Die avond in september ‘97 in de Stoppelstraat… Aan tafel enkele oude knarren, allen bestuurders van de Federatie Milieubescherming Gent (FMG), en enkele jonge snaken die niet konden wachten om de toen al decennia oude Gentse milieukoepel om te toveren tot een bruisende ledenvereniging. De statuten werden vernieuwd, we kregen de kassa en de zegen van FMG, en GMF was geboren!
Van bij de start vonden veel fantastische mensen in GMF de gedroomde plek om van Gent een groene stad te helpen maken. We zetten in de loop der jaren campagnes op rond biologische groenteabonnementen, wasbare luiers, fietsenstallingen, energiezuinige reno vaties, bakfietsen, autodelen, geveltuinen… en vonden vaak enthousiaste weerklank bij de Gentenaars en het stadsbestuur. En zie nu, net op die terreinen is Gent vandaag top in Vlaanderen. Ik durf zelfs beweren dat we deels hebben bijgedragen aan de typische smoel van het hedendaagse Gent (op de overzeese toeristen na).
Bij al dat stoefen hoort jammer genoeg een grote maar, want de ons omringende wereld is er bepaald niet milieuvriendelijker op geworden. Wie weet maakten we net een van de laatste ‘koele’ zomers van de eenentwin tigste eeuw mee. Beste lezer, kijk in je hart of in de spie
gel of naar je geweten en neem je verantwoordelijkheid. Lees Frontaal of beter nog, meld je aan als vrijwilliger van GMF. Aan wie veel gegeven is, zal veel gevraagd worden.
Stefaan Claeys Medeoprichter GMF
Zomer ‘22 voerde GMF een klein project uit rond duurzaamheid in Sint-Amandsberg. In het kader van ‘Mag het wat minder zijn?’ hoorden we bij een 50-tal handelaars of klanten er welkom zijn met eigen potjes, én spoorden we hen aan om minder verpakking en zakjes te gebruiken. Heel wat winkels toonden goeie wil, enkele werden lid van ‘Mij Pak Je Niet In’, een overzichtskaart van zaken waar je welkom bent met eigen potjes. Goe bezig, #9040!
Bekijk de kaart op: gentsmilieufront.be/minder
Zo veel auto’s werden in beslag genomen in de strijd tegen de knalpotterreur in Gent. Sluizeken-Tolhuis-Ham, Rabot, MuideMeulestede, Dampoort en Brugsepoort: volgens inwoners teistert gevaarlijk patsergedrag hele wijken. Er kwam deze zomer o.a. een petitie en heel wat media-aandacht, het lijkt wel of heel Gent zit te wachten op een meer doortastende aanpak.
Elke vierkante meter maakt onze stad beter!
Heel oktober 2022 gaat het eerste Gentse kampioenschap Koerknallen door. Dat is een grote onthardingswedstrijd. Die maand dagen verschil lende wijken elkaar uit om de grootste TPI-score te halen (‘TPI’ = Tegels Per Inwoner). Wie relatief gezien de meeste voortuinen, voorgevels, achter tuinen en andere koerkes onthardt en de wedstrijd wint, krijgt een optre den van een Gentse artiest naar keuze cadeau. Alle ontharding telt mee!
Voel je de KNALDRANG? Geloof je dat jouw wijk het eerste Gentse kam pioenschap Koerknallen kan winnen? Wil jij jouw wijk groener helpen maken? Zoek via www.koerknal.be of jouw wijk meedoet. Neem ook zon der een wijkduel mee de drilboor op en onthard een bijkomend stukje van jouw grond. Ook dat telt mee voor jouw wijk en jouw stad! De wijkteams en jij worden ondersteund door Gents Klimaatforum, waaronder dus Natuurpunt Gent en GMF, met de steun van Breekijzer vzw.
Voel je de knaldrang? Sla in oktober mee aan het ontharden met de KOERKNAL en schrijf je in op koerknal.be!
Tal van waterexperten stelden een 10-punten plan op om een waterbom te vermijden, gericht aan de Vlaamse regering. De Gentse regio is extra kwetsbaar, een waterbom kan vele tien duizenden huizen vernielen. We moeten ruimte teruggeven aan water in plaats van nog meer groengebied te gaan verharden (bv. de kwestie Wondelgemse meersen, een Vlaamse bevoegd heid, zie p. 6) — De Morgen, 9 juli 2022
GMF wint 645 zieltjes met Klimaatkerk
Mooi weer, chille sfeer, veel volk, weinig afval en massa’s knaldrang: waren de Gentse Feesten 2022 de beste ooit? Moeilijk te zeggen, maar voor Gents MilieuFront waren ze wel de zotste ooit: 10 dagen lang stonden we de hele avond op Zataclan, het befaamde en decadente plein van CirQ in de Willem de Beersteeg. Precies daar bouwden we onze Klimaatkerk: onze priesters en nonnen wezen alle bezoekers op hun klimaatzonden, maar boden hen gelijk ook de kans om die af te kopen. Dat kon door mee te breien aan de langste geitenwollensok, zelfkastijding met een lokaal geoogste klimoptak, bidden tot de heilige Greta, Anuna of Franciscus Timmermans, of… lid te worden van GMF. Meer dan 600 zondaars kozen voor de laatste (makkelijke) uitweg, en lezen nu voor het eerst mee Frontaal. Welkom aan het Front! ‘t Is hier goed, je zal nooit meer weg willen - Hallebloeiah!
Check gentsmilieufront.be/klimaatkerk voor meer tekst en foto’s!
In aanloop naar de klimaattop COP27 in Sharm-elSheikh (Egypte) wil GMF als lid van de klimaatbe weging de politieke neuzen drukken op de urgente nood aan actie. De wereld staat letterlijk in brand, verzuipt of droogt uit, maar ondertussen boekt de fossielebrandstofindustrie recordwinsten. Hoe kan dit in godsnaam blijven doorgaan?
Daarom sluit GMF zich aan bij de coalitie Code Rouge/Rood. Op 8 en 9 oktober nemen we deel aan massale acties van burgerlijke ongehoorzaamheid. Op 23 oktober nemen we heel Gent mee naar de nationale klimaatmars in Brussel. Doe of ga mee, want het is menens.
Meer info op gentsmilieufront.be/kalender
Bouwplannen die geen rekening houden met aanwezig groen en die zelfs een heel natuurgebied verwoesten: ze komen helaas nog altijd voor. Tegen zulke on doordachte projecten komt GMF in het verweer. Een overzicht van enkele markante dossiers van het voorbije jaar.
txt_Bouke Billiet pix_Nathalie Samaes
Dubbel beroep
Eind 2021 ging GMF twee maal in beroep. Zowel op de Meyvaertsite (Dok Noord) als aan AC Portus (rond de oude Belgacomtoren) zouden door de plannen bomen moeten sneuvelen. Bij het opmaken en bij het beoordelen van de plannen hadden de project ontwikkelaar en Stad Gent te weinig aandacht voor bestaand groen. Het resultaat van ons beroep? Aan Dok Noord wor den twee mooie grote platanen niet gekapt, maar een eindje verplant. GMF-leden die in de toekomst toneel gaan kijken in De Expeditie, wandelen dan langs de bomen die zij mee gered hebben.
Aan AC Portus lukte de kap tegenhouden niet, maar
bekwam GMF de aanplanting van maar liefst 19 hoge bomen, en elders een compensatie van 250 bomen. We zijn geen grote fan van kappen-en-com penseren, maar ‘t is natuurlijk veel beter dan helemaal niet compenseren.
Dit voorjaar kwam een project ontwikkelaar op het idee om te gaan bouwen in waardevol groengebied, grenzend aan het natuurgebied Overmeers.
Dat hoeft niet te verwonde ren, want in de buurt van de Sint-Denijslaan verdween de voorbije jaren al heel wat groen bij tal van projecten.
Buurtbewoners, onder meer via de Werkgroep SintPieters-Buiten, legden zich
Een van de platanen die worden gered dankzij jouw lidmaatschap!
hier niet zomaar bij neer, maar lijstten een indruk wekkend aantal bezwaren op. Ook GMF diende een lijvig bezwaarschrift in. De project ontwikkelaar wachtte de uitkomst van het openbaar onderzoek niet af, maar trok in mei zelf zijn aanvraag in. Voorlopig is dit groengebied dus gered − waakzaamheid blijft de boodschap.
Zelfinzicht was dan weer ver te zoeken bij UGent, waar het verzet tegen de kap van het Sterrebos niet alleen van buurtbewoners (en GMF) kwam, maar ook van de eigen wetenschappers en studenten. Vlaams minister van Om geving Zuhal Demir (N-VA) volgde in maart het negatieve advies van haar administratie en weigerde de vergunning. Ondertussen heeft UGent nieuwe plannen voor studen tenhuisvesting aan de Corneel Heymanslaan.
grote fan van openbaar vervoer. Het dossier Wissenhage, voor een stelplaats voor bussen en trams in de Wondelgemse meersen, kent een zeer lange voorgeschiedenis. De plannen die De Lijn in het voorjaar indiende, hadden absoluut niet genoeg aandacht voor groene buffers. GMF en buurtbewo ners dienden bezwaarschriften in, er kwamen tal van negatieve adviezen en uiteindelijk werd de aanvraag geweigerd. In juni paste De Lijn de aanvraag aan, en zie: het bleek dan toch mogelijk om een stelplaats te bouwen én aan de randen groen te bewaren. Ook wat betreft groendaken en hemelwaterop vang was er grote vooruitgang. GMF besliste dan ook om geen verder bezwaar aan te tekenen tegen de absoluut noodzakelij ke stelplaats.
Wat ons dan weer wel doet steigeren, zijn de plannen van De Lijn om, nota bene langs een groenklimaatas, een waardevol en nat groengebied vol beton te gieten. Doel: met de bus leren rijden. Alsof er nergens anders in Gent (of Oost-Vlaanderen) een lap beton te vinden is die daarvoor zou kunnen dienen.
nog vast aan het waanzinnige voornemen. GMF vroeg Stad Gent herhaaldelijk om hier een regierol op te nemen en samen met De Lijn een alternatieve oplossing uit te dokteren. Dat lijkt ons niet te veel gevraagd, gezien de vele mooie woorden over vergroening en natuur bescherming in tal van Gentse beleidsdocumenten.
GMF is niet banana
De Lijn en… De Lijn Als het aan GMF lag, kregen tram- en buschauffeurs elke dag bloemen en taart en loonsver hoging en applaus. Om maar te zeggen: we zijn bij GMF een
Deze aanvraag werd vernie tigd door de Raad van Vergun ningsbetwistingen omdat een essentieel document ontbrak. De Lijn en Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters (Open VLD) houden voorals
GMF is geenszins tegen stads ontwikkeling of stadsvernieu wing. Wij doen niet aan NIMBY (‘not in my backyard’) of BANA NA (‘build absolutely nothing anywhere near anything’). Maar gezien de beperkte ruimte en gezien de zeer hoge verhar dingsgraad in Gent verwachten we dat projectontwikkelaars grondig nadenken waar ze wat plannen. En van Stad Gent ver wachten we een meer kritische houding tegenover ondoor dachte projecten. De bestem ming van een gebied volstaat niet om de handen te wassen in onschuld. Bestemmingen veranderen, hogere overheden bespelen, gronden ruilen, advie zen aanscherpen, vooroverleg organiseren: de Stad staat heus niet met lege handen.
‘We verwachten dat projectontwikkelaars grondig nadenken waar ze wat plannen’GMF kan niet elk protest mee trekken. Zelf in het verzet gaan tegen ondoordachte projecten in je buurt? Lees onze tips op gentsmilieufront.be/lokaalverzet
in verzet
‘Alsof er nergens anders een lap beton te vinden is waar je met de bus kan leren rijden’
Sinds juni zie je op verschillende plekken in Gent parkeerplaatsen voor buitenmaatse fietsen zoals bakfietsen, cargofietsen en longtails. Dit maakt deel uit van een proefproject van Stad Gent. Zijn er momenteel dan zoveel bak- en cargofietsers in Gent, dat die niet meer kunnen parkeren? GMF-vrijwilliger en bakfietsster Joke zocht het uit. txt_Joke Claeys pix_Joke Claeys
Het proefproject, uitgerold door De Fietsambassade Gent kadert volgens Daan Pelckmans van het Gentse Mobiliteitsbedrijf in de mobili teitsplannen van de stad, zoals de 100m-norm (een fietspar keerplaats voor iedereen op maximum 100 meter van de woning in dichtbevolkt gebied) en het streefdoel van 10% fiets parkeerplaatsen voor buiten maatse fietsen. ‘Die zijn sterk gespreid over heel Gent en zijn locatie-afhankelijk, bv. bij scholen, waar we vaak inzetten op fietsparkeervakken. Stad Gent wil ook meer inzetten op buurtfietsenstallingen. Op
dit moment zijn er slechts 6, maar we willen er wel elk jaar 5 nieuwe openen.’
‘Daarnaast wil de stad meer XL-fietsenstallingen plaatsen, waarbij de 10% een aanbe veling is van het Fietsberaad Vlaanderen. De evaluatie van het proefproject, daar starten we nu in september mee.’
Is dat dan echt nodig? Heerst er in de Gent een tekort aan parkeerplaatsen voor buiten maatse fietsen? Eerder dit jaar hield GMF opnieuw haar fietstelling op 35 verschillende knooppunten langs de R40¹. Het aantal fietsers steeg tussen 2019 en 2022 - weliswaar na een flinke daling tijdens corona - tot een nieuw record. Maar terwijl het aantal fietsers slechts steeg met 1%, steeg het aantal bak fietsers met 85%.
Het aantal bakfietsen groeit dus met een sneltreinvaart, terwijl er nauwelijks aangepaste fietskeerplaatsen zijn bijgeko men. Een longtail past nog net in een gewone fietsparkeer plaats, bakfietsen en cargofiet sen passen daar niet in. Het gevolg hiervan zie je al snel in het straatbeeld: bakfietsen
naast de fietsenstallingen, op het voetpad (hinder voor onze minder mobiele medemens!) of zelfs op autoparkeerplaatsen (wat tot ergernis kan leiden van bestuurders²).
Als ervaren bakfietsmoeder weet ik dat een parkeerplek voor die grote, lompe fiets zoe ken niet de enige uitdaging is (op dit punt roept iemand in onze woonkamer dat er ook zoiets bestaat als bakfiets papa’s). Mijn meest frequente ritje met de bakfiets: de kids veilig afzetten aan school. Een plek op school wordt geluk kig toegewezen op basis van afstand. Hierdoor wonen de meeste kinderen in de buurt en worden ze zo vooral met de fiets of te voet gebracht: een heel goeie zaak. Het voetpad bij onze school is breed genoeg om enkele fietsen en buitenmaatse fietsen kort te parkeren.
Aan de schoolpoort geraken daarentegen is minder vanzelf sprekend: het laatste stukje is éénrichtingsverkeer voor auto’s met nét genoeg ruimte links of rechts van de auto voor een fietser. Dat maakt het soms wel eens spannend, zeker als er een
vuilniswagen op je af komt. Een bakfiets krijg je niet één-tweedrie het voetpad op…
De volgende stop is het treinstation. In mijn geval meestal Gentbrugge, waar er geen speciale plaatsen zijn voor bak fietsen. In theorie zijn er aan de stations Gent-Dampoort en Gent-Sint-Pieters wel vol doende XL-plaatsen, maar in de praktijk vind ik er zo goed als nooit een plek: de helft van de voorziene ruimte staat vol met ‘gewone’ fietsen. Is er dan mis schien een algemeen tekort aan basic fietsparkeerplaatsen?
Bij een trip naar de winkel, bijvoorbeeld de bakker in de buurt, merk je algauw dat het voetpad te smal is voor een bakfiets en een voorbijganger. Dan parkeer ik me, moet ik bekennen, regelmatig, gewoon op een autoparkeerplaats, waar er voldoende van zijn. Ik neem minder plaats in dan een auto,
ik hinder geen minder mobiele voetgangers, en als het alterna tief is dat ik met de auto kom, dan zou die boze automobilist toch geen plek hebben.
Tips voor bakfiets-uitstap jes naar Gent-centrum: de beste parkeerplaatsen die ik ken zijn onder de Sint-Michielsbrug en onder De Krook. Maar zelfs hier worden XL-plekken vaak inge palmd door standaardfietsen.
De tijdelijke XL-fietsenplaatsen kennen ondertussen hetzelfde fenomeen: ingenomen door gewone fietsen of bromfietsen.
De tofste fietsreisjes zijn natuurlijk die naar de Gentse Feesten. Er waren deze editie veel extra fietsenstallingen voorzien, maar de bakfiets werd weinig plaats gegund. Dan maar op zoek naar een plek waar ik niemand zou hinderen, zonder bewaking en ietsje verder van de feestzone. Behalve bij onze goeie vrienden van Zataclan, daar was de fietsenstalling breed genoeg voor mijn bakfiets.
In de stad zijn er hier en daar parkeerplaatsen voor buiten maatse fietsen, maar vaak staan ze vol met gewone fietsen. Dat zal vast zo blijven zolang de parkeerdruk voor fietsen erg hoog is. Als ervaren bakfietser vind je met de nodige creativi
teit altijd wel een plek. Met de steile groei in gewone en bui tenmaatse fietsen zal dit almaar moeilijker worden.
Het is dus een goed plan om 10% van de plekken te voorzien voor buitenmaatse fietsen, maar dit moet hand in hand gaan met extra fietsparkeerplaatsen.
Als laatste, bij activiteiten waar je veel jonge Gentse gezin nen verwacht, voorzie meer dan 10% XL-plekken bij tijdelijke parkeerplekken.
‘Bakfietsen naar school is soms spannend, zeker als er een vuilniswagen op je af komt’Tijdelijke XL-parkeerplaatsen in de Brugse Poort
In deze rubriek laten we iemand aan het woord die zich rechtstreeks of onrechtstreeks inzet voor een duurzamer Gent. Deze keer aan de beurt: Ria Vanhee.
Achtentwintig jaar was Ria Vanhee de drijvende kracht achter de wasbare luier in Vlaanderen. Met het stop zetten van haar zaak Kiddybips, laat ze een leeg plekje achter in de Dampoortstraat.
Kiddybips was meer dan een handelszaak. Brood op de plank was nooit het hoofddoel, wel de verbinding met zoveel gezinnen. ‘Ik heb zoveel warme momen ten gehad, in goede en minder goede omstandighe den. Dit was niet gewoon een job. Ik was even deel van een gezin.’
Haar bezoek aan Zimbabwe, begin jaren ‘90, was een grote inspiratie. Ze ervaarde er hoe hoogzwangere en pasbevallen moeders elkaar ondersteunden in een hechte gemeenschap. Dat wilde Ria ook: ‘Vrouwen die elkaar helpen. Die elkaar dragen doorheen leuke, mooie, zware én moeilijke momenten. Dat was mijn doel.’
Dat wilde ze op een duurzame en afvalvrije manier doen, zonder daarbij het sociaal aspect uit het oog te verliezen. Producten met biogarantie, gecreëerd in goede werkomstandigheden, genoten haar voorkeur. Zo ontstond Kiddybips, een zaak die Ria met liefde en hard labeur zou loodsen van een heus staaltje pionierswerk tot gevestigde Gentse waarde. Voor veel mensen een veilige haven, een rustoord, een plek om thuis te komen.
Haar uitverkoop werd dan ook een heerlijke periode vol mensen die haar nog een laatste keer opzochten met warme herinneringen en dankbetuigingen. Met het sluiten van haar zaak verlegt Ria haar focus naar de zorgsector, waar ze aan de slag is als verpleeg kundige. ‘En wie weet komt er nog een overnemer voor de winkel. Dan kan ik straks een jonge ondernemer bij staan met mijn ervaring. Dat zou mooi zijn,’ droomt ze.
txt_Anke de Sagher pix_Nathalie
In 2022 wijden we elke Frontaal-editie een artikel aan ons jaarthema ‘Straat 2.0’ Deze keer is de sociale functie van de straat aan de beurt. Wat doen mensen op straat, vroeger en nu? Koos Fransen van STR.AAT (Stad en RuimteAlle Actoren Tezamen), onderzoeker en notoir straatloper, neemt ons mee op pad.
Straat als magneet
Voor een van de projec ten van STR.AAT gaat Koos vaak in gesprek met oudere Gentenaars die al een hele poos in dezelfde straat of wijk wonen. ‘Dan horen we bijvoorbeeld dat er vroeger meer gemeenschapsgevoel was tussen de buren, dat er mak kelijker iets voor elkaar werd gedaan. Mensen ontmoetten elkaar meer op straat, tot… de auto ze bijna letterlijk van de straat wegduwde.’
‘In sommige wijken waren voor de komst van de auto de voordeuren gericht op de treinsporen. Pas na de auto werden die op de straat geo riënteerd. De straat was ook het decor voor foto’s waar de mensen zich helemaal voor opkleedden. Eens de auto echt een massaproduct was, werden straten steeds minder aanlok kelijk en keerden mensen zich ervan weg. Onderzoek toont ook aan dat er in straten met een grotere verkeersintensiteit minder sociale samenhang is.’
Het is duidelijk dat er nu een omgekeerde beweging is inge zet. ‘Vaak zijn het moeders met kinderen die bewuster op zoek gaan naar hoe het anders kan. Een studie in het Verenigd Koninkrijk onderzocht bij 4 generaties hoe ver ze als 8-jarige van huis mochten spe len. Die speelradius werd elke generatie beduidend kleiner: kinderen mogen steeds min der ver weg van huis zonder toezicht. Daar hebben andere factoren ongetwijfeld ook een rol in, maar het drukkere motorisch verkeer is zeker een belangrijke spelbreker.’
‘Onze straten zijn lange tijd aangelegd en ingericht om vooral aan de noden van de auto te voldoen. Die heeft natuurlijk zijn rol in de autonomie en zelf redzaamheid van mensen. Maar meer en meer mensen vinden dat de ruimte wat eerlijker mag worden verdeeld. Denk maar aan initiatieven zoals de leef
'De speelradius van kinderen wordt elke generatie beduidend kleiner'
straten en –pleinen en de speel straten in Gent of de zomer straten in Brussel. De auto is er even niet welkom om zo letterlijk ruimte te maken voor ontmoeting en spel. Met bank jes, picknicktafels, hangmatten, speeltuigen en bloembakken voor je deur is het veel makke lijker om je kinderen buiten te laten ravotten of een praatje te slaan met de buurvrouw.’
‘Die straten en pleinen zijn vooral tijdelijke projecten, experimenten die doen dromen over hoe de straat op veel meer plaatsen een mooiere invul ling kan krijgen. Wereldwijd zijn er tal van gelijkaardige experimenten die op zoek gaan naar hoe straten terug meer gedeelde publieke ruimte kunnen worden en niet enkel verkeerskanalen.’
‘In Barcelona staan ze al een stap verder en wordt er werk gemaakt van een permanente andere aanpak. Na verschillende kleinschalige initiatieven is er nu het concept van de ‘superilla of superblocks’ die over de hele stad een netwerk van groene plekken en pleinen creëren waar voetgangers voorrang hebben.
In een deel van de stad werden de woontorens zodanig aange legd dat de kruisende straten pleintjes vormen vol kleur en leven. En in Amsterdam is er The Green Mile, waar de meest gevaarlijke en vervuilde straat wordt getransformeerd naar een groene, duurzame straat met meer aandacht voor mens en natuur.’
‘Bij ons zitten we momenteel eerder in de experimentele fase. We kunnen natuurlijk niet van vandaag op morgen alle straten opnieuw aanleggen. We zien wel dat bij het ontwerp en de aanleg van nieuwe straten groen vaker naar voor wordt geschoven. Ook gevelbanken zijn een leuke manier om men sen (terug) letterlijk op straat te zetten. Ze zijn vooral nut tig voor de zogenaamde witte middenklasse, want andere gemeenschappen hadden die stimulans niet echt nodig. Veel mannen en vrouwen uit de Turkse gemeen schap vind je al veel langer gewoon met enkele stoelen aan de voordeur. Ook trouw feesten worden vaak
deels op straat gevierd, en als de Turkse nationale voetbal ploeg goed speelt barsten er vaak spontane feestjes los!’
‘Onze straten werden vroeger ontworpen door witte mannen, het zou mooi zijn als nieuwe straten inclusiever zijn voor mensen in een rolstoel, (groot)ouders met een buggy, kinderen die leren fietsen… kortom voor iedereen.’
STR.AAT werkt momenteel - met steun van Stad Gent - aan ‘Straffe straten’, een documentaire over de schoonheid van de straat en de wijk, en op welke manier straten doorheen de jaren zijn veranderd. Daarvoor zoeken ze verhalen en getuigenissen van mensen die al lange tijd in dezelfde straat of wijk wonen. Ook jongeren met bepaalde dromen of wensen voor hun straat komen aan bod.
Ben of ken jij zo iemand?
Neem dan zeker een kijkje op str aat.be/straffestraten!
'We zien wel dat bij het ontwerp en de aanleg van nieuwe straten groen vaker naar voor wordt geschoven'
waterpeil stond historisch laag. En toch stroomt er water uit onze kraan. Logisch, vinden we dat. Draaiknop open, draaiknop toe. Verder denken we er niet over na. Maar laten we dat voor één keer toch eens doen. Welk traject legt ons water af? Wat voor water drinken we eigenlijk? En hoe wordt het gezuiverd?
txt_Eva Dessers pix_Andy Bruyninckx, Pierre Van Uffelen
De aarde is voor 70% bedekt met water: 1,5 triljard liter of 560 biljoen olympische zwem baden. Niet te vatten. Laten we zeggen: de aarde bestaat uit heel, heel, heel veel water. Maar laat je niet vangen: water ligt dan wel voor het grijpen, drink baar water niet.
97% van het aardse water is zout. En daar zijn we voorlo pig niks mee. Die overige 3% is natuurlijk nog heel veel. Al zit de meerderheid ervan vast in ijs en gletsjers. Smelten ze? Dan stroomt het water richting zee, wordt het zout en zijn we er alweer niets mee. Het laatste halve procent is zoet, vloeibaar water. Maar we zijn er nog niet, want het grootste deel van dat halve procent zit verstopt op moeilijk bereikbare plaatsen,
planeet, dan blijft er een restje over. En dat restje moeten we verdelen onder acht miljard mensen, waaronder 11,5 mil joen Belgen.
Waar komt ons Belgische drinkwater vandaan?
Laten we inzoomen op ons kleine Belgenland. Want welk van dat zoet, bereikbaar water stroomt er door onze leidin gen? Onze drinkwaterbedrijven halen hun water van de opper vlakte of uit de grond.
Met oppervlaktewater bedoe len we rivieren, beken en kana len. Al het water dat boven de grond klotst, zichtbaar met het blote oog. Zoals de Maas. Daar halen we 40% van ons drinkwater. De Maas stroomt via het Albert- en Netekanaal naar waterproductiecentra. Maar de Maas is geen onuitput telijke bron. Integendeel. Zo is de Maas erg afhankelijk van de droogte. Op is op. Als het waterpeil te laag staat, is het gedaan met pompen. Een laag waterpeil maakt ook het zuive ringsproces een stuk lastiger. Want bedrijven lozen evenveel
wagen drinkwaterbedrijven zich liever niet aan. Zo legden ze in Nederland in 2015 hun zuivering 142 dagen plat, door een te hoge concentratie aan chemische stoffen. En last but not least, de Maas moeten we ook delen met de natuur en met onze buurlanden.
Gelukkig hebben we nog een waterspaarpotje. En dat ligt - toepasselijk - in Kluizen. Een waterkluis van 11 miljard liter water die 122.800 gezin nen voorziet van drinkwater. Hier verwerken ze 60 mil joen liter drinkwater per dag. Waanzinnige getallen, zeker voor Vlaanderen. Want zo’n spaarpotje is hier zeldzaam. Je vindt er nog eentje in De Gavers te Kortrijk en drie kleine die tappen uit het IJzerbekken. Een nieuwe aanleggen? Goed idee, maar daar hebben we te weinig open ruimte voor.
Oppervlaktewater vinden en filteren is een complexe zaak. Het is moeilijker te zuiveren door ziektekiemen en toxische stoffen, raakt snel vervuild, is gevoelig aan droogte en we moeten het delen met andere
spelers. Grondwater daaren tegen is robuust en betrouw baar. Van goede kwaliteit. En onzichtbaar. Een ware parel onder de grond die minstens zoveel aandacht verdient als oppervlaktewater. Maar wat is grondwater precies?
Grondwater is regen. Regen die insijpelt via zand- en klei deeltjes. En hoe langer water sijpelt, hoe dieper het in de grond zit. Zo krijg je ondiep en diep grondwater. Het verschil spreekt voor zich. Ondiep grondwater zit in de eerste waterdoorlatende laag. Regent het? Dan wordt ze relatief snel aangevuld. Maar vergis je niet, ook in deze laag kan water al een eeuw aan het sijpelen zijn. Onder die eerste laag bevindt zich een kleilaag. Een soort zeef die pesticiden en zware metalen tegenhoudt. Daardoor is het diepe grondwater onder deze kleilaag erg zuiver. En soms 500 jaar oud.
Meer dan de helft van ons kraantjeswater komt uit de grond. Diep grondwater. Maar is dat wel een goed idee? Zitten we niet met een grondwaterte kort? Wel, dat hangt er vanaf. Vraag het aan drinkwatermaat schappijen, en een grondwater tekort is nog lang niet aan de orde. Logisch, want zij halen hun water van diep. 130 meter diep. En 98% van die grond
waterputten in Vlaanderen heeft water genoeg. Want droge zomers hebben hier weinig effect op. Vraag het aan landbouwers, bosbeheerders en natuurverenigingen en je krijgt een heel ander verhaal. Want zij zijn afhankelijk van die bovenste laag. En ondiep grondwater is wel afhankelijk van neerslag. Is er te wei nig? Dan krijgen gewassen en natuur geen kans om te groeien.
Niet te veel achteroverleu nen dus. Want een grondwa terprobleem is snel gecreëerd, maar traag opgelost. Door klimaatverandering en onze betondrang herstelt het zich niet meer zoals vroeger. De oplossing? Ruimte creëren waar regen wel kan doordringen. Ontharden dus, zodat het niet in een vingerknip van de riool hupsakee de zee instroomt.
Waar stroomt ons water naartoe?
→ In de riolering
Draai je kraan open en er stroomt oppervlakte- en grondwater door. En daarna?
Na je afvoerputje komt het in de rioolbuizen terecht. 46.000 km aan Belgische rioolbuizen, da’s goed voor een toertje rond de aardbol. 40.000 km ligt in handen van gemeenten, de overige 6.000 is van Aquafin.
‘Een grondwaterprobleem is snel gecreëerd, maar traag opgelost. De oplossing om het peil sneller aan te vullen? Ontharden’
Zij zuiveren het afvalwater. Maar Aquafin bestaat pas sinds 1990. Wat gebeurde er dan voor Aquafin alles flink zui verde? Je kan het al raden: het afvalwater ging recht de natuur in. En zelfs in de jaren 90 werd nog 70% in de natuur geloosd. Even slikken.
Vandaag zit dat gelukkig anders en zuiveren we 87% van ons afvalwater. Bedrijven zoals Aquafin zuigen het afvalwater uit de gemeentebuizen rich ting hun afvalwaterzuivering. Applaus? Nog even niet, dat percentage mag nog een stuk omhoog, onder meer door alle woningen in België aan te slui ten op de riolering. Vandaag vallen er nog 400.000 uit de boot. Daarnaast moeten de rioleringen worden aangepast aan de heftige regenbuien van vandaag.
→ Naar de afvalwaterzuivering Hoe gaat de afvalwaterzui vering precies in haar werk? Eerst en vooral, Aquafin is reusachtig. Een terrein van twaalf voetbalvelden groot, met installaties goed om 300 miljard liter water tegelijker tijd te zuiveren. Eerste stap in het proces? Het grove vuil verwijderen. Met de gekende vochtige doekjes als grootste obstakel. Daarna worden zand en vet eruit gefilterd. Bacteriën slorpen de nutriënten, je urine en uitwerpselen eruit. Pas nu loopt het water via de Schelde proper de zee in.
Kunstzoetstoffen en medi cijnenresten blijven wel rond
dwarrelen. Kunnen ze die eruit filteren? Ja, maar de vraag is of dit zinvol besteed geld is. De concentraties zijn laag, waar door vissen geen problemen ondervinden. Voor ons drink water worden deze er met een actievekool- en uv-behandeling wel uitgefilterd. Oef.
→ De zee in, en nu? In plaats van terug te stromen naar de Maas of de grond, en de cirkel rond te maken, loopt het gezuiverde afvalwater de zee in. En geven we het weg aan een wereldwijde water cyclus. Dat water komt via verdamping en regenbuien mooi terug bij ons terecht.
Of niet? Dat leerden we toch in de lagere school. Maar die zekerheid hebben we vandaag niet. Door klimaatverandering. Misschien een interessante denkpiste om het gezuiverde afvalwater wat dichter bij huis te houden? Hoe dan ook, onze boodschap, naar de woorden van wateronderzoeker Toon Verlinden: verwonder je over water. Er is niets gewoons aan. Het is een erg waardevolle grondstof. Die uit onze kraan stroomt. Elk moment van de dag. Wonderlijk, toch?
Geïnspireerd door het boek ‘Weg van Water’ van Toon Verlinden en Marjolein Vanoppen.
‘Water verdient onze verwondering. Het is een onvoorstelbare, waardevolle grondstof’
Wist je dat het concept Supergoods 10 jaar wordt dit jaar? Dat vieren we met een een feestprogramma tijdens de herfst: speciale workshops, Instalives, een feest, leuke promo’s... bijf op de hoogte via onze website en social media, en vier met ons mee!
Altijd leuk om een nieuw seizoen te beginnen met iets nieuws! En nog toffer als het een Belgische merk is. Ontdek nu de mooie collectie van Fam The Label bij Super goods. Dit merk is gebaseerd in Gentbrugge, en werkt zo duurzaam mogelijk, ook met overstockmateriaal.
Volgens een klantenenquête zijn de klanten heel tevreden bij Supergoods. Dat was het belangrijkste resultaat van de eerste Supergoods klantenbevraging dit voorjaar. Duurzaamheid is voor onze klanten het allerbelangrijkstdat hoeft uiteraard helemaal niet te verbazen!
Sinds een jaar verzamel je punten met je aankopen. Die punten kan je ook gebruiken voor donaties. Tot nu toe kon River CleanUp met de donaties 45 ton afval oprui men, werden 100 meisjes geholpen door The Cup, en kon World Bicycle Relief meer dan 9 fietsen doneren!
De Brit Jonathan Beaton belandde in 2010 in Gent. Hij schrijft plant-based recepten op zijn foodblog Ticho’s Table en is medewerker van de Facebook groep Vegan Gent.
‘Ik ben naar Gent verhuisd nadat ik verliefd was geworden op de stad tijdens een Erasmusjaar. Ik waardeer het feit dat ik me hier gemakkelijk kan verplaatsen zonder auto. En met Brussel niet ver weg, kan je met de trein nog verder reizen.’
‘Gemeenschap inspireert me. Mensen wijzen vega nisme soms af door te zeggen dat een individu niet veel kan veranderen. Daar zit een kern van waarheid in, maar voor mij gaat het om het grotere plaatje. Individuen zijn de bouwstenen van gemeenschap pen. Samen kunnen we verder kijken, groter dromen en meer voor elkaar krijgen. Het gaat voor mij over een gezonde relatie met ons ecosysteem, zowel col lectief als individueel. Over ons bewust zijn van de gevolgen van ons gedrag.’
‘Met mijn foodblog Ticho’s Table wil ik bijdragen tot duurzaamheid in Gent door mensen te tonen dat je goed kan eten zonder dieren en dierlijke producten. Volgens onderzoek van de universiteit van Oxford hebben plantaardige voedingsmiddelen de laagste milieu-impact. Dus koester ik mijn kleine community op Instagram. Met de Vegan Gent-groep op Facebook help ik ook om deze groeiende hub van 6.000 leden te beheren.’
‘Het is vrij gemakkelijk om veganist te zijn in Gent. Misschien wil ik ooit mijn eigen plantaardig voedingsbedrijf opstarten. Mocht er toevallig een rijke weldoener meelezen: check tichostable.com of @tichostable op Instagram, je weet me dan wel te vinden.' (lacht)
Bosbranden worden steeds frequenter, zomers worden droger en we blijven asfalteren. Kunnen bomen binnen dit geweld de plaats krijgen die ze verdienen? Een gesprek met prof. emeritus Martin Hermy. txt_Michaël Verest pix_Linda Aneca
Nu er zoveel bosbranden zijn: zijn er middelen om deze beheersbaar te maken?
Ten eerste: onderhoud. Strooisel en dood hout zijn brandstof voor bosbranden. Regelmatig oogsten is dus cruciaal. Ten tweede: com partimentering. Het vuur kan minder makkelijk overslaan wanneer er brandgangen zijn. Uiteraard ‘springt’ het vuur sneller wanneer er meer wind is en bij een hogere intensi teit. Ten derde: monitoring. In Noord-Amerika bestaan er bijvoorbeeld uitstekend wer kende fire control systems.
Men laat dood hout liggen in functie van biodiversiteit. Dat is tegenstrijdig met de eerste beheersmaatregel.
Bij bossen in mediterrane regio’s zijn branden een vrij natuurlijk fenomeen. Bepaalde
plantensoorten hebben brand nodig voor verjonging, maar ook sommige Zuid-Europese boomsoorten zoals Turkse den en kurkeik, of in NoordAmerika de draaiden.
Bij een brand komen via as voedingsstoffen vrij die kiemplanten helpen groeien. In het mediterrane gebied wor den echter de meeste branden aangestoken voor specula tieve doeleinden, want om op natuurlijke wijze brand te krijgen, is er meestal een blik seminslag nodig.
Wat zijn de uitdagingen voor stedelijke tuinen?
Ruimte. Dat was een van de aanleidingen om mijn boek te schrijven. Mensen hebben pas problemen met bomen als ze te groot worden voor de beschikbare ruimte, waar door ze te dicht bij gebouwen
komen te staan. Als een boom over het perceel van een buur hangt, kunnen er conflicten ontstaan. Bij escalatie kan het zelfs zijn dat de eigenaar het verwijderen van de boom uit eigen zak moet betalen. En wat voor overhangende takken geldt, geldt ook voor opstekende wortels. Het is een menselijk verhaal.
Men kan bomen indelen vol gens drie hoogteklassen. Klasse 3 is bijvoorbeeld minder dan zes meter. Klasse 1 (>12 m) sluit ik uit in mijn boek. Wil je toch opteren voor een boom op een zeer kleine oppervlakte, kun je voor mini’s gaan, of zuilbomen.
Wat is uw idee over inheemse versus uitheemse bomen?
‘Boomwaardige’ inheemse bomen zijn meestal zeer groot. Wanneer droogtetolerantie in rekening gebracht wordt, kun je er al heel wat schrappen. Jeneverbes en grove den zijn kandidaten, maar die hebben dan weer andere problemen en zijn niet populair als tuin boom. Dus kom je uit bij medi terrane soorten.
_schreef onder andere ‘De juiste boom voor elke tuin’, waarin hij al lerlei tools aanreikt om de juiste keuze te maken bij het planten van een boom in de tuin
De kans dat een steeneik van op de Mont Ventoux het beter zal doen dan een uit Avignon is zeer groot. Het is dus goed om de herkomst te kennen. Helaas wordt dit enkel gebruikt voor bosbouw. Voor zover ik weet is er nie mand bezig een systeem voor het bijhouden van herkomst op poten te zetten voor toe passingen in de groensector.
Variatie is ook belangrijk. Stel dat je een individu gaat klonen dat niet ziekteresistent blijkt te zijn, dan kom je in de problemen. Een verzekering hiertegen is diverse soorten aanplanten of een natuurlijke variatie binnen dezelfde soort gebruiken.
Qua biodiversiteit zijn inheemse soorten waarde voller, maar dat is slechts één dienst. In een stedelijke con text is het belangrijker dat de boom verkoeling schenkt en niet te groot wordt.
We moeten uiteraard geen invasieve soorten binnenhalen zoals de hemelboom. Helaas verandert invasiviteit mee met de klimaatverandering.
Planten of bomen die nu niet invasief zijn, kunnen dat bin nen tien jaar wel zijn.
De gemiddelde levensver wachting van een stadsboom is 30 jaar. Met GMF plan ten we toekomstbomen die verwacht worden 100 jaar te leven. Steden veranderen.
Het klimaat verandert. Soms denk ik dan dat we te ver in de toekomst denken en dat het allemaal geen zin heeft.
Het is een moeilijke oefening, maar een grote boom is een monument.
We hebben in steden veel klassieke (gebouw)monumen ten behouden. We moeten ook bomen de kans geven monu menten te worden.
Bekijk het zo: de ruimte die de boom nodig heeft om vol wassen te worden is ook nuttig voor de omgeving. Hij heeft bijvoorbeeld een positief effect op de leefbaarheid. De ruimte volgieten met beton komt die leefbaarheid niet ten goede.
Nog een reden om bomen oud te laten worden: koeling. Dit neemt exponentieel toe
met de leeftijd en dus de dikte van de stam. Dat komt door de toenemende bladopper vlakte. Als een boom na dertig jaar gekapt wordt, vervult hij
die dienst niet optimaal. En dan spreken we nog niet over stofopvang en de andere eco systeemdiensten die bomen bieden.
Bomen langs de weg kun nen we nauwelijks als toe komstbomen beschouwen. Maar zelfs zij zijn waardevol. Wanneer ze geplant wor den, hebben ze al een zekere leeftijd, want ze moeten een stamvrije hoogte van 4,5 meter hebben. Daardoor zijn ze ook duurder. Waarom zouden we die een leven van slechts dertig jaar aanbieden?
‘We moeten ook bomen de kans geven monumenten te worden’
Martin Hermy
Zin in heerlijk duurzaam eten?
Wij koken naar jouw smaak en budget
lente- of communiefeest
huwelijk
Ontdek onze webshop
We hebben er dus alle belang bij bomen te planten die een lange levensduur mogen hebben.
Kunnen we dan niet beter één boom aan de straatkant planten die volwassen kan worden, dan vier van dezelfde soort met weinig overlevingskansen?
Dat kan, maar dat is afhanke lijk van hoe ver de vier bomen van elkaar staan.
Ik pleit ervoor afstand te nemen van het model om dezelfde soort - of dezelfde kloon - te planten en resoluut te gaan voor het planten van meerdere soorten. Onze be schermde dreefzichten hebben culturele waarde, maar omdat het altijd dezelfde soort is, is de kans reëel dat alle bomen besmet worden wanneer er een ziekte ontstaat.
Bomen zijn een erfenis voor wie na ons komt. We moeten afstappen van het idee dat men de foute plantkeuze binnen honderd jaar wel zal oplossen. Er is voldoende kennis om dat nu te doen!
Is de mindset al niet veranderd?
Het is positief dat meer en meer jonge mensen interesse hebben in bomen, voedsel bossen en pluktuinen, maar ik vrees dat dit nog altijd een minderheid is. We moeten meer mensen meekrijgen. Dat gebeurt niet zomaar.
Misschien kunnen externe factoren, zoals een hittegolf, beleidsmakers en bevolking warm maken voor groene initiatieven? Wanneer iedereen beslist airco aan te schaffen, gaat het de verkeerde kant op. Ze koelen de binnenruimte, maar stralen daarbij warmte uit, produceren fijn stof… Een exclusief technologische aanpak zal mogelijk meer pro blemen creëren dan oplossen.
Een boom heeft naast de koelingsfunctie ook nog een tiental andere functies. Het verschil is dat een boom tijd nodig heeft. Een airco lost een acuut probleem op, maar is niet duurzaam. Hetzelfde geldt voor de installatie van een zwembad: kies in godsnaam voor een zwemvijver! Je hebt minder materialen nodig en het water houdt zichzelf schoon. Een groene aanpak is vaak een goedkope aanpak.
Welke rol speelt de bouw sector in het verdwijnen van bomen?
Bij nieuwbouwappartementen wordt er nog te weinig rekening gehouden met de directe om geving. Op de ontwerpen vind je bomen terug, maar die zijn uiteindelijk vaak nergens te vin den. Groen komt bij bouwpro jecten altijd op de laatste plaats.
Aannemers dienen een offerte in waarbij groendaken voorzien zijn. Het project kost meer dan begroot, en je eindigt
met minderwaardige groenda ken omdat er geen geld meer is wanneer ze worden aangelegd.
De grond van de bouwwerf wordt daarenboven kapotgere den. Een tuinaanlegger freest nadien de bovenste twintig centimeter, maar de verdich ting daaronder blijft zodat bomen moeilijk kunnen groei en. Ook ophogingen vormen een probleem, want daardoor komen de wortels dieper te lig gen, krijgen ze minder zuurstof en sterven ze af. Bomen blijven jammer genoeg nog altijd waar devolle bijkomstigheden.
Wordt u daar soms pessimis tisch door?
Ja, maar daar moet je tegen vechten. Het is positief hoe het natuurbehoud in de laatste veertig jaar is geëvolueerd. Veel natuurgebieden van een hectare zijn nu tweehonderd hectare. In Leuven zijn de subsidies voor groendaken in 2013 afgeschaft, maar toch komen er steeds meer groen daken bij! Verschillende steden subsidiëren ondertussen nog altijd diverse groenprojecten. Verandering is dus wel degelijk mogelijk, maar ze heeft tijd nodig.
Op 6 oktober komt Martin Hermy op uitnodiging van GMF en Natuurpunt spreken over welke boom er in jouw (stads)tuin kan/moet staan. Want elke bijkomende boom is een stap vooruit! Inschrijven en meer info op gentsmilieufront.be/martinhermy
d a n k z � � m � � n p a s s � e v o o r o r d e e n s t r u c t u u r h e l p � k � o u o p r u � m e n , o n t s p u l l e n e n o r g a n � s e r e n a a
Berten Mark bouwden in hun tuin een ondergrondse bunker. De bunker is voorzien van smalle maar comfortabele bedden, een voedselvoorraad voor minstens zes maanden, gas om op te koken, zuurstof om te kunnen ademen, een systeem om regenwater op te vangen en te zuiveren, en een composttoilet. Er zijn boeken, gezelschapsspelletjes, een meditatiegong om rustig te blijven in tijden van stress, wifi en zachte dekentjes van polyester.
Andrea, want zo hebben ze de bunker gedoopt met een fles fruitige bubbelwijn, is er voor als het mis gaat in de wereld. Mark vindt Andrea erg gezellig en woont nu al permanent in de bunker. Hij komt er alleen uit om naar de supermarkt te gaan en om te gaan werken. En om met de hond van de buren te gaan wandelen. Als er bezoek is komt hij er ook uit, want hun vrienden en familie weten er niet van. Bert keurt het goed, maar ze maakten wel de afspraak dat Mark niet moet zeuren als het nieuwe eraf is daar beneden zodra Andrea écht nodig blijkt.
Bert worstelt met het concept. Hij vindt dat het niet goed gaat met onze aardbol, maar wil de verhuis naar Andrea zo lang mogelijk uitstellen. ‘s Nachts ligt hij vaak wakker en overdenkt dan alle scenario’s. Hij twijfelt dan of zich verstoppen onder de grond wel de slimste oplossing is. De bouw was een werk van lange adem, en bij elke gram cement die Bert afwoog, groeide zijn scepsis. Stilaan krijgt hij ook genoeg van het optimisme van Mark, die zegt dat het allemaal zo’n vaart niet zal lopen met de ondergang van de wereld, dat ze moeten genieten van Andrea nu ze haar gebouwd hebben. Soms is het realistisch om pessimistisch te zijn.
De apocalyps die op ons afkomt, zegt Bert, is een valse trage. Dat is een andere term voor exponentieel. Mark begrijpt het wel. We weten tegenwoordig allemaal wat exponentieel betekent. Hij vindt dat ze goed voorbereid zijn
en is er heel gerust in. Bert heeft in de afgelopen zeven jaar geleerd om veel zelf te doen: haar knippen, vegetarisch koken, boekhouden, eerste hulp bij ongevallen, en bunkers bouwen. Zijn onafhankelijkheid is niet te stoppen. Mark is verheugd met de vaardigheden van Bert, want hij zal er wel bij varen als hij in zijn vingers snijdt, daar onder in die bunker.
Soms, als Mark in de bunker ligt te slapen en Bert weer niet in staat is om het malen in zijn hoofd te stoppen, gaat hij surfen op het internet, nu het er nog is. Hij zoekt gelijkgestemden. Mensen die net als hij zelf iets kunnen, maar dan liefst iets anders. In zijn hoofd rijpte een plan. Misschien is het slimmer om je met een aantal doe-het-zelvers te verschuilen in bijvoorbeeld een Pools oerbos, dan met Mark in een bunker?
Zo ontmoette ik Bert. We noemen onszelf de Kunners, en we zoeken nog mensen die met ons een nieuwe beschaving willen starten als het allemaal voorbij is. We zijn op zoek naar mensen met een uiteenlopende verzameling aan kennis en vaardigheden, maar specifiek naar kameraden die iets kennen van geneeskunde, jacht, voedselbossen, of het dichtlijmen van bunkers.
Zogenoemde betaalapps zijn intussen helemaal ingeburgerd; handig om snel een voorgescho ten bedrag terug te krijgen of een aankoop te vergoeden. Naast het populaire Payconiq bestaat er nu ook een duurzaam alternatief, Pay bonsai! Deze ‘groene’ app werd ontwikkeld door Antwerpse ethische ondernemers en draagt intussen al zes jaar bij aan de strijd tegen klimaatverandering. De werking is heel een voudig. Voor elke tien betalingen die je uitvoert via de app, plant Pay bonsai één boom. Die bomen worden geplant in Madagaskar via Eden Reforestation Projects. Deze Amerikaanse NGO zet niet enkel in op herbebossing, maar bezorgt de lokale bevolking tegelijk werk aan een eerlijk loon. Intussen werden via Pay bonsai al meer dan 210.000 bomen geplant!
Snij je oude kaarsresten los en verwijder de wiek en het metalen wieksteuntje. Je kan het wieksteuntje vaak hergebruiken door de opening te vergroten met een priem. Haal de wiek (of katoenen touw) door het wiekvoetje en leg het op de bodem van een hittebestendig potje (oude kaarshouder, weckpot of kopje). Je kan ook een metalen rondelletje gebruiken om te voorkomen dat je wiek gaat drijven. Bevestig het andere uiteinde van de wiek met een wasknijper op een stokje dat je op de rand van het potje laat rusten.
Vul het potje met de kaarsresten en zet het in een pan met heet water (= ‘au bain marie’). Zorg dat er geen water in het kaars vet terechtkomt.
Verwarm tot alles gesmolten is. Het smelt punt kan variëren tussen 40 en 70°C.
Pay bonsai werkt met heel wat banken samen, al ontbreken NewB, Triodos en VDK. Hopelijk wor den deze duurzame banken snel in het aanbod opgenomen! Aangezien de app via reclamedeals zijn werkingsmiddelen financiert, krijg je af en toe een advertentie te zien. De basisfuncties geld ontvangen of (terug)betalen blijven echter zeer overzichtelijk. Gemakkelijk is ook dat je kan betalen zonder aanmaken van een QR-code aan iedereen in je contactlijst, die de app geïnstal leerd heeft. Tot slot is er een samenwerking met Apple én Google Pay en zijn nog wat specifieke features, maar die mag je zelf ontdekken. Gebruik jij vanaf nu Pay bonsai?
Laat dat bos maar komen!
Meer info: www.paybonsai.com
txt_An Van Hemeldonck
Vul aan met extra was om het potje verder te vullen.
5. Haal van het vuur en laat helemaal stollen.
Er zijn geen vaste groenten voor deze minestrone. Gebruik deze soep dus gerust om alle soorten restjes uit je koelkast in weg te werken. Buon appetito! txt_ProVeg pix_Frederic Dupont
Ingrediënten • 4 personen
• 2 el olijfolie
• 1 grote ui, gesnipperd
• 4 teentjes knoflook, geplet
• 3 el tomatenpuree
• 2 tl basilicum
• 1 tl oregano
• ¾ tl rozemarijn
• 2 wortelen, in stukjes
• ½ pompoen, in blokjes
• 400 g edamame
• 1 kg tomatenblokjes uit blik
• 400 g gekookte bonen, uitgelekt en gespoeld
• 1l groentebouillon
6. Knip de lont af tot 1 cm boven de kaars.
6.
TIP
Voeg vlak voor het stollen geurolie voor kaar sen of etherische olie toe om er een geurkaars van te maken. Smelt een stukje waskrijt mee of gebruik kaarskleurstof voor extra kleur.
De meeste kaarsen zijn gemaakt van paraffine, een schadelijke fossiele brandstof. Natuurlijke was is gezonder en brandt ook langer. Nog beter dan de populaire bijenwas is plantaardige was zoals koolzaad- of raapzaadwas, want wilde bijen zijn dol op de bloemen van deze lokale teelt. txt_Zjef De Loose pix_Nathalie Samaes
• ¾ tl tijm
• 1 tot 2 tl balsamicoazijn
• 250 tot 500 ml water
• 400 g pasta naar keuze
• Verhit de olijfolie in een pan en fruit de ui tot die glazig is. Voeg knoflook, tomatenpuree, basilicum, oregano, rozema rijn en tijm toe en meng goed. Blus af met balsamicoazijn voor je de wortels, pompoen en edamame toevoegt. Roer flink om de kruiden gelijkmatig te verdelen. Laat nog 1 à 2 minuten koken.
• Roer de gehakte tomaten, bouillon en bonen erdoor. Breng aan de kook, zet het vuur lager en laat sudderen tot de groenten gaar zijn. Kruid bij naar smaak.
• Kook de pasta apart en meng deze door de bouillon voor het opdienen. Ontdek meer recepten op proveg.be
Stad Gent berichtte begin dit jaar dat er 495 Gentse panden toegevoegd werden aan de inventaris bouw kundig erfgoed. Dat maakt dat er in totaal nu meer dan 6.000 Gentse panden op de lijst staan. Dat is een behoorlijk aantal ramen, gevels en daken die niet of moeilijker energetisch verbeterd kunnen worden. We vroegen advies bij professor Nathan Van Den Bossche van de UGent wat de mogelijkheden zijn voor deze panden.
Erfgoedwaarde
Prof. dr. ir.-arch Nathan Van Den Bossche is verbonden aan de faculteit ingenieurswetenschappen en architectuur van Universiteit Gent. Zijn onderzoeken spitsen zich vooral toe op bouwfysica. Daarnaast doet hij wetenschappelijke dienstverlening voor bedrijven, is hij verantwoordelijk voor het testcentrum gevelelementen en geeft hij les aan de studenten ingenieur-architect aan de UGent.
luchtdichtheid van de woning te verbeteren. Door bijvoorbeeld luchtdichtingsstrips te plaatsen in de raamkaders, verbeter je de luchtdichtheid zonder veel te ver anderen aan het uitzicht. Let wel op: een betere luchtdichtheid be tekent dat ventilatie noodzakelijk wordt. Voorheen kon de woning ventileren via kieren en spleten. Nu moet een ventilatiesysteem zorgen voor de toevoer van verse buitenlucht en de afvoer van ver vuilde binnenlucht. Helaas is ven tilatie meestal minder makkelijk te realiseren in een erfgoedpand. Verluchtingsroosters op ramen of ventilatiebuizen hebben namelijk wel een impact op het uitzicht.’
‘De erfgoedwaarde is heel specifiek per gebouw, dus de regels opgelegd door monu mentenzorg zijn niet altijd even streng. Zo is er bijvoor beeld een onderscheid tussen een beschermd monument en de inventaris bouwkundig erfgoed. De panden op de lijst bouwkundig erfgoed zijn niet zo streng beschermd als een monument, maar hun erf goedwaarde werd wel officieel vastgelegd. Wat er precies van beschermd is, wordt ook in deze inventaris beschreven. Dat is heel specifiek per ge bouw. Het kan dus bijvoor beeld zijn dat enkel de trap beschermd is. In dat geval heb je geen belemmeringen om de gebouwschil aan te pakken.’
Luchtdichtheid
‘Je kan al heel wat warmte verliezen vermijden door de
‘De eerste centimeters isolatie die je plaatst, hebben de meeste impact. Dus kan je slechts isoleren voor een beperkte dikte, dan heeft het toch nut. Buitenisolatie is bij het merendeel van de erfgoedpan den niet toegestaan. Binnenisolatie kan vaak wel, maar soms is er een beperking van de dikte opgelegd om de verhoudingen van de ruimte niet te veel te verstoren. Dan is beperkte isolatie dus de oplossing.’
‘Er bestaan technische ‘snufjes’ om ‘onzichtbaar’ te isoleren. Zo bestaat er isolerende binnenpleis ter waar aerogel of kurkkorrels aan toegevoegd zijn. Dat wordt voor namelijk toegepast in panden waar ook binnenisolatie uit den boze is. De isolatiewaarde van zo’n bin nenpleister is wel eerder beperkt en er hangt een hoog prijskaartje aan vast.’
‘De eerste centimeters isolatie die je plaatst, hebben de meeste impact’
‘Je kan erover nadenken om je woning te gaan compartimen teren. Soms kan het zijn dat er bij het dak weinig mogelijk heden zijn tot isolatie – zowel aan binnen als buitenkant –maar dat de tussenvloeren wel geïsoleerd kunnen worden. Dan zou je bijvoorbeeld kunnen isoleren tussen het gelijkvloers en de eerste ver dieping. Pluspunten: een klei
ner verwarmd volume is beter voor je energieverbruik én in een koude slaapkamer slaap je bovendien beter. De essentie is: verwarm enkel waar en wanneer nodig. Isolatie tussen verdiepingen zorgt ervoor dat je niet altijd de volledige woning moet verwarmen.’
‘Bewonersgedrag heeft een grotere impact op het ver
bruik dan je zou denken. Ik vergelijk dat altijd met mijn schoonmoeder. Ze woont in een ongeïsoleerde woning en verbruikt minder dan mezelf in een passiefwoning. Dat komt omdat ze enkel verwarmt in de ruimte waar ze is, op het moment dat ze er is, met alle deuren en ramen goed geslo ten. Je kan dus al veel doen door ruimte- en tijdspecifiek te gaan verwarmen.
‘De erfgoedwaarde is heel specifiek per gebouw. Het kan dus bijvoorbeeld zijn dat enkel de trap beschermd is’
‘De locatie waar je woont en je gedrag wegen veel meer door in de carbon footprint, dan enkel de EPCscore van je woning’
In een studie van UGent heb ben we ontdekt dat wanneer de EPC-score daalt, het ver bruik niet noodzakelijk mee daalt. Mensen permitteren zich blijkbaar een iets hoger verwarmingscomfort wanneer hun woning beter geïsoleerd is, een soort UGenteffect dus¹.
Ekkergemstraat 1977: hoekhuis in late empire-stijl, gebouwd in 1842
Ekkergemstraat 2022: neogotische pastorie Sint-Martinusparochie, gebouwd in 1902
Gent: beschermde monumenten en inventaris bouwkundig erfgoed in kaart bron Geopunt
Vloerverwarming bijvoor beeld is een traag systeem, waardoor mensen hun woning permanent volledig verwar men. Waarmee ik wil zeggen:
¹
het is dus niet zo dat je in een erfgoedpand sowieso een to renhoog verbruik hebt omdat je niet optimaal kan isoleren.’
‘De locatie waar je woont en je gedrag wegen veel meer door in de carbon footprint dan enkel de EPC-score van je woning. Wie in een dichtbebouwde kern woont, heeft typisch veel minder uitstoot op vlak van mobiliteit. En in gebieden met grotere dichtheid is ook de
aanleg van een warmtenet veel haalbaarder. Ik ben dus van mening dat als we de CO2 -uit stoot van het patrimonium willen verminderen, we ons niet moeten blindstaren op die pakweg 5% gebouwen met grote erfgoedwaarde. Ik vind de 20e-eeuwse gordel veel problematischer. Dit zijn vrij staande woningen, gebouwd in de randstad tussen de jaren 1960 en 2006. De prioriteit ligt in het verdichten van deze gebieden.’
Analyse naar de haalbaarheid van statistische modellen die energiegebruik in woningen kunnen voorspellen op basis van gebouwparameters - onderzoek in opdracht van het Vlaams Energieagentschap, Matthias Van Hove, Marc Delghust, Arnold Janssens (2020-2021), p.12
‘Qua CO2uitstoot zijn vrijstaande woningen in de 20steeeuwse gordel veel problematischer dan erfgoedpanden’
Na een vraag van gemeenteraadslid Cengiz Cetinkaya (Groen) over de handhaving in fietsstraten, lanceerde burgemeester Mathias De Clercq (Open VLD) dit voorjaar een oproep 'aan de gebruikers van de Gentse fietsstraten (...) om meldingen te doen bij onze lokale politie via het meldpunt. Want een Gent waar alle weggebruikers de regels kennen en toepassen, is een veilig Gent.' txt_ Bouke Billiet pix_Nathalie Samaes
Helemaal juist. GMF roept zijn leden dan ook op om vaker onze stadsdiensten te contacteren en zo actief bij te dragen aan een veiliger, aan genamer en properder Gent. Hieronder enkele voorbeel den. Dit artikel komt ook op onze site met alle links erbij.
Verkeer(d)
Niemand die beter weet waar het verkeer verkeerd loopt dan bewoners en regelma tige passanten. Het is daarom
heel belangrijk om pijnpun ten door te geven aan de wijkregisseur of het online meldpunt. De Gentse flikken kan je onder meer vragen om handhaving in fietsstraten en snelheidscontroles. Geef het zeker ook door als je fiets gestolen werd; het is belang rijk dat de omvang van de plaag goed gekend is.
Ontevreden over een taxi rit? Hiervoor kan je terecht bij het Mobiliteitsbedrijf. Noteer zeker de nummerplaat of de naam van het taxibedrijf. Dit gaat overigens niet alleen over verkeersovertredingen, maar ook over prijsgeschillen, discriminatie en grensover schrijdend gedrag.
Heb je een sluikstort gezien of een achtergelaten fiets? Met de meldingsapp van Stad Gent geef je het in een handomdraai door.
Voor glasscherven op de weg heeft IVAGO een speci aal meldformulier op de web site. De actieve weggebruiker na jou zal je dankbaar zijn!
Denk je een bouw- of milieu overtreding te zien? Dan kan je aankloppen bij de Dienst Toezicht, Wonen, Bouwen en
iNiet zeker waar je terecht kan? Vraag Gentinfo om hulp!
Milieu. Om bomen te kappen bijvoorbeeld, heb je (vanaf een bepaalde omvang) een kapvergunning nodig. Ook voor geur- en geluidshinder door bedrijven kan je bij deze dienst terecht.
Heb je last van horecalawaai, contacteer dan de horecacoach. En als stu denten het te bont maken in je straat, dan kan je de studentenpreventiecoach vragen om het jong geweld wat in te tomen.
Tot slot: elke dag zetten flik ken, wegenwerkers, afvalop halers, allerhande chauffeurs, controleurs en vele andere soorten medewerkers bij tal van diensten zich in voor een beter Gent. Laat het hen weten als je hun werk waardeert. De politie heeft daarvoor zelfs een speciaal felicitatieformulier.
Links en info: gentsmilieufront.be/ nietklagenmaarmelden
Zoek in jouw app-winkel naar 'Meldingsapp Gent'
Op 31 mei kwamen we samen met de leden van de GMF-boekenclub om "Voor wie willen we zorgen? Ecofeminisme als inspiratiebron" van Dirk Holemans, Philsan Osman en MarieMonique Franssen te bespreken. In dit boekje worden verschillende concepten aangehaald zoals intersectionaliteit, zorgethiek, ecowomanism en natuurlijk ecofeminisme.
Dit kan ervoor zorgen dat het boekje wat rommelig overkomt en misschien niet zo geschikt is voor iemand die iets luchti gers zoekt om te lezen. Voor iemand die op zoek is naar wat verdieping over ideeën zoals intersectionaliteit kan dit wel een handige leidraad zijn naar verdere informatie. Er worden verschillende studies en boeken geciteerd van mensen die een bijdrage hebben geleverd aan het denken rond duurzaamheid en ecofeminisme.
Deel van de wereld De grote conclusie die het boek je wil maken is: het verlichtings beeld - dat de mens los van zijn omgeving ziet (het zogenaamde atomisme) - moet op de schop. De mens als soort is niet los te zien van de natuurlijke omgeving waarin hij leeft. Zorg als concept zou dus veel breder
getrokken moeten worden: er moet meer nadruk komen op relaties die mensen met elkaar als individuen en maatschappe lijke groepen hebben.
Wat houdt zorg in?
• Het concrete werk van het le vensonderhoud: kinderen en/ of ouderen verzorgen, de was en de plas die als onzichtbare arbeid veelal door vrouwen werd gedaan en nu nog altijd niet goed in de kijker staat.
• Het affectieve engagement
• De politieke betrokkenheid: een beleid voorstaan dat emanci patorisch is en de menselijke samenleving niet ziet als iets dat buiten of boven de natuur staat. Dit omdat zorg iemand helemaal kan opeisen en zelfs tot onderdrukking kan leiden voor die bepaalde persoon.
Op naar een zorgzamere samenleving
Een collectieve en overkoepe lende zorgethiek zou volgens de auteurs een goed tegengif zijn tegen de huidige neoliberale im
passe. Ze vergelijken de manier waarop het huidige economische systeem alleen maar dingen weghaalt uit de natuur en er niks aan teruggeeft.
Het zorgen voor meer-dan-menselijke werelden, in de zin dat zorgen voor de omgeving ook zorgen is voor de mens, moet veel centraler komen te staan. Zelfs in het antropoceen, waar de mens zo duidelijk een spoor achterlaat, is de scheiding natuur/cultuur eigenlijk niet zo definitief als men wel eens denkt. Het zou beter zijn natuur en cultuur te zien als twee uitersten op een spectrum.
Hier is ook een link met dekoloniseren, want een ‘echte’ beschaving werd vroeger veelal gezien als industriële beschaving. Het koloniseren van bijvoor beeld het Afrikaanse continent werd veel beheerst door deze vorm van othering (de ander zien als iets iets vreemd aan jezelf of de groep(en) waar je toe behoort). Een 'economie van het genoeg' zou aldus een betere solidariteit kunnen bewerkstelligen, maar dit wel op voorwaarde dat het huidige efficiën tiedenken niet te hard wordt doorgevoerd.
Dirk Holemans, Marie-Monique Franssen, Philsan Osman, Voor Wie Willen We Zorgen? 2021, EPO, 108p.
Geïnteresseerd om met onze boekenclub mee te doen? Stuur een mailtje naar boekenclub@gentsmilieufront.be en je krijgt alle info waar je maar van kan dromen.
‘Als vrijwilliger ben ik volledig gefaald’, grapt Benjamin Van de Velde. Wat doet hij dan als vrijwil liger in het bestuur van GMF?
Benjamin — Als secretaris doe ik eigenlijk niet veel (lacht). Sinds 2017 neem ik verslag op van het bestuur. Maar eigen lijk had ik zo’n 10 jaar geleden al een eerste vrijwilli gerservaring bij GMF. Plots was ik verantwoordelijk voor de logistieke organisatie van de eerste GMF-quiz. Uiteindelijk heb ik dat tot een goed einde gebracht, maar het was mij toch niet zo goed bevallen. Dat klinkt mis schien raar voor een geëngageerde vrijwilliger, maar het ligt niet in mijn aard om initiatief te nemen. Ik steek niet snel mijn hand op, maar als ze mij iets vragen dan doe ik het wel. Met de verbouwingen aan het kantoor in de Dampoortstraat wordt er nu ook regelmatig met mij afgetoetst. Dat is wel echt mijn ding.
— Ik ben bio-ingenieur van opleiding, maar ik moet wel zeggen dat ik weinig ken van natuur. Er zijn veel voge laars bij GMF, maar zelf ken ik nauwelijks het verschil tussen een vink en een mus. Energie is meer mijn ding. Intussen ben ik al zo’n 14 jaar bezig met energiebeheer voor Universiteit Gent, waarvoor ik ook een opleiding energietechniek in gebouwen heb gevolgd. Ik heb voor mezelf ook een passiefwoning kunnen en mogen bou wen hier in Ledeberg. Maar ik ben echt geen mens om advies te geven zoals de MilieuAdviesWinkel dat doet. Mensen vragen mij vaak om oplossingen, terwijl ik zelf veel meer vragen heb dan antwoorden. Ik zou de men sen te veel doen twijfelen.
Welke vragen houden je momenteel bezig?
— Wij kijken elke avond naar het nieuws, en de helft daarvan gaat over klimaatverandering. Ik begrijp niet waarom mensen daar niet naar handelen. Allez, ik begrijp
het wel: iedereen denkt dat de anderen het gaan oplos sen. En niemand wil zijn eigen levensstijl totaal verande ren, inclusief mezelf. En dus stemt niemand op politici die zeggen dat ze uw leven gaan omgooien. Zoals Tobback al zei: ‘Bijna elke politicus weet wat je moet doen om het klimaatprobleem aan te pakken. Er is alleen geen enkele politicus die weet hoe hij daarna nog moet ver kozen raken.’ Onze regering heeft net nog de accijnzen verlaagd op fossiele brandstoffen (zucht). Alleen mijn portemonnee is daar content mee.
Ik ga nu iets heel raars zeggen: ik vrees dat de klimaat oplossingen niet samengaan met democratie. Tenzij we misschien psychologen aan de macht hebben in plaats van ministers om de bevolking te beïnvloeden om wél de juiste keuzes te maken.
De verlichte groene despoot: iemand die aan het roer staat en harde beslissingen neemt die niet iedereen graag heeft, maar met als doel het voortbestaan van de mens in een gezond ecosysteem. Ik ga hem niet zijn, want ik zou ook niet goed weten wat ik allemaal moet doen. En ik vrees ook dat het niet lang zou duren voor dat leidt tot onderdrukking, en dat kan natuurlijk ook niet. Ik zit dus vast in mijn redenering.
Anders gaan leven. Minder, minder, minder. Maar ik zou begot niet weten hoe dat gaat doordringen tot de maat schappij en de industrie. We kunnen alleen maar onze eigen levensstijl zo goed mogelijk proberen veranderen om klaar te zijn voor de ecologische, maatschappelijke en economische stormen die gaan komen.
Ik kan moeilijk overweg met boodschappen genre ‘het is nog niet te laat’ en ‘we zijn op goede weg’. Er zijn lichtpuntjes, maar de grote lijnen gaan nog steeds de verkeerde kant op. De kapitalistische tanker moet nog draaien of kapseizen. Gelukkig zijn er ook veel mensen binnen en buiten GMF die constant aan de ecologische kar blijven trekken en op dezelfde nagel blijven kloppen.
—
de juiste boom voor elke tuin
Hoe kies je uit de veelheid van soorten de meest geschikte boom voor jouw tuin?
Welke boom aardt goed in een kleine ruimte, welke biedt schaduw, welke soort kan tegen een stootje? Emeritus hoogleraar, tuinliefhebber en bomenexpert Martin Hermy (zie interview met de man op p. 20) weet zowat álles over bomen, en wat ze kunnen doen voor het klimaat, de biodiversiteit en gemak in jouw tuin! Kom alles te weten over bomen voor tuinen en wat er in het Gentse kan en mag. Schrijf je gauw in!
donderdag 6 oktober | 19.30u - 21.30u
Open Huis Mariakerke
Kasteeldreef 6, Mariakerke inschrijven: gentsmilieufront.be/martinhermy
Repareren is goed voor het milieu, jouw porte monnee en de lokale economie. Daarom zetten we samen met Stad Gent en IVAGO een heuse recordpoging repareren op touw. Op één uur tijd willen we honderd kapotte dingen repa reren! Dat lukt alleen met de hulp van zoveel mogelijk Gentenaars. We roepen jullie allemaal op om op zondag 16 oktober om 14u30 in Zaal Doornakker je kapotte spullen te komen repa reren. Deze actie is onderdeel van de campagne Repair Everywhere, ism IVAGO en Stad Gent.
zondag 16 oktober | 14.30u - 17u
Doornakkerstraat 54, Sint-Amandsberg inschrijven: gentsmilieufront.be/100peruur
Na een geslaagde voorjaarseditie organiseren we opnieuw een klimaatcafé. Dat is een kringgesprek waar je gevoel en je persoonlijke verhaal centraal staan. We praten over de rol die klimaatverandering en biodiversiteitsverlies speelt in ons leven. Het gesprek wordt in goede banen geleid door ervaren gespreksbegeleiders. Er zijn geen experten of advies: alles draait rond delen en ontmoeten. Omdat we het bij een klein groepje houden, vragen we om vooraf in te schrijven. eerstvolgende editie ― zaterdag 1 oktober | 14.30u - 17u Stille Studio @Broei Geraard de Duivelsteen, Gent inschrijven: gentsmilieufront.be/klimaatcafe
marcheer mee met GMF!
Overstromingen, hittegolven, droogtes, bosbranden... vandaag laat de klimaat verandering zich overal ter wereld voelen. We blijven op straat komen, we willen de beleidsmakers laten zien dat we niet zullen opgeven. We vertrekken met een GMF-delegatie uit Gent. Hou onze website in het oog voor updates.
zondag 23 oktober | 13u - 17u
Brussel-Noord, Boulevard Simon Bolivar inschrijven: gentsmilieufront.be/klimaatmars
Geen grap: met GMF leer je hoe je thuis kleine schepsels kweekt die in ware Rupsje Nooitge noeg-stijl zich door jouw groente- en fruitrestjes vreten! Vooral voor wie geen tuin heeft is een wormenbak interessant om toch keukenafval te kunnen composteren. Het is allemaal erg proper, praktisch, dus haal die grimas maar van je gezicht. De campagne past in het program ma ‘Niets gaat verloren’ van de Stad, waarmee voedselverspilling wordt tegengegaan.
zaterdag 29 oktober | 10u - 12u @GeMFish (polyvalente zaal GMF) Dampoortstraat 81, Gent inschrijven: gentsmilieufront.be/diy-wormenbak
Samen met Natuurpunt Gent plant GMF in november maar liefst 250 bomen aan, ter compensatie van de verdwenen bomen aan Portus Ganda. Meer info hierover kan je lezen in het artikel op gentsmilieufront.be. Helpende handen zijn welkom! Goesting om mee te werken aan de realisatie van een nieuwe groene long rond Gent? Ook mensen zonder ervaring zijn welkom - breng wel stevige schoenen en (indien mogelijk) een spade mee. Stuur ons gauw een mailtje als je mee wil helpen!
zaterdag 19 november | 10u Autoweg-Zuid x Kleinemoortelputstraat, Sint-Denijs-Westrem inschrijven: bomen@gentsmilieufront.be
denk met ons mee
We moeten er geen doekjes om winden: vandaag bereikt GMF in Gent een publiek van vooral witte, (hoog)opgeleide mensen die begaan zijn met milieu en klimaat in Gent. Hoe zorgen we ervoor dat nog veel meer mensen van kleur, met een beperking, op leeftijd of met een lagere socio-economische status zich verbonden voelen met onze thema’s, en zodoende met GMF? Wat kunnen of moeten we anders doen, hoe kunnen we bruggen slaan? Het gesprek wordt in goede banen geleid door mensen met wat ervaring rond diversiteit en we zorgen voor een veilige gespreksomgeving. Allemaal welkom!
dinsdag 8 november | 20u - 22u Dampoortstraat 81, 9000 Gent inschrijven: gentsmilieufront.be/openraad
Tijd om terug te quizzen! Kom je quizhartje ophalen met onze ludieke en soms ook moeilijke vragen bij deze algemene quiz. En natuurlijk is er ook gewoon veel ambiance, kan je duurzame pinten en fruitsapjes pakken en vast met een toffe prijs naar huis gaan. De prijzentafel is dit jaar opnieuw een deeltafel. We vragen dat elke deelnemer een mogelijke prijs meebrengt. We quizzen met ploegen van max. 4 personen.
zaterdag 19 november | 19.30u (deuren 19u) Dienstencentrum Ledeberg Ledebergplein 30, 9050 Ledeberg inschrijven via gentsmilieufront.be/quiz
#bigjump22, dat
Portus Ganda
zwemmen
Senior
geen
Weer
& #vergroenen non-stop,
is how
Frontaal is het driemaandelijks tijdschrift van Gents MilieuFront vzw (GMF)
Jaargang 25_nr. 3 herfst 2022
verantwoordelijke uitgever Pieter Nuytinck Dampoortstraat 81 9000 Gent
redactie
Stefaan Claeys, Pieter Nuytinck, Bouke Billiet, Joke Claeys, Anke de Sagher, Sabine Huyghe, Eva Dessers, Bart Bauwens, Michaël Verest, Lisa Marechal, Zjef Deloose, An Van Hemeldonck, Thijs Michiels, Veerle Vercruyce, Michiel Degraeve, Iris Verschaeve
grafisch concept Marlies Nachtergaele lay-out Marian Vandenbussche Pierre Van Uffelen
fotografie — illustraties Vermeld bij artikel. Cover: Jurgen Remmerie — Huisfotografen: Nathalie Samaes, Jurgen Remmerie, Thijs Michiels — Huisillustratoren: Andy Bruyninckx, Britta Bolte contact redactie frontaal@gentsmilieufront.be copyright Overname van artikels wordt aanbevolen, maar wel met bronvermelding.
drukwerk Graphius, Gent
Gedrukt op 100% kringlooppapier met inkt op vegetale basis en solvent vrij.
De Vlaamse overheid en Stad Gent erkennen en steunen GMF.
Gents MilieuFront (GMF) is een politiek onafhankelijke milieuvereniging die actief is in Gent en omgeving. We willen mee vorm geven aan een samenleving waarin ‘duurzaam’ altijd de logische, natuurlijke keuze is, op alle niveaus. Om dit te bereiken richten we ons tot lokale overheden, inwoners en organisaties in de regio via beleidswerk, sensibilisering, adviesverlening en acties. Vrijwilligers zijn het kloppend hart van onze vereniging. We leggen ons toe op stedelijke thema’s zoals afval, energie, mobiliteit en klimaat. MilieuAdviesWinkel (MAW) is het servicepunt duurzaam bouwen en renoveren van GMF.
Word je lid, dan help je ons om nog meer acties te ondernemen en zwaarder te wegen op het Gentse milieubeleid. Je bent al lid vanaf 5 euro per jaar! Dit doe je makkelijk en snel via het domiciliëringsformulier op de website. Er zijn verschil lende formules om GMF-lid te worden, op maat van iedereen! Elk GMF-lid heeft recht op kortin gen in een twintigtal duurzame Gentse handelszaken. Originele cadeautip? Schenk een lidmaatschap!
GMF bestaat dankzij de inzet van een groep enthousiaste vrijwilligers. Hands-on organisators, dossiervreters of praktische enthousiastelingen: iedereen is welkom! Stuur een e-mail naar info@ gentsmilieufront.be en je zal uitgenodigd worden voor een kennismakingsgesprek.
Steun GMF met een gift. Stort een bedrag op rekening BE19 8939 4405 6912 . Vermeld in de mededeling 'Gift'. Alle giften vanaf €40 op jaarbasis zijn fiscaal aftrekbaar. Giften hoger dan 40 euro zijn natuurlijk ook welkom. Merci!
Dampoortstraat 81
9000 Gent — T 09 430 03 90 info@gentsmilieufront.be www.gentsmilieufront.be
Steven Geirnaert, Iris Verschaeve, Thijs Michiels, Steffi Boelens, Bouke Billiet en Lotte Haerick
Open van maandag tot vrijdag. 9u – 12u30 | 13u – 17u
Wil je bouwadvies? Maak dan eerst een afspraak. — T 09 430 03 91 info@milieuadvieswinkel.be www.milieuadvieswinkel.be Stefaan Claeys, Veerle Vercruyce, Bieke Vanherrewege en Wim Crepain
