Frontaal zomer 2022

Frontaal

Spin City: xxxxxx potigexxxxx overlevers

zomer winter lente 2020 2022

xxxxx Dexxxxxx Xxxxx Wilde Brouwers Xxxxx Sociale xxxx xxxxx &xxxx ander bier xxxx taxifiets

1

Evaluatie bestuur

Spin City

06

16

Fietstaxi

Sarah Ahmed uit Soedan

in dit nummer

10

19

Gent en omstreken

06 beleid De bestuursperiode is halverwege 10 hot topic Fietstaxi: fietsen tegen eenzaamheid

2

13 ontmoet Philman Osman: onze omgeving is niet decor, we hebben ze nodig 14 ontdek Circulair bier

Milieu inzichten

16 inzichten Spinnen in de stad

25 column Lage-emissielunch

19 roots Sarah Ahmed uit Soedan

26 voortaan Maak je eigen deocrème

20 expert Babs Verhoeve en Noor Dewulf van End Ecocide

28 energie Op stap met een renovatie-adviseur

De ruimte verbeelden

edito

Crisis vs balans

30 Crisissen, ze gooien ermee naar ons hoofd.

Klimaatcrisis, coronacrisis, energiecrisis, politieke crisis. Het geeft onzekerheid voor de toekomst waardoor velen het wat wegduwen. Maar ik wil het liever gaan omarmen.

Vrijwilliger Judith

Crisissen zijn nodig om veranderingen door te voeren. We moeten afstappen van de quick fix waarmee we de laatste decennia de problemen hebben aangepakt. Het kortetermijndenken houdt ons tegen om naar het grote geheel te kijken. Hoe vinden we een systeem waarbij we een balans vinden tussen de gezondheid van de planeet en de gezondheid van mens en natuur?

34

Front van goodwill

30 in actie Project: inclusief de ruimte verbeelden

34 vrijwilliger Judith Hoogewijs

Vaak moet er eerst chaos zijn vooraleer het beter wordt. En in die chaos leggen dappere mensen de basis voor de nieuwe weg. Zij die toekomstbomen en bosjes planten, ijveren om van de openbare ruimte weer een gemeenschappelijke, autoluwe plek te maken, anderen warm maken om spinnen, insecten en onkruid in de tuin weer welkom te heten. Kortom, zij die het systeem door elkaar willen schudden om weer balans te vinden.

In Gent is Gents MilieuFront zo een van die ‘schudders’. De weg is lang en hobbelig, maar met hoe meer we schudden, hoe meer we kunnen veranderen.

Birgit De Baere Voorzitter activiteitenwerkgroep GMF

35 Jules 31 in actie Verslag debat 'Ruimte in de stad' 33 in actie GMF-boekenclub: 'Donuteconomie'

36 kalender 38 volg ons 39 over ons

3

kort nieuws

1.000

Onze MilieuAdviesWinkel breekt na een knotsgekke periode van drukte een record en geeft haar 1000ste renovatie-advies aan huis van het jaar al in april – de voorbije jaren werd #1000 pas tijdens of na de zomer uitgevoerd! Meer weten over onze adviezen? Blader door naar p. 28 en ga een dag mee op stap met een renovatie-adviseur.

25 JAAR FUIF

24.09.

2

2

Bar Bricolage

Mach-H goes hop!

— Hop in Macharius-Heirnis

Het Mach-H-project haalde een groot deel van het wijkbudget voor de wijk Macharius-Heirnis binnen. Via een netwerk van private en publieke tuinen in de buurt wil men de ‘Hummulus Lupules’laten groeien. In de nazomer brouwt lokale microbrouwerij Stroom er een fris biertje mee en maken buurtmoes­tuiniers er een bijzondere siroop van.

Woon je ook in Macharius-Heirnis en wil je een hopplant planten?

Contacteer divine@mach-h.be Meer info: www.mach-h.be 4

GMF viert feest!

— Save the date: 24 september

Een kwarteeuw geleden beslisten enkele goede milieuminnende vrienden, ergens aan een keukentafel in Gent, om Gents MilieuFront op te richten.

GMF zag het levenslicht al in september 1997 en 25 jaar later staat GMF er nog altijd, sterker dan ooit tevoren. Redenen te over voor een feest!

Op zaterdag 24 september vieren we dat samen met jullie, leden, vrijwilligers en sympathisanten op Bar Bricolage. In de late namiddag ben je welkom op onze receptie om samen met ons het glas te heffen op onze verwezenlijkingen en dromen. Daarna kan je je voeten onder tafel schuiven voor een heerlijk vegetarisch buffet. Na het eten kan je nakeuvelen in de gezellige buitenbar van Bar Bricolage, tot we om 22 u. de deuren openen voor onze GMF-fuif. Op de exotische en extreem dansbare tonen van Radio Martiko kan niemand stil blijven zitten! FEEST! Feest met ons mee! Reserveer zaterdag 24 september, koop en verkoop fuiftickets en houd de dinerplannen in het oog op gentsmilieufront.be/feest. We want YOU there!

Weens stadsplanner Eva Kail doet aan gender­ planning, stadsplanning met oog voor verschillende groepen. 'Ongeveer vanaf de leeftijd van 9 jaar,' aldus Kail, 'verdwijnen meisjes in een razend tempo uit de publieke ruimte.' — De Standaard, 16 april 2022

GMF

‘In de publieke ruimte nemen de sterksten alles in, en dat zijn vaak jongens’

R

Maak een lid, win coole sh*t!

Rode loper voor fietsers

— Samen groeien

— Nieuwe onderdoorgang aan Nieuwewandeling

Gents MilieuFront telt vandaag bijna 3000 leden. Hoe meer leden, hoe luider de stem van GMF klinkt voor een duurzamer Gent. Heel wat Gentenaars hebben sympathie voor GMF, maar hebben de stap naar een lidmaatschap nog niet gezet. We hebben jou en al onze leden nodig om hen te overtuigen om zich bij GMF aan te sluiten! Daarom lanceren we een fijne wedstrijd, exclusief voor GMF-leden: maak jouw buur/beste vriendin/ schoonmoeder lid van GMF en win een zot avontuurlijke prijs, aangeboden door Vaudé Store Gent. Wat dacht je van een wandelrugzak, een waterdichte fietstas of merino wandelkousen?

Hoe meer leden je aanbrengt, hoe meer kans op mooie prijzen.

Geef jouw naam en de gegevens van het nieuwe lid in online, en wij nemen contact op om het lidmaatschap te verzilveren.

Maak een lid en win een prijs!

Meer info op gentsmilieufront.be/lidmaaktlid

Aan het kruispunt Coupure en Nieuwewandeling ligt een nagelnieuwe fietsonderdoorgang.

De onderdoorgang lijkt op die aan de Rozemarijnbrug. Een beetje verder is ook de Tweegatenbrug volledig vernieuwd. (Die telde al jarenlang heel wat meer dan twee gaten.) De rode loper van de Coupure wordt zo een stukje verder uitgerold. Op een van de drukste fietsassen van het land fiets je voortaan in één beweging van Gent-centrum naar Mariakerke. Het Jan van Hembysebolwerk, tussen de brug en de onderdoorgang, wordt flink vergroend. Nóg meer fietsplezier!

Check zeker eens de fietsrouteplanner van Stad Gent voor de beste en veiligste fietsroutes doorheen Gent!

5

Gent:

De bestuursperiode ‘19-’24 is voorbij de helft. ‘Ambitie en durf voor Gent’ heet het bestuursakkoord.

Maakt het stadsbestuur deze daadkrachtige visie op beleid ook echt waar?

GMF legde de vraag voor aan enkele kenners van het Gentse beleid rond mobiliteit, ruimtelijke ordening en vergroening. txt_ Bouke Billiet pix_ Nathalie Samaes

Anton Christiaens, beleidsvrijwilliger Natuurpunt Gent en coördinator Breekijzer ‘De grootste verwezenlijking is ongetwijfeld het RUP Groen, dat 90 waardevolle groengebieden beschermt tegen bebouwing. Het zorgt ook voor forse uitbreidingsmogelijkheden voor meer robuuste natuur. Stad Gent heeft met dit complexe project pionierswerk verricht en duidelijk gemaakt dat meer groen een echte beleidsprioriteit is.’

‘Bij de heraanleg van straten is er vandaag meer aandacht voor biodiversiteit, ontharding en vergroening. Tegelijk is het onthardingsbeleid meer symbolisch dan structureel.

39% van Gent is verhard, wat onze stad zeer kwetsbaar maakt voor een waterbom, droogte en hitte. Er wordt nog altijd (veel) meer verhard dan er wordt onthard. In het 6 ruimterapport van de provin-

De bestuursperiode is halverwege: tijd voor een tussen­stand

goe bezig, of mag het wat meer zijn?

cies staat het verontrustende nieuws dat Gent tussen 2013 en 2019 meer dan 1000 hectare (= 3 keer de Bourgoyen) groene ruimte verloor. Ik mis dan ook ambitieuze projecten waarbij overtollige wegen of grote sites volledig worden teruggegeven aan de natuur.’

‘De verstedelijking van het buitengebied moet dringend stoppen. Er zou geen vierkante meter verharding bij mogen zonder dat die (dubbel?) wordt gecompenseerd. Ook bij de verdichting in de 20ste-eeuwse gordel moet het bewaren van waardevolle natuur (bv. oude bomen) het eerste uitgangspunt zijn. Een kleine footprint (en dus hoger bouwen) is goed voor het klimaat en de natuur.

De Stad deelt die visie, maar de praktijk moet op de meeste plaatsen nog volgen.’

‘Het Gentse Soortenplan voor wilde dieren en planten biedt een ideale kapstok om

‘Er wordt nog altijd (veel) meer verhard dan er wordt onthard’

Het Reigerpark, beschermd door het RUP Groen

beleid

De nieuwe onderdoorgang aan de Drongensesteenweg

Gentenaars en bedrijven te overtuigen om tuinen meer natuurlijk in te richten. Hier ligt een kans voor de Stad om een werking op te zetten rond tuinen en andere private buitenruimte: deze blinde vlek binnen het beleid maakt bijna 19% van de oppervlakte uit.’

Marjolijn Claeys, ruimtelijk planner Voorland ‘De Stad maakte de voorbije jaren werk van mooie en gedragen visies, zoals de Wijk­structuur­schetsen, de Bouw­ blok­visie en het Masterplan Groenklimaatassen.’

‘Visievorming is essentieel, maar om de visie in realiteit om te zetten is ook nood aan operationele instrumenten.

Vandaag dient de visie meestal als interne richtlijn voor vergunning- en adviesverlening, maar dat volstaat niet om plannen van private ontwikkelaars bij te sturen.’

‘Om bijvoorbeeld de groenklimaatassen te realiseren is niet alleen een (knap!) masterplan nodig. Stad Gent moet ook strategische plaatsen opkopen, onteigenen, de belangrijkste principes juridisch verankeren enz. Bepaalde zaken zijn te belangrijk om over te laten aan onderhandelen (en dus ook aan de goede wil van private ontwikkelaars).’

‘In die zin is de Arsenaalsite een grote gemiste kans. De ontwikkeling ervan ligt nu volledig in private handen. Stad Gent kan nog maar beperkt invloed uitoefenen.’

‘Het algemeen bouwreglement (ABR) werd aangepast om het vervangen van gezinswoningen door studentenhuisvesting tegen te gaan. Een goed voorbeeld van de inzet van een verordenend instrument. Met een grondige herziening van het ABR zou men vergroening en ontharding dwingender

kunnen opleggen aan particulieren, en collectieve woonvormen meer faciliteren.’

‘Met het RUP Groen komt er zeer veel nieuwe zachte bestemming bij. Een goede zaak, maar: die gebieden zijn al effectief open/groene ruimte.

Door ze nu planologisch om te zetten, lijkt het in de ruimteboekhouding alsof we open ruimte bij maakten en dus marge hebben voor nieuwe (harde) ontwikkelingen. Dat klopt natuurlijk niet. Daarom is het belangrijk dat Gent niet alleen bestemmingen maar ook ruimte-inname monitort om haar ambitie van ruimteneutraliteit waar te maken.’

Koos Fransen, onderzoeker mobiliteit en oprichter STR.AAT ‘Als je de inwoners van Gent halverwege deze bestuursperiode zou vragen of de Stad werk maakt van een duurzame transitie in mobiliteit, dan

7

G ERIN CAT

IJ K

ES

E I TA N

BEWU STE

10% korting bij OHNE Gent in ruil voor deze bon Lidnummer:

A MBA

CHT

EL

Zin in heerlijk duurzaam eten?

Wij koken naar jouw smaak en budget lente- of communiefeest verjaardagsfeest huwelijk teambuilding bedrijfsevent

www.de-goede-zaak.be Ontdek onze webshop met biologisch lekkers seitan broodbeleg ontbijtgranen

www.seitan.be 8

beleid

Het Banierpark, beschermd door het RUP Groen.

‘Leiders, leid! Volhard in de ontharding, ga voor echte ruimte­neu­­tra­liteit, vecht voor elke boom’ zullen de antwoorden verdeeld zijn. Volgens sommigen gaat de transitie te traag en is ze niet ingrijpend genoeg, terwijl ze voor anderen te snel gaat en de schrik heerst dat niet iedereen mee is. In Gent zien we voorbeelden die beide meningen kunnen staven, zoals het spaak lopen van de uitbreiding van de lage-emissiezone, die vervangen werd door meer sociaalgerichte flankerende maatregelen.’

‘Het is duidelijk dat ondubbelzinnige mobiliteitskeuzes maken niet meer evident is.

De eerdere sterke sprongen voorwaarts zorgden ervoor dat nieuwe keuzes onder een vergrootglas worden geplaatst.

Dat maakt radicale verandering deze bestuursperiode moeilijk. Daarnaast botsen veel Gentse ambities tegen een Vlaamse muur op. Waar Stad Gent een duidelijke ambitie heeft om het anders te doen, kijkt Vlaanderen vooral naar laaghangend fruit dat de hui-

dige situatie eerder bestendigt dan in vraag stelt. Heel wat puzzelstukken in de mobiliteitstransitie zitten op Vlaams niveau muurvast, zoals de B401, de moordstroken op de steenwegen of het verdwijnen van bushaltes.’

‘Met het Mobiliteitsplan (en bijhorende Circulatieen Parkeerplan) werd Gent ontegensprekelijk een koploper in de transitie naar duurzame mobiliteit. Nu kiezen ook andere steden voor fietszones, autovrije gebieden of zelfs het omdenken van de stadsring tot een groene boulevard. Dat het in Gent wat moeilijker gaat om heldere keuzes te maken betekent niet dat de mobiliteitstransitie stilstaat, maar dat we net aan het moeilijkste deel zijn aangekomen: radicale verandering op lange termijn.

En die structurele verandering, die brengen we ( jammer genoeg) niet binnen één legislatuur tot stand.’

D

e conclusie is dat het te vroeg is voor conclusies. Het stadsbestuur heeft heel wat moois in de steigers gezet dat de komende jaren zichtbaar zal worden. Er gebeurt ontzettend veel tegelijk in Gent: het gaat bijvoorbeeld erg hard met de fietsinfrastructuur en bij elke heraanleg wordt onthard en vergroend.

Het RUP Groen dwingt bewondering af, maar groen dat niet in het RUP werd opgenomen, kan vooralsnog op weinig bestuurlijke bescherming rekenen. Op deze bedreiging (in de vorm van duizend kleine en grote bouwprojecten) heeft het stadsbestuur nog geen krachtig antwoord.

Gent heeft het, net als andere steden, financieel niet gemakkelijk, onder meer door sterk gestegen energieprijzen. Onze tip: maak de eerste bewonersparkeerkaart betalend en investeer de opbrengst om vervoersarmoede te bestrijden en deelmobiliteit te versterken. Deze beleidsmaatregel werkt herverdelend, draagt bij aan klimaatdoelstellingen en aan de bewustwording van de gigantische inname van publiek domein door privéauto’s.

Eén ding is zeker: Gentenaren zijn trots op hun stad en verwachten van het bestuur, inderdaad, ambitie en durf. Onze oproep aan de ploeg van burgemeester De Clercq is dan ook: leiders, leid! Volhard in de ontharding, ga voor echte ruimteneutraliteit, vecht voor elke boom. Het stadsbestuur heeft alle troeven in handen om de komende jaren straf beleid te voeren. Go!

9

Fietsen tegen eenzaamheid Vergeet bakfietsen en longtails.

Sinds mei kan je een ander opvallend vervoermiddel spotten in het Gentse straatbeeld: de fietsriksja. Vrijwilligers bij TriVelo (De Fietsambassade) vervoeren met bijzondere fietstaxi’s ouderen en minder­ mobielen binnen de R4. txt_ Heleen Lauwereys pix_ Stad Gent, Lieze Raevens

O

p de uitvalsbasis van TriVelo bij De Fietsambassade licht Saar Fivez, de bezieler van het project samen met Liesbeth Colson, het project toe.

‘Het idee voor TriVelo ontstond uit een bezorgdheid om de sociale isolatie en vereenzaming van ouderen in Gent: vaak geraken zij zelfs binnen hun eigen wijk niet te voet op hun bestemming. De bus of een taxi zijn vaak geen optie omwille van de korte afstanden en de kostprijs. TriVelo is echter geen mobiliteitsproject, maar een sociaal project: de trage fietsritten bieden ook veel tijd voor een gezellige babbel.’

'Als ze het in Denemarken het hele jaar door doen, dan kunnen we dit in Gent ook wel' 10

Nieuwe en minder nieuwe Gentenaars achter het stuur De taxichauffeurs van dienst zijn een gemengde groep van nieuwkomers in Gent én minder nieuwe Gentenaars.

In samenwerking met INGent en Refu Interim biedt TriVelo vluchtelingen en andere nieuwkomers in Gent werk als vrijwilliger. ‘Door het vrijwilligerswerk kunnen ze Nederlands oefenen, een sociaal netwerk uitbouwen, leren ze Gent beter kennen en krijgen ze bovendien een vrijwilligersvergoeding.

Nieuwkomers in Gent die het Nederlands nog niet genoeg beheersen en de weg nog onvoldoende kennen, krijgen ondersteuning van een buddy tijdens de ritten. Ook bij passagiers die extra ondersteuning nodig hebben, wordt gezorgd voor een extra begeleider.’

Talar Madoyan, nieuwkomer in Gent, had de tweede meeste ritten op haar conto tijdens het pilootproject en staat al te popelen om opnieuw van start te gaan als fietstaxichauffeur.

Naast haar passie voor de fiets, is ze vooral enthousiast over de gebruikers van de taxi. Met verschillende senioren bouwde ze een goeie band op.

Waar ze het liefste fietst, verrast misschien wel: het centrum van Gent en dan vooral de Korenmarkt. Niet alleen fietst ze zelf graag waar veel mensen zijn, ze ziet ook de klanten genieten van de levendigheid en bedrijvigheid in het centrum. ‘Ouderen en minder mobielen kunnen zo met de fiets op plaatsen komen in Gent waar taxi’s meestal niet rijden, ze kunnen weer hetzelfde als iedereen,’ besluit ze gepassioneerd.

topic

Gent, fietsstad: voor alle leeftijden TriVelo haalde de mosterd bij de Deense Ole Kassow, die met ‘Cycling without age’ recreatieve ritten aanbood aan oudere mensen. Deze intussen wereldwijde organisatie kreeg in Vlaanderen ook voet aan grond onder de naam ‘Fietsen zonder leeftijd’. Gent zou Gent niet zijn, als het ook niet op deze (fiets)kar zou springen.

In het kader van dit project kocht Stad Gent in 2017 drie aangepaste fietsen aan. Toen de Gentse lokale dienstencentra in 2019 een oproep deden naar vrijwilligers om ouderen met de wagen te vervoeren van en naar hun lokalen, leek het Saar en Liesbeth dan ook een betere oplossing om deze dienst met de fiets in te vullen.

In een autoluwe stad is het vervoer van personen immers veel duurzamer en interessanter per fiets, zeker wanneer het gaat over zulke kleine afstanden. TriVelo was geboren.

550 ritjes in 2021 Van april tot en met september 2021 testten ze hun idee uit in een pilootproject in de wijk Sluizeken-Tolhuis-Ham. Resultaat: maar liefst 550 ritten voor senioren en minder­ mobiele mensen. Het einde van het project betekende voor vele gebruikers van de fietstaxi dat heel wat uitstappen onmogelijk werden. TriVelo ontdekte dat het op een hiaat in het Gentse mobiliteits­ plaatje gestoten was.

Dat deze taxidienst een groot verschil maakt voor de mobiliteit van ouderen, ervaarde ook de eenennegen-

tigjarige Andrea Sempels die in een assistentiewoning op het Sint-Antoniushof woont.

Ze vertelt dat ze de taxidienst al gebruikte voor ritjes naar bijvoorbeeld de markt en de Watersportbaan. Voor haar is deze fietstaxidienst vaak noodzakelijk om verplaatsingen te kunnen maken. Het meest positief is ze over de gezellige en vriendelijke vrijwilligers. Haar minst favoriete stukje Gent om te fietsen zijn de kasseien op de Sint-Michielsbrug, maar dit ongemak neemt ze er graag bij.

Comfort op wielen Bij TriVelo kunnen alle senioren en mindermobielen terecht voor ritten binnen de R4. Ook wie tijdelijk minder mobiel is, door bijvoorbeeld een gebroken been, kan bij hen terecht.

Een ritje kost €2,50.

De fietstaxi’s zijn zo ontworpen dat ook ouderen en minder mobielen gemakkelijk kunnen

instappen. Mét regenkap en dekens tegen alle Belgische weersomstandigheden, en ruimte om bagage of boodschappen op te bergen. ‘Als ze het in Denemarken het hele jaar door doen, dan kunnen we dit in Gent ook wel’, lacht Saar Fivez. Er wordt ook gezorgd voor een speciale rolstoelfiets.

Gezocht: sterke fietsbenen en behulpzame buddy’s TriVelo is nog op zoek naar enthousiaste vrijwilligers om de groep te versterken.

Meer info: fietsambassade.gent.be/nl/trivelo Ritjes reserveren: trivelo.defietsambassade@stad. gent of 09 266 77 00 tijdens de kantooruren

11

GROENDAKEN DAKTUINEN & GROENGEVELS

12

+32 (0)9 247 48 49 info@canopy-greenroofs.be www.canopy-greenroofs.be

ontmoet

Philsan — ‘Onze omgeving is niet louter decor, we hebben ze nodig' In deze rubriek laten we iemand aan het woord die zich rechtstreeks of onrechtstreeks inzet voor een duurzamer Gent. Deze keer aan de beurt: Philsan Osman.

Philsan studeert Afrikaanse talen en culturen, schrijft mee aan het online feministisch magazine Spijker, en is vrijwilliger bij Black History Month België.

Ze schreef samen met Marie-Monique Franssen en Dirk Holemans het essay ‘Voor wie willen we zorgen’ over eco-feminisme.

‘Veel mensen denken dat eco-feminisme een nieuw begrip is, terwijl het al bestaat sinds de jaren ´70.

Enerzijds is er de eerder academische invulling, anderzijds de new-age stroming. We moeten een middenweg tussen beide vinden. Eco-feminisme stelt dat er parallellen zijn tussen hoe vrouwen behandeld worden en hoe we omgaan met het klimaat. Feminisme gaat niet enkel over vrouwen, je kan het opentrekken naar andere gemarginaliseerde groepen. Het zijn immers dezelfde structuren die vrouwen en die groepen onderdrukken als diegene die de klimaatproblemen veroorzaken. Die structuren zijn een uitbuitingssysteem, gebaseerd op extractie, het idee ‘wat kunnen we eruit halen?’

‘Alles hangt samen en onze omgeving is niet louter decor, we hebben ze nodig. We kunnen veel leren uit hoe de natuur zich organiseert. In wouden waar veel bomen gekapt worden, kan je die niet zomaar vervangen door andere soorten. Elke soort speelt een bepaalde rol in het ecosysteem, elke soort heeft anderen nodig. Wij kunnen op dat voorbeeld een menselijk netwerk creëren, aan community building doen.’

‘Ook al noemen anderen mij vaak zo, ik zie mezelf niet als een activiste. Ik vind dat een te grote stempel en loop eigenlijk weg van definities en kaders. Die pushen je in een bepaalde richting en laten geen fluïditeit toe.

Dan voel ik me eerder een community builder.' txt_Sabine Huyghe pix_Noor Van Weverberg

13

Circulair bier van urine, De Wilde Brouwers Waar de gemiddelde festivalganger bier omzet tot urine, doen ze bij De Wilde Brouwers het omgekeerde. Tijdens de Gentse Feesten van 2016 lanceerden ze in samenwerking met UGent een bier gebrouwen met gezuiverde urine en afvalwater. Sinds 2018 brouwen ze ook échte ‘glazen bokes’: bier gemaakt van oud brood. Vol trots toont bio-ingenieur Denis De Wilde ons zijn brouwerij. txt_Zjef De Loose pix_De Wilde Brouwers

14

Gents of Merelbeeks?

Bij het oprijden van de brou­werij zien we meteen reclame voor Flora 3.5, een laag-alcoholisch bier dat werd vernoemd naar de Merelbeekse Florawijk. Want hoewel De Wilde Brouwers officieel werd gestart in een Gentse garage, verhuisden ze in 2017 naar Merelbeke. ‘De vorige locatie werd al snel te klein’, verklaart Denis. In de voormalige schoenenfabriek SOFACQ aan de Hundelgemse­steenweg was er genoeg ruimte voor zijn verschillende bedrijven onder één dak. Wanneer we vragen of zijn brouwerij nu Gents of Merelbeeks is, moet Denis enkele seconden nadenken. ‘We

zijn Gentser dan Gentse Strop, want dat wordt gebrouwen in Oudenaarde’, lacht Denis.

‘Maar ik zou zeggen dat we nu wel echt Merelbeeks zijn.’

Water als basis Als je weet dat bier voor 95% uit water bestaat, dan besef je al snel het belang ervan voor brouwers. Ze gebruiken water niet alleen als ingrediënt, maar ook om te reinigen en verpakkingen te spoelen. Volgens de federatie van Belgische Brouwers is het waterverbruik in 25 jaar al teruggebracht van 10 à 20 liter naar gemiddeld 3,5 tot 6 liter water per liter bier.

Als volgende stap moedigen ze brouwers aan om afvalwater te

zuiveren tot drinkwater voor hergebruik bij de spoeling en reiniging. Bij De Wilde Brouwers staan ze al een stap verder.

Off-grid ‘Via het dak van de brouwerij kunnen we jaarlijks 800.000 liter regenwater opvangen en zuiveren tot brouwwater,’ zegt Denis. ‘Dat is nog zuiverder dan bronwater of stadswater. Voor het brouwproces voegen we de nodige mineralen opnieuw toe. En dankzij een crowdfundingcampagne konden we 68 zonnepanelen installeren, goed voor 18.800 kWh op jaarbasis. Op termijn wil ik er graag nog voor zorgen dat we de energie van

ontdek

regen en oud brood

‘De broodoverschotten van biobakkerij De Trog worden eerst getoast zodat we die veilig kunnen gebruiken ter vervanging van een gedeelte van de mout. We hebben nog steeds gerstemout nodig,’ licht Denis toe, ‘want daarin zitten enzymen die je nodig hebt voor de vergisting. Intussen zitten we

En de smaak?

Je kan natuurlijk geen brouwerij bezoeken zonder te proeven.

Denis schenkt een Flora Sour

OR GM

F

GEKEUR

D

DO

GE

‘Via het dak van de brouwerij kunnen we jaarlijks 800.000 liter regenwater opvangen en zuiveren tot brouwwater’

Sociale duurzaamheid Duurzaamheid gaat verder dan de milieu- en klimaatimpact.

‘Ook op sociaal vlak proberen we een duurzaam beleid te voeren. We werken bijvoorbeeld samen met De Keiberg, een organisatie die mensen met een kwetsbaarheid aan werk helpt.

Wij zijn een van de enige bedrijven waar de werknemers ter plekke komen, omdat ze weten dat ze hier de juiste begeleiding krijgen. Via die samenwerking hebben we ook al iemand voltijds aangeworven.’

Cherry uit, een laag-alcoholisch bier van 3.5%, gebrouwen met biologische krieken en gerijpt op houten Bordeaux-vaten. In tegenstelling tot commerciële kriek is dit bier niet te zoet. De zure toets geeft een aangenaam tegenwicht, aangevuld met hop­­aroma’s. Daarnaast brouwen ze hier ook de Cydonia Barocca. Een proefpanel van GMF verkoos deze tripel van 8% met kweepeer tot beste Gentse duurzaam bier.

ED

Toasten met oud brood Ongeveer 7.000 jaar geleden zou het allereerste bier gebrouwen zijn in Mesopotamië door brood in water te leggen. In principe kan dat spontaan terug beginnen gisten, maar de kans zit erin dat er ook andere ongewenste zaken in zouden groeien. Bij De Wilde Brouwers pakken ze het anders aan.

Biologisch of lokaal Uit duurzaamheidsoverwegingen kiezen ze bij De Wilde Brouwers bewust voor biologische ingrediënten, al is dat geen evidentie. ‘Het is eigenlijk steeds moeilijker om biologische ingrediënten te vinden.

Er is te weinig productie en de prijzen stijgen alsmaar.

Soms moet je ook de afweging maken tussen biologisch en lokaal. Sommige hopsoorten zijn bijvoorbeeld heel moeilijk biologisch te vinden, dus dan moet je het soms al ver gaan zoeken. Gelukkig heeft hop maar een heel klein aandeel in het bier en valt het transport te verantwoorden tegenover de duurzame teelt.’

ST EN GO

‘We zijn Gentser dan Gentse Strop, want dat wordt gebrouwen in Oudenaarde’

aan de grens van hoeveel mout je kan vervangen. Zo redden we zoveel mogelijk broodoverschotten. En eigenlijk geeft het ook een leuke smaak.’

TE

onze zonnepanelen gebruiken op het moment dat die geproduceerd wordt. Voorlopig zijn we nog steeds aangesloten op het net, maar het doel is om zo onafhankelijk mogelijk te zijn.’

Zelf proeven?

Denis geeft als afsluiter nog een tip mee: ‘De Flora-bieren vind je nationaal bij Bio-Planet, in herbruikbare flesjes met statiegeld. Nog duurzamer dan glazen flesjes is een vat, maar dat is misschien niet zo’n goed idee om in huis te halen.’ (lacht) Gelukkig kan je ook iedere vrijdag terecht in het brouwerscafé om er de bieren rechtstreeks van het vat te proeven. Van korte keten gesproken! 15

Van Darwin tot spinnenman Bram Urbane evolutie is snel, fascinerend én zichtbaar in jouw achtertuin Dat Charles Darwin de wetenschappelijke wereld op zijn kop zette, staat buiten kijf. Maar hij vergiste zich over hoe snel evolutie kan plaatsvinden.

Bram Vanthournout, onderzoeker aan UGent en medewerker van het project SpinCity, zet Gentenaars aan tot evolutionair onderzoek in de eigen achtertuin. txt_Anke de Sagher pix_Andy Bruyninckx

16

Met 15.5% verharding is Vlaanderen één van de dichtst bebouwde regio’s van Europa.

Dat heeft zijn gevolgen: steden zijn eilanden met een eigen microklimaat vol geluidshinder, lucht-, licht-, water- en bodemvervuiling.

Steeds meer groenpolen en braakliggende terreinen (lees: stukjes habitat) verdwijnen.

De overgebleven groenzones raken versnipperd.

Dat hoeft niet allemaal kommer en kwel te zijn, beweert Menno Schilthuizen in zijn boek ‘Darwin in de stad’. Het maakt de stad tot een bijzonder schouwtoneel van extreem snelle ecologische verandering. Sommige van die veranderingen zijn waarneembaar tot op het niveau van het DNA: genetische evolutie dus.

Darwin Maar had Darwin niet beweerd dat evolutie wel duizenden en miljoenen jaren duurde?

Blijkbaar kan het een pak sneller gaan, zeker bij soorten met snel opeenvolgende generaties zoals vlinders en spinnen.

Denk maar aan de peper-enzout-vlinder waarover je ongetwijfeld op de schoolbanken al hoorde. Deze ontwikkelde in het Manchester van de industriële revolutie een donkerdere kleur om minder op te vallen op de met roet besmeurde berkenstammen. Schilthuizen geeft in zijn boek tal van voorbeelden, gaande van langere ledematen bij Puerto Ricaanse stadshagedissen voor betere grip op gladdere oppervlakten tot kortere vleugels bij de Amerikaanse klifzwaluw om sneller op te stijgen bij aankomend verkeer.

Ook dichter bij huis kunnen we evolutie in real time observeren. Zo groeien in Rotterdam meer zoutlievende planten onder invloed van het winterse strooizout. Nederlandse huisjesslakken lijken een lichter gekleurde schelp te ontwikkelen om minder te verhitten in de stad. De eerste resultaten van een onderzoek aan UGent wijzen erop dat een gelijkaardige

techniek wordt toegepast door onze eigen Gentse kruisspinnen. Die lijken namelijk bleker in de stad.

'De soorten in de stad zijn slechts een minderheid.

De meeste andere delven het onderspit' SpinCity Ik contacteer contacteer Bram BramVanthournout van SpinCity. Dat is een bur­ ger­wetenschaps­project van UGent dat morfologische en gedragsmatige aanpassingen van spinnen in de stad onderzoekt en burgers warm wil maken voor wat gaande is in hun eigen achtertuin.

Spinnen lijken niet meteen de meest aantrekkelijke soort om burgers te betrekken bij wetenschappelijk onderzoek, werp ik op. Vanthournout is het daar niet mee eens: ‘Kruisspinnen vind je overal.

In je tuin, op je balkon, aan de lantaarnpaal in je straat.

Dat maakt ze toegankelijk en

inzichten

waarschuwt Vanthournout.

‘Het doet ons bewust worden van de druk die wij aan andere soorten opleggen. Het doet ons hopelijk ook ingrijpen door enerzijds natuurgebieden te koesteren voor de soorten die de stad ontvluchten, en anderzijds meer in te zetten op een rijke biodiversiteit in de stad. Steden zullen nu eenmaal een grote rol spelen in de toekomst, en ze kunnen ook erg waardevol zijn op vlak van biodiversiteit. Aan ons, mensen, om dat waar te maken.’

De kruisspin kan intussen dienst doen als een opstapje.

‘Als we mensen zover krijgen om hun harten en tuinen open te stellen voor de kruisspin, dan misschien straks ook wel voor de vleermuis of voor die molshoop in hun gazon. Voor een wildere tuin, een bloeiende haag, een hoge boom,’ droomt Vanthournout. ‘Dat biedt bovendien niet alleen voordelen voor planten en dieren, maar maakt de stad ook leefbaarder voor de mens.’

laagdrempelig. Bovendien kreeg ik al toffe reacties van deelnemers aan het project.

Ze zeiden me dat ze vroeger spinnen maar vieze beesten vonden, of er bang voor waren. Door het project kijken ze daar nu anders tegenaan.’

Dat is exact wat SpinCity wil bereiken: fascinatie en interesse wekken. Dat is nodig, want de soorten die erin slagen een leven op te bouwen in de stad, zijn slechts een minderheid. De meeste andere delven het onderspit.

Dat blijkt nog maar eens uit

een recent onderzoek waarbij Brussel, Antwerpen en Gent onder de loep genomen werden.

Vanthournout hoopt, door burgers te betrekken in het onderzoek, een maatschappelijke interesse op te wekken voor stadsevolutie en alles wat daarbij komt kijken.

‘Stadsevolutie is ontzettend fascinerend. Maar het is natuurlijk een teken aan de wand: dergelijke drastische aanpassingen zijn enkel mogelijk door een drastisch veranderende omgeving,’

Deelnemen aan SpinCity? →

→

→

→

Mail naar spiderspotter@ugent.be om jouw calibratiekaartje op te vragen Download de SpiderSpotter-app, trek foto’s van spinnen naast het calibratiekaartje en laad ze op in de app Analyseer jouw en andermans foto’s op de website www.spinnenspotter.be Doe van 15 september tot 15 oktober mee met de kruisspin­telling van SpinCity 17

roots

Sarah —

‘Mochten nieuwkomers en inwoners meer met elkaar in contact komen, zouden we veel van elkaar leren’ roots_Soedan

De Soedanese Sarah streek zo’n 5 jaar geleden neer in België. Eerder verliet ze al haar thuisland om verder te studeren in Maleisië en Zweden.

Haar buitenlandse ervaringen zorgden voor wijze levenslessen.

‘Zweden was een echte eye-opener door zijn duur­ zame levensstijl. Van jongs af leert men er respectvol omgaan met het milieu. Wegwerpcadeaus zijn uit den boze, sigarettenpeuken belanden niet zomaar op straat en voedseloverschotten worden gebruikt voor biogas. Hier verspilt men te veel voedsel. Mochten kinderen op school les krijgen over duurzame voeding, zou dat al een grote stap zijn.’

'In Soedan studeerde ik economie, en daarnaast zette ik me in voor vrouwen- en mensenrechten.

Ook in België probeer ik wat vrijwilligerswerk te doen. Bij Sudan Action Group help ik Soedanese vluchtelingen met het papier- en vertaalwerk.

En misschien zit er binnenkort een actie samen met GMF in de pijplijn.’

‘Een sterke troef van Gent is de diversiteit. Ik hou ervan om te babbelen met mensen van verschillende culturen. Gentenaars zijn eerder gereserveerd.

Mochten nieuwkomers en inwoners meer met elkaar in contact komen, zouden we veel van elkaar leren!’

txt_Binte Claes pix_Noor Van Weverberg

19

Ecocide Hoe Vrouwe Justitia haar zwaard kan gebruiken in

de strijd tegen milieuschade De verwoesting van de natuur gaat in sneltempo door en de politiek lijkt geen antwoord te kunnen bieden. Maar wat als men de verandering via de rechterlijke weg probeert af te dwingen?

Een gesprek over ecocide. txt_Michaël Verest pix_ Babs Verhoeve, Noor Dewulf

20

Om met de deur in huis te vallen: wie zijn jullie?

Babs Verhoeve: Wij zijn vrijwilligers bij End Ecocide Belgium, de jonge Belgische tak van Stop Ecocide International, opgericht naar aanleiding van het opstellen van een internationale definitie van ecocide in 2021.

Noor Dewulf: Ik ben een paar maanden geleden afgestudeerd als juriste. Babs heeft me betrokken bij de werking van Ecocide Belgium. Ik ben altijd bezig geweest met milieu en klimaat binnen rechten.

Wat is ecocide?

Babs: Ecocide is ernstig aangebrachte schade aan milieu, natuur en ecosystemen. Het betreft de excessen, dus niet het omhakken van een boom.

Ten tweede gaat het over acties waarvan degene die de beslissing neemt op dat ogenblik al weet dat de kans op schade reëel is. We willen met ecocide preventief werken, toekomstige schade vermijden. Ten derde, het is niet nodig dat de wet wordt overtreden. Ook wettelijk vergunde handelingen kunnen ecocide veroorzaken.

De vergunde teerzanden in Canada vallen dus bijvoorbeeld onder de definitie.

Babs: Er staat letterlijk: onwettige handelingen of roekeloze handelingen. Net om zulke toestanden op te vangen.

Wordt nationale wetgeving dan niet ondergeschikt aan de uitspraak van de rechter?

Noor: Wanneer de schade zo desastreus is, zo disproportioneel tegenover de economische doelen, dan is de vergunning irrelevant. Maar het gaat over een specifieke zaak, niet over het feit dat alle vergunningen geen geldigheid meer zouden hebben.

Zal men dan nog durven vergunnen?

Babs: De meeste gevallen van ecocide gebeuren in het globale Zuiden, maar diegenen die het veroorzaken en er voordeel uit halen, komen uit het Noorden. Daarom zit die kosten-batenanalyse in de definitie. De rechter zal moeten afwegen of de schade die een Westers mijnbouwbedrijf pleegt in bijvoorbeeld Jamaica disproportioneel is tegenover de economische baten.

Je kan dat een zwak punt vinden, maar het is een compromis. Veel landen die aangesloten zijn bij het Internationaal

expert

Babs Verhoeve (foto links) _milieujuriste

'We willen geen mensen in de gevangenis gooien, maar meer ver­ant­ woor­de­lijk­­­ heids­­gevoel bijbrengen'

_klimaatactiviste _team lead & legal counsel End Ecocide Belgium (Global Campaign Stop Ecocide International)

Noor Dewulf (foto rechts) _student KU Leuven _deeltijds jurist bij advocatenkantoor Dla Piper in Brussel

Strafhof (ICC) zijn uit het Zuiden en moeten zich nog economisch ontwikkelen.

Noor: Om eerlijk te zijn is minder vergunnen net de bedoeling. Men moet twee keer nadenken alvorens men een vergunning uitschrijft! De mentaliteit van 'we zien later wel' kan echt niet meer.

Babs: Beslissingsnemers bij overheden en bij bedrijven kunnen zich schuldig maken aan ecocide. Zelfs banken, verzekeringsbedrijven of adviseurs die dergelijke schadelijke activiteiten helpen mogelijk maken, kunnen onder de definitie vallen.

Banken zijn private bedrijven en die kan men niet aanklagen voor het ICC. Noor: Maar individuen wel, zoals CEO's. Grote bedrijven hebben een budget klaarliggen voor zulke rechtszaken.

Individuen niet. We willen geen mensen in de gevange-

nis gooien, maar integendeel meer verantwoordelijkheidsgevoel bijbrengen, nog voor de schade kan gebeuren.

Babs: We verwachten veel van dit afschrikkend effect.

Wat met de lobby­capaciteiten van bedrijven? Tweederde van de ICC-landen moet goedkeuring geven. Is het realistisch dat het erdoor komt?

Babs: In het begin probeerden we met onze campagne vooral om ecocide naamsbekendheid te geven. Nu contacteren landen ons zelf. Landen die nog geen geen lid zijn van het ICC denken lid te worden omdat ze denken dat ecocide hen zal helpen. Het ICC wordt door veel Afrikaanse landen gezien als een neokoloniale instelling, omdat er al veel Afrikaanse leiders zijn veroordeeld. Ecocide is een instrument waarmee zij bedrijven en lidstaten uit het Noorden kunnen aanpakken voor schade die zij ondervin-

den. Grote vervuilers als de VS zijn geen lid, dat betekent ook dat ze niet kunnen stemmen om ecocide tegen te houden.

Noor: Alle landen hebben één stem. Dus grote landen hebben niet meer gewicht.

Je kan de grote landen opnoemen die geen lid zijn en jezelf afvragen wat voor zin het dan heeft. Dat klopt niet. Het is vrij makkelijk bij ecocide om een persoon aan te klagen uit een land die geen lid is.

Iemand kan aangeklaagd worden wanneer de schade op het grondgebied van één van de lidstaten is aangericht.

Babs: Het moet algemeen onaanvaardbaar worden om dat soort schade te veroorzaken. Het moet een ethisch principe worden. We gebruiken het strafrecht om dat te bewerkstelligen.

Jullie ijveren voor ecocide op internationaal niveau. Er is een voorontwerp om het op te

_legal counsel End Ecocide Belgium (Global Campaign Stop Ecocide) International)

21

!

PS

O SH RK

O RW

K EC

Z

ON

CH

E OM EZ

100%

DANS! DAN S! #

Mee bouwen aan een mooiere wereld?

Hota zoekt nieuwe medewerkers (M/V/X) ecologische HOUTbouw - administratie - werkvoorbereider - projectleider

kijk op www.hota.be/vacatures HOTA cv | Samen bio-ecologisch (ver)bouwen met hout

expert

'Andere organisaties die met milieu of climate justice bezig zijn, kunnen ook ons concept gebruiken' nemen in het Belgisch strafrecht, en men is er ook mee bezig op Europees niveau.

Wat is de relatie tussen die drie niveaus?

Noor: Frankrijk heeft het al opgenomen in zijn wetgeving, maar met een andere en zwakkere definitie dan degene waar wij mee werken. We hopen dat België de internationale definitie zal gebruiken, maar het risico bestaat van niet. We zien de opname in het nationale recht als een opstap om het internationaal op de kaart te krijgen.

Babs: Nationale wetgeving werkt sneller. Het is makkelijker je eigen wetgeving te veranderen dan iets uit te dokteren met 82 landen. Het nadeel is dat er verschillende definities kunnen zijn. Dan gaan bedrijven dat kunnen uitbuiten. Daarom willen we dat overal dezelfde definitie gebruikt wordt.

Over het Europees niveau: ecocide leeft enorm in het Europees parlement. Daar zijn al zes resoluties met overweldigende meerderheid aangenomen. Er is de richtlijn over milieucriminaliteit uit 2008. Die werkt met een lijst van misdrijven waar eco-

cide niet tussen staat. Er is een beweging om ecocide daar ook op te krijgen. Stel dat de Europese Unie dit aanneemt, dan heb je 27 landen die zich daar in principe mee akkoord verklaren. Dan is de kans groot dat die 27 ook in het internationaal verhaal meestappen. Dat is een derde van die 82. Maar wij willen niet gezien worden als een Westers initiatief. Wij willen dat het globaal gesteund wordt.

België en ook Vlaanderen zijn veroordeeld in de Klimaatzaak maar hebben er geen gehoor aan gegeven. Wat zijn daarvan de gevolgen voor jullie?

Babs: Dat haalt ons verhaal ook onderuit. De hele rechtsstaat staat of valt met het respecteren van een rechterlijke beslissing. Als je dat naast je neerlegt, kun je dat ook doen bij een ecocidezaak. Er gaan dan stemmen op dat bij een veroordeling van de politiek, de rechter op de plaats van de wetgever gaat zitten, en dat dit de scheiding der machten onderuit haalt. Maar het is juist andersom! Wanneer je een rechterlijke uitspraak niet respecteert, dan is er geen rechtstaat meer.

Wat brengt de toekomst voor jullie?

Babs: We willen dat het woord 'ecocide' meer bekend wordt bij het grote publiek en dat in België de internationale definitie gehandhaafd wordt. We hopen dat België het amendement zal indienen bij de volgende Algemene Vergadering van het ICC. Noor: Ons initiatief is concreet en haalbaar. Je kan het in jouw engagementen ter sprake brengen want het is een hoopvol verhaal. Het kan er binnen vijf jaar zijn en het verschil maken.

Babs: Het zou een van de eerste keren zijn dat er wetgeving op dit niveau is die van onderuit komt. Niet door lobbywerk van bedrijven. Dit is een campagne gedragen door burgers. En wij praten met politici op Europees en Belgisch niveau om uit te leggen wat ecocide precies is en waarom wij vinden dat het hun steun verdient. Andere organisaties die met milieu of climate justice bezig zijn, kunnen ook ons concept gebruiken. Er is het recht op leven, maar ondertussen bestraf je niet diegenen die dat recht op leven onderuit halen! Dat moet veranderen.

23

DE NATUURVERFWINKEL Je interieur of gevel opfrissen? Bij Tintelijn zetten we in op gezonde verf en duurzame producten. Je vindt alles wat je nodig hebt in onze winkel in Gent of online via de webshop!

Bestel je producten online via www.tintelijn.com Wij leveren bij je thuis!

DE DUURZAME AANNEMER Je gevel of interieur opfrissen?

Schilder-, kalei-, timmer- of pleisterwerken: Tintelijn voert ook werken uit bij je thuis. info@tintelijn.be • 09 219 09 60 Adolf Baeyensstraat 216, 9040 Gent

www.tintelijn.com

Wandel mee met

Buur en Natuur

Een ontmoeting tussen anderstalige nieuwkomers en andere Gentenaars, al wandelend in de Bourgoyen.

Leer nieuwe mensen kennen en geniet van de natuur!

24

Buur en Natuur is een project van Natuurpunt Gent en IN-Gent, met de steun van Stad Gent

Lees meer op www.natuurpuntgent.be of scan de QR-code

column

Het groen achter de oren

S

inds kort redden wij onze energierekening en het klimaat met onze microgolfoven.

Tegelijkertijd helpen we zo Oekraïne tegen de Russen. We danken onze overheid voor alle fijne tips die we gekregen hebben.

Kook slim, was een van de tips, dus koken wij slim. Alles in één pot, deksel erop, microgolf in, en dan begint het. Want telkens als we willen koken, moeten we de stekker van onze microgolf­ oven in het stopcontact steken. We trekken die namelijk uit tussendoor, want anders doet die aan sluimerverbruik met zijn klokje en sluimerverbruik is Poetins oorkussen. Ik sta dan op een ladder en mijn kleuter zit onder de spoelbak. De ladder heb ik nodig om hoog genoeg te kunnen staan om mijn bovenlijf in de bovenkast van de keuken te buigen zodat mijn hoofd door het gat in de achterwand kan dat we erin gemaakt hebben.

Zo kan ik de stekker van de microgolfoven zien, en ook het stopcontact waar die in hoort. Wij hebben een moderne keuken. De stopcontacten zitten netjes verborgen. Ondertussen zit mijn kind in de kast, met haar arm door een ander gat, beneden. Op de tast, en op mijn aanwijzing, verbindt mijn spruit de stekker met het stopcontact. Het is een flinke klus. We doen er telkens ongeveer een kwartier over. Links en rechts zijn moeilijke begrippen. Boven en onder gaan beter, maar die richtingen zijn voor mij moeilijker te zien van bovenaf. Bovendien kunnen we elkaar soms moeilijk verstaan, want ik zorg ervoor dat de radio altijd aan staat. Volgens mij doet die namelijk aan sluimerverbruik als hij uit staat, net als de televisie.

Die staat dus ook altijd aan, maar wel zonder geluid, want anders geeft dat zo een kakofonie met de radio. Bij ons geen sluimerverbruik!

Gisteren ging het bijna mis. Dat kwam door een andere tip: Zet de verwarming een graadje lager. Hij staat op 12 graden, nu. In 1997 stond die nog op 21 graden, maar sindsdien blijven we maar de raad

Lage-emissielunch Lisa Marechal

krijgen om de verwarming een graadje lager te zetten. Ik vraag me trouwens af welke nitwit ervoor gezorgd heeft dat een graad tegenwoordig een graadje wordt genoemd. Alsof het niks is. Het is verdorie wél iets, een hele graad! Het kan het verschil zijn tussen thermisch ondergoed of sexy lingerie. Is dat de bedoeling? Dat we ons niet meer sexy voelen?

Of is dat graadje er om de verkleutering van de maatschappij te bevorderen? Zet het thermostaatje een graadje lager en doe een lang onderbroekje aan onder je skipakje? Soit, het is eigenlijk wel gezellig, maar met al die kleren aan kwam mijn oogappel gisteren klem te zitten in de kast. Het duurde ruim een uur om de kleuter te verlossen en het was nogal een traumatische ervaring, dus sindsdien weigert het bloedje elke medewerking bij het uittrekken van de stekker van de microgolfoven. Ik dacht dat ik er iets op gevonden had en schakelde de zekering van de keuken af toen ik gedaan had met koken, maar ik had niet in de gaten dat de diepvriezer op dezelfde stop staat. Vanmiddag eten we ontdooide diepvriespizza met en een dip van gesmolten mokka-ijs.

Wil je de hele waarheid lezen?

Scan de code of kijk op zwijgeneneten.wordpress.com Elke gelijkenis met bestaande personen berust louter op toeval.

25

voortaan

Eenvoudig duurzaam wassen

Voortaan

Voortaan kiezen voor een duurzame levensstijl vraagt om nieuwe gewoontes.

We helpen je graag op weg met enkele huis-, tuin- en keukentips. Klein begonnen …

Eenvoudig duurzaam wassen: het begint met een energiezuinige wasmachine en de eco-stand, maar je kan zelf nog heel wat trucjes toepassen om je wasproces te verduurzamen. Wasverzachters doen je was lekker geuren maar laten een chemische film achter op de vezels, die constant in contact zijn met je huid. Al gedacht aan het gebruiken van azijn in plaats van wasverzachter? Een natuurlijke, voordelige wasverzachter, kalkverwijderaar én ideaal voor gevoelige huid. Een lekker geurtje kan je erbij voegen door wat druppels etherische olie naar keuze. Wassen op 30 graden doet meestal de trick, en is veel milieuvriendelijker en goedkoper dan warmer wassen. Je wasmachine maak je proper door om de twee à drie maanden een lege trommel te draaien op 95 graden met een halve kop sodakristallen in de trommel. Het loont ook

DIY deocrème Waarom je eigen deocrème maken als de supermarkten vol deo’s staan? Here’s why: de meeste commerciële antitranspirant deo’s verstoppen je huidporiën en zorgen ervoor dat je niet langer afvalstoffen kan uitscheiden via zweet.

Parabenen worden vaak gebruikt in deodoranten maar verstoren het hormonale evenwicht in je lichaam. Je eigen deocrèmepotje kan je eindeloos hervullen. Zero waste for the win! Een deo die goed is voor jou én de planeet: met deze deocrème van Marion Maakt doe je jezelf en al je vrienden een plezier! Laat ze een geurtje kiezen en de gepersonaliseerde deocrème is binnen handbereik. De ingrediënten vind je gemakkelijk in de Gentse winkel Herbacos of online bij Marion Maakt. Veel plezier!

Ingrediënten • 8 g kokosolie • 6,5 g amandelolie (of druivenpitolie) • 12 g maizena (maïszetmeel of pijlwortelpoeder) • 12 g natriumbicarbonaat (baking soda)

26

Beki jk onz e

DIY-video!

maak jouw portemonnee én de planeet content! de moeite je wasmiddel eens onder de loep te nemen. Gewone textielwasmiddelen bestaan voor een groot deel uit petrochemische grondstoffen, gebaseerd op aardolie. Ingrediënten zoals optische witmakers of solventen kunnen huidirritaties veroorzaken of zijn toxisch. Gelukkig zijn er heel wat gezondere alternatieven op de markt: van een eco wasbal, wasnoten tot zelfgemaakt wasmiddel of wasstrips die makkelijk biologisch afbreekbaar zijn én vegan. Drogen is ecologischer én economischer aan het rek dan in de droogtrommel, maar de beschikbare ruimte die je hiervoor hebt, is natuurlijk ook een beslissende factor. Veel wasplezier!

Zin om zelf ecologische huishoudproducten te leren maken? Schrijf je in voor onze DIY Zero Waste workshops voor beginners in Bar Bricolage.

Pitabroodje op de barbecue

kooktijd

Met gegrilde gyros-tofu en tzatziki Voor deze goed vullende pita maak je met plezier je handen vuil!

skills

txt_Eva vzw pix_Eveline Boone van French Beans

txt_Iris Verschaeve

natuurlijk en efficiënt!

• 3 g bijenwas of candelillawas (vegan) • 6-12 druppels etherische olie naar keuze Bereiding • Doe de kokosolie, amandelolie en bijenwas in een vuurvaste maatbeker. Zet deze in een kookpan met een bodempje water en laat au bain-marie smelten.

• Weeg het natriumbicarbonaat (baking soda) en maïzena af in een kommetje (mag samen).

• Haal de maatbeker uit de kookpan en roer beetje bij beetje de baking soda en maïzena door het oliemengsel.

• Laat de deo afkoelen tot onder de 40°C (thermometer of 10 min. wachten) en voeg als laatste de etherische olie toe. Schep over in een potje.

Smeer een hoeveelheid ter grootte van een erwtje van de deocrème onder elke oksel. Laat even inwerken voor je kleding aantrekt. Ideaal om in grotere hoeveelheid te maken en cadeau te geven. txt_Iris Verschaeve, Marion Maakt video_ Frederic Tilleman

Ingrediënten • 3 pitabroodjes • Rauwkost (komkommer, tomaat, paprika, …)

Tzatziki Gemarineerde tofu • 500 ml sojayoghurt of kwark • 300 g tofu • 1 komkommer, geraspt en • 2 el olijfolie het meeste vocht uitgeperst • 1 tl zout • 1 el olijfolie • 1⁄2 tl peper • 3 takjes verse dille, fijn­ • 2 el citroensap gehakt • 1 el tijm • 1 teen knoflook, fijngehakt • 2 tl komijnzaad • Peper, zout en citroensap • 1 tl paprikapoeder naar smaak • snufje kaneel • 1 tl gemalen koriander • 2 tenen knoflook, fijngehakt Bereiding • Dep de tofu droog en snij in plakken van 0,5 cm. Meng alles voor de marinade en bedek er de (uitgeperste) tofu mee.

Zet minstens 3 uur in de koelkast.

• Meng alle ingrediënten voor de tzatziki, breng op smaak met peper, zout en citroensap.

• Grill de tofu op een hete barbecue. Druk goed aan en wacht geduldig ‒ bij mooie bruine strepen is het makkelijker omdraaien.

• Bak ook de pitabroodjes kort op de barbecue en vul ze: klaar!

27

p stap met

re ovatie-adviseur In de vorige Frontaal las je al dat onze MilieuAdviesWinkel sinds 2002 meer dan 13.000 renovatie-adviezen gaf aan OostVlaamse burgers. En dit jaar werd de kaap van 1.000 verleende adviezen nu reeds overschreden. Duizelingwekkende aantallen! Dringend tijd dus om even in te zoomen op zo’n gratis renovatie-advies. Daarom gaan we op stap met Dominique Girolami, één van de 24 adviseurs van MAW. txt_ An Van Hemeldonck pix_ Nathalie Samaes

Korte kennismaking Voordat Dominique aanbelt bij het statige huis van Margot in de Gentse binnenstad, werpt hij al een blik op de gevel en het dak. Oog voor detail is immers een essentiële eigenschap voor een renovatie-adviseur.

Eenmaal binnen laat hij Margot eerst zelf vertellen over haar huis. Zo komt hij te weten dat ze er al meer dan tien jaar woont en intussen enkele ver-

Dominique aan de slag bij Samuel in Drongen

28

bouwingen achter de rug heeft.

‘Via een aantal basisvragen probeer ik de bewoners steeds op hun gemak te stellen en tegelijk wat kritische informatie te verzamelen’, licht Dominique toe. ‘Een renovatie-advies is geen controle. Onze bedoeling is vooral om opties mee te geven hoe bewoners hun huis energetisch kunnen renoveren, op hun eigen maat en binnen hun financiële situatie.’

Rondgang van dak tot kelder Na de korte kennismaking start Dominique zijn rondgang door het huis, steeds van boven naar beneden. ‘Langs het dak gaat in elke woning potentieel veel warmte – en dus energie – verloren’, zegt hij. ‘Gelukkig bestaan er vaak andere oplossingen dan een dure dakvernieuwing.’ Margots dak blijkt volgens de huidige normen reeds voldoende geïsoleerd, wat Dominique haar duidelijk aangeeft. ‘Het advies wil in de eerste plaats inzichten geven.

Als het goed is, zeggen we dat daarom ook.’

Omdat enkele ramen van Margot nog gewoon dubbel glas bezitten, adviseert Dominique driedubbel of hoogrendementsglas. Het raamschrijnwerk blijkt nog in goede staat,

renoveren

Wie is Dominique?

Dominique zodat alleen het glas ver­­vangen kan worden en niet het volledige raam; een factor vier goedkoper!’ Dominique vermeldt bewust gemiddelde prijzen, zodat Margot exact weet waar ze aan toe is.

Langzaam dalen we verder de trap af. Geen enkel detail ontsnapt aan de scherpe blik van Dominique. Hier en daar geeft hij concrete tips, o.a. over LED-verlichting, zonnepanelen en vloerisolatie. Op het terras bestudeert hij de goed geïsoleerde achtergevel. Bij de verwarming, die nu via een gascondensatieketel verloopt, zet Dominique de mogelijkheden voor een warmtepomp op een rij. De ideale oplossing van zonnepanelen, een lucht-waterwarmtepomp en goede isolatie blijkt hier niet zo evident. Over de ventilatie is de renovatie-adviseur dan weer zeer pragmatisch: ‘In een huis uit de 17de-eeuw blijven sowieso kieren. Investeren in ventilatie is in dit geval minder zinvol.’

Hij raadt Margot aan om simpelweg haar gezond verstand te gebruiken bij het verluchten.

Neergeschreven adviesverslag Hoewel Dominique tijdens de rondgang alle onderdelen evalueert en zijn renovatie-expertise aanwendt om ter plaatse te adviseren, wordt achteraf nog een neerge-

‘Gelukkig bestaan er vaak andere oplossingen dan een dure dakvernieuwing’ schreven adviesverslag aan Margot bezorgd. Zo krijgt ze als eigenares duidelijk zicht op alles wat er op energetisch vlak goed en minder goed is aan haar huis, aangevuld met kanten-klare tips voor een renovatie, voornamelijk gericht op de buitenschil. ‘Bewoners die hun badkamer willen renoveren, zijn bij mij niet aan het goede adres’, grapt Dominique.

Verdere begeleiding Als Margot bijvoorbeeld effectief haar glas wil vervangen, kan Dominique haar daarin verder begeleiden. ‘Ik bezorg dan een lijst van betrouwbare aannemers, beoordeel en vergelijk offertes en volg zelfs de eventuele uitvoering op.

Tot slot help ik nog met de premie-aanvraag.’ Dominique is zichtbaar trots dat hij via zo’n begeleidingstraject echt renovaties in gang kan zetten.

‘Sowieso begint alles met een eerste advies, omdat je zo voor bewoners helder weergeeft wat de mogelijkheden én de prioriteiten zijn van hun woning, in functie van hun budget.’

Net als een groot deel van de renovatie-adviseurs is Dominique deeltijds architect (80%) en werkt hij daarnaast op zelfstandige basis voor MAW (20%).

Die combinatie vindt hij ideaal. ‘Als bio-ecologisch architect begeleid ik meestal een bemiddeld publiek met specifieke wensen, terwijl ik als renovatie-adviseur in principe iedereen kan helpen. Het fijnste is om mensen met een beperkt budget een oplossing te bieden, zodat hun energierekening daalt en hun wooncomfort verhoogt.

Wist je trouwens dat een energetische investering soms via een renteloze energielening ondersteund kan worden?

Zo draag ik mijn steentje bij om de wereld een stukje socialer en duurzamer te maken. En natuurlijk voelt het goed, wanneer mensen oprecht dankbaar zijn!’ Dominique verleent trouwens enkel renovatie-advies binnen Gent, omdat hij zo alle verplaatsingen per fiets kan doen.

Hop naar het volgende advies!

Wil je ook weten hoe je huis energie kan besparen? Meld je aan voor een gratis renovatie-advies in Gent of omstreken via www.milieuadvieswinkel.be.

29

in actie

Inclusief

de ruimte verbeelden Arteveldehogeschool, Saamo vzw en GMF slaan de handen in elkaar Begin februari ging de kennismakingsfase van het project ‘Inclusief de ruimte verbeelden’ van start. Dit project is een van de 5 geselecteerde projecten van de Vlaamse projectoproep ‘Samen de ruimte verbeelden’ van Departement Omgeving, met als doel Vlaamse burgers te sensibiliseren over en hen te betrekken bij ruimtelijke uitdagingen in Vlaanderen. txt_Iris Verschaeve pix_Iris Verschaeve

Openbare en gedeelde ruimte is essentieel

Onze gedeelde natuurlijke bronnen en ruimte zijn niet onuitputtelijk.

Meer mensen wonen, werken en leven op een beperkte ruimte. De waarde van openbare en gedeelde ruimte neemt dus alleen maar toe, evenals de druk op die ruimte.

'Om verandering te bekomen is een draagvlak nodig, we moeten hiervoor praten met de mensen en niet over de mensen'

30

Duurzaam ruimtegebruik, waarbij de verschillende functies gecombineerd worden zodat er tegemoetgekomen wordt aan de noden van de buurtbewoners, is de toekomst. Ulrike Dejaegher, projectleider Samen de Ruimte Verbeelden: “Om verandering te bekomen is een draagvlak nodig, we moeten hiervoor praten met de mensen en niet over de mensen”.

Inclusief verbeelden

Met dit project willen Arteveldehogeschool, Saamo vzw en GMF hieraan bijdragen door bijzondere aandacht te hebben voor bewoners in kansarmoede, van andere origine en van verschillende leeftijden, zowel jong als oud. We willen ervoor zorgen dat hun stem bij duurzaam ruimtegebruik gehoord wordt.

Het zijn net die mensen waarvoor openbare ruimte belangrijk is in het dagelijkse leven. In dit project willen we dus met de wijkbewoners aan de slag gaan rond duurzaam ruimtegebruik in hun eigen buurt.

Traject voor de komende drie jaar

We werken samen met de wijk en andere relevante stakeholders op twee niveaus: op niveau van de concrete authentieke casus in de wijk (Design Thinking) en op niveau van het onderzoek (Design Research). Voor de concrete casus vertrekken we van wat leeft bij de buurtbewoners. Tijdens

co-creatieve activiteiten verkennen we samen met hen de noden in de buurt, waarbij zij mee de ontwerpvraag bepalen. Welke kansen zien ze om met de ruimte in de buurt aan de slag te gaan? Hoe kunnen we anders omgaan met ruimte?

Arteveldehogeschool, Samenlevingsopbouw Gent en GMF begeleiden deze ontwerptrajecten én onderzoeken hoe deze projecten op meerdere locaties en voor lange tijd kunnen werken.

We zetten drie jaar lang trajecten op. De wijken waar we aan de slag gaan zijn omgevingen waar de ruimte onderbenut wordt en de noden hoog zijn.

Kwalitatief en concreet aan het werk

Door in verschillende wijken kwalitatief onderzoek te doen, willen we uitkomen op breed inzetbare inzichten en aanpakken. Wijk Watersportbaan (hoogbouw aan Watersportbaan) en Ledeberg (buurt Broederij) zijn onze proeftuin.

Daarna rollen we de aanpakken uit in 2 andere wijken met een andere ruimtelijke context (één stedelijke context en één randstedelijke eerder landelijke context). Vanuit de verschillende expertises werkt een complementair team vanuit Arteveldehogeschool, Saamo Gent en GMF aan het welslagen van dit project. To be continued!

in actie

Ruimte

Terras of parking?

2

Leefstraat: voor de happy few?

3

Verdichting en efficiëntie

stad in de

Een debat, georganiseerd door GMF

Op 15 maart 2022 stutten de gewelven van het Gravensteen 'Ruimte in de stad', een debat georganiseerd door GMF en Avansa. In navolging van GMF's jaar­­thema Straat 2.0, discussiëerden vier experten aan de hand van drie stellingen over de straat van de toekomst.

Een verslag. txt_Michaël Verest pix_Thijs Michiels

'Zorgt een leefstraat, waarbij mobiliteit wordt beperkt, echt voor meer leefbaarheid?'

Een straat kan vier functies vervullen: verplaatsing, handel, sociaal en een democratiserende functie. Daarrond plaatsen we de ecosysteemdiensten. Wanneer deze functies in evenwicht zijn, hebben we een gezonde straat. Hebben we op de korenlei dan niet teveel plaats gegeven aan de handel? Of omgekeerd, heeft de verplaatsingswoede andere straten niet teveel ingepalmd, zodat er te weinig plaats is voor het sociale, de horeca? Bekijken we de stad niet teveel vanuit het centrum? Anderzijds wordt de ruimte in het centrum constant gebruikt, terwijl die in de deelgemeenten piek- en dalmomenten kent. Omgaan met dit flexibel gebruik is niet altijd een sinecure voor een planner.

1

Zorgt een leefstraat, waarbij mobiliteit wordt beperkt, echt voor meer leefbaarheid? Wanneer je van thuis uit kunt werken of je eigen uurrooster kan opstellen waarschijnlijk wel, maar voor iemand die slecht te been is, of om 4 uur moet opstaan om te gaan wer­ken, kunnen deze maatregelen al snel restrictief werken.

Het is zaak deze straten inclusiever te maken, eventueel via een aanspreekpunt, zodat de straat niet gekaapt wordt door hoog­ opgeleide tweeverdieners.

Is verdichting, bijvoorbeeld door extra bouwlagen, steeds het beste idee? De conversie van Dok Noord leidt tot luxehoogbouw zonder sociale insteek. Ook snijdt men meer en meer open ruimte aan voor (ecologische) projecten. Dit zet verdere verdichting op de helling.

Verdichting is afhankelijk van het project, maar degenen die in beroep gaan tegen deze verdichting, winnen in de praktijk altijd.

Moet de stad er niet voor zorgen dat de projecten juridisch sluitend zijn, of is het net het draagvlak onder de bewoners dat moet vergroot worden?

→ Het debat leidde tot meer vragen dan antwoorden, maar wat dui-

delijk was, is dat de ecologische transitie niet zonder een sociale transitie kan gebeuren. Voer voor verder debat. 's Anderendaags zag ik een met krijt getekende boom op de stoep in mijn straat.

Alles moet eens beginnen...

Cedric Goossens (LOP-expert), Karel Lootens (wooncoop), Marjolijn Claeys (studiebureau Voorland) en Mieke Nolf (ruimtelijk planner) kruisten in de Ridderzaal onder leiding van Peter Decroubele de degens.

31

Biedt Graphius u als all-round drukwerkpar tner een per formante infrastructuur ? Zeker. Werken we met s t ate - of-the -ar t technologie? A bs oluu t! Ma ar wat ons écht uniek maakt, is de volledig geïntegreerde productieflow van order voorbereiding tot aflevering.

Elk van onze 370 vakmensen haalt het maximum uit zijn of haar exper tise waardoor uw drukwerk in één vloeiende beweging door ons proces wordt begeleid, met een naadloze samenwerking en communicatie.

Graphius, uw drukpar tner voor magazines, catalogi, brochures en boeken.

WE MAKE YOUR PRINT WORK

www.graphius.com

Graphius - Traktaatweg 8, B-9041 Gent, T +32 9 218 08 41 Graphius Brussels - Hemelstraat 2, B-1651 Beersel PPO Graphic - 10 Rue de la Croix Martre, F-91120 Palaiseau

Bezoek onze webshop op eurabo.be Bio-ecologische materialen voor energiezuinige houtbouw en renovatie

Steico flex FSC® Houtwolisolatie

10 % IS OL AT IE KO RT

IN G

Vloer- en muurisolatie

Luchtdichting

gratis advies aan zelfbouwers! isolatie opleidingen: eurabo.be/opleidingen

or leden 10% korting vo ieufront van Gents Mil ROK 52 - Pont West 112 B-9600 Ronse +32(0)55 23 51 40

VERSIE 29/11/2018

• •

pro clima

Isokurk

Bio-ecologische bouwpartner 2014

Wij kiezen voor verantwoord bosbeheer. U ook?

Wiedauwkaai 87 B-9000 Gent +32(0)9 216 46 40

info@eurabo.be www.eurabo.be

in actie

Donuteconomie Kate Raworth

In zeven stappen naar een economie voor de 21e eeuw Er zijn van die boeken die al lang op je 'te lezen'-lijstje staan. Dankzij de GMFboekenclub veranderen ze in boeken waarvan je dacht: had ik die maar eerder gelezen! De Donuteconomie is er zo eentje: verhelderend, openbarend, inspirerend. txt_Sophany Ramaen pix_Andy Bruyninckx

Het concept Donuteconomie? Op het eerste gezicht een vanzelfsprekend concept: de “donut” stelt visueel de grenzen voor van een veilig en rechtvaardig leven voor iedereen. Weinig zullen de ondergrens (het sociaal fundament) en de bovengrens (ecologisch plafond) in twijfel trekken. Het ontbreken aan sociaal fundament (bv. vrede, onderwijs of voedsel) of het ecologisch plafond overschrijden (bv. door luchtvervuiling, verminderde biodiversiteit of verzuring van de oceanen) klinkt niet bevorderlijk voor de mensheid.

Nieuw economisch denkkader Maar het boek is zoveel meer dan die donut. Het schetst een nieuw economisch denkkader, één dat in het teken staat van de uitdagingen van vandaag.

Kate Raworth, die ondertussen

dezelfde status geniet als een rockster, legt pijnlijk bloot hoe onze economische denkwijze de bron is van die uitdagingen. Zo ontkracht ze economische ‘wetmatigheden’, zoals de economische groei, de mens als homo economicus en ongelijkheid als een noodzakelijke fase richting welvaart. We hoeven geen economen te zijn om die denkpatronen te herkennen. Economie zit namelijk diep doorgedrongen in onze maatschappij.

Kate Raworth: “Economie is de moedertaal van de politiek, de grammatica van het publieke debat en het denkkader dat vorm geeft aan de maatschappij”.

Hoewel je dus geen economie gestudeerd moet hebben om mee te zijn in het verhaal, is het boek stevige lectuur en vraagt de nodige aandacht. Het is wel toegankelijk geschreven.

Een aanrader voor iedereen die de huidige denkkaders en

gevestigde theorieën in vraag wil stellen en die wil vervangen door een radicaal ander model in dienst van de langetermijndoelen van de mensheid.

Je kan je de vraag stellen – zoals ook op onze boekenclub – wat het nut is van een ander economisch DENKEN als er zoveel te DOEN is. Wel, ons denken heeft invloed op ons handelen: vanuit welk kader vertrekken onze acties? Wat is ons groter plan? Doeners die op hun honger zitten na het lezen van de theorie vinden inspiratie via de Doughnut Economics Action Lab (dougnuteconomics.org), waar de principes van de Donuteconomie in acties omgezet worden. Veel organisaties gaan hiermee aan de slag, zoals de Europese Commissie en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Op de vraag of er gevaar is voor greenwashing, antwoordt Kate Raworth dat we niet naïef mogen zijn: “If you bring disruptive ideas and business as usual together, one will change. Be sure it is not the doughnut”. Tijd om de donut uit te rollen in Gent?

Kate Raworth, Donuteconomie 2019, Nieuw Amsterdam, 352p.

Geïnteresseerd om met onze boekenclub mee te doen? Stuur een mailtje naar boekenclub@gentsmilieufront.be en je krijgt alle info waar je maar van kan dromen.

33

I

vrijwilliger

Judith — ‘Door klimaat­ activisme vond ik terug aansluiting na een periode van moedeloosheid’ Hoe doe je aan activisme als je weinig tijd en energie over hebt? Judith Hoogewijs vond een manier om zich vanop afstand in te zetten voor GMF. Judith — ‘Ik ben de strenge tante die de artikels in Frontaal naleest. Eigenlijk zou ik sowieso alle artikels lezen, en op deze manier kan ik nog iets betekenen voor GMF. Niet veel, maar het is iets. Om de zoveel tijd krijg ik samen met de andere nalezers bericht dat alle artikels online staan. Als ik tijd en zin heb, dan lees ik er super veel. Soms lees ik er ook gewoon geen.

Voor mij is het ideaal zo vanop afstand. Ik ben nogal introvert, en grote groepen zijn niets voor mij. Dus ik apprecieer het heel hard op deze manier.’ (lacht) Waarop let jij als nalezer?

— Of het juist geschreven is. Ik kan niet goed tegen dt-fouten, maar gelukkig maken de schrijvers daar amper fouten op. Daarnaast let ik vooral op vorm, zinsbouw en inclusiviteit. Kan iedereen zich bijvoorbeeld aangesproken voelen door een bepaalde zin?

Soms vind ik het wel moeilijk om te bepalen waar mijn rol als nalezer stopt. Ik lees bijvoorbeeld niet graag korte zinnen, maar misschien zijn er ook mensen die daar wel van houden.

help mee 34

Heb je zin om ook vrijwilliger te worden?

Laat het ons weten! info@gentsmilieufront.be

Vanwaar komt je interesse voor inclusief schrijven? — Dat kwam door een toneelstuk: Killjoy Quiz van Luanda Casella. Dat ging over de kracht van taal, waardoor ik er zelf ook meer over ben beginnen nadenken. Ik denk dat veel mensen er gewoon niet bij stil staan als ze spreken over ‘15 man’ in plaats van ‘15 mensen’. Dat lijkt heel stom, maar het is wel een belangrijk verschil. Intussen is dat al een beetje een reflex geworden bij mij en ik kan alleen maar hopen dat er nog meer mensen zich daar bewust van worden. Daarom wil ik graag ook een cursus inclusief schrijven geven voor de redactieraad van GMF.

Jules Waar kan GMF nog stappen zetten op vlak van inclusiviteit? — Ik blijf dat zot vinden hoe wit de milieubeweging is. Gent is een superdiverse stad, met heel veel verschillende mensen met verschillende achtergronden, dus dat lijkt mij interessant om aan te werken.

Hoe komt dat, denk je, dat de milieubeweging zo wit is? — Voor veel van ons is dat onze primaire strijd, terwijl veel mensen met een andere achtergrond eerst nog met moeilijkere dingen te kampen hebben zoals armoede of racisme. Maar ik denk dat we ook veel voor elkaar kunnen betekenen. Klimaat staat niet los van de andere strijden. Dat hangt allemaal superhard samen, dus door alleen naar het klimaat te kijken gaat het niet lukken denk ik.

Hoe ben je zelf bezig met duurzaamheid?

— Ik probeer sowieso heel bewust te leven, maar ik vind ook dat het niet allemaal mag afhangen van individuele daden. Ik kan er ook niet zo goed tegen als mensen met de vinger wijzen wanneer iemand een fout maakt of niet 100% consequent is. Als je weet dat mensen hun best doen, dan kan je dat beter aanmoedigen.

Op mijn werk bij Oxfam ben ik daar ook veel mee bezig. Ik organiseer daar buitenschoolse evenementen en trajecten voor jongeren die bijvoorbeeld meer willen leren over klimaatverandering. We willen die jongeren niet alleen leren dat het slecht gaat met de wereld, maar ook wat we eraan kunnen doen.

Daarnaast ben ik een tijdje actief geweest als vrijwilliger bij Extinction Rebellion (XR). Ik dacht: diversity of tactics! (lacht) Op mijn werk draait het meer rond sensibilisatie en activatie, maar ik geloof ook sterk in de minder brave aanpak van XR: het gaat niet vooruit, fuck it, we moeten hier de boel op stelten zetten. Door klimaatactivisme vond ik terug aansluiting na een periode van moedeloosheid. Ik merkte dat het niet goed ging met de wereld, maar weinig mensen in mijn omgeving deden daar iets mee. Op de grote nationale acties merkte ik terug: Wow, hier is iedereen die ermee inzit! We zijn met superveel en willen allemaal hetzelfde. Nu moeten ze wel naar ons luisteren.

Soms ben ik heel optimistisch en soms ben ik heel pessimistisch. Maar ik moet wel iets doen, want ik wil later tegen mijn dochter kunnen zeggen: ‘Ik heb écht mijn best gedaan om het voor jou iets aangenamer te maken.’ txt_Zjef De Loose pix_ Thijs Michiels

Meer van 'Meet Jules' vind je op tinyurl.com/GMFjules 35

kalender

jun jul aug

18.06

18.06 Klimaatcafé

29.06 DIY Zero Waste

Gents MilieuFront, Act4Change en Klimaatcontact nodigen je uit om samen te praten over het klimaat. Een klimaatcafé is een plek waar je gevoel en je persoonlijke verhaal centraal staan, en waar je in contact komt met anderen. We praten over de rol die klimaatverandering en biodiversiteitsverlies spelen in ons leven. Het gesprek wordt in goede banen geleid door ervaren gespreksbegeleiders. Er zijn geen experten, er is geen advies: alles draait om het delen en ontmoeten. Omdat we het bij een klein groepje houden, vragen we om vooraf online in te schrijven. zaterdag 18 juni | 15u - 17u Stille Studio, Broei, Geraard de Duivelstraat 1, Gent

Heb je zin om minder plastic en afval te produceren in je dagelijkse routine maar weet je niet goed waar te beginnen? Ilse en Joke van GMF nemen je in deze workshop mee op weg. Je leert 2 eenvoudige producten maken voor in je keuken en badkamer (verrassing :)). Daarnaast krijg je heel wat praktische hands on tips om zelf thuis mee aan de slag te gaan.

Zelf mee te brengen: schilmes, snijplankje, lege halve liter fles, potje (grootte ~ confituurpotje), iets om mee te roeren. woensdag 29 juni | 19.30u Inschrijven via website: GMF-leden €3 niet-leden €8 (voor €5 word je lid van GMF) Buitenarena van Bar Bricolage, Chinastraat 1, Gent

20.06 Open GMF-raad

10.07 Big Jump

La ville du quart d’heure, c’est quoi ça!?

Het idee van de 15-minutenstad is geen kwantumfysica: het komt erop neer dat bewoners van een stad alle essentiële voorzieningen op een kwartiertje wandelen of fietsen kunnen bereiken. Nabijheid staat centraal, óveral in de stad. Maar hoe lukt dat dan in pakweg Zwijnaarde of OudGentbrugge? En wat zijn de valkuilen?

Kom alles te weten over dit concept, en discussieer mee of en hoe we het in Gent kunnen introduceren. Iedereen is welkom op deze nieuwe open raad in het GMFhoofdkwartier. maandag 20 juni | 20u GMF-kantoor, Dampoortstraat 81, Gent

Op 23 oktober 2000 werd de Europese Kaderrichtlijn Water (EKW) door het Parlement aangenomen. Deze Europese waterwet moest ervoor zorgen dat onze rivieren, stromen en andere wateroppervlaktes tegen 2015 een goede ecologische toestand bereikten. We mogen trots zijn op de vooruitgang sinds 2000, maar de doelstelling is nog niet bereikt. Big Jump brengt dit jaarlijks onder de aandacht en herinnert iedereen aan de nakende deadlines en het belang van proper natuurlijk water.

Spring met ons mee! zondag 10 juli | 15u Portus Ganda, Gent www.gentsmilieufront.be/bigjump

— praat en deel jouw zorgen

— 15-minutenstad in Gent 20.06

36

10.07

— workshop voor beginners

— spring mee voor zwemwater

Vind ons van 15 t.e.m. 24 juli in de Willem de Beersteeg

15.07 – 24.07 GMF @ Gentse Feesten '22

24.08 DIY Zero Waste

Na een jarenlange afwezigheid trekt GMF terug naar de feesten, en wel 10 dagen lang! Op het coolste plein van de Feesten zijn we te gast bij CirQ om er ons ding te doen op hun Bataclan-festival. En hoe we dat gaan doen! We kunnen nog niet te veel prijsgeven, ons concept blijft een geheim, maar wie langs ons kraam/act langskomt zal als een ander mens weer weggaan ‒ hallelujah! vrijdag 15 juli - zondag 24 juli | 19u - 23u Parkje Willem de Beersteeg, Gent

Heb je zin om minder plastic en afval te produceren in je dagelijkse routine maar weet je niet goed waar te beginnen? Ilse en Joke van GMF nemen je in deze workshop mee op weg. Je leert 2 eenvoudige producten maken voor in je keuken en badkamer (verrassing :)). Daarnaast krijg je heel wat praktische hands on tips om zelf thuis mee aan de slag te gaan.

Zelf mee te brengen: schilmes, snijplankje, lege halve liter fles, potje (grootte~ confituurpotje), iets om mee te roeren. woensdag 29 juni | 19.30u Inschrijven via website: GMF-leden €3 niet-leden €8 (voor €5 word je lid van GMF) Buitenarena van Bar Bricolage, Chinastraat 1, Gent

— hoogmis van de Gentse zomer

TOPET SECR

— workshop voor beginners

15.07 - 24.07

ontdek meer meer activiteiten vind je op gentsmilieufront.be/kalender

06.08

24.09 Feest! 25 jaar GMF

Het wordt een mooie traditie: elke zomer gaan we met GMF, DOKano en Natuurpunt Gent samen troep uit de Gentse wateren vissen! Doe jij deze keer mee? Gewapend met een peddel, zwemvest, knijper en vuilemmer gaan we het water op om er de Gentse wateren in en rond Houtdok proper te maken. Afspraak om 13u aan de DOKanohaven @ Houtdok. Schrijf je als de bliksem in, vol = vol! zaterdag 6 augustus | 13u - 17u Houtdok, Kapitein Zeppospark 1, Gent Deelname: € 6 volwassene, € 3 kind Inschrijven: gentsmilieufront.be/vuilvissen

Op zaterdag 24 september vieren we dat samen met jullie, leden, vrijwilligers en sympathisanten op Bar Bricolage. In de late namiddag ben je welkom op onze receptie om samen met ons het glas te heffen op onze verwezenlijkingen en onze dromen.

Erna kan je je voeten onder tafel schuiven voor een heerlijk vegetarisch buffet. Na het eten kan je nakeuvelen in de gezellige buitenbar van Bar Bricolage tot we om 22u de deuren open voor onze GMF fuif. Op de heerlijk dansbare tonen van Radio Martiko kan niemand stil blijven zitten! zaterdag 24 september |16.30u - …

Bar Bricolage, Chinastraat 1, Gent www.gentsmilieufront.be/feest

29.06 & 24.08

leden! ge

— make Gents water proper again

— receptie, buffet en fuif

+/- 20j

06.08 GMF vist vuil uit ‘t water

24.09

37

volg ons

1000ste renovatieadvies-aan-huis van 'Per minuut pompen de Belgische grootbanken 60.000 MilieuAdviesWinkel in 2022: feest! euro in fossiele brandstoffen.’ GMF & friends zijn daar #renoveren niet mee akkoord #moveyourmoney

volg ons gentsmilieufront @gentsmilieufront #gentsmilieufront

Teambuilding: op stap in de Vlaamse Ardennen met #teamgmf #ronse #gr129

38

GMF & Green Office Gent organiseerde een #klimaatlezing; deze keer met ‘de andere’ #krispeeters!

Onze 8ste simultaan fietsentelling: terug meer fietsers én bakfietsen onderweg. #fietsenistof

Na 2 keer uitstellen hielden we eind april een gezellig vrijwilligersetentje in Herberg Macharius. #merci

Get the bigger picture!

Op Gent aan Zee trokken we de aandacht met onze klimaatzitbank: hopelijk nooit te gebruiken! #gentaanzee

30 geveltuinen op 1 dag in Zwijnaarde! En in 2023 minstens nog zovele! #geveltuinbrigade

Gents Milieu F ront COLOFON Frontaal is het driemaandelijks tijdschrift van Gents MilieuFront vzw (GMF) Jaargang 25_nr.2 zomer 2022 verantwoordelijke uitgever Pieter Nuytinck Dampoortstraat 81 9000 Gent redactie Birgit De Baere, Binte Claes, Iris Verschaeve, Michaël Verest, An Van Hemeldonck, Bouke Billiet, Zjef Deloose, Anke de Sagher, Heleen Lauwereys, Lisa Marechal, Veerle Vercruyce, Sabine Huyghe, Sophany Ramaen, Thijs Michiels, Judith Hoogewijs, Griet Mortier, Bart Remmerie grafisch concept Marlies Nachtergaele lay-out Shauni Celis Marian Vandenbussche Andy Bruyninckx Pierre Van Uffelen fotografie — illustraties Vermeld bij artikel.

Cover: Noor Van Weverberg Achterflap: Andy Bruyninckx — Foto’s: Noor Van Weverberg Nathalie Samaes Thijs Michiels — Illustraties: Marie Bockaert Andy Bruyninckx Britta Bolte contact redactie frontaal@gentsmilieufront.be copyright Overname van artikels wordt aan­bevolen, mits bronvermelding. drukwerk Graphius, Gent Gedrukt op 100% kringloop­papier met inkt op vegetale basis en solvent­vrij.

De Vlaamse overheid en Stad Gent erkennen en steunen GMF.

over ons Gents MilieuFront (GMF) is een politiek onafhankelijke milieuvereniging die actief is in Gent en omgeving.

We willen mee vorm geven aan een samenleving waarin ‘duurzaam’ altijd de logische, natuurlijke keuze is, op alle niveaus. Om dit te bereiken richten we ons tot lokale overheden, inwoners en organisaties in de regio via beleidswerk, sensibilisering, adviesverlening en acties. Vrijwilligers zijn het kloppend hart van onze vereniging. We leggen ons toe op stedelijke thema’s zoals afval, energie, mobiliteit en klimaat.

MilieuAdviesWinkel (MAW) is het servicepunt duurzaam bouwen en renoveren van GMF.

word lid Word je lid, dan help je ons om nog meer acties te ondernemen en zwaarder te wegen op het Gentse milieubeleid.

Je bent al lid vanaf 5 euro per jaar! Dit doe je makkelijk en snel via het domiciliëringsformulier op de website. Er zijn verschillende formules om GMF-lid te worden, op maat van iedereen!

Elk GMF-lid heeft recht op kortingen in een twintigtal duurzame Gentse handelszaken.

Originele cadeautip?

Schenk een lidmaatschap!

over ons

doe mee GMF bestaat dankzij de inzet van een groep enthousiaste vrijwilligers.

Hands-on organisators, dossiervreters of praktische enthousiastelingen: iedereen is welkom! Stuur een e-mail naar info@ gentsmilieufront.be en je zal uitgenodigd worden voor een kennismakingsgesprek.

steun ons

Steun GMF met een gift, en je kan rekenen op 45% belastingvermindering! Stort een bedrag op rekening BE19 8939 4405 6912. Vermeld in de mededeling 'Gift'. Alle giften vanaf €40 op jaarbasis zijn fiscaal aftrekbaar. Giften hoger dan 40 euro zijn natuurlijk ook welkom. Merci!

vind ons

Kantoor GMF Dampoortstraat 81 9000 Gent — T 09 430 03 90 info@gentsmilieufront.be www.gentsmilieufront.be Steven Geirnaert, Iris Verschaeve, Thijs Michiels, Steffi Boelens en Bouke Billiet Openingsuren Open van maandag tot vrijdag.

9u – 12u30 | 13u30 – 17u MilieuAdviesWinkel (MAW) Wil je bouwadvies? Maak dan eerst een afspraak. — T 09 430 03 91 info@milieuadvieswinkel.be www.milieuadvieswinkel.be Stefaan Claeys, Veerle Vercruyce, Bieke Vanherrewege, Wim Crepain en Stijn Gaudissabois

39

MET STUNTS & GMF-ACTS OP HET TERREIN VAN CIRQ!

Vind ons van 15 t.e.m. 24 juli in de Willem de Beersteeg

Frontaal

driemaandelijks magazine van Gents MilieuFront vzw jaargang 25 — 2e trimester 2022 v.u. Pieter Nuytinck, Dampoortstraat 81, 9000 Gent

P806132 afgiftekantoor 9000 Gent 1

PB- PP B-

BELGIE(N) - BELGIQUE