— GMF is Champions League

5

2021 Het jaar van de fiets?

Een versnelling hoger dankzij corona

Ondanks de desastreuze gevolgen ervan zorgde de coronapandemie ook voor een doorbraak in de shift naar duurzame mobiliteit. Met de populariteit van de fiets schakelen ook de beleidsplannen een versnelling hoger. Wordt 2021 dan eindelijk het jaar van de fiets? txt_Zjef De Loose pix_Provincie Oost-Vlaanderen

6

De demarrage van de fietsers Met de eerste lockdown werden thuiswerk en onderwijs vanop afstand plots de norm.

Het vrijetijdsverkeer viel grotendeels weg en veel Belgen zaten noodgedwongen thuis door tijdelijke werkloosheid.

“Blijf in uw kot!” luidde het advies, en plots daalde het autoverkeer drastisch. Het werd meteen ook een risico om nog het openbaar vervoer te nemen. En bovenop alles sloten sporthallen en fitnessclubs ook nog eens de deuren. We snakten er al snel naar om nog eens buiten te komen, want laat ons eerlijk zijn: we zijn niet gemaakt om binnen te zitten.

Bij de eerste lentezon zagen

we onze kans en gingen we dan ook massaal wandelen en fietsen. En met minder auto’s op de baan was dat meteen een pak aangenamer: het was veiliger geworden voor fietsers en ook de luchtkwaliteit was erop vooruitgegaan.

Fietsverkoop op rolletjes Wie recent een fiets heeft gekocht kan er waarschijnlijk over meespreken: de fietsenwinkels draaien op volle toeren, met langere wachttijden als gevolg. De Belgische keten Fiets! zag de verkoop van fietsen exploderen na de lockdown en verkocht vijf keer meer dan voorzien in hun ambitieuze budgettering. De Belgische fietsenproducent Ludo bevestigt dat de vraag zelfs hoger ligt dan wat ze kunnen produceren. Vooral de segmenten van goedkope fietsen enerzijds en duurdere e-bikes en koersfietsen anderzijds zitten stevig in de lift. Je hebt namelijk heel wat goed verdienende mensen die deze zomer hun reizen hebben uitgesteld en bijgevolg meer spaarcenten over hielden voor andere inkopen.

Spitsuur op de fietssnelwegen Tijdens de lockdown werden er bijna dubbel zoveel fietsers geteld op de fietssnelwegen F4 (Gent-Antwerpen) en F7 (GentKortrijk). Op zondag 26 april 2020 werd er zelfs een nooit geziene kaap bereikt: meer dan 3.500 fietsers passeerden die dag ter hoogte van de parkbosbruggen in Gent. Tijdens de grootste piek in de late namiddag werden er meer dan 500 fietsers per uur geteld. En dat terwijl het woon-werkverkeer op een laagtepunt stond.

Met goede benen op de trein Begin juni besliste de ‘superkern’ ­– de regeringstop en de partijen die de volmachten steunden om elke inwoner van België een gratis tienrittenkaart te bezorgen. Daar bovenop zou ook het supplement tijdelijk worden geschrapt om je fiets mee te nemen op de trein van 1 juli tot 31 december 2020. Die laatste regel bleek al snel erg populair en de NMBS zag het aantal fietsen op de trein met 80% stijgen tegenover dezelfde periode het jaar voordien.

1482

1415 1277

Toename gemiddeld aantal fietsbewegingen per dag: 2019 vs 2020

1247 1143

1129 1013 856

806 644

(lockdownperiode van 16 maart – 28 mei 2020 in vergelijking met dezelfde periode in 2019)

619

433

425

+96,10% +73,60% +56,40% +43,70%

mobiliteit

1537

+11,80%

+7,80%

+2,30%

2019 2020

F4 LOCHRISTI

F7 GENT

F4 BEVEREN

Het gat van het mobiliteitsbeleid dichtrijden Om in de stijgende fietsdrukte ook nog eens rekening te kunnen houden met social distancing heeft Stad Gent drie assen langs het water aangepast om fietsers en voetgangers meer plaats te geven: • De Ferdinand Lousbergskaai werd eenrichtingsverkeer voor auto's van de stadsring tot aan de Forelstraat.

• De Groendreef – Gerard Willemotlaan werd een fietsstraat van de Jan Van Hembysebolwerk tot de Trekweg.

• De as Henleykaai – Neermeerskaai langs het water werd ook een fietsstraat.

In totaal gaat het om 4,3 km aangepaste ruimte. Tijdelijk, wel te verstaan. Ambitieus?

Niet bepaald, in Antwerpen werd er bijvoorbeeld 19 km aangepast en in Brussel 95,5 km. Elders vind je nog ambitieuzere voorbeelden bij wereldsteden als Rome (150 km) en Parijs (650 km). Over heel Europa zou het om 2.323 km aan pop-up fietspaden

F7 ZULTE

F4 ST-NIKLAAS

gaan, waarvan intussen bijna de helft geïmplementeerd is.

Het gaat dan onder meer ook om rijvakken en straten die worden voorbehouden voor fietsers.

Duits onderzoek berekende dat de tijdelijke coronafietspaden in Europese steden samen goed zijn voor een besparing van maar liefst 3 miljard euro per jaar voor het gezondheidssysteem.

In Gent werd er eerst ook nog gesproken over verdere maatregelen en de invoer van bijkomende woonerven zodat voetgangers en fietsers de volledige breedte van de openbare weg mogen gebruiken. Op een woonerf mogen auto’s maximaal 20 km/u rijden. Sinds de aankondiging van de extra maatregelen werd er voorlopig niet meer op teruggekomen.

F7 DEINZE

F4 LOKEREN

Deze cri­sis biedt kansen voor duurzame gedragsveran­der­ ing. Beste beleidsmakers, het is nu aan jullie om het gat van ons mobiliteitsbeleid dicht te rijden. Tijdelijke maatregelen zijn goed, maar structurele beter. Tijd voor een weldoordacht mobiliteitsbeleid volgens het STOP-principe: eerst stappen, trappen, openbaar (gedeeld) vervoer en vervolgens pas privévervoer.

Meer weten?

Lees het uitgebreide artikel of grasduin verder in onze bronnen, op gentsmilieufront.be/ jaarvandefiets

START!

7

Burgerimpact vs. klimaatimpasse Is burgerparticipatie de oplossing voor de klimaatimpasse?

De wetenschap is duidelijk: de wereld bevindt zich in een ecologische noodtoestand en het is hoog tijd voor een doortastend klimaatbeleid.

Politici lijken zich echter vast te rijden in het systeem, er komt tegenkanting vanuit verschillende hoeken en het klimaat lijkt vaak geen prioriteit. Een burgerpanel zou wel eens schot in de zaak kunnen brengen. txt_Janne Delagrange pix_shutterstock

8

Hoe het werkt

Wat is dat nu precies, zo’n burgerpanel? Een groep gewone burgers wordt geloot om het beleid rond een bepaald onderwerp mee vorm te geven. De gelote personen zijn overwegend leken in het onderwerp dat besproken wordt, daarom staat een groep specialisten hen bij om zoveel mogelijk objectieve informatie te verschaffen.

Zo kunnen ze weloverwogen en realistische beslissingen maken.

EĂŠn van de troeven van een burgerpanel is dat het een correcte representatie van de hele bevolking bevat.

Het is belangrijk dat onder andere de leeftijd, achtergrond, woonplaats, expertise en het gender van de totale bevolking vertegenwoordigd

worden in de deelnemers. Als er bijvoorbeeld 51% vrouwen en 49% mannen zijn in de samenleving, dan moet hetzelfde gelden voor het burgerpanel.

Daarnaast kan het burgerpanel zich volledig concentreren op de lange termijn. Daarbij hoeft het niet te denken aan partijstandpunten, politieke tactiek of de volgende verkiezingen.

De burgers worden enkel aangesteld om over een specifiek onderwerp na te denken en daar suggesties over te formuleren.

Daarna zit hun taak erop.

De uitgelote mensen die instemmen met een deelname, komen vervolgens regelmatig samen. Ze krijgen uitgebreide informatie over elk relevant aspect en worden begeleid door moderators. Er wordt gestaag

burgerpanel

‘Er is nood aan sociaal rechtvaardige maatregelen, om allemaal samen de klimaatverandering zoveel mogelijk te beperken’

‘Of iemand nu arm of rijk, rechts of links, wit of zwart is, iedereen kan in het burgerpanel terechtkomen’

toegewerkt naar het eindresultaat: een verzameling beleidsvoorstellen voor de politici.

Nood aan politieke innovatie

Eén van de redenen waarom we nog steeds geen duidelijk en daadkrachtig klimaatbeleid hebben in België, is onze ingewikkelde staatsstructuur.

Vier klimaatministers moeten het met elkaar eens geraken,

rekening houdend met de vaak conflicterende belangen van het regionale en federale niveau.

Daarnaast wordt de laatste jaren vaak op dezelfde nagel geklopt: de parlementaire democratie zit wereldwijd in een dipje. Heel wat mensen voelen zich niet vertegenwoordigd en vinden dat de politici niet naar hen luisteren. Over de hele wereld polariseren de samenlevingen en worden mensen tegen elkaar opgezet door het fake news en de zelfbevestigende berichten die ze voorgeschoteld krijgen op sociale media. Een burgerpanel kan hier weerwerk bieden: of iemand nu arm of rijk, rechts of links, wit of zwart is, iedereen kan in het burgerpanel terechtkomen. Zo gaan

mensen met verschillende achtergronden echt met elkaar in debat.

De klimaatbeweging krijgt namelijk regelmatig de kritiek dat ze te eenzijdig van de (witte) middenklasse zou zijn. Enkel mensen die zich geen zorgen hoeven te maken over het einde van de maand, hebben de tijd om hun hoofd te breken over het einde van onze beschaving. In Frankrijk waren de gele hesjes hier een duidelijke uiting van. We hebben dus nood aan sociaal rechtvaardige maatregelen, om allemaal samen de klimaatverandering zoveel mogelijk te beperken. Zo vermijden we dat klimaatmaatregelen ongewild de ongelijkheid nog verder vergroten.

Voorgangers

Meerdere landen hebben dit model al uitgetest. Eén van de recentste voorbeelden is Frankrijk. Emmanuel Macron riep de ‘Convention Citoyenne pour le Climat’ in het leven om een antwoord te bieden op het protest van de gele hesjes tegen de verhoging van de brandstofbelasting. Het burgerpanel zou kunnen nadenken over sociaal rechtvaardige klimaatmaatregelen. Zo hoopte Macron een breder draagvlak te creëren binnen de Franse samenleving.

9

‘Een coalitie van verschillende burgerorganisaties roept de nieuwe regering op om in de voetsporen van Macron te treden ’

10

Wie de voorstellen van de Fransen bekijkt, merkt dat de gelote burgers in Frankrijk niet terugschrikken voor verregaande maatregelen. Het gaat nochtans om een representatieve steekproef van de Franse bevolking, niet enkel om “linkse klimaatactivisten” dus. Een mooi bewijs dat burgers met verschillende achtergronden toch eensgezind kunnen raken over het klimaatdebat wanneer ze bijgestaan worden door specialisten en goed geïnformeerd aan het debat kunnen beginnen.

Uiteindelijk kwam het panel op de proppen met 146 voorstellen met als doel de uitstoot van broeikasgassen met ten minste 40% te verminderen tegen 2030, vergeleken met 1990. Het gaat om een brede

waaier aan maatregelen rond thema’s als voeding, renovatie van gebouwen en mobiliteit.

Macron verbond zich ertoe elk voorstel ofwel voor te leggen aan het parlement, ofwel aan de bevolking via een referendum, ofwel meteen in te voeren.

We hoeven zelfs niet buiten de landsgrenzen te gaan om een voorbeeld te vinden van zo’n burgerpanel.

Onze Duitstalige landgenoten in Ostbelgien doen het ons voor. Daar kregen de inwoners namelijk sinds 2019 permanent inspraak in het beleid via een vaste burgerraad, aangevuld met thematische burgerpanels. Dat is een primeur in Europa en zelfs in de wereld: de Duitstalige Gemeenschap is de eerste regio die permanent inspraak geeft aan een groep gelote burgers. Het parlement van de regio wil rekening houden met de aanbevelingen van de burgerraad en -panels in de beleidsvorming.

Een Belgisch ‘burgerparlement’?

Ondertussen gaan steeds meer stemmen op om ook in België een nationaal burgerpanel in

te stellen om tot krachtdadige, sociaal rechtvaardige klimaatmaatregelen te komen.

Een coalitie van verschillende burgerorganisaties roept de nieuwe regering op om in de voetsporen van Macron te treden en een groep gelote burgers, representatief voor de Belgische samenleving, te laten begeleiden om een verzameling beleidsvoorstellen te formuleren. Het initiatief, dat ‘het Burgerparlement’ gedoopt werd, gaat zelfs verder dan het Franse voorbeeld. De vertegenwoordigers stellen dat niet enkel de opwarming van de aarde op tafel moet liggen, maar ook onder andere het verlies van de biodiversiteit, de waterschaarste en de oceaanverzuring.

Kortom, alles wat te maken heeft met de ecologische crisis en een rol kan spelen in de beperking ervan.

Een zetje voor de politici

Gebeten door het idee van een burgerpanel? Op de website van het Burgerparlement kun je een e-mail sturen naar je politieke vertegenwoordigers.

Zo wijs je hen op de noodzaak om snel actie te ondernemen rond de ecologische crisis en suggereer je om dat te doen via een burgerpanel. De nieuwe federale regering liet alvast optekenen in haar regeringstekst dat ze openstaat voor politieke vernieuwing: laat een burgerpanel daar nu net een veelbelovend voorbeeld van zijn!

Bronnen en meer info vind je op gentsmilieufront.be/ burgerparticipatie

burgerpanel

Burgervoorstellen 5 x op maat van Gent Vijf voorbeelden van de 146 voorstellen van het Franse burgerpanel die ook toepasbaar zijn op stadsniveau en specifiek voor Gent relevant zijn.

1

3

4

5

Max. 110 km/u op autosnelwegen

Het treinstation als knooppunt

Beperk verwarming en airconditioning

Implementeer burgerparticipatie

Het Franse klimaatpanel wil de maximumsnelheid op snelwegen beperken tot 110km/u. Het Gentse mobiliteitsplan 2030 is zelfs ambitieuzer en wil het autoverkeer op snelwegen binnen de stadsregio Gent vertragen tot 100km/u.

De Franse burgers willen van treinstations multimodale knooppunten maken, waarbij reizigers gemakkelijk aansluiting vinden op andere vervoersmiddelen zodra ze van de trein stappen. Een goede verbinding met bussen, trams, fietsen en (deel)auto’s moet een vlotte mobiliteit verzekeren en van het openbaar vervoer een logische eerste keuze maken. In januari 2020 werden de aangepaste verbouwplannen voor het station GentSint-Pieters voorgesteld, waaruit o.a. blijkt dat er 17.000 parkeerplaatsen voor fietsen zullen komen.

Gebruik verwarming om tot een temperatuur van maximum 19 graden te komen, zet airconditioning niet aan onder de 30 graden. Een suggestie voor zowel woningen als openbare gebouwen, die het energieverbruik aanzienlijk kan terugschroeven. Ook voor Gent een belangrijk pijnpunt: heel wat Gentse winkels laten vandaag nog steeds de deuren wagenwijd openstaan, ook al draait de verwarming of de airco binnen op volle toeren. Dat bracht GMF deze zomer tijdens de hittegolf in kaart.

Hoog tijd dus om hier regels rond op te stellen en deze energieverspilling een halt toe te roepen.

Betrek burgers, lokale bedrijven, verenigingen en gemeenschappen in projecten voor hernieuwbare energie. Gent organiseerde al het project ‘Buurzame Stroom’, in samenwerking met o.a.

Samenlevingsopbouw en de burgercoöperatie Energent. Daarmee werd onderzocht op welke manieren ook huurders en kwetsbare gezinnen van de voordelen van zonne-energie kunnen genieten.

2

Investeer in fietspaden Gent is een echte fietsstad. Toch is er nog heel wat ruimte voor verbetering, bijvoorbeeld op de Gentse invalswegen. 22% van die wegen heeft nog helemaal geen fietspad en daarnaast zijn lang niet alle bestaande fietspaden veilig te noemen.

11

Ook de tweede lockdown maakt het duidelijk: de Gentenaars snakken naar meer natuur in de buurt.

Word lid en maak het mee mogelijk.

Of doe dit jaar nog een gift voor een Gents natuurgebied en recupereer 60% via de belastingen.

Steun de Gentse natuur

Ga naar www.natuurpuntgent.be > Doe mee > Word lid / Word donateur

Bio & Vegan Restaurant

Fairtrade producten

Ook tijdens de sluiting hoef je onze verrassende en gezonde keuken niet te missen. Bestel je take away via de website of kom gewoon langs!

Wij blijven doorgaan!!

Steun onze producenten en ons werk voor een duurzame en rechtvaardige handel, Lokaal en globaal!!

www.lekkergec.be

Openingsuren:

dinsdag t.e.m. vrijdag 16u > 19u

di > vr — 11.30- 19.30 | za — 10.00- 18.00 | zo en ma gesloten

Je vindt ons recht tegenover het Sint-Pietersstation te Gent! — Koningin Maria-Hendrikaplein 6, 9000 Gent

ontmoet

Lily — ‘Ik moedig mijn klanten aan om hun eigen potjes mee te brengen’ In deze rubriek laten we iemand aan het woord die zich rechtstreeks of onrechtstreeks inzet voor een duurzamer Gent. Deze keer gaan we op bezoek bij Lily Meersschout, trotse uitbaatster van frituur Lily aan de Vlaamsekaai. Ze voert actief strijd tegen plasticverbruik.

‘Op mijn zestiende nam ik de frituur over van mijn moeder. Toen werd er in de media met geen woord gerept over plasticverbruik en afvalvermindering.

In mijn opvoeding kreeg ik echter mee om verspilling te vermijden om zo veel mogelijk te hergebruiken'.

'Plastic zakjes koop ik nooit: mijn moeder en ik gebruikten altijd tweedehandszakjes, die je toen toch overal kreeg. Bij mij ook geen saus in een apart potje: saus hoort op de frietjes! Daarnaast moedig ik mijn klanten aan om hun eigen potjes mee te brengen en geef ik niet automatisch een plastic vork mee'.

'Ik vrees dat het moeilijk wordt om collega-frituren mee te krijgen: ik gebruik alternatieven voor plastic zoals kartonnen bakjes en houten prikkers, maar die kosten aanzienlijk meer. Daarnaast krijg ik producten van leveranciers die alsmaar meer verpakking bevatten.

Dan vraag ik mij af: “Hoe kan dat nog in deze tijden?".'

'In je eentje een gedragswijziging bekomen is niet vanzelfsprekend. Gelukkig werd een aantal jaar geleden de campagne “Mei Plasticvrij” op poten gezet.

Ik ben meteen op de kar gesprongen en probeerde mijn klanten bewust te maken. Mede dankzij de toegenomen media-aandacht voor plasticverbruik zijn de klanten zeer ontvankelijk voor deze boodschap.

Ik vind het leuk om het er met alle klanten over te hebben en hen aan het denken te zetten'. txt_Janne Delagrange pix_Shauni Celis

13

Mic Mac Minuscule mic m ac

Een duurzame geboortelijst met kwalitatieve tweedehandsspullen

c mi ac m

Baby’s groeien echt als kool, waardoor babyspullen meestal slechts een korte tijd gebruikt worden en ze daarna verre van versleten zijn. Toch kiezen kersverse ouders vaak voor nieuw babygerief. Jona Mukabalisa bedacht samen met haar partner Gert Linthout een duurzaam alternatief: een geboortelijst met tweedehandsspullen. Welkom bij Mic Mac Minuscule! txt_ An Van Hemeldonck pix_Shauni Celis, Mic Mac Minuscule

OR GM

F

TE

ST EN GO

14

GE

ED

GEKEUR

D

DO

Het concept De werking van Mic Mac Minuscule is heel rechtlijnig. Toekomstige ouders kunnen overal te lande een afspraak maken met een regionale Mic Mac Madam om samen een geboortelijst op te stellen. Als ervaren mama geeft die Madam advies over babyspullen en overloopt ze wat echte hebbedingetjes zijn en wat niet. Ouders kiezen simpelweg uit de beschikbare longlist; heel efficiënt en op een avond geregeld. Daarnaast

peilt de Mic Mac Madam naar de stijl van de ouders. Hierna start ze haar zoektocht naar het tweedehandsgerief. Zelf hoeven ouders dus geen tijd te spenderen aan tweedehandswebsites of rommelmarkten.

Bovendien hebben de Mic Mac Madammen door hun ervaring een neus voor kwaliteitsproducten. Een maand voor de geboorte halen de ouders alle afgesproken spullen op, perfect op tijd om de baby in een warm nestje te ontvangen.

Via een link op de website van Mic Mac Minuscule kunnen de schenkers een tweedehandscadeautje kiezen. Dat is dan al in het bezit van de ouders,

wat handig is voor spullen die meteen na de geboorte nodig zijn.

Pionierswerk ‘Op een ochtend werd ik letterlijk wakker met het idee van een tweedehands-geboortelijst’, vertelt oprichtster Jona, ‘want zelfs voor een fervente tweedehandszoekster als ik, bleek het tijdens mijn zwangerschap niet gemakkelijk om de juiste spulletjes te vinden. Er bestaat immers zo veel babymateriaal dat je er als ouder in spe bijna in verdwaalt.’ Mic Mac Minuscule wil daarom niet enkel duurzaam omgaan met babyspullen, maar ouders ook

ontdek

bewust helpen bij het selecteren van de juiste producten en betrouwbare merken. Toen Mic Mac Minuscule – een verwijzing naar de tv-serie Mik, Mak en Mon – begin 2017 opgericht werd, bestond een tweedehands geboortelijst nog nergens, ook niet in de omliggende landen. Jona is dus een pionier. ‘Inmiddels heeft het idee al wat navolging gekregen.

Ik ben echter vooral blij dat mijn duurzame businessmodel opschaalbaar bleek, wat niet evident is binnen de circulaire economie.’

‘Veel babygerief wordt slechts kort gebruikt en is daarna nog in zeer goede staat’ Mic Mac Madammen Vandaag heeft Jona twintig Mic Mac Madammen naast zich verzameld, verspreid over Vlaanderen en Brussel. ‘Alle Madammen zijn zelf mama, zodat ze als consulenten vanuit eigen ervaring advies kunnen geven. Ze weten echt waarover ze spreken, wat in een gewone babywinkel niet altijd het geval is.’ De Madammen werken via een social franchisingsysteem als zelfstandigen in hoofd- of bijberoep. De werkwijze en verkoopprijzen (gemiddeld 50% van de nieuwprijs) zijn gestandaardiseerd, maar de dienstverlening is persoonlijk. De Mic Mac Madammen komen geregeld

samen om expertise en materiaal voor elkaars lijsten uit te wisselen en vormen zo een hechte groep.

De impact Jona is trots dat ze een werkend model heeft gecreëerd met impact, die bovendien steeds groter wordt. Net als baby’tjes groeit Mic Mac Minuscule immers erg snel.

‘In 2019 hadden we ongeveer dertig geboortelijsten per maand. In 2020 zijn dat er al veertig! We bespaarden door het tweedehandsgerief ongeveer 700 ton CO₂ en realiseerden absoluut milieu-impact.’ Aanvullend kiest Mic Mac Minuscule ervoor om 10% van het bedrag van elke geboortelijst te schenken aan een goed doel dat de ouders vrij kiezen. Vorig jaar is zo meer dan € 60.000 bij diverse organisaties terechtgekomen.

‘Vooral kleinschalige initiatieven kunnen vaak extra centjes gebruiken, dus ik ben trots dat we daaraan kunnen bijdragen.’

De toekomst ‘Niet meer bestaan of alleszins niet meer nodig zijn!’, zo omschrijft Jona bondig haar toekomstbeeld. Ze hoopt dat tweedehandsgerief ooit een evidentie is, waardoor ouders amper nog nieuwe spullen willen voor hun baby. Omdat spullen op de tweedehandsmarkt vaak onder de prijs verkocht worden, kan Mic Mac Minuscule momenteel bestaan. Jona droomt echter van een eerlijker en vooral uitgebreider tweedehandscircuit.

Tevreden Mic Mac’er Als auteur wil ik ook graag mijn eigen ervaring delen. Voor ons zoontje kozen mijn partner en ik bewust voor een geboortelijst bij Mic Mac Minuscule. Als overtuigde ecologisten houden we van tweedehands, maar voor babyspullen hadden we geen idee waar te beginnen met zoeken.

Daarom was niet alleen het keuzeadvies welgekomen, maar waren we ook heel blij met de kwaliteitscontrole en extra tips. We wisten voordien niet dat een maxi-cosi op de fiets vervoerd kan worden via een Steco Baby-Mee, een speciale drager. Nu rijden we tevreden rond met onze tweedehandsversie ervan! Al het gerief bleek trouwens tiptop in orde en aangepast aan onze stijl. Daarnaast kregen we veel positieve reacties over het concept. Tel er nog de fijne communicatie met onze enthousiaste Mic Mac Madam Ellen bij en zo weet je dat we tevreden Mic Mac’ers zijn!’

15

Windparken op zee meer biodiversiteit kunnen zelfs zorgen voor

In 2014 was België het eerste land binnen Europa dat een marien ruimtelijk plan had opgesteld om alle activiteiten in ons druk stukje Noordzee gestructureerd in kaart te brengen.

De natuur is slechts een van die activiteiten. Frontaal ging eens horen bij dr. Ulrike Braeckman hoe het zit met de biodiversiteit rond de windparken op zee. txt_Sanne Jans pix_Bart Beuselinck

16

Ten eerste: hoe staat het eigenlijk met de windparken in onze elfde provincie?

Ik heb er even de cijfers bij genomen. Tegen het einde van het jaar zouden er 399 windturbines moeten staan, op in totaal acht parken aan de grens met het Nederlandse deel van de Noordzee, in totaal 238 km².

Het vermogen dat ze zullen opleveren, komt overeen met 10% van de Belgische elektriciteitsvoorziening. In 2026 begint de tweede bouwfase in een nieuw gebied tegen de grens met het Franse deel van de Noordzee.

Daarvoor is een gebied van 281 km² gereserveerd. Dat zou moeten zorgen voor een verdubbeling van de bijdrage aan de elektriciteitsvoorziening.

Veel mensen denken dat we met windturbines alsmaar meer plekken creëren waar

de natuur moet wijken voor de mens en dat de bodem van de Noordzee verwordt tot een kale zandvlakte. Wat denkt u van die stelling?

Het Belgische deel van de Noordzee is een van de drukste ter wereld. We moeten er verschillende functies combineren op een kleine oppervlakte. Er is niet alleen plaats voorzien voor natuur en hernieuwbare energie, maar ook visserij, zandextractie, baggerwerken, scheepvaart, militaire oefeningen… Meer windturbines op het land zetten in plaats van in zee, ligt moeilijk. Weinigen willen ze in hun achtertuin, en bovendien is er meer wind op zee. De huidige windparken staan nu op een plaats waar de zeebodemgemeenschappen het minst rijk zijn, op kalere zandbanken waar een sterkere stroming het zand omwoelt.

expert

‘De windparken zijn de enige gebieden waar visserij verboden is, waardoor ze de facto een beschermd gebied worden waar vissen komen schuilen’ In vergelijking met gebieden vlak bij de kust is er op die zandbanken minder organisch materiaal beschikbaar, dus minder voedsel, waardoor er daar minder rijke zeebodemgemeenschappen aanwezig zijn.

Het hangt eigenlijk af van je historisch referentiepunt. Als je de situatie neemt wanneer de parken gebouwd zijn, dan was er op die plek minder natuur om te verstoren. Maar als je verder terugkijkt, dan was onze Noordzee een rijker gebied. Wist je dat er tot in de negentiende eeuw oesterbanken waren voor onze kust?

Jammer genoeg waren die te populair en zijn ze weggevist.

En om terug te komen op je vraag: windparken op zee kunnen zelfs zorgen voor meer biodiversiteit onder water. De aanwezigheid van de turbines zorgt voor een verandering

in stromingen, met lokaal stromingsluwe plekken waar dus minder beroering is van de zandvlakte. Ons Belgisch deel van de Noordzee heeft bijna geen harde substraten, de zeebodem bestaat voornamelijk uit zand. Op de basissen van de windturbines groeien nu mosselen, zee-anjelieren, vlokreeften… Die filteren het plankton uit het water en zorgen zo voor meer voedsel voor andere dieren op de zeebodem. Bovendien zijn de windparken de enige gebieden waar het verboden is om te vissen, waardoor die parken de facto een beschermd gebied worden waar vissen komen schuilen. Onderzoek heeft uitgewezen dat daar meer soorten ongewervelde zeebodemdieren voorkomen, en in hogere aantallen, en ook vissoorten die je niet vindt in

Ulrike Braeckman _ Postdoctoraal onderzoeker aan de UGent en het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek _ Onderzoekt wat er in en op de zeebodem leeft en de natuurlijke processen die daar plaatsvinden

andere gebieden, zoals rotsminnende vissoorten.

Zijn de windturbines natuurinclusief gebouwd?

Ik vermoed dat daar in de eerste fase niet echt over nagedacht is. Het meest gebruikte type windturbine wordt in de bodem geheid en rond de basis worden rotsblokken geplaatst voor de stabiliteit. Nu blijkt wel dat daar veel vissoorten op afkomen, maar volgens mij was de biodiversiteit eerder een mooie bijkomstigheid.

In de tweede bouwfase wordt er natuurlijk wel over nagedacht, bijvoorbeeld over het type substraat dat rond de turbines zal gebruikt worden.

Dit zou ervoor moeten zorgen dat de biodiversiteit behouden blijft, of zelfs gestimuleerd wordt. Dit is belangrijk, want het gebied voor de tweede fase

17

Bezoek onze webshop op eurabo.be Bio-ecologische materialen voor energiezuinige houtbouw en renovatie

Steico flex FSC®

% 0 1 IS OL AT IE KO RT

IN G

Vloer- en muurisolatie

Luchtdichting

gratis advies aan zelfbouwers! isolatie opleidingen: eurabo.be/opleidingen

or leden 10% korting vo ieufront van Gents Mil ROK 52 - Pont West 112 B-9600 Ronse +32(0)55 23 51 40

VERSIE 29/11/2018

• •

pro clima

Isokurk

Houtwolisolatie

Bio-ecologische bouwpartner 2014

Wij kiezen voor verantwoord bosbeheer. U ook?

Wiedauwkaai 87 B-9000 Gent +32(0)9 216 46 40

info@eurabo.be www.eurabo.be

DE NATUURVERFWINKEL Je interieur of gevel opfrissen? Bij Tintelijn zetten we in op gezonde verf en duurzame producten. Je vindt alles wat je nodig hebt in onze winkel in Gent of online via de webshop!

Bestel je producten online via www.tintelijn.com Wij leveren bij je thuis!

DE DUURZAME AANNEMER Je gevel of interieur opfrissen?

Schilder-, kalei-, timmer- of pleisterwerken: Tintelijn voert ook werken uit bij je thuis. info@tintelijn.be • 09 219 09 60 Adolf Baeyensstraat 216, 9040 Gent

www.tintelijn.com

expert

overlapt met Natura 2000gebied. Dat wordt door Europa beschermd, o.a. voor de grindbedden die een broedkamer vormen veel soorten.

Ik las inderdaad dat 36% van de oppervlakte van het Belgisch deel van de Noordzee beschermd is door de Europese natuurwetgeving.

Is dat goed? Of slechts een goed begin?

Ik was betrokken bij dat vooronderzoek. Europa vroeg ons om na te denken over nieuwe Natura 2000-gebieden om af te bakenen. We kozen voor dat gebied tegen de grens met het Franse stuk van de Noordzee, omdat het een hoge diversiteit heeft aan habitattypes. Met alle activiteiten op onze kleine oppervlakte, denk ik dat we meer dan 36% niet voor elkaar zullen krijgen.

Ik las dat het Europese gemiddelde van beschermde zee-oppervlakte ligt op 8,9%.

Tegenover onze 36% lijkt dat wel erg laag. Hoe moet ik dit cijfer interpreteren?

Dat hangt ervan af hoe het cijfer wordt berekend. Met onze 65 kilometer kust is het gemakkelijker om aan 36% te komen dan voor een land als Frankrijk of Spanje. Ik vind het ook belangrijker om te kijken naar hoe die bescherming effectief wordt ingevuld, anders blijft het een cijfer op papier.

Natuurpunt wil 10% van de Noordzee vrij houden of vrij maken van menselijke

activiteiten. Hoe staat u daar tegenover?

Ons Belgisch deel van de Noordzee wordt zeer intensief gebruikt, voor heel diverse functies. Die 10% vrijwaren van menselijke activiteiten zal niet makkelijk zijn. Maar er is bijvoorbeeld een relatief groot gebied gereserveerd voor militaire oefeningen. Natuurpunt vraagt zich af waarom dat per land georganiseerd moet worden, waarom elk land zo’n zone moet hebben. De Europese militairen werken op zoveel vlakken samen, waarom niet op dit vlak? Het is een idee van Natuurpunt, en ik vind het wel een goed idee.

Natuurpunt droomt van een onderwaterjungle voor onze kust, waar je vanuit een onderzeeër kan kijken naar vissen als kabeljauwen, roggen en haaien die zwemmen tussen de koralen en de zeeanemonen. Een Belgisch Groot Barrièrerif, om het zo te zeggen. Hoe ver staan we van die droom af, en wat moeten we doen om tot zo’n onderwaterjungle te komen?

Bodemberoerende activiteiten weerhouden ons er momenteel van om dat op grote schaal uit te bouwen. Er zijn wel onderzoeksinitiatieven naar het inplanten van riffen van mosselen, kokerwormen en zeegrasvelden om natuurlijke kustbescherming te bevorderen in toekomstige klimaatscenario’s. Die riffen herbergen vaak een lokaal hogere biodiversiteit aan ongewervelden

‘Voor mijn part komt er een hele onderwaterjungle voor de kust’ en vissen die zich er komen voeden. Als we in de toekomst gedwongen worden om de zee meer tegen te houden, in de context van de klimaatverandering, krijgt de ontwikkeling van die riffen en dus een kleine onderwaterjungle misschien meer economische prioriteit.

Stel, u hebt het voor het zeggen wat betreft het beleid inzake mariene biodiversiteit.

Wat zou u veranderen?

Voor mijn part komt er een hele onderwaterjungle voor de kust (lacht). En dan worden windturbines enkel nog gebouwd op zandbanken.

Die windenergie hebben we absoluut nodig om tegemoet te komen aan de vraag naar hernieuwbare energie.

Verder zou ik het gebied dat nu officieel beschermd is ook effectief beschermen: geen zandwinning, geen baggerspecie storten, geen bodemberoerende visserij. Op veel plaatsen in dat gebied mag dat nog. Of misschien moeten we dat op Europees niveau indelen in plaats van elk land op zich? Een paar kalere gebieden toewijzen voor dat soort activiteiten, en de rest echt beschermen.

19

#urbanjungle zo groen als het lijkt?

De stadsmens hunkert naar meer dan een groene, fleurige woonwijk en transformeert daarom de eigen stek tot een ware urban jungle. Het is dé hedendaagse trend.

Kijk maar naar de overvloed aan blogs en Instagramprofielen die ons berichten over de verzorging van en diversiteit aan planten. Dringend tijd dat we deze stedelijke brousse eens onder de loep nemen, want hoe duurzaam is de groene stadsstek eigenlijk? txt_Kerstin Kleinhans, Eva Dessers pix_Marie Bockaert, Beazy, Sanni Sahil

20

Het verhaal achter je kamerplant Een assortiment aan kamerplanten wordt onvermijdelijk geassocieerd met een kleine milieu- en klimaatafdruk.

Want hoe meer groen, hoe beter. Dit is echter vaak niet het geval. Ondanks de enkeling die zelf ecologisch aan de slag gaat met het kweken en planten van wat groens, komt het overgrote deel van kamerplanten uit grote tuincentra of woonwinkels. Deze goedkope of exotische planten zijn niet zo duurzaam als je zou denken.

Het brengt heel wat complexiteit met zich mee.

Dat orchideeën, succulenten, bananenplanten of ko-

kospalmen niet op natuurlijke wijze in België groeien, klinkt ons allen logisch in de oren.

Ze worden uit verre oorden geïmporteerd tot aan het uiteindelijke verkooppunt en dat is zelden duurzaam. Denk maar aan de CO₂ die vrijkomt tijdens een vlucht naar België

‘Waarom zouden we op onze voedingswaren letten, maar wel een met pesticide gekweekte plant cadeau geven?’

of de bodems die door de grote vraag uitgeput raken.

Biologische kamerplanten zijn niet altijd de betere oplossing, aangezien ze een waterintensieve teelt en aangepaste klimaatomstandigheden vergen. Misschien wordt het tijd om de inheemse plant te herontdekken: de heggenroos, lampionplant of bostulp, stuk voor stuk groeien ze uit zichzelf in de Belgische natuur.

Natuurlijke schoonheid Ook sierplanten zijn populair bij de plantenliefhebber en dat vereist een snelle kweek.

Het gebruik van pesticiden en fungiciden speelt hierbij een grote rol. Deze kunstmatige

topic

Duurzame planten > 5 tips Wil je toch in de exotische plantenwereld vertoeven?

Dan kies je beter voor deze creatieve, ecologische oplossingen:

den zijn gebruikt. Voorbeelden hiervan zijn het Demeter- of EU-biolabel, het Fair-Floralabel en het Fairtradelabel (tot nu toe enkel op snijbloemen zoals rozen toepasbaar), dat naast deze ecologische criteria ook faire werkomstandigheden certificeert. Of we accepteren als consument en producent dat een biologische plant imperfect kan zijn, met hier en daar een kleine beschadiging. Zo geraken we ook al een heel stuk verder weg van deze middelen. bestrijdingsmiddelen verwoesten tijdens de kweek de bodem en halen de biodiversiteit een stuk naar beneden. Bovendien schaadt het de gezondheid van de kweker zelf. We zijn ons doorsnee wel bewust van het gebruik ervan bij etenswaren, denk maar aan fruit en groenten. Waarom zouden we op onze voedingswaren letten, maar wel een met pesticide gekweekte plant cadeau geven of in onze living plaatsen?

Al is het makkelijker deze praktijken in vraag te stellen dan er effectief iets aan te doen. Slechts de minderheid van planten krijgt een label toegediend dat garandeert dat er geen pesticiden of fungici-

Potgrond, meer dan enkel aarde Wat met de potgrond waarin we onze plant rustig zijn gangetje laten gaan? Die bestaat uit meer bestanddelen dan we wellicht eerst dachten. Turf is er eentje van: een goedkoop, maar niet zo duurzaam alternatief voor aarde. Turf ontstaat in moerassige gebieden, waar plantenmateriaal maar gedeeltelijk afgebroken wordt. Dit stapelt zich gedurende duizenden jaren op tot een dikke, sponsachtige laag veen. Gewonnen veen noemen we dan weer turf. Dit vergt een lang herstelproces bij zeldzame natuurgebieden en

> Houd je ogen open op sociale media (Planten ruilen Gent of plantenasiel Gent) of buurtnetwerken (www.hoplr.com).

Daar vind je planten om te ruilen of tweedehands te kopen. > Vraag ook eens aan vrienden en familie of ze hun plant willen ruilen of zelfs weggeven. > Verzamel zaden van inheemse planten en start je eigen kwekerijen, gewoon voor jezelf of wie weet groeit je passie verder dan dat... > Vind je de gewenste zaden niet zomaar in de Belgische wildernis terug, dan kan je er aankopen. Let er bij je aankoop echter op dat je zaaigoed biologisch is. Ook uit de pitten van citrusvruchten of avocado's kan je bijzondere kamerplanten kweken. > Ecologisch gekweekte tuinplanten van kleine coöperaties zijn zeldzaam, maar ze bestaan. Tijdens het plantseizoen in Gent kan je bij Kweek of Het Drakennest terecht. Ook Ympa gaat voor lokaal en chemie- en plasticvrij groen.

topic

Duurzame potgrond

‘Wat met de potgrond waarin we onze plant rustig zijn gangetje laten gaan? Die bestaat uit meer bestanddelen dan we wellicht eerst dachten’

bovendien komt er tijdens dit proces heel wat CO₂ vrij.

Kokosvezels worden als een milieuvriendelijk alternatief voor potgrond beschouwd omdat ze geen turf bevatten. Ze zijn echter afkomstig van plantages middenin het regenwoud die op hun beurt een gevolg zijn van ontbossing, wat nog zo een domper voor het klimaat is.

Ook de lokale bevolking is hier niet mee gediend omdat het territorium van hen ontnomen wordt. Een alternatief is het kopen van kokosvezel met een duurzaamheidscertificaat, maar dan nog legt de kokosvezel een lange weg van het teeltgebied tot onze eigen bloempot af, wat een enorme CO₂-uitstoot met zich meebrengt.

22

Elk plantje heeft zijn potje Bij je nieuwste kamerplant hoort natuurlijk een bloempot.

Zo eentje die matcht met de kleuren van je interieur. Ook bij de bloempot weten we niet altijd of het uit duurzaam materiaal geproduceerd is. Het aanbod aan plastic potten uit gerecycled materiaal neemt

> 3 tips Ook voor de potgrond stellen we graag wat waardige alternatieven voor:

dan wel toe, maar vergeet niet eens te piepen in je eigen (of oma’s en opa’s) kelder. Ga creatief aan de slag met oude potten, bekers, kookmateriaal of snuffel eens rond op rommelmarkten. Bloempotten zijn tijdloos en vind je altijd en overal.

Wanneer je volgende keer een nieuwe kamerplant voor op je vensterbank koopt, neem een minuutje om jezelf de volgende vragen te stellen: > Zijn de planten lokaal gekweekt? > Onder welke omstandigheden werd de plant geteeld? > Kwamen er pesticiden aan te pas tijdens het proces? > Uit welke bestanddelen bestaat mijn potgrond? > Van welk materiaal is mijn bloempot gemaakt?

En zo zetten we samen de eerste stap naar het creëren van een groter bewustzijn en draagvlak voor en door consumenten en producenten in de kamerplantenwereld.

> Gebruik verrotte compost als potgrond voor je kamerplanten.

De compost van je keukenafval of herfstbladeren is hiervoor geschikt. Of gebruik een wormenbak. > Heb je veel grond nodig en is er toevallig een bouwproject gaande om de straathoek, vraag eens rond of je een fractie van de uitgegraven grond mag meenemen voor eigen gebruik. Eigenaars van gebouwen bieden hun grond bovendien vaak gratis aan omdat ze anders betalen voor de afvoer ervan. > Of koop duurzame potgrond.

Dit kan bij Soilmates.Antwerp (www.studioearth.be): dit interessante start-up-project biedt vegan potgrond aan met een klein gebruik van turf en kokos.

roots

Yousif —

‘Ik vind het fijner in Gent, maar het Antwerpse accent vind ik mooier’ Yousif_22 roots_Koerdistan Via mijn werkplek maak ik regelmatig kennis met mensen met een andere achtergrond. Momenteel loopt Yousif er stage in de keuken. Ik ben benieuwd naar zijn verhaal en vraag hem bijna letterlijk tussen de soep en de patatten eens uit.

‘Ik was 17 toen in in België aankwam. Vanuit Koerdistan, Noord-Irak maakte ik de tocht naar hier grotendeels te voet, sommige stukken deed ik met de auto.

Ik woonde een tijdje in Antwerpen maar ik vond het daar te druk. Nu woon ik in de Brugse Poort in Gent.

Ik vind het fijner in Gent, maar het Antwerpse accent vind ik mooier'.

'In Koerdistan sprak ik mensen wel eens aan als ik ze afval op straat zag gooien. Ik was zeker niet de enige die dat deed, mensen spreken elkaar daar sneller over aan. Je gooit thuis toch ook geen vuil op de grond, je wil de straat toch ook proper houden? Velen vinden dat dat een taak voor de overheid is, ik vind dat wij burgers daar ook zelf voor moeten zorgen.'

'Sinds ik in België woon leerde ik wel wat bij over duurzamer omgaan met grondstoffen. In mijn land wordt er bijvoorbeeld heel veel water gebruikt om de stoep te kuisen; met een slang van de kraan tot aan de voordeur en spoelen maar. De kraan blijft de hele tijd open staan. Hier zag ik dat het zuiniger kan. Ook met eten ga ik nu anders om: ik schep niet langer heel veel op om als ik genoeg heb de overschot in de vuilbak te gooien. Als er eten over is, kan iemand anders er nog van eten, of is het nog goed voor de volgende dag'.

'Een groot verschil met België is dat je in Koerdistan geen belasting hoeft te betalen op auto’s, herstellingen zijn er ook goedkoper. Er rijden dan ook veel auto’s rond. Fietsen wordt wel gedaan, maar de meeste fietsen zijn niet in orde qua verlichting en zo.

En het is ook eerder voor de sport dan functioneel, boodschappen worden bijvoorbeeld niet met de fiets gehaald. Bij ons kan je geen busabonnement kopen, je koopt telkens een nieuw kaartje. Ik vind het wel handig dat je hier een abonnement kan kopen voor een heel jaar.’ txt_Sabine Huyghe

pix_Shauni Celis

23

Jouw advertentie hier?

Dat kan! Mail gauw naar frontaal@gentsmilieufront.be

10% korting bij OHNE in ruil voor deze bon GMF Lidnummer:

column

Het groen achter de oren Beste lezer, Hoe gaat het met je? Zit je goed in je vel? Heb je het niet te koud, nu de winter eraan komt?

Word je goed behandeld? Verveel je je niet, nu de pandemie nog nauwelijks bezoek toestaat?

Valt er wat te zien bij jou in de straat? Ik hoop dat het met jou beter gaat dan met mij, want ik heb moeite om rechtop te blijven staan. Ik zal maar meteen met de deur in huis vallen. Het gaat niet goed. Ik ben afgedankt. Binnenkort word ik vervangen, en dan sta ik op straat. Het had al gebeurd moeten zijn, maar door de coronacrisis laat mijn vervanger op zich wachten, dus blijf ik nog even in dienst. Niemand kan me zeggen hoe lang ik mijn werk nog mag blijven uitoefenen. Het zal zomaar van de ene dag op de andere gedaan zijn. In tussentijd blijf ik doen wat ik al altijd deed, en waar ik goed in ben, maar het voelt wrang. Wie kan er nog fierheid uit zijn functie halen wanneer hij weet dat hij niet meer geapprecieerd wordt?

Ik heb nog geen idee waar ik naartoe gestuurd word op de dag van mijn vervanging. Krijg ik nog een nieuwe plek, of word ik gedumpt? Het zou me niks verbazen moest ik gewoon vergeten worden. Ik ben oud. Ik ben versleten. Mijn opvolger is warmer, moderner ook, en heeft een ander kleurtje. Ik hoorde dat ie beter binnenhoudt wat binnen blijven moet en buiten houdt wat daar best blijft. Ik wil best aannemen dat die andere beter geschikt is voor de taak dan ik, maar er moet me toch iets van het hart. Die nieuwe, naar ik vernomen heb, die heeft geen gleuf. Dat doet de deur dicht. Mijn gleuf is een uiterst belangrijk instrument, en brenger van veel vreugde. Ik geef toe dat er ook af en toe wat naars doorglijdt. De bluts met de buil, zal ik maar zeggen. En ja, soms is mijn gleuf te smal. Ook dat is waar. Maar dat kan toch geen reden zijn om mij zomaar de laan uit te sturen? Geen enkele van mijn soortgenoten heeft een gleuf die groot genoeg is voor wat de mensen tegenwoordig allemaal laten aanslepen.

Ik ben oud.

Ik ben versleten.

Lisa Marechal

Wat ik nog het ergste vind, is dit oneervol einde.

Ik heb er altijd een erezaak van gemaakt om mijn gleuf te vrijwaren van bagger. Omdat mijn opvolger gleufloos zal zijn, hangt er naast mij alvast een gloednieuwe gleuf, met een bakje eronder. Sindsdien wordt mijn eigen gleuf straal genegeerd, alsof ik er al niet meer ben. Met lede ogen moet ik aanzien dat er allerlei troep aan die andere gleuf naar binnen gaat. Ik kan niks doen.

Ik sta erbij en ik kijk ernaar. Ik erger me blauw aan die gleuf die zomaar alles ontvangt.

Oké, ik hang scheef in mijn hengsels, waardoor ik niet meer zo goed sluit en klepper als het waait, en in plaats van een raam, zit er een dunne plank in mijn midden, die de kou niet tegenhoudt, maar deze marteling is er te veel aan. Het klopt dat ik niet meer voldoe, maar op één ding ben ik trots: Ik heb tenminste nooit ongeadresseerd drukwerk geaccepteerd! Dus beste lezer, kom snel eens langs om afscheid te nemen, en breng dan alsjeblieft zo’n GMF-sticker aan op de vers geïnstalleerde gleuf aan mijn rechterzijde, zodat ik met een gerust hart vertrekken kan.

Hoopvolle groeten, Lisa’s voordeur 25

voortaan

Lekker warm knuffelcontact Ideaal als zelfgemaakt kerstcadeautje!

Nu de dagen al wat kouder durven worden en we liever lekker vroeg onder de lakens kruipen, kunnen we best wat extra warmte gebruiken.

Verwen jezelf met een zelfgemaakt warmtekussen dat je in slechts een paar minuutjes maakt.

Benodigdheden • sok (van katoen) • rijst • touwtje • leeg wc-rolletje • optioneel: lavendel olie

Voortaan

Stap voor stap Als de geur en de voordelen van lavendel je kunnen verleiden, begin met 10 druppeltjes essentiële olie aan de ongekookte rijst toe te voegen.

Voortaan kiezen voor een duurzame levensstijl vraagt om nieuwe gewoontes.

We helpen je graag op weg met enkele huis-, tuin- en keukentips. Klein begonnen …

Vind het op Vinted De conventionele mode-industrie heeft een desastreuze impact op het milieu en de milieuschade neemt enkel toe naarmate de industrie groeit. Een reden te meer om twee keer na te denken vooraleer je iets nieuws aanschaft. Er zijn verschillende manieren om bewuster om te gaan met kleren. Zo kan je creatief en voorzichtig zijn met wat je hebt of, als je toch naar meer afwisseling snakt, tweedehands of duurzaam verkiezen.

Door tweedehands te kopen, gebruik je items die al in de afvalstroom zitten en draag je niet langer bij aan de vraag naar fast fashion.

Naast de gekende tweedehandswinkels is er nu ook Vinted. Beeld je hierbij in dat je kuiert langs een tweedehandsmarkt en kans maakt om enkele pareltjes te scoren. De Vinted-app is circulaire economie op z’n best. In plaats van je lichte 26

zelfgemaakt warmtekussen Lavendel kan zowel je slaapkwaliteit bevorderen als angst en stress reduceren! Giet vervolgens, met behulp van het wc-rolletje, de rijst in de sok en knoop deze extra stevig dicht met het touwtje.

Voel je vrij om te experimenteren met essentiële oliën en (knie)kousen.

Veggies au vin

Franse klassieker goes vegan Bonté divine, niets beter om op een donkere winteravond naar uit te kijken dan een warm en hartig stoofpotje! Zoals bij vele stoofpotjes de volgende dag nóg lekkerder, wanneer alle smaken zich goed hebben gemengd.

kooktijd

skills

txt_pix_Anke Willeme

Hoe te gebruiken?

•S pierpijn van al dat sporten? Nekpijn van hele dagen achter de computer te zitten werken?

Krampen of koude voeten? Steek het kussen 1-3 min in de microgolf samen met een glaasje water, dit zorgt voor vochtige warmte en voorkomt dat de rijst verschroeit.

•Z welling of kneuzing? Steek de sok 45 min in de diepvries om als een coldpack te gebruiken. txt_Kaat Coppens

de (online) weg naar tweedehands obsessie met steeds nieuwe kleren te voeden, kan je dit nu met een schoon geweten helemaal tweedehands doen. Bovendien kan je er tegelijkertijd een budget voor creëren, door zelf spullen te verkopen via de app. De gebruiksvriendelijke app laat je toe je ongebruikte kleren, speelgoed en andere spullen van thuis uit te verkopen.

Wat je niet gebruikt, verkoop en deel je gewoon.

In enkele stappen zet je iets te koop en is de volle pot vervolgens ook voor jou, want Vinted neemt geen opbrengsten af.

Ingrediënten — 4 personen • 1 rode ajuin • 2 teentjes knoflook • 5 kleine aardperen (± 300 gr) • 3 grote wortelen (± 300 gr) • 1 grote pastinaak (± 250 gr) • halve fles rode wijn • 1 blik tomaten (400 gr) • 1 laurierblad

• 1 blokje groentebouillon • 1 el griessuiker • tijm, rozemarijn, basilicum • peper en zout • verse peterselie • 1 bakje champignons • bijgerecht: brood, pasta, rijst, bulgur, aardappelen, ...

De persoonlijke touch is een extra meerwaarde en ook net dat wat ontbreekt in de grote ketens.

Je kan met verkopers in gesprek gaan en je weet meteen wiens spullen je overneemt.

Sharing is caring!

Bereiding • Verhit wat olie in een stoofpot. Laat hierin de gesnipperde rode ui en fijngesneden look fruiten. Schil de wortelen en pastinaak (aardperen schillen hoeft niet) en snij in dikke plakken. Roerbak 5 minuten in de pot. • Borstel de champignons schoon, snij in 4 en bak ze kort op een hoog vuur in wat olie. Voeg de champignons toe en blus met de rode wijn. • Voeg vervolgens het tomatenvlees, een blaadje laurier, een eetlepel suiker en een bouillonblokje toe, en breng het geheel aan de kook. Kruid naar eigen smaak met rozemarijn, tijm, basilicum, peper en zout. Laat de groentjes op een zacht vuurtje een klein uur sudderen tot ze beetgaar zijn. • Bestrooi de veggies au vin met verse peterselie en serveer met een bijgerecht naar keuze: brood, pasta, rijst, bulgur, gekookte aardappelen, of waar je maar zin in hebt. Bon appétit!

txt_Kaat Coppens

Ontdek meer recepten op evavzw.be

27

To statiegeld, or not to statiegeld, that’s the question We zien soms het bos door de bomen niet, in de statiegelddiscussie. Heeft het wel zin, om dat in te voeren? En wat is de link met zwerfvuil?

Hoe verhoudt GMF zich hiertoe? En welk nut heeft het bermen te blijven ‘mooi’maken, als de wergwerpindustrie blijft groeien?

In dit artikel laten we ons licht erop schijnen. txt_Kaat Coppens

Statiegeld in België: hoe zit dat eigenlijk?

In Brussel en Wallonië staat statiegeld letterlijk beschreven in het regeerakkoord, in Vlaanderen wordt het vaak vernoemd maar wordt er weinig actie ondernomen. Het ambitieuze Verpakkingsplan van Joke Schauvliege zou nog efficiënter dan statiegeld moeten zijn, want daarbij wordt aan meer dan enkel blikjes en flesjes gedacht. De uitbreiding van de inhoud van onze blauwe zak hebben we bijvoorbeeld aan dit plan te danken.

Het vertrekt van zes uitgangspunten die zich vooral richten op verpakkingen vermijden of milieuvriendelijker maken.

De verantwoordelijkheid ligt dus vooral bij de producenten en hun creativiteit. Het is wachten op de uitkomst van het Verpakkingsplan 2.0 tot eind 2023 (!) vooraleer men in Vlaanderen ook maar durft te denken aan de invoering van statiegeld. Uit loyaliteit wil men niet van de beslissing van de vorige regering afwijken.

Als de doelstellingen uit het Verpakkingsplan in 2023 niet gerealiseerd zijn, zal de Vlaamse regering de sector ‘vragen om een statiegeldsysteem te organiseren of een veralgemeend beloningssyteem in te voeren’. Volgens de woorden van Schauvliege “de vervuiler betaalt”.

Maar bij GMF weten we het antwoord al

Weerstand

Momenteel hebben in Europa al meer dan 115 miljoen mensen toegang tot een goed functionerend statiegeldsysteem.

Vanwaar die zware weerstand bij ons? De kosten voor invoering en handhaving van het systeem wegen niet op tegen de economische en maatschappelijke baten. De blauwdruk van het systeem ligt er. Een centrale beheersverantwoordelijke zoals Fost Plus kan het systeem en de verdeling van de statiegelden coördineren. Zo rest er voor de overheid enkel de wettelijke afspraken, de doelstellingen concretiseren en de controle op het naleven hiervan uitvoeren.

De grootste weerstand blijkt echter bij de supermarkten te liggen. Zij zien zichzelf als ‘de dupe’ in dit verhaal. Bij hen ligt de uitdaging om ruimte en geld vrij te maken voor de inzamelpunten en investeringen in statiegeldmachines en extra personeelskosten. Maar voor elk probleem dient zich een oplossing aan: de verantwoorde-

GMF en statiegeld — tijdlijn 1997 GMF pleit voor herbruikbare bekers tijdens Gentse Feesten.

28

2000 GMF bouwt een ‘ludiek’ inwisselpunt voor herbruikbare bekers op de feesten.

2007 ‘Return to sender’: GMF'ers en JNM'ers tennissen opgeraapte coca-cola blikjes over de omheining van Coca Cola als statement.

2015 Gent wil sluikstorters verplichten om mee afval op te ruimen.

2017 #BackToSender – De GMF-kerstman brengt Coca Cola een verrassing!

GMF'ers en Recyling Netwerk Benelux vragen Coca

statiegeld

lijkheid voor de aankoop van de machines kan opnieuw bij Fost Plus liggen met groepsaankopen of leasing. Voor supermarkten in de stad, die als centraal gelegen inzamelpunten kunnen dienen, liggen de prijzen voor handelsruimte hoger. Dit zorgt er onder andere voor dat ze niet op de invoering zitten te wachten, maar eerder duidelijke weerstand bieden. Met de campagne ‘De Blauwe Zaak’ in 2018 maakten de retailfederaties Comeos en Buurtsuper al een duidelijk statement tegen het statiegeld op plastic flessen en blikjes.

Waarom je net als wij pro statiegeld zou moeten zijn

Wist je dat statiegeld reeds in 39 landen en regio’s zorgde voor een daling van zwerfvuil tot 40 procent? Dat staat gelijk aan 56,7 miljoen euro minder opruimkosten op jaarbasis. Na de invoering van statiegeld in landen als Zweden en Duitsland bedragen de recyclagecijfers van PET-flessen en blikjes meer dan 90 procent. Deze vanzelfsprekende oplossing zorgt ervoor dat mensen geen extra inspanning moeten leveren om juiste keuzes te maken.

Bij sensibiliseringsacties rond zwerfvuil worden mensen vooral aangespoord om het ‘goede’ te doen en verwachten we als resultaat een gedragswijziging. Met het financiële

Cola om achterkamerverzet tegen de invoering van statiegeld te staken en zich positief uit te spreken voor statiegeld.

2018 GMF sluit zich aan bij Statiegeldalliantie.

‘Samen met de Statiegeldalliantie blijven wij pleiten voor system change, in de manier waarop we kijken naar zwerfvuil en in aanpak’ aspect wordt dit de nieuwe norm verweven in het systeem.

De opruiming van zwerfvuil is in feite een subsidie van de overheid aan bepaalde mensen en bedrijven om te blijven vervuilen. De bedrijven ontlopen met succes hun verantwoordelijkheid en schuiven die af op gemeenten en burgers. De verantwoordelijkheid wordt hier onterecht opnieuw bij het individu gelegd met o.a. opruimacties en campagnes. Dit is dweilen met de kraan open. Via een statiegeldsysteem moeten producenten meer bijdragen dan vandaag het geval is.

System change

Net als 1074 Belgische en Nederlandse organisaties, verenigingen, lokale overheden en bedrijven heeft GMF zich aangesloten bij de Statiegeldalliantie. Deze club wil na het succes van statiegeld op plastic flessen in Nederland de regeringen van de Belgische gewesten ook aanzetten tot de invoering van statiegeld.

De Statiegeldalliantie blijft ondertussen ook op Neder-

2018 Herbruikbare bekers voor het eerst op de Gentse Feesten mét statiegeld!

2019 GMF en Natuurpunt Gent vissen 24 kilo zwerfvuil uit water.

landse grond strijden voor de vergoeding op blikjes.

Samen met de achterban van de Statiegeldalliantie blijven wij pleiten voor een system change. Zowel in de manier waarop we kijken naar zwerfvuil als in de aanpak. Van het individueel schuldmodel terug naar de rechtmatige eigenaar van de problematiek.

Daarnaast willen we het model van ‘wegwerp’ achterhalen.

Alles dat na gebruik niets meer waard is herevalueren. Zoals de peuk na het roken, of de plastic verpakking zodra de koekjes op zijn. Durf kritischer te denken over de wegwerpindustrie.

Waarom halen mensen continu nieuwe dingen in huis? Omdat de afzetmarkt ons overtuigt steeds weg te gooien. Hier zitten meerdere tactieken achter: dingen ‘uit de mode’ laten gaan, overspoelen met advertenties, geen onderhoud meer aanbieden voor producten zodat ze sneller onbruikbaar worden of simpelweg door iets te maken met een korte levensduur. Die bedoeling is er dus ook met het aanbod van drank en voedsel in niet-recycleerbare verpakking.

Dit vraagt om een beleidsmatige aanpak.

YES WE CAN! Meer weten?

Surf naar gentsmilieufront.be/ statiegeld

2020 GMF verzamelt voor de tweede keer bijna 17.000 sigarettenpeuken in enkele uren tijd. Na blikjes, de tweede meest voorkomende vorm van zwerfvuil.

29

GENT ZONDER GAS Hoe kan Gent er in de toekomst uitzien zonder aardgas?

Een toekomst zonder fossiele brandstoffen is een toekomst zonder aardgas. Een grondstof waar heel veel huishoudens nog op rekenen voor verwarming.

We staan dus aan de vooravond van een grote omwenteling. Frontaal wil in de komende edities de mogelijke scenario’s onder de loep nemen door verschillende stemmen over het thema aan het woord te laten.

Hieronder alvast een introductie op het thema. txt_Veerle Vercruyce

In 2018 werd ongeveer een kwart van de Gentse CO2uitstoot veroorzaakt door woningen. Het terugdringen van het energieverbruik van de woningen blijft dus een cruciale factor voor het realiseren van de klimaatambities. Dit moet enerzijds gebeuren door het isoleren van de gebouwschil en anderzijds door geen fossiele brandstoffen meer te gebruiken.

Huishoudens verbruiken 7 keer meer energie aan warmte dan aan elektriciteit. Zo’n 84% van de woningen zijn voor de productie van warmte nog afhankelijk van fossiele brandstoffen: gas en stookolie.

schuift Stad Gent de ambitie naar voren om tegen 2030 de helft van de elektriciteits-en warmtevraag van de huishoudens op te wekken uit lokale en hernieuwbare bronnen.

Tegen 2050 wil Gent een klimaatneutrale stad zijn, dit wil zeggen geen netto CO2-uitstoot. Voor verwarmen en koken zullen alle huishoudens tegen dan dus moeten overgeschakeld zijn van gas naar 100% hernieuwbare energie. Fossiele brandstoffen zullen dus stelselmatig moeten uitgefaseerd worden en terzelfdertijd zal er werk moeten gemaakt worden van hernieuwbare alternatieven.

Wat zijn de ambities van Gent?

Waar staan we vandaag in Gent?

In het klimaatplan 2020-2025

De tabel komt uit het klimaat-

Waarom weg van gas?

30

plan van Stad Gent en maakt gebruik van de cijfers die VITO opmaakt in het kader van de CO₂ -monitoring. Voor 2019 werd een inschatting gemaakt.

De productie van hernieuwbare energie in Gent is de laatste jaren steeds gegroeid. Vooral de productie van windenergie is fors vooruitgegaan. Ook het aandeel

bouwadvies

Huishoudens verbruiken 7 keer meer energie aan warmte dan aan elektriciteit

energie door zonnepanelen is gestegen. De tabel toont ook kleinere volumes hernieuwbare energie, zoals de productie van groene stroom in de afvalenergiecentrale van IVAGO. Tot slot toont de tabel ook de ingeschatte opbrengsten uit zonneboilers voor de productie van warm water, en de

Tegen 2030 wil Gent de helft van de elektriciteits- en warmtevraag van de huishoudens opwekken uit lokale en hernieuwbare bronnen

productie uit warmtepompen.

Ongeveer 18% van de totale energievraag van huishoudens kan op dit moment dus hernieuwbaar ingevuld worden.

Gent heeft op dit moment al enkele warmtenetten (we schreven hierover al eerder in de winterfrontaal 2019 en de zomerfrontaal 2018): 1. Z AWENT-project (Zero AfvalWater met Energie- en NutriĂŤnten Terugwinning): voor de ontwikkeling van de Schipperskaai wordt gebruik gemaakt van de recuperatie van warmte uit afvalstromen aangevuld met restwarmte uit het naburig bedrijf Christeyns.

2. Restwarmtelevering vanuit papier- en verpakkingsbedrijf Stora Enso naar Volvo via een warmteleiding onder het kanaal Gent-Terneuzen.

3. I vago levert restwarmte aan het UZ en Eastman.

4. Warmtenet tussen EDF Luminus en een groot aantal gebouwen in de binnenstad, waaronder het nieuwbouwproject op de Tondeliersite.

31

NATUURDAKEN PRAIRIEDAKEN KLIMPLANTEN

Canopy BVBA Dendermondsesteenweg 40 B-9000 Gent

+32 (0)9 247 48 49 info@canopy-greenroofs.be www.canopy-greenroofs.be

www.spectrumboombeheer.be info@spectrumboombeheer.be 0495/18.49.05

bouwadvies

De energietransitie is een ingewikkeld maatschappelijk en bestuurlijk vraagstuk

Er bestaat niet één gasloze oplossing die voor alle gebouwen toepasbaar is. Er moet wijk per wijk en gebouw per gebouw bekeken worden wat de meest aangewezen manier van verwarmen is. Dit onderzoek is Gent volop aan het voeren.

Hiervoor werkt Gent aan een warmtekaart. De Gentse warmtekaart geeft voor elk huis aan welke verwarming het meest geschikt is.

Complex vraagstuk

Om de ambities van Gent te realiseren, moet er vandaag al begonnen worden. Zeker omdat veel investeringen – zoals die in het verwarmen van woningen – maar om de 20 of 30 jaar plaatsvinden. In die zin is er geen tijd te verliezen. Per wijk, straat of type huis wordt bekeken welke gasloze oplossing het meest geschikt is en hoe de stad alle bewoners van die wijk kan ondersteunen om de omschakeling naar gasloos verwarmen te maken.

De opgave waar we voor staan is groot en complex.

Het gaat niet enkel over het oplossen van een technisch vraagstuk, maar ook over gedragsverandering, stadsbeleid, enz. Het aardgasvrij

maken van buurten en wijken vraagt veel meer dan slimme, technische innovaties. De energietransitie is dus een ingewikkeld maatschappelijk en bestuurlijk vraagstuk.

Mensen hebben nood aan een beeld hoe ‘aardgasvrij’ voor hen een verbetering zou kunnen zijn. Mensen maken zich zorgen over de financiële consequenties en zitten niet te wachten op de rompslomp. De transitie naar een duurzame samenleving is alleen mogelijk als die samenleving het duurzame alternatief aantrekkelijk vindt.

— In de komende edities van Frontaal willen we enkele verschillende scenario’s in beeld brengen van hoe de toekomstige energievoorziening in Gent er zou kunnen uitzien. Dit zullen we doen door interviews met specialisten, ervaringsdeskundigen, mensen in het beleid…

— Wij willen jouw stem ook horen!

Zit jij met een prangende vraag over dit thema of heb je een interessante visie die je graag wil delen? Stuur een mailtje naar veerle@milieuadvieswinkel.be.

faq

Waarom kiezen voor bio-ecologische isolatie voor mijn dak?

Antwoord Onder bio-ecologische isolatiematerialen verstaan we isolatiematerialen die gewonnen worden uit recyclage of uit hernieuwbare bronnen. Voorbeelden zijn cellulosevlokken (gerecycleerd krantenpapier), houtvezelisolatie (gerecycleerd houtafval), hennep, gerecycleerd textiel… Deze zijn vanuit milieu-oogpunt veel beter dan minerale (rotswol, glaswol) of synthetische isolatiematerialen (PIR, PUR of XPS).

Vaak is biologische isolatie een zacht isolatiemateriaal. Isoleer je tussen de dakstructuur, dan is zachte isolatie daar perfect voor geschikt. Isoleer je bovenop de dakstructuur (sarking), dan moet je voor stijve platen kiezen. In de praktijk wordt dan vaak voor stijve platen van synthetische isolatie gekozen, maar er bestaan ook sarkingsystemen met houtvezelisolatie.

Bio-ecologische materialen isoleren minder goed dan PIR en PUR, dus je moet dikker gaan isoleren. Het verschil met rotswol is klein. Mensen kiezen dus vaak voor de minder ecologische PIR of PUR om de opbouwdikte te beperken.

Een groot nadeel van de stijve isolatie­ platen is dat ze akoestisch heel slecht scoren. De stijve platen creëren namelijk een klankkasteffect, waardoor regen of geluid van buiten heel goed hoorbaar zijn binnen.

Bio-ecologische materialen scoren op dat vlak dan net weer heel goed.

Zoals vaak wel gedacht wordt, heeft het type isolatiemateriaal weinig invloed op de oververhitting in de zomer. Belangrijker is om dakramen langs de buitenzijde te beschermen met zonwering.

Ontdek meer faq's: milieuadvieswinkel.be/faq

33

vrijwilliger

Jeroen — ‘Grote veranderingen komen voort uit beleid' Een goed idee gaat bij GMF nooit verloren.

Dat ondervond ook Jeroen Staelens toen hij een tijdje geleden als sympathisant aanklopte met een suggestie. Binnen de kortste keren werd hij actief vrijwilliger en een van de trekkers van Gentenair, een platform dat onder de vleugels van GMF de Gentse luchtkwaliteit meet.

Waar kunnen we jou als vrijwilliger tegen het lijf lopen? — Ik moet bekennen dat ik niet meer snel op de barricaden spring, maar ik ben al heel lang lid van GMF. Toch bijna 15 jaar denk ik. Ik ben eerst passief lid geweest. Zo’n twee jaar geleden ben ik actief geworden bij de beleidswerkgroep, waar ik vooral met luchtkwaliteit bezig ben. Mijn entree als actieve vrijwilliger heb ik ook aan die thematiek te danken.

Ik had deelgenomen aan een workshop over fijn stof meten en vond het spijtig dat het bij die ene avond bleef. Ik dacht meteen dat het iets voor GMF zou zijn om iets blijvend te organiseren rond luchtkwaliteit en ben toen met het idee van Gentenair op de proppen gekomen. Hun reactie was: ‘Doen!’. Voor ik het wist zat ik in de beleidswerkgroep. Ik voel me daar wel op mijn plaats, er zijn veel nieuwe mensen bijgekomen en we zoeken uit hoe we het meeste resultaat kunnen bereiken. Al gaat in groep discussiëren nu met het online vergaderen wel wat moeilijker natuurlijk.

help mee 34

Heb je zin om ook vrijwilliger te worden?

Laat het ons weten! info@gentsmilieufront.be

Vanwaar die interesse voor luchtkwaliteit? — Ik werk bij de Vlaamse Milieumaatschappij en ook daar houd ik me bezig met metingen van de luchtkwaliteit. Er is dus een professionele link. Bij Gentenair proberen we de mensen wegwijs te maken in wat luchtkwaliteit allemaal inhoudt. Je kan bij ons een fijnstofmeter maken, het is echte citizen science.

Door mensen zelf iets te laten doen, maak je ze bewust. Dat kan op verschillende fronten, denk maar aan water. Het is heel fijn samenwerken bij Gentenair, ik doe vooral de inhoudelijke kant. We hebben een nieuwe website gecreëerd en zo’n stuk of 6 workshops achter de rug waarbij je zelf een fijnstofmeter maakt. Als je bij GMF met een idee komt aanzetten, krijg je uitstekende ondersteuning. Ook administratief. En laat het net dat zijn wat een vrijwilliger meestal niet graag doet. Een ideale samenwerking

Jules dus. Straf hoe de organisatie zo bekend is en zo veel kan realiseren met zo weinig vaste medewerkers.

Kan je met Gentenair invloed uitoefenen op de luchtkwaliteit? — Door het zelf maken van fijnstofmeters en verzamelen van gegevens kan je als vereniging naar het beleid toestappen met je eigen cijfermateriaal. We hebben input van zo’n 140 sensoren verspreid over het grondgebied van Gent, maar meten is weten.

Hoe meer cijfers we hebben hoe beter.

Zie je nog mogelijkheden om luchtkwaliteit te verbeteren? — De coronacrisis heeft ons een mooi voorbeeld gegeven. Nu is thuiswerken de norm, vroeger kon ik dat maar één dag per week. Altijd thuiswerken is ook niet ideaal, maar de impact van verkeer op onze leefomgeving is enorm. We kunnen ons steentje bijdragen, maar de grote veranderingen komen toch voort uit het beleid.

Was je voor GMF al bezig met milieu? — Er is altijd interesse geweest, toen ik nog lid was van JNM zat ik daar in de milieuwerkgroep. Ik ben vroeger ook met de nodige regelmaat gaan betogen, maar dat is er een beetje uit. Ik kan nu mijn ei kwijt bij de beleidswerkgroep. Ik gebruik de mogelijkheden die ik krijg bij GMF om te werken rond de thema’s die mij boeien: lucht, mobiliteit en ruimtelijke ordening. Bij de beleidswerkgroep kan ik nu ook leren hoe je best bezwaarschriften schrijft.

Je bent al een tijdje lid van GMF, heb je het Front zien evolueren? — Wel, als lid van de Fietsersbond kreeg ik vroeger ook het ledenboekje van GMF toegestuurd. Toen dat niet meer het geval was, ben ik lid geworden om Frontaal te kunnen blijven lezen.

Daar staat echt veel informatie in en er waren toen ook minder sociale mediakanalen of nieuwsbrieven.

Alles is intussen veel professioneler geworden. Zo zijn de algemene vergaderingen intussen ook meer gestructureerd, vroeger ging het er toch iets meer anarchistisch aan toe. Toen GMF begon was dat echt pionierswerk. De stickers op de brievenbus bijvoorbeeld, nu vinden we dat normaal, maar dat was het niet. De thema’s zijn ook verbreed, plastic­ vervuiling en klimaatopwarming krijgen nu veel meer aandacht. Dat zijn ook thema’s die leven en waar je makkelijk jongeren mee bereikt.

Wat doe je als je een momentje vrij hebt? — Badmintonnen, lezen en… ons huis ecologisch verbouwen! txt_Karel Lauwers pix_Shauni Celis

Meer van 'Meet Jules' vind je op tiny.cc/gmfjules

35

Helabaar,! gij da

Helaba, gij daar, achter uw scherm, op het toilet, in uw kot!

Weet je nog, toen we je tijdens de zomer hier vroegen om moed te houden? Niemand had gedacht of willen denken dat we een seizoen later een tweede lockdown zouden meemaken.

Het brengt voor iedereen andere uitdagingen met zich mee: sommige mensen zien hun werkzekerheid wegvallen, anderen moeten goochelen om het thuiswerk te combineren met gezin, nog meer dan anders kruipt bij veel mensen jong en oud, eenzaamheid onder het vel…

Het is op uw tanden bijten. Hou vol, wees mild, en vraag hulp als het je te veel wordt!

Gents MilieuFront organiseerde onder meer vol enthousiasme het Groene Loper Filmfestival in samenwerking met Sphinx Cinema, maar kon deze helaas niet van start laten gaan. We konden nog net een plaatsje versieren op de rode loper van FilmFest Gent bij de première van I am Greta. Achter de schermen werken we aan ons toekomstig meerjarenplan, onze verbouwingen, projecten, GMF-podcasts en natuurlijk ook dit magazine! We kijken reikhalzend uit naar een corona-vrije toekomst…

Want we missen het! We missen het om mensen samen te brengen rond een thema en ze te inspireren!

We missen jou, nog steeds!

We kijken er naar uit jullie in 2021 in onze nieuwe stek te mogen ontvangen.

Ondertussen geven we je op deze pagina’s wat verwarmende boekentips, hoopgevende films-to-watch, wat kruiswoordraadselwerk en voor de allerkleinsten (op de cover) een heuse kleuropdracht!

Warms, Team GMF

36

05.03.2021 Algemene Vergadering GMF — Voor in je agenda 2021

We hopen je ook in 2021 terug te mogen verwelkomen op onze AV met bubbels, plannen en plezier! Of we tegen 5 maart zoiets live zullen mogen organiseren, is nog even coronadik kijken. Maar hou de datum vrij!

Hier word-je-warm-van kijktips ‘A Life on Our Planet’ Deze ‘life testimonial’ van niemand minder dan Sir David Attenborough ontroert, confronteert maar geeft ook echt hoop om deze klimaatcrisis te keren!

— Netflix ‘Weg van de Waan met MO*’ Gie Goris nam afscheid van MO* maar de voormalige hoofdredacteur kreeg een geweldig cadeau van zijn redactie. Hij mocht vijf gesprekken voeren met ‘denkers, luisteraars en doeners’ over ‘mens, woord, beeld en nieuws’. Op de website van het mondiale magazine kan je ze allemaal bekijken en beluisteren.

— www.mo.be ‘Kiss the Ground’ Een inspirerende documentaire over de mogelijkheden van de regeneratieve landbouw en hoop voor onze aarde.

— Netflix of Vimeo (voor kleine bijdrage)

Even-wegdromen-meteen-boek-leestip

— ‘De Buitenjongen’ & ‘De Acht Bergen' Paolo Cognetti Naar de bergen trekken lijkt nog even ver weg, maar met deze twee romans haal je de bergen naar je sofa!

— ‘De uitvinder van de natuur’ — Andrea Wulf Wetenschapper-avonturier Alexander Von Humboldt reisde de wereld rond, beklom vulkanen, en was een van de eersten die de impact van de mens op ecosystemen beschreef. Een boeiende biografie van een fascinerend figuur.

activiteiten

Kruiswoordraadsel — Alle in te vullen woorden vind je terug in deze Frontaal.

De vetgedrukte omschrijvingen zijn cryptisch.

Verticaal lees je waar je ons vanaf nu kan vinden.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

Daar hoort de saus, volgens Lily (3 woorden) Praten snacks hier met elkaar?

Kunststofloze maand Daar ga je wandelen om eens goed uit te waaien Zone 20 11de provincie Dik boek over veen Hier mag je heel rap trappen Smakelijke vetplant?

Zo goed als nieuw (of eigenlijk zelfs beter) Diersoort waartoe GMF-mascotte Jules behoort Topinamboer Wordt veroorzaakt door te veel topinamboer te eten, en we willen er vanaf 14 Dat willen wij op blikjes en plastic flessen

dec jan feb

1 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 (De oplossing van dit raadsel zetten we ooit nog eens op

Steek je gekleurde kleurplaat binnen in onze nieuwe stek in Dampoortstraat 81! Zo maken we het onmiddellijk wat gezellig.

2

onze website – als we het niet vergeten natuurlijk!')

37

volg ons

'Vuilvissen' op World Cleanup Day met Dokano en GMF #15boten #RiverCleanup #100denkilo's

Voor alles een eerste keer: op de première van ‘I am Greta’ op #filmfestgent, stonden GMF'ers

met eigen klimaatslogans op de rode loper! Een beklijvende film, dat ook. #notimetowaste

G10, een groep GMF’ers buigt zich over de plannen en ambities voor de komende 5 jaar. De start van een boeiend proces. #beleid

GMF denkt mee met de 11 wijken over #wijkbudget. Wilde ideeën, toffe projecten en samen sterk!

Grijs eruit, groen erin. Deze voor en na toont dat het soms ook gewoon simpel kan zijn. #geveltuinbrigade

Get the bigger picture!

volg ons

Yves Debruyckere

gentsmilieufront-GMF @gentsmilieufront #gentsmilieufront

De nieuwe Louisa D’havébrug zorgt voor een vlotte verbinding naar stadscentrum, UZ Gent en station Gent-Sint-Pieters voor voetgangers en fietsers. #joepie 38

Op 26/09 ruimden harde stoeptegels baan voor maar liefst 11 voortuinen, in totaal goed voor zo'n 60 m² ontharde ruimte. #meergroen #9050 #gentbrugge

28.11.2020 — Het hoofdkwartier van GMF verhuist naar Dampoortstraat 81! #historischmomentje

over ons

over ons COLOFON Frontaal is het driemaandelijks tijdschrift van Gents MilieuFront vzw (GMF) Jaargang 23_nr. 4 winter 2020 verantwoordelijke uitgever Elina Bennetsen Maria Hendrikplein 5/201, 9000 Gent redactie Erik Grietens, Janne Delagrange, Zjef De Loose, An Van Hemeldonck, Sanne Jans, Kerstin Kleinhans, Eva Dessers, Sabine Huyghe, Lisa Marechal, Veerle Vercruyce, Karel LauwersKaat Coppens, Iris Verschaeve, Pieter Van den Brande, Thijs Michiels, Sarah Lallemand, Davina-Lara Declerck, Griet Mortier, Judith Hoogewijs grafisch concept Marlies Nachtergaele lay-out Shauni Celis Marlies Nachtergaele Marian Vandenbussche fotografie — illustraties Vermeld bij artikel.

Cover: Shauni Celis — Huisfotografen: Noor Van Weverberg, Shauni Celis en Dennis Licht — Huisillustratoren: Britta Bolte, Veerle Vercruyce en Marie Bockaert contact redactie frontaal@gentsmilieufront.be copyright Overname van artikels wordt aan­bevolen, mits bronvermelding. drukwerk Graphius, Gent Gedrukt op 100% kringloop­papier met inkt op vegetale basis en solvent­vrij.

Gents MilieuFront (GMF) is een politiek onafhankelijke milieuvereniging die actief is in Gent en omgeving.

We willen mee vorm geven aan een samenleving waarin ‘duurzaam’ altijd de logische, natuurlijke keuze is, op alle niveaus. Om dit te bereiken richten we ons tot lokale overheden, inwoners en organisaties in de regio via beleidswerk, sensibilisering, adviesverlening en acties. Vrijwilligers zijn het kloppend hart van onze vereniging. We leggen ons toe op stedelijke thema’s zoals afval, energie, mobiliteit en klimaat.

MilieuAdviesWinkel (MAW) is het servicepunt duurzaam bouwen en renoveren van GMF.

word lid Word je lid, dan help je ons om nog meer acties te ondernemen en zwaarder te wegen op het Gentse milieubeleid.

Je bent al lid vanaf 5 euro per jaar! Dit doe je makkelijk en snel via het domiciliëringsformulier op de website. Wens je een gezinslidmaatschap, dan stort je 12,5 euro. Elk GMF-lid heeft recht op kortingen in een twintigtal duurzame Gentse handelszaken.

Originele cadeautip?

Schenk een lidmaatschap!

doe mee

GMF bestaat dankzij de inzet van een groep enthousiaste vrijwilligers.

Hands-on organisators, dossiervreters of praktische enthousiastelingen: iedereen is welkom! Stuur een e-mail naar info@ gentsmilieufront.be en je zal uitgenodigd worden voor een kennismakingsgesprek.

steun ons

Steun GMF met een gift, dan kan nu (tijdelijk) met 60% belastingvermindering!

De Vlaamse Overheid voorziet deze verhoogde belastingvermindering in 2020 voor erkende vzw's als GMF in (moeilijker) corona-tijden. Stort een bedrag op rekening BE19 8939 4405 6912. Vermeld in de mededeling 'Gift'. Alle giften vanaf €40 op jaarbasis zijn fiscaal aftrekbaar.

Giften hoger dan 40 euro zijn natuurlijk ook welkom. Merci!

vind ons

nie adruew + tele s foon

Secretariaat GMF Dampoortstraat 81 9000 Gent — T 09 430 03 90 info@gentsmilieufront.be www.gentsmilieufront.be Steven Geirnaert, Iris Verschaeve, Thijs Michiels en Pieter Van den Brande Openingsuren Open van maandag tot vrijdag.

9u – 12u30 | 13u – 17u

ni teleefuw nummoon er

MilieuAdviesWinkel (MAW) Wil je bouwadvies? Maak dan eerst een afspraak. — T 09 430 03 91 info@milieuadvieswinkel.be www.milieuadvieswinkel.be Stefaan Claeys, Veerle Vercruyce, Bieke Vanherrewege en Steffi Boelens

39

v

ng F

og !

e w

bs

aart m 5 2021

et o

w

ar srecep

it ei nh

Nieu

ja

&

tie GM

Alg

e

ne e m g a de r i r e

e

pix_Marie Bockaert

Ho

nz uo

Frontaal

driemaandelijks magazine van Gents MilieuFront jaargang 23 — 4de trimester 2020 v.u. Elina Bennetsen, Dampoortstraat 81, 9000 Gent

P806132 afgiftekantoor 9000 Gent 1

PB- PP B-

BELGIE(N) - BELGIQUE